Ερευνητική Εργασία Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών
Επιστηµών Α΄ Λυκείου
(20 τετράµηνο)
Θέµα: Εθελοντισµός - Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις
Συντονιστές καθηγητές:
Φουρναράκης Φίλιππος
Σαββοπούλου Αντιγόνη
~1~
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο εθελοντισµός ορίζεται ως η δραστηριότητα εκείνη η οποία αναπτύσσεται κατά
τρόπο προσωπικό και αυθόρµητο, χωρίς οποιαδήποτε ιδιοτέλεια ή υστεροβουλία και
χωρίς κανένα ατοµικό κέρδος από πολίτες ή οµάδες πολιτών προς το συµφέρον της
οµάδας στην οποία ανήκουν ή τρίτων προσώπων ή ευάλωτων κοινωνικών οµάδων ή
της τοπικής , κρατικής ή διεθνούς κοινότητας , αποκλειστικά για σκοπούς
αλληλεγγύης . Ωστόσο είναι αρκετά δύσκολο να ορίσουµε τον εθελοντισµό ακριβώς
ως φαινόµενο διότι στη σηµερινή εποχή αλλάζει διαρκώς όψεις, περιεχόµενο και
µεθόδους, ακολουθώντας τις εκάστοτε ανάγκες και απαιτήσεις της κοινωνίας . Ο
εθελοντισµός δεν έχει πλαίσια και όρια, είναι ένα κοινωνικό φαινόµενο που µπορεί
να λάβει διάφορες αρχές και διαστάσεις . Τα κυριότερα χαρακτηριστικά των
εθελοντών είναι η ανιδιοτέλεια, ο αλτρουισµός , η αλληλεγγύη για τον συνάνθρωπο ,
καθώς και η ηθική ανταµοιβή και η επιβράβευση. Οι θεµελιώδεις αρχές που διέπουν
τον εθελοντισµό είναι η προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και της ισότητας ,
ο σεβασµός των δικαιωµάτων, της αξιοπρέπειας και του πολιτισµού των άλλων, η µη
αµοιβή της εργασίας των εθελοντών και η διάθεση για προσφορά στο συνάνθρωπο
και την κοινωνία .
Ο εθελοντισµός ως ένας από τους δείκτες πολιτισµού µίας κοινωνίας,
αποτελεί βασικό στοιχείο του κοινωνικού ιστού , καθώς και ένα από τα µέσα για την
βελτίωση της ποιότητας ζωής, αφού µέσω αυτού τα άτοµα συµβάλλουν στην
ευηµερία τη κοινότητας και της κοινωνίας γενικότερα . Αδιαµφισβήτητη είναι επίσης
η αναγκαιότητα της ύπαρξης και της δράσης εθελοντικών οργανώσεων διότι µέσω
αυτών προάγεται ο κοινωνικός διάλογος και η κοινωνική συνοχή, ενισχύεται το
αίσθηµα της ατοµικής και κοινωνικής ευθύνης , αναδεικνύονται και αντιµετωπίζονται
σηµαντικά προβλήµατα και εξαλείφεται ο ατοµισµός. Από την άλλη πλευρά,
ακούγονται συχνά πολλές απόψεις που συντείνουν στο συµπέρασµα ότι πολλαπλά
είναι τα οφέλη του εθελοντισµού και για τον ίδιο τον άνθρωπο. Πιο συγκεκριµένα, το
άτοµο αισθάνεται χρήσιµο και απαραίτητο, αξιοποιεί τις γνώσεις, τις δεξιότητες και
τις εµπειρίες του, συναναστρέφεται µε άλλα άτοµα που µοιράζονται τις ίδιες αξίες και
γίνεται ένας πιο ευσυνείδητος και ενεργός πολίτης .
Στην σηµερινή εποχή, ο εθελοντισµός συχνά διαχωρίζεται σε επίσηµο και
ανεπίσηµο . Ο επίσηµος εθελοντισµός αφορά την προσφορά προς µία µη κυβερνητική
οργάνωση ή ένα ίδρυµα. Ο ανεπίσηµος εθελοντισµός αφορά την προσφορά σε
περισσότερο προσωπικό επίπεδο. Μεγάλη απήχηση στις µέρες µας έχει ο επίσηµος
εθελοντισµός, µε πολλούς ανθρώπους διαφόρων ηλικιών να γίνονται µέλη και να
συνεισφέρουν στο σηµαντικό έργο των µη κυβερνητικών οργανώσεων. Λόγω των
ιδιαίτερων κοινωνικών συνθηκών που διαµορφώνονται στη χώρα µας όλο και
περισσότεροι άνθρωποι προσφέρουν βοήθεια σε κοινωνικές οµάδες που
αντιµετωπίζουν κάποιας µορφής δυσκολίες . Η συνεχής αύξηση του αριθµού των
εθελοντών, η ένταση της δράσης των διάφορων µη κυβερνητικών οργανώσεων και η
διαρκώς ενισχυόµενη συµβολή και προσφορά τους στην κοινωνία αποτελέσαν τους
κυριότερους λόγους για την επιλογή µας να ασχοληθούµε στην εργασία µας µε το
θέµα ‘ Εθελοντισµός και µη κυβερνητικές οργανώσεις ’ και να µυηθούµε έστω και
για λίγο στις αξίες και τα ιδανικά του εθελοντισµού. Συνοψίζοντας , ο εθελοντισµός
δεν περιορίζεται µόνο στην παροχή ανιδιοτελούς κοινωνικού έργου, αλλά
περισσότερο αφορά µία στάση ζωής µε ιδιαίτερες αξίες, µία µορφή ενεργού
κοινωνικής συµµετοχής και έκφρασης , για αυτό και θεωρείται µία από τις
µεγαλύτερες αξίες της ανθρωπότητας .
Χάρης Κοκκόσης
~2~
Κεφάλαιο 1
Ευπαθείς Κοινωνικές Οµάδες
«Η πιο επίµονη και επείγουσα ερώτηση στη ζωή είναι :
-τι κάνεις για τους άλλους;»
Μάρτιν Λούθερ Κινγκ
Συντονιστής:Κορτέσης Γιώργος
Γραµµατέας:Λουµουσιώτη Γαρυφαλλιά
Ερευνητές:Κοκκόσης Χάρης, Μάιρα Λιόλιου
~3~
Περιεχόµενα
Ενότητα 1.1 : Η ευπαθέστερη των κοινωνικών οµάδων , τα
παιδιά :Χαρίλαος Κοκκόσης
Ενότητα 1.2:∆ράσεις Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων: Γιώργος
Κορτέσης
Ενότητα 1.3:Άτοµα µε εθισµούς :Γιώργος Κορτέσης
Ενότητα 1.4:Άτοµα µε ειδικές ανάγκες(ΑΜΕΑ):Γαρυφαλλιά
Λουµουσιώτη
Ενότητα 1.5:Άστεγοι:Μάιρα Λιόλιου
Ενότητα 1.6.:∆ράσεις του σχολείου µας σε σχέση µε τις
ευπαθείς κοινωνικές οµάδες :Γαρυφαλλιά Λουµουσιώτη
~4~
Ενότητα 1.1
Η ευπαθέστερη των κοινωνικών οµάδων, τα παιδιά
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Είναι κοινός τόπος ότι στη σηµερινή κοινωνία, µε τους ξέφρενους και
αγχωτικούς ρυθµούς ζωής , την αναλγησία των νόµων και την καταφανή απουσία
κρατικής πρόνοιας και µέριµνας να κυριαρχούν, καθώς και µε την πρωτοφανή
κοινωνική και οικονοµική κρίση να µαστίζει µεγάλο µέρος του πληθυσµού, είναι πιο
µεγάλος από ποτέ ο αριθµός των παιδιών που χρήζουν άµεσης βοήθειας είτε λόγω
προβληµάτων διαβίωσης, είτε λόγω ενδοοικογενειακών προβληµάτων ή εξαιτίας
σοβαρών ασθενειών και νοσηµάτων.Στο πλαίσιο της αδιάκοπης και πολύχρονης
ευαισθητοποίησης που δείχνει η κοινωνία απέναντι στο πρόσωπο της πιο ευαίσθητης
κοινωνικής οµάδας , αναπτύσσεται και ενισχύεται συνεχώς ο εθελοντισµός σε ό, τι
αφορά στα παιδιά και στις δυσκολίες που αυτά αντιµετωπίζουν. Έτσι έχουν
δηµιουργηθεί από άτοµα µε ανιδιοτελείς και ανυστερόβουλες προθέσεις πολλές
εθελοντικές και µη κυβερνητικές οργανώσεις ,άλλες µε µεγαλύτερο και άλλες µε
µικρότερο έργο που ασχολούνται µε την αντιµετώπιση των προβληµάτων των
παιδιών. Κύριοι άξονες του έργου των οργανώσεων αυτών είναι η ηθική και υλική
υποστήριξη των παιδιών, η διασφάλιση των δικαιωµάτων τους στη ζωή , όπως αυτό
της παιδείας , η εξασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης τους, η ψυχολογική τους
στήριξη σε περιπτώσεις κακοποιήσεων, καθώς και η απαραίτητη ιατρική τους
περίθαλψη σε περιπτώσεις που τα παιδιά πάσχουν από σοβαρά νοσήµατα και ανίατες
ασθένειες. Είναι βέβαια εµφανές ότι ο χρόνος εκπόνησης της εργασίας αυτής , αλλά
και η περιορισµένη έκτασή της, δεν µας επέτρεπαν να αναφέρουµε το σύνολο των
οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα µας. Έτσι κάναµε µια περισσότερο
ή λιγότερο αυθαίρετη επιλογή , θέλοντας να αναφέρουµε κυρίως εκείνες που στηρίζει
το σχολείο µας µέσα από τις φιλανθρωπικές εξορµήσεις που γίνονται κάθε χρόνο στη
γιορτή των Τριών Ιεραρχών. Ορισµένες από αυτές τις έχουµε επισκεφθεί και
προσωπικά και ως τάξη στο πλαίσιο αυτών των εξορµήσεων.
~5~
ΠΑΙ∆ΙΑ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ∆ΙΑΒΙΩΣΗΣ
«Μαζί για το παιδί»
Η ένωση «Μαζί για το παιδί» είναι µία οµπρέλα 10 κοινωφελών φορέων µη
κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που ιδρύθηκε το 1996 µε σκοπό να ενώσει ισότιµα τις
προσπάθειες τους για το παιδί σε ανάγκη. Μαζί οι 10 φορείς προσφέρουν ετησίως
συντονισµένες υπηρεσίες και ένα καλύτερο µέλλον σε περισσότερα από 10.000
παιδία στην Ελλάδα. ( www.mazigiatopaidi.gr )
«Παιδικά χωριά SOS Ελλάδας»
Σωµατείο µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ειδικά αναγνωρισµένο ως φιλανθρωπικό .
Προστατεύει παιδιά που για σοβαρούς λόγους στερούνται µόνιµα τη φροντίδα των
φυσικών τους γονέων. Η προστασία και φροντίδα των παιδιών προσφέρεται σε
µακρόχρονη βάση από την παιδική ηλικία µέχρι την επαγγελµατική και οικονοµική
αποκατάσταση τους. ( www.sos-villages.gr )
«Tο χαµόγελο του παιδιού»
Το χαµόγελο του παιδιού είναι ένας εθελοντικός οργανισµός µη
κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Στηρίζεται στο συναίσθηµα, αλλά δε µένει σε αυτό και
στα λόγια. Έχει κάνει πράξη την αντιµετώπιση των καθηµερινών προβληµάτων των
παιδιών. Κύριο µέληµα του είναι να προασπίσει τα δικαιώµατα των παιδιών όχι µόνο
στη θεωρία ,αλλά και στην πράξη, καθηµερινά, 24 ώρες την ηµέρα, 365 µέρες το
χρόνο. Να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για τη σωµατική, ψυχική και πνευµατική
ισορροπία τους. Βασίζεται σε υπηρεσίες του κράτους (αστυνοµία, εισαγγελίες,
νοσοκοµεία ).Ως εθελοντικός οργανισµός στηρίζει τους θεσµούς , ώστε να γίνουν
αποδοτικότεροι στα θέµατα των παιδιών. Το χαµόγελο του παιδιού ιδρύθηκε
βασισµένο στο όνειρο ενός δεκάχρονου παιδιού ,του Ανδρέα Γιαννόπουλου , για ένα
σύλλογο που θα ασχολείται µε τα παιδιά, τις ανάγκες και τα προβλήµατα τους .
∆ράσεις της οργάνωσης:
Κοινωνική και ψυχολογική στήριξη παιδιών
Κινητές ιατρικές µονάδες
~6~
Υποστήριξη παιδιών στα νοσοκοµεία
Στήριξη παιδιών µε προβλήµατα υγείας
Στήριξη παιδιών µε προβλήµατα διαβίωσης
Εθνικό κέντρο για τα εξαφανισµένα και υπό εκµετάλλευση παιδιά
Amber alert Hellas
Εθνική τηλεφωνική γραµµή για τα παιδιά SOS 1056
www.hamogelo.gr
« Κιβωτός του κόσµου»
Η Κιβωτός του κόσµου είναι µη κερδοσκοπικός οργανισµός ειδικής
µέριµνας και προστασίας , που δραστηριοποιείται στη µέριµνα παιδιών που ζούσαν
σε συνθήκες παραµέλησης και εγκατάλειψης, χωρίς ιατρική φροντίδα, χωρίς µέλλον,
τα περισσότερα από µονογονεϊκές οικογένειες , και πολλά χωρίς γονείς . Η Κιβωτός
του κόσµου ιδρύθηκε το 1998 µε στόχο τη δηµιουργία µίας φωλιάς στοργής και
φροντίδας για τα παιδιά αυτά της «άλλης» Αθήνας. Τα παιδιά που βρίσκονται κάτω
από τη µέριµνα της οργάνωσης βιώνουν την ειρήνη και τη γαλήνη, µακριά από την
πρότερη φτώχεια και πείνα. Απώτερος σκοπός και αποστολή της Κιβωτού του
κόσµου είναι η προστασία, η στήριξη και η εξασφάλιση ενός καλύτερου επιπέδου
διαβίωσης για παιδιά τα οποία ήρθαν αντιµέτωπα µε το σκληρό πρόσωπο της ζωής
και της κοινωνίας . (www.kivotostoukosmou.org )
~7~
ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΑΙ∆ΙΑ
Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ένας µεγάλος αριθµός µη
κυβερνητικών οργανώσεων που ασχολούνται µε την προστασία των κακοποιηµένων
παιδιών. Καθηµερινά το έργο τους γίνεται όλο και ουσιαστικότερο ,βοηθώντας
δεκάδες ανυπεράσπιστα παιδιά. Όλες αυτές οι οργανώσεις είναι ικανές να
αγκαλιάσουν παιδιά που έχουν κακοποιηθεί, που είναι µόνα τους στον κόσµο και να
τους προσφέρουν φροντίδα, ψυχολογική υποστήριξη και ό,τι άλλο χρειάζονται.
Από τις οργανώσεις που προαναφέραµε , η οργάνωση που ασχολείται σε
µεγάλο βαθµό µε την κακοποίηση των παιδιών είναι «το χαµόγελο του παιδιού». Το
τµήµα ψυχολογικής στήριξης του συλλόγου και ένας µεγάλος αριθµός εθελοντών
παρέχει σηµαντική στήριξη σε παιδιά και εφήβους που έχουν δεχθεί ψυχολογική και
σωµατική κακοποίηση. Επιπλέον, ο συγκεκριµένος σύλλογος διατηρεί κατοικίες
φιλοξενίας που προσφέρουν στα παιδιά δωρεάν διαµονή, διατροφή, ένδυση και
ιατροφαρµακευτική περίθαλψη. Έπειτα, έµπειροι επαγγελµατίες βρίσκονται δίπλα
στα παιδιά ώστε να τα βοηθήσουν προκειµένου να συνεχίσουν φυσιολογικά τη ζωή
τους µέσω της εκπαίδευσης και διαφόρων εξωσχολικών δραστηριοτήτων.
Επίσης , πολύ σηµαντικό είναι το έργο του σωµατείου « ELIZA» και των
«Παιδικών χωριών SOS». Οι δύο αυτοί σύλλογοι συνεργάστηκαν για την δηµιουργία
του ξενώνα SOS ELIZA στο Μαρούσι. Εθελοντές και εθελόντριες του
συγκεκριµένου συλλόγου είναι καθηµερινά δίπλα στα κακοποιηµένα παιδιά και
παλεύουν µε όλη τους τη δύναµη, προκειµένου να σταµατήσουν τα εγκλήµατα που
διαπράττονται εις βάρος τους και να λάµψει φως στις υποθέσεις κακοποιήσεων στη
χώρα µας . Εν κατακλείδι, όλοι αυτοί οι σύλλογοι προσφέρουν δυναµικά την βοήθεια
τους σε παιδιά έως και 18 ετών. Τα στηρίζουν αποτελεσµατικά µε απώτερο σκοπό να
ξεπεράσουν τα τραύµατα τους και να επιτύχουν την ανεξαρτητοποίηση και την οµαλή
ένταξή τους στην κοινωνία . (www.eliza.org.gr )
~8~
ΠΑΙ∆ΙΑ ΜΕ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
« Φλόγα »
Η Φλόγα είναι σύλλογος γονέων µε παιδιά που πάσχουν από καρκίνο και
αγκαλιάζει χιλιάδες οικογένειες σε όλη την Ελλάδα. Ως σύλλογος µη κερδοσκοπικού
χαρακτήρα, βασίζεται στην εθελοντική εργασία των µελών του και στην υποστήριξη
των ευαισθητοποιηµένων φίλων του. Η Φλόγα προσφέρει αλληλεγγύη στα παιδιά και
στις οικογένειες τους, υπεύθυνη ενηµέρωση σε όλους για θέµατα σχετικά µε τον
καρκίνο σε παιδιά, καθώς και τη δυνατότητα κοινωνικής προσφοράς σε πολίτες και
σε οργανισµούς .
Αποστολή της Φλόγας είναι ο αγώνας για τα δικαιώµατα του παιδιού στη ζωή και την
υγεία, να διασφαλίζει την ποιότητα ζωής των παιδιών µέσα και έξω από τα
νοσοκοµεία και να συµβάλλει στη καθιέρωση θεσµών οι οποίοι θα σέβονται τις
προσπάθειες και την αξιοπρέπεια των παιδιών και των γονιών τους .
(www.floga.org.gr )
~9~
«Ελπίδα»
Η ιστορία της «Ελπίδας» ξεκινά το 1990. Η αγάπη των µελών της για τα παιδιά
και η διαπίστωση πως έλειπαν από την Ελλάδα τα µέσα για την θεραπεία των παιδιών
που χρειάζονται µεταµόσχευση µυελού των οστών ήταν οι δύο βασικοί παράγοντες
της ίδρυσης του συλλόγου . Το έργο της οργάνωσης , έργο αγάπης , ανθρωπιάς και
κοινωνικής στράτευσης συνεχίζεται όλα αυτά τα χρόνια µε σκληρή δουλειά και
ανιδιοτελή προσφορά. Κύριος άξονας του έργου της «Ελπίδας» είναι η παροχή
υλικής και ηθικής στήριξης στα παιδιά που νοσούν από αιµατολογικά, γενετικά και
κληρονοµικά νοσήµατα, όπως λευχαιµία και συµπαγείς όγκοι. (www.elpida.org )
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Μέσα από τη έρευνα που κάναµε µε αφορµή τη συγκεκριµένη εργασία,
διαπιστώσαµε ότι υπάρχουν γύρω µας πολλές περιπτώσεις πασχόντων παιδιών , για
τα οποία η κρατική µέριµνα και η κοινωνική πρόνοια είναι ανεπαρκής. Τα
προβλήµατα αυτών των παιδιών θα ήταν πολύ πιο έντονα στην περίοδο της
κοινωνικής και οικονοµικής κρίσης που διανύουµε , αν δεν υπήρχε η
δραστηριοποίηση ενός αριθµού εθελοντικών και µη κυβερνητικών οργανώσεων που
αναλαµβάνει ανιδιοτελώς την κατά περίπτωση στήριξή τους. Εν κατακλείδι, το
µοναδικό και ασφαλέστερο καταφύγιο αυτών των παιδιών είναι η προσφορά των
εθελοντών οι οποίοι προσπαθούν να φέρνουν πάντα την ελπίδα στο πρόσωπο τους .
Όλοι αυτοί οι άνθρωποι αξίζουν τον θαυµασµό αλλά και τη υποστήριξή µας .
~ 10 ~
Ενότητα 1.2
∆ράσεις των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στις
χώρες του τρίτου κόσµου
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Μια µη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ) είναι ένας µη κερδοσκοπικός οργανισµος ,ή
µια εθελοντική οµάδα πολιτών που οργανώνεται σε τοπικό, εθνικό ή διεθνές
επίπεδο.Μερικές ΜΚΟ είναι οργανωµένες γύρω από συγκεκριµένα θέµατα, όπως τα
ανθρώπινα δικαιώµατα, το περιβάλλον ή η υγεία.
Είναι γεγονός πως δραστηριοποιείται ενας τεράστιος αριθµός Μη Κυβερνητικών
Οργανώσεων στις χώρες του επονόµαζοµενου και ως αναπτυσσοµενου κοσµου , εκεί
που οι ανάγκες του ανθρώπινου πληθυσµού είναι πιο έντονες και επιτακτικές.
Ωστόσο οι προθέσεις ορισµένων απο αυτές έχουν αµφισβητηθεί εντονότατα απο
διάφορους φορείς και κοινότητες.Παρ’ολα αυτά η δράση και η προσφορά στο
κοινωνικό σύνολο της πλειονότητας αυτών των οργανωσεων ειναι ανεκτίµητη ,
βαθύτατα ειλικρινής και ανθρώπινη.
∆ΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΚΟ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Ο όρος Τρίτος Κόσµος προέκυψε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέµου.Χωρίζει τις
χώρες ανάλογα µε την κοινωνική, πολιτική, οικονοµική κατάσταση στην οποία
βρισκονται.Με τον ορο τριτοκοσµικες χωρες εννοουµε κυριως τις χωρες της
Αφρικης, οι οποιες µαστιζονται απο φαινόµενα δυσβάσταχτης κοινωνικής
παθογένειας και οι πληθυσµοί τους εµφανίζουν σηµαντικά προβλήµατα τόσο στην
οµαλή διαβίωση , όσο και λογω της τεράστιας έλλειψης που παρατηρειται σε πληθος
βασικών πρώτων υλών.
ΜΚΟ WAFAC-ΑΦΡΙΚΗ
Η συγκεκριµένη οργάνωση έχει δηµιουργηθεί µε σκοπό να προµηθεύει όσο το
δυνατόν περισσότερες περιοχές της Αφρικής µε πόσιµο νερό, το οποίο συνήθως θα
καταλήξει σε νεότερα ηλικιακά άτοµα.
ΑΠΟΣΤΟΛΗ:Καταπολέµηση ορισµένων ασθενειών και βελτίωση της κατάστασης
του περιβάλλοντος.Επιπλέον αποσκοπεί στο να έχουν τµήµατα του πληθυσµού
πρόσβαση σε πόσιµο νερό µεσω της κατασκευης πηγαδιων, γεωτρήσεων, καθώς και
έργων υγιεινής και καθαρισµού. www.water4children.org
AFRICAN AIDS FOUNDATION
Το αφρικανικό AIDS Foundation διοικείται από εθελοντές οι οποίοι είναι
παθιασµένοι µε την καταπολεµηση του AIDS, επιδιώκοντας την αλλαγή στη ζωή των
παιδιών που αντιµετωπίζουν ένα ζοφερό µέλλον.
ΑΠΟΣΤΟΛΗ:1) Μείωση της εξάπλωσης του HIV / AIDS
2) Ενίσχυση των οικογενειών επηρεάζονται από τον ιό HIV / AIDS
3)Αναδόµηση κοινοτήτων
ACTION AID
~ 11 ~
H Action aid είναι µια διεθνής µη κυβερνητική αναπτυξιακή οργάνωση για την
καταπολέµηση της απόλυτης φτώχειας και της ανισότητας.Η Action Aid έχει έδρα το
Γιοχάνεσµπουργκ στη Νότια Αφρική και διοικείται απο ∆ιεθνές ∆ιοικητικό
Συµβούλιο που αποτελείται απο ανθρώπους µε µεγάλη εµπειρία σε θέµατα
Ανάπτυξης, Κοινωνικής ∆ικαιοσύνης, και Αλληλεγγύης καθώς και Ισότητας των
φύλων.Το όραµα της οργάνωσης ειναι η δηµιουργία ενός κόσµου χωρίς φτώχεια και
αδικία, µέσα στον οποίο κάθε άτοµο θα απολάµβανει το δικαίωµα να ζει µε
αξιοπρέπεια.
ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Η συνεργασία µε φτωχούς και περιθωριοποιηµένους ανθρώπους για
την καταπολέµηση της φτώχειας και της αδικίας. Αξίζει να σηµειωθεί πως η Action
Aid Ελλας στηρίζει 55 πολύ φτωχές κοινότητες σε 18 χώρες του αναπτυσσόµενου
κόσµου. www.africanaidsfoundation.org.au
AMREF
Η AMREF είναι µια µη κυβερντική οργάνωση µε έδρα τις ΗΠΑ και έχει ως έργο την
αποστολή ιατρικών υπηρεσιών και φαρµάκων στις µητέρες της Αφρικής που
αδυνατούν να ικανοποιήσουν τις βασικές ανάγκες των νεογέννητων παιδιών τους.
Η δράση της συκεκριµένης οργάνωσης έχει να επιδείξει περισσότερα από 50 χρόνια
προσφοράς στην σηµαντική βελτίωση του ιατρικού συστήµατος της Αφρικής.
Οι χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται οι εθελοντές της AMREF είναι οι
εξής:Αιθιοπία, Κένυα, Νότιος Αφρική, Ουγκάντα, Νότιο Σουδάν, Τανζανία και άλλα
µέρη της Αφρικής. www.amref.gr
AFRICAN CENTRE FOR INTERNATIONAL YOUTH EXCHANGE
( ACIYE)
Το ACIYE είναι µια οργάνωση που βρίσκεται στο Ναϊρόµπι, και έχει ως στόχο:
•
Την προώθηση τοπικών και διεθνών ανταλλαγών νέων.
~ 12 ~
•
•
•
•
•
•
•
•
Τη στήριξη της εκπαίδευσης των παιδιών σε τοπικές κοινότητες της Κένυα,
και ειδικότερα ορφανών παιδιών και παιδιών που οι γονείς τους υποφέρουν
από HIV και AIDS.
Την ενθάρρυνση διαπολιτισµικών ανταλλαγών µεταξύ µαθητών σχολείων και
νέων στην Αφρική και άλλες ηπείρους (Ασία, Ευρώπη, Αµερική).
Την ενδυνάµωση των ικανοτήτων οργανώσεων νέων στην Κένυα και την
Αφρική γενικότερα, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται
αποτελεσµατικότερα στις ανάγκες της κοινωνίας και να στηρίζουν τα παιδιά
και τους νέους στην Κένυα και την Αφρική.
Την δηµιουργία συνεργασιών και δικτύων µεταξύ οργανώσεων στην Αφρική
και όλο τον κόσµο που εργάζονται για την προώθηση της εκπαίδευσης των
κοριτσιών, των παιδιών και των νέων στην Αφρική γενικότερα.
Την ενίσχυση και προώθηση της συµµετοχής των νέων της Αφρικής σε όλα τα
επίπεδα διακυβέρνησης.
Την ενίσχυση και προώθηση της καλής διακυβέρνησης, του κράτους δικαίου,
και της προστασίας των ατοµικών δικαιωµάτων και ελευθεριών, ειδικά αυτών
που σχετίζονται µε την νεολαία.
Τη διεξαγωγή προγραµµάτων ευαισθητοποίησης της νεολαίας και αγωγής των
πολιτών σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Την προώθηση του πνεύµατος του εθελοντισµού µεταξύ των νέων της
Αφρικής. www.ance-hellas.org
ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ
ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (MSF) είναι µια διεθνής,
ανεξάρτητη, ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση, που παρέχει επείγουσα
βοήθεια σε άτοµα που έχουν πληγεί από ένοπλες συγκρούσεις, επιδηµίες,
αποκλεισµό από την παροχή ιατρικής φροντίδας και φυσικές καταστροφές. Οι
Γιατροί Χωρίς Σύνορα προσφέρουν βοήθεια µε κριτήριο την ανάγκη,
ανεξάρτητα από φυλή, θρησκεία, φύλο ή πολιτικούς δεσµούς. Όταν οι Γιατροί
Χωρίς Σύνορα γίνονται µάρτυρες σοβαρών πράξεων βίας, ξεχασµένων
κρίσεων ή παρακώλυσης του έργου τους, δύνανται να µιλήσουν δηµόσια για
αυτά.
~ 13 ~
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προσφέρουν τη βοήθειά τους
α) σε πληθυσµούς που βρίσκονται σε κατάσταση επείγουσας ανάγκης
β)στα θύµατα που προκαλούνται είτε από φυσικούς είτε από ανθρώπινους
παράγοντες,
γ) σε όσους υποφέρουν εξαιτίας εξεγέρσεων, χωρίς καµία φυλετική,
θρησκευτική, φιλοσοφική ή πολιτική διάκριση.
Το Ελληνικό Τµήµα ξεκίνησε τη δράση του το 1990. Μέχρι σήµερα
περισσότεροι από 450 Έλληνες γιατροί, νοσηλευτές, διοικητικοί και τεχνικοί
έχουν συµµετάσχει σε προγράµµατα σε πάνω από 40 χώρες όπως το
Κουρδιστάν, η Λιβερία, το Ελ Σαλβαδόρ, το Ιράκ, η Αιθιοπία, η πρώην Γιουγκοσλαβία, η Ρουάντα, η Κένυα, η Σρί Λάνκα, η Αϊτή, το Αφγανιστάν, η
Ακτή Ελεφαντοστού και άλλες. www.mfs.gr
~ 14 ~
ΠΟΛΙΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ
Οι ΠΟΛΙΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ είναι µη κυβερνητική, µη κερδοσκοπική
οργάνωση η οποία ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 2008. Οι «Πολίτες για την Αφρική»
είναι η εξέλιξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας κάποιων ανθρώπων µε την επιθυµία και
την θέληση να βοηθήσουν οµάδες ανθρώπων που υποφέρουν στην πολύπαθη ήπειρο,
την Αφρική.
Οι ΠΟΛΙΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ είναι:
Σωµατείο ανθρωπιστικό, µη κερδοσκοπικό που βασίζεται στην εθελοντική
προσφορά.
Σκοπός της οργάνωσης είναι η ανάπτυξη ανθρωπιστικής δράσης, πνεύµατος
αλληλεγγύης και γενικότερα δράσης που διέπεται από σεβασµό όσον αφορά την
ήπειρο της Αφρικής, τον Τρίτο Κόσµο και γενικότερα τους ανθρώπους ,είτε
βρίσκονται στις χώρες τους ,είτε σε άλλες χώρες.
Οι δραστηριότητες της οργάνωσης ‘Πολίτες για την Αφρική’ απευθύνονται σε άτοµα
ή οµάδες πληθυσµών που παρουσιάζουν αντίστοιχες ανάγκες ανεξάρτητα από χρώµα,
φυλή, θρησκεία, εθνικότητα, ιδεολογία ή πολιτικές πεποιθήσεις.
Τα έργα και οι δράσεις της οργάνωσης στηρίζονται οικονοµικά από τις εισφορές των
µελών, από δωρεές και από τις εκδηλώσεις που οργανώνει και πραγµατοποιεί η
οργάνωση. Το δίκτυο ανθρώπων που στηρίζουν την οργάνωση αποτελείται από τα
µέλη, τους ανάδοχους γονείς, τους σταθερούς υποστηρικτές και τους εθελοντές.
~ 15 ~
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Συνοψίζοντας, οφείλουµε να τονίσουµε πως µόνο η δράση των παραπάνω
οργανώσεων δεν αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες των χώρων του τρίτου κόσµου και
η συντονισµένη προσπάθεια συµπεριλαµβανοµένων και των ίδιων των κυβερνήσεων
αυτών των χωρών καθίσταται αναγκαία για την ύπαρξη ενός καλύτερου αύριο στις
συγκεκριµένες κοινωνίες. Μέσα από την καταγραφή αυτών των σελίδων της
εργασίας , διαπιστώσαµε πόσο λίγα γνωρίζουµε για τα προβλήµατα αυτών των
χωρών και πόσο πολλά θα µπορούσαµε να κάνουµε συνεισφέροντας προσωπικά :
Είτε λειτουργώντας «πολλαπλασιαστικά» στην πληροφόρηση των συµπολιτών µας
σχετικά µε τη δράση των εθελοντικών οργανώσεων , είτε ακόµα -γιατί όχι;- και
µετέχοντας προσωπικά στο µέλλον σε κάποια από αυτές.
~ 16 ~
Ενότητα 1.3
Άτοµα µε ειδικές ανάγκες(ΑΜΕΑ)
«∆εν είµαστε η πηγή του προβλήµατος.Είµαστε τα µέσα που χρειάζονται για να
λύσουµε το πρόβληµα. Είµαστε επένδυση,όχι έξοδα.
Είµαστε πολίτες του κόσµου.»
(Άντριαν Μπιλιούνζικα,ακτιβιστής για τα δικαιώµατα των ανάπηρων της
Ουγκάντα.)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Άτοµα µε ειδικές ανάγκες(ΑΜΕΑ) θεωρούνται όσοι «πάσχουν από ειδικές
ανεπάρκειες ή δυσλειτουργίες οφειλόµενες σε φυσικούς, διανοητικούς ή κοινωνικούς
παράγοντες , οι οποίοι επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρµογής και µάθησης,
σε τέτοιο βαθµό, που είναι πολύ δύσκολο γι’ αυτούς να συµµετάσχουν στη γενική και
επαγγελµατική κατάρτιση, να εξεύρουν εργασία ή να έχουν πλήρη συµµετοχή στην
κοινωνία». Στην Ε.Ε. έχει αποδειχτεί ότι περισσότεροι από 38 εκατοµµύρια άνθρωποι
έχουν κάποια αναπηρία. Γεγονός αποτελεί το ότι υπάρχουν πολλοί φραγµοί και
έντονη προκατάληψη απέναντι στα ΑµεΑ παρ' όλες τις προσπάθειες των Ευρωπαϊκών
κρατών και παρόλη την πρόοδο που έχει σηµειωθεί για την ισότιµη εφαρµογή των
δικαιωµάτων τους.Παρατηρείται σε µεγάλο βαθµό ότι δεν έχουν ίση µεταχείριση και
δικαιώµατα στην εκπαίδευση,στην εργασία, στον πολιτισµο και την ψυχαγωγια και
συναντούν προβλήµατα στην προσβασιµότητα. Στις ακόλουθες παραγράφους θα
αναλύσουµε τους 4 τοµείς οι οποίοι προαναφέρθηκαν και στους οποιους η Εθνική
Συνοµοσπονδία Ατόµων µε Αναπηρία, επισηµαίνει τον κοινωνικό αποκλεισµό.
1.Εκπαίδευση: Μαθητές µε αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες
θεωρούνται όσοι για ολόκληρη ή ορισµένη περίοδο της σχολικής τους ζωής
εµφανίζουν σηµαντικές δυσκολίες µάθησης εξαιτίας αισθητηριακών, νοητικών,
γνωστικών αναπτυξιακών προβληµάτων τα οποία µε τη µε τη διεπιστηµονική
αξιολόγηση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρµογής και µάθησης.Με
βάση την νοµοθέσια των ατόµων µε ειδικές µε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες η
εκπαίδευση τους ωφείλεται να παρέχεται δωρεάν από το σε δηµόσια σχολεία
.Συγκεκριµένα :
Στα σχολεία της πρωτοβάθµιας και της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, στις
συνήθεις σχολικές τάξεις και στα ειδικά οργανωµένα τµήµατα ένταξης .Όταν
υπάρχουν προβλήµατα ιδιαιτέρως σοβαρά, η εκπαίδευση γίνεται σε
αυτοτελή Σχολεία Ειδικής Αγωγής, σε Σχολεία ή Τµήµατα που
λειτουργούν είτε ως αυτοτελή είτε ως παραρτήµατα άλλων Σχολείων, σε Νοσοκοµεία, σε Κέντρα Αποκατάστασης, σε Ιδρύµατα Αγωγής Ανηλίκων ή Ιδρύµατα Χρονίως Πασχόντων Ατόµων και σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η εκπαίδευση µπορεί να
παραχθεί κατ΄ οίκον. Ωστόσο παρατηρείται ότι σε µεγάλο βαθµό ότι δεν έχουν
πρόσβαση και δικαιώµατα στην εκπαιδευση. Για παράδειγµα, σήµερα στην
εκπαίδευση συµµετέχει ένας µαθητής µε ειδικές ανάγκες στους δέκα. Η ειδική αγωγή
συρρικνώνεται µε το κλείσιµο των ειδικών σχολείων, ενώ τα κέντρα διάγνωσης,
αξιολόγησης και υποστήριξης ατόµων µε ειδικές ανάγκες είναι περιορισµένα και
πολλά από αυτά δυσλειτουργούν.
~ 17 ~
Ακολουθει ένα άρθρο το οποίο είχε δηµοσιευτεί στην εφηµερίδα Ελευθεροτυπία
( έντυπη έκδοση,Ελευθεροτυπία 26 Μαίου 2011).Μέσω αυτού του άρθρου µπορούµε
να κατανοήσουµε την κρισηµότητα της κατάσταστης και την δυσαρέσκεια που
επικρατεί για τον κοινωνικό αποκλεισµό στον τοµέα της εκπαίδευσης.
ΑΜΕΑ αποκλεισµένα από την εκπαίδευση
«Το κωφό παιδί, το τυφλό παιδί, το ανάπηρο παιδί, αν δεν εκπαιδευτεί, είναι δέκα
φορές ανάπηρο», υπογράµµισαν γονείς, εκπαιδευτικοί και άτοµα µε αναπηρία σε
χθεσινή συνέντευξη Τύπου, την οποία πραγµατοποίησαν για να καταγγείλουν ότι τα
άτοµα µε αναπηρία είναι αποκλεισµένα από την εκπαίδευση, αφού, όπως
υποστήριξαν, 180.000, πανελλαδικά, παιδιά µε αναπηρίες και µαθησιακές δυσκολίες
είναι σήµερα εκτός Ειδικής Αγωγής.
Αναφερόµενοι στα κωφά παιδιά, µόλις 270 σε όλη τη χώρα φοιτούν σε κάποιο
σχολείο, τη στιγµή που ο αριθµός των κωφών παιδιών πανελλαδικά ανέρχεται στις
2.000. Συγκεκριµένα, τα κωφά παιδιά που φοιτούν στα τρία ∆ηµοτικά της Αττικής
υπολογίζονται σε 70, όταν ο συνολικός αριθµός κωφών παιδιών στην Αττική αγγίζει
τα 1.000.
Και αντί το κράτος να ιδρύσει όσον το δυνατόν περισσότερα ειδικά σχολεία,
σχεδιάζει την κατάργηση των ελαχίστων που λειτουργούν. Ένα από αυτά είναι το
Ειδικό ∆ηµοτικό Σχολείο Κωφών και Βαρηκόων στους Αµπελόκηπους, που είναι και
το πρώτο σχολείο που ιδρύθηκε στη χώρα µας, το 1938, για την εκπαίδευση κωφών
και βαρήκοων. Ένα σχολείο που εφαρµόζει εκπαιδευτικά προγράµµατα -µοναδικά για
τα ελληνικά δεδοµένα.
Ακόµα, οι οµιλητές αναφέρθηκαν στα εκπαιδευτικά τµήµατα της Σχολής Τυφλών
στην Καλλιθέα και στα Κέντρα Ειδικής Αγωγής Ιδιωτικού ∆ικαίου, που κινδυνεύουν
να κλείσουν, ενώ οι εργαζόµενοί τους παραµένουν µήνες απλήρωτοι.
~ 18 ~
2.Εργασία:Σύµφωνα µε τη νοµοθεσία ορίζεται ότι «τα άτοµα µε αναπηρία έχουν
δικαίωµα να απολαµβάνουν µέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονοµία,
την επαγγελµατική ένταξη και τη συµµετοχή τους στην κοινωνική και πολιτική ζωή
της χώρας».Παρ’όλα αυτά, τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες (ΑΜΕΑ) έχουν µεγαλύτερες
πιθανότητες να αντιµετωπίσουν προβλήµατα ανεργίας και κατ’ επέκταση να έχουν
χαµηλότερο εισόδηµα από τους υπόλοιπους πολίτες.Η συµµετοχή τους στην αγορά
εργασίας αποτελεί πρόκληση: Το 1/6 του εργατικού δυναµικού της Ευρώπης αποτελείται από
ΑΜΕΑ τα οποία αντιµετωπίζουν σηµαντικές δυσκολίες στην εύρεση εργασίας. Το ποσοστό
απασχόλησης των ΑΜΕΑ στην Ευρώπη είναι 50%, όταν το ποσοστό για τον υπόλοιπο
πληθυσµό είναι 68%. Επίσης, µόνο το 20% των πολιτών που αντιµετωπίζουν σοβαρά
κινητικά προβλήµατα είναι ενεργά µέλη στην αγορά εργασίας. Όπως και είναι γνωστό ένα
σοβαρό όπλο στην αντιµετώπιση της ανεργίας είναι η εκπαίδευση, η πρόσβαση στην
οποία είναι επίσης δύσκολη, όπως και προαναφέρθηκε στις παραπάνω παραγράφους.
Την ίδια στιγµή, ακόµη και ΑΜΕΑ µε υψηλή µόρφωση έχουν πολύ λιγότερες
πιθανότητες να αποκτήσουν µία ιεραρχικά υψηλή θέση εργασίας σε σχέση µε τους
υπόλοιπους υποψήφιους.
3.Πολιτισµος και ψυχαγωγία :Τα ΑΜΕΑ βιώνουν κοινωνικό αποκλεισµό και σε
αυτόν τον τοµέα. ∆ύσκολα µπορούν να πάρουν µέρος σε διάφορες δραστηριότητες
καθώς και να διασκεδάσουν. Απαιτούνται διάφορες προϋποθέσεις οι οποίες δεν
τηρούνται. Για παράδειγµα, ένα άτοµο το οποίο είναι καθηλωµένο σε ένα αναπηρικό
καροτσάκι δεν µπορεί να ανεβεί σκαλιά ούτε να µπει εύκολα σε ανελκυστήρα .Για
αυτό το λόγο απαραίτητες είναι οι ράµπες σε κέντρα αναψυχής(θέατρα, µουσεία κ.α).
Παρ’όλα αυτά η ιστοσελίδα www.esaea.gr παρέχει πληροφορίες προσβασιµότητας
για χώρους τουριστικού ενδιαφέροντος και ψυχαγωγικής δραστηριότητας σε ολη την
Ελλάδα.Αυτός ο οδηγος είναι ένα χρησιµο εργαλειο για να ενηµερωσει κάθε ατοµο
µε αναπηρια και την οικογενεια του, τη δυνατοτητα επισκεψης και διασκεδασης σε
µερη µε κοινωνικα, πολιτιστικα και ιστορικα στοιχεια και αναλογα µε τις προσωπικες
του αναγκες και δυνατοτητες, να κρινει αν οι παροχες τον ικανοποιουν ή όχι.
4.Προσβασιµότητα : Το έτος 2009 δηµιουργήθηκε µια εκστρατεία
προσβασιµότητας για τα ΑΜΕΑ µε στόχο αφενός την αλλαγή της στάσης του
κόσµου, αλλά και την υιοθέτηση εκ µέρους του Υπουργείου και των Τµηµάτων του,
µέτρων που να διασφαλίζουν την Αρχή της προσβασιµότητας. Αν και υπάρχει
σχετική νοµοθεσία ,στην πράξη το περιβάλλον που κινούµαστε και τα µέσα µαζικής
µεταφοράς ,δεν είναι πάντα σε όλους προσβάσιµα . Εξάλλου πολλοί είναι αυτοί οι
συµπολίτες µας που δε σέβονται το νόµο και το γεγονός ότι τα ΑΜΕΑ έχουν ίσα
δικαιώµατα.
Οργανώσεις
1.Ο «ΕΡΜΗΣ» είναι Σωµατείο Γονέων Κηδεµόνων και Φίλων Ατόµων µε
Αναπηρία, Νοµικό Πρόσωπο Ιδιωτικού ∆ικαίου, µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα,
εποπτευόµενο και µερικώς επιχορηγούµενο από το Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας και
Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Σκοπός του Σωµατείου είναι η παροχή κάθε δυνατής
ηθικής, κοινωνικής και οικονοµικής βοήθειας για την θεραπεία, την εκπαίδευση, την
κοινωνική και επαγγελµατική αποκατάσταση των Ατόµων µε Ειδικές Ανάγκες.
~ 19 ~
Ο «ΕΡΜΗΣ» συµπορεύεται µε τους ανθρώπους που εξυπηρετεί και τους συντροφεύει
στο ταξίδι της ζωής. Συνδιαλέγεται µαζί τους για τα ζητήµατα που τους απασχολούν
και τους διευκολύνει µε γνώση και µεγάλη υπευθυνότητα , ώστε να βρουν οι ίδιοι για
τον εαυτό τους λύσεις και δρόµους που τους ταιριάζουν.
Αποστολή : Απώτερος στόχος των δράσεων του «ΕΡΜΗ» είναι η διεκδίκηση της
ισότητας ευκαιριών. Πρεσβεύει ότι η αποδοχή της διαφορετικότητας και η
προσπάθεια για βελτίωση των ατοµικών δυνατοτήτων οδηγεί στην ισότητα, σε
ευκαιρίες για µια ευχάριστη και δηµιουργική ζωή στην κοινωνία, µε τρόπο που
επιλέγει ο καθένας για τον εαυτό του.
2.ΑΛΚΥΟΝΗ: Ο Σύλλογος ΑΛΚΥΟΝΗ, είναι φιλανθρωπικό σωµατείο µη
κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ειδικώς αναγνωρισµένο, (Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας)
ενταγµένο στο Εθνικό Μητρώο Εθελοντικών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και
από το 2008 είναι µέλος της Πανελλήνιας Οµοσπονδίας Σωµατείων Γονέων και
Κηδεµόνων Ατόµων µε Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑΜΕΑ).
Αποστολή: Ο µακροπρόθεσµος στόχος τους είναι η δηµιουργία πολυδύναµου
κέντρου, ώστε να λειτουργήσουν µονάδα απασχόλησης και εκπαίδευσης δια βίου,
αυτόνοµης διαβίωσης, και φιλοξενίας ΑΜΕΑ λόγω ανικανότητας ή θανάτου γονέων.
Επίσης , να γίνει πράξη η προσβασιµότητα των περιοχών δράσης του Συλλόγου και
οι άνθρωποι ΑΜΕΑ να µπορούν να εργαστούν, να δηµιουργήσουν, να συνυπάρξουν
µέσα από δραστηριότητες στην εργασία, στην τέχνη, στον αθλητισµό και στην
ψυχαγωγία.
~ 20 ~
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Τα ΑΜΕΑ είναι άτοµα που υφίστανται διακρίσεις και περιορισµούς σε
πολλούς τοµείς της καθηµερινής ζωής: την εκπαίδευση, στην εύρεση
εργασίας, την ψυχαγωγία και τον πολιτισµό .Οφείλουµε να τους βοηθήσουµε
και να τους παρέχουµε περισσότερες ευκαιρίες και ευκολίες στην
καθηµερινότητα .Έχουν ίσα δικαιώµατα µε τον κάθε άνθρωπο και το ότι
αντιµετωπίζουν ένα συγκεκριµένο πρόβληµα υγείας δε σηµαίνει ότι
διαφοροποιούνται από εµάς. Έχουν ανάγκη να χαµογελούν και να λαµβάνουν
αγάπη από εµάς. Όµως ,πιστεύω πως τα λόγια και οι διαπιστώσεις δεν
αρκούν. Πρέπει να ενεργοποιηθούµε και να βοηθήσουµε µε όποιον τρόπο
µπορούµε αυτά τα άτοµα.
Ενότητα 1.4
Άτοµα µε εθισµούς
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Οποιαδήποτε κι αν είναι η ουσία, (αλκοόλ, ναρκωτικά, κάπνισµα κτλ.) εθισµός
σηµαίνει ότι έχει χαθεί σε µεγάλο βαθµό ο έλεγχος. Η λέξη εθισµός, µπορεί να
θυµίζει άσχηµες εικόνες ναρκοµανών µε µια σύριγγα στο χέρι. Ή έναν αλκοολικό να
τρικλίζει ζητιανεύοντας για να αγοράσει άλλο ένα µπουκάλι. Όµως υπάρχουν πολλά
στάδια εθισµού. Κανείς δεν γίνεται ναρκοµανής ή αλκοολικός από τη µια στιγµή
στην άλλη. Υπάρχουν µερικοί βασικοί χηµικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί
παράγοντες που αφορούν όλους τους εθισµούς. Ένας απαράλλακτος καθοριστικός
παράγοντας είναι η επιµονή. Ο εθισµένος συνεχίζει την χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ
παρόλα τα επιβλαβή επακόλουθα.
~ 21 ~
Ο εθισµός σπάνια παραµένει στάσιµος. Καθώς αλλάζει, συνήθως απορροφά όλο και
περισσότερο την ζωτική ενέργεια και την δύναµη του ατόµου, σε σηµείο που µπορεί
να έχει καταστροφικά ή και µοιραία επακόλουθα. Ο εθισµός είναι µια σειρά
εµπειριών που προκαλούν αλλαγή στον εσωτερικό κόσµο του ατόµου.
Αλκοολισµός
Σύµφωνα µε την επιστήµη της ψυχολογίας η συχνή κατανάλωση αλκοόλ µπορεί να
φτάσει σε σηµείο εθισµού και αυτό συνήθως οφείλεται σε ψυχογενή αίτια.Ο εθισµός
στο αλκοόλ αυξάνεται επικίνδυνα τα τελευταία χρόνια και τους κληρονοµικούς
παράγοντες επιβαρύνουν οι δυσµενείς οικονοµικές, επαγγελµατικές και κατ'
επέκταση συναισθηµατικές συνθήκες.
Το πρόβληµα σύµφωνα µε τους ψυχολόγους έγκειται στο ίδιο το γεγονός και όχι
στην αιτία του, που πρέπει τώρα να κατευθύνουµε την προσοχή µας. Ο άνθρωπος που
στην αρχή νιώθει ικανοποιηµένος µε ένα ποτήρι κρασί κατά το δείπνο, διαπιστώνει
µετά από λίγο, ότι ζητά λίγο παραπάνω και αµέσως µετά κι άλλο, κι άλλο.
Η αύξηση της επιθυµίας µπορεί να είναι πολύ αργή, αλλά αυτό συνεχίζεται σίγουρα
µέχρι που στο τέλος, ένα µπουκάλι δεν είναι τίποτα µπροστά στα πολλά, για να
καλύψει τις νέες του ανάγκες. Είναι η ίδια ακριβώς περίπτωση όπως µε τη χρήση
κάθε άλλης µορφής αλκοολούχου ποτού ή άλλης εξαρτησιογόνου ουσίας. Γιατροί,
ψυχολόγοι, επιβλέποντες διευθυντές ασύλων, φύλακες φυλακών, νοµοθέτες και
φιλάνθρωποι έχουν παρατηρήσει και µελετήσει τις πολυάριθµες αποκρουστικές
φάσεις του, και έχουν καταγράψει πορίσµατα και γνωµοδοτήσεις.
Ο εθισµός στο αλκοόλ είναι από τις πιο ισχυρές εξαρτήσεις. Η ψυχολογική εξάρτηση
που προκαλεί το αλκοόλ είναι πολύ ισχυρή και συνήθως ενισχύεται από κοινωνικούς
παράγοντες. Αλκοολικός θεωρείται κάθε άνθρωπος που κάνει υπερβολική χρήση
αλκοόλ, τόσο σε ποσότητα όσο και σε συχνότητα, µε αποτέλεσµα να παρουσιάζει
προβλήµατα υγείας και κοινωνικής συµπεριφοράς. Το είδος της εξάρτησης καθορίζει
το είδος των συµπτωµάτων και των προβληµάτων υγείας.
Ναρκωτικά
Ο εθισµός στα ναρκωτικά είναι πλέον ένα πολύ σύνηθες φαινόµενο στις µέρες µας.
Η χρήση ναρκωτικών ουσιών αποτελεί εδώ και χρόνια µια µάστιγα για την κοινωνία
και πλήττει ειδικά τις νέες ηλικίες. Τα ναρκωτικά είναι ουσίες που προκαλούν εθισµό
µέσω της επίδρασης που έχουν στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Μ.Κ.ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ που δραστηριοποιούνται στη δράση κατά των ναρκωτικών και
του αλκοολισµού.
«ΟΑΣΙΣ»
ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡ∆ΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ
ΑΠΟ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΑΛΚΟΟΛ
~ 22 ~
Η «ΟΑΣΙΣ» ιδρύθηκε το 2002 από άτοµα µε προσωπική εµπειρία στις εξαρτήσεις
και πολυετή νηφαλιότητα. Σε συνεργασία µε ειδικούς επαγγελµατίες ψυχικής υγείας,
µπορούν να προτείνουν λύσεις αποτελεσµατικές.
Η «ΟΑΣΙΣ» είναι Αστική µη κερδοσκοπική Εταιρία που συντηρείται από
συνδροµές και χορηγίες , προκειµένου να επιβιώσει και να εκπληρώσει τους στόχους
της , παρέχοντας ένα φάσµα υπηρεσιών ειδικά σχεδιασµένων ώστε να
ανταποκρίνονται στις ανάγκες των εθισµένων και των οικογενειών τους.
Βασικός σκοπός της «ΟΑΣΙΣ» είναι η προσφορά πολύπλευρης υποστήριξης σε άτοµα
εξαρτηµένα από αλκοόλ, ναρκωτικά, τυχερά παιχνίδια, εθισµό στο διαδίκτυο κλπ
Αποστολή:
1. Η πληροφόρηση για τους εθισµούς και τις εξαρτήσεις.
2. Η κοινωνική επανένταξη των µη εξαρτηµένων ατόµων.
3. Η επιστηµονική έρευνα και µελέτη του φαινοµένου της εξάρτησης, των
παραγόντων που το δηµιουργούν.
4. Η ευαισθητοποίηση – ενηµέρωση του ευρύτερου κοινού.
5. Η διατύπωση θέσεων και προτάσεων προς τους φορείς άσκησης εξουσίας για
τη διαµόρφωση κατάλληλων πολιτικών.
6. Η συνεργασία και δικτύωση µε φορείς που αναπτύσσουν συναφείς δράσεις.
7. Η ευαισθητοποίηση – κινητοποίηση επιστηµόνων για εθελοντική προσφορά
βοήθειας.
8. Η δηµιουργία και λειτουργία εκπαιδευτικών εργαστηρίων µη εξαρτηµένων
ατόµων για την απόκτηση επαγγελµατικών δεξιοτήτων.
9. Η ανάπτυξη αθλητικών, πολιτιστικών, ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων για
εξαρτηµένα άτοµα.
10. Η προώθηση του εθελοντισµού (δηµιουργία οµάδων αυτοβοήθειας).
www.oasis.org.gr
~ 23 ~
ΚΕΘΕΑ
Το ΚΕΘΕΑ είναι το µεγαλύτερο δίκτυο υπηρεσιών απεξάρτησης και κοινωνικής
επανένταξης στη χώρα µας. Βρίσκεται δίπλα στους χρήστες ουσιών και τις
οικογένειές τους από την ίδρυση της ΙΘΑΚΗΣ, της πρώτης ελληνικής Θεραπευτικής
Κοινότητας, το 1983. Όλες οι υπηρεσίες του παρέχονται δωρεάν και χωρίς λίστες
αναµονής: στο δρόµο, στα σωφρονιστικά καταστήµατα, σε µονάδες σε όλη την
Ελλάδα .To KEΘΕΑ απευθύνεται επίσης σε όσους αντιµετωπίζουν πρόβληµα µε
άλλες µορφές εξάρτησης, όπως το αλκοόλ, ο τζόγος και το διαδίκτυο.
ΑΠΟΣΤΟΛΗ:
Αποστολή της οργάνωσης είναι η σωστή και οµαλή κοινωνική επανένταξη εθισµένων
από τα ναρκωτικά ατόµων µε τη βοήθεια διαφόρων προγραµµάτων που επιµελούνται
καθηµερινά χιλιάδες εθελοντές. www.kethea.gr
ΠΥΞΙ∆Α
Το Κέντρο Πρόληψης της Εξάρτησης από Ναρκωτικά και Προαγωγής της Υγείας
ΠΥΞΙ∆Α είναι µια υπηρεσία ψυχοκοινωνικής υποστήριξης που αναπτύσσει
προγράµµατα και δράσεις πρόληψης και αγωγής υγείας στην τοπική κοινότητα.
Εντάσσεται στο Εθνικό ∆ίκτυο Κέντρων Πρόληψης, που περιλαµβάνει φορείς που
δηµιουργούνται µε τοπική πρωτοβουλία και την επιστηµονική και οικονοµική
υποστήριξη του Οργανισµού Κατά των Ναρκωτικών -Ο.ΚΑ.ΝΑ.
~ 24 ~
ΑΠΟΣΤΟΛΗ:1) ενηµέρωση για τα χαρακτηριστικά των εξαρτησιογόνων ουσιών και
τις συνέπειες της χρήσης τους.2) αναγνώριση και αντιµετώπιση των αιτιών που
συνδέονται µε τη χρήση ναρκωτικών.3) ανάπτυξη προγραµµάτων αγωγής υγείας
στους µαθητές για την πρόληψη της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών στο σχολείο.4)
συµµετοχή σε δηµιουργικά εργαστήρια για την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου
του νέου.5)αναζήτηση βοήθειας για πρόβληµα σχετικό µε χρήση εξαρτησιογόνων
ουσιών προσωπικό ή του οικογενειακού ή φιλικού περιβάλλοντος.
www.pyxida.org.gr
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Εν κατακλειδι,είναι γεγονός πως στην χώρα µας δραστηριοποιείται πλήθος µη
κυβερνητικών οργανώσεων που ασχολούνται µε την καταπολέµηση των εθισµών.
Ωστόσο πολλές από αυτές δεν δρουν αποκλειστικά για την καταπολέµηση των
διαφόρων ειδών εθισµού αλλά υπάρχει το ενδεχόµενο να εξυπηρετούν και ορισµένα
συµφέροντα πολιτικά και µη. Εποµένως αναγκαίο καθίσταται να τονιστεί πως η
δράση τους µπορεί να είναι υπερπολυτιµη και η προσφορά τους ανεκτίµητη στο
κοινωνικό σύνολο, παρόλα αυτά θα πρέπει να ελέγχονται και εκείνες από την
πολιτεία ώστε να επιτελούν το καθήκον τους απέναντι στο κοινωνικό σύνολο δίχως
να αποπροσανατολίζονται από τον στόχο τους.
~ 25 ~
Ενότητα 1.5
Άστεγοι
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Οι άστεγοι είναι και θα παραµείνουν µια κοινωνική πληγή, για την οποία
υπεύθυνη δεν είναι ούτε η µοίρα, ούτε η κακή τύχη, ούτε κανενός είδους θεοµηνία.
Έκπληκτη µια ολόκληρη κοινωνία που µόλις λίγα χρόνια πριν είχε διαπαιδαγωγηθεί
από τους ίδιους τους κρατικούς θεσµούς ή τις τράπεζες στην εύκολη «ζωή» που
παρείχε το φθηνό δανεικό χρήµα, ή το βόλεµα που παρείχαν τα κόµµατα στους
οπαδούς τους µε τον διορισµό τους στο δηµόσιο και όχι µόνο, ανακάλυψε ότι αυτή η
ευµάρεια ήταν ψεύτικη. Τόσο ψεύτικη που διαλύεται µε απίστευτη ευκολία σαν να
πρόκειται για πύργο από άµµο που τον έφτιαξε ένα παιδί και σε ένα λεπτό
παρασέρνεται από ένα µικρό κυµατισµό της θάλασσας.
Ποιοι είναι αυτή τη στιγµή εν µέσω της λεγόµενης κρίσης οι άστεγοι; Από που
προέρχονται; Σε ποιες κοινωνικές οµάδες ήταν προηγουµένως ενταγµένοι; Αυτό που
χρειάζονται είναι η λύπηση µας, το φευγαλέο και ίσως γεµάτο ενοχές βλέµµα µας; Ή
µήπως κάτι περισσότερο; Μήπως φθάνει η φιλανθρωπία και οι όποιες ειλικρινείς ή
και υποκριτικές εκφράσεις της ή µήπως κάτι παραπάνω; Μπορούν τελικά τόσες
χιλιάδες άνθρωποι, τόσες ανθρώπινες ψυχές να βρίσκονται σ’ αυτήν την κατάσταση,
ενώ ταυτόχρονα να παραµένει τόσος συσσωρευµένος πλούτος στα χέρια τόσων
λίγων; Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες. Αλλά ας αρχίσουµε από κάπου έχοντας την
ακλόνητη πεποίθηση ότι αυτή η κατάσταση δεν θα είναι παντοτινή, ότι µπορεί να
υπάρξει κοινωνική δικαιοσύνη.
~ 26 ~
30.000 άστεγοι: ένα άγριο οδοιπορικό, µια σιωπηρή κραυγή ζωής
Απόκληροι, περιπλανώµενοι ζητιάνοι, εξαρτηµένοι, άνθρωποι πεταγµένοι στην
άκρη του δρόµου, που περιφέρονται πολλές φορές κουβαλώντας τα λιγοστά τους
υπάρχοντα σε πλαστικές σακούλες, µαζί τους πλέον οι νεόπτωχοι, όπως τους
ονοµάζουν επειδή λίγο πριν το ξέσπασµα της οικονοµικής κρίσης ζούσαν εύπορα ή
τουλάχιστον χωρίς κάποιοι ιδιαίτερο οικονοµικό πρόβληµα. Άνθρωποι πεταµένοι
στην άκρη του δρόµου, άνθρωποι που κοιµούνται σε χαρτοκιβώτια, στις εισόδους
πολυκατοικιών, σ’ ένα παγκάκι, ή δίπλα στις φωτισµένες και γεµάτες εµπορεύµατα
προθήκες των καταστηµάτων. Κουρελιασµένες ζωές, ανθρώπινες σκιές που
προσπερνούν βιαστικά κα κάπως ένοχα οι περαστικοί. Άνθρωποι µε σκαµµένα τα
πρόσωπα και λυγισµένη την ράχη από τις κακουχίες.
Σύµφωνα µε πρόσφατα στοιχεία αποκαλύπτεται ότι στους «νεοάστεγους», πια
περιλαµβάνονται και ολόκληρες οικογένειες, ενώ ο αριθµός των ανθρώπων που
καταλύουν µε χαρτόνια και κουβέρτες στο Ζάππειο, την Κουµουνδούρου, τη
Σανταρόζα, το Γκάζι, σε παγκάκια, κάτω από γέφυρες, έξω από κλειστά
καταστήµατα, είναι αδιευκρίνιστος. Κάποιοι θεωρούν ότι πλέον ο αριθµός τους
φθάνει τις 30.000. Τα προβλήµατα διαβίωσης τους επιδεινώνονται σε µεγάλο βαθµό
τον χειµώνα λόγω του µεγάλου ψύχους. Ο ∆ήµος Αθηναίων ζήτησε την συνεργασία
~ 27 ~
των εθελοντικών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, (Γιατροί του Κόσµου,
Ελληνικό ∆ίκτυο για το ∆ικαίωµα στη Στέγη, Κλίµακα, PRAXIS, ΑΠΟΣΤΟΛΗ,
ΑΡΣΙΣ, ΚΕΘΕΑ Εξέλιξις, CARITAS Αθήνας, Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Γιατροί
χωρίς Σύνορα) τόσο στην κάλυψη τρεχουσών αναγκών όσο και στην εργασία δρόµου
(street work) για την ενηµέρωση και φροντίδα των αστέγων. Σηµαντική τέλος είναι
και η συνδροµή της εκκλησίας στους αστέγους στους οποίους διαθέτει ξενώνες και
συσσίτια.
Το Ίδρυµα Αστέγων, µε σκοπό την ευαισθητοποίηση και την ενεργοποίηση των
πολιτών για την αντιµετώπιση του µείζονος αυτού ζητήµατος, κινείται προς την
πραγµάτωση συγκεκριµένων δράσεων. Σε πρώτη φάση υλοποιούνται συνεργασίες µε
φορείς που έχουν παρόµοιους καταστατικούς σκοπούς, όπως τη ΜΚO «Αλληλεγγύη»
της Εκκλησίας της Ελλάδος, τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό (ΕΕΣ) καθώς και το
Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ). Επίσης, συγκροτεί δίκτυο
εθελοντών µε τη βοήθεια του Συλλόγου Φίλων του Ιδρύµατος.
Επιπλέον, πραγµατοποιεί ευρύ φάσµα δράσεων στο πλαίσιο του σχεδίου
αντιµετώπισης κρίσεων και της παροχής βοήθειας στον δρόµο. Τέλος, µέσω ειδικής
διαφηµιστικής εκστρατείας και κατάλληλα σχεδιασµένων εκδηλώσεων, επιχειρείται η
πληρέστερη ενηµέρωση των πολιτών µε σκοπό την ευαισθητοποίηση και
ενεργοποίησή τους στην αντιµετώπιση των αναγκών των αστέγων.
Το Ίδρυµα Αστέγων δίνει τη δυνατότητα σίτισης σε όλες τις πληθυσµιακές
οµάδες, µε προτεραιότητα σε όσες πραγµατικά έχουν ανάγκη. Καθηµερινά παρέχει
1.500 µερίδες φαγητού σε άπορους και άστεγους Έλληνες και αλλοδαπούς. Το
φαγητό διανέµεται δύο φορές ηµερησίως (µεσηµέρι 12:00-14:00 και απόγευµα 18:0020:00) από το Κέντρο Σίτισης του Ιδρύµατος, το οποίο στεγάζεται στη συµβολή των
οδών Σοφοκλέους 70 και Πειραιώς 35.
Το Κ.Υ.Α.∆.Α., ίδρυµα για τους άστεγους του ∆ήµου Αθηναίων, διαθέτει τρεις
Ξενώνες. Στους δύο από αυτούς παρέχεται βραχεία φιλοξενία (3-6 µήνες) σε 180
άτοµα. Η πληθυσµιακή οµάδα που εξυπηρετείται καλύπτει άτοµα ηλικίας 18-65 ετών,
κατόχους ελληνικής ταυτότητας.
Oι υπηρεσίες που παρέχονται είναι δωρεάν και ίδιες για όλους και αφορούν: τη
χρήση κλίνης σε δίκλινο ή τρίκλινο δωµάτιο του Ξενώνα µόνο για ύπνο, την
καθαριότητα του δωµατίου, την αλλαγή κλινοσκεπασµάτων, την παροχή
~ 28 ~
στοιχειώδους πρωινού, τη συµβουλευτική και ψυχολογική στήριξη του
φιλοξενούµενου, καθώς και την κινητοποίηση για την αποκατάσταση και την
επανένταξή του από την Κοινωνική Υπηρεσία του Ιδρύµατος Αστέγων.
Ο τρίτος ξενώνας τo «Ξενοδοχείο των Φτωχών» («ΕΣΤΙΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ»),
εγκαινιάστηκε από τον ∆ήµαρχο Αθηναίων Νικήτα Κακλαµάνη τον Σεπτέµβριο 2010
και βρίσκεται στην οδό Πατησίων 221.
Πρόκειται για τον πρώτο ιδιόκτητο Ξενώνα του Ιδρύµατος Αστέγων, σε
πολυώροφο κτίριο, κληροδότηµα της καταγόµενης από την Κωνσταντινούπολη
αρχόντισσας Λένας Παντελίδου (1919-2007) , το οποίο ανακατασκευάστηκε εκ
θεµελίων. Η νέα δοµή καλείται να εξυπηρετήσει την πλέον ευάλωτη οµάδα
πληθυσµού, τους υπερήλικες άπορους. Eίναι δυναµικότητας 60 κλινών (µονόκλινα,
δίκλινα), µε λουτρό και αυτόνοµο εξοπλισµό. Οι φιλοξενούµενοι υποστηρίζονται
κοινωνικό-ψυχολογικά και ιατρικά, ενώ δηµιουργήθηκαν χώροι για την ψυχαγωγία
τους.
Το Κ.Υ.Α.∆.Α., ανταποκρινόµενο στις ανάγκες των αστέγων, οργάνωσε την
αποστολή εξωτερικών οµάδων για την παροχή βοήθειας στον δρόµο. Oι οµάδες
αυτές, δραστηριοποιούµενες κυρίως σε περιόδους έκτακτης ανάγκης (λόγω κακών
καιρικών συνθηκών κ.ά.), δίνουν φαγητό, κουβέρτες και υπνόσακους σε όσους έχουν
ανάγκη, καθώς και πληροφορίες για το πού µπορούν να διανυκτερεύσουν.
Επιπλέον, οι συγκεκριµένες οµάδες είναι οργανωµένες κατά τα διεθνή πρότυπα
και απαρτίζονται από ειδικευµένο προσωπικό (γιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς,
νοσηλευτές κ.ά.) ή τουλάχιστον βρίσκονται σε άµεση επικοινωνία µαζί τους.
Αυτονόητη θεωρείται η επάρκεια υλικών (κουβέρτες, ρούχα, φαγητό, ροφήµατα
κ.λπ.) τα οποία διανέµονται από τις κινητές µονάδες.
Oι προµήθειες προέρχονται από προσφορές και από τα υπάρχοντα αποθέµατα του
∆ήµου. Με στόχο την ευρύτερη γνωστοποίηση στο κοινωνικό σύνολο του
φαινοµένου των αστέγων και την ευαισθητοποίηση των πολιτών, το Ίδρυµα Αστέγων
διοργανώνει κάθε χρόνο σειρά πολιτιστικών και ενηµερωτικών εκδηλώσεων.
Τον ∆εκέµβριο του 2005 την πρώτη µεγάλη εκδήλωση του Κ.Υ.Α.∆.Α. τίµησε µε
την παρουσία του ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας. Από τότε
έως σήµερα πλήθος εκδηλώσεων έχει πραγµατοποιηθεί µε την αρωγή απλών πολιτών,
αλλά και µεγάλων εταιρειών και εκπροσώπων του πνευµατικού και καλλιτεχνικού
χώρου.
~ 29 ~
Το Ίδρυµα Αστέγων του ∆ήµου Αθηναίων ξεκίνησε ένα νέο Πρόγραµµα
Εθελοντισµού, µε σκοπό τη δηµιουργία δικτύου για την υποβοήθηση και την
ενίσχυση του έργου του, που απευθύνεται σε όλους τους πολίτες της Αθήνας. Το
σχήµα στο οποίο στηρίζεται το Πρόγραµµα Εθελοντισµού για τους αστέγους
βασίζεται στο τρίπτυχο: Ίδρυµα Αστέγων - Σύλλογος Φίλων του Ιδρύµατος Αστέγων
- Εθελοντές. Τη συνολική ευθύνη για τον σχεδιασµό και τη διοικητική υποστήριξη
φέρει το Ίδρυµα Αστέγων, ενώ ο Σύλλογος Φίλων του Ιδρύµατος έχει υποστηρικτικό
ρόλο, είτε συνιστώντας το δίκτυο για την άντληση εθελοντών είτε στηρίζοντας το
πρόγραµµα οικονοµικά.
~ 30 ~
Oι εθελοντές που συµµετέχουν στο Πρόγραµµα αναλαµβάνουν ουσιαστικό ρόλο στην
αντιµετώπιση του προβλήµατος των αστέγων. Ανά οµάδες εργάζονται στον δρόµο
(street work) για τον εντοπισµό τους και την παροχή αναλυτικής πληροφόρησης προς
το Ίδρυµα. Άλλοι έχουν συµµετοχή στις ειδικές εξωτερικές κινητές µονάδες, που σε
τακτά χρονικά διαστήµατα προσφέρουν επιτόπου στους αστέγους φαγητό, ένδυση,
κλινοσκεπάσµατα κ.ά. Εναλλακτικά, οι εθελοντές έχουν τη δυνατότητα να
προσφέρουν λίγη ανθρώπινη ζεστασιά, ένα χαµόγελο και παρέα στους µοναχικούς
ανθρώπους της πόλης µας. Ακόµη, ορισµένοι µπορεί να προσφέρουν τη βοήθειά τους
στους Ξενώνες των αστέγων ή στο Κέντρο Υποδοχής Αστέγων του ∆ήµου.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Μέσα από αυτή την εργασία διαπιστώσαµε πόσα προβλήµατα αντιµετωπίζουν
κοινωνικές οµάδες που βρίσκονται τόσο κοντά µας , αλλά τόσο καιρό τις
αγνοούσαµε. Τα θέµατα επιβίωσης οµάδων πληθυσµού ακόµα και στη σύγχρονη
Αθήνα του 2012 είναι τόσο έντονα , όσο δε φανταζόµασταν πριν την ενασχόλησή µας
µε το ζήτηµα . Είναι καθήκον όλων µας να ενεργοποιηθούµε , να ενηµερώσουµε και
άλλους για τη δράση των οργανώσεων που αναφέραµε , ώστε να υπάρξει στο µέλλον
µια πιο ουσιαστική και συντονισµένη δράση για την βελτίωση των συνθηκών ζωής
των αστέγων.
~ 31 ~
Ενότητα 1.6
∆ράσεις του σχολείου µας
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το σχολείο µας, το «Λεόντειο Λυκειο Νέας Σµύρνης» καθώς και οι Μαριανοί
Αδελφοί που το έχουν ιδρύσει και είναι η ψυχή του, είναι πολύ ευαισθητοποιηµένοι
σε θέµατα που αφορούν την αλληλεγγύη και την αγάπη προς τον “αβοήθητο πολίτη”.
Ο στόχος του σχολείου µας είναι να προσφέρει σε κάθε µαθητή τα µέσα ώστε να
κατακτήσει την πληρότητα ,να τον κάνει δηλαδή ολοκληρωµένο άνθρωπο µέσα από
την αποδοχή και τη µέριµνα για το συνάνθρωπο. Πρωταρχικό µέληµα είναι η
φροντίδα ώστε το κάθε παιδί να µάθει να συµβιώνει, να προσαρµόζεται, να
συνεργάζεται, ακόµα και να ανέχεται τον άλλο, το "διαφορετικό"! Κρίνεται
απαραίτητο,να µάθει να εκτιµά, πρώτα τον εαυτό του κι έπειτα τους άλλους, να
αγαπάει αληθινά και να αγωνίζεται να κατακτήσει την τελειότητα, µέσα από την
ηθική και πνευµατική του συγκρότηση.Για αυτό το λόγο το σχολείο µας διοργανώνει
και υποστηρίζει ενεργά και µε συνέπεια κάθε χρόνο διάφορες δραστηριότητες.
∆ηµοτικά Σχολεία «Αγίου ∆ιονυσίου» και του «Χρυσοστόµου Σµύρνης»
Στα δύο δηµοτικά σχολεία του "Αγίου ∆ιονυσίου" και του "Χρυσοστόµου
Σµύρνης" διοργανώνεται δύο φορές το χρόνο λαχειοφόρος αγορά, τα έσοδα της οποίας
προσφέρονται σε φιλανθρωπικά ιδρύµατα (στέγες απόρων, ορφανοτροφεία, ιδρύµατα
για παιδιά µε ειδικές ανάγκες, γηροκοµεία, οργανώσεις προσφύγων).Επιπλέον,καθ΄ όλη
τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, οι µαθητές των τάξεων του ∆ηµοτικού
συγκεντρώνουν σε"κουµπαρά" τις προσφορές τους. Τα χρήµατα αυτά προσφέρονται σε
άπορες οικογένειες και σε φιλανθρωπικά ιδρύµατα.
~ 32 ~
Επίσης, κατά καιρούς, συγκεντρώνουν τρόφιµα, ρούχα και γραφική ύλη, τα
οποία προσφέρουν σε ορφανοτροφεία ή σε οργανώσεις προσφύγων.Ορισµένοι µαθητές
από τις µεγαλύτερες τάξεις του δηµοτικού, µαζί µε τους δασκάλους τους, πηγαίνουν
µία φορά το χρόνο σε χώρους, όπου προσφέρονται συσσίτια σε πρόσφυγες,
προκειµένου να προσφέρουν και οι ίδιοι ένα γεύµα. Μία φορά το χρόνο, µαθητές του
∆ηµοτικού οργανώνουν γιορτή στο σχολείο, µε την καθοδήγηση των δασκάλων
τους, για συνοµήλικά τους παιδιά, που ζουν εγκαταλελειµµένα σε ιδρύµατα.
Γυµνάσιο-Λύκειο
Όπως και στα δηµοτικά µας , έτσι και στο Γυµνάσιο-Λύκειο αναπτύσσονται
αντίστοιχες δράσεις. Βέβαια σε µεγαλύτερο βαθµό εφόσον τα παιδιά βρίσκονται σε µια
πιο ώριµη ηλικία..Μία απο τις πιο σηµαντικές δράσεις είναι η «υιοθεσία» παιδιών του
Τρίτου Κόσµου.Με την δική µας οικονοµική συνδροµή και µέσω του ∆ιεθνούς
Οργανισµόυ OIEC, 20 παιδιά από τις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής εξασφάλισαν
για ένα χρόνο τη φοίτησή τους σε σχολείο καθώς και τη σίτισή τους.Κι αυτο έγινε µε
πρωτοβουλία και πρόθυµη συµµετοχή των ίδιων των παιδιών. Αξιοσηµείωτο εδώ είναι
να αναφέρουµε πως τα τµήµατα του Γυµνασίου ,του Λυκειου και το 15µελές µαθητικό
συµβούλιο του σχολείου µας συγκέντρωσαν δικά τους χρήµατα και τα πρόσφεραν σε
µακρινούς συνοµηλίκους τους .Επιπλέον τα 15 τµήµατα του Λυκείου έχουν αναλάβει
οικονοµικά την προσφορά γεύµατος σε απόρους µίας ενορίας της Νέας Σµύρνης.
Από το 1998 έχουµε καθιερώσει τη δραστηριότητα που ονοµάζουµε
“Εξόρµηση αγάπης”. Ένα πρωινό του Ιανουαρίου, µε την ευκαιρία της γιορτής των
Τριών Ιεραρχών, όλοι οι µαθητές Γυµνασίου και Λυκείου επισκέπτονται ανά τµήµα
ή ανά τάξη ένα ίδρυµα(σχολείο ειδικής αγωγής,ορφανοτροφείο,γηροκοµείο.κέντρο
αποτοξίνωσης τοξικοµανών,φυλακές ανηλίκων κ.α)Στοχός της εξόρµησης αυτής δεν
είναι απλώς η φιλανθρωπία και η προσφορά ενός χρηµατικού ποσού.Σκοπός µας
είναι να έρθουν τα παιδιά σε επαφή µε µια άλλη πλευρά της ζωής, όχι για να νιώσουν
οίκτο, αλλά για να γνωρίσουν τον πλούτο και τη δύναµη της ψυχής ανθρώπων που
υποφέρουν, ανθρώπων που η κοινωνία µας τοποθετεί συχνά στο
περιθώριο.Προσφέρουν κάποιες στιγµές χαράς και ευτυχίας σε αυτούς του
ανθρώπους αλλά και οι ίδιοι νιώθουν ένα συναίσθηµα χαράς για την ψυχική και
υλική βοήθειά τους.
Στο πλαίσιο της Εξόρµησης Αγάπης εδώ και 4 χρόνια µία αντιπροσωπεία από
20 µαθητές του Λυκείου συνοδευόµενοι από τον ∆ιευθυντή και έναν καθηγητή του
Λυκείου επισκέπτονται το Κλάδεο της Ηλείας.Αυτή η δράση -επίσκεψη ξεκίνησε και
δοκιµάσθηκε πριν 4χρόνια µε αφορµή τις καταστροφικές πυρκαγιές που υπέστη ο
τόπος το καλοκαίρι του 2007.Την τελευταία φορά (28 Ιανουαρίου 2011) τα παιδιά
παρέδωσαν στους τοπικούς παράγοντες τέσσερις ηλεκτρονικούς υπολογιστές που
είχαν αγοράσει µε τα χρήµατα που συγκέντρωσαν µε έρανο οι ίδιοι οι µαθητές του
Λυκείου καθώς και το 15µελές µαθητικό συµβούλιο από διάφορες εκδηλώσεις του.Οι
κάτοικοι του χωριού είχαν ευχαριστήσει το σχολείο µας για αυτή του την προσφορά
και έδωσαν στους µαθητές και στις µαθήτριές µας την ευκαιρία να καταλάβουν για
µια ακόµα φορά την ανεκτίµητη αξία της προσφοράς.
Μια ακόµα πράξη αγάπης αποτελεί η εθελοντική αιµοδοσία.Κάθε χρόνο το
σχολείο µας οργανώνει,σε συνεργασία µε το Ι.Κ.Α Καλλιθέας,εθελοντική αιµοδοσία
στο πλαίσιο του συνεχούς και ζωηρού ενδιαφέροντος για τα κοινωνικά προβλήµατα
της χώρας µας και της προσπάθειας για την έµπρακτη αλληλεγγύη προς τους
πάσχοντες συνανθρώπους µας.Στην αιµοδοσία παίρνουν µέρον καθηγητές ,γονείς
µαθητών/τριών και απόφοιτοι του σχολείου.
~ 33 ~
Επιπλέον,το σχολείο µας έχει δηµιουργήσει έναν όµιλο , τον «Όµιλο
Καινοτόµων ∆ράσεων» ο οποίος έχει κοινωνικό προφίλ και τα µέλη του ασχολούνται
µε διάφορα θέµατα που απασχολούν την σύγχρονη κοινωνία και κυρίως τους
νέους.Συγκεκριµένα, το 2011 ο όµιλος δραστηριοποιήθηκε ιδιαίτερα στην πρόληψη
και αντιµετώπιση του φαινοµένου της ‘θυµατοποίησης’ και της σχολικής βίας.Τα
µέλη του δηµιούργησαν µε την βοήθεια των υπεύθυνων καθηγητών τους
ενηµερωτικές ταινίες µικρού µήκους για το φαινόµενο αυτο καθώς και για διάφορα
θέµατα.( http://www.youtube.com/watch?v=merLXYWcLt4)
Οι παραπάνω δράσεις που αναφέραµε είναι πράξεις αγάπης και αλληλεγγύης
που αφορούν κυρίως τους αβοήθητους πολίτες.Όµως, το σχολείο µας δεν
περριορίζεται µονάχα σε αυτό τον τοµέα.Ενδιαφέρεται για το περιβάλλον και την
προστασία του και θέλει να µεταδώσει αυτή την αγάπη και το ενδιαφέρον για το
περιβάλλον και στους µαθητές/τριες.Γι’αυτό τον λόγο έχει δηµιουργήσει τον όµιλο
Περιβαλλοντικής Αγωγής.Κάποια από τα ερωτήµατα που απασχολούν την
περιβαλλοντική οµάδα είναι τα εξής:Πώς θα παρέχουµε αρκετή τροφή για όλους
χωρίς να βλάπτουµε τους ανθρώπους,τα ζώα,το περιβάλλον;Γιατί εκατοµµύρια παιδιά
στον αναπτυσσόµενο κόσµο υποσιτίζονται,ενώ τα παιδιά του ανεπτυγµένου κόσµου
αντιµετωπίζουν πρόβληµα παχυσαρκίας;Ποια είναι η αλήθεια για τα «µεταλλαγµένα»
τρόφιµα και τα βιολογικά προϊόντα;Τα παιδιά του οµίλου είχαν την ευκαιρία να
καλλιεργήσουν χειµερινά κηπευτικά στον κήπο του σχολείου µας(από Οκτώβριο
µέχρι Απρίλιο 2010) και να γευτούν τους καρπούς του κήπου µας.Επιπλέον, πήραν
µέρος στην αναδάσωση της Πεντέλης,µαζί µε τα ελληνογαλλικά σχολεία της
Αθήνας(30 Ιανουαρίου 2011).Ο όµιλός µας το 2011 πήρε µέρος για 3η συνεχή χρονιά
στο εκπαιδευτικό πρόγραµµα της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ
ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ µε τίτλο «Αλλάζω τον κόσµο µε το πιρούνι µου» καθώς και στην
ηµέρα ανοικτής περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στο Άλσος Νέας Σµύρνης(11 Ιουνίου
2011 ).Μία άλλη εµπειρία των παιδιών του οµίλου µας είναι η συµµετοχή τους στα
γυρίσµατα του ντοκιµαντέρ «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ»(15 Ιανουαρίου 2011)
Σηµαντικό ρόλο στο σχολείο µας έχει παίξει η Ανακύκλωση χρησιµοποιηµένων
αντικειµένων.Υπάρχουν κάδοι ανακύκλωσης χαρτιού και µπαταρίας τοποθετηµένοι
σε όλο το σχολείο και οι µαθητές/τριες έχουν την δυνατότητα να
ανακυκλώσουν.Σπουδαίο έργο του σχολέιου µας ήταν η τοποθέτηση µηχανήµατος
ανακύκλωση πλαστικών µπουκαλιών και µεταλλικων κουτιών.Έτσι,ξεκίνησε ένας
πραγµατικός συναγωνισµός ανακύκλωσης αντικειµένων µε στόχο την εξοικονόµηση
πρώτων υλών,τη µείωση κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και την προστασία του
περιβάλλοντος από επιβλαβή προιόντα.
Εκτός οµως, από το σχολείο µας το οποίο ενδιαφέρεται και δρα σε θέµατα
αλληλεγγύης και αγάπης, οι Μαριανοί Αδελφοί , η ψυχή του σχολείου είναι το ίδιο
ευαισθητοποιηµένοι σε τέτοια θέµατα. Είναι άνθρωποι που, ζώντας µέσα σε µια
κοινότητα, αναζητούν, όπως η Παναγία, να απαντήσουν στο κάλεσµα του Θεού.
Αναλαµβάνουν την υποχρέωση να τηρήσουν τις ευαγγελικές παραινέσεις της
αγνότητας, της φτώχειας και της υπακοής, στην υπηρεσία των παιδιών και των νέων,
ειδικά των πιο εγκαταλελειµµένων.Για να µάθουµε περισσότερα για το έργο τον
Μαριανών αδελφών πραγµατοποιήσαµε τρεις συνεντεύξεις: µε τον Αδ.Γεώργιο
Βιδάλη, τον Αδ.Ματθαίο Λεβαντίνο και τον Αδ.Γεώργιο Βίδο.
~ 34 ~
1. Αδ.Γεώργιος Βίδος
Μαθητής.: Θα θέλαµε να µας πείτε για την εθελοντική διδασκαλία σε ανθρώπους που
δεν έχουν την οικονοµική δυνατότητα…
Γεώργιος Βίδος.: Κυρίως ευπαθείς κοινωνικές οµάδες.
Γ.Β.: Λοιπόν, για να είµαι λίγο πιο σαφής ε, δεν κάνω άµεσα εγώ την διδασκαλία,
απλά έχουµε ιδρύσει οι Αδελφοί και ορισµένοι καθηγητές της Λεοντείου, και των δύο
σχολείων και µερικοί γονείς ένα κέντρο για µετανάστες να µαθαίνουν καλύτερα τη
γλώσσα στον τόπο που βρίσκονται.
Μαθ.: Αυτό το κέντρο που βρίσκεται;
Γ.Β.: Αυτό βρίσκεται στην κοινότητα των Μαριανών Αδελφών που είναι στην Αγία
Κυριακή ,εδώ κοντά στο Παλαιό Φάληρο.
Μαθ.: Και οι µετανάστες τι ηλικία έχουν ,ας πούµε υπάρχουν και παιδιά;
Γ.Β.: Έχουµε κυρίως ενήλικες αυτή τη στιγµή , το κέντρο µας έχει κυρίως ενήλικες
Θα έλεγα τα µικρά παιδιά πάνε ήδη στο δηµοτικό είτε στο γυµνάσιο είτε στο λύκειο.
Άρα εµείς θέλουµε να βοηθήσουµε ανθρώπους οι οποίοι πάνε π.χ. στο σούπερ µάρκετ
και δεν ξέρουν τι να ζητήσουν ή να δώσουν να καταλάβουν τι θέλουν. Θυµάµαι
χαρακτηριστικά κάποιον µεγάλο που µου λέει: όταν πρωτοπήγα εγώ στη λαϊκή
ζήτησα 100 αυγά! Γιατί; Γιατί, η γυναίκα µου ,µού είχε πει 10 αυγά να αγοράσω,
αλλά ξέχασα πως είναι το δέκα και πως το 100 και εκείνη τη στιγµή σκέφτηκα τον
αριθµό 100 της τροχαίας και λέω 100, και όταν µου κατέβαζε καρτέλες καρτέλες εγώ
τα έχασα! (Ακούγονται γέλια και από τους τρεις). Έτσι λοιπόν ξεκινήσαµε για να
βοηθήσουµε λιγάκι ανθρώπους που έρχονται από άλλες χώρες που δεν ξέρουν να
διαβάσουν έναν δρόµο, τους λένε να πας στον τάδε δρόµο και δεν ξέρουν να το
διαβάσουν, ή δεν ξέρουν να ρωτήσουν. Μπορεί κάποιος άλλος να µην ξέρει να
αγοράζει εισιτήριο, και τι θα πει εισιτήριο για να µπω στο λεωφορείο;
Απλά πραγµατάκια προσπαθούµε να τους µάθουµε.
Μαθ: Και πώς ξεκίνησε όλο αυτό; Πότε και πώς;
Γ.Β.: Αυτό ξεκίνησε πριν από 6 µε 7 χρόνια και µάλιστα µην ξέροντας που θα
φτάσουµε και αν θα έρθει κόσµος γιατί η περιοχή η δική µας είναι αποµακρυσµένη
θα έλεγα από το κέντρο ,ενώ οι µετανάστες οι περισσότεροι είναι στο κέντρο της
Αθήνας. Παρά ταύτα όµως είχαµε πάνω από πενήντα άτοµα και αυτή τη στιγµή
έχουµε πάνω από 100. Κάποιοι έρχονται από πολύ µακριά και µε πολύ κόπο, (Α.Κ.:
Αυτό είναι θετικό) γιατί αξίζει τον κόπο να κάνουν µία προσπάθεια.
Μαθ.: Και πώς µαθαίνουν για το πρόγραµµα , πώς πληροφορούνται, πώς
προσελκύονται;
Γ.Β: Αυτό καλά καλά ούτε εγώ το ξέρω ,( γέλια ), γιατί δεν κάνουµε διαφήµιση, αλλά
νοµίζω ότι οι ίδιοι από στόµα σε στόµα ο ένας στον άλλο µεταφέρουν ότι ¨ξέρεις να
εγώ πάω σχολείο κάνω ελληνικά, αν θες να έρθεις να δεις . Βέβαια όσοι έρχονται
~ 35 ~
στην αρχή δεν µπορούν να µείνουν σε όλο τον κύκλο της µάθησης γιατί µπορεί να
έχουν πρόβληµα οικογενειακό, γιατί δεν τους αφήνουν από τη δουλειά τους και
επειδή είναι πολύ µακριά, επειδή τώρα δεν τους πάει ή επειδή δεν είναι στις
προτεραιότητές τους , αλλά περίπου οι µισοί τελειώνουν τον κύκλο, και αυτό είναι
για 3 χρόνια. Είναι αρκετά δύσκολο επί 3 χρόνια να αφιερώνεις 2 µέρες την
εβδοµάδα αποκλειστικά για να µάθεις ελληνικά.
Μαθ.: Εµ, γενικά πιστεύετε ότι οι νέοι θα έπρεπε να ασχολούνται περισσότερο µε
τέτοιου είδους προγράµµατα ,να βοηθάνε όπως µπορούν.
Γ.Β.:Στην ηλικία σας;
Μαθ.: Ε, ναι στην ηλικία µας και πιο πάνω. ( Γ.Β.: Εσείς πια τάξη είστε?) Πρώτη
Λυκείου.
Γ.Β.: Είµαι πεπεισµένος ότι το µέλλον ανήκει σε εσάς , εγώ πια έχω τελειώσει , ε, και
πιστεύω ότι το µέλλον µπορεί να είναι καλύτερο από ό,τι είναι σήµερα, για αυτό
όµως χρειάζεται η αλληλεγγύη , αλληλοβοήθεια, ο εθελοντισµός µε άλλα λόγια και
όχι ο εγωκεντρισµός. Φτάσαµε σε µία εποχή που κάποιες γενιές έφτασαν στο τάχα
να έχουν και να έχουν και ξεχάσανε το είµαι. Άλλο το έχω, άλλο το είµαι, µπορεί να
είµαι εθελοντής δεν µπορώ να έχω εθελοντισµό. Άρα το µέλλον βρίσκεται σε εσάς,
και τι θέλω να πω µε αυτό: σκεφτόµαστε να ξεκινήσουµε ένα κέντρο για παιδιά ,
αυτή τη στιγµή δουλεύουµε τη ιδέα αυτή εδώ και 6 µήνες. Αν δεν έρθουν νέοι , δεν
θα πάει µπροστά αυτό το κέντρο. Για αυτό εγώ θεωρώ ότι θα αποτύχουµε αν δεν
συγκεντρωθούν νέοι και νέες να βοηθήσουν σε αυτό το νέο ξεκίνηµα.
Μαθ.: Αυτό γιατί οι νέοι επικοινωνούν καλύτερα µε παιδιά µικρότερης ηλικίας;
Γ Β..: ∆ύο πράγµατα, ένα είναι αυτό που λες εσύ ,ότι είναι πιο εύκολη η επικοινωνία
µε νέα άτοµα και να είναι κοντά σε µικρά παιδιά. Το δεύτερο που είναι πολύ
σηµαντικό επίσης ,είναι πως αυτοί οι νέοι θα µάθουν να δίνουν , να προσφέρουν
αφιλοκερδώς και οι ίδιοι θα πάρουν πολλά. Θα πάρουν ηρεµία στη ζωή τους , θα
πάρουν σεβασµό προς τον άλλο θα γίνουν - θα έλεγα- όπως µας θέλει ο Θεός. Είναι
µεγάλη λέξη αυτή που λέω, όµως Εκείνος είναι αγάπη και έχουµε δηµιουργηθεί
κατ’εικόνα Του και αυτό το έχουµε ξεχάσει. Όσο δίνουµε αγάπη, παίρνουµε αγάπη ,
όσο δίνουµε εγωισµό παίρνουµε εγωισµό και έτσι έχουµε διχόνοια, αυτό λέει η πείρα
που έχω.
Μαθ.: Κάτι τελευταίο, τι σας προσφέρει εσάς-φυσικά µας τα είπατε- και κάτι που σας
έχει µείνει.
Γ.Β.: Το 1984 βρισκόµουν στη Γαλλία και ένας φίλος εκείνη την εποχή µου λέει
ξέρεις θα κάνουµε ένα προσκύνηµα µε άτοµα µε ειδικές ανάγκες αν θες έλα, θα
περάσουµε ωραία , είναι στις διακοπές του Πάσχα ένα µακρινό ταξίδι, µεγάλο
προσκύνηµα, όταν φτάσαµε εγώ έµεινα άναυδος βλέποντας ότι ήταν συγκεντρωµένοι
πάνω από 25.000 άτοµα από όλα τα κράτη του κόσµου που µιλούσαν όλες τις
γλώσσες και ζούσαν σαν να γνωριζόντουσαν σαν από µικρά παιδιά. ∆εν θα ξεχάσω
αυτή την αγάπη που υπήρχε µεταξύ ξένων που µόλις συναντήθηκαν και έλεγα πώς
είναι δυνατόν , άλλοι ενήλικες άλλοι µικρά παιδιά που ζούσαν µία οικογενειακή
ζωή. Αυτό το διαπίστωσα αργότερα όταν µετά από µερικά χρόνια στην Ελλάδα πια
ζούσα που µε διαφορετική παρέα αυτή τη φορά επήγαµε στο ίδιο προσκύνηµα σε
~ 36 ~
άλλη χρονολογία. Περίπου 50 άτοµα τα µισά ήταν άτοµα µε ειδικές ανάγκες και
ζούσαµε σαν να γνωριζόµαστε σαν από πολύ πολύ καιρό. Νοµίζω πως όσο
µικραίνουµε τόσο µεγαλώνουµε. Αυτή την εµπειρία δεν την έχω ξεχάσει και ας έχουν
περάσει πολλά χρόνια από τότε. Όταν θα υπάρξει απόλυτη αλληλεγγύη µεταξύ των
εθνών, τότε Τούρκοι, Αλβανοί δεν θα έχει σηµασία θα ζούµε όλοι σαν µία µεγάλη
οικογένεια και δεν θα φοβόµαστε τον πόλεµο, τότε θα σπάνε τα σύνορα και θα ζούµε
όλοι µε αγάπη και θα µοιάζουµε στο Θεό.
Μαθ: Σας ευχαριστούµε πολύ για το χρόνο σας ,ήσασταν µεγάλη βοήθεια.
Γ.Β. :Χαίροµαι που βοήθησα, εγώ ευχαριστώ.
2.Ο Αδ.Βιδάλης κατοικεί στη Ρουµανία και ασχολείται µε την εκπαίδευση
εγκαταλελειµµένων παιδιών .Το 2004 ο Αδ.Βιδάλης µαζί µε άλλους Μαριανούς
Αδεφούς που ασχολούνται µε τα παιδιά της χαµένης νιότης άνοιξαν το δικό τους
«σπίτι» όπου και φιλοξένησαν 8 ορφανά παιδιά.Έπειτα,το 2006 δηµιουργήθηκε ένα
νέο κέντρο το κέντρο «Άγιος Μαρκελίνος Champagnat» , όπου σήµερα
φιλοξενούνται 36 παιδιά.Μας ανέφερε πως φροντίζουν τα παιδιά µε αγάπη και εκεί
γίνονται αποδεκτά όπως θα γινόνταν και στην οικογένειά τους.Κάνουν µία
φισιολογική ζωή, πηγαίνουν στο σχολείο καθώς επίσης και ασχολούνται και µε άλλες
δραστηριότητες.
3.Αδ.Ματθαίος Λεβαντίνος
Oι περισσότεροι από εµάς έχουµε συνδέσει τον κ.Ματθαίο µε την εικόνα ενός
ήσυχου άνθρωπου και ∆ιευθυντή του σχολείου µας.Όµως,πέρα από αυτό είναι ένας
άνθρωπος ο οποίος νοιάζεται για τους συνανθρώπους του ,έχει βοηθήσει και βοηθάει
πολλούς από αυτούς.Συµπονά ανθρώπους που σχετίζονται µε τη βία,τα ναρκωτικά
και την πορνεία.Και κυρίως νέους.Μας ανέφερε πως αυτά τα τρία φαινόµενα
κοινωνικής παθογένειας είναι αλληλένδετα και πως ο ίδιος ποτέ δεν είχε σκοπό να
ασχοληθεί µε αυτόν τον κόσµο ,το “νυκτόβιο,τρελό” κόσµο.Όµως,τόνισε πως τον
αγαπά και τον πονά.Μας διηγήθηκε πως ξεκίνησε ατή του η αγάπη και µας
εξιστόρησε για πολλές περιπτώσεις παιδιών που στάθηκε δίπλα τους.Ανέφερε πως
είχε πάει σε ένα αναµορφωτήριο για να επισκεφθεί κάποια παιδιά τα οποία ήξερε και
του έκανε εντύπωση το εξής:τα παιδιά έκοβαν κοµµάτια από τη µικρή µερίδα του
φαγητού τους και το πρόσφεραν στον κ.Ματθαίο.Επιπλέον,εντυπωσιακό ήταν το
γεγονός πως ένα άλλο παιδί του είπε «∆εν θέλω τίποτα από αυτά (υλικά αγαθά), αλλά
να σε φιλήσω και να σε πω µπαµπά.».Εποµένως,κατανοούµε πως έχει αγαπηθεί παρά
πολύ από αυτά τα παιδιά.Τέλος,ανέφερε :«Βλέπω τη δύναµη και παίρνω δύναµη µέσα
από τα µάτια αυτών που βοηθάω» .Πλέον αυτός ο κόσµος αποτελεί κοµµάτι της ζωής
του και είναι χαρά του να βοηθά αυτούς τους νέους.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Συµπεραίνουµε πως το σχολείο µας και οι Μαριανοί Αδελφοί που το δηµιούργησαν ,
δρα πολύ ενεργά για να προσφέρει βοήθεια σε άτοµα που έχουν ανάγκη. Παράλληλα
παρουσιάζει στους µαθητές τον πραγµατικό κόσµο..αυτόν που θα αντικρίσουν στα
επόµενα χρόνια της ηλικίας τους.Τους ευαισθητοποιεί και µέσα από όλες αυτές τις
δράσεις αναπτύσσεται το συναισθηµά τους για αλληλεγγυη.Εγώ προσωπικά ως
µαθήτρια αυτού του σχολείου,εκτιµώ πολύ αυτή του την προσπάθεια να συµπονά τον
~ 37 ~
αβοήθητο κόσµο.Επίσης,µέσα από τις εξορµήσεις αγάπης και τις διάφορες άλλες
δράσεις συνειδητοποιούµε ως µαθητές πως πρέπει να προσφέρουµε αγάπη και να
σεβόµαστε τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. 365 Τρόποι να αλλάξεις τον κόσµο, Συγγραφέας: Norton Michael, Εκδόσεις:
ΟΞΥ, 2007, σελίδα:102
2.Κοινωνιολόγος Ελπίδα Παππά(εργασία: Τι εννοούµε µε τον όρο ευπαθείς
κοινωνικές οµάδες)
3.Ανθόπουλος Χ.: «Εθελοντισµός», εκδόσεις οξύ ,2000
4.∆έδες Απ. : «Το παν είναι να θέλεις» , εκδόσεις Κυριακίδη 2006.
ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ
1.www.hamogelo.gr
2.www.mazigiatopaidi.gr
3.www.sos-villages.gr
4.www.kivotostoukosmou.org
5.www.eliza.org.gr
6.www.floga.org.gr
7.www.elpida.gr
8.www.wikipedia.gr
9. www.water4children.org
10. www.africanaidsfoundation.org.au
11. www.actionaid.gr
12. www.amref.gr
13. www.ance-hellas.org
14. www.mfs.gr
15. www.alkyoni-amea.gr
16. www.hermes-admin.net
17. www.enet.gr (ελευθεροτυπία)
18. www.kea-amea.gr
19. www.mdmgreece.gr
20. www.oasis.org.gr
21. www.kethea.gr
22. www.pyxida.org.gr
23. www.kyada.gr
24. www.cityofathens.gr
25. www.leontios.gr
~ 38 ~
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Εθελοντισµός και µη κυβερνητικές οργανώσεις:
Αθλητισµός και πολιτισµός
~ 39 ~
«Ό, τι κάνουµε µόνο για τον εαυτό µας πεθαίνει µαζί µας.
Ό,τι κάνουµε για τους άλλους και για τον κόσµο , παραµένει
και είναι αθάνατο».
Albert Pike ,αµερικανός συγγραφέας
Περιεχόµενα:
Πρόλογος
• Ολυµπιακοί- Παρολυµπιακοί Αγώνες
Τίµος Αµελτώνης
• Εθελοντικές Οργανώσεις στον Αθλητισµό
Εβίτα Βασιλειάδη
• Συντήρηση Αρχαιολογικών χώρων µέσω του
Εθελοντισµού
Ιφιγένεια Καµαρωτού
• Εθελοντική Εκπαίδευση
Άννα- Αλεξία Κωτσάκη
~ 40 ~
Πρόλογος
Ο Εθελοντισµός και ο Αθλητισµός είναι δύο έννοιες που συναντούν τα υψηλά
ανθρώπινα ιδεώδη και ταυτίζονται µε το ήθος, την άµιλλα και τον πολιτισµό.
Πριν από το 2004, ο εθελοντισµός στον χώρο του αθλητισµού δεν ήταν διαδεδοµένος
στην Ελλάδα. Στη χώρα µας δεν υπάρχει κάποια συγκεκριµένη αντίστοιχη
παράδοση. Ο αθλητικός τοµέας µπορεί να χαρακτηριστεί χαοτικός, αφού υπάρχουν
αρκετοί οργανισµοί λιγότερο γνωστών αθληµάτων σε κάθε τόπο και για κάθε
άθληµα, πολλά εκ των οποίων βασίζονται σε εθελοντές.∆εν υπάρχει οργανισµός,
όµως που να συντονίζει ή να προωθεί τον εθελοντισµό στον αθλητισµό.
Οι εθελοντές είναι η κινητήρια δύναµη και η ψυχή κάθε αθλητικής διοργάνωσης,
µικρής ή µεγάλης. Είναι οι άνθρωποι που βοηθούν σε κάθε είδους προετοιµασία, που
υποµονετικά περιµένουν στους σταθµούς και εµψυχώνουν τους αθλητές, είναι εκείνοι
που προσφέρουν χωρίς να προσδοκούν σε υλικά οφέλη.
Ωστόσο, οι ολυµπιακοί αγώνες που έγιναν το 2004, ήταν καταλυτικοί για τον
εθελοντισµό στα αθλήµατα στην χώρα µας, και αυτή τη στιγµή ο εθελοντισµός έχει
ανθήσει πλήρως ,κινητοποιώντας έναν αριθµό εθελοντών χωρίς προηγούµενο( οι
Έλληνες αποτελούσαν το 88% του συνόλου δηλαδή περίπου 45.000 άτοµα που
ενεπλάκησαν στον εθελοντισµό.) Τα περασµένα 5 χρόνια πριν από το 2004, οι
αθλητικές εκδηλώσεις µπορούµε να πούµε πως έχουν µυήσει µία παράδοση
αθλητικού εθελοντισµού στην Ελλάδα. Μετά τους ολυµπιακούς αγώνες του 2004
και τους Παραολυµπιακούς του 2004 στην Αθήνα ακολούθησαν σηµαντικά αθλητικά
γεγονότα που επωφεληθήκαν από τον εθελοντισµό.
Ωστόσο ο εθελοντισµός συναντάται και σε άλλες µορφές πολιτισµικής ανάπτυξης,
καθώς οι έννοιες εθελοντισµός και πολιτισµός είναι αλληλένδετες. Συµµετέχοντας σε
εθελοντικές οργανώσεις ο καθένας µας αναπτύσσει µια καλύτερη ιδέα για τον κόσµο.
Ταξιδεύοντας και φροντίζοντας τους συνανθρώπους µας ,αλλά και την πολιτιστική
κληρονοµιά µιας χώρας µαζεύουµε εµπειρίες και γινόµαστε καλύτεροι ενώ
προσφέρουµε στην κοινωνία. Καταλαβαίνουµε πως δεν έχουµε τόσο µεγάλες
διαφορές µε άλλους πολιτισµούς και φυλές και έτσι έχουµε την ευκαιρία να
εξαλείψουµε φαινόµενα όπως ο ρατσισµός και η περιθωριοποίηση .
Οι εθελοντικές οργανώσεις που σχετίζονται µε τον πολιτισµό αφορούν κυρίως την
εθελοντική διδασκαλία σε ξένες χώρες ή σε µετανάστες που ζουν στην Ελλάδα και
την διατήρηση αρχαιολογικών χώρων και µουσείων καθώς η ιστορία ενός λαού , και
ιδιαίτερα του Ελληνικού, είναι το πιο σηµαντικό κοµµάτι της πολιτιστικής
κληρονοµιάς του. Η διατήρηση τέτοιων χώρων και η προσφορά ίσων δικαιωµάτων
στη µάθηση σε όλους ,αναπτύσσουν όχι µόνο το πολιτιστικό επίπεδο αλλά και τον
ίδιο τον άνθρωπο, ο οποίος αποφασίζει να πάρει µέρος σε µια τέτοια εθελοντική
οργάνωση.
Όσον αφορά την εκπαίδευση, αποτελεί έναν από τους παράγοντες που µας
καθορίζουν καθώς µεγαλώνουµε και µας διαµορφώνει τον χαρακτήρα. Όµως δεν
~ 41 ~
έχουν όλοι το προνόµιο να µετάσχουν αυτής και ιδιαίτερα κάποιες ευπαθείς
κοινωνικές οµάδες, όπως οι µετανάστες δεν έχουν ούτε την ευκαιρία ούτε την
πολυτέλεια να τη συµπεριλάβουν στη ζωή τους.
Ευτυχώς υπάρχουν άνθρωποι που νοιάζονται για αυτές τις οµάδες και έχουν ως
στόχο ζωής να µορφώσουν τους οικονοµικά αδυνάτους και περιθωριοποιηµένους.
Άνθρωποι που ξοδεύουν την κάθε τους µέρα µε το να προσφέρουν χωρίς αντάλλαγµα
την γνώση που κατέχουν, να δίνουν απλόχερα χωρίς να τους νοιάζει εάν θα
κερδίσουν κάτι. Ο καθένας µόνος του µα και όλοι µαζί, αφού εδώ και κάποιες
δεκαετίες έχουν ιδρυθεί σηµαντικές οργανώσεις όπως το ειρηνευτικό σώµα, που
προσφέρουν δωρεάν µάθηση σε όλους.
Η δράση τους δεν περιορίζεται µόνο στη χώρα την οποία ζουν αλλά παγκόσµιως.
Σε τριτοκοσµικές χώρες, σε χώρες όπου υπάρχει παρακµή και φτώχεια, όπου υπάρχει
ανάγκη για βοήθεια, αυτές οι οργανώσεις προσφέρουν απλόχερα. Αποτελούνται από
ανθρώπους που έχουν την θέληση να αλλάξουν τη ζωή των παιδιών αυτών των
χωρών προς το καλύτερο. Βέβαια όχι µόνο παιδιών αλλά και ενηλίκων που δεν είχαν
την ευκαιρία σε νεαρή ηλικία να µορφωθούν.
Τελειώνοντας, θα θέλαµε να αναφέρουµε πως στόχος της εργασίας µας είναι να
ευαισθητοποιηθούµε οι ίδιοι αλλά και να παροτρύνουµε τους αναγνώστες να
συµµετέχουµε όλοι όσο περισσότερο µπορούµε σε τέτοιου είδους οργανώσεις.
2.1 : Ολυµπιακοί- Παρολυµπιακοί Αγώνες
Συχνά θεωρείται πως ο εθελοντισµός δεν έχει υλικά ανταλλάγµατα, όµως µάλλον δεν
υπάρχει απόλυτη συµφωνία πάνω στο ζήτηµα αυτό: αρκετοί εκτιµούν πως, για
λόγους που εξυπηρετούν τη βιωσιµότητά της, η εθελοντική εργασία θα πρέπει να
αµείβεται.
Πιο χαρακτηριστικά : Ο εθελοντισµός είναι µια πράξη µέσα από την οποία οι
άνθρωποι αποκτούν νέες δεξιότητες και µαθαίνουν πώς να είναι ενεργοί πολίτες στην
κοινότητα τους. Ο εθελοντισµός δεν έχει πλαίσια και όρια, είναι ένα κοινωνικό
φαινόµενο που µπορεί να πάρει διάφορες µορφές και διαστάσεις µε βάσει τις αξίες,
αρχές και την κοινωνικό -οικονοµική και πολιτισµική πραγµατικότητα της
κοινωνίας. Οι εθελοντές προέρχονται από οποιοδήποτε κοινωνικό-οικονοµικό
στρώµα της κοινωνίας. Αν λάβουµε υπόψη ότι ένας εθελοντής µπορεί να είναι
οποιασδήποτε ηλικίας, οικονοµικής κατάστασης, ακαδηµαϊκού υπόβαθρου, τότε
µπορούµε εύκολα να ισχυριστούµε ότι σχεδόν όλοι οι πολίτες µπορούν να είναι
υποψήφιοι εθελοντές.
Από την αρχή τον ολυµπιακών αγώνων έως και σήµερα ο εθελοντισµός αποτελεί
σταθερή παράµετρο σε κάθε διοργάνωση. Σύµφωνα µε στοιχεία της "Αθήνα 2004"
από την προβλεπόµενη συνέντευξη έχουν περάσει 48.000 υποψήφιοι Εθελοντές, ενώ
~ 42 ~
άλλοι 40.000 κάτοικοι εξωτερικού (οµογενείς και αλλοδαποί) πέρασαν παρόµοια
διαδικασία, µε τη βοήθεια ειδικού ερωτηµατολογίου το οποίο τους αποστέλλεται. Οι
εθελοντές των Ολυµπιακών Αγώνων είναι η κινητήρια δύναµη και η ψυχή των
Αγώνων. Είναι οι άνθρωποι που βοηθούν τους αθλητές, επισκέπτες και θεατές κατά
την διάρκεια του πιο συναρπαστικού αθλητικού γεγονότος στο κόσµο. Η επιτυχία των
Ολυµπιακών Αγώνων ανήκει σε όλους τους 34.548 εθελοντές των Ολυµπιακών
Αγώνων της Βαρκελώνης, τους 60.422 εθελοντές της Ατλάντα και τους 47.000
εθελοντές των Αγώνων του Σύδνεϋ. Οι εθελοντές µε τη συµµετοχή τους
αποδεικνύουν πως µπορεί ο καθένας να βοηθήσει στην επιτυχία των Αγώνων ακόµη
και αν δεν είναι αθλητής, αλλά και να συµβάλλει στο να αναδειχθούν µέσα από την
κοινή προσπάθεια οι πραγµατικές αξίες του Ολυµπισµού.
Η µεγαλύτερη γιορτή του Αθλητισµού στηρίζεται στην θέληση, το πάθος, την
αφοσίωση και τον επαγγελµατισµό τον οποίο δείχνει ο κάθε εθελοντής. Όλοι εµείς
είχαµε τη µοναδική ευκαιρία να ζήσουµε από κοντά τη µαγεία των Αγώνων. Με τους
Ολυµπιακούς Αγώνες και ειδικότερα µε τους Παραολυµπιακούς Αγώνες, η Ελλάδα
γνώρισε µια νέα µορφή εθελοντισµού. Όλοι γνωρίζαµε τον κλασικό εθελοντισµό που
παραµένει µια περιθωριακή έννοια εφόσον αγγίζει ελάχιστους ανθρώπους σε σχέση
µε τον όγκο της κοινωνικής µάζας. Με τους αγώνες όµως γεννήθηκε ένα νέο
φαινόµενο που προέρχεται από τον συνδυασµό της οργάνωσης και της προσωπικής
ανάγκης. Μέσω του «πακέτου» που αποτελούν οι αγώνες, πολλά άτοµα είχαν
επιτέλους την ευκαιρία να αναδείξουν πρακτικά την κρυµµένη τους ανθρωπιά. Η
υλοποίηση µιας πρόσβασης που θεωρείται τεχνητή από µερικούς, µετατράπηκε µέσω
της προσφοράς των ανθρώπων σε ένα κοινό κίνηµα που αποτελεί µια νέα µορφή
εθελοντισµού.
Πολλοί θα πουν ότι αυτό το κίνηµα είναι στην ουσία επιφανειακό, ότι είναι ένα
φαινόµενο δίχως σοβαρό υπόβαθρο. Και ότι είναι απλώς η επίπτωση της
ανταπόκρισης των ατόµων κάτω από την πίεση της οργάνωσης των Ολυµπιακών
Αγώνων. Θα ήταν βέβαια ακραίο και µη ρεαλιστικό να πούµε πως δεν ισχύει αυτή η
εκδοχή. Προτιµούµε όµως να χρησιµοποιήσουµε θετικά αυτό το πλαίσιο που
δηµιουργήθηκε παρά να το κατακρίνουµε όπως συνηθίζεται. Ακόµα και σε θέµατα
τοπικής οργάνωσης θα µπορούσαµε να βρούµε λανθασµένες κινήσεις, σηµασία όµως
έχει το έργο που δηµιουργήθηκε. Για µια χώρα σαν την Ελλάδα που δεν είναι
ευαισθητοποιηµένη όσον αφορά στα άτοµα µε αναπηρία πιστεύουµε ότι οι
Παραολυµπιακοί Αγώνες θα αποτελέσουν ένα σηµείο αναφοράς για το µέλλον. Μόνο
και µόνο η τελετή έναρξης είχε ήδη µια ουσιαστική συµβολή στη διαµόρφωση της
συνείδησης του ελληνικού λαού σε σχέση µε το θέµα της αναπηρίας. ∆ιότι για πρώτη
φορά στη ζωή τους, οι Έλληνες µπόρεσαν να δουν από κοντά ανθρώπους που
υπάρχουν και που ζουν και όχι µόνο επιβιώνουν στην παγκόσµια κοινωνία.
Η ΕλΗ Αρχαία Ελλάδα και ειδικά η Αθήνα είχε δώσει το στίγµα της στην
αντιµετώπιση του προβλήµατος. Σε αντίθεση µε τη µη φιλοσοφική και ηθική στάση
της Σπάρτης ως προς τα άτοµα µε σωµατικά προβλήµατα, το αθηναϊκό πνεύµα
επέτρεψε την ύπαρξη της διαφοράς. Όλο το πνευµατικό σύστηµα δε βασιζόταν πια
µόνο στη σωµατική τελειότητα. Η δικτατορία του σώµατος αµφισβητήθηκε από
εκείνη την εποχή και αυτός ο νέος τρόπος σκέψης δεν επηρέασε µόνο µερικές γενιές
αλλά και το θρύλο των αιώνων. Βέβαια η απλή προσέγγιση των Ολυµπιακών
Αγώνων θυµίζει την παλιά νοοτροπία. Όµως ο εθελοντισµός ειδικά στους
Παραολυµπιακούς είναι ενδεικτικός της νέας προσέγγισης του καλού και αγαθού.
~ 43 ~
Όλοι αυτοί οι εθελοντές ακόµα και αν δεν συνέβαλαν απόλυτα συνειδητά στην αρχή,
δείχνουν ένα ηθικό παράδειγµα σε όλους τους Έλληνες. Κάθε πολίτης µπορεί να
παράγει ένα έργο, δίχως να είναι αναγκαστικά µια εργασία. Επιπλέον µπορεί να
βοηθήσει ανθρώπους που δεν έχουν ανάγκη από οίκτο , αλλά από µια ανθρωπιά.
∆ιότι η προσφορά είναι ένα δώρο όπως είναι η ζωή. Το δώρο του εθελοντισµού δεν
είναι οι Αγώνες ,µα η ανθρωπιά. Η νέα προσφορά της Αθήνας δεν είναι οι
Παραολυµπιακοί ,αλλά µια τοµή στην ανθρώπινη νοοτροπία:. Τα άτοµα µε αναπηρία
δεν είναι άτοµα όπως το αποδεικνύει το σώµα τους µα άνθρωποι όπως το αποδεικνύει
το πνεύµα τους.
2.2.Εθελοντισµός σε αθλητικές δραστηριότητες
Ο αθλητισµός είναι η συστηµατική σωµατική καλλιέργεια και η δράση µε
συγκεκριµένο τρόπο και ειδική µεθοδολογία µε σκοπό την ύψιστη σωµατική
απόδοση, ως επίδοση σε αθλητικούς αγώνες ή ως προσωπική επιτυχία και
ευχαρίστηση. Παράλληλα ο αθλητισµός είναι ένας κοινωνικός θεσµός ο οποίος
αντικατοπτρίζει την κάθε κοινωνία και τον πολιτισµό της. Για παράδειγµα, στην
Αρχαία Ελλάδα, ο αθλητισµός στην Αθήνα θεωρείτο κοινωνικό και πολιτισµικό
αγαθό και είχε παιδαγωγικό χαρακτήρα, ενώ αντίθετα στην Σπάρτη ο αθλητισµός
αξιοποιήθηκε σχεδόν αποκλειστικά για την στρατιωτική εκπαίδευση.
Ο εθελοντής εξ ορισµού είναι εκείνος που προσφέρεται µε τη θέληση του για
συγκεκριµένο σκοπό ή καλύτερα εκείνος που διαθέτει τον εαυτό του για να
υπηρετήσει ένα σκοπό χωρίς να έχει οποιανδήποτε υποχρέωση.
Ο εθελοντής λοιπόν, είναι αυτός που προσφέρει εθελοντικά υπηρεσία, εργασία,
συνδροµή, χορηγία ή συνεισφορά χωρίς να περιµένει αντάλλαγµα ή αµοιβή.
Όταν αυτές οι δύο έννοιες ενωθούν και συνεργαστούν, τότε το αποτέλεσµα είναι άξιο
επαίνου. Με την ένωση αυτών, µπορούµε να παρέχουµε ψυχολογική υποστήριξη σε
ανθρώπους, οι οποίοι το έχουν πραγµατικά ανάγκη ή ακόµη και να σώσουµε τη ζωή
τους.
~ 44 ~
Τέτοιου είδους οργανώσεις , που αξιοποιούν την εθελοντική προσφορά δεν είναι τόσο
διαδεδοµένες στην Ελλάδα. Παρόλα αυτά όµως, εκτός από τους Ολυµπιακούς και
Παραολυµπιακούς Αγώνες ,υπάρχουν και άλλες εκδηλώσεις, σύλλογοι και
διοργανώσεις. Αυτές είναι:
ΆΛΜΑ ΖΩΗΣ
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών µε Καρκίνο Μαστού «'Άλµα
Ζωής» είναι Μη Κερδοσκοπικό Σωµατείο και ιδρύθηκε το 1988 από
γυναίκες που είχαν βιώσει προσωπικά τον καρκίνο του µαστού. Η
µοναδικότητά του οφείλεται στο ότι τα µέλη του, οι εθελόντριές του
καθώς και τα µέλη του ∆ιοικητικού Συµβουλίου είναι γυναίκες µε
καρκίνο του µαστού.
Το όραµα του Συλλόγου «'Άλµα Ζωής» είναι κάθε γυναίκα σε κάθε
γωνιά της Ελλάδας που θα νοσήσει από καρκίνο του µαστού να έχει
πλήρη ψυχοκοινωνική υποστήριξη καθώς επίσης και ενηµέρωση για
όλα τα θέµατα που αφορούν στην υγεία, στην καριέρα της και στις
διευκολύνσεις που τις παρέχονται από τις δηµόσιες υπηρεσίες.
Επίσης, κάθε γυναίκα σε κάθε γωνία της Ελλάδας να είναι ενηµερωµένη για τον
καρκίνο του µαστού, για τη σηµασία και τις µεθόδους της έγκαιρής διάγνωσής του.
Σκοπός του Συλλόγου «'Άλµα Ζωής» είναι:
• Η Οργανωµένη Αλληλοβοήθεια (Pear Support)
• Η Ψυχοκοινωνική Στήριξη τόσο της γυναίκας που νοσεί, όσο και των µελών της
οικογένειάς της
• Η Ενηµέρωση του γυναικείου πληθυσµού πανελλαδικά για τον καρκίνο του µαστού
και τις µεθόδους πρόληψης – έγκαιρης διάγνωσης
• Η Ενηµέρωση των γυναικών µε καρκίνο του µαστού για τα ∆ικαιώµατά τους
(ασφαλιστικά, παροχές ταµείων, εργασιακά)
• Η ∆ιεκδίκηση ποιοτικής φροντίδας των ασθενών
Το επιστηµονικό του έργο σχεδιάζεται και συντονίζεται από ειδικούς επαγγελµατίες
ψυχικής υγείας και εγκρίνεται από πολυµελή ∆ιεπιστηµονική Επιτροπή.
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών µε Καρκίνο
Μαστού, "Άλµα Ζωής" έχει πάνω από 1.200
εγγεγραµµένα µέλη και 150 εκπαιδευµένες
εθελόντριες. ∆ιοικείται από επταµελές ∆ιοικητικό
Συµβούλιο και λειτουργεί µε την υποστήριξη του 23 µελής Επιστηµονικής Επιτροπής. Ο Σύλλογος επίσης
απασχολεί και 5 επαγγελµατίες για την στελέχωσή
του.
~ 45 ~
ΚΛΑΣΙΚΟΣ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ ΑΘΗΝΩΝ
Το Πρόγραµµα Εθελοντισµού του Κλασικού Μαραθωνίου Αθηνών 2011 επιδιώκει να
προσφέρει στους εθελοντές που θα συµµετάσχουν σε αυτήν την ιστορική διοργάνωση
µια αξέχαστη εµπειρία ζωής.
Στόχος του Προγράµµατος είναι η δηµιουργία µιας οµάδας εθελοντών που θα
συµβάλουν, µέσα από τις θέσεις που θα αναλάβουν, στην παροχή υψηλής ποιότητας
υπηρεσιών στους δροµείς της αυθεντικής διαδροµής του Κλασικού Μαραθωνίου
Αθηνών.
Οι εθελοντές που θα συµµετάσχουν στη διοργάνωση έχουν την
δυνατότητα να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε διάφορους
τοµείς τόσο κατά τη διάρκεια της προετοιµασίας της διοργάνωσης
όσο και την ηµέρα του Αγώνα, την Κυριακή 13 Νοεµβρίου 2011.
Στους εθελοντές της διοργάνωσης παρέχεται χρήσιµο
εκπαιδευτικό υλικό, ασφάλιση, στολή, εξοπλισµός, αναµνηστική
καρφίτσα πέτου (pin), καθώς και βεβαίωση συµµετοχής στον
Κλασικό Μαραθώνιο Αθηνών 2011.
~ 46 ~
Ωστόσο, στο εξωτερικό συναντούµε επίσης εθελοντικές οργανώσεις σε πολύ µεγάλες
και σηµαντικές ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Τέτοιες οργανώσεις είναι:
ΤΕΛΙΚΟΣ CHAMPIONS LEAGUE, WEMBLEY 2011
Υπάρχουν συναρπαστικές ευκαιρίες εθελοντισµού που έχουν προκύψει ως µέρος του
τελικού του Champions League 2011,το οποίο θα φιλοξενηθεί στο Στάδιο
Wembley. Μετά τον πρόσφατο Τελικό του Champions League στη Μαδρίτη, όλα τα
µάτια στρέφονται τώρα στο Λονδίνο. Ο τελικός έρχεται µε το Στάδιο Wembley το
επόµενο έτος και θέλουµε να διασφαλίσουµε ότι οι ρόλοι που ο εθελοντισµός
καταλαµβάνει αντανακλούν την ποδοσφαιρική κοινότητα.
Ο τελικός του Champions League είναι ένα από τα πιο αναγνωρισµένου κύρους
ετήσια αθλητικά γεγονότα του κόσµου. Οι προετοιµασίες έχουν ήδη ξεκινήσει για να
φιλοξενήσει αυτή την αξιοσηµείωτη ευκαιρία το Wembley. Είµαστε τώρα έτοιµοι να
βρούµε έναν αριθµό εθελοντών από όλο τον χώρο του αθλητισµού, την ψυχαγωγία,
τα ταξίδια και την φιλοξενία.
∆ΗΜΟΣΙΕΎΤΗΚΕ:14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010
Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
~ 47 ~
Στα Συµπεράσµατα του Συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, µε θέµα τη συµβολή
των εθελοντικών δραστηριοτήτων στον αθλητισµό στην προαγωγή της ενεργού
συµµετοχής του πολίτη, αναγνωρίστηκαν τα παρακάτω:
Λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των
θέσεων ενός κράτους µέλους και όλων των
µορφών εθελοντισµού, µε τον όρο «εθελοντικές
δραστηριότητες» νοείται κάθε τύπος εθελοντικής
δραστηριότητας που αναπτύσσεται µε την
ελεύθερη βούληση του ατόµου ως αποτέλεσµα
προσωπικών επιλογών και κινήτρων, χωρίς να
προσδοκάται χρηµατικό αντάλλαγµα. Υπάρχει δε
όφελος για τον ίδιο τον εθελοντή, τις διάφορες
κοινότητες και το κοινωνικό σύνολο. Οι
εθελοντικές δραστηριότητες χρησιµοποιούνται
εξάλλου από τα µεµονωµένα άτοµα και τις
ενώσεις ως µέσο για την αντιµετώπιση των
ανθρώπινων, κοινωνικών, σχετικών µε τη
διαφορά γενεών ή περιβαλλοντικών αναγκών, και
αναπτύσσονται συχνά προς στήριξη µιας µη
κερδοσκοπικής οργάνωσης ή της πρωτοβουλίας
µιας κοινότητας.
Η προαγωγή της ανάπτυξης εθελοντικών δραστηριοτήτων στον αθλητισµό
συνάδει µε τους στόχους του «ευρωπαϊκού έτους εθελοντικών
δραστηριοτήτων 2011» και εξακολουθεί να επιτυγχάνει τους στόχους του
«ευρωπαϊκού έτους για την καταπολέµηση της φτώχειας και του κοινωνικού
αποκλεισµού 2010», ενώ παράλληλα συµβάλλει στους στόχους του
«ευρωπαϊκού έτους ενεργού γήρανσης 2012».
Οι εθελοντικές δραστηριότητες στον αθλητισµό µπορούν να προσδώσουν
ώθηση στην ανάπτυξη και προαγωγή της φυσικής άσκησης σε όλα τα επίπεδα,
~ 48 ~
µε αποτέλεσµα να βελτιώνεται η ευηµερία των πολιτών και να µειώνονται οι
ασθένειες που προκαλούνται από τον τρόπο ζωής.
Επίσης εκτιµήθηκε ότι οι εθελοντικές
δραστηριότητες στον αθλητισµό
συµβάλλουν στην ενεργό συµµετοχή του
πολίτη και στην κοινωνική ένταξη
πολιτών διαφόρων προελεύσεων, λόγω
της βελτίωσης ,της κατανόησης και του
σεβασµού µέσω της οικουµενικής
γλώσσας του αθλητισµού, καθώς και
στην εφαρµογή των βασικών αξιών και
αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
δηλαδή: την αλληλεγγύη, τη βιώσιµη
ανάπτυξη, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια
και την ισότητα, προάγοντας έτσι την ευρωπαϊκή ταυτότητα.
Τέλος αναφέρθηκε ότι οι εθελοντικές δραστηριότητες στον αθλητισµό προάγουν τη
θετική κοινωνική συµπεριφορά που βασίζεται σε αξίες, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί
µέσω του αθλητισµού. Τέτοιες είναι: η ευγενής άµιλλα, το οµαδικό πνεύµα, η
επιµονή, η αίσθηση ευθύνης καθώς επίσης και η ηγεσία, η ανεκτικότητα, ο σεβασµός
προς τους άλλους και τέλος η ικανότητα αντιµετώπισης των εµποδίων.
2.3. Πολιτισµός και Εθελοντισµός:
∆ιατήρηση αρχαιολογικών χώρων/ µουσείων
Η διατήρηση αρχαιολογικών χώρων είναι µια πράξη που στοχεύει στη προστασία
αυτών των περιοχών, δοµών και κτισµάτων που αντανακλούν την πολιτισµική,
κοινωνική, πολιτική, αρχαιολογική ή αρχιτεκτονική ιστορία ενός τόπου ή χώρας. Έχει
πολλούς σκοπούς και οφέλη συµπεριλαµβανόµενης της ενίσχυσης της τοπικής
οικονοµίας, τη συντήρηση της πολιτισµικής κληρονοµιάς και κουλτούρας ενός λαού
καθώς παράλληλα παρέχει αισθητικά οφέλη.
Ιστορικοί χώροι (εκτός από τα µουσεία και τα µνηµεία που πιθανώς φιλοξενεί µια
περιοχή) µπορεί να είναι επίσης ένα χωριό, µία κατασκευή , ένα αντικείµενο ή ένα
κτίριο το οποίο είναι πάνω από εβδοµήντα-πέντε χρόνων και έχουν κάποια ιστορική
σηµασία (π.χ. αρχιτεκτονική, πολιτισµική κ.α). Όλοι αυτοί οι χώροι, οι οποίοι
απεικονίζουν το παρελθόν ενός λαού, δίνουν το υπόβαθρο για το παρόν και το µέλλον
του. Η συντήρηση τους είναι έργο τεράστιας σηµασίας για όλες τις χώρες και τους
πολιτισµούς.
Αν και οι οργανώσεις που ασχολούνται µε τη διατήρηση µουσείων και χώρων
ιστορικής αξίας δεν είναι πολλές, όλο και περισσότεροι εθελοντές τείνουν να
επιλέγουν προγράµµατα µε τέτοιες δραστηριότητες ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια.
~ 49 ~
Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι µέσα από τέτοιου είδους προγράµµατα δίνεται η
ευκαιρία για οικονοµικές διακοπές (ακόµη και στο εξωτερικό) και παράλληλα για την
µελέτη της ιστορίας και των παραδόσεων λαών µε τους οποίους δεν θα είχαµε έρθει
ποτέ σε επαφή διαφορετικά.
Κάπως έτσι µέσα από τον εθελοντισµό ο άνθρωπος αναπτύσσει τους πνευµατικούς
του ορίζοντες και κερδίζει γνώσεις που κανένα σχολείο δεν θα µπορούσε να
προσφέρει. Η επαφή µε τόσους διαφορετικούς πολιτισµούς χαρίζει εµπειρίες, µειώνει
παράλογα φαινόµενα όπως ο ρατσισµός, καθώς η βαθύτερη γνώση της ιστορίας
εφοδιάζει τον σύγχρονο άνθρωπο µε όσα χρειάζεται για την αντιµετώπιση των
προβληµάτων της καθηµερινότητας και την εξέλιξη της κοινωνίας.
Μη Κυβερνητικές οργανώσεις που ασχολούνται και µε την συντήρηση
αρχαιολογικών χώρων:
Έλιξ: Η συγκεκριµένη µη κυβερνητική οργάνωση έχει ως κύριο στόχο την
ανάπτυξη της εθελοντικής συνείδησης. Από τα κύρια µελήµατά της είναι η
διατήρηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς κάθε χώρας. Εποµένως µέσα στα
προγράµµατά της συµπεριλαµβάνονται πολλές δραστηριότητες, τόσο στην
Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, που σχετίζονται µε τη διατήρηση ιστορικών
χώρων, µουσείων και δρόµων.
Μέσω του προγράµµατος: Οι εθελοντές έρχονται σε επαφή µε καινούριους
πολιτισµούς ή τους δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα τη χώρα τους
και να βοηθήσουν στη διάσωση σηµαντικών στοιχείων της ιστορίας.
Παραδείγµατα:
Στην Ελλάδα.
Στις δραστηριότητες της Έλιξ (workcamps) παίρνουν µέρος άνθρωποι από
όλο τον κόσµο συνδυάζοντας έτσι την προσφορά στην κοινωνία µε τον
τουρισµό και την βαθύτερη γνώση µιας κουλτούρας ή ενός πολιτισµού. Η
Ελλάδα, όντας χώρα µε πλούσια ιστορία και πολιτισµό, προσφέρει στους
εθελοντές πλήθος αρχαιολογικών χώρων, µουσείων, ακόµα και ολόκληρων
χωριών προς συντήρηση.
Αρχαία Ολυµπία
Συντήρηση του
αρχαιολογικού χώρου
(ιδιαίτερα µετά τις
πυρκαγιές του 2007)
τα µονοπάτια της Σύρου
Ξένοι και έλληνες
εθελοντές βοηθούν στην
ανάδειξη µονοπατιών της
Σύρου (και άλλων
Ελληνικών νησιών) και
γνωρίζουν την
εναποµένουσα Ελληνική
φιλοξενία.
Μαστοροχώρια, Ήπειρος
Συντήρηση παραδοσιακών πετρόκτιστων σπιτιών
~ 50 ~
Στο εξωτερικό:
Άλλοι πιθανοί προορισµοί των εθελοντών που συµµετέχουν στα workcamps
της ΕΛΙΞ είναι: Γαλλία, Γερµάνια, Νεπάλ ,Φινλανδία, Κορέα, Ινδία, Εσθονία,
Ισπανία, Ιαπωνία, Ισλανδία κ.α. Οι εθελοντές ταξιδεύουν σε οµάδες και
συµµετέχουν σε δραστηριότητες ανακαίνισης και διατήρησης δηµόσιων
χώρων.
Π.χ.
Ισπανία, Βαρκελώνη
Μια οµάδα εθελοντών όλων των εθνικοτήτων (εκ των οποίων δυο Ελληνίδες)
έφεραν στην επιφάνεια τα ερείπια ενός οπλοστασίου του καιρού του
εµφύλιου. Στη τοποθεσία χτίστηκε µετά την αναπαλαίωση, ένα ιστορικό
µουσείο.
Ιταλία , Taggia
Συντήρηση µονοπατιού µιας πόλης (µια από τις παλαιότερες της Ιταλίας)
CHAM. Η συγκεκριµένη οργάνωση ιδρύθηκε
στη Γαλλία το 1980. (C.H.A.M = Chantiers
Histoire et Architecture Médiévales) και
ενθαρρύνει οργανωµένες προσπάθειες για τη
διατήρηση κτιρίων κυρίως της Μεσαιωνικής
εποχής, πολλά από τα οποία µάλιστα έχουν
εγκαταλειφθεί εδώ και πολύ καιρό
Όπως και η Έλιξ, η CHAM απευθύνεται σε
ανθρώπους όλων των ηλικιών και τα
προγράµµατα της µπορεί να είναι µέσα στη
Γαλλία αλλά και στο εξωτερικό. (Πρόσφατα οι
εθελοντές δούλεψαν σε κτίσµατα στο
Ζιµπάµπουε και στην Τανζανία) Το
συγκεκριµένο πρόγραµµα δίνει την ευκαιρία
σε παιδιά και έφηβους να συµµετέχουν σε
κάποια ειδικά καλοκαιρινά προγράµµατα, τα
οποία συµπεριλαµβάνουν και περιηγήσεις σε
διάσηµους ιστορικούς χώρους .
Rempart. Η οργάνωση αυτή, επίσης Γαλλική, διοργανώνει µια µεγάλη
ποικιλία από καλοκαιρινά προγράµµατα συντήρησης σε εκατοντάδες ιστορικά
µνηµεία και αξιοθέατα σε όλη τη Γαλλία. Οι εθελοντές, που είναι συνήθως
Γαλλόφωνοι συµµετέχουν σε µια επιχείρηση συντήρησης διάρκειας δύο
εβδοµάδων σε πολλά µνηµεία , κτίσµατα και χώρους που είναι εγγεγραµµένα
στη λίστα «Κληρονοµιάς του κόσµου» της UNESCO.*
~ 51 ~
*World Heritage List.
Μέρη και τοποθεσίες που εντάσσονται στην εν λόγω λίστα της UNESCO είναι εκείνα που
έχουν κάποια πολιτισµική ή φυσική σηµασία. Πρόκειται για ένα γενικό πρόγραµµα που
ενθαρρύνει και οργανώνει κινήσεις άλλων προγραµµάτων και οργανώσεων σε µέρη που
κρίνεται πως είναι µέρος της ανθρώπινης κληρονοµιάς και έχουν παγκόσµια σηµασία. Το 2011
στη λίστα υπήρχαν 936 µέρη και συνεχίζουν να εντάσσονται καθηµερινά αφού πρώτα
εξετάζονται από κάποια επιτροπή της UNESCO.
Ένας τόπος εντάσσεται στη λίστα αν πληροί τα εξής κριτήρια:
α. Παρουσιάζει την ανταλλαγή των ανθρώπινων αξιών, καθ΄ όλη τη διάρκεια του χρόνου,
τις εξελίξεις στην αρχιτεκτονική ή την τεχνολογία, τις µνηµειακές τέχνες, πολεοδοµία κτλ.
β. Αποτελεί µια µοναδική µαρτυρία που αφορά µια πολιτισµική παράδοση ή έναν πολιτισµό
υπάρχοντα ή εκλιπόντα
γ. Είναι ένα εξαιρετικό παράδειγµα ενός τύπου κτιρίου που αντιπροσωπεύει απόλυτα την
αρχιτεκτονική µιας συγκεκριµένης περιόδου στην ιστορία
δ. Είναι άµεσα συνδεδεµένο µε κάποιο σπουδαίο ιστορικό γεγονός ή ακόµα σπουδαίες
διαχρονικές αξίες, καλλιτεχνικά και λογοτεχνικά έργα κτλ.
Η λίστα υπάρχει στο διαδίκτυο και παρέχει πληροφορίες και ιστορικά στοιχεία για καθ’ έναν
από τους τόπους. Αξίζει να σηµειωθεί ότι στη λίστα περιέχονται 17 ελληνικά µνηµεία και
τοποθεσίες όπως η Ακρόπολη των Αθηνών, η µεσαιωνική πόλη της Ρόδου ο Ναός του
Επικούρειου Απόλλωνα , τα Mετέωρα, το βουνό Άθως, η ∆ήλος και άλλα.
Το ινστιτούτο Earthwatch προωθεί την συντήρηση φυσικών πόρων και
πολιτισµικής κληρονοµιάς δηµιουργώντας συνεργασίες µεταξύ επιστηµόνων ,
δασκάλων και κοινού. Κάθε χρόνο το Earthwatch κινητοποιεί 720 οµάδες σε
περισσότερες από 50 χώρες µε την βοήθεια 4.000 εθελοντών . Αν και το
πρόγραµµα είναι Αµερικανικό ,οι εθελοντές που λαµβάνουν µέρος
προέρχονται από όλο τον κόσµο .
Είναι προφανές πως οι περισσότερες οργανώσεις που ιδρύθηκαν µέσα στις τελευταίες
δεκαετίες ,αποσκοπούν στην προσέλκυση νέων από 18 έως και 29 χρονών. Αυτό
συµβαίνει κυρίως λόγω των καλύτερων αντοχών τους κάτω από αντίξοες συνθήκες
(π.χ. σκάψιµο, χτίσιµο, δουλειά κάτω από τον ήλιο), του ενθουσιασµού που
διακατέχει τους περισσότερους αλλά και λόγω της ανασφάλειας για το µέλλον τους.
Ζώντας σε έναν κόσµο που ο πολιτισµός όπως και τα πάντα γύρω τους παρακµάζουν
~ 52 ~
και όπου οι επαγγελµατικές επιλογές τους είναι λιγοστές, οι νέοι είναι οι πιο
κατάλληλοι να συµµετέχουν σε τέτοιες δράσεις. Θέλουν να δηµιουργήσουν επιλογές
για τους ίδιους και για τις µελλοντικές γενιές, να µάθουν περισσότερα για τον κόσµο,
να έρθουν σε επαφή µε την πολιτιστική κληρονοµιά της χώρας τους και τέλος να
έχουν την αίσθηση πως συµµετέχουν σε κάτι σηµαντικό.
Αναπαλαιώνοντας µνηµεία και χώρους που οι προηγούµενες γενιές έχουν
παραµελήσει ή ξεχάσει οι νέοι διασώζουν σηµαντικά κοµµάτια της ιστορίας τα οποία
οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει καθώς περνούν ώρες ολόκληρες µπροστά από την
τηλεόραση.
Γίνεται µάλιστα προσπάθεια κινητοποίησης και των εφήβων µέσω της δηµιουργίας
ειδικών προγραµµάτων για σχολεία (µέχρι τώρα µόνο στο εξωτερικό) τα οποία όµως
µέχρι τώρα δεν έχουν µεγάλη επιτυχία.
Αν και η διατήρηση αρχαιολογικών χώρων να µην είναι ο πιο ανεπτυγµένος τοµέας
εθελοντισµού , µπορούµε να δούµε τα οφέλη της παντού γύρω µας. ∆υστυχώς αν και
είµαστε χώρα µε µεγάλη πολιτιστική κληρονοµιά, περιµένουµε από τους άλλους να
την διατηρήσουν χωρίς να αναρωτηθούµε αν εµείς οι ίδιοι θα µπορούσαµε να
βοηθήσουµε. Η διαδικασία δεν είναι ούτε πολύπλοκη, ούτε να απαιτεί πολλά έξοδα.
Αυτό που πρέπει να κάνουµε είναι να πάρουµε πρωτοβουλία, να κάνουµε έρευνα και
να προσδιορίσουµε τους στόχους µας. Φυσικά η Ρώµη δεν χτίστηκε σε µια µέρα και
κυρίως όχι από έναν άνθρωπο. Είναι σηµαντικό εποµένως να είµαστε οργανωµένοι
και να συγκεντρώσουµε έναν συγκεκριµένο αριθµό ατόµων, ανάλογα µε τον στόχο
που έχουµε θέσει.
Έτσι αναπτύσσεται ο αληθινός εθελοντισµός που είναι έξω από οργανώσεις και
χαρακτηρίζεται από αυθορµητισµό και την αίσθηση του συνόλου και της
συµµετοχής. Αυτό είναι και το είδος του εθελοντισµού που είναι αναγκαίο να
αναπτυχθεί στην Ελλάδα καθώς η ίδρυση νέας µη κυβερνητικής οργάνωσης είναι
ιδιαίτερα δύσκολη στην εποχή της οικονοµικής κρίσης που διανύουµε.
Σε αντίθεση µε τις πολλές φορές πολύπλοκες διαδικασίες των µη κυβερνητικών
οργανώσεων, για να γίνει κάποιος εθελοντής σε αυτή την περίπτωση δεν χρειάζονται
ούτε συγκεκριµένες γνώσεις και δεν υπάρχει όριο ηλικίας. Το µόνο που χρειάζεται
µια σοβαρή απόφαση. Η απόφαση να αλλάξεις τον εαυτό σου , για να αλλάξεις και
τον κόσµο γύρω σου.
~ 53 ~
2.4: Εθελοντική Εκπαίδευση
Η εκπαίδευση είναι ο πιο άµεσος τρόπος διατήρησης της εθνικής µας κληρονοµιάς,
εθίµων µας και παραδόσεων µας. Ο κάθε λαός έχει ένα µερίδιο
ιστορίας επάνω στον πλανήτη µας και µέσω της ιστορίας
µαθαίνουµε τα λάθη του παρελθόντος. Γενικά µέσω της
µόρφωσης γινόµαστε ανοιχτόµυαλοι και έξυπνοι άνθρωποι µε
ορθή σκέψη.
Όµως δεν είµαστε όλοι το ίδιο τυχεροί. Πολλοί από εµάς
έχουµε δεδοµένο το σχολείο στο οποίο πηγαίνουµε ή τα
φροντιστήρια. Σε άλλα µέρη του κόσµου όπως στην Αφρική ή
την Λατινική Αµερική υπάρχει έλλειψη εκπαίδευσης. Οι
τριτοκοσµικές χώρες αντιµετωπίζουν αυτό το πρόβληµα επί
δεκαετίες και τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης και η Αµερική
δεν µπορούν να βοηθήσουν για να έχουµε δραστικά αποτελέσµατα.
Ευτυχώς, οργανώσεις όπως το ειρηνευτικό σώµα έχουν ως σκοπό να µειώσουν τα
ποσοστά των αναλφάβητων παιδιών σε αυτές τις χώρες . Αµέτρητοι οργανισµοί που
λειτουργούν ο καθένας διαφορετικά ,µε διαφορετικές αντιλήψεις ενώνονται µαζί µε
ένα κοινό σκοπό, να µορφώσουν τα παιδιά του αύριο.
Ειρηνευτικό Σώµα
Στο ειρηνευτικό σώµα υπάρχουν εθελοντές που υπηρετούν σε 73
χώρες σε όλο τον κόσµο σχετικά µε θέµατα που κυµαίνονται από
AIDS, της τεχνολογίας των πληροφοριών, την ανάπτυξη των
επιχειρήσεων, και τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος.
Το ειρηνευτικό σώµα ιδρύθηκε το 1961 από τον Πρόεδρο John F.
Kennedy για την προώθηση της παγκόσµιας ειρήνης και φιλίας.
Η αποστολή του Ειρηνευτικού Σώµατος είναι να βοηθήσει το λαό
που έχει την ανάγκη του ,τις ενδιαφερόµενες χώρες για να
ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για εκπαιδευµένους άνδρες και
γυναίκες, να συµβάλει στην προώθηση της καλύτερης κατανόησης
των Αµερικανών, και να συµβάλει στην προώθηση της καλύτερης
κατανόησης των άλλων λαών από την πλευρά των Αµερικανών.
~ 54 ~
Στον τοµέα της εκπαίδευσης µεγάλα άλµατα έχουν γίνει αφού είναι το
µεγαλύτερο πεδίο δράσης της οργάνωσης. ∆ιδάσκουν κυρίως την Αγγλική γλώσσα
επειδή είναι παγκοσµίως γνωστή, κανόνες υγιεινής , λογοτεχνία και θετικές
επιστήµες. Επίσης οι εθελοντές συνεργάζονται µε τους υπάρχοντες τοπικούς
δασκάλους για να τους βοηθήσουν να αναπτύξουν την µέθοδο και τεχνική
διδασκαλίας τους ώστε όταν τελειώσει η θητεία των εθελοντών να συνεχίζονται οι
αλλαγές .Φροντίζουν να εµπλέκονται όσο πιο πολύ γίνεται οι γονείς του παιδιού και
µαθαίνουν στους µαθητές να σέβονται ο ένας τον άλλο, αφού επιβάλετε η ισότητα
των δύο φύλων µέσα στην τάξη.
Πολύ σηµαντική είναι η δηµιουργία δραστηριοτήτων ,για αγόρια και κορίτσια,
που λαβαίνουν χώρα µετά τις σχολικές ώρες. Αυτές αφορούν κυρίως την προφύλαξη
από τον ιό του AIDS/ HIV. Μερικές από τις χώρες στις οποίες δρα ενεργά το
ειρηνευτικό σώµα είναι η Αφρική µε ποσοστό 41%, η Λατινική Αµερική µε ποσοστό
23% και η Ανατολική Ευρώπη/ Ασία µε ποσοστό 18%.
Λεόντειο Λύκειο Νέας Σµύρνης –Πατήσια
Υπάρχουν και οργανισµοί που δεν ιδρύθηκαν
από προέδρους εθνών αλλά από αδελφότητες
όπως η αδελφότητα των Μαριανών Αδελφών. Η
παρουσία και η δράση των µελών της Μοναχικής
Κοινότητας των Μαριανών Αδελφών στην
Ελλάδα ξεκινά το 1907. Το κύριο έργο τους είναι
η συµβολή τους στην ανοδική πορεία του
µορφωτικού και πολιτιστικού επιπέδου των νέων
που υπήρξαν µαθητές στα δύο Λεόντεια Λύκεια
της Αθήνας (Λεόντειο Λύκειο Νέας
Σµύρνης και Λεόντειο Λύκειο Πατησίων).
Από το 1907, οι Freres Maristes συµβάλλουν συνειδητά και αδιάλειπτα στη βελτίωση
των εκπαιδευτικών και παιδαγωγικών µεθόδων στα σχολεία τους και ζουν και
µετέχουν στα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας µας (Μικρασιατική Καταστροφή,
Αλβανικό Έπος, Γερµανική Κατοχή, Εµφύλιος ). Σ΄ όλες τις κρίσιµες στιγµές που
έζησε η πατρίδα µας, οι Μαριανοί Αδελφοί προσέφεραν πάντα συµπαράσταση σε
όσους είχαν ανάγκη, µε πράξεις αλληλεγγύης και αγάπης.
Μέχρι και σήµερα τα σχολεία αυτά υπάρχουν, όµως η δράση της αδελφότητας δεν
σταµατά εκεί. Εδώ και αρκετά χρόνια έχει ιδρυθεί ένα κέντρο ,στην κοινότητα των
Μαριανών ( Αγία Κυριακή) ,από Αδελφούς, γονείς και καθηγητές των Λεοντείων µε
σκοπό να µορφώσουν κάποιες ευπαθείς κοινωνικές οµάδες, χωρίς πληρωµή φυσικά.
Οµάδες αυτές είναι ορφανά παιδιά και κυρίως µετανάστες που έχουν την ανάγκη να
µάθουν την ελληνική γλώσσα για να µπορούν να επικοινωνούν µε τους υπόλοιπους.
~ 55 ~
Μιλήσαµε µε έναν από τους αδερφούς , τον Frere Βίδο Γεώργιο – Ηγούµενο, ο
οποίος µας έδωσε τις πληροφορίες για το κέντρο . Μας εξήγησε επίσης πως στις
αρχές του Οκτώβρη θα δηµιουργηθεί µία καινούργια µονάδα που θα καλύπτει
τις ανάγκες νεαρών ατόµων. Πιο συγκεκριµένα, θα είναι ένα κέντρο όπου παιδιά
µικρής ηλικίας θα έχουν τον απαραίτητο χώρο, και την ευκαιρία να µελετήσουν
τα µαθήµατά τους, να παίξουν µεταξύ τους ακόµα και να φάνε εκεί. Φυσικά το
πρόγραµµα απαιτεί την συµµετοχή νέων γιατί επικοινωνούν πιο άµεσα µε παιδιά
µικρότερων ηλικιών. Όµως το πρόγραµµα είναι σε πειραµατικό στάδιο.
UNESCO (United Nations Educational Scientific and Cultural Organization).
Η UNESCO αποτελεί σηµαντικό εξειδικευµένο διεθνή Οργανισµό
του ΟΗΕ. Πρόκειται για τον Εκπαιδευτικό Επιστηµονικό και
Πολιτιστικό Οργανισµό των Ηνωµένων Εθνών του οποίου τα
αρχικά στην αγγλική αποτελούν και την διεθνή ονοµασία
UNESCO. ∆ηµιουργήθηκε στις 16 Νοεµβρίου του 1945. Στόχος
του Οργανισµού αυτού είναι η παγίωση της
παγκόσµιας ειρήνης µέσα από την επικοινωνία των λαών δια
της εκπαίδευσης.
Μέλη της ΟΥΝΕΣΚΟ είναι σχεδόν όλα τα κράτη του ΟΗΕ.
Λειτουργεί ως παγκόσµιο κέντρο ανταλλαγής πληροφοριών και διάδοσης
προγραµµάτων ,µε τα οποία και υποστηρίζει τα κράτη -µέλη στις δικές τους
αναγκαίες θεσµοθετήσεις σε κοινούς τοµείς δράσης.
Επίλογος
Είναι λοιπόν πολύ σηµαντικό που υπάρχουν κάποιοι κοινωνικοί φορείς που έχουν την
δυνατότητα να βοηθούν εθελοντικά χωρίς να τους ενδιαφέρει η πληρωµή και η
επιβράβευση. Η µεγαλύτερη ικανοποίηση για αυτούς τους ανώνυµους ήρωες είναι να
βλέπουν χαµόγελα να φωτίζουν τα ανθρώπινα πρόσωπα, χαµόγελα που οι ίδιοι
κατόρθωσαν να δηµιουργήσουν µέσα από την ενεργό δράση και την ανιδιοτελή
προσφορά τους.
~ 56 ~
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
2.1 : ΚΕΝΟ
2.2: ΠΗΓΕΣ:
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B8%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%
B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82
http://www.almazois.gr
http://www.athensclassicmarathon.gr/marathon/StaticPage2.aspx?pagenb=21399
http://www.cafefootball.eu/2010/10/14/news/The-UEFA-Champions-League-FinalVolunteering-Opportunity.aspxok
http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2011:372:0024:0026:EL:PDF
2.3: ΠΗΓΕΣ
http://www.youtube.com/watch?v=_Gs3oMZSEis
http://www.elix.org.gr/images/Deltia_Tupou/25_xronia_ELIX/ελιξ%2025%20χρόνια.
pdf
http://www.tovima.gr/society/article/?aid=416056&h1=true
http://www.angelfire.com/journal/millrestoration/preservation.html
http://whc.unesco.org/en/71
http://www.cham.asso.fr/pages_site/p_page.php?page=p_project_gb.php
http://whc.unesco.org/en/71
2.4:
VIDEO: http://www.youtube.com/watch?v=8uRbeWVro8&feature=player_embedded
ΠΗΓΗ: www.peacecorp.com,
http://www.stonemanmurders.com/od/companyprofiles/p/peacecorps.htm?%CE%95%CE%B9%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%85%CF%84%CE
%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%A3%CF%8E%CE%BC%CE%B1
ΠΗΓΗ: http://www.maristleonteios.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=51:2009-02-22-12-1127&catid=36:2009-02-22-12-09-33&Itemid=61
~ 57 ~
ΠΗΓΗ:
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%
B4%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%95%CF%80
%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B9%C
E%BA%CE%AE_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%A0%CE%BF%CE%BB%
CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE
%9F%CF%81%CE%B3%CE%AC%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7_%CF%8
4%CF%89%CE%BD_%CE%97%CE%BD%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD
%CF%89%CE%BD_%CE%95%CE%B8%CE%BD%CF%8E%CE%BD
~ 58 ~
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Ο ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ
ΖΩΩΝ
«Για κάθε είδος που ξέρουµε ότι κινδυνεύει υπάρχουν
πιθανόν άλλα εκατό , για τα οποία δεν γνωρίζουµε
τίποτα».
Κάλουµ Ρόµπερτς , Βιολόγος
~ 59 ~
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
3.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
3.2. ΖΩΑ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ (Μαριάννα ∆ανοπούλου)
3.3 .ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΖΩΩΝ(Στρατής ∆εµερτζής)
3.4. Α∆ΕΣΠΟΤΑ ΖΩΑ (Παύλος Βασιλικώτης)
3.5. ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΓΡΙΩΝ ΖΩΩΝ (Σπύρος ∆ευτεραίος)
3.6. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
3.7. ΠΗΓΕΣ
«Τα µάτια ενός ζώου έχουν την ικανότητα να µιλούν
µια σπουδαία γλώσσα».
Μάρτιν Μπούµπερ, αυστρ. φιλόσοφος
~ 60 ~
3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Εθελοντισµός είναι η οργανωµένη προσφορά υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο χωρίς
ανταπόδοση. Μπορεί να ασκηθεί σε διάφορα πεδία ,όπως ο εθελοντισµός στον
αθλητισµό, σε ανθρωπογενές, φυσικό και θαλάσσιο περιβάλλον, στους
συνανθρώπους µας αλλά και στα ζώα. Στον πλανήτη µας υπάρχουν εκατοµµύρια είδη
ζωντανών οργανισµών τα οποία συµβάλουν µε πολλούς τρόπους στην ύπαρξη ζωής.
Ωστόσο ο άνθρωπος , παρά το γεγονός ότι έχει την αποκλειστικότητα στη
νοηµοσύνη,συχνά δεν αναγνωρίζει την αναγκαιότητα της ύπαρξης άλλων
οργανισµών , όπως τα ζώα, και οδηγείται στην παραµέλησή τους , ώστε ορισµένα
από αυτά να ζουν στην εξαθλίωση και στην πείνα. Αυτός λοιπόν είναι και ο λόγος
που οι υποστηρικτές διάφορων φιλοζωικών οργανώσεων δίνουν µάχη για την
προστασία των ζώων αλλά και για να προσφέρουν µε υλικό τρόπο βοήθεια σε αυτά.
Σχετικά µε το θέµα προστασίας και ευηµερίας ζώων δυστυχώς η κρατική µέριµνα
στην πατρίδα µας είναι από ισχνή έως ανύπαρκτη. Γι’ αυτό το λόγο ο καθένας µπορεί
να συµµετάσχει ως εθελοντής σε µια οργάνωση προστασίας ζώων, προσφέροντας
ανιδιοτελώς την βοήθειά του για την αντιµετώπιση των προβληµάτων και των
κινδύνων που αντιµετωπίζουν στις µέρες µας. Και ενώ ο εθελοντής που προσφέρει
βοήθεια σους συνανθρώπους του χαίρει αποδοχής και εκτίµησης, ο εθελοντής που
ασχολείται µε τα ζώα θεωρείται συχνά ιδιόρρυθµος, διότι υποτίθεται πως αναλώνεται
σε κάτι υποδεέστερο. Η φιλοζωία όµως είναι στάση ζωής. ∆ε γνωρίζει σύνορα, δεν
περιορίζεται σε συγκεκριµένη κοινωνική τάξη ή κατηγορία εισοδηµάτων. Η αγάπη
για τα ζώα και το ενδιαφέρον προς αυτά γίνονται φανερά µέσω της συµµετοχής σε
µια εθελοντική οργάνωση προστασίας ή περίθαλψης ζώων.
‘Eνα παράδειγµα ανιδιοτελούς συνεισφοράς εκφράζει µια αυστριακή οργάνωση κατά
της εκµετάλλευσης των ζώων, που διοργάνωσε διαµαρτυρία κατά του κινέζικου
εµπορίου γούνας.Οι άνθρωποι που την πλαισιώνουν διαµαρτυρήθηκαν γυµνοί κάτω
από έναν σιδερένιο φράχτη µε σκοπό να συµβολίσουν τα βασανιστήρια που
υποµένουν τα ζώα για να τους πάρουν τη γούνα τους για εµπορικούς σκοπούς.
~ 61 ~
3.2 ΖΩΑ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ
Με το πέρασµα του χρόνου όλο και περισσότερα ζώα στον πλανήτη µας κινδυνεύουν.
Μοναδικά είδη ζώων εξαφανίζονται και το οικοσύστηµα στερείται σηµαντικούς
οργανισµούς. Εµείς οι άνθρωποι αντί να τα φροντίζουµε και να τα προστατεύουµε τα
χρησιµοποιούµε για να πετύχουµε προσωπικά συµφέροντα και για να αποκτήσουµε
κέρδος και χρήµατα. Όλοι µας οφείλουµε να ευαισθητοποιηθούµε και να
συµµετέχουµε σε έναν "αγώνα" για την προστασία των ζώων. Παρακάτω λοιπόν θα
αναφερθούµε σε ορισµένα από αυτά.
Εθελοντικές οργανώσεις µάχονται για να προστατέψουν τα διάφορα είδη ζώων που
βρίσκονται υπό εξαφάνιση στην χώρα µας και γενικότερα στον πλανήτη µας. Σχετικά
παραδείγµατα αποτελούν :
1) Μεσογειακή φώκια
Αρχικά η δράση της WWF µε σκοπό την προστασία της µεσογειακής φώκιας. Η
µεσογειακή φώκια είναι ένα από τα περισσότερο απειλούµενα µε εξαφάνιση
θηλαστικά στον κόσµο. Ο µισός εναποµείνας πληθυσµός της ζει στην Ελλάδα. Η
µεσογειακή φώκια είναι ένα από τα 35 είδη φώκιας που υπάρχουν σε όλο τον κόσµο
Κίνδυνοι - Απειλές
Μέχρι τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο οι άνθρωποι κυνηγούσαν τη µεσογειακή φώκια για
το δέρµα της, µε το οποίο έφτιαχναν παπούτσια και ζώνες, και για το λίπος της, από
το οποίο έφτιαχναν σπαρµατσέτα και σαπούνι. Στις µέρες µας το κυνήγι της για
εµπορικούς σκοπούς έχει σταµατήσει, αλλά η µεσογειακή φώκια απειλείται
περισσότερο παρά ποτέ. Κυριότερα αίτια είναι η καταστροφή των βιότοπων του ζώου
καθώς και η εκ προθέσεως θανάτωσή του. Η επέκταση των ανθρώπινων
δραστηριοτήτων στο µεγαλύτερο µέρος των ακτών (κυρίως λόγω της τουριστικής
ανάπτυξης) έχουν επιφέρει δραµατική συρρίκνωση και υποβάθµιση των βιότοπων
του είδους. Οι παραλίες όπου κάποτε ξεκουράζονταν οι φώκιες, έχουν σήµερα
γεµίσει ξενοδοχεία και ταβέρνες. Το χειρότερο: ακόµα και τα τελευταία καταφύγια
του ζώου, οι θαλασσινές σπηλιές, είναι πλέον προσιτά στους κατόχους σκαφών
αναψυχής, που µε την παρουσία τους µπορεί να ενοχλήσουν και να τροµάξουν τις
φώκιες. Στην υποβάθµιση του βιότοπου της µεσογειακής φώκιας συµβάλλει και η
ρύπανση από βιοµηχανικά απόβλητα και προϊόντα πετρελαίου. Παράλληλα, η
υπεραλίευση καθώς και η παράνοµη αλιεία (π.χ. µε χρήση δυναµίτη) έχουν οδηγήσει
σε σηµαντική µείωση των ιχθυαποθεµάτων. Οι φώκιες, ανήµπορες πλέον να
εξασφαλίσουν αρκετή τροφή από το φυσικό τους στοιχείο, στρέφονται ολοένα και
συχνότερα στα δίχτυα των ψαράδων αφαιρώντας την "ψαριά" και προξενώντας
ζηµιές στα αλιευτικά εργαλεία. Οι αλιείς, οργισµένοι, φτάνουν σε ορισµένες
περιπτώσεις ακόµα και στη θανάτωση των ζώων.
~ 62 ~
Η δράση του WWF Ελλάς
Το WWF Ελλάς
εκπόνησε
προγράµµατα για
την προστασία της
µεσογειακής
φώκιας από το
1990. Έχοντας ως
βασικό γνώµονα
τη στενή σχέση
που υπάρχει
ανάµεσα στις
ανθρωπογενείς
δραστηριότητες
και την επιβίωση
του ζώου, η
οργάνωση
εξέτασε όλες τις
παραµέτρους που
επηρεάζουν τόσο
το ίδιο το είδος
όσο και το βιότοπό
του και οργανώνει
τη δράση της σε
πολλά επίπεδα
παρέµβασης. Από
το 2005, το WWF
Ελλάς συµµετέχει στο πρόγραµµα MOFI, στόχος του οποίου η εξοµάλυνση της
αλληλεπίδρασης µεταξύ Μεσογειακής φώκιας και αλιείας στην Ελλάδα µέσω λύσεων
που θα εξασφαλίσουν την από κοινού βιωσιµότητα της παράκτιας αλιείας και της
Μεσογειακής φώκιας στη χώρα µας.
Καφέ αρκούδα
Ένα άλλο ζώο που εθελοντικές οργανώσεις προσπαθούν να το προστατέψουν είναι η
καφέ αρκούδα. Η καφέ αρκούδα εµφανίστηκε πριν από 35 εκατ. χρόνια και κατάφερε
να προσαρµοστεί από τις παγωµένες τούνδρες της Αλάσκας και τις στέπες της Ασίας
έως τα ζεστά µεσογειακά δάση της νότιας Ευρώπης. Το παράνοµο κυνήγι και η
θανάτωση από πρόθεση αποτελούν την κύρια απειλή εξαφάνισης του είδους στην
Ελλάδα. Αν και το κυνήγι του είδους απαγορεύεται από την νοµοθεσία από το 1969
υπολογίζεται ότι 15-20 αρκούδες θανατώνονται ετησίως από ασυνείδητους.
Παράλληλα η διάνοιξη δρόµων, η κατασκευή φραγµάτων και η δηµιουργία
τουριστικών εγκαταστάσεων αλλοιώνουν, υποβαθµίζουν και κατακερµατίζουν τους
βιότοπους εξάπλωσης του είδους .Το µόνο ενθαρρυντικό είναι ότι στην Ελλάδα έχει
περιοριστεί το φαινόµενο της "αρκούδας χορεύτριας". Το 1994 το WWF Ελλάς µαζί
µε τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ και την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης ξεκίνησαν το
πρόγραµµα ΑΡΚΤΟΣ, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Γεωργίας και µε
συγχρηµατοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στόχος του είναι η διατήρηση
βιώσιµων πληθυσµών της καφέ αρκούδας στην Ελλάδα, η εξασφάλιση της
επικοινωνίας των υποπληθυσµών της σε έναν ευρύτερο γεωγραφικό χώρο και η
οριστική λύση του προβλήµατος της παράνοµης κατοχής και εκµετάλλευσης του
είδους. Το πρόγραµµα ΑΡΚΤΟΣ δεν στοχεύει να κατοχυρώσει την αποκλειστική
χρήση των ορεινών µας χώρων από την αρκούδα. Η ιστορία των ελληνικών ορεινών
οικοσυστηµάτων δείχνει ότι η άγρια ζωή µπορεί να συνυπάρξει µε την ανάπτυξη,
αρκεί οι ανθρώπινες δραστηριότητες να έχουν ως µέτρο τις δυνατότητες και τους
περιορισµούς που επιβάλλει η φύση.
~ 63 ~
2) Χελώνα Καρέτα - Καρέτα
Σηµαντικές προσπάθειες καταβάλλονται τα τελευταία χρόνια για την προστασία της
θαλάσσιας χελώνας καρέτα-καρέτα και στην ευρύτερη περιοχή του Κυπαρισσιακού
Κόλπου, που το εν λόγω είδος αντιµετωπίζει σηµαντικά προβλήµατα. Στο επίκεντρο
αυτών των προσπαθειών βρίσκεται το σωµατείο «Αρχέλων» που αποτελεί το
µεγαλύτερο εθελοντικό περιβαλλοντικό πρόγραµµα της Ελλάδας και αποσκοπεί τη
διάσωση της θαλάσσιας χελώνας που αντιµετωπίζει τεράστια προβλήµατα επιβίωσης.
Σύµφωνα µε στοιχεία που παρουσιάστηκαν πρόσφατα από τους υπεύθυνους του
σωµατείου , το 2010 εθελοντική εργασία που προσφέρθηκε στον «Αρχέλωνα» ήταν
ίση µε 16.500 "µεροκάµατα" από 419 εθελοντές διαφορετικών εθνικοτήτων, που
συµµετείχαν στα προγράµµατα για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας στη
Ζάκυνθο, την Κρήτη και την Πελοπόννησο.
Στην Ελλάδα υπάρχουν επτά περιοχές κατοικίας της θαλάσσιας χελώνας. Σε 1053
φωλιές στη Ζάκυνθο, 941 στον Κυπαρισσιακό κόλπο, καθώς και στην Κρήτη,
εκκολάφθηκαν 149.145 χελωνάκια ,εκ των οποίων µόνο τα 150 θα επιβιώσουν,
δηλαδή ένα στα χίλια και αυτό χάρη στις προσπάθειες του «Αρχέλωνα».
Περίθαλψη
Κάθε χρόνο περίπου 50 τραυµατισµένες χελώνες τυγχάνουν περίθαλψης, ενώ ειδικά
το 2010 σε 49 αφίξεις σηµειώθηκαν 25 θάνατοι, και 27 απελευθερώσεις, ενώ 14
χελώνες είναι υπό περίθαλψη. Οι χελώνες τραυµατίζονται κυρίως εξαιτίας της
αλιείας, από προπέλες σκαφών, καθώς και από κατάποση πλαστικών, ενώ στο κέντρο
διάσωσης, καθαρίζονται, γίνεται διάγνωση, ιατροφαρµακευτική περίθαλψη,
χειρουργικές επεµβάσεις, τάισµα και τελικά απελευθέρωσή τους. Εξάλλου στους
εκπαιδευτικούς στόχους του σωµατείου είναι η επαφή των ερευνητών µε παιδιά, η
προσφορά ερεθισµάτων και κινήτρων για προσωπική και οµαδική περιβαλλοντική
δράση, µε αφορµή τη χελώνα, η προσφορά κινήτρων στους εκπαιδευτικούς για
περιβαλλοντική εκπαίδευση και ψυχαγωγία των µαθητών, οι ξεναγήσεις σε
εκπαιδευτικούς χώρους, όπως το κέντρο ∆ιάσωσης και το περιβαλλοντικό σταθµό
στον Αγιαννάκη στην Κυπαρισσία.
~ 64 ~
Η Caretta caretta, ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρχουν στον
πλανήτη, ζει περίπου 80 χρόνια και τρέφεται κυρίως µε θαλάσσια φυτά και
ασπόνδυλα –έχει µάλιστα ιδιαίτερη προτίµησή στις τσούχτρες.
Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta έχει καταχωρηθεί στο ∆ιεθνές Κόκκινο Βιβλίο
σαν απειλούµενο είδος. Ανάµεσα στις κύριες απειλές που αντιµετωπίζει είναι η
υποβάθµιση και η καταστροφή των βιοτόπων αναπαραγωγής της, η χρήση
αλιευτικών εργαλείων, η ύπαρξη σκουπιδιών και πλαστικών σακουλών.
Στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στη Ζάκυνθο που φιλοξενεί κάποιες από τις
σηµαντικότερες παραλίες για την αναπαραγωγή της Caretta caretta στη Μεσόγειο, η
τουριστική ανάπτυξη κοντά στις παραλίες ωοτοκίας µε τις πολεοδοµικές
παρεµβάσεις, τον έντονο φωτισµό και το θόρυβο καθώς και τις ανθρώπινες
δραστηριότητες αναψυχής στο θαλάσσιο χώρο, προβάλλει ως ξεχωριστός παράγοντας
που επηρεάζει αρνητικά τις περιοχές αναπαραγωγής και τις παραλίες ωοτοκίας.
3) ∆ελφίνι
Τέλος, εθελοντικές οργανώσεις αγωνίζονται για να προστατέψουν το δελφίνι ,το
οποίο είναι αναµφίβολα το αγαπηµένο θηλαστικό των ελληνικών θαλασσών.
Στη χώρα µας απαντώνται εννέα είδη από ένα σύνολο τριάντα δύο ειδών που
παρατηρούνται παγκοσµίως.
Στις ελληνικές θάλασσες απαντώνται τέσσερα είδη δελφινιών : το ρινοδέλφινο
(Tursiops truncatus), το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba), το κοινό (Delphinus
delphis), και µε µικρότερη παρουσία το σταχτοδέλφινο
Κίνδυνοι - Απειλές
Οι φυσικοί εχθροί των δελφινιών είναι ελάχιστοι. Κι όµως τα δελφίνια κινδυνεύουν
στη Μεσόγειο καθώς και παγκόσµια. εξαιτίας µιας σειράς ανθρώπινων
δραστηριοτήτων:
~ 65 ~
Η θαλάσσια ρύπανση: Ίσως, ο κυριότερος κίνδυνος για την επιβίωση των κητωδών.
Καθώς τα δελφίνια βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας συγκεντρώνουν
µεγάλες ποσότητες τοξικών ουσιών στο σώµα τους. Ένα µεγάλο µέρος αυτών περνάει
µέσω του θηλασµού και στις επόµενες γενεές. Μερικοί από τους ρυπαντές είναι τόσο
τοξικοί ή συγκεντρώνονται σε τόσο µεγάλες ποσότητες, που προκαλούν άµεσο
θάνατο. Συχνότερα όµως, εξασθενούν τον οργανισµό, προκαλούν επιπλοκές στην
αναπαραγωγή, χρόνιες ασθένειες ή δυσλειτουργίες και κατά συνέπεια απειλούν την
επιβίωσή των δελφινιών.
Η τυχαία σύλληψή τους σε αλιευτικά εργαλεία: Η χρήση αφρόδιχτων και το λαθραίο
ψάρεµα µε δυναµίτιδα ευθύνονται για το θάνατο χιλιάδων δελφινιών και άλλων
θαλάσσιων θηλαστικών κάθε χρόνο.
Η υπεραλίευση: Η όλο και µεγαλύτερη απαίτηση του ανθρώπου για τροφή από τη
θάλασσα έχει σαν αντίκτυπο την εξάντληση των αλιευτικών πόρων, επηρεάζοντας
άµεσα την επιβίωση των δελφινιών. ∆ελφίνια που πιθανά δυσκολεύονται να
εντοπίσουν τροφή, έλκονται από τη λεία που είναι παγιδευµένη στα δίχτυα και
δηµιουργούν συχνά ζηµιές στα αλιευτικά εργαλεία µε οικονοµικό αντίκτυπο στους
αλιείς.
Η εσκεµµένη θανάτωσή τους: Η φαλαινοθηρία ξεκίνησε πριν εκατοντάδες χρόνια.
Ένα, ένα τα είδη των µεγάλων φαλαινών αλιεύθηκαν σε σηµείο να κινδυνεύουν µε
εξαφάνιση. Το 1986, µετά από συντονισµένες προσπάθειες πολλών περιβαλλοντικών
οργανώσεων συµφωνήθηκε η απαγόρευση της φαλαινοθηρίας. Πολλά είδη δελφινιών
αλιεύονται τώρα πιο έντονα σε σχέση µε το παρελθόν στην προσπάθεια να
αντικατασταθεί το κρέας της φάλαινας στην αγορά, µετά την επίσηµη απαγόρευση
της φαλαινοθηρίας. Παρόλα αυτά, εκατοντάδες φαλαινών αλιεύονται ακόµα µε την
δικαιολογία της επιστηµονικής έρευνας. Παράλληλα, η ανταγωνιστική σχέση των
δελφινιών µε τους ψαράδες είναι µια άλλη περίπτωση σκόπιµης θανάτωσης
δελφινιών, αφού έχουν αναφερθεί µεµονωµένες περιπτώσεις µε χρήση κυνηγετικών
όπλων.
Η υποβάθµιση της παράκτιας ζώνης: Είδη όπως το ρινοδέλφινο, που ζουν σε
παράκτιες περιοχές δέχονται άµεσα τις επιπτώσεις της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης της
παράκτιας ζώνης. Μεγάλα έργα όπως η κατασκευή µεγάλων λιµανιών,
ιχθυοκαλλιεργειών και η έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα έχουν σοβαρές
επιπτώσεις στην ισορροπία του της παράκτιας οικοσυστήµατος.
Η σκόπιµη σύλληψή τους: Πρόβληµα αποτελεί σε διεθνές επίπεδο η σύλληψη
δελφινιών, τα οποία στη συνέχεια τίθενται σε καθεστώς αιχµαλωσίας για ποικίλους
λόγους (δελφινάρια, στρατιωτικά πειράµατα, κ.ά.).
Η δράση του WWF Ελλάς
Το WWF Ελλάς, σε συνεργασία µε άλλες 12 διεθνείς και ελληνικές ερευνητικές και
περιβαλλοντικές ΜΚΟ ζητά την άµεση λήψη διαχειριστικών µέτρων της αλιείας για
την προστασία ενός από τους τελευταίους πληθυσµούς κοινού δελφινιού της
Μεσογείου στην περιοχή Natura 2000 του εσωτερικού αρχιπελάγους του Ιονίου
ζητούν από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων και το Υπουργείο
Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ∆ηµοσίων Έργων.
Σύµφωνα µε τα επιστηµονικά στοιχεία, η υπεραλίευση κυρίως από γριγρί έχει
προκαλέσει την καταστροφή του θαλάσσιου οικοσυστήµατος και την δραµατική
µείωση του αριθµού κοινών δελφινιών από 150 σε 15 µέσα σε µόνο 10 χρόνια. Τα
δεδοµένα δείχνουν ότι η συρρίκνωση του πληθυσµού των κοινών δελφινιών, αλλά
και του τόνου, προκλήθηκε κυρίως από την εξάντληση της τροφής τους λόγω
υπεραλίευσης.
~ 66 ~
Το κοινό δελφίνι είναι ένα από τα 4 είδη δελφινιών που ζουν στη χώρα µας και ο
πληθυσµός της περιοχής
Natura του εσωτερικού αρχιπελάγους του Ιονίου είναι ένας από τους τελευταίους
πληθυσµούς της Μεσογείου.
Ο µεσογειακός πληθυσµός κοινών δελφινιών έχει συρρικνωθεί δραµατικά τα
τελευταία χρόνια και θεωρείται υπό εξαφάνιση.
3.3 ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗ ΚΑΙ
ΘΑΝΑΤΟΣ ΖΩΩΝ
Από πολύ παλιά οι άνθρωποι προσπαθούσαν µε κάθε δυνατό τρόπο να αποκτήσουν
ικανοποίηση µέσω των υλικών αγαθών. Για να το πετύχουν αυτό εκµεταλλεύονταν
καταστάσεις ακόµα και ζωντανούς οργανισµούς, όπως είναι τα ζώα, ένα σύνολο
οργανισµών πολύ χρήσιµων για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα. Ζωντανά
παραδείγµατα της καθηµερινότητας µας αποτελούν η εκµετάλλευση και η
κακοποίηση ζώων για να ψυχαγωγούν τους ανθρώπους, µονολεκτικά τα σηµερινά
τσίρκα. Τα ζώα επίσης κακοποιούνται και θανατώνονται από την ίδια τη ζωή ,διότι σε
πολλά απ’ αυτά δεν έχει «φερθεί» δίκαια µε αποτέλεσµα να αναζητούν την τροφή
τους σε µια περίοδο που ούτε οι άνθρωποι δεν έχουν να φάνε. Αυτήν τη µορφή
εξαθλίωσης προσπαθούν να αντιµετωπίσουν φιλόζωες οµάδες εθελοντών που
ευαισθητοποιούνται βλέποντας εικόνες ζώων να υποφέρουν µε τέτοιον τρόπο.
~ 67 ~
ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΖΩΩΝ ΣΤΟ ΤΣΙΡΚΟ
Ένας πολύ διαδεδοµένος τρόπος κακοποίησης των ζώων µε σκοπό την απόκτηση
χρηµάτων µέσω της ψυχαγώγησης των ανθρώπων αποτελούν τα λεγόµενα «τσίρκα»,
στα οποία εκπαιδεύονται τα ζώα υπό άθλιες συνθήκες µε σκοπό να πραγµατοποιούν
διάφορα εκθαµβωτικά κόλπα ενώπιον ενός κοινού αποτελούµενου από µικρά παιδιά
στα οποία δίνεται έµµεσα το κακό παράδειγµα της εκµετάλλευσης των ζώων για
προσωπικά οφέλη.
Το παρακάτω άρθρο αποτελεί παράδειγµα εθελοντών που µάχονται για την
προστασία των ζώων.
«Να απαγορευθεί η χρήση ζώων ως θέαµα σε τσίρκα και δελφινάρια ζητά η Μη
Κυβερνητική Οργάνωση «Αρκτούρος», µε ειδικό υπόµνηµα που θα καταθέσει
στα αρµόδια υπουργεία.»
Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο «Αρκτούρος», µε θέµα την ανάδειξη του
ζητήµατος της αιχµαλωσίας άγριων ζώων στην Ελλάδα, καθώς και την υποβολή
προτάσεων για την αντιµετώπισή του φαινοµένου, υπογραµµίστηκε ότι τα
βασικότερα προβλήµατα, σε σχέση µε την αιχµαλωσία των άγριων ζώων στη χώρα
µας, έχουν να κάνουν µε το υφιστάµενο νοµοθετικό πλαίσιο και την εφαρµογή του,
καθώς και µε τις διαδικασίες ελέγχου.
Όπως ανέφερε ο Λάζαρος Γεωργιάδης, Γενικός ∆ιευθυντής της οργάνωσης, στην
Ελλάδα υπάρχει έλλειψη ολοκληρωµένου νοµικού πλαισίου, έλλειψη εναρµόνισης µε
την ευρωπαϊκή νοµοθεσία και ελλιπής ή ελαστική εφαρµογή του ισχύοντος νοµικού
πλαισίου, δεδοµένα που εντείνουν το πρόβληµα της αιχµαλωσίας των άγριων ζώων.
Για την εξάλειψη του φαινοµένου, µεταξύ άλλων, προτείνεται: Απαγόρευση
οποιασδήποτε χρήσης των ζώων ως θέαµα, καθολική απαγόρευση των τσίρκων και
των δελφιναρίων, τροποποίηση της νοµοθεσίας για τους ζωολογικούς κήπους, καθώς
και η δηµιουργία αποτελεσµατικού µηχανισµού αδειοδότησης, ελέγχου και
επιθεώρησης όλων των εγκαταστάσεων διατήρησης άγριων ζώων.
Όπως εκτιµάται, περίπου 5 εκατοµµύρια άγρια ζώα βρίσκονται σε αιχµαλωσία ανά
την Ευρώπη.
~ 68 ~
ΕΜΠΟΡΙΟ ΓΟΥΝΑΣ
Σύνηθες φαινόµενο στις µέρες µας είναι το λεγόµενο εµπόριο γούνας, το οποίο είναι
ακόµα µια αφορµή για τον βασανισµό των ζώων µε όφελος την υλική ικανοποίηση
των ανθρώπων και την εξωτερική τους εµφάνιση στην συγκεκριµένη περίπτωση.
∆ιαµαρτυρία για να σταµατήσουν αυτές οι βάναυσες συµπεριφορές προς τα ζώα µε
σκοπό το κέρδος περισσότερων χρηµάτων λόγω της εµπορευµατοποίησης της γούνας
τους, πραγµατοποιήθηκε µε την βοήθεια της οργάνωσης κατά της παρασκευής της
γούνας «WFFF».
Πιο συγκεκριµένα:
Παγκόσµια ηµέρα κατά του αιµατοβαµµένου εµπορίου της γούνας. Ενός εµπορίου
που µε σκοπό το κέρδος κακοποιεί ανελέητα µε τους πιο βάναυσους τρόπους αθώα
ζώα που είχαν την ατυχία να γεννηθούν µε όµορφη γούνα! Κάθε χρόνο περισσότερα
από 50 εκατοµµύρια γουνοφόρα ζώα (µινγκ, αλεπού, τσιντσιλά, ρακούν, κτλ.) χωρίς
να υπολογίζονται τα εκατοµµύρια κουνέλια, βρίσκουν φρικτό θάνατο που
περιλαµβάνει µεθόδους όπως ηλεκτροπληξία στον πρωκτό, κρέµασµα, πνίξιµο,
κτυπήµατα στο κεφάλι, σπάσιµο λαιµού, και εισπνοή τοξικού αερίου για να µη
καταστραφεί η γούνα τους. Τις περισσότερες φορές γδέρνονται ενώ διατηρούν ακόµη
τις αισθήσεις τους.
Οι διαµαρτυρίες σε όλο τον κόσµο από εκατοµµύρια ευαισθητοποιηµένους
ανθρώπους, η εγκατάλειψη της χρήσης αληθινής γούνας από πολλούς σχεδιαστές και
καταστήµατα, αλλά και η άρνηση ολοένα και περισσότερων διασηµοτήτων να
φορέσουν αληθινή γούνα, στέλνουν ένα ηχηρό µήνυµα, ότι ο βασανισµός και η
θανάτωση των ζώων για τη µόδα δεν είναι αποδεκτά!
Σε ολόκληρο τον κόσµο οργανώσεις για τα δικαιώµατα των ζώων έχουν ξεκινήσει
έναν µακροχρόνιο αγώνα µε σκοπό την απαγόρευση της εκτροφής γουνοφόρων
ζώων, καθώς και την κατάργηση εισαγωγής γούνας από άλλα κράτη. Στο Ισραήλ
υπάρχει νοµοσχέδιο για ολική κατάργηση του εµπορίου της γούνας (εκτροφή και
εισαγωγή).
Στην Ελλάδα µπορεί οι πωλήσεις στο εσωτερικό της χώρας να βρίσκονται σε ύφεση,
όµως στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης καθώς και στην Κίνα, παρατηρείται
αύξηση των πωλήσεων µε αποτέλεσµα οι έλληνες γουνοποιοί να στρέφονται στην
ενίσχυση των εξαγωγών προς τις χώρες αυτές. Η Παγκόσµια Παρασκευή Κατά της
Γούνας (WFFF) είναι µία από τις πιο σηµαντικές παγκόσµιες ηµέρες δράσης στην
ιστορία των δικαιωµάτων των ζώων, µε περισσότερες από 120 κινητοποιήσεις σε όλο
τον κόσµο.
~ 69 ~
ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΖΩΩΝ ΓΙΑ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΟΙΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ
Μια άλλη υποενότητα που µπορεί να περιληφθεί στην «Εκµετάλλευση και
κακοποίηση ζώων» είναι αυτή του στοιχηµατισµού πάνω στα ζώα για το ποιό θα
νικήσει σε διάφορα είδη αγώνων, όπως είναι οι κυνοµαχίες , οι κυνοδροµίες , ο
ιππόδροµος και γενικότερα η εκµετάλλευση των ζώων για να πλουτίσει κάποιος
µεγαλοπαράγοντας από τα στοιχήµατα πάνω σ’αυτά.
Αρχικά, όσον αφορά τις κυνοµαχίες, αξιόπιστο παράδειγµα µπορεί να αποτελέσει
ένας σκύλος, ονοµαζόµενος Πάρις, τον οποίο ανέλαβε µια οµάδα εθελοντών να
γιατρέψει έπειτα από κυνοµαχίες, όταν βρισκόταν σε τραγικά άσχηµη κατάσταση και
αφού γιατρεύτηκε τον έκλεψαν και τον ξαναέβαλαν σε τέτοιου είδους αγωνίσµατα
για να επωφεληθούν εκ νέου. Σχετικό άρθρο είναι το παρακάτω:
«Πάρις: Ένας σκύλος που ξέφυγε από το κύκλωµα των κυνοµαχιών»
Ο Πάρις είναι ένας πανέµορφος, ισχυρός, θεόρατος σκύλος. Καθαρόαιµο rednose
pitbull. Αυτός ο καθαρόαιµος µαχητής, βγήκε ζωντανός τουλάχιστον από τρεις
κυνοµαχίες. Στα χέρια του Ζωοφιλικού Σωµατείου Ελευσίνας βρέθηκε κατά τύχη
µισοπεθαµένος, µε εµφανή τα σηµάδια της πάλης. Με πολύ κόπο και µε την
αυτοθυσία των εθελοντών του Ζ.Σ.Ε., ο Πάρις µεταµορφώθηκε σε ένα πανέµορφο
και λαµπερό ζώο.
Όµως κάποιοι δεν ήταν γραφτό του να τον ξεχάσουν. Τρεις φορές τον έκλεψαν. Και
τις τρείς φορές οι εθελοντές αυτοί µε πραγµατική αυταπάρνηση κίνησαν γη και
ουρανό για να τον βρουν και τον βρήκαν. Με καταγγελίες, µε συνεχείς «φασαρίες»
και αναζητήσεις σε όλη την Ελευσίνα, κατάφεραν το ακατόρθωτο.
Τον Πάρι τον πέταγαν πάλι νύχτα πίσω στο καταφύγιο µισοδαγκωµένο και
µισοπεθαµένο αλλά νικητή... και τελικά ζωντανό. Μάλλον στο τέλος τον ξέχασαν ή
τον βαρέθηκαν. Αυτά τα ζώα εναλλάσσονται πολύ γρήγορα, από αυτά τα επιτήδεια
ανθρωπόµορφα κτήνη!
Στη συνέχεια, προσπάθειες γίνονται συνεχώς από εθελοντικές οργανώσεις µε σκοπό
να υπάρχει ένας έλεγχος σε αυτές τις κερδοσκοπικές και µόνο δραστηριότητες για να
µπορέσουν τα ζώα να ζήσουν µια καλή ζωή και όχι µέσα στην εξαθλίωση, όπως και
γίνεται σήµερα , αφού κανείς δεν αναγνωρίζει τον αγώνα των οργανώσεων αυτών.
Γεγονός αποτελεί και η αδιαφορία του κράτους γι’αυτά τα θέµατα που έχει
παραχωρήσει άδεια τον ιππόδροµο και επιτρέπει τις κυνοδροµίες και το
στοιχηµατισµό. Το πλέον σίγουρο είναι οτι από την στιγµή που το συγκεκριµένο
~ 70 ~
γεγονός έχει γίνει πηγή εσόδων και του κράτους,τίποτα δεν είναι ικανό για να το
σταµατήσει, ειδικά σε περίοδο οικονοµικής ύφεσης που διανύουµε τώρα.
Τέλος,σχετικά µε τον στοιχηµατισµό πάνω στις ικανότητες των ζώων,ισχύει οτι το
χρήµα κατακτάει τον ανθρώπινο εγκέφαλο και καθιστά τον άνθρωπο µια µηχανή που
ξοδεύει συνεχώς χρήµατα πιστεύοντας οτι θα βγει κερδισµένος,ενώ καταλήγει να
χρωστάει σε δανειστές χρήµατα και να καταστρέφει την ζωή του χωρίς λόγο.Από την
άλλη µεριά, υπάρχει και το σύνολο των ζώων που υποφέρουν και ζουν στην
εξαθλίωση,κανείς δεν ενδιαφέρεται για την υγεία τους παρά µόνο για το αν είναι σε
κατάσταση να αγωνιστούν και καταλήγουν αδέσποτα κι ανήµπορα , ενώ οι
κερδισµένοι απο αυτο το κύκλωµα είναι µόνο αυτοί που εισπράττουν καθηµερινά
υπέρογκα ποσά απ’τον κάθε δήθεν έξυπνο στοιχηµατιστή που αποφάσισε να κάνει
και αυτός την τύχη του.
~ 71 ~
3.4 Α∆ΕΣΠΟΤΑ
Αγάπη προς τα ζώα, δεν σηµαίνει µόνο "έχω κατοικίδιο, παίζω µαζί του και το
αγαπώ", σηµαίνει προσφορά και φροντίδα προς όλα τα ζώα, κυρίως τα αδέσποτα.
Αυτά τα ζώα, που δεν είναι τόσο τυχερά όσο τα δικά µας ώστε να έχουν ένα σπίτι,
τροφή, ιατρική περίθαλψη και καθηµερινή φροντίδα.
Αυτά τα ζώα που τριγυρίζουν έξω, ελεύθερα µεν, απροστάτευτα δε, µάς χρειάζονται
για να γίνει η διαβίωσή τους καλύτερη.
Σχετικά µε το θέµα της προστασίας και της ευηµερίας των αδέσποτων ζώων,
δυστυχώς η κρατική µέριµνα στην πατρίδα µας είναι από ισχνή έως ανύπαρκτη. Το
βάρος πέφτει στους διαφόρους συλλόγους, οι οποίοι µε πενιχρά µέσα προσπαθούν να
λύσουν τα τεράστια προβλήµατα της στείρωσης, του εµβολιασµού, και της σίτισης
των αδέσποτων ζώων. Και ενώ ο εθελοντής που προσφέρει βοήθεια στους
συνανθρώπους του χαίρει γενικά αποδοχής και εκτίµησης, ο εθελοντής που
ασχολείται µε τα ζώα θεωρείται συχνά ιδιόρρυθµος διότι υποτίθεται πως αναλώνεται
σε κάτι υποδεέστερο.
Ας µη ξεχνάµε όµως πως οι πολιτισµένες κοινωνίες διακρίνονται για το ενδιαφέρον
τους και απέναντι στα ζώα: Εδώ και λίγες δεκαετίες δεν βλέπουµε πια στους δρόµους
της πατρίδας µας τον περιπλανώµενο αρκουδιάρη µε την ταλαιπωρηµένη αρκούδα
του να ‘χορεύει’ και αυτό όλοι µας το θεωρούµε ένα βήµα στον πολιτισµό. Με άλλα
λόγια έχουµε λίγο πολύ συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι σωστό η διασκέδασή µας να
στηρίζεται στην ταλαιπωρία ενός ζώου. Με το ίδιο σκεπτικό δεν µπορούµε να
εφησυχάζουµε όταν στην πόλη µας υπάρχουν αδέσποτα ζώα, τα οποία έχουν ανάγκη
τη φροντίδα µας για να µην υποφέρουν.
Παρά ταύτα φαίνεται πως θα περάσει πολύς χρόνος ακόµη µέχρι ο εθελοντής που
ασχολείται µε τα αδέσποτα ζώα να καταξιωθεί στα µάτια της ελληνικής κοινωνίας.
Είναι ζήτηµα παιδείας και στο πεδίο αυτό έχουν πολλά να γίνουν ακόµα.
Γι’ αυτό πρέπει να τονισθεί ότι η φροντίδα των αδέσποτων ζώων χρειάζεται µεγάλο
ψυχικό σθένος γιατί συχνά ο εθελοντής έχει να αντιµετωπίσει απαξιωτικά σχόλια.
Ωστόσο επίσης πρέπει να τονισθεί ότι η ανταµοιβή είναι µεγάλη: η αποκατάσταση
της υγείας ενός ζώου, η άδολη προσφορά της φιλίας και της αφοσίωσής του είναι
πράγµατα αναντικατάστατα.
~ 72 ~
Η Ελλάδα, η χώρα που γέννησε τον πολιτισµό, έχει θεσπίσει έναν από τους πιο
πρωτοποριακούς νόµους, µεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, για την προστασία των
αδέσποτων, δείχνοντας έµπρακτα τον απαιτούµενο σεβασµό προς τη ζωή σε όλες της
τις µορφές.
Ο ∆ήµος Αθηναίων είναι από τους ελάχιστους ∆ήµους της χώρας, που αντιµετωπίζει
άµεσα και αποτελεσµατικά το ζήτηµα των αδέσποτων ζώων, διαθέτοντας
σηµαντικούς οικονοµικούς και ανθρώπινους πόρους.
Από το 2003, ο ∆ήµος Αθηναίων έθεσε σε εφαρµογή το πρόγραµµα προστασίας
αδέσποτων σκύλων, προσφέροντας σωστή φροντίδα και καλύτερες συνθήκες
διαβίωσης στους τετράποδους φίλους µας. Το συγκεκριµένο πρόγραµµα ήταν
ενταγµένο στις δραστηριότητες του Τµήµατος Κοινωνικής Μέριµνας, ενώ από το
2006 λειτουργεί -για αυτό το σκοπό- ξεχωριστή υπηρεσία, το Τµήµα Αστικής
Πανίδας.
Σκοπός του προγράµµατος είναι αφενός η σταθεροποίηση, καταγραφή και η
σταδιακή µείωση του αριθµού τους, µέσω της στείρωσης, σήµανσης, καταγραφής και
υιοθεσίας των ζώων, αφετέρου η βιωσιµότητα τους, µε την εξασφάλιση κτηνιατρικής
περίθαλψης, εµβολιασµού και αποπαρασίτωσης σε όλα τα αδέσποτα ζώα της πόλης,
καθώς και η διανοµή τροφής.
Για πρώτη φορά, στο πλαίσιο της Ανθοκοµικής Έκθεσης οργανώθηκε η Εβδοµάδα
Περιβάλλοντος, από τις 28 Μαΐου έως τις 5 Ιουνίου, στην Πλατεία Κοτζιά, όπου
υπήρχε και περίπτερο της Αστικής Πανίδας του ∆ήµου Αθηναίων και ο επισκέπτης
είχε τη δυνατότητα να ενηµερωθεί πάνω σε θέµατα σχετικά µε τη φιλοζωία.
Παράλληλα δόθηκε η δυνατότητα σε µικρούς και µεγάλους να υιοθετήσουν αδέσποτα
κουτάβια που βρίσκονταν στο χώρο.
Ένα από τα σηµαντικότερα σωµατεία εθελοντισµού για τα αδέσποτα ζώα είναι το
Σωµατείο Περίθαλψης & Προστασίας Αδέσποτων Ζώων-stray.gr
Μερικά από τα τετράποδα που ζητούν βοήθεια µε την φιλοξενία µας είναι τα
παρακάτω.
STRAY.GR
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ STRAY.GR
To “Σωµατείο Περίθαλψης και Προστασίας Αδέσποτων Ζώων Stray.gr” είναι ένα µη
κερδοσκοπικό σωµατείο, µε σκοπό την προσφορά βοήθειας στα αδέσποτα ζώα της
Ελλάδας.Η οµάδα αποτελείται από 30 ενεργά µέλη και περίπου 20 περιστασιακούς
εθελοντές.Τα µέλη και οι εθελοντές του Stray.gr, ηλικίας 17 έως 50 ετών, φοιτητές
και εργαζόµενοι, έχουν κοινό παρονοµαστή την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για τα
~ 73 ~
αδέσποτα ζώα.Το Stray ξεκίνησε το 2002 και από τότε έχει αναλάβει και βοηθήσει
πάνω από 2000 αδέσποτα ζώα, κυρίως στην περιοχή της Αττικής, και ενίοτε και σε
άλλα µέρη της Ελλάδας.Το Stray.gr δεν λαµβάνει κανενός είδους κρατική
επιχορήγηση ή άλλη βοήθεια από την Πολιτεία και συντηρείται αποκλειστικά από τις
συνδροµές και τις δωρεές από µέλη, φίλους και τις λίγες επιχειρήσεις που
περιστασιακά προσφέρουν κάποια χρήµατα ή άλλα είδη.
ΠΩΣ Ι∆ΡΥΘΗΚΕ ΤΟ STRAY.GR
Το Stray.gr ιδρύθηκε από µια οµάδα ανθρώπων που γνωρίστηκαν µέσω ενός
φιλοζωικού forum. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν ήδη φιλοζωική δράση και η αγάπη τους
για τα ζώα σε συνδυασµό µε την ανάγκη για µια πιο οργανωµένη προσπάθεια τους
οδήγησε στην απόφαση για την ίδρυση του Stray.gr.
ΣΚΟΠΟΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ
Σκοπός του σωµατείου είναι η ευζωία των αδέσποτων ζώων, η στείρωσή τους, η
υιοθεσία τους και η εφαρµογή και βελτίωση των σχετικών νόµων προς όφελος των
αδέσποτων ζώων.
Ειδικότεροι στόχοι:
1. Αύξηση του αριθµού των στειρώσεων αδέσποτων ζώων (σκύλων και γατών).
2. Αύξηση του αριθµού των ζώων στα οποία παρέχεται ιατρική φροντίδα
(ορθοπεδικά χειρουργεία, θεραπείες µεσογειακών ασθενειών).
3. Παροχή προσωρινής στέγης σε αδέσποτα ζώα σε σπίτια εθελοντών ή σε πανσιόν
µε τελικό στόχο την υιοθεσία τους.
4. Αύξηση των υιοθεσιών στην Ελλάδα.
5. Οργάνωση και συµµετοχή σε δραστηριότητες που σκοπό έχουν την άσκηση πίεσης
στους κρατικούς φορείς για την εφαρµογή του νόµου.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ
Περίθαλψη και φιλοξενία αδέσποτων ζώων:
Η περίθαλψη και φιλοξενία αδέσποτων ζώων αποτελεί πολύ σηµαντικό µέρος του
έργου µας. Από τη στιγµή που το σωµατείο µας θα ενηµερωθεί για ένα ζώο που
χρειάζεται βοήθεια, είτε από κάποιο µέλος µας, είτε από άλλο σωµατείο, είτε από
κάποιον φιλόζωο, είτε από το ευρύτερο κοινό, σπεύδουµε στο χώρο προκειµένου να
παράσχουµε βοήθεια στο ζώο. Στα περισσότερα από αυτά τα περιστατικά, απαιτείται
µεταφορά του ζώου στον κτηνίατρο. Αφού παρασχεθεί η αναγκαία ιατρική φροντίδα
~ 74 ~
στο ζώο, φροντίζουµε να του εξασφαλίσουµε στέγη, είτε σε µέλη του σωµατείου είτε
σε άλλους φιλόζωους ή σε πανσιόν. Στην περίπτωση της πανσιόν, το κόστος βαραίνει
το σωµατείο.
Χειρουργεία και ιατρική φροντίδα:
Ως σωµατείο, το Stray.gr αναλαµβάνει επίσης βαριά ορθοπεδικά περιστατικά µε
δύσκολη και υψηλού κόστους αντιµετώπιση, που ένας φιλόζωος είναι δύσκολο να
επωµιστεί µόνος του.
Παροχή υποστήριξης σε φιλόζωους:
Το Stray.gr παρέχει υποστήριξη σε φιλόζωους που εντοπίζουν ή αναλαµβάνουν
περιστατικά αδέσποτων ζώων µε τους εξής τρόπους:
α. καθοδήγηση και παροχή πληροφοριών και συµβουλών·
β. ανάληψη περιστατικών, είτε σε συνεργασία µε τον φιλόζωο που εντόπισε το
περιστατικό είτε εξολοκλήρου·
γ. προώθηση ζώων µέσω του ιστοτόπου του για την εύρεση οικογενειών για υιοθεσία.
Άλλες δραστηριότητες:
Το σωµατείο ασχολείται επίσης µε την ενηµέρωση του κοινού σχετικά µε τον τρόπο
µε τον οποίο µπορεί ο καθένας να βοηθήσει τα αδέσποτα ζώα και την εξάλειψη του
προβλήµατος στη χώρα µας .Συνεργασία αναπτύσσεται και µε άλλα σωµατεία µε
σκοπό να πιεστεί το κράτος για την εφαρµογή και βελτίωση των νόµων σχετικά µε τα
αδέσποτα ζώα.Το Stray.gr είναι ιδρυτικό µέλος της Πανελλήνιας Φιλοζωικής
Οµοσπονδίας (Pan-Hellenic Animal Welfare Federation - PFO), η οποία είναι η
µοναδική οµοσπονδία του είδους στην Ελλάδα. Η PFO έχει προσφύγει στο
Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο, στον Συνήγορο του Πολίτη και στο Συµβούλιο Επικρατείας
προκειµένου να εφαρµοστεί στην πράξη στην Ελλάδα και να βελτιωθεί η νοµοθεσία
για τα αδέσποτα ζώα, η οποία συστηµατικά καταπατείται ή δεν εφαρµόζεται από τις
αρχές.
~ 75 ~
3.5 ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΓΡΙΩΝ ΖΩΩΝ
Τις περισσότερες φορές ο άνθρωπος στην προσπάθεια του να εξελιχθεί επηρεάζει µε
αρνητικό τρόπο το φυσικό περιβάλλον. Το κυριότερο φαινόµενο που αποδεικνύει την
αρνητική αυτή επιρροή είναι η καταστροφή µεγάλων εκτάσεων του φυσικού
περιβάλλοντος αυτού προκειµένου να τις χρησιµοποιήσει προς όφελος του. Οι
καταστροφές αυτές όµως έχουν ως συνέπεια πολλά άγρια ζώα ,που κατοικούσαν στις
συγκεκριµένες περιοχές να χάσουν το "σπίτι" τους και να µένουν ουσιαστικά
απροστάτευτα. Παράλληλα µε τις καταστροφές αυτές τραυµατίζονται και πολλά
άγρια ζώα. Ταυτόχρονα όµως ο άνθρωπος βλάπτει τα άγρια ζώα µε ,συνήθως,
παράνοµες πράξεις, εκ τις οποίες οι κυριότερες είναι το παράνοµο κυνήγι και η
λαθροθηρία.
ΠΑΡΑΝΟΜΟ ΚΥΝΗΓΙ
Είναι γνωστό ότι το κυνήγι απαγορεύεται στην Πάρνηθα. Παρ’ όλα αυτά, έχουν
σηµειωθεί αρκετά κρούσµατα λαθροθηρίας, µε θύµατα κυρίως πουλιά, λαγούς και
ελάφια. ∆υστυχώς, η Πάρνηθα έχει πολύ µεγάλη έκταση και το προσωπικό του
∆ασαρχείου Πάρνηθας που είναι το αρµόδιο για τη φύλαξή της δεν επαρκεί για να
την καλύψει ούτε ποσοτικά ούτε χρονικά, δηλαδή όλο το εικοσιτετράωρο. Αυτό έχει
ως αποτέλεσµα πολλοί λαθροθήρες να καταφέρνουν να ξεφεύγουν. Είναι ένα
πρόβληµα που µπορεί να αντιµετωπιστεί µε ενηµέρωση των πολιτών και µε
κατάλληλη υλικοτεχνική υποδοµή και ανθρώπινο δυναµικό από το ∆ασαρχείο.Πολύ
σηµαντική βοήθεια προσφέρει η Οµοσπονδιακή Θηροφυλακή, που διεξάγει επίσης
συχνές περιπολίες σε όλο τον ορεινό όγκο της
Πάρνηθας.
~ 76 ~
ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ: ΑΛΚΥΟΝΗ
Η σύγχρονη «Αλκυόνη» ιδρύθηκε το 1995 µε σκοπό την περισυλλογή, θεραπεία και
επανένταξη στη φύση των αγρίων ζώων της ελληνικής πανίδας που για κάποιο λόγο
(παράνοµο κυνήγι κυρίως, αλλά και µολύνσεις, ατυχήµατα κ.ά.) βρέθηκαν σε θέση να
χρειάζονται περίθαλψη. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση καθώς και διάφορες άλλες
κοινωνικές δραστηριότητες προστέθηκαν άµεσα στις ενέργειες του συλλόγου
στοχεύοντας στην ουσιαστικότερη και πληρέστερη προστασία της ελληνικής πανίδας.
Ο σύλλογος λειτουργεί από ιδρύσεώς του αποκλειστικά µε εθελοντές, όχι µόνο από
την Ελλάδα, αλλά από όλο τον κόσµο.
Εθελοντές είναι και όλοι οι ειδικοί επιστήµονες που στήριξαν την Αλκυόνη από τα
πρώ τα βήµατά της και συνεχίζουν να την στηρίζουν µε αστείρευτο ενθουσιασµό. Με
τον ενθουσιασµό εκείνο της ανιδιοτελούς προσφοράς - παρακαταθήκης προς τις
επερχόµενες γενιές για ένα υγιές περιβάλλον. Με τον ενθουσιασµό εκείνο των
ανθρώπων που κάνουν κάτι που αγαπούν, κάτι που τους φέρνει κοντύτερα στην
ουσία της ζωής. Ετσι, Ελληνες ή ξένοι, νέοι ή ηλικιωµένοι, πιο απλοί άνθρωποι ή
επιστήµονες, όλοι ανεξαιρέτως οι εθελοντές της Αλκυόνης µέσα από την δωρεάν
προσφορά της εργασίας και του χρόνου τους πέρασαν και περνούν στον κόσµο το
µήνυµα πως ο εθελοντισµός είναι «τρόπος ζωής»
συµβατός µε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα ή
επάγγελµα όσο απαιτητικό χρονικά κι αν είναι
αυτό. Περνούν το µήνυµα πως ο εθελοντισµός είναι
κοινωνική προσφορά. Τέλος περνούν το µήνυµα
πως ο εθελοντισµός είναι µονοπάτι αυτογνωσίας
και αυτοεξέλιξης.
~ 77 ~
ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ εργάζεται για την προστασία και διαχείριση των ορεινών όγκων της
Ελλάδας και των Βαλκανίων εστιάζοντας στις περιοχές εξάπλωσης των µεγάλων
σαρκοφάγων. Μέσω της έρευνας συλλέγει στοιχεία που επιτρέπουν δυναµικές
παρεµβάσεις σε όλες τις περιπτώσεις όπου σηµαντικοί βιότοποι απειλούνται ή
καταστρέφονται από µεγάλα τεχνικά έργα (δρόµοι, φράγµατα, λατοµεία κτλ).
Φροντίζει για τον περιορισµό των επιπτώσεων και τον συνυπολογισµό αναγκών των
ειδών της άγριας ζωής στη φάση σχεδιασµού των τεχνικών έργων. Παράλληλα
αναλαµβάνει την υλοποίηση προγραµµάτων διαχείρισης βιοτόπων και της πανίδας
τους καθώς και την εκπόνηση Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ).Η
προώθηση της επιστηµονικής έρευνας καθώς και η εφαρµογή της σε ειδικά θέµατα
διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος και της άγριας ζωής συµβάλλουν στην
έγκυρη και αποτελεσµατική λήψη και εφαρµογή µέτρων διαχείρισης από τον
ΑΡΚΤΟΥΡΟ. Τα τελευταία 14 χρόνια µε πρωτοβουλίες που ανέπτυξε ο
ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ πολλές από τις ισχύουσες νοµοθετικές διατάξεις βρήκαν εφαρµογή
ενώ σε κάποιες περιπτώσεις βελτιώθηκαν κανονισµοί ή ακόµη θεσπίστηκαν νέες
διατάξεις.
~ 78 ~
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΑΓΡΙΩΝ ΖΩΩΝ
Το ΕΚΠΑΖ είναι αστική µη κερδοσκοπική εταιρεία. Είναι το πρώτο κέντρο
περίθαλψης άγριων ζώων στα Βαλκάνια. Ξεκίνησε τη δράση του το 1984 ενώ στη
µορφή αυτή συστάθηκε το 1990, µε έδρα των δραστηριοτήτων του στην Αίγινα.
Παραλαµβάνει πάνω από 3500 τραυµατισµένα εξαντληµένα η δηλητηριασµένα άγρια
ζώα το χρόνο, τα περισσότερα από τα οποία ανήκουν σε προστατευόµενα είδη. Από
αυτά, πάνω από τα µισά, όσα κρίνονται ικανά να επιβιώσουν ελεύθερα στο φυσικό
τους περιβάλλον µετά τη θεραπεία τους, απελευθερώνονται. Έχει συµβάλλει στην
προστασία απειλούµενων ειδών που έχουν µικρό πληθυσµό στην Ελλάδα η / και στην
Ευρώπη. Τέτοια είναι ο Βασιλαετός, ο Χρυσαετός, ο Στικταετός, ο Κραυγαετός, ο
Θαλασσαετός, το Κιρκινέζι, ο Μαυροπετρίτης, το Όρνιο, τα δύο είδη Πελεκάνων, τα
Φοινικόπτερα ,οι Χαλκόκοτες, ο Πορφυροτσικνιάς, ο Ήταυρος και άλλα.Το ΕΚΠΑΖ
προωθεί την ευαισθητοποίηση του κοινού µε ευρεία ενηµέρωση πάνω σε θέµατα και
προβλήµατα την άγριας φύσης στην Ελλάδα. Εκατοντάδες πολίτες κάθε χρόνο
επισκέπτονται τις εγκαταστάσεις του ΕΚΠΑΖ στην Αίγινα. Στις απελευθερώσεις
εξάλλου, πού πραγµατοποιούνται αρκετές φορές κάθε χρόνο σε σηµαντικούς
βιότοπους σ’ όλη την Ελλάδα, προσκαλούνται και συµµετέχουν συχνά τα σχολεία, οι
τοπικές πολιτιστικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις καθώς και οι κάτοικοι της
περιοχής. Παράλληλα οργανώνονται εκδηλώσεις και συζητήσεις. Το ΕΚΠΑΖ
τιµήθηκε το 1992 µε το Βραβείο της Ακαδηµίας Αθηνών για τη δράση του στην
προστασία του περιβάλλοντος και την εθελοντική προσφορά των µελών του. Όλα
αυτά τα χρόνια έχει αποκτήσει αξιόλογη εµπειρία στην περίθαλψη και το χειρισµό
των άγριων ζώων, την επανένταξή τους στο φυσικό περιβάλλον, την ηθολογία των
ειδών, την κατανοµή τους στον ελλαδικό χώρο καθώς και τα προβλήµατα πού
αντιµετωπίζουν. Στόχοι του ΕΚΠΑΖ είναι: * Περίθαλψη όσων άγριων ζώων
βρίσκονται τραυµατισµένα κι ανήµπορα να επιβιώσουν και επανένταξη στο φυσικό
περιβάλλον όσων από αυτά µετά την θεραπεία είναι υγιή και ικανά να αντεπεξέλθουν
µόνα τους. * Συλλογή στοιχείων για τους κινδύνους που απειλούν τα άγρια ζώα σε
~ 79 ~
όλη την επικράτεια. * Ενεργή δράση για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων που
απειλούν τα άγρια ζώα µε την ανάπτυξη προληπτικής δράσης και προτάσεων προς
τους φορείς. * Προστασία απειλούµενων ειδών µέσω της ευαισθητοποίησης και
ενηµέρωσης της κοινής γνώµης και των αρµόδιων φορέων, υλοποιώντας την πολιτική
της πολιτείας γιά την προστασία των ειδών και των βιοτόπων τους,
Χάρη στις νέες εγκαταστάσεις (Πρόγραµµα ΕΠΠΕΡ, Νοµαρχία Πειραιά 2000), την
άρτια οργανωµένη κι εξοπλισµένη κλινική και την πολυετή εµπειρία που διαθέτει, το
ΕΚΠΑΖ είναι σε θέση να παρέχει την απαραίτητη περίθαλψη για την επανένταξη των
άγριων ζώων στο φυσικό περιβάλλον.
~ 80 ~
3.6 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
1) Συνέντευξη: Νάντια Πούλιου, απόφοιτος Λεοντείου Λυκείου Νέας Σµύρνης,
φοιτήτρια και εθελόντρια στα αδέσποτα ζώα
-
-
-
Πως σκεφτήκατε να γίνεται εθελόντρια;
Από µικρή µάζευα ζώα και τα έφερνα σπίτι, είτε χτυπηµένα , είτε γιατί τα
έφερνα τέλος πάντων. Οπότε το µικρόβιο το είχα. Το είχαµε γενικά το
µικρόβιο στην οικογένεια µε τα ζώα, µετά ήθελα πολύ να µπω σε µια
οµάδα να κάνουµε πράγµατα να βοηθάµε αλλιώς, γιατί µόνος σου δεν
µπορείς να βοηθήσεις τόσο εύκολα και οικονοµικά, οπότε µπήκα σε µια
οµάδα γιατί είχα πολλές φίλες εκεί βασικά. Αρχικά, µπήκα σε µια οµάδα
που γνώρισα άτοµα από το facebook, τρεις κοπέλες ήθελαν να ξεκινήσουν
µια οµάδα να κάνουν συγκεντρώσεις ,πορείες και διαµαρτυρίες για τα
κακοποιηµένα ζώα .Έκαναν µια συγκέντρωση σε µια καφετέρια που
βρέθηκαν πολλοί άνθρωποι εκεί και φτιάξαµε την οµάδα, ξεκινήσαµε
δηλαδή να κάνουµε διαµαρτυρίες στον δρόµο για τα αδέσποτα και µου
άρεσε προφανώς αυτό, γιατί την ξεκινήσαµε όλοι µαζί και ήταν κάτι που
ήθελα να κάνω. Οργανωµένη δεν ήταν τόσο, αλλά ήταν ένα από αυτά που
ήθελα να κάνω και µετά ήθελα να µπω σε ένα σωµατείο να κάνω µια πιο
ουσιαστική δράση, να φροντίζω ζώα, να τα βγάζω βόλτα, οτιδήποτε.
Οπότε είχα µια φίλη που ήταν στο stray.gr ,που ήταν κάποια στιγµή
πρόεδρος και τέλος πάντων µπήκα εκεί και είδα όλη τη διαδικασία. Μ’
άρεσε, µε ενθουσίασε αυτό το πράγµα, οπότε βρήκα τρόπο και µπήκα σ’
αυτό.
Άλλοι εθελοντές πιστεύουν ότι είναι πιο σηµαντικό να ασχολείσαι µε
άλλους ανθρώπους, παιδιά , άστεγους και όχι µε τα ζώα. Πιστεύετε ότι
είναι το ίδιο σηµαντικό;
Εγώ ναι, πολλοί όχι αλλά βεβαίως υπάρχουν και αυτοί που θα σου πουν
ότι ασχολείσαι µε τα ζώα ενώ οι άνθρωποι πεινάνε. ∆εν διαφωνώ αλλά
άλλο το ένα, άλλο το άλλο. Πολλοί πεινάνε ,πολλοί βοηθάνε, δηλαδή
πολλοί από εµάς βοηθάνε και ανθρώπους. Εγώ βοηθάω και κάποιες φορές
τους γιατρούς του κόσµου ,ας πούµε. ∆εν τα βάζουµε στο ίδιο τσουβάλι,
όλοι έχουµε ανάγκη, βοηθάµε όσο µπορούµε µε ό,τι µπορούµε. Επίσης
λέω σε αυτόν που θα µου το πει, εγώ θα του πω ότι τουλάχιστον εγώ
βοηθάω κάποιον, κάνω κάτι.. ενώ εσύ δεν βοηθάς οπότε δεν µπορείς να
µου κάνεις παρατήρηση ενώ εγώ βοηθάω τα ζώα και εσύ δεν κάνεις
τίποτα άρα δεν έχεις το δικαίωµα να µου πεις τίποτα.! Με αυτή την έννοια
για εµένα είναι όλα εξίσου σηµαντικά. Ο πολιτισµός ενός λαού εµένα
φαίνεται από την συµπεριφορά του απέναντι στα ζώα. Ένας άνθρωπος
µπορεί να σε εξοργίσει πολύ πιο εύκολα από ένα ζώο µε το να σου πει
κάτι, να σου κάνει κάτι. Εγώ δεν µπορώ να σου κάνω κάτι ουσιαστικά..
αυτό. Αλλά υπάρχει αυτός ο ρατσισµός ναι.
Έχετε κάνει διαµαρτυρίες;
Ναι έχουµε κάνει. 4 Οκτωβρίου είναι η παγκόσµια ηµέρα προστασίας
ζώων, συνήθως κάνουµε µια µεγάλη διαµαρτυρία κάθε χρόνο. Σαν
σωµατείο δεν έχουµε κάνει πολλές διαµαρτυρίες ,αλλά προσπαθούµε να
αναδείξουµε την προσπάθεια µας αλλιώς. Οργανώνουµε κάθε χρόνο
~ 81 ~
-
bazaar σαν σωµατείο και έχουµε και τώρα το Πάσχα ένα, που ο σκοπός
του είναι να µαζέψουµε λεφτά γιατί το σωµατείο µας έχει πολλά έξοδα και
αν δεν µαζέψουµε χρήµατα θα µπούµε οικονοµικά µέσα..
Σας ευχαριστούµε πολύ για τον χρόνο σας και για τις πληροφορίες
που µας δώσατε .
Και εγώ σας ευχαριστώ παιδιά, χάρηκα που σας φάνηκα χρήσιµη .
2)Συνέντευξη: Ζίνα Κοντοπούλου, απόφοιτος Λεοντείου Λυκείου Νέας Σµύρνης,
φοιτήτρια και εθελόντρια στα ιπποειδή
-Από πότε ασκείτε εθελοντική δράση;
-Μετά το καλοκαίρι που τελείωσα την Α Λυκείου, αποφάσισα να συµµετάσχω
εθελοντικά στο σύλλογο «Αρχέλων», που βρίσκεται στην Γλυφάδα και ασχολείται µε
την περίθαλψη της θαλάσσιας χελώνας. Το εντυπωσιακό ήταν ότι εγώ ήµουν όχι
µόνο η πιο µικρή σε ηλικία, αλλά και η µόνη Ελληνίδα!
-Πιστεύετε ότι ο εθελοντισµός δεν είναι αναπτυγµένος στην Ελλάδα;
-Οπωσδήποτε η χώρα µας βρίσκεται υστερεί έναντι των άλλων χωρών της
Ευρωπαϊκής Ένωσης στο θέµα του εθελοντισµού . Στην Ελλάδα δεν υπάρχει
ενηµέρωση όσον αφορά τον εθελοντισµό ούτε από πλευράς του σχολείου ούτε από
πλευράς οικογένειας. Μόνο τα τελευταία χρόνια αρχίζει να αναπτύσσεται και να
υλοποιείται µε αργά βήµατα η ιδέα του εθελοντισµού.
-Σήµερα σε ποια οργάνωση συµµετέχετε ως εθελόντρια;
-Η οργάνωση ονοµάζεται «ΕΣΠΙ» , Ελληνικός Σύλλογος προστασίας ιπποειδών και
έχει την έδρα της στο Κορωπί. Έχει ως αντικείµενο την περίθαλψη αλόγων που
βρίσκονται εγκαταλελειµµένα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Οι εθελοντές όταν
δέχονται τηλεφωνήµατα ότι έχουν βρεθεί εγκαταλελειµµένα άλογα, αναλαµβάνουν
να τα µεταφέρουν στο κέντρο και έτσι ξεκινάει η περίθαλψή τους.
-Βρίσκετε χρόνο για την εθελοντική σας δραστηριότητα παρά τις σπουδές σας;
-Όταν σου αρέσει κάτι βρίσκεις χρόνο για όλα. Εγώ δεν είµαι από τους ανθρώπους
που περνούν την ώρα τους αποκλειστικά στις καφετέριες της Γλυφάδας γιατί δε
βρίσκω ενδιαφέρον µόνο σε αυτό. Αντίθετα η ενασχόληση µου µε τα άλογα µου δίνει
χαρά και µε γεµίζει .. Ακόµα κι αν δεν είναι η µέρα που πηγαίνω στο κέντρο αν
τηλεφωνήσω στις φίλες µου δηλαδή τις άλλες εθελόντριες του κέντρου και µου πουν
να πάω για παρέα θα πάω. Ασχολούµαστε µε δουλειές που για άλλους µπορεί να
ακούγονται ‘σιχαµερές’ αλλα για εµάς είναι ουσιαστικές. Κάθε εθελοντής έχει υπο
την προστασία του ένα άλογο και το φροντίζει(δείχνει φωτογραφίες από τα άλογα
της)
-Τι πιστεύετε ότι µπορεί κάποιος να αποκοµίσει από µια τέτοια δραστηριότητα;
~ 82 ~
-Πιστεύω ότι αν αγαπάς τα ζώα, µπορείς να προσφέρεις και αυτό σε γεµίζει χαρά. Το
βλέµµα του ζώου που φροντίζεις είναι τόσο γλυκό, ίσως το πιο ζεστό κι από το
ανθρώπινο και αυτό είναι η επιβράβευση για την προσφορά σου. Σας ευχαριστώ
πολύ!
-Κι εµείς ευχαριστούµε!
3.7 ΠΗΓΕΣ
1) www.stray.gr
2) www.adespoto.gr
3) animalspress.blogspot.com
4) www.econews.gr
5) www.animalscare.gr
6) www.anthropos.gr
7) http://www.alkioni.gr/
8) http://www.arcturos.gr/gr/
9) http://www.ekpazp.gr/multi158/
~ 83 ~
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Εθελοντισµός στο Φυσικό και Ανθρωπογενές περιβάλλον
«Γίνε εσύ η αλλαγή που ψάχνεις να βρεις στον κόσµο»
Mahatma Gandhi
~ 84 ~
«Όταν το τελευταίο δέντρο καεί , ο τελευταίος ποταµός ρυπανθεί και
πεθάνει το τελευταίο ψάρι , τότα ο άνθρωπος θα διαπιστώσει πως δε
µπορεί να τραφεί µε χρήµατα».
(Από κείµενο της Greenpeace)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
4.2 ΑΚΤΕΣ (Μιχάλης Βλωτιδέλλης)
4.3 ΘΑΛΑΣΣΕΣ (Γιάννης Καραχρήστος)
4.4 ∆ΑΣΗ (Μυρτώ Κοκαλιάρη)
4.5 ΑΕΡΑΣ (∆άφνη Αρνιακού)
4.6 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ κ. Πανταζίδη
4.7 ΠΗΓΕΣ
4.8 ΕΠΙΛΟΓΟΣ
~ 85 ~
«Αν υπάρξει µέλλον , θα είναι πράσινο».
Πέτρα Κέλλυ , γερµανίδα ακτιβίστρια
4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η προστασία του περιβάλλοντος έχει απασχολήσει και προβληµατίσει ορισµένους
πολίτες , αλλά όχι τόσους ώστε να υπάρχει κάποια αλλαγή στη συλλογική
συµπεριφορά ή κάποια λύση προς τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει. Ωστόσο
ορισµένοι βαθύτατα ευαισθητοποιηµένοι και συνειδητοποιηµένοι πολίτες
συµµετέχουν ενεργά στην διατήρηση της ισορροπίας του ανθρωπογενούς και
φυσικού περιβάλλοντος. Η εθελοντική τους δράση γίνεται αισθητή µε τη συνεισφορά
τους σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις φιλικές προς αυτό. Εθελοντισµός λοιπόν είναι
η βοήθεια και η εξυπηρέτηση χωρίς υλικό αντάλλαγµα. Ο εθελοντής πρέπει να
διακατέχεται από ανιδιοτέλεια και αγάπη για αυτό που κάνει, διάθεση για παροχή
υπηρεσιών και να αναγνωρίζει τα «δικαιώµατα» της φύσης. Μέσα από την συνδροµή
του ο άνθρωπος ως ενεργός πολίτης µαθαίνει να ξεπερνάει τον εαυτό του και να
σέβεται το περιβάλλον και τα οφέλη που αντλεί από αυτό. Μία από τις
σηµαντικότερες οργανώσεις που έκανε αισθητή την παρουσία της παγκοσµίως και
εξέφρασε τη δυσαρέσκεια της για την κατάσταση του περιβάλλοντος ήταν η
Greenpeace. Η δράση της ξεκίνησε το 1971 και συνεχίζεται µέχρι σήµερα. Στην
Ελλάδα η παλαιότερη περιβαλλοντική οµάδα ήταν η Helmepa η οποία ιδρύθηκε το
1982.
Η επιλογή της εργασίας µας στηρίχθηκε στο προβληµατισµό µας για την υποβάθµιση
του περιβάλλοντος. Ως οµάδα το θέµα της µελέτης και της προστασίας του
περιβάλλοντος µέσα στα πλαίσια του εθελοντισµού µας άγγιξε ψυχικά και µας έκανε
ν’ αναθεωρήσουµε κάποιες στάσεις µας απέναντι σε αυτό. Βασικός άξονας του
θέµατος µας είναι η αναζήτηση εθελοντικών δράσεων που προσπαθούν να
~ 86 ~
διαφυλάξουν το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον καθώς ο άνθρωπος το
υποβαθµίζει όλο και περισσότερο.
Έχουµε χωρίσει την εργασία µας σε 4 υποθέµατα ανάλογα µε τις µορφές δράσης που
λαµβάνει ο εθελοντισµός στο περιβάλλον, τα οποία είναι ονοµαστικά:
•
Οι ακτές
•
Η θάλασσα
•
Τα δάση
•
Η ατµοσφαιρική ρύπανση (αέρας)
Έχουµε αναλάβει να εντοπίσουµε την δράση που αναπτύσσουν οι εθελοντές
σε αυτούς τους τοµείς είτε έµµεσα -µέσω διαδικτύου- είτε άµεσα
προσφέροντας το δικό τους χέρι βοηθείας.
4.2 ΑΚΤΕΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η προστασία – καθαρισµός των ακτών στην Ελλάδα έχει αρχίσει να γίνεται
οργανωµένα από το 1983, όταν ιδρύθηκε η Οργάνωση HELMEPA και ακολούθησε η
ίδρυση και άλλων παρόµοιων οργανώσεων. Η αναγκαιότητα για τη δηµιουργία αυτών
των οργανώσεων ήταν αφενός µεν η µεγάλη ακτογραµµή, µήκους περί τα
16.000
χιλιόµετρα , που περιβάλλει τις ελληνικές θάλασσες, αφετέρου δε η συσσώρευση
µεγάλων ποσοτήτων απορριµµάτων και κάθε λογής άχρηστων αντικειµένων που
εγκατέλειπαν στις παραλίες οι επισκέπτες και λουόµενοι. Η λειτουργία αυτών των
Οργανώσεων αναπτύσσεται όλο και περισσότερο µε το πέρασµα των χρόνων και
προσελκύουν την συµµετοχή συνεχώς αυξανόµενου αριθµού εθελοντών όλων των
ηλικιών,ιδιαίτερα όµως παιδιών και νέων ανθρώπων. Η HELMEPA συνεχίζει µέχρι
σήµερα να είναι η πρωτοπόρος Οργάνωση, η οποία και οργανώνει κάθε χρόνο στην
Ελλάδα την Παγκόσµια Ηµέρα Εθελοντικού Καθαρισµού Ακτών.
~ 87 ~
4.2.1 ΠΑΙ∆ΙΚΗ HELMEPA
Τι είναι η παιδική Helmepa
Είναι ένα περιβαλλοντικό πρόγραµµα της HELMEPA που
προσφέρει κάθε χρόνο τη δυνατότητα σε 4.000 µικρούς
µαθητές που γίνονται εθελοντικά µέλη του, να
ενηµερωθούν και αναλάβουν δράση για την προστασία
του θαλάσσιου περιβάλλοντος της πατρίδας µας.
Οργανωµένοι σε Οµάδες των 10 και υπό την επίβλεψη
ενός εθελοντή εκπαιδευτικού, οι µαθητές επιλέγουν και πραγµατοποιούν
δραστηριότητες του Προγράµµατος για διάστηµα ενός έτους.
Το περιβαλλοντικό πρόγραµµα "Παιδική HELMEPA" πραγµατοποιείται από το
"Ναυτιλιακό Επιµορφωτικό Κέντρο της HELMEPA για Πρόληψη της Ρύπανσης,
Ασφάλεια στη Θάλασσα και Περιβαλλοντική Ενηµέρωση". Το Ναυτιλιακό
Επιµορφωτικό Κέντρο είναι πιστοποιηµένο από τoν Γερµανικό Νηογνώµονα
σύµφωνα µε το Πρότυπο Ποιότητας ISO 9001:2008.
Πως ξεκίνησε
Οι άνθρωποι της Ελληνικής
ναυτιλίας κατάγονται παραδοσιακά
από παράκτιες και νησιωτικές
περιοχές της χώρας και συνδέονται
ιστορικά µε τη θάλασσα. Για το
λόγο αυτό ζήτησαν από την αρχή
στην HELMEPA να ενηµερώσει περιβαλλοντικά και τους
ανθρώπους στη στεριά γιατί και αυτοί συµµετέχουν στη
ρύπανση ακτών και θαλασσών.
Το 1983 για πρώτη φορά στην Ελλάδα η HELMEPA
πραγµατοποίησε ετήσιο πρόγραµµα ενηµέρωσης κοινού,
παρουσιάζοντας περιβαλλοντικές Εκθέσεις σε διάφορες
περιοχές στη χώρα, τηλεοπτικά µηνύµατα, αφίσες και
~ 88 ~
οργανώνοντας µαθητικούς διαγωνισµούς ζωγραφικής. Έτσι, οι
µεγάλοι είδαν παιδιά, µαθητές, προσκόπους και άλλους να
καθαρίζουν συντονισµένα και µε τη δική τους θέληση ακτές
και να µαθαίνουν τι πραγµατικά είναι η ρύπανση ακτών και
θαλασσών από σκουπίδια που προέρχονται από τη στεριά.
Σύµβολο του προγράµµατος ήταν και είναι ακόµη ο "Γλάρος"
της HELMEPA που πολλές φορές χρησιµοποιήθηκε σε
ανάλογες πρωτοβουλίες σε άλλες Μεσογειακές χώρες. Ακόµη,
προβλήθηκε και στην Ευρώπη σε χώρες µέλη της Ευρωπαϊκής
Ένωσης µέσα από Κοινοτικά Προγράµµατα της HELMEPA
στην Ελλάδα.
Από το 1983 µέχρι το 1992, 150.000 µαθητές που
επισκέφθηκαν τις Εκθέσεις της µαζί µε τους Εκπαιδευτικούς
τους, έδωσαν στη HELMEPA τις απόψεις τους στα γραπτά
ερωτηµατολόγιά της. Το συµπέρασµα από τις απαντήσεις ήταν
Παιδική HELMEPA ότι παιδιά 7 έως 13 ετών είναι εκείνοι οι Έλληνες που
νοιάζονται περισσότερο για το περιβάλλον.
Οι µαθητές πρότειναν να βρεθεί ο τρόπος και τα µέσα ώστε να
µπορέσουν οι ίδιοι να µιλήσουν για το περιβάλλον, να πουν τις
ιδέες τους και έτσι να τους σεβαστούν οι µεγαλύτεροι.
Έτσι γεννήθηκε η ιδέα αυτού του Περιβαλλοντικού Προγράµµατος που προσφέρεται
σε εκείνα τα παιδιά που θέλουν να πάρουν µέρος και να πρωταγωνιστήσουν στην
παραπέρα εξέλιξη του.
Επειδή το Πρόγραµµα έχει Μέλη του παιδιά, η HELMEPA του έδωσε τον τίτλο
"Παιδική HELMEPA".
~ 89 ~
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ
Από την ίδρυση της Παιδικής HELMEPA,
περισσότεροι από 60.500 µαθητές και 2.250
εθελοντές Εκπαιδευτικοί σε 934 σχολεία όλης
της χώρας έχουν πάρει µέρος στο Πρόγραµµα.
Συµµετοχή
παιδιών
Μέχρι σήµερα, εκτός του Νοµού Αττικής,
η µεγαλύτερη συµµετοχή παιδιών στο
Πρόγραµµα προέρχεται από το Νοµό
Μεσσηνίας µε 6.240 παιδιά και ακολουθούν οι
Νοµοί Μαγνησίας µε 5.350 παιδιά, Ζακύνθου
µε 5.050 παιδιά, Χίου µε 2.910 παιδιά και
Ροδόπης µε 1.960 παιδιά..
Τη σχολική χρονιά 2009-2010, το 77% των
παιδιών-Μελών συµµετείχαν για πρώτη φορά στην
Παιδική HELMEPA, ενώ το υπόλοιπο 23% είχε
συµµετάσχει τουλάχιστον άλλη µία φορά στο
παρελθόν.
Από τη σχολική χρονιά 1995-1996, συµµετέχουν στην
Παιδική HELMEPA και νηπιαγωγεία από όλη τη χώρα,
των οποίων ο αριθµός αυξάνεται σταθερά κάθε χρόνο.
Ο ενθουσιασµός που παρατηρείται στις Οµάδες αυτές,
αλλά και τα θετικά σχόλια των Εκπαιδευτικών τους,
δείχνουν πως η Παιδική HELMEPA έχει µεγάλη
~ 90 ~
1993-2011
απήχηση και στα µικρά παιδιά.
Επιτεύγµατα παιδικής HELMEPA
•
Η πρώτη διεθνής αναγνώριση της Παιδικής HELMEPA ήρθε το 1998 από το
Περιβαλλοντικό Πρόγραµµα UNEP του Ο.Η.Ε., που απένειµε στα παιδιά της
Παιδικής HELMEPA το Βραβείο Global 500
•
Το Νοέµβριο 2002 το Γραφείο του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα
βράβευσε τα 2.667 παιδιά-µέλη της
ΠAI∆ΙΚΗΣ ΗELMEPA και τους
εκπαιδευτικούς τους για την εθελοντική
τους συµµετοχή και δράση στο
περιβαλλοντικό αυτό πρόγραµµα. Στην τελετή αυτή τιµήθηκαν οι Υπεύθυνοι
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που συνέδραµαν τη λειτουργία του
προγράµµατος και ο εκπρόσωπος-µέλος της CYMEPA JUNIOR,
•
Επίσης, τον Οκτώβριο του 2006 δύο δωδεκάχρονες µαθήτριες µέλη της
HELMEPA από τη Λέρο και την Κωνσταντινούπολη , προσκλήθηκαν από τον
~ 91 ~
(∆ιεθνής
ΙΜΟ
Ναυτιλιακός
Οργανισµός
ΙΜΟ-International
Maritime
Organization) και µίλησαν στους εκπροσώπους των κρατών, τονίζοντας ότι τα
χρονικά περιθώρια για την προστασία του περιβάλλοντος στενεύουν.
4.2.2 ∆ίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS
To
σχέδιο
δράσης "Προστασία
Ολοκληρωµένη
&
∆ιαχείριση
ακτών" αποσκοπεί µέσω της ολοκληρωµένης
διαχείρισης
της
παράκτιας
ζώνης,
της
προστασίας του παράκτιου και θαλάσσιου
περιβάλλοντος
στη
δηµιουργία
νέων
επαγγελµάτων.
Οι οµάδες στόχου αποτελούνται από τους κατοίκους και επισκέπτες των
παραπάνω περιοχών δράσης, από µαθητές τοπικών σχολείων και εργαζόµενους στον
τουριστικό τοµέα για την ευρύτερη ευαισθητοποίηση και ενηµέρωση καθώς και
ανέργους µε ειδικότητες που µπορούν να συµβάλλουν στη διαχείριση και προστασία
των ακτών (θετικές και περιβαλλοντικές επιστήµες, βιολόγοι, ωκεανογράφοι, καθώς
και ειδικευµένο προσωπικό που µπορεί να απασχοληθεί σε τουριστικές και άλλες
επιχειρήσεις σε θέµατα προστασίας περιβάλλοντος).
Το ∆ίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS συνεργάζεται κάθε χρόνο µε εκπροσώπους των
οµάδων
αυτών
εκστρατειών
κατά
τη
εθελοντικών
διάρκεια
καθαρισµών
ακτών.
Σχέδια ολοκληρωµένης διαχείρισης της
παράκτιας ζώνης ή σχήµατα απονοµής
ποιοτικών
δηµιουργούν
σηµάτων
θέσεις
(quality
costs)
εργασίας,
όπως
εξάλλου και προγράµµατα καθαρισµού των ακτών. Η ευρωπαϊκή εµπειρία θα
µεταφερθεί µέσω του σχεδίου που προτείνει το ∆ίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS σε µια
σειρά ∆ήµων (Αίγινας, Πόρου, Τροιζήνας, Πειραιά, Π. Φαλήρου, Αναβύσσου,
Σαλαµίνας, Λαυρίου, Ελευσίνας) που αντιµετωπίζουν σηµαντικές πιέσεις αλλά και
~ 92 ~
προκλήσεις για καλύτερη διαχείριση των ακτών και δηµιουργία θέσεων
απασχόλησης.
Το σχέδιο δράσης στοχεύει αφενός στην προώθηση της Ολοκληρωµένης ∆ιαχείρισης
Παράκτιας Ζώνης και της βιώσιµης τουριστικής ανάπτυξης σε περιοχές της
Νοµαρχίας Πειραιά, ∆υτικής και Ανατολικής Αττικής και αφετέρου στη δηµιουργία
θέσεων εργασίας σε τοµείς όπως είναι η διαχείριση και προστασία των ακτών.
Η προτεινόµενη περιοχή δράσης συνδυάζει περιβαλλοντικά επιβαρηµένους ∆ήµους
και τουριστικούς προορισµούς. Η αναβάθµιση των περιοχών παρέµβασης (ιδιαίτερα
των υποβαθµισµένων), η υιοθέτηση µοντέλων βιώσιµου τουρισµού (για τουριστικές
περιοχές), οι συστηµατικοί καθαρισµοί ακτών σε συνδυασµό µε προγράµµατα
ενηµέρωσης συµβάλλουν στη δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας. Οι δράσεις και τα
αποτελέσµατα
του
προγράµµατος
θα
αποτελέσουν
παράδειγµα για άλλους παράκτιους ∆ήµους σε εθνικό και
ευρωπαϊκό
επίπεδο.
Οι επιµέρους στόχοι περιλαµβάνουν την ενηµέρωση και
ευαισθητοποίηση των νέων και γενικότερα των κατοίκων
των περιοχών (Αίγινας, Πόρου, Τροιζήνας, Πειραιά, Π.
Φαλήρου, Αναβύσσου, Σαλαµίνας, Λαυρίου, Ελευσίνας) και των εργαζόµενων στον
τουριστικό τοµέα, καθώς και την ενθάρρυνση ανέργων να απασχοληθούν σε
δραστηριότητες ή να δηµιουργήσουν δικές τους επιχειρήσεις σε τοµείς καθαρισµού
ακτών, διαχείρισης ακτών, ανάδειξης της περιβαλλοντικής και πολιτιστικής
κληρονοµιάς των προορισµών, οικοτουριστικών δραστηριοτήτων κα.
4.2.3 ΣΥΛΟΓΟΣ"ΑΡΧΕΛΩΝ"
Τέλος κάποιες δράσεις για προστασία ζωντανών οργανισµών στην Ελλάδα
έχουν οργανωθεί από το σύλλογο “ ΑΡΧΕΛΩΝ”
Ο ΑΡΧΕΛΩΝ, Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας,
ιδρύθηκε το 1983 και είναι µη-κερδοσκοπικό σωµατείο µε αντικείµενο τη µελέτη
και προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους, τη διαχείριση
των παράκτιων οικοσυστηµάτων στις σηµαντικότερες παραλίες ωοτοκίας της
Καρέττα στη χώρα µας, την περίθαλψη τραυµατισµένων και άρρωστων
χελωνών καθώς και την ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού.
~ 93 ~
Τα µέλη του συλλόγου ΑΡΧΕΛΩΝ παρακολουθούν κάθε χρόνο συστηµατικά 75
χιλιόµετρα ελληνικών παραλιών σε όλη την Ελλάδα και προστατεύουν
περισσότερες από 2.500 φωλιές θαλάσσιων χελωνών.
4.2.4 «Παγκόσµια Ηµέρα Εθελοντικού Καθαρισµού Ακτών»,
Από το 1986, τα πρώτα
Σαββατοκύριακα κάθε Σεπτεµβρίου, εκατοντάδες
χιλιάδες άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσµο αφιερώνουν λίγες ώρες από το πρωινό
τους συµµετέχοντας στην Παγκόσµια Ηµέρα Εθελοντικού Καθαρισµού Ακτών, το
παλαιότερο και µεγαλύτερο γεγονός του είδους του στον κόσµο.
Μέχρι σήµερα, 9 εκατοµµύρια εθελοντές
από 152 χώρες
έχουν
από 66.000 τόνους
συλλέξει
πάνω
σκουπιδιών,
συγκεντρώνοντας πολύτιµα στοιχεία για
το
είδος
και
απορριµµάτων
την
που
προέλευση
των
καταλήγουν
στα
θαλάσσια οικοσυστήµατα και βοηθώντας
στην κατανόηση και αντιµετώπιση αυτού
του σοβαρού προβλήµατος. Στην Ελλάδα την δράση αυτή συντονίζει η Ελληνική
Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος – HELMEPA
2010
Η «Παγκόσµια Ηµέρα Εθελοντικού Καθαρισµού Ακτών» είχε οριστεί για το
Σάββατο
17
Σεπτεµβρίου,
όµως
εθελοντικές δράσεις
καθαρισµού πραγµατοποιήθηκαν µέχρι και τα µέσα Νοεµβρίου µε αυξηµένη
συµµετοχή Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (16 έναντι 7 την προηγούµενη
~ 94 ~
χρονιά) και Λιµενικών Αρχών (19 έναντι 11) µε την παρότρυνση της ∆ιεύθυνσης
Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.
Συνολικά πήραν µέρος 2.600 εθελοντές από 144 δηµόσιους και ιδιωτικούς
φορείς, πραγµατοποιώντας 74 καθαρισµούς ακτής και βυθού σε 67 περιοχές της
Ελλάδας.
Μικρά παιδιά και νέοι, µέλη των προγραµµάτων «Παιδική HELMEPA», αλλά και
άλλοι µαθητές και εκπαιδευτικοί, στελέχη εταιρειών-µελών της HELMEPA,
εκπρόσωποι ΟΤΑ, στελέχη του Λιµενικού Σώµατος, µέλη περιβαλλοντικών
οργανώσεων και ναυτικών οµίλων, δύτες και απλοί πολίτες ανταποκρίθηκαν στην
πρόσκληση.
Στους συντονιστές των δράσεων, στα παιδιά και τους νέους εθελοντές, η HELMEPA
απένειµε αναµνηστικό ∆ίπλωµα Συµµετοχής.
Κατά την εξόρµησή τους σε παραλίες, λιµάνια, λίµνες και βυθό, οι εθελοντές
κάλυψαν
συνολική
απόσταση
µήκους 62
χιλιοµέτρων,
συλλέγοντας
και
καταγράφοντας σχολαστικά πάνω από 12 τόνους σκουπιδιών, για να τα στείλουν στο
ένα και µοναδικό µέρος που τους αρµόζει: τους κάδους απορριµµάτων και
ανακύκλωσης.
2009
Μικροί και µεγάλοι εξόρµησαν στις παραλίες µεταξύ 4 Σεπτεµβρίου και 6
Νοεµβρίου
Η συµµετοχή το
2009
ήταν αυξηµένη σε
σχέση µε
τα
προηγούµενα. Συνολικά συµµετείχαν στους 73 καθαρισµούς (σε 66 διαφορετικές
περιοχές της Ελλάδας) 2.530 εθελοντές .Από τους καθαρισµούς, οι 68 έγιναν στη
στεριά (παραλίες ,λιµάνια και λίµνη) και οι 5 στο βυθό. Το συνολικό µήκος
ακτογραµµής που καθαρίστηκε ήταν 60 χιλιόµετρα και τα απορρίµµατα ξεπέρασαν
τους 11,6 τόνους! Ανάµεσα στους εθελοντές ήταν και µέλη του Προγράµµατος
«Παιδική HELMEPA».
Από ιδιώτες και κάποιους φορείς γίνονται προσπάθειες καθαρισµού των ακτών,
αυτές όµως παραµένουν αποσπασµατικές και µέχρι σήµερα στην Ελλάδα δεν έχει
~ 95 ~
ιδρυθεί κάποια σηµαντική Οργάνωση, που να ασχολείται αποκλειστικά µε τον
καθαρισµό των ακτών. Η δηµιουργία µιας τέτοιας οργάνωσης είναι αναγκαία λόγω
και της µεγάλης ακτογραµµής που υπάρχει στην ελληνική επικράτεια, όπου
συγκεντρώνονται τόνοι απορριµµάτων και άχρηστων αντικειµένων.
4.3 ΘΑΛΑΣΣΕΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Στις µέρες µας ο εθελοντισµός είναι ένα φαινόµενο που εµφανίζεται σε πολλούς
τοµείς και στην προστασία των θαλασσών. Οι θάλασσες, εκτός του ότι αποτελούν
αποδέκτες των νερών των ποταµών που έχουν ρυπανθεί, δέχονται απευθείας αστικά,
αγροτικά και βιοµηχανικά λύµατα από την ξηρά, ενώ ρυπαίνονται και από άλλους
παράγοντες, όπως είναι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήµατα πετρελαιοφόρων ή
υποθαλάσσιων γεωτρήσεων πετρελαίου, η ρίψη στερεών και υγρών -συχνά τοξικώναποβλήτων (οξέα, άλατα βαρέων µετάλλων κ.λπ.) από πλοία στην ανοιχτή θάλασσα
κ.λπ. Με τον όρο ρύπανση υδάτων εννοούµε την οποιαδήποτε ανεπιθύµητη αλλαγή
µε φυσικά, χηµικά και βιολογικά χαρακτηριστικά του νερού των θαλασσών, λιµνών ή
ποταµών, η οποία είναι ή µπορεί υπό προϋποθέσεις να γίνει ζηµιογόνος για τον
άνθρωπο, τους υπόλοιπους φυτικούς και ζωικούς οργανισµούς αλλά και τις
βιοµηχανικές διαδικασίες και τις συνθήκες ζωής. Η ρύπανση των υδάτων
δηµιουργείται µε την απελευθέρωση σε λίµνες, ποτάµια και θάλασσες ουσιών οι
οποίες είτε διαλύονται, είτε κατακάθονται στον πυθµένα. Οι ρύποι αυτοί είναι πάρα
πολλοί και αυτό γιατί στο υδάτινο ορίζοντα καταλήγουν και οι ρύποι από την
ρύπανση της ατµόσφαιρας και του εδάφους µέσω των βροχών και της απορροής.
Με την απελευθέρωση στο νερό ενέργειας υπό την µορφή θερµότητας
ή ραδιενέργειας δηµιουργείται η θερµική ρύπανση των υδάτων η οποία προκαλεί
άνοδο στην θερµοκρασία του νερού. Ρύπανση των υδάτων είναι δυνατόν να
δηµιουργηθεί από µικροοργανισµούς των οικιακών αποβλήτων, από οργανικές ουσίες
όπως το πετρέλαιο και τα προϊόντα του και από τοξικά µέταλλα.
Επιπτώσεις από την ρύπανση των υδάτων:
Η ρύπανση των υδάτων έχει µεγάλες επιπτώσεις στην ζωή του ανθρώπου και των
υπόλοιπων ζωικών και φυτικών οργανισµών αφού η υποβάθµιση της ποιότητας του
~ 96 ~
νερού υπονοµεύει την υγεία τους αλλά και γίνεται ακατάλληλο για άλλες γεωργικές ή
βιοµηχανικές χρήσεις. Η άνοδος της θερµοκρασίας από την θερµική ρύπανση έχει
τραγικές συνέπειες για τους υδρόβιους οργανισµούς, οι οποίοι έχουν µικρές ανοχές
στις αλλαγές της θερµοκρασίας. Ρύποι καταλήγουν στη θάλασσα και από την
ατµόσφαιρα, τόσο από την ξηρά όσο και από πηγές ρύπανσης στον θαλάσσιο χώρο,
π.χ. εξέδρες καύσης τοξικών αποβλήτων στην ανοιχτή θάλασσα. Κάποιες από τις
οµάδες που ασχολούνται εθελοντικά µε την προστασία των θαλασσών όπως η Green
Peace, Αρχιπέλαγος, το ∆ίκτυο Μεσόγειος S.O.S
~ 97 ~
4.3.1 ∆ίκτυο Μεσόγειος S.O.S
Εδώ και δύο χρόνια το ∆ίκτυο Μεσόγειος S.O.S έχει ξεκινήσει µια εκστρατεία για
την προστασία της Μεσογείου. Η αφορµή για την πραγµατοποίηση της
συγκεκριµένης εκστρατείας ήταν η συνεχής υποβάθµιση των υδάτων της Μεσογείου
µε την καταστροφή πολλών υδάτινων πόρων αλλά και του θαλάσσιου κόσµου. Η
αρχή έγινε µε τον καθαρισµό των ακτών στην περιοχή Κορωνησίας – Σαλαώρας το
πρωί της Κυριακής 22 Μαΐου 2010. Με τη συνδροµή µελών της Οµοσπονδίας
Αλιέων Ηπείρου και του Φορέα ∆ιαχείρισης Υγροτόπων Αµβρακικού οµάδα
εθελοντών µεταφέρθηκε στη νησίδα «Περανήσι» από την οποία έγινε αποκοµιδή
απορριµµάτων, ενώ παράλληλα µεµονωµένοι πολίτες, µέλη του Συλλόγου
Προστασίας Αράχθου και των Ενεργών Πολιτών Αµβρακικού κύκλωσαν την
περιοχή καθαρίζοντας ακτές της Κορωνησίας. Παρά την ευρεία δηµοσιοποίηση που
είχε λάβει η δράση από τα τοπικά µέσα ενηµέρωσης, η προσέλευση του κόσµου ήταν
περιορισµένη, γεγονός που αποδεικνύει το έλλειµµα επαρκούς ευαισθητοποίησης της
τοπικής κοινωνίας, σε µια περιοχή που τα συσσωρευµένα και χρόνια προβλήµατα
καθιστούν την εµπλοκή των ίδιων των πολιτών και τοπικών φορέων, απαραίτητο και
αναγκαίο όρο για την αντιµετώπισή τους.
~ 98 ~
∆ΡΑΣΕΙΣ:
ΤΟ ∆ΙΚΤΥΟ “Μεσόγειος S.O.S” ΤΑΞΙ∆ΕΥΕΙ ΣΤΟΝ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟ
Το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αµβρακικού εκτείνεται γύρω από τον Αµβρακικό
Κόλπο. Εκτός από τις χερσαίες εκτάσεις (βουνά, γήλοφους, αλίπεδα, καλλιέργειες),
περιλαµβάνει µεγάλες υδάτινες επιφάνειες, που διαµορφώνουν τα ποτάµια Λούρος
και Άραχθος, οι λιµνοθάλασσες και η θαλάσσια περιοχή.
Οι λιµνοθάλασσές της δηµιουργήθηκαν κυρίως χάρη στη δραστηριότητα των
ποταµών, τα οποία φυσιολογικά αποθέτουν τα φερτά υλικά τους και άλλα υλικά σε
ιδιαίτερους σχηµατισµούς, τις λουρονησίδες, που διαχωρίζουν τη θάλασσα από τις
λιµνοθάλασσες.
Καθώς πρόκειται για εκτάσεις πλούσιες, αυτές φιλοξενούν ποικιλία
προστατευόµενων ειδών της χλωρίδας και της πανίδας, καθώς και πολλούς τύπους
οικοτόπων, όπως είναι για παράδειγµα ο µεγάλος αµιγής καλαµιώνας. Η
ορνιθοπανίδα της περιοχής αριθµεί περί τα 300 είδη, ενώ πολλά είναι σπάνια και
προστατευόµενα. Παρά την τεράστια οικολογική και κοινωνικοοικονοµική
σπουδαιότητα του Αµβρακικού κόλπου, οι πιέσεις –ως επί το πλείστον
ανθρωπογενείς- που δέχεται, έχουν υποβαθµίσει σηµαντικά τα νερά αλλά και
γενικότερα το περιβάλλον στην περιοχή. Η µικρή ανανέωση των υδάτων των
βαθύτερων στρωµάτων του κόλπου, σε συνδυασµό µε την εισροή από τα ποτάµια
Λούρο και Άραχθο ρύπων, λιπασµάτων, φυτοφαρµάκων (στα ιζήµατα έχουν
ανιχνευθεί ουσίες, η χρήση των οποίων έχει παύσει από το 1972), αποβλήτων
κτηνοτροφικών, πτηνοτροφικών µονάδων και ιχθυοτροφείων, βιοµηχανικών και
αστικών αποβλήτων έχουν δηµιουργήσει ένα εκτεταµένο ατοξικό καθεστώς, δηλαδή
ένα περιβάλλον χωρίς οξυγόνο.
Έτσι, Μεσόγειος S.O.S συνέβαλε στην προστασία του υγροτόπου οργανώνοντας
ηµερίδες στον υγρότοπο έτσι ώστε ο κόσµος να γνωρίσει την σπουδαιότητα και την
~ 99 ~
οµορφιά του Αµβρακικού και πήρε τα ανάλογα µέτρα για την προστασία του
υγροτόπου.
ΤΟ ∆ΙΚΤΥΟ “Μεσόγειος S.O.S” ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Εξοικονόµηση νερού
Από τον Μάιο 2005, το ∆ίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, υλοποιεί το πρόγραµµα
«Εξοικονόµηση Νερού: Ολοκληρωµένο Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα για τα Σχολεία
της Ν.Α. Ευρώπης και Μεσογείου». 4300 µαθητές, 9-14 ετών, από 117 σχολεία στην
Ελλάδα (Αττική, , Κρήτη, Βόλο και Πάτρα) και 1000 στην Κύπρο (το 2006-2007 σε
συνεργασία µε την περιβαλλοντική ΜΚΟ ΑΚΤΗ) συµµετείχαν µέχρι το Μάρτη 2007
σε παρουσιάσεις και δράσεις εξοικονόµησης νερού στο σχολείο και το σπίτι. Σε
συνεργασία µε την εκπαιδευτική κοινότητα δηµιουργήθηκε πρότυπο εκπαιδευτικό
πακέτο, ενώ στην ιστοσελίδα www.watersave.gr µικροί και µεγάλοι µπορούν να
«παίξουν» αλλά και να βρουν πληροφορίες και εκπαιδευτικό υλικό.
INTERREG IIIC CADSES / WAREMA
Το ∆ίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS συµµετέχει στην διακρατική (Ιταλία, Ουγγαρία,
Τσεχία, Ελλάδα-Αιτωλοακαρνανία) πρωτοβουλία INTERREG IIIB-CADSES
WAREMA µε στόχο τη βιώσιµη ∆ιαχείριση Υδάτινων Πόρων σε Προστατευόµενες
Περιοχές και την εφαρµογή της κοινοτικής Οδηγία-Πλαίσιο για τα Νερά
(2000/60/EC).
Πρόγραµµα INTERREG IIIB MEDOCC AEM MED - Ηλεκτρονικοί θαλάσσιοι
Τον Απρίλιο 2006
δρόµοι στη Μεσόγειο
ξεκίνησε η υλοποίηση του προγράµµατος INTERREG IIIB MEDOCC AEM MED Les Autoroutes Electroniques Maritimes de la Mediterranee, το οποίο
ολοκληρώνεται τον Ιούνιο του 2008 και αφορά την ανάπτυξη ενός συστήµατος
παρακολούθησης της κίνησης των πλοίων και των φορτίων που µεταφέρουν. Έτσι
υπάρχει µια ελεγχόµενη παρακολούθηση του θαλάσσιου εµπορίου. Συντονιστής του
Προγράµµατος είναι η Γενική Γραµµατεία Λιµένων και Λιµενικής Πολιτικής του
ΥΕΝ και εταίροι τα λιµάνια της Γένοβας, της Μασσαλίας, της Βαλένθιας, της
Ελευσίνας και της Χερσονήσου.
~ 100 ~
Συµµετοχή σε δράσεις στο πλαίσιο του έτους ∆ελφινιού
Το 2007 έχει ανακηρυχθεί από τα Ηνωµένα Έθνη Έτος των ∆ελφινιού. Το
∆ίκτυο Μεσόγειος SOS συµµετέχει στην καµπάνια µε ειδική έκδοση του περιοδικού
µε αφιέρωµα στα κητώδη, ενηµερωτικές δράσεις στο Β. Ευβοϊκό, στο πλαίσιο της
καµπάνιας του σε θέµατα ρύπανσης (και θαλάσσιας ηχορρύπανσης), βιώσιµης
αλιείας, δηµιουργίας θαλάσσιων περιοχών ελεγχόµενης αλιείας, στήριξης της
παράκτιας αλιείας, µετατροπής του Β. Ευβοϊκού και του Μαλιακού σε ένα πάρκο
βιώσιµης ανάπτυξης.
4.3.2 GREENPEACE INTERNATIONAL
~ 101 ~
Η Greenpeace είναι µια διεθνής µη κερδοσκοπική οργάνωση που µε τη δράση της
αναδεικνύει τα σηµαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήµατα και προωθεί
αποτελεσµατικές λύσεις για ένα πράσινο και ειρηνικό µέλλον.
Πώς επιτυγχάνεται αυτό;
• Ερευνώντας τις αιτίες των περιβαλλοντικών προβληµάτων.
• Εκθέτοντας και αντιµετωπίζοντας την κακοµεταχείριση του περιβάλλοντος.
• Ασκώντας πίεση σε όσους µπορούν να επηρεάσουν τα περιβαλλοντικά θέµατα προς
το καλύτερο.
• Καλώντας σε δράση όσους έχουν την πολιτική και οικονοµική δύναµη να φέρουν
αλλαγές.
• Προωθώντας οικολογικά υπεύθυνες και κοινωνικά δίκαιες λύσεις που θέτουν τις
βάσεις για ένα καλύτερο µέλλον για την τωρινή και τις επόµενες γενιές.
• Ενθαρρύνοντας τους ανθρώπους να δείξουν υπευθυνότητα για τον πλανήτη.
∆ΡΑΣΕΙΣ
Η Μεσόγειος θάλασσα είναι η θάλασσά µας και απειλείται από την υπεραλίευση,
τους καταστροφικούς τρόπους ψαρέµατος και τη θαλάσσια ρύπανση. Αγωνιζόµαστε
για τη δηµιουργία ενός δικτύου θαλάσσιων καταφυγίων στη Μεσόγειο που θα
καλύπτει το 40% της επιφάνειας της και θα προστατεύει ουσιαστικά τη θαλάσσια ζωή
και τους ανθρώπους που, µε βιώσιµο τρόπο, εξαρτώνται από αυτή.Η εκστρατεία της
Greenpeace έχει στόχο την προστασία των ωκεανών του πλανήτη µέσα από τη
δηµιουργία ενός παγκόσµιου δικτύου θαλάσσιων καταφυγίων, το οποίο θα καλύπτει
το 40% της έκτασης των θαλασσών.
Οι πληθυσµοί των ψαριών αυξάνονται µέσω της αναπαραγωγής βγαίνοντας έξω από
τα όρια της προστατευόµενης περιοχής και προσφέροντας έτσι στους ψαράδες
άφθονες ποσότητες για να αλιεύσουν, δίχως τον κίνδυνο να καταστρέψουν τις ίδιες
τις περιοχές αναπαραγωγής. Αυτή η διαδικασία έχει σαν αποτέλεσµα τη βιώσιµη
αλιεία και την ανάπτυξη για τις τοπικές κοινωνίες. Για να επιτευχθεί το καλύτερο
δυνατό αποτέλεσµα, οι επιστήµονες έχουν αναγνωρίσει ως περιοχές προτεραιότητας
που πρέπει να τεθούν υπό το καθεστώς προστασίας, αυτές που περιλαµβάνουν
πολύτιµους οικοτόπους, αυτές που συντηρούν είδη υπό εξαφάνιση ή υπό έντονη
~ 102 ~
εκµετάλλευση και τις περιοχές αναπαραγωγής και ανάπτυξης των θαλάσσιων
οργανισµών
Η πρόταση της Greenpeace περιλαµβάνει αντιπροσωπευτικούς οικοτόπους της
θάλασσας της Μεσογείου αλλά και σηµαντικές περιοχές αναπαραγωγής και
ανάπτυξης πολλών ειδών, που πρέπει να προστατευθούν για να διασφαλιστεί η
σωστή λειτουργία του οικοσυστήµατος. Συγκεκριµένα, η Greenpeace προτείνει ένα
δίκτυο 32 θαλάσσιων καταφυγίων στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου, 6 από τα οποία
βρίσκονται στο Ιόνιο και το Αιγαίο Πέλαγος.
Ταυτόχρονα µε τη µεσογειακή εκστρατεία σε διεθνή ύδατα, στην Ελλάδα η
Greenpeace έχει αναλάβει δράση µε στόχο τη δηµιουργία θαλάσσιων καταφυγίων
στα εθνικά µας ύδατα και συγκεκριµένα στον Κορινθιακό Κόλπο και τις Βόρειες
Κυκλάδες.
Η προστασία των θαλασσών, των ακτών, της θαλάσσιας βιοποικιλότητας είναι
ευθύνη όλων µας και πρέπει να συµβάλλουµε όλοι συνειδητά έτσι ώστε να σώσουµε
τον πλανήτη µας.
~ 103 ~
4.4 ∆ΑΣΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ένα υπόθεµα στο οποίο έχει χωριστεί η εργασία µας για το περιβάλλον είναι τα
δάση και γενικότερα η χλωρίδα. Τα τελευταία χρόνια καταστρέφεται ολοένα και
περισσότερο από τις ανθρώπινες ενέργειες µε αποτέλεσµα να απειλείται το φυσικό
περιβάλλον. Η καταστροφή των δασών έχει πολλές επιπτώσεις στη ζωή όλων των
οργανισµών του πλανήτη. Τα οφέλη που αντλεί ο άνθρωπος από τα δέντρα τον ωθούν
στην αποψίλωση των δασών για την παραγωγή χαρτιού και διαφόρων άλλων
προϊόντων. Έτσι δεν βρίσκεται σε θέση να συνειδητοποιήσει το κακό που προξενεί.
Ως αποτέλεσµα αυτών παρατηρείται µείωση του οξυγόνου στην ατµόσφαιρα, αλλαγή
του κλίµατος στον πλανήτη και αφανισµός πολλών ζώων λόγω καταστροφής του
περιβάλλοντος στο οποίο ζούσαν.
Ευτυχώς υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι έχουν ευαισθητοποιηθεί και
αναπτύσσουν εθελοντικές δράσεις για την προστασία των δασών. Στόχος τους είναι
να περιορίσουν τις καταστροφές που έχουν προξενήσει οι συνάνθρωποί τους. Έτσι
προχωρούν σε αναδασώσεις και διοργανώνουν δραστηριότητες δενδροφύτευσης, οι
οποίες αποσκοπούν στην προστασία των δασών. Ωστόσο ο αριθµός των εθελοντών
είναι δυσανάλογος µε αυτόν των καταστροφών που προξενούνται καθηµερινά
παγκοσµίως, εποµένως απαιτείται µεγαλύτερη ενεργοποίηση από τον καθένα ατοµικά
προκειµένου να υπάρξει αισθητή αλλαγή στο σύνολο. Η κατάσταση πρέπει να
αντιµετωπιστεί ώστε να συµφιλιωθούν οι σχέσεις του ανθρώπου µε την φύση και να
σταµατήσει η δασική εκµετάλλευση.
Οργανώσεις υπεύθυνες για την προστασία των δασών στην Ελλάδα είναι κυρίως ο
Αρκτούρος, η greenpeace και το wwf, από τις οποίες οι δύο τελευταίες
πραγµατοποιούν έργο σε παγκόσµιο επίπεδο.
~ 104 ~
4.4.1 WWF (World Wide Fund of Nature)
Το WWF συνεισφέρει σε παγκόσµιο επίπεδο µε πολλούς τρόπους και αντιµετωπίζει
εποικοδοµητικά τις περιβαλλοντικές προκλήσεις του πλανήτη µας ώστε να
προστατεύσει τη βιοποικιλότητα, να προωθήσει την βιώσιµη διαχείριση των
ανανεώσιµων φυσικών πόρων και να µειώσει την ρύπανση του περιβάλλοντος.
∆ραστηριοποιείται σε παραπάνω από 100 χώρες σε όλο τον κόσµο µε κύρια έδρα της
το WWF International στη Gland της Ελβετίας. Συµµετέχουν πάνω από 5.000.000
εθελοντές και έχουν συµβάλλει στην προστασία περίπου 1.300 περιβαλλοντικών
χώρων.
Η οργάνωση έδρασε πρώτη φορά στον Ελλαδικό χώρο το 1969 µε την συµβολή της
στην αναδάσωση του Υµηττού. Από το 1990 και έπειτα εγκαταστάθηκε µόνιµα στην
Ελλάδα αναπτύσσοντας διάφορες δράσεις προς όφελος των δασικών
οικοσυστηµάτων. Έχει προσφέρει την βοήθεια του σε πολλά πυρόπληκτα µέρη του
ελλαδικού χώρου (∆άσος ∆αδιάς, Εθνικός ∆ρυµός Βίκου – Αώου και Εθνικός
∆ρυµός Πάρνηθας) κυρίως ύστερα από τις περιόδους έντονης πυρκαγιάς ύστερα από
το έτος 2007. Από τις αρχές του 2008 µάλιστα, τέθηκε σε εφαρµογή το πρόγραµµα
«Το Μέλλον των ∆ασών», το οποίο αποσκοπεί στην προστασία των ελληνικών
δασών και στην αποκατάσταση των πληγεισών περιοχών. Το πρόγραµµα
περιλαµβάνει:
•
πολιτική διαβούλευση
~ 105 ~
•
επιτόπια παρακολούθηση των καµένων περιοχών
•
έρευνα, ευαισθητοποίηση και περιβαλλοντική εκπαίδευση
•
ενδυνάµωση της δράσης των πολιτών
Με την πιστή παρακολούθηση αυτού του προγράµµατος θα επιτευχθεί η
ευαισθητοποίηση των πολιτών προκειµένου να µειωθούν ή γιατί όχι να
εξαφανιστούν οι πυρκαγιές από αµέλεια.
4.4.2 ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
Είναι µια καθαρά Ελληνική µη κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1992.
Κατά κύρια προτεραιότητα της έχει τα είδη ζώων υπό εξαφάνιση. Ωστόσο για να
τα διατηρήσει και να τα κρατήσει εν ζωή εστιάζει στην προστασία των δασών,
εφόσον αποτελούν το φυσικό περιβάλλον των ζώων αυτών. Παρεµβαίνει λοιπόν
δυναµικά σε όλες τις περιπτώσεις όπου σηµαντικοί βιότοποι απειλούνται ή
καταστρέφονται.
Στο πλαίσιο αυτής της εργασίας, διεξάγει ηµερίδες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης
έτσι ώστε να µεταφέρει την γνώση και να άρει την άγνοια των πολιτών, να
πληροφορήσει για τους κινδύνους της φύσης, να εισαγάγει σχετικούς
προβληµατισµούς, να τονίσει και να προβάλλει την αξία του περιβάλλοντος και
τέλος να εµπνεύσει µια νέα στάση φιλικότερη προς αυτό. Οι εθελοντές µε την
σειρά τους για την προφύλαξη της χλωρίδας λαµβάνουν δράση τους θερινούς
µήνες καθώς τότε τίθενται σε µεγαλύτερο κίνδυνο.
~ 106 ~
4.4.3 GREENPEACE INTERNATIONAL
Το έργο της συγκεκριµένης διοργάνωσης στον τοµέα των δασών στην Ελλάδα δεν
έχει αναπτυχθεί αλλά σε παγκόσµιο επίπεδο πραγµατοποιούνται πολλές δράσεις,
οι σηµαντικότερες των οποίων λαµβάνουν χώρα στη Βραζιλία, στο µεγαλύτερο
δάσος του πλανήτη, αυτό του Αµαζονίου. Η έκταση του αποτελεί ένα τεράστιο
µέρος της χώρας (ξεπερνάει σε µέγεθος το Γαλλικό κράτος) και µόνο αυτό δείχνει
την σηµαντικότητα του τόσο για την ευθύνη που φέρει για τις κλιµατικές αλλαγές
της Βραζιλίας όσο και για τις επιπτώσεις του σ’ όλο τον κόσµο. Έτσι η
greenpeace καλείται να προστατέψει τα δέντρα αυτού του τεράστιου βιότοπου
από την αποψίλωση τους. Έρχεται σε επαφή µε την κυβέρνηση της Βραζιλίας
προκειµένου να εφαρµοστούν αυστηροί όροι και νοµοθεσίες που θα περιορίσουν
την ροή της παράνοµης ξυλείας. Ωστόσο φαίνεται δύσκολη η εξαργύρωση
τέτοιων όρων καθώς οι επιρροές που δέχεται το δάσος είναι πολλές από κάθε
µεριά του πλανήτη.
4.4.4 Οι δράσεις του ΣΚΑΪ
Οι αναδασώσεις του ΣΚΑΪ επαναλαµβάνονται µε κάθε ευκαιρία από το 2008 και
µετά, ύστερα από την ζηµιά που προξένησαν οι πυρκαγιές του 2007. Έχοντας
~ 107 ~
πολλούς φορείς υποστήριξης και συµπληρώνοντας κάθε φορά µεγάλο αριθµό
συµµετεχόντων όλων των ηλικιών, έχει καταφέρει να εµφυτεύσει 10.000 νέα
φυτά σε εκτάσεις που έχουν καεί τουλάχιστον 3 φορές. Το έργο τους είναι πολύ
ενθαρρυντικό και δείχνει πως τελικά αρκετοί Έλληνες και κυρίως νέα παιδιά
έχουν ευαισθητοποιηθεί, έχουν κατανοήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης και
θέλουν να την ανατρέψουν. Πρέπει όµως να σηµειωθεί πως ο ΣΚΑΪ είναι ιδιωτικό
κανάλι εποµένως το έργο του δεν είναι µη κερδοσκοπικό, ωστόσο η
δραστηριοποίηση των ανθρώπων γίνεται εθελοντικά και δεν ανταµείβεται µε
χρηµατικό ποσό. Αξίζει λοιπόν να αναφερθεί η συµβολή τους στις αναδασώσεις
αυτές που δηµιουργούνται µε πρωτοβουλία του καναλιού.
4.4.5 Μέσω διαδικτύου…
Στη γη υπάρχουν 2.000.000 τετραγωνικά µίλια τροπικών δασών εκ των οποίων
κάθε δευτερόλεπτο χάνονται 2 εκτάρια µε αποτέλεσµα να έχουµε απώλεια
βιοποικιλότητας, αύξηση διοξειδίου του άνθρακα και διάβρωση του εδάφους. Γι’
αυτό ο καθένας από εµάς µπορεί να βοηθήσει έστω και από το σπίτι του
µπαίνοντας απλά στις ιστοσελίδες «κλικ δωρεάς». Κάνοντας ένα κλικ µε το
ποντίκι συνεισφέρουµε µια δωρεά για το τροπικό δάσος σε λίγα δευτερόλεπτα.
Επίσης δίνεται η δυνατότητα να προσφέρουµε χρήµατα για να αγοράσουµε
εκτάσεις δάσους πολύ φθηνά προστατεύοντας τα από την αποψίλωση τους.
Συγκεκριµένα, 25$ αντιστοιχούν σε ένα κοµµάτι του δάσους του Αµαζονίου στο
Εκουαδόρ, ενώ µε την εθελοντική δωρεά των 150$ σώζονται 1500 τροπικά
δέντρα. Ως τώρα έχουν διασωθεί 17.000 εκτάρια δάσους στο Περού, Παραγουάη
και Μεξικό µέσω της βοήθειας των εθελοντών.
4.4.6 Ο καθένας ατοµικά…
Προκειµένου να διατηρήσει στο αστικό περιβάλλον το πράσινο στοιχείο µπορεί
να προχωρήσει στη καλλιέργεια δέντρων και σπόρων αλλά ακόµα και στη
δηµιουργία κήπων σε ταράτσες (ταρατσόκηποι) έτσι ώστε η παρουσία της
χλωρίδας να είναι παντού.
Για την προστασία των βιότοπων, των πράσινων χώρων και των τροπικών δασών
µπορούµε να συµβάλλουµε όλοι ως εθελοντές είτε ως µέλη µη κυβερνητικών και
εθελοντικών οργανώσεων, είτε ο καθένας ατοµικά, άµεσα (διαδίκτυο) ή έµµεσα
(µε δικιά του πρωτοβουλία) ώστε να επιτύχουµε ένα καλύτερο περιβάλλον για µία
καλύτερη ποιότητα ζωής.
~ 108 ~
4.5 ΑΕΡΑΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ένα θέµα που απασχόλησε την εργασία µας για τις εθελοντικές δράσεις που
αναπτύσσονται στο περιβάλλον είναι η ατµοσφαιρική ρύπανση και η µόλυνση του
αέρα. Οι αιτίες πρόκλησης αυτού του φαινοµένου είναι ανθρωπογενείς. Υπεύθυνες
στο µεγαλύτερο ποσοστό είναι οι βιοµηχανίες, ακολουθούν τα µέσα µεταφοράς και
τέλος τα νοικοκυριά. Τα αέρια που ρυπαίνουν την ατµόσφαιρα (π.χ. CO2,
χλωροφθοράνθρακες) οδηγούν στην υπερθέρµανση του πλανήτη και προκαλούν
διάφορα προβλήµατα υγείας, κυρίως αναπνευστικά, στον άνθρωπο. Άλλες συνέπειες
της µόλυνσης του αέρα είναι το φωτοχηµικό νέφος, η όξινη βροχή η οποία καίει το
φύλλωµα των δέντρων στα δάση και µετατρέπει τα µάρµαρα σε γύψο και τέλος το
φαινόµενο του θερµοκηπίου. Οι άνθρωποι οι οποίοι κατοικούν σε αστικές περιοχές,
µεγαλουπόλεις ή κοντά στα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, κινδυνεύουν
περισσότερο από τις συνέπειες της ατµοσφαιρικής ρύπανσης όπως αναπνευστικά
προβλήµατα καθώς και καρκίνο του πνεύµονα. Ενώ έχουν ληφθεί πολιτικές
αποφάσεις για την αντιµετώπιση αυτού του φαινοµένου, η ανθρώπινη δραστηριότητα
που το προκαλεί συνεχίζεται ακατάπαυστα µέχρι και σήµερα.
Στόχος των εθελοντών που ασχολούνται µε αυτό το πρόβληµα είναι να µειώσουν τις
εκποµπές ρύπων, είτε από εργοστάσια, είτε από αστικούς παράγοντες, έτσι ώστε να
περιορίσουν τη ρύπανση της ατµόσφαιρας και κατ’αυτόν τον τρόπο να εξασφαλίσουν
καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για τον άνθρωπο και να ωφελήσουν γενικότερα το
περιβάλλον. Για αυτόν τον λόγο έχουν δηµιουργηθεί κάποιες µη κυβερνητικές
οργανώσεις που έχουν αφιερωθεί αποκλειστικά σε αυτόν τον τοµέα, όπως η ecocity.
Ο ατµοσφαιρικός αέρας αποτελεί µείγµα πολλών αερίων, µε το µεγαλύτερο ποσοστό
σε όγκο να κατέχει το άζωτο (78%) και το οξυγόνο (21%). Εκτός αυτών, υπάρχει το
διοξείδιο του άνθρακα, ευγενή αέρια, ίχνη υδρογόνου, όζοντος κλπ. Η ατµόσφαιρα
συγκρατεί την υπεριώδη ακτινοβολία µικρού µήκους κύµατος, ενώ συγχρόνως
αποτελεί το µέσον στη διάδοση του ήχου, αλλά και στη διάχυση του φωτός. Ο
ατµοσφαιρικός αέρας είναι απαραίτητος για κάθε ζωντανό οργανισµό. Η µόλυνση
του αέρα και η ατµοσφαιρική ρύπανση είναι ένα πρόβληµα που απασχολεί τα
τελευταία χρόνια όλον τον κόσµο. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, η επιδείνωση είναι
αισθητή. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος επισηµαίνει στην τελευταία της
~ 109 ~
έκθεση τον κίνδυνο πρόωρων θανάτων και περιβαλλοντικών καταστροφών στην ΕΕ
λόγω της ατµοσφαιρικής ρύπανσης. Σύµφωνα µε την έκθεση, οι αέριοι ρυπαντές είναι
υπεύθυνοι για 500.000 πρόωρους θανάτους ετησίως στην ΕΕ και σε γειτονικές χώρες,
ενώ η µείωση της βιοποικιλότητας σχετίζεται σηµαντικά µε την ύπαρξή τους. Σε
σύνολο 25 ευρωπαϊκών µεγαλουπόλεων, η Αθήνα καταλαµβάνει την τρίτη θέση από
πλευράς ατµοσφαιρικής ρύπανσης. Οι ατµοσφαιρικοί ρύποι σε αυτήν ανέρχονται σε
29,4 µικρογραµµάρια ανά κυβικό µέτρο, γεγονός που την κατατάσσει στην τρίτη
θέση, πίσω από το Βουκουρέστι και τη Βουδαπέστη. Σύµφωνα µε έρευνα που
πραγµατοποιήθηκε το 2002 στη Θεσσαλονίκη διαπιστώθηκε ότι κάθε κάτοικος της
πόλης χάνει 10-12 µήνες από τη ζωή του εξαιτίας της αέριας ρύπανσης. Περίπου 4,8
εκατ. Έλληνες (44% των 11 εκατ.) αναπνέουν αέρα που περιέχει αιωρούµενα
µικροσωµατίδια πάνω από το ευρωπαϊκό ετήσιο όριο (40 µικρογραµµάρια).
4.5.1 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ
Στον άνθρωπο:
Πολυάριθµες µελέτες έχουν συνδέσει την ατµοσφαιρική ρύπανση µε ένα ευρύ φάσµα
συνεπειών στην υγεία. Η ατµοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει διαφορετικά το κάθε
άτοµο. Ο τρόπος που οι ρύποι επηρεάζουν τη συνολική υγεία του ατόµου εξαρτάται
από την τρέχουσα κατάσταση υγείας, την ηλικία, την χωρητικότητα των πνευµόνων
και τον χρόνο παραµονής σε µολυσµένο αέρα. Ανάλογα µε αυτούς τους παράγοντες,
τα άτοµα που εκτίθενται σε ατµοσφαιρικούς ρύπους ενδέχεται να παρουσιάσουν
βραχυπρόθεσµες ή µακροπρόθεσµες συνέπειες. Η ρύπανση στις πόλεις έχει συνδεθεί
µε την αύξηση των έκτακτων περιστατικών στα νοσοκοµεία και της νοσηλείας λόγω
αναπνευστικών και καρδιακών νόσων, καθώς και εγκεφαλικών επεισοδίων. Έρευνες
έχουν αποδείξει τις συνέπειες της ατµοσφαιρικής ρύπανσης ειδικά στους πνεύµονες,
καθώς αυτοί είναι το σηµείο εισόδου των ατµοσφαιρικών ρύπων στο σώµα, αλλά
αυξάνεται ο αριθµός των στοιχείων που καταδεικνύουν τις αρνητικές συνέπειες της
ατµοσφαιρικής ρύπανσης και στην καρδιά. Κάποια συµπτώµατα και παθήσεις που
έχουν συνδεθεί µε την ατµοσφαιρική ρύπανση είναι ο χρόνιος βήχας, οι πνευµονικές
λοιµώξεις, ο καρκίνος του πνεύµονα, η καρδιακή νόσος, η καρδιακή προσβολή κ.ά.
Επίσης, ιδιαίτερη επίπτωση παρουσιάζεται στις παιδικές ηλικίες, καθώς τα παιδιά
~ 110 ~
παρουσιάζουν αυξηµένη µεταβολική δραστηριότητα και το νευρικό , το
αναπνευστικό και το αναπαραγωγικό σύστηµά τους, δεν είναι πλήρως αναπτυγµένα.
Στο περιβάλλον:
Η υποβάθµιση των οικοσυστηµάτων είναι µία γενικότερη επίπτωση της
ατµοσφαιρικής ρύπανσης στο περιβάλλον. Άλλες συνέπειες είναι η οξίνιση και ο
ευτροφισµός. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ραγδαία οξίνιση των θαλασσών
οφείλεται στις τεράστιες ποσότητες του διοξειδίου του άνθρακα που απορροφώνται
από τα νερά των θαλασσών, αλλάζοντας τη χηµεία των ωκεανών. Αν ατµοσφαιρική
ρύπανση συνεχιστεί και στο µέλλον µε τους ίδιους ρυθµούς, σηµαντικοί θαλάσσιοι
οργανισµοί όπως κοράλλια και πλαγκτόν, θα κινδυνεύσουν να αφανιστούν. Η
διαταραχή στη σύνθεση των θαλάσσιων οικοσυστηµάτων, εξαιτίας της αδυναµίας
των οργανισµών αυτών να προσαρµοστούν στις ταχύτατα µεταβαλλόµενες συνθήκες
που θα επικρατήσουν στη χηµεία των θαλασσών, µπορεί να προκαλέσει την
καταστροφή θαλάσσιων βιοτόπων σε πολλές περιοχές και συνεπώς την οικονοµική
καταστροφή παράκτιων και θαλάσσιων αλιέων, αλλά και την τουριστική υποβάθµιση
αυτών των περιοχών.
Ο ευτροφισµός είναι ένα περιβαλλοντικό πρόβληµα που παρουσιάζεται σε λίµνες και
κλειστούς κόλπους κάτω από ορισµένες συνθήκες. Είναι η υπέρµετρη αύξηση της
συγκέντρωσης θρεπτικών στοιχείων, που προκαλείται από τον εµπλουτισµό των
υδάτων µε νιτρικά και φωσφορικά. Τα βακτήρια, τα οποία είναι κατά πολύ αυξηµένα
σε αριθµό, σχηµατίζουν επικάλυµµα στις υδάτινες επιφάνειες, προκαλώντας σκίαση
στο. Το φως δεν φτάνει στο βυθό, οπότε οι φωτοσυνθετικοί οργανισµοί στον πυθµένα
θανατώνονται, προσφέροντας ακόµη µεγαλύτερη ποσότητα τροφής σε άλλα βακτήρια
που συνεχίζουν να αναπτύσσονται. Ακολουθεί ο θάνατος των ψαριών και των
βακτηρίων, µε αποτέλεσµα την πτώση της ποιότητας του νερού, τη µεταβολή
της χλωρίδας και πανίδας, τη µείωση της αισθητικής αξίας του περιβάλλοντος καθώς
και τις περιορισµένες δυνατότητες για αναψυχή.
~ 111 ~
4.5.2 ΑΠΟ ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ
Αντίθετα µε την κοινή αντίληψη, το µεγαλύτερο ποσοστό των παραγόµενων αέριων
ρύπων προέρχεται από φυσικές πηγές, δηλαδή εκποµπές αερίων ρύπων που δεν
οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Παρ’ όλα αυτά ανθρωπογενείς
παράγοντες είναι κυρίως υπεύθυνοι για τα µεγάλα περιβαλλοντικά προβλήµατα που
εµφανίσθηκαν. Αυτό οφείλεται κυρίως στην µεγάλη πυκνότητα των εκποµπών οι
οποίες συγκεντρώνονται σε µικρές γεωγραφικές περιοχές (αστικές περιοχές και
βιοµηχανικές ζώνες). Οι σηµαντικότερες φυσικές πηγές είναι: τα ηφαίστεια, οι
πυρκαγιές, οι ωκεανοί και γενικότερα οι θαλάσσιες εκτάσεις, η βιολογική
αποσύνθεση των φυτών και των, η αποσάθρωση του εδάφους, τα φυτά και τα δέντρα.
Η ανθρωπογενής ρύπανση διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες: Την κοινωνική, δηλαδή
την εξωτερική ατµοσφαιρική ρύπανση που υφίσταται το σύνολο του πληθυσµού, την
επαγγελµατική, δηλαδή την ρύπανση του εργασιακού περιβάλλοντος και την
προσωπική, δηλαδή το κάπνισµα, σπρέι, κ.ά.
4.5.3 ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ
Μέτρα για την καταπολέµηση της ατµοσφαιρικής ρύπανσης άρχισαν να
εφαρµόζονται από το 1978 και είχαν ως στόχο τη µείωση των τιµών του διοξειδίου
του θείου και του µµολύβδου, δύο ρύπων που επιβαρύνουν ιδιαίτερα την ανθρώπινη
υγεία και εµφανίζονταν σε υψηλές τιµές. Αρχικά απαγορεύτηκε η χρήση µαζούτ στις
κεντρικές θερµάνσεις και στη συνέχεια µειώθηκε η περιεκτικότητα σε θείο τόσο του
µαζούτ όσο και του πετρελαίου. Η αντιµετώπιση του µµολύβδου έγινε µε συνεχείς
µειώσεις της περιεκτικότητας του µολύβδου στη βενζίνη µέχρι της τελικής
κατάργησης από 1/1/2002 της µολυβδωµένης βενζίνης. Το σηµαντικότερο µέτρο
που οδήγησε σε µείωση της φωτοχηµικής ρύπανσης, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα
της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ήταν η απόσυρση των παλαιών ΙΧ αυτοκινήτων
(περίοδος εφαρµογής 1992-93). Σήµερα, έχουν τροποποιηθεί οι άδειες λειτουργίας
βιοµηχανιών, ώστε να λειτουργούν µε βάση τους νέους περιβαλλοντικούς όρους,
γίνονται εκστρατείες ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης του πολίτη για τα οφέλη που
προκύπτουν από τη σωστή λειτουργία των εγκαταστάσεων κεντρικής θέρµανσης,
~ 112 ~
βελτιστοποιείται η ποιότητα των καυσίµων και προωθούνται "καθαρά" αυτοκίνητα
(αντιρρυπαντικής τεχνολογίας).
4.5.4 ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ
Οι µη κυβερνητικές οργανώσεις που ασχολούνται µε την ατµοσφαιρική ρύπανση
συµβάλλουν στην αντιµετώπιση της, στην ενηµέρωση των πολιτών και στις έρευνες
που σχετίζονται µε το πρόβληµα αυτό. Μία από αυτές είναι η «Εργοερευνητική».
Ιδρύθηκε το 2002 µε στόχο την υγεία, την κοινωνία και το περιβάλλον στοχεύοντας
σε δράσεις ευαισθητοποίησης των πολιτών στα θέµατα της διαχείρισης της υγείας
τους. Έχει δηµιουργήσει ένα σηµαντικό κοινωνικό και επιστηµονικό έργο στον
ελληνικό χώρο. Κάνει έρευνες σε όλο το φάσµα των παραγόντων που σχετίζονται µε
την υγεία και την ασθένεια όπως το φυσικό περιβάλλον, την ατµοσφαιρική ρύπανση
και την διερεύνηση παθήσεων που έχουν σχέση µε τις επιδράσεις του περιβάλλοντος.
∆ιαθέτει δικό της εξοπλισµό µετρήσεων αναπνεύσιµων σωµατιδίων και διενεργεί
µελέτες επιπτώσεων της ατµοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία. Μία άλλη µη
κυβερνητική οργάνωση που ασχολείται µε την ατµοσφαιρική ρύπανση είναι η
«Εcocity». Επιδιώκει την αλλαγή στάσεων και συµπεριφορών µέσω της διατήρησης,
την αύξησης και την αξιοποίησης του πρασίνου των πόλεων, της αλλαγής συνηθειών
στον τοµέα της µετακίνησης του πληθυσµού στις πόλεις, της αλλαγής στάσεων και
συνηθειών στον τοµέα της οικογενειακής διαχείρισης των φυσικών πηγών, της
αναθεώρησης των απόψεων στον τοµέα της διαχείρισης των απορριµµάτων και της
ανακύκλωσης των υλικών και της υιοθέτησης νέων µοντέλων φιλικής προς το
περιβάλλον συµπεριφοράς σε όλα τα επίπεδα.
~ 113 ~
4.6. Συνέντευξη από τον Κ.Πανταζίδη (καθηγητή Bιολογίας και πρόεδρο της
Eλληνικής Eταιρείας αειφόρου ανάπτυξης) σχετικά µε την εθελοντική δράση
που αναπτύσσεται στον τοµέα του περιβάλλοντος:
-Μιλήστε µας για τις µη κυβερνητικές οργανώσεις (Μ.Κ.Ο.) στην Ελλάδα. Σε ποιες
έχετε πάρει µέρος;
Το κίνηµα του εθελοντισµού έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια στην Ελλάδα αλλά
δυστυχώς δεν είναι στα επίπεδα που θα θέλαµε. Μόλις το 3% των πολιτών
δραστηριοποιούνται σε Μ.Κ.Ο. ενώ στην Ε.Ε. αυτό το ποσοστό αγγίζει το 10%.
Υπάρχουν πολλές Μ.Κ.Ο. όπως η greenpeace hellas, η wwf, ο Αρκτούρος, η
Αρχέλων, η οικολογική εταιρεία ανακύκλωσης, η Oρνιθολογική εταιρεία, η ελληνική
εταιρεία προστασίας της φύσης κ.α. µε πάρα πολύ σηµαντικό έργο στον τοµέα του
περιβάλλοντος. Η κάθε µία από αυτές έχει ένα συγκεκριµένο χώρο στον οποίο
δραστηριοποιείται. Τα τελευταία χρόνια µιλάµε περισσότερο για τον όρο της
αειφορίας και επειδή δεν υπήρχε κάποια οργάνωση στην Ελλάδα σχετική µε την
προώθηση της αειφορίας προχωρήσαµε στην ίδρυση µιας αστικής µη κερδοσκοπικής
οργάνωσης την ελληνική εταιρεία αειφόρου ανάπτυξης η οποία δραστηριοποιείται
από το 2004 σε θέµατα προώθησης αυτού του µοντέλου ανάπτυξης που είναι φιλικό
προς το περιβάλλον προωθεί την κοινωνική δικαιοσύνη και είναι οικονοµικά
~ 114 ~
βιώσιµο. Στόχος είναι να προσφέρει έργο µε όσο το δυνατόν χαµηλότερο κόστος για
τους πολίτες.
-Τι συναισθήµατα αποκοµίζετε από την συνεισφορά σας ως εθελοντές;
Είµαστε πολύ ικανοποιηµένοι από αυτό που κάνουµε, µας γεµίζει χαρά. Είναι πάρα
πολύ σηµαντικό το να αισθάνεται κάποιος ότι προσφέρει στην κοινωνία και κυρίως
όταν βλέπεις τα αποτελέσµατα αυτής της δουλειάς και αναπτύσσεσαι εσωτερικά και
ο ίδιος. Αναγκάζεσαι να ξεφύγεις λίγο από το στενό επαγγελµατικό πλαίσιο και
γνωρίζεις και άλλους ανθρώπους µε πάρα πολλά διαφορετικά ενδιαφέροντα. Βλέπεις
την ευχαρίστηση στο πρόσωπο των ανθρώπων που τους βοηθάς και την ευγνωµοσύνη
που σου δείχνουν.
-Περιγράψτε µας µια καθηµερινή σας µέρα ως πρόεδρος της ελληνικής εταιρείας
αειφόρου ανάπτυξης.
Χρειάζεται τακτική, συχνή επικοινωνία µε τους συνεργάτες µου στο γραφείο ώστε
ανά πάσα στιγµή να µπορώ να απαντήσω σε οποιοδήποτε πρόβληµα είτε οικονοµικής
είτε ακόµα και οργανωτικής φύσεως. Τα απογεύµατα µπορεί να έχω συναντήσεις οι
οποίες να ξεκινάνε από έναν οικονοµολόγο και να καταλήγουν σε έναν βουλευτή ή
έναν άνθρωπο που ζητάει δουλειά.
-Ως τώρα ποιες είναι οι δράσεις που έχετε πραγµατοποιήσει µέσα από την εταιρεία
σας;
Έχουµε κυρίως εστιάσει στο κοµµάτι της εκπαίδευσης δηµιουργώντας προγράµµατα
για το περιβάλλον και την αειφορία (αει+φέρω), ταυτόχρονα όµως έχουµε περάσει
και στον περιβαλλοντικό τοµέα. Έχουµε εκπονήσει αρκετές µελέτες για ∆ήµους
ιδιαίτερα σε ότι αφορά τις δυσπρόσιτες και ορεινές περιοχές για την ανάπτυξη του
εναλλακτικού ή πεζοπορικού τουρισµού. Επίσης ενηµερώνουµε τους πολίτες για
ζητήµατα που αφορούν την βελτίωση της ζωής στο αστικό περιβάλλον
(ταρατσόκηπους, νοµική βοήθεια).
-Ποίες οργανώσεις ασχολούνται µε τα υποθέµατα της εργασίας µας; (ακτές, δάση,
θάλασσες, αέρας)
•
Σχετικά µε τις ακτές και τις θάλασσες, οργανώσεις που πραγµατοποιούν
εθελοντική δράση είναι η «∆ίκτυο Μεσόγειος S.O.S» του κ.Χρυσόγιαλου
(ευρωβουλευτής οικολόγος) και η «Ηelmepa». Ο λόγος που υπάρχουν αυτές
οι οργανώσεις είναι γιατί ένα µεγάλο ποσοστό της οικονοµίας µας στηρίζεται
στον τουρισµό και ένα µεγάλο µέρος του τουρισµού στηρίζεται στις ακτές και
στις παραλίες της χώρας µας.
~ 115 ~
•
Ως αναφορά τον αέρα µία πολύ γνωστή περιβαλλοντική µη κυβερνητική
οργάνωση η οποία ασχολείται µε το αστικό περιβάλλον είναι η ecocity η
οποία κάθε χρόνο διοργανώνει ένα πρόγραµµα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης
στο οποίο συµµετέχουν παιδιά γυµνασίου.
•
Στα δάση µεγάλη δουλειά γίνεται στη wwf και στον Αρκτούρο ο οποίος εκτός
από τα ζώα φροντίζει και για τα οικοσυστήµατά τους. Η wwf έχει εθελοντές
για την προστασία δασών οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί πριν αναλάβουν δράση.
-Είσαστε αισιόδοξος πως µπορεί να αλλάξει κάτι;
Επειδή είµαι εκπαιδευτικός δεν δικαιούµαι να µην είµαι αισιόδοξος. Το
χρειαζόµαστε όλοι και ιδιαίτερα οι Έλληνες σε αυτή την δύσκολη περίοδο πρέπει
να κάνουµε µια επανάσταση δηµιουργικότητας. Πρώτα να αλλάξουµε εµείς τον
εαυτό µας και ύστερα τον περίγυρο µας, να περάσουµε από ακροατές σε ενεργοί
πολίτες. Εγώ θέλω να συγχαρώ όσους ασχολούνται µε το θέµα του περιβάλλοντος
και του εθελοντισµού και αισιοδοξώ πως όλοι θα µπορέσουµε να αφιερώσουµε
ένα µέρος του χρόνου µας για να προσφέρουµε στην κοινωνία, στον άνθρωπο,
στην πατρίδα και στο κόσµο γενικότερα.
-Που πιστεύετε ότι αναπτύσσεται η µεγαλύτερη περιβαλλοντική εθελοντική
δράση στην Ελλάδα;
Προβάλλεται περισσότερο στις ακτές και στις θάλασσες γιατί όπως
προαναφέρθηκε αναπτύσσονται περισσότερες οικονοµικές δραστηριότητες λόγω
του τουρισµού. Υπάρχουν και δράσεις οι οποίες δεν προβάλλονται ωστόσο είναι
το ίδιο σηµαντικές. Οργανώσεις όπως η greenpeace, η wwf και άλλες που σας
ανέφερα ασχολούνται και µε την θάλασσα στην Ελλάδα ακριβώς γιατί
προσφέρεται το θαλάσσιο περιβάλλον.
-Οι εθελοντές δραστηριοποιούνται αρκετά στην Ελλάδα κατά την γνώµη σας;
Υπάρχει αρκετή δράση η οποία όµως έχει περισσότερο επιφανειακό χαρακτήρα
και λιγότερο ουσιαστικό και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν
έχουν συµφωνήσει ποια είναι η σωστή µεθοδολογία παραδείγµατος χάρη για την
αναδάσωση. Ακούγονται πολλές απόψεις οι οποίες διχάζουν την κοινή γνώµη και
γίνονται πολλές συζητήσεις πάνω στον τρόπο µε τον οποίο πρέπει να δράσουµε.
~ 116 ~
-Τέλος, τι σας ώθησε να ασχοληθείτε µε τον εθελοντισµό;
Με ώθησαν δύο πράγµατα. Το πρώτο ήταν πως επιθυµούσα να κάνω δηµιουργικά
πράγµατα και να συνεργαστώ µε πολύ κόσµο. Να κερδίσω πράγµατα που δεν
µετριούνται µε χρήµα αλλά προσωπικά οφέλη. Να ανακαλύψω αξίες που
υπερβαίνουν τα στενά οικονοµικά όρια και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής. Το
δεύτερο ήταν πως ήθελα να ανακαλύψω τον ίδιο µου τον εαυτό και να δω πού
µπορώ να φτάσω µέσα από την εθελοντική δράση.
-Σας ευχαριστούµε πολύ!
4.7.ΠΗΓΕΣ
1. Michael Norton: 365 Τρόποι να Αλλάξεις τον Κόσµο
2. http://www.wwf.gr/
3. http://www.arcturos.gr/gr/
4. http://www.greenpeace.org/greece/el/
helmepajunior.gr/
5. medsos.gr
6. econews.gr
7. archelon.gr
8. www.hcg.gr
9. www.wikipedia.gr
10. www.eea.europa.eu
11. http://www.airquality.dli.mlsi.gov.cy/
12. http://www.ecocity.gr/
13. http://www.ergoerevnitiki.gr/
~ 117 ~
4.8 ΕΠΙΛΟΓΟΣ
∆ουλεύοντας για την εργασία µας αντιληφθήκαµε την σηµαντικότητα του
εθελοντισµού και αποκοµίσαµε στοιχεία που µας έκαναν να αλλάξουµε τρόπο
σκέψης. Ειδικά απέναντι στο περιβάλλον, ο εθελοντισµός έχει ζωτική
σηµασία. Θα ήταν ευχής έργο όλο και περισσότεροι εθελοντές να
πλαισιώσουν αυτές τις οργανώσεις που αναφέραµε στην εργασία µας , ή και
άλλες στις οποίες δεν είχαµε την ευκαιρία να αναφερθούµε ,για να αλλάξει η
συνείδηση του λαού µας προς το καλύτερο , αλλά και για να δώσουµε ένα νέο
όραµα ελπίδας στη χώρα µας.
«Ο ασυγχρονισµός της φύσης και του ανθρώπου
έφερε τον ασυγχρονισµό της ψυχής και του
σώµατος».
Οδ. Ελύτης, «Ανοιχτά Χαρτιά»
~ 118 ~

Ασφαλής χρήση του διαδικτύου (κείμενο)

Ερώτηση του βουλευτή κ. Καραγιαννίδη για την παρουσία καδμίου

Κατεβάστε το PDF

Σχέδιο Νόμου και Αιτιολογική Έκθεση

2013

Νέα Εκπαιδευτήρια Γ . Μαλλιάρα Ερευνητική Εργασία Α ` Λυκείου

Μην πείς ποτέ σου «είναι αργά» κι αν χαμηλά έχεις πέσει, κι αν λύπη

Πανελλήνιες 2013 | Νεοελληνική Γλώσσα - Έκθεση

Κύκλοι Μαθημάτων Ψυχιατρικού

Η Σχολική Μόδα

ΑΔΑ: Ω69Μ0-ΒΘ1 - Pamvotis Press

εδώ - ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ για μια Ανοικτή Κοινωνία

Τεύχος 126 - Σύλλογος Συνταξιούχων Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος

2. Ασφάλεια στο Διαδίκτυο - Κίνδυνοι και τρόποι προστασίας για

οδηγος προγραμματος γυναικειας επιχειρηματικοτητας

οδηγίες για το ανέβασμα ενός μουσικοθεατρικού έργου

C M Y M Y Y Y K - RetailBusiness Awards

σχεδιο δρασης 2014-2015

business stories

Εδώ - Παιδική HELMEPA

Κακοποίηση - psychotherapy