KARAR NUMARASI Y(K-l)297-2014 YENİLENEBİLİR ENERJİ (UYGULAMA VE DENETİM) TÜZÜĞÜ (Önerge No:45/2014) (G.T.E.B.) Bakanlar Kurulu, ekte sunulan Yenilenebilir Enerji (Uygulama ve Denetim) Tüzüğü’nü onayladı 12.2.2014 Dağıtım Bilgi Gereği" KKTC Başbakanlık(RG) Gıda, Tarım ve Enerji Bakanlığı YENİLENEBİLİR ENERJİ (UYGULAMA VE DENETİM) TÜZÜĞÜ YENİLENEBİLİR ENERJİ YASASI (47/2011 sayılı Yasa) Madde 6(4), 7(5), 14(4) ve 15(5) Tahtında Yapılan Tüzük Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, Yenilenebilir Enerji Yasasının 6'ncı maddesinin (4)’üncü fıkrasının, 7'nci maddesinin (5)'inci fıkrasının, 14’üncü maddesinin (4)süncü fıkrasının ve 15’inci maddesinin (5)’inci fıkrasının kendisine verdiği yetkiye dayanarak aşağıdaki Tüzüğü yapar: Kısa İsim 1. Bu Tüzük, Yenilenebilir Enerji (Uygulama ve Denetim) Tüzüğü olarak isimlendirilir. BİRİNCİ KISIM Genel Kurallar Tefsir 2. 47/2011 Bu Tüzükte, metin başka türlü gerektirmedikçe: "Bakan”, Enerji İşleriyle Görevli Bakanı anlatır, "Bakanlık”, Enerji İşleriyle Görevli Bakanlığı anlatır. "Hibrid Tesis”. Enerji üretiminde birden fazla yenilenebilir enerji kaynağının kullanıldığı tesisi anlatır. "Konut Tarifesi”. Kurum’un konutlar için uygulamakta olduğu Kod 02 Konut Tarifesini anlatır. "Kurul”, Yasanın 9:uncu maddesi uyarınca oluşturulan Kurulu anlatır. "Kurum", Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nu anlatır. "Kurum Tüketicileri”, Kurum'un elektrik enerjisi sağladığı tüm aboneleri anlatı:r, "Oda", Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine bağlı ilgili odaları anlatır. "Yasa", Yenilenebilir Enerji Yasası'nı anlatır. "(YEK)”, Yenilenebilir Enerji Kaynakları olup, hidrolik, rüzgar, güneş, biyokütle, jeotermal, dalga, akıntı enerjisi gibi fosil olmayan enerji kaynaklarını anlatır ve rezervuar alan onbeş kilometrekarenin altında olan hidroelektrik üretim tesisi kurulmasına uygun elektrik veya ısı enerjisi üretim kaynaklarını da kapsar. "YEK Belgesi”, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Üretim Belgesi’ni anlatır. Bu Tüzüğün amacı, Yenilenebilir Enerji Yasası’nın uygulanmasına yönelik Amaç 3. Kapsam 4. ilkeleri belirlemektir. Bu Tüzük, yalnızca, yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üretilmesine ilişkin ilke ve usullerle uygulama ve denetim kurallarını kapsar. İKİNCİ KISIM Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Enerji Üretilmesine İlişkin Temel İlke ve Kurallar Temel ilkeler 5. Fasıl 170 21/1990 66/1993 (1) (2) Her ne amaçla olursa olsun, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi Bakanlığın iznine tabidir. Ticari amaçla elektrik üretilecek hallerde, Bakanlar "Kurulu'nun Elektrik Yasası’nın 4'üncü maddesi uyarınca bir emirname ısdar etmesi halinde Bakanlık tarafından izin verilir. (3) (A) (4) (5) (6) (7) İzin Başvurusu Kurum tüketicileri, Bakanlığın iznini almak koşuluyla kendi ihtiyaçlar için yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretebilir. (B) Kurum Tüketicilerinin ihtiyacından fazla elektriğin şebekeye verilmesi halinde tüketim fazlası enerjiye Kurum tarafından herhangi bir ödeme yapılmaz. Ticari amaçla yenilenebilir enerji kaynaklarından ısı üretimi Bakanlığın iznine tabidir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik ve ısı enerjisinin ticaretinin yapılabilmesi için, üretim ve ticaret hususunda izinlendirilmiş bulunan gerçek veya tüzel kişilerin YEK Belgesi almaları zorunludur. YEK Belgesi alınmaması halinde üretilen enerjinin ticareti yapılamaz. Ticari amaçla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak İzinlendirilecek elektrik üretim tesis tipleri ve kurulu güçleri, Kurul'un ve ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak Bakanlık tarafından belirlenir. Bakanlık, her yılın Aralık ayı içerisinde bir sonraki yıl için izinlendirilebilecek yenilenebilir enerji kaynağı için kapasite belirlemesi yapar ve Bakanlığın web sayfasında yayımlar. 6.Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik veya ısı enerjisi üretmek için izin alınması amacıyla yapılacak başvurular, Kurulun Önereceği ve Bakanlığın saptayacağı usul ile Bakanlığa yapılır. (1) Bakanlık tarafından yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üretilebilmesine ilişkin ısdar edilecek izin belgesi Kurulun önereceği İzin Belgesi7. ve Bakanlığın saptayacağı şekil ve içerikte olur. (2) (A) İzin belgelerinin süresi, verildiği tarihten itibaren altı aydan az olmamak kaydı ile Kurulun önerisi ile Bakanlık tarafından proje çeşidi ve büyüklüğüne bağlı olarak belirlenir. (B) Yukarıdaki (A) bendi uyarınca verilen izin belgesi süresi içerisinde tesisi kuramayan başvuru sahipleri yeniden izin başvurusu yapma hakkına sahiptir. (3) İzin belgesi Ücretsiz olarak tanzim edilip, başvuru sahibine teslim edilir. (4) İzin belgesi, izin sahibi tarafından muhafaza edilir ve denetimler esnasında, denetimi yapmakla görevlendirilen kişilere ibraz edilir. YEK Belgesi 8. (1) (2) (3) YEK Belgesi İçin Başvuru 9. (1) (2) (3) (4) YEK Belgesinin Şekli ve İçeriği 10. (1) (2) Elektrik Üretimi Bakımından YEK Belgelerinin Sınıflandırılması Yenilenebilir enerji kaynaklarından elekirik veya ısı enerjisinin, üretim ve/veya ticaretinde, kaynak türünün belirlenmesi ve takibi için üretim izni sahibi tüzel kişiye ve/veya Kurumun tüketicisine, Bakanlık tarafından, başvuru tarihinden itibaren bir takvim ayı içerisinde yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi veya ısıtma kapasitesini gösteren bir Yenilenebilir Enerji Kaynakları Üretim Belgesi (YEK Belgesi) verilir. YEK belgesi kişiye ve adrese bağlı olarak hazırlanır ve başka adrese aktarılamaz. Şebekeye bağlanmayacak (off-grid) yenilenebilir enerji üretecek tesisler, Kurul tarafından kendi şartları içerisinde değerlendirilir ve Bakanlık tarafından izinlendirilir. YEK Belgesi alınması amacıyla yapılacak başvurular, Kurulun önereceği ve Bakanlığın saptayacağı usul ile Bakanlığa yapılır. Başvurular, imzalı ve resmi mühürlü bir alındı belgesi ile Bakanlığa teslim edilir. Başvuruların verilmesi ve alındı belgeleri için herhangi bir vergi, pul vergisi, harç veya ücret ödenmez. YEK belgeleri ücretsiz olarak tanzim edilip, başvuru sahibine teslim edilir. (A) Bakanlık, bu madde uyarınca yapılan başvuruları derhal Kurula sevk ederek Kurulun değerlendirmesini talep eder. (B) Kurul yukarıdaki (A) bendi uyarınca kendisine sevk edilen başvuruların değerlendirmesini yaparken, Bakanlık vasıtasıyla başvuru sahibinden ek bilgi ve belge talep edebilir veya başvuru sahibini ek izahat vermek üzere huzuruna çağırabilir. (C) Bakanlık, Kurulun başvuruyu olumsuz değerlendirmesi halinde başvuruyu reddeder. (Ç) Kurulun başvuruyu değerlendirmesi neticesinde izne aykırılıkların tespit edilmesi halinde, Bakanlık bu aykırılıklar giderilmeden YEK Belgesi ısdar edemez. YEK belgeleri, Kurulun Önereceği ve Bakanlığın saptayacağı şekil ve içerikte olur. YEK Belgeleri, 20 yıl süre ile geçerli olup bu sürenin sonunda YEK belgesinin yenilenmesi için başvuruda bulunulabilir. 11. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretilmesi ve/veya bu surette üretilen elektrik enerjisinin ticareti ile ilgili verilecek YEK Belgeleri güç miktarı bakımından aşağıdaki şekilde sınıflandırılır: (1) Alçak Gerilim YEK Belgesi (A) Sadece kendi ihtiyaç duyduğu elektriği veya bunun bir kısmını karşılamak için yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretmek üzere izinlendirilrniş bulunan Kurum Tüketicilerine verilen YEK Belgesidir. (B) Alçak Gerilim YEK Belgesi verilebilmesi için kurulu güç miktarı; (a) Tek fazlı konutlar için 5 kW’dan fazla olamaz. (b) Üç fazlı konutlar içinse 10 kW’dan fazla olamaz. (c) Alçak gerilimden beslenen konut tarifesi dışındaki (3) Elektrik Üretiminde Kullanılacak Ekipmanın Standartları Isı Üretiminde Kullanılacak Ekipmanın Standartları Emniyet Tedbirleri 12. tüketiciler ihtiyacı kadar enerjiyi üretecek tesis kurabilir. Ancak muhtemel şebekeye aktarma halinde mahsuplaşma yapılmaz. Orta Gerilim YEK Belgesi (A) Kurum tüketicilerine, sadece kendi ihtiyaç duyduğu elektriği veya bunun bir kısmını karşılamak İçin yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretmek üzere verilen YEK Belgesidir. (B) Ticari amaçla yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi yaparak orta gerilim seviyesinden bağlanacak tüzel kişilere verilen YEK Belgesidir. Yüksek Gerilim YEK Belgesi (A) Kurum tüketicilerine, sadece kendi ihtiyaç duyduğu elektriği veya bunun bir kısmını karşılamak için yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretmek üzere verilen YEK Belgesidir. (B) Ticari amaçla yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi yaparak yüksek gerilim seviyesinden bağlanacak tüzel kişilere verilen YEK Belgesidir Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi için kullanılması tasarlanan araç - gereç, malzeme, ekipman ve donanımlara ait her türlü standart ve kurallar, Kurul tarafından belirlenir ve Bakanlık tarafından Bakanlığın web sayfasında yayımlanır. Yenilenebilir enerji kaynaklarından ısı enerjisi üretmek amacıyla kullanılması Tasarlanan araç - gereç, malzeme, ekipman ve donanımlara ait her türlü standart ve kurallar, Kurul Tarafından belirlenir ve Bakanlık tarafından Bakanlığın web sayfasında yayımlanır. 14 (1) (2) (4) Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik veya ısı üretilmesi esnasında karşılaşılması muhtemel yangın, patlama, su baskını ve sair risklere karşı Kurulun makul ve gerekli gördüğü tüm emniyet tedbirleri alınmalı ve bu tedbirlerin uygulamasına ilişkin planlar belirlenmelidir. Kurulun makul ve gerekil gördüğü emniyet tedbirlerine ilişkin kurallar, bu Tüzüğün 7'nci ve 8'inci maddeleri uyarınca ısdar edilen izin belgeleri ile YEK Belgelerinde de belirtilir ve iznin koşullarından birini teşkil eder. (3)İlke olarak, alınması gereken emniyet tedbirleri, yenilenebilir enerji kaynaklarından ısı ve elektrik enerjisi üretilmesi için kurulması tasarlanan tesisin özelliklerine ve kullanılması tasarlanan kaynak türüne göre ayrı ayrı tespit edilir. Ancak, her hal ve şartta, Kurul emniyet tedbirlerini tespit ederken Kurumla istişare eder. Emniyet tedbirleri ve bunların uygulamasına ilişkin planlar, açık ve anlaşılır bir biçimde, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik veya ısı enerjisi üretilen yerlerde çalışan veya bulunan herkesin görebileceği biçimde teşhir edilir. ÜÇÜNCÜ KISIM Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Enerji Üretilmesinin Uygulaması, Denetimi ve İdari Müeyyidelerin Uygulanmasına İlişkin İlke ve Usuller Elektrik Üretim Tesislerinin Kuruluşuna ilişkin Uygulama Kuralları 15. (1) (2) Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretmesi tasarlanan tesislerde kullanılacak tüm araç - gereç, donanım ve aksamlar Kurulun onayı ile ülkeye ithal edilebilir veya Kurul'un onay vereceği şartlarda ülkede üretilebilir. Kurul, bu fıkra uyarınca kendisine verilen yetkiyi kullanırken gerekmesi halinde Odadan yardım alır. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretmek amacıyla kurulacak tesislerin şebekeye bağlantısı Kurumun güncel uygulamaları uyarınca yapılır. Isı Üretim Tesislerinin Kuruluşuna İlişkin Uygulama 16. Yenilenebilir enerji kaynaklarından ısı enerjisi üretilmesi tasarlanan tesislerde kullanılacak tüm araç - gereç, donanım ve aksamlar Kurulun onayı ile ülkeye ithal edilebilir veya Kurul’un onay vereceği şartlarda ülkede Üretilebilir. Kurul, bu fıkra uyarınca kendisine verilen yetkiyi kullanırken gerekmesi halinde Odadan yardım alır. Üretilen Enerjinin Şebekeye Aktarılması 17 (1) Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektriğin Kurum şebekesine aktarılması, geçerli bir YEK Belgesine sahip olunmasına ve uygun teknik alt yapının sağlanmış olduğunu tevsik eden Kurum kontrolüne binaen mümkün hale gelir. (2) Denetimler Konut tarifesi dışında kalan, yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektriğin Kurum şebekesine aktarılması için Kurum sistemine ek bir yatırım yapılması gerekmesi halinde, söz konusu ek yatırım, maliyeti proje sahibi tarafından karşılanmak kaydıyla, Kurum tarafından yapılır (3)Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektriğin Kurum şebekesine aktarılması esnasında, üretim tesisinden veya aktarım veya bağlantı sisteminden kaynaklanan herhangi bir nedenle Kurum sistemine herhangi bir zarar verilmesi veya böyle bir riskin tespit edilmesi halinde, Kurum derhal ve önceden herhangi bir bildirim yapmaksızın veya izin almaksızın ilgili bağlantıyı kesecek her türlü işlemi yapabilir. Bu durum üç iş günü içerisinde ilgili kişiye yazılı olarak bildirilir. (1)Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik ve ısı enerjisi üretilmesinin ve ticaretinin ilgili tüm mevzuata, izin koşullarına ve YEK Belgelerinde belirlenmiş kayıt ve şartlara uygun olarak yapılıp yapılmadığını; emniyet tedbirlerinin gerektiği gibi alınıp alınmadığını ve bu tedbirlerin uygulamasına ilişkin planların hazırlanıp hazırlanmadığını ve usulüne uygun teşhir edilip edilmediği ve Yasanın ve bu Tüzüğün herhangi bir surette ihlal edilip edilmediğini denetlemek Bakanlığın görevidir. 18. (2) Bakanlık, bu madde uyarınca denetleme görevini Polis Genel Müdürlüğü, ilgili Belediye, Bakanlığa bağlı daire, kurum ve/veya kuruluşlar veya diğer gerekli gördüğü herhangi bir Bakanlık, daire, kurum ve/veya kuruluşlar ile istişare ve işbirliği halinde yapar ve denetimlerin gerektiği gibi ve emniyet içinde yürütülmesini sağlar. Bu madde uyarınca yapılacak denetimler, önceden bildirilerek veya bildirimsiz olarak; şikayet üzerine veya re'sen; günün herhangi bir saatinde yapılabilir. (4) YEK belgesi sahibi kişiler, bu madde uyarınca denetim yapmakla görevlendirilmiş tüm kamu görevlilerine veya yetkililerine, denetimlerin layıkıyla yapılabilmesi için yardım etmekle ve gereken kolaylığı ve işbirliğini sağlamakla yükümlüdür. (5) Denetime başlanmadan önce, denetimi yapmakla görevli kişilerin kimliğini açıklamaları ve bu görevlerini tevsik eden resmi bir belgeyi denetleyecekleri kişilere veya tesislerin sorumlularına ibraz etmeleri zorunludur. (6) (A) Denetimlere ilişkin olarak, denetimlerin yapılması esnasında teferruatlı tutanak tutulur ve bu tutanakta denetim tarihi, başlangıç ve bitiş saatleri, denetlenen tesisle ilgili tafsilat, denetim esnasında hazırda bulunan tüm kişilerin kimlik bilgileri ve oradaki görevleri; denetimde göze çarpan hususlar ve kanaatler yer alır. (B) Tutanak, tüm ilgili taraflarca imzalanır ve tutanağın bir sureti de tesis sahibine veya tesisten sorumlu bir kişiye verilir. (7) Denetimlerde ortaya çıkan aksaklıkların giderilmesi İçin denetimi yapan görevliler, Yasanın Dördüncü Kısmı'nda yer alan kuralları tatbik etmek ve bunların tatbikini gözetmek hususunda yetkili ve görevlidir. (8) Denetimlere ilişkin tüm belge ve sair evraklar Bakanlığa teslim edilir ve Bakanlık tarafından muhafaza edilir. (3) İdari Müeyyide Uygulanmasına İlişkin ilke ve Usuller 19. (1) (2) (3) (4) Yasanın 15'inci maddesinin (l)'inci fıkrası uyarınca verilecek yazılı ihtarlar, hangi yasa ve/veya tüzüğün madde ve kurallarına aykırı davranıldığı ve bu madde ve kurallara aykırı eylemlerin tafsilatını içerir ve aykırılıkların giderilmesi için ilgili gerçek veya tüzel kişi, açık ve anlaşılır bir dille ihtar edilir. Yasanın 15'inci maddesinin (2)'nci fıkrası uyarınca iznin geçici olarak iptal edildiği hususu, açık ve anlaşılır bir dille ve gerekçeli olarak, ilgili gerçek veya tüzel kişiye bildirilir. Bildirimi alan gerçek veya tüzel kişi aykırılıkları ve/veya eksiklikleri gidermediği ve buna rağmen faaliyetlerine devam ettiği takdirde izlenecek yasal müeyyide hakkında açıkça ikaz edilir. (A) Yasanın 15:inci maddesinin (3):üncü fıkrası uyarınca ticaret izninin nihai olarak iptal edildiği açık ve anlaşılır bir dille ve gerekçeli olarak ilgili gerçek veya tüzel kişiye bildirilir. (B) Yasanın 15'inci maddesinin (3)'üncü fıkrası uyarınca araçgerecin müsaderesi veya mühürlenmesi esnasında tutanak tutulur ve tutanak tüm taraflarca imzalanır; taraflardan herhangi birinin tutanağı imzalamaması halinde, imza etmeyen tarafların neden imza etmediği şerh düşülür. Bu madde uyarınca yapılacak tüm tebligatlar, tesisin bulunduğu yere, denetime yetkili memur tarafından, eğer mümkünse tesis sahibine veya sorumlusuna imza mukabili teslim edilmek; eğer mümkün değilse de tesise bırakılmak suretiyle yapılır. DÖRDÜNCÜ KISIM Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Üretilmesinin Teşvik Edilmesi ve Kurulun Çalışma Usulleri Mahsuplaşma (Net-Metering) 20. (1) (2) Kurulun Çalışma Usulleri 21 (1) (2) (3) (4) Konut tarifesindeki Kurum tüketicilerinin, tüketim fazlası olarak kurum şebekesine aktardıkları enerji bir sonraki aya kWSaat kredi olarak aktarılır, kurum şebekesinden fazla çekilmesi halinde faturalanır ve ödenir. İlgili takvim yılı sonunda veya abonelik sonlandırılacağında ise sıfırlanır. Şebekenin mahsuplaşma şeklinde kullanım bedeli Kurul tarafından belirlenir ve Bakanlığın onavı ile vürürlüğe girer. Kurul, Başkanın yazılı çağrısı üzerine ve en az ayda bir kez toplanır. Başkanın yokluğunda Başkanın görevlendireceği bir üye toplantıya başkanlık eder. Toplantı: yeter sayısı üye tamsayısının salt çoğunluğudur. Kurul, kararlarını toplantıya katılan üyelerinin basit çoğunluğu ile alır. Oyların eşitliği halinde görüşülen konu reddedilmiş sayılır. Toplantı yer, saat ve gündemi, Bakanlık tarafından üyelere önceden bildirilir. Kurul toplantılarına ilişkin tutanaklar Bakanlık tarafından tutulur ve her tutanağın ve kararın altı, toplantıya katılan Kurul üyelerince imzalanır. Kurul kararlarına katılmayan üye, karara katılmama gerekçelerinin tutanaklara geçirilmesini isteyebilir. Böyle bir durumda, muhalefet şerhi tutanaklara geçirilir. BEŞİNCİ KISIM Geçici ve Son Kurallar Geçici Madde Mevcut Tesislerin Durumu 1. Bu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihten önce yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üretmek için kurulan tesisler, bu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihten sonra bu Tüzük kurallarına uygun olarak izinlendirilmedikçe, bu tesislerin sahiplerine YEK Belgesi verilmez ve bu tesislerde üretilen enerji, herhangi bir kamusal şebekeye aktarılamaz; aktarılsa dahi mahsuplaşma konusu yapılamaz. Geçici Madde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne Girmiş ve/veya Siparişi Verilmiş Araç-Gereç, Donanım ve Aksamlar 2.Bu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihten önce Kuzey Kıbrıs Türk Curnhuriyeti’ne girmiş ve/veya siparişi verilmiş araç - gereç, donanım ve aksamlar için Kurul'un belirleyeceği kıstaslar doğrultusunda onay verilir. Geçici Madde İzinlendirilebilecek Yenilenebilir Enerji Kaynağa İçin Kapasite Belirlemesi 3.Bu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30 gün içinde Bakanlık, bu Tüzüğün 5'inci maddesinin (7):nci fıkrası uyarınca 2014 yılı için izinlendirilebilecek yenilenebilir enerji kaynağı için kapasite belirlemesi yapar ve Bakanlığın web sayfasında yayımlar. Yürürlükten Kaldırma 08.04.2013 R.G. 54 EK 10 A.E. 189 YürütmeYetkisi Yürürlüğe Giriş 22. Bu Tüzük yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Yenilenebilir Enerji (Uygulama ve Denetim) Tüzüğü yürürlükten kaldırılır. 23. Bu Tüzük, Bakanlık tarafından yürütülür. 24. Bu Tüzük, Resmi Gazetede yayımlandığı, tarihten başlayarak yürürlüğe girer.