10o Ετήσιο Συνέδριο 30 Μαΐου – 1η Ιουνίου 2014 Ξενοδοχείο “EPIRUS PALACE” ΙΩΑΝΝΙΝΑ Το Ελληνικό Κολλέγιο Καρδιολογίας ιδρύθηκε το 2000 με σκοπό τη συνεχή και προγραμματισμένη επιμόρφωση επί των εξελίξεων στην προληπτική, θεραπευτική και ερευνητική Καρδιολογία και Καρδιοχειρουργική. Για την επίτευξη αυτού του στόχου προβαίνει σε: α)Διοργάνωση σεμιναρίων, διαλέξεων, δημοσίων συζητήσεων, μετεκπαιδευτικών μαθημάτων και άλλων εκδηλώσεων επιστημονικής επικοινωνίας, DR Ιωάννης Λεκάκης, Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Β’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» Πρόεδρος Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας βΊδρυση Κέντρων Έρευνας, Ινστιτούτων, Εκπαιδευτικών ή Μετεκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, έκδοση βιβλίων ή περιοδικών με χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών μέσων, χορήγηση υποτροφιών για μετεκπαίδευση και εξειδίκευση επί των εξελίξεων στην καρδιολογία, και εκπόνηση ερευνητικών μελετών. γ)Συνεργασία με τα Ελληνικά Πανεπιστήμια και Πανεπιστήμια του Εξωτερικού, με τις Ελληνικές η ξένες Καρδιολογικές Εταιρείες. Ανασυγκρότηση Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας Το ΕΚΚ με το νέο διοικητικό συμβούλιο εισέρχεται σε μια νέα εποχή. Ανανεώνει τη δομή και λειτουργία του, ενισχύει το εκπαιδευτικό του έργο κάνοντας άνοιγμα σε σύγχρονες μεθόδους στην καρδιαγγειακή έρευνα, και προσκαλεί ολους τους Έλληνες καρδιολόγους να συμμετάσχουν ενεργά στις επιστημονικές του δραστηριότητες. Το ΕΚΚ μας εξηγεί ο κύριος Λεκάκης Καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας, οργανώνεται με νέες δομές. Εχει συστήσει 5 επιστημονικές ενώσεις με προσωρινά προεδρεία των οποίων η δομή θα ολοκληρωθεί με εκλογές κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου των επιστημονικών ενώσεων στη Καλαμάτα στις 26-27 Σεπτεμβρίου 2014. Οι επιστημονικές αυτές ενώσεις ασχολούνται με Προληπτική Καρδιολογία, Επεμβατική Καρδιολογία, Ηλεκτροφυσιολογία, Κλινική Καρδιολογία και Καρδιαγγειακή απεικόνιση. Συντομα θα ενεργοποιηθει και μία επιπλέον επιστημονική ένωση με αντικείμενο την Καρδιολογική Νοσηλευτική. Οι επιστημονικές αυτές ενώσεις θα συνεργάζονται στενά με το Διοικητικό συμβούλιο του ΕΚΚ για την εκπόνηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και θα έχουν καθοριστικό ρόλο σε θέματα της αρμοδιότητας τους, τόσο σε θέματα εκπαίδευσης αλλά και επαγγελματικά θέματα των μελών τους. Θα οργανώνουν δε ένα σεμιναριο κάθε φθινόπωρο. Μια δεύτερη δομή είναι οι περιφερειακοί τομείς του ΕΚΚ. Το ΕΚΚ έχει οργανωθεί σε 7 περιφερειακούς τομείς με γεωγραφική κατανομή και κάθε τομέας έχει τον διευθυντή του. Ο κάθε περιφερειακός τομέας μπορεί με την βοήθεια του ΔΣ να οργανώνει δικά του εκπαιδευτικά προγράμματα αλλά και να ασχολείται με καρδιολογικά θέματα τοπικού ενδιαφεροντος που με την βοήθεια του ΔΣ να έρχονται ευκολότερα στην επιφάνεια και να γίνεται προσπάθεια για την επίλυση τους. Ακόμη μία καινοτομία είναι ότι, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του ΕΚΚ θα πραγματοποιηθεί συνέλευση των μελών με σκοπό την αναμόρφωση του καταστατικού. Στόχος των προτεινόμενων αλλαγών θα είναι κυρίως η δυνατότητα όλων των μελών του ΕΚΚ να διεκδικούν τη θέση του προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου, με παράλληλη ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του γενικού διευθυντή, που θα έχει και ρόλο εισηγητή πρός το Διοικητικό Συμβούλιο. Τα θέματα που θα αναπτυχθούν στο Συνέδριο Από τις 30 Μαΐου μέχρι την 1 Ιουνίου θα διεξαχθεί στα Ιωάννινα το 10ο Ετήσιο συνέδριο του ΕΚΚ. Όλα τα σύγχρονα θέματα Καρδιολογίας θα παρουσιασθούν από ομιλητές που σε μεγάλο ποσοστό έχουν σημαντική συμβολή στη πρόοδο της Καρδιολογίας. Υπήρξε ιδιαίτερη προσπάθεια να συμμετάσχουν στο συνέδριο πολλοί επιστήμονες από τον περιφερειακό τομέα Ηπείρου του ΕΚΚ. Θα υπάρξουν ενδιαφέρουσες συντονισμένες αντιπαραθέσεις που αφορούν αφ’ ενός μεν την φαρμακευτικη ή την επεμβατική θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής, και αφετέρου τη θεραπεία του καρδιακού επανασυγχρονισμού στη καρδιακή ανεπάρκεια. Μία τελευταία αντιπαράθεση θα αφορά στην συμπαθητική νεφρική απονεύρωση που αντιμετωπίζεται πολύ επιφυλακτικά μετά τα πρόσφατα ερευνητικά αποτελέσματα. Αρρυθμίες: Τα θέματα πού δεσπόζουν είναι η γενετική του αιφνιδίου θανάτου, η διαγνωστική προσέγγιση του ασθενούς που φθάνει στο νοσοκομείο με συγκοπτικό επεισόδιο και οι τρόποι μείωσης της πιθανότητας αιφνιδίου θανάτου. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στη κολπική μαρμαρυγή και θα αναπτυχθούν θέματα όπως η επεμβατική θεραπεία στη κολπική μαρμαρυγή, η πρόληψη αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου σε κολπική μαρμαρυγή, η κατηγοριοποίηση του κινδύνου και τα νεώτερα αντιπηκτικά στη κολπική μαρμαρυγή. Καρδιακή ανεπάρκεια: Θα παρουσιασθούν εκκολαπτόμενες θεραπείες για την καρδιακή ανεπάρκεια. Αυτές αφορούν αφ’ ενός μέν συσκευές και επεμβατικές θεραπείες, αφ’ ετέρου δε νέα φάρμακα, ορισμένα από τα οποία είναι σε φάση κλινικών δοκιμών. Φυσικά θα παρουσιασθεί και η τρέχουσα πρακτική στην αντιμετώπιση της οξείας και της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας. Ενδιαφέρουσες διαλέξεις θα δοθούν σε κλινικά θέματα, όπως το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής, η πνευμονική εμβολή, η πνευμονική υπέρταση, τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα, η νόσος των καρωτίδων, η μυοκαρδίτις, οι συγγενείς καρδιοπάθειες και η καρδιαγγειακή νόσος μετά από ακτινοβολία και χημειοθεραπεία. Σακχαρώδης διαβήτης και καρδιαγγειακή νόσος: Θα παρουσιασθουν οι σύγχρονες γνώσεις στον τομέα του σακχαρώδους διαβήτη, όπως η καλύτερη επιλογή των υπογλυκαιμικών φαρμάκων, η καρδιοχειρουργική και επεμβατική θεραπεία σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και οι μελλοντικές κατευθύνσεις. Καρδιαγγειακή απεικόνιση: Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα δοθει στην ανίχνευση της υποκλινικής αθηρωμάτωσης, της ίνωσης του μυοκαρδίου και την ανίχνευση του ευάλωτου ασθενούς. Μυοκαρδιοπάθειες: Θα υπάρξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μυοκαρδιοπάθειες όπως η μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας, το μη συμπαγές μυοκάρδιο, η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια και η μυοκαρδιοπάθεια Takotsubo. Βαλβιδοπάθειες: Θα παρουσιασθούν ιδιαίτερα οι νέες θεραπείες στη στένωση της αορτικής βαλβίδος και την ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδος. Προληπτική καρδιολογία: Μεγάλη έμφαση θα δοθεί στον προαθλητικό έλεγχο και την πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, ιδιαίτερα μέσα από το πρίσμα των νέων κατευθυντηρίων οδηγιών για την υπερχοληστεριναιμία και την αρτηριακή υπέρταση. Προβλήματα και προοπτικές των νέων καρδιολόγων: Το συνέδριο θα κλείσει με αναφορά στις πιο σημαντικές πρόσφατες μελέτες, στα προβλήματα και τις προοπτικές των νέων καρδιολόγων και τέλος στα επόμενα βήματα στη Καρδιολογία μέσα στην επόμενη δεκαετία. Κατά τη διάρκεια της τελετής έναρξης θα τιμηθεί η κ. Μαριάννα Μόσχου, πρόεδρος της ΕΛΕΠΑΠ για το εξαιρετικό κοινωφελές έργο της ΕΛΕΠΑΠ, ενώ ο κ. Αναστάσιος Παπασταύρος, Αρχιτέκτων, θα δώσει διάλεξη με θέμα “Απόστολος Αρσάκης. Ο γιατρός ευεργέτης” Περιλήψεις ομιλιών Συνεδρίου Δημήτριος Αγγουράς, Επίκουρος Καθηγητής Καρδιοχειρουργικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Καρδιοχειρουργική Kλινική Π.Γ.Ν. “Αττικόν” Συσκευές, επεμβατική θεραπεία Η διεθνώς αυξανόμενη χρήση μεθόδων μηχανικής κυκλοφορικής υποστήριξης, κυρίως υπό τη μορφή συσκευών υποβοήθησης της αριστερής κοιλίας, έχει επιφέρει δραματικές μεταβολές στην αντιμετώπιση των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια τελικού σταδίου τα τελευταία χρόνια. Ως απόρροια εκπληκτικής προόδου στην αποδοτικότητα, το μέγεθος, την ευκολία τοποθέτησης και διαχείρισης, τη διάρκεια υποστήριξης και σε άλλες παραμέτρους των συσκευών, η μηχανική υποστήριξη προβάλλει πλέον ως μέθοδος όχι μόνο υποβοηθητική αλλά εναλλακτική της μεταμόσχευσης, προσφέροντας σε επιλεγμένους ασθενείς εφάμιλλα με τη μεταμόσχευση μεσοπρόθεσμα αποτελέσματα. Περαιτέρω βελτιώσεις μπορούμε να αναμένουμε με τη βελτιστοποίηση της επιλογής των ασθενών και του χρόνου εμφύτευσης των συσκευών, καθώς και με την εξάλειψη τεχνικών αδυναμιών (π.χ. με τη βελτίωση της τεχνολογίας ασύρματης διαδερμικής μεταφοράς ενέργειας). Δυστυχώς, το υψηλό κόστος θα εξακολουθήσει, τουλάχιστον για το εγγύς μέλλον, να αποτελεί ένα ακανθώδες ζήτημα, ιδίως υπό τις τρέχουσες συνθήκες εξαιρετικώς μειωμένων οικονομικών πόρων. Αναστασία Άνθη, Διευθύντρια Μονάδας Εντατικής Θεραπείας Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Πνευμονική Υπέρταση Η πνευμονική υπέρταση χαρακτηρίζεται από μέση πίεση πνευμονικής αρτηρίας > 25mmHg, στο δεξιό καρδιακό καθετηριασμό. Είναι ετερογενής οντότητα που περιλαμβάνει εκτός από τη πνευμονική αρτηριακή υπέρταση, που είναι σπάνια ταχέως εξελισσόμενη αγγειοπάθεια, τη θρομβοεμβολική νόσο καθώς και συχνά καρδιακά και αναπνευστικά νοσήματα. Η σύγχρονη κλινική ταξινόμηση σε 5 υποομάδες, στηρίζεται στη κοινή υποκείμενη παθοφυσιολογία κάθε υποομάδας και κατευθύνει τήν περαιτέρω αντιμετώπιση των ασθενών. Την τελευταία δεκαετία υπήρξε μεγάλη πρόοδος στη διάγνωση και θεραπεία, ιδιαίτερα της πνευμονικής αρτηριακής υπέρτασης, που οδήγησε στη βελτίωση της επιβίωσης, συγκριτικά με τα ιστορικά δεδομένα. Παρόλα αυτά η πρόγνωση της πνευμονικής αρτηριακής υπέρτασης παραμένει δυσμενής και υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης νέων θεραπευτικών επιλογών. Βασίλειος Βούδρης, Διευθυντής Β Καρδιολογικού Τμήματος Αιμοδυναμικών Μελετών και Επεμβατικής Καρδιολογίας, Συντονιστής Καρδιολογικού Τομέα, «Ωνάσειο» Αντιμετώπιση Οξέων Στεφανιαίων Συνδρόμων Η στεφανιαία νόσος αποτελεί σημαντική αιτία θνητότητας και νοσηρότητας στις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα ευθύνονται για 1.500.000 εισαγωγές σε νοσοκομεία των ΗΠΑ ετησίως και η πλειοψηφία αυτών αφορά ασθενείς με ασταθή στηθάγχη ή έμφραγμα του μυοκαρδίου χωρίς ανάσπαση του ST (78%) και το υπόλοιπο 22% ασθενείς με έμφραγμα και ανάσπαση του ST. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαικής Καρδιολογικής Εταιρείας, του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολόγων και της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας η θεραπευτική αντιμετώπιση στηρίζεται στην κλινική εικόνα με βάση το ιστορικό και το ΗΚΓ, τους δείκτες μυοκαρδιακής νέκρωσης και την διαστρωμάτωση κινδύνου. Η θεραπεία επαναιμάτωσης αποτελεί πρωταρχική παρέμβαση σε ασθενείς με έμφραγμα και ανάσπαση του ST. Ο ρόλος της στεφανιαίας επαναγγείωσης με αγγειοπλαστική ή εγχείρηση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης έχει ιδιαίτερη αξία σε ασθενείς μέσου και υψηλού κινδύνου. Ρόζα – Αγάθη Βρεττού, Επιμελήτρια Β΄, Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Καρδιαγγειακή Απεικόνιση: Ανίχνευση μυοκαρδιακής ίνωσης Η ίνωση του μυοκαρδίου μπορεί να απεικονιστεί με τη μαγνητική τομογραφία καρδιάς ( CMR) μετά από ενδοφλέβια χορήγηση χηλικών ενώσεων του γαδολινίου και στη συνέχεια με λήψη καθυστερημένων Τ1 ακολουθιών 10 -15 λεπτά μετά τη χορήγηση ( Late Gadolinium Enhancement). Νεότερες επίσης τεχνικές του CMR όπως το T1 mapping βρίσκονται υπό μελέτη για την ποσοτικοποίηση της διάχυτης μυοκαρδιακής ίνωσης. Η κατανομή της ίνωσης διαφέρει ανάλογα με την υποκείμενη παθολογία του μυοκαρδίου έχοντας για παράδειγμα υπενδοκάρδια ή διατοιχωματική κατανομή στο έμφραγμα του μυοκαρδίου ή υπεπικαρδιακή ή και κατά τη μεσότητα του μυοκαρδίου στη μυοκαρδίτιδα. Η έκταση της ίνωσης ως ποσοστό του τοιχώματος του μυοκαρδίου σχετίζεται στη στεφανιαία νόσο με την πρόγνωση των ασθενών, ενώ και στις μη ισχαιμικές μυοκαρδιοπάθειες φαίνεται να έχει επίσης προγνωστική αξία. Γεώργιος Γιαννακούλας, Λέκτορας Καρδιολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Μη συμπαγές μυοκάρδιο - μυοκαρδιοπάθεια Takotsubo Το μη συμπαγές μυοκάρδιο είναι μια συγγενής μυοκαρδιοπάθεια που χαρακτηρίζεται από σπογγώδη εμφάνιση του μυοκαρδίου, λόγω της παρουσίας αυξημένων δοκιδώσεων και βαθιών κολποειδών, που επικοινωνούν με την κοιλότητα της αριστερής κοιλίας. Οφείλεται κυρίως σε διαταραχή της μορφογένεσης της κοιλίας κατά την εμβρυική περίοδο. Μπορεί να είναι οικογενής ή σποραδική νόσος ή να συνυπάρχει με άλλες συγγενείς ανωμαλίες. Κύρια ζητήματα είναι η καρδιακή ανεπάρκεια, οι αρρυθμίες και τα θρομβοεμβολικά επεισόδια. H μυοκαρδιοπάθεια Takotsubo ορίζεται ως παροδική δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας μετά από ψυχικό ή/και σωματικό στρες. Αποτελεί επίκτητη πρωτογενή μυοκαρδιοπάθεια με καλή πρόγνωση, στην οποία κύριο ρόλο έχει η διαφορική διάγνωση από οξύ στεφανιαίο σύνδρομο και η αντιμετώπιση κατά την οξεία φάση της νόσου. Νικόλαος Δαγρές, Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Β’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Κοιλιακή ταχυκαρδία. Κατάλυση, πότε και σε ποιους; Η κατάλυση ως επεμβατική μέθοδος έχει θέση στην αντιμετώπιση κοιλιακών ταχυκαρδιών. Η θέση της κατάλυσης διαφέρει σημαντικά ανάλογα με το υπόστρωμα και τον τύπο της κοιλιακής ταχυκαρδίας. Σε ασθενείς με οργανική καρδιοπάθεια, όπως σε ισχαιμική καρδιοπάθεια μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου ή σε διατατική μυοκαρδιοπάθεια, που εμφανίζουν κοιλιακή ταχυκαρδία, η θεραπεία πρώτης γραμμής είναι η εμφύτευση απινιδωτή λόγω της πολύ υψηλής αποτελεσματικότητας στην αντιμετώπιση υποτροπών. Η κατάλυση έχει θέση σε ασθενείς με επαναλαμβανόμενα επεισόδια κοιλιακής ταχυκαρδίας ή σε ασθενείς με ηλεκτρική θύελλα, προκειμένου να μειωθούν οι εκφορτίσεις του απινιδωτή. Σε ασθενείς με ιδιοπαθή κοιλιακή ταχυκαρδία, όπως ταχυκαρδία από το χώρο εξόδου της δεξιάς κοιλίας ή ταχυκαρδία από το ερεθισματαγωγό σύστημα, η κατάλυση έχει εξαιρετικά αποτελέσματα και για το λόγο αυτό αποτελεί θεραπεία πρώτης γραμμής. Φώτιος Καλφαρέντζος, Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Πατρών, Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Π.Γ.Ν. Πατρών Βαριατρική Χειρουργική / Μελλοντικές κατευθύνσεις Η χειρουργική αντιμετώπιση της κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας αποτελεί σήμερα τη μόνη ασφαλή αποτελεσματική και σταθερή σε βάθος χρόνου , θεραπεία της παχυσαρκίας. Σήμερα έχουμε αρκετές αποτελεσματικές και ασφαλείς επεμβάσεις: γαστρικός δακτύλιος, επιμήκης γαστρεκτομή, γαστρικές παρακάμψεις, χολοπαγκρεατικές εκτροπές, που κάθε μία έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Mηχανισμοί που επιφέρουν απώλεια βάρους είναι κορεσμός, ανορεξία, αύξηση του μεταβολικού ρυθμού ηρεμίας, πρόκληση ρυθμιζόμενης δυσαπορρόφησης λίπους και συμπλοκών υδατανθρακών, πρόκληση συνδρόμου dumping. Κάθε χειρουργείο εμπεριέχει ένα ή περισσότερους από τους πιο πάνω μηχανισμούς. Η επιλογή του τύπου της εγχείρησης σε συγκεκριμένο ασθενή στηρίζεται στο μέγεθος της παχυσαρκίας, στις διατροφικές συνήθειες του, και στην παρουσία συγκεκριμένων παθήσεων. Θεόδωρος ΚαραμήτσοςΛέκτορας Καρδιολογίας ΑΠΘ, Α’ Καρδιολογική Κλινική Π.Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ» Απεικόνιση σε μυοκαρδιοπάθεια και μυοκαρδίτιδα Ο ρόλος των απεικονιστικών τεχνικών στη διάγνωση, την παρακολούθηση της θεραπείας και τον καθορισμό της πρόγνωσης των ασθενών με μη ισχαιμική μυοκαρδιοπάθεια ή μυοκαρδίτιδα είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Το διαθωρακικό υπερηχογράφημα αποτελεί βέβαια τη πρώτη απεικονιστική μέθοδο εκλογής, όμως τα τελευταία χρόνια σημαντικό ρόλο παίζει και η μαγνητική τομογραφία καρδιάς λόγω της ιδιαίτερης ικανότητας της να χαρακτηρίζει τους ιστούς (tissue characterisation). Ειδικά στην μυοκαρδίτιδα, η μαγνητική τομογραφία καρδιάς αποτελεί μία αξιόπιστη μέθοδο για την ανίχνευση αλλά και την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου (π.χ. ανάπτυξη ίνωσης ή/και μετάπτωση σε διατατική μυοκαρδιοπάθεια). Σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλες μέθοδοι απεικόνισης όπως η αξονική τομογραφία καρδιάς ή ειδικές μορφές απεικόνισης με ραδιονουκλίδια. Ευστάθιος Καρτσαγκούλης Διευθυντής ΕΣΥ, Γ. Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο» Πρόληψη Α Ε Ε σε Κολπική μαρμαρυγή Η κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) είναι η πιο συχνή εμμένουσα αρρυθμία. Απαντάται περίπου στο 1% του γενικού πληθυσμού. Ο επιπολασμός της σχετίζεται άμεσα με τις ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού φθάνοντας το 5% για ηλικίες >65ετών και αγγίζει το 10% για ηλικίες >80ετών. Η ΚΜ σχετίζεται με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης θρομβοεμβολικού και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ). Ο συνολικός κίνδυνος εμφάνισης ΑΕΕ κυμαίνεται στο 5% κατά έτος, είναι δηλ. 5-6 φορές μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο κίνδυνο σε αντίστοιχης ηλικίας ασθενείς, οι οποίοι όμως βρίσκονται σε φλεβοκομβικό ρυθμό. Η πρόληψη του θρομβοεμβολικού ή ΑΕΕ αντίστοιχα, γίνεται με την χορήγηση κατάλληλης αντιθρομβωτικής αγωγής (αντιπηκτικά) , στόχος της οποίας είναι η μείωση των ΑΕΕ αφενός και μαζί με την αντιαρρυθμική αγωγή αφετέρου η αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής. Οι ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ (κουμαρινικά αντιπηκτικά βαρφαρίνη) αποτελούσαν την κύρια από του στόματος προφυλακτική φαρμακευτική αγωγή. Όμως η χαμηλή συμμόρφωση των ασθενών στην λήψη του φαρμάκου, καθώς και οι συχνές αλληλεπιδράσεις του με φάρμακα και τροφές, δημιούργησαν την ανάγκη εύρεσης φαρμάκων το ίδιο αποτελεσματικών όσον αφορά την προφύλαξη για AEE και με ίδιες ή λιγότερες παρενέργειες . Έτσι δημιουργήθηκε η ομάδα των νέων από του στόματος αντιπηκτικών. Ευαγγελία Κουιδή Καρδιολόγος, Αν. Καθηγήτρια Αθλητιατρικής Α.Π.Θ. Προαθλητκός Έλεγχος Η αύξηση του αριθμού των αθλουμένων οδηγεί σε αύξηση των ασκησιογενών διαταραχών της υγείας τους. Από αυτές η πλέον δραματική είναι ο αιφνίδιος θάνατος, ο οποίος συνήθως είναι καρδιακής αιτιολογίας. Σε νέους στην ηλικία αθλούμενους οι πιο συχνές καρδιοπάθειες που οδηγούν σε αιφνίδιο θάνατο κατά την άθληση είναι η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, οι συγγενείς παθήσεις των στεφανιαίων αγγείων κ.α. Ο ορθός και πλήρης περιοδικός έλεγχος της υγείας των αθλουμένων ασφαλώς συμβάλλει στον περιορισμό των διαταραχών αυτών. Ο έλεγχος του κυκλοφορικού συστήματος σε όλους τους αθλούμενους, σύμφωνα και με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, θα πρέπει να περιλαμβάνει την προσεκτική λήψη του ατομικού και οικογενειακού-κληρονομικού ιστορικού, τη φυσική εξέταση και ηλεκτροκαρδιογράφημα ηρεμίας. Σε περιπτώσεις που από τον έλεγχο διαπιστωθούν «παθολογικά» ευρήματα οι αθλητές θα πρέπει να υποβάλλονται σε περαιτέρω ειδικότερο έλεγχο ανάλογα κατά περίπτωση. Θεόφιλος Κωλέττης Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Μελέτες μείωσης αιφνιδίου θανάτου Ο αιφνίδιος θάνατος αποτελεί το 13% όλων των θανάτων από φυσικά αίτια. Οφείλεται κατά 80% σε στεφανιαία νόσο, σε ασθενείς με οξύ ή παλαιό έμφραγμα του μυοκαρδίου. Η εμφύτευση καρδιομετατροπέα-απινιδιστή παραμένει η κύρια επιλογή πρωτογενούς πρόληψης σε ασθενείς με ιστορικό εμφράγματος, αλλά οι υπάρχοντες αλγόριθμοι διαστρωμάτωσης κινδύνου εμφανίζουν σημαντικούς περιορισμούς. Στρατηγικές μείωσης της επίπτωσης της στεφανιαίας νόσου και η κατανόηση των παθοφυσιολογικών μηχανισμών αρρυθμιογένεσης κατά την οξεία φάση του εμφράγματος του μυοκαρδίου αναμένονται να συμβάλουν στην ελάττωση των περιστατικών αιφνιδίου θανάτου στον γενικό πληθυσμό. Λάμπρος Λάκκας, Ειδικευόμενος Καρδιολογίας Nέοι καρδιολόγοι. Προβλήματα - Προοπτικές Η πρόοδος της τεχνολογίας τις τελευταίες δεκαετίες, επέφερε αλλαγές και στον τομέα της υγείας. Χρησιμοποιήθηκαν σύγχρονα μέσα για τη διάγνωση και νέες θεραπείες σε όλο το φάσμα των ιατρικών ειδικοτήτων. Ταυτόχρονα, ο σύγχρονος τρόπος ζωής αύξησε την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Μέσα σ’αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, είναι ανάγκη να επαναπροσδιοριστεί και ο ρόλος του νεότερου καρδιολόγου. Έτσι, είτε πρόκειται για ειδικευόμενο είτε για ειδικό, πρέπει να προσδιοριστούν τα προβλήματά του, εκπαιδευτικά και εργασιακά, αλλά και οι όποιες προοπτικές διαφαίνονται, ώστε η συμβολή του και η απόδοσή του να είναι η βέλτιστη. Κωνσταντίνος Π. Λέτσας, Επιμελητής Β’, Β’ Καρδιολογική Κλινική Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός» Γενετική αιφνίδιου καρδιακού θανάτου Ελένη Μπουτάτη, Αναπλ. Καθηγήτρια ΠαθολογίαςΣακχαρώδη Διαβήτη, Λοιμωξιολόγος, Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική - Μονάδα Έρευνας & Διαβητολογικό Κέντρο Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Επιλογή υπογλυκαιμικών φαρμάκων σε καρδιαγγειακούς ασθενείς Οι στόχοι αντιμετώπισης ασθενών με Διαβήτη είναι η αποφυγή των μεταβολικών επιπτώσεων της υπεργλυκαιμίας και η πρόληψη των επιπλοκών από τα μικρά και μεγάλα αγγεία. Ωστόσο παραμένει η αβεβαιότητα για τις καρδιαγγειακές δράσεις τις σχετιζόμενες με την εντατικοποίηση της αγωγής και την επιλογή του υπογλυκαιμικού παράγοντα. Από την ιστορία απόσυρσης της ροζιγλιταζόνης προέκυψε μείζων αλλαγή στον τρόπο έγκρισης όλων των καινούριων αντιδιαβητικών. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι από καρδιαγγειακής άποψης τόσο η ροζιγλιταζόνη, όσο και οι νεότερες γλιπτίνες, σαξαγλιπτίνη και αλογλιπτίνη, φαίνεται να είναι σχετικά ασφαλείς, είναι τουλάχιστον αμήχανο το ότι ούτε ο εντατικοποιημένος γλυκαιμικός έλεγχος, ούτε η χρήση συγκεκριμένων αντιδιαβητικών σχετίζονται με καρδιαγγειακό όφελος. Έτσι, η χρήση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης ως δείκτη εκτίμησης του καρδιαγγειακού κινδύνου ή του καρδιαγγειακού οφέλους από την αντιδιαβητική αγωγή δεν δικαιολογείται. Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος σε νέα φαινομενικά υγιή άτομα με αρνητική νεκροτομική μελέτη αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για τον ιατρό και έχει σαφείς κοινωνικές προεκτάσεις. Ο μεταθανάτιος γενετικός έλεγχος (μοριακή αυτοψία) μπορεί να οδηγήσει στην διάγνωση αρρυθμιογόνων νοσημάτων όπως το σύνδρομο μακρού QT (LQTS), το σύνδρομο βραχέος QT (SQTS), το σύνδρομο Brugada (BrS) και την κατεχολαμινοεπαγόμενη πολύμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία (CPVT) σε ποσοστό έως και 35%. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες, στα πλαίσια της μοριακής αυτοψίας συστήνεται ο έλεγχος για μεταλλάξεις των γονιδίων KCNQ1 (LQTS 1), KCNH2 (LQTS 2), SCN5A (LQTS 3), RyR2 (CPVT) και SCN5A (σύνδρομο BrS). Η ταυτοποίηση γενετικού νοσήματος είναι ζωτικής σημασίας για την προφύλαξη των υπολοίπων μελών της οικογένειας. Η διαγνωστική αξία του γενετικού ελέγχου κυμαίνεται από 20% στην περίπτωση του SQTS έως και 75% στην περίπτωση του LQTS. Σε ότι αφορά την πρόγνωση και την θεραπεία, ο γενετικός έλεγχος έχει ιδιαίτερη αξία στην περίπτωση του LQTS και της CPVT.μ Οι παρούσες ενδείξεις συνηγορούν στο ότι η καλύτερη προσέγγιση για τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου στους ασθενείς με διαβήτη είναι η επιθετική αντιμετώπιση των καθιερωμένων καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου μάλλον, παρά ο εντατικοποιημένος γλυκαιμικός έλεγχος. Διονύσιος Λευθεριώτης, Επιμελητής Α’, Β’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Η στεφανιαία νόσος είναι η συχνότερη αιτία καρδιακής ανεπάρκειας (~65%). Bιοδείκτες σε κολπική μαρμαρυγή H κολπική μαρμαρυγή είναι το αποτέλεσμα συνδυασμού μηχανισμών, που ανατροφοδοτούνται από τις αιμοδυναμικές της επιπτώσεις. Η φλεγμονή, η απόπτωση, η ίνωση και το οξειδωτικό στρες φαίνεται ότι εμπλέκονται στην εμφάνιση, υποτροπή ή διατήρηση της αρρυθμίας. Βιοδείκτες που σχετίζονται με τους ανωτέρω μηχανισμούς εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο μελέτης, τόσο για την εκτίμηση της πρόγνωσης, όσο και για την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών μεθόδων κατά της κολπικής μαρμαρυγής. Προς το παρόν, κανείς δείκτης δεν έχει αποδειχθεί ικανός να προβλέψει ή να μεταβάλλει την πορεία της αρρυθμίας. Παρά ταύτα, η εξατομικευμένη προσέγγιση των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή και η συνεκτίμηση των ανωτέρω δεικτών κερδίζει έδαφος και συνιστάται για την πληρέστερη κατανόηση του υποστρώματος και τη θεραπευτική αντιμετώπιση της αρρυθμίας. Αθανάσιος Γ. Μανώλης, Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ.» Κολπική Μαρμαρυγή. Φαρμακευτική Θεραπεία. Η επιλογή της θεραπείας πρέπει να είναι προσανατολισμένη στο ερώτημα: «η κολπική μαρμαρυγή είναι σύμπτωμα μιας νόσου, ή είναι η αυτοτελής νόσος;». Πιο συχνά πρόκειται για σύμπτωμα μιας υποκείμενης νόσου, όπως είναι η αρτηριακή υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, βαλβιδοπάθειες, κ.α. Η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να στοχεύει και στην υποκείμενη νόσο και στην αρρυθμία. Το πιο αποτελεσματικό φάρμακο στην διατήρηση του ρυθμού είναι η αμιωδαρόνη, ιδιαίτερα σε ασθενείς με σοβαρή καρδιοπάθεια (χαμηλό κλάσμα εξώθησης), με ποσοστό διατήρησης του ρυθμού γύρω στο 50% στα δύο χρόνια παρακολούθησης. Η προπαφαινόνη δίδεται σε περιπτώσεις με ήπια καρδιοπάθεια. Οι β-αναστολείς δίδονται όταν η αρρυθμία προκαλείται στην άσκηση. Νίκας Δημήτριος Καθηγητής, τ. Διευθυντής Καρδιοχειρουργικής Κλινικής, University of South Alabama, U.S.A., Διευθυντής Καρδιοχειρουργικής Κλινικής, «Ιατρικό Κέντρο Αθηνών» Επαναγγείωση σε σοβαρή δυσλειτουργία αριστεράς κοιλίας Η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί παγκοσμίως σοβαρότατο πρόβλημα δημόσιας υγείας καθότι μόνο στην Αμερική έχουν διαγνωσθεί πάνω από 5.000.000 ασθενείς. Η επίπτωση της σοβαράς δυσλειτουργίας του μυοκαρδίου στην ομάδα ασθενών με χειρουργική επαναιμάτωση ανέρχεται στο 7-10%. Η επιθετική φαρμακευτική αγωγή της σοβαράς καρδιακής ανεπάρκειας ισχαιμικής αιτιολογίας είναι αναποτελεσματική καθότι η 5ετής επιβίωση ανέρχεται στο 30% μόνο. Ενώ η χειρουργική επαναιμάτωση σε υπόστρωμα βιώσιμου μυοκαρδίου (hibernating myocardium) προσφέρει 5ετή επιβίωση 80% με παράλληλη σημαντική βελτίωση της ποιότητος της ζωής, εντούτοις η χειρουργική θνησιμότης και νοσηρότης της χειρουργικής επαναιμάτωσης επί εδάφους σοβαράς δυσλειτουργίας του μυοκαρδίου (E.F.<30%) παραμένει ηυξημένη 5,6%. Η ύπαρξη βιώσιμου μυοκαρδίου αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο των καλών βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων της χειρουργικής επαναιμάτωσης του μυοκαρδίου στην ομάδα των ασθενών αυτών υψηλού κινδύνου. Ως εκ τούτου η προεγχειρητική διαπίστωση βιωσίμου μυοκαρδίου μέσω των δοκιμασιών βιωσιμότητος (PET ,stress echo, thallium-201 rest-redistribution scintigraphy, MRI) είναι καθοριστικής προγνωστικής σημασίας. Καθοριστικoί παράγοντες της πρωίμου θνησιμότητας είναι: επείγον χειρουργείο, πρόσθιο έμφραγμα , ιστορικό κοιλιακών αρρυθμιών και ανεξάρτητοι παράγοντες μακροχρόνιας επιβίωσης είναι χρόνια νεφρική ανεπάρκεια , διαβήτης και κοιλιακές αρρυθμίες. Συμπέρασμα: Η χειρουργική επαναιμάτωση του μυοκαρδίου σε ασθενείς με σοβαρά δυσλειτουργία του μυοκαρδίου προσφέρει άριστα βραχυπρόθεσμα και μακροχρόνια αποτελέσματα. Ιγνάτιος Οικονομίδης, Eπίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας, Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Ανίχνευση υποκλινικής αθηρωμάτωσης Το 75% της καρδιαγγειακής νόσου αποδίδεται στους κλασικούς παράγοντες κινδύνου. Η διαστρωμάτωση κινδύνου που βασίζεται αποκλειστικά στους κλασικούς παραγοντες κινδύνου δεν είναι επαρκής. Για παράδειγμα 50% ασθενών με οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου έχουν LDL<100mg/dl. Ο καλύτερος δείκτης για την πρόβλεψη ενός ΚΔ επεισοδίου είναι η αναγνώριση της ιδίας της νόσου σε πρώιμο στάδιο. Η πρώιμη αναγνώριση φορτίου αθηρωμάτωσης μπορεί να επιτευχθεί με δείκτες υποκλινικης αθηρωμάτωσης όπως το πάχος του εσω μέσου χιτώνα των καρωτίδων (ΙΜΤ) η μέτρηση της αρτηριακής σκληρίας, του σφυροκνημιαιου δείκτη, της ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας και τέλος της ασβεστώσεις των στεφανιαίων αγγείων με την αξονική τομογραφία. Οι παραπάνω δείκτες έχουν επιπρόσθετη προγνωστική άξια όταν χρησιμοποιούνται με χάρτες κίνδυνου όπως το Framingham risk score. Επομένως οι δείκτες υποκλινικης αθηρωμάτωσης συμπληρώνουν τους χάρτες καρδιαγγειακού κινδύνου στην ακριβέστερη ανιχνευση του “ευάλωτου” ασθενή. Χρήστος Παππάς, Επιμελητής Α΄ Καρδιολογίας Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Επαναγγείωση στους διαβητικούς ασθενείς Οι διαβητικοί έχουν αυξημένο κίνδυνο για διάχυτη καρδιαγγειακή νόσο εξαιτίας των προφλεγμονωδών και προθρομβωτικών επιδράσεων της χρόνιας υπεργλυκαιμίας. Η χρήση των στεντ στους διαβητικούς, σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα επαναγγείωσης. Δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ των διαφόρων επικαλυμένων στεντ στους διαβητικούς. Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη είναι η προτιμώμενη μέθοδος επαναγγείωσης εφόσον υπάρχει πολυαγγειακή στεφανιαία νόσος, ενώ η χρήση της έσω μαστικής αρτηρίας ως μοσχεύματος σχετίζεται με βελτίωση της πρόγνωσης. Οι διαβητικοί, εμφανίζουν χειρότερα αποτελέσματα, όταν εμφανίζουν οξύ στεφανιαίο σύνδρομο και έτσι συνιστάται πρώιμη επεμβατική αντιμετώπιση ενώ θεωρείται απαραίτητη η χρήση ισχυρών αντιαιμοπεταλιακών παραγόντων Ιωάννης Παρίσης, Eπίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Η καλύτερη στρατηγικη για την οξεία και χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια Η θεραπευτική προσέγγιση της οξείας καρδιακής ανεπάρκειας στηρίζεται στην αντιμετώπιση της πνευμονικής η/και περιφερικής συμφόρησης με αγγειοδιασταλτικά και διουρητικα φάρμακα οταν η συστολική αρτηριακή πίεση εισόδου ειναι μεγαλύτερη από 110 mmHg και στη αντιμετώπιση της χαμηλής καρδιακής παροχής με ινοτροπα φαρμακα. Η προστασία των περιφερικών οργάνων και η καταπολέμηση των απορυθμιστικών παραγόντων ειναι επιπρόσθετοι θεραπευτικοί στόχοι. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας στηρίζεται σε υγειινοδιατητικες οδηγίες (περιορισμος αλατιου, φυσικη ασκηση, κλπ) και στη χορήγηση φαρμάκων που αυξάνουν την επιβίωση και μειωνουν τις νοσηλείες (αΜΕΑ, β-αναστολεις, αναστολείς των υποδοχέων των αλατοκορτικοειδών, ιβαπραδίνη σε επιλεγμενους ασθενείς). Η τιτλοποίηση της φαρμακευτικής αγωγης και ο ελεγχος της συμμόρφωσης των ασθενών αποτελουν επιπρόσθετους στόχους. Στα προχωρημένα σταδια η μηχανική υποβοήθηση και η καρδιακή μεταμόσχευση αποτελούν εναλλακτικες θετραπευτικές επιλογές. Αθανάσιος Πιπιλής, Διευθυντής Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής, Δ.Θ.Κ.Α. «Υγεία» Βαλβιδοπάθειες: Αντιπηκτική αγωγή σε ειδικές καταστάσεις Οι μηχανικές προσθετικές βαλβίδες απαιτούν συνεχή αντιπηκτική αγωγή με κουμαρινικά και προσεκτική παρακολούθηση του INR (τα νεότερα αντιπηκτικά δεν έχουν ένδειξη). Oι πλέον συχνές κλινικές καταστάσεις που απαιτούν ειδικούς χειρισμούς είναι η ανάγκη για χειρουργική επέμβαση, για διενέργεια αγγειοπλαστικής και η εγκυμοσύνη. Σε επικείμενη χειρουργική επέμβαση ο χρόνος που μπορεί να παραμείνει ο ασθενής χωρίς αντιπηκτικά εξαρτάται από το είδος, την θέση της βαλβίδος και την συνύπαρξη κλινικών παραμέτρων. Η γεφυρική αγωγή με ΗΜΜΒ δεν είναι πάντα απαραίτητη και μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες περιεπεμβατικές αιμορραγίες. Σε ανάγκη εμφύτευσης stent προτιμώνται τα απλά stents ώστε να βραχυνθεί ο χρόνος αναγκαίας τριπλής αγωγής με ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη και κουμαρινικά. Σε εγκυμοσύνη κατά το πρώτο τρίμηνο, η χορήγηση ΗΜΜΒ είναι ασφαλέστερη για το έμβρυο αλλά απαιτεί παρακολούθηση με επίπεδα anti-Xa. Ιωάννης Ρασσιάς, Επιστημονικός Συνεργάτης «Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου» Τριπλή θεραπεία σε κολπική μαρμαρυγή Οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και οξύ στεφανιαίο σύνδρομο και/ή επικείμενη αγγειοπλαστική με τοποθέτηση ενδοστεφανιαίας πρόθεσης χρειάζονται τριπλή αγωγή με ασπιρίνη, παράγωγο της θειενοπυριδίνης και αντιπηκτική αγωγή. Η λήψη της αντιπηκτικής 30 Μαΐου – 1η Ιουνίου 2014 10o Ετήσιο Συνέδριο Mαριάννα Μόσχου Πρόεδρος ΕΛΕΠΑΠ 75 Ελληνική Εταιρία Προστασίας & Αποκαταστάσεως Αναπήρων Προσώπων ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΕΠΑΠ Βήµατα ζωής για το ΠαιδΊ µε Αναπηρία ΕΛΕΠΑΠ Η ΕΛΕΠΑΠ, www.elepap.gr, στα 76 χρόνια λειτουργίας της, μέσα από τα 6 Κέντρα της πανελλαδικά, σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Χανιά, Ιωάννινα, Βόλο και Αγρίνιο, αγκαλιάζει παιδιά και άτομα με αναπηρία, προσφέροντας παράλληλα ουσιαστική στήριξη στις οικογένειές τους. Συνδυάζει την εξατομικευμένη παρέμβαση σε ολιστικά προγράμματα αποκατάστασης, στοχεύει στην έγκαιρη διάγνωση και πρώιμη παρέμβαση για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους στο μέγιστο δυνατό βαθμό και στηρίζει το κάθε «Βήμα Ζωής» των παιδιών και ενηλίκων της, φροντίζει -σε ετήσια βάση- θεραπευτικά πάνω από 1.500 παιδιά με αναπηρία! ΕΛΕΠΑΠ: “Βήματα ζωής” για το παιδί με αναπηρία Με 200 άτομα εξειδικευμένο, επιστημονικό προσωπικό, που αποτελούν την διεπιστημονική ομάδα της, η ΕΛΕΠΑΠ, εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες και πρωτοποριακές μεθόδους φυσικοθεραπείας, εργοθεραπείας, λογοθεραπείας, συμβουλευτικής, ειδικής εκπαίδευσης και ιατρικής παρακολούθησης σε συνεργασία με φυσίατρο, παιδονευρολόγο, ορθοπεδικό και παιδοψυχίατρο. Μέσα από ολιστικά προγράμματα αποκατάστασης, αγκαλιάζει παιδιά με κινητικές κυρίως αναπηρίες και αναπτυξιακές δυσκολίες, από λίγων ημερών έως και την ενηλικίωσή τους. Η ΕΛΕΠΑΠ, πρωτοπορεί με την εφαρμογή σύγχρονων Ολιστικών Αποκαταστασιακών Προγραμμάτων: •Πρόγραμμα Ολιστικής Θεραπευτικής Προσέγγισης Βρεφών (2011). Υποδέχεται βρέφη υψηλού κινδύνου, από βρεφική ηλικία, έως 24 μηνών, με στόχο την πρόληψη της εγκατάστασης νευροαναπτυξιακών ελλειμμάτων και τη στήριξη της οικογένειας. •Πρόγραμμα Ημερήσιας Φροντίδας (2011). Καλύπτει τις θεραπευτικές παιδαγωγικές και ψυχαγωγικές ανάγκες παιδιών νηπιακής ηλικίας 2 – 4 χρόνων με πολλαπλές αναπηρίες. •Πρόγραμμα Πρώιμης Εκπαιδευτικής και Θεραπευτικής Παρέμβασης - Μονάδα Ειδικής Προσχολικής Αγωγής Για παιδιά από 18 μηνών έως 6 ετών. Στοχεύει στον έγκαιρο εντοπισμό των δυσκολιών μάθησης, στην ενδυνάμωση των μαθησιακών και κοινωνικών δεξιοτήτων, και την ομαλή ένταξη στο σχολείο. •Πρωτοποριακή Μονάδα Νευροψυχολογικής Αποκατάστασης Για ενήλικες μετά από εγκεφαλικές βλάβες, σε συνεργασία με το Day Treatment Head Trauma Program του Rusk Institute of Rehabilitation Medicine, NYU (2008). Παρά τις αντίξοες οικονομικές συνθήκες, η ΕΛΕΠΑΠ όπως μας επισγημαίνει η πρόεδρος της κα Μαριάννα Μόσχου εκσυγχρονίζει τις υπηρεσίες της με προγράμματα αισθητηριακής ολοκλήρωσης, βιοανάδρασης, νέες τεχνολογίες, νευροψυχολογική παρέμβαση, τηλεματικές υπηρεσίες, στηρίζει ενεργά τις οικογένειες, διοργανώνει, συμμετέχει, και πρωτοστατεί σε ημερίδες, συνέδρια και σεμινάρια στην Ελλάδα και το Εξωτερικό, λειτουργεί ως πλαίσιο πρακτικής φοιτητών και νέων επιστημόνων και συνεχίζει να είναι μέλος της RI, RI Europe, και ESMAC. •Πρότυπη Μονάδα Νευροψυχολογικής Αποκατάστασης Παιδιών με Εγκεφαλικές Βλάβες. Στοχεύουν στην γνωστική ενδυνάμωση, στον εντοπισμό και την αντιμετώπιση δυσλειτουργικών συμπεριφορών, στην ενίσχυση της επίγνωσης και την επανένταξη. • Πρότυπο Κέντρο Ανάλυσης, Βάδισης και Κίνησης (2002). Εφαρμόζει και εξελίσσει μετρήσεις, 3D Ανάλυση Βάδισης και Κίνησης, και το πρωτοποριακό πρωτόκολλο ανάλυσης Άνω άκρου, παρέχοντας έγκυρα μετρήσιμα αποτελέσματα ιατρικών επεμβάσεων, θεραπευτικών παρεμβάσεων και προγραμμάτων στην κλινική πράξη και στην έρευνα. Οι ανάγκες που καλούμαστε καθημερινά να καλύψουμε είναι πολλές και γίνεται πραγματικά μια υπερπροσπάθεια να συγκεντρωθούν τα απαραίτητα έσοδα για τη βιωσιμότητα του Ιδρύματος. Σ’αυτή την οικονομική δυσπραγία, αναζητούμε από δωρεές, χορηγίες και εκδηλώσεις, € 3.500.000 το χρόνο. 1€ στα 2€ που χρειάζεται η ΕΛΕΠΑΠ, εξαρτώνται από τη στήριξη της κοινωνίας και του επιχειρηματικού κόσμου! Ευγνωμονούμε τους αφοσιωμένους Ευεργέτες της ΕΛΕΠΑΠ, και τους σταθερούς δωρητές της!!! • Σύγχρονες Τηλεματικές υπηρεσίες (2013). Παρέχουν τη δυνατότητα τηλεματικής συνεργασίας με άλλους φορείς και πρόσβαση σε υπηρεσίες αποκατάστασης και συμβουλευτικής στήριξης σε παιδιά και οικογένειες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Η ΕΛΕΠΑΠ στηρίζει τα παιδιά της Η ΕΛΕΠΑΠ στηρίζει δια βίου με δράσεις ενεργοποίησης, δημιουργικής απασχόλησης και κοινωνικής ενσωμάτωσης τους ενήλικες αποφοίτους της, με την ίδρυση δύο Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων, την «Αμφιτρίτη», στον τομέα του προσβάσιμου τουρισμού για όλους και την ΑΡΤεμείς, στην παραγωγή δώρων για ιδιαίτερες στιγμές. Είναι πολλά, συνεχίζει η κα Μαριάννα Μόσχου, αυτά που έχουμε μέχρι σήμερα κατακτήσει και αισθανόμαστε περήφανοι γι’αυτό, αλλά είναι πολλά και αυτά για τα οποία έχουμε να αγωνιστούμε, για την αποκατάσταση όχι μόνο των παιδιών, αλλά και των ενηλίκων με αναπηρία. ΄Οραμα της ΕΛΕΠΑΠ, είναι το «ΧΤΙΖΩ ΤΟ ΑΥΡΙΟ», η δια βίου υποστήριξη των παιδιών μας που μεγάλωσαν και μας έχουν ανάγκη ως ενήλικες και η υποστήριξη των παιδιών σε απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας. Το Παράρτημα της ΕΛΕΠΑΠ στα Ιωάννινα, πρώτο πραγματοποιεί το μεγάλο όραμα ολόκληρης της ΕΛΕΠΑΠ, με τη θεμελίωση, στις 3 Μαΐου 2014, των πρώτων Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, που θα στεγάσουν τα όνειρα και τις προσδοκίες 35 ατόμων με αναπηρία, παρέχοντάς τους συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης, με την καθοδήγηση και την φροντίδα έμπειρου και ειδικά καταρτισμένου προσωπικού. 30 Μαΐου – 1η Ιουνίου 2014 10o Ετήσιο Συνέδριο 2 1 3 Στόχος μας και άλλα Κέντρα της ΕΛΕΠΑΠ να ακολουθήσουν, και σύντομα να μπορούμε να λειτουργούμε περισσότερες «Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης» σε ολόκληρη την Ελλάδα. Σύμμαχοι στη μεγάλη μας αυτή προσπάθεια είναι και οι δεκάδες εθελοντές της ΕΛΕΠΑΠ που στηρίζουν σταθερά με την αγάπη και την προσφορά τους, τις δραστηριότητες και τις εκδηλώσεις της, τον Κλασικό Μαραθώνιο της Αθήνας, τα Bazaar της, τη Λαχειοφόρο Αγορά της, και άλλες πολλές εκδηλώσεις της, στέλνοντας σε όλους ένα ηχηρό μήνυμα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς. Τα παιδιά που έρχονται στην ΕΛΕΠΑΠ, βρίσκουν μια ανοικτή αγκαλιά, που τα υποδέχεται, για να τα φροντίσει, να τα στηρίξει, να τα βοηθήσει να αξιοποιήσουν στο μέγιστο τις δυνατότητές τους. Πολλά από τα παιδιά κατακτούν το στόχο τους, στέκονται στα πόδια τους, περπατούν, φοιτούν σε κανονικά σχολεία, προχωρώντας το μέλλον με Βήματα Σταθερά, Βήματα Ζωής. ‘Ολοι μπορούν να δείξουν την αγάπη τους σ’ ένα παιδί με αναπηρία και να το βοηθήσουν να κάνει ένα ακόμα βήμα ζωής. Τα Προγράμματα της ΕΛΕΠΑΠ: «Συνδρομή Αφοσίωσης» «Οικονομική Υιοθεσία Παιδιού ΕΛΕΠΑΠ» «Δωρεά Χαράς» Δίνουν την ευκαιρία σε όλους να κάνουν τη δική τους πράξη αγάπης. 4 5 6 8 7 1. Θεραπευτική κολύμβηση 2. Γιορτάζοντας την Εθνική γιορτή με σημαίες 3. Αγώνες Μπάσκετ με αμαξίδια 4, 7. Διαδραστικά παιχνίδια 5. Τα παιδιά φωτογραφίζονται με τις ζωγραφιές τους 6. Απονομή βραβείων σε αγώνες κολύμβησης 8. Θεραπευτική ιππασία ΕΛΕΠΑΠ: www.elepap.gr, email: [email protected], [email protected] Κόνωνος 16, 116 34 Αθήνα, τηλ: 210 72 54 726 , 72 51 121 , fax: 210 72 28 380 LIKE US ON Facebook, FOLLOW US ON Twitter Στηρίξτε τα “ΒΗΜΑΤΑ ΖΩΗΣ” των παιδιών της ΕΛΕΠΑΠ με ενα SMS αγάπης Απο κινητό στείλτε: ΕΛΕΠΑΠ στο 54890 ΕΛΕΠΑΠ, 2.46/SMS (με Φ.Π.Α.) τεχνικός πάροχος meditel Γραμμή παραπόνων: 214 2148020 Κρεμαστινός Δημήτριος, Καθηγητής Καρδιολογίας Το Ελληνικό Κολλέγιο Καρδιολογίας ιδρύθηκε και λειτουργεί κατά το πρότυπο του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας (American College of Cardiology), όπου καρδιολόγοι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την έρευνα και την κλινική καρδιολογία συμμετείχαν με στόχο να συνεπικουρούν με τους ίδιους σκοπούς και στόχους την Ελληνική Εταιρεία Καρδιολογίας. Θα λειτουργούσε δηλαδή σύμφωνα με τα Αμερικανικά πρότυπα, όπου η American Heart Association και το American College of Cardiology συνεργάζονται μεταξύ τους ούτως ώστε να διασφαλίζεται η πρόοδος της Καρδιολογίας. Η μέχρι τώρα πορεία του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας έδειξε ότι η σύσταση του ήταν αναγκαία. Πρόεδροι της Ελληνικής Εταιρείας Καρδιολογίας, έγιναν Πρόεδροι του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας και το αντίστροφο. Η σχέση αυτή ανάμεσα στους δύο οργανισμούς, θα πρέπει στο μέλλον να ενισχυθεί περισσότερο. H Ιστορία του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας Το Ελληνικό Κολλέγιο Καρδιολογίας ιδρύθηκε το έτος 2000. Διοικείται από δεκαμελές Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο ανανεώνεται ανά διετία, κατόπιν μυστικής ψηφοφορίας των μελών του και ασχολείται με επιστημονικά και διοικητικά θέματα. Σκοπός του είναι: - H συνεχής και προγραμματισμένη επιμόρφωση των Ελλήνων πολιτών, συμπεριλαμβανομένων και των γιατρών επί των εξελίξεων στην προληπτική, θεραπευτική και ερευνητική Καρδιολογία και Καρδιοχειρουργική. Αυτό επιτυγχάνεται με τη διοργάνωση σεμιναρίων, διαλέξεων, δημοσίων συζητήσεων, μετεκπαιδευτικών μαθημάτων και άλλων εκδηλώσεων επιστημονικής επικοινωνίας, αυτοδύναμα ή με άλλες Ελληνικές ή ξένες επιστημονικές οργανώσεις. Στόχος των εκδηλώσεων είναι η συνεχής βελτίωση του επιστημονικού επιπέδου των μελών του. - H ίδρυση Κέντρων Έρευνας, Ινστιτούτων, Εκπαιδευτικών ή Μετεκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, η έκδοση βιβλίων ή περιοδικών με χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών μέσων, η χορήγηση υποτροφιών για μετεκπαίδευση και εξειδίκευση επί των εξελίξεων στην καρδιολογία, η εκπόνηση ερευνητικών μελετών και η διενέργεια ερευνών που έχουν σχέση με τα επιστημονικά αντικείμενα των τομέων που καλύπτονται από το σκοπό του Σωματείου και ιδιαίτερα αυτών που παρουσιάζουν ευρύτερο ενδιαφέρον. - Η συνεργασία με τα Ελληνικά Πανεπιστήμια και Πανεπιστήμια του Εξωτερικού, με τις Ελληνικές η ξένες Καρδιολογικές Εταιρείες καθώς και κρατικούς φορείς σε θέματα κοινών στόχων, ύστερα από απόφαση του Δ.Σ. του Ε.Κ.Κ. - Η Οργάνωση συνεδρίων και ιδιαίτερα Διεθνών συνεδρίων στην Ελλάδα με αντικείμενο σχετικά με το σκοπό του Σωματείου που έχουν αναφερθεί παραπάνω. Για την επίτευξη του σκοπού και ειδικότερα για την ηθική και υλική ενίσχυση του έργου του, το Σωματείο μπορεί να συγκροτεί επιτροπές από μέλη του, καθώς και από πρόσωπα που δεν είναι μέλη. αγωγής καθορίζεται για κάθε ασθενή από το CHA2DS2VASc score. H μη λήψη αντιπηκτικής αγωγής συνδέεται με αύξηση της θνητότητας καθώς και μείζονων καρδιαγγειακών συμβαμάτων αλλά η τριπλή θεραπεία συνδέεται με αύξηση των μείζονων αιμορραγιών (2,6% με 4,6% στις πρώτες τριάντα ημέρες και 7,4% με 10,3% στον πρώτο χρόνο). Η εκτίμηση του αιμορραγικού κινδύνου καθορίζεται από το HASBLED score. Οι κατευθυντήριες οδηγίες της ΕΚΚ καθορίζουν τις δόσεις της ασπιρίνης, της θειενοπυριδίνης και των κουμαρινικών ανάλογα με τη βαρύτητα του ΟΣΣ και του είδους της ενδοστεφανιαίας πρόθεσης. Οσο αφορά τα νεώτερα αντιπηκτικά (dabigatran,apixaban και rivaroxaban) και τη συγχορήγησή τους με ασπιρίνη και θειενοπυριδίνη, μπορεί να έχουν ένα ρόλο και στα οξέα στεφανιαία σύνδρομα όμως τα δεδομένα ακόμα δεν είναι ξεκάθαρα και χρειάζονται περαιτέρω αξιολόγηση. Δημήτριος Ρίχτερ, Διευθυντής Β΄ Καρδιολογικής Κλινικής, «Ευρωκλινική» Αθηνών Ανίχνευση ευάλωτου ασθενούς Μολονότι η καρδιολογία έχει σημειώσει τεράστιες προόδους τόσο στο διαγνωστικό όσο και στο θεραπευτικό τομέα (φάρμακα- επεμβάσεις), υστερεί ακόμα στο να μπορέσει πέρα από τη στατιστική πρόβλεψη πιθανοτήτων να διαγνώσει ποιος ασθενής θα νοσήσει τον επόμενο χρόνο και ποιος όχι. Προσθέτονται πληροφορίες στα στατιστικά μοντέλα για να αντιμετωπίσουμε προληπτικά όσο το δυνατόν καλύτερα το πληθυσμό αλλά ακόμα βασιζόμαστε στις πιθανότητες. Η απεικόνιση μας δείχνει εστίες αθηρωμάτωσης αλλά αδυνατεί να προβλέψει ποιός θα εξελιχθεί σε αθηροθρόμβωση. Φάρμακα τα οποία σχεδιάστηκαν για να σταθεροποιούν την πλάκα απέτυχαν να δείξουν όφελος σε κλινικές μελέτες. Τι απομένει; Καλό ιστορικό, καταγραφή παραγόντων κινδύνου και παρέμβαση μαζικά σε όλους τους παράγοντες αυτούς στοχεύοντας στη μείωση των οξέων καρδιαγγειακών συμβάντων σε επίπεδο πληθυσμού. Ελευθέριος Σακαδάκης Ειδικευόμενος Καρδιολογίας, Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» ‘’ Νέοι καρδιολόγοι: Προβλήματα - Προοπτικές’’ Αυτό τον καιρό πολλοί καρδιολόγοι καταφεύγουν στο εξωτερικό με φόβο αλλά και πάθος, με αγωνία για το αν θα ευδοκιμήσει ο κόπος τους. Ξεκινώντας μια συζήτηση για τα υπέρ και τα κατά του να αφήνεις τη χώρα σου, είναι σωστό να αναγνωρίσουμε ότι Ελλάδα και εξωτερικό δεν είναι ισότιμες έννοιες από πολλές απόψεις. Οφείλουμε όλοι να αναγνωρίζουμε τον κόπο του μέσου Έλληνα ειδικευόμενου ο οποίος αγωνίζεται σε ένα μάχιμο νοσοκομείο. Η ζωή θα ήταν πιο εύκολη αν δεν πάλευε με πεπερασμένες νοοτροπίες, θα αποκτούσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν είχε ώρες εκπαίδευσης, έναν άνθρωπο να τον πάρει από το χέρι και να τον μάθει, αν είχε το κίνητρο να μείνει στο νοσοκομείο. Καθημερινά - λόγω της οικονομικής κρίσης - αντιμετωπίζει την γκρίνια, την αγένεια κ τον ανταγωνισμό τόσων ανθρώπων γιατί η σύγχρονη ελληνική κοινωνία έχει πλέον μετατραπεί σε αρένα επιβίωσης. Όταν ένας γιατρός φεύγει για το εξωτερικό πηγαίνει σε μια διαφορετική νοοτροπία. Εκεί, μετά τα πρώτα χαστούκια, καταλαβαίνει πως παλεύει μόνος του. Το εξωτερικό δεν είναι εύκολο - όντως ο μισθός είναι πολύ καλύτερος από την Ελλάδα – ωστόσο το κόστος ζωής καταναλώνει τουλάχιστον το μισό μισθό. Υπάρχει κίνητρο μέσα στο χώρο εργασίας, μαθήματα, υπάρχει ένας ανώτερος, ο οποίος θα τον μάθει κάποια πράγματα..βέβαια πάντα θα είναι ξένος, πάντα θα πρέπει να αποδεικνύει ότι αξίζει τη θέση που πήρε.Έχει περισσότερες παροχές και ιατρικό εξοπλισμό από την Ελλάδα, ωστόσο κατευθύνεται ανάλογα με τα πρωτόκολλα και τις οδηγίες του νοσοκομείου στο οποίο εργάζεται, καθώς δεν υπάρχουν αστεία: η αγένεια, το ιατρικό λάθος τιμωρούνται αυστηρά και όλα καταγράφονται στο μητρώο και στον αντίστοιχο ιατρικό σύλλογο. Σαν συμπέρασμα, δεν υπάρχουν αξιοθαύμαστοι ή αξιοθρήνητοι καρδιολόγοι ούτε τυχεροί, ούτε άτυχοι, υπάρχουν απλά άνθρωποι που έκαναν τις επιλογές τους με το όποιο τίμημα Κάνε όνειρα για οτιδήποτε και οποιονδήποτε σε ωθεί να γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος και κάνε ένα βήμα που θα σε φέρει πιο κοντά στο όνειρό σου... Κωνσταντίνος Σπάργιας, Αντώνιος Χαλαπάς, Μιχάλης Χρυσοχέρης, Τμήμα Διαδερμικών Βαλβίδων, « ΥΓΕΙΑ» Διαδερμική Θεραπεία Ανεπάρκειας Μιτροειδούς Βαλβίδας με το MITRACLIP (EDGE-TO-EDGE-REPAIR) -Μεγάλος πληθυσμός ασθενών (~50%) με σοβαρή ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας δεν αντιμετωπίζεται χειρουργικά παρά την υπαρκτή ένδειξη. -Η επιδιόρθωση με το σύστημα MitraClip (edge-to-edge-repair) είναι η μόνη επιστημονικά εγκεκριμένη και κλινικά διαθέσιμη μέθοδος διακαθετηριακής επιδιόρθωσης ανεπάρκειας της μιτροειδούς σήμερα. -Κρίσιμη η καλή κατανόηση της ανατομίας και παθοφυσιολογίας της ανεπάρκειας μιτροειδούς και η εξοικείωση με τις διοισοφάγειες υπερηχοκαρδιογραφικές προβολές για την επιλογή των κατάλληλων ασθενών από την Ομάδα Καρδιάς (Heart Team) . -Χαμηλή περιεπεμβατική νοσηρότητα και θνητότητα ακόμη και σε υψηλού κινδύνου ασθενείς. Επιλογή ασθενών Στην κλινική πράξη υποψήφιοι για το MitraClip είναι ασθενείς με: •Μετρίως σοβαρή (+3) ή σοβαρή (+4) ανεπάρκεια μιτροειδούς και •Συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας παρά την χρήση μέγιστης, κατά το δυνατό, αγωγής καρδιακής ανεπάρκειας και •Οργανική ανεπάρκεια μιτροειδούς εφόσον κρίνονται υψηλού χειρουργικού κινδύνου ή •Λειτουργική ανεπάρκεια (ισχαιμικής ή μη-ισχαιμικής αιτιολογίας) εφόσον δεν έχουν άλλη συνοδό ένδειξη για χειρουργική παρέμβαση (π.χ. για αορτοστεφανιαία παράκαμψη ή θεραπεία άλλης βαλβιδοπάθειας). •Να έχουν υποβληθεί σε θεραπεία επανασυγχρονισμού εφόσον ενδείκνυται. •Τέλος, όλοι οι ασθενείς πρέπει να συνεκτιμώνται από το Heart Team του κάθε κέντρου για να εξατομικεύεται η βέλτιστη αντιμετώπιση. Η εμπειρία μας Από τον 10/2011 έως σήμερα έχουν υποβληθεί σε επέμβαση Mitraclip 30 ασθενείς στο πρόγραμμά μας, στους οποίους έχουν εμφυτευθεί 41 clips. Το μέσο logistic EuroSCORE ήταν 24±9% και το μέσο STS score 8.9±5.1%. Η επιτυχία της επέμβασης ήταν 97% (σε ένα ασθενή δεν κατέστη δυνατή η εμφύτευση clip, σε όλους τους άλλους η ελάττωση της ανεπάρκειας που επιτεύχθηκε ήταν ≥2 grades). Η μέση ανεπάρκεια ελαττώθηκε από 3.7±0.4 σε 1.2±0.4 grades. Η νοσοκομειακή και η θνητότητα 30 ημερών ήταν μηδενικές. Όλοι οι ασθενείς με επιτυχή επέμβαση ανέφεραν κλινική βελτίωση στην άμεση μετά την επέμβαση περίοδο. Ελευθέριος Σακαδάκης Ειδικ Κωνσταντίνος Τούτουζας, Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών,Α΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» Στένωση αορτικής βαλβίδας. Προβλήματα στην αξιολόγηση και στο χειρισμό Η στένωση αορτικής βαλβίδας αποτελεί τη συχνότερη βαλβιδοπάθεια. Η εμφάνιση συμπτωμάτων και το επηρεασμένο κλάσμα εξωθήσεως σε σοβαρού βαθμού στένωση αορτικής βαλβίδας αποτελούν τις βασικές ενδείξεις αντικατάστασης της βαλβίδας. Η αξιολόγηση όμως της σοβαρότητας προκειμένου να τεθεί η ένδειξη της αντικατάστασης εμφανίζει ορισμένες προκλήσεις. Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία στις πρόσφατα ανακοινωθείσες κατευθυντήριες οδηγίες της κατατάσσει τους ασθενείς με στένωση αορτικής βαλβίδας σε 4 κατηγορίες. Τη μεγαλύτερη πρόκληση στην αξιολόγηση της σοβαρότητας της στένωσης εμφανίζουν δύο κατηγορίες συμπτωματικών ασθενών: ασθενείς με χαμηλή ροή και χαμηλή διαβαλβιδική κλίση πίεσης με χαμηλό κλάσμα εξωθήσεως (‘low flow low gradient aortic stenosis’) και ασθενείς με χαμηλή ροή, χαμηλή κλίση πίεσης και φυσιολογικό κλάσμα εξωθήσεως (‘paradoxical low flow low gradient aortic stenosis’). Η δοκιμασία κοπώσεως με δοβουταμίνη και νέοι υπερηχογραφικοί δείκτες, όπως ο SVi stroke volume index) συμβάλλουν σημαντικά στη σωστή αξιολόγηση αυτών των ασθενών. Οι ασθενείς που χρήζουν αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας μπορούν πλέον να αντιμετωπιστούν είτε με χειρουργική αντικατάσταση είτε με διαδερμική εμφύτευση νέας βαλβίδας (TAVI), για εκείνους που κρίνονται ανεγχείρητοι ή υψηλού χειρουργικού ρίσκου. Η επιλογή των κατάλληλων ασθενών για TAVI βασίζεται στην ομάδα καρδιάς (Heart Team). Τα διαθέσιμα προβλεπτικά μοντέλα (risk scores) εμφανίζουν αδυναμίες και η αναζήτηση νέων αποτελεί αντικείμενο εντατικής έρευνας. Ελένη Τριανταφυλλίδη, Επιμελήτρια Α΄, Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Συμπαθητική νευρική απονεύρωση Η συμπαθητική απονεύρωση του νεφρού αποτέλεσε ως ιδέα μία επανάσταση στην επεμβατική αντιμετώπιση της ανθεκτικής αρτηριακής υπέρτασης. Η δυνατότητα της μείωσης της αρτηριακής πίεσης για μεγάλο χρονικό διάστημα με την ελπίδα της αντίστοιχης μείωσης της φαρμακευτικής αγωγής με μία διαδερμική επέμβαση έδωσε ώθηση στην έρευνα και στην τεχνολογία για την τελειοποίηση της μεθόδου. Παρόλα αυτά αλλά και τα πρώτα ελπιδοφόρα αποτελέσματα, η πλέον πρόσφατη μελέτη SIMPLICITY HTN 3 δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι η μέθοδος της συμπαθητικής νεφρικής απονεύρωσης είναι σε θέση να μειώσει την αρτηριακή υπέρταση. Φαίνεται ότι ο σωστός σχεδιασμός μίας μελέτης οδηγεί στα πραγματικά αποτελέσματα της συμπαθητικής νεφρικής απονεύρωσης και θέτει τα όρια αυτής, περιορίζοντας ταυτόχρονα και τον υπερβολικό και αβάσιμο ενθουσιασμό των υποστηρικτών της. δάκης Ειδικ Κωνσταντίνος Τσιούφης, Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Α΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Αθηνών, Υπεύθυνος Μονάδας Υπέρτασης, Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» Απονεύρωση του νεφρού στην υπέρταση Τα πρόσφατα αποτελέσματα της μελέτης Symplicity HTN-3 που περιέλαβε 535 ασθενείς με ανθεκτική στη θεραπεία υπέρταση που τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν βέλτιστη αντιυπερτασική αγωγή και να υποβληθούν σε νεφρική απονεύρωση ή να λάβουν βέλτιστη αντιυπερτασική αγωγή και να υποβληθούν σε εικονική επέμβαση (sham ablation) δημιούργησαν εύολογα ερωτηματικά για τη θέση της απονεύρωσης στη θεραπεία των ασθενών με ανθεκτική υπέρταση. Η μελέτη επιβεβαίωσε τα ευρήματα προηγούμενων μελετών όσο αφορά την ασφάλεια της νεφρικής απονεύρωσης, δεν πέτυχε όμως το το πρωτεύον καταληκτικό σημείο της αποτελεσματικότητας στη μείωση της αρτηριακής πίεσης (ΑΠ). Υπάρχουν τουλάχιστον 4 λόγοι που δικαιολογούν τη θέση ότι η απονεύρωση συμβάλει στη μείωση της πίεσης 1. Υπάρχει ισχυρό παθοφυσιολογικό υπόβαθρο για την εφαρμογή της απονεύρωσης και τα νεφρικά νεύρα όντως διαδραματίζουν έναν σημαίνοντα ρόλο στην γένεση και διατήρηση της ανθεκτικής υπέρτασης; 2) Υπάρχουν τα αποτελέσματα από προηγούμενες, μη ελεγχόμενες μελέτες και καταγραφές που δείχνουν μείωση της πίεσης του ιατρείου και της 24ωρης πίεσης 3) Η απονεύρωση έχει δείξει πλειοτροπικές δράσεις πέραν της μείωσης της πίεσης 4) Υπάρχουν μεθοδολογικά θέματα που μπορούν να εξηγήσουν τα αποτελέσματα της Symplicity HTN 3. Για το τελευταίο, είναι πολύ πιθανόν το ενδεχόμενο ατελούς κατάλυσης αφού η νεφρική απονεύρωση είναι μια «τυφλή» διαδικασία και στην Symplicity HTN III συμμετείχαν σχεδόν 90 κέντρα και πάνω από 100 επεμβατικοί πραγματοποίησαν τη διαδικασία με τη χρήση καθετήρα μονού άκρου, που σημαίνει κατά μέσο όρο λιγότερες από 5 επεμβάσεις ανά κέντρο και αρκετά κέντρα διενήργησαν 1 μόνο επέμβαση. Ένα δεύτερο στοιχείο είναι το θέμα της φυλής Λαμβάνοντας υπόψη τους επιστημονικούς περιορισμούς της ανάλυσης υποομάδων της Symplicity HTN-3, πρέπει να σημειωθεί ότι 26.2% του πληθυσμού της ήταν Αφρο-Αμερικανοί και στους μη ΑφροΑμερικανούς η πίεση μειώθηκε στατιστικά σημαντικά. Αυτό σημαίνει, ότι αν η SYMPLICITY HTN 3 είχε γίνει μόνο σε Καυκάσιους, όπως συνέβαινε στις μέχρι τώρα μελέτες, και η μελέτη αυτή θα ήταν θετική όσο αφορά τη αποτελεσματικότητα της απονεύρωσης στη μείωση της ΑΠ. Το συμπέρασμα από τα «αρνητικά» αποτελέσματα της Symplicity HTN-III είναι ότι θα πρέπει η Symplicity HTN III να θεωρηθεί ως η αρχή μια νέας εποχής προσεκτικής και στοχευμένης έρευνας για τη νεφρική απονεύρωση.. Θα πρέπει λοιπόν να δοθεί προσοχή στην επίτευξη αυτού του αποτελέσματος καθώς και στη χρησιμοποίηση συστημάτων κατάλυσης που θα παρέχουν προβλέψιμα και αναπαραγώγιμα αποτελέσματα. Εως ότου έχουμε τις απαντήσεις αυτές φαίνεται λογικό να διατηρούν την εγκυρότητά τους οι κατευθυντήριες οδηγίες ESH/ ESC 2013 για τη θέση της απονεύρωσης του νεφρού στη θεραπεία των ασθενών με σοβαρού βαθμού αληθή ανθεκτική υπέρταση Ιωάννης Τσολάκης, Καθηγητής - Διευθυντής Αγγειοχειρουργικής Κλινικής, Πανεπιστήμιο Πατρώ Καρωτιδική νόσος, επιλογή ασθενών για ενδαρτηρεκτομή / αγγειοπλαστική, Η καρωτιδική νόσος (ΚΝ) αποτελεί σημαντικό πρόβλημα στη δημόσια υγεία του Δυτικού κόσμου, καθώς το 20% των αγγειακών εγκεφαλικών οφείλονται σε βλάβες του καρωτιδικού διχασμού. Συμπτωματική ΚΝ ορίζεται η εμφάνιση ΑΕΕ λόγο της καρωτιδικής βλάβης. Η αντιμετώπιση της ΚΝ μπορεί να είναι είτε συντηρητική είτε επεμβατική (ανοιχτό χειρουργείο (CEA) ή τοποθέτηση ενδοπρόθεσης {CAS}). Για τους συμπτωματικούς ασθενείς η CEA είναι η μέθοδος εκλογής και πρέπει να πραγματοποιείται το ταχύτερο δυνατό. Mόνο 1520% αυτών είναι υποψήφιοι για αγγειοπλαστική, σε επιλεγμένους συμπτωματικούς ασθενείς. H ενδαρτηρεκτομή της καρωτίδας είναι μια δοκιμασμένη στο χρόνο επέμβαση, με πολύ καλά αποτελέσματα σε έμπειρα κέντρα Για τους ασυμπτωματικούς ασθενείς ο βαθμός στένωσης δεν είναι καθοριστικός για την αντιμετώπισή τους. Είναι απαραίτητη η συνεργασία πολλών ειδικοτήτων με σκοπό την αύξηση της γνώσης για την βέλτιστη αντιμετώπιση της εγκεφαλικής ισχαιμίας. Δημήτρης Φαρμάκης, Καρδιολόγος, Α΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γ.Ν.Α. «Λαϊκό» Καρδιαγγειακή νόσος από χημειοθεραπεία και ακτινοβολία Η Καρδιο-Ογκολογία, η μελέτη και αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών επιπλοκών του καρκίνου και κυρίως της θεραπείας του, αποτελεί σήμερα έναν αναδυόμενο τομέα της Καρδιολογίας ως αποτέλεσμα της συνεχώς αυξανόμενης συχνότητας εμφάνισης των επιπλοκών αυτών. Η αύξηση αυτή οφείλεται στη σημαντική βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο, την όλο και ευρύτερη χρήση της χημειοθεραπείας καθώς και στη συνεχώς αυξανόμενη πολυπλοκότητα των θεραπευτικών σχημάτων με συνδυασμούς κλασικής χημειοθεραπείας, ακτινοθεραπείας και νεότερων στοχευμένων βιολογικών θεραπειών. Οι επιπλοκές μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες, αναστρέψιμες ή μη αναστρέψιμες και περιλαμβάνουν τη μυοκαρδιοπάθεια, την καρδιακή ανεπάρκεια, τη μυοκαρδιακή ισχαιμία, την περι-μυοκαρδίτιδα, τα θρομβοεμβολικά επεισόδια, την αρτηριακή υπέρταση και τις αρρυθμίες. Προδιαθεσικοί παράγοντες αποτελούν η ηλικία, η προϋπάρχουσα καρδιαγγειακή νόσος, η αθροιστική δόση της χημειοθεραπείας και κυρίως των ανθρακυκλινών, ο συνδυασμός κλασικής χημειοθεραπείας και στοχευμένων θεραπειών και η ακτινοβόληση του μεσοθωρακίου. Για το λόγο αυτό, απαιτείται προσεκτκή αξιολόγηση του ασθενούς πριν την έναρξη της θεραπείας του καρκίνου καθώς και στενή παρακολούθησή του κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία, κάτι που προδιαθέτει τη στενή συνεργασία μεταξύ καρδιολόγων, ογκολόγων, αιματολόγων και ακτινοθεραπευτών. Παναγιώτα Φλεβάρη, Διευθύντρια ΕΣΥ, Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Κατηγοριοποίηση κινδύνου σε κολπική μαρμαρυγή, Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια συχνή αρρυθμία που αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο θρομβοεμβολικών επεισοδίων και – σε περίπτωση λήψης αντιπηκτικών φαρμάκων – ενδέχεται να αυξήσει και τον κίνδυνο αιμορραγιών. Τα τελευταία χρόνια έχουν δοκιμαστεί και συστήνονται από την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία συγκεκριμένοι κλινικοί αλγόριθμοι κατηγοριοποίησης κινδύνου στην κολπική μαρμαρυγή (CHA2DS2-VASc και HAS- BLED αντίστοιχα). Η προγνωστική ικανότητα των αλγορίθμων είναι, γενικά, μέτρια. Φαίνεται ότι αυτό έχει σχέση με το γεγονός, ότι τα θρομβοεμβολικά επεισόδια στην κολπική μαρμαρυγή συμβαίνουν με πολλαπλούς μηχανισμούς, που δεν σχετίζονται μόνο με στάση του αίματος κατά τη διάρκεια της αρρυθμίας, αλλά και με διαταραχή του ενδοθηλίου, φλεγμονή, υπερπηκτικότητα και παθολογική συστολή των κόλπων κατά το φλεβοκομβικό ρυθμό. Αλεξάνδρα Φρογουδάκη, Επιμελήτρια B΄, Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Καρδιακή ανεπάρκεια και αρρυθμίες σε συγγενείς καρδιοπάθειες ενηλίκων Οι συγγενείς καρδιοπάθειες έχουν συχνότητα που προσεγγίζει τις 9 περιπτώσεις σε 1.000 γεννήσεις. Τα τελευταία χρόνια με την πρόοδο των χειρουργικών και επεμβατικών τεχνικών αντιμετώπισής τους ο αριθμός των ασθενών με συγγενείς καρδιοπάθειες που φτάνουν στην ενήλικο ζωή συνεχώς αυξάνεται. Όμως οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις είναι σπάνια θεραπευτικές, συνήθως είναι διορθωτικές. Η κατανόηση των μηχανισμών δημιουργίας καρδιακής ανεπάρκειας είναι περιορισμένη σε αυτούς τους ασθενείς. Σε αρκετούς υπάρχει συστολική ή διαστολική δυσλειτουργία της συστηματικής κοιλίας, σε άλλους υπερφόρτιση όγκου ή πίεσης ενώ στους ασθενείς με μονήρη κοιλία τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται. Ο κίνδυνος αρρυθμιών είναι αυξημένος και η αιτιολογία τους πολυπαραγοντική. Η παρακολούθηση των ενηλίκων ασθενών με συγγενείς καρδιοπάθειες περιλαμβάνει σταδιοποίηση για αιφνίδιο καρδιακό θάνατο καθώς και εκτίμηση με την προοπτική εμφύτευσης συσκευών επανασυγχρονισμού. Θα γίνει αναφορά στη διάγνωση και τις θεραπευτικές επιλογές για την καρδιακή ανεπάρκεια και τις αρρυθμίες στις διάφορες ομάδες ενηλίκων με συγγενείς καρδιοπάθειες. Διονύσιος Λευθεριώτης, Επιμελητής Α’, Β’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Θεραπεία επανασυγχρονισμού Η αμφικοιλιακή βηματοδότηση αφορά το 10% των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια. Παρά τους περιορισμούς στην εφαρμογή της με κριτήρια αυτόχθονος ρυθμού, μορφολογίας και εύρους QRS, τα ποσοστά αποτυχίας της μεθόδου παραμένουν υψηλά. Η απόκλιση μεταξύ μηχανικού και ηλεκτρικού ασυγχρονισμού, η μεταβολή του κατά την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, η δομική αναδιαμόρφωση του μυοκαρδίου και η πλημμελής ρύθμιση των βηματοδοτικών παραμέτρων ενδέχεται να ευθύνονται για τα περιορισμένα αποτελέσματα της θεραπείας επανασυγχρονισμού. Από τα ανωτέρω καταδεικνύεται ότι η μέθοδος δεν αποτελεί την αβασάνιστη λύση για κάθε ασθενή με καρδιακή ανεπάρκεια, ακόμα και εάν πληρούνται τα τρέχοντα κριτήρια επιλογής, που ούτως ή άλλως επανεκτιμώνται και ενδέχεται να αναθεωρηθούν. Ελένη Τριανταφυλλίδη, Επιμελήτρια Α΄, Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Oι τρείς πιο σημαντικές πρόσφατες μελέτες στην προληπτική καρδιολογία Η αρτηριακή υπέρταση κατά το 2013 είχε την τύχη να έχει τα αποτελέσματα δύο σημαντικών κλινικών μελετών, της SIMPLICITY HTN 3 και της CORAL αλλά και τα συμπεράσματα των πολυαναμενόμενων Αμερικανικών κατευθυντήριων οδηγιών (JNC 8). Η SIMPLICITY HTN 3 δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι η μέθοδος της συμπαθητικής νεφρικής απονεύρωσης είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την ανθεκτική αρτηριακή υπέρταση. Η CORAL απέδειξε ότι η επεμβατική αντιμετώπιση της νεφρικής στένωσης δεν υπερέχει της πλήρους φαρμακευτικής αγωγής ως προς την αντιμετώπιση όλων των παραγόντων κινδύνου. Τέλος οι Αμερικανικές Κατευθυντήριες Οδηγίες JNC 8 είναι στο πνεύμα της εποχής ως προς τη εκλογικευμένη μείωση της αρτηριακής πίεσης σε επίπεδα χαμηλότερα του 150/90 mmHg σε άτομα ηλικίας >60 ετών και χαμηλότερα του 140/90 mmHg σε άτομα ηλικίας 30-60 ετών. Δηλώσεις των Προέδρων των Επιστημονικών Ενώσεων και των Τομεαρχών για τη νέα πορεία του ΕΚΚ Ιωάννης Γουδέβενος Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής, Π.Γ.Ν. Ιωαννίνων Το Ελληνικό Κολέγιο Καρδιολογίας από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να γίνει απαραίτητο μέλος της καρδιολογικής κοινότητας. Τα εκπαιδευτικά σεμινάρια και το περιοδικό που εκδίδεται είναι μερικές απ αυτές. Η επίβλεψη κλινικών μελετών και εθνικών καταγραφών(registries) είναι άμεσοι και εφικτοί στόχοι. Εξ αιτίας όμως της οικονομικής κρίσης οι προκλήσεις είναι σοβαρές και καλείται να πάρει σημαντικές πρωτοβουλίες. Οι αποφάσεις πρέπει να αφορούν τις οι νέες επεμβατικές τεχνικές και τη χρήση των νέων ακριβών φαρμάκων πάντα υπό το πρίσμα της κλινικής αποτελεσματικότητας και της σχέσης κόστους - οφέλους Θεωρείται απαραίτητη η έκδοση συμβουλών(οδηγιών) για την αντιμετώπιση ειδικών κλινικών παθήσεων και κυρίως για τη πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων Πρέπει να γίνουν εισηγήσεις προς στο Υπουργείο Υγείας για δημιουργία κεντρικής βάσης δεδομένων όπου θα αναφέρονται υποχρεωτικά ο βασικός τρόπος αντιμετώπισης ορισμένων παθήσεων (πχ Οξέα στεφανιαία σύνδρομα). Οι αποφάσεις και οι συμβουλές πρέπει πάντα να διακατέχονται από αίσθημα ευθύνης για να καταστούν αξιόπιστες και να επηρεάσουν την παροχή υγεία στους καρδιαγγειακούς ασθενείς Γενοβέφα Κολοβού, Υποδιευθύντρια Α΄ Καρδιολογικού Τμήματος, «Ωνάσειο» Το 10 Ετήσιο Συνέδριο Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας θα διεξαχθεί στα Ιωάννινα από τις 30 Μαιου εώς τη 1 Ιουνιού. Μία από τις βασικές θεματικές ενότητες θα είναι η Πρόληψη στην Καρδιολογία και συγκεκριμένα ο προαθλητικός έλεγχος, η πρωτογενής πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, η φαρμακευτική αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης καθώς το παρον και το μέλλον στη θεραπεία των λιπιδιακών διαταραχών. Ζήνων Κυριακίδης Συντονιστής Διευθυντής Β΄ Καρδιολογικού Τμήματος, Γ.Ν.Α. «Κοργιαλένειο - Μπενάκειο Ε.Ε.Σ.» Η Ένωση Επεμβατικής Καρδιολογίας του ΕΚΚ σκοπό έχει να γίνει η μαζική ένωση των Επεμβατικών Καρδιολόγων και με την συμμετοχή αυτών να είναι σύνδεσμος μεταξύ τους και να εκφράζει, να καταγράφει και να προωθεί τις επαγγελματικές διεκδικήσεις και να συνδράμει στην κατοχύρωση του επαγγέλματος. Η Ένωση θα συμβάλλει στην συνεχή εκπαίδευση των μελών της, καθώς και την πληροφόρηση της Καρδιολογικής και της Ιατρικής κοινότητας στις εξελίξεις της Επεμβατικής Καρδιολογίας με σκοπό την καλύτερη αντιμετώπιση του καρδιολογικού ασθενούς και να ενημερώσει τον Έλληνα ασθενή και πολίτη για τα τεκταινόμενα στον συγκεκριμένο τομέα. Η Ένωση Επεμβατικής Καρδιολογίας καλεί όλους τους Επεμβατικούς Καρδιολόγους να συμμετάσχουν ενεργά, κατ’ αρχάς εγγραφόμενοι στην Ένωση. Καλεί επίσης τους Καρδιολόγους, Γενικούς Ιατρούς αλλά και τους ασθενείς να εγγραφούν στο newsletter μας επισκεπτόμενοι το site http:// www.greekcardiology.gr/ Νικήτας Μόσχος Συντονιστής Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής, Γ.Ν. Ρόδου Το ΕΚΚ επιτελεί σημαντικό επιστημονικό έργο διοργανώνοντας συναντήσεις και συνέδρια σε διάφορες πόλεις της χώρας με σκοπό να μεταλαμπαδεύσει τα πρόσφατα καρδιολογικά νέα στα πιο μακρινά σημεία της Ελλάδος ώστε να προσεγγίσει Καρδιολόγους και νοσηλευτές της επαρχίας. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης που γίνεται κάθε χρόνο είναι αποτέλεσμα σκληρής και επίπονης εργασίας του Διοικητικού Συμβουλίου, στοχεύοντας στη συνεχή ενημέρωση των ιατρών και επαγγελματιών υγείας, με την ενεργό συμμετοχή έγκριτων Καρδιολόγων από όλη την Ελλάδα καθώς και σεβαστών δασκάλων και καθηγητών. Από τη θέση μου θα ήθελα να επισημάνω την ανεπαρκή στελέχωση των νοσηλευτικών ιδρυμάτων της περιφέρειας του Αιγαίου, καθώς δεν αποτελούν πια επιθυμητούς τόπους για εργασία και για το λόγο αυτό πρέπει να δοθούν κίνητρα από τη πολιτεία. Η σημαντική μείωση στη χρηματοδότηση των νοσοκομείων τα περιορίζει στην αντιμετώπιση μόνο των οξέων περιστατικών και αυτό αποτελεί πλήγμα για την περίθαλψη των χρονίως πασχόντων, πράγμα που προκαλεί αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες. Τα νησιά αυτά με πληθυσμό 300.000 μονίμων κατοίκων και περισσότερους από 5 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως που αποτελούν πηγή εισοδήματος και διαφήμισης για τη Ελλάδα αξίζουν περισσότερης μέριμνας από το κράτος. Ιγνάτιος Οικονομίδης , Eπίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας, Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Το Ελληνικό Κολλέγιο Καρδιολογίας με το νέο διοικητικό συμβούλιο και τη νέα του δομή (Περιφερειακοί Τομείς, Επιστημονικές Ενώσεις) αποφάσισε μια νέα δυναμική εκκίνηση στα επιστημονικά και επαγγελματικά δρώμενα που απασχολούν τον σύγχρονο καρδιολόγο. Με την αναμενομένη αλλαγή του Καταστατικού του εισέρχεται σε μία νέα εποχή προκλήσεων και ευκαιριών και προσκαλεί ολους τους Έλληνες καρδιολόγους να συμμετέχουν ενεργά στις οργανωτικές δομείς και επιστημονικές δραστηριότητες του κολλεγίου Ιωάννης Παρίσης, Eπίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Το Ελληνικό Κολλέγιο Καρδιολογίας με το νέο διοικητικό συμβούλιο και τη νέα του δομή (Περιφερειακοί Τομείς, Επιστημονικές Ενώσεις) αποφάσισε μια νέα δυναμική εκκίνηση στα επιστημονικά και επαγγελματικά δρώμενα που απασχολούν τον σύγχρονο καρδιολόγο. Με την αναμενομένη αλλαγή του Καταστατικού του εισέρχεται σε μία νέα εποχή προκλήσεων και ευκαιριών και προσκαλεί ολους τους Έλληνες καρδιολόγους να συμμετέχουν ενεργά στις οργανωτικές δομείς και επιστημονικές δραστηριότητες του κολλεγίου. Δημήτριος Ν. Τζιακάς, FESC, FAHA, FCCP, FACC Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας ΔΠΘ, Διευθυντής Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής Αλεξανδρούπολης Το Ελληνικό Κολλέγιο Καρδιολογίας φιλοδοξεί με το νέο του σχήμα να καλύψει σε μια ευρύτερη βάση τις ανάγκες συστηματικής εκπαίδευσης και έρευνας των παθήσεων του καρδιαγγειακού συστήματος. Στην προσπάθειά του αυτή καλεί όλους τους συναδέλφους καρδιολόγους να σταθούνε αρωγοί συμμετέχοντας ενεργά στις δραστηριότητες των τομέων και των περιφερικών ενώσεων του Κολλεγίου. Δημήτριος Χρυσός, Συντονιστής Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος Γενικού Παναρκαδικού Νοσοκομείου Τρίπολης Η νέα οργανωτική δομή του Ελληνικού Κολεγίου Καρδιολογίας και τα προγράμματα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης καλλιεργούν πρόσφορο έδαφος προκειμένου η έγκυρη και σύγχρονη γνώση να μεταδίδεται στους καρδιολόγους, τους γιατρούς με συναφείς ειδικότητες και τους γενικούς γιατρούς σε όλη τη χώρα, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της συνεργασίας τόσο σε διεπιστημονικό επίπεδο, όσο και μεταξύ του κέντρου και της περιφέρειας. Πρόγραμμα Συνεδρίου 30 Mαΐου - 1 Ιουνίου Παρασκευή30Μαΐου2014 09.00-10.30 Στρογγυλό Τραπέζι Ι: Αιφνίδιος θάνατος Πρόεδροι: Γ. Θεοδωράκης, Α. Κατσίβας • Ασθενής με συγκοπή στα ΤΕΠ. Διαγνωστική προσέγγιση, Β. Μπιστόλα • Γενετική αιφνιδίου καρδιακού θανάτου, Κ. Λέτσας • Μελέτες μείωσης αιφνιδίου θανάτου, Θ. Κωλέττης • Κοιλιακή ταχυκαρδία. Κατάλυση, πότε και σε ποιούς; Ν. Δαγρές Συζητητές: Α. Αντωνίου, Α. Αρσενίου, Μ. Εφραιμίδης, Δ. Λευθεριώτης, Ν. Μόσχος, Ι. Ρασσιάς 10.30-11.00 Διάλειμμα 11.00-11.30 Στρογγυλό Τραπέζι ΙΙ: Αντιπαράθεση Πρόεδροι: Α. Κατσίβας, Αντ. Μανώλης Επεμβατική ή Φαρμακευτική θεραπεία κολπικής μαρμαρυγής; • Επεμβατική, Μ. Εφραιμίδης • Φαρμακευτική, Αθ. Γ. Μανώλης 11.30-12.00 Στρογγυλό Τραπέζι ΙΙΙ: Αντιπαράθεση Πρόεδροι: Γ. Θεοδωράκης, Α. Αντωνίου Θεραπεία καρδιακού επανασυγχρονισμού • Υπέρ, Ε. Σημαντηράκης • Κατά, Δ. Λευθεριώτης 12.00-13.30 Στρογγυλό Τραπέζι ΙV: Κολπική Μαρμαρυγή Πρόεδροι: Αθ. Κρανίδης, Θ. Κωλέττης • Πρόληψη ΑΕΕ σε κολπική μαρμαρυγή, Ε. Καρτσαγκούλης • Κατηγοριοποίηση κινδύνου σε κολπική μαρμαρυγή, Π. Φλεβάρη • Βιοδείκτες σε κολπική μαρμαρυγή, Δ. Λευθεριώτης • Τριπλή θεραπεία σε κολπική μαρμαρυγή, Ι. Ρασσιάς Συζητητές: Ι. Βακάλης, Ν. Δαγρές, Γ. Θεοδωράκης, Α. Κατσίβας, Αθ. Γ. Μανώλης, Αντ. Μανώλης, Β. Σκληρού, Ελ. Σούρλα 13.30-16.00 Μεσημβρινή διακοπή - Αναρτημένες Ανακοινώσεις ( e - posters ) 16.00-17.30 Στρογγυλό Τραπέζι V: Καρδιακή Ανεπάρκεια Πρόεδροι: Ι. Κανονίδης, Ι. Νανάς • Η καλύτερη στρατηγική σε οξεία και χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, Ι. Παρίσης • Επαναγγείωση σε σοβαρή δυσλειτουργία αριστεράς κοιλίας, Δ. Νίκας • Νέοι στόχοι, αναδυόμενες θεραπείες, Γ. Φιλιππάτος • Συσκευές, επεμβατική θεραπεία, Δ. Αγγουράς Συζητητές: Μ. Καλαντζή, Α. Καραβίδας, Χ. Καρβούνης, Μ. Νούτσιας, Γ. Χατζηαθανασίου 17.30-18.00 Δορυφορική Διάλεξη (GALENICA Α.Ε.) Πρόεδρος: Ι. Λεκάκης • Αντιαρρυθμική Αγωγή στην Κολπική Μαρμαρυγή: Φλεκαϊνίδη, επιστοφή στην αποτελεσματική και ασφαλή δοκιμασμένη επιλογή, Γ. Θεοδωράκης 18.00-18.30 Διάλεξη: Πρόεδρος: Σ. Φούσας • Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, Ι. Κακίσης 18.30-19.30 Διαλέξεις: Πρόεδροι: Δ.Θ. Κρεμαστινός, Α. Καραμπίνης • Πνευμονική Εμβολή, Γ. Χαλικιάς • Αντιμετώπιση οξέων στεφανιαίων συνδρόμων, Β. Βούδρης 19.30-20.00 Διάλειμμα 20.00-21.00 Τελετή Έναρξης • Χαιρετισμοί • Εναρκτήρια Διάλεξη «Απόστολος Αρσάκης: ο γιατρός ευεργέτης», Α. Παπασταύρος • Βράβευση κυρίας Μ. Μόσχου, Προέδρου ΕΛΕΠΑΠ Σάββατο 3 0 Μ α ΐ ο υ 2 0 1 4 09.00-10.30 Στρογγυλό Τραπέζι VΙ: Σακχαρώδης διαβήτης και καρδιαγγειακή νόσος Πρόεδροι: Α. Δραγανίγος, Δ. Χρυσός • Μηχανισμοί διαβητικής μυοκαρδιοπάθειας, Π. Χαλβατσιώτης • Επιλογή υπογλυκαιμικών φαρμάκων σε καρδιαγγειακούς ασθενείς, Ε. Μπουτάτη • Καρδιοχειρουργική / Επεμβατική θεραπεία σε καρδιοπαθείς ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, Χρ. Παππάς • Βαριατρική χειρουργική / Μελλοντικές κατευθύνσεις, Φ. Καλφαρέντζος Συζητητές: Ρ. Βρεττού, Ι. Γουδέβενος, Ι. Οικονομίδης, Γ. Οικονόμου, Δ. Ρίχτερ 10.30-11.00 Δ ι ά λ ε ι μ μ α 11.00-11.30 Στρογγυλό Τραπέζι VIΙ: Αντιπαράθεση Πρόεδρος: Χ. Στεφανάδης, Δ. Τούσουλης Συμπαθητική νεφρική απονεύρωση • Υπέρ, Κ. Τσιούφης • Κατά, Ε. Τριανταφυλλίδη 11.30-13.00 Στρογγυλό Τραπέζι VIIΙ: Καρδιαγγειακή Απεικόνιση Πρόεδροι: Χ. Καρβούνης, Λ. Μιχάλης • Ανίχνευση υποκλινικής αθηρωμάτωσης, Ι. Οικονομίδης • Ανίχνευση μυοκαρδιακής ίνωσης, Α. Βρεττού • Ανίχνευση ευάλωτου ασθενούς, Δ. Ρίχτερ • Απεικόνιση σε μυοκαρδιοπάθεια και μυοκαρδίτιδα Θ. Καραμήτσος Συζητητές: Μ. Καλαντζή, Ι. Παληός, Κ. Παππάς, Λ. Ραλλίδης, Κ. Τούτουζας 13.00-13.30 Διάλεξη: Πρόεδρος: Δ. Τούσουλης • Καρωτιδική νόσος, επιλογή ασθενών για ενδαρτηρεκτομή / αγγειοπλαστική, Ι. Τσολάκης 13.30-16.00 Μεσημβρινή διακοπή - Αναρτημένες Ανακοινώσεις ( e - posters ) 16.00-17.00 Στρογγυλό Τραπέζι ΙΧ: Μυοκαρδιοπάθειες Πρόεδροι: Γ. Παρχαρίδης, Δ. Συμεωνίδης • Αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια δεξιάς κοιλίας, Μ. Καλαντζή • Μη συμπαγές μυοκάρδιο-μυοκαρδιοπάθεια Takotsubo, Γ. Γιαννακούλας • Υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, Α. Αναστασάκης Συζητητές: Θ. Καραμήτσος, Χ. Καρβούνης, Ι. Παληός, Δ. Φαρμάκης, Ζ. Χριστογιάννης 17.00-17.30 Διάλεξη: Πρόεδρος: Ι. Λεκάκης • Πνευμονική υπέρταση, Α. Άνθη 17.30-18.00 Διάλεξη: Πρόεδρος: Ι. Γουδέβενος • Μυοκαρδίτις, Μ. Νούτσιας 18.00-18.30 Διάλειμμα 18.30-19.30 Στρογγυλό Τραπέζι X: Βαλβιδοπάθειες Πρόεδροι: Δ. Αλεξόπουλος, Ι. Μαντάς • Στένωση αορτικής βαλβίδος. Προβλήματα στην αξιολόγηση και στο χειρισμό, Κ. Τούτουζας • Ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδος. Η βέλτιστη αντιμετώπιση, Κ. Σπάργιας • Αντιπηκτική αγωγή σε ειδικές καταστάσεις, Αθ. Πιπιλής Συζητητές: Θ. Αποστόλου, Α. Δαγρέ, Δ. Νίκας, Α. Παπαλαμπρακόπουλος, Στ. Συμινελάκης, Α. Φρογουδάκη 19.30-20.00 Διάλεξη: Πρόεδρος: Χ. Καρβούνης • Καρδιακή ανεπάρκεια και αρρυθμίες σε συγγενείς καρδιοπάθειες ενηλίκων, Α. Φρογουδάκη Kυριακή 3 0 Μ α ΐ ο υ 2 0 1 4 09.00-10.30 Στρογγυλό Τραπέζι XΙ: Προληπτική Καρδιολογία Πρόεδροι: Ν. Ζακόπουλος, Γ. Κολοβού • Προαθλητικός έλεγχος, Ε. Κουιδή • Πρωτογενής πρόληψη στεφανιαίας νόσου, Αικ. Νάκα • Φαρμακευτική αντιμετώπιση αρτηριακής υπέρτασης, Θ. Μακρής • Παρόν και μέλλον στη θεραπεία των λιπιδιακών διαταραχών, Λ. Ραλλίδης Συζητητές: Ι. Μαντάς, Μ. Παππάς, Δ. Ρίχτερ, Χ. Στρούμπης, Ε. Τριανταφυλλίδη, Κ. Τσιούφης 10.30-11.00 Διάλεξη 11.00-11.30 Διάλεξη: Πρόεδρος: Μ. Αναστασίου - Νανά • Καρδιαγγειακή νόσος από ακτινοβολία και χημειοθεραπεία, Δ. Φαρμάκης 11.30-12.30 Οι 3 πιο σημαντικές πρόσφατες μελέτες στην: Πρόεδροι: Θ. Αποστόλου, Ν. Μόσχος • Στεφανιαία νόσο, Α. Δαγρέ • Προληπτική Καρδιολογία, Ε. Τριανταφυλλίδη • Περιφερική Αρτηριοπάθεια, Ι. Οικονομίδης • Ηλεκτροφυσιολογία, Σ. Τζέης • Κολπική μαρμαρυγή, Γ. Χαλικιάς 12.30- 13.30 Νέοι Καρδιολόγοι. Προβλήματα - Προοπτικές Πρόεδροι: Χ. Κατσούρας, Ζ. Κυριακίδης Ε. Σακαδάκης, Λ. Λάκκας 13.30-14.30 Τα επόμενα βήματα στην Καρδιολογία Πρόεδρος: Ι. Λεκάκης Γ. Φιλιππάτος ΛΗΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΛΛΕΓΙΟΥ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ Καλαμάτα 26-28 Σεπτεμβρίου 2014 Οργάνωση - Γραμματεία: Μαραθωνομάχων 26, Μαρούσι Τηλ.: 210 6827405, 210 6839690-1, Fax: 210 6827409 E-mail: [email protected], Web site: www.tmg.gr