www.theoria-praxis.gr ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΕΤΟΧΗ Η μετοχή στα λατινικά , όπως και στην αρχαία ελληνική , διακρίνεται σε : Α. ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ Είναι πάντα συνημμένη και αναλύεται σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση . Β. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ Η χρήση της είναι σπάνια στη λατινική γλώσσα . Κυρίως χρησιμοποιείται η μετοχή ενεστώτα ως κατηγορηματική . Είναι πάντοτε συνημμένη και δεν αναλύεται . Εξαρτάται από ρήματα αισθητικά ή γνωστικά. Γ. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ 1. Χρονική 2. Τροπική 3. Αιτιολογική 4. Υποθετική 5. Εναντιωματική 6. Τελική Η επιρρηματική μετοχή διακρίνεται περαιτέρω : Α.ΣΥΝΗΜΜΕΝΗ Όταν το υποκείμενό της επιτελεί και κάποια άλλη συντακτική λειτουργία μέσα στην πρόταση (υποκείμενο, αντικείμενο , προσδιορισμός). Β.ΑΠΟΛΥΤΗ Όταν το υποκείμενο της μετοχής δεν επιτελεί άλλη συντακτική λειτουργία μέσα στην πρόταση , η μετοχή τίθεται μαζί με το υποκείμενό της σε αφαιρετική πτώση και ονομάζεται αφαιρετική απόλυτη . Διατηρεί κανονικά την επιρρηματική της χροιά . ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΕΙΝΑΙ : 1. Γνήσια αφαιρετική απόλυτη Τίθεται σε οποιοδήποτε χρόνο και αντιστοιχεί με τη γενική απόλυτη της αρχαίας ελληνικής . π.χ. occiso Scriboniano (ut occisus est Scribonianus ή cum occisus esset Sribonianus) (μάθημα 23) 2. Νόθος αφαιρετική απόλυτη Τίθεται πάντα σε παθητικό παρακείμενο (στα αρχαία ελληνικά σε αντίστοιχη περίπτωση έχουμε μετοχή αορίστου) . Επειδή η λατινική δε διαθέτει ενεργητική μετοχή παρελθόντος , πρέπει η ενεργητική σύνταξη να μετατραπεί σε παθητική , οπότε η μετοχή τίθεται σε αφαιρετική πτώση . Το ποιητικό αίτιο παραλείπεται , γιατί συμπίπτει με το υποκείμενο του ρήματος . π.χ. Sulla , occupata urbe , denatum coegerat (= Sulla , cum occupavisset urbem , senatum coegerat) (μάθημα 40) ΘΕΩΡΙΑ & ΠΡΑΞΙΣ , Στρ. Καραϊσκάκη 62 , Εμπ. Κέντρο , Χαϊδάρι , 210 5319707-8 1 www.theoria-praxis.gr ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ 3.Ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη Επειδή η μετοχή ενεστώτα του ρήματος sum δε χρησιμοποιείται παρά μόνο στα σύνθετα absens και praesens , στις περιπτώσεις που θα έπρεπε κανονικά να χρησιμοποιηθεί σχηματίζεται η ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη , που αποτελείται από ένα «υποκείμενο» και από ένα ουσιαστικό που δηλώνει ηλικία, επάγγελμα , αξίωμα ή ένα επίθετο ως κατηγορηματικό προσδιορισμό στο «υποκείμενο» . π.χ. Brenno duce ….. Patre imperatore …… (μάθημα 21) (μάθημα 30) ΘΕΩΡΙΑ & ΠΡΑΞΙΣ , Στρ. Καραϊσκάκη 62 , Εμπ. Κέντρο , Χαϊδάρι , 210 5319707-8 2 www.theoria-praxis.gr ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ ΣΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 1. Ανάλυση συνημμένης μετοχής Μια συνημμένη μετοχή αναλύεται στην αντίστοιχη πρόταση. Οι χρονικές μετοχές γίνονται χρονικές προτάσεις , οι αιτιολογικές μετοχές αιτιολογικές προτάσεις κ.ο.κ. Κατά τη μετατροπή ακολουθούμε πάντα τους κανόνες εισαγωγής και εκφοράς των αντίστοιχων προτάσεων προσέχοντας ιδιαίτερα δύο σημεία : α) το χρόνο της μετοχής , που καθορίζει εάν η μετοχή δηλώνει κάτι το σύγχρονο (μετοχή ενεστώτα) , κάτι το προτερόχρονο (μετοχή παρακειμένου) ή κάτι το υστερόχρονο (μετοχή μέλλοντα) , β) το χρόνο του ρήματος της κύριας πρότασης , από το οποίο θα εξαρτάται η πρόταση την οποία θα σχηματίσουμε (μας ενδιαφέρει συγκεκριμένα αν είναι αρκτικός ή ιστορικός). ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ Εισαγωγή - Έγκλιση 1. οριστική : όταν η αιτιολογία είναι αντικειμενική quod , quia , quoniam 2. υποτακτική : όταν η αιτιολογία είναι υποκειμενική cum υποτακτική : όταν η αιτιολογία είναι αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας Χρόνος 1. ενεστώτας : όταν το ρήμα εξάρτησης της μετοχή είναι αρκτικός χρόνος μετοχή ενεστώτα (σύγχρονο) 2. παρατατικός : όταν το ρήμα εξάρτησης της μετοχή είναι ιστορικός χρόνος 1. παρακείμενος : όταν το ρήμα εξάρτησης της μετοχή είναι αρκτικός χρόνος μετοχή παρακειμένου (προτερόχρονο) μετοχή μέλλοντα (υστερόχρονο) 2. υπερσυντέλικος : όταν το ρήμα εξάρτησης της μετοχή είναι ιστορικός χρόνος 1. ενεστώτας ενεργητικής περιφραστικής συζυγίας : όταν το ρήμα εξάρτησης της μετοχή είναι αρκτικός χρόνος 2. παρατατικός ενεργητικής περιφραστικής συζυγίας : όταν το ρήμα εξάρτησης της μετοχή είναι ιστορικός χρόνος π.χ. Accius tragoediam suam ei desideranti legit → quod desiderabat ή cum desideraret ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ 1. cum ιστορικός + υποτακτική παρατατικού μετοχή ενεστώτα (σύγχρονο) 2. dum + οριστική ενεστώτα (συνεχιζόμενη πράξη) 3. dum , quoad , quamdiu + οριστική χρόνου ίδιου με το χρόνο του ρήματος εξάρτησης της μετοχής (παράλληλη διάρκεια) ΘΕΩΡΙΑ & ΠΡΑΞΙΣ , Στρ. Καραϊσκάκη 62 , Εμπ. Κέντρο , Χαϊδάρι , 210 5319707-8 3 www.theoria-praxis.gr ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ 1. cum ιστορικός + υποτακτική υπερσυντελίκου μετοχή παρακειμένου (προτερόχρονο) 2. ut , simul , ubi , postquam + οριστική παρακειμένου Σημειώσεις : 1. Οι παραπάνω τρόποι ανάλυσης της χρονικής μετοχής είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν όταν η μετοχή εξαρτάται από ιστορικό χρόνο . Μόνο ο τρόπος ανάλυσης της μετοχής στην περίπτωση της παράλληλης διάρκειας είναι δυνατός να χρησιμοποιηθεί και όταν η μετοχή εξαρτάται από αρκτικό χρόνο . π.χ. is Gallos abeuntes secutus est → is Gallos , cum abirent ή dum abeunt , secutus est . occiso Scriboniano Romam trahebatur → cum occisus esset Scribonianus ή postquam occisus est Scribonianus , Romam trahebatur ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ μετοχή ενεστώτα (σύγχρονο) 1. etsi + οριστική ενεστώτα (μετά από αρκτικό χρόνο) ή παρατατικού (μετά από ιστορικό χρόνο) 2. licet + υποτακτική ενεστώτα(μετά από αρκτικό χρόνο) ή παρατατικού (μετά από ιστορικό χρόνο) π.χ. … absens dictator factus est → … etsi aberat ή licet abesset , dictator factus est ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΦΟΡΙΚΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ Η αναφορική μετοχή αναλύεται σε δευτερύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταη , η οποία εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui , quae , quod (ή με αναφορικό επίρρημα) και εκφέρεται με οριστική (πραγματικό γεγονός) . Το γένος και ο αριθμός της αναφορικής αντωνυμίας συμπίπτουν με τα αντίστοιχα της προσδιοριζόμενης λέξης , ενώ η πτώση σχετίζεται με τη συντακτική της θέση . 1. οριστική ενεστώτα (μετά από αρκτικό χρόνο) μετοχή ενεστώτα (σύγχρονο) 2. οριστική παρατατικού (μετά από ιστορικό χρόνο) 1. οριστική παρακειμένου (μετά από αρκτικό χρόνο) μετοχή παρακειμένου (προτερόχρονο) 2. οριστική υπερσυντελίκου (μετά από ιστορικό χρόνο) Σημειώσεις : 1. Για τη χρήση της υποτακτικής βλ. θεωρία αναφορικών προτάσεων π.χ. cum lacrimae suae , diu cohibitae , vincerent → cum lacrimae suae , quae diu cohibitae erant , vincerent. ΘΕΩΡΙΑ & ΠΡΑΞΙΣ , Στρ. Καραϊσκάκη 62 , Εμπ. Κέντρο , Χαϊδάρι , 210 5319707-8 4 www.theoria-praxis.gr ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ Αιτιολόγηση ανάλυσης μετοχής σε πρόταση με παραδείγματα Κείμενο 31 : Adulescens confisus ... et permotus ... ruit Αιτιολογική μετοχή που δηλώνει το προτερόχρονο . Μπορεί να αναλυθεί : α) σε αιτιολογική πρόταση εισαγόμενη με το quod(quia , quoniam) και εκφερόμενη με οριστική ή β) σε αιτιολογική εισαγόμενη με το αιτιολογικό cum και εκφερόμενη με υποτακτική (αυτή η σύνταξη θεωρείται πιο σωστή εφόσον η αιτιολογία είναι το αποτέλεσμα μιας εσωτερικής , λογικής διεργασίας) . quod periculum consfisus / permotus erat cum periculum consfisus / permotus esset Κείμενο 36 : cum ... magnum pondus auri publice missum attulissent . Αναφορική μετοχή προσδιοριστική στο pondus , που δηλώνει το προτερόχρονο . Θα αναλυθεί σε αναφορική προσδιοριστική πρόταση : quod publice missum erat quod publice missum esset (είναι δυνατό να τεθεί υποτακτική λόγω έλξης από το attulissent) . Κείμενο 40 : Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit Χρονική μετοχή που δηλώνει το προτερόχρονο . Μπορεί να αναλυθεί : α) σε χρονική πρόταση εισαγόμενη με το postquam(ut , ubi) και εκφερόμενη με οριστική παρακειμένου ή β) σε χρονική εισαγόμενη με το ιστορικό cum και εκφερόμενη με υποτακτική υπερσυντελίκου postquam de hac re interrogatus est cum de hac re interrogatus esset Κείμενο 42 : quorum auctoritatem secuti multi ... dicerent Αιτιολογική μετοχή που δηλώνει το προτερόχρονο . Μπορεί να αναλυθεί : α) σε αιτιολογική πρόταση εισαγόμενη με το quod(quia , quoniam) και εκφερόμενη με οριστική ή β) σε αιτιολογική εισαγόμενη με το αιτιολογικό cum και εκφερόμενη με υποτακτική (αυτή η σύνταξη θεωρείται πιο σωστή εφόσον η αιτιολογία είναι το αποτέλεσμα μιας εσωτερικής , λογικής διεργασίας) . quod secuti erant cum secuti essent Κείμενο 43 : Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit ? Χρονική μετοχή που δηλώνει το σύγχρονο και μάλιστα μια συνεχιζόμενη πράξη στη διάρκεια της οποίας συμβαίνει μια άλλη πράξη . Θα αναλυθεί σε χρονική πρόταση εισαγόμενη με το dum και εκφερόμενη με οριστική ενεστώτα ή εισαγόμενη με τον ιστορικό cum και εκφερόμενη με υποτακτική παρατατικού . dum fines patriae ingrederis cum fines patriae ingredereris Κείμενο 44 : quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem . ΘΕΩΡΙΑ & ΠΡΑΞΙΣ , Στρ. Καραϊσκάκη 62 , Εμπ. Κέντρο , Χαϊδάρι , 210 5319707-8 5 www.theoria-praxis.gr ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ Χρονική μετοχή που δηλώνει το σύγχρονο και μάλιστα μια συνεχιζόμενη πράξη στη διάρκεια της οποίας συμβαίνει μια άλλη πράξη . Θα αναλυθεί σε χρονική πρόταση εισαγόμενη με το dum και εκφερόμενη με οριστική ενεστώτα ή εισαγόμενη με τον ιστορικό cum και εκφερόμενη με υποτακτική παρατατικού . dum Tarqunius exulat cum Tarqunius exularet Κείμενο 45 : Gallus , periculum veritus , constituit Αιτιολογική μετοχή που δηλώνει το προτερόχρονο . Μπορεί να αναλυθεί : α) σε αιτιολογική πρόταση εισαγόμενη με το quod(quia , quoniam) και εκφερόμενη με οριστική ή β) σε αιτιολογική εισαγόμενη με το αιτιολογικό cum και εκφερόμενη με υποτακτική (αυτή η σύνταξη θεωρείται πιο σωστή εφόσον η αιτιολογία είναι το αποτέλεσμα μιας εσωτερικής , λογικής διεργασίας) . quod periculum veritus erat cum periculum veritus esset ΘΕΩΡΙΑ & ΠΡΑΞΙΣ , Στρ. Καραϊσκάκη 62 , Εμπ. Κέντρο , Χαϊδάρι , 210 5319707-8 6 www.theoria-praxis.gr ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ Όλες οι περιπτώσεις συνημμένων μετοχών των κειμένων και η ανάλυσή τους Μάθημα 21 Μετοχή divisam (αναφορική μετοχή , παρακειμένου) Χρονική βαθμίδα προτερόχρονο Ανάλυση σε δευτερεύουσα πρόταση quae non divisa erat absens (εναντιωματική μετοχή, ενεστώτα) σύχρονο etsi aberat abeuntes (χρονική μετοχή , ενεστώτα) σύγχρονο cum abirent / dum abeunt appensum (αιτιολογική μετοχή, παρακειμένου) προτερόχρονο quod appensum erat rogatus (χρονική μετοχή , παρακειμένου) προτερόχρονο cum rogatus esset / ut rogatus est interroganti (αναφορική μετοχή , ενεστώτα) σύγχρονο qui interrogabat cohibitae (αναφορική μετοχή, παρακειμένου) προτερόχρονο quae cohibitae erant quaerenti (αναφορική μετοχή, ενεστώτα) σύγχρονο qui quaerebat indignatus (αιτιολογική μετοχή, παρακειμένου) προτερόχρονο quod indignatus erat / cum indignatus esset 25 ostendens (χρονική μετοχή , ενεστώτα) σύγχρονο dum ostendit / cum ostenderet 27 desideranti (αναφορική / αιτιολογική μετοχή , ενεστώτα) σύγχρονο quia / qui desiderabat 28 notus (αναφορική μετοχή, παρακειμένου) προετερόχρονο qui notus erat rediens (χρονική μετοχή , ενεστώτα) σύγχρονο dum redis / cum redires 29 tenens (αναφορική μετοχή , ενεστώτα) σύγχρονο qui tenebat 30 susceptum (αναφορική μετοχή , παρακειμένου) προτερόχρονο quod susceptum erat deportatum (αναφορική μετοχή , παρακειμένου) προτερόχρονο quod deportatum erat natus (αναφορική μετοχή , παρακειμένου) προτερόχρονο qui natus erat confisus (αιτιολογική μετοχή παρακειμένου) προτερόχρονο cum confisus esset / quia consisus erat cum permotus esset / quia permot 23 24 31 ΘΕΩΡΙΑ & ΠΡΑΞΙΣ , Στρ. Καραϊσκάκη 62 , Εμπ. Κέντρο , Χαϊδάρι , 210 5319707-8 7 www.theoria-praxis.gr ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ permotus (αιτιολογική μετοχή παρακειμένου) προτερόχρονο us erat 32 excellentes (αναφορική μετοχή , ενεστώτα) σύγχρονο qui excellentes erant (excellebant) 34 36 ------------------------missum (επιθετική μετοχή , παρακειμένου) -------------------------προτερόχρονο -----------------------------quod missum erat / quod missum esset 37 ------------------------- -------------------------- ------------------------------ 38 congruens (αναφορική μετοχή, ενεστώτα) σύγχρονο quae congruebat fessa (αιτιολογική μετοχή , παρακειμένου προτερόχρονο quia fessa erat interrogatus (χρονική μετοχή , παρακειμένου) προτερόχρονο ut interrogatus est / cum interorrogatus esset minitans (τροπική μετοχή , παρακειμένου) obsoleto (αναφορική μετοχή , παρακειμένου) nascentem (αναφορική μετοχή , ενεστώτα) secuti (τροπική / αιτιολογική μετοχή , παρακειμένου) σύγχρονο --------------- προτερόχρονο qui obsoletus est σύγχρονο quae nascebantur προτερόχρονο quod secuti erant / cum secuti essent 43 ingredienti (χρονική μετοχή , ενεστώτα) σύγχρονο cum tu ingredereris -re / dum tu ingrederis 44 exulantem (χρονική μετοχή , ενεστώτα) conscriptam (επιθετική μετοχή, παρακειμένου) σύγχρονο dum exulat / cum exularet προτερόχρονο quae conscripta est veritus (αιτιολογική μετοχή , παρακειμένου) προτερόχρονο quod veritus erat / cum veritus esset 46 parens (αναφορική μετοχή , ενεστώτα) σύγχρονο qui paret 48 instictam (αναφορική , αιτιολογική μετοχή , παρακειμένου) προτερόχρονο quae / quod insticta erat cum insticta esset emissa (χρονική μετοχή , παρακειμένου) προτερόχρονο cum emissa esset / ut emissa est velut elapso (αιτιολογική μετοχή υποκειμενικής αιτιολογίας , παρακειμένου) προτερόχρονο quod is elapsus esset velut si is elapsus esset vocatus (χρονική μετοχή , παρακειμένου) molientem προτερόχρονο cum vocatus esset / ut vocatus est σύγχρονο qui tu moliris - re 40 41 42 45 49 ΘΕΩΡΙΑ & ΠΡΑΞΙΣ , Στρ. Καραϊσκάκη 62 , Εμπ. Κέντρο , Χαϊδάρι , 210 5319707-8 8
© Copyright 2024 Paperzz
