Προσομοίωση και παραμετροποίηση δικτύων Η/Υ με τη χρήση λογισμικού Ασσιόγλου Γεώργιος 1 και Αριστειδάκης Ιωάννης2 1,2 1 Εκπαιδευτήρια Απόστολος Παύλος [email protected] , [email protected] Επιβλέπων Καθηγητής: Τζήμκας Λάζαρος Καθηγητής Πληροφορικής, Εκπαιδευτήρια Απόστολος Παύλος [email protected] ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην σημερινή εποχή, τα δίκτυα Η/Υ έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς καθώς είναι απαραίτητα σε πολλούς τομείς της ζωής μας. Δίκτυα Η/Υ, δηλαδή πολλοί υπολογιστές και περιφερειακά υπολογιστών συνδεδεμένα κατάλληλα ώστε να επικοινωνούν μεταξύ τους, χρησιμοποιούνται σε σχολεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, τράπεζες, εταιρίες, ξενοδοχεία, εμπορικές επιχειρήσεις μέχρι και στα σπίτια μας. Η δυνατότητα της ασύρματης δικτύωσης έδωσε την δυνατότητα να συνδεθεί κάποιος σε ένα δίκτυο Η/Υ χωρίς να απαιτείται υποδομή καλωδίωσης και έτσι κάθε χρήστης με ένα φορητό υπολογιστή ή ένα έξυπνο κινητό μπορεί να συνδεθεί σε κάποιο ασύρματο δίκτυο το οποίο μπορεί να είναι σε ένα πολυκατάστημα, στο σπίτι κάποιου φίλου, σε κάποιο εστιατόριο ή καφετέρια, ακόμη και σε τρένο ή αεροπλάνο. Όμως, πόσα πραγματικά γνωρίζουμε για τα δίκτυα Η/Υ, τι συσκευές απαιτούνται για να φτιάξουμε ένα δικό μας, τι ρυθμίσεις πρέπει να εφαρμοστούν και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος διασύνδεσης τους για μια ασφαλή και αξιόπιστη επικοινωνία μεταξύ τους; Στη συγκεκριμένη εργασία παρουσιάζονται τα μέρη από τα οποία αποτελείται ένα δίκτυο Η/Υ, δηλαδή, οι συσκευές διασύνδεσης και οι ρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν για να επικοινωνούν μεταξύ τους αποτελεσματικά. Αναλύονται οι διάφορες τοπολογίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εγκατάσταση ενός τοπικού δικτύου και γίνεται η προσομοίωση τους. Μέσω της προσομοίωσης, με την βοήθεια του εμπορικού προγράμματος Cisco Packet Tracer 5.1, επιχειρείται να παρουσιαστούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε τοπολογίας ώστε να βρεθεί η καταλληλότερη. Υλοποιήθηκαν πραγματικά δίκτυα υπολογιστών όπως το τοπικό δίκτυο του εργαστηρίου υπολογιστών του σχολείου και το δικτύου υπολογιστών του σχολείου. Επιπλέον δοκιμάζονται οι ρυθμίσεις του δικτύου που πρέπει να εφαρμοστούν για την βέλτιστη απόκριση του, δηλαδή αυτές που θα προσφέρουν ταχύτητα, αξιοπιστία, αποτελεσματικότητα και ασφάλεια. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Δίκτυα Η/Υ, προσομοίωση, τοπικά δίκτυα, ασύρματα δίκτυα, Packet Tracer, απόκριση δικτύου, παραμετροποίηση. 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην παρούσα εργασία θα αναλυθούν πως λειτουργούν τα δίκτυα υπολογιστών και επισημαίνονται οι ιδιότητες τους, οι συσκευές διασύνδεσής τους και οι τρόποι επικοινωνίας τους. Ένα δίκτυο υπολογιστών αποτελεί ένα σύστημα επικοινωνίας δεδομένων που συνδέει δύο ή περισσότερους υπολογιστές και περιφερειακές συσκευές (π.χ. εκτυπωτές, κάμερες, σαρωτές). Για να υλοποιηθεί, όμως, ένα δίκτυο Η/Υ είναι απαραίτητο να υπάρχουν κάποιες συσκευές διασύνδεσής του που να συνδέουν μεταξύ τους υπολογιστές και τις περιφερειακές συσκευές ώστε να επικοινωνούν μεταξύ τους αποτελεσματικά. Οι σημαντικότερες δικτυακές συσκευές είναι:  Κάρτες Δικτύου (Network Interface Cards NIC): Παρέχουν τη φυσική σύνδεση μεταξύ του καλωδίου του δικτύου και του εσωτερικού διαδρόμου (bus) του υπολογιστή (Σχήμα 1α). Οι κάρτες δικτύων μετατρέπουν τα καθαρά bits του υπολογιστή, σε πληροφορία συμβατή με τα ηλεκτρικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του πρωτοκόλλου του δικτύου.  Επαναλήπτες (Repeaters) hub: Δικτυακή συσκευή 2ου επιπέδου που συνδέει υπολογιστές ενός δικτύου και μεταφέρει τα πακέτα δεδομένων σε όλους τους Η/Υ του δικτύου ταυτοχρόνως χωρίς να διακρίνει σε ποιον αναφέρονται τα πακέτα δεδομένων ώστε να τα στείλει σε συγκεκριμένους υπολογιστές (Σχήμα 1β). Η κύρια λειτουργία του είναι να αναζωογονεί τα σήματα που κυκλοφορούν μέσα σε καλώδιο, προκειμένου να συνεχισθεί η μετάδοσή τους μέχρι τον προορισμό τους.  Μεταγωγείς (switch): Δικτυακή συσκευή 2ου επιπέδου που συνδέει υπολογιστές ενός δικτύου και μπορεί να διακρίνει σε ποιον αναφέρονται τα πακέτα δεδομένων και να τα αποστέλλει στον κατάλληλο υπολογιστή του δικτύου που ανήκει (Σχήμα 1γ). Συνδέει όμως μόνο υπολογιστές που ανήκουν σε ένα δίκτυο και όχι σε διαφορετικά. Πρακτικά μπορούμε να πούμε πως αποτελεί συνδυασμό επαναλήπτη (hub) και γέφυρας. Οι μεταγωγείς έχουν πολλές πόρτες όπως και τα hub. Σε κάθε θύρα του switch μπορεί να συνδεθεί ένας υπολογιστή, ένα hub, ένα άλλο switch ή ένας δρομολογητής (router). Συνεπώς, είναι μια πιο «έξυπνη» συσκευή από τα hub γιατί διακρίνει σε ποιον υπολογιστή αναφέρονται τα δεδομένα καθώς προωθεί μόνο σε αυτόν και όχι σε όλους όπως συμβαίνει με τα hub (Σχήμα 1δ). Σχήμα 1: Βασικές Δικτυακές Συσκευές α. Κάρτα Δικτύου β. Συσκευή Hub γ. Συσκευές Switch δ. Δρομολόγηση σε Hub και Switch  Δρομολογητής (router): Δικτυακή συσκευή 3ου επιπέδου που χρησιμοποιείται για να συνδέσει μεταξύ τους διαφορετικά δίκτυα υπολογιστών (τοπολογίες) ή κάποιο δίκτυο υπολογιστών που θέλει να έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Κάνει 2 διευθυνσιοδότηση, με βάση τις λογικές διευθύνσεις (ΙΡ address) που έχουμε καθορίσει στους σταθμούς εργασίας (Σχήμα 2). Δηλαδή αναγνωρίζει την διεύθυνση ΙΡ του αποστολέα και του παραλήπτη των δεδομένων και προωθεί κατάλληλα τα πακέτα δεδομένων μέχρι να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους. Μπορούμε γι’ αυτό τον λόγο να πούμε ότι οι δρομολογητές δημιουργήθηκαν για το λογικό διαχωρισμό των δικτύων με βάση την διεύθυνση του πρωτοκόλλου που υλοποιούν. Τέλος για να συνδεθούν όλες αυτές οι συσκευές μεταξύ τους ώστε να δημιουργηθεί το δίκτυο υπολογιστών είναι απαραίτητο το φυσικό μέσω σύνδεσης που για ενσύρματες συνδέσεις είναι καλώδια (Straight Through, Cross Over), οπτικές ίνες ή για ασύρματες συνδέσεις το μέσο ζεύξης είναι ο αέρας. Παράλληλα, για την επίτευξη της μεταφοράς δεδομένων/πακέτων έχουν οριστεί κάποιες ηλεκτρονικές διευθύνσεις, λεγόμενες IP, που υπακούν στο πρωτόκολλο TCP/IP. Συγκεκριμένα, κάθε υπολογιστής που είναι συνδεδεμένος στο δίκτυο έχει μια σταθερή μοναδική διεύθυνση ΙP η οποία επιτρέπει σε κάθε άλλον υπολογιστή του δικτύου να τον προσδιορίσει απόλυτα και σε τελική ανάλυση τον διαφοροποιεί από τις άλλες συσκευές του δικτύου. Συνεπώς, για την λειτουργία ενός δικτύου Η/Υ απαραίτητη είναι η ενσύρματη (καλώδια) ή ασύρματη συνδεσμολογία, η ύπαρξη υπολογιστών ή περιφερειακών συσκευών, ένας διανομέας hub ή ένας κατανεμητής switch (συνηθέστερος), ένας δρομολογητής router και οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις ΙP. Σχήμα 2: Συσκευές router ενσύρματο (αριστερά) και ασύρματο (δεξιά) ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ Περιγραφή του λογισμικού Cisco Packet Tracer 5.1 - Δυνατότητες Το κύριο εργαλείο το οποίο χρησιμοποιήθηκε στην εκπόνηση της εργασίας, ήταν η χρήση του προγράμματος εξομοίωσης δικτυακών συσκευών Cisco Packet Tracer 5.1. Με το πρόγραμμα αυτό ο χρήστης έχει την δυνατότητα να υλοποιήσει και να δοκιμάσει την λειτουργία δικτύων Η/Υ καθώς περιέχει πραγματικές δικτυακές συσκευές της εταιρείας Cisco. Το λογισμικό χρησιμοποιεί δύο τύπους επιφάνειας εργασίας. Πρώτον την Λογική όπου δημιουργείται το σχηματικό διάγραμμα του δικτύου, γίνονται οι ρυθμίσεις των συσκευών και πραγματοποιείται η προσομοίωση της λειτουργίας. Δεύτερον, τη Φυσική επιφάνεια εργασίας (Σχήμα 6) όπου γίνεται η απεικόνιση της γεωγραφικής κατανομής του δικτύου αλλά και της φυσικής εικόνας των δικτυακών συσκευών πάνω σε ένα rack (ένα επιτοίχιο μεταλλικό ντουλάπι που φιλοξενεί τον ενεργητικό δικτυακό εξοπλισμό όπως πχ. router, modem, switch και παθητικό εξοπλισμό 3 όπως πχ καλώδια) το οποίο μπορεί να βρίσκεται σε κάποιο γραφείο ενός κτιρίου μίας πόλης τα οποία ορίζονται από τον χρήστη. Αναλυτικότερα, ο χρήστης μπορεί να εισάγει Routers, Switches, Hubs, ασύρματες συσκευές, συνδέσεις (καλώδια διαφόρων τύπων, οπτικές ίνες) και τερματικές συσκευές (υπολογιστές, servers, εκτυπωτές, τηλεφωνικά κέντρα), είτε επιλέγοντας κάποια έτοιμα μοντέλα της εταιρείας που κυκλοφορούν και στο εμπόριο, είτε προσαρμόζοντας ο ίδιος ο χρήστης κάποια συσκευή σύμφωνα με τις απαιτήσεις του. Ο χρήστης απλά πρέπει να επιλέξει την κατάλληλη συσκευή επιλέγοντας το εικονίδιο που την αναπαριστά και μπορεί να την εισάγει στην Λογική επιφάνεια εργασίας. Αφού έχουν επιλεγεί οι επιθυμητές συσκευές, είναι εφικτή η συνδεσμολογία των συσκευών, που μπορεί επιτευχθεί είτε με ενσύρματη καλωδίωση επιλέγοντας αυτόματα τα καλώδια ή χειροκίνητα (καλώδιο χαλκού straight-through, καλώδια χαλκού Cross-Over, ομοαξονικό καλώδιο, οπτική ίνα, τηλεφωνικό καλώδιο κα), είτε ακόμη με ασύρματη καλωδίωση, με την προϋπόθεση, να υπάρχει κάποιο ασύρματο σημείο πρόσβασης. Σχήμα 3: Φυσική Επιφάνεια εργασίας, απεικόνιση δικτύου υπολογιστών Επιπλέον, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί ότι ένα σημαντικό κριτήριο για την ορθή διασύνδεση ενός δικτύου στο λογισμικό είναι ο χρόνος, διότι απαιτούνται κάποια μικρά χρονικά διαστήματα μέχρι να συγχρονιστούν οι δικτυακές συσκευές. Το ίδιο συμβαίνει και στην πραγματικότητα, από την στιγμή, δηλαδή, που τεθεί σε λειτουργία κάποιος δρομολογητής για παράδειγμα, απαιτείται κάποιος χρόνος για να εντοπίσει τις IP των συσκευών που συνδέει, να δημιουργήσει πίνακες δρομολόγησης και στην συνέχεια μπορούν οι τερματικές συσκευές να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά μέσω 4 αυτού του δρομολογητή. Στην συνέχεια, έχοντας συνδέσει ο χρήστης τις συσκευές μεταξύ τους, μπορεί να πραγματοποιήσει τις κατάλληλες ρυθμίσεις (παραμετροποίηση) κάθε συσκευής για να εξασφαλίσει την επιτυχή επικοινωνία μεταξύ των συσκευών και γενικά την υλοποίηση ενός δικτύου Η/Υ. Του δίνεται η δυνατότητα, δηλαδή, να προσθέσει ή να αφαιρέσει κάρτες δικτύου στους υπολογιστές, ή αντίστοιχα κάποιες έξτρα θύρες καλωδίων στους δρομολογητές, να ορίσει διευθύνσεις ΙP, κωδικούς πρόσβασης και άλλες εξειδικευμένες, αλλά απαραίτητες ρυθμίσεις για την σωστή λειτουργία ενός δικτύου. Έπειτα, εξετάζεται η επικοινωνία μεταξύ των συσκευών, δηλαδή, αν και πώς επιτυγχάνεται η αποστολή και η λήψη των πακέτων πληροφοριών στις συσκευές του δικτύου, σε χρόνο προσομοίωσης του προγράμματος, αλλά και σε πραγματικό χρόνο. Πέρα όμως από την παραμετροποίηση του δικτύου, το λογισμικό παρέχει την δυνατότητα στον χρήστη να τοποθετεί σε γεωγραφικό χώρο το σύνολο των επιμέρους τοπολογιών του εικονικού δικτύου. Ειδικότερα, δημιουργούνται πόλεις, στις οποίες υπάρχουν κτίρια. Σε κάθε κτίριο είναι εφικτό να τοποθετηθούν διάφορα γραφεία που θα περιέχουν τοπολογίες δικτύων. Ταυτόχρονα, κάθε γραφείο μπορεί να επικοινωνεί με άλλα γραφεία (ενσύρματα ή ασύρματα) και να σχηματίζονται τοπολογίες δικτύων όπως θα ήταν, αν θα λειτουργούσαν στην πραγματικότητα. Ανακεφαλαιώνοντας, συμπεραίνουμε πως το πρόγραμμα Cisco Packet Tracer 5.1 μας δίνει την δυνατότητα να προσομοιώσουμε ένα εικονικό δίκτυο Η/Υ και να γίνει κατανοητό πως θα λειτουργούσε αν το δοκιμάζαμε στην πραγματικότητα. Υλοποίηση δικτύου υπολογιστών του Λυκείου μας Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, υλοποιήθηκε το πραγματικό δίκτυο του Λυκείου των Εκπαιδευτηρίων «ο Απόστολος Παύλος» (ενσύρματη καλωδίωση), και με βάση αυτό έγινε και ακόμη ένα μοντέλο το οποίο βασίζεται στην ασύρματη δικτύωση μεταξύ όλων των υπολογιστών του Λυκείου.. Προσομοιώθηκαν 5 σχολικοί χώροι (εργαστήριο πληροφορικής Λυκείου, γραφείο Διευθυντή-Υποδιευθυντή, γραφείο καθηγητών, γραφείο γραμματείας και εργαστήριο Σ.Ε.Π.) στους οποίους είναι εγκατεστημένοι Η/Υ. Ξεκινώντας με την ενσύρματη συνδεσμολογία, χρειάστηκαν 2 δρομολογητές router, 4 μεταγωγείς switch και φυσικά οι Η/Υ που συνδέονται μεταξύ τους και αποτελούν το δίκτυο που θα προσομοιωθεί. Αναλυτικότερα, το ενσύρματο σχολικό δίκτυο διαχωρίστηκε σε 3 διαφορετικές τοπολογίες. Η πρώτη, αφορά τον χώρο του εργαστηρίου της πληροφορικής, διαθέτει 1 switch, που συνδέει τους 19 υπολογιστές μεταξύ τους, και 1 router, το οποίο επικοινωνεί με τις άλλες 2 τοπολογίες. Η δεύτερη τοπολογία, αφορά τους 4 υπόλοιπους χώρους, διαθέτει 3 switch και 1 router. Το πρώτο switch, είναι αυτό που συνδέεται με το router της δεύτερης τοπολογίας και είναι συνδεδεμένο με τους υπολογιστές των διευθυντών και των καθηγητών. Το δεύτερο, είναι αυτό που συνδέει τους υπολογιστές του εργαστηρίου Σ.Ε.Π. και συνδέεται με το πρώτο switch. Στην συνέχεια, το τρίτο συνδέει τους υπολογιστές της γραμματείας και του φωτοτυπικού, αφού είναι συνδεδεμένο με το πρώτο switch. Τέλος, η τρίτη ενδιάμεση τοπολογία περιέχει τα 2 συνδεδεμένα router και χάρη σ΄ αυτήν επιτυγχάνεται η επικοινωνία των επιμέρους σχολικών χώρων, καθώς και πρόσβαση των υπολογιστών στο διαδίκτυο. Σε κάθε υπολογιστή ορίστηκε μοναδική στατική ΙΡ διεύθυνση ορίστηκαν οι προεπιλεγμένες πύλες καθώς και τα πρωτόκολλα δρομολόγησης στα router, ώστε να υπάρχει έλεγχος του δικτύου και σωστή ασφαλής λειτουργία του. 5 Σχήμα 4: Ενσύρματη συνδεσμολογία Εργαστήριο Πληροφορικής Γραμματεία/Φωτοτυπικό 2η Τοπολογία Καθηγητές Router Switch Διευθυντές 1η Τοπολογία Εργαστήριο Σ.Ε.Π. Μοντελοποίηση Ασύρματου Σχολικού Δικτύου Πραγματοποιήθηκε η μοντελοποίηση ενός δικτύου που θα μπορούσε να αντικαταστήσει το υπάρχων δίκτυο του λυκείου μας, η οποία δεν απαιτεί καμία υποδομή καλωδιώσεων καθώς βασίζεται σε ασύρματη δικτύωση και απαιτεί λίγες τροποποιήσεις στον υπάρχοντα εξοπλισμό για να υλοποιηθεί. Συγκεκριμένα υλοποιώντας το μοντέλο αυτού του δικτύου, δίνεται η δυνατότητα μέσω της προσομοίωσης με το λογισμικό να γίνει η εύρεση σεναρίων βέλτιστης απόκρισης δικτύου (ταχύτητα, αποτελεσματικότητα, ασφάλεια) για να βρεθεί η καταλληλότερη συνδεσμολογία. Ειδικότερα, όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη ενότητα, δοκιμάστηκαν οι ίδιοι σχολικοί χώροι, με μόνη διαφορά το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκε η ασύρματη δικτύωση. Απαραίτητες συσκευές ήταν, υπολογιστές που διέθεταν ασύρματη κάρτα δικτύου, 2 ενσύρματα και 4 ασύρματα router. Το κάθε ασύρματο router παίζει τον ρόλο του κατανεμητή switch, όπως στην ενσύρματη δικτύωση, συνδέει, δηλαδή, τους υπολογιστές με ασύρματο τρόπο. Στην συνέχεια, όπως και στην ενσύρματη συνδεσμολογία, χρησιμοποιήθηκαν 2 ενσύρματα router, τα οποία διαχώρισαν το δίκτυο σε 3 διαφορετικές τοπολογίες. Ταυτόχρονα, ένα 6 σημαντικό χαρακτηριστικό της συνδεσμολογίας αυτής είναι ότι παρέχεται η κατάλληλη ασφάλεια στις τοπολογίες των ασυρμάτων δικτύων με την χρήση ονομάτων της κάθε ασύρματης τοπολογίας (SSID) και συνθηματικών(WEP,WPA,WPA2) τα οποία γνωρίζει μόνο ο χρήστης ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον αποκλεισμό μηεξουσιοδοτημένων χρηστών στο δίκτυο. Επιπλέον δίνει την δυνατότητα στους καθηγητές και στους μαθητές να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο αλλά και σε αρχεία και εκτυπωτές οι καθηγητές και οι μαθητές χωρίς να είναι απαραίτητος ένας σταθερός υπολογιστής, καθώς μπορούν να χρησιμοποιήσουν κάποιο φορητό υπολογιστή ή και κινητό τηλέφωνο με WiFi σύνδεση. Τέλος δεν αποδόθηκαν ΙΡ διευθύνσεις επειδή γινόταν αυτόματη απόδοση ΙΡ σε κάθε συσκευή ώστε να εξυπηρετεί καλύτερα και όλες τις νέες συσκευές που θα επιθυμούσαν να χρησιμοποιήσουν το δίκτυο. Σχήμα 5: Ασύρματη συνδεσμολογία Wi-Fi Router Router WiFi Router ΣΥΖΗΤΗΣΗ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με την προσομοίωση των δύο παραπάνω διατάξεων για την υλοποίηση του δικτύου του σχολείου μας βγήκαν κάποια σημαντικά συμπεράσματα. Κατ’ αρχήν, η αρχιτεκτονική με ενσύρματη δικτύωση παρείχε μεγαλύτερες ταχύτητες στην μετάδοση των πακέτων δεδομένων σε σχέση με την ασύρματη, γεγονός που αποδείχθηκε και με την προσομοίωση πακέτων σε πραγματικό χρόνο που παρέχει το λογισμικό. Επιπλέον η ενσύρματη δικτύωση έδινε την δυνατότητα καλύτερης διαχείρισης του δικτύου (ακριβής απόδοση διευθύνσεων ΙΡ και όχι τυχαία) και αποτροπή μη-εξουσιοδοτημένων χρηστών καθώς δεν μπορούσε να έχει πρόσβαση κάποιος με ασύρματη συσκευή. Από την άλλη η αρχιτεκτονική που υιοθετεί ασύρματη δικτύωση παρέχει πολύ μεγαλύτερη ευελιξία 7 επειδή μπορεί να εξυπηρετηθεί οποιοσδήποτε χρήστης βρίσκεται μέσα στην ακτίνα του δικτύου (περίπου 30 μέτρα) χωρίς να είναι αναγκαίο να συνδέσει τον υπολογιστή του σε κάποια πρίζα δικτύου. Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος εάν υποκλαπεί ο κωδικός πρόσβασης του ασύρματου Router να έχουν πρόσβαση παραβατικοί χρήστες που θα κάνουν κατάχρηση. Τέλος επειδή γίνεται αυτόματη διευθυνσιοδότηση σε κάθε νέο χρήστη που προσπαθεί να συνδεθεί στο δίκτυο, ώστε να εξυπηρετηθούν αποτελεσματικά όσο το δυνατόν περισσότεροι χρήστες, δεν μπορεί ο διαχειριστής να γνωρίζει ποιος χρήστης έχει συνδεθεί με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να γίνει κατάχρηση του δικτύου από ορισμένους χρήστες (μαθητές). Συνεπώς για τον εκπαιδευτικό χώρο του σχολείου ιδανικότερη υλοποίηση του δικτύου είναι η υπάρχουσα (ενσύρματη) από την άποψη ότι παρέχει μεγαλύτερη ταχύτητα στους χρήστες και υψηλότερη ασφάλεια. Από την άλλη αν επιθυμούμε να εξυπηρετήσουμε κάποιους απομακρυσμένους χρήστες (απομακρυσμένες αίθουσες ή μαθητές και καθηγητές) τότε πρέπει να προστεθεί κάποιο ασύρματο router ώστε να καλύπτει με το ελάχιστο κόστος (καθώς δεν απαιτούνται να τοποθετηθούν νέα καλώδια και λούκια καλωδιώσεων) μέγιστο αριθμό χρηστών. Πίνακας 1: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ενσύρματων και ασυρμάτων δικτύων Τύπος Δικτύου Ενσύρματο Ασύρματο Πλεονεκτήματα  Υψηλές Ταχύτητες (οπτικές ίνες)  Ασφάλεια  Φορητότητα και ευελιξία  Κόστος (όχι καλωδίωση)  Εξυπηρέτηση περισσότερων χρηστών  Ευκολία εγκατάστασης Μειονεκτήματα  Υψηλό Κόστος καλωδιώσεων  Εξυπηρέτηση λιγότερων χρηστών, έλλειψη ευελιξίας  Μικρή ακτίνα χρήσης  Χαμηλότερες ταχύτητες  Ασφάλεια (hacking)  Κίνδυνοι υγείας (ακτινοβολία) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Bartee C. Thomas, (1985). Data Communications, Networks and Systems, Howard W. Sams & Co., Inc. Breyer Robert and Riley Sean, (1995). Switched and Fast Ethernet: How It Works and Howto Use It, Ziff Davis Press. Cantor, D.G., Gerla, M., (1974). Optimal Routing in a Packet-Switched Computer Network, IEEE Transaction on Computers, C-23 Issue:10. Cisco Manuals and Tutorials: Cisco: www.cisco.com David L. Mills, (1995). Improved algorithms for synchronizing computer network clocks, IEEE Transactions on Networking, Volume 3, Issue 3. Lawrence G. Roberts, Barry D. Wessler, (1970). Computer network development to achieve resource sharing, Proceeding AFIPS conference, New York, USA. Tanebaum A., (1997). Computer Networks, Prentice Hall, Computer Networks, 2nd edition. Άλεξόπουλος, Λαγογιάννης, (1997). Τηλεπικοινωνίες και Δίκτυα Υπολογιστών. Πορμόρτσης, (1997). Εισαγωγή στις Νέες Τεχνολογίες Επικοινωνιών. 8