GLAVNA SLUŽBA
ZA REVIZIJU JAVNOG SEKTORA
REPUBLIKE SRPSKE
78000 Banja Luka, Vuka Karadžića 4
Republika Srpska, BiH
Tel: +387(0)51/247-408
Faks:+387(0)51/247-497
e-mail: [email protected]
Izvještaj o reviziji zbirnih
finansijskih izvještaja Ministarstva pravde
Republike Srpske
za period 01.01.2012 – 31.12.2012. godine
Broj: RV005-13
Banja Luka, 20.06.2013.
SADRŽAJ
I
IZVJEŠTAJ GLAVNOG REVIZORA ............................................................ 1
II
REZIME DATIH PREPORUKA .................................................................... 5
III
IZVJEŠTAJ O SPROVEDENOJ REVIZIJI (NALAZI) ................................... 6
1. Uvod ...................................................................................................... 6
2. Sprovođenje preporuka iz prethodnih izvještaja ............................... 7
3. Zaključak o funkcionisanju sistema internih kontrola ...................... 8
4. Finansijski izvještaji ........................................................................... 13
4.1.
4.1.1.
4.2.
4.2.1.
4.3.
Planiranje, priprema i donošenje budžeta ............................................ 13
Izvršenje budžeta za 2012. godinu .................................................... 14
Prihodi i primici ...................................................................................... 15
Prihodi ................................................................................................. 15
Rashodi i izdaci ...................................................................................... 15
4.3.1.
Rashodi za lična primanja .................................................................. 16
4.3.2.
4.3.3.
Rashodi po osnovu korišćenja roba i usluga ................................... 17
Rashodi obračunskog karaktera ....................................................... 23
4.3.4.
Izdaci za otplatu dugova .................................................................... 26
4.3.5.
Izdaci za nefinansijsku imovinu ........................................................ 27
4.4.
Nabavke .................................................................................................. 27
4.5.
Imovina, obaveze i izvori ....................................................................... 29
4.5.1.
Nefinansijska imovina ........................................................................ 29
4.5.2.
Kratkoročna finansijska imovina ....................................................... 32
4.5.3.
Dugoročno razgraničeni prihodi ....................................................... 35
4.5.4.
Obaveze .............................................................................................. 35
4.5.5.
Trajni izvori sredstava ........................................................................ 35
4.6.
Izvještaj o tokovima gotovine................................................................ 35
4.7.
Obrazloženja uz finansijske izvještaje .................................................. 36
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
I
IZVJEŠTAJ GLAVNOG REVIZORA
Predmet
Izvršili smo reviziju Zbirnih finansijskih izvještaja (pregledi prihoda, primitaka,
rashoda i izdataka; pregledi imovine, obaveza i izvora) Ministarstva pravde Republike
Srpske sa stanjem na dan 31. decembar 2012. godine i za godinu koja se završava
na taj dan, te reviziju usklađenosti postupaka i transakcija sa značajnim zakonskim i
drugim propisima za isti period. Revizijom smo obuhvatili pregled značajnih
transakcija, objašnjavajućih napomena i primjenu računovodstvenih politika u
revidovanom periodu.
Odgovornost rukovodstva za finansijske izvještaje
Ministar je odgovoran za pripremu i fer prezentaciju ovih finansijskih izvještaja, u
skladu sa Međunarodnim računovodstvenim standardima za javni sektor i
Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja. Ova odgovornost obuhvata:
osmišljavanje, primjenu i održavanje internih kontrola koje su relevantne za pripremu
i fer prezentaciju finansijskih izvještaja koji ne sadrže materijalno značajne pogrešne
iskaze, nastale usljed prevare i greške; odabir i primjenu odgovarajućih
računovodstvenih politika i računovodstvene procjene koje su primjerene datim
okolnostima. Ministar je takođe odgovoran da obezbijedi da poslovanje Ministarstva
bude u skladu sa odredbama zakona i propisa, uključujući i odredbe zakona i propisa
koje određuju iznose i objelodanjivanja u finansijskim izvještajima.
Odgovornost revizora
Naša je odgovornost da izrazimo mišljenje o finansijskim izvještajima na osnovu
provedene revizije. Reviziju smo izvršili u skladu sa Zakonom o reviziji javnog
sektora Republike Srpske i relevantnim ISSAI standardima revizije. Ovim
standardima se nalaže da postupamo u skladu sa etičkim zahtjevima i da reviziju
planiramo i izvršimo na način koji omogućava da se, u razumnoj mjeri, uvjerimo da
finansijski izvještaji ne sadrže materijalno značajne pogrešne iskaze, te da je
Ministarstvo ispravno primijenilo značajne zakonske i druge relevantne propise.
Revizija uključuje sprovođenje postupaka u cilju pribavljanja revizorskih dokaza o
usklađenosti poslovanja i o iznosima i objelodanjivanjima datim u finansijskim
izvještajima. Izbor postupaka je zasnovan na revizorskom prosuđivanju, uključujući
procjenu rizika materijalno značajnih pogrešnih iskaza u finansijskim izvještajima,
nastalim usljed prevare i greške. Prilikom procjene rizika, revizor razmatra interne
kontrole koje su relevantne za pripremu i fer prezentaciju finansijskih izvještaja, u
cilju osmišljavanja revizorskih postupaka koji su odgovarajući u datim okolnostima, ali
ne u cilju izražavanja odvojenog mišljenja o efektivnosti internih kontrola. Revizija
takođe uključuje ocjenu primijenjenih računovodstvenih politika i značajnih procjena
izvršenih od strane rukovodstva, kao i ocjenu opšte prezentacije finansijskih
izvještaja.
Smatramo da su pribavljeni revizorski dokazi, s obzirom na propisani okvir
finansijskog izvještavanja dovoljni i odgovarajući i da obezbjeđuju osnovu za naše
revizorsko mišljenje o finansijskom stanju imovine, obaveza i izvora, izvršenju
budžeta i namjeni trošenja javnih sredstava. Zbog činjenice da se u predmetnim
finansijskim izvještajima ne prezentuje finansijski rezultat, ne izražavamo mišljenje o
finansijskom rezultatu za 2012. godinu.
Osnova za izražavanje mišljenja sa rezervom
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
1
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Kao što smo naveli pod tačkom 4.1. Izvještaja,
Iako su (shodno čl. 69. Zakona o sudovima) predloženi budžetskim zahtjevima, ni
budžetom ni rebalansom budžeta za 2012. godinu nisu odobreni izdaci za otplatu
neizmirenih obaveza iz ranijih godina, u iznosu najmanje 3.703.525 KM. Dio tih
obaveza je tokom 2012. godine izmiren iz tekućih sredstava, ali je sa 31.12.2012.
godine ostalo najmanje 2.000.000 KM neizmirenih obaveza po osnovu rashoda iz
2011. godine.
Kao što smo naveli pod tačkom 4.1.1. Izvještaja,
U zbirnim finansijskim izvještajima Ministarstva pravde izvršenja budžeta u odnosu
na rebalans veće je na pojedinačnim pozicijama budžetske potrošnje:
-
na rashodima za bruto naknade iskazano izvršenje je 104% ili za 98.432 KM
više u odnosu na rebalans, dok je stvarno izvršenje utvrđeno revizijom
najmanje 134% ili za 848.961 KM više u odnosu na rebalans;
-
na rashodima po osnovu zakupa iskazano je izvršenje od 98%, dok je
stvarno izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 107% ili za 33.565 KM više u
odnosu na rebalans;
-
na rashodima po osnovu utroška energije, komunalnih i komunikacionih
usluga iskazano je izvršenje od 100%, dok je stvarno izvršenje utvrđeno
revizijom najmanje 118% ili za 1.078.003 KM više u odnosu na rebalans;
-
na rashodima za režijski materijal iskazano je izvršenje od 113% ili za
150.855 KM više u odnosu na rebalans, dok je stvarno izvršenje utvrđeno
revizijom najmanje 132% ili za 364.992 KM više u odnosu na rebalans;
-
na rashodima za materijal za posebne namjene, iskazano je izvršenje od
102%, dok je stvarno izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 123% ili za
65.330 KM više u odnosu na rebalans;
-
na rashodima za tekuće održavanje, iskazano je izvršenje 100%, dok je
stvarno izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 113% ili za 86.806 KM više u
odnosu na rebalans;
-
na rashodima po osnovu putovanja i smještaja, iskazano je izvršenje od
89%, dok je stvarno izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 101% ili za 8.965
KM više u odnosu na rebalans;
-
na rashodima za stručne usluge, iskazano izvršenje je 94%, dok je stvarno
izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 178% ili za 1.637.599 KM više u
odnosu na rebalans;
-
na pozicijama ostalih nepomenutih rashoda, iskazano izvršenje je 83%, dok
je stvarno izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 123% ili za 642.088 KM
više u odnosu na rebalans.
Prema tome, ukupno je zbirno za Ministarstvo pravde iskazano izvršenje od 100%,
ali je stvarno izvršenje budžetskih rashoda najmanje za 5.023.111 KM više u odnosu
na Rebalans i, prema nalazu revizije iznosi 105%. Odstupanje potrošnje u odnosu
na plan i raspoloživa sredstva nije u skladu sa članom 39. stav 1. i 2. Zakona o
budžetskom sistemu Republike Srpske.
Kao što smo naveli pod tačkom 4.4. Izvještaja,
Revizijom su utvrđena pojedinačna odstupanja od procedura propisanih Zakonom o
javnim nabavkama Bosne i Hercegovine („Službeni glasnik Bosne i Hercegovine“
2
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
broj: 49/04, 19/05, 52/05, 8/06, 24/06, 70/06, 12/09, 60/10 i 43/11) u Kaznenopopravnom zavodu Banjaluka, Kazneno-popravnom zavodu Bijeljina i Okružnom
privrednom sudu Banjaluka.
Kao što smo naveli pod tačkom 4.5.2. Izvještaja,
-
Potraživanja iskazana u Kazneno-popravnom zavodu Banjaluka precijenjena
su za najmanje 95.542 KM, kao i finansijski rezultat ranijih godina (s obzirom
da se radi o grešci iz prethodnog perioda). Takođe, u Privrednoj jedinici
„Tunjice“ za sporna potraživanja u iznosu 30.808 KM nije formirana korekcija
vrijednosti potraživanja, a u potraživanjima od zaposlenih je najmanje iznos od
2.427 KM stariji od godinu dana.
-
Potraživanja u Privrednoj jedinici „Privrednik“ u sastavu Kazneno-popravnog
zavoda Istočno Sarajevo precijenjena su za najmanje 135.556 KM, kao i
finansijski rezultat ranijih godina (s obzirom da se radi o grešci iz prethodnog
perioda). Za kratkoročno razgraničenje (unaprijed plaćeni rashodi) kod
Kazneno-popravnog zavoda Istočno Sarajevo u iznosu od 6.000 KM koje se
vodi u poslovnim knjigama više od 10 godina, nisu pravovremeno pokrenuti svi
mehanizmi naplate, niti je izvršena korekcija vrijednosti potraživanja.
Kao što smo naveli pod tačkom 4.6. Izvještaja:
Pojedinačni izvještaji o tokovima gotovine koji nisu ispravno sačinjeni (npr. kod
Kazneno-popravnog zavoda Bijeljina su iskazane pozitivne kursne razlike, nisu
iskazani prilivi od prodaje imovine), posljedično su se odrazili na netačnost zbirnog
Izvještaja o tokovima gotovine.
Za institucije obuhvaćene revizorskim uzorkom, utvrđeno je da se ne vrše
objelodanjivanja vezana za tokove gotovine. Takođe, nisu prema zahtjevima MRS
JS 2 – Izvještaji o novčanim tokovima (par. 59 – 62) objelodanjeni, zajedno sa
komentarom rukovodstva, u napomenama uz finansijske izvještaje značajni iznosi
gotovinskih salda i salda ekvivalenata gotovine koje posjeduje, a koji nisu raspoloživi
za korišćenje od strane ekonomskog entiteta.
Kao što smo naveli pod tačkom 4.7. Izvještaja:
Obrazloženja uz konsolidovane finansijske izvještaje ne pružaju sve bitne informacije
relevantne za donošenje odluka i utvrđene Međunarodnim računovodstvenim
standardima za javni sektor, niti neophodne dodatne informacije koje bi pomogle
boljem razumijevanju i preciznijem sagledavanju zbirnih finansijskih izvještaja.
Ministarstvo nije objelodanilo informacije propisane paragrafom 62, MRS JS 6 –
Konsolidovani i zasebni finansijski izvještaji.
Mišljenje sa rezervom
Po našem mišljenju, zbirni finansijski izvještaji Ministarstva pravde Republike Srpske
istinito i objektivno prikazuju, osim za navedeno u pasusu Osnova za izražavanje
mišljenja sa rezervom, u svim materijalno značajnim aspektima, finansijsko stanje
imovine i obaveza na dan 31.12.2012. godine i izvršenje budžeta za godinu koja se
završava na taj dan, u skladu sa propisanim okvirom finansijskog izvještavanja.
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
3
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Ministarstvo je u toku 2012. godine, osim za navedeno u pasusu Osnova za
izražavanje mišljenja s rezervom, primijenilo zakonske i druge propise u svim
materijalno značajnim aspektima (u smislu zahtjeva ISA 250).
Banja Luka, 20.06.2013.
Glavni revizor
dr Duško Šnjegota
4
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
II REZIME DATIH PREPORUKA
Preporučujemo Ministarstvu:
(1) da se telefonski aparati koji se kupuju kroz ugovor o višemjesečnoj pretplati
evidentiraju kao sredstvo institucije, po iskazanoj tržišnoj cijeni bez popusta, te da se
preispita opravdanost jedinične pretplate od 105,30 KM mjesečno za jedan telefonski
broj u Kazneno-popravnom zavodu Doboj.
(2) Da jedinstvenom instrukcijom propiše na koja grupe rashoda će se evidentirati
istovrsni rashodi kod sudova (usluge advokata i vještačenja).
(3) Da u saradnji sa Advokatskom komorom Republike Srpske redefiniše plaćanje
naknade za nužnu odbranu, u smislu izmjena čl. 1. i čl. 3. Tarifa o nagradama i
naknadi troškova za rad advokata, kao i visinu troškova za rad i u vezi rada advokata
(čl. 102 stav 2. ZKP i čl. 4. Tarifa).
(4) Da predloži Vladi Republike Srpske na usvajanje odgovarajući akt (čl. 102. stav 2.
Zakona o krivičnom postupku) gdje će se propisati da naknade troškova za stvarne
izdatke, kao i naknade troškova za prevoz, hotelski smještaj, dnevnice i naknade za
odsustvovanje iz kancelarije advokata nužne odbrane ne mogu biti veće od istih
takvih troškova i naknada koji se priznaju na teret budžetskih sredstava zaposlenim
licima i imenovanim funkcionerima, u zemlji i inostranstvu.
(5) Da se internim aktom u svakoj pojedinoj kazneno-popravnoj ustanovi (uz saglasnost
Ministarstva) definiše kada i u kom iznosu rashodi za bruto naknade za rad lica
lišenih slobode padaju na teret budžetskih sredstava, a kada na teret sredstava
privredne jedinice. Takođe, preporučujemo donošenje uputstva o internim kontrolnim
postupcima u poslovanju sa depozitima.
(6) Da tokom 2013. godine utvrdi osnov navoda za stanove (a prema Spisku državnih
stanova u Republici Srpskoj na kojima postoji stanarsko pravo na kojima je
Ministarstvo za izbjegla i raseljena lica imalo pravo upravljanja), da su vlasništvo
pravosudnih institucija (postojećih ili bivših), te postupi u skladu s vjerodostojnom i
potpunom dokumentacijom.
(7) Da se iskazana vrijednost zemljišta u KPZ Bijeljina i Osnovnom sudu Bijeljina,
preknjiži na odgovarajuće konto u grupi 013, a u skladu sa MRS 17 i odredbama
Pravilnika o budžetskim klasifikacijama i sadržini kontnog plana za korisnike budžeta.
(8) Da u saradnji sa Ministarstvom finansija sačini jasnu instrukciju vezanu za tekuće
evidentiranje međusobnih potraživanja i obaveza u kazneno-popravnim zavodima i
privrednim jedinicama, te način konsolidacije ovih potraživanja i obaveza (kao i
prihoda i rashoda) prilikom sačinjavanja godišnjih finansijskih izvještaja i budžetskih
planova.
Preporučujemo svim institucijama u okviru Ministarstva pravde:
(9) Da sastavljaju Obrazloženja uz finansijske izvještaje prema zahtjevima primjenljivih
MRS JS, a naročito MRS JS 1, MRS JS 2, MRS JS 3, MRS JS 6, MRS JS 17 i MRS
JS 24.
(10) Da u narednom periodu u potpunosti primijene MRS JS 19, a najmanje kroz
obrazloženja uz finansijske izvještaje da objelodane informacije o rezervisanjima i
potencijalnim obavezama prema paragrafima 97 i 100 Međunarodnog
računovodstvenog standarda za javni sektor 19 – Rezervisanja, potencijalne
obaveze i potencijalna imovina.
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
5
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
III IZVJEŠTAJ O SPROVEDENOJ REVIZIJI (NALAZI)
1.
Uvod
Ministarstvo pravde Republike Srpske (u daljem tekstu: Ministarstvo) je republički
organ uprave osnovan u skladu sa Zakonom o republičkoj upravi („Službeni glasnik
Republike Srpske, broj: 118/08; 11/09, 74/10, 86/10 i 24/12).
Sa stanovišta budžetske potrošnje, Ministarstvo predstavlja složenu ekonomsku
cjelinu koju, pored samog Ministarstva, čine i institucije: sudovi (Vrhovni sud
Republike Srpske, 5 okružnih sudova, 19 osnovnih sudova, 1 Viši privredni sud i 5
okružnih privrednih sudova), tužilaštva (Republičko tužilaštvo, 5 okružnih tužilaštava i
jedno Specijalno tužilaštvo), Pravobranilaštvo Republike Srpske, Sudska policija, 6
kazneno-popravnih zavoda, Centar za edukaciju sudija i javnih tužilaca u Republici
Srpskoj.
U sastavu Ministarstva su i republičke upravne organizacije: Republički centar za
istraživanje ratnih zločina, Centar za pružanje besplatne pravne pomoći i Agencija za
upravljanje oduzetom imovinom.
Osnivanje, organizaciju i djelokrug rada pojedine institucije bliže regulišu zakoni iz
konkretne oblasti, a finansiranje uglavnom opredjeljuju zakonski i podzakonski akti
koji definišu prava i obaveze budžetskih korisnika.
Radi prikazivanja finansijskog i imovinskog položaja budžetskih korisnika i
Ministarstva pravde kao cjeline, vrši se računovodstveno evidentiranje transakcija i
izrada pojedinačnih finansijskih izvještaja, a nakon toga i zbirnih finansijskih
izvještaja.
Poslovanje Ministarstva i institucija u njegovoj nadležnosti se odvija preko
Jedinstvenog računa trezora, izuzev poslovanja privrednih jedinica pri kaznenopopravnim zavodima, čije poslovanje se obavlja preko posebnih računa i „Projekta
registracije zemljišta“.
Svoje finansijske transakcije Ministarstvo i pojedinačne institucije, putem direktne
konekcije unose u Glavnu knjigu Trezora (GKT). Uspostavljeno je vođenje
propisanih knjigovodstvenih evidencija.
Revizijom zbirnih finansijskih izvještaja za 2012. godinu, osim samog Ministarstva,
obuhvaćeni su i uzorkom odabrani pojedinačni finansijski izvještaji za: Sudsku
policiju, Agenciju za upravljanje oduzetom imovinom, Okružne sudove – Banjaluka,
Bijeljina, Doboj i Istočno Sarajevo, Okružne privredne sudove - Banjaluka, Bijeljina,
Doboj i Istočno Sarajevo, te Kazneno-popravne zavode u Banjaluci, Bijeljini, Doboju
i Istočnom Sarajevu.
U skladu sa članom 20. Zakona o reviziji javnog sektora Republike Srpske („Službeni
glasnik Republike Srpske“, broj 98/05), Glavnoj službi za reviziju od strane
Ministarstva 17.07.2013. godine dostavljene su Primjedbe na Nacrt izvještaja broj
RV005-13. Primjedbe su dostavljene u zakonom propisanom roku i razmotrene su sa
dužnom profesionalnom pažnjom, a Ministarstvu je dostavljen pisani odgovor na iste.
Primjedbe nisu uticale na revizorske nalaze i revizorsko mišljenje.
Preporuke date u ovom izvještaju, u cilju njihovog naglašavanja, boldovane su
i pisane italik slovima.
6
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
2.
Sprovođenje preporuka iz prethodnih izvještaja
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske je izvršila reviziju
finansijskih izvještaja Ministarstva za 2011. godinu (RV008-12) i, tom prilikom,
izrazila mišljenje s rezervom. Osim toga, skrenuta je pažnja na stvorene obaveze
iznad budžetom raspoloživih sredstava i evidentiranje pripadajućih rashoda na
poziciji Ostali rashodi obračunskog karaktera, u iznosu od 3.703.525 KM.
U izvještaju o reviziji za 2011. godinu dato je 10 preporuka. Ministarstvo pravde je
sačinilo i dana 29.8.2012. pod br. 08.041/400-619/12-2 dostavilo plan za otklanjanje
nedostataka po revizorskom izvještaju, u kome su određeni rokovi, nosioci aktivnosti
i konkretne aktivnosti za provođenje pojedinih preporuka.
Preporuka 1 – koja se odnosila na preispitivanje racionalnosti zakupa poslovnog
prostora za Osnovni sud Bijeljina je provedena. Pridržavajući se Plana aktivnosti za
provođenje preporuka, komisija Ministarstva je dana 12.10.2012. izvršila kontrolu u
Osnovnom sudu Bijeljina i o tome sačinila izvještaj br:08.041-400/12. Dana
24.10.2012. Osnovni sud Bijeljina je sa Kazneno-popravnim zavodom Bijeljina
zaključio ugovore o zakupu skladišnog prostora za krivični depo i o zakupu prostora
za skladištenje zaplijenjenih stvari u izvršnom postupku. Novi ugovori su na 5 godina
i teku od 1.1.2013. godine.
Preporuka 2 – koja se odnosila na tretman rashoda mobilnih telefona je provedena
(za uzorkom obuhvaćene institucije). Imajući u vidu da revizijom za 2012. godinu nisu
obuhvaćeni svi rashodi svih pravosudnih institucija, provođenje ove preporuke je pod
nadzorom i u odgovornosti Ministarstva.
Preporuka 3 – koja se odnosila na definisanje pravila obračuna amortizacije je
provedena. Ministarstvo je u oktobru 2012. godine donijelo Pravilnik o
računovodstvu, računovodstvenim politikama i računovodstvenim procjenama.
Osnovnom sudu Bijeljina, kod koga su uočena najveća odstupanja u prethodnom
periodu, naloženo je da primijeni i Pravilnik o nomenklaturi osnovih sredstava i
nematerijalnih ulaganja
i stopama amortizacije, a o provođenju preporuke
obavješteno je Ministarstvo aktom br. 080-0-Su-13-000 046 od 15.01.2013. godine.
Preporuka 4 - koja se odnosila na korekcije potraživanja je provedena kod institucija
kod kojih su uočena pogrešna knjiženja. Sve institucije su dužne da ispravna
knjiženja provode kontinuirano, čemu će doprinijeti i dosljedna primjena novog
Pravilnika o računovodstvu, računovodstvenim politikama i računovodstvenim
procjenama koje je donijelo Ministarstvo.
Preporuku 5 koja se odnosila na definisanje prioriteta prilikom planiranja i stvaranja
rashoda nije moguće provesti bez aktivnijeg angažmana i drugih učesnika u procesu
planiranja i izvršenja budžeta. Na osnovu Zaključka Vlade Republike Srpske br.
04/1-012-2-2440/12 od 09.10.12. godine Ministarstvo pravde je prikupilo pojedinačne
informacije od institucija provosuđa i sačinilo sveobuhvatnu analizu vezano za
postizanje ušteda u okviru budžeta. Iz navedenih izvještaja proizilazi da su sredstva
u budžetu nedovoljna za obavljanje redovnih aktivnosti i da su uštede koje su
predložene – minimalne. Očekivano je prekoračenje budžetskog okvira za pojedine
institucije do kraja 2012. godine i poteškoće sa izmirenjem obaveza nastalih u
prethodnom periodu.
Preporuka 6 – koja se odnosila na poštovanje Zakona o javnim nabavkama nije u
potpunosti provedena. Iako Ministarstvo i većina institucija pravosuđa dosljedno
primjenjuju odredbe Zakona o javnim nabavkama, nedostaci koji su uočeni tokom
prethodnih revizija nisu eliminisani (detaljnije u dijelu „Nabavke“). Interni revizor je
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
7
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
izvještajima broj: 08.041/111-146/12 od 14.11.2012. godine, broj: 08.041/111-172/12
od 24.12.2012. godine, te broj: 08.041/111-75/13 od 22.5.2013. godine, konstatovao
odstupanje od primjene Zakona o javnim nabavkama, i posljedično, neprovođenje
ranije datih preporuka.
Preporuka 7 – koja se odnosila na primjenu MRS JS prilikom sastavljanja finansijskih
izvještaja zahtijeva kontinuirano provođenje. Ministarstvo svojim aktivnostima utiče
na provođenje ove preporuke, a pojedinačne pravosudne institucije dužnom pažnjom
i pružanjem svih neophodnih informacija Ministarstvu pri sastavljanju zbirnih
izvještaja pravosuđa doprinose većoj tačnosti i upotrebljivosti prezentovanih
informacija.
Preporuke 8, 9 i 10 koje su se odnosile na troškove i naknade koje plaćaju stranke u
sudskom postupku i na depozitna sredstva – provođenje je u toku. Provođenje ovih
preporuka uslovljeno je definisanjem i donošenjem ujednačenih pravila vezanih za
upotrebu i praćenje depozitnih sredstava kod sudova. U proceduri usvajanja je i novi
Pravilnik o unutrašnjem sudskom poslovanju.
U sklopu aktivnosti vezanih za provođenje preporuka iz revizijskog izvještaja,
Ministarstvo je dostavilo i informacije i dokumente koji se odnose na otklanjanje
nepravilnosti (kvalifikacije) koje su imale uticaja na Mišljenje Glavnog revizora za
2011. godinu. Prije svega, to se odnosi na preporuku datu uz Konsolidovani izvještaj
Republike za 2010. godinu vezanu za neispravno evidentiranje ukupno ugovorene
vrijednosti novonabavljenog objekta u iznosu 16.937.926 KM (nabavna vrijednost).
Na osnovu revizorskih nalaza koji su navedeni u izvještaju o reviziji za 2011. godinu
u poglavlju „Zaključak o funkcionisanju sistema internih kontrola“:
3.
-
vezano za obračun plata i nagrađivanje u okružnim tužilaštvima dostavljen je
i izvještaj internog revizora o izvršenoj reviziji u Okružnom tužilaštvu
Banjaluka (obračun plata i drugih ličnih primanja u 2012. godini) i
obavještenje o otklanjanju nedostataka – o stavljanju van snage odluke o
povećanju plate sekretaru tužilaštva u Doboju.
-
vezano za uočene slabosti kontrolnog okruženja (personalni problemi) u
Osnovnom, Okružnom i Privrednom sudu u Doboju i ukazani povećani rizik
od nefunkcionisanja uspostavljenog sistema internih kontrola, sprovedene su
detaljne kontrole obračuna plata od strane komisije Ministarstva u ova tri suda
i utvrđen osnov sumnje na krivična djela zloupotrebe. Postupanje nadležnih
institucija je u toku.
Zaključak o funkcionisanju sistema internih kontrola
Ministarstvo pravde predstavlja ministar, koji je odgovoran za rad i materijalnofinansijsko poslovanje Ministarstva. Za rad i funkcionisanje pojedinih institucija
odgovorni su rukovodioci koji se nalaze na čelu tih institucija. Sve institucije su
samostalne i nezavisne u svom radu i svoju organizaciju i rad uređuju na osnovu
normativnih akata koja se zasnivaju na zakonskoj regulativi specifičnoj za pojedine
oblasti.
Visoko sudsko i tužilačko vijeće BiH (u daljem tekstu VSTV BiH) pored ostalih
nadležnosti, po Zakonu o visokom sudskom i tužilačkom vijeću („Službeni glasnik
Bosne i Hercegovine“ br: 25/04; 93/05; 48/07 i 15/08), ima nadležnost (čl. 17) i da,
prema vlastitoj ocjeni: učestvuje u procesu izrade godišnjih budžeta za sudove i
tužilaštva, da daje prijedloge u vezi sa godišnjim budžetom predloženim od strane
vlade za sudove i tužilaštva, zatim da daje prijedloge za izmjenu budžeta, zalaže se
8
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
za adekvatno i kontinuirano finansiranje sudova i tužilaštava u Bosni i Hercegovini;
utvrđuje broj sudija, tužilaca i zamjenikâ glavnog tužioca za sudove i tužilaštva iz
njegove nadležnosti, nakon konsultacija sa predsjednikom suda ili glavnim tužiocem,
tijelom nadležnim za budžet i nadležnim Ministarstvom pravde. Prema tome, VSTV
BiH može direktno da utiče na proces izrade budžeta i visinu sredstava u
budžetskom zahtjevu pojedinog suda i tužilaštva u Republici Srpskoj.
U 2012. godini VSTV BiH nije u značajnoj mjeri direktno uticalo na budžet sudova i
tužilaštava (a time na zbirni budžet Ministarstva pravde), ali svojim odlukama utiče na
ostvarivanje određenih pojedinačnih prava za koje nema sredstava u punom iznosu
za sve institucije.
Ministarstvo vrši nadzor i prati primjenu zakona i drugih propisa koji se odnose na
organizaciju i poslovanje pravosudnih institucija. Ovakva regulativa ne omogućava
praćenje i nadzor na nivou Ministarstva (kada je u pitanju izvršenje budžeta) već se
to vrši po institucijama pojedinačno.
Ministarstvo nema kapacitet da provodi nadzor nad internim kontrolama svih
institucija. U Ministarstvu radi jedan interni revizor, a radno mjesto je pozicionirano u
okviru sekretarijata, te je interni revizor odgovoran ministru i sekretaru Ministarstva.
Pojedinačne institucije nemaju uspostavljenu funkciju interne revizije, mada neke
ispunjavaju kritrijume za to (pojedini kazneno-popravni zavodi i veći sudovi).
Kao jedna od slabosti sistema internih kontrola može sa smatrati nepostojanje
analitičke evidencije stalnih sredstava koja je razvijena na jedinstven način u skladu
sa potrebama institucija, nego svaka pojedina institucija nabavlja i koristi vlastiti
(uglavnom netestiran) kompjuterski program za vođenje analitike stalnih sredstava. S
tim u vezi, nije moguće od strane revizora postići potpunu pouzdanost u
prezentovane podatke i evidencije.
U Agenciji za upravljanje oduzetom imovinom (u daljem tekstu: Agencija) jasno su
uočljivi problemi vezani za troškove koji nastaju povodom izuzimanja i čuvanja
oduzete imovine. Neriješeno je pitanje gdje planirati ta sredstva, jer su veoma
raznovrsni rashodi koji nastaju i neizvjesni u pogledu iznosa, te momenta nastanka –
ponekad su u pitanju i hitne intervencije (kada je moguće da nastupi višestruko veća
šteta na imovini koja se čuva u odnosu na tekući trošak) ili plaćanje režijskih troškova
koji nastaju povodom držanja oduzete imovine. Preporuka je da se sredstva planiraju
i realizuju na redovnim odgovarajućim vrstama rashoda, uz eventualno razdvajanje
rashoda koji nastaju povodom izuzimanja i čuvanja oduzete imovine, pomoću
subanalitičke šifre. Direktor Agencije se pismeno obraćao prijedlozima radi
donošenja Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o oduzimanju imovine stečene
izvršenjem krivičnog djela, a na osnovu uočene potrebe za izmjenama i dopunama
odredbi koje se odnose na poslove upravljanja oduzetom imovinom. Prijedlog nije
stavljen u zakonodavni dio rada Narodne skupštine Republike Srpske.
Finansijski izvještaji Agencije se sastavljaju prema propisima i pravilima za
budžetsko izvještavanje. Posebno se sačinjava set izvještaja za Agenciju kao
budžetskog korisnika, a posebno za izdvojene račune – čuvanje oduzete imovine
(privremeno oduzimanje). Imovina koja je nakon okončanog postupka, sudskim
izvršnim rješenjem oduzeta za stalno, a u novčanom je obliku evidentira se kao
prihod budžeta, na poziciji „Oduzeta sredstva i imovinske koristi“. U 2012. godini taj
prihod je iznosio 271.875 KM. Nenovčana imovina (nepokretna i pokretna) vodi se u
vanbilansnoj evidenciji za segment finansijskih izvještaja – vlastiti računi. Novčana
imovina u stranoj valuti koja je privremeno oduzeta do okončanja krivičnog postupka
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
9
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
evidentira se na odgovarajućem Jedinstvenom računu Trezora (devizni) i
istovremeno kao razgraničenje u Agenciji.
Broj sistematizovanih radnih mjesta u Agenciji za upravljanje oduzetom imovinom je
ukupno 29, od toga je na dan 31.12.2012. godine popunjeno 14 radnih mjesta.
Zaposleni na radnom mjestu tehnički sekretar ima završenu srednju stručnu spremu
(IV stepen) zdravstvene struke, što nije u skladu sa Pravilnikom o unutrašnjoj
organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Agenciji, kojim se za pomenuto radnom
mjesto zahtijeva IV stepen stručne spreme – gimnazija, upravna, ekonomska,
građevinska ili tehnološka škola.
Revizijom je utvrđeno da se naknada za prevoz na posao i s posla u Agenciji
isplaćuje svim zaposlenim (izuzev direktora i radnice na porodiljnom odsustvu) i to u
punom iznosu nezavisno od broja radnih dana u mjesecu koje je zaposleni proveo na
poslu.
U Sudskoj policiji konstatovani su nedostaci informacionog sistema (programa za
obračun plata) kao i prethodne godine za Vrhovni sud Republike Srpske. Naime,
platne liste po zaposlenom se, u slučaju izmjene podataka, promijene tj. ne sačuvaju
se prethodne platne liste po periodima, u pogledu koeficijenta. Preporuka data u
Izvještaju o reviziji finansijskih izvještaja Ministarstva za 2012. godinu (RV008-12), u
dijelu Interne kontrole (odnosila se na Vrhovni sud), da se obezbijedi kontinuirana
autentičnost izvještaja, provedena je na način da se dokumentacija odštampana
čuva u dosijeu.
Revizijom je utvrđeno da je jednom zaposlenom, u skladu sa novim Pravilnikom o
unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Sudskoj policiji Republike
Srpske, izdato rješenje kojim je raspoređen na radno mjesto koje nije predviđeno
Zakonom o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova, kaznenopopravnim ustanovama i sudskoj policiji. Radnik je potpisao izjavu kojom je saglasan
da bude raspoređen na radnom mjesto sa višom stručnom spremom, iako posjeduje
diplomu visoke stručne spreme. Plata se obračunava po koeficijentu prethodnog
radnog mjesta (vođa grupe) tj. 9,4, što je koeficijent srednje stručne spreme.
U Sudskoj policiji značajan je broj tužbi zaposlenih po osnovu neisplaćenih različitih
vrsta naknada na koje zaposleni ostvaruju pravo (naknada za pomoć, rođenje djeteta
i drugo). Nedostatak sredstava u budžetu kao uzrok neisplaćivanja naknade,
posljedično vodi do namirenja kako naknada tako i sudskih troškova iz sredstava
budžeta Republike – ostala budžetska potrošnja. Za Sudsku policiju značajan je i
spor vezano za dva otpuštena radnika, koji je u toku. Naime, Okružni sud Banja Luka
ukinuo je presudu i vratio slučaj na ponovni postupak. Ukoliko bivši radnici dobiju
spor svakom bi trebalo isplatiti oko 50.000 KM (za period 01.03.2009. – 01.08.2011.
godine) te naknadne kamate do konačne presude.
Kazneno-popravni zavodi (u daljem tekstu skraćeno KPZ). Revizijom obračuna i
isplata plata u KPZ Banjaluka utvrđeno je da je kod jednog zaposlenog prilikom
obračuna plate u toku 2012. godine primijenjen veći platni koeficijent nego što je
predviđeno Zakonom o platama zaposlenih u organima uprave i internim Pravilnikom
o platama i naknadama.
Revizijom je konstatovano da u KPZ Banjaluka postoje radna mjesta koja se po
evidenciji popunjenosti kadrova vode kao upražnjena, ali je uvidom u dokumentaciju
konstatovano da je poslove navedenog radnog mjesta obavljao zaposlenik koji nema
rješenje o rasporedu za to radno mjesto, niti saglasnost Ministarstva pravde o
rasporedu za pomenuto radno mjesto. Takođe, zaposleni u dijelu uprave KPZ
povremeno obavljaju poslove i zadatke radnih mjesta za koja nemaju adekvatna
10
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
rješenja, što povećava rizik u pogledu funkcionisanja internih kontrola i dosljednog
sprovođenja internih kontrolnih postupaka.
U Kazneno-popravnom zavodu Banja Luka naknade za prevoz nisu isplaćivane
srazmjerno broju radnih dana u mjesecu koje je zaposleni proveo na poslu, već
ukoliko je radnik u mjesecu ostvario više od pola predviđenih radnih dana, isplaćen
mu je puni iznos mjesečne karte, odnosno ako je ostvario manje od pola predviđenih
radnih dana u mjesecu isplaćeno mu je pola iznosa mjesečne karte, a što nije u
skladu sa članom 39. Pravilnika o platama i naknadama i ostalim ličnim primanjima u
KPZ Banjaluka.
Revizijom obračuna i isplata plata zaposlenim u KPZ-u Doboj, na bazi uzorka,
konstatovano je da je kod jednog zaposlenog prilikom obračuna plate u toku 2012.
godine primijenjen platni koeficijent 18, iako je Pravilnikom o platama, naknadama i
drugim materijalnim pravima koja nemaju karakter plate u KPZ Doboj i rješenjem o
utvrđivanju plate predviđen koeficijent 15.
Krajem 2010. godine, nakon provedenog konkursa i uz saglasnost Ministarstva, u
KPZ Doboj izvršen je prijem 15 policajaca – pripravnika. Primljeni su na neodređeno
vrijeme, a u rješenjima o utvrđivanju plate i ostalih ličnih primanja napominje se da se
osnovna plata umanjuje za 20% dok zaposleni ima status pripravnika, tj. dok ne
polože stručni ispit za zvanje „policajac“ pred komisijom Ministarstva pravde. Stručni
ispit svi pripravnici položili su u maju 2012. godine i izdata su im uvjerenja o
položenom stručnom ispitu sa 28.05.2012. godine, koja su dostavljena KPZ-u Doboj,
a po osnovu kojih su im od mjeseca juna 2012. godine povećane osnovne platu za
20%. Od tada pa sve do januara 2013. godine (po izjašnjenju pomoćnika direktora za
pravne, finansijske i opšte poslove), u više navrata tražena je saglasnost Ministarstva
za raspored radnika na radna mjesta predviđena Pravilnikom o unutrašnjoj
organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u KPZ Doboj, a radi izdavanja novih
rješenja o rasporedu zaposlenih, i po osnovu toga novih rješenja o platama i ostalim
ličnim primanjima. Iako na pomenute zahtjeve o saglasnosti nisu dobili odgovor, u
KPZ-u Doboj su policajcima-pripravnicima nakon položenog stručnog ispita, od
mjeseca juna 2012. godine osnovnu platu uvećali za 20% po osnovu rješenja o
prijemu na neodređeno vrijeme iz 2010. godine.
Privredne jedinice pri Kazneno-popravnim zavodima (skraćeno: PJ) osnivaju se
Odlukom Vlade Republike Srpske i registrovane su u nadležnim privrednim
sudovima, kao zasebno pravno lice, sa svim pravima i obavezama koji proizilaze iz
Zakona o registraciji poslovnih subjekata. Privredne jedinice su obveznici poreza na
dodatu vrijednost, imaju vlastiti PDV broj i JIB.
Privredne jedinice imaju registrovano odgovorno lice – direktora, koji je istovremeno i
pomoćnik direktora KPZ za privredno-instruktorsku službu. Takođe, privredne
jedinice imaju otvorene (uglavnom dva ili tri) žiro-račune kod poslovnih banaka preko
kojih obavljaju eksterne finansijske transakcije.
Kazneno-popravni zavodi i privredne jedinice u njihovom sastavu u Republici Srpskoj
su: KPZ Banjaluka i PJ „Tunjice“; KPZ Foča i PJ „Drina“; KPZ Bijeljina i PJ „3. maj“;
KPZ Doboj i PJ „Spreča“, KPZ Istočno Sarajevo i PJ „Privrednik“, te KPZ Trebinje i
PJ „Pudarice“.
Od 2011. godine privredne jedinice svoje finansijske izvještaje sastavljaju u skladu
sa pravilima i propisima o finansijskom izvještavanju za korisnike prihoda budžeta
republike, opština, gradova i fondova, međunarodnim računovodstvenim standardima
za javni sektor i Pravilnikom o računovodstvu, računovodstvenim politikama i
računovodstvenim procjenama za budžetske korisnike u Republici Srpskoj.
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
11
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Primjenjuje se Analitički kontni plan za korisnike prihoda budžeta Republike, opština,
gradova i fondova.
Specifičnost privrednih jedinica kao poslovnih subjekata je da nemaju zaposlenih
radnika, jer su svi zaposleni pri kazneno-popravnim zavodima, te se svi rashodi za
lična primanja isplaćuju iz budžetskih sredstava planiranih za KPZ. Na taj način,
ukupno iskazani rashodi, potraživanja i obaveze, te finansijski rezultat ne odražavaju
u potpunosti rezultate poslovanja jedinice kao privrednog subjekta.
Privredne jedinice angažuju osuđena lica kao radnu snagu za obavljanje poslova iz
registrovane djelatnosti. Zakonom o izvršenju krivičnih sankcija (Službeni glasnik
Republike Srpske br: 12/10 i 117/11) je definisano pravo na rad osuđenih lica i prava
po osnovu rada (čl. 90 – čl. 96). Detaljnije je ova oblast uređena Pravilnikom o
kućnom redu za izdržavanje kazne zatvora (Službeni glasnik Republike Srpske br.
36/11) u dijelu od čl. 81. do čl. 99. Pravilnikom je (u čl. 87) propisano da osuđena lica
imaju pravo na naknadu za svoj rad, koja se isplaćuje iz sredstava Budžeta
Republike Srpske i sredstava koja svojim radom i poslovanjem ostvari privredna
jedinica. Bruto naknade za rad osuđenih lica planiraju se i iskazuju odvojeno od bruto
plata i naknada zaposlenih u KPZ-ima.
Neke privredne jedinice organizaciono su podijeljene na više tzv. radnih jedinica
među kojima su: poljoprivredne ekonomije, farme, različite radionice, ugostiteljski
objekti otvorenog restoranskog tipa (Foča, Istočno Sarajevo i Bijeljina) i interne čajne
kuhinje, restorani društvene ishrane (za radnike KPZ-a), osuđeničke kantine i
prodavnice, pekara, vešeraj, građevinska operativa i drugo.
KPZ Bijeljina – Privredna jedinica „3.maj“ sklopila je ugovor br. 05-404-83/12 od
28.5.2012. godine o knjigovodstvenom konsaltingu sa profesionalnom uslužnom
firmom, za pružanje usluga vođenja poslovnih knjiga za privrednu jedinicu, na godinu
dana. U KPZ Bijeljina je u martu 2013. godine Uprava za indirektno oporezivanje,
regionalni centra Tuzla, izdala rješenje za razrez indirektnih poreza za obveznika
KPZ Bijeljina - PJ „3. maj“, za poreski period 1.12.2007-30.11.2012. godine.
Rješenjem je utvrđena dodatna obaveza PDV-a u ukupnom iznosu 17.793 KM.
Revizorskim izvještajem za 2011. godinu konstatovano je da kontrolno okruženje u
Osnovnom sudu Doboj, Okružnom sudu Doboj i Okružnom privrednom sudu Doboj
ukazuje na povećani rizik od nefunkcionisanja uspostavljenog sistema internih
kontrola, a što je i potvrđeno kontrolom provedenom od strane Ministarstva finansija,
a po zahtjevu Ministarstva pravde, i detaljnije obrazloženo Zapisnikom o izvršenoj
kontroli obračuna plata u Okružnom privrednom sudu Doboj, Osnovnom sudu Doboj i
Okružnom sudu Doboj, broj: 06.02/490-77/12 od 26.11.2012. godine, kojim su
utvrđene nepravilnosti u obračunu i isplati zarada. Pomenuti Zapisnik je proslijeđen
Okružnom tužilaštvu Banja Luka na dalje postupanje, kao osnov sumnje u krivično
djelo. Za drugi i treći kvartal 2012. godine se uredno i sistematično vode evidencije
obustava, povrata poreza, isplata po poslovnim bankama, koje su potpisane i
ovjerene od strane šefa računovodstva, a uvedeni su i dodatni kontrolni postupci u
pomenutim sudovima i u samom Ministarstvu pravde.
Revizijom za 2011. godinu je utvrđeno da su u Osnovnom sudu u Bijeljini
odobravane isplate dnevnica za službeno putovanje u zemlji u visini od 30 KM. U
drugom dijelu 2012. godine (nakon objave revizorskih nalaza) greška je ispravljena a,
prema pismenoj izjavi predsjednika Suda, finansijska razlika se nadoknađivala
umanjivanjem budućih dnevnica.
Isto tako, revizijom za 2011. godinu je utvrđeno da su u Osnovnom sudu u Bijeljini
rashodi za nabavku goriva, bez obzira na svrhu putovanja, plaćani iz deponovanih
12
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
sredstava stranaka u postupku, što nije u skladu sa namjenom trošenja depozitnih
sredstava. Takva praksa je nastavljena i tokom cijele 2012. godine, a prema izjavi
predsjednika ovog Suda, rashodi goriva za službena putovanja tek od 1.6.2013.
godine se namiruju iz budžetskih sredstava, a ne iz deponovanih sredstava stranaka
u sudskom postupku.
4.
Finansijski izvještaji
Prema Pravilniku o finansijskom izvještavanju za korisnike prihoda budžeta
Republike, opština, gradova i fondova (''Službeni Glasnik Republike Srpske'' broj
16/11 i 126/11), pojedinačni budžetski korisnici na kraju izvještajnog perioda
sastavljaju finansijske izvještaje u vidu tabelarnih pregleda koji obuhvataju sljedeće:
Pregled prihoda, primitaka, rashoda i izdataka; Pregled imovine, obaveza i izvora;
Pregled novčanih tokova; Izvještaj o broju i strukturi zaposlenih. Iako ovakvi izvještaji
nisu u skladu sa zahtjevima MRS JS 1- Prezentacija finansijskih izvještaja, (čl. 62.
stav 2. Pravilnika o finansijskom izvještavanju), mišljenja smo da usvojeni okvir
finansijskog izvještavanja u Republici Srpskoj podrazumijeva da se sve transakcije,
procjene i politike trebaju odmjeravati u odnosu na usaglašenost sa Međunarodnim
računovodstvenim standardima za javni sektor (skraćeno: MRS JS).
Revizorski nalazi i zaključci o fer i istinitoj prezentaciji zbirnih finansijskih izvještaja
Ministarstva se baziraju na propisanom okviru finansijskog izvještavanja.
4.1.
Planiranje, priprema i donošenje budžeta
Pojedinačne institucije dostavljaju svoje budžetske zahtjeve Ministarstvu, a
Ministarstvo ih zbraja i sačinjava konačan budžetski zahtjev koji dostavlja
Ministarstvu finansija. Osnova za budžet pojedinačnih institucija je Dokument
okvirnog budžeta, te budžet prethodne godine. Plate se planiraju na osnovu Odluke
Visokog sudskog i tužilačkog vijeća BiH, a Visoko sudsko i tužilačko vijeće,
generalno, daje potvrdu/saglasnost za budžet institucije koji je iznad okvirno
odobrenog budžeta.
Najznačajniji dio Budžeta konsolidovanog Ministarstva pravde se odnosi na rashode
za lična primanja (po Rebalansu 77.317.800 KM) koja čine 79% ukupnog Budžeta.
Privredne jedinice pri kazneno-popravnim zavodima, obavljanjem proizvodne
djelatnosti ostvaruju prihode i rashode koji se evidentiraju u okviru fondovske
klasifikacije: Fond 02 - prihodi po posebnim propisima, a planiranje se vrši
pojedinačno, finansijskim planovima svake pojedine privredne jedinice. Ovi planovi
se ne konsoliduju prilikom izrade budžeta.
U 2011. godini su nastali rashodi za koje nije bilo dovoljno raspoloživih budžetskih
sredstava, te su evidentirani kao ostali rashodi obračunskog karaktera (konto
471919). Za iznos tih rashoda je neophodno u narednoj godini, budžetom ili
rebalansom, planirati izdatke za otplatu neizmirenih obaveza iz ranijih godina (konto
621921). Revizijom je potvrđeno da, iako su (shodno čl. 69. Zakona o sudovima)
predloženi budžetskim zahtjevima, ni budžetom ni rebalansom budžeta za 2012.
godinu nisu planirani izdaci za otplatu neizmirenih obaveza iz ranijih godina, u iznosu
najmanje 3.703.525 KM. Dio tih obaveza je tokom 2012. godine izmiren iz tekućih
sredstava, ali je sa 31.12.2012. godine ostalo najmanje 2.000.000 KM neizmirenih
obaveza po osnovu rashoda iz 2011. godine. Najznačajniji dio tih (tada „obračunskih
rashoda“) se odnosi na rashode po osnovu advokatskih usluga, odnosno obaveze
prema advokatima. Preostali iznos su obaveze prema dobavljačima za nabavke roba
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
13
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
i usluga, te obaveze za naknade (regres, otpremnine...) zaposlenima, od čega su za
određeni broj njih podnesene i tužbe.
Prelijevanje obaveza iz jedne godine u narednu, bez prethodnog iskazivanja na
stvarnim pozicijama tekućih rashoda, dovodi do pogrešnog iskazivanja ukupnog
izvršenja budžeta, kao i do pogrešnog iskazivanja izvršenja pojedinih budžetskih
pozicija koje su važne za funkcionisanje pravosudnih institucija.
4.1.1.
Izvršenje budžeta za 2012. godinu
U zbirnim finansijskim izvještajima Ministarstva pravde izvršenja budžeta je u odnosu
na rebalans veće na pojedinačnim pozicijama budžetske potrošnje:
-
na rashodima za bruto plate iskazano izvršenje je 101% ili za 550.352 KM
više u odnosu na rebalans;
-
na rashodima za bruto naknade iskazano izvršenje je 104% ili za 98.432 KM
više u odnosu na rebalans, dok je stvarno izvršenje utvrđeno revizijom
najmanje 134% ili za 848.961 KM više u odnosu na rebalans;
-
na rashodima po osnovu zakupa iskazano je izvršenje od 98%, dok je
stvarno izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 107% ili za 33.565 KM više u
odnosu na rebalans;
-
na rashodima po osnovu utroška energije, komunalnih i komunikacionih
usluga iskazano je izvršenje od 100%, dok je stvarno izvršenje utvrđeno
revizijom najmanje 118% ili za 1.078.003 KM više u odnosu na rebalans;
-
na rashodima za režijski materijal iskazano je izvršenje od 113% ili za
150.855 KM više u odnosu na rebalans, dok je stvarno izvršenje utvrđeno
revizijom najmanje 132% ili za 364.992 KM više u odnosu na rebalans;
-
na rashodima za materijal za posebne namjene, iskazano je izvršenje od
102%, dok je stvarno izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 123% ili za
65.330 KM više u odnosu na rebalans;
-
na rashodima za tekuće održavanje, iskazano je izvršenje 100%, dok je
stvarno izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 113% ili za 86.806 KM više u
odnosu na rebalans;
-
na rashodima po osnovu putovanja i smještaja, iskazano je izvršenje od
89%, dok je stvarno izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 101% ili za 8.965
KM više u odnosu na rebalans;
-
na rashodima za stručne usluge, iskazano izvršenje je 94%, dok je stvarno
izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 178% ili za 1.637.599 KM više u
odnosu na rebalans;
-
na pozicijama ostalih nepomenutih rashoda, iskazano izvršenje je 83%, dok
je stvarno izvršenje utvrđeno revizijom najmanje 123% ili za 642.088 KM
više u odnosu na rebalans.
Na osnovu Naredbe Ministarstva finansija o obaveznom unosu svih obaveza
budžetskih korisnika u glavnu knjigu trezora Republike, institucije koje su stvorile
veće obaveze od rebalansom odobrenih, evidentirale su 5.073.556 KM kao
obračunske rashode perioda (detaljnije u dijelu 4.3.3. pod Ostali rashodi
obračunskog karaktera). Prema tome, ukupno je, zbirno za Ministarstvo pravde,
14
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
iskazano izvršenje od 100%, ali je stvarno izvršenje budžetskih rashoda najmanje za
5.023.111 KM više u odnosu na Rebalans i, prema nalazu revizije iznosi 105%.
Odstupanja potrošnje u odnosu na plan i raspoloživa sredstva nije u skladu sa
članom 39. stav 1. i 2. Zakona o budžetskom sistemu Republike Srpske.
4.2.
Prihodi i primici
4.2.1.
Prihodi
Ministarstvo je u zbirnim izvještajima za 2012. godinu iskazalo 30.546.570 KM
prihoda. Od toga su:
-
4.152.438 KM prihodi privrednih jedinica pri kazneno-popravnim zavodima,
koje raspolažu vlastitim računima (Fond 02), gdje se najznačajniji iznos od
3.430.851 KM odnosi na obračunske prihode od realizacije zaliha robe i
učinaka;
-
26.394.132 KM prihodi iskazani kroz budžet, od čega se 143.186 KM odnosi
na grantove, a 17.384.244 KM na sudske naknade i takse, te 3.268.092 KM
na novčane kazne.
Budžetski prihodi od sudskih naknada i taksi, novčanih kazni i druge naknade od
pružanja javnih usluga se ne planiraju pojedinačno po institucijama, naplata ovih
budžetskih prihoda se ostvaruje preko jedinstvenih računa trezora, te tako
pojedinačne institucije nemaju uticaj na njih.
Ministarstvo fakturiše Vladi Brčko Distrikta troškove koji nastaju po osnovu izvršenja
kazne zatvora, mjere pritvora i upućivanja u vaspitno-popravnu ustanovu po cijeni 40
KM (za zatvor i pritvor) i 58,50 KM (za upućivanje u vaspitno-popravni dom) za jedan
dan. Prihodi nastali po ovom osnovu, evidentiraju se kao razgraničeni prihodi, koji tek
kada budu naplaćeni (priliv) utiču na finansijski rezultat. Ministarstvo je ispostavilo
ovih računa u ukupnoj vrijednosti 2.628.961 KM, dok je nenaplaćeni saldo na
31.12.2012. godine iznosio 277.431 KM.
4.3.
Rashodi i izdaci
Ukupni rashodi i izdaci zbirno za Ministarstvo i institucije pravosuđa iskazani su u
iznosu od 125.451.562 KM, od čega:
-
93.450.331 KM tekući rashodi iz sredstava budžeta za 2012. godinu,
-
1.447.857 KM tekući rashodi privrednih jedinica iz vlastitih sredstava,
-
1.764.377 KM tekući rashodi Projekta za registraciju zemljišta,
-
8.069.350 KM ukupni izdaci za kapitalna ulaganje, zalihe i otplatu dugova,
-
112.643 KM transferi između budžetskih jedinica istog nivoa vlasti,
-
198.118 KM rashodi fonda 03 – Grantovi,
a 20.408.886 KM su obračunski rashodi za čije izmirenje se ne planiraju sredstva u
budžetu.
Revizijom je utvrđeno da su u rashodima obračunskog karaktera, najmanje u iznosu
od 5.073.556 KM, sadržani rashodi nastali na osnovu stvorenih obaveza za koje je
neophodno obezbijediti budžetska sredstva, tako da ne ispunjavaju kriterijume
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
15
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
obračunskih rashoda (detaljnije za svaku pojedinu vrstu rashoda i u dijelu „Rashodi
obračunskog kraktera“).
Iskazane rashode i izdatke iz budžetskih sredstava čine rashodi: za bruto plate i
naknade (77.966.584 KM), rashodi po osnovu korišćenja roba i usluga (13.842.839
KM), grant namijenjen Psihijatrijskoj klinici Sokolac (1.640.908 KM) i izdaci za
nefinansijsku imovinu (4.106.104 KM).
4.3.1.
Rashodi za lična primanja
Rashodi za lična primanja u 2012. godini iskazani u finansijskim izvještajima iznose
77.966.584 KM, od toga su rashodi za bruto plate 75.338.852 KM i rashodi za bruto
naknade troškova i ostalih ličnih primanja zaposlenih 2.628.448 KM. Privredne
jedinice KPZ-a i Projekat registracije zemljišta (Fond 02 i Fond 05) nemaju
zaposlenih, pa ne iskazuju rashode za lična primanja. Dakle, sva lična primanja su
na teret budžetskih sredstava (Fond 01).
Osnov za obračun plata i naknada je Zakon o platama zaposlenih u organima uprave
Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj: 118/07; 116/09; 1/11),
Zakon o platama i naknadama sudija i tužilaca u Republici Srpskoj („Službeni glasnik
Republike Srpske“ broj: 30/07; 118/07; 116/12), Zakon o platama zaposlenih u
Ministarstvu unutrašnjih poslova, kazneno-popravnim ustanovama i sudskoj policiji
(„Službeni Glasnik Republike Srpske“ broj: 118/07; 116/09; 1/11), te Posebni
kolektivni ugovor za oblast pravosuđa („Službeni glasnik Republike Srpske broj“:
115/06; 69/07; 49/08; 63/08). Unutrašnja organizacija i raspored poslova i zadataka
organizuju se u skladu sa Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji
radnih mjesta svake pojedine institucije.
Najniža cijena rada za 2012. godinu nepromijenjena je u odnosu na prethodne
godine i iznosi 100 KM. Administrativno-tehničkim radnicima u institucijama
pravosuđa koji platu primaju po osnovu Zakona o platama zaposlenih u organima
uprave plata je umanjivana za 10%. Zbog posebnih uslova rada i prirode poslova za
svakih 12 mjeseci efektivnog staža službeniku Sudske policije računa se 16 mjeseci
(Zakon o sudskoj policiji Republike Srpske, član 51.), a ovlašćenim službenim licima
u KPZ-ima na osnovu čl. 25 Zakona o izvršenju krivičnih sankcija.
Bruto plate, iskazane su u iznosu 75.338.852 KM, što je za 550.352 KM ili za 1%
više u odnosu na rebalansom odobrena sredstva. Razlika je pokrivena realokacijom
sredstava br. 04/1-012-2-221/13 od 30.01.2013. godine, prenosom sa drugih
budžetskih korisnika.
Bruto plate u Sudskoj policiji su ostvarene za 3% više u odnosu na rebalansom
budžeta odobrena sredstva. Prekoračenje je rezultat obračuna i isplate staža
osiguranja sa uvećanim trajanjem (beneficirani staž) od 01.01.2012. godine, u skladu
sa presudom Vrhovnog suda Bosne i Hercegovine.
Bruto plate u KPZ Banjaluka su ostvarene za 6% više u odnosu na rebalansom
budžeta odobrena sredstva.
Bruto plate u KPZ Doboj su ostvarene za 3% više u odnosu na Rebalansom budžeta
odobrena sredstva. Prekoračenje je rezultat uvećanja osnovne plate za 20%
pripravnicima-policajcima (detaljnije opisano u dijelu „Zaključci o funkcionisanju
internih kontrola“), kao i vraćanja u radni odnos jednog zaposlenog rješenjem
Ministra pravde broj: 08.030/059-569/12 od 28.05.2012. godine kojim je poništeno
rješenje direktora KPZ-a Doboj o njegovom penzionisanju.
16
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Sva pojedinačna prekoračenja su pokrivena internim realokacijama (sa bruto
naknade) ili realokacijama sredstava od strane Vlade Republike Srpske, sa drugih
budžetskih korisnika.
Rashodi za bruto naknade i ostala lična primanja u 2012. godini iskazani su u
iznosu 2.626.448 KM, što je izvršenje za 98.432 KM ili za 4% više u odnosu na
rebalansom odobrena sredstva. Revizijom utvrđeni, rashodi za bruto naknade
zaposlenih iznose najmanje za 750.529 KM ili za 29% više u odnosu na iskazano ili
34% više u odnosu na rebalansom odobrena sredstva. Razlika se odnosi na manje
iskazane rashode za bruto naknade za regres sudija (najmanje za 581.908 KM), te
naknade zaposlenim po raznim osnovama (najmanje za iznos 100.502 KM) koji su
evidentirani kao ostali obračunski rashodi i iznos neobračunatog regresa za Osnovni
i Okružni sud u Doboju (68.120 KM).
U iskazanim rashodima za bruto naknade i ostala lična primanja obuhvaćene su:
naknade za prevoz zaposlenih na posao i s posla (1.323.520 KM), regres za godišnji
odmor sudijama i stručnim saradnicima (203.692 KM); otpremnine (137.476 KM),
jubilarne nagrade (156.738 KM), nagrade za posebne rezultate u radu (87.576 KM
od čega je 37% iskazano kod Specijalnog tužilaštva), novčane pomoći (363.400 KM),
ostale naknade – neto (17.302 KM), te poreze i doprinose na naknade (336.744 KM).
Rashodi za naknade za prevoz na posao i sa posla čine 50% ukupnih rashoda za
bruto naknade troškova i ostalih ličnih primanja zaposlenih. U skladu sa važećim
internim pravilnicima u 2012. godini pravo na naknadu imaju zaposleni čije je mjesto
stanovanja udaljeno od radnog mjesta 3 - 60 km (za udaljenost preko 60 km naknada
se isplaćuje u visini naknade do 60 km). Udaljenost se utvrđuje na osnovu
odgovarajućih dokaza, a naknada se isplaćuje uz platu za prethodni mjesec,
srazmjerno broju radnih dana u mjesecu koje je zaposleni proveo na poslu.
Odstupanja u odnosu na uspostavljena pravila (Agencija za upravljanje oduzetom
imovinom i KPZ Banjaluka), za uzorkom obuhvaćene institucije, navedena su u dijelu
„Zaključak o funkcionisanja sistema internih kontrola“.
4.3.2.
Rashodi po osnovu korišćenja roba i usluga
Ukupni rashodi za robe i usluge za Ministarstvo i 50 institucija su rebalansom
budžeta odobreni u iznosu 14.376.700 KM, a u zbirnom finansijskom izvještaju
iskazano je njihovo izvršenje od 13.842.839 KM ili 96%. Međutim, zbog iskazivanja
dijela rashoda za robe i usluge kao obračunskih rashoda, stvarno izvršenje iznosi
18.294.047 KM ili za 3.917.347 KM, odnosno za 27% više u odnosu na Rebalans.
U okviru toga su:
Rashodi za zakup iskazani u iznosu od 450.443 KM, tj. izvršenje je 97,88%.
Međutim, revizijom je utvrđeno da su stvoreni rashodi za zakup (po ugovorima i
pristiglim računima) veći za 43.322 KM. Prekoračenje se, gotovo u potpunosti odnosi
na Osnovni sud u Bijeljini. Taj iznos je zbog nedostatka raspoloživih budžetskih
sredstava evidentiran na poziciji „ostali obračunski rashodi“ za koje se ne planiraju
budžetska sredstva i koji ne zahtijevaju odliv. Uzevši u obzir stvarno nastale rashode
za zakup u 2012. godini, revizijom je utvrđeno da je izvršenje 493.756 KM, odnosno
za 7,3% više u odnosu na rebalansom odobreni budžet za ove namjene.
Rashodi po osnovu utroška energije, komunalnih i komunikacionih usluga
obuhvataju rashode za električnu energiju i za grijanje, sve vrste komunalnih usluga,
te usluge telefonije, interneta i poštanske usluge. Ovi rashodi planiraju se
kumulativno na jednoj poziciji i za ministarstvo i 50 institucija - zbirno, su rebalansom
odobreni u iznosu 5.850.000 KM.
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
17
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Ukupno iskazano izvršenje ovih rashoda je 5.875.118 KM, odnosno 100% ili za
25.118 KM više u odnosu na Rebalans. Međutim, revizijom je utvrđeno da su
stvoreni rashodi po osnovu utrošaka energije, komunikacionih i komunalnih, usluga
(po ugovorima i pristiglim računima) veći za 1.056.477 KM od iskazanih. Taj iznos je
zbog nedostatka raspoloživih budžetskih sredstava evidentiran na poziciji „ostali
obračunski rashodi“. Uzevši u obzir stvarno nastale rashode za energiju, komunalne,
komunikacione i transportne usluge u 2012. godini, revizijom je utvrđeno da je
izvršenje 6.931.595 KM, odnosno za 18% više u odnosu na rebalansom odobreni
budžet za ove namjene.
Rashodi po osnovu utroška energije (el. energija, centralno grijanje, drva, ugalj, gas)
iskazani su u iznosu 2.051.102 KM, ali stvarno iznose najmanje 2.375.880 KM, ili za
16% više u odnosu na iskazano u izvještajima. Razlika se odnosi na više iskazane
rashode za gorivo kod KPZ Banjaluka, u iznosu 106.462 KM, koji treba da budu
iskazani na grupi rashoda 4126, te na manje iskazane rashode za utroške energije
kod više institucija pravosuđa, u ukupnom iznosu 431.240 KM (evidentirano kao
ostali obračunski rashodi).
Rashodi za komunalne usluge (voda, kanalizacija, odvoz smeća, komunalne
naknade) iskazani su u iznosu 632.652 KM, ali stvarno iznose najmanje za 116.909
KM, ili 18% više u odnosu na iskazano u izvještajima.
Rashodi za komunikacione usluge iskazani u iznosu 3.174.988 KM, ali stvarno za
2012. godinu iznose najmanje za 612.288 KM ili za 19% više. Razlika se gotovo u
potpunosti odnosi na manje iskazane rashode za poštanske usluge kod više
institucija pravosuđa, koji su evidentirani kao ostali obračunski rashodi.
Rashodi za fiksne telefone iskazani su u iznosu 359.375 KM, dok stvarno iznose
najmanje 360.330 KM. U strukturi, po institucijama, najveće rashode za fiksne
telefone iskazali su: Pravobranilaštvo Republike Srpske (35.850 KM ili 10% svih
rashoda za fiksni telefon), Osnovni sud Banjaluka (15.950 KM), KPZ Banjaluka
(15.612 KM), Centar za pružanje besplatne pravne pomoći (14.540 KM), Okružno
tužilaštvo Bijeljina (13.927 KM), Ministarstvo (12.412 KM) i tako dalje. Osim toga, i
privredne jedinice pri KPZ-ima imaju rashode komunikacionih usluga i to: „Privrednik“
Istočno Sarajevo (poštanske i telefonske usluge 14.663 KM), PJ „3. maj“ Bijeljina
(fiksni telefoni 1.109 KM i mobilni telefoni 4.645 KM), PJ „Tunjice“ Banjaluka (mobilni
telefon 1.119 KM i poštanske usluge 4.393 KM), PJ „Spreča“ Doboj (fiksni telefon
600 KM).
Rashodi za mobilne telefone iskazani su u iznosu 83.716 KM. Revizijom je utvrđeno
da se uglavnom radi o ugovoru o VPN servisu za određeni broj zaposlenih. Plaćaju
se pretplate, ili određeni (internom odlukom) limitirani iznos, a preostali iznos
zaposleni plaćaju sami ili im se uplata vrši kroz obustave od plate. Najznačajnije, po
iznosu, rashode za mobilne telefone imaju: Specijalno tužilaštvo (16.219 KM),
Sudska policija (15.161 KM), KPZ Banjaluka sa privrednom jedinicom (7.360 KM),
Ministarstvo (5.587 KM), Okružno tužilaštvo Bijeljina (5.234 KM), Osnovni sud
Banjaluka (5.149 KM), Centar za pružanje besplatne pravne pomoći (5.066 KM),
KPZ Bijeljina kroz privrednu jedinicu (4.645 KM) i tako dalje.
U KPZ Doboj rashodi za mobilne telefone iznose 1.175 KM i od toga se 1.156 KM
odnosi samo na jedan telefonski mobilni broj kojeg koristi direktor. Direktor je u martu
2012. godine sklopio ugovor sa M:telom o postpejd XXL usluzi na 24 mjeseca. Za
ovu vrstu usluge pretplata iznosi 105,30 KM, u sklopu koje je nabavljen i telefonski
aparat, koji nije zadužen u KPZ-u. Revizijom je utvrđeno i kod drugih institucija koji
aneksima osnovnog ugovora nabavljaju telefonske aparate, da ih ne evidentiraju kao
18
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
imovinu institucije, već se tretiraju kao privatno vlasništvo. Treba imati u vidu da se
svakim aneksom produžava važenje osnovnog ugovora za određeni broj mjeseci,
kao i da se povoljnost cijene nabavke aparata (1 KM, 99 KM, 159 KM) naplaćuje kroz
pretplatu.
Preporučujemo da se telefonski aparati koji se kupuju kroz ugovor o
višemjesečnoj pretplati evidentiraju kao sredstvo institucije, po iskazanoj
tržišnoj cijeni bez popusta, te da se preispita opravdanost jedinične pretplate
od 105,30 KM mjesečno za jedan telefonski broj u KPZ Doboj.
Rashode u iznosu 0 KM imaju: Vrhovni sud, Pravobranilaštvo, Okružno tužilašvo
Banjaluka, Okružno tužilaštvo Trebinje, Okružni sud Bijeljina, Osnovni sudovi u
Mrkonjić Gradu, Prnjavoru, Gradišci, Novom Gradu, Zvorniku, Derventi, Modriči,
Trebinju, Vlasenici, Višegradu i Srebrenici, Republički centar za istraživanje ratnih
zločina, Agencija za upravljanje oduzetom imovinom, Privredni sudovi u Doboju,
Bijeljini i Trebinju.
Rashodi poštanskih usluga iskazani u iznosu 2.564.228 KM i najznačajniji su
pojedinačni rashodi u ovoj grupi rashoda za institucije pravosuđa. Revizijom utvrđeni
ovi rashodi su veći za najmanje 611.221 KM ili za 24% u odnosu na iskazano u
Pregledu prihoda, primitaka, rashoda i izdataka za 2012. Na taj način, rashodi za
poštanske usluge iznose najmanje 3.175.449 KM za institucije pravosuđa u 2012.
godini.
Rashodi za režijski materijal obuhvataju nabavke kancelarijskog i kompjuterskog
materijala, materijala za održavanje čistoće, te rashode za dnevnu štampu, službena
glasila, časopise, knjige i ostalo. Ukupno iskazano izvršenje ovih rashoda je
1.300.055 KM, odnosno 113% ili za 150.855 KM više u odnosu na rebalans.
Međutim, revizijom je utvrđeno da su stvoreni rashodi po osnovu utrošaka režijskog
materijala veći za 214.137 KM ili za dodatnih 16%. Naime, zbog nedostatka
raspoloživih budžetskih sredstava iznos od 170.777 KM evidentiran je kao ostali
obračunski rashodi Na ovaj način rashode u odnosu na stvarno izvršenje manje su
iskazali: KPZ Banjaluka (za 57.389 KM), KPZ Foča (21.097 KM), Osnovni sud
Bijeljina (29.721 KM); Osnovni sud Gradiška (17.815 KM); Pravobranilaštvo (10.534
KM), Osnovni sud Mrkonjić Grad (8.618 KM); KPZ Istočno Sarajevo (8.337 KM) i
ostale institucije (ukupno 17.266 KM).
Revizijom je utvrđeno da u KPZ Doboj evidentiranje rashoda po osnovu utrošaka
režijskog materijala nije vršeno preko za to predviđenih konta rashoda, nego preko
izdataka za nabavku zaliha. S obzirom da na kraju godine nije iskazano značajno
stanje zaliha ovog materijala, to nema osnova da se kompjuterski, kancelarijski i
materijal za održavanje čistoće te drugi režijski materijal evidentira preko zaliha (i
izdataka za zalihe u iznosu najmanje 43.360 KM). To nije u skladu sa čl. 50
Pravilnika o računovodstvu, računovodstvenim politikama i računovodstvenim
procjenama kojim je propisano da nabavka kancelarijskog materijala i materijala za
održavanje čistoće, režijskog i ostalog materijala ima tretman tekućih rashoda.
Uzevši u obzir stvarno nastale rashode za režijski materijal u 2012. godini,
(evidentirani kao obračunski rashodi ili kao zalihe) revizijom je utvrđeno da je
budžetsko izvršenje 1.514.192 KM, odnosno za 32% više u odnosu na rebalansom
odobrena sredstva za ove namjene.
Rashodi za materijal za posebne namjene iskazani su u iznosu 291.058 KM,
odnosno 102% u odnosu na rebalans. Revizijom je utvrđeno da su stvoreni rashodi
po osnovu utrošaka materijala za posebne namjene veći za 58.273 KM ili za
dodatnih 27%. Naime, zbog nedostatka raspoloživih budžetskih sredstava iznos od
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
19
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
41.572 KM evidentiran je na poziciji „ostali obračunski rashodi“. Na ovaj način
(evidentiranjem stvarnih rashoda kao obračunskih) rashode u odnosu na stvarno
izvršenje manje su iskazali: KPZ-i Banjaluka, Foča, Doboj i Istočno Sarajevo.
Revizijom je utvrđeno da u KPZ Doboj evidentiranje rashoda za medicinski i
laboratorijski materijal, te ostali materijal nije vršeno na odgovarajuća konta rashoda,
nego preko izdataka za nabavku zaliha u iznosu najmanje 16.701 KM. To nije u
skladu sa čl. 50 Pravilnika o računovodstvu, računovodstvenim politikama i
računovodstvenim procjenama kojim je propisano da nabavka materijala za posebne
namjene koji ne služi za izradu učinaka koji se prodaju na tržištu imaju tretman
tekućih rashoda.
Uzevši u obzir stvarno nastale rashode za materijal za posebne namjene u 2012.
godini, (evidentirani i kao obračunski i kao izdaci za zalihe) revizijom je utvrđeno da
je budžetsko izvršenje 349.331 KM, odnosno za 23% više u odnosu na rebalansom
odobreni budžet za ove namjene.
Rashodi za stručne usluge u 2012. godini iskazani su u iznosu 1.968.369 KM,
odnosno 94% od budžetom planiranih. Međutim, revizijom je utvrđeno da su stvoreni
rashodi za stručne usluge veći za najmanje 1.756.330 KM od iskazanih. Taj iznos je
zbog nedostatka raspoloživih budžetskih sredstava evidentiran kao ostali obračunski
rashodi. Uzevši u obzir stvarno nastale rashode za stručne usluge u 2012. godini,
revizijom je utvrđeno da je izvršenje najmanje 3.724.699 KM, odnosno za 78% više u
odnosu na rebalansom odobreni budžet za ove namjene.
Najznačajnije stručne usluge su rashodi za advokate po službenoj dužnosti i rashodi
za vještačenja. U ovoj grupi su i rashodi za osiguranje (vozila, imovine i zaposlenih),
usluge informisanja i medija, usluge održavanja računarskih programa, troškovi
licenci, obrazovne, edukativne i razne druge stručne usluge.
Revizijom je utvrđeno da je dio rashoda za advokatske i usluge vještačenja
evidentiran kao stručne usluge kod 13 osnovnih sudova, dva okružna suda,
Vrhovnog suda i kod tri okružna tužilaštva; dok je dio istih tih usluga evidentiran na
grupi „Ostali nepomenuti rashodi“, kod 9 osnovnih sudova, 3 okružna suda i jednog
tužilaštva. Na taj način dolazi do pogrešnog iskazivanja u zbirnom izvještaju za
Ministarstvo. Zbog toga nije moguće utvrditi koliko je na nivou pravosuđa planirano,
budžetom odobreno i koliki je procenat izvršenja u odnosu na rebalans. Nedosljedno
iskazivanje rashoda za advokatske i usluge vještačenja ne utiče samo na ispravno
zaključivanje korisnika finansijskih izvještaja o visini ovih rashoda, nego i na
planiranje budžeta u svim narednim godinama.
Preporučujemo Ministarstvu da jedinstvenom instrukcijom propiše na koja
grupe rashoda će se evidentirati istovrsni rashodi kod sudova.
Rashodi za advokatske usluge – iskazani kako na pozicijama stručnih usluga, tako i
na pozicijama ostalih nepomenutih usluga iznose 1.695.562 KM. Revizijom je
utvrđeno da su stvoreni rashodi po osnovu advokatskih usluga veći za najmanje
2.245.750 KM, za iznos koji je evidentiran kao ostali obračunski rashodi. Na ovaj
način, ukupno nastali rashodi po osnovu advokatskih usluga u 2012. godini iznose
3.941.312 KM. Prema informacijama koje je prikupilo Ministarstvo od pojedinačnih
institucija, dug, odnosno neizmirene obaveze prema advokatima iz 2011. godine
iznose najmanje 1.606.980 KM.
Stvaranje obaveza iznad budžetom odobrenih sredstava i nemogućnost evidentiranja
nastalih rashoda kao tekućih stvara iskrivljenu sliku o izvršenju budžeta pojedinog
20
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
suda (i ukupno za Ministarstvo pravde), netransparentno je i nije u skladu sa
zakonskim odredbama.
Za usluge advokata, kao i za usluge vještaka osnov za knjiženje je rješenje sudije da
se određuje branilac (odnosno vještak) i nalog računovodstvu da po pravosnažnosti
rješenja izvrši isplatu iz sredstava budžeta. Revizijom je utvrđeno da u Okružnom
sudu u Banjaluci, zavisno od presude i drugih okolnosti, sudije donose rješenje kojim
se obavezuje osuđeni da na ime nagrade i nužnih izdataka braniocu po službenoj
dužnosti uplati određeni iznos na račun budžetskih sredstava suda, a da će se iz
budžetskih sredstava suda isplatiti na račun branioca. U sudu se ne vodi evidencija
niti imaju podatke koliko je sredstava uplaćeno na budžetske račune po ovom
osnovu. Uvidom u računovodstvene evidencije za sve institucije u okviru Ministarstva
pravde zbirno, konstatujemo da je na poziciji prihoda „Naknade branilaca po
službenoj dužnosti“ evidentirano ukupno 3.255 KM, što je iznos manji od samo
jednog rješenja u Okružnom sudu Banjaluka.
Zakonom o krivičnom postupku Republike Srpske (skraćeno: ZKP; „Službeni glasnik
Republike Srpske“ 50/03) u čl. 99 stav(4) propisano je da: „U odluci kojom rješava o
troškovima, sud može osloboditi optuženog dužnosti da naknadi u cjelini ili djelimično
troškove krivičnog postupka iz člana 96.stav 2. tačka a) do ž) ovog zakona, ako bi
njihovim plaćanjem bilo dovedeno u pitanje izdržavanje optuženog lica ili lica koje je
dužan izdržavati“, a u čl. 96. ZKP-a definisano je šta spada u troškove krivičnog
postupka.
Advokati svoje troškovnike podnose na osnovu Tarifa o nagradama i naknadi
troškova za rad advokata („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 68/05). Tarife
donosi advokatska komora, uz saglasnost ministra pravde Republike Srpske.
U troškovnicima se podnose zahtjevi (koje sudija rješenjem priznaje ili ne) na ime
nagrade za izvršeni rad (podnesci, žalbe, prigovori, zastupanja na ročištima i drugo),
a prema tarifi br. 1 za krivične postupke (okružni sudovi), gdje je određen broj bodova
za pojedinu aktivnost. Jedan bod se vrednuje 2 KM.
Osim navedenog u prethodnom pasusu, advokati uračunavaju i:
-
tzv. „nagradu za vrijeme“ koja je definisana tar.br. 9: „Za svaki započeti čas
odsustva iz kancelarije zbog učestvovanja u istrazi, radnji dokazivanja,
pregovaranja, prisustva na ročištu, pretresu ili raspravi po 30 bodova.“
-
paušalnu nagradu u iznosu od 25% od iznosa nagrade određene tarifom za
radnju i postupke za koju su sporedne radnje obavljene za sve sporedne
radnje obavljene u svim postupcima (prikupljanje informacija, pregled spisa,
predaja podnesak sudu i pošti i slične radnje) za koje radnje mu ne pripada
posebna nagrada po tarifi,
-
naknada za stvarne izdatke (poštanske, telefonske, telefaks i bankarske
usluge),
-
naknadu troškova za obavljanje poslova izvan sjedišta advokatske
kancelarije kao što su troškovi prevoza, dnevnice, i naknada za odustvovanje
iz kancelarije.
Naknada troškova za prevoz pripada advokatu u visini cijene za putovanje koje će
najkraće trajati i najkraćim putem, a za korištenje vlastitog automobila 30% cijene
benzina po pređenom kilometru puta, dok za dnevnicu obračunavaju 100 bodova
(ako u sjedištu kancelarije nije duže od 12 časova). Ako van sjedišta ostaje duže od
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
21
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
16 časova, advokat po Tarifi obračunava troškove korišćenja hotelskog smještaja po
svom izboru.
Međutim, članom 102. ZKP-a, stav (2) definisano je da: “Detaljnije propise o naknadi
troškova krivičnog postupka i visini paušalnog iznosa donosi Vlada Republike
Srpske.”
Zbog hroničnog nedostatka budžetskih sredstava i veoma visokih naknada i
nagrada za advokate po službenoj dužnosti koji padaju na teret budžeta,
značajni iznosi na kraju svake godine ostaju neisplaćeni, te preporučujemo
Ministarstvu da:
-
u saradnji sa Advokatskom komorom Republike Srpske redefiniše
plaćanje naknade za nužnu odbranu, u smislu izmjena čl. 1. i čl. 3.
Tarifa o nagradama i naknadi troškova za rad advokata, kao i visinu
troškova za rad i u vezi rada advokata (čl. 102 stav 2. ZKP i čl. 4. Tarifa).
-
predloži Vladi Republike Srpske na usvajanje odgovarajući akt (čl. 102.
stav 2. ZKP) gdje će se propisati da naknade troškova za stvarne
izdatke, kao i naknade troškova za prevoz, hotelski smještaj, dnevnice i
naknade za odsustvovanje iz kancelarije advokata nužne odbrane ne
mogu biti veće od istih takvih troškova i naknada koji se priznaju na
teret budžetskih sredstava zaposlenim licima i imenovanim
funkcionerima, u zemlji i inostranstvu.
Ostali nepomenuti rashodi iskazani zbirno iznose 2.353.191 KM, što je 83% u
odnosu na rebalansom odobreni iznos. Međutim, revizijom je utvrđeno da su stvoreni
rashodi veći za 1.110.497 KM. Taj iznos je zbog nedostatka raspoloživih budžetskih
sredstava evidentiran kao ostali obračunski rashodi za koje se ne planiraju budžetska
sredstva i koji ne zahtijevaju odliv. Uzevši u obzir stvarno nastale rashode, revizijom
je utvrđeno je izvršenje od 3.463.688 KM, odnosno za 78% više u odnosu na
rebalansom odobreni budžet za ove namjene.
Kao što je prethodno navedeno, dio ostalih nepomenutih rashoda se odnosi na
advokatske usluge i na usluge vještačenja koje treba iskazivati na rashodima za
stručne usluge. Osim toga, na ovu grupu rashoda su evidentirani:
-
bruto naknade van radnog odnosa, 653.854 KM;
-
rashodi za stručno usavršavanje zaposlenih, 99.442 KM;
-
rashodi po osnovu reprezentacije, 136.343 KM;
-
rashodi za registraciju vozila, 34.038KM;
-
doprinos za profesionalnu rehabilitaciju invalida, 105.810 KM;
-
ostali doprinosi na teret poslodavca, 39.758 KM;
-
ostalo, 292.537 KM (najvećim dijelom troškovi za ekshumacije).
Bruto naknade van radnog odnosa obuhvataju: bruto naknade volonterima (69.652
KM, od čega 33% kod Osnovnog suda Bijeljina), bruto naknade članovima komisija i
radnih grupa (80.639 KM), bruto naknade po ugovorima o djelu (241.303 KM), bruto
naknade za privremena i povremene poslove (168.998 KM – od čega se 88.343 KM
odnosi na ugovore u KPZ-ovima, uglavnom za angažman ljekara, laboranata,
stomatologa), bruto naknade za rad lica lišenih slobode (59.227 KM) i ostale bruto
naknade (34.036 KM).
22
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Naknade za komisije i radne grupe odnosi se na naknade koje Ministarstvo isplaćuje
članovima koji nisu zaposleni u Ministarstvu za rad u stalnim (komisija za polaganje
pravosudnog ispita, za uslovni otpust i za pomilovanja) i povremenim komisijama
(komisija za utvrđivanje prijedloga liste vještaka, za utvrđivanje prijedloga liste
sudskih tumača, za polaganje stručnog ispita za stečajnog upravnika, i druge
komisije koje se formiraju po potrebi).
Bruto naknade po ugovorima o djelu najvećim dijelom su iskazane kod Republičkog
centra za istraživanje ratnih zločina (75.422 KM), Centra za pružanje besplatne
pravne pomoći (22.991 KM), Centra za edukaciju sudija i tužilaca (28.783 KM),
Ministarstva (28.289 KM), Osnovnog suda u Banjaluci (39.589 KM) i Okružnog
privrednog suda u Banjaluci (19.157 KM).
Rashodi za bruto naknade za lica lišena slobode (osuđeničke plate) iskazane su u
bruto iznosu 59.227 KM (budžetski dio) i najmanje 132.231 KM iz sredstava
privrednih jedinica (za one obuhvaćene revizorskim uzorkom), što ukupno iznosi
najmanje 191.458 KM. Revizijom je utvrđeno da je, zbog nedostatka raspoloživih
budžetskih sredstava za ove namjene, dio rashoda iskazan kao ostali obračunski
rashodi, i to u iznosu 98.497 KM. Na taj način, stvarno izvršenje ovih rashoda (bez
PJ „Pudarice“ i PJ „Drina“) iznosi najmanje 289.954 KM. Stvaranje obaveza iznad
budžetom odobrenih sredstava i nemogućnost evidentiranja nastalih rashoda kao
tekućih stvara iskrivljenu sliku o izvršenju budžeta pojedinog KPZ-a (i ukupno za
Ministarstvo pravde), netransparentno je i nije u skladu sa zakonskim odredbama.
Revizijom je utvrđeno da nema jasne instrukcije koji dio osuđeničkih plata ide na
teret budžetskih sredstava (KPZ), a koji dio na teret sredstava privredne jedinice.
Privredne jedinice fakturišu mjesečno iznos (ukupan ili djelimično – za dio osuđenika
koji je radio u korist KPZ-a) Zavodu, te se na taj način vrši transfer budžetskih
sredstva na račune privredne jedinice. Sredstva koje osuđenici ostvare kao neto
platu stoje im na raspolaganju (u vidu deponovanih sredstava) za njihove potrebe,
kupovinu u zatvorskoj prodavnici-kantini, a u skladu sa pravilima kazneno-popravne
ustanove. U svim uzorkovanim KPZ-ima sredstva se čuvaju na tzv. sredstvima
depozita, osuđenicima je omogućen uvid u mjesečnu zaradu i u karton na kojem se
vode novčani prilivi i odlivi. U KPZ-ima reviziji je prezentovan način vođenja kartica
depozita i stanje na depozitnoj blagajni (vanbilansna evidencija).
Preporučujemo da se internim aktom u svakoj pojedinoj kazneno-popravnoj
ustanovi (uz saglasnost Ministarstva) definiše kada i u kom iznosu rashodi za
bruto naknade za rad lica lišenih slobode padaju na teret budžetskih sredstava,
a kada na teret sredstava privredne jedinice. Takođe, preporučujemo
donošenje uputstva o internim kontrolnim postupcima u poslovanju sa
depozitima.
4.3.3.
Rashodi obračunskog karaktera
Rashodi obračunskog karaktera su rashodi koji se, prema usvojenim
računovodstvenim klasifikacijama i politikama, ne planiraju u budžetu, oni ne
zahtijevaju odliv gotovine u posmatranom obračunskom periodu, a evidentiraju se
isključivo u cilju izrade finansijskih izvještaja i iskazivanja ispravnog finansijskog
rezultata na nivou Republike.
U Ministarstvu pravde zbirno sa 50 institucija kroz Glavnu knjigu trezora, ovi rashodi
ukupno iznose 16.025.088 KM.
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
23
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Osim toga, u zbirnom pregledu prihoda, primitaka, rashoda i izdataka za 2012.
godinu koji obuhvata uz gore pomenuti konsolidovani izvještaj još i izvještaje
privrednih jedinica pri KPZ-ima i projekat koji ne izvještava kroz GKT, ukupno
iskazani rashodi obračunskog karaktera su 20.408.866 KM (od toga: dio kroz GKT
16.025.088 KM, dio na Fondu 02: 3.212.675 KM i dio na Fondu 05: u iznosu
1.171.123 KM), i to:
-
Rashodi po osnovu amortizacije, kroz GKT 3.315.496 KM i 553.295 KM izvan
GKT;
-
Nabavna vrijednost realizovanih zaliha, kroz GKT 2.686.876 KM i izvan GKT
2.664.935 KM;
-
Rashodi od usklađivanja vrijednosti imovine, kroz GKT 4.918.939 KM i izvan
GKT 9.176 KM;
-
Rashodi rezervisanja po osnovu obaveza, kroz GKT 4.880 KM;
-
Gubici od prodaje imovine, kroz GKT 5.194 KM i 57.808 KM kod privrednih
jedinica pri KPZ-ma (od toga PJ „Privrednik“ -51.747 KM);
-
Date pomoći u naturi 6.163 KM kod privrednih jedinica i 961.206 KM pri
završetku Projekta za registraciju zemljišta.
-
Ostali rashodi obračunskog karaktera, kroz GKT 5.093.703 KM i kod
privrednih jedinica 131.215 KM.
Rashodi od usklađivanja vrijednosti imovine (4.928.115 KM), najvećim dijelom
(4.387.174 KM) se odnose na isknjižavanje radi prenosa objekata u bivšoj kasarni
Ševarlije sa Kazneno-popravnog zavoda u Doboju na opštinu Doboj (po odluci Vlade
Republike Srpske). Prilikom isknjižavanja u 2012. godini (prenos na opštinu Doboj)
razlika neotpisane vrijednosti objekata knjižena je kao obračunski rashod. Preostali
iznos na rashodima od usklađivanja vrijednosti imovine uglavnom se odnosi na
korekciju vrijednosti potraživanja iz doprinosa za refundaciju po osnovu bolovanja.
Ostali rashodi obračunskog karaktera (5.093.703 KM), najvećim dijelom u iznosu
5.073.557 KM predstavljaju stvarne rashode koji su nastali u 2012. godine, ali za čije
izmirenje nisu postojala raspoloživa budžetska sredstva.
Struktura stvorenih obaveza za koje nisu obezbijeđena budžetska sredstva, po
institucijama pravosuđa i po vrstama rashoda:
24
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Naziv institucije
Okružni sud Banjaluka
Osnovni sud Bijeljina
Tekući rashodi
evidentirani kao
obračunski
955.926
525.543
Osnovni sud Banjaluka
440.858
KPZ Foča
426.665
KPZ Banjaluka
Okružno tužilaštvo
Banjaluka
401.027
Okružni sud Doboj
Okružno tužilaštvo
Bijeljina
183.502
Osnovni sud Sokolac
164.255
Osnovni sud Gradiška
153.768
Osnovni sud Doboj
147.224
Osnovni sud Prijedor
134.856
Okružni sud Bijeljina
Okružni sud Ist.
Sarajevo
126.118
Osnovni sud Tebinje
KPZ Istočno Sarajevo
Okružno tužilaš. Istočno
Sarajevo
118.716
113.836
185.517
166.743
123.004
96.720
Osnovni sud Modriča
KPZ Bijeljina
89.321
62.294
Sudska policija
Osnovni sud Kotor
Varoš
44.998
Osnovni sud Teslić
KPZ Doboj
Osnovni sud Derventa
43.133
32.553
31.286
Osnovni sud Vlasenica
28.797
Osnovni sud Prnjavor
24.440
Osnovni sud Novi Grad
23.261
Viši privredni sud
Vrhovni sud
22.224
21.101
44.468
Vrsta i iznos tekućih
rashoda evidentiranih kao obračunski
Advokatske usluge
2.245.748
Poštanske usluge
611.221
Bruto naknade za regres
sudijama
581.908
Rashodi za usluge
vještačenja
282.201
Rashod za električnu
energiju
229.344
Rashodi za režijski materijal
Rashodi za ostale stručne
usluge
Rashod za grijanje - drva,
ugalj, gas…
Rashod za komunalne
usluge
Bruto naknade zaposlenih
(izuzev regresa sudija)
Bruto naknade za lica lišena
slobode -osuđeničke plate
Rashodi za tekuće
održavanje
Rashod za centralno
grijanje
170.777
136.005
130.981
116.909
100.502
98.496
87.747
70.915
Zakup
Rashodi za materijal za
posebne namjene
Ostali nepomenuti rash.
Ostale usluge po sudskim
rješenjima
Bruto naknade za priv. i
povremene poslove
Rashodi za osiguranje
Održavanje računarskih
programa i opreme
43.322
Gorivo
Takse i naknade za
registraciju vozila
Reprezentacija
Dnevnice
Rashodi za usluge
informisanja i medija
Doprinos za prof.
rehabilitac. invalida
Rashodi za usluge prevoza
robe
Upotreba ličnog vozila za
službene svrhe
Smještaj na službenom putu
11.796
41.572
37.500
12.888
12.322
11.880
11.857
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
6.507
4.836
3.590
3.487
2.765
2.502
1.403
1.176
25
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Pravobranilaštvo
16.458
Osnovni sud Zvornik
Osnovni sud Srebrenica
Osnovni sud Foča
Osnovni sud Višegrad
Osnovni sud Mrkonjić
Grad
Privredni sud Bijeljina
Privredni sud Istočno
Sarajevo
Okružno tužilaštvo
Trebinje
Privredni sud Doboj
KPZ Trebinje
UKUPNO
15.499
14.754
14.590
12.888
Rashodi za telefon
Rashodi za stručno
usavršavanje zaposlenih
1.067
335
12.642
12.579
11.450
11.419
9.950
9.174
5.073.557
UKUPNO
5.073.557
Iz tabele je jasno vidljivo da stvarno izvršenje budžeta za najveći broj institucija
pravosuđa ne odgovara iskazanom stanju (stvorene veće obaveze od raspoloživih
sredstava), te da se prekoračenje odnosi na veliki broj prirodnih vrsta rashoda. Osim
toga, u Okružnom sudu Doboj za 2012. godinu nisu donesene odluke o isplati
regresa i jubilarnih nagrade u ukupnom iznosu 37.274 KM, a u Osnovnom sudu
Doboj za 2012. godinu nije donesena odluka o isplati regresa, u ukupnom iznosu
30.846 KM, jer nije bilo raspoloživih sredstava. Ukupno bruto naknade za
neobračunati regres i jubilarne nagrade za ova dva suda je 68.120 KM.
Stvaranje većih obaveza u odnosu na raspoloživa sredstva do iznosa koji su
planirani, nije u skladu sa članom 39. stav 1. i 2. Zakona o budžetskom sistemu
Republike Srpske. Takođe, nisu stvoreni uslovi za plaćanje ovih obaveza na teret
budžeta 2013. godine.
Preporuka data Ministarstvu pravde u prethodnom izvještaju o reviziji da: “u
saradnji sa Ministarstvom finansija definiše prioritetne grupe rashoda, te da u
skladu s tim, kroz proces budžetskog planiranja u narednom budžetskom
ciklusu, omogući pravosudnim institucijama realno planiranje i iskazivanje
rashoda po svim osnovama.“ – nije provedena.
Napominjemo i da je Zakonom o sudovima (Službeni glasnik Republike Srpske br.
111/04 i 109/05) u čl. 67. st. 2. propisano da se sredstva iz budžeta obezbjeđuju tako
da obimom i vremenom doznačavanja omogućavaju svakom sudu da u svom radu
postupa nezavisno, nepristrasno i efikasno, te da svaki sud ispunjava sve svoje
finansijske obaveze po njihovom dospijeću.
4.3.4.
Izdaci za otplatu dugova
U konsolidovanom finansijskom izvještaju Ministarstva pravde nisu planirani izdaci za
otplatu ostalih dugova iz budžetskih sredstava, najmanje u iznosu 3.703.525 KM, za
neizmirene obaveze budžetskih korisnika u okviru Ministarstva pravde sa
31.12.2011. godine, za koje nisu postojala raspoloživa budžetska sredstva i koje su
na osnovu Naredbe Ministarstva finansija, broj: 06.15/020-183/12 od 01.02.2012.
godine, unesene u trezorski sistem, odnosno Sistem upravljanja finansijskim
informacijama (SUFI sistem).
Kao izdaci za otplatu dugova, iskazani su samo iznosi izdataka za otplatu glavnice
primljenih zajmova u zemlji, a što se odnosi na zaduživanja privrednih jedinica pri
KPZ-ima i ukupno iznose 51.668 KM.
26
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Izmirenje obaveza po osnovu rashoda koji su u prethodnoj godini evidentirani kao
ostali obračunski rashodi iz tekućih sredstava za 2012. godinu, bez iskazivanja
stvarne vrste rashoda i izvršenja budžeta, dovelo je do pogrešnog iskazivanja
ukupnog izvršenja budžeta, kao i do pogrešnog iskazivanja izvršenja pojedinih
budžetskih pozicija koje su važne za funkcionisanje pravosudnih institucija.
4.3.5.
Izdaci za nefinansijsku imovinu
Vodeći računa o odobrenom budžetu, knjigovodstveno evidentiranje vrši se u
periodu za koji je nastala obaveza izdataka za nefinansijsku imovinu, nezavisno od
toga da li je do 31.12. po tom osnovu došlo i do gotovinskog odliva (ili se on očekuje
u narednoj godini).
Takođe, moguće je izvršiti rezervaciju raspoloživih sredstava na stavkama planiranim
u budžetu, ali samo ukoliko su ispunjeni opšti uslovi iz člana 98. stav 5. Pravilnika o
budžetskim klasifikacijama, sadržini računa i primjeni kontnog plana za korisnike
prihoda budžeta Republike, opština, gradova i fondova („Službeni glasnik Republike
Srpske br. 90/10), kao i specifični posebni uslovi.
Izdaci za proizvedenu stalnu imovinu opšteg fonda (01) što predstavlja budžet u
užem smislu, u iznosu 1.746.872 KM izvršeni su sa 92% u odnosu na usvojeni
budžet. Od toga se najveći dio sredstava (oko 65%) odnosi na izdatke po osnovu
ulaganja u zgrade i objekte, bilo da se radi o pribavljanju ili o rekonstrukciji i
adaptaciji postojećih objekata. Kod privrednih jedinica pri KPZ-ima iskazani su izdaci
za proizvedenu stalnu imovinu (Fond 02) u iznosu 91.328 KM i to za nabavku
biološke imovine (osnovno stado) u iznosu 40.985 KM, te za rekonstrukciju i
adaptaciju, kao i nabavke opreme u manjim iznosima.
Izdaci za zalihe materijala, sitnog inventara, autoguma, odjeće, obuće ostvareni
su u iznosu 2.356.593 KM, što je 99% rebalansom odobrenih sredstava. Izdaci za
zalihe iskazani kod privrednih jedinica iznose 2.292.106 KM, što čini ukupno
iskazane izdatke za zalihe od 4.648.699 KM.
Kako je navedeno u dijelu „Rashodi za režijski materijal“ i „Rashodi za materijal
posebnih namjena“ u KPZ Doboj je utvrđena neusklađenost sa članom 50 Pravilnika
o računovodstvu, računovodstvenim politikama i računovodstvenim procjenama
kojim je propisano da nabavka kancelarijskog materijala i materijala za održavanje
čistoće, režijskog i ostalog materijala ima tretman tekućih rashoda, u iznosu najmanje
60.061 KM.
Istovremeno, u Sudskoj policiji je nabavka odjeće i obuće za potrebe službenih lica, u
iznosu 115.866 KM, evidentirana preko rashoda za posebne namjene, a ne preko
zaliha, kako je to propisano prethodno pomenutim Pravilnikom. Budžetom i
rebalansom budžeta, sredstva za ove namjene su i odobrena na poziciji rashoda, a
ne na pozicijama izdataka za zalihe, te na taj način nije došlo do prekoračenja
budžeta.
4.4.
Nabavke
Revizijom su utvrđena pojedinačna odstupanja od procedura propisanih Zakonom o
javnim nabavkama Bosne i Hercegovine („Službeni glasnik Bosne i Hercegovine“
broj: 49/04, 19/05, 52/05, 8/06, 24/06, 70/06, 12/09, 60/10 i 43/11):
U KPZ Banjaluka, uvidom u dokumentaciju vezanu za provedene konkurentske
postupke za: nabavku građevinskog materijala i iverice; nabavku kancelarijskog i
školskog materijala; nabavku namirnica i mesa za restoran društvene ishrane;
nabavka 135 kompleta uniformi za službu obezbjeđenja, nabavku boja i lakova,
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
27
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
opremanje prijavnice, nabavka ogrevnog drveta – revizija je utvrdila da nabavke nisu
u potpunosti provedene u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama Bosne i
Hercegovine (ZJN BiH):
-
Konkurentski zahtjev ne sadrži informaciju: mjesto, datum i vrijeme otvaranja
ponuda (član 13. stav 3. tačka p. ZJN BiH);
-
Komisija za javne nabavke nije sastavljala Zapisnik sa otvaranja ponuda
(obrazac utvrđen od strane Agencije za javne nabavke Bosne i Hercegovine),
što nije u skladu sa članom 33. stav 5. ZJN BiH;
-
Ocjena ponuda nije u skladu sa članom 35. stav 1. ZJN BiH. Naime, Zapisnik
Komisije za javne nabavke o izboru najpovoljnije ponude ne sadrži sljedeće
informacije: dobavljači kojima je upućen konkurentski zahtjev za dostavljanje
ponuda; vrijednost pristiglih ponuda; te da li ponude zadovoljavaju formalne
zahtjeve navedene u tenderskoj dokumentaciji.
-
Ponude se ne otvaraju neposredno nakon isteka roka za podnošenje ponuda,
kako je definisano članom 33. stav 1. ZJN BiH;
-
Ne donose se Odluke o dodjeli ugovora najpovoljnijem ponuđaču.
-
Pojedini ugovori su zaključeni prije isteka roka od 15 dana od datuma
Obavještenja ponuđača o rezultatima okončanog postupka, što nije u skladu
sa članom 39. stav 1. ZJN BiH (nabavka namirnice i mesa za RDI, nabavka
građevinskog materijala i iverice, nabavka boja i lakova, nabavka ogrevnog
drveta).
-
Ugovorom se ne definiše vrijednost, već se poziva na ponudu, uglavnom bez
navođenja broja ponude, već samo datuma ponude.
-
Plaćanje nije u skladu sa ugovorom definisanim rokom (nabavku
građevinskog materijala i iverice; nabavka namirnica i mesa za RDI).
Naručene su veće količine od traženih u tenderskoj dokumentaciji tj.
ponuđenih (za nabavku građevinskog materijala i iverice).
-
Zahtjev za dobijanje saglasnosti za nabavku uniforme za službu obezbjeđenja
KPZ-a Banja Luka, ministru pravde upućen je nakon provođenja procedure
nabavke i zaključenja ugovora (retroaktivno).
-
Pri nabavci 135 kompleta uniformi za službu obezbjeđenja, komisija za javne
nabavke pristupila je otvaranju ponuda dva dana prije isteka roka za
podnošenje ponuda navedenog u konkurentskom zahtjevu, što nije u skladu
sa članom 33. stav 1. ZJN BiH.
Osim prethodno navedenih nedostataka za konkurentski postupak, predmet nabavke
- Opremanje prijavnice u KPZ Banjaluka, podijeljen je u pet lotova čija ukupna
vrijednost prelazi vrijednost dozvoljenu za primjenu konkurentskog postupka (do
50.000 za robe i usluge). Dijeljenje nabavke nije u skladu sa članom 6. stav 8. ZJN
BiH. Takođe, u jednom danu (31.12.2012.god) sprovedeno je: otvaranje ponuda,
izbor najpovoljnijeg ponuđača, obavještenje ponuđača o rezultatima okončanog
postupka, odricanja istih na prigovor, te zaključenje ugovora.
U KPZ Bijeljina, dana 23.11.2012. godine pod br. 02-404-882/12 direktor KPZ-a je
donio Odluku o pristupanju postupku nabavke radova, i to: „nepredviđenih radova u
objektu pritvorske jedinice u Golom Brdu koji su neophodni za završetak gradnje
pritvorske jedinice, a nisu bili obuhvaćeni osnovnim ugovorom“ – javna nabavka
putem pregovaračkog postupka bez objave obavještenja. Odabirom pregovaračkog
28
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
postupka bez objavljivanja i zaključenjem ugovora od 58.400 KM, KPZ Bijeljina je
postupio suprotno odredbama ZJN BiH član 11. stav 4, tačka d. Budući da se ne radi
o radovima za koje nisu ispunjeni uslovi pomenutog člana ZJN, ugovorni organ je bio
obavezan provesti drugi odgovarajući postupak u skladu sa Zakonom.
U Okružnom privrednom sudu Banjaluka, revizijom su utvrđena odstupanja u
primjeni ZJN BiH prilikom nabavke štampanog kancelarijskog materijala i nabavke
tonera za štampače, a vezano za pripremu količinske specifikacije i zaključivanja
ugovora bez precizno utvrđene ukupne vrijednosti (čl. 13 stav 3 tačka c i d ZJN).
Naime, ugovorni organ je obavezan pripremiti i količinsku specifikaciju. Shodno tome,
ugovorni organ ne može zaključiti ugovor sa izabranim ponuđačem po jediničnim
cijenama bez precizno utvrđene ukupne vrijednosti (osim ako nije u pitanju okvirni
sporazum).
KPZ Istočno Sarajevo. Na sastanku kolegija KPZ-a (Zapisnik od 28.5.2012. godine)
jednoglasno je donesena odluka da se hitno pokrene postupak rekonstrukcije krova
na objektu „Stari paviljon“ kako bi se isti zaštitio od urušavanja, te da se sredstva u
iznosu od 100.000 KM odobrena budžetom za 2012. godinu za izgradnju zaštitnog
zida oko Ustanove upotrijebe za rekonstrukciju krova „Starog paviljona“. Za
rekonstrukciju krova na „Starom paviljonu“ nije zatražena saglasnost Vlade, što nije
u skladu sa Zakonom o izvršenju budžeta za 2012. godinu (član 5. stav 2) koji
definiše da se kapitalna ulaganja preko 30.000 KM mogu vršiti po dobijanju
saglasnosti Vlade na plan utroška sredstava, a prije sprovođenja procedure javne
nabavke.
Agencija za upravljanje oduzetom imovinom je u skladu sa planom nabavki za 2012.
godinu pokrenula i provela postupak javne nabavke jednog putničkog automobila
(pribavljena Odluka Vlade o davanju saglasnosti na plan utroška sredstava).
Provedena je procedura putem konkurentskog zahtjeva. Revizijom je utvrđeno da
ugovorom definisana isporuka i plaćanje (avansno) nije u skladu sa dostavljenom
ponudom dobavljača (po ispostavljanju računa i dokumenata za registraciju vozila).
4.5.
Imovina, obaveze i izvori
4.5.1.
Nefinansijska imovina
Nefinansijska imovina u stalnim sredstvima Ministarstva pravde (zbirno sve
institucije) iskazana je u iznosu 154.457.577 KM bruto, 56.299.715 KM ispravke
vrijednosti i 98.157.862 KM neto.
Kroz Glavnu knjigu trezora, ukupna imovina u stalnim sredstvima iskazana je u
iznosu 138.458.231 KM bruto, 48.743.566 KM ispravke vrijednosti i 89.714.665 KM
neto. U odnosu na prethodnu godinu, neto imovina u stalnim sredstvima je povećana
za 933.778 KM (neto) ili za 1%.
Stanovi i stambeni objekti
Prema preporuci revizije prethodne godine vrijednost knjiženih objekata na poziciji
stanova i stambenih objekata (kada se ne radi o takvim objektima) je prenesena na
pozicije kancelarijskih objekata i prostora, te na ostale poslovne objekta. Ukupno je
izvršen prenos za: 18.004.047 KM bruto, 4.472.699 KM ispravke vrijednosti, odnosno
13.531.348 KM neotpisane vrijednosti.
Prema Spisku državnih stanova u Republici Srpskoj na kojima postoji stanarsko
pravo, a na kojima je Ministarstvo za izbjegla i raseljena lica imalo pravo upravljanja
(„Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 131/11), institucije pravosuđa Republike
Srpske se vode kao vlasnik 8 stambenih jedinica u Republici Srpskoj, po ovom
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
29
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
osnovu (rb: 91, 126, 158, 201, 203, 355, 360 i 409). Stanovi nisu uknjiženi u
evidencije pravosudnih institucija niti su sa 31.12.2012. godine izvršena
objelodanjivanja vezano za status vlasništva na ovim stambenim jedinicama.
Preporučujemo Ministarstvu da tokom 2013. godine utvrdi osnov navoda za
stanove (a prema Spisku državnih stanova u Republici Srpskoj na kojima
postoji stanarsko pravo na kojima je Ministarstvo za izbjegla i raseljena lica
imalo pravo upravljanja), da su vlasništvo pravosudnih institucija (postojećih
ili bivših), te postupi u skladu s vjerodostojnom i potpunom dokumentacijom.
Poslovni prostor Višeg privrednog suda i Okružnog privrednog suda u Banjaluci
Preporuka iz ranijih godina data uz Konsolidovani finansijski izvještaj budžeta
Republike, vezano za objekat u kojem su smješteni Viši privredni sud i Okružni
privredni sud u Banjaluci da se izvrši evidentiranje ukupno ugovorene vrijednosti
novonabavljenog objekta u iznosu 16.937.926 KM, a ne kao avans – je provedena.
Aktiviranje – prenos ranije evidentirane vrijednosti zgrade sa avansa Ministarstva
pravde, izvršeno je prenosom pripadajućeg dijela na: Viši privredni sud (5.193.817
KM), Okružni privredni sud Banjaluka (9.962.686 KM) i Ministarstvo pravde (638.944
KM), te na Ministarstvo trgovine i turizma (1.142.480 KM).
Cijena kupljenog poslovnog prostora za smještaj Višeg privrednog suda i Okružnog
privrednog suda je 4.000 KM po m2 sa PDV ili 3.420 KM bez PDV i plaćena je iz
sredstava programa javnih ulaganja.
Poslovni prostor Agencije za upravljanje oduzetom imovinom
U 2012. godini su objekat i pripadajuća oprema, koji su prethodno vođeni kao avans
za poslovne objekte i prostore, u ukupnom iznosu 2.199.697 KM, knjigovodstveno
stavljeni u upotrebu (aktivirani) i to: kancelarijski objekti i prostori za 2.086.811 KM,
kancelarijski namještaj za 89.018 KM i grejna i rashladna oprema za 23.868 KM.
Na osnovu Odluke o prenosu prava korišćenja na nepokretnostima br. 04/1-012-270/12 od 19.1.2012. godine („Službeni glasnik Republike Srpske br. 10/12) na
Agenciju je preneseno pravo korišćenja poslovnog prostora površine 656,43 m2.
Poslovni prostor se nalazi u Ul. Veljka Mlađenovića bb u Banjaluci (bivši krug
„INCEL“-a), u poslovnoj zgradi na drugom i trećem spratu. U istom poslovnom
prostoru Agencija je već od ranije u posjedu na osnovu ugovora o zakupu od
03.08.2010. godine.
Pribavljanje poslovnog prostora je finansirano iz sredstava programa javnih ulaganja
za 2011. godinu. Ugovor o kupoprodaji poslovnog prostora OPU-545/11 su dana
01.08.2011. godine zaključili direktor preduzeća „Ekvator“ doo za promet i usluge
Banjaluka (kao prodavac) i zastupnik Republike Srpske, Ministar pravde i
potpredsjednik Vlade Republike Srpske (kao kupac). Predmet ugovora je poslovni
prostor ukupne neto površine 656,43 m 2, ukupna ugovorena vrijednost je
2.199.696,93 KM, tj. 3.351 KM po m2.
Prenos imovine sa KPZ Doboj na Opštinu Doboj
Značajno smanjenje vrijednosti objekata (bruto 9.559.975 KM; ispravka -5.172.801;
neto 4.387.174 KM) rezultat je prenosa objekata u kasarni „Ševarlije“ na Opštinu
Doboj, a prema odluci Vlade Republike Srpske br. 04/1-012-2-1872/11 od 26.8.2011.
godine. Odlukom je definisano da se pravo raspolaganja na nepokretnostima
prenosi bez naknade, a da će Ministarstvo pravde sa opštinom Doboj zaključiti
ugovor o regulisanju međusobnih prava i obaveza.
30
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Ugovor br. 08.021/052-2481/11 od 30.12.2011. godine potpisali su ministar i načelnik
opštine. Ugovorom je (čl. 6) obavezana opština Doboj da će: „Ministarstvu pravde, u
slučaju potrebe, obezbijediti i prenijeti u svojinu druge nepokretnosti, bez naknade i u
naravi neizgrađeno građevinsko zemljište, na adekvatnoj lokaciji a u svrhe izgradnje
Kazneno-popravnog zavoda u Doboju.“ Opština se obavezala da nepokretnosti iz
člana 6. obezbijedi i prenese na Ministarstvo pravde u roku 90 dana od dana
dostave obavijesti Ministarstva (za lokaciju izgradnje KPZ-a), a najkasnije u roku 5
godina od zaključivanja ugovora. Do vremena sprovođenja ove revizije nisu
obezbijeđene nekretnine, kao kompenzacija za prenesenu imovinu opštini/gradu
Doboj. Priroda sporazuma nije objelodanjena u finansijskim izvještajima.
Investiciona imovina
Iskazana vrijednost investicione imovine u zbirnom finansijskom izvještaju
Ministarstva pravde je 2.579.750 KM (2.386.706 KM za zemljište u KPZ Bijeljina,
Osnovnom sudu Bijeljina i Osnovnom sudu Srebrenica, te 236.719 KM za objekte
kod Pravobranilaštva, Specijalog tužilaštva i Okružnog tužilaštva Istočno Sarajevo).
Budući da se investiciona imovina, prema definiciji iz MRS 16, čuva sa ciljem
ostvarivanja prihoda od zakupnine ili porasta vrijednosti imovine (ili i jednog i
drugog), te da stvara novčane tokove nezavisno od druge imovine, a ne služi za
korišćenje u proizvodnji dobara i usluga ili u administrativne svrhe, ili eventualne
dalje prodaje u toku redovnog poslovanja, preporučujemo da se iskazana
vrijednost zemljišta u KPZ Bijeljina i Osnovnom sudu Bijeljina, preknjiži na
odgovarajuće konto u grupi 013, a u skladu sa MRS 17 i odredbama Pravilnika
o budžetskim klasifikacijama i sadržini kontnog plana za korisnike budžeta.
Evidentiranje građevinskih objekata kao investicione imovine kod pobrojanih
institucija, te zemljišta kod Osnovnog suda Srebrenica, potrebno je preispitati i
primijeniti odgovarajuće odredbe MRS JS 16 i MRS JS 17.
Zemljište
Iskazana vrijednost zemljišta je 8.878.920 KM. Smanjenje vrijednosti zemljišta od
153.384 KM odnosi se na isknjižavanja u 2012. godini (prenos sa KPZ na opštinu
Doboj), kao što je opisano u prethodnim pasusima za objekte.
Procjena vrijednosti predmetne imovine (Kasarna „Ševarlije“- zemljište i objekti)
vršena je od strane sudskog vještaka, novembra 2010. godine, kada je kasarna
preuzeta kao neperspektivna imovina bivšeg Ministarstva odbrane. Procijenjene
vrijednosti su knjižene u korist trajnih izvora sredstava.
Revizijom je utvrđeno da se zemljište ne vodi u knjigovodstvenim evidencijama svih
institucija u sastavu Ministarstva pravde koji takvom imovinom raspolažu, te zbog
toga, izražavamo rezervu po pitanju potpunosti iskazane vrijednosti. Npr. u KPZ
Istočno Sarajevo u toku je procedura izlaganja nekretnina na javni uvid, u cilju
definisanja posjedovnog stanja i granica prema susjednim parcelama.
Sredstva u pripremi
Sredstva u pripremi na dan 31.12.2012. godine iznose 4.554.129 KM. Objekti u
pripremi u iznosu 1.607.641 KM evidentirani na Okružnom tužilaštvu Bijeljina i
Okružnom sudu Bijeljina, odnose se na investiciju iz ranijih godina na proširenju
prostora za ove dvije institucije. Međutim, iako je dograđeni poslovni prostor u
upotrebi, zbog neriješenih imovinsko-pravnih odnosa, investicija nije knjigovodstveno
aktivirana.
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
31
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
U KPZ Bijeljina, kao izgradnja novih kapaciteta na lokaciji „Golo Brdo“ vodi se
investicija (izgradnja je još u toku) od 2.107.554 KM. Najvećim dijelom ova investicija
je finansirana iz sredstava Razvojnog programa Republike Srpske. Kao objekti u
pripremi (434.834 KM) i oprema u pripremi (199.871 KM) u KPZ Banjaluka
evidentirana su početna ulaganja u dogradnju pritvorskih kapaciteta i ulaganje u
izgradnju i opremanje nove prijavnice.
4.5.2.
Kratkoročna finansijska imovina
Kratkoročna potraživanja (zbirno za budžetski dio i privredne jedinice) iskazana su
u bruto iznosu 1.919.340 KM; korekcije vrijednosti (za potraživanja nenaplaćena u
periodu dužem od godinu dana) 102.349 KM i neto iznos od 1.816.991 KM.
Potraživanja većine institucija pravosuđa se odnose na potraživanja iz doprinosa za
refundacije (ukupno 812.026 KM), te potraživanja starijih od godinu dana, takođe iz
doprinosa za refundaciju, koja su evidentirana kao sumnjiva i sporna uz
odgovarajuću korekciju vrijednosti, u ukupnom iznosu 1.096.897 KM.
S obzirom da su kratkoročna potraživanja za budžetski dio institucija pravosuđa
iskazana u iznosu: 2.279.580 KM, korekcije (ispravke) vrijednosti 1.180.918 KM i
neto vrijednosti 1.098.662 KM, zaključak je da bruto i korekcija vrijednosti u zbirnom
obrascu finansijskih izvještaja koji obuhvataju još i privredne jedinice – nisu tačno
iskazane.
Ministarstvo
Ministarstvo pravde Republike Srpske, na osnovu izvještaja kazneno-popravnih
zavoda, fakturiše usluge Vladi distrikta Brčko i Ministarstvu pravde Bosne i
Hercegovine. Usluge se vrše na osnovu Ugovora o naknadi troškova za izvršenje
mjera pritvora i kazne zatvora izrečena u krivičnom postupku od strane Suda Bosne i
Hercegoovine.
Zbog nepoštovanja rokova plaćanja, Ministarstvo je 2005. godine obračunalo i
uknjižilo kamate, te su nenaplaćena potraživanja, zajedno sa kamatama u
prethodnim godinama evidentirana kao sumnjiva i sporna potraživanja u iznosu
912.005.94 KM (potraživanja za fakture od Brčko distrikta 277.272 KM, potraživanja
za kamate od Brčko distrikta 421.754 KM i potraživanja za kamate od Ministarstva
pravde Bosne i Hercegovine 212.980 KM).
Ministarstvo je krajem 2012. godine dostavilo Vladi Republike Srpske informaciju o
otpisu potraživanja u kojoj iznosi da su preduzete sve mjere preko zajedničke
komisije Ministarstava finansija, slanje opomena i drugi kontakti, te da predlaže da se
potraživanje otpiše. Vlada Republike Srpske je pod. br. 04/1-012-2-2992/12 od
27.12.2012. godine donijela zaključak da se preduzmu sve potrebne aktivnosti kako
bi se potraživanja naplatila. Vlada nije donijela odluku o otpisu potraživanja.
Ministarstvo je izvršilo isknjižavanje vrijednosti od 912.006 KM potraživanja za usluge
i za zatezne kamate, prenosom iz bilansne u vanbilansnu evidenciju. Ministarstvo je
ovu činjenicu objelodanilo u finansijskim izvještajima.
Imajući u vidu važeća pravila za evidentiranje potraživanja za zatezne kamate u
ranijem periodu, činjenicu da potraživanja nisu potvrđena, niti utužena u vremenu od
2001, 2002 i 2003. godine do danas, potrebno je da, saglasno čl. 64 stav (4) i (5)
Pravilnika o računovodstvu, računovodstvenim politikama i računovodstvenim
procjenama za budžetske korisnike u Republici Srpskoj, Ministarstvo pribavi
odgovarajuću odluku Vlade Republike Srpske.
32
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Međusobni odnosi – interne transakcije
Revizijom je utvrđeno da se prilikom sačinjavanja pojedinačnih konsolidovanih
finansijskih izvještaja (KPZ i privredna jedinica u njegovom sastavu), vrši eliminacija
potraživanja i obaveza, kao i prihoda i rashoda koji su nastali po osnovu transakcija
između kazneno-popravne ustanove i privredne jedinice u njenom sastavu. Privredne
jedinice fakturišu KPZ-u izvršene usluge, zatim osuđeničke plate, utrošene zalihe za
pripremanje hrane, kao i ostale robe ili usluge koje na tržištu plati privredna jedinica
(jer u tom trenutku raspolaže gotovim novcem), te to naknadno „prefakturiše“
kazneno-popravnom zavodu.
Svi revidirani KPZ i PJ u njihovom sastavu (Banjaluka, Doboj, Bijeljina i Istočno
Sarajevo) evidentiraju ove međusobne transakcije u okviru redovnih grupa računa
predviđenih za eksterne kupoprodajne transakcije. Konsolidacija (isključivanje
međusobnih potraživanja i obaveza, te tako nastalih prihoda i rashoda) se ipak vrši, i
to na nedosljedan način. Revizijom je potvrđeno da KPZ Banjaluka, KPZ Bijeljina i
KPZ Istočno Sarajevo, iz konsolidovanog izvještaja isključuju zatečeni saldo obaveza
i potraživanja na 31.12., koji je sadržan u grupana 123 i 223, dok KPZ Doboj ne vrši
ovakvu eliminaciju. Takođe, međusobne transakcije se ne evidentiraju na grupama
konta 129 i 229, što bi omogućilo lakšu i tačniju konsolidaciju, uz postizanje veće
transparentnosti.
Preporučujemo Ministarstvu da u saradnji sa Ministarstvom finansija sačini
jasnu instrukciju vezanu za tekuće evidentiranje međusobnih potraživanja i
obaveza u kazneno-popravnim zavodima i privrednim jedinicama, te način
konsolidacije ovih potraživanja i obaveza (kao i prihoda i rashoda) prilikom
sačinjavanja godišnjih finansijskih izvještaja i budžetskih planova.
KPZ Doboj i PJ „Spreča“
Korekcija vrijednosti za potraživanja starija od godinu dana u PJ „Spreča“ nije
iskazana u finansijskim izvještajima, niti u objelodanjivanjima (iskazan je samo neto
prebijeni saldo), tako da je i u konačnom zbirnom izvještaju došlo do pogrešnog
iskazivanja za iznos korekcije vrijednosti kod privredne jedinice. Pošto je iznos
korekcije vrijednosti KPZ-a Doboj iskazan, tako su konsolidovani izvještaji netačni –
manje iskazani u bruto i iznosu korekcije za 8.031 KM.
KPZ Banjaluka i PJ „Tunjice“
Kratkoročna potraživanja (ukupno za KPZ i PJ) iskazana su u neto iznosu od
399.131 KM. U konsolidovanom finansijskom izvještaju nije iskazan bruto iznos
potraživanja, niti korekcija vrijednosti. Nisu izvršena objelodanjivanja za pozicije
potraživanja, niti su data pojašnjenja i objelodanjivanja vezana za međusobnu
eliminaciju potraživanja i obaveza KPZ-a i PJ.
Kratkoročna potraživanja KPZ Banjaluka iskazana su u neto iznosu (nema iskazanog
bruto iznosa i korekcije vrijednosti) ukupno 148.380 KM i u potpunosti se odnose na
potraživanja iz doprinosa po osnovu refundacija. Revizijom je utvrđeno da se,
najmanje u iznosu 95.542 KM, radi o potraživanjima koja su starija od godinu dana,
tj. neophodno je izvršiti korekciju potraživanja za taj iznos. Dakle, potraživanja u KPZ
Banjaluka precijenjena su za najmanje 95.542 KM, kao i finansijski rezultat ranijih
godina (s obzirom da se radi o grešci iz prethodnog perioda).
Kratkoročna potraživanja u PJ „Tunjice“ iskazana su u ukupnom iznosu 402.617 KM,
koja čine: potraživanja od kupaca u zemlji (356.944 KM), sporna potraživanja (30.808
KM) za koje nije formirana korekcija vrijednosti potraživanja, te potraživanja od
zaposlenih (14.865 KM), za manjkove i bonove za topli obrok u restoranu društvene
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
33
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
ishrane (RDI). U potraživanjima od zaposlenih je najmanje iznos od 2.427 KM stariji
od godinu dana. Iz potraživanja od kupaca, prilikom izrade konsolidovanog
finansijskog izvještaja za KPZ i PJ eliminisan je iznos 151.866 KM međusobnih
potraživanja i obaveza.
KPZ Bijeljina i PJ „3. Maj“
Kratkoročna potraživanja (ukupno za KPZ i PJ) iskazana su u bruto iznosu 168.575
KM, korekcija vrijednosti 19.172 KM i neto iznosu od 149.403 KM. Nisu izvršena
objelodanjivanja za pozicije potraživanja, niti su data pojašnjenja i objelodanjivanja
vezana za međusobnu eliminaciju potraživanja i obveza KPZ- a i PJ.
Iz potraživanja od kupaca, prilikom izrade konsolidovanog finansijskog izvještaja za
KPZ i PJ eliminisan je iznos 7.631 KM potraživanja od KPZ Bijeljina, uz istovremenu
eliminaciju obaveze u KPZ-u (zatečeno stanje na 31.12.). Pri tome, nisu eliminisana
potraživanja od Osnovnog suda Bijeljina (za zakup parking prostora), koja iznose
najmanje 41.572 KM.
Kratkoročna potraživanja u PJ „3. Maj“ iskazana su u ukupnom iznosu 133.289 KM.
Sumnjiva i sporna potraživanja u iznosu 109.584 KM, za koja je formirana i korekcija
vrijednosti u istom iznosu, nisu iskazana u finansijskom izvještaju PJ niti u zbirnom
sa KPZ-om. Gotovo u potpunosti se radi o potraživanju od Fabrike šećera Bijeljina,
po osnovu ugovora iz 2010. godine. Podnesena je tužba 2011. godine.
KPZ Istočno Sarajevo i PJ „Privrednik“
Kratkoročna potraživanja (ukupno za KPZ i PJ) iskazana su u neto iznosu od
271.847 KM. U konsolidovanom finansijskom izvještaju nije iskazan bruto iznos
potraživanja, niti korekcija vrijednosti. Nisu izvršena objelodanjivanja niti su data
pojašnjenja vezana za međusobnu eliminaciju potraživanja i obaveza KPZ-a i PJ. Za
kratkoročno razgraničenje (unaprijed plaćeni rashodi) u iznosu od 6.000 KM, koje se
vodi u poslovnim knjigama više od 10 godina, nisu pravovremeno pokrenuti svi
mehanizmi naplate, niti je izvršena korekcija vrijednosti potraživanja.
Kratkoročna potraživanja PJ „Privrednik“ iskazana su u neto iznosu od 352.872 KM,
od čega se 298.891 KM odnosi na potraživanja po osnovu prodaje robe i usluga. U
potraživanjima od prodaje su sadržana sumnjiva i sporna potraživanja, u iznosu
najmanje 108.478 KM koja su (prema navodima odgovornih lica) utužena, zastarjela
ili je firma kupca ugašena. Za ova potraživanja nije iskazana korekcija vrijednosti, te
je iznos kratkoročnih potraživanja PJ Privrednik, kao i zbirnog izvještaja pravosuđa
precijenjen za najmanje 135.556 KM, kao i finansijski rezultat ranijih godina.
Sumarni zaključak za potraživanja:
-
Ministarsvo je izvršilo isknjižavanje vrijednosti od 912.006 KM potraživanja za
usluge i za zatezne kamate, po zaključku Vlade, ali bez odluke Vlade
Republike Srpske, prenosom iz bilansne u vanbilansnu evidenciju. Ministarstvo
je ovu činjenicu objelodanilo u finansijskim izvještajima.
-
Pogrešno su u zbirnom finansijskom izvještaju iskazana ukupna potraživanja i
korekcija vrijednosti potraživanja, zbog toga što pojedine privredne jedinice u
sastavu kazneno-popravnih zavoda, iskazuju samo potraživanja u neto iznosu.
-
Međusobna potraživanja i obaveze privrednih jedinica i kazneno-popravnih
zavoda se evidentiraju na redovnim grupama potraživanja i obaveza, te se
prilikom izrade konsolidovanih i zbirnih finansijskih izvještaja nedosljedno vrši
eliminacija istih.
34
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
-
Uočeno je da privredne jedinice krajem godine vrše fakturisanje kaznenopopravnim zavodima za robe i usluge do nivoa raspoloživih budžetskih
sredstava, te da se na taj način budžetska sredstva prenose na račune
privrednih jedinica.
-
Potraživanja iskazana u KPZ Banjaluka precijenjena su za najmanje 95.542
KM, kao i finansijski rezultat ranijih godina (s obzirom da se radi o grešci iz
prethodnog perioda). Takođe, u PJ „Tunjice“ za sporna potraživanja, u iznosu
30.808 KM, nije formirana korekcija vrijednosti potraživanja, a u potraživanjima
od zaposlenih je najmanje iznos od 2.427 KM stariji od godinu dana.
-
Za kratkoročno razgraničenje (unaprijed plaćeni rashodi) kod KPZ Istočno
Sarajevo u iznosu od 6.000 KM koje se vodi u poslovnim knjigama više od 10
godina, nisu pravovremeno pokrenuti svi mehanizmi naplate, niti je izvršena
korekcija vrijednosti potraživanja.
-
Potraživanja u PJ „Privrednik“ u sastavu Kazneno-popravnog zavoda Istočno
Sarajevo precijenjena su za najmanje 135.556 KM, kao i finansijski rezultat
ranijih godina (s obzirom da se radi o grešci iz prethodnog perioda).
-
Ne vrše se značajna objelodanjivanja vezana za kumulirani iznos potraživanja,
korekciju vrijednosti potraživanja i starost potraživanja, poduzete aktivnosti po
pitanju naplate, niti objelodanjivanja vezana za konsolidaciju, odnosno
međusobnu eliminaciju potraživanja i obaveza između KPZ-a i privrednih
jedinica.
4.5.3.
Dugoročno razgraničeni prihodi
Ministarstvo ima iskazane dugoročno razgraničene prihode (budžetski dio), a po
osnovu primljenih donacija u opremi. Ovi dugoročno razgraničeni prihodi, umanjeni
za pripadajući dio obračunate amortizacije, iskazani su u iznosu 2.269.211 KM. Za
iznos obračunate amortizacije na 31.12.2012. godine, vrši se priznavanje prihoda
obračunskog karaktera, u zbirnom iznosu od 221.933 KM, a u skladu sa usvojenim
računovodstvenim politikama.
4.5.4.
Obaveze
Kako je već opisano u dijelu „Ostali obračunski rashodi“ iskazane su obaveze za koje
nisu postojala raspoloživa budžetska sredstva u 2012. godini. Stvaranje obaveza
iznad budžetom odobrenih sredstava nije u skladu sa članom 39. stav 1. i 2. Zakona
o budžetskom sistemu Republike Srpske, kojim je definisano da se obaveze stvaraju
do iznosa raspoloživih sredstava odnosno planom predviđenih i ostalim aktima ne
mogu se stvarati obaveze na teret budžeta ako za te obaveze nisu predviđena
sredstva u budžetu.
4.5.5.
Trajni izvori sredstava
Iskazani trajni izvori od 11.459.452 KM odnose se na protivvrijednost imovine koja se
ne amortizuje (zemljište, oružje, knjige i ostalo).
Ukupan negativan finansijski rezultat za 2012. godinu iskazan je u zbirnom iznosu od
3.511.213 KM, od toga se na privredne jedinice odnosi 553.225 KM iskazane
vrijednosti.
4.6.
Izvještaj o tokovima gotovine
Pojedinačni izvještaji o tokovima gotovine koji nisu ispravno sačinjeni (npr. kod KPZ
Bijeljina su iskazane pozitivne kursne razlike, nisu iskazani prilivi od prodaje
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
35
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
imovine), posljedično su se odrazili na netačnost zbirnog Izvještaja o tokovima
gotivine.
Zbirno za Ministarstvo pravde je iskazano neto smanjenje gotovine, u iznosu 693.111
KM. Značajni su primici od zaduživanja u iznosu 2.018.177 KM, od kojih se 40.000
KM odnosi na zaduženje kod PJ „Drina“ Foča, a preostali iznos od 1.978.177 KM na
„Projekat za registraciju zemljišta“.
Za institucije obuhvaćene revizorskim uzorkom, utvrđeno je da se ne vrše
objelodanjivanja vezana za tokove gotovine. Takođe, nisu prema zahtjevima MRS
JS 2 – Izvještaji o novčanim tokovima (par. 59 – 62) objelodanjeni, zajedno sa
komentarom rukovodstva, u napomenama uz finansijske izvještaje značajni iznosi
gotovinskih salda i salda ekvivalenata gotovine koje posjeduje, a koji nisu raspoloživi
za korišćenje od strane ekonomskog entiteta. Ovo se prvenstveno odnosi na iznos i
prirodu salda čija je upotreba ograničena (depozitni računi sudova, depoziti u KPZima, gotovina koju tužilaštva deponuju kod sudova, privremeno oduzeta novčana
sredstva i dr.) bilo da se radi o bilansnim ili vanbilansnim evidencijama.
4.7.
Obrazloženja uz finansijske izvještaje
Kao sastavni dio obaveznog seta finansijskih izvještaja, uz pojedinačne izvještaje
institucija, kao i uz zbirni izvještaj Ministarstva pravde dostavljena su pisana
obrazloženja za 2012. godinu. Međutim, po našem mišljenju, obrazloženja ne pružaju
korisnicima sve bitne informacije relevantne za donošenje odluka i utvrđene
Međunarodnim računovodstvenim standardima za javni sektor (MRS JS).
S tim u vezi, izdvajamo sljedeće:
-
Pojedinačne institucije navode prekoračenje rashoda u odnosu na usvojeni
budžet, ali u najvećem broju slučajeva ne navode osnov „pokrivanja“
ostvarenog prekoračenja, da li je u pitanju interna realokacija ili realokacija
sa drugih budžetskih korisnika. Ministarstvo ne dostavlja institucijama
konačno rješenje o provedenoj realokaciji.
-
Nisu data objašnjenja materijalno značajnih razlika između prvobitno
odobrenog budžeta i izvršenja budžeta kako se zahtijeva MRS JS 24 par. 14
(c) i par. 29.
-
Uglavnom nisu data obavezna objelodanjivanja, prema paragrafu 88 i 89,
MRS JS 17- Nekretnine, postrojenja i oprema i prema par. 93. MRS JS 1 Prezentacija finansijskih izvještaja (KPZ Banjaluka, KPZ Istočno Sarajevo,
Sudska policija, Okružni privredni sud Banjaluka).
-
Uglavnom nisu data objelodanjivanja vezana za pojedine značajne grupe
rashoda (paragrafi 106, 109, 127 i 128 iz MRS JS 1-Prezentacija finansijskih
izvještaja), osim onog što je vidljivo iz obaveznih tabela.
-
Navedeno je da su primijenjeni MRS JS, iako nisu primjenjeni dosljedno
(MRS JS 1, MRS JS 2, MRS JS 3 i MRS JS 17).
Na taj način i obrazloženja uz konsolidovane finansijske izvještaje ne pružaju
neophodne dodatne informacije koje bi pomogle boljem razumijevanju i preciznijem
sagledavanju tabelarnih finansijskih izvještaja. Ministarstvo ne objelodanjuje
informacije propisane paragrafom 62, MRS JS 6 – Konsolidovani i zasebni finansijski
izvještaji.
36
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske
Preporučuje se svim institucijama u okviru Ministarstva da sastavljaju
Obrazloženja uz finansijske izvještaje prema zahtjevima primjenljivih MRS JS, a
naročito MRS JS 1, MRS JS 2, MRS JS 3, MRS JS 6, MRS JS 17 i MRS JS 24.
Obrazloženja uz pojedinačne finansijske izvještaje institucija ne sadrže informacije o
sudskim sporovima, te potencijalnim obavezama po tom osnovu, odnosno, ne sadrže
sve elemente zahtijevane Međunarodnim računovodstvenim standardom za javni
sektor 19:
- razvrstavanje po vrstama potencijalnih obaveza;
- procjenu izvjesnosti u vezi sa rokom i ishodom spora,
- procjenu njihovog finansijskog učinka i mogućnost bilo kakve nadoknade.
U slučaju neobjelodanjivanja ovih informacija, usljed neizvodljivosti, ta činjenica se
treba navesti i obrazložiti, što, takođe, nije učinjeno.
Preporučujemo svim institucijama u okviru Ministarstva pravde da u narednom
periodu u potpunosti primijene MRS JS 19, a najmanje kroz obrazloženja uz
finansijske izvještaje da objelodane informacije o rezervisanjima i
potencijalnim obavezama prema paragrafima 97 i 100 Međunarodnog
računovodstvenog standarda za javni sektor 19 – Rezervisanja, potencijalne
obaveze i potencijalna imovina.
Revizorski tim:
mr Renata Kužet
Milijana Stojaković Obradović
Danijela Tepić
Izvještaj o reviziji zbirnih finansijskih izvještaja Ministarstva pravde Republike
Srpske za period 01.01 – 31.12.2012. godine
37

(BILJEŠKE -NEPROF.-AKCIJA MLADIH 2011.)

bilješke uz financijsko izvješće za razdoblje 1. siječnja do 31

Financijski izvještaj za 2012. godinu

ГЛАВНА СЛУЖБА ЗА РЕВИЗИЈУ

izvršenje Proračuna za 2012. -sažeti prikaz -grafikoni

iii međunarodni simpozijum i xix naučno

rat protiv hrvatske 1991. – 1995.

(Bilješke uz obrazac PR RAS) - Glazbena škola Blagoje Bersa

- UNIREV doo

Skraćeni izvještaj o prihodima i rashodima za razdoblje 1. siječnja