Νέα Εκπαιδευτήρια Γ. Μαλλιάρα
Ερευνητική Εργασία Α’ Λυκείου
‘’Ανάπηρη Πόλη’’
Α’ Τετράµηνο Σχολικό Έτος 2013-2014
1
Συµµετέχοντες Μαθητές
Tα ονοµατεπώνυµα των µαθητών έχουν αφαιρεθεί για λόγους προστασίας
προσωπικών δεδοµένων.
2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Κινητική Ανεπάρκεια…………………………….. Σελίδα 4-62
Οπτική Ανεπάρκεια………………………………. Σελίδα 63-69
Ακουστική Ανεπάρκεια…………………………….. Σελίδα 70-80
3
ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ
Συµµετέχοντες
Tα ονοµατεπώνυµα των µαθητών έχουν αφαιρεθεί για λόγους προστασίας
προσωπικών δεδοµένων.
4
Κινητική
Ανεπάρκεια
5
Κινητικές αναπηρίες-αιτίες κινητικών αναπηριών
Οι κινητικές δυσκολίες επηρεάζουν τη φυσιολογική κίνηση του ατόµου,
δυσχεραίνοντας ανάλογα µε το βαθµό και τη σοβαρότητα της αναπηρίας, τις
καθηµερινές του δραστηριότητες. Οι κινητικές αναπηρίες σχετίζονται µε την
αιτιολογία, την εξέλιξη και τις δυσκολίες που συνεπάγεται κάθε κατηγορία.
(Wikipedia, iatronet)
Γενική Ταξινόµηση
Από ιατρικής πλευράς οι σωµατικές διαταραχές ταξινοµούνται στις εξής κατηγορίες:
Νευρολογικές διαταραχές
Μυοσκελετικές διαταραχές
Εκ γενετής βλάβες
Βλάβες από ατυχήµατα
Βλάβες από διάφορες ασθένειες
(iatronet, ability)
6
Οι κυριότερες αιτίες που οδηγούν σε κινητικές αναπηρίες είναι οι εξής:
Α. Εγκεφαλική παράλυση: Είναι µία νευρολογική διαταραχή που προκαλείται από
βλάβες στις κινητικές περιοχές του εγκεφάλου. Ανάλογα µε την κατανοµή της
βλάβης στο σώµα, µπορεί να οδηγήσει σε τετραπληγία, διπληγία, τριπληγία και
µονοπληγία. Χαρακτηρίζεται από διαταραχές στον µυϊκό τόνο, έλλειψη νευροµυικού
συντονισµού και µυϊκή αδυναµία. Η εγκεφαλική παράλυση ανήκει στις νευρολογικές
διαταραχές, οι οποίες οφείλονται σε βλάβες του Κεντρικού Νευρικού Συστήµατος.
Είναι η πιο κοινή αλλά και η πιο περίπλοκη διαταραχή. Η συχνότητά της
υπολογίζεται σε 1-2 περιπτώσεις ανά 1000 άτοµα του γενικού πληθυσµού. Η
εγκεφαλική παράλυση έγινε γνωστή και προσήλκυσε το ενδιαφέρον αρχικά του
ιατρικού κλάδου µε τις εργασίες του John Little το 1841 και1861. Για το λόγο αυτό
αρχικά ονοµάστηκε "νόσος του Little".
(Παντελιάδης, Παπαβασιλείου-Συρίγου.,
∆ιαµαντόπουλος, 1998).
Οφείλεται -µεταξύ άλλων- και στους παρακάτω παράγοντες:
α. Κληρονοµικότητα: χωρίς να είναι κληρονοµική µε την αυστηρή έννοια του όρου,
εµφανίζεται συχνότερα σε οικογένειες µε βεβαρυµένο ιστορικό νευρολογικών
διαταραχών, ενώ σχετίζεται ακόµη µε πολλαπλές κυήσεις και πρόωρο τοκετό.
β. Επίκτητοι προγεννητικοί παράγοντες: ενδοµήτριες λοιµώξεις (ερυθρά, σύφιλη,
ηπατίτιδα κ.ά), ενδοµήτρια ασφυξία λόγω ανοξίας, αναιµίας, παρατεταµένης
εγκυµοσύνης κ.ά., ενδοµήτρια αιµορραγία λόγω τραυµατισµών, τοξιναιµίας κ.ά.,
διαταραχές µεταβολισµού της εγκύου, υπερβολική ή παρατεταµένη έκθεσή της σε
ακτινοβολία, κακή διατροφή, κάπνισµα, ναρκωτικά, αλκοόλ κ.ά.
γ. Περιγεννητικοί παράγοντες: καθυστερηµένη πρώτη αναπνοή του νεογνού,
µηχανική κρανιακή κάκωση και ενδοκρανιακή αιµορραγία του νεογνού.
δ. Μεταγεννητικοί παράγοντες: νεογνικός ίκτερος, ατυχήµατα, ακτινοβολία,
νεοπλάσµατα, δηλητηριάσεις, ανοξία κ.ά. (ο.π.)
7
Ταξινόµηση Εγκεφαλικής Παράλυσης
Η ταξινόµηση γίνεται α) µε βάση την ανατοµική θέση και β) το είδος της
νευροµυϊκής διαταραχής ως εξής:
α) Με βάση την ανατοµική θέση:
Ηµιπληγία: όταν έχει προσβληθεί η µία µόνο πλευρά του σώµατος (δεξιά ή
αριστερή). Είναι σπαστικού κυρίως τύπου.
Παραπληγία: προσβολή των κάτω κυρίως άκρων. ∆εν παρατηρείται συχνά στην
εγκεφαλική παράλυση.
Μονοπληγία: προσβολή ενός µέλους (ενός κάτω άκρου συνήθως). Συµβαίνει σπάνια
και εξελίσσεται σε ηµιπληγία.
Τριπληγία: προσβολή τριών άκρων (των δύο κάτω και ενός εκ των άνω). Συµβαίνει
σπάνια.
Τετραπληγία: Οταν έχει προσβληθεί όλο το σώµα. Σε σπαστικές µορφές τα άνω
άκρα έχουν προσβληθεί εξίσου µε τα κάτω, ενώ στις αθετωσικές ο κορµός και τα άνω
άκρα προσβάλλονται περισσότερο.
∆ιπληγία: προσβολή άνω και κάτω άκρων αλλά πιο έντονα στα κάτω.
∆ιπλή ηµιπληγία: προσβολή των άνω και κάτω άκρων αλλά εντονότερα των άνω.
(ο.π)
β) Με βάση το είδος της νευροµυϊκής διαταραχής (διαταραχής µυϊκού τόνου)
Σπαστικότητα: Κύριο χαρακτηριστικό του µυϊκού τόνου είναι η υπερτονία. Οι µύες
που συµµετέχουν σε µία κίνηση συσπώνται βίαια και ακούσια µε αποτέλεσµα η
κίνηση να είναι ασυγχρόνιστη. Οι σπαστικοί µύες είναι πιο αδύναµοι και αργοί από
τους φυσιολογικούς, αντιδρούν έντονα στα ερεθίσµατα και κουράζονται πολύ
γρήγορα. Προσβάλλει ένα ή περισσότερα µέλη του σώµατος, ενώ ο βαθµός της
εξαρτάται επίσης από τον περιβαλλοντικό ερεθισµό και τη συναισθηµατική
κατάσταση του παιδιού.
Αθέτωση: Χαρακτηρίζεται από βραδείες και ανεξέλεγκτες συστροφικές και
σπασµωδικές κινήσεις, επαναλαµβανόµενες µε ασυντόνιστο ρυθµό. Προσβάλλει όλο
σχεδόν το µυϊκό σύστηµα, εντονότερα όµως το πρόσωπο, τον καρπό και τα δάκτυλα.
Όσο το παιδί προσπαθεί να κινηθεί ή είναι συναισθηµατικά φορτισµένο, τόσο οι
κινήσεις γίνονται πιο έντονες.
8
Αταξία: Χαρακτηρίζεται από έλλειψη συνεργασίας των µυών καθώς και γενική
υποτονία. ∆ιακρίνεται σε στατική και κινητική. Η στατική αφορά στη συνεργία των
µυών στάσης και ισορροπίας, η κινητική τους µύες που συµµετέχουν στις κινήσεις.
Υποτονία: Είναι γενική και µεγάλου βαθµού και οφείλεται σε χαµηλή τάση των
µυών. Παρατηρείται δυσκολία στην έναρξη των κινήσεων, δεν υπάρχει αντίδραση
στα εξωτερικά ερεθίσµατα και καµία προσπάθεια για κίνηση. Συχνά συνοδεύεται από
νοητική καθυστέρηση, µικροκεφαλία και άλλες διαταραχές.
∆υσκαµψία: Αποτελεί έντονη σπαστικότητα σε όλα σχεδόν τα µέλη. ∆ιαγιγνώσκεται
από τις πρώτες εβδοµάδες ενώ επίσης σχετίζεται µε µικρή περίµετρο κεφαλής και
µεγάλη δυσκαµψία. Χαρακτηριστική είναι ακόµη η έλλειψη αντίδρασης σε
περιβαλλοντικά ερεθίσµατα. Συνοδεύεται από νοητική καθυστέρηση και άλλες
διαταραχές.
Τρόµος: Χαρακτηρίζεται από ακούσιες ρυθµικές κινήσεις (διαδοχική σύσπαση και
χαλάρωση ανταγωνιζοµένων µυών) όταν το άτοµο κινείται εκούσια ή ακόµα κι όταν
δεν κινείται.
Β. ∆ισχιδής ράχη: Η δισχιδής ράχη (spina bifida) είναι µια άλλη νευρολογική
διαταραχή.Είναι µια εκ γενετής πάθηση, η οποία οφείλεται στην ατελή ανάπτυξη της
σπονδυλικής στήλης στις πρώτες βδοµάδες της εµβρυϊκής ζωής (οι σπόνδυλοι δεν
κλείνουν τελείως) µε αποτέλεσµα να προσβάλλεται ο νωτιαίος µυελός και να
προκαλούνται διάφορες διαταραχές. Η δισχιδής ράχη διακρίνεται στην τυφλή δισχιδή
ράχη, τη µηνιγγοκήλη και τη µυελοµηνιγγοκήλη. Χαρακτηρίζεται από οστικές
παραµορφώσεις και διαταραχές της στάσης.
Γ. Πολυοµυελίτιδα
Η πολυοµυελίτιδα ήταν µια νόσος µε µεγάλη έξαρση πριν από τα µέσα της δεκαετίας
του 1950. Σήµερα, χάρη στον εµβολιασµό κατά τη βρεφική ηλικία συµβαίνει πολύ
σπάνια. Οφείλεται στον ιό της πολυοµυελίτιδας που προσβάλλει τον νευρικό ιστο του
Κεντρικού Νευρικού Συστήµατος. (νωτιαίου µυελού ή/και του εγκεφάλου). Οι
βλάβες είναι δυνατό να προκληθούν στα κινητικά νεύρα του εγκεφάλου, στα πρόσθια
κέρατα του νωτιαίου µυελού κλπ.
Το άτοµο που υπέστη τη νόσο είναι δυνατόν να εµφανίσει από πολύ ήπια
συµπτώµατα κινητικής διαταραχής µέχρι και πολύ βαριά, όπως είναι η παράλυση. Τα
9
συµπτώµατα, εποµένως, ποικίλλουν ανάλογα µε το σηµείο της βλάβης και τον βαθµό
σοβαρότητάς της. Ακόµη, σαν αποτέλεσµα της νευρολογικης βλάβης είναι δυνατόν
να εµφανιστούν συµπτώµατα σοβαρής µυϊκής αδυναµίας, σπαστικότητας, παράλυσης
ή σκελετικών δυσµορφιών. Επειδή η πολυοµυελίτιδα δεν επηρεάζει άµεσα τη
νοηµοσύνη, τα παιδιά µπορούν να φοιτήσουν και σε "κανονικό" σχολείο αρκεί να
παρέχονται οι κατάλληλοι χώροι και τα µέσα που θα εξυπηρετούν τις ανάγκες τους.
∆. Μυοπάθειες - Μυϊκή δυστροφία
Η µυϊκή δυστροφία είναι η πιο συνηθισµένη µυοπάθεια, και χαρακτηρίζεται από
εκφυλισµό των µυϊκών ινών. Υπάρχουν διάφοροι τύποι οι οποίοι εκδηλώνονται µόνο
σε ορισµένους µύες, µόνο στους άνδρες, στις γυναίκες ή και στα δύο φύλα.
Οι πιο συνηθισµένοι τύποι είναι η κακοήθης µυϊκή δυστροφία τύπου Duchenne και η
µυϊκή δυστροφία τύπου Becker. Η Duchenne παρουσιάζεται µόνο στα αγόρια γιατί
µεταδίδεται µε τον υπολειπόµενο χαρακτήρα του φύλου. Εµφανίζεται µεταξύ 2 και 5
ετών ενώ τα πρώτα συµπτώµατα είναι αδυναµία στην ανύψωση από κάτω και στο
ανέβασµα της σκάλας.
Το βάδισµα είναι αδέξιο, το χαρακτηριστικό "νήσσειο" βάδισµα που συνοδεύεται κι
από λόρδωση. Αρχικά προσβάλλει τα κάτω άκρα, αλλά βαθµιαία ανέρχεται προς τα
άνω προσβάλλοντας και το υπόλοιπο σώµα. Σε ηλικία περίπου 10-12 ετών υπάρχει
µεγάλη δυσκολία στο βάδισµα, γιαυτό χρειάζεται αναπηρικό καρότσι. Σε ηλικία
περίπου 20 ετών επέρχεται ο θάνατος καθώς έχουν πλέον προσβληθεί το µυοκάρδιο
και οι αναπνευστικοί µύες.
Η µυϊκή δυστροφία τύπου Becker προσβάλλει κι αυτή τα αγόρια αλλά εκδηλώνεται
αργότερα, προς το τέλος της εφηβείας και µέχρι 20 ετών. Τα συµπτώµατα είναι
παρόµοια µε τη Duchenne αλλά σε µικρότερο βαθµό. Η µυϊκή δυστροφία είναι
κληρονοµική. Σήµερα, µέσω της εξέτασης του DNA είναι δυνατή η άµεση και
έγκαιρη διάγνωση και ως ένα βαθµό πρόληψή της. Θεραπεία ακόµη δεν υπάρχει.
Τα παιδιά µε µυϊκή δυστροφία αντιµετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες σε όλους τους
τοµείς της ανάπτυξής τους. Η σχολική εργασία απαιτεί µεγάλη προσπάθεια από
µέρους τους και επιπλέον κουράζονται γρήγορα. Η κινητικότητα είναι από
περιορισµένη έως τελείως αδύνατη ενώ για τις καθηµερινές λειτουργίες τους έχουν
ανάγκη από συνεχή στήριξη και βοήθεια.
10
Ε. Μετατραυµατικές κακώσεις στα παιδιά
Οι µετατραυµατικές κακώσεις στα παιδιά οφείλονται κυρίως σε ατυχήµατα (πτώσεις,
ή χτυπήµατα και τροχαία ατυχήµατα). Έχει υπολογιστεί ότι οφείλεται κατά 58% σε
τροχαία ατυχήµατα. Αλλες αιτίες είναι οι πτώσεις, οι βουτιές στα βαθιά, τα λοιµώδη
νοσήµατα, οι συγγενείς ανωµαλίες, ο υποσιτισµός κ.ά. Ανάλογα µε το σηµείο της
βλάβης είναι δυνατό να προκληθεί τετραπληγία ή παραπληγία, ενώ οι επιπλοκές είναι
διάφορες (κατακλίσεις, αγκυλώσεις, παραµορφώσεις της σπονδυλικής στήλης,
ουρολοιµώξεις κ.ά.)
Για τις µετατραυµατικές εγκεφαλικές κακώσεις τη µεγαλύτερη ευθύνη φέρουν τα
χτυπήµατα και οι πτώσεις. Οι επιπτώσεις της εγκεφαλικής κάκωσης ποικίλλουν. Οι
κινητικές διαταραχές µπορεί να είναι σπαστικότητα, αταξία, αγκύλωση αρθρώσεων,
παραµορφώσεις κ.ά. Οι νοητικές διαταραχές είναι συνήθως πιο σοβαρές από τις
κινητικές. Ωστόσο, η πρόγνωση για τα παιδιά είναι καλύτερη από αυτή των ενηλίκων
που έχουν υποστεί εγκεφαλικές κακώσεις.
Στ. Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
Η βαρεία κρανιοεγκεφαλική κάκωση είναι συχνή αιτία θανάτου ή αναπηρίας σε
παιδιά και ενήλικες. Η πρόγνωση είναι χειρότερη όταν η κάκωση συµβεί σε ηλικία
µικρότερη των 7 χρόνων. Για κάθε παιδί πρέπει να εφαρµόζεται εξατοµικευµένο
πρόγραµµα που εξαρτάται από την φύση της εγκεφαλικής βλάβης και των κλινικών
επιπλοκών. Μετά από σοβαρή κρανιοεγκεφαλική κάκωση τα συχνότερα ιατρικά
προβλήµατα είναι τα κατάγµατα, η επιληψία, ο υδροκέφαλος, οι ενδοκρινολογικές
διαταραχές. η έκτοπη οστεοποίηση, οι διαταραχές της κύστης και του εντέρου, οι
κατακλίσεις, οι συγκάµψεις κ.ά.
Ζ. Κακώσεις του νωτιαίου µυελού
Οι συχνότερες αιτίες κακώσεων του νωτιαίου µυελού στα παιδιά είναι τα τροχαία
ατυχήµατα, οι αθλητικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις. Ανάλογα του ύψους που
προκλήθηκε η κάκωση του νωτιαίου µυελού µπορεί να προκύψει τετραπληγία (συµµετοχή
άνω και κάτω άκρων) ή παραπληγία (συµµετοχή µόνο των κάτω άκρων, µε διαφορετική
πιθανόν κατανοµή των δύο σκελών) µε διαταραχή της αισθητικότητος και του ελέγχου
κύστης και ορθού. Στην θεραπευτική παρέµβαση των παιδιών µε βλάβη του νωτιαίου
µυελού περιλαµβάνεται η αντιµετώπιση της κάκωσης της σπονδυλικής στήλης, η
11
αντιµετώπιση των συνεπειών της βλάβης του νωτιαίου µυελού, η κινητική
αποκατάσταση και η κοινωνική ένταξη.
Η. Παιδική, εφηβική αρθρίτιδα: Είναι µια κληρονοµική ασθένεια που προκαλεί
µυϊκή αδυναµία, λόγω της προοδευτικής εκφύλισης των µυϊκών ινών.
Θ. Αρθρογρύπωση: Είναι και αυτή µια εκ γενετής πάθηση κατά την οποία
προσβάλλονται οι αρθρώσεις και οφείλεται σε εκφύλιση του νωτιαίου µυελού. Είναι
η συγγενής ινώδης αγκύλωση πολλών αρθρώσεων. Η αιτιολογία είναι άγνωστη αλλά
ίσως παίζει ρόλο ο περιορισµός των κινήσεων του εµβρύου εντός της µήτρας. Οι
παραµορφώσεις έχουν γίνει σε µεγάλο βαθµό κατά την γέννηση.Χαρακτηρίζεται από
περιορισµένη κίνηση των άκρων.
Ι. Ακρωτηριασµοί: είναι η αφαίρεση τµήµατος ή µέλους του σώµατος. Προέρχεται
από τραυµατισµούς σε ατυχήµατα, κακοήθεις όγκους, αγγειακέςβλάβες, δυσµορφίες,
και άλλα. (ο.π.)
12
Είδη κινητικών αναπηριών
Μια βλάβη στην κινητικότητα του ατόµου προκαλείται από κάκωση του νωτιαίου
µυελού της σπονδυλικής στήλης. Η σπονδυλική στήλη, είναι το στήριγµα όλου του
σώµατος, και οι τυχόν κακώσεις της προκαλούν βλάβες στα νεύρα του νωτιαίου
µυελού. Αυτές οι βλάβες στο νωτιαίο µυελό µπορεί να είναι τραυµατικές όταν
οφείλονται σε τροχαία ατυχήµατα, εργατικά ατυχήµατα, πτώσεις από µεγάλο ύψος, ή
σε αθλήµατα (ιππασία, καταδύσεις, σκι κ.α.) και µη-τραυµατικές βλάβες, όταν
οφείλονται σε τραυµατισµούς της σπονδυλικής στήλης χωρίς πρόθεση, όπως για
παράδειγµα κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέµβασης ή από παθολογικά αίτια όπως
για παράδειγµα ή σκλήρυνση κατά πλάκας, λοιµώξεις και καλοήθεις ή κακοήθεις
όγκοι. (ο.π.)
Ανάλογες µε την έκταση και το σηµείο της βλάβης της σπονδυλικής στήλης, είναι και
οι επιπτώσεις στην κινητικότητα και την αισθητικότητα του ατόµου. Η αναπηρία
µπορεί να είναι προσωρινή ή µόνιµη. Ανάλογα µε τα µέρη του σώµατος που
προσβάλλονται, η αναπηρία χαρακτηρίζεται ως:
Ηµιπληγία: σε αυτή την κατάσταση είναι επηρεασµένη η αριστερή ή η δεξιά πλευρά
του σώµατος. Στην πραγµατικότητα όµως, δυσκολεύεται ολόκληρο το σώµα, επειδή
η µη επηρεασµένη πλευρά αναγκάζεται να λειτουργεί υπέρµετρα. Το πόδι είναι
συνήθως σε πλεονεκτικότερη θέση από το χέρι.
∆ιπληγία: σε αυτή την περίπτωση είναι επηρεασµένο ολόκληρο το σώµα, αλλά τα
πόδια εµφανίζουν µεγαλύτερες δυσκολίες από τα χέρια. Κάποιες φορές µάλιστα, τα
χέρια µοιάζουν να µην έχουν καµία δυσκολία. Τόσο η ηµιπληγία, όσο και η διπληγία
συνήθως επιτρέπουν το περπάτηµα, αν και για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζονται µερικά
βοηθήµατα.
Τετραπληγία: εδώ τα χέρια και τα πόδια χάνουν την κινητικότητά τους και τις
αισθήσεις τους, καθώς και τα περισσότερα µέρη του σώµατος από το λαιµό και κάτω.
Τις περισσότερες φορές, τα χέρια είναι αυτά που παρουσιάζουν εντονότερα
προβλήµατα. Η κατανοµή της αναπηρίας είναι συνήθως πολύ ασύµµετρη, δηλαδή η
µια πλευρά του σώµατος του ατόµου διαφέρει από την άλλη.
Μονοπληγία και Τριπληγία: στην πρώτη περίπτωση, επηρεάζεται µόνο το ένα
µέλος του σώµατος και στην δεύτερη τα πόδια και ταυτόχρονα το ένα χέρι. Οι
περιπτώσεις αυτές βέβαια είναι σπάνιες.
Παραπληγία: είναι µία νευρολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από απώλεια
της δύναµης στα πόδια. Το συνηθέστερο αίτιο είναι κάκωση της θωρακικής ή της
13
ανώτερης οσφυϊκής µοίρας του νωτιαίου µυελού που περιέχει τα νεύρα που είναι
υπεύθυνα για την κίνηση των ποδιών. Λιγότερο συχνά αίτια είναι πίεση του νωτιαίου
µυελού από όγκους ή δυσπλασίες των αρτηριών µέσα ή γύρω από τον νωτιαίο µυελό,
καθώς και διάφορες εκφυλιστικές παθήσεις. Η παραπληγία, µπορεί να είναι πλήρης ή
µερική. Μία πλήρης παραπληγία δεν µπορεί ποτέ να βελτιωθεί. Αντιθέτως, µια όχι
πλήρης απώλεια της δύναµης στα πόδια (παραπάρεση), µπορεί µερικές φορές µε τη
βοήθεια της φυσιοθεραπείας, να βελτιωθεί. Όσο περισσότερο διαρκεί µία πίεση στον
νωτιαίο µυελό τόσο λιγότερο πιθανή γίνεται η βελτίωση. Τα άτοµα που πάσχουν από
παραπληγία, και παρουσιάζουν προβλήµατα στα κάτω άκρα τους ,διευκολύνονται
στην κίνησή τους µε τη χρήση αναπηρικής καρέκλας, µπαστουνιών ή άλλων
βοηθηµάτων. (Bobath, Bobath, 1992).
14
Μορφές ειδικών βοηθηµάτων
Τα ειδικά βοηθήµατα είναι κατασκευές οι οποίες χρησιµοποιούνται για να δώσουν
την δυνατότητα στο άτοµο να προσαρµοστεί και να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της
καθηµερινής ζωής. Τέτοια βοηθήµατα είναι τα ορθωτικά µέσα (νάρθηκες κηδεµόνες), τα βοηθήµατα για την εξασφάλιση σωστής θέσης (ειδικά καρεκλάκια,
ορθοστάτες) και τα βοηθήµατα για την µετακίνηση (ειδικά καρότσια, περιπατητήρες,
βακτηρίες). (http://www.thewheelchairsite.com.).
Τα ορθωτικά µέσα :∆ιορθωτικοί νάρθηκες (ορθώσεις άνω και κάτω άκρων)είναι
κατασκευές που εµφανίζονται στην εξωτερική επιφάνεια του σώµατος ασκώντας
δυνάµεις ώστε να διατηρούν τα µέλη του σώµατος σε συγκεκριµένη θέση. Οι
κατασκευές αυτές χρησιµοποιούνται για να προλάβουν ή να διορθώσουν
παραµορφώσεις που δηµιουργούνται στο σώµα των παιδιών µε αναπηρία εξαιτίας
των διαταραχών του µυϊκού τόνου και έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τα παιδιά να
ξεπεράσουν τους κινητικούς τους περιορισµούς όπως είναι οι δυσκολίες στην
ορθοστάτηση και στη βάδιση. Οι νάρθηκες θα πρέπει να κατασκευάζονται
εξατοµικευµένα ώστε να είναι απόλυτα προσαρµοσµένοι στις ανάγκες του κάθε
παιδιού.
Τα βοηθήµατα για εξασφάλιση σωστής θέσης είναι ειδικές κατασκευές που
χρησιµοποιούνται για να βοηθήσουν το παιδί να έχει φυσιολογική ευθυγράµµιση του
σώµατος, της κεφαλής και των άκρων του. Τα βοηθήµατα αυτά συνεισφέρουν στην
πρόληψη των παραµορφώσεων (σκολίωση, εξάρθρηµα ισχίου κτλ.) και στη
διατήρηση του εύρους και της λειτουργικότητας των αρθρώσεων. Τα βοηθήµατα που
χρησιµοποιούνται για το σκοπό αυτό είναι τα ειδικά καρεκλάκια και οι ορθοστάτες.
15
Τα βοηθήµατα για µετακίνηση είναι κατασκευές που εξυπηρετούν την αυτόνοµη
µετακίνηση (περιπατητήρες, βακτηρίες, ηλεκτροκίνητο αµαξίδιο) ή τη µεταφορά του
παιδιού (ειδικά καρότσια, αναπηρικά αµαξίδια ).
Θεραπευτικά µέσα και υλικά (µπάλες, στεφάνια, πάγκοι).
16
Αντιµετώπιση κινητικών αναπηριών
Οµάδα αποκατάστασης
Οι κινητικές αναπηρίες προκαλούνται από διάφορες αιτίες. Ανεξάρτητα όµως από τις
αιτίες που τις προκαλουν, απαιτείται ένα οργανωµένο θεραπευτικό οµαδικό πλαίσιο
όπου θα καταβληθεί η προσπάθεια περιορισµού των ελλειµµάτων (κινητικών –
λειτουργικών – γνωστικών και επικοινωνιακών) και αργότερα η ισότιµη ένταξη στην
κοινωνία, από εξειδικευµένους επιστήµονες. Οι χειρουργικές επεµβάσεις προσπαθούν
να διορθώσουν τα προβλήµατα του µυοσκελετικού συστήµατος. Βασική προϋπόθεση
για θετική έκβαση της αποκατάστασης αποτελεί η έγκαιρη διάγνωση και
αντιµετώπιση. (∆ελασούδας , 1992 και Στεργιόπουλος , Αγγελίδης , 1995).
Η οµάδα αποκατάστασης που αποτελεί το κύτταρο της αποκατάστασης
στελεχώνεται από τον:
1) Φυσίατρο που είναι ο συντονιστής της οµάδος. Καθορίζει σε στενή συνεργασία µε
την οµάδα αποκατάστασης , το θεραπευτικό πρόγραµµα, την επιλογή του
κατάλληλου βοηθήµατος και την αναγκαιότητα της εφαρµογής της χειρουργικής
παρέµβασης
2) Παιδονευρολόγο, παιδορθοπαιδικό, παιδοψυχίατρο
3) Παιδίατρο, οφθαλµίατρο, ωτορινολαρυγγολόγο (όπου είναι απαραίτητη η
συνδροµή τους)
4) Ψυχολόγο
5) Φυσικοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, λογοθεραπευτή
6) Κοινωνικό λειτουργό
7) Παιδαγωγό
8) Γονείς (prosvasi.uoa.gr)
Φυσικοθεραπευτική παρέµβαση: Είναι το σύνολο των χειρισµών που αναφέρονται
σε συγκεκριµένες επιλογές θέσεων και κινήσεων που εφαρµόζονται στο σώµα µε
στόχο να αποκτηθεί η ικανότητα εκτέλεσης των κινήσεων της καθηµερινής ζωής και
να καταστήσει το άτοµο ανεξάρτητο.
Η εντατική φυσικοθεραπεία εφαρµόζεται συνήθως µέχρι της ηλικίας των 7 ετών. Ο
στόχος είναι πάντα η βάδιση µε ή χωρίς την χρήση βοηθηµάτων (βακτηρίων -
17
περιπατητήρα). Όταν αυτό είναι ανέφικτο, είναι σηµαντικό να επιτευχθεί η
ανεξάρτητη µετακίνηση µε αναπηρικό αµαξίδιο χειροκίνητο ή ηλεκτροκίνητο.
Οι παραπληγικοί εκπαιδεύονται στην χρήση του αναπηρικού αµαξιδίου, αποκτώντας
έτσι κάποια ανεξαρτησία στην µετακίνησή τους, η οποία είναι ζωτικής σηµασίας.
Επίσης, µε τη βοήθεια του αµαξιδίου, ο παραπληγικός µπορεί να µεταφέρεται και στο
αυτοκίνητο. (Αλατζατζή, Ανδρεάδη, Κωτσιοπούλου, 2002)
Ηλεκτροµυογραφική βιολογική επανατροφοδότηση (E.M.G.Biofeedback)
Η µέθοδος αυτή ένα µέσο εκπαίδευσης για ενδυνάµωση του µυϊκού συστήµατος ή
βελτίωση της συνεργείας των µυών. Στόχος είναι η απόκτηση συνειδητού ελέγχου
πάνω στους γραµµωτούς µύες. (tex.unipi.gr)
18
Εργοθεραπευτική παρέµβαση
Η εργοθεραπεία συνεισφέρει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων των ατόµων στον κινητικό,
αισθητηριακό, γνωστικό και οπτικό αντιληπτικό τοµέα. Τα άτοµα εκπαιδεύονται σε
δραστηριότητες αυτοφροντίδας - αυτοεξυπηρέτησης (ντύσιµο - γδύσιµο - φαγητό υγιεινή-έλεγχος σφικτήρων κύστης και ορθού), ενισχύονται ως προς την αυτοεκτίµησή τους, ενθαρρύνονται στις ενδοδιαπροσωπικές σχέσεις τους, ενώ παράλληλα
προτείνονται και εφαρµόζονται επιλεγµένα βοηθήµατα και προσαρµογές για την
βελτίωση της λειτουργικότητάς τους στην καθηµερινή ζωή. Ιδιαίτερα σηµαντικός
είναι ο ρόλος της εργοθεραπείας στις προγραφικές ασκήσεις και την προετοιµασία
των παιδιών για την επιτυχή παρακολούθηση του εκπαιδευτικού πλαισίου. Οι
προσπάθειες στοχεύουν στην βοήθεια των παιδιών να πετύχουν το µέγιστο επίπεδο
της ανεξαρτητοποίησής τους, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής τους.
(prosvasi.uoa.gr)
Λογοθεραπευτική παρέµβαση
Η παρέµβαση αυτή υποστηρίζει και βελτιώνει όσο είναι δυνατόν, τις προϋποθέσεις
για την ανάπτυξη της επικοινωνίας του λόγου και της οµιλίας.Τα παιδιά, τα οποία
λόγω των σοβαρών κινητικών προβληµάτων τους δεν µπορούν να αποκτήσουν
λειτουργική λεκτική επικοινωνία, εκπαιδεύονται στη χρήση εναλλακτικών τρόπων
επικοινωνίας. (http://www.asel.udel.edu.), (prosvasi.uoa.gr).
19
Παρέµβαση µε την χρήση της υποστηρικτικής τεχνολογίας
Είναι η προσπάθεια που καταβάλλεται µε την βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας να
ενισχύσουµε µειονεκτικές λειτουργίες, προερχόµενες από µόνιµη αναπηρία και να
υποκαταστήσουµε δεξιότητες που η κλινική εικόνα ενός ατόµου µε κινητικά προβλήµατα
εµποδίζει. Μαζί µε την χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή είναι απαραίτητη η χρήση ειδικών
περιφερειακών, συστηµάτων στήριξης των περιφερειακών και κατάλληλων λογισµικών
προγραµµάτων.
Με
την
βοήθεια
της
υποστηρικτικής
τεχνολογίας
πραγµατικά
δηµιουργούνται δυνατότητες για επικοινωνία και εκπαίδευση, ειδικά για παιδιά µε σοβαρά
κινητικά προβλήµατα που µέχρι σήµερα ήταν αποκλεισµένα από το εκπαιδευτικό πλαίσιο.
(http://www.rjcooper.com).
Θεραπευτική κολύµβηση
Η εφαρµογή της συγκεκριµένης παρέµβασης προσπαθεί να εξασφαλίσει την:
1. Ευεργετική επίδραση της θεραπευτικής κολύµβησης στον έλεγχο της κεφαλής και
της αναπνοής
2. Βελτίωση της ισορροπίας και του συγχρονισµού
3. Βελτίωση της κινητικότητας των άνω και κάτω άκρων.
4. Ανάπτυξη της εικόνας του σώµατος
5. Αύξηση της αυτοπεποίθησης
6. Ψυχαγωγία µέσα από την κίνηση στο νερό µε δραστηριότητες παιχνιδιού.
(www.specialeducation.gr)
20
Θεραπευτική ιππασία
Αποτελεί µια δυναµική αισθητικοκινητική εµπειρία για το παιδί µε εγκεφαλική
παράλυση, συνεισφέροντας παράλληλα στην ψυχοσυναισθηµατική του ανάπτυξη. Το
άλογο χρησιµοποιείται ως φυσικο-δυναµικό θεραπευτικό µέσο. Η θερµότητα του
σώµατος του αλόγου σε συνδυασµό µε την ρυθµική κίνησή του βοηθά στην
οµαλοποίηση του µυϊκού τόνου, την κινητοποίηση της λεκάνης, στην βελτίωση του
ελέγχου
κεφαλής-κορµού
και
στην
ανάπτυξη
των
ισορροπιστικών αντιδράσεων. (Willoughby., Palatajko 1995).
21
προστατευτικών
και
∆ιαδικτυακές πηγές:
www.disabled.gr
www.arogiservices.gr
www.specialeducation.gr
www.yme.gr/amea/contentphp?getwhat=7@tid=10aid=14@id
prosvasi.uoa.gr
1Kesyp-vthess.sch.gr
tex.unipi.gr
www.iatronet.gr
www.wikipedia.org.
http://www.ability.org.
http://www.abilitymagazine.org.uk.
http://www.asel.udel.edu.
http://www.assistive.co.uk.
http://www.thewheelchairsite.com.
http://www.rjcooper.com.
Bobath B., Bobath K.: Κινητική ανάπτυξη στους διάφορους τύπους της εγκεφαλικής
παράλυσης. Επιστηµονικές Εκδόσεις Γρηγόριος Παρισιάνος, Αθήνα 1992.
Λ. ∆ελασούδας (1992). Η ειδική επαγγελµατική κατάρτιση.Αθήνα Σειρά εκδόσεων
περιοδικού «Παρουσία». σελ. 21.
Στεργιόπουλος Α., Αγγελίδης Χ.: Κινησιολογία. ΟΕ∆Β, Αθήνα, 1995
Willoughby C., Palatajko Hj.: Motor problems in children with development
coordination disorder: review of literature. American Journal Occupational Therapy,
vol 49 (8), September 1995
Παντελιάδης Χ., Παπαβασιλείου – Συρίγου Α., ∆ιαµαντόπουλος Ν.: Εγκεφαλική
παράλυση παρελθόν παρόν µέλλον. Εκδόσεις Γιαχούδη – Γιαπούλη, Θεσσαλονίκη,
σελ 72-83. 1998.
22
Παντελιάδης Χ., Παπαβασιλείου –Συρίγου Α. ∆ιαµαντόπουλος Ν.: Εγκεφαλική
παράλυση παρελθόν-παρόν-µέλλον. Εκδόσεις Γιαχούδη, Θεσσαλονίκη , σελ 84-106,
1998.
Αλατζατζή Α. , Ανδρεάδη Α. , Κωτσιοπούλου Γ.: Φυσικοθεραπεία, ΟΕ∆Β, Αθήνα
2002.
Πηγές εικόνων:
Ελληνική Εταιρεία Προστασίας και Αποκαταστάσεως Αναπήρων Παίδων
Εργαστήριο Ανάλυσης Βάδισης
Κέντρο Αποθεραπείας και Αποκατάστασης Παιδιών Βούλας
http://epitropesdiodiastop.blogspot.gr/2013/11/blog-post_6875.html
http://www.newsitamea.gr/%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CE%BF%CF%
83%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%BA%CE%BF%CF%81
%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE%BA%CF%89%C
F%83%CF%84%CE%B1%CE%BA%CE%B7%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%B
D%CE%BA/
http://ligery.pblogs.gr/2008/09/stoys-anaphroys-horeftes-thelete-kanenakarotsaki.html
http://www.thepressproject.gr/article/34063/
http://www.syrostoday.gr/NewsCategories/12-Ygeia.aspx
http://meallamatia.blogspot.gr/2013_07_07_archive.html
http://www.promed.gr/perpatoures-orthostatoperpatoures/290-perpatouresorthostatoperpatoures-ekpedeutis-badisis-rifton.html
http://amea-blog.blogspot.gr/2013_06_01_archive.html
23
24
25
∆εν έχει τόση σηµασία αυτό που δεν µπορείς να κάνεις.
Πολύ πιο σηµαντικό είναι ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΣ να κάνεις !
26
27
Συνδυασµός κινητικής ανεπάρκειας και νοητικής υστέρησης
Υπάρχουν άτοµα ανά τον κόσµο τα οποία αντιµετωπίζουν κινητικά
προβλήµατα τα οποία συχνά επιβαρύνονται µε κάποια νοητική υστέρηση. Αυτές οι
παθήσεις έχουν διάφορες µορφές, κάποιες συνήθεις και κάποιες εντελώς ασυνήθιστες
και πρωτόγνωρες. Τα άτοµα που υποφέρουν από αυτές τις παθήσεις έχουν αρκετές
δυσκολίες στην καθηµερινή τους ζωή.
http://bit.ly/1h5wp27
Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι µία πάθηση η οποία συνδυάζει την κινητική µε
την νοητική δυσκολία. Η πολλαπλή σκλήρυνση ή σκλήρυνση κατά πλάκας είναι µια
χρόνια νευρολογική ασθένεια, κατά την οποία συµβαίνει «επίθεση» του
ανοσοποιητικού συστήµατος στο κεντρικό νευρικό. Πιο συγκεκριµένα, η επίθεση
αυτή γίνεται στο περίβληµα µυελίνης των νεύρων. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα να
καταστρέφεται και να εξαφανίζεται η µυελίνη (αποµυελίνωση) και, στη θέση της, να
δηµιουργούνται πλάκες αλλά και γενικότερα να προκαλούνται νευρολογικά
συµπτώµατα στον οργανισµό του ασθενούς. Έτσι τα ηλεκτρικά σήµατα
επιβραδύνονται αλλά και τα ίδια τα νεύρα παθαίνουν σοβαρές βλάβες σταδιακά µε
την πάροδο του χρόνου και ο ασθενής αρχίζει να έχει συµπτώµατα στη βάδιση , την
οµιλία , το γράψιµο µε το χέρι ,την όραση και τη µνήµη . Η κλινική εικόνα δεν έχει
28
σε όλους την ίδια βαρύτητα ή κατανοµή στο χρόνο, άλλοι ασθενείς εµφανίζουν
παροδικά και αναστρέψιµα συµπτώµατα και σε άλλους εγκαθίσταται .
http://bit.ly/1fnAqOU
Η αιτία της νόσου, αν και δεν είναι σαφώς καθορισµένη, φαίνεται ότι έχει
σχέση µε το ανοσοποιητικό σύστηµα του οργανισµού, δηλ. πιθανώς ανήκει στα
αυτοάνοσα νοσήµατα. Για το λόγο αυτό, τα φάρµακα που χορηγούνται στην
πολλαπλή σκλήρυνση έχουν σχέση µε το σύστηµα ανοσίας. Έχουν διατυπωθεί
θεωρίες που συσχετίζουν την πολλαπλή σκλήρυνση µε ιούς, γονιδιακούς ή τοξικούςπεριβαλλοντικούς παράγοντες, αλλά καµιά θεωρία δεν έχει καθολική ισχύ.
∆εν υπάρχει σίγουρη θεραπεία για την πολλαπλή σκλήρυνση, καθώς δεν
υπάρχει µέχρι στιγµής ούτε πλήρης ίαση της ασθένειας. Οι έρευνες συνεχίζονται σε
παγκόσµιο επίπεδο και συνεχώς έρχονται στο φως νέοι τρόποι αντιµετώπισης της
νόσου, που στοχεύουν στην καθυστέρηση της εξέλιξης της καθώς και στην
ανακούφιση των συµπτωµάτων, ώστε να εξασφαλίζεται µια καλύτερη ποιότητας
ζωής στα Άτοµα µε Σκλήρυνση κατά Πλάκας. Απώτερος στόχος παραµένει η εύρεση
της οριστικής θεραπείας. [ http://www.neurocenter.gr/sklirinsi.html,
http://bit.ly/1dAQk4c, http://www.iatropedia.gr/articles/read/2299,
http://www.msassociationhellas.org/index.php?c=2 ]
29
http://bit.ly/1ayDpAD
Η έννοια νοητική δυσκολία που προαναφέρθηκε είναι πιο γενική έννοια. Ο όρος
νοητική καθυστέρηση (mental retardation) περιγράφει µια κατάσταση, που
περιλαµβάνει πλήθος ανοµοιογενών παθολογικών περιπτώσεων. Υποδηλώνει µια
νοητική ανάπτυξη κάτω από το µέσο όρο, η οποία είναι παρούσα κατά την γέννηση ή
εµφανίζεται κατά την πρώτη παιδική ηλικία και που οφείλεται σε κάποια εξελικτική
αναστολή λόγω οργανικών αιτίων (Edgar Doll, 1941).
Ο Edgar Doll καθιερώνει τα εξής βασικά κριτήρια για την διάγνωση της νοητικής
καθυστέρησης:
1. Το άτοµο παρουσιάζει ανεπαρκή νοητική ανάπτυξη και ανεπαρκή κοινωνική
προσαρµοστικότητα
2. Η νοητική καθυστέρηση καταλήγει σε κοινωνική ανεπάρκεια κατά την
πρώιµη ηλικία
3. Οφείλεται σε οργανικά αίτια και είναι βασικά ανίατη.
Παράλληλα, το άτοµο αυτό διαθέτει µειωµένη ικανότητα προσαρµογής, η οποία
αντικατοπτρίζεται συνήθως στην ωρίµανση κινητικών και αντιληπτικών
ικανοτήτων, δεξιοτήτων αυτοεξυπηρέτησης, στην µάθηση και στην κοινωνική
ένταξη.
30
Τα άτοµα µε µέτρια και βαριά νοητική υστέρηση παρουσιάζουν πολλά προβλήµατα
o στην κινητική τους εξέλιξη,
o στην αισθητηριακή τους εξέλιξη (δεν έχουν επαρκώς αναπτυγµένες τις
αισθήσεις ούτε την αντιληπτικότητά τους),
o στην γλωσσική τους εξέλιξη,
o
στην αυτονοµία τους (ως άτοµα αλλά και ως µέλη της οικογένειας και
της
ευρύτερης
κοινωνίας).
[Κέντρο
Λόγου
ΕΥ
ΛΕΓΕΙΝ
http://bit.ly/1c73rcw]
Σύµφωνα µε την ταξινόµηση του Kirk, τα νοητικά καθυστερηµένα άτοµα
διακρίνονται µεταξύ άλλων και σε: Βραδυµαθή: µε οριακή νοηµοσύνη, δηλαδή
βρίσκονται στο κατώτατο όριο και µε φυσιολογική κοινωνική, συναισθηµατική
και σωµατική ανάπτυξη. Εκπαιδεύσιµα: Μπορούν να µάθουν βασικές µόνο
σχολικές γνώσεις και δεξιότητες, παρουσιάζουν συχνά διαταραχές στην ακοή, την
όραση και τον κινητικό συντονισµό. ∆εν µένουν για πολύ χρόνο σε ένα
αντικείµενο, δηλαδή υστερούν στην προσοχή, η µνήµη τους είναι αδύνατη. Είναι
ιδιαίτερα ευαίσθητα προς το περιβάλλον και δύσκολα διακρίνουν το καλό από το
κακό. Ασκήσιµα: ∆εν είναι σε θέση να αφοµοιώσουν βασικές σχολικές γνώσεις
και δεξιότητες. Παρουσιάζουν φυσικές µειονεξίες, ελαφρές ή σοβαρές, που
επηρεάζουν την κινητική, αισθητηριακή τους εξέλιξη και γενικά την φυσική τους
κατάσταση. Αναπτύσσουν καλές διαπροσωπικές σχέσεις αλλά πολλές φορές
χαρακτηρίζονται από επιθετικότητα, κοινωνική αποµόνωση και άλλες αντιφατικές
και συναισθηµατικές καταστάσεις. Πλήρως εξαρτώµενα: Παρουσιάζουν βαριά
νοητική καθυστέρηση και δεν είναι σε θέση να ασκηθούν στην αυτοεξυπηρέτηση
και την κοινωνικότητα. [Νοητική καθυστέρηση (διαφορική διάγνωση, αιτιολογία–
πρόληψη, ψυχοπαιδαγωγική αντιµετώπιση), Ιωάννου Ν. Παρασκευόπουλου,
Καθηγητού
Πανεπιστηµίου
Αθηνών.
Εξελικτική ψυχολογία, τόµος 1ος Προγεννητική περίοδος – Βρεφική ηλικία,
κεφάλαιο 4ο, Ιωάννου Ν. Παρασκευόπουλου, Καθηγητού Πανεπιστηµίου Αθηνών,
http://bit.ly/18IPcID]
31
http://bit.ly/1fe2gKd
‘Ενταξη των ατόµων στην κοινωνία
Μπορεί γενικά να δίνεται βάση στο να αναλύονται οι µορφές των παθήσεων
των ανθρώπων µε ανεπάρκειες ή στα αίτια αυτών ή την αντιµετώπιση τους, όµως
είναι εξίσου σηµαντικό να αναλυθεί και το θέµα της ένταξης των ατόµων αυτών σε
επιµέρους κοινότητες και γενικότερα στην κοινωνία µας, κάτι που είναι αισθητά
δύσκολο.
http://bit.ly/18bwXkt
Οι σύγχρονες µέθοδοι προσέγγισης και αντιµετώπισης της νοητικής
καθυστέρησης ορίζουν ένα διαφορετικό ιδεολογικό πλαίσιο από αυτό που υπήρχε
παλαιότερα. Παύει να υπάρχει αυτή η ταξινόµηση των ατόµων µε κριτήριο την
32
νοηµοσύνη του καθενός και την θέση της παίρνει η διάκριση µεταξύ των ατόµων µε
νοητική υστέρηση ανάλογα µε το βαθµό υποστήριξης και βοήθειας που χρειάζονται.
Σκοπός πλέον δεν είναι τόσο η θεραπεία ή η αποκατάσταση αυτών των
ατόµων αλλά η διόρθωση του χάσµατος που υπάρχει ανάµεσα στο άτοµο και στο
περιβάλλον στο οποίο ζει. Το ίδιο αυτό περιβάλλον στην περίπτωση των ατόµων µε
νοητική υστέρηση συνήθως χειραγωγεί και καθιστά το άτοµο ανεύθυνο και απαθές
απέναντι στην ίδια του τη ζωή, αφού δε µπορεί να δράσει αυτόνοµα µέσα σε αυτό.
Αυτό συµβαίνει γιατί τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα των ευκαιριών που του
παρέχονται είναι διαφορετικές και πολύ πιο περιορισµένες από αυτές που παρέχονται
στα άτοµα τυπικής ανάπτυξης.
http://bit.ly/1bVeCXK
Το σηµαντικό είναι λοιπόν να δώσουµε ως σύνολο µία καλή ποιότητα ζωής
στους συνανθρώπους µας που την έχουν ανάγκη. Η καλή ποιότητα ζωής του ατόµου
συµβάλλει σταθερά στην προσωπική του ευηµερία. Η έννοια αυτή προσφέρει µία νέα
οπτική γωνία θεώρησης της αναπηρίας και είναι πολύ χρήσιµη για τον προσδιορισµό,
την ανάπτυξη και την αξιολόγηση των υποστηρικτικών µέσων και πολιτικών που
λαµβάνονται για τα άτοµα µε αναπηρίες. Αυτά χρειάζονται γενικά αυτονοµία και
αυτενέργεια, αυτορρύθµιση, ψυχολογική ενδυνάµωση και αυτοπραγµάτωση,
πράγµατα που µπορεί εν µέρει να τα έχουν ως άτοµα αλλά δεν αρκεί µόνο αυτό. Η
συµβολή της κοινωνίας σε αυτές τους τις ανάγκες είναι ζωτικής σηµασίας.
33
http://bit.ly/17ReTGz
Το ζήτηµα είναι να έχουν τον έλεγχο της ζωής τους, να παίρνουν αποφάσεις,
να θέτουν στόχους, να διαµορφώνουν αξίες, να επιλύουν προβλήµατα της
καθηµερινότητας τους, να δρουν δηλαδή κατά το µέγιστο σαν ολοκληρωµένες
προσωπικότητες. Η εκπαίδευση των παιδιών µε νοητικά προβλήµατα αποβλέπει
µακροπρόθεσµα στην καλύτερη ποιότητα ζωής των παιδιών για να µπορούν να βγουν
στην κοινωνία ως ενήλικες και να ανταπεξέλθουν στηριζόµενοι στις δυνάµεις τους. [
∆ιπλωµατική εργασία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα επιστηµών
προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης µε θέµα την σχολική ένταξη και εκπαίδευση
µαθητών µε νοητική καθυστέρηση: οι απόψεις των ειδικών εκπαιδευτικών. Επιµέλεια
της Ε.Καϊδαντζή, Εποπτεία των Γ.Μπάρµπας, Μ.Τζουριάδου,Κ Βουγιούκας, (2009).
Θεσσαλονίκη. http://bit.ly/1dB9Tte]
34
Συνέντευξη
Στα πλαίσια της εργασίας µας, πήραµε συνέντευξη από τον κύριο Μάνο Τσώλη,
γυµναστή ειδικής φυσικής αγωγής, στο 2ο ειδικό δηµοτικό σχολείο ΕΛΕΠΑΠ
Αθηνών. Στο σχολείο αυτό φοιτούν 80 παιδιά που πάσχουν από εγκεφαλική
παράλυση και είναι σε αναπηρικά αµαξίδια.
Η εγκεφαλική παράλυση είναι µια διαταραχή κυρίως στις κινητικές λειτουργίες του
σώµατος. Οφείλεται σε βλάβη ή ατελή ανάπτυξη περιοχών του εγκεφάλου που
ρυθµίζουν, ελέγχουν και συντονίζουν τις κινήσεις και την ισορροπία του σώµατος.
Η βαρύτητα της κατάστασης διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση. Μερικοί έχουν
πολύ ελαφριές κινητικές δυσκολίες και δεν παρουσιάζουν έκδηλη αναπηρία. Άλλοι
όµως, έχουν πολύ πιο σοβαρά κινητικά προβλήµατα, στη βάδιση, στην ισορροπία,
στην οµιλία, ενώ µερικοί γίνονται απόλυτα εξαρτηµένοι. Ανάλογα µε την
νευρολογική βλάβη µπορεί να υπάρχουν και σοβαρά συνοδά συµπτώµατα (επιληψία,
νοητική υστέρηση, µαθησιακές δυσκολίες, προβλήµατα λόγου-οµιλίας, και άλλα). [
http://www.eps-ath.gr/category_subcategories.php?category_id=339 ]
Εκτός από τον γυµναστή, οι δάσκαλοι ειδικής αγωγής σε αυτό το σχολείο δουλεύουν
µε γκρουπ 4-5 ατόµων µεταφέροντας πολύ βασικές γνώσεις , όπως 2+2=4 σε
ανόµοια ηλικιακά άτοµα.
Τα παιδιά µε τα οποία συναναστρέφεστε καθηµερινά έχουν διάθεση για ζωή, θέληση
για συνεργασία, όρεξη για διασκέδαση, για την οποιασδήποτε φύσης δραστηριότητα
στην ζωή τους;
Μόνο ένα 15-20 % από τα παιδιά του σχολείου βρίσκονται σε θέση να
ανταποκριθούν στα ερεθίσµατα που δέχονται και να εκδηλώσουν ότι περνούν καλά,
διασκεδάζουν και µπορούν να συνεργαστούν µε τον δάσκαλο. Οπότε είναι δύσκολο
να πούµε ότι αυτά τα παιδιά έχουν όρεξη για διασκέδαση ή κάποια άλλη
δραστηριότητα.
∆ηλαδή τα παιδιά φαίνεται να το διασκεδάζουν, να απασχολούνται, να νιώθουν
καλύτερα µε τον εαυτό τους και να πιστεύουν σε αυτόν;
Η αλήθεια είναι ότι –λόγω των προβληµάτων που έχουν τα περισσότερα από αυτάµόνο τα παιδιά που ανήκουν σε µια οµάδα που αποτελείται από 6 άτοµα και
35
λαµβάνει µέρος σε αθλήµατα και αγώνες µπορούν και εκφράζουν ότι διασκεδάζουν,
έχουν κάποια δραστηριότητα , ασχολούνται µε κάτι δηµιουργικό και νιώθουν
καλύτερα µε τον εαυτό τους. Με αυτά τα παιδιά συµµετέχουµε σε αγώνες , όπου
είµαι κοντά τους κι εγώ καθήµενος σε αµαξίδιο και συνεργαζόµαστε πολύ ωραία.
Η δουλειά σας, ως γυµναστής αυτών των παιδιών, θεωρείται µία προσφορά, νιώθετε
να ανταµείβεστε από αυτήν;
Η δουλειά µου ως ειδικός γυµναστής φυσικά θεωρείται µία προσφορά. Καταρχήν
νιώθω εγώ ότι ανταµείβοµαι ηθικά µε αυτά που προσφέρω, τα οποία βέβαια , λόγω
των αντικειµενικών δυσκολιών που αντιµετωπίζουν τα περισσότερα παιδιά,
θεωρούνται πολύ λίγα. Ανταµείβοµαι έµµεσα από τους γονείς, τους συναδέλφους,
τους σχολικούς συµβούλους και τον διευθυντή του σχολείου , αλλά άµεσα, πάρα
πολύ λίγο αφού µόνο από ένα 5% των παιδιών που µπορούν να επικοινωνήσουν,
µπορώ να το εισπράξω αυτό.
Τι σας έκανε να θέλετε να ασχοληθείτε µε την γυµναστική σε ένα τέτοιο σχολείο;
Επειδή είµαι από τη φύση µου άτοµο που θέλω να προσφέρω και να βοηθώ , να
συµµετέχω σε οµάδες κοινής ωφέλειας κλπ. επέλεξα στη σχολή µου αυτήν την
ειδικότητα γιατί ήθελα να εργαστώ µε άτοµα µε ειδικές ανάγκες ώστε να τους βοηθώ
και γενικά να τους προσφέρω κάτι.
Η εργασία σας σε αυτό το σχολείο έχει και δυσκολίες; Αν ναι, ποιες είναι αυτές;
Εκτός από τα θετικά που έχει η δουλειά µου από την πλευρά της προσφοράς, όπως
αντιλαµβάνεστε έχει και πολλές δυσκολίες. ∆εν µπορώ να εργαστώ µόνος µου πάντα
µε αυτά τα παιδιά, χρειάζοµαι βοηθό. Γίνεται µια µεγάλη προσπάθεια χωρίς φανερή,
άµεση ανταπόκριση. Πολλές φορές νιώθω ότι είµαι ανεπαρκής για αυτά τα παιδιά.
Επίσης το συναισθηµατικό δέσιµο που φυσιολογικά αναπτύσσεται δηµιουργεί
επίπονες καταστάσεις συχνά για εµένα καθώς πολλά από αυτά τα παιδιά λόγω της
πάθησης τους πεθαίνουν .
Στο επίπεδο που συναναστρέφεστε, πως έχετε συµπεράνει ότι είναι η καθηµερινή
τους ζωή;
Η καθηµερινή ζωή αυτών των παιδιών είναι µε µια λέξη µια ταλαιπωρία για αυτά και
τους γονείς τους. Ένα ατελείωτο τρέξιµο µεταξύ σχολείου, φυσιοθεραπευτή,
36
εργοθεραπευτή, λογοθεραπευτή, γιατρού και πολλές φορές νοσοκοµείου. ∆εν είναι
λίγες οι φορές που ξαφνικά κάποιο παιδί λείπει µεγάλο διάστηµα γιατί πρέπει να
χειρουργηθεί.
http://bit.ly/1fZiTu4
37
Πρόβληµατα στην καθηµερινότητα των αναπήρων
• Εκπαίδευση
Όταν η φοίτηση των παιδιών µε ειδικές ανάγκες στα σχολεία του κοινού
εκπαιδευτικού συστήµατος καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη, λόγω του είδους και του
βαθµού του προβλήµατός τους, τότε η εκπαίδευση παρέχεται είτε σε αυτοτελή
σχολεία ειδικής αγωγής, είτε σε σχολεία ή τµήµατα που λειτουργούν σε
νοσοκοµεία,ιδρύµατα αγωγής ανηλίκων,είτε στο σπίτι για εξαιρετικές περιπτώσεις.Οι
γονείς ενός παιδιού µε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες έχουν δυνατότητα επιλογής
σχολείου ειδικής αγωγής που βρίσκεται στον τόπο διαµονής τους, εφόσον το σχολείο
ειδικής αγωγής είναι σε θέση να ανταποκριθεί στο είδος του προβλήµατος του
συγκεκριµένου παιδιού.
Η ανάπτυξη θετικών απόψεων απέναντι στα άτοµα µε αναπηρία είναι πολύ
σηµαντική για την κατοχύρωση ενός όσο το δυνατόν λιγότερο καταπιεστικού περιβάλλοντος.
Τα περισσότερα παιδιά µε αναπηρία εντάσσονται σε κοινές τάξεις σε περίπτωση µικρής
αναπηρίας ή συµµετέχουν σε ειδικές τάξεις όταν αντιµετωπίζουν κάποιο σοβαρό πρόβληµα
αναπηρίας. Οι δάσκαλοι πρέπει να ενθαρρύνουν και να εντάσσουν αυτά τα παιδιά στο
σύνολο αλλά και στο γενικό σχολικό πρόγραµµα ώστε στη συνέχεια να εµπνεύσουν φυσική
και φυσιολογική στάση στους µαθητές µε αναπηρία.
Σύµφωνα µε το νόµο, τα αυτοτελή σχολεία ειδικής αγωγής είναι :
α) νηπιαγωγεία και δηµοτικά σχολεία ειδικής αγωγής για παιδιά ηλικίας 4-14 ετών,
που λειτουργούν ως ενιαίες σχολικές µονάδες.
β) γυµνάσια ειδικής αγωγής για µαθητές ηλικίας 15-18 ετών.
γ) ενιαία λύκεια ειδικής αγωγής για µαθητές 18-22 ετών.
Η πρωτοβάθµια εκπαίδευση για τα παιδιά µε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες
προσφέρεται σε όλη τη χώρα, µε µόνη διαφορά ότι είναι πιο αναπτυγµένη στις
πρωτεύουσες των νοµών και ειδικότερα στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Η
δευτεροβάθµια εκπαίδευση σε τµήµατα ένταξης παρέχεται στην Αθήνα,
Θεσσαλονίκη, Καλαµάτα, Πάτρα και Ηράκλειο.
38
Πηγή :
http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse2/seyp/ker/2008/BarkadoyStylianhEirhnh,KoykoyStayroyla/
attached-document/Varkadou2008.pdf
39
Αντιµετώπιση από την κοινωνία
Ακόµη και στις ηµέρες µας η στάση της ευρύτερης κοινωνίας απέναντι στα άτοµα µε
αναπηρίες και τα προβλήµατά τους είναι µάλλον αρνητική ή επιφυλακτική.
1) Κοινωνικός αποκλεισµός
•
στον τοµέα της εκπαίδευσης απο στέρηση της εισόδου στην εκπαιδευτική
διαδικασία
•
στον τοµέα της προσβασιµότητας, πολύ συχνά τα άτοµα µε αναπηρία
αποκλείονται από υπηρεσίες και αγαθά λόγω εµποδίων στο φυσικό
περιβάλλον και στα µέσα µαζικής µεταφοράς.
•
στον τοµέα του πολιτισµού και της ψυχαγωγίας, τα εµπόδια πρόσβασης σε
συνδυασµό µε τις οικονοµικές δυσκολίες που βιώνουν τα άτοµα µε αναπηρία,
λειτουργούν περιοριστικά στο να αναπτυχθούν ευκαιρίες συµµετοχής σε
τέτοιου είδους δραστηριότητες.
•
στον τοµέα της υγείας, τα άτοµα µε χρόνια πάθηση ως καθηµερινοί χρήστες
των υπηρεσιών υγείας αντιµετωπίζουν προβλήµατα πρόσβασης και ισότιµης
κοινωνικής προστασίας και ασφάλισης, καθώς και προβλήµατα λόγω
έλλειψης εξειδικευµένου προσωπικού και ποιοτικών υπηρεσιών.
2)Οι παρεµβάσεις της Πολιτείας
Με την τελευταία αναθεώρηση του Συντάγµατος (άρθρο 21, παρ.5) γίνεται
µια γενική αναφορά στα δικαιώµατα των αναπήρων για ίσες ευκαιρίες και το 2004
ενσωµατώνεται στο Ελληνικό ∆ίκαιο η Κοινοτική Οδηγία 78/2000 περί
καταπολέµησης των διακρίσεων, όπου γίνεται σαφής αναφορά σε λήψη µέτρων για
την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των ατόµων µε αναπηρία.
Στον «Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη» (αναθεωρηµένο) αναφέρεται ότι τα
κράτη µέλη είναι υποχρεωµένα να λαµβάνουν τα κατάλληλα µέτρα ώστε τα άτοµα µε
αναπηρία να ασκούν πλήρως το δικαίωµα στην αυτονοµία, στην κοινωνική
αποκατάσταση και στη συµµετοχή στην κοινωνική ζωή. Τα µέτρα µεταξύ άλλων,
40
αναφέρονται, στον επαγγελµατικό προσανατολισµό και στην επαγγελµατική
εκπαίδευση και µετεκπαίδευση.
3)Προσβασιµότητα
Τα τελευταία χρόνια, έχει σηµειωθεί πρόοδος και έχουν δηµιουργηθεί
υποδοµές, αλλά δεν έχουµε προσεγγίσει, ακόµη, το επίπεδο άλλων προηγµένων
κρατών.∆εν παρέχονται οι υπηρεσίες, που θα επέτρεπαν στα άτοµα µε κινητικά
προβλήµατα ή έλλειψη όρασης, την άνετη πρόσβαση στους χώρους, που επιθυµούν.
Είναι σηµαντικό να παρθούν κάποια µέτρα για την σωστή αντιµετώπιση αυτών των
ατόµων.Επιβάλλεταιη ευρεία ενηµέρωση του κοινού για τις ιδιαιτερότητες των
ατόµων µε αναπηρία, ώστε η ευαισθησία να µεταβληθεί σε καθηµερινή πράξη καθώς
και η δηµιουργία υποδοµών σε πεζοδρόµια, δηµόσιους και ιδιωτικούς χώρους.
Πηγή : http://www.vlioras.gr/Philologia/Composition/Amea.htm
http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse2/seyp/ker/2008/BarkadoyStylianhEirhnh,KoykoySt
ayroyla/attached-document/Varkadou2008.pdf
41
Πηγή : http://leoforiaaccess.blogspot.gr/2012/08/32.html
Πηγή : http://leoforiaaccess.blogspot.gr/2012/08/32.html
42
Πηγή: http://mariasot.blogspot.gr/2012/07/blog-post_13.html
Πηγή: http://mariasot.blogspot.gr/2012/07/blog-post_13.html
43
Πηγή : http://www.iefimerida.gr/sites/default/files/21_20131025_046_kt_9208..jpg
Πηγή : http://s0.thejournal.ie/media/2013/01/stock-image-wheelchair-middle-men390x285.jpg
44
Πηγή : http://www.workplacerantings.com/wp-content/uploads/2013/05/images-29.jpg
Πηγή :http://www.timescrest.com/coverstory/no-country-for-disabled-people-2974
45
Κοινωνικός Αποκλεισµός
http://bit.ly/1eCB5YY
Ο ρατσισµός στις µέρες είναι µια κοινωνική µάστιγα, η οποία ορίζεται ως
προκατάληψη µιας οµάδας που εκδηλώνεται µε περιθωριοποίηση και κοινωνικό
αποκλεισµό τόσο σε επίπεδο ατόµων όσο και σε επίπεδο θεσµών και εµπεριέχει βία,
φυσική ή συµβολική. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σύνηθες φαινόµενο η
αντιµετώπιση διαφόρων κοινωνικών οµάδων µε βάση διακρίσεις και προκαταλήψεις,
οι οποίες είναι τις περισσότερες φορές αβάσιµες. ∆υστυχώς, το φαινόµενο αυτό
απαντάται σε µεγάλο βαθµό και στη χώρα µας. ∆ηλαδή, πολλά άτοµα λόγω της
διαφορετικότητάς τους, είτε αυτή υφίσταται σε εθνικό, φυλετικό, θρησκευτικό
επίπεδο είτε οφείλεται σε λόγους υγείας(όπως τα άτοµα µε αναπηρία),
αντιµετωπίζουν άδικη προς το πρόσωπό τους συµπεριφορά στην εκπαίδευση, στην
επαγγελµατική και κοινωνική τους συµβίωση µε τους άλλους.
http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse2/seyp/ker/2008/BarkadoyStylianhEirhnh,KoykoyStayroyla/
attached-document/Varkadou2008.pdf (σ.17 -18)
Μια τέτοια οµάδα, όπως προαναφέρθηκε, είναι τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες.
Σήµερα στην ευρωπαϊκή ένωση ο αριθµός των ατόµων που αντιµετωπίζουν κάποιο
πρόβληµα αναπηρίας ξεπερνά τα πενήντα εκατοµµύρια. ∆ηλαδή, δεν πρόκειται για
κάποιο µικρό σε µέγεθος φαινόµενο. Στη κοινωνική τους ζωή τα άτοµα αυτά
αντιµετωπίζουν καθηµερινά τον παραγκωνισµό και την αποµόνωση από τα άλλα
«φυσιολογικά» άτοµα. Πέφτουν θύµατα προκαταλήψεων λόγω κάποιας σωµατικής
αναπηρίας για την οποία δεν φέρουν καµία ευθύνη, αφού είτε την έχουν
κληρονοµήσει είτε είχαν κάποιο ατύχηµα. Και από τη στιγµή που εµείς αδιαφορούµε
καταπατείται το δικαίωµά τους στην κοινωνική προστασία. Επίσης µέσα στην
46
κοινωνία αναπτύσσονται µηχανισµοί αποκλεισµού αποµόνωσης που προκύπτουν από
στάσεις και κουλτούρες , σύµφωνα µε τις οποίες µια κοινωνική οµάδα ανθρώπων
εντάσσονται στη θέση του ξένου - του περιθωριακού.
http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse2/seyp/ker/2008/BarkadoyStylianhEirhnh,KoykoyStayroyla/
attached-document/Varkadou2008.pdf (σ.17 -18)
Οι άνθρωποι µε αναπηρία αποτελούν το 13% του πληθυσµού και
συµµετέχουν ενεργά στην κοινωνία. Οι συµπολίτες µας µε αναπηρία νιώθουν την
ανάγκη για κοινωνικοποίηση όπως όλοι µας! Οφείλουµε συλλογικά να τους
ενισχύουµε, να τους στηρίζουµε αλλά σε καµία περίπτωση να τους λυπόµαστε γιατί
οι άνθρωποι αυτοί είναι σαν και εµάς. Τους ανθρώπους αυτούς πρέπει να τους
κοιτάζουµε στα µάτια σαν ισότιµα µέλη της κοινωνίας και όχι να τους περιφρονούµε.
Τα άτοµα αυτά αρχικά πρέπει να συµφιλιωθούν µε την ιδιαιτερότητά τους. Αυτό
γίνεται µε ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό, εµψύχωση από το περιβάλλον τους
αλλά και τους θεραπευτές τους. Οι συνάνθρωποι τους πρέπει να προσπαθούν να τους
δείξουν ότι η ζωή δεν τελειώνει εκεί που αρχίζει η ιδιαιτερότητα τους και ότι
µπορούν να σταθούν ξανά µε αξιώσεις στα “πόδια τους”!
http://base.smartvoice.gr/ta-atoma-me-eidikes-anagkes-meloi-tis-koinonias/
http://base.smartvoice.gr/ta-atoma-me-eidikes-anagkes-meloi-tis-koinonias/
Όλοι δικαιούνται ίση µεταχείριση, ώστε να επιτυγχάνουν όσο γίνεται περισσότερο,
τον αυτοκαθορισµό τους. Ο κάθε ένας δικαιούται να θέλει «να είναι ο εαυτός του».
Όταν όµως συµβαίνει κάποιος να χαρακτηρίζεται από µια ιδιαιτερότητα τότε έχει
«δικαίωµα στη διαφορά» και αυτές οι ιδιαιτερότητες του πρέπει να είναι σεβαστές
από όλους. Πρέπει να διεκδικεί τον σεβασµό και την προστασία της ετερότητας, να
διεκδικεί την αναγνώριση του ως «Όµοιος».
http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse2/seyp/ker/2008/BarkadoyStylianhEirhnh,KoykoyStayroyla/
attached-document/Varkadou2008.pdf (σ.17 -18)
47
http://bit.ly/1ly5HA0
Πολλές φορές για να προσεγγίσουµε την έννοια της αναπηρίας και να την
κατανοήσουµε σε όλες της τις διαστάσεις, χρησιµοποιήσουµε έννοιες που συνδέονται
στενά µε την αναπηρία µε αποτέλεσµα να την καθορίζουν ή να την επηρεάζουν.
Μέσα σε αυτές τις έννοιες είναι και ο όρος κοινωνικός αποκλεισµός.Οι κοινωνικά
αποκλεισµένες οµάδες ανθρώπων, πολλές φορές οδηγούνται στο περιθώριο εκεί που
τα κοινωνικά δικαιώµατα καταργούνται. Επειδή η διαπροσωπική έλξη είναι ο
σηµαντικότερος παράγοντας της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, ο άνθρωπος χωρίς
αναπηρία που έχει αρνητικές προκαταλήψεις και στερεότυπα σε σχέση µε την
αναπηρία, δεν θα προσπαθήσει σχεδόν ποτέ να συνάψει σχέσεις µε έναν άνθρωπο µε
αναπηρία. Πολλές φορές οι άνθρωποι φοβούνται τη διαφορετικότητα και αυτό
συµβαίνει γιατί κρίνουν τους συνανθρώπους τους επιφανειακά, δίνοντας σηµασία
στις διαφορές και παραβλέποντας τις οµοιότητες. Αυτό αποτελεί ένα κοµµάτι στο
φαινόµενο του ρατσισµού.
http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse2/seyp/ker/2008/BarkadoyStylianhEirhnh,KoykoyStayroyla/
attached-document/Varkadou2008.pdf (σ.17 -18)
Η αιτία του ρατσισµού αποδίδεται στην υπαρκτή ή στην υποτιθέµενη
διαφορετικότητα ενός ατόµου ή µιας οµάδας, η οποία συχνά αξιολογείται αρνητικά
ως κατωτερότητα. Πολλές φορές η καταγραφή στη συνείδηση µιας κοινωνικής
οµάδας για έναν άνθρωπο ή µια οµάδα ανθρώπων που θεωρεί αδύνατο ή εξαρτηµένο
από την κοινωνία, διαµορφώνει γι’ αυτόν µια στάση υπεροχής ισχυρού προς το
αδύνατο, µε συνέπεια την καταρράκωση της αξιοπρέπειας και τον εκµηδενισµό της
από την πρώτη οµάδα.
http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse2/seyp/ker/2008/BarkadoyStylianhEirhnh,KoykoyStayroyla/
attached-document/Varkadou2008.pdf (σ.17 -18)
48
Οι πολιτικοί εντείνουν τον κοµµατικό και τον πολιτικό ρατσισµό, υψώνουν
διαχωριστικές γραµµές ανάµεσα στους πολίτες, ώστε τους µετατρέπουν σε
φανατικούς οπαδούς. Επίσης καταστάσεις ή αντιλήψεις που διαµορφώνονται µέσα
από την ανάµνηση ιστορικών προκαλυπτικών γεγονότων. Η αποξένωση και η
ανωνυµία της ζωής στις πόλεις ευνοούν την εµφάνιση φαινοµένων κοινωνικής
νοσηρότητας, γιατί δεν υπάρχει κοινωνική συνείδηση και αλληλοσεβασµός. Συχνά,
σήµερα, δηµιουργούνται εντάσεις και αντιδράσεις, οι οποίες δε συµβάλουν στην
αποδυνάµωση του κοινωνικού ρατσισµού.
http://1lyk-elass.lar.sch.gr/autosch/joomla15/images/project.pdf
http://bit.ly/1ly5Kf5
Οι Συνέπειες του ρατσισµού δυστυχώς είναι αρκετές. Ο αποκλεισµός των
ατόµων µε ειδικές ανάγκες στερεί τη συνεισφορά τους από τους υπόλοιπους.
∆ιογκώνονται τα προβλήµατα που ήδη υπάρχουν, υποβιβάζεται η κοινωνική συνοχή
και οι άνθρωποι διαχωρίζονται σε προνοµιούχους και µη. Επίσης οι ανισότητες στην
εκπαίδευση και η εύκολη χειραγώγηση των θυµάτων. Αλλά και η εκµετάλλευση,
παραβιάσεις, σκανδαλώδεις ενέργειες, υποκρισία. Η Βία, η εγκληµατικότητα, η
απουσία υγιούς δηµοκρατίας λόγω έλλειψης ίσων ευκαιριών για διάλογο, η
συµµετοχή στα κοινά και η έλλειψη πολυφωνία. Αλλά και η ανασφάλεια και το άγχος
(για τα θύµατα του ρατσισµού). Επακόλουθο αυτού είναι η απόρριψη των ατόµων µε
ειδικές ανάγκες από το κοινωνικό σύνολο µε αποτέλεσµα να επικρατεί το δίκαιο του
ισχυρότερου.
http://1lyk-elass.lar.sch.gr/autosch/joomla15/images/project.pdf
49
http://www.slideshare.net/ReaTsakaloudi/ss-13257333
http://bit.ly/JZ0odV
Οι Τρόποι αντιµετώπισης ρατσισµού εξαρτάται από πολλούς φορείς. Απ’ το
άτοµο απαιτείται ευαισθησία, κατανόηση, ανεκτικότητα και σεβασµός στο
διαφορετικό. Αυτοκριτική για να οδηγηθούµε στην αυτογνωσία και να
συνειδητοποιήσουµε την ισοτιµία µας µε τους άλλους. ∆ιάλογος, άνοιγµα προς το
συνάνθρωπο, δεκτικότητα και καταδεκτικότητα, απλότητα, σεµνότητα, περιορισµός
έπαρσης και αλαζονείας, χαρακτηριστικά που θριαµβεύουν σήµερα απαραίτητη είναι
η ύπαρξη κράτους υγιούς δηµοκρατία και κατ΄ επέκταση ύπαρξη κατάλληλου ήθους.
Κατάλληλο ήθος-ύφος πολιτικής ηγεσίας ώστε να µην καλλιεργούν οι ίδιοι οι ηγέτες
ρατσιστικές τάσεις στους πολίτες. Ενίσχυση κράτους πρόνοιας – ίσες ευκαιρίες
πρόσβασης σε παιδεία, περίθαλψη, ασφάλιση κ.λπ. Εξασφάλιση καλών συνθηκών
εργασίας µε πνεύµα ισοτιµίας για όλους τους πολίτες . Ίσες ευκαιρίες για συµµετοχή
των πολιτών στα κοινά, την τοπική αυτοδιοίκηση κλπ. Όσον αφορά στο σχολείο
απαραίτητη είναι η ανθρωπιστική παιδεία. Με αλλά λόγια, το σχολείο οφείλει να
απαλλαγεί από το µανδύα του προπαρασκευαστικού σταδίου για το πανεπιστήµιο.
Καταλυτικός ο ρόλος του δασκάλου που µπορεί να εµπνεύσει τους µαθητές και να
τους προσανατολίσει προς τα υψηλά ανθρωπιστικά ιδεώδη της ισοτιµίας, της
συναδέλφωσης και της ουσιαστικής δηµοκρατίας. Αναφορικά µε τα ΜΜΕ µια καλή
ιδέα θα ήταν να υπάρχουν ειδικές εκποµπές µε αντιρατσιστικό περιεχόµενο και
απαραίτητος είναι ο ποιοτικός έλεγχος αυτών των εκποµπών. Είναι γεγονός, ότι
50
παρόλο που η εποχή µας χαρακτηρίζεται από πρόοδο της τεχνολογίας, της ιατρικής,
της επιστήµης, εντούτοις, οι άνθρωποι συνεχίζουν να έχουν προκαταλήψεις και αυτό
συµβαίνει λόγω της φοβίας που υπάρχει µέσα τους για οτιδήποτε το διαφορετικό.
Όσο αφορά τους ανθρώπους µε αναπηρίες, πολλές φορές, γίνονται θύµατα
από την ίδια την κοινωνία. Όµως έχει αναρωτηθεί κανείς αν οι ανάπηροι είναι για
λύπηση? ∆εν θέλουν οίκτο, αλλά κατανόηση και ίσα δικαιώµατα κάτι που πολλές
φορές η κοινωνία αδυνατεί να καταλάβει. Το µεγαλύτερο πρόβληµα που
αντιµετωπίζουν τα άτοµα µε αναπηρία είναι η γραφειοκρατία. Το ίδιο το κράτος
ζητάει από τα άτοµα αυτά την επανεξέτασή τους κάθε 5 χρόνια σαν να υπάρχει η
περίπτωση ίασής τους. Έτσι ταλαιπωρούνται πιο πολύ ψυχικά παρά σωµατικά όταν
αντικρίζουν ένα απέραντο χάος δηµοσίων υπηρεσιών. Κάθε φορά οφείλουν να
προσκοµίζουν ένα σωρό πιστοποιητικά και τους στέλνουν σε διάφορες επιτροπές
πιστοποίησης. Παραδοµένοι καθώς είµαστε στην ηγεµονία του κανονικού, όταν
αναφερόµαστε στον ανάπηρο, είναι συνήθως µέσα από µια εικόνα
ελλειµµατικότητας. Όχι διαφορετικός αλλά κατώτερος. Άλλος. Η τηλεόραση
αναπαράγει και εντείνει τα στερεότυπα. Το άτοµο µε ειδικές ανάγκες προβάλλει σαν
ένα ανυπεράσπιστο παιδί που, όταν δεν το αγνοούµε, πρέπει να το προστατεύσουµε.
Η στάση αυτή γενικότερα χαρακτηρίζεται από οίκτο, απαξίωση, άρνηση. Αρνούµενοι
τον ανάπηρο, είναι σαν να αποµακρύνουµε από τον ορίζοντά µας την έλλειψη, το
γήρας, τη φθορά. Ασυνείδητα είναι σαν να καθησυχάζουµε τον εαυτό µας «εµείς
είµαστε πλήρεις, αψεγάδιαστοι».
http://1lyk-elass.lar.sch.gr/autosch/joomla15/images/project.pdf
51
http://bit.ly/1a1aEJH
Πρέπει να γίνουµε επιτέλους άνθρωποι. Φανταστείτε πόσο δύσκολο είναι να
δένεις τα κορδόνια σου µε το ένα χέρι,να γράφεις χρησιµοποιώντας το στόµα σου,να
κατεβαίνεις τα σκαλιά µε ένα πόδι…
Για παράδειγµα, αν δούµε ένα άνθρωπο σε αναπηρικό καροτσάκι, τυφλό ή κωφό, τον
λυπόµαστε, και αυτό συµβαίνει γιατί φοβόµαστε να πάθουµε και εµείς το ίδιο.
∆υστυχώς η ελληνική κοινωνία είναι πολύ πίσω σε τέτοια θέµατα και ναι είναι ένα
θέµα που πολλοί αποφεύγουν να συζητήσουν εδώ στην Ελλάδα είτε λόγω άγνοιας,
είτε λόγω καθαρά εγωιστικής συµπεριφοράς. Αν γίνεται καθηµερινή ενηµέρωση για
θέµατα αναπηρίας και προβληµάτων, τότε θα αλλάξει και η νοοτροπία του κόσµου.
Βασική επιδίωξη της κοινωνίας θα πρέπει να είναι το να διασφαλίζει την ισότητα
µεταξύ των µελών της. ∆εν πρέπει να αφήνουµε παράλογες προκαταλήψεις να µας
επηρεάζουν, γιατί το µόνο που κάνουν είναι να µας γυρίζουν πολλά χρόνια, ίσως και
αιώνες, πίσω και είναι κρίµα να ακυρώνουµε όσα µε τόσους αγώνες έχουµε κερδίσει,
όπως είναι η ισονοµία. Συνεπώς, το πρόβληµα των ατόµων µε ειδικές ανάγκες
εντάσσεται πλέον στο γενικότερο πρόβληµα του κοινωνικού αποκλεισµού και αυτό
µε τη σειρά του καλείται να αντιµετωπιστεί στη γενικότερη πολιτική της βιώσιµης
ανάπτυξης. Παίρνει, λοιπόν, πολύ ευρύτερες διαστάσεις και γι' αυτό δίνει τη
δυνατότητα για πιο ολοκληρωµένες λύσεις, αλλά παράλληλα καθιστά το πρόβληµα
σύνθετο και απαιτεί πιο ολοκληρωµένες προσπάθειες, κάτι µε το οποίο δεν είµαστε
εξοικειωµένοι.
http://1lyk-elass.lar.sch.gr/autosch/joomla15/images/project.pdf
52
http://bit.ly/1ly5JrI
Πηγές
http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse2/seyp/ker/2008/BarkadoyStylianhEirhnh,KoykoyStayroyla/
attached-document/Varkadou2008.pdf (σ.17 -18)
http://1lyk-elass.lar.sch.gr/autosch/joomla15/images/project.pdf
http://base.smartvoice.gr/ta-atoma-me-eidikes-anagkes-meloi-tis-koinonias/
http://www.slideshare.net/ReaTsakaloudi/ss-13257333
53
Συνέντευξη
Μέσα στο πλαίσιο των µαθηµάτων πήραµε συνέντευξη από µια ειδική παιδαγωγό.
Σας ευχαριστώ εγώ και όλη η οµάδα µου που θα µας βοηθήσετε στην εργασία µας.
1. Πως είναι η συνεργασία µε αυτά τα παιδιά (και ψυχολογικά);
Ερ.1: Η συνεργασία µε αυτά τα παιδιά δεν είναι εύκολη. Εξαρτάται βέβαια
κάθε φορά από την συγκεκριµένη περίπτωση. Εάν ένα παιδί έχει µόνο
κινητικές δυσκολίες πρέπει να το βοηθάς σε πρακτικό επίπεδο (µετακίνηση)
αλλά και να το εµψυχώνεις, αφού τα παιδιά αυτά έχουν πολύ συχνά άσχηµη
διάθεση και χρειάζονται και ψυχολογική στήριξη. Όταν τα κινητικά
προβλήµατα συνυπάρχουν µε άλλες δυσκολίες όπως κάποια αναπτυξιακή
καθυστέρηση ή επιληπτικές κρίσεις, η συνεργασία είναι πολύ δύσκολη.
2. Τι σας ώθησε να το σπουδάσετε αυτό;
2: Έχω σπουδάσει στο Πρόγραµµα Ψυχολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών και έχω
εκπαιδευτεί στην Κλινική Αξιολόγηση και ∆ιάγνωση και στην Αποκατάσταση
Ειδικών δυσκολιών. ∆ιάλεξα αυτό το επάγγελµα γιατί πιστεύω πως µπορώ να είµαι
δηµιουργική µέσα από αυτό προσφέροντας βοήθεια σε κάποιους συνανθρώπους µου
που έχουν ανάγκη (και κυρίως παιδιά).
3. Γνωρίζετε µήπως πώς νιώθουν αυτά τα παιδιά απέναντι στις ρατσιστικές
συµπεριφορές;
3. Φαντάζοµαι πως νιώθουν δυσάρεστα. Ξέρουν πως τραβούν τα βλέµµατα
των γύρω τους επάνω τους. Ακόµη και τα παιδιά που έχουν πολύ σοβαρά
προβλήµατα όπως κάποια εγκεφαλική παράλυση νιώθουν ότι τραβούν την
προσοχή των άλλων κι αυτό µόνο στενοχώρια µπορεί να τους δηµιουργεί.
4. Σας έχουν µιλήσει για αυτές τις ρατσιστικές συµπεριφορές;
54
4. Παιδιά µε κινητικά προβλήµατα µου έχουν πει πως δεν τους αρέσει να τα
κοιτούν την ώρα που κάνουν κάτι πολύ απλό π.χ. ψωνίζουν, ή να τα
λυπούνται. Κάποιοι επίσης τα κοροϊδεύουν για την αναπηρία τους.
Αντιλαµβάνονται πως διαφέρουν από τους περισσότερους γι αυτό και θα
ήθελαν να έχει µεριµνήσει καλύτερα η πολιτεία ώστε να µπορούν να κάνουν
πιο εύκολα πράγµατα που κάνουν όλοι οι άνθρωποι.
5. Πως αντιµετωπίζουν τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης τα παιδιά µε ειδικές
εκπαιδευτικές ανάγκες (κινητικά προβλήµατα);
5. Κάποια παιδιά τα βοηθούν και τα στηρίζουν και κάποια άλλα πάλι µπορεί
να είναι αυστηρά µαζί τους ή ακόµη και να τα ενοχλούν και να τα
κοροϊδεύουν.
6. Πόσο εύκολο είναι να ενσωµατωθούν τα παιδιά αυτά στην εκπαιδευτική
διαδικασία (κινητικά προβλήµατα και κινητικά σε συνδυασµό µε νοητική
στέρηση);
6. Είναι δύσκολο γιατί αυτά τα παιδιά χρειάζονται παραπάνω βοήθεια από ότι
τα παιδιά µιας τάξης ακόµα και για τα βασικά (µετακίνηση, νερό, τουαλέτα
κ.α.). Εποµένως είναι δύσκολο να είναι σε ένα σχολείο χωρίς κατάλληλη
υποδοµή (π.χ. ράµπες ) όπως είναι τα περισσότερα σχολεία σήµερα και να
σταθούν σε µια τάξη µε πολλά παιδιά κι έναν δάσκαλο χωρίς περαιτέρω
βοήθεια.
7. Υπάρχουν στερεότυπα, προκαταλήψεις για το νοητικό υπόβαθρο αυτών των
παιδιών;
7. Φυσικά και υπάρχουν. Η εξωτερική εικόνα κάποιου συνήθως µας κάνει να
σκεφτόµαστε γι αυτόν πιο θετικά ή πιο αρνητικά. Μια ‘όχι και τόσο καλή’
εικόνα παιδιού σε καροτσάκι για παράδειγµα, κάνει τους περισσότερους να
σκεφτούν πως αυτά τα παιδιά υστερούν και σε νοητικό επίπεδο.
55
8. Μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της κανονικής τάξης;
8. Εξαρτάται από την κάθε περίπτωση, από τις δυσκολίες του κάθε παιδιού
ξεχωριστά. Επίσης από το εάν το σχολείο έχει την κατάλληλη υλικοτεχνική
υποδοµή, από το αν το παιδί µπορεί να έχει µαζί του κάποιον βοηθό
(παράλληλη στήριξη όπως λέγεται).
9. Ποιες διδακτικές παρέµβασης θα χρησιµοποιούσατε εάν είχατε ένα τέτοιο
παιδί στην τάξη;
9. Καταρχάς θα διεκδικούσα ένα τέτοιο παιδί να έχει έναν ‘συνοδό’ στην τάξη
(ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό). Στη συνέχεια θα προσπαθούσα να τον
ενσωµατώσω στην τάξη, θα ζητούσα δηλαδή να συµµετέχει σε όλες τις
δραστηριότητες που θ ακολουθούσαν και τα υπόλοιπα παιδιά και θα
‘στεκόµουν’ παραπάνω (θα στήριζα µε παραπάνω εκπαιδευτικό υλικό) σε
τυχόν ελλείψεις του, όπως συµβαίνει για όλα τα παιδιά µιας τάξης. Τέλος, θα
συζητούσα µε την τάξη µου τις δυσκολίες (κινητικά προβλήµατα) που θα
αντιµετώπιζε και θα ζητούσα από όλους να είναι βοηθητικοί, υποστηρικτικοί
και ευγενικοί µαζί του, όπως δηλαδή και µε όλους τους συνανθρώπους µας.
10. Μπορούν αυτά τα παιδιά να ακολουθήσουν το αναλυτικό πρόγραµµα του
σχολείου;
10. Εξαρτάται από την κάθε περίπτωση. Από τις δυσκολίες που έχει. Αν
αντιµετωπίζει δηλαδή µόνο κινητικά προβλήµατα και έχει µαζί του κάποιον ‘συνοδό’,
ναι µπορεί. Αν όµως συνυπάρχουν κι άλλες σοβαρές δυσκολίες όπως κάποια
αναπτυξιακή καθυστέρηση, εγκεφαλική παράλυση ή επιληπτικές κρίσεις τότε τα
πράγµατα αλλάζουν. Πρέπει να εξετάζουµε την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.
56
11. Τι µέτρα έχει πάρει η πολιτεία για την ενσωµάτωση αυτών των παιδιών στα
σχολεία;
11. ∆υστυχώς τα πράγµατα δεν είναι καλά γι αυτά τα παιδιά. Τα σχολεία µας
δεν έχουν όλα κατάλληλη υποδοµή (π.χ. ράµπες, ειδικές τουαλέτες..) για να
δεχτούν αυτά τα παιδιά. ∆ύσκολα επίσης τους παρέχουν ειδικό εκπαιδευτικό
προσωπικό για να τα συνοδεύει στο σχολείο και να τα βοηθά. Έτσι τα
περισσότερα παιδιά µε κινητικά προβλήµατα φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σε
άλλα ειδικά πλαίσια που έχουν κατάλληλη υποδοµή. Έχει τύχει µάλιστα να
γνωρίσω σε ειδικό σχολείο µαθητή Γ΄ λυκείου (µε κινητικά µόνο
προβλήµατα) που ετοιµάζεται για πανελλήνιες εξετάσεις και δίπλα του ένα
άλλο παιδί µε σοβαρή νοητική υστέρηση που κάνει το µάθηµά του!
Παραολυµπιακοί αγώνες
Τα άτοµα µε κινητικά προβλήµατα αντιµετωπίζουν καθηµερινά χιλιάδες
εµπόδια ρατσιστικής φύσης , παρ΄όλα αυτά υπάρχει ένας τοµέας όπου µπορούν να
συµµετάσχουν και να αποδείξουν τι αξίζουν αλλά και ότι δεν διαφέρουν καθόλου
από τους άλλους ! Αυτός ο τοµέας είναι ο αθλητισµός ο οποίος δίνει δύναµη και
κουράγιο σε αυτούς τους <<αγωνιστές ζωής >> να συνεχίσουν να προσπαθούν αλλά
και να ονειρεύονται! Οι παραολυµπιακοί αγώνες είναι ένα µεγάλο βήµα που έγινε
υπέρ αυτής της αδύναµης κοινωνικής οµάδας ,προκειµένου να εξισωθεί µε τους
ευνοηµένους της ζωής !
Όλα ξεκίνησαν από τους Ολυµπιακούς αγώνες του Λονδίνου το 1968 ,όπου την ίδια
περίοδο πραγµατοποιήθηκε στο Στόουκ Μάντεβιλ της Αγγλίας η πρώτη διοργάνωση
για αθλητές µε αµαξίδιο .Μετά από τέσσερα χρόνια, η Ολλανδία συµµετείχε µε
αρκετούς αθλητές σε αυτούς τους αγώνες και έτσι αναδύθηκε οι πρώτοι αγώνες µε
57
αναπηρία που είναι γνωστό σε εµάς ως Παραολυµπιακοί αγώνες. Οι πρώτοι επίσηµοι
αγώνες έλαβαν χώρα στη Ρώµη το 1960 και στην ίδια πόλη που είχαν
πραγµατοποιηθεί οι Ολυµπιακοί. Τα άτοµα που συµµετείχαν ήταν 400 από 23 χώρες
και αγωνίστηκαν σε οκτώ αθλήµατα από τα οποία τα έξι έχουν καταφέρει να
επιβιώσουν µέχρι τις µέρες µας .Η τοξοβολία, η καλαθοσφαίριση, η κολύµβηση , η
ξιφασκία , η επιτραπέζια αντισφαίριση και ο στίβος ήταν τα αγωνίσµατα µε τα οποία
έγινε η αρχή, γι’ αυτή την µεγάλη διοργάνωση, η οποία γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια.
Στη συνέχεια ,το 1976 στο Τορόντο προστέθηκαν και άλλες κατηγορίες αναπηρίας ,
για τη συγχωνεύοντας διάφορες αναπηρίες οι οποίες να πάρουν µέρος σε διεθνές
αθλητικές οργανώσεις .Επιπλέον, το 1976 έγιναν στη Σουηδία οι πρώτοι χειµερινοί
αγώνες. Οι Παραολυµπιακοί του Σουέλ ξεχώρισαν από τους άλλους , γιατί
κατάφεραν να γίνουν στην ίδια χώρα και στις ίδιες εγκαταστάσεις όπου έγιναν και οι
Ολυµπιακοί, από τότε όλοι οι αγώνες γίνονται στην ίδια πόλη. Τέλος , οι
Παραολυµπιακοί αγώνες χωρίζονται σε χειµερινούς και σε θερινούς , από το 1980
έχουν γίνει 12 χειµερινοί και 9 από τους τελευταίους . Στις µέρες µας οι αγώνες αυτοί
έχουν εξελιχθεί σ’ ένα πολύ µεγάλο γεγονός. Αναλυτικά τα Παραολυµπιακά
αθλήµατα είναι τα ακόλουθα: Αντισφαίριση µε αµαξίδιο, Άρση βαρών σε πάγκο ,
Γκόλµπολ (Goalball), επιτραπέζια αντισφαίριση, ιππασία, Ιστιοπλοΐα,
καλαθοσφαίριση µε αµαξίδιο ,κολύµβηση µπότσια (Boccia), ξιφασκία µε αµαξίδιο,
πετοσφαιριστή (Καθιστών) ,ποδηλασία ποδόσφαιρο 5x5, ράγκµπι µε αµαξίδιο,
σκοποβολή, στίβος, τζούντο, τοξοβολία, κωπηλασία (νέο άθληµα από το Πεκίνο).Οι
τελευταίοι , διεξάγονται µε µεγάλη επιτυχία τα τελευταία 64 χρόνια και
παρουσιάζουν την απίστευτη δύναµη της ψυχής και της θέλησης που είναι ικανή να
υπερνικήσει τα φυσικά εµπόδια, αποδεικνύοντας µας ότι η «αναπηρία» δε µπορεί να
58
σταµατήσει τον άνθρωπο, αν ο ίδιος πιστεύει στις ικανότητες και τον εαυτό του.
[Ανάκληση από το διαδυκτιο : http://www.noesi.gr/node/328#sthash.t5AVPgnR.dpuf ]
http://bit.ly/1bStJAy
http://bit.ly/1beRr6s
59
Παραολυµπιονίκες
Παραολυµπιονίκες είναι οι αθλητές οι οποίοι έχουν καταφέρει να είναι µέσα
στην πρώτη οκτάδα , στην κατάταξη ενός Παραολυµπιακού αθλήµατος. Είναι
σηµαντικό να σηµειωθεί ,ότι οι αθλητές των Παραολυµπιακών αγόνων προπονούνται
το ίδιο σκληρά , µε τις ίδιες εντατικές προπονήσεις µε αυτούς των Ολυµπιακών.
Επιλέγονται, µάλιστα, µε τα ίδια αυστηρά κριτήρια και τα ρεκόρ που σηµειώνουν
µπορούν να συγκριθούν ευθέως µε τα ρεκόρ των Ολυµπιακών Αγώνων.
Χαρακτηρίστηκα παραδείγµατα αποτελούν, Ο Όσκαρ Λεονάρντο Καρλ Πιστόριους,
ο οποίος είναι ο γρηγορότερος άνθρωπος χωρίς πόδια. Αρχικά ,το 2004 σε ηλικία 18
µόλις χρονών, είχε την πρώτη του διάκριση στην Παραολυµπιάδα της Αθήνας, τότε
πήρε το χάλκινο µετάλλιο στα εκατό µέτρα και το χρυσό στα διακόσια. Τελευταίος
του αγώνας ήταν το 2012 όπου σηµείωσε παγκόσµιο ρεκόρ στα προκριµατικά των
200µ. Επιπλέον, ο Μανώλης Στεφανουδάκης είναι Έλληνας παραολυµπιονίκης και
παγκόσµιος πρωταθλητής στίβου, στο ακόντιο που είναι το αγώνισµα του αλλά και
στη σφαιροβολία µε συµµετοχή στους Παραολυµπιακούς αγώνες του
60
2012 στο Λονδίνο. Επίσης, άλλος ένα αθλητής µε αρκετά µετάλλια στους
παραολυµπιακούς είναι ο Ο Χαράλαµπος Ταϊγανίδης ο οποίος ,γεννήθηκε στις 11
Μαρτίου του 1981 στη Θεσσαλονίκη και κατάγεται από το
χωριό Πολύµυλος του δήµου Ελλησπόντου. Ο τελευταίος ήταν ένας αθλητής που είχε
σηµειώσει αρκετά ρεκόρ. Τέλος, αξίζει να γίνει λόγος για τη Καρολίνα Πελενδριτου
η οποία γεννήθηκε στις 25 Αυγούστου του 1986 στη Λεµεσό. Αρχικά, στα 13 της
χρόνια, το 1998, η Καρολίνα καταρρίπτει το Παγκύπριο Ρεκόρ Γυναικών στα 50 µ.
και στα 100 µ πρόσθιο. Τα ρεκόρ αυτά διατηρούνται µέχρι σήµερα. Την ίδια εποχή
αγωνίζεται, µε τα χρώµατα της Κύπρου, στους Βαλκανικούς Αγώνες Αγώνες
Ανδρών και Γυναικών. Καταλαµβάνει το αργυρό µετάλλιο στα 50µ. πρόσθιο και
χάλκινο στα 100 µ. πρόσθιο. Στη συνέχεια , Το Σεπτέµβριο του 2004 ,στους
Παραολυµπιακούς Αγώνες της Αθήνας η Καρολίνα χαρίζει στην Κύπρο το πρώτο
της χρυσό µετάλλιο σε Παραολυµπιακούς Αγώνες. Η Καρολίνα κατακτά την πρώτη
θέση στα 100 µ. Πρόσθιο. Κλείνει την προσπάθεια της το ∆εκέµβριο του 2009 όπου
και κατέκτησε το χρυσό µετάλλιο στο παγκόσµιο πρωτάθληµα στα 100 µέτρα
πρόσθιο για αθλήτριες µε περιορισµένη όραση, στο Ρίο ντε ντζανεριο ,
καταρρίπτοντας δύο φορές το παγκόσµιο ρεκόρ. [ Ανάκληση από το διαδύκτιο :
http://bit.ly/1bStJAy]
http://bit.ly/1eqSZSU
http://bit.ly/1fIlWqE
61
http://www.onsports.gr/Spor/Olympiakoi-Agwnes/item/242641-iparoysiasi-tis-Ellinikis-Paraolympiakis-Omadas
Παραολυµπιακοί αγώνες στην Ελλάδα
Η πρώτη επίσηµη εθνική αποστολή της Ελλάδας στους Παραολυµπιακούς
αγώνες ήταν το 1988.Όλα αυτά τα χρόνια έλληνες αθλητές και αθλήτριές πέτυχαν
αξιοσηµείωτες επιδώσεις κερδίζοντας πολλά µετάλλια. Αρχικά, Έλληνες αθλητές
κέρδισαν τα πρώτα µετάλλια στους Παραολυµπιακούς Αγώνες της Σεούλ το 1988
κατακτώντας 1 αργυρό και 3 χάλκινα µετάλλια. Στους Παραολυµπιακούς Αγώνες της
Βαρκελώνης το 1992 κέρδισαν 2 αργυρά και ένα χάλκινο µετάλλιο. Ενώ στους
Αγώνες της Ατλάντα το 1996 κέρδισαν 1 χρυσό, 1 αργυρό και 3 χάλκινα µετάλλια
Το 2000, στους Παραολυµπιακούς Αγώνες του Σύδνεϋ, η Ελληνική οµάδα
συµµετείχε µε 71 άτοµα (42 αθλητές). Οι Έλληνες αθλητές αγωνίστηκαν στο στίβο,
την κολύµβηση, την άρση βαρών, την καλαθοσφαίριση και το τζούντο. Η Ελληνική
οµάδα που συµµετείχε στο Σύδνεϋ κέρδισε 11 µετάλλια (4 χρυσά, 4 ασηµένια, 3
χάλκινα).Όταν έγιναν οι αγώνες στην Ελλάδα η τελευταία συµµετείχε µε τους ποίο
πολλούς αθλητές µέχρι στιγµής ,δηλαδή µε 137 αθλητές ,οι οποίοι ανέδειξαν την
ανοδική πορεία του κινήµατος στην Ελλάδα. Οι Έλληνες αθλητές και οι Ελληνίδες
αθλήτριες κατάφεραν να κατακτήσουν συνολικά 20 µετάλλια (3 χρυσά, 13 αργυρά, 4
χάλκινα). Οι Αγώνες της Αθήνας ανέδειξαν τον αθλητισµό των ατόµων µε αναπηρία
62
και τον τοποθέτησαν στη θέση που του αρµόζει στην Παγκόσµια αθλητική
οικογένεια και ιδιαίτερα στην Ελληνική αθλητική οικογένεια. Τέλος, η Ελλάδα
συµµετείχε πρώτη φορά το 2002 σε χειµερινούς ολυµπιακούς αγώνες οι οποίοι
έλαβαν χωρά στο Βολτ Λακ Σίτυ. [Ανάκληση από το διαδίκτυο:
http://www.paralympic.gr/]
http://bit.ly/JLmXn4
63
Ελληνική παραολυµπιακή επιτροπή
Βασικός στόχος της είναι η διεύρυνση του Παραολυµπιακού κινήµατος στην
Ελλάδα και στα πλαίσια αυτά δίνει κίνητρα για να παρακινήσει και να ενθαρρύνει
άτοµα µε αναπηρία και ιδιαίτερα νέους ανθρώπους να συµµετέχουν ενεργά στον
αθλητισµό. Επιθυµεί να δώσει τη δυνατότητα σε αθλητές µε αναπηρία να
καταφέρουν να φτάσουν σε κορυφαίες επιδόσεις και µέσα από τις διακρίσεις τους να
εµπνεύσουν και να ενθουσιάσουν όλο τον κόσµο. φτάσουν σε κορυφαίες επιδόσεις
και µέσα από τις διακρίσεις τους να εµπνεύσουν και να ενθουσιάσουν όλο τον κόσµο.
Με λίγα λόγια προσπαθούν να δώσουν δύναµη και κουράγιο σε ανθρώπους µε
προβλήµατα να συνεχίσουν να προσπαθούν και να µην το βάζουν κάτω !
[Ανάκληση από το διαδύκτιο:
http://www.kallipatira.gr/index.php?page=paraolympiako_kinhma]
64
Special Olympics στην Ελλάδα
Τα Special Olympics είναι ένας παγκόσµιος οργανισµός που εξυπηρετεί
περισσότερους από 4 εκατοµµύρια αθλητές µε διανοητική αναπηρία. Από την ίδρυση
τους , ο αριθµός των ατόµων µε και χωρίς διανοητική αναπηρία, που ασχολούνται µε
την οργάνωση έχει αυξηθεί. Τα special Olympics προσπαθούν να προσφέρουν σε όλα
τα άτοµα µε διανοητικά προβλήµατα δυνατότητα προπόνησης και ταυτόχρονα τους
δίνουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν σωµατικά, διανοητικά, κοινωνικά και
πνευµατικά, µοιραζόµενοι τη χαρά που ο αθλητισµός προσφέρει, µε τους φίλους
τους, τους γονείς τους, τους εθελοντές και υποστηρικτές τους, σε ένα περιβάλλον
σεβασµού και αποδοχής. Είναι ένα µη κερδοσκοπικό, αθλητικό και εκπαιδευτικό
σωµατείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1987, η δράση τους στηρίζεται µέχρι σήµερα σε
εθελοντές. Τα έξοδα διοργάνωσης και συµµετοχής των αθλητών σε αγώνες
καλύπτονται από δωρεές και χορηγίες ιδιωτών και κοινωφελών ιδρυµάτων, ενώ η
Πολιτεία ενίοτε συµβάλλει µε κάποιο ποσοστό, στο κόστος διοργάνωσης µεγάλων
γεγονότων. Επιπλέον , οι αθλητές έχουν λάβει µέρος σε αγώνες, τόσο στη χώρα µας,
όσο και στο εξωτερικό, ξεπερνούν τους 14.000, συµµετέχουν ανελλιπώς στις
προπονήσεις, δουλεύουν σκληρά καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και προβάλλουν,
σε ολόκληρο τον κόσµο, τα ιδανικά και τα δικαιώµατά που αγωνίζονται να φτάσουν
και να κατακτήσουν. Οι αθλητές των special Olympics προσπαθούν καθηµερινά και
65
ακατάπαυστα µέσα σε ένα περιβάλλον το οποίο τους αποδέχεται ολοκληρωτικά έτσι
όπως είναι και από το οποίο αντλούν δύναµη και αισιοδοξία για να συνεχίσουν τον
αγώνα τους και να πετύχουν τους στόχους τους!
[ Ανάκληση από το διαδύκτιο:
http://www.specialolympicshellas.gr/special_olympics_hellas.asp]
Ανάκληση από το διαδύκτιο στο διάστηµα Οκτωβρίου – ∆εκεµβρίου :
http://www.noesi.gr/node/328#sthash.t5AVPgnR.dpuf
http://www.specialolympicshellas.gr/special_olympics_hellas.asp
http://bit.ly/1bStJAy
http://www.kallipatira.gr/index.php?page=paraolympiako_kinhma
http://www.paralympic.gr/
Όλες οι πηγές της εργασίας βρέθηκαν στο διάστηµα ΟκτωβρίουΝοεµβρίου- ∆εκεµβρίου.
66
ΟΠΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ
Συµµετέχοντες
Tα ονοµατεπώνυµα των µαθητών έχουν αφαιρεθεί για λόγους προστασίας
προσωπικών δεδοµένων.
67
ΟΠΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ
Τύφλωση ονομάζεται η κατάσταση στην οποία ένα άτομο έχει χάσει την αίσθηση
της όρασης εξαιτίας ψυχολογικών ή νευρολογικών παραγόντων. Διάφορες κλίμακες
έχουν δημιουργηθεί ώστε να εκτιμάται ο βαθμός τύφλωσης. Ο όρος τύφλωση
χρησιμοποιείται για να περιγράψει πέρα από την πλήρη απώλεια της όρασης και
την μείωσή της. Τα αίτια της τύφλωσης είναι πολλά. Η τύφλωση προκαλείται από
ασθένειες του οφθαλμικού φακού, του αμφιβληστροειδή και άλλων δομών του
ματιού, βλάβες του οπτικού νεύρου ή και του εγκεφαλικού φλοιού, στην περίπτωση
της φλοιώδους τύφλωσης.
ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΦΘΑΛΜΩΝ
∆ΙΑΘΛΑΣΤΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ: (Χάρης Λωρίδας ∆άσκαλος Ειδικής Αγωγής)
Στις διαθλαστικές ανωμαλίες οφείλεται το ½ όλων των οπτικών βλαβών. Στο
φυσιολογικό μάτι η εικόνα ενός αντικειμένου εστιάζεται πάνω στον
αμφιβληστροειδή χωρίς καμιά ιδιαίτερη μυική προσπάθεια. Στις περιπτώσεις
διαθλαστικής ανωμαλίας ο οφθαλμός μπορεί να εμφανίσει υπερμετρωπία ή
μυωπία ή αστιγματισμό ή συνδυασμό αυτών, οπότε η εικόνα του αντικειμένου που
βρίσκεται σε απόσταση 20 ποδών από το μάτι, δεν εστιάζεται πάνω στον
αμφιβληστροειδή.
ΜΥΩΠΙΑ
Είναι δυσκολία να διακρίνει κανείς καθαρά τα μακρινά αντικείμενα ενώ συνήθως
βλέπει αρκετά καλά τα κοντινά.
ΑΣΤΙΓΜΑΤΙΣΜΟΣ
Οφείλεται στη διαφορετική διάθλαση που υφίστανται οι ακτίνες, καθώς
διαπερνούν τον κερατοειδή, ο οποίος έχει ανωμαλία στην κατασκευή της
καμπυλότητάς του.
∆ΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΜΥΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Σ’ αυτή την περίπτωση, της προβληματικής όρασης, παρατηρείται ανωμαλία στους
εξωτερικούς μυς του οφθαλμού που ελέγχουν τις κινήσεις του οφθαλμού μέσα στην
οφθαλμική κόγχη. Στραβισμός ή αλληθωρισμός. Ο στραβισμός είναι πάθηση κατά
την οποία οι οπτικοί άξονες των ματιών δεν είναι παράλληλοι, αλλά σχηματίζουν
μία γωνία, τη γωνία του στραβισμού. Έτσι το παιδί δεν κοιτάζει με τα δυο μάτια
68
συγχρόνως τον ίδιο στόχο, αλλά χρησιμοποιεί μόνο το ένα μάτι για να προσηλώνει
και να βλέπει, ενώ το άλλο ξεφεύγει.
ΑΙΤΙΑ ΤΥΦΛΩΣΗΣ
Αν και τα αίτια τύφλωσης συχνά παραμένουν άγνωστα, παρά την αλματώδη
πρόοδο της ιατρικής επιστήμης, τα βασικότερα μπορούν να ταξινομηθούν στις
επόμενες κατηγορίες:
1)Κληρονομικά και επίκτητα αίτια ασθένειες
2)Λοιμώδεις
3)Δηλητηριάσεις
4)Δυστυχήματα και όγκοι
5)Προγεννητικά
6)Περιγεννητικά και μεταγεννητικά αίτια
ΣΧΟΛΗ ΤΥΦΛΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η Σχολή τυφλων Θεσσαλινίκης ξεκίνησε το 1947 ύστερα απο πρωτοβουλία του
σωµατείου ''οργάνωση προστασίας τυφλών''. Σκοπός ηταν η κάλυψη αναγκών,
ανθρώπων µε προβλήµατα όρασης στην Βόρεια µεταπολεµική Ελλάδα.
Στις 2 Μαρτίου 2011, η σχολή τυφλών Θεσσαλονίκης συγχωνεύτικε µε το κέντρο
εκπαίδευσης και αποκατάστασης τυφλων και συνεχίζει την λειτουργεία του ύστερα
απο 60 χρόνια. Παρέχει υπηρεσίες εκπαίδευσης και επαγγελµατικής κατάρτισης και
µέριµνας σε άτοµα µε αναπηρίες όρασης. Είναι πολύ σηµαντικό να επισηµανθεί οτι
το κέντρο τυφλών Θεσσαλονίκης προσφέρει τις υπηρεσίες της σε άτοµα µε αναπηρία
όρασης σε όλη την Ελλάδα και όχι µόνο στην Βόρεια όπως φαίνεται απο την
επωνυµία.
Το κέντρο φιλοξενεί το ειδικό νηπιαγωγείο τυφλών και το ειδικό δηµοτικό σχολειο
τυφλών ενώ λειτουργεί και οικοτροφείο ολο το 24ωρο.
Οι εκπαιδευτικές υπηρεσίες προσφέρουν τα εξής
:
Φροντιστηριακή στήριξη στα µαθήµατα δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης σε µαθητές
Γυµνασίου και Λυκείου µε προβλήµατα όρασης.
Εκπαίδευση σε καθηµερινές δεξιότητες διαβίωσης και κινητικότητας, που είναι
απαραίτητες για την κοινωνικοποίηση του ατόµου και την αυτόνοµη διαβίωση του, σε
µαθητές ∆ηµοτικού, Γυµνασίου, Λυκείου και φοιτητές.
Εκµάθηση της γραφής
Braille, της Αγγλικής γλώσσας, της παραδοσιακής µουσικής και των παραδοσιακών
χορών της χώρας µας.
69
Οι υπηρεσίες φιλοξενείας και µέριµνας προσφέρουν τα εξής:
Φιοξενεία στο οικοτροφείο µαθητών πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης
όλο το 24ωρο.
Σίτιση, φύλαξη και επιµέλεια των µαθητών της.
Μετακίνηση των µαθητών µε σχολικά λεωφορεία του κέντρου για την κάλυψη
αναγκών υγείας.
ΚΩ∆ΙΚΑΣ ΜΠΡΑΙΓ: (wikipedia)
Κώδικας Μπράιγ ονομάζεται το σύστημα γραφής και ανάγνωσης των τυφλών. Το
όνομά του οφείλεται στον εφευρέτη τουΛουδοβίκο Μπράιγ. Ο Λουδοβίκοs είχε
τυφλωθεί πολύ μικρός και δεν ήταν ευχαριστημένος γιατί το σύστημα ανάγνωσης
που χρησιμοποιούσαν οι τυφλοί ήταν δύσχρηστο με χοντρούς χαρακτήρες. Έτσι
βάλθηκε να δημιουργήσει ένα καινούριο ειδικό αλφάβητο για τυφλούς. Του πήρε
πέντε χρόνια αλλά στο τέλος τα κατάφερε. Αυτό το αλφάβητο που έφτιαξε ο
Μπράιγ ήταν μια αντικατάσταση του γραμματικού αλφάβητου με ανάγλυφες
στιγμές, που με διάφορους συνδυασμούς αποδίδουν ένα κείμενο. Ο τυφλός μπορεί
μ’ αυτό το σύστημα να διαβάζει ψηλαφώντας τις στιγμές με το δάχτυλο, δηλαδή
έχουμε ανάγνωση με την αφή. Το σύστημα Μπράιγ έχει έξι ανάγλυφες κουκκίδες
σαν το κεφαλάκι μιας καρφίτσας. Είναι τοποθετημένες ανά τρεις και μ’ αυτές
γίνονται 63 συνδυασμοί, που αντιστοιχούν στα γράμματα και τους αριθμούς. Η
γραφή Μπράιγ διαβάζεται από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω,
όπως ακριβώς και η γραφή των «βλεπόντων».
∆ΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΛΕΥΚΟΥ ΜΠΑΣΤΟΥΝΙΟΥ(Κέντρο Σκύλων
Οδηγών)
Η 15η Οκτωβρίου έχει παγκοσμίως καθιερωθεί ως η ημέρα εορτασμού του
«Λευκού Μπαστουνιού», με στόχο τη διάδοση της μεγάλης σημασίας της χρήσης
του και την ευαισθητοποίηση του κοινού στην προσπάθεια των ατόμων με
προβλήματα όρασης για μια πιο ανεξάρτητη διαβίωση, αλλά και για την
αντιμετώπιση των προβλημάτων που συναντούν στην καθημερινή μετακίνησή τους.
Η ιστορία του λευκού μπαστουνιού ξεκινά μετά τη λήξη του Α” Παγκόσμιου
Πολέμου στην Αμερική, όπου αναπτύχθηκε ένα κίνημα αποκατάστασης και
επανένταξης των ατόμων που τυφλώθηκαν από ατυχήματα κατά τη διάρκεια του
πολέμου. Το κίνημα αυτό ξεκίνησε από τον οφθαλμίατρο Richard Hoover, ο οποίος
πρωτοχρησιμοποίησε ένα μακρύ καλάμι για τη βοήθεια της κίνησης των τυφλών
βετεράνων του πολέμου. Στο πλαίσιο των εορτασμών για τη Διεθνή Ημέρα του
Λευκού Μπαστουνιού, το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΣΚΥΛΩΝ ΟΔΗΓΩΝ ΑΜΠΟ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΥΦΛΩΝ ΚΑΙ ΣΚΥΛΩΝ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΓΙΑ
70
ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ «ΣΚΥΛΟΙ ΟΔΗΓΟΙ ΕΛΛΑΔΟΣ» θα πραγματοποιήσει
Διήμερες δράσεις για την Συμβολή των Σκύλων Οδηγών/Βοηθείας στην πλήρη
ανεξαρτητοποίηση των ατόμων με προβλήματα όρασης και άλλων Αναπηριών.
Ο ΣΚΥΛΟΣ-ΟΔΗΓΟΣ ΤΥΦΛΩΝ:(ελληνική σχολή σκύλων οδηγών
http://www.laraguidedogs.gr/accessibility.php)
Οι σκύλοι–οδηγοί τυφλών είναι άριστα εκπαιδευμένα ζώα που χρησιμοποιούνται
από άτομα με τύφλωση ή μειωμένη όραση προκειμένου να τους οδηγούν παντού
και με σχετική ασφάλεια. Μπορείτε να διαβάσετε τον κώδικα συμπεριφοράς για τη
συμπεριφορά που οφείλουμε να έχουμε απέναντι στο σκύλο-οδηγό.
ΦΙΛΕΣ ΣΚΥΛΩΝ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ Ο∆ΗΓΟΙ:
1) Τα Labrador
Κλασσική, ανθεκτική φυλή εργασίας και ίσως η δημοφιλέστερη φυλή που
υπηρετεί τυφλούς, είναι τα Labrador . Πρόκειται για ιδιαίτερα χαρισματικά
ζώα. Ήρεμα, έξυπνα, κοινωνικά και ευρηματικά τα Labrador έχουν
υψηλότατα ποσοστά συναισθηματικής νοημοσύνης και μηδαμινό
συντελεστή επικινδυνότητας. Το ένστικτό τους να ανασύρουν αντικείμενα
από το νερό, αλλά και η ιδιότητά τους να επαναφέρουν το άτομο στην
φυσιολογική του κατάσταση είναι αξιοθαύμαστη . Η εμφάνιση της φυλής
χρονολογείται στα τέλη του 18ου αιώνα στον παγωμένο κόλπο του Labrador
στον Καναδά, όπου μάζευαν τα δίκτυα των ψαράδων και μετέφεραν
μηνύματα στα πλοία. Γι' αυτό τα Labrador αγαπούν υπερβολικά το νερό και
είναι δεινοί κολυμβητές. Για πολλούς τα Labrador αποτελούν το κλασσικό
πρότυπο του σκύλου.
2) Οι Γερμανικοί Ποιμενικοί
Η φυλή δημιουργήθηκε στη Γερμανία τον 19ο αιώνα από τον Max Von
Stephanitz, που έμεινε γνωστός ως ο πατέρας του Γερμανικού Ποιμενικού.
Ζώα αφοσιωμένα, στιβαρά, αγέρωχα με κλασσική ομορφιά και χάρη,
αποτελούν το πρότυπο του εργατικού σκύλου. Ο Γερμανικός Ποιμενικός
ήταν η πρώτη φυλή που χρησιμοποιήθηκε σαν σκύλος-οδηγός τυφλού το
1945, όταν μερικοί εκπρόσωποί της εκπαιδεύθηκαν από Γερμανούς
αξιωματικούς προκειμένου να βοηθήσουν τους τραυματίες πολέμου που
είχαν χάσει την όρασή τους. Το πανέξυπνο μυαλό και η προσαρμοστικότητα
τους, σε συνδυασμό με τη δύναμη και την ανθεκτικότητά τους, τα καθιστούν
σαν τα ιδανικά σκυλιά εργασίας. Αγαπούν υπερβολικά τους ανθρώπους και
είναι έτοιμα να δείξουν αφοσίωση ανά πάσα στιγμή, ρισκάροντας ακόμα και
71
την ίδια τους τη ζωή.
3) Τα Γιγαντιαία Κανίς
Η φυλή των Κανίς έχει ιστορία εκατοντάδων χρόνων. Σήμερα δίνει τρεις
εκπροσώπους: το Γιγαντιαίο Κανίς, το Κανίς Μινιατούρα και το Κανίς Τοy, εκ
των οποίων ο αρχαιότερος είναι το Γιγαντιαίο Κανίς. Τα κανίς αναπτύχθηκαν
πρωταρχικά σαν υδρόβια σκυλιά προκειμένου να ανασύρουν διάφορα
αντικείμενα που έπεφταν στο νερό, κατά τη διάρκεια διεξαγωγής
παιχνιδιών. Με τον καιρό αγαπήθηκαν από όλες τις κοινωνικές τάξεις και
αυτό σε συνάρτηση με την ποικιλία των εργασιών που διεκπεραίωναν, τους
έδωσε μεγάλο εύρος συναισθημάτων και ικανοτήτων, κάνοντάς τα
δημοφιλή σαν σκυλιά εργασίας αλλά και συντροφιάς. Τα κανίς είναι σκυλιά
όλο χάρη. Δραστήρια, περίεργα και ενεργητικά. Τους αρέσει το παιχνίδι,
αγαπούν υπερβολικά τη ζωή και έχουν μια καυστική αίσθηση του χιούμορ.
Βαθιά αφοσιωμένα στο αφεντικό τους, επηρεάζονται εύκολα από τα
συναισθήματά και τη συμπεριφορά του.
4) Τα LabradorPoodle
Τα LabraPoodle είναι σκυλιά που προέρχονται από διασταυρώσεις
Λαμπραντόρ και Γιγαντιαίων Κανίς με τις οποίες επιδιώχθηκε η διατήρηση
των θετικών ιδιοτήτων και των δύο φυλών. Είναι φιλικά, έξυπνα, αλλά και
πολύ ενεργητικά, γεγονός που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή κατά την
εκπαίδευση. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες σχολές σκύλωνοδηγών τυφλών χρησιμοποιούν τα LabraPoodle.
5) Tα Golden Retriever
Tα Golden-Retriever ανήκουν στην ίδια συνομοταξία με τα LabradorRetriever. Αναπτύχθηκαν στην Αγγλία τον 19ο αιώνα από τον Λόρδο
Tweedmouth, που ήθελε σκυλιά έξυπνα, ευγενικά με εξαίρετες κυνηγετικές
και κολυμβητικές ικανότητες. Τα Golden-Retriever αποτελούν έναν εξαίρετο
συνδυασμό ομορφιάς και εξυπνάδας. Είναι σκυλιά μεγαλόσωμα, ενεργητικά
με ξανθό μακρύ τρίχωμα και γλυκό πρόσωπο που μοιάζει σαν να χαμογελά.
Αποτελούν μια από τις δημοφιλέστερες ράτσες συντροφιάς. Είναι φιλικά
προς όλους, εξαιρετικά υπομονετικά με τα παιδιά και ήρεμα. Αντιδρούν
έντονα στη βία και την άσχημη συμπεριφορά, εκδηλώνοντας επιθετικές και
καταστροφικές τάσεις.
6) Τα Κόλεϊ
72
Ευγενικά και περήφανα τα Κόλεϊ, χρησίμευαν αρχικά ως τσοπανόσκυλα.
Εντυπωσιάζουν με την επιβλητική κορμοστασιά τους. Η χιονόλευκη μακριά
τους γούνα, που καλύπτει το μπροστινό μέρος του σώματος, συνδυάζεται
τόσο όμορφα με το ζεστό μελί χρώμα που έχει το υπόλοιπο κορμί τους. Το
κεφάλι τους, μοιάζει με της αλεπούς και τα μάτια τους είναι μικρά, καστανά.
Επιδεικνύουν εξυπνάδα, κοινωνικότητα, υπομονή και μια αγέρωχη
κομψότητα.
Συνοψίζοντας,τα ποσοστά της οπτικής ανεπάρκειας στις μέρες μας έχει
αυξήθει σε μεγάλο βαθμό σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει.Γι’αύτο
πρέπει όλοι μας να βοηθήσουμε τους ανθρώπους αυτούς να ενταχθούν
κανονικά στην κοινωνία μας.
73
ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ
Συµµετέχοντες
Tα ονοµατεπώνυµα των µαθητών έχουν αφαιρεθεί για λόγους προστασίας
προσωπικών δεδοµένων.
74
Κοινωνία ονοµάζουµε το οργανωµένο σύνολο ατόµων µε βασικό στόχο την οργάνωση
και την αλληλεξάρτηση. Έτσι αυτοµάτως δηµιουργείται η ανάγκη της επικοινωνίας των
ατόµων µέσα στα πλαίσια της κοινωνίας. Επικοινωνία ονοµάζουµε τη δυνατότητα που
αποκτά το µέλος µιας κοινωνίας, κοινότητας ή οµάδας να µεταφέρει και να λαµβάνει
σκέψεις, συναισθήµατα, εµπειρίες κλπ. Καταλαβαίνουµε λοιπόν, πως η επικοινωνία
αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο της κοινωνικής µας παρουσίας. Παρόλα αυτά, ο ορισµός
της επικοινωνίας είναι υποκειµενικός γιατί κάθε άνθρωπος επηρεασµένος από
διάφορους παράγοντες, όπως η εργασία και τα βιώµατα αντιλαµβάνεται διαφορετικά
το τι σηµαίνει επικοινωνία. Έτσι π.χ. για τους πραγµατιστές, η επικοινωνία θεωρείται
ως κατεξοχήν κοινωνική λειτουργία, που πραγµατοποιείται µέσω σηµείων. Τα σηµεία
αυτά µπορεί να είναι, είτε γλωσσικά, είτε ειδικής κατηγορίας, όπως π.χ. τα µαθηµατικά.
Τα σηµεία αυτά εάν αξιοποιηθούν ορθά αυτοµάτως αποτελούν τα µέσα επικοινωνίας µε
το φυσικό και πολιτισµικό περιβάλλον. Η επικοινωνία δεν συντελείται “εν κενό”. Κατά
την πραγµατοποίηση της υπεισέρχονται όλοι εκείνοι οι παράγοντες που έχουν σχέση
µε το χώρο, το χρόνο και τη µορφή της, δηλ. περιβαλλοντικοί, δοµικοί και ατοµικοί.
Λαµβάνει χώρα µέσα στην κοινωνία και είναι οι άνθρωποι αυτοί που την χρησιµοποιούν
ως µέσο της κοινωνικής και ατοµικής τους αυτοεπιβεβαίωσης, επειδή δεν νοείται
κοινωνία δίχως ανθρώπους και άνθρωποι έξω από την κοινωνία. Όµως άνθρωποι µε
κάποιας µορφής αναπηρία επειδή δε µπορούν να επικοινωνήσουν, δηλαδή να
µεταφέρουν άµεσα τις σκέψεις τους και τις απόψεις τους, είναι κοινωνικά
αποκλεισµένοι.Οι άνθρωποι αυτοί πολλές φορές πέφτουν θύµατα ρατσισµού αφού
πολλές είναι οι ρατσιστικές αντιλήψεις που επικρατούν σε κάθε κοινωνία σχετικά µε τα
άτοµα µε αναπηρίες και τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν.Πιο συγκεκριµένα, οι
κωφοί άνθρωποι περισσότερο πέφτουν θύµατα τέτοιων φαινοµένων αφού λόγω της
αναπηρίας τους δε µπορούν να επικοινωνήσουν εύκολα µε τους γύρω τους και να
ενταχθούν σε µια συζήτηση.Αυτά τα άτοµα αναπτύσσουν ένα δικό τους τρόπο
επικοινωνίας συνεννοούνται µε νοήµατα τα οποία δεν είναι κατανοητά από τους
υπόλοιπους ανθρώπους τις περισσότερες φορές.Το γεγονός αυτό είναι που οδηγεί στον
αποκλεισµό αυτών των ιδιαίτερων ανθρώπων από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
πηγη : <<Γλώσσα και Επικοινωνία, Ακουστική Μειονεξία και Επικοινωνία>>
Γεώργιος Σ. Τσιναρέλης, Αθήνα 2004
75
Η εκπαίδευση των κωφών στην Ελλάδα
Η εκπαίδευση των Κωφών στην Ελλάδα άρχισε αρκετά αργά σε σύγκριση µε άλλες
ευρωπαϊκές χώρες. Το 1907 ένας πλούσιος κτηµατίας, ο Χαράλαµπος Σπηλιόπουλος,
πήρε την άδεια να δηµιουργήσει ένα ίδρυµα για κωφά παιδιά στην Αθήνα µε την
ονοµασία «Εθνικός Οίκος Κωφαλάλων Χαραλάµπους και Ελένης Σπηλιοποΰλου»
Όµως λόγω γραφειοκρατίας αυτό το ίδρυµα ιδρύθηκε το 1937. Όπως συµβαίνει
πάντα, όπου απουσιάζει η πολιτεία έρχονται οι γονείς να διεκδικούν για τα παιδιά
τους τα αυτονόητα. Το 1976 δηµιουργήθηκε η ∆ιεύθυνση Ειδικής Αγωγής στο
Υπουργείο Παιδείας.
•
Το 1979: ψηφίστηκε ο νόµος για την επαγγελµατική αποκατάσταση των
αναπήρων.
•
Το1982: ιδρύθηκαν τα πρώτα σχολεία Κωφών του Υπουργείου Παιδείας.
Μέχρι τότε ήταν αποκλειστικά ευθύνη του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας.
Παράλληλα συνέχισαν να λειτουργούν και τα σχολεία για άτοµα µε
ακουστική ανεπάρκεια, που ανήκαν στο Υπουργείο Υγείας, αλλά
εποπτεύονταν από το Υπουργείο Παιδείας.
•
Ψηφίζεται νόµος το 1985 που αφορά την εκπαίδευση των ατόµων µε ειδικές
ανάγκες. Με αυτόν το νόµο εκτός από τα ειδικά σχολεία ιδρύονται και οι
ειδικές τάξεις στα κοινά σχολεία. Επίσης σε σεµινάρια ή συνέδρια που
οργανώνονται από φορείς τις περισσότερες φορές δεν προβλέπεται
διερµηνέας για τους κωφούς συµµετέχοντες, εκτός και το ζητήσουν οι ίδιοι οι
Κωφοί από την Οµοσπονδία Κωφών Ελλάδος. Τα τηλεοπτικά κανάλια βάσει
νόµου υποχρεούνται να έχουν κάποιο δελτίο στην νοηµατική γλώσσα. Στα
τοπικά τηλεοπτικά κανάλια αυτό δεν το έχουµε δει ακόµα, ενώ στην κρατική
τηλεόραση λειτουργεί ένα συνδροµητικό κανάλι µε προγράµµατα για
Κωφούς, όπως ελληνικές ταινίες µε υπότιτλους κ.α. εδώ και 1 χρόνο.
∆υστυχώς στην περιοχή µας ακόµα δεν εκπέµπει. Στον τελευταίο νόµο που
αναφέραµε γίνεται λόγος για την ίδρυση και λειτουργία των Κέντρων
∆ιάγνωσης Αξιολόγησης και Υποστήριξης. Αυτά αξιολογούν τους µαθητές
και προτείνουν το εκπαιδευτικό πλαίσιο που θα ενταχθούν.
Από το 1988 για πρώτη φορά στο Πανεπιστήµιο Πατρών διδάσκονται µαθήµατα για
την εκπαίδευση των Κωφών από την Βενέττα Λαµπροπούλου. Είναι το µοναδικό
Πανεπιστηµιακό Τµήµα το οποίο έχει πρόγραµµα µεταπτυχιακών σπουδών στην
εκπαίδευση των κωφών κ.α. καθώς επίσης εκπονεί και διδακτορικές διατριβές.
Εκπαιδεύει τους νέους δασκάλους σύµφωνα µε τις νέες εκπαιδευτικές και
επιστηµονικές µεθόδους.
•
∆ηµιουργεί νέα αναλυτικά προγράµµατα για όλες τις τάξεις και γίνονται τα
πρώτα συνέδρια για την εκπαίδευση των κωφών.
76
•
•
•
•
Σταµατά η απαγόρευση της Νοηµατικής Γλώσσας στα σχολεία.
Πρώτη φορά ακούγεται ότι η Ελληνική Νοηµατική Γλώσσα είναι ισότιµη µε
την προφορική, έχει δοµή και γραµµατική.
Το 1986 ανοίγει στην Πάτρα, µετά από εισήγηση της, Βρεφοσυµβουλευτικός
Σταθµός και δέχεται µικρά από 7 µηνών έως 4µιση χρονών. Ιδρύονται
∆ηµόσια Ειδικά ∆ηµοτικά Σχολεία Κωφών
Έτσι έχουµε στην Πάτρα το 3θέσιο ∆ηµοτικό Σχολείο Κωφών-Βαρηκόων που
λειτουργεί µε όλες τις ειδικότητες: εκπαιδευτικούς, βοηθό εκπαίδευσης,
κοινωνική λειτουργό, ψυχολόγο, γυµναστή, µουσικό, λογοθεραπευτή.
http://www.sholeiokofon.gr/?section=631&language=el_GR
Η Κοινωνία και οι Κωφοί
Συχνά οι ακούοντες, ακόµα και αυτοί που ασχολούνται µε τους Κωφούς ή έχουν
Κωφούς συγγενείς, αντιµετωπίζουν τους Κωφούς ως ιατρικά περιστατικά και
αποµονωµένες υπάρξεις. Σπάνια τους βλέπουν ως πολιτισµική οµάδα και οντότητα.
Ακόµα θεωρούν τη νοηµατική γλώσσα περιορισµένη, φτωχή και όχι ισότιµη µε τις
οµιλούµενες. Ερωτήσεις του τύπου, «εκφράζει αφηρηµένες έννοιες», «είναι
εικονική» είναι χαρακτηριστικές, όχι µόνο της άγνοιας που έχει ο κόσµος για τους
Κωφούς αλλά και της προκατάληψης που υπάρχει για «αυτά τα άτοµα», όπως
αποκαλούνται συχνά οι Κωφοί. Αυτή η άποψη, γνωστή ως ιατροπαθολογική άποψη
είχε επικρατήσει έως πρόσφατα στην εκπαίδευση των Κωφών και γενικότερα στη
βιβλιογραφία για την κώφωση. Έτσι όλες οι προσπάθειες και τα προγράµµατα
εκπαίδευσης και έρευνας είχαν στραφεί γύρω από τη θεραπεία της κώφωσης και την
«οµαλοποίηση» των Κωφών στην «κοινωνία των ακουόντων». Η εκπαίδευση δηλαδή
των κωφών παιδιών, µέχρι πρόσφατα σε αρκετά σχολεία ήταν τόσο πολύ
επηρεασµένη από την ιατροπαθολογία της κώφωσης, ώστε θα µπορούσε να
χαρακτηριστεί ακουοκεντρική. Κύριος στόχος των εκπαιδευτικών ήταν να
βοηθήσουν τα κωφά παιδιά να ενταχθούν «στον κόσµο των ακουόντων», να µάθουν
να µιλάνε µε οποιοδήποτε κόστος, ακόµα και σε βάρος της γενικότερης σχολικής
τους επίδοσης. Η απαγόρευση της νοηµατικής γλώσσας στα σχολεία και η µη γνώση
της από τους δασκάλους ή ακόµα και η χρήση νοηµάτων που ακολουθούν όµως τη
σύνταξη και τη γραµµατική της οµιλούµενης, είναι χαρακτηριστικά παραδείγµατα
της ακουοκεντρικής-ιατροπαθολογικής άποψης για τους Κωφούς και
την εκπαίδευσή τους. Στο παρελθόν, βιβλία, άρθρα και βοηθήµατα για δασκάλους
επικεντρώνονταν στη διάγνωση, µέτρηση και αποκατάσταση της ακουστικής
απώλειας (ακουστικά βοηθήµατα κτλ). Καµία αναφορά στη βιβλιογραφία δεν υπήρχε
για την ιστορία και την κουλτούρα της οµάδας που τα κωφά παιδιά θα ακολουθούσαν
77
µε την ενηλικίωσή τους. Γιατροί, ψυχολόγοι και εκπαιδευτικοί, σε διάφορες έρευνες
περιέγραφαν τους Κωφούς σε σχέση µε την παθολογία τους, δηλαδή την ακουστική
απώλεια. Σπάνια οι ειδικοί παρατηρούσαν ένα σπουδαίο παράγοντα που
αφορά τους Κωφούς, το γεγονός δηλαδή ότι οι ίδιοι δηµιουργούν οµάδες στις οποίες
δεν αισθάνονται «µειονεκτικοί» και στις οποίες ικανοποιούνται οι ανάγκες τους,
όπως συµβαίνει µε άλλες πολιτισµικές οµάδες. Τα τελευταία χρόνια και ειδικά από
τις δεκαετίες του 1960 και 1970 έγιναν πολύ σηµαντικές γλωσσολογικές έρευνες σε
διάφορες νοηµατικές γλώσσες στις οποίες φάνηκε ότι κάθε νοηµατική γλώσσα έχει
δοµή και ανταποκρίνεται στα παγκόσµια (universals) κριτήρια των ανθρωπίνων
γλωσσών. Τα αποτελέσµατα αυτών των ερευνών επηρέασαν σε µεγάλο βαθµό τις
απόψεις και τις στάσεις της κοινωνίας για τους Κωφούς. Η κοινότητα των Κωφών
και η νοηµατική γλώσσα άρχισαν να απασχολούν τους εκπαιδευτικούς και τους
ερευνητές. Αρκετά βιβλία άρχισαν να εκδίδονται γύρω από την κοινωνικοπολιτισµική
ζωή των Κωφών. Επίσης οι ίδιοι οι Κωφοί δραστηριοποιήθηκαν περισσότερο µέσα
στο ευνοϊκότερο κλίµα που είχε δηµιουργηθεί σε πολλές χώρες και άρχισαν να
διεκδικούν πιο δυναµικά τα δικαιώµατά τους ως πολιτισµική και γλωσσική πλέον
οµάδα. Τα δικαιώµατα αυτά άρχισαν να προβάλλονται εκτενώς από τα ΜΜΕ µε
αποτέλεσµα να εξοικειώνεται ο κόσµος µε τους Κωφούς και να τους ταυτίζει µε τη
νοηµατική τους γλώσσα. Κύρια ρεπορτάζ στην εφηµερίδα New York Times µε
τίτλους όπως «Το να είσαι Κωφός είναι ωραίο!», «Είναι Αναπηρία η Κώφωση;»,
είναι ενδεικτικά της αλλαγής της νοοτροπίας του κόσµου για τους Κωφούς και της
προβολής της κοινότητας των Κωφών. Στην εκπαίδευση η αλλαγή αυτή εκφράστηκε
µε την υιοθέτηση δίγλωσσων-διπολιτισµικών µοντέλων σε πολλά σχολεία κωφών του
εξωτερικού. Στα προγράµµατα αυτά δεν αγνοούνται οι ιδιαίτερες ακουολογικές
ανάγκες και οι παροχές σε τεχνικά βοηθήµατα για την πρόσβαση των κωφών παιδιών
στην προφορική επικοινωνία. Αναγνωρίζονται όµως οι ιδιαίτερες ψυχοκοινωνικές,
πολιτισµικές και γλωσσικές ανάγκες των κωφών παιδιών, οι οποίες ικανοποιούνται
µέσα από ειδικές προσαρµογές του προγράµµατος. Άρχισαν δηλαδή να εφαρµόζονται
και σε κωφά παιδιά εκπαιδευτικά µοντέλα που ισχύουν και για τα παιδιά που
ανήκουν σε γλωσσικές και πολιτισµικές µειονότητες, τα οποία είναι προσαρµοσµένα
στις ιδιαίτερες επικοινωνιακές και πολιτισµικές τους ανάγκες.
Οι µεγάλες αλλαγές στη νοοτροπία για τους Κωφούς -παγκόσµια- επηρέασαν και τη
χώρα µας. Η παρουσία διερµηνέων Ελληνικής Νοηµατικής Γλώσσας στην
τηλεόραση, η συµµετοχή εκπροσώπου της Οµοσπονδίας Κωφών Ελλάδος στο ∆.Σ.
του Εθνικού Ιδρύµατος Κωφών καθώς και το ενδιαφέρον του κόσµου για την
εκµάθηση της ΕΝΓ και η ελαστική χρήση της σε µερικά σχολεία είναι δείγµατα
κάποιας αλλαγής στη νοοτροπία και φυσικά αποτελεί αναγνώριση της ύπαρξης της
Ελληνικής κοινότητας των Κωφών.
http://deaf.elemedu.upatras.gr/first.pdf
78
Τηλεοπτική ενηµέρωση κωφών ατόµων
Σύµφωνα µε νόµο του ‘95:
Οι τηλεοπτικοί σταθµοί υποχρεούνται να περιλαµβάνουν στο ηµερήσιο πρόγραµµα
τους ένα τουλάχιστον πεντάλεπτο δελτίο ειδήσεων στη νοηµατική γλώσσα µε
ταυτόχρονη αναγραφή υποτίτλων για την ενηµέρωση των κωφών ατόµων.
Οι τηλεοπτικοί σταθµοί υποχρεούνται να περιλαµβάνουν στο πρόγραµµά τους, µία
τουλάχιστον φορά το δεκαπενθήµερο, ενηµερωτικό ή ψυχαγωγικό ή εκπαιδευτικό
πρόγραµµα ηµίωρης τουλάχιστον διάρκειας στη νοηµατική γλώσσα µε ταυτόχρονη
αναγραφή υποτίτλων για τα κωφά άτοµα.
Οι διερµηνείς νοηµατικής γλώσσαςεπιλέγονται από τους τηλεοπτικούς σταθµούς
µετά από γνώµη της Οµοσπονδίας Κωφών Ελλάδος.
Οι παραπάνω ελάχιστες υποχρεώσεις δεν εµποδίζουν τους τηλεοπτικούς σταθµούς
και ιδίως την ΕΡΤ Α.Ε. στην ανάληψη πρόσθετων πρωτοβουλιών προς εξυπηρέτηση
των κωφών ατόµων.
Οι τηλεοπτικοί σταθµοί υποχρεούνται να µεταδίδουν δωρεάν µηνύµατα κοινωνικού
περιεχοµένου διάρκειας δύο πρώτων λεπτών της ώρας καθηµερινά, ιδίως για θέµατα
υγείας, πρόνοιας και µέριµνας για τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες. Σε περίπτωση
πληθώρας παρόµοιων µηνυµάτων, η επιλογή γίνεται µε κλήρωση.
Εργονοµικές διευθετήσεις χώρου εργασίας ΑΜΕΑ
Σύµφωνα µε την απόφαση του ’95 του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών
Ασφαλίσεων, ο ΟΑΕ∆ συµµετέχει στη δαπάνη του εργοδότη για διευθέτηση του
χώρου εργασίας ένος ατόµου µε ειδικές ανάγκες µε σκοπό να γινούν οι απαραίτητες
διευθετήσεις προκειµένου να διευκολυνθεί η απασχόληση του αναπήρου ατόµου.
Άδειες οδήγησης αυτοκινήτου από κωφά άτοµα
Σύµφωνα µε νόµο του ’84 δεν µπορούν να αποκτήσουν άδεια οδήγησης βαρύκοοι της
τάξεως πάνω απο 35-45%. Ταυτόχρονα διενεργείται και ιατροψυχολογική εξέταση.
http://amea.teithe.gr/?q=nomos_kwfoi
79
Η ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Σύµφωνα µε το νόµο 1566/1985 στα άτοµα µε ειδικές ανάγκες περιλαµβάνονται και τα άτοµα µε µερική ή ολική
κώφωση, οι οποίοι πρέπει να µεταχειρίζονται µε τη µεγαλύτερη δυνατή ευνοϊκή συµπεριφορά. Όσον αφορά τη
φοίτηση τους, θα πρέπει να καλύπτεται από όλες τις βαθµίδες της εκπαίδευσης, ακόµα και της τριτοβάθµιας.
Τα τελευταία χρόνια, οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί που ασχολούνταν µε κωφούς µαθητές, τους αντιµετώπιζαν
σαν ιατρικά περιστατικά. Γι αυτό, το εκπαιδευτικό σύστηµα έθεσε ως στόχο του να εντάξει τον κωφό µαθητή στον
κόσµο των ακουόντων όσον το δυνατό πιο οµαλά. Ωστόσο, οι µη ακούοντες µαθητές δυσκολεύτηκαν πάρα πολύ να
ενταχθούν στα κοινά σχολεία, αφού όχι µόνο έπρεπε να βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισµό από πολλούς
ακούοντες συµµαθητές τους, αλλά και την ίδια την σχολική αποτυχία – όσον αφορά τις επιδόσεις τους. Αν όµως
ξεπερνιόντουσαν ορισµένα εµπόδια , όπως για παράδειγµα η προκατάληψη γονιών , µαθητών και σε ορισµένες
περιπτώσεις δασκάλων και τα παιδιά αυτά δεν υφίσταντο δίγλωσση εκπαίδευση, θα εκπαιδεύονταν αποκτώντας
γλώσσα ίδιου επιπέδου µε αυτή των ακουώντων µαθητών.
Αν και οι κωφοί µαθητές δεν διαφέρουν και πολύ από τους ακούοντες συµµαθητές τους, είναι φυσικό η κώφωσή
τους να επιδρά αρνητικά πάνω στη γλωσσική τους εξέλιξη. Γι’ αυτό, από το 1982 κι ύστερα, το Υπουργείο
Παιδείας άρχισε να δηµιουργεί ειδικά σχολεία για κωφά παιδιά. Σήµερα, η εκπαίδευσή τους πραγµατοποιείται είτε
σε σχολεία του Εθνικού Ιδρύµατος Προστασίας Κωφών, είτε στις τάξεις των ειδικών σχολείων του Υπουργείου
Παιδείας. Στα σχολεία αυτά, χρησιµοποιούνται διάφοροι µέθοδοι επικοινωνίας. Κυριότερή τους όµως είναι η
οµιλία, αφού πολλοί λίγοι είναι οι καθηγητές που γνωρίζουν την ελληνική νοηµατική γλώσσα, ενώ οι περισσότεροι
από τους εκπαιδευτικούς που εργάζονται στα σχολεία αυτά, δεν διαθέτουν µεγάλη πείρα µε κωφά παιδιά.
Οι πιο συνηθισµένες µέθοδοι επικοινωνίας και διδασκαλίας στα σχολεία κωφών σήµερα σύµφωνα µε τον Moore
είναι :
• -η προφορικοακουστική , οπότε τα παιδιά δεν χρησιµοποιούν ούτε νοήµατα, ούτε γραφή µε το δακτυλικό
αλφάβητο, αλλά τη χειλεανάγνωση (δηλαδή την ανάγνωση της οµιλίας),
• -η ολική επικοινωνία , που είναι συνδυασµός της προφορικής µεθόδου των νοηµάτων και της
δακτυλογραφής,
• -η χρήση της νοηµατικής γλώσσας.
Η νοηµατική γλώσσα έχει αποτελέσει αντικείµενο πολλών ερευνών από γλωσσολόγους παγκοσµίως. Τα
αποτελέσµατα αυτών των ερευνών, καταλήγουν στο συµπέρασµα ότι κάθε εθνική νοηµατική γλώσσα είναι µια
πλήρης και ανεξάρτητη γλώσσα, η οποία περιέχει όλα τα γλωσσολογικά φαινόµενα που παρατηρούνται στην κοινή
καθοµιλουµένη. Η γλώσσα αυτή, από τα κωφά παιδιά κωφών γονέων, µαθαίνεται µε τον ίδιο ακριβώς τρόπο που
80
µαθαίνεται οποιαδήποτε γλώσσα από τα ακούοντα παιδιά, έναντι θέση µε τα κωφά παιδιά ακουώντων γονέων που
τη µαθαίνουν σε µεγαλύτερη ηλικία, στα ειδικά σχολεία κωφών.
Το πρόβληµα της σχολικής προόδου των κωφών µαθητών όµως παραµένει και συνεχίζει να απασχολεί πολλούς
εκπαιδευτικούς. Πιο συγκεκριµένα, έχει παρατηρηθεί ότι -αν και δεν έχουν νοητικά προβλήµατα- οι κωφοί µαθητές
δεν τα καταφέρνουν στη σχολική τους πρόοδο όπως τα καταφέρνουν οι υπόλοιποι µαθητές της ίδια ηλικίας,
εξαιτίας των γενικότερων δυσκολιών που αντιµετωπίζουν µε τη γλώσσα. Κάτι που έχει ως αποτέλεσµα η πρόοδός
τους να είναι καλύτερη σε µαθήµατα που δεν βασίζονται τόσο στη γλώσσα .
Ο Moore πιστεύει ότι για την καλύτερη εξέλιξη του κωφού µαθητή θα πρέπει ο δάσκαλος να τον επιβραβεύει, να
του δίνει «ουσιαστική εργασία για το σπίτι».
Η φοίτηση των παιδιών µε ειδικές ανάγκες στις συνηθισµένες δοµές της γενικής εκπαίδευσης αποτελεί µια
επίσηµη πολιτική πολλών κυβερνήσεων σε διάφορες χώρες τα τελευταία είκοσι χρόνια. Ως αποτέλεσµα αυτής της
πολιτικής, ένα µεγάλο ποσοστό µαθητών µε ειδικές ανάγκες -συµπεριλαµβανόµενων και των κωφών- φοιτούν σε
σχολεία γενικής εκπαίδευσης. Οι υποστηρικτές της ενσωµάτωσης (µε τον όρο ενσωµάτωση εννοούµε εδώ τη
µερική η ολική φοίτηση των κωφών µαθητών στα σχολεία γενικής εκπαίδευσης) πιστεύουν ότι οι κωφοί µαθητές
στα σχολεία αυτά, έχουν περισσότερες ευκαιρίες για κοινωνικές επαφές µε τους ακούοντες συµµαθητές και
δασκάλους τους, ενώ ταυτόχρονα αποκτούν και τις απαραίτητες δεξιότητες για την µελλοντική τους κοινωνική
ένταξη.
Από την άλλη πλευρά, αυτοί που διαφωνούν µε την ενσωµάτωση και πιστεύουν ότι η εκπαίδευση των κωφών
παιδιών πρέπει να γίνεται σε ειδικά σχολεία, υποστηρίζουν ότι η κώφωση εµποδίζει την επικοινωνία των κωφών µε
τους ακούοντες µέσα σε µια τάξη ενσωµάτωσης. Αυτό, έχει ως αποτέλεσµα την αποµόνωση των κωφών µαθητών
από το περιβάλλον του σχολείου, γεγονός που τους δηµιουργεί έντονα προβλήµατα στο τοµέα της ψυχοκοινωνικής
τους ανάπτυξης. Τέλος, έχουν εκφραστεί και οι ανησυχίες πολλών γονέων για στέρηση απαραίτητων παροχών από
τα κοινά σχολεία ακουόντων που χρειάζονται οι κωφοί µαθητές. Τέτοιες παροχές είναι οι εκπαιδευµένοι δάσκαλοι,
οι ψυχολόγοι, τα τεχνικά βοηθήµατα, η δυνατότητα πρόσβασης σε όλες τις δραστηριότητες του σχολείου, κλπ.
ΠΗΓΕΣ:
http://kallinikakis-kourtidou.blogspot.gr/2012/03/blog-post.html
http://eidikidiapaidagogisi.blogspot.gr/2013/07/blog-post_25.html
http://1kesyp-v.thess.sch.gr/neaamea/ameaa/yphresies/AMEAProblimataAkohs.pdf
http://users.sch.gr/stefanski/amea/ekpaideytiko-paketo-3.pdf
http://eidikidiapaidagogisi.blogspot.gr/2013_07_01_archive.html
81
Επαγγελµατική αποκατάσταση των ατόµων µε ακουστική
ανεπάρκεια .
Το θέµα της επαγγελµατικής αποκατάστασης των κωφών ατόµων είναι το
σοβαρότερο πρόβληµα που αντιµετωπίζουν τόσο οι ίδιοι και η οικογένεια τους όσο
και η πολιτεία . Για την επαγγελµατική τους αποκατάσταση υπάρχουν νοµοθετικές
ρυθµίσεις που αφορούν, τη προστασία των Α.Μ.Ε.Α. σε φορείς ιδιωτικού και
δηµοσίου τοµέα καθώς και επιχορηγήσεις εργοδοτών για προσλήψεις τέτοιων
ατόµων. ∆υστυχώς ειδική σχολή επαγγελµατικής εκπαίδευσης κωφών ατόµων σε
µόνιµη βάση δεν υπάρχει στη χώρα µας. Όµως ασχολούνται µε το θέµα αυτό,
ιδρύµατα και οργανισµοί εφαρµόζοντας κατά καιρούς διάφορα προγράµµατα
επαγγελµατικής κατάρτισης. Κάποια παραδείγµατα είναι τα εξής. Το Εθνικό Ίδρυµα
Προστασίας Κωφών (ΕΙΠΚ) ,το Εθνικό Ίδρυµα Αναπήρων (ΕΙΑ) ο Οργανισµός
Απασχόλησης Εργατικού ∆υναµικού (ΟΑΕ∆) και άλλα ιδιωτικά Κέντρα
Επαγγελµατικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) όπως το ΚΕΚ ΜΙΤ, που εδρεύει στην Αθήνα και
έχει παραρτήµατα στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα.
http://wwwergasiakaiameagr.blogspot.gr/2011/03/blog-post_616.html
Η ανάγκη εργασίας των κωφών.
Οι κωφοί και οι βαρήκοοι συνηθίζουν να κάνουν εργασίες που δεν απαιτούν κάποιο
είδος επικοινωνίας και που δεν λαµβάνουν χώρα σε θορυβώδη περιβάλλοντα. Αλλά
το κύριο κριτήριο πρέπει να είναι ο επαγγελµατισµός και οι ικανότητες του ατόµου
συµπεριλαµβανοµένων των προσωπικών αναγκών και ευθυνών. Για να επιτύχουν
στην αναζήτηση εργασίας τα άτοµα µε προβλήµατα στη ακοή, πρέπει να
συνεργαστούν µε τους κοινωνικούς λειτουργούς και τους εργοδότες.
http://ande.isma.lv/Gr/30102.htm
Η αντιµετώπιση των κωφών από τους επιχειρηµατίες.
Όταν ένα βαρήκοο άτοµο πιάσει δουλειά , πρέπει να είναι τέλειο, επιµελής και να
έχει πλήρη γνώση των κανόνων ασφαλείας στην εργασία του.
82
Πολλές φορές οι επιχειρηµατίες δεν αναγνωρίζουν πλήρως τις ικανότητες ενός
ατόµου µε ακουστική ανεπάρκεια .Για αυτό φοβούνται να τους προσλάβουν ως
υπάλληλους αφού θα προτιµήσουν κάποιον άλλον χωρίς τέτοιου είδους προβλήµατα.
Οι πιο συνηθισµένοι λόγοι που αγχώνουν περισσότερο τους επιχειρηµατίες είναι :
Αρχικά πώς θα χρησιµοποιούν τα κωφά άτοµα όλες τις συσκευές επικοινωνίας.
Ακόµη
πώς θα έρχονται σε επικοινωνία µε τους άλλους ανθρώπους .Τέλος θα πρέπει να
φροντίσουν να υπάρχουν υπεύθυνοι εργαζόµενοι που να είναι σε θέση να ενεργήσουν
σε περίπτωση που παρουσιαστούν προβλήµατα.
Αν τελικά προσληφθούν οι κωφοί πολίτες οι εργοδότες θα πρέπει να σκεφτούν αν
υπάρχουν συσκευές που να µπορούν να κάνουν την εργασία πιο εύκολη για αυτά τα
άτοµα. Για παράδειγµα ένας τρόπος που θα µπορούσαν να επικοινωνούν θα ήταν να
τους προγραµµατίσουν ένα τηλέφωνο που να µπορεί να αποτυπώνει εγγράφως τα
ηχητικά µηνύµατα, ένα φαξ και µια ηλεκτρονική διεύθυνση. Αν υπάρχουν σηµαντικά
θέµατα που χρειάζεται να συζητήσετε µε ένα τέτοιο άτοµο, καλό θα ήταν να
εµπλέξετε ένα διερµηνέα της νοηµατικής γλώσσας. Ιδίως αν πρόκειται να εµπλέξετε
ένα βαρήκοο άτοµο σε πολυµελής συναντήσεις.
http://ande.isma.lv/Gr/30102.htm
Επαγγελµατική προστασία των ατόµων µε ακουστική απώλεια .
Σύµφωνα µε τις ανωτέρω διατάξεις, κωφά άτοµα ηλικίας 15 – 65 ετών, µε ποσοστό
αναπηρίας τουλάχιστο 40 %, εφόσον είναι εγγεγραµµένα στα µητρώα ανέργων
αναπήρων του ΟΑΕ∆, µπορούν, σύµφωνα µε τους όρους, τις προϋποθέσεις και τις
διαδικασίες που ορίζονται στο νόµο αυτό να τοποθετηθούν αναγκαστικά ως
υπάλληλοι ή εργατοτεχνίτες, ανάλογα µε τα τυπικά τους προσόντα, σε ∆ηµόσιες
Υπηρεσίες, σε επιχειρήσεις και οργανισµούς του δηµοσίου τοµέα, σε τράπεζες και σε
επιχειρήσεις .Οι εργαζόµενοι κωφοί και βαρήκοοι δικαιούνται κάθε ηµερολογιακό
έτος, πέρα από την κοινή για όλους ετήσια κανονική τους άδεια, και τις επιπλέον
ηµέρες µε πλήρεις αποδοχές οι οποίες δεν µπορούν να ξεπεράσουν τις έξι .
http://amea.teithe.gr/?q=nomos_kwfoi
83
84

Συμβουλευτείτε τον πίνακα για να δείτε ποιό είναι το ιδανικό βάρος

Θέμα: “Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες – Δράσεις των

T - Αρχική

εδώ

δείγμα

final_ZG10_new - WordPress.com

αρχεια εκπαιδευτικου υλικου και λογισμικου ειδικης αγωγης και εκπαιδ

αρχεια εκπαιδευτικου υλικου και λογισμικου ειδικης αγωγης και εκπαιδ

PDF - Life Positive

Βιογραφικό Σηµείωµα - Μαρία Παπαδοπούλου

Αίτηση συμμετοχής

Τεύχος 3

Εισαγωγή

ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΜΙΚΡΗΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΚΗΠΟΥΣ BIO

Τριημερο Επιμορφωτικο Σεμιναριο 2010

Εθελοντισμός - Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις

δειτε τον καταλογο

Κατά τη γνώµη σας – Ποία αντικείµενα θα θέλατε να

Σημειώσεις – Eιδική αγωγή – Τμήμα Ένταξης