ΚΥΠΡΙΑΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Αρ. Φακ.: 7.1.05.27 13 Οκτωβρίου 2014 ∆ιευθυντές/τριες Σχολείων ∆ημοτικής, Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Θέμα: Στόχοι υπό έμφαση της σχολικής χρονιάς 2014 -2015 Αναφορικά με το πιο πάνω θέμα αποστέλλονται πληροφορίες που αφορούν τους τρεις υπό έμφαση στόχους που έχουν τεθεί από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού για τη σχολική χρονιά 2014 – 2015. Οι στόχοι είναι οι ακόλουθοι: 1.Βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων 2. Αειφόρος ανάπτυξη: Πρασινίζουμε τα σχολεία μας, βελτιώνουμε την ποιότητα ζωή μας 3. ∆ιαχρονικά διδάγματα από τους αγώνες των Κυπρίων για Ελευθερία. Πιο κάτω δίνονται συνοπτικά πληροφορίες για τον καθένα από τους στόχους και εισηγήσεις για τρόπους προώθησής τους. Επίσης, επισυνάπτονται παραρτήματα (ένα παράρτημα για κάθε στόχο) με εισηγήσεις προς τις σχολικές μονάδες για προώθηση και υλοποίηση των στόχων. 1ος Στόχος: Βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων Η βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων αναδεικνύεται ως ζητούμενο της κοινωνίας, αφού αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι αυτά δεν αντιπροσωπεύουν τις επενδύσεις της Πολιτείας στην Εκπαίδευση. Σε αυτή τη διαπίστωση οδηγούν και διεθνείς έρευνες στις οποίες έλαβε μέρος η Κύπρος, τα αποτελέσματα εσωτερικών εξετάσεων, όπως των Παγκύπριων Εξετάσεων, σχετικές επιστημονικές έρευνες που έχουν διεξαχθεί στην Κύπρο, καθώς και γενικότερες αντιλήψεις όσων εμπλέκονται στην εκπαίδευση. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι με τον όρο «μαθησιακά αποτελέσματα» εννοούνται όχι μόνο οι γνώσεις αλλά και οι στάσεις, οι συμπεριφορές και οι δεξιότητες που επιδιώκεται να αποκτήσουν οι μαθητές μέσα από την εφαρμογή των Αναλυτικών Προγραμμάτων. Σίγουρα αυτός ο στόχος δεν αφορά μόνο τη φετινή σχολική χρονιά. Πρέπει να είναι υπό έμφαση στόχος κάθε σχολική χρονιά, αφού αυτός αφορά άμεσα τη βασική αποστολή όλων: εκπαιδευτικού συστήματος, σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών. Όμως το γεγονός ότι τίθεται υπό έμφαση για τη φετινή σχολική χρονιά δίνει την ευκαιρία για ανανέωση και ενίσχυση του ενδιαφέροντος και των προσπαθειών όλων μας για συνεχή βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έχει θέσει υπό έμφαση το συγκεκριμένο στόχο για τη φετινή σχολική χρονιά, έχοντας υπόψη, πέρα από τα όσα αναφέρονται πιο πάνω, μια σειρά από σημαντικούς λόγους. Συγκεκριμένα, ο στόχος αυτός:  συνάδει με τις επιδιώξεις της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης και των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων για βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα, γιατί αφορά τη βασική αποστολή του εκπαιδευτικού μας συστήματος.  συνιστά, πρωτίστως, καθήκον προς τον τόπο και την πατρίδα μας, ιδιαίτερα σήμερα, μέσα στις δύσκολες συνθήκες που αυτή αντιμετωπίζει.      αποτελεί απαραίτητη και μόνιμη προϋπόθεση για πρόοδο και ανάπτυξη των σχολείων και γενικά του εκπαιδευτικού μας συστήματος. επαυξάνει το αίσθημα αυτοπεποίθησης και ενισχύει τη θετική αυτοεικόνα των μαθητών μας. αποτελεί το καλύτερο μέτρο πρόληψης της όποιας αντικοινωνικής συμπεριφοράς. προσδίδει κύρος και αξιοπιστία στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και ενισχύει τη θετική στάση της κοινωνίας έναντι του σχολείου και των εκπαιδευτικών. Η συσσωρευμένη διεθνής επιστημονική έρευνα και εμπειρία, έχουν επιτύχει σε μεγάλο βαθμό να εντοπίσουν τους παράγοντες εκείνους που φαίνεται τελικά ότι επηρεάζουν τη βελτίωση της μάθησης, μέσα και έξω από την τάξη. Με βάση τα ευρήματα αυτά, καταγράφονται στο Παράρτημα Α΄ ενδεικτικές εισηγήσεις για δράσεις που στοχεύουν στη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και οι οποίες αφορούν: (α) στο επίπεδο της σχολικής μονάδας, (β) στο επίπεδο της τάξης/ διδασκαλίας και (γ) στο επίπεδο της συνεργασίας με εξωτερικούς φορείς. Συγκεκριμένα, στο Παράρτημα Α΄ παρουσιάζονται: Εισηγήσεις για τη διαδικασία προώθησης του στόχου Εισηγήσεις που αφορούν στο επίπεδο της σχολικής μονάδας Εισηγήσεις που αφορούν στο επίπεδο της τάξης Εισηγήσεις που αφορούν στο επίπεδο της συνεργασίας της σχολικής μονάδας με εξωτερικούς φορείς 5. Παραδείγματα. 1. 2. 3. 4. Προτρέπεται η κάθε σχολική μονάδα όπως επικεντρωθεί σε μια σημαντική μαθησιακή προτεραιότητα, η οποία θα σχετίζεται με μια βασική μαθησιακή ανάγκη της σχολικής μονάδας. Αυτή η προτεραιότητα θα πρέπει να είναι αποδεκτή από τους εμπλεκόμενους, ώστε να προκαλεί το ενδιαφέρον και την αφοσίωσή όλων στην επίτευξή της. Επίσης, πρέπει να είναι συγκεκριμένη, σαφής, μετρήσιμη, επιτεύξιμη, σχετική με το όραμα της μονάδας και εφαρμόσιμη εντός των χρονοδιαγραμμάτων. Επιπρόσθετα, ιδέες και πρακτικές μπορούν να αντληθούν από διάφορες πηγές όπως το διαδίκτυο, επιστημονικά βιβλία και περιοδικά, καθώς και υπηρεσίες και οργανισμούς όπως είναι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και τα Πανεπιστήμια. Σημειώνεται ότι η κάθε σχολική μονάδα, με βάση τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες της και αξιοποιώντας το ανθρώπινο δυναμικό της, έχει τη δυνατότητα να υιοθετήσει όσες από τις εισηγήσεις θεωρεί κατάλληλες για αυτήν και να εμπλουτίσει την όλη προσπάθεια με δικές της πρακτικές. Είναι σημαντικό όπως με το πέρας της φετινής σχολικής χρονιάς, η κάθε σχολική μονάδα, ο/η κάθε εκπαιδευτικός και ο/η κάθε μαθητής/τρια να νιώσει τη χαρά της βελτίωσης και της προόδου. 2ος στόχος: Αειφόρος Ανάπτυξη: Πρασινίζουμε τα σχολεία μας, βελτιώνουμε την ποιότητα ζωής μας Η διατύπωση του συγκεκριμένου στόχου συμπίπτει με το έτος ανάπτυξης, το οποίο έχει ορίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για το 2015, αλλά και με τους στόχους της νέας δεκαετίας για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη 2015-2024, και τη Στρατηγική 2020, οι οποίοι θέτουν ως στόχο προτεραιότητας την προστασία του 2 περιβάλλοντος και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των μαθητών/τριών και της κοινωνίας ευρύτερα. Ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι καθοριστικός για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης. Μέσω αυτής, οι αυριανοί πολίτες αλλά και ευρύτερα η κοινωνία των πολιτών, μπορούν να αποκτήσουν νέες γνώσεις/δεξιότητες και να επικαιροποιήσουν παλαιότερες, έτσι ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τον κόσμο στο οποίο ζουν, αντιλαμβανόμενοι την πολυπλοκότητα και το συστημικό χαρακτήρα των περιβαλλοντικών ζητημάτων και των ζητημάτων της αειφόρου ανάπτυξης. Επίσης, μπορούν να αποκτήσουν σημαντικές εμπειρίες εμπλεκόμενοι σε μαθησιακές διαδικασίες και να διαμορφώσουν στάσεις και συμπεριφορές, ενστερνιζόμενοι αξίες που αφορούν στην ατομική και συλλογική ευθύνη απέναντι στην αντιμετώπιση της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής, προς χάρη της διασφάλισης της κοινωνικής, πολιτιστικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής αειφορίας για τις τωρινές και επόμενες γενιές (διαγενεακή αλληλεγγύη). Η ανωτέρω θεώρηση προσδίδει στον 2ο στόχο την προοπτική να καταστήσει τη σχολική ζωή πεδίο σύνθεσης παραδειγμάτων καλής πρακτικής αειφόρου ανάπτυξης για την κοινωνία και το κύτταρό της, την οικογένεια. Στο πλαίσιο της τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης και με όχημα την προστασία του περιβάλλοντος, επιδιώκεται ταυτόχρονα η διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής, της υγιούς διαβίωσης, της οικονομικής ευρωστίας, της δικαιοσύνης, της ορθολογιστικής διαχείρισης των φυσικών πόρων. Επιπλέον, με τρόπο πρακτικό, όλοι οι συμμετέχοντες στην εκπαιδευτική διαδικασία θα αντιληφθούν ότι η αειφόρος ανάπτυξη δεν είναι μια θεωρητική έννοια στον χώρο του ιδεατού, αλλά αποτελεί μία δυναμική διαδικασία με συγκεκριμένο περιεχόμενο. Θα αναζητήσουν επίσης πρακτικές και εφαρμογές οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση προβλημάτων και θα προσπαθήσουν να δώσουν ιδέες, πιθανές απαντήσεις και λύσεις σε αδιέξοδες καταστάσεις του σχολείου και της κοινότητας. Εν τέλει, να συμβάλει άμεσα και αποτελεσματικά στη διαχείριση της καθημερινότητας και των προβλημάτων που προκύπτουν από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής. Για την υλοποίηση του συγκεκριμένου στόχου τα σχολεία προτρέπονται να:  Αποτελέσουν παράδειγμα οργανισμών ευαισθητοποιημένων στα θέματα της αειφόρου ανάπτυξης, μέσα από την προώθηση αλλαγών και παρεμβάσεων, κατά τρόπο συμμετοχικό και ολιστικό, στον ίδιο τον χώρο και στην κοινότητα.  Αναδείξουν την πολυπλοκότητα των περιβαλλοντικών ζητημάτων και τον κοινωνικό-πολιτικό-οικονομικό, παράλληλα με τον οικολογικό τους χαρακτήρα, στη βάση της διαθεματικής εξέτασής τους και μέσα από την αξιοποίηση του συνόλου των μαθημάτων και των ειδικοτήτων.  Ενισχύσουν τον πρακτικό χαρακτήρα της αειφόρου ανάπτυξης, μέσα από την υιοθέτηση και εφαρμογή αειφορικών δράσεων με γνώμονα τις ειδικές ανάγκες, ιδιαιτερότητες και τα ειδικά ζητήματα ενασχόλησης του κάθε σχολείου. Ο υπό έμφαση στόχος αναλύεται ενιαία για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, στη βάση της οριζόντιας και διατμηματικής εφαρμογής του. Όλες οι λεπτομέρειες αναφορικά με την επιλογή των ζητημάτων του περιβάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης που μπορούν να επιλεγούν από κάθε σχολείο, τις δράσεις και αλλαγές που μπορούν να προωθηθούν σε αυτό, όπως επίσης και οι βασικές επισημάνσεις για την επιτυχή εφαρμογή του συγκεκριμένου στόχου, παρατίθενται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β1, ενώ στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β2 προτείνεται ποικίλο χρήσιμο εκπαιδευτικό υλικό για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, το οποίο μπορεί να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς στην αποτελεσματικότερη πραγμάτωση του στόχου. 3 3ος Στόχος: ∆ιαχρονικά διδάγματα από τους αγώνες των Κυπρίων για Ελευθερία Στο πλαίσιο του ευρύτερου στόχου για γνωριμία με την ιστορία της πατρίδας μας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ανασκοπούμε τους διαχρονικούς αγώνες των κατοίκων της Κύπρου για Ελευθερία, είτε αυτοί εκδηλώνονταν σε τοπικό και εθνικό είτε ακόμα και διεθνές επίπεδο. Μέσα από την υλοποίηση του πιο πάνω στόχου αναμένεται να αναδυθούν το ήθος και η στάσης ζωής που τήρησαν οι αγωνιστές και ιδιαίτερα η νέα γενιά και οι μαθητές μας σε αυτούς τους αγώνες και να ενδυναμωθεί η ιστορική γνώση και μνήμη των μαθητών/ τριών μας. Η συμπλήρωση, κατά τη διάρκεια της παρούσας σχολικής χρονιάς των 60 χρόνων από την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, μπορεί να αξιοποιηθεί ως το έναυσμα αυτής της προσπάθειας, η οποία, ας σημειωθεί, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σταθερή επιδίωξή μας για την ενίσχυση της αποφασιστικότητας και της αγωνιστικότητας της νέας γενιάς για απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας μας. Οι πανανθρώπινες αξίες που κοσμούν την έννοια της ελευθερίας, όπως είναι για παράδειγμα η δημοκρατική βούληση, η αλληλεγγύη, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα και τη διαφορετική άποψη, αναμένεται να αναδειχθούν και να προωθηθούν μέσα από όλα τα μαθήματα του Αναλυτικού Προγράμματος. Γεγονότα που αμαύρωσαν αυτές τις αξίες σαφώς και μπορούν να περιληφθούν στα γεγονότα στα οποία θα γίνει αναφορά στα πλαίσια της υλοποίησης του πιο πάνω στόχου. Τα σχολεία καλούνται να επιλέξουν, να προγραμματίσουν και να εφαρμόσουν το δικό τους πλάνο δράσης, με τρόπο που να δίνει την ευκαιρία γνωριμίας τόσο με τα ιστορικά γεγονότα όσο και με τη στάση ζωής και την αυτοθυσία ηρωικών μορφών του λαού μας. Επιδίωξή μας είναι οι μαθητές/τριες να κατανοήσουν ότι το αγωνιστικό πνεύμα είναι η κύρια γενεσιουργός αιτία υψηλών πολιτισμικών επιτευγμάτων και ότι η απόφαση των ανθρώπων της πατρίδας μας για θυσία ήταν μια ενσυνείδητη επιλογή. Οι εθνικοί αγώνες δεν εξυψώνουν μόνο τα άτομα αλλά και τον λαό στο σύνολό του. Η διαλεκτική παρελθόντος και παρόντος και η άντληση διδαγμάτων θα αποτελέσουν ένα σταθερό σημείο αναφοράς για συνοικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου, μέσα στον οποίο η νέα γενιά καθοδηγούμενη από τις θεμελιώδεις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα αγωνίζεται με αισιοδοξία και θα βιώνει τη χαρά της δημιουργίας. Η ιστορία του τόπου μας θα πρέπει να ζωντανέψει στα μάτια των μαθητών /τριών με την ανάπτυξη προγραμμάτων/ δράσεων/πρωτοβουλιών που θα αναδεικνύουν, μέσω γεωγραφικών, ιστορικών, πολιτισμικών και γλωσσικών στοιχείων, το ενιαίο και αδιαίρετο του τόπου. Ενδεικτικές δραστηριότητες παρουσιάζονται στο Παράρτημα Γ΄. (Ε. Νεοκλέους) (Γ. Ευθυμίου) (Η. Μαρκάτζιης) ∆ιευθυντής ∆ημοτικής Εκπαίδευσης Aν. ∆ιευθυντής Μέσης Εκπαίδευσης ∆ιευθυντής Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης 4