AGENCIJA ZA HRANA I VETERINARSTVO
VODI^
ZA INSPEKTORITE NIZ
ZAKONOT ZA BEZBEDNOST
NA HRANATA
Skopje, 2011
VOVED
Vo dekemvri 2010 godina donesen e nov Zakon za bezbednost
na hranata. So donesuvaweto na Zakonot formirana e AGENCIJATA
ZA HRANA I VETERINARSTVO na Republika Makedonija. Agencijata
e samostoen organ na dr`avnata uprava so svojstvo na pravno
lice.Taa e praven naslednik na Direkcijata za hrana i Upravata
za veterinarstvo.
So implementacijata na Zakonot treba da se obezbedi visok
stepen na za{tita na `ivotot i zdravjeto na lu|eto i za{tita na
interesite na potro{uva~ite, so integriran priod vo kontrolata
na bezbednosta na hranata spored principot “od niva do trpeza”
odnosno kontrola vo site fazi na proizvodstvoto i prometot na
hranata.
Agencijata za hrana i veterinarstvo na Republika Makedonija
vo sorabotka so Organizacijata na potro{uva~i na Makedonija,
vo ramki na Programata za za{tita na potro{uva~i za periodot
2011-2012 godina, {to ja donesuva Vladata na Republika Makedonija, izgotvi sedum publikacii:
1. Vodi~ niz Zakonot za bezbednost na hranata/za potro{uva~ite/
2. Vodi~ niz Zakonot za bezbednost na hranata/za biznis operatorite/
3. Vodi~ niz Zakonot za bezbednost na hranata/za inspektorite/
4. Bro{ura “Aditivi vo hranata i potro{uva~i”
5. Bro{ura “Dodatoci na hranata”
6. Bro{ura “Hrana za posebna nutritivna upotreba”
7. Bro{ura “Hrana zbogatena so vitamini i minerali”
Vodi~ite niz Zakonot za bezbednost na hranata treba da doprinesat vo procesot na implementirawe na Zakonot.
Bro{urite imaat pove}e informativno-edukativen karakter
i se nameneti za potro{uva~ite. Tie davaat odgovor na odredeni
pra{awa postavuvani od potro{uva~ite i treba da dadat pridones vo podigaweto na svesta na potro{uva~ite.
3
Ovaa publikacija pretstavuva kratok vodi~ niz Zakonot za
bezbednost na hrana, Slu`ben vesnik na RM br. 157/2010 i
53/2011, (vo ponatamo{niot tekst zakon), koj e namenet za organizaciskite edinici i organite vo sostav koi rabotat na nadzorot
i inspekciskiot nadzor vo Agencijata za hrana i veterinarstvo
na Republika Makedonija (vo ponatamo{niot tekst Agencija) i
Ministerstvoto za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo
(MZ[V), so cel da im pomogne vo primenata na zakonot vo sekojdnevnoto rabotewe.
Vo Zakonot se transponirani Regulativite na Evropskata unija:
178/2002 za bezbe dnost na hranata, 852/2004 za higiena na
prehranbeni proizvodi, 853/2004 za posebnite higienski barawa
za hrana od `ivotinsko poteklo, 854/2004 za posebnite barawa
za slu`beni kontroli na hrana od `ivotinsko poteklo i 882/2004
slu`beni kontroli na prehranbeni proizvodi.1
Odredbite na Zakonot se primenuvaat vo site fazi na proizvodstvo, prerabotka i distribucija na hrana i hrana za `ivotni. Istite ne se primenuvaat na primarnoto proizvodstvo na hrana za
doma{na upotreba, ili doma{no podgotvuvawe, rakuvawe ili
skladirawe hrana za privatno doma{no konsumirawe.
[TO E OPFATENO SO ZAKONOT?
Zakonot ima opfat na site fazi na proizvodstvo, prerabotka i
distribucija na hrana za humana ishrana i hrana za `ivotni, prvenstveno od aspekt na nivnata bezbednost za konsumentite, no i
aspekti kako {to se reklamiraweto, ozna~uvaweto i sl.
Pod poimot „hrana” se podrazbira sekoja supstancija ili
proizvod, vo prerabotena, delumno prerabotena ili neprerabotena sostojba, namenet da bide ili se o~ekuva da bide konsumiran od lu|eto. So poimot „hrana” se opfateni: pijalaci, gumi
za xvakawe i site supstancii, namerno vgradeni vo hranata vo
tekot na nejzinoto proizvodstvo, podgotvuvawe ili prerabotka,
1) Регулативите се правни акти на ЕУ кои се применуваат директно (без транспозиција) во правните системи на земјите-членки на Унијата, додека Македонија
како земја кандидат ги транспонира во своето законодавство со важност до моментот на прием во полноправно членство во ЕУ.
4
vklu~uvaj}i ja i vodata soglasno propisite za bezbednost i kvalitet na vodata za piewe.
Pod poimot „hrana za `ivotni” se podrazbira sekoja supstancija ili proizvod, vklu~uvaj}i gi aditivite, bez ogled na toa dali
se preraboteni, delumno preraboteni ili nepreraboteni, a koi
se nameneti za oralna ishrana na `ivotni.
Zakonot gi regulira i proizvodite i materijalite {to doa|aat
vo kontakt so hranata, koi se definiraat kako proizvodi i materijali {to doa|aat vo kontakt so hranata, vklu~uvaj}i aktivni i inteligentni proizvodi i materii, koi vo nivnata krajna sostojba
se nameneti da stapat vo kontakt so hrana, ve}e se vo kontakt so
hrana i bile nameneti za taa cel, se o~ekuva da stapat vo kontakt
so hrana ili da gi prenesat svoite sostojki vo hranata pod normalni ili predvidlivi uslovi na upotreba.
KOI SE NADLE@NOSTI NA AGENCIJATA SOGLASNO SO
ZAKONOT?
l
Izvr{uvawe na rabotite od oblasta na bezbednosta na hranata i hranata za `ivotni;
l
Organizacijata i odgovornosta vo vr{eweto na veterinarnata dejnost;
l Sproveduvawe, kontrola, nadzor i sledewe na veterinarnite
aktivnosti vo oblasta na zdravstvenata za{tita na `ivotnite;
l
Za{tita i blagosostojba na `ivotnite vo odnos na nivnoto
odgleduvawe, ~uvawe, gri`a i smestuvawe, farmsko dr`ewe,
iskoristuvawe, transport, kolewe ili ubivawe;
l Za{tita i blagosostojba na ku~iwata i doma{nite milenici,
`ivotnite vo zoolo{kite gradini i `ivotnite koi se koristat vo eksperimentalni i drugi nau~ni celi;
l
Izvr{uvawe na rabotite od oblasta na nusproizvodite od
`ivotinsko poteklo;
l
Identifikacija i registracija na farmskite i drugi `ivotni;
5
l
Izvr{uvawe na rabotite od oblasta na veterinarno-medicinskite preparati;
l Kontrola na kvalitetot na hranata so isklu~ok na primarnoto
zemjodelsko proizvodstvo od rastitelno poteklo i
l Drugi raboti od zna~ewe na veterinarnoto zdravstvo, bezbed-
nosta na hranata i hranata za `ivotni.
Direktorot na Agencijata gi propi{uva op{tite pravila na organizacija i sproveduvawe na oficijalnite kontroli koi se
sproveduvaat za verifikacija na ispolnuvawe na propisite za
bezbednost na hrana i hranata za `ivotni, zdravstvena za{tita i
blagosostojba na `ivotnite od aspekt na bezbednost na hranata.
Direktorot na Agencijata gi propi{uva i na~inot na vr{ewe
na oficijalnite kontroli na hranata, na~inot na vr{ewe na kontroli vo vnatre{niot promet od aspekt na vnatre{niot pazar,
izvozot vo treti zemji, zemawe mostri na mesto na destincija i
model na sertifikati i drugi dokumenti i izvestuvawa za inspekciski kontroli vo vnatre{niot pazar i na~inot za vr{ewe
na oficijalnite kontroli za verifikacija na propisite za
zdravstvena za{tita i blagosostojba na `ivotnite, bezbednost na
hranata i hranata za `ivotnite.
[TO E OFICIJALNA KONTROLA?
,,Oficijalna kontrola” e sekoja kontrola {to
nadle`niot organ ja sproveduva za verifikuvawe na usoglasenosta na propisite za bezbednost na hrana i hrana za `ivotni, zdravstvena za{tita i blagosostojba na `ivotnite.
KOI SE NADLE@NITE INSPEKTORI ZA SPROVEDUVAWE
NA OFICIJALNITE KONTROLI I KOI SE NIVNITE
OVLASTUVAWA?
a) Ovlastuvawa na inspektorot za hrana
Vrz osnova na zakonot i propisite doneseni vrz osnova na zakonot, dr`avniot inspektor za hrana ima pravo i dol`nost:
6
l Da bara informacii i originalni dokumenti na uvid, koi se
odnesuvaat na proizvodstvoto i prometot, a za formirawe na
sopstvenoto dosie i kopija od dokumentite;
l Da vr{i kontrola vo site fazi na proizvodstvo, prerabotka
i distribucija;
l Da vr{i kontrola na proizvodite i materijalite koi doa|aat
vo kontakt so hranata vo site fazi na proizvodstvo, prerabotka i distribucija;
l Da vr{i kontrola i odobruva uvoz na hrana od ne`ivotinsko
poteklo i na proizvodite i materijalite {to doa|aat vo kontakt so hranata;
l Da zema primeroci za laboratoriski analizi i ispituvawa;
l Da naredi merki za otstranuvawe na utvrdenite nedostatoci;
l Da zabrani upotreba na objekti i oprema za proizvodstvo i
promet ili del od niv vo slu~ai na nepo~ituvawe na standardite i barawata od zakonot i propisite doneseni vrz osnova na zakonot;
l Da zabrani proizvodstvo i promet na hrana {to pretstavuva
rizik po zdravjeto na lu|eto;
l Da naredi uni{tuvawe ili da uni{ti hrana koja ne e bezbedna;
l Da naredi otstranuvawe lica od proizvodstvoto i prometot
na hrana za koi e utvrdeno deka se nositeli na zarazni
bolesti koi se prenesuvaat preku hranata;
l Da prezeme i drugi merki za za{tita na zdravjeto na lu|eto
od rizikot od nebezbedna hrana;
l Da donesuva re{enija vo upravna postapka i
l Vo slu~aj koga }e se utvrdi postoewe na neposredna opasnost
po `ivotot i zdravjeto na lu|eto, da izdava usna naredba za
itno i neodlo`no otstranuvawe na utvrdenite nedostatoci,
koja zapisni~ki se konstatira. Vo ovoj slu~aj, inspektorot
donesuva pismeno re{enie vo rok od 48 ~asa od izdavaweto
na usnata naredba.
b) Ovlastuvawa na oficijalniot veterinar
Vrz osnova na zakonot i propisite doneseni vrz osnova na zakonot, oficijalniot veterinar kako dr`aven veterinaren inspek7
tor, po slu`bena dol`nost i ovlasteniot
veterinar vrz osnova na dogovor, imaat
pravo i dol`nost:
l Da baraat informacii i originalni
dokumenti na uvid, koi se odnesuvaat
na proizvodstvoto i prometot, a za
formirawe na sopstvenoto dosie i kopija od dokumentite;
l Da vr{at kontrola vo site fazi na proizvodstvo, prerabotka
i distribucija;
l Da vr{at kontrola na proizvodite i materijalite koi doa|aat
vo kontakt so hranata vo site fazi na proizvodstvo, prerabotka i distribucija;
l Da vr{at kontrola i odobruvaat uvoz na hrana od `ivotinsko
poteklo i hrana za `ivotni;
l Da zemaat primeroci za laboratoriski analizi i ispituvawa;
l Da naredat merki za otstranuvawe na utvrdenite nedostatoci;
l Da zabranat upotreba na objekti i oprema za proizvodstvo i
promet ili del od niv vo slu~ai na nepo~ituvawe na standardite i barawata od ovoj zakon i propisite doneseni vrz
osnova na zakonot;
l Da zabranat proizvodstvo i promet na hrana {to pretstavuva
rizik po zdravjeto na lu|eto;
l Da naredat uni{tuvawe ili da uni{tat hrana koja ne e bezbedna;
l Da naredat otstranuvawe lica od proizvodstvoto i prometot
na hrana za koi e utvrdeno deka se nositeli na zarazni bolesti koi se prenesuvaat preku hranata;
l Da prezemat i drugi merki za za{tita na zdravjeto na lu|eto
od rizikot od nebezbedna hrana;
l Da donesuvaat re{enija vo upravna postapka;
l Vo slu~aj koga }e se utvrdi postoewe na neposredna opasnost
po `ivotot i zdravjeto na lu|eto, da izdavaat usna naredba za
itno i neodlo`no otstranuvawe na utvrdenite nedostatoci,
koja zapisni~ki se konstatira. Vo ovoj slu~aj, inspektorot
8
donesuva pismeno re{enie vo rok od 48 ~asa od izdavaweto
na usnata naredba;
l Da imaat sloboden pristap do delovnite prostorii, postrojkite, odgleduvali{tata, objektite i prevoznite sredstva,
kako i do evidencijata i dokumentacijata, vklu~uvaj}i elektronski bazi na podatoci vo vrska so predmetot na inspekcija;
l Da zemaat primeroci od `ivi `ivotni, a vo slu~aj koga toa e
potrebno, da go ubijat `ivotnoto zaradi zemawe primeroci,
kako i da zemaat primeroci od proizvodi, nusproizvodi od
`ivotinsko poteklo i hrana za `ivotni za laboratoriski ispituvawa i da zabranat dvi`ewe na `ivotnite, proizvodite,
nusproizvodite od `ivotinsko poteklo i hranata za `ivotni
do dobivawe na kone~nite rezultati od zemenite primeroci;
l Da vr{at ispituvawa vrz `ivotni, ispituvawe na proizvodi,
hrana za `ivotni, predmeti i voda koja se upotrebuva za napojuvawe na `ivotni soglasno odredbite na zakonot i drug zakon od oblasta na veterinarnoto zdravstvo;
l Da vr{at inspekcija na prostorii, postrojki, odgleduvali{ta, objekti i prevozni sredstva, kako i na postapkite i opremata koja se upotrebuva za proizvodstvo, prerabotka,
skladirawe, rakuvawe, prevoz i stavawe vo promet `ivotni,
proizvodi, nusproizvodi od `ivotinsko poteklo, hrana za
`ivotni, predmeti i voda koja se upotrebuva za napojuvawe
na `ivotnite soglasno odredbite na ovoj Zakon i drug zakon
od oblasta na veterinarnoto zdravstvo;
l Da vr{at zdravstvena kontrola na `ivotni, proizvodi i nusproizvodi od `ivotinsko poteklo, veterinarno-medicinski
preparati, hrana za `ivotni, predmeti i voda koja se upotrebuva za napojuvawe na `ivotni, zemaat i ispra}aat primeroci
za laboratoriski ispituvawa vo referentna laboratorija;
l Da vr{at sistematski nadzor na proizvodi i nusproizvodi
od `ivotinsko poteklo, veterinarno-medicinski preparati,
hrana za `ivotni, predmeti i voda koja se upotrebuva za napojuvawe na `ivotni i voda vo procesot na proizvodstvo na
hrana od `ivotinsko poteklo, kako i na prisustvo na {tetni
materii;
9
l
Da organiziraat i da vr{at nadzor na dezinfekcija na vozila, prostorii i oprema, a kade {to e potrebno, na carinski
skladovi, slobodni skladovi, slobodni zoni vo vnatre{nosta
na zemjata;
l Da zabranat proizvodstvo, promet i upotreba na hrana za `ivotni i voda za napojuvawe na `ivotnite, ako sodr`at patogeni bakterii i materii {tetni za zdravjeto na lu|eto i
`ivotnite;
l Da zabranat natovar, pretovar i istovar na `ivotni, proizvodi, nusproizvodi od `ivotinsko poteklo, hrana za `ivotni
i predmeti, ako ne gi ispolnuvaat propi{anite uslovi so
ovoj i drug zakon;
l Da zabranat upotreba na vozila za prevoz na `ivotni, proizvodi, nusproizvodi od `ivotinsko poteklo, hrana za `ivotni
i predmeti, ako ne gi ispolnuvaat propi{anite uslovi so
ovoj i drug zakon;
l Da zabranat upotreba na {tali i drugi objekti za ~uvawe i
odgleduvawe `ivotni, i objekti za natovar, pretovar i istovar na `ivotnite, ako ne gi ispolnuvaat propi{anite uslovi
so ovoj i drug zakon;
l Da zabranat kolewe `ivotni, sobirawe i obrabotka na surovini za proizvodstvo i proizvodi od `ivotinsko poteklo,
ako ne gi ispolnuvaat propi{anite uslovi so ovoj i drug
zakon;
l Da zabranat promet i upotreba na proizvodi i nusproizvodi
od `ivotinsko poteklo preku koi mo`e da se prenese bolest
od `ivotnite na ~ovekot;
l Da zabranat izdavawe veterinarno-zdravstven sertifikat na
`ivotnite ako se pojavi zarazna bolest ili somnevawe za
zarazna bolest, ili ako `ivotnoto poteknuva od podra~je so
nejasna epizootiolo{ka sostojba;
l Ako pri vr{ewe slu`ben nadzor utvrdat deka veterinarnozdravstveniot sertifikat ili drugi pridru`ni dokumenti
{to ja pridru`uvaat pratkata na `ivotni, proizvodi, nusproizvodi od `ivotinsko poteklo, hrana za `ivotni ili
predmeti se so nedostatoci, se necelosni ili se falsifiku-
10
vani, ili pratkata e od podra~je so nepoznata epizootiolo{ka sostojba, }e naredat:
- stavawe na `ivotnite vo karantin vo odgleduvali{teto za period i vo uslovi opredeleni od inspektorot i
- ako vo momentot nema uslovi za karantin, a ne postoi pri~ina
za zabrana na kolewe na tie `ivotni, `ivotnite da se upatat na
kolewe vo najbliskata klanica;
l Privremeno da zabranat proizvodstvo, prerabotka i stavawe
vo promet proizvodi, nusproizvodi od `ivotinsko poteklo,
hrana za `ivotni i predmeti i zemawe primeroci od istite;
l Da odzemat i da uni{tat proizvodi, nusproizvodi od `ivotinsko poteklo, hrana za `ivotni i predmeti koi pretstavuvaat rizik po zdravjeto na `ivotnite i javnoto zdravstvo, ili
za koi veterinarno-zdravstveniot sertifikat e nepravilen
ili nekompleten;
l Da naredat otstranuvawe na nepravilnostite vo proizvodstvoto, prerabotkata i skladiraweto, rakuvaweto i prometot
na `ivotnite, proizvodite, nusproizvodite od `ivotinsko
poteklo i hrana za `ivotni;
l Da zabranat upotreba na prostorii, oprema i postrojki za
proizvodstvo i promet na hrana od `ivotinsko poteklo;
l Da zemat primeroci od proizvodi, nusproizvodi od `ivotinsko poteklo, hrana za `ivotni i dodatoci, voda za napojuvawe
na `ivotnite, so cel da se utvrdi dali se vo soglasnost so
propisite;
l Da sobiraat podatoci i izve{tai od odgovornite lica, svedoci, ve{ti lica i drugi lica, ako toa e potrebno;
l Da naredat prezemawe merki za za{tita i blagosostojba na
`ivotnite soglasno ovoj i drug zakon od oblasta na veterinarnoto zdravstvo;
l Da vr{at nadzor na proizvodite i nusproizvodite od `ivotinsko poteklo vo skladovi vo slobodni zoni, slobodni skladovi i carinski skladovi;
l Da napla}aat nadomestoci za veterinarni uslugi soglasno
zakonot;
11
l
Da vr{at i drugi raboti utvrdeni so ovoj i drug zakon i
l Oficijalniot veterinar i ovlasteniot veterinar prezemaat
i drugi merki za koi se ovlasteni soglasno nacionalnite
propisi od oblasta na veterinarnoto zdravstvo.
v) Ovlastuvawa na dr`avniot inspektor za zemjodelstvo i
dr`avniot fitosanitaren inspektor:
Vrz osnova na zakonot i propisite doneseni vrz osnova na zakonot, dr`avniot inspektor za zemjodelstvo ima pravo i dol`nost:
l Da vr{i kontrola na primarnoto zemjodelsko proizvodstvo
i pridru`ni operacii na primarnoto proizvodstvo za hrana
od rastitelno poteklo i hrana za `ivotni;
l Da vr{i kontrola na procedurite na dobra zemjodelska praktika (GAP);
l Da zema primeroci od hrana za `ivotni za proverka na kvalitetot i od hranata od rastitelno poteklo vo ramki na primarnoto proizvodstvo i pridru`nite operacii na primarnoto proizvodstvo za proverka na bezbednosta na istata dokolku postoi somne`;
l Da zabrani upotreba na hrana od rastitelno poteklo vo primarnoto proizvodstvo i pridru`nite operacii na primarnoto proizvodstvo;
l Da naredi soodvetni merki, dokolku oficijalnite analizi
poka`at pozitivni rezultati;
l Da odzeme i da naredi uni{tuvawe na hrana od rastitelno
poteklo i hrana za `ivotni vo primarnoto proizvodstvo i
pridru`nite operacii na primarnoto proizvodstvo i dokolku istata e nebezbedna i
l Dr`avniot inspektor za zemjodelstvo i dr`avniot fitosanitaren inspektor prezemaat i drugi merki za koi se ovlasteni
soglasno Zakonot za dr`aven inspektorat za zemjodelstvo.
SO KAKVA ZA^ESTENOST SE PRAVAT OFICIJALNITE
KONTROLI?
Agencijata sproveduva oficijalni kontroli preku Oficijalni
veterinari i Dr`avni inspektori za hrana so soodvetna za~estenost.
12
Redovni kontroli se sproveduvaat soglasno so planovite na
Agencijata. Pri planirawata se zemaat vo predvid identifikuvanite rizici i opasnosti, dosiejata od predhodnite rabotewa
na operatorite so hrana, objektivnosta na site proverki izvr{eni od operatorite so hrana i site informacii koi mo`e da
uka`at na neusoglasenost so propisite za bezbednosta na hranata.
Kontroli vo slu~aj na somne` se sproveduvaat koga postoi somnevawe koe se odnesuva na bezbednosta na hranata.
Kontroli so izvestuvawe se sproveduvaat na barawe na operatorite so hrana koi ne rabotat kontinuirano vo kalendarskata godina, i dejnosta ja vr{at sezonski.
Kontroli po podneseni pretstavki i predlozi se sproveduvaat
soglasno so navodite vo pretstavkite i predlozite na koi uka`uvaat podnositelite.
KADE SE SPROVEDUVAAT
OFICIJALNITE KONTROLI?
Oficijalnite kontroli go
pokrivaat celiot sinxir na hranata - “od niva do trpeza”, “od
farma do vilu{ka”.
Oficijalnite kontroli se vr{at vo site fazi na proizvodstvoto,
prometot i distribucijata na hrana. Tie vklu~uvaat kontroli na
biznisite so hrana, na upotrebata na hranata, skladiraweto na
hranata, na sekoj proces, materijal, supstancija, aktivnost,
vklu~uvaj}i go i transportot na hranata, i na `ivi `ivotni.
KOI METODI I AKTIVNOSTI SE KORISTAT PRI
OFICIJALNITE KONTROLI?
Pri oficijalnite kontroli se koristat kontrolni i tehni~ki
metodi kako {to se:
Monitoring - vr{ewe na planirani posledovatelni nabquduvawa ili merewa, so cel dobivawe na pregled na sostojbata na
usoglasenost so propisite za hrana i hrana za `ivotni, zdravstvenata sostojba na `ivotnite i blagosostojba na `ivotnite;
13
Inspekcija - ispituvawe od sekoj aspekt na hranata, hranata
za `ivotni, zdravstvenata sostojba i blagosostojbata na `ivotnite, so cel da se verifikuva usoglasenosta so propisite za hrana
i hrana za `ivotni i propisite za zdravstvena sostojba i
blagosostojba na `ivotnite;
Nadzor - vnimatelno nabquduvawe na eden ili pove}e biznisi
so hrana i hrana za `ivotni, operatori so hrana i hrana za `ivotni ili nivni aktivnosti;
Pregled na dokumenti - proverka na dokumentacija;
Proverka na identitet - vizuelen pregled so koj se obezbeduva
deka dokumentite se vo soglasnost so ozna~uvaweto i sodr`inata.
Fizi~ki pregled - proverka na hrana i hrana za `ivotni i mo`e
da vklu~i i proverka na sredstvata za transport, pakuvaweto,
ozna~uvaweto i temperaturata, zemawe na primeroci za analiza i
laboratorisko ispituvawe i sekoj drug pregled neophoden za da se
potvrdi usoglasenosta so propisite za hrana i hrana za `ivotni;
Verifikacija - proverka so ispituvawe i obezbeduvawe na
objektivni dokazi dali propi{anite barawa se ispolneti;
Audit - sistemsko i nezavisno ispituvawe za da se utvrdi dali
aktivnostite i rezultatite od aktivnostite se vo soglasnost so
planiranite podgotovki i dali tie se efektivno implementirani
i se soodvetni za postignuvawe na celite;
Zemawe primerok za analiza - zemawe na hrana ili hrana za
`ivotni, ili sekoja druga supstancija (vklu~uvaj}i i od okolinata),
povrzana so proizvodstvoto, prerabotkata i distribucijata na
hrana i hranata za `ivotni ili zdravjeto na `ivotnite, so cel preku
analiza da se potvrdi usoglasenosta so propisite za hrana i hrana
za `ivotni ili propisite za zdravstvena sostojba na `ivotnite
Pri vr{eweto na oficijalnite kontroli osobeno se zemaat vo
predvid slednite aktivnosti:
Pregled na site kontrolni sistemi {to gi vospostavile operatorite so hrana i rezultatite dobieni od toa;
Kontrola na postrojkite na primarnite proizvoditeli, na
postrojkite vo proizvodstvoto i prometot na hranata i dobito~nata hrana, vklu~uvajki kontrola na okolinata, prostoriite, opremata, transportot;
14
Kontrola na surovinite, sostojkite, dodatocite i drugi sretstva
upotrebeni vo proizvodstvoto i prometot na hranata;
Kontrola na polugotovi proizvodi;
Kontrola na proizvodi materijali {to doa|aat vo kontakt so hranata;
Kontrola na postapkite i sretstvata za ~istewe;
Kontrola na ozna~uvaweto, prezentiraweto i reklamiraweto
na hranata;
Pregled na higienskite uslovi;
Ocenka na postapkite za dobra higienska praksa /DHP/ i dobra
proizvodna praksa /DPP/ kako i sistemot za analiza na opasnostite i kontrola na kriti~nite kontrolni to~ki /NASSR/;
Pregled na dokumentite i evidenciite;
Intervju so biznis operatorite i vrabotenite;
Kontrola i ~itawe na vrednostite zapi{ani na mernite instrumenti na biznis operatorite;
Zemawe primeroci za analiza
KADE SE KONTROLIRA UVEZENATA HRANA I HRANA ZA
@IVOTNI I KOJA E POSTAPKATA?
Oficijalnite kontroli na uvezenata hrana se spoveduvaat na
grani~no inspekcisko mesto na vlez na teritorijata na Republika
Makedonija.
Postapkata pri uvoz na hranata i hranata za `ivotni se sostoi
od tri osnovni aktivnosti:
Pregled na dokumentacija
Fizi~ki pregled i
Identifikacionen pregled
Dokolku ne se konstatiraat nedostatoci pratkata se pu{ta na
mestoto na istovar. Dokolku hranata e od `ivotinsko poteklo
zadol`itelno treba da se izvesti oficijalniot veterinar nadle`en za pregled na magacinot kade hranata }e se magacionira.
Pri vr{eweto na aktivnosti pri uvoz na hrana inspektorot zema primeroci za laboratorisko testirawe dokolku postoi indikacija za toa.
15
Inspektorot ja zadr`uva pod oficijalen nadzor uvezenata hrana i hrana za `ivotni koja ne e vo soglasnost so zakonot i propisite doneseni vrz osnova na zakonot, i vo dogovor so operatorot
so hrana ili hrana za `ivotni koj e odgovoren za pratkata, gi
prezema slednive merki:
l Nareduva uni{tuvawe na takvata hrana ili hrana za `ivotni,
so poseben tretman ili ja prepra}a nadvor od Republika
Makedonija vo soglasnost so odredbata od Zakonot za prepra}awe na pratki ili primenuva drugi soodvetni merki,
kako {to e upotreba na hranata ili hranata za `ivotni za
celi poinakvi od onie za koi prvobitno bile nameneti;
l Dokolku hranata ili hranata za `ivotni ve}e bila stavena
vo promet ili e pod kontrola, mo`e da se naredi nejzino
povlekuvawe pred uni{tuvawe ili pepra}awe;
l Verifikuva deka hranata ili hranata za `ivotni ne predizvikuva
nepovolni efekti vrz zdravjeto na lu|eto ili na `ivotnite, bilo
direktno ili preku `ivotnata sredina, za vreme na ili do implementacijata na nekoja od merkite utvrdeni so zakonot;
SO KAKOV INTENZITET SE PRIMENUVAAT OFICIJALNITE
KONTROLI PRI UVOZ?
Agencijata izgotvuva i a`urira spisok na hrana i hrana za `ivotni, vrz osnova na poznat rizik ili rizik koj se pojavuva, koj
treba da bide predmet na zgolemen intenzitet na oficijalnite
kontroli na grani~noto inspekcisko mesto na vlez na teritorijata na Republika Makedonija.
Zaradi soodvetno i redovno a`urirawe na prethodno spomnatiot spisok, me|u drugoto, se zemaat predvid i:
l Podatocite dobieni od notifikaciite preku sistemot za
brzo informirawe (RASFF);
l Izvestuvawata i informaciite koi se rezultat od aktivnostite na kancelarijata za hrana i veterinarstvo (FVO);
l Izvestuvawata i informaciite dobieni od treti zemji;
l Informaciite koi se razmenuvaat me|u Evropskata komisija
i zemjite-~lenki na Evropskata unija i EFSA i
l Soodvetnite nau~ni proceni;
16
[TO VKLU^UVAAT MERKITE ZA OTSTRANUVAWE NA
NEUSOGLASENOSTA?
l Sanitacija ili drugi neophodni korektivni merki za da se
ovozmo`i bezbednost na hranata i hranata za `ivotni i usoglasenosta so ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na
ovoj zakon i zdravstvena za{tita i blagosostojba na `ivotnite;
l Ograni~uvawe ili zabrana za stavawe vo promet, uvoz i izvoz
na hrana, hrana za `ivotni i `ivi `ivotni;
l Nadzor na hrana i hrana za `ivotni i, ako e potrebno, naredba za povlekuvawe i/ili uni{tuvawe na istata;
l Ovlastuvawe za upotreba na hrana i hrana za `ivotni za druga
namena razli~na od prvobitnata;
l Zabrana za vr{ewe dejnost ili zatvorawe na cel ili del od
objektot za odreden vremenski period;
l Vremeno povlekuvawe ili ukinuvawe na odobrenieto za objektot;
l Aktivnosti za otstranuvawe na neusoglasenostite na pratkite
od uvoz
l Drugi merki za koi Agencijata smeta deka se soodvetni.
KOI SE DOL@NOSTI NA INSPEKTORITE PRI
SPROVEDUVAWETO NA OFICIJALNITE KONTROLI?
Za oficijalnite dejstvija pri inspekciski nadzor, inspektorot e dol`en da sostavi zapisnik vo koj se vnesuva naodot za
utvrdenata fakti~ka sostojba.
Zapisnikot go potpi{uvaat licata koi u~estvuvaat vo postapkata
na inspekciskiot nadzor. Ako pretstavnikot na kontroliraniot
subjekt odbie da go potpi{e zapisnikot, inspektorot }e postapi
spored ~len 37 stav (5) od Zakonot za inspekciski nadzor.2
Terenskite kontroli vo ramkite na inspekciskiot nadzor vo
princip se vr{at vo prisustvo na ovlasteno lice na subjektot na
kontrolata, no vo itni slu~ai, koga postoi opasnost po zdravjeto
na lu|eto i `ivotnite, inspektorot ima pravo, bez prisustvo na
2) Службен весник на РМ бр. 50/2010, 161/2010 и 157/2011.
17
ovlastenoto lice, na pravnoto lice, ili fizi~koto lice ~ie
rabotewe, odnosno prostorii, objekti i oprema se predmet na inspekcija, vedna{ da izdade re{enie vrz osnova na rezultatite od
sprovedenata kontrola.
Inspektorot mo`e privremeno da odzeme hrana, predmeti, sredstva, proizvodi, rastenija, `ivotni i dokumenti.
Za odzemenite hrana, predmeti, sredstva, proizvodi, rastenija,
`ivotni i dokumenti, inspektorot izdava potvrda za privremeno
odzemeni predmeti.
Inspektorot e dol`en dokumentacijata da ja vrati kolku {to e mo`no
pobrzo, no ne podocna od tri dena smetano od denot na odzemawe, kako
i proizvodite za koi e obezbedena soodvetna dokumentacija.
Koga odzemenite hrana, predmeti, sredstva, proizvodi, rastenija i `ivotni se od nepoznati lica, inspektorot mo`e da gi
prodade ili da gi uni{ti komisiski.
Ako inspektorot pri vr{eweto na inspekciski nadzor, utvrdi
povreda na odredbite od ovoj Zakon i propisite od ovoj Zakon, izdava re{enie vo pismena forma so koe nareduva da se otstranat
nepravilnostite vo opredelen rok.
Po isklu~ok, vo vonredni itni slu~ai, zaradi za{tita ili
spre~uvawe na opasnosta po zdravjeto na lu|eto i `ivotnite, inspektorot mo`e da izdade usna naredba, a najdocna vo rok od tri
dena od denot na izdavaweto na usnata naredba e dol`en da izdade
re{enie vo pismena forma.
Protiv re{enieto na inspektorot mo`e da se izjavi `alba do
direktorot na Agencijata, odnosno ministerot za zemjodelstvo,
{umarstvo i vodostopanstvo vo rok od osum dena od denot na
priemot na re{enieto. @albata izjavena protiv re{enieto ne go
odlaga izvr{uvaweto.
Pravnoto ili fizi~koto lice e dol`no da gi otstrani konstatiranite nepravilnosti utvrdeni so re{enieto.
Dokolku pravnoto ili fizi~ko lice ne postapi po zadol`enijata, inspektorot e dol`en da podnese barawe za poveduvawe
prekr{o~na postapka, a vo slu~aj ako postoi osnovano somnenie
18
deka e storeno krivi~no delo, inspektorot e dol`en da podnese
prijava za pokrenuvawe krivi~na postapka.
Dokolku ovlastenoto lice pri sproveduvaweto na kontrolniot
nadzor utvrdi deka se otstraneti utvrdenite nepravilnosti, donesuva zaklu~ok so koj ja zapira postapkata na inspekciskiot nadzor.
Vo slu~ai koga pri vr{eweto na inspekciskiot nadzor inspektorot utvrdi deka e storena nepravilnost od ~lenovite 131 i 132
od zakonot, dol`en e da sostavi zapisnik vo koj }e ja utvrdi storenata nepravilnost so uka`uvawe za otstranuvawe na utvrdenata
nepravilnost vo rok od osum dena i so istovremeno vra~uvawe
pokana za sproveduvawe edukacija na liceto ili subjektot kade
{to e utvrdena nepravilnosta pri vr{eweto na inspekciskiot nadzor.
Za prekr{ocite utvrdeni vo zakonot, inspektorot e dol`en na
storitelot na prekr{okot da mu ponudi postapka na poramnuvawe
pred da podnese barawe za poveduvawe prekr{o~na postapka.
Koga storitelot na prekr{okot e soglasen za poveduvawe na
postapka na poramnuvawe, soglasnosta se naveduva vo zapisnik.
Vo zapisnikot se utvrduva na~inot na koj }e se otstranat {tetnite posledici od prekr{okot, kako i na~inot
na nadminuvawe na posledicite od storeniot
prekr{ok.
Inspektorot vo postapkata za poramnuvawe
na storitelot na prekr{okot e dol`en da mu
dade platen nalog.
Dokolku storitelot go primi platniot nalog, istiot treba da
go potpi{e. Primaweto na platniot nalog od storitelot na prekr{okot se zabele`uva vo zapisnikot.
Koga kako storitel na prekr{ok se javuva pravno lice, zapisnikot i platniot nalog go potpi{uva slu`beno, odnosno odgovornoto lice koe se na{lo na samoto mesto pri inspekciskiot
nadzor ili drugo slu`beno ili odgovorno lice koe izjavilo deka
ima pravo da go potpi{e zapisnikot i da go primi platniot nalog.
19
PREGLED na prekr{o~no inkriminirani postapki i sostojbi vo Zakonot
za bezbednost na hrana i veterinarstvo, po delovi od istiot
Legenda:
FL - Fizi~ko lice, storitel na prekr{ok
PL - Pravno lice, storitel na prekr{ok
DEL I - OP[TI ODREDBI (^len 1 - 4):
Nema
DEL II - OSNOVNI NA^ELA (^len 5 - 35):
PL - uvezuva i stava vo promet hrana i hrana za `ivotni koja ne e vo soglasnost so odredbite na ovoj zakon (~len 12 stav (1));
PL - izvezuva hrana i hrana za `ivotni ili vr{i nejzin povtoren izvoz
od Republika Makedonija so cel da se stavi vo promet vo treti zemji, koja ne
e vo soglasnost so odredbite na ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova
na ovoj
Zakon, osven ako poinaku ne e pobarano od strana na nadle`nite organi
na zemjata-uvoznik ili utvrdeno so zakoni, propisi, standardi, kodovi za
praktiki i drugi pravni i administrativni postapki koi se vo sila vo zemjata-uvoznik (~len 13 stav (1));
PL - stava vo promet nebezbedna hrana za `ivotni (~len 27 stav (1));
PL - stava vo promet hrana za `ivotni koja ne e bezbedna ili ja koristi
istata vo ishrana na `ivotni nameneti za proizvodstvo na hrana (~len 28
stav (1));
PL - pakuvaweto na hranata nameneta za stavawe vo promet e ozna~eno na
na~in koj ne e lesno razbirliv (~len 29 stav (2));
PL - ne ja ozna~i hranata ili hranata za `ivotni zaradi obezbeduvawe
informacii za potro{uva~ite (~len 29 stav (1));
PL - gi dovede potro{uva~ite vo zabluda vo odnos na ozna~uvaweto,
reklamiraweto i prezentacijata na hranata i hranata za `ivotni, vklu~uvaj}i go i niv niot oblik, izgled ili pakuvawe, materijalot koj se koristi za
pakuvawe, na~inot na koj se podgotveni i prika`ani, kako i informaciite
koi se dostapni preku site mediumi (~len 29 stav (3));
PL - ozna~uva i reklamira hrana so podatoci koi sugeriraat na lekoviti
svojstva povrzani so prevencija ili lekuvawe zaboluvawa, potencirawe na
specifi~nite svojstva na hranata koi se sli~ni so druga hrana so ist
kvalitet, kako i upotreba na sliki, crte`i, znaci, izrazi i tekstovi {to
potro{uva~ot bi mo`ele da go dovedat vo zabluda vo pogled na identitetot
na proizvodot, potekloto, sostavot, svojstvoto, namenata i dejstvoto na
proizvodot (~len 30 stav (1));
20
PL - reklamira hrana sprotivno na ~lenot 30 stav (2) od ovoj zakon;
PL - ne gi ispolnuva barawata od propisite za hrana i hrana za `ivotni
(~len 31 stav (1));
PL - nema vospostaveno sistem na proceduri koi ovozmo`uvaat da se identifikuva sekoe fizi~ko ili pravno lice od koe ja nabavile hranata, hranata
za `ivotni, `ivotnite nameneti za proizvodstvo na hrana ili sekoja supstancija nameneta da bide ili se o~ekuva da bide vgradena vo hranata ili
hranata za `ivotni (~len 32 stav (2));
PL - nema vospostaveno sistem na proceduri koi ovozmo`uvaat identifikacija na biznisi so hrana koi gi snabduvaat (~len 32 stav (3));
PL - nesoodvetno ja ozna~uva hranata ili hranata za `ivotni (~len 32
stav (4));
PL - ne zapo~ne itna postapka za povlekuvawe na hrana koja ne e vo soglasnost so barawata za bezbednost na hranata i za toa ne go izvesti nadle`niot organ ili ne gi informira potro{uva~ite za pri~inata poradi koja
se povlekuva hranata i ne ja povle~e hranata so koja se snabdeni (~len 33
stav (1));
PL - vo ramkite na negovite soodvetni aktivnosti, ne zapo~ne postapka
za povlekuvawe od promet na hranata koja ne e vo soglasnost so barawata za
bezbednost na hrana i ne dade svoj pridones za bezbednost na hrana so
davawe relevantni informacii neophodni za sledlivost na hranata, kako i
ne sorabotuva vo aktivnostite prezemeni od strana na proizvoditelite, prerabotuva~ite, obrabotuva~ite i/ili nadle`nite organi (~len 33 stav (2));
PL - vedna{ ne go informira nadle`niot organ dokolku smeta ili ima
pri~ina da veruva deka hranata koja bila stavena vo promet mo`e da bide
{tetna po zdravjeto na lu|eto, ne go informiraat nadle`niot organ za aktivnostite prezemeni za da se spre~i rizikot po krajniot potro{uva~ i
obeshrabruva ili spre~uva lice koe sorabotuva so nadle`niot organ koga
toa mo`e da go namali ili da go eliminira rizikot koj proizleguva od hrana
(~len 33 stav (3));
PL - ne sorabotuva vo aktivnostite na nadle`niot organ za izbegnuvawe
ili namaluvawe na rizikot predizvikan od hrana koja ja nabavuva ili ja
snabduva (~len 33 stav (4));
PL - ne zapo~ne itna postapka za povlekuvawe na hrana za `ivotni koja
ne e vo soglasnost so barawata za bezbednost na hrana za `ivotni i za toa
ne ja izvesti Agencijata, ne ja uni{ti hranata za `ivotni koja ne gi ispolnuva uslovite za bezbednost na hrana za `ivotni ili ne gi informira korisnicite i ne gi povle~e proizvodite so koi se snabdeni (~len 34 stav (1));
PL - vo ramkite na negovite soodvetni aktivnosti ne zapo~ne postapka za
povlekuvawe od promet na hrana za `ivotni koja ne e vo soglasnost so
barawata za bezbednost na hrana za `ivotni i ne dade svoj pridones za
bezbednost na hrana so davawe relevantni informacii neophodni za
21
sledlivost na hranata, kako i ne sorabotuva vo aktivnostite prezemeni od
strana na proizvoditelite, prerabotuva~ite, obrabotuva~ite i/ili nadle`nite organi (~len 34 stav (2));
PL - vedna{ ne go informira nadle`niot organ dokolku smeta ili ima
pri~ina da veruva deka hranata za `ivotni koja bila stavena vo promet ne
gi ispolnuva barawata za bezbednost na hrana za `ivotni, ne go informira
nadle`niot organ za aktivnostite prezemeni za da se spre~i rizikot od upotreba na taa hrana za `ivotni i obeshrabruva ili spre~uva lice koe sorabotuva so nadle`niot organ koga toa mo`e da go spre~i ili da go namali
rizikot koj proizleguva od hranata za `ivotni (~len 34 stav (3));
PL - ne sorabotuva vo aktivnostite na nadle`niot organ za izbegnuvawe
ili namaluvawe na rizikot predizvikan od hranata za `ivotni koja ja
nabavuva ili ja snabduva (~len 34 stav (4));
DEL III - SISTEM ZA BRZO IZVESTUVAWE, UPRAVUVAWE SO KRIZI
I VONREDNI SOSTOJBI (^len 36 - 41):
Nema
DEL IV - HIGIENA NA HRANA, OBVRSKI NA OPERATORITE, SPECIFI^NI
VIDOVI HRANA, HRANA OD @IVOTINSKO POTEKLO (^len 42 - 74):
PL - ne osiguri ispolnetost na barawata za bezbednost na hrana utvrdeni so
ovoj Zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj Zakon vo site fazi na
proizvodstvo, prerabotka i distribucija na hranata pod nivna kontrola (~len 43);
PL - ne gi ispolnuva op{tite barawa za primarno proizvodstvo i posebnite higienski barawa dadeni vo ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova
na ovoj zakon (~len 44 stav (1));
PL - ne gi ispolnuva op{tite i posebnite higienski barawa utvrdeni so
ovoj Zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj Zakon vo fazite na proizvodstvo, prerabotka i distribucija na hranata po primarnoto proizvodstvo
i pridru`nite operacii na primarnoto proizvodstvo (~len 44 stav (2));
PL - ne gi primeni posebni merkite za higiena (~len 44 stav (3));
PL - ne vovede, implementira i odr`uva postojana procedura ili proceduri zasnovani vrz analiza na rizik i kriti~ni kontrolni to~ki, odnosno
NASSR principite (~len 45 stav (1));
PL - ne ja proveri procedurata i ne napravi soodvetni izmeni koga se
pravat kakvi bilo promeni na proizvodot, procesot ili koj bilo ~ekor (~len
45 stav (3));
PL - ne prilo`at na Agencijata dokaz za negovata usoglasenost so ~lenot
45 stav (1) od ovoj zakon na na~in na koj bara Agencijata, imaj}i ja predvid
priro-data i goleminata na biznisot so hrana (~len 45 stav (5) to~ka 1);
22
PL - ne obezbedi redovno a`urirawe na site dokumenti koi ja opi{uvaat
postapkata razviena vo soglasnost so ~lenot 45 stavovi (1), (2), (3) i (4) od
ovoj Zakon (~len 45 stav (5) to~ka 2);
PL - ne gi ~uvaat site dokumenti i evidencija vo vremenski period od
dve godini, osven vo slu~aite koga zaradi prirodata na hranata vremenskiot
period e podolg (~len 45 stav (5) to~ka 3);
PL - ne sorabotuva so Agencijata vo sproveduvaweto na odredbite od ovoj
zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj Zakon (~len 48 stav (1));
PL - stava vo promet hrana koja e podgotvena vo objekti koi ne gi ispolnuvaat uslovite za higiena na hrana od ovoj Zakon i propisite doneseni vrz
osnova na ovoj Zakon i ne se registrirani i odobreni od nadle`niot organ
(~len 48 stav (2) to~ki 1 i 2);
PL - ne ja informira Agencijata na na~in utvrden od strana na istata, za
sekoj objekt pod negova kontrola vo koj{to se izvr{uva koja bilo faza od
proizvodstvo, prerabotka i distribucija na hranata vo odnos na registracija
na objektite (~len 48 stav (3));
PL - ne obezbedi najmalku edna poseta na samoto mesto od strana na Agencijata za hrana i veterinarstvo pred odobruvawe na objektot (~len 48 stav
(4));
PL - vr{i aktivnosti vo objekt koj e predmet na odobrenie bez prethodno
dadeno odobrenie od strana na nadle`niot organ ili vo slu~aj na vremeno
odobrenie na objektot (~len 48 stav (5) to~ki 1 i 2);
PL - ne prestane da raboti otkako Agencijata go izbri{ala objektot od
registarot ili go ukinal odobrenieto za vr{ewe dejnost (~len 52 stav (3));
PL - proizveduva dodatoci na hrana, hrana za posebna nutritivna upotreba i hrana proizvedena so inovirani tehnologii bez prethodno izdadeno
odobrenie od strana na Agencijata (~len 54 stav (1));
PL - proizveduva hrana so upotreba na jonizira~ko zra~ewe ili hrana
dobiena so genetski modificirani organizmi bez prethodno odobrenie od
strana na Agencijata (~len 55 stav (1));
PL - proizveduva proizvodi i materijali {to doa|aat vo kontakt so
hranata koi ne se vo soglasnost so pravilata na DPP (dobra proizvodna praktika), ili istite pod normalni ili predvidlivi uslovi na upotreba gi prenesuvaat svoite sostojki vo hranata vo koli~estva {to mo`at da go zagrozat
~ovekovoto zdravje, da predizvikaat neprifatliva promena vo sostavot na
hranata i da predizvikaat vlo{uvawe na organolepti~kite karakteristiki
na hranata (~len 56 stav (1));
PL - pri proizvodstvoto na hrana upotrebuvaat ili uvezuvaat aditivi, enzimi za hrana, aromati i ekstrakciski sredstva koi ne gi ispolnuvaat odredbite od ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj Zakon (~len 57
stav (1));
PL - stavaat vo promet mineralna voda koja ne gi ispolnuva odredbite od
ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj Zakon (57 stav (2));
23
PL - stava vo promet hrana na koja se dodadeni vitamini i minerali i odredeni drugi supstancii koi ne gi ispolnuvaat odredbite od ovoj zakon i
propisite doneseni vrz osnova na ovoj Zakon (~len 57 stav (3));
PL - stavaat vo promet brzo zamrznata hrana bez da gi ispolni barawata
od ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj Zakon (~len 57 stav
(4));
PL - uvezuva hrana koja vo odnos na higienata ne gi ispolnuva odredbite
od ~lenovite 12, 43, 44, 45 i 48 na ovoj Zakon (~len 58);
PL - izvezuva ili povtorno izvezuva hrana koja vo odnos na higienata ne
gi ispolnuva odredbite od ~lenovite 13, 43, 44, 45 i 48 na ovoj Zakon (~len
59);
PL - stava vo promet hrana od `ivotinsko poteklo koja ne gi ispolnuva
odredbite od ovoj Zakon i propisite za veterinarno zdravstvo vo site fazi
na proizvodstvo, skladirawe, promet i prevoz (~len 61 stav (1));
PL - prevezuva pratka na hrana od `ivotinsko poteklo bez pridru`ba na
komercijalen dokument, a vo slu~ai koga e utvrdeno so zakon i so veterinarno-zdravstven sertifikat, odnosno drug dokument izdaden od oficijalen
veterinar (~len 61 stav (2));
PL - ne gi grupira proizvodite vo tolku pratki kolku {to ima mesta na
destinacija, pri {to sekoja pratka mora da bide pridru`ena so dokumenti
od ~lenot 61 stav (2) na ovoj Zakon (~len 61 stav (3));
PL - ne gi ispolnuva posebnite higienski uslovi za hrana od `ivotinsko
poteklo utvrdeni so ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj
Zakon (~len 62 stav (1));
PL - upotrebuva voda koja ne e proto~na ili ~ista za da ja otstrani
povr{inskata kontaminacija na proizvodite od `ivotinsko poteklo, osven
dokolku upotrebata na druga supstancija e odobrena od strana na nadle`niot
organ (~len 62 stav (2));
PL - stava vo promet proizvodi koi ne se ozna~eni so zdravstven pe~at
ili proizvodi za koi ne e potreben zdravstven pe~at, identifikaciska oznaka stavena od strana na operatorot so hrana (~len 63 stav (1));
PL - stava identifikaciska oznaka na proizvod od `ivotinsko poteklo
koj ne e vo soglasnost so ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj
Zakon (~len 63 stav (2));
PL - otstrani zdravstveniot pe~at staven vo soglasnost so ovoj Zakon i
propisite doneseni vrz osnova na ovoj Zakon od mesoto, osven ako ne go
rasekuvaat i ako ponatamu ne go obrabotuvaat (~len 63 stav (3));
PL - uvezuvaat hrana vo Republika Makedonija koja ne gi ispolnuva
uslovite od ~lenot 64 stav (3) na ovoj Zakon;
PL - pri uvozot na hrana od druga zemja ne go prijavi pristignuvaweto na
pratkata do oficijalniot veterinar na mestoto na destinacijata vo soglasnost so propisite za veterinarno zdravstvo (~len 64 stav (4)).
24
FL - ne e registrirano kaj Agencijata i ne gi ispolnuva propisite od
oblasta na veterinarnoto zdravstvo (~len 65 stav (1) to~ka 1);
FL - prifa}a `ivotni ~ie vreme na izla~uvawe na aplicirani veterinarnomedicinski proizvodi ne e zapazeno (~len 65 stav (1) to~ka 2 potto~ka a));
FL - vnesuva `ivotni ili proizvodi od `ivotinsko poteklo koi sodr`at
rezidui koi go nadminuvaat dozvolenoto nivo i tragi od zabraneti supstancii ili proizvodi (~len 65 stav (1) to~ka 2 potto~ka b));
FL - ne se pridr`uva kon odredenite rokovi za karenca pri upotreba na
veterinarno-medicinski preparati koi mo`e da se prenesat na hranata od
proizvodite od `ivotinsko poteklo (~len 65 stav (3));
FL - tekovno ne a`urira i ne vodi evidencija za primena na veterinarnome-dicinski preparati i medicirana hrana za `ivotni kaj `ivotnite koi se
vo negova sopstvenost, a ~ii proizvodi se nameneti za ishrana na lu|eto
(~len 64 stav (4));
FL - nosi na kolewe `ivotni nameneti za kolewe, bez dokument na sopstvenikot/proizvoditelot deka `ivotnite ne se tretirani so zabraneti ili
nedozvoleni supstancii, a vo slu~aj na tretman so veterinarno-medicinski
preparati deka e pominato vremeto na karenca (~len 65 stav (5));
FL - stava vo promet proizvodi od `ivotinsko poteklo {to se nameneti
za ishrana na lu|eto, koi sodr`at, ili sodr`at vo koli~estva povisoki od
dopu{tenite rezidui ili drugi kontaminenti koi se {tetni po zdravjeto na
lu|eto (~len 65 stav (6));
DEL V - OFICIJALNI KONTROLI NA HRANATA (^len 75 - 112):
PL - ne davaat potrebna pomo{ na Agencijata pri vr{eweto oficijalni
kontroli (~len 76 stav (1));
PL - rabotnicite vo biznisot so hrana ne gi ispolnuvaat uslovite utvrdeni so ovoj Zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon po odnos
na stru~nata podgotovka, zdravstvenata sostojba, kako i osnovnite znaewa za
higienata na hrana vo soglasnost so pravilata na dobrata higienska praktika,
kako i za za{titata na `ivotnata sredina (~len 83 stav (1));
PL - ne ja utvrdi zdravstvenata sostojba na licata koi rabotat vo biznisot
so hrana preku zdravstveni pregledi koi se vr{at vo soglasnost so propisite
od oblasta na za{titata od zarazni bolesti (~len 83 stav (2));
PL - uvezuva pratki so hrana i hrana za `ivotni koi ne se pridru`eni so
sertifikati za uvoz (~len 97 stav (1));
PL - ne platil ili odbiva da plati nadomestok za site aktivnosti i oficijalni kontroli na hrana i hrana za `ivotni koja se proizveduva i se stava
vo promet utvrdeni so ovoj Zakon (~len 104 stav (2) to~ka 1);
PL - ne platil ili odbiva da plati nadomestok za site aktivnosti i oficijalni kontroli na hrana i hrana za `ivotni koja se uvezuva vo Republika
Makedonija, utvrdeni so ovoj Zakon (~len 104 stav (2) to~ka 2);
25
DEL VI - POSEBNI BARAWA ZA ODDELNI AKTIVNOSTI SO HRANA
(^len 113 - 117):
FL - kole `ivotni nadvor od klanica bez prethodno da go informira
nadle`niot organ i bez da gi zapazi propisite za blagosostojba na `ivotnite
(~len 113 stav (1));
FL - vedna{ ne ja izvesti Agencijata za postoewe na somnevawe za bolest
kaj `ivotnoto ili za problem vo tekot na proizvodstvoto ili prerabotkata
na hrana i vedna{ ne ja prekine upotrebata i snabduvaweto so hrana (~len
114 stav (2) to~ka1);
FL - ne go zapazi periodot na izla~uvawe po aplikacijata na veterinarno-medicinski ili biolo{ki proizvodi i upotrebata na aditivi ili
medicirani premiksi vo hranata za `ivotni (~len 114 stav (2) to~ka 2);
FL - ne mu pomaga na nadle`niot organ pri vr{eweto na negovite obvrski
(~len 114 stav (2) to~ka 3);
FL - ne go izvesti nadle`niot organ pred lovot i ne go dade na uvid na
vreme i mesto nazna~eno od nadle`niot organ za dobivawe na veterinarno
zdravstven sertifikat (~len 114 stav (2) to~ka 4);
FL - gi stava vo promet svoite proizvodi nadvor od isklu~ocite za
lokalizirana aktivnost (~len 116 stav (4)).
PL - proizveduva i stava vo promet hrana koja ne gi ispolnuva propi{anite barawa za kvalitet (~len 117 stav (1));
DEL VII - NADZOR (Чlen 118 - 129):
PL - ne gi otstrani konstatiranite nepravilnosti od ~lenot 126 stav (1)
na ovoj Zakon utvrdeni so re{enieto od ~lenot 127 na ovoj Zakon (~len 126
stav (3)).
DEL VIII - PORAMNUVAWE (Чlen 130):
Nema
DEL IX - PREKR[OЧNI ODREDBI (Чlen 131 - 135):
Nema
DEL H - PREODNI I ZAVR[NI ODREDBI (Чlen 136 - 145):
Nema
26
27
Agencijata za hrana i veterinarstvo na Republika Makedonija - AHV ima obezbedeno besplatna telefonska linija
nameneta za potro{uva~ite, 08032222
www.fva.gov.mk
Agencijata za hrana i veterinarstvo na Republika Makedonija,
so sedi{te vo gradot Skopje ima podra~ni kancelarii vo gradovite:
Битола
Берово
Богданци
Валандово
Виница
Велес
Гевгелија
Гостивар
Делчево
Демир Хисар
Демир Капија
Дебар
Кавадарци
Кочани
Кичево
Крива Паланка
Кратово
Крушево
Куманово
Македонски брод
Македонска
Каменица
Неготино
Охрид
Пехчево
Прилеп
Пробиштип
Радовиш
Ресен
Скопје
Струга
Струмица
Свети Николе
Тетово
Штип
Kancelarii na grani~nite premini:
Аеродром
Александар Велики
Аеродром Охрид
Блаце
Богородица
Деве Баир
Делчево
Куманово
Меџитлија
Ново Село Струмица
Табановце
Трубарево
Ќафасан
Ovaa bro{ura e izrabotena vo sorabotka so Organizacijata na
potro{uva~ite na Makedonija (OPM), tel. 3 212 440
www.opm.org.mk
28
© Copyright 2024 Paperzz
