Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
2.
MASOVNE NEZARAZNE
BOLESTI
UTICAJ DEPRESIJE NA
METABOLIČKU KONTROLU DIJABETESA
Snježana Pejičid Popovid, Marija Burgid Radmanovid,
Valentina Soldat Stankovid, Gabriela Maleševid
1.
Klinički centar Banja Luka
UTICAJ AUTONOMNE DISFUNKCIJE NA
KARDIOVASKULARNU FUNKCIJU KOD OBOLJELIH
SA DIJABETESOM MELITUSOM TIP 2
Uvod: Depresija je čest komorbidni i konkomitantni
poremedaj kod oboljelih od dijabetes melitusa (DM). Ona
komplikuje tok i ishod osnovne bolesti, produžava
liječenje i ubrzava napredovanje komplikacija DM.
Depresija je kod oboljelih sa DM povezana sa lošim
kvalitetom
života,
neadekvatnim
pridržavanjem
dijetalnog načina ishrane, fizičke aktivnosti i
medikamentne terapije.
Snježana Pejičid Popovid
Klinički centar Banja Luka
Uvod: Dijabetesna kardiomiopatija (DK) je oboljenje
srčanog mišida kod oboljelih sa dijabetes melitus tipa 2,
koje se karakteriše dijastolnom disfunkcijom lijeve
komore u odsustvu arterijske hipertenzije, ishemijske
bolesti srca ili drugog kardiovaskularnog oboljenja.
Pojedine studije su pokazale da prisutnost dijabetesne
kardiovaskularne autonomne neuropatije (DKAN) ima
ulogu u patogenezi kardiovaskularne disfunkcije.
Cilj: Utvrditi u grupi oboljelih sa dijabetesom melitusom
prisustvo depresije i njen uticaj na stepen metaboličke
kontrole bolesti.
Ispitanici i metode: U studiji je učestvovalo 38 oboljelih
sa DM, prosječne starosti 32,7 godina, 27 žena i 11
muškaraca. U procjeni depresivnosti korišdena je
Zungova skala samoprocjene depresivnosti, te upitnik o
sociodemografskim podacima.
Cilj: Utvrditi postojanje DKAN i DK kod oboljelih sa
dijabetes melitus tip 2, kao i korelaciju DKAN i DK.
Ispitanici i metode: U studiju je uključeno 60 ispitanika;
30 bolesnika sa dijabetesom tip 2 bez arterijske
hipertenzije i ishemijske bolesti srca, prosječne starosti
55,7±5,058, prosječnog trajanja dijabetesa 11,5±5,264
godina, HbA1c 7,5±1,0%, te 30 zdravih ispitanika koji su
činili kontrolnu grupu. Svim ispitanicima je urađen
dvodimenzionalni ehokardiogram sa tkivnim Dopplerom i
kardiovaskularni testovi (Valsalva manevar, test dubokog
disanja, test ustajanja iz ležedeg položaja, test
ortostatske hipotenzije i Hend grip test). Dijastolna
disfunkcija je određena na osnovu parametara
definisanih Konsensus dokumentom za određivanje
dijastolne srčane insuficijencije Evropskog udruženja za
srčanu insuficijenciju i ehokardiografiju.
Rezultati: Upitnik o sociodemografskim podacima je
pokazao da je: u odnosu na radni status, bilo 18
nezaposlenih, 10 zaposlenih, 3 penzionera, 3 učenika i 4
studenta. U odnosu na bračni status u braku je bilo 22, a
van braka 16 osoba. U odnosu na socioekonomski status
25 ih je bilo prosječnoga, 9 dobrog i 4 lošeg statusa.
Srednju stručnu spremu imalo je 27 ispitanika, 6 visoku, a
5 osnovnu. Iz grada su bila 24 ispitanika, a iz sela 14. Na
osnovu Zungove samoprocjenske skale depresivnosti
klinički značajan nivo depresije imalo je 20, blažu
depresivnu simptomatologiju 16, a bez depresije bila su 2
ispitanika. U grupi depresivnih dijabetičara nezadovoljavajudu glikoregulaciju je imalo 65% ispitanika.
Rezultati: DKAN se javljala kod svih oboljelih sa
dijabetesom tip 2 (100%, p<0,001) i to kao manifestna
DKAN (60%, p<0,001). Prisustvo DKAN nije koreliralo sa
stepenom glikoregulacije što ukazuje da DKAN nije samo
posljedica ved, vjerovatno, prethodnik hiperglikemije.
Kod oboljelih sa manifestnom DKAN postojala je
dijastolna disfunkcija lijeve komore kao ekvivalent DK u
83,3% slučajeva, što upuduje na visoku korelaciju
p<0,001.
Zaključak: Prisutnost depresije je predikcija loše
metaboličke kontrole dijabetesa melitusa. Prediktori
depresije bili su duže trajanje dijabetesa, niska socijalna
podrška i nezaposlenost.
3.
KONTINUIRANO SUPKUTANO MJERENJE GLIKEMIJE
POBOLJŠAVA METABOLIČKU KONTROLU
KOD DJECE SA DIJABETESOM MELITUSOM TIPA 1
BEZ POVEDANJA HIPOGLIKEMIJSKIH DOGAĐAJA
Zaključak: Prisustvo DKAN kod oboljelih sa dijabetesom
tip 2 otkriva kardiovaskularni rizik i igra znatnu ulogu u
patogenezi kardiovaskularne disfunkcije. Postojanje
znatne korelacije DKAN i DK može ukazivati na isti
etiopatogenezni mehanizam.
Gordana Bukara Radujkovid,
Stevan Bajid, Snežana Petrovid Tepid
Pedijatrijska klinika, Klinički centar Banja Luka
Uvod: Hipoglikemija je glavni ograničavajudi faktor u
postizanju ciljnih vrijednosti glikemije kod djece sa
dijabetes melitusom tipa 1. Poboljšanje glikemijske
kontrole često je pradeno trostrukim porastom ozbiljnih
1
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
hipoglikemija (DCCT studija). Učestalost hipoglikemija je
važna i kao potencijalni rizik za kognitivni razvoj djeteta.
provodili u prosjeku 20 procedura. Kombinacija
antibiotika uključivana je prema nalazu antibiograma, a u
6 slučajeva uključen je ertapenem kao monoterapija.
Ultrazvučno potpomognuti debridman je rađen shodno
kliničkom nalazu na stopalu. Regulacija glikemije je
strogo kontrolisana. Rane su previjane modernim
oblogama prema vrsti rane.
Cilj: Ispitati da li uvođenje sistema kontinuiranog
supkutanog mjerenja glikemije (SKSMG) poboljšava
metaboličku kontrolu nakon 3 mjeseca kod djece i
adolescenata sa dijabetes melitusom tipa 1 bez
povedanja broja hipoglikemija.
Rezultati: Četiri pacijenta (3 muškarca i 1 žena) su
upudena na dalji hirurški tretman u sljededa tri mjeseca,
dok je kod ostalih došlo do sanacije lezija u narednih šest
mjeseci.
Ispitanici i metod: Ispitivano je 40 djece, 18 dječaka i 22
djevojčice, uzrasta 13,7±3,3 godina, HbA1c > 8% i trajanje
dijabetesa 6,3±4,0 godine. Djeca su nosila SKSMG sistem
(Medtronic MiniMed) 72 časa na početku ispitivanja, a
mjerili su kapilarno glikemiju devet puta tri dana na
početku ispitivanja i nakon tri mjeseca, kao i HbA1c. Na
osnovu trodnevne grafički prikazane glikemije korigovana
je insulinska terapija na početku ispitivanja.
Zaključak: Hiperbarična oksigenacija ima značajnu ulogu
u liječenju ulceracija dijabetesnog stopala. Kombinovani
način liječenja, pri čemu se terapijski modaliteti uključuju
u cilju sinergističkog dejstva, doprinose boljem
terapijskom odgovoru.
Rezultati: Dobijeno je značajno poboljšanje koncentracije
HbA1c nakon tri mjeseca, (sa 10,0% na 8,6%), a
zabilježena je i manja učestalost hipoglikemija. Takođe,
djeca su kradi dio dana provela u stanju hipoglikemije
nakon 3 mjeseca (13%) u odnosu na početak ispitivanja
(16,4% dana).
5.
HIPERBARIČNA OKSIGENOTERAPIJA
U LIJEČENJU DIJABETESNE POLINEUROPATIJE
I SISTEMSKOG VASKULITISA
Zaključak: Sistem kontinuiranog supkutanog mjerenja
glikemije omogudava bolju metaboličku kontrolu kod
djece sa dijabetes melitusom tipa 1 bez povedanja broja
hipoglikemijskih događaja.
Snežana Kutlešid Stevid, Aleksandar Gajid,
Bojana Krivokuda, Đorđe Dejid, Danijela Gajid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
4.
Uvod: Diabetes mellitus je često praden komorbiditetima,
što dodatno otežava liječenje. Hiperbarična oksigenoterapija (HBOT), poboljšava cirkulaciju krvi (smanjuje
viskoznost plazme, smanjuje agregabilnost trombocita,
ubrzava neokapilarizaciju, odnosno stvaranje novih
krvnih sudova, i povedava elastičnost opne eritrocita).
Oštedenje mikrocirkulacije pluda i transporta kiseonika
kroz alveo kapilarnu membranu, smanjena transportna
funkcija krvi i povedana potreba krvi za kiseonikom, zbog
oksidacije aminokiselina i lipida dovode do tkivne i
delijske hipoksije.
ULOGA HIPERBARIČNE OKSIGENACIJE
U KOMBINOVANOM LIJEČENJU
LEZIJA KOD DIJABETESNOG STOPALA
Aleksandar Gajid, Đorđe Dejid,
Snežana Kutlešid Stevid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Dijabetesno stopalo kao jedna od kasnih
komplikacija dijabetes melitusa (DM) predstavlja
značajan medicinski, ali i društveno-ekonomski problem.
Pravovremeno i odgovorno liječenje dijabetesnog stopala
može značajno da utiče na smanjenje procenta
amputacija uzrokovanih dijabetesom.
Cilj: Pokazati efekat HBOT kod pacijenta sa dijabetesnom
polineuropatijom i sistemskim vaskulitisom.
Prikaz slučaja: Pacijentkinja, rođena 1957. godine, iz
Banje Luke, primljena u Zavod za fizikalnu medicinu i
rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid” radi provođenja
HBOT po preporuci reumatologa i endokrinologa, a zbog
komplikacija osnovnog oboljenja (dijabetes melitus,
sistemski vaskulitis ili Syndroma Churg-Strauss). Na Klinici
za reumatologiju, Kliničkog centra Banja Luka, kod
bolesnice su nađeni pozitivan pANCA, povišeni eozinofili,
bazofili, monociti, sinuzitis, laringitis, bronhijalna astma,
kožni
vaskulitis,
artritis,
polineuropatija
i
pseudomembranozni kolitis. Na prijemu u Zavod u
kliničkoj slici su dominirali znaci dijabetesne
polineuropatije. Spirometrijski nalaz je ukazivao na
srednje teški poremedaj ventilacije mješovitog, više
opstruktivnog tipa. Pacijentkinja je provela 15 seansi
HBOT pri pritisku 2.0 ATA u trajanju 60 minuta.
Cilj: Prikazati ulogu hiperbarične oksigenacije (udisanje
100% kiseonika u hiperbaričnim komorama, pri čemu je
pritisak vedi od 1,0 ATA) u kombinovanom liječenju
dijabetesnog stopala.
Ispitanici i metode: Pradeno je 30 insulin zavisnih
pacijenta sa dijabetes melitus tipom 2, sa ulceracijama u
okviru dijabetesnog stopala (22 muškarca i 8 žena,
prosječne starosti 52 godine). Lezije su klasifikovane od II
do IV stepena Wagnerove skale. Indikovanost tretmana
potvrđivana je mjerenjem mikrocirkulacije (tcpO2 and
LDP). Efikasnost liječenja evaluirana je kliničkim nalazom,
te mjerenjem mikrocirkulacije. Svi pacijenti su provodili
tretman u jednomjesnim hiperbaričnim komorama u
trajanju od 60 minuta pri pritisku od 2,0 ATA. Pacijenti su
2
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Subjektivne tegobe pacijentkinje su bile znatno
umanjene. Spirometrijski nalaz je bio u poboljšanju (VC
109%, FEF 50 89,6%, FEF 75 64%). Kontrolni EMNG nalaz
je pokazao značajno poboljšanje.
Cilj: Proceniti kvalitet života dijabetičara sa hipertenzijom.
Ispitanici i metod: Korišden je upitnik 15D (Sintonen)
dijabetičara koji imaju i hipertenziju. Ispitivanje je
provedeno u februaru 2011. u Domu zdravlja Kruševac.
Zaključak: HBOT je veoma korisna terapijska procedura u
liječenju dijabetesne polineuropatije, kao i sistemskog
vaskulitisa.
Uvod: Dijabetes melitus (DM) je masovno nezarazno
oboljenje sa brojnim komplikacijama koje kao krajnji
ishod često imaju amputaciju donjih ekstremiteta. Zavod
za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid“
je referentna ustanova u kojoj se provodi primarna,
dijelom i sekundarna protetička rehabilitacija, kao visoko
specijalizovano područje bolničke rehabilitacije.
Rezultati: Obuhvadena su 22 muškarca i 28 žena
prosečne starosti 69 godina. Dijabetičari sa HbA1c do 7%
se bolje kredu, manje se zamaraju, imaju bolje pražnjenje
i imaju manje psihičke probleme. 15D skor je 0,7720 kod
grupe sa HbA1c do 7 % prema 0,6890 kod grupe saHbA1c
preko 7%, što je visoko statistički značajno. Prema
vrednostima glikemije našte, u grupi sa glikemijom do 7
mmol/L, ispitanici su pokretljiviji i bolje obavljaju
uobičajene aktivnosti. 15D skor je 0,7546 kod grupe sa
glikemijom do 7 mmol/L i to je statistički značajno više u
odnosu na grupu sa glikemijom preko 7 mmol/L sa
skorom od 0,6974. U prvoj grupi je HbA1c 6,9%, a u
drugoj je 7,56% što je stistički značajno više. Prema polu,
bolji kvalitet života imaju muškarci u spavanju, a žene u
pražnjenju i imaju manje nelagodnosti i simptoma. Žene
imaju bolju kontrolu bolesti: HbA1c je 7,24% prema
7,57% kod muškaraca, a glikemija je 7,43 mmol/L prema
8,04 mmol/L kod muškaraca. 15D skor muškaraca je
0,7177, a skor žena 0,07108 i nema razlike. Srednje
vrednosti arterijskog pritiska su u granicama normale.
Cilj: Ukazati na vodedu ulogu DM kao etiološkog faktora
za amputacije donjih ekstremiteta, te smanjenje starosne
dobi ovih pacijenata.
Zaključak: Kvalitet života dijabetičara, to jest 15D skor je
u korelaciji sa dobrom kontrolom bolesti. Razlike po polu
nisu značajne.
6.
DIABETES MELLITUS: VODEDI UZROK
AMPUTACIJA DONJIH EKSTREMITETA
Bojana Krivokuda, Biljana Majstorovid, Danijela Gajid,
Nikola Bajid, Jelena Stankovid, Dobrinka Živanid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Bolesnici i metode: Prospektivnom studijom su
obuhvadena 664 pacijenta koji su kroz period od 3 godine
(2008, 2009, 2010.) prošli proces protetičke rehabilitacije
u Zavodu „Dr Miroslav Zotovid“. Pacijenti su razvrstani po
grupama, a s obzirom na pol, dob, nivo amputacije,
etiologiju, primarnu ili sekundarnu protetičku
rehabilitaciju, kao i na protetisane i neprotetisane.
8.
DIABETES MELLITUS:
NAJČEŠDA BOLEST STARIJEG DOBA?
Vesna Bankovid, Ljubinka Simonovid,
Bratislava Šarac, Valentina Stankovid Cekid
Rezultati: Tokom 2008. godine proces protetičke
rehabilitacije je provelo 230 pacijenata, tokom 2009. 202,
a tokom 2010. 232. Etiološki je dominirao DM u 64%
slučajeva u 2008, 69% u 2009, 71% u 2010. godini.
Prosječna starost je iznosila 64 godine u 2008, 60 godina
u 2009. i 2010. godini.
Kudno lečenje i medicinska nega
sa palijativnim zbrinjavanjem,
Dom zdravlja Niš
Uvod: Diabetes mellitus (DM) spada u grupu
metaboličkih bolesti sa hiperglikemijom, zbog
poremedaja u sekreciji insulina, poremedaja njegovog
dejstva ili kombinacijom obaju poremedaja. Tokom
trajanja bolesti dolazi do oštedenja oka, bubrega, srca,
nerava i krvnih sudova.
Zaključak: Veliki je broj pacijenata sa amputiranim
donjim ekstremitetima zbog DM. DM je vodedi uzrok
amputacija donjih ekstremiteta i pada prosječne starosti
ovih pacijenta.
Cilj: Pokazati koliko pacijenata organizacione jedinice
Kudnog lečenja Doma zdravlja Niš, boluje od DM i
procentualnu zastupljenost hroničnih komplikacija.
7.
KVALITET ŽIVOTA
DIJABETIČARA SA HIPERTENZIJOM
Ispitanici i metod: Korišdeni su zdravstveni kartoni 450
pacijenata Kudnog lečenja Doma zdravlja Niš tokom
2009. godine, starosti od 65 do 85 godina.
Nada Vukadinovid, Biljana Cimbaljevid
Dom zdravlja Kruševac
Rezultati: Od 450 pacijenata, njih 108 (24%) boluje od
DM. Žene češde boluju od DM 66 (61%). Od DM tipa 1
boluje 37% pacijenata, a 63% od DM tipa 2. Kod svih
pacijenata prisutne su hronične komplikacije DM.
Prisutna je polineuropatija kod 79,7%, retinopatija kod
Uvod: Kvalitet života predstavlja individualnu percepciju
životne pozicije u kulturi i sistemu postojedih vrednosti.
3
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
46,5%, slepih ima 2,1%, kardiovaskularna bolest je
prisutna kod 36,8%, cerebrovaskularni insult doživelo je
35,17%, dijabetesnu nefropatiju ima 18,13% obolelih,
gangrena se javila kod 6,5%, a amputaciju ekstremiteta
doživelo je 2,6% pacijenata. Od ukupnog broja obolelih,
samo 15% ima jednu hroničnu komplikaciju, a 85% vedi
broj udruženih komplikacija.
Zaključak: Primenom alfa-lipoinske kiseline došlo je do
redukcije simptoma dijabetesne polineuropatije kod svih
ispitanih pacijenata u vedoj ili manjoj meri.
10.
UČESTALOST DIJABETESNE RETINOPATIJE
KOD PACIJENATA LIJEČENIH
U DOMU ZDRAVLJA U PRIJEDORU
Zaključak: Diabetes mellitus je bolest kojoj je neophodno
posvetiti najvedu pažnju u grupi starijih osoba, jer je
lečenje dugotrajno, a komplikacije su mnogobrojne i
česte.
Brankica Galid
Dom zdravlja Prijedor
9.
Uvod: Dijabetesna retinopatija predstavlja hroničnu
evolutivnu
mikrovaskularnu
komplikaciju.
Ova
komplikacija dijabetes melitusa (DM) tip 1 i 2 je vodedi
uzrok sljepode u razvijenom svijetu.
ALFA-LIPOINSKA KISELINA U LEČENJU
DIJABETESNE POLINEUROPATIJE
Ljubica Nožinid Vilus, Miroslav Milješid
Cilj: Utvrditi učestalost i klinički klasifikovati dijabetesne
retinopatije, u odnosu na tip i trajanje DM, dob,
parametre metaboličke kontrole DM i vrijednosti
arterijskog pritiska.
Dom zdravlja Šabac
Uvod: Dijabetesna polineuropatija je učestala
mikroangiopatska komplikacija šederne bolesti i od nje
pati više od polovine obolelih. Definiše se kao prisustvo
raznih znakova i simptoma vezanih za disfunkciju
perifernih nerava. Savremena farmakoterapija ne
poznaje adekvatan lek za ovu ireverzibilnu komplikaciju
šederne bolesti. Značajno mesto u tretmanu pripada alfalipoinskoj kiselini koja štitedi Schwannove delije popravlja
segmentnu demijenilizaciju, smanjujudi aksonsku
degeneraciju i popravlja mikrocirkulaciju u vasa vasorum,
što utiče na smanjenje simptoma periferne
polineuropatije (bol, pečenje, parestezije i ukočenost).
Materijal i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 200
oboljelih od DM tip 1 i 2 duže od 5 godina, koji su liječeni
u 8 ambulanti porodične medicine Doma zdravlja u
Prijedoru, od 15. decembra. 2010. do 14. januara 2011.
godine.
Rezultati: Utvrđena je dijabetesna retinopatija kod
15,13% ispitanih. Proliferativna retinopatija je
zastupljena kod 16,8%, a neproliferativna kod 83,2%.
Dijabetesna retinopatija je utvrđena kod 21 (81,3%)
ispitanika sa DM tip 1, u dobi između 41 i 64 godine i
trajanjem DM duže od 10 godina, i 9 (18,7%) ispitanika sa
DM tip 2 u dobi iznad 64 godine i trajanjem DM duže od
5 godina. Kod svih pacijenata sa dijabetesnom
retinopatijom vrijednosti parametara metaboličke
kontrole DM i krvnog pritiska su iznad preporučenih.
Cilj: Prikazati rezultate primene alfa-lipoinske kiseline
radi ublažavanja subjektivnih tegoba kod pacijenata sa
dijabetesnom polineuropatijom.
Materijal i metode: Pradeno je 20 pacijenata (9 žena i 11
muškaraca) obolelih od dijabetes melitusa u trajanju od 3
do 15 godina (prosek 8 godina). Prosečna starost je bila
59 godina. Alfa-lipoinska kiselina je svim pacijentima
propisana u dozi 600 mg našte, 2 sata pre ustajanja
tokom 6 meseci. Svi pacijenti su pregledani tri puta: na
početku terapije, nakon mesec dana i potom nakon četiri
meseca. Pradena su četiri simptoma: bol, pečenje,
parestezije i ukočenost. Ocenjivanje svakog simptoma su
obavljali lekar i pacijent subjektivnom procenom jačine
simptoma na skali od 1 do 5 (veda ocena za jače tegobe).
Zaključak: Dijabetesna retinopatija je učestalija kod
pacijenata sa dijabetes melitusom tip 1 i trajanjem
bolesti iznad 10 godina. Neproliferativni oblik dijabetesne
retinopatije je najzastupljeniji.
11.
UČESTALOST DIJABETES MELITUSA KOD GOJAZNIH
RADNIKA RUDNIKA I TERMOELEKTRANE „UGLJEVIK“
Vinko Đurid
Rezultati: Pre uvođenja terapije, pacijenti su subjektivne
simptome ocenjivali ocenama od 2 do 5 (od umereno do
veoma jako), a najvedi broj pacijenta za prisustvo sva
četiri simptoma dao je ocenu oko 4 (prosek: bol 4,0,
žarenje 4,0, trnjenje 3,9, ukočenost 3,75). Nakon
provedenog tretmana, kojeg su svi pacijenti dobro
podneli i bez neželjenih reakcija koje bi zahtevale prekid,
ocena je bila nešto veda od 2 (prosek: bol 2,55, žarenje
2,25, trnjenje 2,4, ukočenost 2,25).
Privatna zdravstvena ustanova medicine rada
„Medical”, Bijeljina
Uvod: Gojaznost i problemi povezani sa njom
predstavljaju jedan od najvažnijih javnozdravstvenih
problema. Prema podacima SZO, 2000. godine bilo je 250
miliona jako gojaznih. Gojaznost je ozbiljno hronično
oboljenje koje se karakteriše uvedenjem masne mase
tijela, u mjeri koja dovodi do narušavanja zdravlja i može
dovesti do mnogih medicinskih komplikacija, koje
4
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
umanjuju kvalitet života i skraduju dužinu života, a
liječenje ima visoku cijenu. Gojazne osobe imaju vedi
morbiditet i mortalitet. Prekomjerna težina i debljina
predstavljaju najvažniji faktor rizika za mnoge bolesti.
Gojazni ljudi imaju vede izglede da obole od hroničnih
nezaraznih oboljenja, među kojima je dijabetes melitus
jedna od najozbiljnijih.
izračunat indeks tjelesne mase (ITM). Korišdene su
posljednje preporuke Svjetske zdravstvene organizacije
„Child Graft Standards”, prema kojima su analizirane
kategorije: prekomjerno uhranjene djece (ITM između +2
i +3 SD) i gojazne djece (ITM iznad +3SD za uzrast i pol).
Rezultati: Tokom 3 godine sistematski pregledi su
obavljeni kod 819 djece (414 djevojčica, 50,50%; 405
dječaka, 49,50%). Prekomjernu uhranjenost i gojaznost
imaju 172 (21%) od čega je prekomjerno uhranjenih 123
(15%) i gojaznih 49 (6%). Zastupljenost djevojčica je
22,70% (94), a dječaka 19,30% (78).
Cilj: Utvrditi da li gojaznost utiče na prevalenciju
dijabetesa melitusa kod radnika Rudnika i termolektrane
„Ugljevik“.
Ispitanici i metode: Korišdeni su podaci periodičnog
pregleda 1.435 radnika Rudnika i termoelektrane
„Ugljevik“, koji su obavljeni u 2010. godini, i kojima je
utvrđivan indeks tjelesne mase (ITM) na pregledu. Skoro
dvije tredine (61,6%) radi na radnim mjestima gdje su
prisutni posebni uslovi rada. Njihova prosječna životna
dob je 52,9±5,6 godina, prosječan ukupan radni staž je
32,1±5,6, a ekspozicioni radni staž 21,9±7,7 godina.
Zaključak: Gojaznost je jedan od najvedih izazova javnog
zdravlja u 21. vijeku, koji se mora rješavati udruženim
naporima sistema zdravstva, obrazovanja i porodice.
Potrebno je tokom svakodnevnog rada edukovati
porodicu s ciljem pravilne ishrane i povedanja fizičke
aktivnosti.
Rezultati: Prekomjerna gojaznost je utvrđena kod 42,5%
2
radnika (BMI≥35 kg/m ), 24,6% je gojazna (BMI 25,0-29,9
2
kg/m ), 27,6% ili nešto malo više od četvrtine radnika ima
2
normalnu tjelesnu masu (BMI 18,5-24,9 kg/m ), dok je
2
5,3% pothranjenih radnika (BMI ≤18,5 kg/m ). Dijabetes
melitus је utvrđen kod 5,4% pregledanih (17,9%
dijabetes melitus tip I i 82,1% dijabetes melitus tip II).
2
Prosječan BMI je 29,3±3,5 kg/m , dok je prosječna
vrijednost glukoze u krvi bila 8,7±2,4 mmol/L. Devet od
deset radnika kod kojih je dijagnostikovan dijabetes
melitus (89,8%) ima prekomjernu tjelesnu masu, od kojih
2
41,0% ima izraženu gojaznost (BMI≥30 kg/m ), a 48,8% je
gojazno i samo 10,2% ima normalnu tjelesnu masu, dok
nije nađen ni jedan dijabetičar u grupi pothranjenih.
13.
UČESTALOST METABOLIČKOG SINDROMA
KOD OBOLJELIH OD PSORIJAZE
Đuka Ninkovid Baroš, Bogdan Zrnid*,
Alma Prtina*, Vesna Gajanin*
Klinika za dermatovenerologiju,
Klinički centar Banja Luka;
*Medicinski fakultet Banja Luka
Uvod: Psorijaza je bolest nepredvidivog toka, sa različitim
kliničkim manifestacijama. U svijetu od psorijaze boluje
više od 80 miliona ljudi, što čini 5% svih dermatoza.
Pacijenti sa psorijazom imaju povedan rizik za razvoj
insulinske
rezistencije,
gojaznost,
poremedaj
metabolizma masti i hipertenziju koje karakterišu
metabolički sindrom (MS).
Zaključak: U ispitivanoj grupi radnika su četiri puta češde
zastupljeni oni sa prekomjernom tjelesnom masom.
Najvedi broj gojaznih je u dobi od 51 do 60 godina. Nije
nađen ni jedan radnik sa dijabetesom mlađi od 30
godina. Kod gojaznih radnika učestalost dijabetesa
melitusa je značajno češda, čak devet puta, nego kod
onih sa normalnom tjelesnom masom.
Cilj: Utvrditi učestalost MS i pojedinih njegovih činilaca
kod osoba oboljelih od psorijaze.
Bolesnici i metode: Istraživanjem je obuhvadeno 49
pacijenata sa različitim kliničkim oblicima psorijaze,
podijeljenim u dvije starosne grupe (do 40 godina i stariji
od 40 godina). Dijagnoza psorijaze je utvrđena na osnovu
kliničkih parametara i/ili patohistološke analize
izmijenjene kože.
12.
GOJAZNOST KAO RASTUDI PROBLEM KOD DJECE
Željka Kovačevid Miličevid,
Milan Miličevid, Sanja Glišid
Rezultati: Prevalencija metaboličkog sindroma kod
ispitanika je određivana prema Konsenzusu definicija iz
2009. godine, koji podrazumijeva prisustvo triju od
sljededih pet parametara: centralna gojaznost (mjerena
povedanim obimom struka), snižena vrijednost HDL
holesterola, povišene vrijednosti serumskih triglicerida,
povišen arterijski pritisak i povišena glikemija natašte.
Učestalost metaboličkog sindroma u pacijenata oboljelih
od psorijaze je visoka (47%). Najzastupljeniji parametri
metaboličkog sindroma kod pacijenata sa psorijazom su
centralana gojaznost (44% muškaraca i 38% žena) i
hipertenzija (34% muškaraca i 24 % žena).
Dom zdravlja Teslid
Uvod: Gojaznost poprima epidemijski karakter, ne
zaobilazedi ni zemlje u tranziciji. Gojaznost u djetinjstvu
često se nastavlja i u adultnoj dobi dovodedi do mnogih
zdravstvenih i socioekonomskih problema.
Cilj: Prikazati stalni porast broja djece sa prekomjernom
tjelesnom težinom.
Ispitanici i metode: Podaci su uzeti iz kartona
sistematskih pregleda predškolske djece gdje su
evidentirana antropometrijska mjerenja, a zatim
5
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Zaključak: Učestalost metaboličkog sindroma kod
oboljelih od psorijaze je značajno viša nego u opštoj
populaciji.
radnih dizel-mašina, kao i prisustvo hemijskih štetnosti,
loša osvijetljenost, izloženost buci i vibracijama, skučen
radni prostor, naporan psihofizički rad i smjenski rad.
Periodični ljekarski pregledi se vrše, kako bi se vidjelo da
li je zbog djelovanja profesionalnih štetnosti došlo do
oštedenja zdravlja radnika, otkrivanjem patoloških stanja
i ranih znakova oboljenja, koja su kontraindikovana za
rad u uslovima povedanog profesionalnog rizika, da bi se
na vrijeme takav radnik izdvojio i spriječio nastanak
invalidnosti.
14.
OBOLJENJA ŽUČNE KESE I GOJAZNOST
KOD DIJABETIČARA
Svetlana Petrovid, Snježana Renovčevid Bogdanov
Dom zdravlja Kruševac
Cilj: Utvrditi koje grupe bolesti hroničnog karaktera
učestvuju
u
morbiditetu
radnika
Rudnika
i
termoelektrane „Ugljevik“ i da li profesionalne štetnosti
na radnim mjestima utiču na prevalenciju specifičnog
morbiditeta.
Uvod: Najčešda oboljenja žučne kese su: kalkuloza, akutni
i hronični holecistitis, dok su kalkuloza zučnih puteva i
tumori ređi. Oboljenja su češda kod žena nego kod
muškaraca.
Ispitanici i metode: Korišdeni su rezultati periodičnog
ljekarskog pregleda rudara i radnika Rudnika i
termoelektrane „Ugljevik“, koji su izvršeni u periodu od
23. avgusta 2010. do 17. novembra 2010. godine, u
skladu sa odrebama Zakona o zaštiti na radu Republike
Srpske (Službeni glasnik Republike Srpske 1/2008).
Radnici su pregledani prema programu pregleda po
Pravilniku o prethodnim i periodičnim ljekarskim
pregledima radnika na radnim mjestima sa povedanim
rizikom (68/2008).
Cilj: Utvrditi povezanost oboljenja zučne kese i gojaznosti
kod dijabetičara.
Ispitanici i metode: Istražianje je obavljeno u Domu
zdravlja Kruševac u periodu od 1. januara do 31. marta
2011. Istraživanjem je obuhvadeno 176 dijabetičara
starosti od 31 do 84 godine: 114 (64,80%) žena i 62
(35,20%) muškarca. Prosečna starost ispitanika je
67,11±4,6 godina. Korišdeni su podaci iz zdravstvenih
kartona dijabetičara.
Rezultati: U toku periodičnih pregleda, od ukupno 1.435
zaposlenik, pregledan je 761 (53,1%) rudar, 444 radnika
(30,9%) iz termoelektrane i 230 iz radne zajednice
(16,0%). Pregledani su imali prosječno 47,3±8,3 godina
života, 25,4±9,6 godina radnog i 17,4±8,8 godina
ekspozicionog radnog staža u sve tri posmatrane radne
jedinice. U toku pregleda, kod 13,4% radnika nije nađeno
ni jedno oboljenje hroničnog karaktera, a kod ostalih
86,6% radnika nađeno je ukupno 3.662. U ukupan broj
ušla su i oboljenja refrakcione anomalije vida, koje su kod
velike vedine radnika posljedica godina života i ne
smatraju se patološkim nalazom u pravom smislu.
Najviše oboljenja hroničnog karaktera (1.994) utvrđeno
je kod radnika u rudniku, zatim 1.153 oboljenja kod
radnika u termoelektrani, dok je u radnoj zajednici
utvrđeno 565. Ipak, po jednom pregledanom radniku u
rudniku i termoelektrani prosječan broj utvrđenih
oboljenja je 2,6, dok je u radnoj zajednici 2,5.
Rezultati: Nije bilo statistički značajne razlike u
starosnom dobu ispitivanih žena (66,25±11,6) i
muškaraca (68,57±12,1). Normalnu uhranjenost imalo je
15,90% ispitanika (18 žena i 10 muškaraca); prekomernu
telesnu težinu imalo je 56,80% (58 žena i 42 muškaraca);
gojaznih je bilo 27,30% (38 žena i 10 muškaraca).
Prosečan indeks telesne mase (BMI) bio je (28,48±3,81),
2
kod žena nešto vedi (28,88±4,01 kg/m ) u odnosu na
2
muškarce (27,76±3,13 kg/m ). Ova razlika je statistički
značajna. Oboljenja žučne kese utvrđena su kod 70
(39,80%) ispitanika, dok je bez oboljenja 106 (60,20%).
Zaključak: Žene dijabetičari češde boluju od bolesti žuči
(71,40%) u odnosu na muškarce (60,40%). Kod onih koji
imaju neko oboljenje žuči prosečan BMI je 29,13±3,7
2
2
kg/m , dok je kod onih bez oboljenja 28,04±3,82 kg/m ,
što je statistički značajno.
15.
Zaključak: Utvrđena je pozitivna korelacija između broja
oboljenja hroničnog karaktera i godina života, ukupnog i
ekspozicionog radnog staža.
HRONIČNI MORBIDITET RADNIKA RUDNIKA I
TERMOELEKTRANE „UGLJEVIK“
NA PERIODIČNOM PREGLEDU 2010.GODINE
Vinko Đurid
Privatna zdravstvena ustanova medicine rada
„Medical”, Bijeljina
Uvod: Zbog prirode tehnološkog procesa, u Rudniku i
termolektrani „Ugljevik“ značajno su prisutne mnoge
profesionalne štetnosti, kao što su: nepovoljni
meteorološki i mikroklimatski faktori, prašina, otrovni i
štetni gasovi, izduvni gasovi iz dimnjaka, izduvni gasovi iz
6
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
16.
kojima je bilo ranog oboljevanja od kardiovaskularnih
bolesti (KVB).
PROCJENA UHRANJENOSTI DJECE PRED POLAZAK
U OSNOVNU ŠKOLU I U ZAVRŠNOM RAZREDU
OSNOVNE ŠKOLE
Cilj: Utvrditi do čega dovodi gojaznost udružena sa lošim
navikama u ishrani i smanjenom fizičkom aktivnošdu i
koliko su učestale hiperlipoproteinemie (HLP) kod tih
osoba.
Daliborka Pejid, Andrea Tomid,
Slađana Cvijanovid Benke,
Aida Zildžid Moralid, Željko Petrovid
Pacijenti i metode: Pregledano je 89 ispitanika (48 žena i
41 muškarac). Uzeti su podaci o starosti, naslednim
oboljenjima, fizičkom opteredenju. Svakom ispitaniku je
izmeren arterijski pritisak (TA), određen indeks telesne
mase (ITM) i lipidni status.
Dom zdravlja Doboj
Uvod: Poremedaj ishrane danas predstavlja globalni
problem. Gojaznost u dječjem dobu je faktor rizika za
razvoj mnogih bolesti (dijabetes melitus tip 2) i pojavu
emotivnih problema.
Rezultati: Prosečna starost ispitivane grupe je 51 godina.
Kod 39% ispitanika u svakodnevnoj ishrani su pretežno
zastupljeni ugljeni hidrati, kod 32% hrana bogata
proteinima biljnog i životinjskog porekla, a 29% ispitanika
u ishrani koristi pretežno namirnice bogate mastima
životinjskog porekla. Samo 34 (38,20%) ispitanika se
pridržava higijensko-dijetetskog režima ishrane. Sa
normalnim ITM ima 24% ispitanika, ostali imaju ITM >
2
25kg/m . Kod 5 (5,62%) ispitanika je ITM > 40! U odnosu
na porodična oboljenja najviše su zastupljene KVB i
endokrina oboljenja. Povišen TA ima 27% ispitanika (67%
muškaraca i 33% žene). Lakim fizičkim opteredenjima je
svakodnevno izloženo 48 (53,93%) ispitanika, srednje
teškim 19 (21,35%), a težak fiziči rad obavlja 22 (24,72%)
ispitanika. Holesterol je povišen kod 73% ispitanika,
trigliceridi kod 65%. LDL holesterol je povišen kod 50%
ispitanika, a nizak HDL holesterol je utvrđen kod 57%
ispitanika.
Cilj: Analizirati i uporediti stanje uhranjenosti djece pri
upisu u osnovnu školu i u završnom razredu osnovne
škole.
Metod: Korišdene su vrijednosti tjelesne visine i tjelesne
mase dobijene sistematskim pregledom, izračunat indeks
tjelesne mase (ITM) i poređen sa standardnim
vrijednostima za zdravu djecu istog pola i uzrasta.
Određen je procenat gojazne djece (ITM na ili iznad 95.
percentila) i pothranjene djece (ITM ispod 5. percentila).
Rezultati: Od 306 djece, uzrast 6 i 7 godina, pregledane
pre upisa u prvi razred osnovne škole bilo je: 167 (54,6%)
djevojčica i 139 (45,4%) dječaka. Gojaznih je bilo 22
(15,8%) dječaka i 24 (14,37%) djevojčice, pothranjenih 23
(16,55%) dječaka i 23 (13,77%) djevojčice. U uzorku od
200 pregledane djece devetog razreda osnovne škole,
uzrasta 13, 14 i 15 godina, bilo je: 102 (51%) dječaka i 98
(49%) djevojčica. Gojaznih je bilo 12 (11,76%) dječaka i 9
(9,1%) djevojčica, pothranjenih 5 (4,9%) dječaka i 8
(8,16%) djevojčica.
Zaključak: Hiperlipopreoteinemija je povezana sa lošim
navikama u ishrani i smanjenom fizičkom aktivnošdu.
Veliki broj ispitanika je gojazan, boluje od hipertenzije i
ima pozitivnu porodičnu anamnezu za kardiovaskularna i
endokrina oboljenja. Lekari primarne zdravstvene zaštite
bi trebalo da posvete vedu pažnju prevenciji,
individualnom i grupnom zdravstveno vaspitnom radu,
kako bi se što veda pažnja skrenula na rešavanje
problema hiperlipopreoteinemija.
Zaključak: Dobijeni rezultati potvrđuju postojanje
poremedaja ishrane (i gojaznosti i pothranjenosti) kod
oba pola i obje starosne grupe, kao i postojanje razlike
između anliziranih grupa koja nije statistički značajna. S
tim u vezi, zadatak porodičnih ljekara koji brinu o zdravlju
djece jeste da prepoznaju djecu u riziku i blagovremeno
započnu preventivne mjere.
18.
UTICAJ TERAPIJE METFORMINOM NA METABOLIČKI
SINDROM KOD NOVOOTKRIVENIH PACIJENATA
SA DIJABETESOM MELITUSOM TIP 2
17.
UTICAJ GOJAZNOSTI, SMANJENE FIZIČKE AKTIVNOSTI I
LOŠIH NAVIKA U ISHRANI NA POJAVU
HIPERLIPOPROTEINEMIJA
Marina Tomanid, Slobodan Tomanid, Rada Duronid
Opšta bolnica Doboj; Dom zdravlja Doboj
Gordana Papovid Đukid, Slaviša Đukid*,
Vesna Glišid**, Nada Mirkovid, Velina Petkovid**
Uvod: Metabolički sindrom (MS) je definisan kao skup
faktora rizika za nastanak kardiovaskularnih bolesti i
dijabetesa melitusa tipa 2 (DM2), a uključuje:
abdominalnu
gojaznost,
dislipidemiju,
glukoznu
intoleranciju i hipertenziju. Mnogi istraraživači se slažu
da je insulinskka rezistencija direktan uzrok metaboličkih
poremedaja, mada tačan uzrok nastanka MS nije poznat.
Smatra se da je on rezultat genetskih faktora i načina
života, uključujudi način ishrane i fizičku aktivnost.
Dom zdravlja Vrbas; *Klinički centar Vojvodine, Novi Sad;
**Zavod za zdravstvenu zaštitu radnika Kragujevac
Uvod: U opštoj populaciji vrednosti ukupnog holesterola i
triglicerida bi trebalo određivati kod svih odraslih osoba
(starijih od 20 godina) najmanje jednom u 5 godina, kao i
kod dece od 10 godina, ukoliko potiču iz porodica u
7
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Prisustvo MS kod neke osobe višestruko povedava rizik za
nastanak
kardiovaskularnih
bolesti,
ishemijskog
moždanog udara i DM2. MS je veoma zastupljen kod
pacijenata sa DM2, pa čak 70-80% oboljelih ima ovaj
sindrom.
ispitanika, jer su se bavili fizičkom aktivnošdu, a rezultati
Apneja testa su bili u opsegu 30-40 sec. Samo 4 (8%)
ispitanika je uspelo da snizi telesnu masu, povedaju MI, a
rezultati Apneja testa >60 sec. je potvrdilo pretpostavku
da bavljenje fizičkom aktivnošdu može da dovede do
smanjenja telesne mase. Karakteristično je da nijedna
osoba ženskog pola nije imala rezultate Apneja testa >60
sec, jer se nisu bavile fizičkom aktivnošdu, a kao razlog su
navodile da nisu imale vremena, jer su u međuvremenu
zasnovale porodicu i rodile decu.
Cilj: Ispitati da li terapija metforminom, kao lijekom za
popravljanje insulinske senzitivnosti, kod novootkrivenih
pacijenata sa DM2, utiče na komponente MS.
Ispitanici i metode: Studijom je obuhvadeno 15
novootkrivenih pacijenata sa DM2. Nakon određivanja
vrijednosti parametara MS (vrijednost glikemije našte,
nivo serumskih triglicerida i HDL holesterola, obim struka
i visina krvnog pritiska) uključena je terapija
metforminom. Ponovna kontrola parametara MS
urađena je nakon tri mjeseca.
Rezultati:
statistički
serumu i
uticaja na
pritiska.
Zaključak: Primenom umerene fizičke aktivnosti kod
ispitanika sa gojaznošdu I stepena, može značajno da se
utiče na smanjenje telesne mase i parametara gojaznosti.
Umerenu fizičku aktivnost može da ostvari znatno vedi
broj ljudi, zbog toga što su manje fizički naporne i lakše
se uklope u dnevnu rutinu pojedinca. Pacijent do
izabranog doktora stiže sa stečenim navikama u ishrani i
životnom ponašanju, koje je veoma teško promeniti, a
promenjene navike održati. Promocija fizičke aktivnosti
mora biti uključena u nacionalne strategije i kampanje,
kako bi se podigla svest javnosti o značaju koji fizička
aktivnost ima za pojedinca i za društvo uopšte.
Nakon terapije metforminom došlo je do
značajnog sniženja glikemije, triglicerida u
obima struka. Nije bilo statistički značajnog
vrijednosti HDL holesterola i visinu arterijskog
Zaključak: Terapija metforminom ima povoljan uticaj na
popravljanje metaboličkih poremadaja prisutnih u MS,
koji je često ispoljen kod pacijentata sa DM2.
20.
GOJAZNOST KAO FAKTOR RIZIKA ZA ARTERIJSKU
HIPERTENZIJU KOD RADNIKA RUDNIKA I
TERMOELEKTRANE „UGLJEVIK“
19.
UTICAJ UMERENE FIZIČKE AKTIVNOSTI
NA PARAMETRE GOJAZNOSTI
Vinko Đurid
Milica Nikolid Uroševid
Privatna zdravstvena ustanova medicine rada
„Medical”, Bijeljina
Dom zdravlja Vračar, Beograd
Uvod: Fizička aktivnost predstavlja sva kretanja koja
povedavaju energetsku potrošnju iznad potrošnje u
mirovanju. Umerenu fizičku aktivnost predstavlja
aktivnost na nivou 60-70% maksimalne srčane frekvence
(HRmax). Gojaznost (Obesitas) je hronična bolest koja se
ispoljava prekomernim nakupljanjem masti u organizmu i
povedanjem telesne mase (TM) za 10% vede od idealne.
Uvod: Gojaznost predstavlja veoma značajan faktor rizika
za mnoga hronična nezarazna oboljenja, među kojima je i
arterijska hipertenzija (AT) i kardiovaskularne bolest.
Pojedini autori navode da se AT tri do šest puta češde
javlja u gojaznih osoba, nego u onih normalne mase.
Cilj: Utvrditi da li gojaznost utiče na prevalenciju
arterijske hipertenzije u radnika rudnika i termoelektrane
„Ugljevik“ u odnosu na uslove rada.
Cilj: Utvrditi uticaj umerene fizičke aktivnosti na
definisane parametre gojaznosti.
Ispitanici i metode: Korišdeni su podaci dobijeni
periodičnim pregledom radnika Rudnika i termoelektrane
„Ugljevik“ koji su obavljeni u 2010. godini. Gojaznost je
utvrđivana prema indeksu tjelesne mase (ITM).
Ispitanici i metod: Definisani parametri za pradenje
gojaznosti su: indeks telesne mase (ITM) i relativna
masna komponenta (RMK). Analitičko-deskriptivnom
metodom i statističkom obradom dobijenih podataka,
pradeni su efekti umerene fizičke aktivnosti na stanje
2
telesne mase kod osoba čiji je ITM>30 kg/m , a RMK kod
žena >35% telesne masti i muškaraca >20% telesne
masti. U ispitivanju je učestvovalo 20 žena i 30
muškaraca prosečne starosti 30±5 godina. Istraživanje je
trajalo dve godine, od septembra 2008. do avgusta 2010.
Rađen je Apneja test kod ispitanika kao objektivni
pokazatelj fizičke aktivnosti.
Rezultati: AT je utvrđena kod 349 radnika (24,3%
pregledanih), od kojih skoro dvije tredine (61,9 %) radi na
radnim mjestima gdje su prisutni posebni uslovi rada.
Preko četiri petine radnika (82,8%) sa AT ima
prekomjernu (38,1% jako gojazno, a 44,7% gojazno), a
16,9% normalnu tjelesnu masu, dok je samo 0,3% iz
grupe pothranjenih. AT je uglavnom nađen kod radnika
koji imaju više godina ukupnog radnog staža, odnosno
više od pola pregledanih (51,9%) ima preko 30 godina
ukupnog radnog staža. Najvedi procenat (44,7%) radnika
sa AT ima 21 do 30 godina ekspozicionog radnog staža.
Rezultati: Telesnu masu nije uspelo da smanji 68%
ispitanika, ali se nisu bavili ni preporučenom fizičkom
aktivnišdu, što dokazuju rezultati Apneja testa <30 sec.
Da održi nešto manju telesnu masu uspelo je 12 (24%)
8
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Zaključak: Kod gojaznih radnika učestalost AT znatno je
češda, naročito starijih, i onih sa više ukupnog i
ekspozicionog radnog staža.
pritiska deminera je rezultat primijenjenih preporuka o
kontroli pritiska prije ulaska u minsko polje i primjeni
odgovarajude terapije.
21.
22.
STRES I VRIJEDNOSTI INDEKSA TJELESNE MASE,
ARTERIJSKOG PRITISKA I GLIKEMIJE U DEMINERA
PRETILOST I POREMEDAJ REGULACIJE ŠEDERA U KRVI
U OBOLJELIH OD ARTERIJSKE HIPERTENZIJE
Snežana Trninid Đakovid, Jelica Kojovid*,
Mirjana Bojid**, Vesna Paleksid***
Munevera Bedarevid, Gospava Bedirevid,
Izet Hasanovid, Edin Huskid, Sead Debid*
Jedinica za zdravstvenu preventivu radnika MUP,
MUP Republike Srpske; *Medicinski fakultet Banja Luka;
**Klinički centar Banja Luka;
***Zavod za medicinu rada i sporta Republike Srpske
Dom zdravlja Banovidi;
*Privatna specijalistička ordinacija „Debid”, Zavidovidi
Uvod: Arterijska hipertenzija (AHT) se definiše kao
vrijednost krvnog pritiska ≥140/90 mm/Hg. Glavni
kardiovaskularni faktori rizika poput AHT, dislipidemije,
pretilosti i diajbetes melitusa, često se grupišu kod
jednog pacijenta dramatično, povedavajudi rizik od
kardiovaskularnog oboljenja. Prekoračena težina i
pretilost su povezni sa višestrukim faktorima
kardiometaboličkog rizika. Epidemiološke studije su
pokazale povezanost pretilosti sa obolijevanjem od AHT i
dijabetesa melitusa tip 2.
Uvod: Poznato je da stres preko nervnog sistema utiče na
kardiovaskularni i endokrini sistem i prouzrokuje
bihevioralne promjene.
Cilj: Utvrditi da li pod uticajem stresa dolazi do promjena
u vrijednostima indeksa tjelesne mase (ITM), arterijskog
pritiska i glikemije u deminera, koji su u svom poslu
izloženi visokom stepenu stresa.
Ispitanici i metode: Ispitivano je 75 radnika MUP
Republike Srpske, u dva vremenska perioda (2009. i
2011), na osnovu rezultata periodičnih pregleda, a u
okviru preventivnih ljekarskih pregleda. Podijelili smo ih
u dvije grupe: grupa deminera (58), neprekidno izložena
visokom stepenu stresa i grupa ostalih (17), koji prate
deminere i koji su znatno manje izloženi stresu.
Ciljevi: Dokazati vedu učestalost pretilosti i poremedaja
metabolizma glukoze u krvi u ispitanika sa AHT u odnosu
na kontrolnu grupu normotenzivnih.
Ispitanici i metode: Ispitano je 80 pacijenata sa AHT koji
redovno uzimaju antihipertenzivnu terapiju. Kontrolnu
grupu sačinjava 80 zdravih ispitanika. Svim ispitanicima
su izmjereni arterijski pritisak, obim struka, indeks
tjelesne mase, nivo glukoze i HbA1c u krvi.
Rezultati: Nije nađena statistički značajna razlika
prosječne starosti između grupe deminera (41,74±6,55
godina) i ostalih (44,76±7,27 godina), kao ni u prosječnim
godinama ekspozicionog radnog staža (11,69±1,91 vs.
11,59±2,00 godina).
Rezultati: U 60% hipertenzivnih i 18,75% normotenzivnih
ispitanika registrovana je povišena vrijednost glukoze u
krvi, a 53,75% hipertenzivnih i 16,25% normotenzivnih
ispitanika je imalo povišen HbA1c. Povišen indeks
tjelesne mase nađen je u 91,25% hiperenzivnih i 68,7%
normotenzivnih, a 60% hipertenzivnih i 18,75%
normotenzivnih ispitanika imalo je povedan obim struka.
Prosječna vrijednost ITM svih ispitanika u 2011. godini je
27,86±3,74, grupe deminera 28,08±3,25, a ostalih
27,11±4,8, nema statistički značajne razlike između
pojedinačnih grupa, kao ni u odnosu na 2009. godinu.
Prosječne vrijednosti arterijskog pritiska su statistički
značajno niže kod deminera i sistolnog (121,47±13,11 vs.
132,67±18,83 mmHg) i dijastolnog (81,47±8,50 vs.
87,93±11,26 mmHg) u 2011. u odnosu na 2009. godinu,
jer su preduzete preventivne i terapijske mjere nakon
pregleda 2009. godine. Između grupa nema statistički
značajne razlike. Vrijednosti glikemije su povedane u
2011. godini kod svih ispitanika (5,41±0,80 vs. 4,66±1,49
mmol/L), i kod deminera (5,42±0,78 vs. 4,62±0,89
mmol/L) i one su statistički značajne. Nema značajne
razlike glikemije među grupama.
Zaključak: Parametri pretilosti i poremedaja metabolizma
glukoze u krvi su statistički značajno više zastupljeni u
ispitanika sa hipertenzijom nego u normotenzivnih.
23.
UDRUŽENOST ARTERIJSKE HIPERTENZIJE
SA DRUGIM BOLESTIMA
Sanja Kecman Prodan, Aleksandar Lazarevid*,
Biljana Đukid, Sandra Hotid Lazarevid**
Dom zdravlja Prijedor;
*Kardiološka ambulanta „Cardio”, Banja Luka;
**Klinički centar Banja Luka
Zaključak: Posljednje dvije godine demineri su obavljali
izuzetno teške i rizične poslove i bili izloženi visokom
stepenu stresa, što je uticalo na povedanje prosječne
vrijednosti glikemije. Nije došlo do povedanja vrijednosti
ITM u odnosu na prethodni pregled 2009. godine, pa se
on isključuje kao faktor rizika za ovakvo povedanje
glikemije. Značajno smanjenje vrijednosti arterijskog
Uvod: Arterijska hipertenzija (AH) se definiše kao
oboljenje kada je sistolni pritisak viši od 140 mmHg (18,7
kPa) i dijastolni viši od 90 mmHg (12,0 kPa). Jedan je od
9
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
glavnih faktora rizika za nastanak mnogih bolesti i često
je udružena sa drugim bolestima.
Najviše pacijenata je u starosnoj grupi od 71 do 80
godina i to 39% žena i 41% muškaraca. Bez terapije je
11% pacijenata, 1 lijek koristi 23%, 2 lijeka 30%, 3 lijeka
24% i 4 lijeka 11% pacijenata. ACE inhibitore koristi 37%,
a beta blokatore 21% pacijenata. Od ACE inhibitora
najpropisivaniji je enalapril maleat (77% slučajeva).
Cilj: Ispitati komorbiditet arterijske hipertenzije sa
drugim bolestima, utvrditi sa kojim bolestima je
arterijska hipertenzija najčešde udružena.
Ispitanici i metod: Prikupljeni su podaci o oboljelim
pacijentima od AH koji su posjetili ambulantu porodične
medicine u periodu od 23. do 30 marta 2011. Podaci su
prikupljeni u dva tima porodične medicine, jedan u
Prijedoru a drugi u Banjoj Luci.
Zaključak: Najpropisivaniji lijekovi u terapiji AH su ACE
inhibitori. Najvedi broj pacijenata koristi dva lijeka u
terapiji AH.
Rezultati: Utvrđeno je da 132 pacijenta imaju AH (78
žena i 54 muškaraca). Kod pacijenata sa AH najčešde
hronične dijagnoze prema 10. reviziji Međunarodne
klasifikacije bolesti (MKB) su bolesti cirkulatornog
sistema I00-I99 (36%), slijede endokrine E00-E99 (20%),
zatim mišidno-koštanog sistema i vezivnog tkiva M00M99 (18%), digestivnog sistema K00-K99 (7%), duševni
poremedaji i poremedaji ponašanja F00-F99 (5%), bolesti
respiratornog sistema J00-J99 (4%), genitourinarnog
sistema N00-N99 (3%), neoplazme C00-C99 (3%), bolesti
oka i uha H00-H99 (3%), i bolesti krvi i krvotvornih organa
i poremedaji imuniteta D00-D99 (1%).
25.
NIVO TROPONINA I I KREATIN KINAZE U BOLESNIKA SA
AKUTNIM INFARKTOM MIOKARDA SA
ST ELEVACIJOM (STEMI) I BEZ ST ELEVACIJE (NSTEMI)
Dušan Miljkovid, Nadica Kostid*
Dom zdravlja Varvarin; *Zdravstveni centar Kruševac
Uvod: Troponini su senzitivni i specifični markeri nekroze
miokarda, a koncentracije troponina i kreatin kinaze u
korelaciji su sa veličinom infarkta.
Cilj: Utvrđivanje i korelacija nivoa troponina I (TnI) i
kreatin kinaze (CK) kod bolesnika sa akutnim infarktom
miokarda sa ST elevacijom (AIM-STEMI) i bez ST elevacije
(AIM-NSTEMI) kao pokazatelja veličine nekrotičnog
segmenta.
Zaključak: Kod pacijenata sa hipertenzijom najčešde
hronične udružene bolesti su bolesti kardiovaskularnog
sistema, zatim edokrine i metaboličke bolesti, te bolesti
mišidno-koštanog sistema i vezivnog tkiva.
Pacijenti i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 80
bolesnika sa AIM, 58 (72,5%) muškaraca i 22 (27,5%)
žene, od kojih 44 bolesnika sa AIM-STEMI, prosečne
starosti 62,9±7,8 godina i 36 bolesnika sa AIM-NSTEMI,
prosečne starosti 62,8±11,1 godina. Troponin I
ultrasenzitivni je određivan metodom iluminiscencije na
imunohemijskom analizatoru, cutt-of vrednosti <0,07
ng/mL, a kreatin kinaza standardnom metodom.
Uzimanje seruma vršeno je odmah po prijemu.
24.
TERAPIJA ARTERIJSKE HIPERTENZIJE I PRIMJENA ACE
INHIBITORA U AMBULANTI PORODIČNE MEDICINE
Sanja Kecman Prodan, Aleksandar Lazarevid*,
Biljana Đukid**, Sandra Hotid Lazarevid***
Dom zdravlja Prijedor;
*Kardiološka ambulanta „Cardio” Banja Luka;
**Dom zdravlja Banja Luka; ***Klinički centar Banja Luka
Cilj: Ispitati farmakoterapiju arterijske hipertenzije i
učestalost primjene ACE inhibitora u regulisanju
vrijednosti arterijske tenzije u ambulanti porodične
medicine.
Rezultati: Prosečan nivo troponina I u bolesnika sa AIMSTEMI je 30,0±35,0 ng/mL, a bolesnika sa AIM-NSTEMI
13,1±17,6 ng/mL. Prosečan nivo kreatin kinaze u
bolesnika sa AIM-STEMI je 715,7±536,7 U/L, a bolesnika
sa AIM-NSTEMI 303,9±432,7 U/L. Postoji pozitivna,
visoka i statistčki signifikantna korelacija između
koncentracija troponina I i kreatin kinaze kod bolesnika
sa AIM-NSTEMI. Postoji pozitivna, niska i statistički
značajna korelacija između nivoa troponina I i kreatin
kinaze kod bolesnika sa AIM-STEMI. Postoji pozitivna,
visoka i statistički signifikantna korelacija između
troponina I i kreatin kinaze, posmatrajudi ukupno
bolesnike sa AIM-STEMI i AIM-NSTEMI.
Metod: Istraživanje je retrospektivna studija u kojoj su
prikupljeni podaci o oboljelim pacijentima od AH u
periodu od 23. do 30. marta 2011. Podaci su prikupljeni u
Domu zdravlja Prijedor i Banja Luka. Svim pacijentima
koji boluju od AH je utvrđena dob, pol i svi lijekovi koje
koriste za regulisanje arterijskog pritiska.
Zaključak: Viši nivo troponina I i kreatin kinaze i pozitivna,
statistički visoko signifikantna korelacija između
troponina I i kreatin kinaze, u bolesnika sa AIM-STEMI u
odnosu na bolesnike sa AIM-NSTEMI, ukazuje na
kvantitativno značajniju nekrotičnu zonu miokarda kod
bolesnika sa AIM-STEMI.
Uvod: Arterijska hipertenzija (AH) je jedan od glavnih
faktora rizika za nastanak moždanog udara, koronarne
bolesti, hronične srčane insuficijencije, hronične
bubrežne insuficijencije, iznenadne smrti. Veoma je
važno pravilno liječenje hipertenzije i postizanje ciljnih
terapijskih vrijednosti da bi se izbjegle navedene
komplikacije.
Rezultati: U toku istraživanja registrovana su 132
pacijenta koji boluju od AH (78 žena i 54 muškaraca).
10
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
26.
27.
ZNAČAJ ODREĐIVANJA TROPONINA T
U SLUŽBAMA HITNE MEDICINSKE POMODI
UČESTALOST FAKTORA RIZIKA
ZA NASTANAK MOŽDANOG UDARA
Žana Pedanac, Jovica Manojlovid
Biljana Đukid, Mira Popovid, Biljana Mlađenovid,
Sanja Kecman Prodan*, Aleksandar Lazarevid**
Dom zdravlja Laktaši
Dom zdravlja Banja Luka; *Dom zdravlja Prijedor;
**Kardiološka ambulanta „Cardio” Banja Luka
Uvod: Prijem i razvrstavanje bolesnika koji se prijavljuju
sa sumnjom na akutni infarkt miokarda (AIM) jedan je od
najdelikatnijih postupaka u hitnoj medicinskoj pomodi.
Ljekar mora brzo da odluči da li se zaista radi o AIM i
treba li bolesnika primiti u bolnicu ili je prijem u bolnicu
nepotreban. Tačna dijagnoza AIM ima tri standardne
komponente: kliničke simptome, elektrokardiografske
nenormalnosti i promjene u nivoima serumskih markera
srčane povrede.
Uvod: Moždani udar je naglo nastali neurološki
poremedaj, uzrokovan poremedajem cirkulacije u mozgu,
koja dovodi do nedovoljnog snabdijevanja određenih
dijelova mozga kiseonikom i hranljivim materijama. Neke
bolesti i stanja predstavljaju faktore rizika za nastanak
moždanog udara na koje se može uticati, kao što su:
povišen krvni pritisak, srčane bolesti, poremedaji srčanog
ritma (najčešde fibrilacija atrija), šederna bolest, povišene
masnode u krvi, znatno suženje karotidnih arterija.
Cilj: Ukazati na značaj određivanja troponina T u
službama hitne pomodi u okviru rane dijagnostike
akutnog koronarnog sindroma.
Cilj: Ispitati učestalost, kao i udruženost, faktora rizika za
nastanak moždanog udara.
Ispitanici i metode: Istraživanje je provedeno u periodu
od 2008. do 2010. godine u Domu zdravlja Laktaši u
okviru programa poboljšanja rane dijagnoze akutnog
koronarnog sindroma. U istraživanju su kao izvor
podataka korišdeni zdravstveni kartoni pacijenata koji su
se u navedenom periodu javljali u Službu hitnu
medicinske pomodi Doma zdravlja Laktaši sa bolovima u
grudnom košu. Navedenim pacijentima je u okviru
dijagnostičkog protokola određena vrijednost troponina
T (TnT). Izvršeno je ukupno 600 analiza, od čega je
statistički obrađen uzorak od 103 pacijenta. Izvršeno je
određivanje senzitivnosti i specifičnosti pretrage.
Ispitivano je postojanje statistički značajne razlike u
postavljanju dijagnoze akutnig koronarnog sindroma uz
pomod elektrokardiograma i određivanja troponina T.
Ispitivani su nivoi enzima u trenutku postavljanja
dijagnoze AIM. Vršena je i analiza broja pacijenata
upudenih na Kliniku za kardiovaskularne bolesti Kliničkog
centra Banja Luka.
Ispitanici i metode: Ispitivanjem su obuhvadena 52
pacijenta sa moždanim udarom. Podaci su prikupljeni u
pet timova porodične medicine Doma zdravlja Banja Luka
i Doma zdravlja Prijedor. Svim pacijentima je utvrđena
dob, pušački status, utvrđene vrijednosti laboratorijskih
testova, pojava hipertenzije, nastanak atrijalne fibrilacije,
i dr.
Rezultati: Arterijsku hipertenziju kao faktor rizika imala
su 94,2% pacijenta, dijabetes melitus 25%, povišene
vrijednosti masnoda u krvi 48%, atrijalnu fibrilaciju 21,1%,
duvan je pušilo 26,9% pacijenata. Tri i više udruženih
faktora rizika imalo je 40,38% pacijenata. Pozitivnu
porodičnu amnamnezu imalo je 30,7% pacijenata.
Zaključak: Najvedi broj pacijenata sa moždanim udarom
imalo je pozitivne riziko faktore. Znatan broj ispitanika je
imao udružene faktore rizika. Povišen krvni pritisak kao
faktor rizika je najzastupljeniji.
Rezultati: Utvrđena je senzitivnost metode od 77%, a
specifičnost od 94%. Ustanovljeno je da razlike u
postavljanju dijagnoze akutnog koronarnog sindroma
pomodu troponina T i elektrokardiograma ne postoje. U
toku određivanja vrijednosti troponina T u službi hitne
pomodi, kod pacijenata koji su naknadno bili
hospitalizovani pod dijagnozom AIM 28,5% pacijenata
imalo je vrijednost troponina T između 0,03-0,1 ng/mL, a
kod preostalih 71,5% srednja vrijednost pretrage iznosila
je 0,638 ng/mL. Od ukupnog broja pacijenata nakon
odrađene pretrage 36,05%, upudeno je na Kliniku za
kardiovaskularne bolesti.
28.
MORTALITET BOLESNIKA SA TROSUDOVNOM
KORONARNOM BOLEŠDU I HIRURŠKOM
REVASKULARIZACIJOM MIOKARDA
Dušan Miljkovid
Dom zdravlja Varvarin
Uvod: Bolesnici sa trosudovnom koronarnom bolešdu
(TSKB) imaju visok rizik za kardiovaskularni morbiditet i
mortalitet. TSKB je značajan prediktor mortaliteta nakon
hiruruškog premošdavanja.
Zaključak: Pretraga ima visoku specifičnost i nešto nižu
senzitivnost. U toku postavljanja dijagnoze AIM vedi broj
pacijenata imao je vede vrijednosti troponima T.
Značajno je smanjeno upudivanje pacijenata na Kliniku za
kardiovaskularne bolesti korišdenjem troponina T uz
analizu elektrokardiograma kod osoba sa bolom u
grudnom košu.
Cilj: Ispitati mortalitet bolesnika sa trosudovnom bolešdu
lečenih hirurškom revaskularizacijom miokarda.
Materijal i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 40
bolesnika sa koronarografski potvrđenom TSKB, bez
oboljenja glavnog stabla leve koronarne arterije (LMCA),
11
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
31 (77,5%) muškarac i 9 (22,5%) žena, prosečne starosti
59,2±8,0 godina. Kompletno kardiološko i hemodinamsko
ispitivanje,
kateterizacija
srca
sa
selektivnom
koronarografijom i hirurška revaskularizacija miokarda
obavljeni su i Institutu za kardiovaskularne bolesti
Kliničkog centra Srbije i Institutu za kardiovaskularne
bolesti „Dedinje” u Beogradu. Kod svih bolesnika pradene
su njihove kliničke, angiografske i ehokardiografske
karakteristike i ukupni i godišnji mortalitet. Početak
pradenja bolesnika je bio datum angiografije koronarnih
arterija kada je dijagnostikovana TSKB i datum hirurške
revaskularizacije.
efekata korišdenih u liječenju sistemskih oboljenja kod
bolesnika u terminalnom stadijumu HBI.
Cilj: Potvrditi i kategorizovati hipertenzivnu retinopatiju
kod nedijaliziranih i dijaliziranih bolesnika sa HBI.
Ispitanici i metode: Obavljen je kompletan oftalmološki
pregled kod ukupno 120 bolesnika sa HBI, od čega je 60
bolesnika bilo u III stadijumu HBI (predijalizni), a 60 u IV
stadijumu HBI na programu hronične kontinuirane
hemodijalize. Pregled fundusa je obavljen u maksimalnoj
midrijazi metodama direktne i indirektne oftalmoskopije.
Rezultati: Čak, 97% pregledanih bolesnika ima patološki
nalaz na fundusu. Hipertenzivna retinopatija (HR)
predstavlja najzastupljeniji nalaz na očnom dnu kod
bolesnika sa HBI i nađena je kod 53,3% bolesnika kao
jedini nalaz, a kod 76% bolesnika uz druge promjene na
fundusu (dijabetička retinopatija, okluzivna vaskularna
oboljenja retine i optičkog nerva i dr.). Bolesnici koji su u
predijaliznoj fazi imaju vedu učestalost maligne HR
(gradus III i IV) u odnosu na bolesnike koji su na dijalizi.
Zapažena je regresija edema papile optičkog nerva, kao
najteže manifestacije HR tokom 12 nedjelja programa
kontinuirane hronične hemodijalize kod bolesnika koji su
imali IV stadijum HR.
Rezultati: Bolesnici su pradeni prosečno 61,5±46,8 mesec
nakon koronarografije i 57,4±63,7 meseci od operacije.
Sa prebolelim infarktom miokarda bio je 31 (77,5%)
bolesnik, a sa anginom pektoris 9 (22,5%) bolesnika.
Bolest ekvivalentna oboljenju glavnog stabla leve
koronarne arterije postojala je kod 18 (45,0%) bolesnika,
a proksimalna stenoza LAD kod 27 (67,5%). Prosečna
vrednost ejekcione frakcije bila je 46,6±11,5%. U
posmatranom periodu umrlo je 14 (35,0%) bolesnika ili
prosečno 6,8% godišnje od koronarografije i 7,3%
godišnje od operacije. Prosečna dužina preživljavanja
operisanih bolesnika, od operacije do smrti, je 78,8±56,5
meseci. Bolesnici koji su umrli imali su proksimalnu
stenozu u 12 (85,7%), a bolesnici u životu 15 (67,7%)
slučajeva. Prosečna vrednost ejekcione frakcije leve
komore bolesnika koji su umrli je bila 36,6±8,4%, a onih u
životu 52,0±9,2%. Učestalost prebolelog infarkta
miokarda u bolesnika koji su umrli bio je 13 (92,8%), a u
bolesnika u životu 18 (69,2%). Graft IMA je upotrebljen
kod 3 (21,4%) bolesnika koju su umrli i kod 18 (69,2%) u
životu.
Zaključak: Kao posljedica hipervolemije, retencije azotnih
materija, tečnosti i soli u organizmu, kod bolesnika koji su
u terminalnom stadjumu HBI postoje teške manifestacije
HR. HR manifestacije su izraženije kod bolesnika u
predijaliznoj fazi. Očno dno je veoma pouzdan i osjetljiv
biomarker sistemskih dešavanja u organizmu.
30.
FAKTORI RIZIKA, KOMORBIDITET I LIJEČENJE PERIFERNE
OKLUZIVNE ARTERIJSKE BOLESTI
Zaključak: Prosečan godišnji mortalitet bolesnika sa TSKB
lečenih hirurškom revaskularizacijom miokarda je 7,3%.
Veda učestalost preoperativnog i postoperativnog
mortaliteta i proksimalne LAD stenoze, niža ejekciona
frakcija leve komore i manja upotreba arterijskog (IMA)
grafta su glavni prediktori lošije prognoze.
Marica Kopanja, Dobrinka Živanid, Biljana Majstorovid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Periferna okluzivna arterijska bolest (POAB)
nastaje kao posljedica sinergističkog djelovanja faktora
rizika. Komorbiditet utiče na klinički tok i ishod bolesti.
Ankle-brachial index (ABI) je neinvazivni dijagnostički
metod u funkcionalnoj procjeni perifernih arterijskih
krvnih sudova ekstremiteta.
29.
PRADENJE HIPERTENZIVNE RETINOPATIJE KOD
BOLESNIKA KOJI SE UKLJUČUJU U PROGRAM HRONIČNE
KONTINUIRANE HEMODIJALIZE
Milka Mavija, Zoran Mavija, Vesna Jakšid*,
Nela Rašeta**, Saša Smoljanovid
Cilj: Prikazati učestalost faktora rizika i komorbiditeta, te
efekte kompleksnog medikamentnog i fizikalnog liječenja
kod pacijenata sa POAB.
Klinički centar Banja Luka;
*Medicinski fakultet Priština;
**Medicinski fakultet Banja Luka
Ispitanici i metode: Prospektivno istraživanje je
obuhvatilo 41 pacijenta koji je stacionarno liječen u
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav
Zotovid” Banja Luka. Ispitanici su podijeljeni u 2 grupe,
prva sa amputacijom ekstremiteta, druga bez
amputacije. U obje grupe posmatrana je učestalost
faktora rizika i komorbiditeta, te efikasnost primijenjene
terapije mjerenjem vrijednosti ABI prije i poslije
tretmana.
Uvod: Gubitak bubrežne funkcije koji se dešava tokom
progresije hronične bubrežne insuficijencije (HBI) se
direktno ili indirektno odražava na svim organima i
tkivima, pa tako i na oku. Visoka senzitivnost promjena
na očnom dnu omogudava pradenje brojnih terapijskih
12
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Rezultati: Između dvije grupe nije dokazana statistički
značajna razlika u učestalosti pojavljivanja faktora rizika i
pridruženih bolesti, osim CVI, gdje je učestalost statistički
značajno veda u drugoj grupi, kao ni razlika u ABI prije i
poslije terapije, broju primjenjenih procedura i trajanju
hospitalizacije. U obje grupe došlo je do porasta ABI
nakon terapije, s tim što je u drugoj grupi postojala
statistička značajnost.
12 (28,57%) pacijenta, kod 7 (58,33%) žena i 5 (41,67%)
muškaraca. Gojazna su 4 (9,52%) i to jedna (25%) žena i 3
(75%) muškarca.
Zaključak: Od izuzetne je važnosti uticati na suzbijanje
faktora rizika, pa time i do smanjenja učestalosti
ishemijske bolesti srca, a time na produžavanje života.
32.
Zaključak: Preventivno i terapijsko djelovanje na
aterosklerotske faktore rizika, kao i kompleksna terapija
POAB, usporavaju njen tok i otklanjaju razlozi za
amputiranje. Primjena kompleksne terapije skraduje
trajanje hospitalizacije, produžava životni i radni vijek
oboljelog, smanjuje se pojava komplikacija, a sve zajedno
pozitivno utiče na kvalitet života.
ISHEMIJSKA BOLEST SRCA
I GUBITAK RADNE SPOSOBNOSTI
Radmila Ubovid, Žani Banjanin*,
Jelena Bosnid, Mileva Erceg
Zavod za medicinu rada i sporta Republike Srpske;
*Dom zdravlja Laktaši
31.
Uvod: U Republici Srpskoj broj invalida rada zbog srčanih
oboljenja je u stalnom porastu. Srčane bolesti su ne samo
vodedi uzrok mortaliteta, nego i vodeda oboljenja koja
dovode do gubitka radne sposobnosti.
FAKTORI RIZIKA
I ISHEMIJSKA BOLEST SRCA
Ljubinka Simonovid, Vesna Bankovid,
Bratislava Šarac, Dragana Dužanid
Cilj: Utvrditi učestalost ishemijske bolesti srca kod
radnika (osiguranika) kojima je ocjenjivana radna
sposobnost u invalidskom osiguranju i uticaj ove bolesti
na invalidnost.
Dom zdravlja Niš
Uvod: Ishemijska bolest srca je najčešda bolest srca i
najčešdi uzrok srčane smrti. Pogađa ljude u punoj
životnoj aktivnosti, pa je pravovremeno otkrivanje
faktora
rizika
od
bitnog
medicinskog
i
socijalnoekonomskog značaja.
Ispitanici i metode: Izvor podataka je nalaz, ocjena i
mišljenje ljekara koji su ocjenjivali radnu sposobnost
radnika u Fondu penzijsko-invalidskog osiguranja u
Banjoj Luci 2005. godine, a instrument istraživanja bio je
posebno pripremljen upitnik. Uzorak je obuhvatio 901
ispitanika koji su na ocjeni radne sposobnosti dobili
ocjenu „gubitak radne sposobnosti”.
Cilj: Prikazati najzastupljenije faktore rizika za razvoj
ishemijske bolesti srca.
Ispitanici i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 112
pacijenata na kudnom lečenju. Ishemijsku bolest srca
imaju 42 pacijenta, i to 10 muškaraca i 32 žene. Urađen
je fizikalni pregled, određen BMI, laboratorijski nalazi
krvi, EKG i po potrebi ultrazvučni pregled srca. Svi faktori
rizika se dele na nepromenljive (uzrast, pol, nasleđe) i na
njih se ne može uticati, i faktore rizika na koje se može
delovati: hipertenzija, pušenje duvana, povišene
vrednosti LDL holesterola, nizak HDL holesterol, dijabetes
melitus, gojaznost, nepravilna ishrana i fizička
neaktivnost.
Rezultati: Ishemijsku bolest srca imalo je ukupno 208
ispitanika, od toga 75,3% muškaraca i 24,7% žena. Broj
ispitanika sa ishemijskom bolešdu raste sa starošdu i
težinom utvrđene invalidnosti. Najvedi broj ispitanika sa
gubitkom radne sposobnosti, 122 ili 68,5%, je u starosnoj
grupi od 50 do 59 godina. Od svih dijagnoza ishemijske
bolesti srca od uticaja na gubitak radne sposobnosti,
podjednako su zastupljene angina pektoris 97 (11,5%)
ispitanika i infarkt miokarda 96 (11,5%) ispitanika.
Zaključak: S obzirom da je ishemijska bolest, bolest
današnjice, i da je načešdi uzrok njenog nastanka
ateroskleroza koronarnih arterija, došlo se do zaključka
da je veoma važno raditi na prevenciji, kako bi se smanjio
broj invalida rada zbog ovog oboljenja.
Rezultati: U program pradenja je bilo uključeno 112
pacijenata starosne dobi preko 65 godina. Ishemijsku
bolest srca su imala 42 pacijenta (37,5%) i to 10 (23,80%)
muškaraca i 32 (76,20%) žene. Arterijska hipertenzija,
kao faktor rizika, je bila prisutna kod 23 (54,76%)
pacijenta, kod 15 (65,21%) žena i 8 (34,79%) muškaraca.
Sa nikotinskom zavisnošdu je bilo ukupno 8 (19,04%) i to
7 (87,5%) muškaraca i 1 (12,50) žena. Posle tri meseca 3
(37,5%) su potpuno prestala sa pušenjem, a kod 5
(62,5%) je smanjeno konzumiranje cigareta. Povedani LDL
i trigliceride je imalo 28 (66,66%) ispitanika, i to 15
(53,57%) žena i 13 (46,43%) muškaraca. Posle tri meseca
do smanjenja je došlo kod 3 (10,71%), a 25 (89,29%)
zahteva medikamentoznu terapiju. Dijabetes melitus kod
13
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
33.
Ispitanici i metode: Ispitano je 100 muškaraca starosti od
40 do 60 godina koji su se javili u ambulantu porodične
medicine u periodu od septembra do decembra 2010.
Podaci za istraživanje dobijeni su na osnovu medicinskog
kartona, intervjua i upitnika.
PRAKTIČNI ASPEKT
PRIMENE ANTIHIPERTENZIVA
Miroslav Milješid, Ljubica Nožinid Vilus
Dom zdravlja Šabac
Rezultati: Među ispitanicima bilo je 46 muškaraca
starosti od 40 do 50 godina, 38 starosti od 50 i 60 godina
i 16 starijih od 60 godina. Poslije popunjavanja upitnika,
38 ispitanika je imalo 5 i više potvrdnih odgovora o
simptomima koji se mogu vezati sa muškim klimaksom.
Prema indeksu tjelesne mase (ITM), 55,26% ispitanih
spada u grupu gojaznih ili prekomjerno gojaznih, dok je
onih sa prekomernom telesnom masom 31,56%, a
poznato je da je gojaznost jedan od faktora rizika za
simptome muškog klimaksa. Takođe, 39,47% ispitanih
spadaju u grupu pušača, a 31,56% konzumira alkohol
svaki dan. Četvrtina, tačnije 26,32%, ispitanih kojima se
po simptomima može postaviti dijagnoza muškog
2
klimaksa, imaju ITM preko 30 kg/m , pušači su i
konzumiraju alkoholna pida svaki dan.
Uvod: Arterijska hipertenzija (HTA) mobiliše velike
resurse zdravstvenih sistema i veoma je značajna kao
faktor rizika u nastanku kardiovaskularnih bolesti.
Cilj: Utvrditi učestalost primene pojedinih grupa
antihipertenziva kod uspešno lečenih pacijenata sa HTA.
Ispitanici i metode: U grupi od 499 pacijenata
ambulantno pregledanih, sa potvrđenom dijagnozom
HTA bilo je 312 (62,53%). Prosečna starost je bila 65,5
godina i komorbiditet je bio prisutan u 78% slučajeva.
Metodom prospektivnog prikupljanja podataka tokom
poseta lekaru u naredna četiri meseca je evidentirana
visina krvnog pritiska, predložene mere i propisani lekovi.
Rezultati: Od 312 pacijenata njih 114 (36,53%) je bilo sa
krvnim pritiskom ispod 140/90 mmHg, što predstavlja
poboljšanje od 6,7% u odnosu na prvo merenje. Pacijenti
su prosečno koristili 3,2 antihipertenzivna leka i to: ACEI
u 85% slučajeva, diuretike 63%, kalcijumske antagoniste
62%, beta blokatore 52%, ATI 5% i ostale lekove 5%.
Grupa od 196 pacijenata sa HTA je u proseku pila 2,7
antihipertenzivnih lekova, i to: ACEI 60%, diuretici 58%,
kalcijumske antagoniste 52%, beta blokatore 47%, ATI 4%
i ostale 9%. Primenom nemedikamentnih mera i
korekcijom terapije i u toj grupi je, prosečno, snižen
sistolni pritisak za 7 mmHg, a dijastolni za 1,5 mmHg.
Zaključak: Smanjenje funkcije testisa je neizbježno i
dolazi sa godinama, ali se može odložiti i umanjiti. U tom
pogledu mnogo pomaže prestanak pušenja, korišdenja
alkohola, izbjegavanje stresnih situacija i povedana fizička
aktivnost.
35.
STATUS VITAMINA D KOD ŽENA SA
POSTMENOPAUZALNOM OSTEOPOROZOM
Nela Rašeta, Vera Aksentid*,
Snježana Pejičid Popovid**,
Sandra Grubiša Vujasinovid*, Dijana Štrkid*
Zaključak: Potrebno je primenjivati nemedikamentne
mere lečenja i najmanje 3 antihipertenzivna leka za
dobru regulaciju krvnog pritiska. Potrebno je koristiti
antihipertenzive iz svih grupa, prema indikacijama i
kontraindikacijama, ali se izdvajaju ACE inhibitori i ATI po
svojoj efikasnosti i bezbednosti za vedinu pacijenata.
Medicinski fakultet Banja Luka;
*Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka;
**Klinički centar Banja Luka
Uvod: Vrijednosti vitamina D u organizmu određuju se
mjerenjem nivoa 25(OH)D u serumu. Poremedaji
vrijednosti vitamina D mogu se manifestovati kao
deficijencija (nedovoljnost) kada je vrijednost serumskog
25(OH)D manja od 75 nmol/L i insuficijencija
(nedostatak) kada su vrijednosti manje od 25 nmol/L.
34.
UTICAJ PUŠENJA, PIJENJA ALKOHOLA I GOJAZNOSTI
NA RANIJE JAVLJANJE MUŠKOG KLIMAKSA
Snežana Stojanovid, Gordana Tešid Banduka,
Danka Midid, Vesna Ivanovid, Ljiljana Ivančid*
Cilj: Odrediti vrijednosti vitamina D kod žena sa novodijagnostifikovanom postmenopauzalnom osteoporozom, te povezanost sa godinama života, mineralnom
gustinom kosti i vrijednostima kalcijuma i fosfora u krvi.
Dom zdravlja Bratunac; *Dom zdravlja Srebrenica
Uvod: Ulaskom u zrele godine kod muškaraca se
smanjuje lučenje hormona testosterona, tako da i oni
prolaze kroz klimaks slično ženama, koji se zove
andropauza. Glavni uzrok je starenje, a brzina razvoja
sindroma umnogome zavisi od načina života, stalne
konzumacije alkohola, pušenja i stresa.
Ispitanice i metode: Kod 60 žena u menopauzi sa
dijagnozom osteoporoze (DXA) prosječne starosti
63,33±7,17 godina (50-76 godina), a koje nisu liječene
suplementima vitamina D i antiresorptivnim lijekovima
analizirani su nivoi 25(OH)D3, Ca++, Ca i P u krvi, godine
života i rezultati osteodenzitometrije.
Cilj: Ispitati povezanost faktora rizika, kao što su pušenje,
alkohol, gojaznost, i pojave simptoma muškog klimaksa.
Rezultati: Prosječna koncentracija 25(OH)D3 u serumu je
iznosila 32,92±17,46 nmol/L (10,00-80,94 nmol/L).
14
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Koncentraciju vedu od 75 nmol/L imalo je 1,7% žena
(1/60), deficijenciju 65% (39/60) i insuficijenciju 33,3%
(20/60). Prosječne vrijednosti Ca++ 1,32±0,07 mmol/L u
krvi, te Ca 2,4±0,14 mmol/L i P 1,1±0,14 mmol/L u
serumu bile su u referentnom rasponu. Nađena je
statistički značajna negativna korelacija r = -0,283
(p±0,05) koncentracije 25(OH)D3 sa godinama života.
Nije uočena statistički značajna korelacija vrijednosti
25(OH)D3 sa mineralnom gustinom kosti na lumbalnoj
2
kičmi (L1-L4) i na vratu butne kosti (izraženo u g/cm i
kao T scor), te sa koncentracijama Ca++ , Ca i P.
43,10%), podlaktice 146 (n=348, 41,95%) i kuka 52
(n=348, 43,10%); rana menopauza 335 (23,89%); pušenje
168 (11,98%); nizak ITM 62 (4,42%); pozitivna porodična
anamneza za frakturu kuka 42 (2,99%). Zastupljenost
sekundarne osteoporoze bila je u 304 slučajeva (21,68%):
hipotireoza
105
(n=304,
34,54%);
upotreba
glikokortikoida 85 (n=304, 27,96%); reumatoidni artritis
70 (n=304, 23,03%); hipertireoza 38 (n=304, 12,50%);
hiperparatireoidizam 6 (n=304, 1,97%).
Zaključak: Izbor kliničara koji su uputili ispitanice na
osteodenzitometriju bio je dobar. Najčešdi faktori rizika
za osteoporotične frakture kod postmenopauzalnih žena
su prethodne frakture i rana menopauza, a kod
sekundarne osteoporoze najveda je zastupljenost
hipotireoze i primjena glikokortikoida.
Zaključak: Rezultati su pokazali visoku učestalost vitamin
D deficijencije kod žena sa postmenopauzalnom osteoporozom, koja se povedava sa godinama starosti.
36.
37.
UČESTALOST OSTEOPOROZE I NAJČEŠDI FAKTORI RIZIKA
ZA OSTEOPOROTIČNE FRAKTURE KOD
POSTMENOPAUZALNIH ŽENA REGIJE BANJA LUKA
OSTEOPOROZA:
BOLEST SA MNOGO RIZIKA
Vera Aksentid, Nela Rašeta*,
Snježana Pejičid Popovid**,
Sandra Grubiša Vujasinovid, Danijela Štrkid
Radmila Pavid
Dom zdravlja Subotica
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka;
*Medicinski fakultet Banja Luka;
**Klinički centar Banja Luka
Uvod: Osteoporoza je „nema” bolest, koja počinje
podmuklo, bez simptoma i najčešde se otkriva kada se
desi prelom neke kosti kod lakše traume ili čak bez
povrede. Osteoporoza je progresivna metabolička bolest
kostiju, koja se karakteriše smanjenjem mineralne
gustine kosti zbog gubitka kalcijuma i pogoršanjem
mikroarhitekture kosti. To dovodi do smanjenja čvrstine
kosti, povedanja njene fragilnost i povedava se rizik za
prelom kosti.
Uvod: Osteoporoza je najčešda metabolička bolest kostiju
od koje boluje 10% svjetske populacije. Pored mjerenja
mineralne koštane gustine (engl. Bone Mineral Density,
BMD) za postavljanje dijagnoze osteoporoze neophodno
je procijeniti i druge prepoznate faktore rizika za osteoporotične frakture.
Cilj: Pokazati koliki je rizik za prelome kostiju zbog
osteoporoze u menopauzi i podstadi zdravstvene radnike
da misle na osteoporozu i rade na njenoj prevenciji i
lečenju.
Cilj: Odrediti učestalost osteoporoze i najčešde faktore
rizika za osteoporotične frakture kod postmenopauzalnih
žena regije Banja Luka.
Ispitanici i metode: Analizirani su podaci iz preventivnih
kartona 132 žene koje su u menopauzi, bilo prirodnoj ili
izazvanoj operacijom.
Ispitanice i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 2.900
postmenopauzalnih žena starosti od 40 do 75 godina
regije Banja Luka. Svim ispitanicama je izmjerena BMD na
lumbalnoj kičmi i kuku DXA metodom u Zavodu za
fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid“
Banja Luka, u periodu od 2008. do 2010. godine. S ciljem
postavljanja dijagnoze osteoporoze, razmatrani su faktori
rizika za frakture: pozitivna porodična anamneza za
frakturu kuka, prethodna fraktura na malu traumu, rana
menopauza (prije 45. godine), pušenje duvana, nizak
2
indeks tjelesne mase (ITM) (<19 kg/m ) i faktori rizika za
sekundarnu osteoporozu (reumatoidni artritis, oboljenja
štitnjače, hiperparatireoidizam, upotreba glikokortikoida).
Rezultati: Prosečna starost bila je 59 godina. Ranu
menopauzu, pre 45 godine, imale su 33 (25%) žene.
Premenopauzalne izostanke menstrualnog ciklusa duže
od 6 meseci su imale 3 (2%) žene. Prelom kuka kod majke
je nađen kod 16 (12%) žena. Smanjenje visine za više od
2 cm nađeno je kod 60 (45%) žena. Frakture kostiju pre
40. godine imalo je 16 (12%) žena. Duvan su pušile 44
(33%) žene. Alkohol je svakodnevno uzimala jedna
2
(0,75%) žena. Indeks telesne mase manji od 19 kg/m
imale su tri (2%) žene. Nedovoljan unos kalcijuma je
nađen kod 59 (45%) žena. Fizička neaktivnost je nađena
kod 67 (51%) žena. Upotreba kortikosteroida u periodu
dužem od tri meseca bila je kod tri (2%) žene.
Reumatoidni artritis imale su četiri (3%) žene. Dijabetes
melitus imale su tri (2%) žene. Hipertireozu su imale
četiri (3%) žene. Ženama sa pet i više faktora rizika za
osteoporozu je urađeno merenje koštane mineralne
Rezultati: Od 2.900 ispitanica osteoporozu su imale 1.402
(48,34%), osteopeniju 916 (31,59%), a normalni ITM 582
ispitanice (20,07%). U grupi ispitanica sa osteoporozom
(n=1.402) od faktora rizika najčešde su bile zastupljene
prethodne frakture 348 (24,82%): pršljenova 150 (n=348,
15
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
gustine. Na denzitometriju su upudene 23 žene.
Osteopenija (T-skor od 0 do -2,5) je nađena kod 13 (10%)
žena. Osteoporoza (T-skor manji od -2,5) je nađena kod
tri (2%) žene.
39.
KVALITET ŽIVOTA BOLESNIKA SA OSTEOPOROZOM
SA I BEZ VERTEBRALNIH FRAKTURA
Milijana Đajid, Biljana Kesid,
Gordana Tešanovid, Nataša Pilipovid Brodeta
Zaključak: Zbog masovnosti oboljenja potrebno je početi
prevenciju, još u detinjstvu, kroz redovnu i pravilnu
ishranu i fizičku aktivnost. U menopauzi prevencija je
pravilna ishrana, fizička aktivnost, izbegavanje štetnih
navika, unos kalcijuma od 1.200 mg i D-vitamina
400-800 IJ dnevno.
Dom zdravlja Banja Luka
Uvod: Osteoporoza je sistemska bolest i najčešde
metaboličko oboljenje kostiju osoba starije životne dobi.
U razvijenim zemljama osteoporoza predstavlja značajan
socijalni i medicinski problem, jer bilježi stalni porast
broja oboljelih. Smanjenjem koštane gustine kosti
postaju sklone frakturama. Osteoporotične frakture
nepovoljno utiču na kvalitet života, smanjenjem fizičke
funkcije i pokretljivosti. Mjerenje kvaliteta života
oboljelih od manifestne osteoporoze obavlja se pomodu
specifičnog upitnika.
38.
MAGNETOTERAPIJA U LIJEČENJU OSTEOPOROZE
Tamara Popovid, Gordana Stefanovski,
Ranko Škrbid*, Milica Matavulj**
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka;
*Medicinski fakultet Banja Luka;
**Prirodno-matematički fakultet, Novi Sad
Cilj: Utvrditi procenat pacijenata sa vertebralnim
frakturama u ispitivanoj grupi, procijeniti kvalitet života
osoba sa i bez osteoporotičnih fraktura.
Ispitanici i metode: Istraživanje je obavljeno u periodu od
1. oktobra 2009. do 30. aprila 2010. u pet ambulanti
porodične medicine Doma zdravlja u Banjaluci. Upitnik
QUALEFFO 41 su popunili pacijenti obaju polova, sa
dijagnostikovanom osteoporozom.
Uvod: Otkridem piezoelektričnog i bioelektričnog
potencijala u koštanim delijama počinje upotreba
električnog i magnetnog polja u liječenju oboljenja i
preloma kosti.
Cilj: Na osnovu dostupne literature i vlastitih istraživanja
ispitati efekte magnetoterapije u liječenju estrogen
deficijentne osteoporoze.
Rezultati: U ispitivanoj grupi kod 16,9% pacijenata
utvrđene su vertebralne frakture, dok je 83,1% bilo bez
fraktura. Pacijenti sa frakturama su imali lošiji kvalitet
života u odnosu na one bez fraktura u svemu.
Materijal i metode: Za eksperiment su korišdene 14
sedmica stare ženke pacova Wistar soja, kojima je
urađena bilateralna ovarijektomija, kao eksperimentalni
model za estrogen deficijentnu osteoporozu. Šest
sedmica nakon ovarijektomije životinje su podijeljene u
grupe koje su izlagane pulsnom elektromagnetnom polju
(PEMP) različitih frekvencija, intenziteta i dužine
ekspozicije. Biohemijski parametri za pradenje efekata
PEMP bili su osteokalcin, alkalna fosfataza, kalcijum i
fosfor. Biomehaničke analize femura pacova na savijanje
i torziju su urađene na aparatu TOMI 2001. Izvršene su
histološke analize lijeve tibije obojene hematoksilineozinom.
Zaključak: Lošiji kvalitet života pacijenata sa
osteoporozom, naročito pacijenata sa frakturama, uz
tendenciju rasta broja oboljelih, predstavljaju važan
razlog za značajniji rad na prevenciji osteoporoze i njenih
komplikacija.
40.
KORELACIJA T-SKORA DOBIJENOG ULTRAZVUČNOM
OSTEODENZITOMETRIJOM PETNE KOSTI I PRELOMA
Aleksandra Hadžiavdid, Nikola Gavrid
Rezultati: Djelovanje pulsnog elektromagnetnog polja od
40 Hz,10 mT uz izlaganje 45 minuta dnevno tokom 5
sedmica statistički značajno smanjuje gubitak koštane
mase kod eksperimentalne osteoporoze uzrokovane
padom estrogena. Tretman pulsnim EMPom od 25 Hz,
36,4 µT u kontinuiranom izlaganju od 5 sedmica nije
dovelo do poboljšanja kvaliteta kosti, ved do značajnog
napredovanja osteoporotskog procesa. Prema dobijenim
rezultatima osteokalcin i alkalna fosfataza su relevantni
za pradenje efekata pulsnog elektromagnetnog polja.
Biomehaničko mjerenje korelira sa kvalitetom kosti.
Opšta bolnica Doboj
Uvod: Osteoporoza je skeletni poremedaj okarakterisan
kompromitovanom čvrstinom kosti koja predstavlja
povišen rizik od preloma. Odnos između mineralne
gustine kosti (engl. Bone Mineral Density, BMD) i
učestalosti preloma kičme je obrnuto proporcionalan. Za
1SD smanjenja koštane gustine rizik nastanka
osteoporotične preloma kičme raste 1,5 do 2 puta, a rizik
preloma kuka za 2,6 puta.
Cilj: Utvrditi u kojoj mjeri se razlikuje vrijednost T-skora
dobijena ultrazvučnom osteodenzitometrijom petne
kosti kod pacijentkinja u menopauzi sa i bez preloma na
malu traumu.
Zaključci: Magnetoterapija ima značajno mjesto u
tretmanu estrogen deficijentne osteoporoze, dok je na
bududim istraživanjima da razjasne mehanizme njenog
djelovanja na osteoporotičnu kost.
16
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Ispitanice i metode: Ispitivanjem je obuhvadena 471 žena
u menopauzi. Rađena je ultrazvučna osteodenzitometrija
petne kosti. Upitnikom su dobijeni podaci o postojanju
preloma zadobijenog padom.
Rezultati: Analizom je obuhvadeno 520 pacijenata, što je
23,8% svih pacijenata u ambulanti, od čega su 204
muškarca, a 316 žene. Prosečna starost pacijenata je 62
godine (od 31 do 79 godina). Pacijenti su razvrstani u 3
starosne grupe: 30-50, 50 do 65 i stariji od 65 godina.
Najčešde verifikovana dijagnoza HNO i dalje je arterijska
hipertenzija sa bolestima srca i krvnih sudova. Slede, kod
mlađeg stanovništva, psihička oboljenja (anksioznost,
depresija, psihoze i bolesti zavisnosti), a kod starijih,
degenerativne reumatske bolesti. U trajnom porastu su
broj obolelih od bolesti endokrinog sistema (dijabetes
melitus, bolesti štitne žlezde) i maligniteta (kod žena
dojke, a kod muškaraca debelog creva, urogenitalnog
sistema i pluda). Nešto je smanjen broj obolelih od
hronične opstruktivne bolesti pluda i hroničnih
nemalignih bolesti urogenitalnog sistema kod žena.
Rezultati: Od ukupno 753 žene kojima je urađena
ultrazvučna osteodenzitometrija petne kosti njih 471 je
bila u menopauzi. Prvu grupu činile su pacijentkinje bez
dijagnostikovanog preloma. Od njih 373, osteoporozu je
imalo 39 (10,5%) ispitanica, osteopenija se javila kod 168
(45,0%) pacijentkinja, dok je njih 166 (44,5%) imalo
uredan nalaz. U drugoj grupi pacijentkinja sa
dijagnostikovanim prelomom, kojih je bilo 98, njih 22
(22,5%) je imalo osteoporozu, 50 (51,0%) ih je bilo sa
osteopenijom, dok je 26 (26,5%) pacijentkinja imalo
uredan nalaz.
Zaključak: Istraživanje je pokazalo da postoji značajna
procentualna razlika u zastupljenosti osteoporoze kod
pacijentkinja sa prelomom i bez preloma. Osobe sa
smanjenom gustinom kosti imaju vedi rizik za prelom i
ponovljeni prelom, pa je identifikacija osteoporoze i rano
započinjanje liječenja osnov za njihovu prevenciju. Pažnju
bi trebalo posvetiti i velikom procentu pacijentkinja sa
osteopenijom u obje ispitivane grupe.
Zaključak: U posmatranoj gradskoj populaciji je značajno
povedan broj obolelih od psihičkih bolesti, kao posledica
promenjenih socioekonomskih uslova života za urbano
stanovništvo, visoko zavisno od zaposlenja u indistrijskim
granama i velikim preduzedima, koja su doživela
ekonomski kolaps.
42.
41.
OTKRIJ I OTKLONI VLASTITE FAKTORE RIZIKA ZA
HRONIČNE NEZARAZNE BOLESTI!
NAJČEŠDA HRONIČNA NEZARAZNA OBOLJENJA
U AMBULANTI OPŠTE MEDICINE
DOMA ZDRAVLJA ŠABAC
Radmila Pavid, Ana Dronjak, Verica Dronjak
Dom zdravlja Subotica
Miroslav Milješid, Ljubica Nožinid Vilus
Dom zdravlja Šabac
Uvod: Hronične masovne nezarazne bolesti su vodedi
uzrok oboljevanja i umiranja u svetu i kod nas. Njihova
opšta karakteristika je rani početak, dug i napredujudi
tok, oštedenja organizma koja dovode do smanjenja
opšte i profesionalne sposobnosti obolelog. Na njih utiče
i međusobno ih povezuje relativno mali broj faktora
rizika. Ranim otkrivanjem i otklanjanjem faktora rizika
izbedi de se ili odložiti pojava bolesti.
Uvod: U ambulanti opšte medicine u šabačkom gradskom
naselju Benska bara u najvedem broju se leče penzioneri,
bivši radnici Hemijske industrije „Zorka“ u Šapcu i drugih
preduzeda i ustanova, članovi njihovih porodica,
nezaposlena lica sa evidencije Nacionalne službe za
zapošljavanje i, manjim delom, radno aktivno
stanovništvo i članovi nihovih porodica. U toku
svakodnevnog rada primedeno je da se vedina leče
uglavnom od dva ili više verifikovanih hroničnih
nezaraznih oboljenja (HNO), čija struktura odudara od
uobičajenih i ranije objavljivanih mišljenja o obolevanju
od 10 najčešdih oboljenja u opštoj populaciji.
Cilj: Proceniti učestalosti faktora rizika, kao što su
povišen nivo glukoze u krvi, povišene vrednosti
holesterola i arterijskog pritiska među stanovnicima
Subotice.
Ispitanici i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 547
osoba (165 muškaraca i 382 žene), starosti od 20 do 69
godina. Merene su vrednosti glukoze i holesterola, kao i
arterijskog pritiska.
Cilj: Ispitati strukturu oboljevanja od 10 najčešdih HNO u
populaciji penzionera, nezaposlenih i lica koja su ostala
bez zaposlenja u toku ekonomske transformacije
privrede u Šapcu. Drugi cilj je poređenje dobijenih
rezultata sa strukturom oboljevanja stanovništva od HNO
prema Multicentričnoj studiji iz 1996, koju je objavila
Sekcija opšte medicine Srpskog lekarsko društva i
Katedra za opštu medicinu Medicinskog fakulteta u
Beogradu.
Rezultat: Ispitanici su podeljeni po starosnim grupama.
Najvede interesovanje su pokazali građani stariji od 50
godina (112 muškaraca i 263 žene). Mlađi od 50 godina
su činili tredinu pregledanih. Za povišene vrednosti su
uzete: glukoza >7,0 mmol/L, holesterol >5,2 mmol/L i
arterijski pritisak >140/90 mmHg. U grupi od 20 do 29
godina (25 osoba) nađene su povišene vrednosti
holesterola kod 4 (16%) osobe. U grupi od 30 do 39
godina (59 osoba) kod 17 (29%) su nađene povišene
vrednosti arterijskog pritiska, a kod 20 (34%) povišene
Metod: Ispitivanje predstavlja retrospektivnu analizu
podataka iz medicinske dokumentacije o verifikovanim
dijagnozama HNO.
17
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
vrednosti holesterola. U grupi od 40 do 49 godina (88
osoba) povišene vrednosti je imalo 37 (42%) osoba, a
povišene vrednosti arterijskog pritiska 30 (34%). U grupi
od 50 do 59 godina (178 osoba) povišene vrednosti
glukoze imalo je 16 (9%) osoba, a povišene vrednosti
arterijskog pritiska 99 (56%) i povišene vrednosti
holesterola 103 (58%) osobe. U grupi od 60 do 69 godina
(197 osoba) povišene vrednosti glukoze je imalo 16 (8%)
osoba, povišene vrednosti arterijskog pritiska 114 (58%),
a povišene vrednosti holesterola 105 (53%).
ispitanika se izjasnilo da su bili nervozni „manji dio
vremena”, dok se 16% ispitanika izjasnilo da su bili
nervozni „sve vrijeme“, a 54 (21,60%) ispitanika se
izjasnilo da su bili nervozni „vedi dio vremena“ u
ispitivanom periodu, a koji se odnosio na protekle 4
nedelje. Svega 60 (24%) ispitanika se izjasnilo da nisu bili
depresivni i obeshrabreni u protekle 4 nedelje, dok se
najvedi procenat izjasnio da su imali određene probleme
sa depresijom.
Zaključak:
Postoji
značajna
korelacija
između
psihosocijalnih faktora (učešde u ratu, nezaposlenost,
migracije) i subjektivne percepcije kvaliteta života
pacijenata oboljelih od masovnih nezaraznih bolesti.
Zaključak: Za kontrolu zdravlja uglavnom su
zainteresovani sugrađani stariji od 50 godina, dok je
zainteresovanost mlađih i radno aktivnih osoba mala.
Trebalo bi uložiti napore i podstadi mlade ljude da
kontrolišu svoje zdravlje, otkriju faktore rizika, nauče da
ih otklone i tako preveniraju bolest. Samo redovna
kontrola može održati dobro zdravlje.
44.
POLIPRAGMAZIJA KAO JAVNOZDRAVSTVENI PROBLEM
U GERIJATRIJSKOJ POPULACIJI
Gordana Tešid Banduka, Snežana Stojanovid,
Danka Midid, Vesna Ivanovid, Ljiljana Ivančid*
43.
PSIHOSOCIJALNI ASPEKTI KVALITETA ŽIVOTA
PACIJENATA OBOLJELIH OD
MASOVNIH NEZARAZNIH BOLESTI
Dom zdravlja Bratunac; *Dom zdravlja Srebrenica
Uvod: Polipragmazija predstavlja istovremenu primenu
velikog broja lekova kod iste osobe. Oko 90% starijih
pacijenata koristi barem jedan lek dnevno. To je veliki
medicinski problem, jer se povedava rizik od neželjenih
efekata lekova i njihovih interakcija.
Vesna Krstovid Spremo
Dom zdravlja Pale
Uvod: Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije
(SZO), masovne nezarazne bolesti, kao što su dijabetes
melitus (DM) i arterijska hipertenzija (TA), predstavljaju
vodede zdravstvene probleme svjetske populacije, kako
po svojoj učestalosti, tako i po posljedicama koje dovode
do povedanog mortaliteta i ranog invaliditeta oboljelih.
Psihosocijalni faktori imaju važnu ulogu u nastanku ovih
oboljenja.
Cilj: Pokazati veliku zastupljenost istovremene primene
više vrsta lekova u gerijatrijskoj populaciji.
Ispitanici i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 100
pacijenata starijih od 65 godina, koji su izabrani
metodom slučajnog uzorka i koji su se javili u ambulantu
porodične medicine. Podaci su delom dobijeni iz
medicinskih kartona pacijenata, a drugim delom iz
intervjua sa pacijentom.
Cilj: Ispitati korelaciju između uticaja ratnih neprilika, kao
psihosocijalnog faktora, i subjekivne percepcije kvaliteta
života pacijenata oboljelih od dijabetesa melitusa i
arterijske hipertenzije.
Rezultati: Najvedi broj pacijenata (86%) uzima lekove
samo po preporuci lekara, njih 10% uzima ponekad
lekove samoinicijativno, dok 4% često lekove uzima po
preporuci komšija ili rođaka. Do tri leka istovremeno pije
25% pacijenata, između 3 i 6 lekova pije 35% ispitanih,
dok više od 6 vrsta lekova svakodnevno uzima 40%
ispitanih. Najvedi broj pacijenata uzima lekove za
kardiovaskularna oboljenja (85%), što se može pravdati
visokom prosečnom starošdu ispitivane grupe od 76,4
godine. Uočava se da značajan broj ispitanika, oko 40%,
uzima više od 6 vrsta lekova, ali najvedi broj ispitanih
(58%) ima istovremeno manje od 3 dijagnoze.
Ispitanici i metode: Ispitivanje je obavljeno u Domu
zdravlja Pale i Domu zdravlja Istočno Sarajevo u periodu
od maja 2009. do septembra 2010. godine. Obuhvadeno
je 250 ispitanika oba pola, starosti do 65 godina.
Ispitanici su oboljeli od DM i TA. Anketirano je 50 inzulin
zavisnih pacijenata i 50 inzulin nezavisnih pacijenata, te
50 ratnih vojnih invalida, koji su status invalida stekli po
osnovu DM. Anketom je obuhvadeno i 100 pacijenata
oboljelih od TA. Za potrebe istraživanja su korišdeni
posebno osmišljeni opšti upitnik, kao i dio upitnika SZO
SF-36 koji se odnosi na mentalne probleme.
Zaključak: Porodični lekar mora da bude krajnje
racionalan pri ordiniranju lekova starim osobama u
pogledu broja i doze, vodedi računa o metaboličkom
statusu svakog pacijenta, interakcijama i neželjenim
efektima lekova.
Rezultati: U ukupnom uzorku bilo je 174 (69,60%)
muškarca i 76 (30,40%) žena. Zaposleno je 115 (46%)
ispitanika, dok 135 (54%) nije. Aktivno učešde u ratu je
imalo 158 (63%) ispitanika. Promjenu mjesta boravka od
1992. godine je imalo 135 (54%) ispitanika. Subjektivnu
percepciju vlastitog kvaliteta života je kao „dobru“
ocjenilo svega 52 (20,80%). ispitanika. Svega 97 (38,80%)
18
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
45.
Rezultati: Ispitivanjem su obuhvadena 553 pacijenta,
prosečne starosti 46,53±12,46 godina, 463 žene i 90
muškaraca. Posmatrani su uobičajeni faktori rizika.
Vrednost indeksa telesne mase kod muškaraca je
2
2
25,14±4,73 kg/m , a kod žena 24,36±5,38 kg/m i razlika
nije statistički značajna. Muškarci su imali nešto višu
glikemiju (4,48±0,75 mmol/L) od žena (4,12<0,49
mmol/L) i ova razlika je statistički veoma visoko značajna.
Vrednost holesterola kod žena je 4,85±1,67 mmol/L, kod
muškaraca 4,94±1,1 mmol/L i razlika nije statistički
značajna. Muškarci su imali nešto višu vrednost
triglicerida (1,89±1,09 mmol/L) u odnosu na žene
(1,74±1,14 mmol/L), ali razlika nije statistički značajna.
Vrednost sistolnog pritiska među muškarcima je
131,47±17,67 mmHg, a među ženama 123,93±23,02
mmHg, što je statistički visoko značajna razlika. Dijastolni
pritisak je viši među muškarcima (81,94±10,12 mmHg)
nego među ženama (79,9±10,11 mmHg) i razlika je
statistički značajna. Kao nepušači izjasnilo se 63,33%
muškaraca i 61,98% žena,a razlika nije statistički
značajna. Fizički je aktivno 78,6% muškaraca i 78,89%
žena, a razlika nije statistički značajna.
POLIPRAGMAZIJA KOD PACIJENATA
SA HRONIČNIM BOLESTIMA
Andrea Tomid, Daliborka Pejid,
Radoslav Nikolid, Slađana Cvijanovid Benke
Dom zdravlja Doboj
Uvod: Sa godinama života raste i broj hroničnih bolesti, a
samim tim i broj propisanih lijekova. Kod takvih
pacijenata politerapija često prelazi u neracionalno i
klinički neopravdano propisivanje lijekova, odnosno
polipragmaziju (5 i više lijekova), koja za posljedicu ima
pojavu neželjenih dejstava i interakcija među lijekovima.
Problem često nije prepoznat kao reakcija na terapiju pa
se dodaju novi lijekovi.
Cilj: Utvrditi koliko je pacijenata sa hroničnim bolestima
izloženo polipragmaziji, odnosno, koliko njih u terapiji
ima 5 i više različitih lijekova.
Metodologija: Prikupljeni podaci tri tima porodične
medicine Doma zdravlja Doboj analizirani su i razvrstati
prema starosnoj strukturi, dijagnozi i broju propisanih
lijekova u terapiji.
Zaključak: Uloga lekara je da edukuje pacijente, kako bi
se rizici smanjili, samim tim i obolevanje, a nacija bila
zdravija i bogatija.
Rezultati: Od 5.352 registrovana pacijenta, 735
pacijenata boluje od hroničnih bolesti. Od 735
pacijenata, 189 (25,71%) koristi 5 i više lijekova u terapiji
propisanoj od strane specijalista više različitih oblasti.
Najvedi
procenat
(62,65%)
čine
lijekovi
za
kardiovaskularne bolesti, a zatim antidijabetici (10,73%),
lijekovi za pludne bolesti (7,72%), neurološke (3,15%),
psihijatrijske (4,03%), bolesti štitne žlijezde (0,84%),
antireumatici (0,95%), lijekovi sa gastroprotektivnim
dejstvom (5,32%) i ostali (4,61%).
47.
PREVALENCA HOLELITIJAZE I UTVRĐENI FAKTORI RIZIKA
ZA HOLELITIJAZU U AMBULANTI PORODIČNE MEDICINE
“TRN” DOMA ZDRAVLJA U LAKTAŠIMA
Radojka Perid, Ljubomir Šormaz
Dom zdravlja Laktaši
Zaključak: Visok je procenat pacijenata koji u terapiji
koriste 5 i više lijekova. Potrebno je racionalnije
propisivati terapiju vodedi računa o mogudim štetnim
efektima i interakcijama lijekova koji mogu dovesti do
pogoršanja zdravstvenog stanja pacijenata.
Uvod: Žučni kamenci su često oboljenje, posebno u
razvijenim zemljama. Javljaju se u svim dobnim grupama,
a češde kod osoba ženskog pola.
Cilj: Ispitati prevalencu oboljelih kod 2.750 registrovanih
građana u ambulanti “Trn” Doma zdravlja, Laktaši u
periodu od 2007. do 2010. godine, kao i koji faktori rizika
su bili prisutni.
46.
PREVENTIVNI PREGLEDI:
PUT KA BOLJEM ZDRAVLJU NACIJE
Materijal i metode: Istraživanje je provedeno metodom
pregleda elektronskih kartona, kartica rizika, registara I
dobrovoljnim anketiranjem građana.
Biljana Cimbaljevid, Nada Vukadinovid,
Svetlana Petrovid, Ljiljana Maksimovid
Cilj: Pokazati zastupljenost faktora rizika za nastanak
hroničnih nezaraznih bolesti.
Rezultati: U posmatranom periodu je evidentirano 376
(13,67%) oboljelih i to 94 (25,0%) muškog i 282 (75,0%)
ženskog pola. Kod 266 (70,74%) osoba, bolest je
otkrivena slučajno bez prethodnih simptoma bolesti. Kod
osoba ženskog pola, najčešdi faktori rizika su: gojaznost,
neredovni obroci, smanjena fizička aktivnost i stres.
Najčešdi provokativni faktor za žučne napade je bila
masna hrana, a nešto rjeđe fizička aktivnost I psihička
napetost. Hirurškom liječenju podvrgnuto je 60 (15,5%)
oboljelih.
Metod rada: Korišdeni su podaci preventivnih pregleda
koji su obavljeni u Domu zdravlja Kruševac.
Zaključak: Otkrivanje i pradenje faktora rizika, važno je u
prevenciji i ranoj dijagnostici holelitijaze.
Dom zdravlja Kruševac
Uvod: Obolevanje i umiranje od hroničnih nezaraznih
bolesti (HNB) i njihovih posledica je u porastu. Otkrivanje
faktora rizika za njhov nastanak i smanjivanje,
predstavljaju pravi put ka zdravijoj i bogatijoj naciji.
19
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
48.
Cilj: Predstaviti proceduru LS i SLNB kod pacijenata sa
melanomom, kao i vlastite rezultate u ovoj oblasti.
DISTRIBUCIJA MELANOCITNIH PROMJENA KOŽE
PREMA LOKALIZACIJI I HISTOLOŠKOM TIPU:
KLINIČKI ZNAČAJ
Materijal i metode: Analizirana su 33 pacijenta (17 žena i
16 muškaraca). Primarne lokalizacije melanoma su bili
ekstremiteti kod 19 i trup kod 14 pacijenata. Prosječna
debljina primarnog tumora po Breslowu je bila 3,7 mm.
Kod svih pacijenata je urađena preoperativna LS,
selektivna intraoperativna detekcija radioobilježenih
limfnih čvorova -sondom i njihovo prikazivanje bojenjem
metilenskim plavim. Potom je rađena selektivna limfadenektomija SLN, koji su bili negativni (bez metastaza) i
elektivna limfonododisekcija kod pozitivnih SLN (sa
metastazama). Patohistološka analiza limfnih čvorova
sastojala se u bojenju preparata hematoksilinomeozinom, kao i imunohistohemijski.
Vesna Gajanin, Zdenka Krivokuda,
Bogdan Zrnid, Radoslav Gajanin*, Igor Sladojevid
Medicinski fakultet Banja Luka;
*Klinički centar Banja Luka
Uvod: Važni prognostički parametri za melanom, osim
stepena invazije i debljine tumora, su tip malignog
tumora, pol bolesnika i anatomska lokalizacija primarnog
melanoma. Ustanovljeno je da muškarci imaju lošiju
prognozu nego žene, da melanomi smješteni na glavi i
vratu imaju lošiju prognozu u odnosu na ostale regije, te
da su nodularni melanom i akralni melanomi oblici sa
daleko lošijom prognozom u odnosu na površinski širedi
melanom iste debljine.
Rezultati: Preoperativnom LS identifikovani su SLN kod
32 pacijenta (96,9%), intraoperativnom detekcijom
obilježenih limfnih čvorova -sondom detektovani su SLN
kod 33 pacijenta (100%). Pomodu metilensko plave boje
identifikovani su SLN u 29 (87,9%) pacijenata. Pozitivan
SLN je patohistološki potvrđen kod 9 pacijenata (27,3%),
a negativan SLN kod 24 (72,7%) pacijenta. Kod 16
pacijenata detektovan je 1 SLN u regionalnom
limfonodalnom području. Kod 9 pacijenata se radilo o 2
SLN i kod 8 pacijenata o 3 SLN.
Cilj: Utvrditi histološki tip i anatomsku lokalizaciju
benignih melanocitnih promjena (nevusa) i melanoma.
Materijal i metode: Ispitivanje je obuhvatalo biopsijske
materijale kože 73 pacijenta, urađenih u Kliničkom
centru Banja Luka, u periodu od 2004. do 2009. godine.
Histološka tipizacija promjena je vršena prema
klasifikaciji Svjetske zdravstvene organizacije. Materijali
su podijeljeni u dvije grupe: grupa I (dijagnostikovan
melanom, 39 ispitanika) i grupa II (dijagnostikovan nevus,
34 ispitanika). Prema anatomskoj regiji promjene su
podijeljene na tri podgrupe: glava i vrat, trup i
ekstremiteti.
Zaključak: Tehnika obilježavanja SLN zahtijeva blisku
saradnju hirurga, histopatologa i specijaliste nuklearne
medicine. SLN biopsija identifikuje prisustvo ili odsustvo
metastaza u regionalnim limfnim čvorovima (procjena
stadija bolesti), što je bitan prognostički faktor toka i
ishoda bolesti. Ovo je i minimalno invazivan način
otkrivanja okultnih metastaza u limfnim čvorovima.
Rezultati: Dermalni melanocitni nevusi su prisutni u
55,88% slučajeva, a nodularni melanom u 79,49%
slučajeva. Nevusi su lokalizovani na trupu u 76,47%
slučajeva, a melanomi na ekstremitetima 38,46%
slučajeva.
50.
UČESTALOST PATOLOŠKOG NALAZA SPERMIOGRAMA
KOD PACIJENATA SA KARCINOMOM TESTISA
Zaključak: Najčešdi histološki tip nevusa je dermalni
melanocitni nevus, a melanoma je najčešdi nodularni
melanom. Nevusi su najčešde lokalizovani na trupu, dok
su melanomi najčešde lokalizovani na ektremitetima.
Branislava Jakovljevid, Snježana Milidevid
Klinički centar Banja Luka
Uvod: Karcinom testisa čini 1-1,5% svih malignih tumora
kod muškaraca sa 3 do 6 novootkrivenih slučajeva na
100.000 muškaraca i najvišom incidencom u Danskoj i
Norveškoj (10/100.000). U posljednjih nekoliko decenija
prati se drastičan porast broja oboljelih. Najvedi broj
oboljelih je starosti od 18 do 35 godina. Kompleksna
hemioterapija može izazvati infertilitet u toku tretmana
ili poslije njega. Zbog toga, prije aplikacije nekih
hemioterapijskih protokola neophodno je da se uradi
krioprezervacija sperme. Takođe, zapaženo je da neki
pacijenti imaju patološki nalaz spermiograma i prije
liječenja.
49.
IDENTIFIKACIJA SENTINEL LIMFNOG ČVORA
LIMFOSCINTIGRAFIJOM I BIOPSIJA SENTINEL LIMFNOG
ČVORA U LIJEČENJU BOLESNIKA SA MELANOMOM
Ljiljana Grahovac, Jasenka Mijatovid,
Nataša Stevandid, Dijana Todorid, Dragi Stanimirovid
Klinički centar Banja Luka
Uvod: U bolesti ranog stadija melanoma (AJCC I i II) i
srednje debljine tumora (0,76 do 4 mm)
limfoscintigrafijom (LS) uz biopsiju sentinel limfnog čvora
(SLNB), čine metodu izbora za određivanje stadija čvora i
odluku o daljem liječenju.
Cilj: Utvrditi učestalost patoloških promjena u spermiogramu kod pacijenata sa karcinomom testisa.
Pacijenti i metode: Ispitivanje je obuhvatilo 40 pacijenata
liječenih u Kliničkom centru Banja Luka, od januara 2008.
20
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
do aprila 2010. godine. Prosječna starost oboljelih je bila
31 godina (starost od 18 do 49 godina). Svim pacijentima
je uzeta detaljna anamneza, urađen klinički pregled,
tumorski marker AFP, HCG, LDH, CT toraksa, abdomena i
karlice, te spermiogram.
HT, kod 15% se mučnina i povradanje javilo u toku
primanja HT, kod 8% po odlasku kudi, kod 4% par dana
nakon HT i kod 7% pri dolasku na narednu HT
(anticipirana emeza).
Zaključak: Adekvatna antiemetska terapija je osnovni
preduslov za dobro podnošenje hemioterapije, kao i
pozitivan stav pacijenta prema ovom vidu antikancerskog
liječenja.
Rezultati: Od 40 pacijenata kod 16 (40%) se radilo o
seminomu, a kod 24 (60%) pacijenta je bio neseminomski
tumor. Samopregled nikada nije radilo 29 (72,5%)
pacijenata. Na lijevoj strani tumor je bio lokalizovan kod
25 (62%) pacijenata. Prethodnu traumu testisa imalo je
13 (32%) pacijenata. Kriptorhizam je navelo u anamnez
pet (14%) pacijenata. Kod četiri (12%) pacijenata u nalazu
spermiograma prije primjene hemioterapije zabilježena
je azospermija. Slabu pokretljivosti spermatozoida imalo
je devet (22%) oboljelih.
52.
OBOLIJEVANJE OD MALIGNOG MELANOMA OKA I
ADNEKSA OKA U RATNOM I POSLIJERATNOM PERIODU
Ljubica Perid Lazid
Opšta bolnica Doboj
Zaključak: Svim pacijentima sa karcinomom testisa
neophodno je prije aplikacije složenih hemioterapijskih
protokola uraditi krioprezervaciju sperme u bankama
sperme. Nekada to nije mogude, jer se radi o patološkom
početnom nalazu spermiograma.
Uvod: Maligni melanom (MM) uvee je najčešdi primarni
intraokularni tumor odraslih bijele rase u 6. i 7. deceniji.
Oko 80% MM su lokalizovani u horoidei, 15% u cilijarnom
tijelu i 5-8% zahvata dužicu.
Cilj: Utvrditi incidencu obolijevanja od MM oka i adneksa
oka u ratnom i poslijeratnom periodu na prostoru
Republike Srpske, te uporediti sa incidencom do rata,
zbog vjerovatne izloženosti ostacima radioaktivnih
projektila, koji su korišdeni tokom ratnih dejstava.
51.
PRIMJENA ANTAGONISTA RECEPTORA SEROTONINA U
PREVENCIJI EMEZE IZAZVANE CISPLATINUMOM
Branislava Jakovljevid, Ivanka Rakita, Zdenka Gojkovid,
Gordana Marid, Snježana Milidevid, Predrag Nikolid,
Živko Vranješ, Stanka Mijatovid
Bolesnici: Retrospektivnom studijom obuhvadeni su
pacijenti liječeni na Očnom odjeljenju Opšte bolnice
„Sveti apostol Luka” u Doboju u periodu od 1973. do
1992. godine i periodu od 1992. do 2011. godine.
Korišdeni su podaci iz istorija bolesti.
Klinički centar Banja Luka
Uvod: Primjena hemioterapije (HT) izaziva brojne
neželjene reakcije, od kojih su među najčešdim mučnina i
povradanje. Pojedini citostatici, kao što je cisplatinum,
spadaju u visoko emetogene citostatike. Kako de pacijent
podnijeti hemioterapiju, u značajnoj mjeri zavisi od
stepena emeze, što je u direktnoj vezi sa korišdenim
sredstvima u premedikaciji.
Rezultati: Kod 18 operisanih pacijenata patohistološki je
potvrđena dijagnoza na enukleisanim očima. Operisani su
podijeljeni u dvije grupe: I grupa pacijenata operisana je
od 1972. do 1992. (7 pacijenata, 38,89%) i II grupa
operisana od 1992. do 2011. (11 pacijenata, 61,11%).
Prosječna starost oboljelih u vrijeme postavljanja
dijagnoze bila je: u I grupi 55,42 godine (muškarci 59
godina, žene 50,6 godina), a u II grupi 61,72 godine
(muškarci 62,6 godina, žene 61 godina). U I grupi bila su 3
muškarca (42,85%) i 4 žene (57,15%), a u II grupi 6
muškaraca (54,54%) i 5 žena (45,46%). Lokalizacija MM u
I grupi bila je: koža 1 (14,28%), limbus corneae
(conjunctiva) 2 (28,57%), choroidea 4 (57,14%), a u II
grupi: conjunctiva 1 (9,09%), choroidea 8 (72,72%),
corpus ciliare 2 (18,18%).
Cilj: Utvrditi učestalost mučnine i povradanja kod
pacijenata koji su primali cisplatinum, a u premedikaciji
koristili granisetron, visoko selektivan antagonist
receptora serotonina (5-HT3).
Pacijenti i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 110
pacijenata koji su hospitalizovani u Klinici za onkologiju
Kliničkog centra Banja Luka u periodu od januara do maja
2010. Svi pacijenti su primali cisplatinum kao
monoterapiju ili u kombinaciji sa drugim citostaticima. U
premedikaciji su svi pacijenti dobili granisetron (tabletu
ili ampulu) uz deksazon u ampuli u dozi od 8 mg i.v.
Zaključak: Broj pacijenata operisanih zbog malignog
melanoma u periodu od 1992. do 2011. za 22% je vedi,
nego u periodu prije ratnih dejstava.
Rezultati: Od 110 pacijenta bilo je 56 žena (51%) i 54
muškarca (49%), starosti od 61 do 70 godina. Najčešde
dijagnoze su bile kolorektalni karcinom, karcinom ovarija,
tumori glave i vrata pankreasa. Mučnina i povradanje
gradus I su zabilježeni kod 84% pacijenata, gradus II kod
11%, gradus III kod 3% i gradus IV kod 2% pacijenata. Kod
pacijenata sa emezom gradus IV uveden je i aprepitant.
Kod 66% pacijenata nije bilo mučnine u toku primanja
21
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
53.
Pacijenti i metode: Istraživanjem je obuhvadeno 150
pacijentkinja koje su pregledane zbog različite
simptomatologije
u
Konsultativno-specijalističkoj
ginekološko-akušerskoj službi Doma zdravlja u Doboju u
periodu od 1. januara 2007. do 30. juna 2008.
Pacijentkinje su razvrstane u starosne grupe i prema
simptomatologiji. Svim pacijentkinjama je urađen
bimanuelni ginekološki pregled, ultrazvučni pregled i uzet
citološki bris.
MALIGNA GINEKOLOŠKA OBOLJENJA U DOBOJSKOJ
REGIJI U PERIODU OD 1997. DO 2001.
I OD 2006. DO 2010. GODINE
Zlatan Markovid, Radenka Markovid*
Opšta bolnica Doboj; *Dom zdravlja Doboj
Uvod: Ginekološka maligna oboljenja čine oko 24% svih
malignih oboljenja žena i mogu se rano i lako otkriti,
izuzev karcinoma jajnika. U svijetu se godišnje registruje
preko 11 miliona novooboljelih osoba od tumora.
Rezultati: Prvi put, Ginekološko-akušersku službu je
posjetilo 70% pacijentkinja, a 30% je došlo na kontrolni
pregled. U ispitivanoj grupi pacijentkinja repoduktivne
dobi su bile zastupljene sa 88,64%, a najzastupljenija
starosna grupa je bila od 36. do 40. godine života (19%).
Pacijentkinje su u najvedem broju na pregled došle na
redovan
ginekološki
pregled,
zbog
izostanka
menstrualnog ciklusa i ranije dijagnostikovanih leiomima
(16%). Citološki nalaz je kod 69% pacijentkinja bio
uredan. Kod 20% pacijentkinja leiomiomi uterusa su
dijagnostikovani pri bimanuelnom ginekološkom
pregledu, a ultrasonografski kod još 4,66% pacijentkinja.
Cilj: Utvrditi učestalost ginekoloških malignih oboljenja,
njihove anatomske lokalizacije u periodu od 1997. do
2001. i od 2006. do 2010. u dobojskoj regiji.
Rezultati: Uvidom u operativne protokole, istorije bolesti
i patohistološke nalaze za period od 1997. do 2001.
ukupno je registrovano 128 oboljelih žena od malignih
ginekoloških tumora (7% vulva i vagina, 43% cerviks, 34%
tijelo uterusa, 16% adneksa), a u periodu od 2006. do
2010. godine registrovana je 151 oboljela žena od
ginekoloških malignih bolesti (6,6% vulva i vagina, 42,3%
cerviks, 35% tijelo uterusa. 15,8% adneksa). Ne postoje
veda odstupanja zastupljenosti pojedinih ginekoloških
malignih bolesti danas i prije 10 godina. Uočava se blagi
pad karcinoma cerviksa sa 43% na 42,3% i blagi porast
karcinoma tijela uterusa sa 34% na 35%, ali
zabrinjavajude je da sveukupno postoji porast malignih
ginekoloških bolesti u posljednjih 10 godina u dobojskoj
regiji.
Zaključci:
Zastupljenost
leiomioma
kod
žena
repoduktivne dobi regije Doboj je 24,66%, što odgovara
podacima iz literature. Kod 8,6% pacijentkinja leiomiomi
su bili prvi put dijagnostikovani, što ukazuje na značaj
redovnih ginekoloških pregleda. Ultrazvučna dijagnostika
u ginekološkim ambulantama je neophodna za
kompletnu evaluaciju ginekološke patologije i njeno
pradenje.
55.
Zaključak: Karcinom grlida materice i dalje je na prvom
mjestu, bez obzira na jednostavan skrining redovnim
ginekološkim pregledima i eksfolijativnom citologijom. Po
tome se ne razlikujemo od ostalih zemalja u razvoju i
nerazvijenih zemalja.
UČESTALOST POZITIVNOG NALAZA
SKRINING TESTA ZA KARCINOM GRLIDA MATERICE KOD
PACIJENTIKINJA DOMA ZDRAVLJA BANJA LUKA
Jadranka Peševid Pajčin
Dom zdravlja Banja Luka
54.
UČESTALOST LEIOMIOMA UTERUSA
KOD ŽENA REPODUKTIVNE DOBI
Uvod: Po učestalosti, karcinom grlida materice je drugi
maligni tumor u žena. Papa i kolposkopija su dvije
nerazdvojne metode u skriningu i dijagnostici raka grlida
materice.
Jadranka Miličid Đuranovid, Radivoje Katanid,
Dragana Radid Prodanovid, Mladen Miličevid
Ginekološko-akušersko odjeljenje,
Opšta bolnica Doboj
Cilj: Ispitati učestalost pozitivnog nalaza skrining testa
eksfolijativne citologije (PAPA), kao i kolposkopije i
patohistološkog ispitivanja.
Uvod: Leiomiomi uterusa se javljaju kod 20% do 25%
žena u reproduktivnom periodu i predstavljaju najčešde
solidne tumore male karlice. Incidencija histerektomija
urađenih zbog leiomioma uterusa maksimum dostiže oko
45. godine života. Samo 20% do 50% žena sa
leiomiomima ima tegobe. Dijagnostika asiptomatskih
leiomioma je uglavnom akcidentalna kada žene dođu na
ginekološki i ultrasonografski pregled zbog druge
simptomatologije.
Ispitanice i metode: Istraživanjem je obuhvadena 101
žena, starosti od 25 do 65 godina, koje su pregledane
tokom 2009. i 2010. godine u Ginekološkoj ambulanti
Doma zdravlja Banja Luka. Svim ženama je urađen
ginekološki pregled, a kod 99 PAPA test, kod 74 i
kolposkopija, a kod 54 žene urađena je i biopsija.
Rezultati: Od ukupno 101 žene kliničkim pregledom kod 2
(0,19%) je dijagnostikovan invazivni karcinom cerviksa.
Urađeno je 99 PAPA testova, od kojih su 53 (53,54%) bila
negativna, a 46 (46,46%) abnormalnih. Kod 53 žene koje
su imale negativnan nalaz PAPA urađene su 44 (83,02%)
Cilj: Utvrditi zastupljenost leiomioma uterusa kod žena
repoduktivne dobi u regiji Doboj.
22
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
kolposkopije. Sumnjivih kolposkopskih nalaza su bila 22
(50%). Biopsija je urađena kod 21 (39,62%) žene. Dobijeni
su sljededi patohistološki nalazi: cervicitis i kondilomi u 3
(14,29%) slučaja, leukoplakia u 3 (14,29%), CIN III u 2
(9,52%), CIN I u 2 (9,52%), erosio vera u 2 (9,52%) i
cervicitis u 9 (42,86%) slučajeva. Od 46 žena sa
abnormalnim PAPA urađeno je 30 (65,22%) kolposkopija i
33 (71,74%) biopsije. Patohistološki nalazi su utvrdili:
carcinoma in situ u 9 (27,27%) slučajeva, CIN III u 12
(36,36%), CIN II u 1 (3,03%) slučaju, CIN I u 1 (3,03%)
slučaju, leukoplakia i kondilomi u 1 (3,03%), polip u 4
(12,12%) i cervicitis u 4 (12,12%) slučaja.
57.
SEBACEALNI KARCINOM DOJKE
Mirjana Duk, Radoslav Gajanin*,
Danijela Batinid Škrpina, Radmil Marid, Nenad Lalovid
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*Klinički centar Banja Luka
Uvod: Sebacealni karcinom je maligni epitelni tumor sa
diferencijacijom u pravcu sebacealnih žlijezda i
najčešdom lokalizacijom u periorbitalnoj regiji. Sebacealni
karcinom dojke je rijetko opisan u literaturi sa nejasnim
prognostičkim značajem.
Zaključak: Učestalost karcinoma grlida materice, kao i
premalignih lezija cerviksa u ispitivanoj grupi je visoka i
potvrđuje značaj skrining testa za cervikalni karcinom.
Prikaz slučaja: Pacijentkinji staroj 73 godine u januaru
2008. otkriven je tumor u gornjem spoljašnjem
kvadrantu desne dojke. Poslije intraoperativne dijagnoze
invazivnog karcinoma uradi se kvadrantektomija sa
evakuacijom aksile. Na intraoperativnom otisku tumora
nalaze se pojedinačne i u grupama atipične epitelne
delije. Jedra su krupna, jako pleomorfna, hiperhromatična, u pojedinim prominentni nukleolusi.
Citoplazma je eozinofilna. Tumor je veličine 5x4,5x3,5 cm
sa opsežnom centralnom nekrozom. Koža je intaktna. Na
patohistološkim preparatima nalaze se isječci tumorskog
tkiva koje čine solidne plaže krupnih pleomorfnih
tumorskih delija eozinofilne i svijetle citoplazme, fokalno
bazaloidnog izgleda. Postavljena dijagnoza loše
diferentovanog duktalnog invazivnog karcinoma,
negativno: ER, PR, HER2. Pacijentkinja odbija
postoperativnu terapiju. Nisu nađene metastaze u 19
limfnih čvorova. U junu 2010. ista pacijentkinja se javlja
sa palpabilnim tumorom u gornjem unutrašnjem
kvadrantu desne dojke. Uradi se kvadrantektomija.
Veličina tumora je 4x3,5x2,5 cm sa nekrozama i
krvarenjem. Revidira se
prethodni nalaz, a
imunohistohemijski profil je: pozitivno EMA, CD 15, S100, dok je negativno: ESA, GCDFP-15, CEA, ER, PR, HER2.
Postavlja se dijagnoza recidiva loše diferentovanog
sebacealnog karcinoma. Pacijentkinja je živa, bez
subjektivnih tegoba.
56.
RAK DOJKE
I KASNIJA TRUDNODA
Ivana Pekid
Dom zdravlja Grocka
Uvod: Najčešdi maligni tumor žena je rak dojke, koji se
najčešde javlja u menopauzi. Retko se javlja i u
reproduktivnoj dobi žene, kod mlađih nulipara. Trudnoda
nastala u periodu remisije osnovne bolesti je velik
problem za bududu majku. Dok je ranije terapijski
pobačaj bio pravilo, danas se zna da je kod žena koje su
zatrudnele po oboljevanju od raka dojke, preživljavanje
jednako, pa čak i duže u odnosu na žene koje nisu
zatrudnele. Preporučeni period pauze je 2 do 5 godina.
Protektivnu funkciju ima antiestrogeno delovanje
estriola, kao i lučenje alfafetoproteina, koji inhibira rast
raka dojke.
Prikaz slučaja: Pacijentkinja M.N., rođena 1979. godine,
javlja se zbog amenoreje. Daje podatak da je u 23. godini
operisana zbog duktalnog invazivnog karcinoma leve
dojke. Dimenzije tumora su bile 40x37x30 mm, a bile su
prisutne i metastaze u regionalnim limfnim čvorovima.
Provedena je radioterapija, kao i šest ciklusa adjuvantne
hemoterapije (fluorouracil, adriamicin i ciklofosfamid,
FAC). Redovne postoperativne kontrole su nastavljene i
po dijagnostikovanju trudnode 10 godina nakon operacije
karcinoma. Ultrazvučni pregledi u cilju pradenja trudode
su vršeni u 6, 7, 8, 13, 18, 23, i 31. nedelji. Vrednosti
laboratorijskih parametara su bili uredni. Kontrolni
pregledi onkologa su pokazivali kompletno izlečenje.
Nažalost, u 34. nedelji gestacije, ultrazvučnim pregledom
je u desnoj dojci otkrivena tumorska promena 14x9 mm
BIRADS DD4LD2. Biopsijom je verifikovana benigna
promena. Pacijentkinja je operativnim putem porodila
žensko dete, porođajne mase 3.200 grama i dužine 52
cm. Po porođaju je prekinuta laktacija. Dalje kontrole su
kod ordinirajudeg onkologa i ginekologa.
Zaključak: Sebacealni karcinom dojke pripada
prognostički nepovoljnom, imunohistohemijski trostruko
negativnom profilu i za definitivnu dijagnozu loše
diferentovanih
tumora
je
potrebna
dodatna
imunohistohemijska analiza.
23
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
58.
tireoglosalnog kanala, pristupilo se operativnom zahvatu
po Sistrunku. Patohistološki nalaz ukazuje na tireoidni
papilarni karcinom koji infiltruje kroz zid ciste. Nakon
toga, urađena je scintigrafija i ultrazvučni pregled štitaste
žlijede, koji je pokazivao normalnu građu, dok su limfni
čvorovi vrata bili uvedani obostrano. Urađena je
tireoidektomija i otklonjeni su uvedani limfni čvorovi
vrata obostrano. Posle patohistološke analize, u štitastoj
žlijezdi nisu nađeni fokusi papilarnog karcinoma, u
limfnim čvorovima vrata neđeni tumorski depoziti
papilarnog karcinoma, što ukazuje da je primarno
porijeklo iz ciste tireoglosalnog kanala.
LEIOMIOSARKOM LARINKSA
Zorica Novakovid, Dmitar Travar, Dalibor Vranješ,
Aleksandra Aleksid, Nataša Guzina Golac
Klinika za bolesti uha, grla i nosa,
Klinički centar Banja Luka
Uvod: Leiomiosarkom larinksa je maligni tumor glatkih
mišidnih delija. Izuzetno je rijedak u larinksu i dosad je u
dostupnoj literaturi opisano oko 50 slučajeva. Dijagnoza
je teška, bazira se na imunohistohemijskoj analizi.
Pacijenti se tretiraju hirurški i postoperativno
radioterapijom.
Zaključak: Maligni procesi su vrlo rijetki u cisti
tireoglosalnog kanala. Obično se dijagnostikuju
postoperaivno, te bi ih trebali uvijek razmotriti u
diferencijalnoj dijagnozi tumoroznih promjena srednje
linije vrata.
Prikaz slučaja: Prikazan je slučaj 49-godišnjeg muškarca,
pušača sa simptomima šestomjesečne promuklosti.
Nakon tri laringomikroskopije i biopsije tumor je
dijagnostikovan. Poslije prve divije laringomikroskopije i
biopsije patohistološki nalaz je pokazivao displaziju
niskog i srednjeg stepena. Zbog nastavljene promuklosti i
nezadovoljavajudeg kliničkog nalaza, tredi put je urađena
laringomikroskopija i biopsija, te je urađena
imunohistohemijska analiza. Konačna dijagnoza je bila:
Leiomyosarcoma laryngis. Pacijentu je urađena
obostrana hordektomija. Tumor je gradiran sa T1bN0M0.
Granice resekcije su bile negativne, te se odustalo od
postoperativne radioterapije. Godinu dana nakon
operacije, na lijevoj strani vrata dolazi do pojave
metastatskih limfnih čvorova, te je pacijentu urađena
radikalna modifikovana disekcija vrata tip III. Pet godina
pradenja nakon disekcije vrata i šest godina pradenja
nakon hordektomije kod pacijenta nema znakova
lokalnog recidiva ili metastaza.
60.
HODGKINOV LIMFOM MEDIJASTINUMA
OGROMNIH DIMENZIJA
Slavko Ždrale, Tanja Pleša, Slaviša Đuričid*,
Siniša Kunarac, Milorad Šupid, Irena Samac
Klinike i bolničke službe Kasindo,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*Institut za zdravstvenu zaštitu majke i deteta Srbije
„Dr Vukan Čupid”, Služba za kliničku patologiju, Beograd
Uvod: Hodgkinov limfom je čest maligni tumor
medijastinuma, ali može da predstavlja dijagnostički
problem u veoma uznapredovaloj fazi bolesti kada je
teško odrediti njegove anatomske granice. Hodgkinov
limfom je drugi tumor po učestalosti u prednjem
medijastinumu i najčešde se pojavljuje u petoj deceniji
života. S obzirom na to da iglena biopsija najčešde ne
daje dovoljno tkiva za mikroskopsku dijagnozu, obično se
uzorak dobija nakon medijastinotomije.
Zaključak: Zbog poteškoda u postavljanju konačne
dijagnoze imunohistohemijska analiza mora biti
uključena u dijagnostički algoritam ove vrste tumora.
Metode u liječenju razlikuju se od slučaja do slučaja.
Stopa preživljavanja treba da bude predmet meta-analize
zbog malog broja slučajeva.
Cilj: Prikazati kliničku sliku i patološke nalaze bolesnice sa
neuobičajenom tumorskom masom u grudnom košu.
59.
Prikaz slučaja: Žena stara 29 godina, primljena je na
odjeljenje pulmologije zbog otežanog disanja, kašlja i
povišene tjelesne temperature, pradene bolovima u
leđima i pojačanim znojenjem. Na rendgenskom i CT
snimku grudnog koša uočeno je masivno, infiltrativno
zasjenjenje, lokalizovano parakordijalno desno, sa
zahvatanjem pludnog hilusa. Nakon torakotomije
ekstirpirana je tumorska masa u vidu tri nodusa
lokalizovana pretežno u desnom hemitoraksu, ispred i iza
hilusa, i dijelom u medijastinumu, prirasla za pluda i
perikard. Solidni tumorski čvorovi ukupne mase 800
grama, imali su dimenzije 16x11x7 cm, 10x5x4 i 8x4,5x3,
imali su konzistenciju ribljeg mesa sa čvršdim područjima
vrtložaste građe. Patohistološke i imunohistohemijske
karakterstike tumora odgovarale su klasičnom
Hodgkinovom limfomu, tipa nodularne skleroze, gradusa
PRIMARNI PAPILARNI KARCINOM
U CISTI TIREOGLOSALNOG KANALA
Siniša Kunarac, Tanja Pleša, Dragan Jovovid
Klinike i bolničke službe Kasindo,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Uvod: Ciste tireoglosalnog kanala predstavljaju najčešde
kongenitalne ciste vrata. Maligne lezije u ovakvim
cistama su rijetke (1%).
Cilj: Predstaviti slučaj primarnog papilarnog karcinoma
koji je nastao u cisti tireoglosalnog kanala.
Prikaz slučaja: Muškarac, star 28 godina, od prije četiri
mjeseca primijetio oteklinu u medijalnoj liniji vrata.
Nakon CT vrata i postavljene dijagnoze ciste
24
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
I. Liječenje je nastavljeno
onkološkom protokolu.
prema
odgovarajudem
prirode bolesti nisu doveli do zadovoljavajudeg ishoda.
Letalni ishod desio se sredinom 2010. godine.
Zaključak: Tumori u uznapredovaloj fazi pričinjavaju
različite dijagnostičke poteškode. Zbog izuzetnih
dimenzija i proširenosti, Hodgkinov limfom medijastinuma kod mlade žene radikalno je odstranjen, jer se
smatralo da se radi o tumoru pluda. Ograničenost
dijagnostičke vrijednosti punkcione iglene biopsije,
povezan sa određenim tehničkim zahtijevima, može da
dovede do prekomjernog radikalnog hirurškog zahvata
koji se može nastaviti odgovarajudim onkološkim
tretmanom.
62.
MENTALNO-HIGIJENSKI PRISTUP
BOLESNICIMA SA MALIGNIM OBOLJENJIMA
Branimir Rančid, Slobodanka Nedeljkovid,
Zvonko Abramovid*
Dom zdravlja Gadžin Han; *Dom zdravlja Merošina
Uvod: Postoji psihološki otpor prema malignim
oboljenjima, zbog čega su mogudnisti mentalne higijene i
njenog delovanja u toku same bolesti od velikog značaja.
61.
MALIGNI HEMANGIOPERICITOM
VRATNE REGIJE
Cilj: Pokazati da osobe koje mogu uspešno da se bore sa
emocionalnim teškodama, imaju izglede na povoljniju
prognozu u slučaju da obole od karcinoma.
Milan Pejid, Svetlana Kovačevid,
Đorđe Pejid, Slaviša Đuričid*
Ispitanici i metode: U radu su opservirana 32 pacijenta
(19 muškaraca i 13 žena), starosti od 50 do 70 godina,
oboleli od malignih bolesti, koji su se zbog psihičkih
smetnji (kao nadgradnja osnovne bolesti) lečili u
Neuropsihijatrijskoj ambulanti Doma zdravlja Gadžin Han
u periodu od 2005. do 2010. godine. Prilikom pregleda
oboleli su sagledavani u sklopu: intimnog značaja bolesti,
značaja obolelog organa i neminovnosti smrti.
Klinike i bolničke službe Kasindo,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*Institut za zdravstvenu zaštitu majke i deteta Srbije
„Dr Vukan Čupid”, Služba za kliničku patologiju, Beograd
Uvod: Hemangiopericitom je rijedak maligni tumor
vaskularnog porijekla koji je prvi put opisan 1942. godine
(Stout i Murray), a koji se razvja iz Zimemanovih pericita.
Zastupljen je u oko 1% vaskularnih neoplazmi, od čega se
u 15-30% slučajeva pojavljuje na glavi i vratu. Radi se o
tumoru koji se rijetko pojavljuje u dječjem dobu, a
medijana starosti je 45 godina uz podjednaku polnu
zastupljenost. Veoma često se definišu kao slabo
diferentovani sarkomi različitog tipa, te je za klasifikaciju
neophodna i imunohistohemijska obrada. Priroda
hemangiopericitoma može biti maligna i benigna. Benigni
su rjeđi i čine 20-30% ovih tumora, a karakteriše ih obilje
kapilara otvorenog lumena okruženih ovoidnim delijama.
Maligne tumore različitog stepena malignosti karakteriše
obilje kapilara suženog ili iščezlog lumena, okruženih
tumorskim delijama vretenastog oblika, povedane
mitotske aktivnosti, delijskog pleomorfizma uz polja
nekroze, hemoragije i cistične degeneracije. Terapija
izbora je široka hirurška ekscizija tumora sa dodatnim
zračenjem, te dugotrajna opservacija. Ishod liječenja ne
zavisi od lokalizacije tumora ved od njegove maligne
prirode. Petogodišnje preživljavanje je oko 50%.
Rezultati: Utvrđena je pojava, da pojedini bolesnici, koji
bi po svim parametrima medicinske prognoze morali da
umru, žive još 6 do 18 meseci, u poređenju sa prosečnim
preživljavanjem prikazanim u dostupnoj literaturi, gde
bolesnici sa istom bolešdu naglo slabe i umiru, mada su
im klinička slika i etape bolesti isti.
Zaključak: Psihički faktori mogu uticati na malignost
podsticanjem ili obuzdavanjem endokrinih činilaca koji
remete metaboličke procese u malignim oboljenjima.
Medicinska doktrina se ne bazira samo na tome da treba
sprečiti najgore, ved treba i olakšati život svakome ko
neminovno ide prema smrti.
63.
KOMORBIDITET SOMATSKIH OBOLJENJA KOD
PACIJENATA SA PSIHOTIČNIM POREMEDAJIMA
Marija Burgid Radmanovid, Jelena Boškovid*
Klinika za psihijatriju, Klinički centar Banja Luka;
*Dom zdravlja Laktaši
Prikaz slučaja: Prikazan je slučaj pacijentkinje, stare 72
godine, sa malignim rekurentnim hemangiopercitomom
stražnje strane vrata. Radilo se o ograničenoj,
mekotkivnoj, dobro vaskularizovanoj formaciji, koja
potiskuje okolne strukture sa tendencijom rekurencije i
metastaziranja, čiji je stepen malignosti određen na
osnovu kombinacije više karakteristika (mitotska
aktivnost, gustina celularnosti, krvavljenje, nekroza u
tumoru, itd.). Tumorskim tkivom je bilo zahvadeno svih
15 odstranjenih limfnih čvorova. Urađeni operativni
zahvati, provedena hemio- i radioterapija zbog maligne
Uvod: Somatska oboljenja su često prisutna kod
pacijenata sa psihotičnim poremedajima, uključujudi
kardiovaskularna i respiratorna oboljenja, dijabetes
melitus i druga. Njihovo prisustvo dovodi do teže kliničke
slike, lošijeg ishoda i poteškoda tokom liječenja. Osim
komorbidnog somatskog oboljenja, somatski simptomi se
mogu pojaviti i kao rezultat neželjenog djelovanja
antipsihotika tokom tretmana psihotičnog poremedaja,
što može predstavljati dodatne dijagnostičke poteškode.
25
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Cilj: Utvrditi prisustvo i učestalost komorbidnih
somatskih oboljenja kod psihotičnih pacijenata.
65.
DEPRESIJA
I BUPROPION
Ispitanici i metode: Ispitivanjem je obuhvaden 101
pacijent sa dijagnostikovanim psihotičnim poremedajem
(F20-F29), koji su tokom 2010. godine liječeni na Klinici za
psihijatriju Kliničkog centra Banja Luka.
Goran Račetovid
Centar za mentalno zdravlje, Dom zdravlja Prijedor
Rezultati: Kod 38,6% ispitanih pacijenta prisutno je
komorbidno somatsko oboljenje, a najčešde hipertenzija
(36%), hormonalni poremedaji (25,6%) i dijabetes melitus
(23,1%). Kod petine pacijenata je prisutno hronično
oboljenje srca, a kod manjeg broja ispitanika neurološko
oboljenje i malignitet. Oko tredine ispitanika je u braku,
nešto manje od polovine ispitanika ima srednju stručnu
spremu, a 65% ih živi u ruralnim područjima.
Uvod: Depresija je oboljenje savremenog vremena koje
je u stalnom porastu i posmatra se kao globalni,
medicinski, individualni i privredni problem. Poseban
značaj imaju teške depresivne epizode (prve ili povratne)
sa rezistencijom na farmakoterapeutike (antidepresive).
Cilj: Primjerom iz kliničke prakse pokazati pouzdanost
korišdenja antidepresiva dvojnog mehanizma djelovanja
(bupropion).
Zaključak: Prisustvo somatskih oboljenja kod psihotičnih
poremedaja je često. Genetski faktori, sedentarni životni
stil, lošija ishrana, rizično ponašanje i pušenje su važni
faktori koji doprinose ovom komorbiditetu. Rano
prepoznavanje ovog komorbiditeta je važno kako u
tretmanu, tako i ishodu psihotičnog poremedaja i u
kvalitetu života pacijenata sa psihotičnim poremedajima.
Prikaz slučaja: Studija slučaja klijentkinje Centra za
mentalno zdravlje (CMZ) Doma zdravlja Prijedor, starije
životne dobi, sa povratnom teškom depresivnom
epizodom, uz korišdenje podataka iz dokumenta
klijentkinje i u periodu pradenja od 28 nedjelja nakon
javljanja u CMZ Prijedor. Nakon rezistentnosti prve linije
farmakoterapije (SSRI antidepresiv), postiže se pozitivan
pomak i progresivno poboljšanje stanja klijentkinje, uz
bolje provođenje i ostalih terapijskih mjera (psiho- i
socijoterapije), nakon četiri nedjelje korišdenja
bupropiona
(antidepresiva
dvojnog
mehanizma
djelovanja), u dozi 150 mg.
64.
PROCENA DEPRESIVNOSTI KOD
ADOLESCENATA OPIJATSKIH ZAVISNIKA
Dušan Petrovid, Mirjana Jovanovid,
Goran Mihailovid, Saša Babid
Zaključak: Bupropion je lijek izbora za teške depresivne
epizode i introvertnih oblika depresije, te je u
jednokratnoj dnevnoj dozi od 150 mg lijek izbora za
starije osobe.
Klinički centar Kragujevac
Uvod: Afektivni poremedaji se smatraju uzrocima
opredeljenja za zloupotrebu opijata u adolescenciji.
66.
Cilj: Istraživanje i evaluacija afektivnih poremedaja
adolescenata opijatskih zavisnika.
HRONIČNA NESANICA:
ČEST PROBLEM ZATVORENIKA
Ispitanici i metode: Ispitivani uzorak činilo je 60 učenika
završnih razreda Medicinske škole u Kragujevcu. Procena
depresivnosti grupe opijatskih zavisnika i kontrolne grupe
ispitanika izvršena je pomodu slededih skala
depresivnosti:
Hamiltonova
skala
za
procenu
depresivnosti (HAMD), skala za procenu endogene
depresije (Newcastle dijagnostički indeks endogene
depresije), skala za samoprocenu depresivnosti (Zung) i
Montgomery-Asberg skala za procenu depresivnosti
(MMPI).
Stanko Blagojevid
Kazneno-popravni zavod u Bijeljini
Uvod: Nesanica je veliki zdravstveni problem svakog
pacijenta, a posebno lica lišenih slobode, jer im dodatno
umanjuje kvalitet života i otežava resocijalizaciju. Dani u
zatvoru su teški, a besane nodi iscrpljujude. Skoro
polovina zatvorenika pati od hronične nesanice. Etiologija
je raznovrsna i kompleksna. Osuđenički kolektiv je
kompleksan i optereden faktorima rizika, koji još više
produbljuju problem nesanice.
Rezultati: Prema Beckovoj skali, 55% ispitanika je
ispoljavalo izraženu depresiju, dok je 35% imalo umereno
ispoljenu depresiju. U odnosu na kontrolnu grupu, razlika
je statistički visoko značajna.
Cilj: Prikazati problem hronične nesanice kao masovne
pojave u zatvoru i kompleksnost njene terapije.
Zaključak: Izražena depresija je značajno izraženija u
grupi adolescenata opijatskih zavisnika.
Materijal i metode: Radom je obuhvadeno 118 ispitanika
muškog pola, starosti od 21 do 76 godina (prosjek 35
godina), osuđenih na zatvorske kazne od 3 dana do 25
godina. Zatvorenici su imali različit obrazovni nivo
(nepismeni do visoko obrazovani). Uzimana je anamneza,
urađene su laboratorijske analize, EKG, RTG, UZ, a u
26
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
određenim slučajevima CT, EEG, ENMG i MR. Ispitivana je
higijena sna i korišdenje štetnih supstanci za san.
Zaključak: Poređenje sa rezultatima ispitivanja iz
prethodne godine dobijenih primenom istog upitnika, na
istoj uzrasnoj populaciji, u istoj školi pokazuje značajan
porast rizika za nasilje svih kategorija. Rizik za nasilje u
adolescenciji je preduslov društveno neprihvatljivog i
devijantno-delikventnog ponašanja koje zahteva razvoj
strategije za primenu preventivnih programa, usmerenih
na porodicu, školu i širu društvenu zajednicu.
Rezultati: Od 118 ispitanika, 55 (46,61%) ima razne
hronične poremedaje sna. Utvrđena je etiološka
povezanost sa hroničnim stresom, psihičkim zamorom,
rizičnim ponašanjem, higijenom sna, te raznim psihičkim i
somatskim oboljenjima. Tretman se sastojao od
psihoterapije i upotrebe psihofarmaka.
Zaključak: Nesanica je učestala i nedovoljno ispitana
pojava kod zatvorenika. Dominira primarna nesanica.
Često su potrebna kompleksna ispitivanja da bi se utvrdio
uzrok nesanice. Zbog povedanog broja faktora rizika na
kvalitet sna, neophodno je posvetiti vedu pažnju nesanici
kod zatvorenika. U terapiji je neophodna kombinacija
raznih psihoterapijskih tehnika da bi se umanjile
mnogobrojne štetne navike i zloupotreba psihofarmaka.
Postoji realna opasnost od razvijanja zavisnosti na
psihofarmake.
68.
ZNAČAJ PORODIČNE PODRŠKE ZA SMANJENJE
PRISILNE HOSPITALIZACIJE OSOBA
SA MENTALNIM POREMEDAJIMA
Tatjana Popovid, Maja Prnjatovid,
Tatjana Markovid Basara
Klinika za psihijatriju, Klinički centar Banja Luka
Cilj: Prikazati značaj porodične podrške za hospitalizaciju
osoba sa mentalnim poremedajima.
67.
Metode: Korišden je upitnik koji je izrađen za potrebe
ovog istraživanja. Popunjavali su ga psiholozi zaposleni na
Klinici za psihijatriju Kliničkog centra Banja Luka, a na
osnovu medicinske dokumentacije. Ispitani su određeni
faktori koji mogu doprinijeti smanjenju potrebe za
prisilnom hospitalizacijom i fizičkim ograničenjem
kretanja osobe sa mentalnim poremedajem, prvenstveno
uloga porodične podrške.
PROCENA NIVOA RIZIKA NASILJA U ADOLESCENCIJI
Bosiljka Ugrinid Sklopid, Vesna Bogdanovid,
Milka Bogdanovid*, Vera Vujovid**
Dispanzer za zdravstvenu zaštitu dece i školske dece,
Dom zdravlja „Zvezdara”, Beograd;
*Visoka zdravstvena škola strukovnih studija u Beogradu;
**Dispanzer za zdravstvenu zaštitu dece i školske dece,
Dom zdravlja „Dr Simo Miloševid”, Beograd
Rezultati: Ispitivanje je izvršeno na 126 pacijenata (88
muškaraca, 38 žena) koji su hospitalizovani na Odjeljenju
za urgentnu psihijatriju Klinike za psihijatriju u 5mjesečnom periodu tokom 2009. i 2010. godine.
Najčešde dijagnoze su bile: šizofrenija, F20 (37%) i akutna
i prolazna mentalna oboljenja, F23 (17%).
Uvod: Agresivne tendencije su sastavni deo razvojnog
procesa i odrastanja u adolescenciji uz eksternalizaciju
intrapsihičkih konflikata. Adolescent na svom putu do
sticanja autonomije i nezavisnosti, kao krajnjeg produkta
adolescencije i formiranja ličnog identiteta, kao glavnog
psihosocijalnog zadatka, suočava se sa izazovima,
eksperimentiše, upuštajudi se u rizike koji mogu biti
adaptivni i unapređujidi, kao i opasni i ugrožavajudi za
fizički, psihološki i socijalni aspekt razvoja. Nasilje je
namerna upotreba fizičke sile ili modi protiv sebe, druge
osobe ili grupe u društvu, koja dovodi ili de sa velikom
verovatnodom dovesti do povrede, smrti, psihološkog
oštedenja, neadekvatnog razvoja ili opšte deprivacije.
Zaključak: Što je veda odgovarajuda porodična podrška,
manja je učestalost prisilnih hospitalizacija.
69.
UČESTALOST ALKOHOLIZMA
U DOBOJSKOJ REGIJI U 2010. GODINI
Branimir Popovid
Opšta bolnica Doboj
Cilj: Prikaz procene nivoa rizika za pojavu nasilja kod
adolescenata.
Uvod: Broj alkoholičara u svijetu je u porastu, a primjetno
je kako bolest zahvata više muškarce, iako se
svakodnevno povedava broj oboljelih žena.
Ispitanici i metode: Uzorak čine adolescenti srednje faze
adolescencije, uzrasta 15 i 16 godina, jedne srednje
beogradske škole na teritoriji opštine Zvezdara. Izbor
uzorka izvršen je metodom randomizacije. Metod rada je
primena skrining upitnika za mlade osobe pod rizikom.
Cilj: Utvrditi ukupan broj alkoholičara u regiji Doboj, kao i
osnovne
epidemiološke
podatke
oboljelih
od
alkoholizma.
Rezultati: Rezultati skrining upitnika za mlade osobe pod
rizikom na randomiziranom uzorku od 50 ispitanika
ukazuje da 15 ispitanika (30%) nema skor na rizik za
nasilje, 17 (34%) ima nizak skor, 11 (22%) ima srednji
skor, 5 (10%) ima visok skor, a 2 (4%) imaju izuzetno
visok skor.
Pacijenti i metode: Izvor podataka su protokoli pacijenata
koji su hospitalizovani na Odjelu psihijatrije Opšte bolnice
Doboj u 2010 godini. Broj hospitalizovanih pacijenata sa
dijagnozom alkoholizma bio je 232. Prikupljeni su podaci
27
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
o polu pacijenata, starosti, opštini i mestu (selo ili grad)
prebivališta.
zaštite Republike Srpske, a finansirala ga je „Švajcarska
agencija za razvoj i saradnju“.
Rezultati: Od 232 pacijenta hospitalizovana zbog
alkoholizma, 189 (81,47%) je muškog, a 43 (18,53%)
ženskog pola. Mlađih od 25 godina bila su 22 (9,48%)
pacijenta. U starosnoj grupi od 25 do 44 godine bilo je 57
pacijenata (24,57%), 153 (65,95%) su bila starija od 45
godina. Najvedi broj hospitalizovanih pacijenata je sa
opštine Doboj (98, 42,24%), a slijede opština Teslid (49,
21,12%), Derventa (25, 10,77%), Modriča (22, 9,48%),
Vukosavlje (14, 6,03%), Petrovo (8, 3,45%), Brod (5,
2,16%), Šamac 4 (1,72%) i ostali 7 (3,03%). Od 232
hospitalizovana pacijenta, 172 (74,14%) su sa sela, a 60
(25,86%) je iz grada.
Zaključak: Identifikacija onih koji prekomjerno
konzumiraju alkohol uz pravovremenu intervenciju i
savjetovanje pacijenata mogla bi da spriječi ili znatno
smanji neka oboljenja, nasilje u porodici i povrede.
Skrining i kratke intervencije ne iziskuju velika
materijalna sredstva u praksi.
71.
SKRINING UPOTREBE ALKOHOLA,
KRATKE INTERVENCIJE I UPUDIVANJE U
CENTRE ZA MENTALNO ZDRAVLJE KOD OPASNE I
ŠTETNE UPOTREBE ALKOHOLA U AMBULANTI
PORODIČNE MEDICINE DOMA ZDRAVLJA DOBOJ
Zaključak: Alkoholizam je značajno češdi kod osoba
starijih od 45 godina starosti. Najviše je hospitalizovano
pacijenata iz najvede i najrazvijenije opštine Doboj.
Najvedi broj hospitalizovanih pacijenta bio je sa sela.
Radenka Markovid, Zlatan Markovid
Dom zdravlja Doboj
70.
Uvod: U ambulanti porodične medicine, uz veoma
jednostavan skrining test, veoma rano može da se otkrije
opasna i štetna upotreba alkohola, da se pacijent
edukuje o dozvoljenoj količini unosa alkohola i time
spriječe negativna djelovanja.
PREVENCIJA I SMANJENJE
POSLJEDICA KONZUMIRANJA ALKOHOLA
Nada Janjetovid, Andrea Tomid,
Slađana Onrust, Anđa Sušid, Milan Latinovid*
Cilj: Prepoznati pacijenta u ambulanti porodične
medicine koji pripada grupi niskog rizika konzumiranja
alkohola, prekomjernog konzumiranja alkohola i zavisnih
o alkoholu i provesti odgovarajude procedure.
Dom zdravlja Doboj;
*Ministarstvo zdravlja i socijalne pomodi
Republike Srpske
Ispitanici i metode: Tim porodičnog ljekara Doma zdravlja
Doboj (dvije medicinske sestre i porodični ljekar) je
tokom 2010. godine provodio skrining test (engl. The
Alcohol Use Disorders Identification Test, AUDIT),
pacijentima oba pola, starijim od 18 godina. AUDIT
identifikuje poremedaje u vezi sa zloupotrebom alkohola.
Timski je provođen skrining AUDIT i kratke intervencije.
Objašnjavan je pojam „standardnog pida“, odnosno 10 g
čistog alkohola. Savjetovani su visokorizični konzumenti
alkohola. Upudivani su novootkriveni zavisnici o alkoholu
u Centre za mentalno zdravlje.
Cilj: Predstaviti projekat pod nazivom „Prevencija i
smanjenje posljedica konzumiranja alkohola u primarnoj
zdravstvenoj zaštiti“.
Metodologija: U periodu od septembra 2009. do marta
2011. osmišljen je plan edukacije, provedena je edukacija
trenera, osoba za pružanje stručne pomodi na radnom
mjestu, edukovana 72 zdravstvena radnika i provedeno
početno istraživanje o upotrebi alkohola. Kao osnova za
rano otkrivanje štetnog i opasnog konzumiranja alkohola
koristio se test Svjetske zdravstvene organizacije pod
nazivom AUDIT (Test identifikacije poremedaja
uzrokovanih upotrebom alkohola).
Rezultati: Nizak rizik konzumiranja alkohola (0-5 bodova),
utvrđen je kod 73 pacijenta, prekomjerno konzumiranje
alkohola (preko 6 bodova) kod 5 pacijenata, a zavisnost o
alkoholu (više od 13 bodova) kod 3 pacijenta.
Rezultati: Pripremljen je vodič i drugi radni materijali za
zdravstvene radnike kao i promotivno-edukativni
materijal za pacijente. Od marta 2010. timovi porodične
medicine provode skrining, procjenu rizika i posljedica
štetnog
korišdenja
alkohola,
te
odgovarajude
intervencije, kao što su podrška pozitivnom ponašanju
kod osoba sa niskorizičnom upotrebom alkohola, kratko
savjetovanje i pradenje osoba sa visokorizičnom
upotrebom i upudivanje specijalisti osoba zavisnih o
alkoholu. U periodu od 1. marta do 30. novembra
urađeno je 1.788 AUDIT, pruženo 106 kratkih
intervencija, 50 pacijenata je upudeno u Centar za
mentalno zdravlje, identifikovane 1.632 osobe sa
niskorizičnim pijenjem alkohola. Projektat je uspješno
proveden i podržalo ga je Ministarstvo zdravlja i socijalne
Zaključak: Potrebno je kontinuirano provoditi skrining
AUDIT i anketiranim pacijentima svakodnevno
objašnjavati razliku između niske i prekomjerne
konzumacije alkohola. Potrebno je pacijente zavisne o
alkoholu, upoznati o radu centara za mentalno zdravlje,
gdje im se može pružiti stručna pomod.
28
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
73.
URGENTNA
STANJA
MASAŽA KAROTIDNOG SINUSA U TERAPIJI
SUPRAVENTRIKULARNIH TAHIKARDIJA
U SLUŽBI HITNE MEDICINSKE POMODI
Igor Kapetanov, Radmila Kapetanov
72.
Dom zdravlja Foča
HITNA STANJA U OFTALMOLOGIJI
Miroslav Radojčid, Tanja Petrovid
Uvod: Najčešde metode stimulacije vagusa su masaža
karotidnog sinusa (Valsalvin postupak) i facijalna imerzija
(koja je naročito uspješna kod djece). Masaža kaotidnog
sinusa zahtijeva ležedi položaj bolesnika na leđima, sa
glavom u položaju defleksije i licem okrenutim na lijevu
stranu. Ljekar po pravilu stoji iza bolesnika i sa dva prsta
pritisne arteriju na mjestu koje odgovara visini gornjeg
ruba tiroidne hrskavice. Masaža se izvodi ritmičkim
pritiscima u trajanju 10-20 sekundi i to najprije na desnoj
strani (nedominantna hemisfera mozga). Kontraindikovana je istovremena masaža na obje strane zbog
mogudnosti srčanog aresta. Kod starijih osoba, ako je
prejaka, masaža može dovesti do cerebralne ishemije i
infarkta. Masaža se ne smije izvoditi ako postoji šum nad
karotidom, ne izvodi se kod infarkta miokarda, kao ni kod
smetnji provođenja. Obavezan je EKG monitoring, a pri
pojavi normalizacije ritma masaža se prekida.
Opšta bolnica Doboj
Uvod: Hitna stanja u oftalmologiji traže neodložnu
pomod. Među hitnim stanjima u oftalmologiji, povrede
oka predstavljaju jedan od najčešdih uzroka obolijevanja
oka i sljepila. Povrede oka, nezavisno od vrste uzroka,
prema brojnim publikovanim studijama, predstavljaju
vodedi uzrok sljepila. Od toga termičke i hemijske
povrede oka čine 7,7% do 18% svih okularnih povreda.
Cilj: Prikazati značaj i učestalost hemijskih povreda oka,
kao jednog od vodedih uzroka hospitalizacije.
Bolesnici i metode: Retrospektivnom studijom
obuhvadeni su svi pacijenti liječeni na Očnom odjeljenju
Opšte bolnice Doboj, zbog hemijske povrede oka i to u
dva perioda, od 1981. do 1992. i u periodu od 1993. do
2011. godine. Prikazano je 145 pacijenata u prvom
periodu i 44 u drugom.
Cilj: Ukazati na jednostavnu i prilično uspješnu metodu
liječenja supraventrikularnih poremedaja ritma, koja je
neopravdano zapostavljena u praktičnom radu.
Rezultati: U oba perioda znatno vedi broj povreda je
zabilježen kod muškaraca, čak 73,2% u prvom periodu i
75% u drugom, dok su žene činile 26,8% odnosno 25%.
Najvedi broj povrijeđenih je bio među radno sposobnim
stanovništvom, njih 51,8% u prvom i 55% u drugom
periodu. Djeca su činila 16,8%, odnosno 22,5% od
ukupnog broja hospitalizovanih, od čega je u prvom
periodu bilo 9,6%, a u drugom 2,2% djece mlađe od 10
godina. Desno oko je bilo zahvadeno u 40% odnosno
36,3%, lijevo u 42% i 22,7% slučajeva, dok su oba oka
povrijeđena u 18%, odnosno 40,9% slušajeva. Prosječna
dužina hospitalizacije je iznosila 10,3 dana u prvom
periodu i 6,7 dana u drugom. Tretman svih povreda oka
je započet brzom irigacijom hiperosmotskim sredstvima,
uklanjanjem kaustičnog materijala, te konzervativnom
terapijom.
Ispitanici i metode: Korišdeni su protokoli Službe hitne
medicinske pomodi (SHMP) Doma zdravlja Foča iz 2010.
godine, te podaci iz zdravstvenih kartona pacijenata koji
su registrovani u samom Domu zdravlja.
Rezultati: U 2010. godini 10 puta je primijenjena metoda
liječenja supraventrikularne tahikardije masažom
karotidnog sinusa. Od toga je jedna pacijentkinja dolazila
dvaput. Do konverzije ritma došlo je u pet slučajeva, dok
je u preostalih pet primijenjeno i medikamentozno
liječenje, najčešde verapamilom. Svi pacijenti su pradeni
na monitoru dvanaestokanalnog EKG aparata, a terapiju
je vodio specijalista urgentne medicine. Jedan od ovih
pacijenata je tražio da se uputi u bolnicu, te mu je i
udovoljeno. Ostali su poslije perioda opservacije vradeni
kudi.
Zaključak: Znatno manji broj povreda u ratnom i
poslijeratnom periodu posljedica je nezaposlenosti
privrede, pojačanih mjera inspekcijskog nadzora,
migracija stanovništva, kao i vede zdravstvene
prosvijedenosti. I dalje je potrebno vršiti pojačan nadzor
nad radno sposobnim stanovništvom, zbog velikih
troškova liječenja i znatnog odsustvovanja sa posla.
Zaključak: Procenat pacijenata kod kojih je došlo do
konverzije ritma ovom metodom odgovara podacima iz
literature. Ukupan broj pacijenata obuhvadenih ovim
radom je mali. Doktori porodične medicine rijetko
primjenjuju ovu vrstu zahvata, pa zbog blizine bolnice,
pacijenta poslije urađenog EKG odmah upuduju u nju.
29
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
74.
perikarditisom i kod prijetede tamponade srca. Uspješno
se izvodi pod kontrolom ultrazvuka (ehokardiografija),
fluoroskopijom ili na osnovu rendgen nalaza.
Ehokardiografski pregled je najosjetljivija i najspecifičnija
metoda za određivanje veličine izliva i optimalnog mjesta
punkcije perikarda. Perikardni izliv se može javiti kao
transudat (hidroperikard), eksudat, pioperikard ili
hematoperikard. Paraksifoidni pristup (lijevi) je najčešde
korišdeni put koji se izvodi dugom iglom u pravcu lijevog
ramena i pod uglom od 30 stepeni u odnosu na kožu uz
kontinuiranu aspiraciju.
ISKUSTVA SLUŽBE ZA HITNU MEDICINSKU POMOD
DOBOJ U MEDICINSKOM TRETMANU
HIPOGLIKEMIJE NA TERENU
Slobodan Tomanid, Rada Duronid, Marina Tomanid*
Dom zdravlja Doboj; *Opšta bolnica Doboj
Uvod: Hipoglikemija je česta akutna komplikacija
dijabetes melitusa. To je pad vrijednosti šedera u krvi
ispod 2,5 mmol/L uz pratede simptome. Spada u prvi red
hitnosti zbrinjavanja pacijenata, jer produženo vrijeme
niskog šedera u krvi može da izazove trajne posljedice po
organizam, a nerijetko i smrtni ishod.
Ispitanici i metode: Retrospektivnim ispitivanjem su
analizirani podaci iz istorija bolesti pacijenata sa akutnim
i hroničnim perikarditisom, koji su podvrgnuti punkciji
perikarda na Odjeljenju internističke intenzivne terapije
Klinika i bolničkih službi Foča. U ispitivanje je uključeno
12 pacijenata kod kojih je urađena punkcija perikarda u
desetogodišnjem periodu od 2000. do 2010. godine.
Cilj: Prikazati najčešde uzroke koji dovode do
hipoglikemije i tretman pacijenata sa hipoglikemijom na
terenu.
Materijal i metode: Korišden je protokol intervencija na
terenu Službe za hitnu medicinsku pomod Doma zdravlja
Doboj za period od 1. januara do 31. decembra 2010.
Rezultati: Određena je polna i starosna struktura
ispitanika, a zatim etiologija, količina evakuisanog
perikardnog izliva i uspješnosti postupka. Veda je
zastupljenost osoba muškog pola i starije životne dobi.
Perikarditisi virusne i maligne etiologije su najučestaliji i
kredu se u okvirima literaturnih podataka. Količina
evakuisanog izliva kretala se od 80 do 1.200 mL. Kod
jednog pacijenta postupak je bio neuspješan.
Rezultati: U posmatranom periodu bile su 73 intervencije
na terenu kod 58 pacijenata, gdje je dijagnostikovana
hipoglikemija brzom metodom, uzimanjem kapilarne krvi
i određivanjem nivoa šedera u krvi na priručnom aparatu.
Nivo šedera u krvi manji od 1 mmol/L izmjeren je u 7
slučajeva, od 1 do 2 mmol/L u 42 slučaja, a od 2 do 2,5
mmol/L i više u 24 slučaja. Od 58 pacijenata 36 su bile
žene, a 22 muškarca. Na terapiji insulinom bilo je 55
pacijenata, a tri na peroralnoj terapiji. U 11 slučajeva
tretman hipoglikemije bio je sa glukagonom i 10%
glukozom u infuziji. Vedina pacijenata je morala da se
hospitalizuje. U 34 slučaja uzrok hipoglikemije bilo je
davanje prevelike doze insulina, u 8 slučajeva ponovljeno
davanje insulina, u 12 slučajeva nepravilno uzimanje
hrane, a kod 19 slučajeva nije mogao da se ustanovi
uzrok hipoglikemije.
Zaključak: Paraksifoidni pristup je najčešde korišdeni i
najsigurniji put punkcije perikarda. On je ekstrapleuralan,
pri čemu se izbjegava lezija koronarne, perikardne i
unutrašnje mliječne arterije. Virusi i maligna oboljenja su
najčešdi etiološki faktori perikardnog izliva u ispitivanoj
grupi.
76.
PLUDNA TROMBOEMBOLIJA
KOD DJEVOJKE SA NASLJEDNIM DEFEKTOM
INHIBITORA ZGRUŠAVANJA KRVI
Zaključak: Hipoglikemija je česta akutna komplikacija
dijabetes melitusa kod pacijenata na insulinskoj terapiji.
Najčešdi uzroci hipoglikemije su prevelika doza insulina,
ponovljeno davanje insulina i nepravilno uzimanje hrane.
Pokazalo se da su bolji rezultati tretmana hipoglikemije
bili koncentrovanom glukozom, nego glukagonom.
Neđo Mitrovid, Milojko Stojanovid,
Rada Stjepanovid, Miroslav Jovid, Aleksandar Subotid
Opšta bolnica Doboj
Uvod: Pludna tromboembolija (PTE) je relativno često i
ozbiljno oboljenje koje interesuje, kako pulmologa, tako i
kardiologa, hirurga, traumatologa, ginekologa i druge
specijalnosti. Bolest nastaje začepljenjem grana ili
glavnog stabla a. pulmonalis, najčešde ugruškom krvi, a
rjeđe vazdušnim embolusom ili parčetom tkiva.
Dijagnoza se postavlja samo u polovini slučajeva, ali bi na
ovo oboljenje trebalo uvijek misliti kada kod bolesnika
dođe do iznenadne dispneje, bola u grudima, tahikardije
ili pojave hemoptizija, uz postojanje poznatih faktora
rizika za nastanak tromboembolije.
75.
ISKUSTVA U PERIKARDIOCENTEZI NA ODJELJENJU
INTERNISTIČKE INTENZIVNE TERAPIJE KLINIKA I
BOLNIČKIH SLUŽBI FOČA
Milivoje Dostid, Novak Drakul,
Milena Begenišid, Sanja Marid, Vanja Starovid
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Prikaz slučaja: Prikazan je slučaj PTE kod djevojke sa
hereditarnom koogulopatijom i pludnom tromboembolijom i pozitivnom porodičnom anamnezom na
Uvod: Punkcija perikarda (perikardiocenteza) je životno
spašavajuda dijagnostičko-terapijska procedura koja se
izvodi kod pacijenata sa akutnim i hroničnim
30
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
tromboembolizam. Bolesnica J.M., rođena 1996. iz
Doboja, razboljela se u drugoj polovini novembra 2010.
sa bolom u lijevoj strani grudi, koji remete respiratorne
kretnje i potenciraju se na manevar dubokog inspirijuma i
kašlja. Radiološki utvrđena infiltracija posterobazalnog
segmenta lijevog pludnog krila, koja se objašnjava kao
pleuropneumonija. I pored terapije, bolesnica febrilna,
da bi nakon nekoliko dana dobila bolove sa desne strane
grudnog koša, uz sitno kasno inspirijumsko pucketanje
obostrano. Pažljivom anamnezom se dobije podatak da
je otac liječen od duboke venske tromboze, te da je imao
pludnu tromboemboliju, a dodatnim ispitivanjem kod oca
je ustanovljen genetski defekt C proteina i hereditarna
koogulopatija. Otac je nosilac mthfr c677t mutacije
(heterozigot). Tokom dvije hospitalizacije u decembru
2010. i januaru 2011. na Institutu za majku i dijete
Kliničkog centra Srbije ispitivana je homeostaza i
ustanovljen je deficit C proteina, kao i postojanje lupus
antikoogulansa aktivnost u niskom titru. Liječenje
bolesnice nastavljeno sa faksiparinom 2 x 0,3 mL s.c., a
predviđeno je prevođenje na antikoogulantnu terapiju.
terapiju. Tokom naredna 72 h, zbog aktivnog krvarenja iz
lijeve tonzilarne lože, u tri navrata je urađena revizija i
hemostaza u opštoj anesteziji sa kontinuirano
ordiniranim deplazmatisanim eritrocitima i plazmom i
četiri doze krioprecipitata. Koagulacioni status nije
ukazao na odstupajude parametre. Deseti postoperativni
dan pacijent je otpušten kudi. Pedijatar hematolog je
mjesec dana nakon operativnog zahvata postavio
dijagnozu hemofilije tip A.
Zaključak: Apsolutna kontraindikacija za tonzilektomiju je
hemofilija. Kod ovog pacijenta nije bilo pozitivnog
opteredenja porodične anamneze, koja je u 80%
pozitivna, niti bilo kakvog odstupanja laboratorijskih
parametara tokom preoperativne obrade.
78.
AKUTNE TRANSFUZIJSKE REAKCIJE
KOD PACIJENATA U OPŠTOJ BOLNICI U DOBOJU
OD 2007. DO 2010. GODINE
Miroslava Vasid, Branka Lazid, Božidar Slavujevid
Zaključak: S obzirom na to da je u porodičnoj anamnezi
postojao podatak o hereditarnoj koagulopatiji i
genetskom nedostatku C proteina, posumnjalo se u
nasljedni pretrombotski poremedaj kao uzrok pludne
embolije.
Opšta bolnica Doboj
Nataša Guzina Golac, Zdenko Stupar, Zorica Novakovid,
Aleksandra Aleksid, Dalibor Vranješ, Dmitar Travar
Uvod: Transfuzija krvi i/ili krvnih komponenti predstavlja
efikasan metod simptomatskog liječenja bolesnika sa
poremedajima homeostaze krvi. Tokom transfuzije i u
posttransfuzijskom periodu, mogudi su neželjeni efekti,
koji mogu biti sistematizovani: prema vremenu javljanja:
na neposredne i odložene, prema etiopatogenetskom
mehanizmu: imunološki posredovane i neimunološke, a
prema kliničkoj slici na blage, umjereno teške i životno
ugrožavajude.
Klinika za bolesti uha, grla i nosa,
Klinički centar Banja Luka
Cilj: Analiza transfuzijskih reakcija u Opštoj bolnici u
Doboju tokom četvorogodišnjeg perioda.
77.
HEMORAGIJA NAKON TONZILEKTOMIJE
I HEMOFILIJA A
Ispitanici i metode: Ispitivana je učestalost, vrsta,
intenzitet i uzrok transfuzijskih reakcija kod
hospitalizovanih pacijenata u Opštoj bolnici u Doboju,
nakon primjene 23.201 doze krvi. Kod sumnje na razvoj
akutnih imunih transfuzijskih reakcija proveden je
postupak: zaustavljanje transfuzije bez izvlačenja igle iz
vene, venski put je održavan sporom infuzijom
fiziološkog rastvora, uzorak krvi od pacijenta bez
antikoagulansa zajedno sa jedinicom transfundovane krvi
i obrascem za prijavu reakcije, donesen je u Službu
transfuzije. Krv davaoca i primaoca ponovo je testirana
transfuziološkim testovima, mikrobiološkim kontrolama
uz laboratorijsku obradu krvi primaoca.
Uvod: Tonzilektomija je najčešda hirurška procedura kod
djece do 15 godina. Apsolutne indikacije za
tonzilektomiju su sedam epizoda grlobolje godišnje,
komplikacije tonzilitisa (peritonzilarni apsces, sepsa),
trajna opstrukcija disajnih puteva, poremedaj okluzije,
suspektni malignom tonzile. Postoperativne komplikacije
su brojne. Rano postoperativno krvarenje (do 24 h) je
zastupljeno od 0,2% do 2,2%, dok je sekundarno
krvarenje (nakon 24 h) od 0,1% do 3%, hirurški se
zbrinjavaju. Kod pacijenata sa hemofilijom A, B ili C uvodi
se i smrznuta plazma, deplazmatisani eritrociti i krioprecipitat.
Rezultati: U periodu od 2007. do 2010. godine u Opštoj
bolnici u Doboju nakon 23.201 transfuzije, prijavljena je
81 (0,35%) reakcija: alergijske 35 (43%), febrilne 26
(32%), jeza i drhtavica 15 (18,5%), preopteredenje
cirkulacije uzrokovano transfuzijom 4 (5,3%), akutna
hemolizna transfuzijska reakcija 1 (1,2%).
Prikaz slučaja: Prkazan je slučaj 7-godišnjeg dječaka sa
simptomima
grlobolje
i
reaktivne
cervikalne
limfadenopatije višemjesečne evolucije. Kod pacijenta je
zbog čestih upala grla i otežanog disanja na nos
indikovana tonzilektomija sa adenoidektomijom u opštoj
anesteziji. U ranom postoperativnom toku se zbog
aktivnog krvarenja iz obje tonzilarne lože uradi revizija i
hemostaza i ordinira se 300 mL deplazmatisanih
eritrocita i 200 mL smrznute plazme uz antibiotsku
Zaključak:
Tokom
ispitivanog
perioda,
akutne
transfuzijske reakcije nisu bile česte, ali su ugrožavale
zdravlje i život primalaca krvi.
31
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Otkriva se slučajno. Obrada podrazumijeva ultrazvučni
pregled, CT i scintigrafiju krvnog prostora jetre.
SAVREMENA
DIJAGNOSTIKA
Cilj: Prikazati vlastita iskustava u detekciji hemangioma
jetre scintigrafijom krvnih prostora jetre obilježenim
eritrocitima.
79.
Ispitanici i metode: U periodu od 23. oktobra 2007. do
22. februara 2011. u Zavod za nuklearnu medicinu
upudeno je i ispitano 16 pacijenata (8 muškaraca i 8
žena), starosne dobi od 17 do 76 godina, sa sumnjom na
hemangiom jetre. Prije scintigrafije, kod svih pacijenata
urađen je klinički pregled, ultrazvučni pregled abdomena
i laboratorijske pretrage (kompletna krvna slika, jetrene
probe, tumorski markeri: alfa fetoprotein, CEA , CA 19-9).
Jedan bolesnik je imao nalaz MR, a 7 bolesnika je imalo
CT nalaz abdomena. Scintigrafija krvnih prostora jetre
rađena je in vivo obilježenim eritrocitima (i.v. pirofosfat,
a nakon 30 min i.v. 555 MBq Tc-99m pertehnetat).
Rađeni su rani i kasni statički scintigrami, te SPECT jetre.
CT AORTOGRAFIJA U DIJAGNOSTICI
POJEDINIH OBOLJENJA AORTE
Dalibor Mikid, Katerina Balaban,
Mile Čučak, Dražen Kovačevid
Klinički centar Banja Luka
Uvod: Zahvaljujudi softverskim paketima za obradu slike
mogude je rekonstruisati i analizirati 3D angiografske
slike, MIP (engl. Maximum Intensity Projection) i VR
(engl. Volumen Rendered) slike. Glavne prednosti su
niska invazivnost, krade trajanje pregleda, lakši
monitoring pacijenta, manja radijaciona ekspozicija i
manji troškovi. Sa dijagnostičkog aspekta osnovna je
prednost simultana vizualizacija zida i lumena krvnih
sudova. Alternativa je DSA, ali uz ograničenje kao što je
slabija prostorna rezolucija prilikom evaluacije malih
krvnih sudova.
Rezultati: Kod 56,25% bolesnika potvrđeno je postojanje
hemangioma (9/16), a kod 7 pacijenata (43,75%)
scintigrafski nalaz nije pokazao znakove lokalizovanih,
dobro prokrvljenih područja u jetri koji bi ukazivali na
hemangiom.
Zaključak: Bez obzira što je analiziran mali broj ispitanika,
pokazalo se da kod sumnje na hemangiom, bolesnika
treba uputiti na scintigrafiju krvnih prostora jetre, jer je
metoda neinvazivna, jedostavna, bezbolna, nije
neprijatna za pacijenta i daje značajne podatke u potvrdi
dijagnoze hemangioma.
Cilj: Kroz prikaze slučajeva demonstrirati mogudnosti CT
aortografije u dijagnostici različitih patoloških stanja
aorte (ateroskleroza, aneurizma, disekcija i koarktacija).
Ispitanici i metode: Pregledi su obavljeni po protokolu:
spiralno skeniranje; 120-160 kV/mAs; kolimacija 16 x
0,75; Care dose/ref. mAs 130 ref mAs; 100-120 mL
kontrasta brzinom 4 mL/s uz 50 mL NaCl;
“premonitoring”- luk aorte, pacijent je u supinaciji, smjer
skeniranja kranio-kaudalan.
81.
STATIČKA SCINTIGRAFIJA BUBREGA KOD DJECE
SA RECIDIVIRAJUDOM URINARNOM UPALOM
I VEZIKOURETERALNIM REFLUKSOM
Zaključak: CT aortografija omogudava: vizualizaciju tačne
lokalizacije koarktacije aorte i razvijenosti kolaterala;
pravi i lažni lumen, intimalni flap, proksimalno i distalno
širenje procesa, stanja visceralnih grana aorte kod
disekcije, diferencijaciju hronične disekcije aorte od
prave aneurizme aorte sa parijetalnim trombom,
komplikacije disekcije; oblik, veličinu kod aneurizme,
znakove rupture, penetrirajudeg ulkusa, dijametar i
dužinu vrata aorte, stanje visceralnih arterija, stanje
aneurizmatskog vrata, zahvadenost i stanje bifurkacije
aorte i ilijačnih arterija.
Jasenka Mijatovid, Ljiljana Grahovac,
Siniša Stankovid, Dragi Stanimirovid
Zavod za nuklearnu medicinu, Klinički centar Banja Luka
Uvod: Urinarna upala kod djece je važan uzrok
morbiditeta i mogudeg trajnog oštedenja bubrega sa
kasnim komplikacijama, kao što su hiperetenzija i
hronična bubrežna insuficijencija. Predisponirajudi faktori
za nastanak upale bubrega su mlađa dob djeteta,
vezikoureteralni refluks (VUR), druge anomalije
urogenitalnog trakta, urodinamski poremedaji donjeg
dijela urotrakta, kamenci i drugi genetski i metabolički
poremedaji.
80.
SCINTIGRAFIJA KRVNIH PROSTORA JETRE
U DETEKCIJI HEMANGIOMA JETRE
Cilj: Evaluacija rezultata statičke scintigrafije bubrega sa
Tc99m DMS u djece sa recidivirajudom urinarnom
upalom i u djece sa recidivirajudom urinarnom upalom i
dijagnostikovanim vezikoureteralnim refluksom. Utvrditi
da li je broj patoloških nalaza scintigrafije češdi kod
pacijenata sa recidivirajudom urinarnom upalom i VUR u
odnosu na pacijente sa recidivirajudom urinarnom
upalom bez VUR.
Sonja Bobid, Zvezdana Rajkovača, Jasenka Mijatovid,
Siniša Stankovid, Nataša Stevandid
Zavod za nuklearnu medicinu, Klinički centar Banja Luka
Uvod: Najčešdi benigni tumor jetre jeste hemangiom, koji
se nalazi u 5-7% svih odraslih, učestalije kod žena (4:1).
32
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Ispitanici i metode: Analizirani su scintigrafski nalazi 348
djece (starost od 9 mjeseci do 15 godina, prosječna
životna dob 5,2 godine; 249 djevojčica i 99 dječaka).
Statički scintigrami bubrega su urađeni tri sata nakon i.v.
aplikacije Tc99m DMS. Na scintigramima se opisivao:
oblik,
veličina,
položaj
bubrega,
akumulacija
radiofarmaka (fokalno ili generalizovano snižena
akumulacija,
područja
odsustva
akumulacije
radiofarmaka, ožiljak). Scintigrami su označeni kao:
normalan nalaz, vjerovatno normalan nalaz, patološki
nalaz, vjerovatno patološki nalaz.
scintigramu i pojačana akumulacija radiofarmaka na
kasnom statičkom scintigramu, što predstavlja pozitivan
scintigrafski nalaz. Kod 13,3% pacijenata (2/15) nalaz je
bio uredan, a kod 6,7% pacijenata (1/15) ukazivao na
infekciju mekih tkiva.
Zaključak: Iako se radi o malom broju ispitanih
pacijenata, pokazalo se da je trofazna scintigrafija kostiju
99m
sa
TcDPD značajna dijagnostička metoda, koja bi se,
kao jednostavna za upotrebu, bezbolna, male
apsorbovane doze zračenja i visoko senzitivna, trebalo
više da upotrebljava s ciljem što ranije dijagnoze i
pravovremenog liječenja osteomijelitisa.
Rezultati: Mikcionom uretrocistografijom kod 98 djece
(63 djevojčice i 35 dječaka) je dijagnostikovan VUR (73%
jednostrani i 27% bilateralni VUR). Kod 98 djece sa
recidivirajudom upalom i VUR bilo je 65% patoloških
nalaza i 35% urednih nalaza. Kod 250 djece sa
recidivirajudom urinarnom upalom bez VUR bilo je 61%
urednih nalaza i 39% patoloških nalaza.
83.
ZASTUPLJENOST KALCIFIKATA NA AORTNIM I
MITRALNIM ZALISCIMA OTKRIVENIH
ULTRAZVUČNIM PREGLEDOM
Zaključak: Pacijenti sa recidivirajudim urinarnim upalama
i VUR su češde imali patološki scintigram bubrega u
odnosu na pacijente sa recidivirajudim urinarnim
upalama bez VUR.
Nikola Kostid, Rada Trajkovid,
Slaviša Tonid, Biljana Trajkovid
Dom zdravlja Gračanica
82.
Uvod: Pojava kalcifikata na srčanim zaliscima može da
dovede do poremedaja njihove funkcije i najbolje se
dijagnostikuje ultrazvučnim pregledom.
TROFAZNA SCINTIGRAFIJA KOSTIJU
U DIJAGNOSTICI OSTEOMIJELITISA
Cilj: Utvrditi učestalosti kalcifikacija na aortnim i
mitralnim zaliscima, starosnu i polnu raspodelu i najčešdu
lokalizaciju.
Jovana Brstilo, Zvezdana Rajkovača,
Jasenka Mijatovid, Siniša Stankovid, Dragi Stanimirovid
Zavod za nuklearnu medicinu, Klinički centar Banja Luka
Ispitanici i metode: Ispitivani su pacijenti oba pola,
kojima je zbog različitih kardioloških indikacija rađen
ultrazvučni pregled srca od jula do decembra 2010.
Uvod: Pod pojmom osteomijelitisa podrazumijeva se
upala koštanog tkiva uzrokovana infektivnim agensom. U
dijagnostici ovog oboljenja značajno mjesto zauzimaju i
metode nuklearne medicine koje podrazumijevaju
99m
trofaznu scintigrafiju kostiju sa
TcDPD, scintigrafiju sa
Ga67-citratom i scintigrafiju tijela sa vlasitim leukocitima
obilježenim s Tc99mHMPAO.
Rezultati: Ultrazvučno je pregledano 420 pacijenata,
starosti od 18 do 99 godina. Muškaraca je bilo 170
(40,48%) i 250 (59,52%) žena. Kalcifikate su imala 43
pacijenata (10,24%) na mitralnim, aortnim ili i na
mitralnim i aortnim zaliscima. U toj grupi je 18 (41,86%)
bilo muškog, a 25 (58,14%) ženskog pola. Svi pacijenti
koji su imali kalcifikate na zaliscima su bili stari od 51 do
90 godina, najčešde iz starosne grupe od 71 do 80 godina
(55,81%). Izolovani mitralni kalcifikati su otkriveni kod 24
ispitanika (55,81%), izolovani aortni kalcifikati kod 14
(32,56%), a udruženo na mitralnim i aortnim zaliscima je
bilo 5 (11,63%) pacijenata. Mitralni kalcifikati su bili
uglavnom na zadnjem mitralnom listidu (17, 70,83%), dok
je 5 ispitanika imalo na prednjem mitralnom zalistku
(20,83%), a dvoje na oba. Mitralnu regurgitaciju je imalo
23 (95,83%) ispitanika, mitralnu stenozu 9 (37,5%), a
jedan pacijent sa mitralnim kalcifikatima nije imao ni
stenozu ni insuficijenciju. Kalcifikati na aortnim listidima
su kod 4 ispitanika bili locirani na desnom koronarnom
listidu (28,57%), kod jednog na levom koronarnom
kuspisu (7,14%), dok je 3 pacijenata imalo kalcifikate na
nekoronarnom zalistku (21,43%). Petoro (35,72%) je
imalo kalcifikate na dva, a jedan ispitanik (7,14%) na sva
tri listida. Aortnu regurgitaciju imalo je 13 (92,86%)
Cilj: Iznošenje vlastitih iskustava u dijagnostici
osteomijelitisa metodom trofazne scintigrafije kostiju sa
99m
TcDPD.
Ispitanici i metode: U periodu od maja 2007. do februara
2011. u Zavod za nuklearnu medicinu je upudeno i
ispitano 15 pacijenata, starosti od 26 do 73 godine, sa
sumnjom na osteomijelitis. Kod svih pacijenata urađen je
klinički pregled, laboratorijske pretrage (sedimentacija
eritrocita, CRP), rendgen snimak kosti. Urađena je
trofazna scintigrafija kostiju nakon i.v. aplikacije 555 MBq
Tc99mDPD, koja obuhvata snimanje dinamičkih
scintigrama tokom prve minute nakon aplikacije
radiofarmaka, rani statički scintigram zahvadene regije
kosti 15 minuta nakon iniciranja i statički scintigram
zahvadene regije i scintigram cijelog tijela tri sata nakon
aplikacije radiofarmaka.
Rezultati: Kod 80% pacijenata (12/15) prikazala se
pojačana prokrvljenost zahvadene regije tokom prve
minute, intenzivan prikaz lezije na ranom statičkom
33
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
ispitanika sa kalcifikatima na aorti, a 9 (64,29%) aortnu
stenozu.
Cilj: Prikaz scintigrafskih nalaza pacijenata kod kojih je
slučajno otkriven primarni hiperparatireoidizam.
Zaključak: Starenje je udruženo sa pojavom kalcifikata na
aortnim i mitralnim listidima i učestalije uzrokuje
patološka stanja, poput stenoze i regurgitacije.
Pacijenti i metode: Ispitivanjem je obuhvaden 41 pacijent
operativno liječen u periodu od 2007. do 2010. godine.
Muškaraca je bilo 7 (17%) i 34 žene (83%), a starost je
bila od 23 do 76 godina, srednja vrijednost godina
starosti bila je 48 godina. Kod svih pacijenata je nakon
anamneza i kliničkog pregleda urađen ultrazvučni pregled
štitne žlijezde i vrata, PTH, Ca++ u serumu, ukupni Ca i P.
Scintigrafija paratireoidnih žlijezda sastojala se od: ranog
i kasnog statičkog scintigrama sa Tc99m MIBI-185mBq
(15 mCi) i.v., Tc99m MIBI-SPECT vrata i gornjeg dijela
toraksa, i scintigrafije tireoidne žlijezde sa Tc99m
(subtrakcioni scintigram). Polje patološke akumulacije
radiofarmaka na kasnom statičkom scintigramu, na
subtrakcionom scintigramu i na scintigramu u SPECT
upuduje na hiperaktivnu paratireoidnu žlijezdu.
84.
POREĐENJE HISTOPATOLOŠKOG NALAZA
IGLENE I OTVORENE HIRURŠKE BIOPSIJE
KOD INVAZIVNOG KARCINOMA DOJKE
Aleksandar Guzijan, Brano Topid,
Biljana Popovid, Davor Grahovac
Centar za dojku, Klinički centar Banja Luka
Cilj: Utvrditi validnost iglene biopsije kod suspektnih
promena u dojkama radi adekvatnog planiranja
operativnog zahvata i preoperativne obrade.
Rezultati: Nalazi scintigrafije PTŽ kod 41 pacijenta bili su
sljededi: 20 pacijenta imalo je hiperaktivnu donju desnu
PTŽ, 15 hiperaktivnu donju lijevu PTŽ, 2 hiperaktivnu
gornju lijevu PTŽ, 2 hiperaktivnu gornju lijevu i desnu
PTŽ, 1 hiperaktivnu gornju desnu PTŽ, 1 hiperaktivnu
donja desnu i donju i gornju lijevu PTŽ. PTH nalazi su bili:
33 (80,4%) adenom PTŽ, 7 (19,6%) hiperplazija PTŽ i 1
pacijent lažno pozitivan nalaz.
Materijal i metode: U periodu od 1. januara 2009. do 31.
decembra 2010. urađeno je 80 iglenih biopsija dojki.
Iglene biopsije dojki rađene su poluautomatskim iglama
14G i 16G i automatskim pištoljem sa iglama u lokalnoj
anesteziji pod ultrazvučnom kontrolom.
Rezultati: Kod 14 pacijentkinja histopatološki nalaz je
utvrdio benigne promene, a kod 66 maligne promene u
dojci. U grupi pacijentkinja sa histopatološki utvrđenim
malignim delijama kod dveju se radilo o metastazi
karcinoma pluda, u jednom slučaju o non-Hodgkin
limfomu i u jednom slučaju o metastazi karcinoma
kolona. Kod dve pacijentkinje sa radiološkim i kliničkim
nalazom maligne promene u dojci, patolog je bioptat
klasifikovao kao nereprezentativan. Kod 62 pacijentkinja
radilo se o invazivnom karcinomu dojke. Kod 58 slučajeva
verifikovan je duktalni invazivni karcinom, kod dve
pacijentkinje je verifikovan lobularni invazivni karcinom,
a kod dve pacijentkinje, tzv. miješani tip sa
komponentom duktalnog i lobularnog karcinoma.
Zaključak: Scintigrafija paratireoidnih žlijezda, kao
metoda nuklearne medicine, ima visoku senzitivnost i
specifičnost u otkrivanju i lokalizaciji hiperaktivnih
paratireoidnih žlijezda. Scintigrafija je postala sastavni
dio algoritma obrade pacijenta sa sumnjom na
hiperparatireoidizam, a svakako prije operativnog
liječenja.
86.
ULTRASONOGRAFSKO ISPITIVANJE KRVOTOKA
VERTEBRO-BAZILARNOG SLIVA
TRANSKRANIJSKOM DOPPLER METODOM
Zaključak: Retrospektivna analiza je pokazala da su
histopatološki nalazi kod biopsija verodostojni i da se na
osnovu dobijenog nalaza može pristupiti adekvatnom
planiranju operativnog zahvata.
Siniša Đuričid, Milovan Savid,
Slađana Todid, Čedomir Jadimovid, Milorad Žikid*
Opšta bolnica Doboj; *Medicinski fakultet Novi Sad
Uvod: Dijagnostika moždane cirkulacije neinvazivnim
Doppler-ultrasonografskim ispitivanjem je metoda
izbora, jer omoguduje brzu procjenu cerebrovaskulnog
statusa, jeftina je i jednostavna za upotrebu, te
predstavlja imperativ u dijagnostici, zbrinjavanju,
pradenju i terapiji bolesnika sa cerebrovaskularnim
poremedajima, kao i u preventivnom pradenju bolesnika
koji imaju rizik za poremedaj moždane cirkulacije.
85.
ZNAČAJ SCINTIGRAFIJE U OTKRIVANJU I LOKALIZACIJI
HIPERAKTIVNIH PARATIREOIDNIH ŽLIJEZDA
Jasenka Mijatovid, Ljiljana Grahovac,
Nataša Stevandid, Dijana Todorid, Zvezdana Rajkovača
Zavod za nuklearnu medicinu, Klinički centar Banja Luka
Cilj: Izneti početne rezultate ispitivanja vertebrobazilarnog krvotoka transkranijalnom Doppler metodom.
Uvod: Primarni hiperparatireoidizam je posljedica
povedanog i nekontrolisanog lučenja paratireoidnog
hormona, zbog hiperfunkcije jedne ili više paratireoidnih
žlijezda (PTŽ). Primarni hiperparatireoidizam može dugo
da bude bez jasnih znakova i simptoma.
Ispitanici i metode: U dosadašnjem radu primjenom
metode transkranijalnog Dopplera (TCD) u ispitivanju
krvotoka vertebro-bazilarnog (VB) sliva na Odjeljenju za
neurologiju Opšte bolnice Doboj pregledano je ukupno
34
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
114 pacijenata (66 muškaraca i 48 žena), prosječne
starosti 61,5 godina kod muških i 60,5 godina kod žena.
Metoda: Analizirani su podaci iz medicinske
dokumentacije tri novorođenčeta koja su lečena u Klinici
za dječije bolesti tokom 2010. godine.
Rezultati: Učestalosti pojedinih neuroloških poremedaja
je prema uputnim dijagnozama ordinirajudih ljekara bila
kod 46 pacijenata (40,35%) vrtoglavica sa ili bez
nestabilnosti i pojave tinitusa, kod 28 pacijenata (24,56%)
VB insuficijencija sa ili bez prisutnih znakova oštedenja
moždanog stabla, kod njih 20 (17,54%) je glavna tegoba
bila glavobolja, kod 12 (10,53%) bolesnika se radilo o
moždanom udaru ili krizama svijesti, dok se u 8 (7,02%)
slučajeva tražio odgovor o prirodi poremedaja na temelju
TCD ispitivanja. Patološki nalaz je ustanovljen kod 16
pacijenata (11 žena i 5 muškaraca), od kojih su četiri
upudena na dodatna MR ispitivanja i MR angiografijom:
tri su potpuno obrađena i kod svih je potvrđena
dijagnoza postavljena TCD ispitivanjem.
Prikazi slučaja: Rutinski urađen ultrasonografski pregled
kod dva terminska novorođenčeta sa anemijom i
hiperbilirubinemijom postavljana je sumnja na
hemoragiju u desnu nadbubrežnu ložu. Urađen je CT
abdomena gde je u području desnog nadbubrega viđena
cistična formacija prečnika 40x31x32 mm, koja se
postkontrastno rubno prebojava, denziteta gušde
tečnosti i može odgovarati hematomu. Trede
novorođenče ima kompletan rascep primarnog i
sekundarnog nepca levo, a desno inkompletno. Drugih
kliničkih simptoma i znakova nema. U okviru rutinske
obrade urađena ultrasonografija i utvrđena, u projekciji
desne nadbubrežne lože, ovalna, solidna formacija
20,3x16 mm, ehoheterogene strukture, otvorene
etiologije. Koagulacioni parametri su bili kod svih
pacijenata u referentnim vrednostima. Registrovana
anemija je zahtevala pradenje. Nema znakova
hipotenzije, niti adrenalne insuficijencije. Urađeni
biohemijski nalazi su u referentnim vrednostima,
potrvđena je uredna funkcija kore nadbubrežnih žlezda
na osnovu urađenih hormonalnih nalaza, a isključen je
tumor na osnovu urednih tumor markera vanilmandelične i homovanilne kiseline (VMA i HVA). Pacijenti
su otpuštani 7. do 14. dana hospitalizacije, a u kasnijem
ultrasonografskom pradenju je registrovano signifikantno
smanjenje veličine nadbubrežne žlezde i okolne regije uz
uredan klinički nalaz.
Zaključak: Početni rezultati transkranijalnog Doppler
ispitivanja vertebro-bazilarnog krvotoka su potvrdili da je
ono korisno u postavljanju dijagnoze neuroloških
poremedaja, a složenost poremedaja indicira dalje
dopunske dijagnostike i određivanje tretmana.
87.
DIJAGNOZA I ULTRASONOGRAFSKO PRADENJE
NEONATALNE HEMORAGIJE NADBUBREŽNE ŽLEZDE NA
KLINICI ZA DJEČIJE BOLESTI U BANJOJ LUCI
Dragica Jojid, Jelica Predojevid Samardžid,
Snežana Petrovid Tepid, Ljilja Solomun,
Branka Čančarevid Đajid
Zaključak: Potrebno je smanjiti sve mogude razloge
hemoragije u nadbubrežnu žlezdu, kao što je stanje
asfiksije i stresa. Kada se na osnovu ultrasonografije
postavi dijagnoza hemoragije u nabdubrežnu žlezdu
potreban je multidisciplinarni pristup i kontinuirano
ultrasonografsko pradenje.
Klinički centar Banja Luka
Uvod: Krvarenje u nadbubrežnu žlezdu je najčešdi uzrok
vizuelizacije
uvedanja
nadbubrežnih
žlezda
u
neonatalnom uzrastu. Najčešde je krvarenje unilateralno
(75% na desnoj strani), ali mogu da budu obuhvadene
obe žlezde. Etiologija je nepoznata. Incidenca je nešto
veda kod prevremeno rođene dece, produženog ili
komplikovanog porođaja, mogud je uzrok perinatalna
asfiksija ili stres. Ultrasonografski nalaz pokazuje
proširenost nadbubrežne lože sa heterogenom
ehogenošdu, a tokom pradenja masa postaje
hipoehogena sa postepenim smanjenjem veličine
nadbubrežne žlezde. Abdominalna ultrasonografija je
značajna za diferenciranje solidne od cistične mase, kao i
za verifikovanje proširenosti lezije. Difrencijalno
dijagnostiči dolaze u obzir ređi uzroci kao neuroblastom,
Wilmsov tumor ili apces. Klinička slika je šarolika, od
uzgrednog nalaza tokom ultrasonografije bez značajnih
kliničkih manifestacija uz mogudu anemiju i
hiperbilirubinemiju, do šoka i cijanoze.
88.
ZNAČAJ KOLOR DOPPLERA U DIJAGNOSTICI
AKUTNOG SKROTUMA
Rusmir Hadžihusejnovid, Mirsad Džajid
Opda bolnica Konjic
Uvod: Različiti su etiološki faktori koji dovode do
kliničkog entiteta s nazivom akutni skrotum. Tu se
najčešde ubrajaju: torzija testisa, torzija testikularnih
adneksa (Morganijeva cista), upale testisa i epididimisa,
inkarcerirana skrotalna hernija, traume testisa i
nekrotični tumori testisa. Prema preporukama evropske
asocijacije urologa za 2010. godinu, kolor Doppler
ultrazvuk koristi se u evaluaciji akutnog skrotuma sa
senzitivnošdu od 63,6% do 100% i specifičnošdu od 97%
do 100%. Ova metoda ima pozitivnu prediktivnu
vrijednost 100%, te negativnu prediktivnu vrijednost
97,5%.
Cilj: Prikazati troje terminske novorođenčadi kod kojih je
ultrasonografski dijanostikovana hemoragija u desnu
nadbubrežnu žlezdu bez znakova asfiksije po rođenju i
kod kojih je hemoragija nadbubrežne žlezde
dijagnostikovana kao koincidenca.
35
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Cilj: Pokazati presudan značaj kolor Dopplera u
dijagnostici akutnog skrotuma, te značaj educiranosti
urologa, koji ujedno provodi i hirurško liječenje.
njih 9 (12,7%). Intraoperativni nalaz u svih 62 slučaja je
potvrdio preoperativni ultrazvučni nalaz.
Zaključak:
U
dijagnostici
bolesti
parenhimnih
abdominalnih organa transabdominalni ultrazvuk i dalje
ostaje prva metoda iz dobro poznatih razloga: niska
cijena, sigurnost, jednostavnost, dostupnost, brzina,
mogudnost ponavljanja pretrage i premještanja uređaja
bliže bolesniku.
Prikaz slučaja: Dječak star 13 godina sa kliničkom slikom
akutnog skrotuma. U anamnezi: iznenadan, spontan, jak
bol desnog hemiskrotuma. Pregledom: lokalno otok
desnog hemiskrotuma sa skradenjem dužine m.
cremastera i zadebljanjem lijevog funikulusa, uz prisutno
crvenilo kože hemiskrotuma. Prehnov znak pozitivan.
Kolor Doppler prikazuje: avaskularno stanje aficiranog
hemiskrotuma, te uporedno sa zdravom stranom, gdje se
dobija zadovoljavajudi spektralni zapis protoka lijevog
testisa. Naglašena dilatacija vena desnog funikulusa, te
vena testisa. Hitni hirurški tretman u periodu od 6 h od
nastanka
torzije
testisa:
eksploracije
akutnog
hemiskrotuma, otvaranje tunicae vaginalis testis,
detorkvacija funikulusa i uspostavljanje cirkulacije i
normalnog kolorita funikulusa testisa.
90.
PRILOG ULTRAZVUČNOJ DIJAGNOSTICI
OBOLJENJA DONJEG URINARNOG TRAKTA
Nenad Kuzmid
Privatna zdravstvena ustanova „Zdravlje“ Laktaši
Uvod: Hiroki Watanabe je 1971. godine uradio transrektalnu ultrasonografiju prostate. U praksi je metod
sveden na relativno rjetko korišdenje, osim u vođenim
biopsijama prostate. Prikazna je i prostatička uretra, ali u
longintudinalnoj projekciji zaključivanje o promjenama je
bilo iskrivljeno, te ni ovaj metod nije opšteprihvaden. Oko
tredine i više pacijenata ne može da mokri sa sondom u
rektumu. Pregled „end firing“ sondama je relativno
komforan. Korišdenje „biplane“ sondi daje ponovljivo
pregledan prikaz prostate u obje ravni, jer se sonda nalazi
u rektumu i može služiti u pradenju promjena prostate na
ponovljenim pregledima, ukoliko se prethodni pregled
snimi. Ukoliko pacijent može da mokri u toku pregleda
dobija se u transverzalnoj ravni i presjek uretre iz koga se
lakše zaključuje o promjenama koje djeluju na
prostatičku uretru (simetrija, asimetrija, izduženost ili
stisnutost uretre). Kako je lakše mokriti u sjededem
položaju, pregledi su izvođeni sjededi na stolici, a
zahvaljujudi sistemu monitoringa i pokretljivosti držača
sonde pregled se mogao obaviti i iz druge prostorije.
Redizajniranjem sonde može da se poveda postotak
pacijenata koji mokre pri pregledu. Bulbarna uretra može
da se pregleda transperinelanim pristupom, koristedi
linearne sonde frekvence 7 ili 10 MHz. Kao kontrast služi
zadržani urin ili pritiskom prsta pacijenta na penilnu
uretru ili pak kompresijom štipaljkom. Nema potrebe za
instiliranim sterilnim gelom ili fiziološkim rastvorom. Pri
korišdenju štipaljke dovoljno je vremena da se pogleda,
ne samo bulbarna, ved i penilna uretra, gdje može da se
koristi i prednji pristup preko kaveroznih tijela ili pak
zadnji pristup preko spongioznog tijela. U aktu mokrenja
mogud je i pregled fosae navicularis.
Zaključak: Uspješnost hirurškog liječenja, koje
podrazumijeva očuvanje testisa u morfološkom i
funkcionalnom smislu, zavisi, prije svega, od rane
dijagnostike koja obuhvata anamnezu, klinički pregled i
ultrazvučnu evaluaciju.
89.
ULOGA ULTRAZVUKA U DIJAGNOSTICI
AKUTNE APENDIKULARNE BOLESTI
Rusmir Hadžihusejnovid, Mirsad Džajid, Dženan Lepara
Opda bolnica Konjic
Uvod: Izraz „akutni abdomen”, opdenito je prihvaden za
akutne bolesti abdomena pradene bolnom osjetljivosti i
znakovima inflamatorne reakcije ili inflamatorne
disfunkcije. Akutni apendicitis je najčešde oboljenje koje
se javlja pod slikom akutnog abdomena. Akutni
apendicitis se može dijagnosticirati ultrazvučno sa
specifičnošdu od 95,7% i senzitivnošdu od 88,5%, što
znači da je dijagnostička vrijednost ultrazvuka samo malo
ispod one koju ima CT sa upotrebom i.v. kontrasta
(senzitivnost 96%, specifičnost 95-96%).
Cilj: Iznošenje vlastitih iskustava
dijagnostici akutnog apendicitisa
u
ultrazvučnoj
Bolesnici i metode: Tokom proteklih 5 godine na
Hirurškom odjelu Opde bolnice Konjic primljeno je 118
pacijenata zbog sumnje na akutnu apendikularnu bolest.
Uputne dijagnoze su bile: Appendicitis acuta, 109
pacijenata (92,4%) i Colica abdominalis, 9 pacijenata
(7,6%). Kod svih pacijenata su preoperativno urađeni
potrebni laboratorijski testovi, kod 108 urađen je nativni
snimak abdomena u stojedem stavu, a 71 pacijent je
pregledan i ultrazvučno. Od ukupno 118 primljenih
pacijenata, operirano je 109.
Cilj: Videoprikazom muške uretre u cijeloj dužini povedati
interes za korišdenje ultrazvučne dijagnostike oboljenja
donjeg urinarnog trakta.
Metoda: Pri prikazu muške uretre koristi se urin kao
prirodni kontrast i to u aktu mokrenja (transrektalni
ultrazvuk prilikom mokrenja) pri preledu prostatičke
uretre, te zadržani urin pri pregledu bulbarne i penilne
uretre. Kao dodatni konrast može da se koristi i sperma
kod ispitivanja infertiliteta.
Rezultati: Od svih pacijenata preoperativno pregledanih
ultrazvučno, pozitivan nalaz na akutnu apendikularnu
bolest je imalo njih 62 (87,3%), a negativan nalaz je imalo
36
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Rezultati: Tokom 2004. i 2005. godine pregledano je 47
pacijenata u aktu mokrenja. Položaj je bio sjededi, a
uvođena je „biplane” sonda sa plastičnim cilindrom.
Prilikom pregleda mogla su da mokre 34 (72,34%)
pacijenta, dok 13 (27,66%) nije uspjelo. Pri tome su 23
pacijenta imala benignu hiperplaziju prostate, pet
neoplaziju, 11 prostatitis, jedan je imao cistu prostate,
dok su četiri imala normalan nalaz. Tri pacijenta su bila
nakon totalne prostatektomije. Kvalitet snimaka bio je
različit. Dužina pregleda ograničena je kapacitetom
mokradne bešike i iscrpljivanjem korodinacije mokenja.
Komfor pacijenta bio je smanjen, a prisutna je i
neprijatnost zbog položaja sonde u rektumu, ali
interponirani tubus omoguduje višestruko kretanje sonde
u rektumu, a da to ne prestavlja dodatnu neprijatnost.
Bulbarna i penilna uretra se mogu pregledati u 100%
slučajeva tehnikom zadržanog urina (pritisak prstom ili
klemovanjem). Kvalitet snimaka je odličan. Dužina
pregleda neogranična, pregled komforan za pacijenta.
(DRO), koji su liječeni u Institutu za fizikalnu medicinu,
rehabilitaciju i balneoklimatologiju „Mlječanica”.
Ispitanici su razvrstani po polu, godinama života,
lokacijama degenerativnih promjena, vrsti i trajanju, kao i
rezultatima liječenja. U terapiji su korišdene sumporne
o
o
kupke (temperatura od 35 C do 37 C u trajanju od 10 do
15 minuta) sa kompletnim fizikalnim terapijama i
vježbama za kičmu i ekstremitete, kao i različiti lijekovi.
Rezultati: Od 3.705 bolesnika sa DRO bilo je 2.037 ili 55%
žena i 1.668 ili 45% muškaraca, starosti od 40 do 75
godina, uglavnom domadica i penzionera, a znatno manje
aktivnih radnika. Promene na vratnoj kičmi imalo je 370
ili 10%, lumbalnoj kičmi 1.668 ili 45%, na kukovima 444 ili
12%, koljenu 667 ili 18% i na ostalim zglobovima 556 ili
15% bolesnika. Primjenjivani su analgetici, antireumatici,
miotonolitici, rjeđe periartikularno kortikosteroidi sa
balneo-fizikalnim kompleksom, te vježbe uz ortotska
pomagala. Pokreti u vratnoj kičmi normalizovani su kod
80% bolesnika, a bez bolova u lumbalnoj kičmi bilo je
73% slučajeva. Bolovi u kuku kod koksartroza smanjeni su
kod 84% bolesnika, dok su ograničeni pokreti bili kod
50% slučajeva. Bolesnici sa gonartrozama su najbolje
reagovali na primijenjene terapije, a samo kod 10%
javljali su se bolovi. Na rezultate je veoma uticao skradeni
boravak bolesnika, odnosno oko 75% bolesnika boravilo
je na liječenju do 15 dana.
Zaključak: Korišdenjem urina kao prirodnog kontrasta, pri
ved uobičajenim pegledima (transrektalni ultrazvuk i
ultrazvuk mekih tkiva perineuma i penisa), mogu da se
dobiju dodatne korisne informacije o ovim organima i o
izgledu uretre.
SLOBODNE
TEME
Zaključak: Degenerativne bolesti zglobova i kičmenog
stuba predstavljaju značajan medicinsko-socijalni
problem. Ovi bolesnici u radno aktivnom periodu trebalo
bi da imaju kompletniji terapijski tretman.
91.
92.
BALNEO-FIZIKALNE TERAPIJE KOD
DEGENERATIVNIH REUMATSKIH OBOLJENJA
ZGLOBOVA I KIČMENOG STUBA
KORELACIJA STAROSTI I INTENZITETA BOLA
KOD PACIJENATA SA CERVIKALNIM SINDROMOM
Aleksandar Tišma, Ratomir Tišma, Siniša Markovid
Slavica Jandrid, Svjetlana Popeskov, Biljana Krčum,
Adnan Alagid*, Ešref Bedirovid**
Institut za fizikalnu medicinu, rehabilitaciju i
balneoklimatologiju „Mlječanica”
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka;
*Zdravstvena ustanova lječilište „Gata”, Bihad;
**Medicinski fakultet Tuzla
Uvod: Degenerativne promjene na lokomotornom
aparatu se najčešde javljaju poslije 40. godine života,
kada se smanjuje stvaranje i izlučivanje estrogena i
androgena. Primarne degenerativne promjene odvijaju
se na hrskavicama, a sekundarno na mekim zglobnim
strukturama, dok proliferantne reakcije koštanog tkiva
stvaraju osteofite. Na kičmi prvo nastaju biohemijske
promjene na nucleus pulposus, a zatim na anulus
fibrosus, dok se osteofiti razvijaju na granici diskusa i
rubova pršljenova. Najbolji rezultati potižu se balneofizikalnim terapijama i vježbama.
Cilj: Ispitati korelaciju starosti i intenziteta bola kod
pacijenata sa subakutnim cervikalnim sindromom na
početku i na kraju liječenja procedurama fizikalne
terapije.
Pacijenti i metode: U istraživanje, koje je provedeno u
Zavodu za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav
Zotovid” Banja Luka, u periodu od 10. oktobra 2009. do
1. aprila 2010. uključena su 33 pacijenta liječena kineziterapijom,
hidrokineziterapijom,
uz
ergonomska
savjetovanja i elektroforezu ketoprofen gela za vratni
segment kičmenog stuba u periodu od 21 dan. Na
početku i na kraju liječenja mjeren je indeks sagitalne
pokretljivosti, stepen bola na Visual analogue scales
(VAS) i stepen napetosti paravertebralne muskulature u
vratnom segmentu i mišidima ramenog pojasa.
Cilj: Prikazati rezultate balneo-fizikalne terapije
degenerativnih i reumatskih oboljenja u Institutu za
fizikalnu medicinu, rehabilitaciju i balneoklimatologiju
„Mlječanica”.
Bolesnici i metode: Retrospektivno je analizirano 3.705
bolesnika sa degenerativnim reumatskim oboljenjima
37
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Rezultati: Starost pacijenata sa subakutnim cervikalnim
sindromom statistički značajno korelirala sa intenzitetom
bola na početku liječenja na VAS bola.
94.
FUNKCIONALNI STATUS I KVALITET ŽIVOTA
PACIJENATA SA VJEŠTAČKIM ZGLOBOM KUKA
Zaključak: Ispitivanje je pokazalo da starost pacijenata sa
subakutnim cervikalnim sindromom statistički značajno
korelirala sa intenzitetom bola na početku liječenja na
VAS bola.
Tatjana Nožica Radulovid, Slavko Manojlovid,
Jelena Stankovid, Nataša Majstorovid,
Biljana Milid Krčum
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
93.
OPTIMALNO VRIJEME POČETKA REHABILITACIJE
NAKON OPERACIJE HERNIJE DISKA
Uvod: Totalna endoproteza kuka uklanja veliki
funkcionalni i estetski invaliditet koji stvara
degenerativna bolest kuka. Dobri funkcionalni rezultati
ove intervencije zavise, kako od hirurškog liječenja, tako i
od kvalitetno provedene rehabilitacije. U Zavodu za
fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”,
Banja Luka radi se hirurško liječenje, postoperativna
stacionarna medicinska rehabilitacija i mjerenje kvaliteta
života pacijenata sa degenerativnim oboljenjima kuka,
primarne i sekundarne etiologije.
Tatjana Budma, Igor Sladojevid*, Milada Nalesnik*,
Sandra Grubiša Vujasinovid, Dragana Popovid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka;
Medicinski fakultet Banja Luka
Uvod: Rehabilitacija predstavlja efikasnu metodu u
postoperativnom tretmanu nefunkcionalnosti, koja se
pojavljuje nakon operativnog zahvata i omogudava
povratak pune pokretljivosti i samostalnog funkcionisanja
pacijenta.
Cilj: Utvrditi korelaciju preoperativnog funkcionalnog
statusa pacijenata sa koksartrozom i statusa pri prijemu
na postoperativnu stacionarnu medicinsku rehabilitaciju.
Utvrditi korelaciju preoperativnog funkcionalnog statusa
pacijenata sa koksartrozom i statusa po otpustu sa
postoperativne stacionarne medicinske rehabilitacije.
Cilj: Utvrditi uspješnost i optimalno vrijeme početka
rehabilitacije
nakon
operacije
hernije
diska
lumbosakralnog segmenta.
Bolesnici i metode: Ispitivanjem su obuhvadena 122
pacijenta (46 muškaraca, 76 žena) sa degenerativnim
oboljenjima zgloba kuka: 80 primarne i 42 sekundarne
koksartroze. Svi pacijenti su hirurški liječeni
implantacijom totalne endoproteze zgloba kuka tokom
2009. i 2010. godine. Kod svih pacijenata je provedena
rana rehabilitacija po protokolu ustanove, a zatim je u
istoj ustanovi provedena stacionarna postoperativna
medicinska rehabilitacija nakon prvog kontrolnog
pregleda ortopeda i fizijatra. Praden je funkcionalni
status i kvalitet života pacijenata sa koksartrozom
preoperativno,
po
prijemu
na
stacionarnu
postoperativnu fizikalnu terapiju i po otpustu sa iste.
Varijable procjene bile su: pol, dob, profesija, uzrok
degenerativnog oboljenja kuka, stepen komorbiditeta,
interval od operacije do prijema na stacionarnu
rehabilitaciju i dužina trajanja rehabilitacije. Instrument
procjene funkcionalnog statusa i kvaliteta života bio je
Womac indeks.
Ispitanici i metode: U istraživanju je učestvovao 81
pacijent, čiji je rehabilitacioni tretman trajao 21 dan uz
korišdenje istih kineziterapijskih programa i fizikalnih
procedura. Pacijenti su podijeljeni u tri grupe, zavisno od
vremena dolaska na rehabilitaciju, koje je bilo uslovljeno
opštim stanjem pacijenta. U prvoj grupi su bili pacijenti
čija je rehabilitacija počela u 3. i 4. nedjelji od dana
operativnog zahvata, u drugoj u toku 5. i 6. nedjelje, a u
tredoj od 7. nedjelje do završetka tredeg mjeseca od dana
operativnog zahvata. Rehabilitacioni tretman svih
pacijenata je trajao 21 dan uz korišdenje istih
kineziterapijskih programa i fizikalnih procedura.
Uspješnost rehabilitacije je procijenjena standardizovanim funkcionalnim testovima: Roland-Morrisonov
test, Oswestri test i Vizuelno analognom skalom bola.
Rezultati: Utvrđena je statistički značajna razlika između
parametara mjerenih na početku i završetku
rehabilitacionog tretmana u tri ispitivane grupe i za tri
procjenjivana funkcionalna testa. Rezultati RolandMorrisove skale pokazuju statistički značajnu razliku
između grupe 2 i 3 (p=0,032), a kod Vizuelno analogne
skale bola razlika postoji između grupa 1 i 2 (p=0,014).
Rezultati: Utvrđena je statistički značajna korelacija
preoperativnog funkcionalnog statusa pacijenata sa
koksartrozom i statusa na prijemu na stacionarnu
postoperativnu rehabilitaciju, kao i statistički značajna
korelacija
preoperativnog
funkcionalnog
statusa
pacijenta sa koksartrozom i statusa po otpustu sa
stacionarne postoperativne rehabilitacije.
Zaključak: U sve tri grupe ispitanika dokazana je
uspješnost rehabilitacionog tretmana u smislu znatnog
poboljšanja funkcionalnog statusa pacijenata i njihove
sposobnosti povratka na posao i obavljanja svakodnevnih
životnih aktivnosti. Pošto se rezultati pojedinih
funkcionalnih testova razlikuju, ne može se objektivizirati
optimalno vrijeme za početak rehabilitacije.
Zaključak: Stacionarnom postoperativnom medicinskom
rehabilitacijom značajno se poboljšava kvalitet života
pacijenata sa totalnom endoprotezom kuka.
38
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
95.
života pacijenta i njegove porodice. Očekuje se da
planirana i timski provedena rehabilitacija redukuje
posljedice CVI, te poveda stepen nezavisnosti u ADŽ.
Barthel indeks je uobičajeno upotrebljavana skala za
procjenu ADŽ.
FUNKCIONALNI TESTOVI U PROCJENI OPORAVKA
NAKON MOŽDANOG UDARA
Sandra Tepid, Teodora Talid, Marica Kopanja
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Cilj: Procijeniti uticaj rehabilitacije na povedanje stepena
nezavisnosti u aktivnostima dnevnog života nakon CVI,
koristedi Barthel indeks.
Uvod: Rehabilitacija pacijenata nakon moždanog udara
(CVI) obuhvata tretman svih moždanih disfunkcija.
Funkcionalni testovi su modno oruđe u funkcionalnoj
procjeni stanja pacijenta.
Ispitanici i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 227
pacijenata (127 muškaraca i 100 žena), rehabilitovanih u
periodu od 1. januara do 31. decembra 2010. Svi
pacijenti su na prvoj rehabilitaciji nakon CVI. Za procjenu
stepena zavisnosti u ADŽ pacijenti su na prijemu i
otpustu u okviru radne terapije testirani pomodu Barthel
indeksa.
Cilj: Prikazati iskustva i ocjenu primjenljivosti testova za
funkcionalnu procjenu motornih funkcija, mobilnosti i
kvaliteta života, te pokazati razliku u oporavku opšte
mobilnosti i poboljšanja kvaliteta života s obzirom na pol.
Rezultati: Na početku rehabilitacije, 47,13% pacijenata je
bilo potpuno zavisno u ADŽ, od čega 35,24% teško
zavisno, 15,41% umjereno zavisno i 0,88% malo zavisno.
Po završetku tretmana 31,27% je ostalo potpuno zavisno
u ADŽ, 21,14% teško zavisno, 32,59% umjereno zavisno,
12,77% malo zavisno i 1,76% potpuno samostalno u ADŽ.
Ispitanici i metode: Ispitivanje je obuhvatilo 50
pacijenata, koji su u 2010. godine rehabilitovani u Zavodu
za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav
Zotovid”. Rehabilitacija je prosječno trajala 3 nedjelje.
Kod svih ispitanika je na prijemu i otpustu urađena
procjena: motornih funkcija testom „Motricity Index”
(MI), mobilnosti testom „Timed Up and Go” (TUG) i
kvaliteta života upotrebom „Stroke Specific Quality of
Life Scale” (SS-QOL).
Zaključak: Stepen zavisnosti u ADŽ predstavlja veoma
važan aspekt oporavka i mjerilo ishoda rehabilitacije
nakon CVI. Sveobuhvatna, multidisciplinarna rehabilitacija doprinosi smanjenu stepena zavisnosti o pomodi
drugog lica u ADŽ, te poboljšanju kvaliteta života.
Primjena Barthel indeksa je jednostavna, korisna i
praktična, a testiranje ne zatijeva dug vremenski period.
Rezultati: Vrijednosti testa MI kod muškaraca su iznosile:
skor strane: po prijemu 66, po otpustu 77, skor trupa: po
prijemu 80, po otpustu 89, dok je kod žena skor strane
po prijemu 66, po otpustu 80, skor trupa po prijemu 79,
po otpustu 87. Vrijednosti testa TUG kod muškaraca su
15,2 sekunde po prijemu i 13 sekundi po otpustu, dok su
vrijednosti kod žena 17 sekundi po prijemu i 13,4
sekunde po otpustu. Vrijednosti SS-QOL testa kod
muškaraca su 151 po prijemu i 178 po otpustu, a kod
žena 145 po prijemu i 177 po otpustu.
97.
DUBOKA VENSKA TROMBOZA U SUBAKUTNOJ
REHABILITACIJI MOŽDANOG UDARA
Draško Prtina, Ljiljana Topid,
Teodora Talid, Nikola Bajid
Zaključak: Uvođenje testova za funkcionalnu procjenu
oporavka pacijenata nakon CVI pokazalo je svoju
opravdanost zbog mogudnosti objektivizacije i
jednostavnog pradenja toka i ishoda rehabilitacije, zbog
jednostavnosti i brzine izvođenja istih. Dobijeni rezultati
upuduju na bolji funkcionalni oporavak mobilnosti i
motornih funkcija, značajnije poboljšanje kvaliteta života
u ženskoj populaciji.
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Duboka venska tromboza (DVT) nogu je jedna od
ključnih komplikacija moždanog udara (MU), koja može
da dovede do znatnije stope obolijevanja i smrtnosti.
Materijal i metode: Ispitivani su ležedi pacijenti Zavoda za
fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”
oboljeli od MU (prvog ili rekurentnog), 90 dana od
nastanka, nezavisno od stepena neurološkog deficita.
Kompresijskim Doppler ultrazvukom (DUZ) su pregledane
femoropoplitealne (FP) vene obje noge. Kao biohemijski
indikator hidracije je mjerena serumska urea u mmol/L.
Za procjenu težine MU korišden je NIHSS skor.
96.
PROCJENA STEPENA ZAVISNOSTI U AKTIVNOSTIMA
DNEVNOG ŽIVOTA NAKON MOŽDANOG UDARA
Tatjana Boškid, Ljiljana Stojkovid Topid,
Biljana Jovanovid, Sara Kisin Jovanovid
Rezultati: Tokom ispitivanja, 93 pacijenta su podvrgnuta
DUZ skriningu za DVT. Srednja starost pacijenata je bila
65,4 godine, 51 (54,84%) muškarac i 42 (45,16%) žene.
Ishemijski MU utvrđen je u 73 (78,49%) slučaja.
Registrovana je DVT FP vena tokom rehabilitacionog
perioda kod 3 pacijenta (3,23%), a 5 (5,38%) pacijenata
su imali simptomatsku DVT FP vena i 3 (3,23%)
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Moždani udar ili cerebrovaskularni inzult (CVI)
ostavlja visok stepen onesposobljenosti i ograničenja u
aktivnostima dnevnog života (ADŽ) koje utiču na kvalitet
39
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
asimptomatsku DVT FP vena pri prijemu na rehabilitaciju.
Prevalenca DVT FP vena u toku subakutnog
rahabilitacionog perioda, koristedi DUZ kao dijagnostički
standard, bila je u 11 (11,83%) slučajeva, sve na aficiranoj
strani. U grupi sa DVT je bilo 68 (73,12%) ishemijskih MU,
a srednja starost je bila 68,2 godina. NIHSS skor na
prijemu kod grupe sa DVT je bio viši od grupe bez DVT
(13,6 vs. 8,2). Stopa smrtnosti u toku rehabilitacije je bila
2,15% (2 pacijenta) u grupi bez DVT i 8,60% (8 pacijenata)
u grupi sa DVT. Srednja vrijednost serumske uree u grupi
bez DVT je bila 7,3 mg/dL, a 6,9 mg/dL u DVT grupi.
aktivnih kontrakcija u m. deltoideus (MMT=0), a
rendgenski ptoza (luksacija) endoproteze iz cavitas
glenoidalis. Postavljena indikacija za elektromioneurografiju (EMNG) brahijalnog pleksusa, koja ukazuje
na leziju n. axilaris sin., veoma visokog stepena i
najvjerovatnije rupturu m. deltoideusa, lakšu leziju n.
musculocutaneusa.
Rehabilitacija
je
nastavljena
ambulantno medikamentima, fizikalnom i kineziterapijom, primjenom ortoze i edukacije pacijenta. Tri
mjeseca kasnije, juna 2009, rendgenski utvrđena
repozicija endoproteze u cavitas glenoidalis, a EMNG u
poređenju sa prethodnim nalazom pokazuje značajno
poboljšanje. Klinički se zapaža blaži oporavak funkcije i
trofike m. deltoideusa, povedana amplituda pasivnih i
pojava aktivnih pokreta.
Zaključak: DVT nakon MU je učestalija kod pacijenata sa
težim MU i paralizom noge, može da se javi u toku
akutne faze, ali i u toku rehabilitacionog perioda.
Zaključak: Svaka povreda ramena čiji je oporovak
produžen zahtijeva pažljivo kliničko pradenje, EMNG i
druge dodatne dijagnostičke procedure u cilju
pravovremenog otkrivanja neuroloških komplikacija.
98.
KASNA SEKUNDARNA LEZIJA AKSILARNOG NERVA
KAO KOMPLIKACIJA IMPLANTACIJE
ENDOPROTEZE RAMENA
Milid Lazid, Stojan Dato*, Goran Spasojevid**
99.
Dom zdravlja Prijedor; *Opšta bolnica Prijedor;
**Medicinski fakultet Banja Luka
REZULTATI ODJELJENJA ZA NEUROREHABILITACIJU
ZAVOD ZA FIZIKALNU MEDICINU I REHABILITACIJU
„DR MIROSLAV ZOTOVID”
Uvod: Implantacija endoproteze zglobova predstavlja
savremeni medicinski pristup teško oštedenom zglobu
kojim se smanjuje bol, poboljšava pokretljivost zgloba i
kvalitet života pacijenta. Najčešdi razlozi inplantacije
endoproteze ramena su stanja poslije multifragmentalnog preloma gornjeg okrajka humerusa i
tumori. Među komplikacijama povrede ramena, lezije
nerava zauzimaju značajno mjesto. Povreda perifernog
nerva kod posttraumatskih stanja može biti: primarna u
toku povrede, rana sekundarna lezija za vrijeme
imobilizacije, transporta, manipulacija i hirurške
intervencije, i kasna sekundarna lezija 1 do 6 mjeseci
poslije povrede kompresijom zbog formiranja ožiljka,
kalusa, egzostoze, aneurizme, pomjeranja stranog tijela,
istezanja nerva u toku liječenja i izmijenjene osovine
ekstremiteta. Kod povreda ramena najčešde je zahvaden
n. axilaris. Kasne sekundrne lezije teško se otkrivaju u
početnom stadijumu, produžavaju rehabilitaciju, mogu
da ostave značajne funkcionalne posljedice i dovedu do
dijagnostičkih, terapijskih i sudskomedicinskih dilema.
Ljiljana Stojkovid Topid, Tatjana Boškid, Biljana
Jovanovid, Sara Kisin Jovanovid, Teodora Talid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Odjeljenje za neurorehabilitaciju se bavi
rehabilitacijom pacijenata sa neurološkim deficitom
različitog stepena, nastao kao posljedica lezije centralnog
ili perifernog motornog neurona različite etiologije,
upudenih iz svih dijelova Republike Srpske.
Cilj: Prikazati rezultate dvogodišnjeg rada Odjeljenja kroz
podatke o broju i strukturi pacijenata prema patologiji,
prosječnoj dužini rehabilitacije, te zastupljenosti timskog
pristupa u rehabilitaciji.
Materijal i metode: Retrospektivna studija je provedena
na Odjeljenju za neurorehabilitaciju Zavoda za fizikalnu
medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”, Banja
Luka, za period od 1. januara 2009. do 31. decembra
2010. Tokom studije su korišdene istorije bolesti
stacionarno liječenih pacijenata.
Cilj: Istadi potrebu pradenja neurološkog statusa u toku
rehabilitacije kroz prikaz pacijenta kome se razvila kasna
sekundarna lezija aksilarnog nerva poslije implantacije
parcijalne endoproteze ramena.
Rezultati: U navedenom periodu na Odjeljenju su
rehabilitovana 2.384 pacijenta, od toga 69,16% nakon
cerebrovaskularnog inzulta (CVI), 12,24% nakon spinalne
lezije, 3,22% oboljelih od multiple skleroze, 2,39%
oboljelih od Parkinsonove bolesti, 4,65% sa
radikulopatijama i 7,63% sa različitim dijagnozama.
Prosječna dužina rehabilitacije iznosi 35 dana. Istorije
bolesti i terapijski kartoni potvrđuju da je tokom
rehabilitacije zastupljen timski, multidisciplinarni pristup.
Tokom
rehabilitacije
korišdene
su
savremene
Prikaz slučaja: K.M, stara 53 godine, povrijeđena u
saobradajnom udesu jula 2008. sa prelomima
anatomskog vrata i glave lijevog humerusa i desne
podlaktice. Liječena neoperativno i razvila se aseptička
nekroza glave humerusa. Urađena je implantacija
parcijalne endoproteze ramena (Neer II) decembra 2009,
nakon čega je provedena stacionarna rehabilitacija.
Pregledom u CBR (engl. Community-Based Rehabilitation,
CBR) Prijedor u martu 2009. utvrđeno je odsustvo
40
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
dijagnostičke i terapijske metode te testovi za evaluaciju
ishoda rehabilitacije.
101.
PELOIDNA TERAPIJA U LIJEČENJU GONARTROZA
Zaključak: U dvogodišnjem periodu rehabilitovan je veliki
broj pacijenata sa neurološkim deficitom iz svih dijelova
Republike Srpske, prvenstveno pacijenti sa posljedicama
CVI kao vodedim uzrokom invaliditeta. S obzirom na broj
pacijenata nakon spinalnih lezija, koji imaju trajni
invaliditet, neophodno je i dalje razvijati sveobuhvatnu
rehabilitaciju te koncept nezavisnog življenja. U Zavodu
je zastupljen timski rad uz korišdenje testova i skala
kojima se objektivizira tok i ishod rehabilitacije.
Biljana Milid Krčum, Slavica Jandrid, Ljiljana Kuruzovid,
Jelena Nikolid Pucar, Nataša Majstorovid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Gonartroza ili degenerativno oboljenje koljena
predstavlja progresivnu destrukciju zglobnih hrskavica, a
klinički se manifestuje bolom koji se pojačava pri
pokretu, te progresivnom funkcionalnom onesposobljenošdu.
100.
Cilj: Utvrditi efekat peloidoterapije na funkcionalnu
sposobnost, pokretljivost i jačinu bola kod pacijenata sa
gonartrozom.
KORISNIČKA PODRŠKA PACIJENTIMA
SA NEUROLOŠKIM DEFICITOM
U ZDRAVSTVENOJ INSTITUCIONALNOJ ZAŠTITI
Ispitanici i metode: U ispitivanju je učestvovalo 40
pacijenata, 31 žena i 9 muškaraca, koji su nasumično
raspodijeljeni u eksperimentalnu i kontrolnu grupu, koje
su brojale po 20 pacijenata. Svi su imali kliničku i
radiološku dijagnozu osteoartroze koljena, a liječeni su
na Reumatološkom odjeljenju Zavoda za fizikalnu
medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid” u drugoj
polovini 2010. godine. Prosječna starost je 68,80±8,83
godine, a osim terapije peloidom svi pacijenti su imali i
kineziterapiju, hidroterapiju (termomineralna voda) i
elektroterapiju. Primjena peloida je vršena jednom
dnevno u trajanju od 20 minuta, 21 dan. Od
medikamentozne terapije, ispitanici su koristili
antihipertenzive, a od analgetika paracetamol. Statističko
poređenje eksperimentalne i kontrolne grupe je vršeno
Studentovim t-testom, sa primjenom terapije peloidom
kao nezavisnom varijablom, a WOMAC indeksom, VAS
skalom bola i obimom pokreta kod fleksije i ekstenzije
kao zavisnim varijablama.
Jelena Protid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: S obzirom da se osobe sa invaliditetom nalaze u
stalnoj potrebi za kontinuiranom rehabilitacijom, u
svijetu je razvijen holistički pristup koji, pored
medicinske, podrazumijeva i psihosocijalnu rehabilitaciju
u cilju pravovremene i efikasnije socijalne reintegracije.
Pored stručnih osoba humanističke orijentacije, značajnu
psihosocijalnu podršku u procesu adaptacije na
ograničeno funkcionisanje imaju i osobe sa sličnim
iskustvima.
Cilj: Predstaviti rezultate primjene tehnike „peer
support“ u podršci psihosocijalne rehabilitacije.
Rezultati: Od prije dvije godine, u Zavodu za fizikalnu
medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid“ Banja
Luka, provodi se korisnička podrška za osobe sa
invaliditetom
kao
sastavni
dio
psihosocijalne
rehabilitacije. Ovaj koncept rada podrazumijeva prisustvo
dvaju stručnjaka: psihologa i socijalnog radnika i
predstavnike korisničkog udruženja koji tehnikama „peer
support“ doprinosi poboljšanju kvaliteta psihosocijalne
reintegracije u toku rehabilitacionog procesa i po
povratku pacijenta/korisnika u mjesto prebivališta.
Krajem 2010. godine ovaj sistem rada se primjenjuje i sa
pacijentima/korisnicima koji imaju neurološke deficite i
kojima su potrebne informacije od osoba sa sličnim ili
istim iskustvima u cilju uspostavljanja što vedeg stepena
samostalnosti.
Rezultati: Sa sigurnošdu od 99% (p=0,01, t=5,33, DF=38)
može da se tvrdi da postoji statistički visoko značajna
razlika u percepciji promjene bola prije i poslije terapije
mjerenoj VAS skalom i WOMAC indeksom kod pacijenata
tretiranih peloidom. Sa sigurnošdu od 95% (p=0,05, t=2,18, DF=38) može da se tvrditi da postoji statistički
značajna razlika u promjeni obima pokreta kod fleksije
oba koljena prije i poslije terapije.
Zaključak: Kod pacijenata kod kojih je primijenjen peloid
došlo je do značajnog poboljšanja funkcionalne
sposobnost, smanjenja bola i ukočenosti u koljenima.
Zaključak: Korisnička podrška po sistemu „peer support“
u toku boravka u ustanovi za rehabilitaciju od izuzetnog
je značaja za jačanje samopouzdanja, povedanje osjedaja
sigurnosti i za poboljšanje rehabilitacionog potencijala i
motivacije za aktivnijim učešdem u svakodnevnom životu.
41
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
102.
maksimum u medicinskoj rehabilitaciji, a zatim i potpunu
reintegraciju u užu i širu zajednicu. Često se uspjesi
medicinske rehabilitacije ne mogu iskoristiti u
resocijalizaciji, zbog nezainteresovanosti društva,
predrasuda, loših ekonomskih uslova i sl.
LIJEČENJE IZNENADNOG SENZORINEURALNOG GUBTIKA
SLUHA HIPERBARIČNOM OKSIGENACIJOM
Đorđe Dejid, Aleksandar Gajid, Snežana Kutlešid Stevid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Cilj: Prikazati primjer teško onesposobljenog lica sa
paraplegijom, kod koga su postignuti rezultati medicinske
rehabilitacije maksimalno iskorišdeni za resocijalizaciju i
podizanje kvaliteta življenja.
Uvod: Iznenadna nagluvost se godišnje javlja u 5 do 20
slučajeva na 100.000 stanovnika, najčešde u osoba
srednje životne dobi. Uzrok može biti vaskularnog,
virusnog, traumatskog ili autoimunog porijekla.
Poboljšanje se javlja kod 50% pacijenata i to najčešde u
toku prvih sedmica. Postoje faktori koji upuduju na lošu
prognozu, kao što su vrtoglavica, duboka gluvoda,
povedana viskoznost krvi, hipertenzija, a i odlaganje
početka liječenja (duže od 10-14 dana) nepovoljno utiče.
Prikaz slučaja: Pacijent, rođen 1968. godine, doživeo
eksplozivnu povredu medule spinalis na nivou ThX.
Medicinskom rehabilitacijom postignut je nivo
funkcionalne sposobnosti očekivane za nivo lezije. Test
funkcionalne nezavisnosti (FIM) pokazuje visok stepen
samostalnosti, osim u savladavanju prepreka. FIM
skor=111, Bartel indeks samostalnosti 50. Postignuti su
sljededi rezultati resocijalizacije: živi sa porodicom u
vlastitoj kudi, oženjen, jedno dijete rođeno uz pomod
vantjelesne oplodnje, samostalan u kretanju kolicima na
ulici i prilazu kudi, samostalno koristi adaptirani
automobil, samostalan je u transferima kolica-krevettoalet, samostalno obavlja svakodnevne životne
aktivnosti, koristi savremene komunikacije, društveno
aktivan u organizacijama invalida, sportski aktivan(stoni
tenis i sportski ribolov). Profesionalna rehabilitacija nije
provedena.
Cilj: Prikazati ulogu hiperbarične oksigenacije u liječenju
iznenadne nagluvosti.
Ispitanici i metode: U periodu od 2008. do 2010. godine u
Centar za hiperbaričnu medicinu Zavod za fizikalnu
medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid” Banja Luka
upudeno je 12 pacijenata sa iznenadnom nagluvošdu. Svi
su primali standardnu kortikosteroidnu terapiju.
Prosječna starost pacijenata je bila 42 godine. Bilo je 7
(58,3%) muškaraca i 5 (41,7%) žena. Prije hiperbarične
oksigenacije, svi pacijenti su obrađeni laboratorijski,
radiloški (srce i pluda, a po potrebi kraniogram), te prošli
internistički pregled. Svim pacijentima je provođen
tretman u hiperbaričnim komorama sa jednim mjestom u
trajanju od 60 minuta pri pritisku od 2,0 ATA. Nakon 10
procedura
pacijenti
su
slani
na
kontrolni
otorinolaringološki pregled. Provođeno je u prosjeku 20
procedura.
Zaključak: Primjenom savremenih medicinskih i tehničkih
dostignuda, u povoljnoj društvenoj sredini, mogude je
maksimalno medicinsko osposobljavanje iskoristiti za
potpunu resocijalizaciju i poboljšanje kvaliteta života.
104.
KAMPTODAKTILIJA
Aleksandar Gajid, Gabriela Mirkovid
Rezultati: Kod svih pacijenata je u različitom stepenu
došlo do poboljšanja kliničkog nalaza. Kod 4 (33,3%)
pacijenta klinički nalaz je značajno poboljšan, kod 6 (50%)
pacijenata došlo je do umjerenog poboljšanja, dok je kod
2 (16,7%) pacijenta klinički nalaz blago poboljšan.
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Kamptodaktilija predstavlja rijedak klinički entitet,
koji se ponekad zamijeni za druga stanja ili oboljenja
(npr. Dupuytrenova kontraktura). Javlja se u oko 1%
opšte populacije. Stanje se karakteriše ograničenjem
ekstenzije proksimalnog interfalangealnog zgloba, bez
ograničenja
fleksije,
pradeno
hiperekstenzijom
metakarpofalangealnog zgloba, a nekada i terminalnog
interfalangealnog zgloba. Mali prst je najčešde zahvaden.
Drugi zglobovi prstiju rijetko pokazuju kontrakture. Kada
je stanje bilateralno, šake obično pokazuju sličan stepen
zahvadenosti. Stanje može biti nasljedno, češde kod
djevojčica, a može biti udruženo i sa drugim oboljenjima i
sindromima.
Zaključak: Dosadašnji rezultati ukazuju na značajan
potencijal hiperbarične hiperoksije u liječenju iznenadne
nagluvosti vaskularne etiologije.
103.
REHABILITACIJA U ZAJEDNICI
PACIJENATA SA PARAPLEGIJAMA:
IZAZOV ZA PACIJENTA, PORODICU I DRUŠTVO
Milid Lazid, Mladen Miodragovid,
Biljana Kočovid, Milijana Dejanovid
Dom zdravlja Prijedor
Cilj: Prikazati kamptodaktiliju kao zaseban klinički entitet,
ali i ukazati na mogudnost pridruženenosti drugim
oboljenjima i sindromima.
Uvod: Jedan od najvedih izazova za savremeno društvo je
odnos prema licima sa onesposobljenjima (invalidima),
njihovoj potpunoj resocijalizaciji i poboljšanju kvaliteta
življenja. Za postizanje ovih ciljeva potrebno je postidi
Prikaz slučaja: Dječak u dobi od 12 godina javlja se na
pregled zbog savijenog malog prsta obje šake. Pri
42
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
pregledu se dijagnostikuje i torakolumbalna skolioza.
Posumnja se na kamptodaktiliju i zatraži rendgenski
snimak. Pacijentu se indikuje stacionarni fizikalni
tretman. Iz dobijenih heteroanamnestičkih podataka
saznaje se da i otac ima identičan deformitet. Rendgenski
snimak šaka pokazuje i morfološke promjene na ostalim
falangama, ali bez kliničkog značaja. Pri prijemu, urađeni
laboratorijski testovi, te otpočet standardni tretman za
skoliozu. Za deformitet prstiju uvedena radna terpaija za
šaku, ciljani kineziprogram, te parafin. Klinički nalaz
pokazuje izraženo poboljšanje.
Zaključak: Kratkoročni efekti rESWT kod bolesnika sa
ispitivanim vanzglobnim reumatizmom opravdavaju
primjenu, ali su neophodna dalja istraživanja na vedem
uzorku i sa dužim periodom pradenja.
Zaključak: Blagi oblik fleksionog deformiteta rijetko
izaziva bolnost ili funkcionalne probleme. Iz ovih razloga
hirurška korekcije se ne preporučuje pacijentima sa
blagim (manje od 30 stepeni) fleksionim kontrakturama.
Prepoznavanje ovog stanja je značajno i za mogudnost
otkrivanja pridruženih oboljenja.
Dom zdravlja Banja Luka; *Dom zdravlja Čelinac
106.
UČESTALOST UPOTREBE ORTOPEDSKIH
I DRUGIH POMAGALA KOD STARIH OSOBA
Ljiljana Potkonjak Panid,
Dragana Grbid*, Vesna Kevid*
Uvod: Produženjem životnog vijeka povedan je udio
starih u opštoj populaciji. Potrebno je poboljšanje
kvaliteta života starih osoba racionalnim korišdenjem
ortopedskih i drugih pomagala, kako bi oni dali svoj
doprinos društvu.
Cilj: Ispitati učestalost i kvalitet života osoba starijih od
65 godina koja koriste ortopedska i druga pomagala.
105.
TERAPIJSKE MOGUDNOSTI RADIJALNOG
EKSTRAKORPORALNOG ZVUČNOG ŠOK TALASA
U LIJEČENJU VANZGLOBNOG REUMATIZMA
Ispitanici i metode: Podaci su dobijeni iz zdravstvenih
kartona pacijenata registrovanih u tri tima porodične
medicine Doma zdravlja Čelinac i jednog tima Doma
zdravlja Banja Luka u periodu od 1. januara 2010. do
28. februara 2011. Kao instrument istraživanja korišden
je i anketni upitnik. Anketirana su lica starija od 65
godina koja koriste ortopedska i druga pomagala.
Dragana Dragičevid , Slavko Manojlovid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Rezultati: Ukupan broj svih pacijenata porodične
medicine je 7.466, a starijih od 65 godina ima 1.377
(17,91%) od kojih njih 34 (2,54%) koristi ortopedska i
druga pomagala. Najviše se koriste pelene (44,12%),
vredice za stomu i diskovi (20,59%), kolica (8,82%),
ortopedske cipele (8,82%), elastične čarape (8,82%),
vredice za mokradu, kondomi i paste za stomu (5,8%).
Anketom je utvrđeno da je 61,99% ispitanih pacijenata
zadovoljno, 32,71% djelimično zadovojno i 5,3% nije
zadovoljno upotrebom pomagala.
Uvod: Radijalni ekstrakorporalni zvučni šok talas (egnl.
Radial Extracorporeal Shockwave Therapy, rESWT) se u
svijetu primjenjuje više od 20 godina sa kontroverznim
rezultatima kod različitih patoloških stanja koštanozglobnog sistema. Rijetka su istraživanja iz ove oblasti na
našim prostorima.
Cilj: Ispitati efikasnost rESWT u liječenju teniskog lakta,
sindroma rotatorne manžetne i plantarnog fascitisa.
Ispitanici i metode: Prospektivnom kliničkom studijom
pradeno je 30 bolesnika podijeljenih prema kliničkoj
dijagnozi u tri grupe. Prvu grupu sačinjavalo je 12
bolesnika sa dijagnozom teniskog lakta. Druga grupa od
14 bolesnika podijeljena je u dvije podgrupe: sa
kalcificirajudim i sa nekalcificirajudim sindromom
rotatorne manžetne. Tredu grupu činila su četiri
bolesnika sa plantarnim fascitisom. Svi bolesnici su
tretirani aparatom za rESWT sa 2.000 impulsa srednjeg
energetskog nivoa kroz tri seanse sa pauzom od sedam
dana između svake. Period pradenja bio je četiri nedjelje.
VAS skala bola koristila se u procjeni efikasnosti
tretmana.
Zaključak: Učestalost korišdenja ortopedskih i drugih
pomagala nije visoka u osoba starijih od 65 godina.
Poboljšanje kvaliteta života starijih osoba postignuto
pomagalima je zadovoljavajude.
107.
ISHOD REHABILITACIJE PACIJENATA STARIJE ŽIVOTNE
DOBI SA VJEŠTAČKIM ZGLOBOM KUKA
Nikola Bajid, Jelena Stankovid, Dobrinka Živanid,
Danijela Gajid, Sanja Lolid, Bojana Krivokuda
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Rezultati: Statistički značajno poboljšanje na primijenjenu
rESWT zabilježeno je kod sve tri grupe ispitanika.
Ispitanici sa kalcificirajudim sindromom rotatorne
manžetne imali su statistički značajnije poboljšanje u
odnosu na ispitanike sa nekalcificirajudim sindromom
rotatorne manžetne.
Uvod: Cilj svake rehabilitacije je da što prije osposobi
pacijenta i vrati ga aktivnostima svakodnevnog života.
Kod pacijenata starije životne dobi od presudnog su
značaja uspravljanje i rana mobilizacija. S obzirom da
43
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
endoproteza dozvoljava uspravljanje i subtotalno
opteredenje, ved 48 h nakon operativnog liječenja,
moguda je brža postoperativna rehabilitacija uz
mogudnost ranog opteredenja operisanog ekstremiteta.
upitnik o medicinskoj i psihosocijalnoj pomodi koju su
ispitanici dobili, Indeks o reintegraciji u normalan život.
Rezultati: Postoji statistički značajna pozitivna
povezanost pojedinih oblika psihosocijalne pomodi i
podrške, kao što su podrška porodice, članstvo u
udruženjima, bavljenje sportskim aktivnostima i
hobijima, te učešde na psihološkim radionicama.
Negativna je povezanost sa korišdenjem lijekova i usluga
profesionalaca iz oblasti mentalnog zdravlja.
Cilj: Prikazati ishod stacionarne postoperativne
rehabilitacije pacijenata starije životne dobi sa
implantiranom endoprotezom kuka.
Bolesnici i metode: Prospektivnom studijom obuhvadeno
je 20 pacijenata oba pola (3 muškarca, 17 žena) starosti
od 50 do 90 godina, koji su proveli stacionarnu
postoperativnu rehabilitaciju na Odjeljenju IV Zavoda za
fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”,
Banja Luka, nakon implantacije endoproteze. Kod svih
bolesnika vršena je analiza po polu, starosti, trajanju
rehabilitacije, određivana je pokretljivosti i Womac
indeks na prijemu i otpustu.
Zaključak: U radu sa licima sa amputacijom, u toku i
nakon prvog perioda medicinskog zbrinjavanja i
protetisanja, trebalo bi raditi na psihosocijalnim
aspektima koji mogu pomodi u njihovoj reintegraciji.
109.
ZNAČAJ URODINAMIKE U OTKRIVANJU NEUROGENE
BEŠIKE KOD PACIJENTKINJA UPUDENIH POD
DIJAGNOZOM STRES INKONTINENCIJE
Rezultati: Rezultati su pokazali poboljšanje pokretljivosti i
kvaliteta života pacijenata.
Zaključak: Organizovanom i individualnom stacionarnom
postoperativnom terapijom pacijenata starije životne
dobi sa implantiranom endoprotezom kuka postižu se
dobri rezultati u smislu poboljšanja pokretljivosti i
poboljšanja kvaliteta života pacijenata.
Biljana Jovanovid, Tatjana Budma, Ljiljana Topid,
Sara Kisin Jovanovid, Svjetlana Zrnid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
108.
Uvod: Urodinamsko ispitivanje funkcije mokradne bešike
i uretre je steklo široku primjenu u ginekologiji, urologiji i
neurologiji. Ponekad postoji više od jednog faktora koji
dovodi do urinarne inkontinencije, što otežava dijagnozu
i terapiju. Uspješan tretman urinarne inkontinencije se
mora odrediti prema uzroku.
MULTIDISCIPLINARNI PRISTUP U REINTEGRACIJI
LICA SA AMPUTACIJOM EKSTREMITETA
Dijana Đurid
Dom zdravlja Varvarin
Cilj: Ukazati na značaj urodinamskog ispitivanja u
otkrivanju neurogene bešike kod pacijentkinja sa
uputnom dijagnozom stres inkontinencija.
Uvod: Iskustva u rehabilitaciji dovela su do potpunijeg
shvatanja složenosti problema koje nosi tjelesna
invalidnost, što se odnosi i na gubitakt ekstremiteta. Neki
problemi proizlaze iz samog fizičkog oštedenja, ali i
načina na koji se oštedenje odražava na psihičko i
socijalno funkcionisanje pojedinca. Na uspješnost
rehabilitacije mogu uticati razni faktori, kao što je: ličnost
pacijenta, okolnosti nastanka amputacije i stepen
psihičkog stresa, vrsta i težina oštedenja, dob pacijenta,
vrijeme proteklo od amputacije, socijalni uslovi života.
Zbog toga se u procesu rehabilitacije primjenjuje
multidisciplinarni timski pristup koji uključuje stučnjake
raznih profila. Rehabilitaciju možemo smatrati uspješnom
tek ukoliko se osoba uspješno reintegriše u svakodnevni
život u svom okruženju.
Ispitanici i metode: Ispitivanjem su obuhvadene 263
osobe ženskog pola, prosječne starosti 56 godina, koje su
upudene na urodinamsko ispitivanje u periodu od 2006.
do 2011. godine pod uputnom dijagnozom stres
inkontinencije. Pretraga je rađena na Medtronic aparatu
utvrđenim protokolom, pod istim uslovima za sve
pacijentkinje. Urodinamska dijagnoza je postavljena na
osnovu cistometrije i profila uretre pod pritiskom (engl.
Urethral Pressure Profile, UPP).
Rezultati: Kod 148 (56,27%) pacijentkinja je urodinamski
potvrđena uputna dijagnoza stres inkontinencije. Kod 64
(24,33%) nije dokazana inkontinencija, što sa aspekta
urodinamike znači da su nepotrebno upudene na
ispitivanje. Kod 51 (19,39%) je urodinamski
dijagnostikovana neurogena bešika kao uzrok
inkontinencije, što zahtijeva dodatnu neuroradiološku
obradu.
Cilj: Ispitati efekte medicinske i povezanost psihosocijalne pomodi i podrške sa stepenom reintegracije lica
sa amputacijom.
Ispitanici i metode: Ispitivanjem su obuhvadene 92 osobe
muškog pola, ratni vojni invalidi, kod kojih je došlo do
gubitka jednog ili obaju donjih ekstremiteta, kao
posljedica ranjavanja u toku rata na prostoru BiH. U
istraživanju su prikupljeni podaci koristedi sljedede:
upitnik o sociodemografskim karakteristikama ispitanika,
Zaključak: Poremedaj funkcije donjeg urinarnog trakta
ispoljava se nejasnim, nepouzdanim i nespecifičniim
simptomima. Mogude je da poremedaj mokrenja ugrozi
funkciju gornjeg urinarnog trakta, a da bolesnica ne
registruje nepravilnosti u mokrenju. Suprotno, ima
bolesnica sa izraženim smetnjama pri mokrenju kod kojih
44
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
se nikakav objektivni poremedaj ne može dokazati.
Pravilno usmjerena anamneza i urodinamsko ispitivanje
signifikantno doprinosi brzoj i tačnoj dijagnozi.
111.
LIJEČENJE IDIOPATSKIH SKOLIOZA KIČMENOG STUBA
PRIMJENOM ŠENO MIDERA
Dobrinka Dragid, Đurđica Stevanovid Papid,
Branislava Marjanovid, Goran Talid, Zoran Bjelogrlid*
110.
TRETMAN STRES INKONTINENCIJE
METODAMA UROGENITALNE REHABILITACIJE
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka;
*Klinički centar Banja Luka
Biljana Jovanovid, Tatjana Budma, Tatjana Boškid,
Sara Kisin Jovanovid, Svjetlana Zrnid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Konzervativno liječenje idiopatskih skolioza
o
kičmenog stuba‚ kod krivina vedih od 20 mjereno po
Cobbu, podrazumijeva primjenu fizikalne terapije i
primjenu spinalnih ortoza.
Uvod: U osnovi urinarne stres inkontinencije leži
poremedaj statike pelvičnih organa, te je anatomska
repozicija najuspješniji način ponovnog uspostavljanja
kontinencije. Konzervativni, nehirurški tretman se
primjenjuje kod lakših oblika urinarne inkontinencije, kao
preoperativna priprema u cilju jačanja mišida karličnog
dna, kao i kod mješovite urinarne inkontinencije, gdje je
uz medikamentoznu terapiju program urogenitalne
rehabilitacije od prvorazrednog značaja.
Cilj: Utvrditi efikasnost Šeno (Cheneau) midera u liječenju
idiopatskih skolioza u Zavodu za fizikalnu medicinu i
rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka.
Pacijenti i metode: Metodom slučajnog izbora pradeno je
liječenje 20 pacijenata sa skoliotičnom krivinom ili
o
krivinama preko 20 mjereno po Cobbu. Istraživanje je
obuhvatilo pacijente koji su liječeni u Zavodu za fizikalnu
medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”,
primjenom fizikalne terapije i Šeno midera, pod
kontrolom Tima za skoliozu. Analizirani su radiološki
nalazi, radiogrami na početku i na kraju liječenja bez
midera, kao i radiogrami u mideru u toku tretmana. Svi
rendgen snimci su učinjeni u Zavodu u posteriornoanteriornoj projekciji, u stojedem stavu. Vremenski
razmak između radiološke evaluacije je bio različit,
zavisno o starosti, kliničkom nalazu i funkcionalnosti
midera.
Cilj: Prikaz vlastitih iskustava urogenitalne rehabilitacije
indikovane urodinamskim ispitivanjem kod pacijentkinja
sa stres inkontinencijom.
Ispitanici i metode: Tokom 2010. godine izvršeno je
urodinamsko ispitivanje kod 95 pacijentkinja, prosječne
starosti 56 godina. Urodinamska dijagnoza stres
inkontinencije je postavljena kod 51 pacijentkinje, od
kojih je 45 dobilo prijedlog za urogenitalnu rehabilitaciju,
a 25 rehabilitovano. Protokol urogenitalne rehabilitacije
sadrži program kineziterapijskih procedura poluindividualnog tipa, elektrostimulacije mišida karličnog
dna preko vaginalne sonde na Urostym aparatu u seriji
od 10 procedura, sa nastavkom elektrostimulacija u
kombinaciji sa Biofeedbackom u trajanju od još 10
procedura. Dnevnik mikcije i urofloumetrija sa stop
testom su urađeni prije i nakon tretmana.
Rezultati: U istraživanju kod 14 djece zaustavljena je
progresija skoliotične krivine. Kod četiri pacijenta je došlo
do korekcije krivine. Kod dva pacijenta je krivina
minimalno progredirala, progresija nije zahtijevala
operativno liječenje.
Zaključak: Primjenom Šeno midera uz adekvatan fizikalni
tretman postiže se zadovoljavajudi rezultat u liječenju
idiopatskih skolioza. U najvedem broju pacijenata iz ovog
ispitivanja, ostvaren je primarni cilj liječenja, odnosno
korigovana je ili zaustavljena skolioza u progresiji.
Rezultati: Na osnovu urofloumetrije stop testom
ustanovljeno je značajno povedanje vremena voljnog
prekida mikcije (prosječno 16,5 s). Na osnovu dnevnika
mikcije uočeno je smanjenje učestalosti dnevne i nodne
mikcije i epizoda umokravanja.
112.
Zaključak: Kod disfunkcije donjeg urinarnog trakta
električna stimulacija se koristi za jačanje mišida karličnog
dna, poboljšanje koordinacije mišida karličnog dna i
inhibicije kontrakcije detrusora.
UČESTALOST SKOLIOZE KOD UČENIKA
GIMNAZIJE U BANJOJ LUCI
Snežana Milutinovid Matid, Zora Zenid
Dom zdravlja Banja Luka
Uvod: Idiopatska adolescentna skolioza je postranično
iskrivljenje kičme koje može da se pojavi u inače zdrave
osobe u dobi od 10 godina do koštane zrelosti i koja
iznosi više od 10 stepeni po Cobbu mereno na
rendgenskoj slici učinjenoj u stojedem položaju. Relativno
je česta u adolescentnoj dobi i trebalo bi je razlikovati od
skoliotočnog „lošeg” držanja.
45
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Cilj: Utvrditi učestalost skolioze kod dečaka i devojčica u
Gimnaziji Banja Luka.
druge godine života. Sva djeca su multidisciplinarno
pregledana (logoped, psiholog i socijalni radnik).
Ispitanici i metode: Ispitivanje je provedeno u Gimnaziji
Banja Luka u periodu od 15. novembra do 6. decembra
2010. Pregledano je ukupno 262 učenika tredih razreda,
od toga 88 dečaka i 172 devojčice. Dijagnoza je
postavljena na osnovu anamneze, kliničkog pregleda
(Adamsov test ili test preklona, kod koga se primeduje
asimetrija položaja rebara).
Zaključak: Bobath koncept omogudava cjelovito
sagledavanje mogudnosti i ograničenja u daljem
osposobljavanju djece sa Downovim sindromom.
114.
ISKUSTVA U OPERATIVNOM LIJEČENJU HOLELITIJAZE U
OPŠTOJ BOLNICI GRADIŠKA TOKOM 2010. GODINE
Rezultati: Od ukupnog broja ispitanih dečaka, njih 24
(27,27%) su imala desnostranu skoliozu, a 4 (4,55%)
levostranu. Od devojčica 59 (33,91%) je imalo
desnostranu skoliozu, a 11 (6,32) levostranu. Loše
držanje je imalo 19 (21,59%) dečaka i 40 (22,98%)
devojčica. Od ukupnog broja pregledane dece, 42
(16,03%) je bilo upudeno fizijatru i to 13 dečaka (30,95%)
i 29 devojčica (69,04%) u cilju dalje dijagnostike i
provođenja fizikalnog tretmana. Preostala deca nisu
upudena fizijatru, jer su ved bila pod kontrolom i
uključena u neki od sportova ili su navodila da kod kude
rade ved naučene vežbe.
Mirko Manojlovid, Aleksa Sredid,
Saša Karan, Miodrag Marjanovid
Opšta bolnica Gradiška
Uvod: Holelitijaza je ozbiljna bolest sa visokom
učestalošdu i mogudim ozbiljnim komplikacijama.
Četrvtina svih operacija na Hirurškom odjelu Opšte
bolnice Gradiška, tokom 2010. godine je učinjena radi
liječenja holelitijaze.
Cilj: Utvrditi trenutno dostignuti nivo kvaliteta liječenja
ove bolesti u Opštoj bolnici Gradiška.
Zaključak: Pregled Adamsovim testom i skrining
omoguduje da se adolescenti počnu lečiti na vreme i da
se spreči pogoršanje koje bi moglo dovesti do hiruškog
lečenja. Važno je razviti svest kod dece o očuvanju i
unapređenju zdravlja kontinuiranom i prilagođenom
fizičkom aktivnošdu.
Bolesnici i metode: U toku 2010. godine u Opštoj bolnici
Gradiška zbog holelitijaze je operisano 226 pacijenata, od
čega 79% laparoskopski.
Rezultati: Uzorak je analiziran prema polu, starosti, vrsti
operacije, intraoperativnom, patoanatomskom nalazu i
broju postoperativnih dana. Operisane su 64% žene i 36%
muškaraci. Najmlađi pacijent je imao 12, a najstariji 85
godina. Laparoskopski je operisano 48% akutnih
holecista.
Nakon
laparoskopije
pacijenti
su
postoperativno ostajali u bolnici prosječno 1,57 dana, a
75% pacijenata je otpušteno dan nakon operacije. Nakon
klasične holecistektomije ostajali su 5,35 dana prosječno,
a 76% pacijenata je ostalo 4 i više dana. Laparoskopska
operacija holelitijaze je u Opštu bolnicu Gradiška
uvedena prije 9 godina i otada je učinjeno više od 1.400
operacija. U 2010. godini je na osnovu laparoskopskih
operacija ušteđeno oko 700 bolničkih dana.
113.
UČESTALOST DOWNOVOG SINDROMA
U BLIZANAČKOJ TRUDNODI I
ZNAČAJ HABILITACIONOG TRETMANA
Branislava Marjanovid, Đurđica Stevanovid Papid,
Gabriela Mirkovid, Tatjana Boškid, Sanja Jenjid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Blizanačka trudnoda predstavlja visokorizičnu
trudnodu sa rijetkim hromozomskim poremedajima u
smislu trisomije 21.
Zaključak: Holelitijaza je ozbiljna bolest, koju je najbolje
elektivno operativno liječiti. Za liječenje holelitijaze
laparoskopija predstavlja metodu izbora.
Cilj: Istražiti učestalost Downovog sindroma (DS) u
blizanačkoj trudnodi i značaj habilitacionog tretmana u
postizanju što ranijeg razvojnog maksimuma.
115.
POREĐENJE REZULTATA LAPAROSKOPSKE
I KLASIČNE HOLECISTEKTOMIJE
U LIJEČENJU HRONIČNOG HOLECISTITISA
Ispitanici i metode: Ispitivanjem su obuhvadena 3 para
blizanaca, gdje je u 2 para jedno dijete sa DS, a u tredem
paru su oba sa DS. Analizirani su podaci o trudnodi,
starosti majke, zastupljenosti srčanih mana, kao i vrijeme
uključivanja u tretman. Motorički razvoj je praden po
modifikovanoj
metodi
funkcionalne
evaluacije
lokomotornog aparata po prof. Stojčevidu.
Nenad Lalovid, Nikolina Dukid Vladičid,
Dalibor Potpara, Mirjana Duk, Aleksandar Supid
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Rezultati: Djeca su pregledana u 1. ili 2. tromjesečju i
uključena u habilitacioni tretman po Bobath konceptu.
Rotacije su uspostavljene krajem 3. trimenona, sjedenje
krajem 4. trimenona, period prohodavanja je bio krajem
Uvod: Klasična holecistektomija je bila glavni način
liječenja hronične upale žučne kese do početka 90-ih
godina prošlog vijeka, kada je uvedena laparoskopska
46
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
hirurgija koja se u početku primjenjivala na neupaljenim
žučnim kesama, a kasnije i na akutnim.
trojku“u etiologiji ileusa čine adhezije, inkarcerirane kile i
karcinomi kolorektuma.
Cilj: Uporediti rezultate laparoskopske i klasične holecistektomije u liječenju hroničnog kalkuloznog holecistitisa.
Cilj: Prikazati učestalost i etiologiju ileusa, starosnu i
polnu strukturu pacijenata i primenjene hirurške
procedure.
Pacijenti i metode: Ispitivanje se odnosi na evaluaciju 10
parametara koji su istraživani kod pacijenata koji su
operisani
klasičnom,
odnosno
laparoskopskom
metodom, a bolovali su od hroničnog kalkuloznog
holecistitisa. Ispitivanje je provedeno u periodu od 1.
januara 2008. do 31. decembra 2010. u Klinikama i
bolničkim službama Foča, obuhvadeno je ukupno 200
pacijenata od kojih je 100 operisano klasičnom, a
preostalih 100 laparoskopskom metodom. Svi pacijenti
su bolovali od hroničnog kalkuloznog holecistitisa.
Svakom pacijentu predočene su obje metode liječenja,
gdje su sami odlučivali o izboru operativne tehnike. Svi
pacijenti su kontrolisani šest mjeseci poslije operacije.
Podaci značajni za studiju uzimani su iz operativnih lista,
istorija bolesti i specijalnih protokola napravljenih za
navedeni vid istraživanja.
Ispitanici i metod: Retrospektivnom studijom obuhvadeni
su pacijenti operisani u Opštoj bolnici Doboj u periodu 1.
januara 2006. do 31. decembra 2010. Podaci su dobijeni
iz operativnih protokola i ostale medicinske
dokumentacije.
Rezultati: U ispitivanom periodu ukupno je operisano
8.712 pacijenta, od čega 405 zbog ileusa (4,65%).
Najčešde se radilo o adhezivnim ileusima (124 slučaja,
30,6%), inkarceriranim kilama (121 slučaj, 29,8%), te
malignim opstrukcijama (115 slučajeva, 28,4%). Znatno
ređe su bile opstrukcije tipa volvulusa, bilijarnih ileusa,
mezenterijalne vaskularne okluzije, inflamatorne bolesti
creva i drugo (ukupno 45 slučajeva, 11%). Najčešde
operacije su bile: adhezioliza (102 slučaja, 25,2%),
dezinkarceracija (80 slučajeva, 19,75%), eksteriorizacija
(57 slučajeva, 14,7%) i resekcije tankog creva sa EEATT,
desne hemikolektomije (48 slučajeva, 11,85%) i
Hartmanova procedura (25 slučajeva, 6,17%), te ostale
vrste operacija (93 slučaja, 22,9%).
Rezultati: Poređenjem rezultata klasične i laparoskopske
metode liječenja hroničnog kalkuloznog holecistitisa
postignuti su rezultati slični onim objavljenim u svjetskoj
literaturi. Ne postoji statistički značajna razlika u pojavi
intraoperativnih komplikacija, posmatrano za pol i
starosnu grupu kod ovih metoda. Pacijenti operisani
laparoskopski imaju manji bol, brže i lakše se fizički
aktiviraju, tako da je ukupna hospitalizacija ovih
pacijenata krada. Svi pacijenti su pregledani šest mjeseci
poslije operacije i konstatovano je da kod pacijenata
operisanih laparoskopski nije bilo pojave postoperativnih
kila i drugih komplikacija, kao što su serom, hematom i
infekcija rane.
U odnosu na podatke iz dostupne literature, veda je
učestalost inkarceriranih kila (29,8% prema 16%) i
malignih opstrukcija (28,4% prema 16-20%). Veda je i
učestalost resekcija creva (18,02% prema 10-12%). Ostali
rezultati su saglasni onima u dostupnoj literaturi.
Zaključak: Pacijenti se kasno javljaju hirurgu (ireverzibilne
promene zida creva),
odlažu operaciju ved
dijagnostikovane kile, a očigledan je i nedostatak skriniga
i prevencije.
Zaključak: Nema statistički značajne razlike u pojavi
intraoperativnih komplikacija u odnosu na vrstu
operativnog zahvata. Kod bolesnika operisanih
laparoskopski bol je bio daleko manjeg intenziteta, što je
za posljedicu imalo manju potrebu za analgeticima.
Uzimanje tečnosti i hrane, vradanje fizičkim i ostalim
životnim aktivnostima je značajno brže kod bolesnika
operisanih laparoskopski.
117.
LAPAROSKOPSKA HOLECISTEKTOMIJA U LIJEČENJU
POLIPOIDNIH FORMACIJA ŽUČNE KESE
Olivera Krsmanovid
Oružane snage Bosne i Hercegovine
Uvod:
Zahvaljujudi
savremenim
dijagnostičkim
metodama polipoidne formacije žučne kese danas se
često dijagnostikuju. Problem je kako izabrati najbolji
terapijski postupak. Ukoliko je indikovano operativno
liječenje, postavlja se pitanje: „da li zahvat raditi
klasičnom ili manje traumatičnom laparoskopskom
tehnikom?“.
116.
REZULTATI HIRURŠKOG TRETMANA ILEUSA
U OPŠTOJ BOLNICI DOBOJ U PERIODU
OD 2006. DO 2010. GODINE
Zoran Matkovid, Predrag Lazid, Duško Panzalovid
Opšta bolnica Doboj
Cilj: Prikazati prednosti laparoskopske tehnike u liječenju
polipoidnih formacija žučne kese kroz vlastito iskustvo.
Uvod: Ileus ili intestinalna opstrukcija je potpuni ili
delimični prekid pasaže creva i čest je hirurški problem. U
oko 80% slike akutnog abdomena prisutni su znaci ileusa.
Ileus se deli na mehanički i dinamički, pri čemu se
mehanički uglavnom rešava hirurškim putem. „Veliku
Bolesnici i metode: Analizirani su rezultati liječenja 39
pacijenata sa preoperativno postavljenom dijagnozom
polipoidnih formacija žučne kese.
Rezultati: Ispitivanjem je obuhvadeno 39 pacijenata u
kojih je preoperativno postavljena dijagnoza polipoidnih
47
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
formacija žučne kese. Laparoskopskom tehnikom
operisano je 29 pacijenata, dok je 10 pacijenata
operisano klasičnom metodom. Kod svih operisanih
postoperativno je potvrđena benigna priroda lezije.
Prosječna veličina polipa iznosila je 8,12 mm (od 3 do 30
mm). Prosječna postoperativna hospitalizacija iznosila
3,3 dana. Kod pacijenata operisanih laparoskopskom
tehnikom prosječna hospitalizacija iznosila je 1,53 dana
(od 1 do 3 dana). Intraoperativno su kod dva pacijenta
primijenjeni antibiotici, dok postoperativne primjene
antibiotika nije bilo. Kod klasično operisanih pacijenata
prosječna postoperativna hospitalizacija je iznosila 8,3
dana (od 5 do 12 dana). Kod četiri pacijenta postoperativno su primjenjivani antibiotici.
Zaključak: FESS predstavalja savremni pristup rešavanja
brojnih patoloških stanja nosa i paranazalnih sinusa. Zbog
brojnih prednosti i odličnim rezultatima lečenja u odnosu
na klasične operativne metode, sigurno preuzima primat.
119.
TORAKOSKOPSKA SIMPATEKTOMIJA U TRETMANU
PALMARNE I AKSILARNE HIPERHIDROZE
Dušan Janičid, Dejan Pejid, Marko Kantar
Klnika za torakalnu hirurgiju, Klinički centar Banja Luka
Uvod: Primarna ili esencijalna hiperhidroza je poremedaj
okarakterisan prekomjernim znojenjem koje prevazilazi
fiziološke potrebe. Učestalost palmarne i aksilarne
hiperhidroze procjenjuje se na 2,8% evropske populacije.
Zaključak: Laparoskopska holecistektomija je metoda
izbora u liječenju polipoidnih formacija žučne kese, jer
nosi manji operativni morbiditet i mortalitet. To je
metoda izbora u liječenju svih benignih lezija, kao i
malignih I stadija po TMN klasifikaciji.
Cilj: Prikazati rane postoperativne rezultate videotorakoskopske simpatektomije.
Ispitanici i metode: U periodu od oktobra 2010. do marta
2011. u Klnici za torakalnu hirurgiju je operisano sedam
pacijenata zbog primarne hiperhidroze. Napretkom
medicinske tehnologije danas se dorzalna simpatektomija izvodi videotorakoskopski, kroz dvije incizije
prečnika 5 mm. Cijeli proces od pripreme, pa do buđenja
pacijenta traje oko 30 minuta, a sam zahvat 5 minuta.
Efekat je odmah vidljiv i pacijent se budi iz anestezije sa
suvim i toplim dlanovima.
118.
PREDNOSTI LEČENJA BOLESTI NOSA
I PARANAZALNIH ŠUPLJINA
ENDOSKOPSKOM HIRURGIJOM
Vladimir Obradovid, Ljubica Molovid,
Zoran Milosavljevid, Bogdan Đurid,
Jugoslav Pavlovid, Branko Glišid, Vladimir Sredkovid
Rezultati: Terapijski uspijeh nakon izvođenja obostrane
torakoskopske simpatektomije je u 99% slučajeva, a kod
aksilarne hiperhidroze u 95% slučajeva. Sporedni efekti u
smislu kompenzatornog znojenja javlja se u 60%
slučajeva i uglavnom su prolaznog karaktera.
Zdravstveni centar Valjevo
Uvod: Funkcionalna endoskopska hirurgija sinusa (engl.
Functional Endoscopic Sinus Surgery, FESS) predstavlja
endoskopski pristup operativnom lečenju bolesti nosa i
paranazalnih šupljina. FESS podrzumeva endonazalni
pristup nosnim kavumima i svim paranazalnih sinusima
(PNS). Prednosti su uklanjanje patološkog procesa uz
minimalno
narušavanje
anatomskih
odnosa.
Postoperatini tok je u skraden u odnosu na klasični
operativni pristup, a komplikacije svedene na minimum.
Indikacije su: polipoza nosa i PNS, akutni i hronični
sinuzitis, oroantralna fistula, mukokele PNS, ciste PNS,
kao i benigni tumori nosa i PNS.
Zaključak: Videotorakoskopska simpatektomija danas
predstavlja standard u liječenju primarne hiperhidroze,
sa odličnim ranim postoperativnim rezultatima i
minimalnim brojem komplikacija.
120.
CERVIKALNA MEDIJASTINOSKOPIJA U DIJAGNOSTICI
MEDIJASTINALNE LIMFADENOPATIJE I TUMORA
Dušan Janičid, Milanko Maksid,
Marko Kantar, Vesna Blagojevid*
Pacijenti i metode: U Zdravstvenom centru Valjevo, FESS
se primenjuje od 2002. godine, pa se time ovaj centar
ubraja među pionire korišdenja FESS na prostorima
Balkana. Najčešde indikacije za FESS u Zdravstvenom
centru Valjevo bila je nosno-sinusna polipoza.
Klinički centar Banja Luka; *Dom zdravlja Banja Luka
Uvod: Cervikalna medijastinoskopija i kompjuterizovana
tomografija toraksa su najčešde primjenjivane metode u
dijagnostici medijastinalne limfadenopatije i tumora.
Rezultati: Do sada je metodom FESS operisano 434
pacijenata. U radu su prikazani rezultati FESS kod 54
pacijenta lečena u periodu od januara 2010. do februara
2011. godine. Komplikacije koje su utvrđene u grupi 54
operisana bolesnika bile su: postoperativno krvarenje
(3,8%),
fractura
laminae
papiraceae
(4,2%),
postoperativne infekcije (6,2%). Odličan rezultat lečenja
FESS utvrđen je kod 84,73% pacijenata, dobar kod
12,22%, a zadovoljavajudi kod 3,05%.
Cilj: Procijeniti ulogu cervikalne medijastinoskopije u
dijagnostici medijastinalne limfadenopatije i tumora
medijastinuma.
Ispitanici i metode: Cervikalna medijastinoskopija je
urađena kod 103 pacijenta od novembra 2007. do marta
2011. u Klinici za torakalnu hirurgiju Kliničkog centra
Banja Luka. Kod 52 pacijenta je rađena u svrhu stejdžinga
48
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
karcinoma bronha, kod 43 pacijenta u cilju razjašenja
etiologije medijastinalne limfadenomegalije. Kod 8
pacijenata je primijenjena zbog tumora medijastinuma
(četiri pacijenta), razjašnjenja limfadenomegalije poslije
nefrektomije zbog tumora bubrega (dva pacijenta),
ovarijuma (jedan pacijent), melanoma (jedan pacijent).
Bioptirani su limfni čvorovi sa pozicija 2, 4 i 7.
zahvati. Operativni zahvati koji su urađeni su:
lobektomija, loboistmektomija, subtotalna resekcija
lobusa, totalna tiroidektomija.
Rezultati: Komplikacije koje su zabilježene su neposredno
postoperativno krvarenje (pet pacijenata), kod tri
pacijenta je registrovana jednostrana lezija rekurentnog
nerva. Kod osam pacijenata zabilježena je tranzitorna
hipokalcemija, dok je kod dva pacijenta zabilježena trajna
hipokalcemija. Nije bilo intraoperativne tirotoksične
krize.
Rezultati: Prosječno trajanje procedure je 30 minuta, a
prosječna hospitalizacija 3 dana. Registrovana su 3
neadekvatna uzorka (2,91%). Metastatska bolest je
potvrđena kod 13 pacijenata (23,12%). Tačna
patohistološka dijagnoza kod izolovane medijastinalne
limfadenopatije je postavljena kod četrdeset pacijenata
(93,02%). Niži procenat uspješnosti je zabilježen kod
tumora
medijastinuma
(50%).
Intraoperativne
komplikacije su registrovane kod dva pacijenta (1,94%).
Ukupna preciznost cervikalne medijastinoskopije u
dijagnostici je 96,11%. Postoperativnog mortaliteta nije
bilo.
Zaključak: Sve bolesnike sa hipertiroidozom i jasnim
indikacijama trebalo bi operisati, pošto se pacijent
prevede u eutireoidno stanje. Timski rad hirurga,
endokrinologa, radiologa, specijalista za nuklerarnu
medicinu, anesteziologa i patologa preduslov su za
uspješno liječenje.
122.
REKONSTURKCIJA
MEKOTKIVNIH DEFEKATA STOPALA
Zaključak: Cervikalna medijastinoskopija je pouzdana i
efikasna metoda u hirurškom stejdžingu kod oboljelih od
tumora pluda i precizna metoda u dijagnostici radiološki
izolovanih medijastinalnih limfadenopatija.
Dražan Erid, Milomir Ninkovid*,
Siniša Kojid**, Radmil Marid, Sanja Đorđevid Marid
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*KMB Klinika za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju
Bogenhausen, Minhen;
**Opšta bolnica „ST Medica”, Beograd
121.
HIRURŠKO LIJEČENJE HIPERTIROIDIZMA:
DESETOGODIŠNJE ISKUSTVO
DRUGE HIRURŠKE KLINIKE U FOČI
Rade Miletid, Veljko Marid,
Radmil Marid, Sanja Marid, Milivoje Dostid
Uvod: Rekonstrukcija stopala, a posebno njegovog
gaznog dijela, predstavlja izazov za rekonstruktivnog
hirurga s obzirom na značaj očuvanja senzibiliteta.
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Cilj: Prikazati vlastita iskustva u primjeni različitih
režnjeva u rješavanju mekotkivnih defekata stopala sa
posebnim osvrtom na petu.
Uvod: Najčešdi uzrok operativnog liječenja štitne žlijezde
su hipertiroidizam i tumori štitne žlijezde. Najčešdi i
najznačajniji uzroci hipertiroidizma su autoimunsko
organ specifično oboljenje ili Graves-Basedowljeva bolest
i nodozna toksična struma (Plummerova bolest).
Operativno liječenje dovodi do izlječenja uz minimalni
procenat komplikacija u vidu hipotiroidizma, lezije
rekurensa, hipokalcemije i dr. Preduslov operativnog
liječenja je prevođenje pacijenta u eutiroidno stanje, da
bi se izbjegle ozbiljne perioperativne komplikacije, među
kojima je najozbiljnija tirotoksička kriza i kardiovaskularna disfunkcija.
Ispitanici i metode: U liječenju defekata stopala i pete
kod 25 pacijenata na Odsjeku za plastičnu hirurgiju KBC
Foča u periodu od 2005. do 2010. godine primijenjen je
dorsalis pedis ostrvasti režanj, medijalni plantarni
(instep) režanj i distalno bazirani suralni superficijalni
režanj. Navedeni defekti su bili posljedica traume,
dijabetičkog stopala, dekubitalnih ulceracija, opekotina i
radikalnih ekscizija malignih tumora.
Rezultati: Režnjevi su prihvadeni bez vedih komplikacija
kod 22 pacijenta. Kod jednog pacijenta se javila
marginalna nekroza režnja, a u dva slučaja je došlo do lize
transplantata na donornoj regiji. Veličina režnjeva je bila
od 4x4 do 10x7 cm.
Cilj: Analizirati rezultate operativnog liječenja pacijenata
operisanih u desetogodišnjem periodu u Drugoj hirurškoj
klinici u Foči.
Zaključak: U pokrivanju mekotkivnih defekata stopala i
pete značajnu ulogu imaju režnjevi sa samog stopala, ali i
distalno bazirani suralni superficijalni arterijski režanj sa
potkoljenice.
Ispitanici i metode: Obuhvadeni su svi pacijenti operisani
od 2001. do 2010. godine. U desetogodišnjem periodu
operisano je 140 pacijenata zbog hipertiroidizma.
Endokrinolog je sve pacijente obradio preoperativno
(biopsija štitne žlijezde i patohistološko ispitivanje).
Nakon dovođenja pacijenta u eutiroidno stanje i
adekvatne anesteziološke pripreme rađeni su operativni
49
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
123.
primjene neurofasciokutanih režnjeva u rekonstrukciji
koljena i potkoljenice.
MOGUDNOSTI REKONSTRUKCIJE DEFEKATA LICA I ČELA
NAKON EKSCIZIJE MALIGNIH TUMORA KOŽE
Cilj: Prikazati vlastite rezultate u rješavanju problema
mekotkivnih defekata koljena i potkoljenice, posebno
njene distalne tredine, s obzirom na njenu slabiju
cirkulaciju.
Dražan Erid, Milomir Ninkovid*,
Siniša Kojid**, Veljko Marid, Helena Marid
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*KMB Klinika za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju
Bogenhausen, Minhen;
**Opšta bolnica „ST Medica”, Beograd
Pacijenti i metode: U liječenju defekata koljena i
potkoljenice kod 30 pacijenata na Odsjeku za plastičnu
hirurgiju Klinika i bolničkih službi Foča, u periodu od
2004. do 2010. godine primijenjeni su neki od
neurofasciokutanih reznjeva. Navedeni defekti su bili
posljedica traume, komplikacija dijabetesa, dekubitalnih
ulceracija i radikalnih ekscizija malignih tumora.
Uvod: Osnovni principi rekonstrukcije defekata lica i čela
se odnose na estetske jedinice i subjedinice.
Rezultati: Režanj je prihvaden bez komplikacija kod 26
pacijenata. Kod jednog pacijenta se javila kompletna
nekroza režnja, u 2 slučaja je došlo do rubne nekroze
režnja, dok je kod jednog pacijenta došlo do lize
transplantata na donornoj regiji zadnjeg dijela
potkoljenice. Veličina režnjeva je bila od 4x3 do 12x8 cm.
Cilj: Prikazati mogudnosti rekonstrukcije defekata lica i
čela nakon radikalnih ekscizija malignih tumora kože.
Metode: U liječenju defekata lica na Odsjeku za plastičnu
hirurgiju Klinika i bolničkih službi Foča, Klinički centar
Istočno Sarajevo, u periodu od 2006. do 2010. godine
kod 120 pacijenata primijenjen je neki od lokalnih
režnjeva. Navedeni defekti su bili posljedica radikalnih
ekscizija malignih tumora kože. Bazocelularni karcinom
kože su imala 84 pacijenta (70%), maligni melanoma kože
24 (20%) i planocelularni karcinom je imalo 12 pacijenata
(10%).
Zaključak: Prednosti režnjeva su brza i laka disekcija,
debljina i kvalitet režnja kao i izostanak žrtvovanja
glavnih arterija potkoljenice, dok su nedostaci žrtvovanje
senzitivnih nerava n. suralis ili n. saphenus, kao i donorni
ožiljak kod mlađih pacijenata nakon aplikacije slobodnog
kožnog transplantata.
Rezultati: Bazocelularni karcinom kože su imala 84
pacijenta (70%), maligni melanom kože 24 (20%) i
planocelularni karcinom je imalo 12 pacijenata (10%).
Defekti nakon ekscizije malignih tumora kože lica i čela su
zatvoreni slededim lokalnim režnjevima: nazolabijalnim
režnjem, Limbergovim režnjem, McGregorovim režnjem,
Cheek flap, bilobarnim režanjem, cervikofacijalnim
režnjem, V-Y klizajudim režnjem, čeonim režnjem,
Rintalinim režnjem i Frickeovim čeonim režnjem.
125.
REZULTATI REKONSTRUKCIJE POSTTRAUMATSKIH
DEFEKATA KOŽE POTKOLJENICE I STOPALA NA KLINICI
ZA PLASTIČNO-REKONSTRUKTIVNU HIRURGIJU
KLINIČKOG CENTRA BANJA LUKA
Nikola Baroš, Branko Despot,
Srđan Veselinovid, Miljan Petkovid, Dražan Erid*
Zaključak: Različiti lokalni režnjevi su odličan izbor u
rekonstrukciji defekata lica i čela nakon ekscizija malignih
tumora kože. Ključ uspjeha je u direktnoj korelaciji sa
poznavanjem vaskularizacije kože, pažljivim planiranjem,
dobrom hirurškom tehnikom i iskustvom.
Klinika za plastično-rekonstruktivnu hirurgiju,
Klinički centar Banja Luka;
*Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Uvod:
Rekonstrukcija
potkoljenice
i
stopala
podrazumijeva pokrivanje tkiva zbog gubitka kože, a
najčešdi uzrok je trauma. Rekonstrukcija defekta kože
može se obaviti primjenom kožnog transplantata, u
tačno određenim slučajevima dobro vaskularizovane
recipijentne regije, kombinacijom kožnih transplantata i
transpozicije mišida, lokalnim, regionalnim ili slobodnim
mikrovaskulanim režnjevima.
124.
NEUROFASCIOKUTANI REŽNJEVI U REKONSTRUKCIJI
DEFEKATA KOLJENA I POTKOLJENICE
Dražan Erid, Milomir Ninkovid*, Igor Šešlija,
Rade Miletid, Nikola Baroš**
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*KMB Klinika za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju
Bogenhausen, Minhen;
**Klinika za plastično-rekonstruktivnu hirurgiju,
Klinički centar Banja Luka
Cilj: Utvrditi broj operisanih pacijenata, operativnih
zahvata rekonstrukcije potkoljenice i stopala na Klinici za
plastično- rekonstruktivnu hirurgiju u opštoj anesteziji u
periodu od 01. januara 2007. do 31. decembra 2011, te
procijeniti postignute rezultata.
Metodologija: Podaci su dobijeni iz arhive Klinike za
plastično-rekonstruktivnu hirurgiju Kliničkog centra Banja
Luka i statistički obrađeni.
Uvod: Savremena istraživanja fascijalnih pleksusa i
kutanih arterija potkoljenice doveli su do sve vede
50
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Rezultati: U posljednje četiri godine broj operisanih
traumatskih povreda sa ekstenzivnim defektom kože
potkoljenice i stopala je u porastu. Ukupan broj operacija
bio je 134, a najvedi broj operacija (38) obavljen je u
2010. Najvedi broj operisanih je starosne dobi preko 60
godina (43 pacijenta). Od ukupnog broja operisanih 72%
su muškaraci, a povrede su češde na lijevoj nozi (77
pacijenata). Najčešde je korišden kožni autotransplantat,
a od 19 peteljkastih režnjeva, 17 je bio suralni režanj.
učinjenih operacija su zadovoljavajudi, a postoperativne
komplikacije, pojava hematoma, neurinoma, usporenog
zarastanja rane, parcijalne ili totalne nekroze režnja bile
su veoma rijetke.
Zaključak: Na Klinici za plastično-rekonstruktivnu
hirurgiju Kliničkog centra Banja Luka, uspješno je
operisan značajan broj postraumatskih defekata kože
potkoljenice i stopala. Funkcionalni rezultati poslije
učinjenih operacija su dobri, a postoperativne
komplikacije, hematom, usporeno zarastanje rana,
parcijalna ili totalna nekroza režnja veoma su rijetke.
Dražan Erid, Milomir Ninkovid*,
Siniša Kojid**, Maksim Kovačevid, Nenad Lalovid
127.
REKONSTRUKTIVNE METODE U RJEŠAVANJU
MEKOTKIVNIH DEFEKATA GRUDNOG KOŠA
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*KMB Klinika za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju
Bogenhausen, Minhen, SR Nemačka;
**Opšta bolnica „ST Medica”, Beograd
126.
Cilj: Prikazati rezultate rješavanja mekotkivnih defekata
grudnog koša nakon traume, ekscizija egzulcerantnih
karcinoma dojke i malignih tumora kože.
ZBRINJAVANJE TRAUMATSKIH AMPUTACIJA PRSTIJU
ŠAKE U HITNOJ HIRURŠKOJ AMBULANTI KLINIČKOG
CENTRA U BANJOJ LUCI
Metode: U liječenju defekata grudnog koša kod 55
pacijenata na Odsjeku za plastičnu hirurgiju Klinika i
bolničkih službi u Foči u periodu od 2006. do 2010.
godine, primijenjeni su neki od lokalnih kožnih režnjeva,
peteljkastih fasciokutanih i muskulokutanih režnjeva
(latissimus dorsi režanj, pectoralis major režanj).
Miljan Petkovid, Branko Despot,
Nikola Baroš, Srđan Veselinovid, Dražan Erid*
Klinika za plastično-rekonstruktivnu hirurgiju,
Klinički centar Banja Luka;
*Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Rezultati: Režnjevi su prihvadeni bez vedih komplikacija
kod 49 pacijenata. Kod tri pacijenta su se stvorili seromi
na leđima prilikom odizanja latissimus dorsi režnja, kod
jednog pacijenta se javila infekcija režnja, dok se kod dva
pacijenta javila marginalna nekroza režnja koja je riješena
svakodnevnim previjanjem, uz sekundarno zarastanje.
Veličina režnjeva je bila od 3x3 do 16x10 cm.
Uvod: Traumatske amputacije prstiju šake su vrlo česte i
iziskuju poseban tretman zbog same uloge koju prsti
imaju u funkciji šake. Nakon obrade kraja povrijeđene
kosti, posebno povrede palmarne strane vrha prsta sa
eksponiranom falangom, defekt se mora riješiti
primjenom jednog od lokalnih režnjeva.
Zaključak: Mekotkivne defekte grudnog koša mogude je
zatvoriti različitim režnjevima vodedi računa o osnovim
rekonstruktivnim principima. Za male i umjerene defekte
se koriste lokalni kožni režnjevi, dok se za vede defekte
koriste fasciokutani, perforator, mišidni i muskulokutani
režnjevi.
Cilj: Utvrditi broj operisanih pacijenata, nivo traumatske
amputacije, primjenu lokalnog režnja pri pokrivanju
koštanog defekta kod operisanih pacijenata u Hitnoj
hirurškoj ambulanti Kliničkog centra Banja Luka tokom
2010. godine, te prikazati rezultate liječenja.
Ispitanici i metode: Podaci su prikupljeni iz medicinske
arhive Hitne hirurške ambulante Kliničkog centra Banja
Luka. Tokom 2010. godine bila su 144 pacijenta sa
traumatskom amputacijom prstiju šake, a najvedi broj je
bio muškaraca (120 pacijenata).
128.
OPERATIVNI TRETMAN VARIKOZITETA
POVRŠNIH VENA DONJIH EKSTREMITETA
Dalibor Potpara, Radmil Marid,
Nenad Lalovid, Đorđe Veljovid, Slađana Škrba*
Rezultati: Najviše operacija (48) je obavljeno u četvrtom
trimestru 2010. godine. Najvedi broj (61) operisanih
pacijenata bio je stariji od 50 godina. Češde su bile
traume na lijevoj šaci (kod 87 pacijenata). Najčešde
amputirani prst, bez obzira na nivo amputirane falange,
je tredi prst (u 47 slučajeva), a najčešde korišdeni režanj je
V-Y Atasoy režanj.
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*Medicinski fakultet Foča
Uvod: Proširenje površnog venskog sistema donjih
ekstremiteta je oboljenje sa velikom zastupljenošdu u
opštoj populaciji. Prema podacima SZO oko 30%
populacije pati zbog različitih problema sa venama.
Tretman vanjskih varikozitata može biti konzervativni i
operativni.
Zaključak: Tokom 2010. godine, u Hitnoj hirurškoj
ambulanti Kliničkog centra Banja Luka obavljen je zavidan
broj traumatskih amputacija prstiju šake u
jednogodišnjem periodu. Funkcionalni rezultati poslije
51
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Cilj: Pokazati zastupljenost pojedinih operativnih tehnika
u liječenju venskih varikoziteta donjih ekstremiteta
obavljenih u Hirurškoj klinici Klinika i bolničkih službi
Foča, Kliničkog centra Istočno Sarajevo od 1. januara do
31. decembra 2010.
130.
INFEKCIJA HIRURŠKE RANE
Helena Marid, Sanja Marid, Dražan Erid,
Rada Mrgud, Bojan Kujundžid*
Materijal i metode: Istraživanjem je obuhvadeno 87
pacijenata, koji su operisali proširene vene donjih
ekstremiteta. Korišdena je dostupna medicinska
dokumentacija.
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*Medicinski fakultet Foča
Rezultati: Učešde pojedinih operativnih zahvata bila je:
striping VSM sa ekstirpacijom varikoziteta u 76%
slučajeva, striping VSM sa ekstirpacijom varikoziteta i
ligaturom insuficijentnih perforatornih vena u 12%,
ligatura ušda VSM u 2%, ligatura ušda VSP u 1% i
ekstirpacija varikoziteta u 9%. U 60% operisanih
korišdena je neka od tehnika regionalne anestezije.
Cilj: Odrediti uzročnike infekcije hirurške rane sa
posebnim osvrtom na stepen osjetljivosti izolovanih
mikroorganizama na antibiotike prema antibiogramu.
Materijal i metode: Istraživanje je provedeno na
odjeljenju Hirurgije i Hirurške intezivne njege Klinika i
bolničkih službi u Foči tokom 2010. godine. Korišdena je
dostupna medicinska dokumentacija. Bakterije su
izolovane iz briseva rane, identifikovane i za svaku je
urađen antibiogram.
Zaključak: Najčešde korišdena operativna tehnika u
tretmanu površnih venskih varikozitata donjih
ekstremiteta bio je striping VSM sa ekstirpacijom
varikoziteta. Hirurški tretman pokazao se kao dobar
način liječenja u prevenciji venskih ulkusa.
Rezultati: Od 211 obrađenih briseva, 37 (17,54%) je bilo
sterilno, dok su u ostalim utvrđene bakterije (174 brisa,
82,46%). Najčešde je izolovan Pseudomonas spp. (54
uzorka, 31,03%) i Staphylococcus aureus (42 uzorka,
24,14%). Najvedu rezistenciju na cefalosporine imao je
Pseudomonas spp, a zatim Klebsiella spp.
129.
ISKUSTVA U PRIMJENI REGIONALNE ANESTEZIJE U
KLINIKAMA I BOLNIČKIM SLUŽBAMA FOČA
Zaključak: Kod velikog broja izolata uočena je rezistencija,
što namede potrebu daljeg pradenja rezistencije u cilju
izbora najefikasnijeg terapijskog sredstva. Neophodan je
timski rad medicinskog osoblja uz stalni nadzor i
kontrolu, te primjena svih poznatih mjera s ciljem
sprečavanja nastanka infekcije hirurške rane.
Đorđe Veljovid, Sanja Marid,
Milivoje Dostid, Dalibor Potpara, Borko Davidovid
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo
131.
Uvod: Regionalna anestezija je vrsta anestezije kojom se
vrši reverzibilni prekid prenošenja impulsa kroz nervna
vlakna aplikacijom lokalnog anestetika. Pogodna je kod
kardioloških pacijenata, koji su hemodinamski nestabilni i
pacijenata sa oboljenjima respiratornog sistema uz
adekvatnu preoperativnu procjenu anesteziologa.
Regionalna anestezija se dijeli na centralne neuroblokove
(spinalnu i periduralnu anesteziju) i periferne blokove.
KRVNE GRUPE:
DA LI SE ŠTA PROMIJENILO?
Ana Macura, Marija Cvjetkovid*
Zavod za transfuzijsku medicinu Republike Srpske,
Služba Prijedor, *Služba Gradiška
Cilj: Prikazati zastupljenost regionalne anestezije u 2010.
godini u Klinikama i bolničkim službama Foča.
Uvod: Krvne grupe su genetski determinisane biološke
karakteristike, nepromjenljive tokom života. ABO i
Rhesus sistem je najznačajniji od svih poznatih
krvnogrupnih sistema. Iako otkrivene tek početkom
prošlog vijeka, postale su osnova transfuzijske medicine i
primjene krvi kao lijeka u kliničkoj praksi.
Ispitanici i metode: Ispitivanjem su obuhvadeni pacijenti
koji su primili regionalnu anesteziju u 2010. godini.
Rezultati: Ukupan broj pacijenata koji su dobili anesteziju
u navedenom periodu je 1.877. Regionalnu anesteziju su
dobila 432 pacijenta (23%). Spinalnu anesteziju je dobilo
214 (49,5%), periduralnu 74 (17,13%), periferni blok 86
(19,91%) i regionalnu intravensku 58 (13,43%) pacijenata.
Cilj: Prikazati zastupljenost i podudarnost krvnogrupnog
sistema ABO i Rhesus na područjima koje pokrivaju Opšte
bolnice Prijedor i Gradiška, te uporediti rezultate sa
vrednostima iz literature.
Zaključak: Veliki broj operacija radi se u regionalnoj
anesteziji. Prednosti u odnosu na opštu anesteziju su
budnost pacijenta u toku operativnog zahvata i ublažen
je negativni stresni odgovor na operaciju. S obzirom na
mali broj apsolutnih kontraindikacija, regionalna
anestezija može uz adekvatnu preoperativnu pripremu i
premedikaciju da se koristiti kod oko 30% zahvata.
Materijal i metode: Određivanje antigena i antitijela
eritrocitnih krvnogrupnih sistema obavljeno je po
uputstvima autora metode, a uz upotrebu materijala i
opreme proizvođača testova. Ispitivanje je obavljeno iz
uzorka venske krvi u tečnoj sredini, sa monoklonskim
antitijelima, dva različita proizvođača.
52
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Rezultati: U Zavodu za transfuzijsku medicinu Republike
Srpske, Služba Prijedor, u periodu od 1. januara 2007. do
31. decembra 2009. određene su krvne grupe ABO i Rh-D
sistema kod 9.728 osoba, a u službi Gradiška testirano je
9.226 osoba. Odstupanje od referentne vrijednosti za
krvnu grupu O u službi Prijedor iznosi +0,75%, a u službi
Gradiška -1,53%. Što se tiče krvne grupe A obje službe
imaju odstupanje od referentnih vrijednosti za 2,73%
(Prijedor) i 1,38% (Gradiška). Kod krvne grupe B, obje
službe imaju vedu zastupljenost od referentne vrijednosti
za 1,73% Prijedor i 2,92% Gradiška. Vrijednost AB krvne
grupe pokazuju u obe službe odstupanje od 0,2%, tako da
ih možemo smatrati identičnim.
bolnica i formiranjem jedinstvene Službe za transfuzijsku
medicinu Republike Srpske, standardizovane su
procedure i uvedene nove, kao što je fenotipizacija svih
Rh negativnih lica, uključivši i primaoce krvi.
133.
NAJČEŠDI RAZLOZI ZA
ODBIJANJE DAVALACA KRVI
Snežana Gegid, Dragana Vojnovid
Zavod za transfuzijsku medicinu Republike Srpske,
Služba Bijeljina
Zaključak: Nakon obrade podataka o zastupljenosti
krvnih grupa ABO sistema u toku tri godine vidljivo je da
je zastupljenost u obje regije gotovo identična, a razlika
je zanemarljiva. U prijedorskoj regiji O krvna grupa je
češda za 2,8%, a u gradiškoj regiji krvna grupa A je češča
za 1,35%. Rh-D negativnih osoba na području obje regije
ima 18,79%, a prema referentnim vrijednostima je
15,50%. Rh-D pozitivnih osoba na području obje regije
ima 81,21%, a prema referentnim vrijednostima iznosi
84,49%.
Uvod: Prije svakog davanja krvi, davaocu krvi (DK)
određuje se nivo hemoglobina (Hb) u krvi i vrši fizikalni
pregled. DK može biti odbijen privremeno ili trajno, što je
u Republici Srpskoj regulisano pravilnikom i
standardizovano u svim službama transfuzijske medicine.
Cilj: Prikazati najčešde razloge za odbijanje davalaca krvi,
utvrditi učestalost, pol i starost DK, broj davanja i mjesto
uzimanja krvi.
Ispitanici i metode: Analizirani su DK, koji su se javili u
Službu Bijeljina ili mobilnim ekipama na području opštine
Bijeljina. Ispitivan je period od 2006. do 2010. godine.
Nivo hemoglobina u krvi određivan je koristedi dvije
metode: orijentaciono sa bakar-sulfatom specifične
težine 1,052 i 1,055 i pomodu hemoglobinometra.
Pregled DK sastojao se od uzete anamneze (i/ili upitnika)
i fizikalnog pregleda.
132.
FENOTIPIZACIJA
Rh NEGATIVNIH OSOBA
Snežana Gegid, Daliborka Trišid
Zavod za transfuzijsku medicinu Republike Srpske,
Služba Bijeljina
Rezultati: Ispitano je 15.479 DK u periodu od 5 godina, od
čega je odbijeno 2.325 (15,02%). Najčešdi razlozi su: nizak
Hb (58,58%), upale (10,80%), arterijska hipotenzija
(7,05%), srčane smetnje (5,60%) i arterijska hipertenzija
(3,74%).
Uvod: Rh sistem krvnih grupa je kompleksan sistem od
oko 50 antigena. Rh antigeni koji se određuju
fenotipizacijom su: D, c, C, e, E. Oni su odgovorni za
nastanak klinički značajnih antitijela.
Zaključak: Najčešdi razlozi odbijanja DK u Službi Bijeljina
je nizak nivo hemoglobina. Standardizacijom procedura
davanja krvi i usaglašavanjem kriterijuma za odbijanje,
uvođenjem upitnika i hemoglobinometrije, povedan je
broj odbijenih.
Cilj:Prikazati zastupljenost Rh fenotipova kod Rh
negativnih trudnica i davalaca krvi (DK) u Zavodu za
transfuzijsku medicinu Republike Srpske, Služba Bijeljina.
Materijal i metode: Analizirana je venska krv 3.117 Rh
negativnih osoba, od čega 2.112 trudnica i 1.005 DK.
Svima je fenotipiziran antigen: c, C, e, E. Metod koji je
korišden je serološka reakcija direktne hemaglutinacije u
epruveti i pomodu gel metode u ID karticama, DiaMed.
Korišdeni su monoklonski antiserumi: monoGnost: antiCDE, anti-c, anti-C, anti-e, anti-E.
134.
INTRAOPERATIVNO SPAŠAVANJE KRVI U ZAVODU ZA
TRANSFUZIJSKU MEDICINU REPUBLIKE SRPSKE
Dobrila Udovičid, Biljana Jukid,
Sandra Mitrovid, Veselka Dejid, Gordana Guzijan
Rezultati: Analiza je pokazala da su procenti
zastupljenosti kod trudnica i DK bijeljinske regije slični,
tako da zajednički rezultati glase: fenotip ccddee 91,94%,
Ccddee 6,87%, ccddEe 0,68%, CCddee 0,41%, CcddEe
0,10%, dok fenotip ccddEE nije detektovan.
Zavod za transfuzijsku medicinu Republike Srpske,
Služba Banja Luka
Uvod: Zavod za transfuzijsku medicinu Republike Srpske
nabavio je aparat za intraoperativno spašavanje krvi
2009. godine. Aparatom za intraoperativno spašavanje
krvi se prikuplja autologna (sopstvena) krv koja se
reinfunduje istom pacijentu za razliku od alogene krvi
Zaključak: Najvedu zastupljenost ima fenotip ccddee i
iznosi 91,94%, a najmanju CcddEe od 0,10%. Ispitivanje
pomenutih antigena vrši se radi sprečavanja
aloimunizacije i dijagnostikovanja hemolizne bolesti
novorođenčeta. Odvajanjem službi za transfuziju od
53
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
koja se bolesniku transfunduje od drugih osoba, odnosno
davalaca krvi.
Rezultati: U 2010. godini su gel metodom urađene na ID
karticama 5.797 krvnih grupa ABO i Rh sistema, 6.077
DAT, 5.675 IAT i 9.281 testova kompatibilnosti.
Cilj: Prikazati prednosti korišdenja aparata za intraoperativno spašavanje krvi.
Zaključak: Automatizacija u pretransfuzijskom ispitivanju
primjenom metode aglutinacije u gelu znatno povedava
sigurnost u radu, umanjuje subjektivnost u interpretaciji
rezultata, omoguduje visoku senzitivnost i standardizaciju
pretransfuzijskih ispitivanja, a sve u svrhu bezbjedne
transfuzije krvi.
Materijal i metode: Planirano je da se aparat koristi u
saradnji sa klinikama Kliničkog centra Banja Luka i to kod
operacija u vaskularnoj hirurgiji, ortopediji i drugim
granama, kada se očekuje vedi gubitak krvi. Aparat je
automatizovan, koriste se setovi različite veličine zvona
zavisno od očekivanog krvarenja (125 mL, 175 mL i 225
mL). Ovaj aparat je korišden uglavnom u sali za
vaskularnu
hirurgiju
kod
operacija
aneurizme
abdominalne aorte.
136.
UČESTALOST ARTEFICIJALNIH ABORTUSA
KOD PACIJENTKINJA DOMA ZDRAVLJA U BANJOJ LUCI
Rezultati: U periodu od 2009. do 2010. godine urađeno je
19 procedura intraoperativnog spašavanja krvi.
Minimalna količina opranih eritrocita je od 132 mL, a
maksimalana 2.230 mL u slučaju rupture abdominalne
aorte. U toku reinfuzije opranih eritrocita nisu
primijedene kardiovaskularne komplikacije, ni poremedaji
koagulacije.
Suzana Savid, Gordana Tešanovid,
Kosana Stanetid, Aleksandra Gužvid
Dom zdravlja Banja Luka
Uvod: Arteficijalni abortus predstavlja namjeran prekid
trudnode koji se završava smrdu embrija ili fetusa. Od 210
miliona trudnoda svake godine oko 22% završi namjernim
prekidom trudnode.
Zaključak: Metoda intraoperativnog spašavanja krvi je
izuzetno sigurna, pouzdana, kako za operatera, tako i za
pacijenta, a smanjen je rizik od svih komplikacija koje
nosi primjena alogene transfuzije krvi.
Cilj: Utvrditi učestalost arteficijalnih i spontanih abortusa
i porođaja po starosnim grupama, kao i razloge za
arteficijalni abortus.
135.
Ispitanice i metode: Ispitivanje je provedeno u dvije
ambulante porodične medicine i dvije konsultativnospecijalističke ginekološke ambulante u Domu zdravlja
Banja Luka od 1. januara do 30. aprila 2008. Podaci su
prikupljani anketiranjem.
POČETNA ISKUSTVA U PRIMJENI AUTOMATIZOVANE
METODE U PRETRANSFUZIJSKOM ISPITIVANJU
Biljana Jukid, Sandra Mitrovid,
Božana Selak Đukelid, Branka Raljid, Gordana Guzijan
Rezultati: Ispitivanjem je obuhvadeno 110 ispitanica,
životne dobi od 18 do 45 godina. U starosnoj grupi od 35
do 45 godina zabilježen je najvedi procenat 76%
porođaja, 70% arteficijalnih abortusa i 50% spontanih
abortusa. U starosnoj grupi 25-34 godine najvedi
procenat 46,15% su bili spontani abortusi, 26,66%
arteficijalni abortusi i 20,51% porođaji. U starosnoj grupi
od 18 do 24 godine najvedi procenat 3,84% su bili
spontani abortusi, 3,33% arteficijalni abortusi i 2,56%
porođaji. Prekinut snošaj je u 30% slučajeva korišden
metod kontracepcije, intrauterina spirala u 28%,
prezervativi u 25%, upotreba kontraceptivnih pilula u
11%, po 3% za upotrebu dijafragme i spermicidne kreme.
Loš socioekonomski status bio je razlog za arteficijalni
abortus u 25,63% slučajeva, nepostojanje želje za više
djece u 23,81%, nedostatak podrške partnera u 18,36%,
loše zdravstveno stanje u 6,60% i drugi razlozi u 25,60%
slučajeva.
Zavod za transfuzijsku medicinu Republike Srpske,
Služba Banja Luka
Uvod: Tehnika aglutinacije u gelu je savremena metoda
koja ima brojne prednosti, kao što su: smanjena količina
krvi koja je potrebna za imunoserološku dijagnostiku,
automatsko čitanje rezultata na ID karticama i
mogudnost fotografisanja i arhiviranja podataka u
kompjuteru. Kod ove metode smanjena je mogudnost
greške, kao i bolji kvalitet rada uz maksimalnu osjetljivost
procedure. Metoda omogudava otkrivanje imunih
antieritrocitnih antitijela u uzorku pacijenta, čak i u
slučaju starih senzibilizacija sa niskim titrom antitijela
koje bi promakle u klasičnom radu u epruveti, tako da
takvi pacijenti dobijaju antigen-negativne eritrocite za
transfuziju (tj. tipiziranu krv) i na taj način se prevenira
svaka, bilo primarna ili sekundarna, aloimunizacija
(senzitizacija).
Zaključak: Broj arteficijalnih abortusa kod žena u
reproduktivnoj dobi je visok, te je neophodno primijeniti
edukativne programe radi smanjenja arteficijalnih i
spontanih abortusa, povedanja broja porođaja, pravilnog
planiranja trudnode i adekvatne upotrebe kontraceptivnih sredstava.
Cilj: Prikazati početna iskustva u primjeni automatizovane metode u pretransfuzijskom ispitivanju.
Materijal i metode: Retrospektivno su analizirani podaci
dobijeni testiranjem na aparatu Swing Twin Sampler koji
je uvezan sa Banjo reader Maestro Master Softverom
(DiaMed, Švajcarska) tokom 2010. godine. Korišdena je
metoda aglutinacije u gelu na ID DiaMed karticama.
54
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
137.
Cilj: Prikazati da li je došlo do povedanja broja carskih
rezova u periodu od 2008. do 2010. u odnosu na period
od 1996. do 1998. godine i koji su mogudi uzroci.
ISKUSTVA U LIJEČENJU POLICISTIČNOG OVARIJALNOG
SINDROMA PRIMJENOM METFORMINA
Materijal i metode: Podaci su dobijeni iz istorija bolesti i
iz operativnog protokola Ginekološko-akušerskog
odjeljenja Opšte bolnice „Sveti apostol Luka” Doboj za
period od 1996. do 1998. i od 2008. do 2010. godine.
Podaci o carskim rezovima su razvrstani po: indikacijama,
učestalosti broja u odnosu na ukupan broj porođaja.
Vladimir Čančar, Olivera Čančar, Radoslavka Lečid,
Marijana Kovačevid, Dragana Jokanovid
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Rezultati: Najvedi broj carskih rezova rađen je zbog
Status post sectio Caesarea, Distocio cervicis uteri i
Inertio uteri. Ostale češde indikacije su bile: Asphyxio
foeti in uteri imminenes, Disproportio cephalopelvina i
Presentatio pelvina. Procenat carskih rezova, u odnosu
na ukupan broj poroda, u postratnom periodu od 1996.
do 1998. godine bio je oko 7%, a deset godina kasnije
24%.
Uvod: Policistični ovarijalni sindrom (PCOS) je
multisistemski metaboličko-endokrini i reprodukcijski
poremedaj. PCOS je najčešda endokrina bolest žena u
reproduktivnom dobu. Patogeneza ove bolesti je još
nedovoljno poznata, a najvjerovatnije je multifaktorijalna. U kliničkoj slici dominiraju gojaznost,
amenoreje i oligomenoreje, infertilitet (75-85%). Povedna
je incidenca kardiovaskularnih, te šederne bolesti.
Metformin u liječenju PCOS zauzima značajno mjesto, a
ključna uloga je dokazana u liječenju infertiliteta
zahvaljujudi njegovom dejstvu na snižavanje insulinske
rezistencije, stimulaciju ovulacije, te redukciju ranih i
ponovljenih pobačaja.
Zaključak: Evidentno je da danas postoji nagli porast
porođaja operativno završavanih carskim rezom, skoro
četiri puta više.
139.
Cilj: Pokazati vlastita iskustva u primjeni metformina u
liječenju infertiliteta kod bolesnica sa PCOS.
UČESTALOST EKSTRAUTERINIH TUBARNIH TRUDNODA U
GINEKOLOŠKO-AKUŠERSKOM ODJELJENJU OPŠTE
BOLNICE DOBOJ
Ispitanice i metode: Pradena je grupa od 12 pacijentkinja
oboljelih od PCOS kojima je u terapiju uveden metformin
s ciljem liječenja infertiliteta. Praden je efekat terapije
nakon 6 i 12 mjeseci od uvođena (tjelesna masa, oligo- i
amenoreja, testovi ovulacije, LH/FSH odnos, testosteron,
hirzutizam skor).
Jadranka Miličid Đuranovid, Radivoje Katanid,
Gordana Sredanovid, Aleksandar Panid
Ginekološko-akušersko odjeljenje, Opšta bolnica Doboj
Rezultati: Terapijom metforminom kod PCOS postignut je
značajan pad tjelesne mase, LH/FSH odnosa, a
uspostavljeni su ovulatorni menstrualni ciklusi.
Ostvareno je sedam trudnoda, od kojih je u dva slučaja
došlo do spontanog pobačaja.
Uvod: Učestalost ekstrauterinih trudnoda se krede oko
1% sa tendencijom porasta, pogotovo u zemljama sa
čestim pelvičnim inflamatornim oboljenjima kod žena.
Veda incidencija je kod žena sa problemom steriliteta.
Oko 75% ekstrauterinih trudnoda se dijagnostikuje u
prvih 12 nedjelja gestacije. Mogu da se jave u toku cijelog
repoduktivnog perioda, a najčešde su kod žena od 20. do
29. godine života.
Zaključak: Metformin zauzima značajno mjesto u
liječenju infertiliteta kod pacijentkinja oboljelih od PCOS.
138.
Cilj: Prikazati broj ekstrauterinih tubarnih trudnoda u
Ginekološko-akušerskom odjeljenju Opšte bolnice „Sveti
apostol Luka“ u Doboju u periodu od 01. januara 2008.
do 31. decembra 2010. u odnosu na ukupan broj
operisanih pacijentkinja i u odnosu na ukupan broj
porođaja.
UČESTALOST CARSKOG REZA U
GINEKOLOŠKO-AKUŠERSKOM ODJELJENJU
OPŠTE BOLNICE U DOBOJU U PERIODU
OD 1996. DO 1998. I OD 2008. DO 2010. GODINE
Zlatan Markovid, Radenka Markovid*
Ispitanice i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 35
pacijentkinja koje su u ispitivanom periodu primljene na
Odjeljenje pod dijagnozom Graviditas extrauterina.
Podaci su dobijeni iz istorija bolesti. Sve su na prijemu
imale karakterističan trijas simptoma: amenoreju,
iregularno vaginalno krvarenje i bol u donjim partijama
abdomena. Svim pacijentkinjama je odmah na prijemu
urađen test na trudnodu, ginekološki i ultrazvučni
pregled, punkcija Douglasovog prostora i osnovni
laboratorijski testovi.
Ginekološko-akušersko odjeljenje, Opšta bolnica Doboj;
*Dom zdravlja Doboj
Uvod: Carski rez se izvodi zbog apsolutnih, relativnih i
proširenih indikacija. Nekad je indikacija za carski rez
problem koji ima majka, a nekad problem ploda, ili
problem i majke i ploda. Carski rez podrazumijeva
operativni način završavanja porođaja. Nesporno je da se
u posljednje vrijeme sve vedi broj porođaja završava
carskim rezom.
Rezultati: Zbog tubarne trudnode operisano je 35 (1,84%)
pacijentkinja (35/1.900). Učestalost tubarnih trudnoda u
55
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
odnosu na ukupan broj porođaja u istom periodu je
0,74% (35/4.717). U starosnoj grupi od 20. do 30. godine
života bilo je 45,7% pacijentkinja. Sve su operisane kao
hitni slučajevi. Urađeno je 30 salpingektomija i 5
adneksektomija.
Prije
12.
nedjelje
gestacije
dijagnostikovano je 85,7% tubarnih trudnoda. Kod 5,7%
pacijentkinja je to bila ponovljena tubarna trudnoda. Kod
jedne pacijentkinje je urađena i apendektomija.
jednog ispod 2.000 g, a kod 7 iznad 4.000 g. Nije bilo
perinatalnog mortaliteta u ovom periodu.
Zaključci: Zastupljenost PPROM i PROMa u Ginekološkoakušerskom odjeljenju Opšte bolnice Doboj odgovara
podacima iz literature. Vaginalni porođaj je put izbora.
Intenzivan nadzor majke i fetusa kod PPROM i PROM je
neophodan.
Zaključci: Učestalost ekstrauterine tubarne trudnode na
Ginekološko-akušerskom odjeljenju odgovara onoj
opisanoj u dostupnoj literaturi. Ekstrauterina tubarna
trudnoda je urgentno ginekološko stanje generativne
dobi i potrebno ga je dijagnostikovati što ranije.
141.
CITOLOŠKI SKRINING
KARCINOMA GRLIDA MATERICE
Jadranka Miličid Đuranovid, Radivoje Katanid,
Zlatan Markovid, Gordana Stajid Jerinid
140.
Opšta bolnica Doboj
UČESTALOST PRIJEVEREMENE I PRETERMINSKE
PRIJEVREMENE RUPTURE PLODOVIH OVOJA U
GINEKOLOŠKO-AKUŠERSKOM ODJELJENJU OPŠTE
BOLNICE U DOBOJU U 2008. GODINI
Uvod: Tačnu učestalost premalignih lezija (CIN-a) nije
mogude odrediti, jer CIN nije bolest koja se prijavljuje. U
svijetu se godišnje otkrije oko 50 miliona slučajeva CIN.
Prevalenca CIN I i CIN II ima vrh od 2,6% kod žena od 25.
do 29. godina, a nakon 50. godine se smanjuje na 0,9%.
Jadranka Miličid Đuranovid, Radivoje Katanid,
Gordana Sredanovid, Dragana Radid Prodanovid,
Mladen Miličevid
Cilj: Odrediti senzitivnost, specifičnost i pozitivnu
prediktivnu vrijednost eksfolijativne citologije u odnosu
na patohistološke nalaze ciljane biopsije grlida materice
kao referentne metode.
Ginekološko-akušersko odjeljenje, Opšta bolnica Doboj
Uvod: Prevremeno prsnude plodovih ovojaka (PROM)
odnosi se na disrupciju plodovih ovoja prije započinjanja
uterinih kontrakcija nakon navršenih 37 nedjelja gestacije
(NG), dok se preterminsko prevremeno prsnude plodovih
ovoja odnosi na prsnude plodovih ovoja prije navršenih
37 NG i najčešdi je uzrok prevremenih poroda (PPROM).
Učestalost PROM je oko 10%, a PPROM između 2% i 4%.
Uzroci su brojni i smatra se da je infekcija važan etiološki
faktor.
Ispitanice i metode: Istraživanjem je obuhvadeno 250
žena u Konsultativno-specijalističkoj ginekološkoakušerskoj službi Doma zdravlja Doboj u periodu od
1999. do 2004. godine. Kod svake žene je urađen jedan ili
više citoloških i kolposkopskih pregleda, a u slučaju
suspektnih i patoloških nalaza urađena je ciljana biopsija
grlida u Službi za ginekologiju i akušerstvo Opšte bolnice
Doboj. Podaci su uzimani iz ginekoloških kartona Doma
zdravlja i iz arhive Službe za ginekologiju i akušertvo i
Službe za patoanatomiju Opšte bolnice Doboj. Ispitanice
su razvrstane prema životnoj dobi, citološkim i
patohistološkim nalazima ciljane biopsije grlida materice.
Cilj: Prikazati učestalost PROM i PPROM na Ginekološkoakušerskom odjeljenju Opšte bolnice Doboj u 2008.
godini u odnosu na ukupan broj porođaja.
Pacijentkinje i metode: Istraživanje je urađeno u
Ginekološko-akušerskom odjeljenju Opšte bolnice Doboj
za 2008. godinu. Podaci su korišdeni iz istorija bolesti i
protokola Odjeljenja. Sve trudnice u kliničkoj slici su
imale oticanje plodove vode i odsustvo kontrakcija.
Porodilje su razvrstane prema paritetu, terminu i načinu
završavanja poroda.
Rezultati: U ukupnom broju, ispitanice starosti od 26. do
50. godine života predstavljaju 80,8% uzorka, što ga čini
odgovarajudim za ispitivanje. Kod 44% ispitanica citološki
nalaz je bio negativan, a u 54% je bio suspektan (Papa III
A 52,4%, Papa III B 1,6%), što odgovara podacima iz
literature. Kod 45% ispitanica pri patohistološkoj analizi
uzetih isječaka sa grlida materice dijagnostikovan je
hronični cervicitis. CIN II je nađen kod 28,4% ispitanica,
CIN III/CIS u 10,4%, te invazivni karcinom u 2,8%.
Utvrđena je senzitivnost citološkog nalaza 0,84,
specifičnost 0,42, a pozitivna prediktivna vrijednost 0,69.
Rezultati: Ukupan broj porođaja u 2008. godini bio je
1.545, a kod 164 porodilje utvrđena je dijagnoza PROM i
PPROM. PPROM se javio kod 1,81% porodilja, a PROM
kod 8,8%. U odnosu na paritet najviše su zastupljene
prvorotke sa 52,4%, a drugorotke sa 31%. Latentni period
do pojave regularnih kontrakcija uterusa kod 54,8%
porodilja trajao je krade od 6 sati, a samo kod 14,6%
porodilja duže od 24 sata. Porođaj je kod 132 porodilje
završen vaginalno, a kod 32 operativno. Apgar skor u
prvoj minuti je kod 53,6% novorođenčadi bio 9, a nakon
5 minuta kod 68,2%. Tjelesna masa kod 36%
novorođenčadi je bila između 3.000 i 3.500 g, kod samo
Zaključak: Najvedi procenat benignih delijskih promjena u
patohistološkim nalazima nakon ciljane biopsije grlida
ukazuje na visok procenat lažno pozitivnih citoloških
nalaza u III A grupi i nemogudnost diferenciranja lakših
lezija od upalnih promjena. Eksfolijativna citologija je
efikasna skrining metoda.
56
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
142.
143.
KORELACIJA PATOHISTOLOŠKIH NALAZA NAKON
CILJANE BIOPSIJE I KONIZACIJE GRLIDA MATERICE
EPIDURALNA ANALGEZIJA KAO METODA
OBEZBOLJAVANJA VAGINALNOG POROĐAJA
Jadranka Miličid Đuranovid, Radivoje Katanid,
Zlatan Markovid, Aleksandar Panid,
Jovanka Zovko Perid
Krsto Čančar, Vladimir Čančar
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Opšta bolnica „Sveti apostol Luka“ Doboj
Uvod: Savremeni trend u akušerskoj praksi je
maksimalno obezboliti porođaj. Istorijski gledano, u
različitim kulturama i civilizacijama, različiti položaji
porodilje tokom procesa rađanja imali su za cilj
obezboljavanje porođaja. Današnje metode analagezije u
toku porođaja mogu biti najrazličitije nemedikamentne i
medikamentne metode. Posebno mjesto zauzima
epiduralna analgezija, koja se ved duži niz godina
primjenjuje u savremenim svjetskim akušerskim
centrima. U Republici Srpskoj, još postoje različiti stavovi
i predrasude prema ovoj vrsti analgezije u porođaju.
Indikacije, kontraindikacije i neželjena dejstva su tačno
definisani.
Uvod: Konačna dijagnoza sumnjive promjene na grlidu
materice postavlja se nakon ciljane biopsije na osnovu
patohistoloških nalaza, koji su osnova za primjenu
terapije.
Cilj: Utvrditi vezu između patohistoloških nalaza nakon
ciljane biopsije i konizacije na grlidu materice.
Ispitanice i metode: Istraživanje je provedeno u Domu
zdravlja i Opštoj bolnici „Sveti apostol Luka“ Doboj u
periodu od 1999. godine do 2004. godine. Istraživanjem
je obuhvadeno 250 pacijentkinja. Nakon biopsije grlida
materice, konizacija je urađena kod 97 pacijentkinja
(39%). Zbog CIN II (cervikalna intraepitelna lezija II
stepena) konizacija je rađena kod 73%, a zbog CIN III/CIS
kod 27% pacijentkinja. Podaci su korišdeni iz ginekoloških
i kolposkopskih kartona Konsultativno-specijalističke
ginekološko-akušerske službe Doma zdravlja i iz arhive
Službe za patološku anatomiju i Službe za ginekologiju i
akušerstvo Opšte bolnice u Doboju. Sve pacijentkinje su
imale urađen citološki nalaz, koloposkopski pregled i
ciljanu biopsiju grlida materice.
Cilj: Pokazati da je primjena epiduralne analgezije
metoda izbora u obezboljavanju porođajnog bola.
Ispitanice i metode: Pradena je grupa od 8 porodilja
kojima je primijenjena epiduralna anestezija tokom
porođaja. Praden je efekat epiduralnog bloka, stanje
fetusa, krvni pritisak porodilje, trajanje faze ekspulzije,
trajanje porođaja, perinatalni ishod, komplikacije i
neželjena dejstva.
Rezultati: Citološki nalazi su kod 54% (135) pacijentkinja
bili suspektni. PAPA III A grupe je bio zastupljen sa 52,4%,
a PAPA III B sa 1,6%. Nakon biopsije grlida materice kod
45% pacijentkinja patohistološkom analizom uzetih
isječaka dijagnostikovan je hronični cervicitis, CIN II je
utvrđen kod 28%, CIN III/CIS kod 10%, a invazivni
karcinom kod 2,8%. Nakon konizacije CIN II je
dijagnostikovan kod 70% pacijentkinja, a CIN III/CIS kod
31%. Patohistološki nalazi CIN II, dobijeni nakon biopsije,
potvrđeni su konizacijom u 89% (63/71) slučajeva, dok je
kod 11% slučajeva promjena bila težeg stepena (CIN
III/CIS). Nalazi CIN III/CIS, dobijeni nakon biopsije,
potvrđeni su konizacijom u 85% slučajeva, a u 15%
promjena je bila nižeg stepena, CIN II. Nije nađena
statistički značajna razlika u patohistološkim nalazima
nakon biopsije i konizacije grlida materice.
Rezultati: Kod svih porodilja uspješno je završen porođaj
uz odsustvo porođajnog bola i dobar perinatalni ishod.
Zaključak: Epiduralna anestezija je metoda izbora
analgezije tokom porođaja.
144.
UTICAJ PUŠENJA DUVANA I INDEKSA TJELESNE MASE
TRUDNICE NA POROĐAJNU MASU NOVOROĐENČETA
Suzana Savid, Gordana Tešanovid, Kosana Stanetid,
Biljana Mlađenovid, Ljubinka Milid Novid
Dom zdravlja Banja Luka
Uvod: Pušenje može ozbiljno da ugrozi zdravlje ploda,
smanjenjem nivoa kiseonika u krvnim sudovima
posteljice, sa posljedičnim suženjem disajnih puteva i
smanjenjem disajnog kapaciteta pluda. Predviđa se da de
do 2020. pušenje uzrokovati smrt 2 miliona ljudi
godišnje.
Zaključci: Veza između patohistoloških nalaza nakon
ciljane biopsije i konizacije na grlidu materice je
potvrđena. Odstupanja patohistoloških nalaza su
minimalna, mada uzorci tkiva sa ulceracija i nekroza
mogu biti neadekvatni za analizu. Na kvalitet
dijagnostičke metode nije uticalo ni učešde dvaju ili više
ginekologa.
Cilj: Ispitati uticaj pušenja i indeksa tjelesne mase u
trudnodi na porođajnu masu novorođenčeta.
Ispitanice i metode: Istraživanjem su obuhvadene 94
ispitanice. Istraživanje je provedeno u ruralnoj ambulanti
porodične medicine Bočac u Domu zdravlja Banja Luka,
od 1. januara 2006. do 31. jula 2009. Podaci su
prikupljani iz zdravstvenih kartona trudnica.
57
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Rezultati: U starosnoj grupi od 15 do 19 godina bilo je
njih 2,12%, u grupi 20 do 24 godine 29,78%, u grupi 25 do
29 godina 40,42%, u grupi 30 do 34 godine 19,16% i u
grupi 35 do 39 godina 8,52% trudnice. U istraživaju
63,83% ispitanica su bile nepušači, 8,51% su prestale
pušiti prije trudnode, a 27,66% su bile aktivni pušači.
Prosječna masa novorođenčeta majki nepušača i majki
koje su prestale pušiti prije trudnode je bila 3.695 grama,
a majki pušača 3.495 grama. U odnosu na dužinu
pušačkog statusa tjelesna masa novorođenčeta iznosila
je 3.733 grama kod majki koje su pušile manje od 5
godina, 3.652 grama sa pušenjem od 5 do 10 godina i
3.201 gram sa pušenjem duže od 10 godina. Prosječna
tjelesna masa novorođenčeta za indeks tjelesne mase
2
majke od 18,5 do 25 kg/m je iznosila 3.495,3 grama, za
2
2
25 do 30 kg/m je iznosila 3.960 grama i više od 30 kg/m
4.565 grama.
rez, živo žensko dijete mase 3.100 grama, Apgar 8/10.
Šest mjeseci nakon carskog reza uradi se nova
miomektomija perzistentnog intramuralnog mioma,
veličine 5 cm. Šest mjeseci nakon posljednje operacije je
na kontraceptivima i priprema se za narednu trudnodu.
Zaključak: Antepartalna miomektomija bi trebalo da
bude rezervisana za pacijentkinje sa supseroznim i
pedunkularnim miomima, upornim bolom koji ne reaguje
na medikamente, u prvom i drugom trimestru trudnode.
Miomektomija u toku carskog reza je povezana sa
značajnim morbiditetom (hemoragija) i može se izvesti
samo kod odabranih pacijentkinja sa velikim oprezom.
Komplikacije u trudnodi, kao posljedica mioma je
aktuelna i puna kontroverzi, jer ne postoji generalno
mišljenje o terapijskim postupcima, kao ni o rješavanju
komplikacija koje se dese u trudnodi i na porođaju.
Zaključak: Pušenje i indeks tjelesne mase u trudnodi utiču
na porođajnu težinu novorođenčeta. Trudnoda je
izuzetna prilika da se savjetuje prestanak pušenja i
održavanje normalnog indeksa tjelesne mase, jer je majci
najznačajnije zdravlje djeteta.
146.
TOTALNA ENDOPROTEZA KOLJENA: ISKUSTVA ZAVODA
ZA FIZIKALNU MEDICINU I REHABILITACIJU „DR
MIROSLAV ZOTOVID” NAKON 800 IMPLANTACIJA
Slavko Manojlovid, Siniša Bijeljac, Željko Jovičid,
Goran Talid, Tatjana Nožica Radulovid
145.
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
ANTEPARTALNA MIOMEKTOMIJA
Željko Pavlovid, Gordana Vukovid, Tanja Pleša
Klinike i bolničke službe Kasindo,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Uvod:
Zamjena
oštedenog
zgloba
vještačkim
(aloartroplastika) je složena, mutilantna, resekciona i
ireverzibilna hirurška metoda kojom se bolesniku vrada
bezbolna funkcija oslonca i pokreta. Indikacije za hirurško
liječenje su izražena bolna i onesposobljavajuda stanja
zgloba, koja se ne mogu izliječiti konzervativnom
terapijom (lijekovi, i.a. injekcije, fizikalna terapija...):
primarne
i
sekundarne
gonartroze,
revizione
artroplastike koljena, povrede i tumori koljena.
Kontraindikacije za hirurško liječenje su: infekcija
(sistemska, lokalna), teška vaskularna ili nervna oboljenja
aficiranog ekstremiteta, loš kožni pokrivač, terminalna
stanja, pretjerana gojaznost, prekinuti kolateralni
ligamenti, paraliza kvadricpesa. Dijagnostička evaluacija
je anamnestička, klinička i radiološka. Rizici: za
komorbiditet su: dob pacijenata, osteoporoza, gojaznost,
manjak fizičke aktivnosti, a komplikacije koje mogu da se
jave su: duboka venska tromboza, pludna embolija,
pneumonije,
uroinfekcije,
infekcija
implantata,
ograničenje
pokreta,
periprostetički
prelomi,
razlabavljenje i dislokacija proteze.
Uvod: Miomi materice su usko povezani sa hormonalnom
aktivnošdu jajnika i sa ženskim reproduktivnim periodom.
Hormonski su zavisni posebno od estrogena, koji
stimuliše rast mioma u prvom trimestru trudnode.
Estrogen se uobičajeno smatra primarnim stimulusom za
rast mioma. Uloga progesterona još nije tačno
razjašnjena u rastu mioma, ali neke studije potvrđuju
njegovu esencijalnu ulogu, udruženu sa estradiolom.
Javljaju se u 2-3% trudnoda, a samo 10% od ukupnog
broja mioma ima komplikacije.
Cilj: Prikazati slučaj pacijentkinje sa miomom koji je
počeo da raste sa početkom trudnode i probleme i
kontroverze u dijagnostici, terapijskom pristupu i ishodu
trudnode.
Prikaz slučaja: Pacijentkinja je primljena na odjeljenje u
prvom trimestru trudnode zbog ekscesivnog rasta mioma
i bola u karlici. U avgustu 2009. bila na ginekološkom
pregledu, i nalaz je bio uredan. Na sljededem pregledu
zbog izostalog ciklusa utvrđena je početna trudnoda,
ostali nalaz uredan. Kontrolni ultrazvučni pregled nakon
sedam dana ukazao na postojanje mioma veličine 10 cm.
Kotrolni pregled nakon 15 dana, uz bolove u abdomenu,
ukazao na ekscesivan rast mioma za više od 3 cm, seže
do iznad pupka, a kolor Doppler u bazi subseroznog
mioma pokazao nizak otpor Ri a. uterinae 0,50, što daje
dobru predikciju za rast, te se odlučilo za operativno
rješavanje mioma. U 39. nedelji gestacije uradio se carski
Cilj: Prikazati iskustva u implantaciji totalne endoproteze
koljena.
Bolesnici i metode: Ortopedski hirurg (razvijanjem novih
hirurških tehnika i pristupa) primijenjuje minimalno
invazivnu hirurgiju, poboljšava tehnike cementiranja,
traži nove načine fiksacije implantata, uvodi nove tehnike
anestezije.
58
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Rezultati: Ukupan broj operacija tokom 2010. godine u
Zavodu za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav
Zotovid”, Banja Luka: primarni TKA u zadnjih 6 godina: 9 u
2004. godini, 30 u 2005, 32 u 2006, 91 u 2007, 150 u
2008, 194 u 2009, 245 u 2010, i 60 do sada u 2011.
Uveden Registar implantata za primarne i revizione
endoproteze koljena ( i kuka ).
possible. Results also prove that restitution of the
anatomic centre of hip rotation is both the most decisive
and the most predictive factor for good clinical and
radiological result of the surgery.
Zaključak: Aloartroplastika je metoda izbora u liječenju
pacijenata sa uznapredovalim artrozama koljena.
Pravilna indikacija za operativno liječenje je prvi korak u
hirurškom
liječenju
ovih
pacijenata.
Pažljivo
preoperativno planiranje i kvalitetan izbor implantata su
osnovni preduslovi za dobar rezultat. Uigranost hirurškog
tima i kvalitetna logistička podrška ustanove su
neophodni za dobar rezultat hirurškog liječenja. Pacijenti
su zadovoljni brzim oporavkom i povratkom aktivnostima
svakodnevnog života.
HIRURŠKI TRETMAN
KOMPLIKACIJA LIJEČENIH PRELOMA KUKA
148.
Željko Jovičid, Slavko Manojlovid,
Siniša Bijeljac, Goran Talid, Petar Cvijid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Među najčešdim komplikacijama preloma kuka
nalazi se pseudoartroza, posttraumatske koksartroze, te
loše srasli prelomi (fractura male sanata). Najčešdi uzroci
nastanka komplikacija su nestabilna fiksacija, loše
primijenjena ili pogrešno odabrana osteosinteza, slab
biološki potencijal kosti, a jedini odgovarajudi način
liječenja je hirurški.
147.
PRIMARY TOTAL HIP REPLACEMENT
IN CASES OF HIGH LUXATION OF THE HIP IN ADULTS
Ispitanici i metode: Retrospektivnom studijom su
obuhvadeni svi pacijenti sa komplikacijama preloma kuka
zbrinuti na ortopedskom odjeljenju u Zavod za fizikalnu
medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid” Banja
Luka, u periodu od septembra 2003. do jula 2009.
Prosječna starost pradenih pacijenata je 59,76 godina. Od
ukupno 56 pacijenata (25 žena, 31 muškarac) indikacija
za operaciju kod 28 pacijenata je bila pseudoartroza, kod
22 koksartroza, a kod 6 fractura male sanata.
Slavko Manojlovid, Siniša Bijeljac, Stanislav Palija,
Petar Cvijid, Tatjana Nožica Radulovid
Institute of Physical Medicine and Rehabilitation
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Introduction: Anatomic features of bones and soft tissues
which are present in high luxation of the hip require a
different surgical logic when performing total hip
replacement (THR) surgery. Soft tissues changes present
as insufficient muscles and shortened neurovascular
fascicle. Changes in bone tissue are characterized with
deformed femur, extended diaphysis, narrowed femoral
channel and an undeveloped acetabulum.
Rezultati: Najčešde komplikacije preloma kuka su
pseudoartroza, a zatim koksartroza i u maloj mjeri
fractura male sanata, te da se neznatno češde javljaju
kod muškaraca. Najčešdi način rješavanja komplikacija
preloma kuka je ugradnja totalne endoproteze (kod 51
pacijenta i to 38 bescementnih, 12 cementnih i jedna
hibridna), dok je kod pet pacijenata urađena
osteosinteza.
Patients and methods: In our institution from October
2003 till October 2009 was done 1,350 primary THR, 34
patients (between 27 and 75 years) with high luxation of
the hip (2,52%). Among 34 patients, 27 patients had
congenital dysplasia of the hip (CDH) and 7 patients
developed luxation as a consequence of the postnatal
septic osteoarthritis of the hip. An average discrepancy in
leg length was 5,75 cm. Surgical technique includes
surgical reposition of the luxated hip along with
lengthening of the shorter leg up to the equalization,
restitution of the natural centre of hip rotation,
subtrochanteric osteotomy and THR.
Zaključak: Jedini odgovarajudi način liječenja komplikacija
preloma kuka je hirurško liječenje. Primjenjuju se metode
rekonstruktivne
koštane
operacije:
osteotomije,
transplantacije kosti, stabilna osteosinteza i implantacija
endoproteze, što je i najčešdi metod liječenja u Zavodu za
fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”,
Banja Luka.
Results: All patients were followed clinical tests,
radiological and functional (preoperative Harris hip Score
(HHS) was 48, after 6 months 79, preoperative value of
Womac Index was 40.62, after 6 months was 18.3). The
leg length equalization was achieved in 23 patients while
shortening of 1 cm remained in 11 patients.
Conclusions: Early results in patients with highly luxated
hips who were treated according to the described
protocol confirm that the leg length equalization is
59
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
149.
150.
HIRURŠKI TRETMAN
PRELOMA PROKSIMALNOG OKRAJKA FEMURA
UVOĐENJE PROCEDURE UGRADNJE TOTALNE
ENDOPROTEZE KUKA U BOLNICI BRČKO
Slavko Manojlovid, Siniša Bijeljac,
Željko Jovičid, Goran Talid, Bojan Miholjčid
Nebojša Mraovid, Mihail Mokeev,
Daut Hadžid, Slavko Manojlovid*
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Bolnica Brčko;
*Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Pod prelomima proksimalnog okrajka femura
podrazumijevamo prelome vrata i glave femura, velikog i
malog trohantera, intertrohanterne i subtrohanterne
prelome. Najčešdi uzroci preloma su padovi, pogotovo
kod starijih od 65 godina (osteoporoza). U liječenju se
primjenjuje operativni tretman, koji podrazumijeva
osteosintezu (kondilarna ploča i „Dynamic Hip Screw”,
DHS) ili aloartroplastiku (implantacija endoproteze).
Uvod: Počevši od 1996. godine u Bolnici Brčko se vrši
zbrinjavanje određenih vrsta preloma vrata butne kosti
parcijalnim protezama. Porast potreba da se i
degenerativna oštedenja zgloba kuka rešavaju
operativno, doveo je do toga da se 2008. godine i u
bolnici u Brčkom počelo sa operacijama ugradnje totalnih
proteza kuka uz pomod kolega iz Zavoda za fizikalnu
medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”.
Ispitanici i metode: Studijom je obuhvadeno 117
pacijenata (94 žene, 23 muškarca) sa prelomom
proksimalnog okrajka femura zbrinutih na ortopedskom
odjeljenju Zavoda za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka, u periodu od
septembra 2003. do jula 2009. Prosječna starost pradenih
pacijenata je 71,07 godina. Kod 85 pacijenata ugrađena
je totalna endoproteza (42 bescementne, 37 cementnih,
četiri hibridne, jedna tumorska), kod 20 parcijalna
endoproteza, a kod 12 pacijenata je urađena
osteosinteza (šest kondilarnom pločom, šest DHS).
Cilj: Željela su da se prikažu rana iskustva u ugradnji
totalne endoproteze kuka.
Bolesnici: U periodu od marta 2008. do aprila 2011.
godine ugrađena je totalna endoproteza kuka kod 66
pacijenata (41 žena i 25 muškaraca, prosečne starosti 65
godina).
Rezultati: Sve operacije, osim jedne, su rađene
posterolateralnim pristupom. Ugrađivane su totalne
endoproteze i to 64 bescementne, 1 cementna i 1
"hibridna". Jedan pacijent je egzitirao. Od komplikacija
registrovano je 8 ranih luksacija, od kojih je 7 riješeno
zatvorenom repozicijom a 1 operativnom revizijom.
Obostrano je operisano 6 pacijenata. Duboke venske
tromboze i infekcije nije bilo. Praden je neposredni
postoperativni period, te pradenje tokom 2 mjeseca do 3
godine. Svi pacijenti su osposobljeni za samostalno
kretanje i život.
Rezultati: Prelom proksimalnog okrajka femura se znatno
češde javlja kod žena i to u odnosu 4:1. Vedina pacijenata
je definitivno zbrinuta ugradnjom totalne endoproteze.
Od komplikacija utvrđene su: dva smrtna ishoda (unutar
tri nedjelje od operacije), pet infekcija rane, pet dubokih
venskih tromboza, pneumonije i uroinfekcije.
Zaključak: Za izbor najboljeg tretmana neophodna je
adekvatna klasifikacija (Garden), kao i osvrt na
lokalizaciju preloma, opšte stanje, vitalnost i dob
pacijenta. Svi pacijenti su liječeni operativno, što u
odnosu na konzervativno liječenje ima prednost u bržoj
mobilizaciji, stabilnijem hodu, kradoj hospitalizaciji i
smanjenju troškova liječenja. U početku je svim starijim
pacijentima implantirana parcijalna endoproteza.
Međutim, u posljednje dvije godine, svim pokretnim i
aktivnim pacijentima implantira se totalna endoproteza.
Zaključak: Usjpeh operacija i zadovoljni pacijenti
opravdali su uvođenje složene ortopedske procedure u
Bolnici Brčko, tako da osim u komplikovanim slučajevima,
pacijenti ne moraju da se operišu u drugim centrima, što
predstavlja značajnu finansijsku uštedu.
151.
ISKUSTVA U PRIMJENI ARTROSKOPSKE HIRURGIJE
KOLJENA U ZAVODU ZA FIZIKALNU MEDICINU I
REHABILITACIJU „DR MIROSLAV ZOTOVID”
Siniša Bijeljac, Slavko Manojlovid, Stanislav Palija,
Željko Jovičid, Bojan Kuzmanovid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Artroskopska hirurgija predstavlja dijagnostičkoterapijsku proceduru kojom se, posebnom opremom i
instrumentima kroz male otvore, vrši pregled i ispitivanje
60
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
svih struktura unutrašnjosti zgloba i preduzimaju
potrebni terapijski zahvati.
fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid” u
periodu od januara 1996. do jula 2009. Svi operisani su
bili muškarci, starosti od 22 do 39 godina (prosječno 28
godina). Četrnaest pacijenata su bili aktivni sportisti
(rukomet, fudbal, košarka).
Cilj: Prikazati rezultate artroskopske hirurgije u Zavodu za
fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”.
Materijal i metode: U periodu od avgusta 2006. do
septembra 2009. godine, u Zavodu za fizikalnu medicinu i
rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid" urađeno je 368
artroskopskih zahvata na koljenu. Analizom je
obuhvadeno 295 pacijenata (192 muškarca i 103 žene)
liječenih zbog sportskog traumatizma.
Rezultati: U 85% slučajeva dobijeni su odlični ili vrlo dobri
rezultati (puni obim pokreta u zglobu ramena bez bola i
potpuni povratak sportu, tj. svakodnevnim aktivnostima).
U 15% slučajeva rezultati su bili dobri, gdje je aktivnost
pacijenta ostala blago ograničena, a pokreti smanjeni u
blažem stepenu. Komplikacije nisu zabilježene. Svi
pacijenti su pradeni najkrade u roku od 6 mjeseci.
Rezultati: Učinjeno je 129 artroskopskih rekonstrukcija
prednjeg ukrštenog ligamenta (LCA) tetivama jednog od
zadnjih bedrenih mišida (m. semitendinosus, m. semimembranosus, m. biceps femoris) (engl. hamstring). Kod
73 pacijenta u istom aktu je urađena i meniscektomija,
166 izolovanih artroskopskih meniscektomija, dok se
ostatak odnosio na ostale artroskopske procedure
koljena (ekstrakcije slobodnih i stranih zglobnih tijela,
debridmana oštedene hrskavice, redukcije sinovije zbog
vilonodularnog sinovitisa, redukcije masnog jastučeta).
Aktivnih sportista je bilo 34% (rukomet 38, fudbal 32,
košarka 11, odbojka 8, tenis 6, ostalo 5), a 66% su bili
rekreativci. Period pradenja pacijenata je bio od 1 do 36
mjeseci (prosječno 22 mjeseca). Pacijenti su pradeni
klinički i funkcionalnim testovima. Rane i kasne
komplikacije su zabilježene kod nekolicine pacijenata, a
naknadno su uspješno zbrinute.
Zaključak: U klasičnoj hirurgiji recidivantne luksacije
ramena Bristow procedura je metoda izbora za mlade i
aktivne pacijente. Za starije pacijente i dalje ostaje
aktuelna operacija po Putti-Platt, koja je tehnički manje
zahtijevna i daje slabiji funkcionalni rezultat, što može
odgovoriti smanjenim potrebama starijih pacijenata.
153.
CEMENTLESS MODULAR FEMORAL STEM
IN REVISION OF HIP ENDOPROSTHESIS
Slavko Manojlovid, Siniša Bijeljac, Željko Jovičid,
Stanislav Palija, Bojan Kuzmanovid
Institute of Physical Medicine and Rehabilitation
„Dr Miroslav Zotovid”
Zaključak: Artroskopske procedure u dijagnostici i terapiji
povreda i oboljenja zglobova značajne su prvenstveno
zbog kratke hospitalizacije, malih incizija kože, redukcije
postoperativnog morbiditeta, smanjenja troškova
liječenja, skradenja vremena rehabilitacije i bržeg
povratka svakodnevnim aktivnostima.
Introduction: Revision hip surgery is the most demanding
surgery in hip aloarthroplasty whose aim is to
rehabilitate normal biomechanics of hip joint as to
rehabilitate patients for normal life activities. One of the
biggest problems in these surgeries is lack of bone mass
of proximal femur.
152.
Patients and Methods: Scientific paper involved 27
patients who were operated in our institution from
October 2003 till October 2009. Surgical indications for
revision were aseptic loosening of femoral component in
19 patients, secondary implantation of endoprosthesis
after removing due to infection in 4 patients and 3
patients had periprosthetic fractures. Twenty one
patients had also revision of acetabular cup. All patients
were implanted same modular stem.
Uvod: Bristow procedura je operativni zahvat pri kojem
se transpozicijom processus coracoideus sa tetivom m.
coracobrachialis i tetivom kratke glave m. biceps brachii
na donju polovinu glenoida pojačava njegov prednji zid i
ranije insuficijentna prednja kapsula, te na taj način
sprečava luksacija glave humerusa u položaju abdukcije i
vanjske rotacije.
Results: An average observation period was 39 months
(18 to 54 months). All patients were followed clinical
tests, radiological and functional (preoperative HHS was
47, after 6 months, 77, preoperative value of Womac
Index was 52.39, after 6 months was 12.71). Detected
complications were: 3 iatrogenic fractures of the femur,
2 luxations; one was solved with closed reposition and
the other one by reintervention where we did correction
of anteversion of femoral component and change the
stem length and 1 subsidence 6 months after surgery. So
far there were no X-ray nor clinical signs of aseptic stem
loosening. In 19 patients was achived the leg lenght
BRISTOW PROCEDURA U TRETMANU
PREDNJE RECIDIVNE LUKSACIJE RAMENA
Slavko Manojlovid, Siniša Bijeljac, Goran Talid,
Bojan Kuzmanovid, Stanislav Palija
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Cilj: Željeli su se prikazati rezultati liječenja prednje
recidivne luksacije ramena primjenom Bristow
procedure.
Bolesnici: Retrospektivnom studijom je obuhvadeno 27
pacijenata tretiranih Bristow procedurom u Kliničkom
centru Banja Luka i na Ortopedskom odjeljenju Zavoda za
61
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
equalization, while shortening of 1 cm remained in 8
patients.
155.
IMPLANTACIJA KRATKOG BESCEMENTNOG STEMA
Conclusions: This type of endoprothesis is easy to use
and it has variety of proximal and distal components size
and precise instruments. Hopefully our future experience
will confirm our present satisfaction.
Željko Jovičid, Slavko Manojlovid,
Goran Talid, Petar Cvijid, Bojan Kuzmanovid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
154.
Uvod: Bescementna endoproteza kuka sa kratkim
stemom obezbjeđuje metafiznu fiksaciju, bolje očuvanje
kosti kao i prstena vrata femura. Indikacije za upotrebu
ove vrste stema su disproporcija između metafiznog i
dijafiznog dijela femura (urođena ili stečena) i deformitet
metafizno-dijafiznog prelaza femura.
CONVERSION OPEN REDUCTION AND INTERNAL
FIXATION INTO TOTAL HIP REPLACEMENT
Željko Jovičid, Siniša Bijeljac, Slavko Manojlovid,
Goran Talid, Bojan Kuzmanovid
Institute of Physical Medicine and Rehabilitation
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Cilj: Prikazati vlastita iskustava u primjeni kratkog stema
prilikom implantacije totalne endoproteze kuka.
Ispitanici i metode: Radom su obuhvadena 33 pacijenta
(27 žena, 6 muškaraca) koji su operisani u Zavodu za
fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”,
Banja Luka u periodu od decembra 2008. do juna 2010.
Najstariji pacijent je imao 64, a najmlađi 32 godine.
Operativna tehnika je bila standardna za implantaciju
bescementne endoproteze kuka. Provođena je
antibiotska profilaksa, te tromboembolijska profilaksa
reviparinom ili enoksaparinom, najmanje 14 dana.
Pacijenti su uključeni u program rane rehabilitacije i
dozvoljavan je pun oslonac na operisanu nogu prvi
postoperativni dan. Svi pacijenti su pradeni radiografski i
funkcionalno (HHS, Womac index).
Introduction: Among the most common indications for
conversion open reduction and internal fixation (ORIF)
into total hip replacement (THR) we can find
pseudoarthrosis, avascular necrosis of femoral head,
fractura male sanata and coxathrosis after ORIF.
Unstable fixation, osteosynthesis poorly applied,
incorrectly selected osteosynthesis and weak biological
potential of bones are the most common causes
occurrence of complications, and THR is most
appropriate way of treatment
Patients and Methods: This is a retrospective study which
included all patients with complications of hip fractures
treated with ORIF, in the period from September 2003
until October 2009, at Institute of Physical Medicine and
Rehabilitation „Dr Miroslav Zotovid”. The average age of
accompanied patients was 58.42 years. Of the total 61
patients (27 women, 34 men) indications for surgery
were pseudoarthrosis in 30 patients, coxarthrosis in 24
patients and fractura male sanata in 7 patients.
Conversion ORIF into THR did with 43 cementless
prosthesis, 15 cement prosthesis, 2 hybrid and 1 modular
prosthesis.
Rezultati: Kod ugradnje ovog stema nije bilo osteolize,
potonuda stema, kao ni drugih komplikacija (prelomi
velikog trohantera, luksacije, lateralne perforacije
femura). Stem je idealan za implantaciju kod povedane
zakrivljenosti femura, a kod uskog femoralnog kanala
femoralna preparacija je jednostavnija i incizija je krada
za prosječno 3 cm.
Zaključak: Kratki stem omogudava jednostavnu tehniku
implantiranja i centriranja, uz korišdenje vrlo preciznog
instrumentarijuma. Idealna je opcija za mlađe pacijente.
Results: All patients were followed by clinical tests,
radiological and functional, Harris Hip Score (it was 44
preoperatively and 79 after 6 months) and Womac Index
(it was 54.11 preoperatively, 34.82 postoperatively and
13.59 after 6 months). Complications after THR were
intraoperative (2 femur diaphysis fractures and 2
trochanter fractures), early postoperative (1 luxation, 3
DVT, 6 hematomas, 1 pneumonia and 2 ITU) and late
postoperative (1 luxation, 3 periartcular calcifications
and 1 early loosening).
156.
IMPLANTATION OF THE CEMENTLESS ACETABULAR CUP
IN INSUFFICIENT ACETABULUM
Slavko Manojlovid, Siniša Bijeljac, Željko Jovičid,
Stanislav Palija, Tatjana Nožica Radulovid
Institute of Physical Medicine and Rehabilitation
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Conclusions: Implantation of total hip endoprosthesis is
the method of choice in treatment of complications of
treated hip fractures at Institute of Physical Medicine
and Rehabilitation „Dr Miroslav Zotovid”. Careful
planning preoperatively and selection of high quality
implants are the basic prerequisites for a good result.
Introduction: Under the insufficient acetabulum we
consider every defect of bone walls of acetabulum,
ranging from simple defects affecting one wall up to the
combined defects including pelvic discontinuities. There
are different modes of reconstruction with biological and
non biological fixation and different types of grephones
that are used for reconstruction of missing parts of
62
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
acetabulum. It is important to respect indications, age,
contraindications, good preoperative planning and
accurate surgical procedure.
slučajeva, dehiscencija operativne rane 4 (3,23%), artroze
(tibio-fibularna i talokruralna), 3 (2,42%), fractura male
sanata 2 (1,61%) i Sudeckova bolest u 3 (2,42%) slučaja.
Tibiofibularna sinostoza nije registrovana najmanje dvije
godine nakon operacije.
Patients and methods: This study includes 92 patients
with insufficient acetabulum that underwent surgery at
Institute of Physical Medicine and Rehabilitation „Dr
Miroslav Zotovid”, Banja Luka, 75 with biological and 15
with non biological fixation in the last 3 years. All
patients were given low molecular heparin during 3
weeks and antibiotics during 3 days. Weight bearing was
allowed from 7 to 42 days depending on what was found
intraoperativly.
Zaključak: Primjena navedenih operativnih tehnika dala
je dobre rezultate liječenja sa malobrojnim
komplikacijama, koje bi se mogle smanjiti operacijom u
prvom danu nakon povrede i ranom rehabilitacijom.
158.
HIRURŠKO LIJEČENJE
RUPTURE AHILOVE TETIVE
Results: Patients were followed up cca 29 months (6 to
32 months) clinically, using X-rays and laboratory tests
and functionaly (HHS and Womac Index). We had one
homogrephone resorption taken from bone bank that
was treated with reintervention. So far there were no
signs of aseptic loosening of acetabular cup. All patients
were trained to walk without assistive devices and 19
patienst had 1 cm abreviation.
Željko Jovičid, Slavko Manojlovid, Siniša Bijeljac,
Bojan Kuzmanovid, Petar Cvijid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Ruptura Ahilove tetive se najčešde javlja kao
posljedica indirektne traume prethodno degenerativno
izmijenjene tetive. Najčešde se javlja kod sportista,
naročito muškaraca. Učestalost u opštoj populaciji iznosi
oko 0,2%.
Conclusions: We came up to conclusion that early results
in reconstruction insuffitient acetabulum with biological
fixation are encouraging and that restitution of
anatomical center of hip rotation is the most important
for good clinical and radiological outcome.
Materijal i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 55
pacijenata (52 muškaraca i 3 žene) sa rupturom Ahilove
tetive (kod 5 obostrano), operisanih u Klinici za
ortopediju i traumatologiju Kliničkog centra Banja Luka i
Ortopedskom odjeljenju Zavoda za fizikalnu medicinu i
rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid” Banja Luka od 1991.
do 2009. godine. Prosječna starost pacijenata bila je
42,35 godina. Do 2008. godine korišdena je metoda
ahilotenoplastike po Shigou, a od 2008. godine metoda
perkutane suture.
157.
OPERATIVNO LIJEČENJE
PRELOMA SKOČNOG ZGLOBA
Nikola Gavrid, Aleksandra Hadžiavdid
Opšta bolnica Doboj
Uvod: Ograničen prostor zglobne viljuške koju čine
distalni krajevi tibije i fibule i rotacija talusa pod dejstvom
direktne, češde indirektne sile dovodi do povreda
koštanoligamentarnih struktura skočnog zgloba.
Rezultati: Ruptura Ahilove tetive se najčešde javlja kod
muškaraca srednje životne dobi. Hirurško liječenje je bila
metoda izbora kod svih pacijenata. Kod vedine je
postignut odličan ili vrlo dobar rezultat liječenja. Od
komplikacija javilo se usporeno zarastanje rane kod
jednog pacijenta.
Cilj: Analizirati rezultate operativnog liječenja koštanoligamentarnih struktura skočnog zgloba, bimaleolarni i
trimaleolarni prelom.
Zaključak: Najbolji način liječenja rupture Ahilove tetive
je hirurški. Kod mlađih pacijenata metoda izbora je
perkutana sutura, zbog kradeg postoperativnog oporavka
i vremena rehabilitacije, kao i bržeg povratka
aktivnostima svakodnevnog života.
Materijal i metode: Analizirani su rezultati operativnog
liječenja 124 pacijenta sa prelomom u skočnom zglobu
na Ortopedsko-traumatološkom odjeljenju Opšte bolnice
Doboj od 2005. do 2009. godine. Operativno su zbrinuti
pacijenti sa bimaleolarnim prelomom tip B i C (WeberDanisova klasifikacija) i trimaleolarni prelomi, gdje je
tredi ulomak bio vedi od tredine zglobne površine. Prelom
lateralnog fibularnog maleolusa je zbrinjavan pločom, a
medijalni maleolus i Volkmannov trougao šrafovima.
Rezultati: Od 124 operativno liječenih, 63 (50,81%) su
muškog pola, a 61 (49,19%) ženskog. Najvedi broj
pacijenata 92 (74,19%) je u dobi od 18 do 65 godina
starosti, što predstavlja radno najaktivniju populaciju. Sa
bimaleolarnim prelomima su bila njih 82 (66,13%), a 42
(33,87%) sa trimaleolarnim. Najčešde komplikacije bile su
vezane za kožu (fliktene i manje nekroze), u 7 (5,65%)
63
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
159.
160.
LATERALNI PRISTUP
KOD VALGUS DEFORMITETA KOLJENA
LUKSACIJA KAO KOMPLIKACIJA
ALOARTROPLASTIKE KUKA
Siniša Bijeljac, Slavko Manojlovid,
Goran Talid, Petar Cvijid, Bojan Kuzmanovid
Maksim Kovačevid, Marijana Kovačevid,
Milivoje Dostid, Sanja Marid, Siniša Ristid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Uvod: Kod deformiteta koljena sa valgus angulacijom
vedom od 10° dolazi do istezanja medijalnih mekotkivnih
struktura i do umjerene ili teže hipoplazije lateralnog
kondila. Pored toga, dolazi do određenog stepena
lateralizacije patele, spoljašnje rotacije tibije i unutrašnje
rotacije femura. Uzroci valgus deformiteta koljena su
razni poremedaji koji uzrokuju slabost i/ili uništavanje
koštanog i vezivnog tkiva, kompenzacije drugih statičkih
promjena i idiopatski.
Uvod: Luksacija je jedna od najznačajnijih komplikacija
nakon aloartroplastike kuka. Uzroci luksacija mogu biti
faktori koji potiču od pacijenta, hirurški faktori ili
kombinacija obaju.
Cilj: Ispitati učestalost luksacija nakon aloartroplastike
kuka.
Materijal i metode: Ispitani su pacijenti kojima je
urađena aloartroplastična operacija na kuku u
Ortopedskoj službi Hirurškog odjeljenja Kliničkog centra
Istočno Sarajevo u Foči u periodu od 1999. do 2007.
godine.
Cilj: Prikazati prednosti lateralnog pristupa kod
implantacije totalne endoproteze koljena zbog
degenerativne gonartroze pradene valgus angulacijom
koljena vedom od 10° i patelarnom dislokacijom ili
subluksacijom.
Rezultati: U ispitivanom periodu implantirano je 245
endoproteza kuka (130 hemiartroplastika i 115 totalnh
aloartroplastika kuka). Učestalost luksacija endoproteze
bila je 2,0%. Upotrebljavani su anterolateralni i zadnji
pristup. Nisu nađene statistički značajne razlike u
učestalosti luksacija između ova dva pristupa.
Ispitanici i metode: Radom su obuhvadena 32 pacijenta
(26 žena, 6 muškaraca) koji su operisani u Zavod za
fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”
Banja Luka u periodu od maja 2008. do jula 2010. godine.
Primijenjena je tehnika lateralnog pristupa zglobu
koljena. Provođena je antibiotska profilaksa cefazolinom
jedan dan, te trombo-embolijska profilaksa reviparinom
ili enoksaparinom, najmanje 14 dana. Pacijenti su
uključeni u program rane rehabilitacije i dozvoljavan je
pun oslonac na operisanu nogu prvi postoperativni dan.
Svi pacijenti su pradeni radiografski i funkcionalno (HHS,
Womac index).
Zaključak: Učestalost luksacija endoproteze je odgovarala
podacima iz dostupne literature. Za razliku od podataka
iz literature, nije nađena statistički značajna razlika
odnosa dislokacija i operativnog pristupa. Unapređenje
preoperativnog planiranja, hirurške tehnike, preventivno
djelovanje i dalje smanjenje učestalosti luksacija nakon
aloartroplastike kuka su ciljevi kojima bi trebalo težiti u
bududnosti.
Rezultati: Radi se o veoma izazovnoj i zahtjevnoj hirurgiji,
koja ima niz prednosti u odnosu na medijalni pristup kod
pacijentata sa valgus angulacijom koljena vedom od 10°.
Naime, samim pristupom oslobađa se i uravnotežuje
pokret, čuva se vaskularizacija i poboljšava stabilnost
patele, što sve zajedno omogudava brže vradanje
aktivnostima svakodnevnog života.
161.
ISKUSTVA U IMPLANTACIJI BESCEMENTNE
METAL-METAL PROTEZE KUKA U ORTOPEDSKOM
ODJELJENJU ZAVODA ZA FIZIKALNU MEDICINU I
REHABILITACIJU „DR MIROSLAV ZOTOVID”
Željko Jovičid, Slavko Manojlovid, Siniša Bijeljac,
Bojan Kuzmanovid, Bojan Miholjčid
Zaključak: Lateralni pristup zbog svojih prednosti
predstavlja tehniku izbora prilikom implantacije totalne
endoproteze koljena kod valgus angulacije koljena vede
od 10°.
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Bescementna metal-metal endoproteza kuka
podrazumijeva kombinaciju velike glave i acetabularne
kape bez polietilenskog inserta, tj. kontaktnu površinu
metal na metal. Uglavnom se ugrađuje mlađim
muškarcima između 40 i 65 godina. Ova proteza
omoguduje bavljenje, čak i zahtjevnim sportskim
aktivnostima.
Cilj: Prikazati iskustava hirurga Ortopedskog odjeljenja
Zavoda za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav
Zotovid” u primjeni metal-metal totalne endoproteze
64
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
kuka i dokazivanje opravdanost njene implantacije kod
muškaraca srednje životne dobi u punoj aktivnosti, kod
kojih je dijagnostikovana primarna ili sekundarna
koksartroza.
Ortopedskom odjeljenju Zavoda za fizikalnu medicinu i
rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid” u periodu 1. marta do
10. jula 2010, tretirani oralnom tromboprofilaksom
rivaroksabanom, kao i pacijenti tretirani standardnom
tromboprofilaksom reviparinom i enoksaparinom. U obje
grupe provođena je rana mobilizacija i druge metode
fizičke tromboprofilakse. Rivaroksaban je ordiniran u dozi
od 10 mg na dan, i to prva 8 sati nakon operacije, zatim
tokom 2 sedmice nakon operacije na koljenu, te 5
sedmica nakon operacije na kuku. Reviparin s.c. u dozi
3.436 IU, i enoksaparin s.c. u dozi 4.000 IU ordiniran je
jednom dnevno i to prva doza veče prije operacije, te se
kontinuirano nastavlja 14 dana postoperativno.
Ispitanici i metode: Radom je obuhvadeno 59 pacijenata
koji su operisani u Zavodu za fizikalnu medicinu i
rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid” u periodu od juna
2008. do jula 2010. Svi pacijenti su bili muškarci, starosti
od 39 do 60 godina. Pacijentima je implantirarana
bescementna acetabularna komponenta tipa Magnum
(49 pacijenata) i ASR (10 pacijenata), kao i bescementni
stem tipa Corail (44 pacijenta), Taperloc (12 pacijenta) i
Taperloc microhip (tri pacijenta). Operativna tehnika je
bila standardna za implantaciju bescementne
endoproteze kuka. Provođena je antibiotska profilaksa
cefazolinom 1 dan, te tromboembolijska profilaksa
reviparinom ili enoksaparinom 14 dana. Pacijenti su
uključeni u program rane rehabilitacije i dozvoljavan je
pun oslonac na operisanu nogu prvi postoperativni dan.
Svi pacijenti su pradeni radiografski i funkcionalno (HHS,
Womac indeks).
Rezultati: Rane tromboze dubokih vena nisu uočene ni u
jednoj grupi. Komplikacija u vidu pojačanog i produženog
krvarenja, vedih hematoma i sl. utvrđene su sporadično u
manjoj mjeri, bez signifikantne razlike kod pacijenata na
oralnoj ili konvencionalnoj tromboprofilaksi. Kod
peroralne
profilakse
je
primijedeno
manje
intraoperativno krvarenje.
Zaključak: Oralna tromboprofilaksa ima značajno mjesto
u aloplastici kuka i koljena i zadovoljava iste kriterijume,
kao konvencionalna supkutana profilaksa.
Rezultati: Kod svih pacijenata postignut je pun obim
pokreta i brže vradanje aktivnostima svakodnevnog
života. Komplikacija nije bilo. Kod nekoliko pacijenata je
zabilježen bol u preponi.
163.
Zaključak: Bescementna metal-metal endoproteza kuka
omoguduje pun obim pokreta u operisanom kuku i brz
povratak aktivnostima svakodnevnog života. Smanjuje se
rizik od dislokacije i idealno je rješenje za mlađe, visoko
zahtjevne pacijente.
POČETNA ISKUSTVA U IMPLANTACIJI
PARCIJALNE UNIKONDILARNE PROTEZE KOLJENA
U ORTOPEDSKOM ODJELJENJU ZAVODA
ZA FIZIKALNU MEDICINU I REHABILITACIJU
„DR MIROSLAV ZOTOVID”
Slavko Manojlovid, Siniša Bijeljac, Željko Jovičid,
Goran Talid, Bojan Miholjčid
162.
ISKUSTVA U PRIMJENI ORALNE TROMBOPROFILAKSE U
ALOPLASTIČNOJ HIRURGIJI KUKA I KOLJENA U
ORTOPEDSKOM ODJELJENJU ZAVODA ZA
FIZIKALNU MEDICINU I REHABILITACIJU
„DR MIROSLAV ZOTOVID”
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Unikondilarna proteza koljena je parcijalna proteza
namijenjena za hirurško liječenje artroze samo jedne
strane koljena (u vedini slučajeva medijalnog
kompartmana). Pri implantaciji unikondilarne proteze
koljena uklanja se oko 75% manje kosti i hrskavice, nego
prilikom implantacije totalne endoproteze koljena.
Samim tim, predstavlja idealan tretman za pacijente sa
unikompartmentalnim osteoartritisom koljena, kod kojih
postoji mogudnost potrebe kasnije revizione hirurgije.
Bojan Kuzmanovid, Gordana Ljubojevid, Željko Jovičid,
Goran Talid, Bojan Miholjčid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Tromboembolizam predstavlja jednu od najtežih
ranih komplikacija nakon velikih ortopedskih zahvata na
zglobu kuka i koljena. Profilaksa se konvencionalno
provodi nisko-molekuranim heparinima supkutano.
Oralna trombo-profilaksa predstavlja značajan novitet i
bududnost u ovoj oblasti.
Cilj: Prikazivanje prednosti i opravdanosti implantacije
unikondilarne parcijalne proteze koljena kod postojanja
indikacija za njenu ugradnju.
Ispitanici i metode: Radom je obuhvaden 31 pacijent (28
žena, 3 muškaraca) koji su operisani u Zavodu za fizikalnu
medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid” Banja Luka
u periodu od juna 2009. do jula 2010. Najmlađi pacijent
je imao 54, a najstariji 78 godina. Isključujudi kriterijumi
za implantaciju ove proteze su insuficijencija LCA i
artroza lateralnog kompartmana. Operativna tehnika je
podrazumijevala medijalni pristup zglobu koljena.
Cilj: Prikazati iskustva ljekara Ortopedskog odjeljenja
Zavoda za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav
Zotovid” u primjeni oralne tromboprofilakse u poređenju
sa konvencionalnim načinom profilakse, te ukazati na, do
sada zapažene, prednosti i nedostatke.
Ispitanici i metode: Radom su obuhvadeni pacijenti
podvrgnuti aloplastičnim operacijama kuka i koljena na
65
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Provođena je antibiotska profilaksa cefazolinom 1 dan, te
tromboembolijska
profilaksa
reviparinom
ili
enoksaparinom 14 dana. Pacijenti su uključeni u program
rane rehabilitacije i dozvoljavan je pun oslonac na
operisanu nogu prvi postoperativni dan. Svi pacijenti su
pradeni radiografski i funkcionalno (HHS, Womac index).
dobila placebo. Neposredni postoperativni fizikalni
tretman se lakše provodio u grupi pacijenata koji su
primali kombinaciju lijekova.
Zaključak: Lokalna infiltrativna analgezija značajno
redukuje nivo postoperativnog bola i planira se njena
rutinska primjena u svakodnevnoj praksi.
Rezultati:
Implantacija
parcijalne
unikondilarne
endoproteze koljena je manje invazivna, manje bolna,
omogudava brži oporavak i pruža vedi obim pokreta,
nego kod pacijenata sa implantiranom totalnom
endoprotezom koljena.
165.
REKONSTURKCIJA PREDNJEG UKRŠTENOG LIGAMENTA
KOD POVREDA SPORTISTA
Zaključak: Osteoartritis se uglavnom javlja prvo u
medijalnom kompartmanu koljena, pa se implantacijom
parcijalne unikondilarne endoproteze koljena može
sačuvati više zdrave kosti, hrskavice i mekih tkiva, te
spriječiti ili odgoditi implantacija totalne endoproteze
koljena.
Stanislav Palija, Siniša Bijeljac, Dragana Dragičevid,
Petar Cvijid, Bojan Kuzmanovid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Ruptura prednjeg ukrštenog ligamenta
(ligamentum cruciatum anterius, LCA) je izuzetno česta
povreda koljena, a često je i uzrok naglog okončanja
uspješnih sportskih karijera. Posljedice povrede su trajne
i dovode do hronične anterolateralne rotatorne
nestabilnosti, a vremenom i do degenerativnih promjena
koljena. Artroskopska rekonstrukcija LCA predstavlja
metodu izbora u liječenju ove povrede, posebno za
sportski aktivne pacijente.
164.
ULOGA LOKALNE INFILTRATIVNE ANALGEZIJE
U ARTROPLASTICI KOLJENA
Petar Cvijid, Anita Ristanovid, Tatjana Budma, Gordana
Ljubojevid, Slobodanka Todorovid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Cilj: Prikazati rezultate operativno liječenih aktivnih
sportista, nakon artroskopske rekonstrukcije prednjeg
ukrštenog ligamenta, te njihov povratak sportskim
aktivnostima.
Uvod: Intenzitet postoperativnog bola nakon totalne
artroplastike koljena jedan je od najznačajnijih faktora
koji utiču na opšte stanje pacijenta, brzinu rehabilitacije,
dužinu i troškove bolničkog liječenja. Lokalna infiltrativna
analgezija predstavlja jednu od tehnika za smanjenje i
uklanjanje
intenziteta
bola
i
podrazumijeva
intraoperativnu aplikaciju lijeka ili kombinacije lijekova u
periartikularno tkivo operisanog zgloba, sa ciljem da se
smanji intenzitet postoperativnog bola.
Ispitanici i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 78
sportista (66 muškaraca i 12 žena, 65% aktivnih i 35%
rekreativaca), operisanih u Zavodu za fizikalnu medicinu i
rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka. Kod svih
pacijenata rađena je artroskopska ligamentoplastika
prednjeg ukrštenog ligamenta primjenom mekotkivnog
grafta. Tehnikom „single bundle” zbrinuto je 75
pacijenata, a „double bundle” tehnikom 3 pacijenta.
Analizirani su i upoređivani vrijednosti parametara
dobijenih kliničkim pregledom i funkcionalnim testovima
prije i nakon operacije.
Cilj: Utvrditi uticaj lokalne infiltrativne anlagezije na
intenzitet postoperativnog bola kod pacijenata
podvrgnutih implantaciji totalne endoproteze koljena, u
odnosu na placebo, a potom i na brzinu rehabilitacije
pacijenata i dužinu bolničkog liječenja.
Rezultati: Prosječan period pradenja je 19,6 mjeseci (10
do 34 mjeseca). Preoperativno je Lysholm skor iznosio
57,33, a postoperativno 92,64, dok je Tegner skor
preoperativno bio 2,43, a postoperativno 7,89.
Artrometrijska mjerenja pacijenata, prije operacije, u
prosjeku su bila 8,45 mm prednjeg pomjeranja tibije u
odnosu na femur, što je postoperativno korigovano u
prosjeku na 2,18 mm. Sportskim aktivnostima su se
vratila 64 pacijenta u mjeri kao prije povrede, dok 14 nije
(7 zbog promjene stila života, 5 zbog nesprovođenja
fizikalne terapije, a 2 zbog lošijeg operativnog rezultata).
Bolesnici i metode: Studija je osmišljena kao
prospektivna,
randomizirana,
dvostruko
slijepa.
Obuhvadeno je 80 pacijenata (podijeljeni u dvije grupe po
40) liječenih u Zavodu za fizikalnu medicinu i
rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka, u
periodu od marta do jula 2010. Tokom operativnog
zahvata pacijenti grupe A su intraartikularno dobijali
kombinaciju lijekova (meloksikam 15 mg, bupivakain 300
mg i adrenalin 0,3 mg), a pacijenti grupe B su dobijali
placebo (u vidu ekvivalentne zapremine fiziološkog
rastvora). Procjena bola vršena je vizuelnom analognom
skalom bola (1-5).
Zaključak: Tehnika anatomske rekonstrukcije, kojom se
obnavlja anatomija LCA predstavlja imperativ u liječenju
rupture prednjeg ukrštenog ligamenta, posebno kod
aktivnih profesionalnih sportista.
Rezultati: U grupi pacijenata koja je primala kombinaciju
lijekova (grupa A) zabilježeno je značajno smanjenje
intenziteta bola u odnosu na grupu pacijenata koja je
66
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
166.
using STG graft. 32 patients were treated with nonanatomical, 87 with anatomical single-bundle technique
and 10 patients with anatomical double bundle
technique. Nochplasty was done in 24 patients and
partial meniscectomy was done in 67 patients.
REPARACIJA MENISKUSA TEHNIKOM
„SPOLJA PREMA UNUTRA”
Siniša Bijeljac, Stanislav Palija, Goran Talid,
Petar Cvijid, Bojan Miholjčid
Results: Preoperative Lysholm score was 57.33, and 12
months postoperative 92.64. Preoperative Tegner
activity level was 2.43, and 12 months postoperative
7.89. Arthrometric measurements of patients before the
operation were in average 8.45 mm of anterior shift of
tibia in relation to femur which was corrected
postoperatively to 2.18 mm in average. The remaining
"mini" pivot shift postoperatively was found in 22
patients who had single-bundle technique. Five patients
(3,87%) had anterior tibia shift more than 2 mm (2-5
mm) after endobutton + endotack fixation.
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Artroskopski tretman povreda meniskusa je jedna
od najčešde izvođenih ortopedskih procedura. Povrede
se dešavaju, kako u sportu, tako i u svakodnevnim
životnim aktivnostima. Odstranjenje povrijeđenog dijela
meniskusa dovodi do brzog oporavka i oslobađanja od
tegoba, ali dugoročno pradenje pokazuje prerano
nastajanje degenerativnih promjena, uz različit stepen
gubitka stabilnosti koljena. Stoga je reparacija
povrijeđenog meniskusa za lezije koje imaju potencijal
zarastanja od velike važnosti za dugotrajnu funkciju
zgloba koljena.
Conclusions: Arthroscopy-assisted ACL reconstruction is
the treatment of choice, especially for young active
athletes. Anatomical reconstruction of ACL by singlebundle or double-bundle technique is fundamental for
full recovery of patients, their return to preinjury
activities and it is hope for good long-term prognosis.
Cilj: Prikazati mogudnost šivanja jednostavnom tehnikom
„spolja prema unutra” materijalom koji se nalazi u svakoj
operacionoj sali bez upotrebe skupih sistema.
168.
Ispitanici i metode: Tokom artroskopije, kako u spinalnoj,
regionalnoj, tako i u lokalnoj infiltrativnoj anesteziji, ako
se nađu lezije meniskusa u zoni sa potencijalom
zarastanja uvođenjem po dvije igle od 18 gaugea za svaki
šav i provlačenjem konca kroz njih formira se šav koji se
veže na spoljašnjoj strani kapsule nakon pravljenja male
kožne incizije u projekciji rupture tehnikom koja je
prikazana u radu.
REZULTATI HIRURŠKOG LIJEČENJA POVREDE ŠAKE
NA ORTOPESKO-TRAUMATOLOŠKOM ODJELJENJU
OPŠTE BOLNICE U DOBOJU
Saša Vidid, Anela Velimirovid, Sredko Jugovid,
Mladenko Lazid, Aleksandra Hadžiavdid
Opšta bolnica Doboj
Zaključak: Jednostavnom i jeftinom metodom se stvaraju
uslovi za zarastanje povreda meniskusa, koji potencijalno
mogu da dovedu do teškog funkcionalnog oštedenja
zgloba koljena.
Uvod: Šaka je najkreativniji i najeksponiraniji dio tijela,
zbog čega je i najčešde povređivani dio lokomotornog
sistema. Liječenje povreda šake je zahtjevno i traži
posebne instrumente, anesteziju i posebno obučene
kadrove, koji su sposobni da riješe povredu bez
posljedica ili sa minimalnim invaliditetom.
167.
RESULTS OF THE ANTERIOR CRUCIATE LIGAMENT
RECONSTRUCTION WITH HAMSTRING TENDON
Cilj: Ukazati na veliku učestalost povreda šake i na značaj
odgovarajudeg operativnog liječenja.
Siniša Bijeljac, Stanislav Palija,
Petar Cvijid, Željko Jovičid, Dragana Dragičevid
Ispitanici i metode: Urađena je retrospektivna studija
koja obuhvata period od 1. januara 2005. do 31.
decembra 2009. U tom periodu su na Ortopedskotraumatološkom odjeljenju Opšte bolnice u Doboju
hospitalizovana i operativno liječena 254 pacijenta sa
različitim povredama šake. Operisani su u opštoj ili
regionalnoj provodnoj anesteziji sa primjenom
debridmana rane, tenorafije i osteosinteze kostiju
Kiršnerovim iglama i/ili slobodnim zavrtnjima.
Institute of Physical Medicine and Rehabilitation
„Dr Miroslav Zotovid”
Introduction: Rupture of the ACL is common knee injury
and it often leads to sudden cessation of successful sport
careers. Responsible mechanism is deceleration conjoint
with knee torsion on fixed substrate, mostly without
contact.
Rezultati: U navedenom periodu obrađeno je 18.416
pacijenata sa povredama lokomotornog sistema, a od tog
broja njih 4.737 (25,72%) je imalo različite povrede šake.
Vedina pacijenata, sa povredama šake, je liječena
ambulantno, dok je manji broj, 254 (5,36%)
hospitalizovan
na
Ortopedsko-traumatološkom
odjeljenju i liječeni su operativno, 221 (87,01%) muškarac
Aim: Follow up results of operatively treated patients
after the arthroscopic reconstruction of ACL.
Methods and Materials: The analysis included 129
patients (97 men and 32 women) operatively treated in
period between june 2005 and june 2009. Arthroscopyassisted ACL reconstruction was in all patient done by
67
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
i 33 (12,99%) žene. Radno sposobnih je bilo 204
(80,31%), 28 (11,02%) su bili mladi do 18 godina starosti i
22 (8,66%) su bile osobe starije od 65 godina. Otvorenih
povreda je bilo 243 (95,67%), a zatvorenih 11 (4,33%).
Povrede samo mekih tkiva imalo je 80 (31,50%)
povrijeđenih, a 174 (68,50%) je imalo i povrede kostiju.
Kod 54 (21,26%) pacijenta su ved tokom operacije
verifikovani defekti dijela šake i/ili amputacije prstiju.
170.
TRETMAN KOMPLEKSNIH PRELOMA LAKTA
Maksim Kovačevid, Marijana Kovačevid,
Sanja Marid, Milivoje Dostid, Siniša Ristid
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Zaključak: Povredama šake i specifičnostima njihovog
liječenja bi trebalo da se posveti najveda pažnja. Hirurgija
šake je veoma zahtjevna i za uspješno liječenje potrebno
je veliko iskustvo i znanje.
Uvod: Funkcionalna anatomija lakatnog zgloba je
kompleksna po svojoj orijentaciji i konfiguraciji.
Kompleksni prelomi lakta su one intraartikularne
povrede koje rezultuju pomjeranjem ili inkongruitetom
jedne ili više artikulacija između distalnog humerusa,
proksimalnog radijusa ili proksimalne ulne. Tretman ovih
preloma je izuzetno težak.
169.
TO RETAIN OR TO SACRIFICE INTACT LCP
IN PRIMARY KNEE ALOARTHROPLASTY?
Cilj: Prikazati rezultate hirurškog tretmana kompleksnih
preloma zgloba lakta.
Slavko Manojlovid, Siniša Bijeljac, Željko Jovičid,
Stanislav Palija, Tatjana Nožica Radulovid
Ispitanci i metode: Ispitivanjem su obuhvadeni pacijenti
sa kompleksnim prelomima lakta operativno tretirani u
Ortopedskoj službi Hirurškog odjeljenja Klinika i bolničkih
službi Foča Kliničkog centra Istočno Sarajevo u periodu
od 2007. do 2010. godine.
Institute of Physical Medicine and Rehabilitation
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Introduction: LCP is the most often subject of discussions
in primary knee aloarthroplasty. Some surgeons always
keep LCP, some always sacrifice it and some using both
technics what depends on indication, like we do.
Rezultati: Tokom ispitivanog perioda je tretirano
operativno 20 kompleksnih preloma lakta. U četiri slučaja
se radilo o otvorenim prelomima. Zabilježena je pojava
infekcije u jednom slučaju, te u dva slučaja loš
funkcionalni rezultat.
Patients and methods: We compared 30 patients with
moderate osteoarthritis whose had flexion contracture
o
o
up to 20 and varus-valgus deformity up to 15 and that
had TKA with CR or CS implants. All patients underwent
surgery using Esmarch, always using mid-vastus aproach
J&J PFC Σ implants and they all were operated by the
same team of surgeons. All operations were done in
spinal anaesthesia and they all had the same
thromboembolic and atibiotic prophylaxis. Functional
outcome was followed up using Womac Index.
Zaključak: Radi se o veoma izazovnoj i zahtjevnoj
hirurgiji, koju i pored svih napora operatera prate
komplikacije i loši funkcionalni rezultati.
171.
ZBRINJAVANJE PRELOMA TROHANTERNOG MASIVA
BUTNE KOSTI INTRAMEDULARNIM IMPLANTATOM
Vladimir Sredkovid, Aleksandar Krajinovid,
Vladimir Obradovid, Milan Markovid, Branko Stankovid
Results: There was no significant difference in the
duration of the surgery. Womac index and postoperative
recovery was practicly the same in both group of
patients, 3 and 6 months after the surgery. Seven
patients had postoperative hematomas (4 CR and 3 CS)
and no other complications were detected.
Zdravstveni centar Valjevo
Uvod: Prelomi trohanternog masiva predstavljaju teške
povrede koštanog tkiva. Najčešde ih zadobijaju osobe
starije od 65 godina, u najvedem broju slučajeva sa
osteoporozom. Neoperativno lečenje ne daje
zadovoljavajude rezultate i prati ga visoka stopa
smrtnosti. Hirurško lečenje predstavlja metodu izbora u
zbrinjavanju
preloma
trohanternog
regiona,
omogudavajudi ranu aktivaciju, čime se sprečavaju brojne
komplikacije koje prate pacijente vezane za postelju u
dugom vremenskom intervalu. Danas se primenjuju
najsavremeniji implantati za fiksaciju trohanternih
preloma. Klinasti intramedularni implantat omogudava
dinamizaciju preloma, lak je za ugradnju i ne zahteva
brojnu operativnu ekipu, a komplikacije su retke.
Ugradnja ovog implatata podrazumeva minimalno
invazivnu hirurgiju.
Conclusions: We consider LCP should be preserved
whenever it is intact and whenever we can achieve
satisfactory proportion of flexion and extension gap. If
we have severe deformity or bad LCP we can not achieve
flexion and extension balance without sacrificing LCP and
we do not discuss on keeping it. And at the end, for the
future revision it is also very significant to have better
bone density that we can have only if we avoid
intercondilar femur resection.
68
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Cilj: Prikazati vlastita iskustva u primeni savremenih
intramedularnih implantata prilikom zbrinjavanja
preloma trohanternog masiva.
arteriovenski graft ima 2,8%, dok ostalih 14% dijaliziranih
ima privremeni centralni venski kateter. Utvrđena je
prosječna vrijednost hemoglobina od 109 g/L. Poželjne
vrijednosti paratiroidnog hormona (150-300 pg/mL) ima
23% pacijenata, niže od 150 pg/mL njih 39%, a više od
300 pg/mL 38% pacijenata. Kvalitet dijalize sa Kt/V vedim
od 1,2 ima 82,75% pacijenata.
Bolesnici i metode: U ortopedskom odeljenju
Zdravstvenog centra Valjevo u prvih 9 meseci 2009.
godine operativno je lečeno 47 pacijenata. Prosečna
starost operisanih je iznosila 72,21 godinu. Dominirale su
osobe ženskog pola (63,82%). Odličan rezultat je utvrđen
kod 65,96% pacijenata, dobar kod 17,02%, zadovoljavajuci kod 4,25%. Površne infekcije su se javile u 6,38%
slučajeva, kao i jedan slučaj lomljenja implantata. U
ranom postoperativnom toku (6. dan) je zabeležen i
jedan smrtni slučaj.
Zaključak: Početni rezultati pokazuju poboljšanje
kvaliteta hemodijalize, ali daju mogudnost daljeg
poboljšanja dijaliznih tretmana, naročito liječenja renalne
osteodistrofije.
173.
Zaključak: Operativno lečenje trohanternih preloma
ugradnjom savremenih intramedularnih implantata se
pokazalo vrlo efikasno, dajudi mali broj komplikacija i
visok stepen odličnih funkcionalnih i anatomskih
rezultata.
TERAPIJSKA IZMJENA PLAZME
Milorad Grujičid, Vlastimir Vlatkovid,
Aleksandra Dominovid Kovačevid, Zoran Vukojevid
Klinički centar Banja Luka
172.
Uvod: Terapijska izmjena plazme (TIP) je metoda u kojoj
se vrši odvajanje i uklanjanje plazme od delijskih
elemenata krvi i zamjena rastvorom albumina ili svježe
smrznutom plazmom zajedno sa delijskim elementima
krvi. Primjenjuje se u liječenju autoimunih bolesti kod
kojih stvorena antitijela izazivaju imunološku reakciju i
oštedenje ciljnog tkiva, te u transplantacijskoj medicini.
Prema načinu izvođenja razlikuju se dvije tehnike: TIP:
centrifugalna tehnika i membranska separacija TIP.
Procedura se može ponavljati više puta.
KLINIČKO-EPIDEMIOLOŠKI PODACI O PACIJENTIMA
LIJEČENIM PONAVLJANIM HEMODIJALIZAMA U
„FRESENIUS MEDICAL CARE“ CENTRU ZA HEMODIJALIZU
U DOBOJU
Vesna Tovilovid, Gordana Žole, Siniša Kandid
Zdravstvena ustanova „Fresenius Medical Care ”,
Centar za hemodijalizu Doboj
Uvod: Dijalizni centar u Doboju postoji još od 1984.
godine. Tokom vremena, kapaciteti i oprema su postali
insuficijentni. Novi centar za hemodijalizu (HD) otvoren je
u aprilu 2010.
Cilj: Prikazati rezultate do sada izvršenih TIP kod svih
pacijenata liječenih ovom metodom u Kliničkom centru
Banja Luka.
Bolesnici i metode: U periodu od oktobra 2009. do marta
2011., na aparatu Fresenius Multifiltrat, metodom
membranske separacije, uz antikoagulans HMW Heparin
1.500-4.000 IJ, preko privremenog krvnog pristupa,
centralni venski kateter (jugularni ili subklavijski), TIP je
liječeno 13 pacijenata (6 pacijenata sa Guillain-Barreovim
sindromom, 4 sa mijastenijom gravis, 1 sa pANCA
pozitivnim rapidoprogresivnim glomerulonefritisom, 1 sa
Moscowitzovim sindromom i 1 sa dermatomiozitisom),
prosječne starosti 48,74 godina (od 29 do 78 godina).
Prosječna količina zamjenjene plazme iznosila je 1,96 L.
Cilj: Prikazati epidemiološke podatake o pacijentima u
novom Centru za hemodijalizu Doboj za prvih šest
mjeseci rada.
Metode: Retrospektivna analiza podataka o radu Centra i
pacijentima u periodu od aprila do novembra 2010.
godine.
Rezultati: Za 6 mjeseci rada „Fresenius Medical Care”
Centar za hemodijalizu Doboj dijalizirano je 107 bolesnika
na programu hronične hemodijalize (HHD), akutnih
bolesnika, te bolesnika iz drugih centara hospitalizovanih
u Opštoj bolnici Doboj. Muškaraca je bilo 67%, a žena
33%, prosječne starosti 57,85±14,75 godina. Prosječno
trajanje dijalize je 5,33±5,43 godina. Jedan pacijent je
transplantiran, a dva su oporavila bubrežnu funkciju. Za
HBsAg negativno je 100, a pozitivno 7 pacijenata. Za
hepatitis C virus 9% pacijenata je pozitivno. Osnovni
uzrok hronične bubrežne insuficijencije (HBI) je
dijabetesna nefropatija (29%) i pijelonefritis (29%),
policistična bolest bubrega (11%), glomerulonefritisi
(10%), itd. Stopa mortaliteta je 7,5%, sa kardiovaskularnim oboljenjima kao osnovnim uzrokom smrti.
Kao vaskularni pristup za HD, vedina pacijenata ima
arteriovensku fistulu (79,4%), a Hickmanov kateter 3,7%,
Rezultati: Procedura je u potpunosti (5-7 tretmana)
završena kod 9 pacijenata. Učinak TIP na ishod bolesti
označen je kao: a) značajno poboljšanje, (kliničko ili
laboratorijsko) kod 8 pacijenata; b) poboljšanje, ni jedan
pacijent; c) bez promjena, 1 pacijent (pANCA vaskulitis sa
bubrežnim sindromom); d) pogoršanje bolesti, ni jedan
pacijent; e) smrtni ishod, kod 3 pacijenta. Kod 1 pacijenta
nije ocjenjen ishod, zbog prekida TIP (hiperkoagulabilnost). Smrt je nastupila kao posljedica težine
osnovne bolesti kod 3 pacijenta (2 zbog respiratorne
insuficijencije Guillain-Barreov sindrom, nakon urađene
3, odnosno 1 TIP; i 1 sa Moscowitzovim sindromom).
69
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Zaključak: Prva iskustva nefrologa Kliničkog centra Banja
Luka u korišdenju TIP potvrđuju značaj i efikasnost ove
metode u liječenju autoimunih oboljenja.
175.
SKRINING BOLESTI BUBREGA
U ŽARIŠTU ENDEMSKE NEFROPATIJE
Marijana Kovačevid, Siniša Ristid, Ljiljana Lukid*,
Slobodan Marid**, Zlatko Maksimovid**
174.
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*Internacionalni dijalizni centar, Bijeljina;
**Dom zdravlja Bijeljina
ZNAČAJ CITOLOŠKOG ISPITIVANJA URINA U
DIJAGNOSTICI TUMORA UROTELIJUMA KOD BOLESNIKA
SA ENDEMSKOM NEFROPATIJOM
NA HEMODIJALIZI
Ljiljana Lukid, Boris Dobrijevid*, Vidak Simid**,
Đorđe Mitrovid, Sandra Kovačevid
Uvod: Prvi slučajevi endemske nefropatije (EN) u BiH su
opisani 1957. godine. Epidemiološka istraživanja počinju
ved 1958. godine sa ciljem da se definišu endemska
područja na teritoriji tadašnjih opština: Bijeljina, Brčko,
Modriča, Odžak, Orašje i Bosanski Šamac.
Internacionalni dijalizni centar, Bijeljina;
*Bolnica Brčko;
**Opšta bolnica Bijeljina
Cilj: Otkriti osobe sa patološkim nalazom urina i utvrditi
njihovu učestalost u ispitanoj populaciji, kao i ispitati
povezanost između pojedinih faktora rizika za hroničnu
bolest bubrega i učestalosti patološkog nalaza urina.
Uvod: Jedna od najznačajnijih karakteritika endemske
nefropatije (EN) je njena jasna povezanost sa tumorima
urinarnog trakta. Incidenca tumora gornjeg urotelijuma
je, čak, i 100 puta veda u regionima EN, nego u
neendemskim. Eksfolijativna citologija urina u
dijagnostici ovih tumora je jednostavna i može biti
korisna sama ili u kombinaciji sa drugim metodama.
Ispitanici i metode: Ispitivanje je provedeno kao studija
presjeka u dva hiperendemska sela u opštini Bijeljina.
Obuhvatilo je 1.453 osobe (673 muškarca i 780 žena),
starosti od 14 do 89 godina. Provedeni su sljededi
postupci: anketa kojom su dobijeni podaci o ispitaniku,
lična i porodična anamneza, mjerenje krvnog pritiska i
pregled urina test trakama.
Cilj: Procijeniti ulogu eksfolijativne citologije urina u
evaluaciji tumora urotelijuma kod bolesnika sa EN na
hemodijalizi.
Rezultati: Kod 67 ispitanika registrovana je proteinurija,
kod 92 eritrociturija, 217 ispitanika imalo je leukocituriju,
44 ispitanika glikozuriju, 43 ispitanika imalo je ketonuriju,
a nitriti su nađeni kod 21 ispitanika. U grupi ispitanika
preko 60 godina najveda je učestalost patološkog nalaza
urina u odnosu na ostale rizične grupe. Patološki nalaz u
urinu imalo je 9,39% ispitanika sa pozitivnom
porodičnom anamnezom o EN, 11,1% ispitanika sa
hipertenzijom, 8,59% ispitanika sa dijabetesom i 11,61%
ispitanika starijih od 60 godina.
Pacijenti i metode: Ispitan je 51 pacijent sa EN na
hemodijalizi. U grupi je bilo 30 muškaraca (prosječna
starost 65,56±5,3 godina i prosječno trajanje
hemodijalize 43,2±34,8 mjeseci) i 21 žena (prosječna
starost 67,28±4,9 godina i prosječno trajanje
hemodijalize 46,8±31,2 mjeseca).
Rezultati: Citološke abnormalnosti su utvrđene u devet
(17,64%) uzoraka urina, od toga: četiri (7,84%) tranziciocelularna karcinoma (TCC), četiri (7,84%) papiloma i
jedan (1,96%) adenokarcinom. Kod dva (3,92%) pacijenta
je potvrđena dijagnoza postojedeg TCC, a ostalih sedam
(13,72%) su do sada bili potpuno asimptomatski.
Zaključak: Učestalost patološkog nalaza u urinu ispitanih
osoba povedavala se sa povedanjem broja faktora rizika
za bolest bubrega. Članovi porodica opteredenih EN bez
drugih faktora rizika imali su statistički značajno ređe
proteinuriju od članova koji su pored pozitivne porodične
anamneze imali i druge faktore rizika.
Zaključak: Citologija urina ima relativnu vrijednost za
dijagnostiku tumora urotelijuma, ali je dragocjena kao
neinvazivna metoda kojom se može otkriti tumor u
asimptomatskoj fazi i blagovremeno provesti urološka
terapija. Predlaže se kao skrining metoda koja de se
obavljati jedanput godišnje s ciljem rane dijagnostike
tumora urotelijuma kod bolesnika sa EN.
70
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
176.
sa AR ima hronični sinuzitis. Nelečenje AR dovodi do
otoka sluznice nosa, što izaziva suženje sinusnih ušda i
nastanak sinuzitisa, te je adekvatan terapijski pristup, u
smislu medikamenata i preventivnih mera rešenje da ne
dođe do rinitisa, a samim tim i komplikacije kao što je
sinuzitis.
SKRINING MAMOGRAFIJA U PREVENCIJI
I RANOM OTKRIVANJU KARCINOMA DOJKE
U PRIMARNOJ ZDRAVSTVENOJ ZAŠTITI
Žani Banjanin, Radmila Ubovid*,
Jadranka Peševid Pajčin**, Brankica Galid***
Cilj: Utvrditi učestalost i povezanost AR i hroničnog
sinuzitisa, te da se prevencjom i terapijom AR sprečava
sinuzitis kao komplikacija.
Dom zdravlja Laktaši;
*Zavod za medicinu rada i sporta Republike Srpske;
**Dom zdravlja Banja Luka; ***Dom zdravlja Prijedor
Ispitanici i metode: Uključeno je 50 pacijenata (30 žena i
20 muškaraca), starosti od 30 do 40 godina, kojima je
dijagnostikovan AR. Pored anamneze i kliničkog pregleda,
određivani su: sedimentacija eritrocita, krvna slika, CRP,
rendgen paranazalnih šupljina, „prick“ alergološki, kožni
test, a korišdena je i kompletna medicinska
dokumentacija.
Uvod: Karcinom dojke predstavlja najčešde maligno
oboljenje žena u svijetu. Fond zdravstva od 2008. godine
provodi program skrining mamografija koji je prošlo
30.000 žena u Republici Srpskoj.
Cilj: Prikazati rezultate rada na prevenciji i ranom
otkrivanju karcinoma dojke u ciljnoj grupi žena u
ambulanti porodične medicine.
Rezultati: Od 50 pacijenata, 35 je imalo hronični sinuzitis,
a 15 bronhijalnu astmu. Od 15 pacijenata sa astmom, 5 je
imalo i sinuzitis pored astme. Preventivne mere su
podrazumevale sekundarnu i tercijarnu prevenciju, tj.
sprečavanje aktivacije bolesti kod senzibilisanih
pacijenata, odnosno prevenciju pojave bolesti nakon što
se ona ved pojavila. U tom smislu, predloženo je
izbegavanje boravka u prirodi, kada je visoka
koncentracija polena, jutro, smanjenje koncentracije
kudne prašine, kao što su grinje, tepisi, zavese,
održavanjem higijene prostorija u kojima se boravi,
izbegavanje kontakta sa kudnim ljubimcima i njihova
higijena. Od lekova, dati su antihistaminici, intranazalni
kortikosteroidi, dekongestivi, antiholinergici i antibiotici.
Nakon 3 meseca, kod 25 pacijenata sa sinuzitisom došlo
je do značajnog poboljšanja zdravstvenog stanja, a kod
25 pacijenata koji su imali i astmu pored sinuzitisa,
tegobe su ostale, ali u blažem obliku.
Ispitanici i metode: Na području opštine Laktaši, u
periodu od 6. februara do 2. novembra 2009, proveden
je projekat ranog otkrivanja raka dojke. U Domu zdravlja
Laktaši, Tim 16 porodične medicine, pozvao je 149 žena
na mamografski pregled. Ciljnu grupu su činile žene u
dobi od 50 do 70 godina. Nalazi skrining mamografija su
kategorisani u BI-RADS kategorije.
Rezultati: Najvedi postotak žena (38,26%) je pripadao
starosnoj grupi od 50 do 55 godina sa najviše nalaza BIRADS 3 kategorije (47,37%). U starosnoj grupi od 56 do
60 godina (28,19%) bilo je najviše nalaza iz BI-RADS 2
kategorije (85,71%). U starosnoj grupi od 61 do 65
godina, jedna žena je imala nalaz BI-RADS 5 kategorije i
upudena je na Onkološki konzilijum. Od ukupno 149
žena, 47 (BI-RADS kategorije 3, 4 i 5) ih je upudeno u
Centar za dojku Kliničkog centra Banja Luka.
Zaključak: Učestalost i povezanost, AR i sinuzitisa je
velika. Adekvatna prevencija i terapija su dovele do
poboljšanja zdravstvenog stanja pacijenata, a dugoročno,
do poboljšanja kvaliteta života, opšteg stanja i zdravlja
pacijenata, kao i svakodnevnih aktivnosti.
Zaključak: Sa godinama starosti žena, povedava se
postotak sumnjivih mamografskih nalaza koji zahtijevaju
dodatnu dijagnostiku. Važno je nastaviti sa
informisanjem žena o važnosti prevencije i rane
dijagnostike raka dojke kroz rad u ambulantama
porodične
medicine,
kontinuiranom
medijskom
kampanjom i kroz projekte nevladinih organizacija.
178.
MECKELOV DIVERTIKULUM
KAO UZROK AKUTNOG ABDOMENA
177.
Stojan Sekulid, Aleksandra Sekulid Frkovid*
SINUZITIS KAO KOMPLIKACIJA
ALERGIJSKOG RINITISA: UČESTALOST I PREVENCIJA
Hirurška klinika, *Pedijatrijska klinika,
Kliničko-bolnički centar Priština, Gračanica
Sandra Bošnjak
Dispanzer Sremska Kamenica, Dom zdravlja Novi Sad
Uvod: Meckelov divertikulum je promena na tankom
crevu koja nastaje nezatvaranjem vitelinskog kanala. Ovo
je proširenje na antimezenterijalnom delu tankog creva i
prisutan je na rođenju. Javlja se u oko 2% slučajeva.
Vedina ljudi sa Meckelovim divertikulumom nema
nikakve tegobe. Tegobe nastaju, tek, kada dođe do
komplikacija (krvarenja, perforacije, ileus, itd.), tj. do
akutnog abdomena.
Uvod: Alergijski rinitis (AR) je atopijska bolest,
simptomski poremedaj nosne sluznice uzrokovan
zapaljenskom reakcijom posredovanom IgE, nakon
izlaganja određenom alergenu. Procena je da oko 600
miliona ljudi u svetu boluje od AR, od čega 1/3 razvija i
komplikacije, kao što je hronični sinuzitis i bronhijalna
astma. Brojne studije su pokazale da oko 50% pacijenata
71
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Metode i rezultati: Na Hirurškoj klinici u Gračanici u
periodu od 2004. do 2009. godine urađeno je 2.745
operacija na organima trbušne duplje. Meckelov
divertikulum je nađen kod 4 ili 0,15% bolesnika. Bolesnici
su imali između12 i 20 godina. Opstrukcija je bila uzrok
akutnog abdomena kod 3 ili 75% bolesnika, a perforacija
kod jednog ili 25%. Svi bolesnici su operisani pod
kliničkom slikom akutnog abdomena. Zbog gangrene kod
2 ili 50% urađena je resekcija ileuma sa T-T
anastomozom, a kod 2 ili 50% divertukulektomija. U
postoperativnom toku nije bilo komplikacija.
(Vimentin+++, CD34-, S-100-, CK-) zaključeno je da se radi
o mezenhimalnom, celularnom dobro vaskularizovanom
tumoru benignih morfoloških svojstava. U novembru
2008. godine učinjena je lijeva torakotomija u bolnici
Kasindo. Operativno je iz apikalnog dijela pludnog režnja
odstranjen loptast čvor prečnika 4x3,5x1,5 cm glatke
površine, na presjeku tkivo sočno, tamnoljubičaste boje,
homogene rezne površine, praden je sa nekoliko blisko
postavljenih manjih loptastih solidnih čvorova prečnika
0,3-0,7 cm lokalizovanih u okolnoj parijetalnoj pleuri.
Makroskopske,
histološke
i
imunohistohemijske
karakteristike tkiva odgovaraju ektopičnim depozitima
slezine u pleuri sa utiskivanjem u pludni prenhim.
Zaključak: Kod bola u trbuhu, posebno u ileocekalnoj
regiji, kod mladih ljudi, treba misliti i na Meckelov
divertikulum. Ova se anomalija otkriva kod sumnje na
akutno zapaljenje crvuljka ili drugih komplikacija.
Operativni zahvat je jedina metoda lečenja komplikacija
Meckelovog divertikuluma.
Zaključak: Torakalna splenoza je posledica traumatskog
rasipanja parenhima slezine nakon opsežnih povreda
koje uključuju i rascjepe dijafragme. Prikazani bolesnik je
11 godina nakon ranjavanja imao tipičnu kliničku
prezentaciju sa pleurodinijom pradenom kašljem kao
jedinim relevantnim simptomima. Patološke karakteristike splenoze pleure su bile takođe tipične. Rijetkost
oboljenja i veoma teške diferencijalno-dijagnostičke
dileme u pogledu primarnog i metastatskog tumora, uz
nedostatak specifičnih dijagnostičkih metoda nuklearne
scintigrafije doveli su do nepotrebne hirurške
ekstirpacije.
179.
INTRATORAKALNA SPLENOZA
Tanja Pleša, Ivan Boričid*, Slaviša Đuričid**,
Siniša Kunarac, Slavko Ždrale,
Milorad Šupid, Irena Samac
Klinike i bolničke službe Kasindo,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*Institut za patologiju, Medicinski fakultet Beograd;
**Institut za zdravstvenu zaštitu majke i deteta Srbije
„Dr Vukan Čupid”, Služba za kliničku patologiju, Beograd
180.
EVALUACIJA BIOHEMIJSKIH PARAMETARA
U SERUMU TOKOM TERAPIJE ASCITESA
Zoran Mavija, Milka Mavija,
Mladen Kostid, Tatjana Sladojevid
Uvod: Splenoza predstavlja stečenu ektopiju slezine koja
je posljedica autrotransplantacije tkiva nakon traumatske
ili jatrogene rupture slezine. Ekstraabdominalne
lokalizacije splenoze predstavljaju veliku rijetkost i
pričinjavaju dijagnostičke probleme.
Klinički centar Banja Luka
Uvod: Biohemijski monitoring omoguduje uvid u
očuvanost ili gubitak funkcije jetre, bubrega i
hidroelektrolitnog statusa kod bolesnika sa ascitesom.
Tokom terapije ascitesa može dodi do čitavog niza
ozbiljnih poremedaja, te je stoga neophodno primijeniti
niz biohemijskih testova.
Cilj: Prikazati kliničku sliku i patološke nalaze pacijenta sa
torakalnom splenozom.
Prikaz slučaja: Muškarac star 53 godine. Tri godine prije
prijema u bolnicu imao je bolove na lijevoj strani grudnog
koša, a od prije nekoliko mjeseci je primijetio brže
zamarenje, otežano disanje i učestalo kašaljanje. Svi
hematološki i biohemijski nalazi bili su u granicama
normalnih vrijednosti. Kao incidentalan nalaz, na
rutinskom rendgenskom snimku otkriven je tumor lijevog
pludnog krila i predloženo operativno liječenje koje tada
nije prihvatio. Bolesnik je prije 11 godina bio žrtva teškog
ratnog eksplozivnog ranjavanja u području lijeve
torakoabdominalne regije. Tada mu je hirurški
odstranjena slezina i vedi dio crijeva. CT snimci iz maja
2008. otkrivaju dvije jasno ograničene, čvoraste,
subpleuralne, nekalcificirane mekotkivne tumorske mase
u zadnjem i prednjem dijelu gornjeg pludnog režnja. U
junu 2008. u Odjeljenju za respiratornu patologiju
Kliničkog centra Srbije, nakon analize uzorka najvedeg
čvora dobijenog perkutanom aspiracionom biopsijom, na
osnovu morfologije i imunohistohemijske analize
Cilj: Da se dvije grupe različito liječenih bolesnika s
ascitesom porede prema biohemijskim parametrima u
serumu.
Bolesnici i metode: Prospektivnom studijom ispitivano je
60 bolesnika sa ascitesom u stadijumu 3+ i 4+, koji su
podijeljeni u dvije grupe. Prva grupa (30 bolesnika) je
liječena abdominalnim punkcijama, a druga grupa (30
bolesnika) diureticima. Pradene su vrijednosti sljededih
biohemijskih parametara: bilirubin ukupni/direktni, GUK,
AST, ALT, gama GT, AP, urea, kreatinin, elektroliti (K+,
Na+), mokradna kiselina, holesterol, trigliceridi, ukupni
proteini, albumin, INR i hemogram.
Rezultati: Između dvije grupe razičito tretiranih bolesnika
nema statistički značajne razlike u vrijednostima
biohemijskih parametara u serumu (p>0,05). Sprega
nivoa K+ i pripadnosti grupi je statistički značajna
72
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
(p<0,05). Nivo K+ u grupi punktiranih bolesnika raste u
odnosu na grupu bolesnika tretiranih diureticima, kod
kojih nivo K+ opada tokom terapije ascitesa.
Uvod: Multipla skleroza (MS) se definiše kao
demijelinizaciona bolest centralnog nervnog sistema,
diseminovana u vremenu i prostoru. Javlja se između 20.
i 40. godine života, češde kod žena.
Zaključak: Da bi se pratio efekat primijenjene terapije
ascitesa i spriječile komplikacije koje otežavaju terapijski
pristup neophodno je dinamički kontrolisati vrijednosti
biohemijskih parametara.
Cilj: Prikazati pacijetkinju sa retrobulbarnim neuritisom
(RBN) kao prvim znakom MS.
Prikaz slučaja: Pacijentkinja, 25 godina, javlja se na
oftalmološki pregled zbog magle pred lijevim okom od
prije dva dana i bolova u očima prilikom pokretanja.
Kliničkim pregledom utvrđena vidna oštrina na desnom
oku 1,0, na lijevom oku 1,0 parcijalno, n.k. TOU: 17,0
mmHg, prednji segment anisokorija, lijeva pupila nešto
šira nego desna, sporije reakcije na svjetlost, pregled FOU
indirektnom oftalmoskopijom od 90 D uredan. Motilitet
obaju bulbusa očuvan, diplopije pri pogledu lijevo i goretemporalno. Hess-Lancaster test pokazuje parezu
spoljašnjeg pravog mišida i gornjeg kosog mišida.
Insuficijencija konvergencije. Dishromatopsija u crvenoj
osovini. Nema nistagmusa. UZ nalaz lijevog oka uredan.
Vrijednosti laboratorijskih testova: Nalazi KKS referentnih
vrijednosti, osim: holesterol 5,16 mmol/L, trigliceridi 2,44
mmol/L, BIC 22 mmol/L, GUK 6,13 mmol/L, WBC 11,0
G/L, SE 15. RTG PNS: Devijacija nosne pregrade bez
drugih patoloških promjena. Nalaz audiograma
obostrano u fiziološkim granicama. Konsultovan ORL
specijalista po kojem je nalaz uredan. Nalaz ginekologa:
uredan. Četrvrti dan po javljanju VOS je 1/60! Uključene
pulsne doze sistemskih kortikosteroida, te se 7. dan visus
vrada na 1.0. Vidno polje NT: Bitemporalna hemianopsija.
Vidno polje 07: Očuvan centar vidnog polja, ali je cijela
periferija u relativnim i apsolutnim defektima. Nalaz VEP:
Desno dobijen uredan odgovor, a lijevo loše formiran
odgovor produžene latencije, što ukazuje na aksonskodemijelinizacionu leziju lijevo. Nalaz MR je pokazao
supratentorijalno obostrano u bijeloj masi punktiformne,
dijelom slivene, hipersignalne promjene prečnika do 12
mm, relativno simetrične, nešto više lijevo, gdje je
najveda promjena periventrikularno, a ima ih i u centrum
semiovale, kao i u perikaloznom prostroru ortogonalne
orijentacije. Neurološki nalaz je bio uredan. Pacijentkinja
nastavila sa kortikosteroidima per os. Preporučeno je
dalje neurološko ispitivanje i liječenje.
181.
TERAPIJA NEUROPATSKOG BOLA
Sanja Marid, Radmil Marid,
Veljko Marid, Milivoje Dostid, Helena Marid
Klinike i bolničke službe Foča,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Uvod: Neuropatski bol (NPB) se definiše kao bol koji je
iniciran ili uzrokovan primarnom lezijom, disfunkcijom ili
prolaznim narušavanjem u perifernom ili centralnom
nervnom sistemu, a u odsustvu bolnog nadražaja na
periferiji (nenociceptivni bol). NPB predstavlja veliki
zdravstveni, ekonomski i socijalni problem, jer narušava
kvalitet života bolesnika sa čestim razvojem hroničnog
bolnog sindroma.
Cilj: Prikazati vlastita iskustva u liječenju različitih bolnih
sindroma tipa NPB.
Ispitanici i metode: Ispitana je grupa od 185 pacijenata
liječenih u Ambulanti za terapiju bola Klinika i bolničkih
službi Foča, Kliničkog centra Istočno Sarajevo od 1.
januara do 31. decembra 2010.
Rezultati: Hronični nekancerski bol bio je zastupljen u
43% ispitanika. Obrađena je grupa od 75 pacijenata sa
NPB. Najčešdi razlog dolaska u Ambulantu bio je: herpeszoster, neuropatije različitog porijekla, fantomski bol,
radikulopatija, hronični lumbalni sindrom. Najčešde
korišdeni lijekovi bili su antiepileptici i antidepresivi,
potom nesteroidni antinflamatorni lijekovi i opioidi u
kombinaciji sa lidokainom primijenjenim lokalno, te
transkutana električna nervna stimulacija, fizikalna
terapija i periferni neuroblokovi od nefarmakoloških
procedura.
Zaključak: MS kod 50% slučajeva počinje kao RBN, te je
potrebno isključiti ostale etiološke faktore i ciljano
ispitati MS kod pacijenata sa RBN. Primjenom
odgovarajude terapije ubrzava se oporavak vida, a odlažu
se neurološke promjene.
Zaključak: Savremeni koncept liječenja NPB zahtijeva
multidisciplinarani i multimodalani pristup. Osnova
farmakološkog
liječenja
su
antikonvulzanti
i
antidepresivi. Uspjeh mogu imati i različite nefarmakološke procedure.
183.
182.
ELEKTROKARDOGRAFSKE PROMENE KOD DECE
SA PROLARSOM MITRALNE VALVULE
NEUROOFTALMOLOŠKI ZNACI
DEMIJELINIZACIONE BOLESTI
Vesna Bogdanovid, Bosiljka Ugrinid Sklopid,
Milka Bogdanovid*
Ljubica Perid Lazid, Jovanka Perid Zovko, Milka Mavija*
Opšta bolnica Doboj; *Klinički centar Banja Luka
Dispanzer za zdravstvenu zaštitu dece i školske dece,
Dom zdravlja „Zvezdara”, Beograd;
*Visoka zdravstvena škola strukovnih studija u Beogradu
73
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Uvod: Povrede srca u slučajevima nepenetrantne,
tupotvrde traume u predjelu grudi češde su nego što se
to dijagnostikuje u praksi. To je posebno očigledno u
saobradajnom traumatizmu koji podrazumijeva izražene
deceleracione mehanizme. Jedna od često previđenih
ozljeda jeste i nagnječenje srca (contusio cordis).
Nagnječenje srca (za razliku od komocije) manifestuje se
krvarenjem u srčanom zidu, a izazvano je tupo-tvrdom
mehaničkom silom koja djeluje obično u predjelu
prekordijuma. Trauma i krvarenje u području provodnog
aparata srca uzrokuju različite poremedaje ritma, od
prolaznih benignih do fatalnih. Ovi poremedaji ritma
mogu se javiti i do nekoliko dana poslije traume. U
slučajevima smrtnog ishoda posebno je naglašena
važnost sudsko-medicinske obdukcije u cilju nespornog
dokazivanja uzroka smrti, te uzročno-posljedične veze
između traume i smrti.
Uvod: Prolaps mitralne valvule (PMV) je najčešda
izolovana valvularna anomalija srca čija se prevalenca
procenjuje na 1-2% kod dece i 5-15% kod adolescenata.
Karakterističan auskultatorni nalaz je mezosistolni klik i
kasni sistolni šum. Nastaje usled iznenadnog zatezanja
tendinozne horde ili lista tendinoznih hordi. Najteža
komplikacija kod dece sa PMV je iznenadna smrt usled
ventrikularne aritmije ili akutne rupture hordi sa teškom
mitralnom insuficijencijom. Za kliničku dijagnozu je
presudan ehokardiografski nalaz. Elektrokardiografske
promene na standardnom EKG znatno su učestalije kod
dece sa PMV, nego kod zdrave dece. Na Holter
monitoringu su izraženije promene kod dece sa
simptomima,asteničnom konstitucijom i deformitetima
osteomuskularne građe.
Ispitanici i metode: Sistematskim pregledima dece u
Domu zdravlja „Zvezdara” u periodu od 2008. do 2010.
godine, obuhvadeno je 2.019 dece uzrasta 15 do 18
godina. Sva deca sa karakterističnim auskultatornim
nalazom upudena su na dalje kardiološko ispitivanje.
Ehokardiografsku potvrdu PMV imalo je 176 dece. U
kliničkim uslovima u indikovanim slučajevima urađen je
24-časovni Holter elektrokardiografski monitoring i test
opteredenja. Kontrolnu grupu je činilo 120 zdrave dece,
izabrane metodom slučajnog izbora. Standardni EKG su
snimljeni deci koja su ispunjavala kriterijume za
dijagnozu PMV, kao I zdravoj deci iz kontrolne grupe.
Prikaz slučaja: Prikazan je slučaj fatalnog nagnječenja
prednjeg srčanog zida kod mladog motocikliste stradalog
u saobradajnoj nezgodi, bez prethodno registrovanih i
prisutnih patoloških promjena na srcu. Mladid je
preminuo ubrzo po povređivanju, prije dolaska ekipe
Službe hitne medicinske pomodi na lice mjesta.
185.
KONGENITALNA DIJAFRAGMALNA HERNIJA
Katerina Balaban, Ljubomir Stajčid,
Mile Čučak, Dalibor Mikid
Rezultati: Inverzija T-talasa u donjim i lateralnim
odvodima II, III, AVF, V5 i V6 kod dece sa PMV
registrovane su u 48% slučajeva. T-talasi postaju pozitivni
posle fizičkog napora ili spontano, promenom frekvence
komore. Promene ST-segmenta sa horizontalnom
depresijom koja se produbljuje posle napora u II, III, AVF
ili prekordijalnim odvodima zabeležena je kod 2% dece, a
produženje Q-T kod 5% dece. U kontrolnoj grupi ove
promene na standardnom EKG nisu zabeležene.
Poremedaji ritma registrovani su u 56% kod dece sa PMV.
Sinusnu tahikardiju imalo je 10%, sinusnu bradikardiju
4%, inkompletan blok desne grane 11%, AV blok II 2%,
SVES 10%, VES 16%, SVT 3%. U kontrolnoj grupi
poremedaj ritma imalo je 32% dece. Sinusnu tahikardiju
8%, sinusnu bradikardiju 9%, inkompletni blok desne
grane 12%, SVES 1%, VES 2%.
Klinički centar Banja Luka
Uvod: Kongenitalna dijafragmalna hernija (KDH) nastaje u
toku embriogeneze, razvojem defekata na dijafragmi
kroz koje u grudni koš prolaze intraabdominalni organi.
Dijafragma je najvedi mišid koji učestvuje u respiraciji i
slabljenjem dijafragmalne funkcije istovremeno nastaje i
respiratorna disfunkcija.
Cilj: Prikazati značaj radioloških modaliteta u postavljanju
dijagnoze kongenitalne dijafragmalne hernije (KDH).
Prikaz slučaja: Terminsko novorođenče iz druge
trudnode, Apgar skor 8/9, pri prvom pregledu sive boje
kože, tahipnoično, hipotono, slabije kontrole glave,
tromijeg automatskog hoda, rapidnih respiratornih
pokreta, sa supksifoidnim i interkostalnim retrakcijama,
te auskultatorno oslabljenim disajnim šumom na strani
lijevog hemitoraksa. Indicirana je AP radiografija toraksa,
nakon koje je urađen i ezofagogastroduodenografija sa
pasažom tankog crijeva. Ovim pretragama su pronađene
hernirane crijevne vijuge u lijevom hemitoraksu, kao i
pomjeranje srčane sjenke i medijastinalnih struktura na
suprotnu stranu, te je postavljena radiološka dijagnoza
kongenitalne dijafragmalne hernije, nakon čega je
indikovano
operativno
liječenje
i
postavljena
intraoperativna dijagnoza: Hernia diaphragmalis intestini,
ilei et lienis.
Zaključak: Utvrđena je statistički značajna razlika u
prevalenci poremedaja ritma utvrđena EKG kod dece sa
PMV u odnosu na zdravu.
184.
FATALNO NAGNJEČENJE SRCA
Dalibor Nedid, Goran Čampara*, Željko Karan
Zavod za sudsku medicinu Republike Srpske;
*Zavod za patološku anatomiju, Klinički centar Banja Luka
74
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Zaključak: Kongenitalna dijafragmalna hernija (KDH) je
hitno stanje kod novorođenčadi. Uspjeh tretmana leži u
pravovremenoj dijagnozi i adekvatnoj terapiji. Simptomatologija zavisi od stepena hernijacije: manje hernije
prolaze nezapaženo, a velike dovode do trenutnog i
teškog respiratornog distresa. Danas su na raspolaganju
različiti radiološki modaliteti u postavljanju dijagnoze,
koji omogudavaju definitivno hirurško zbrinjavanje, te
mogudnost postizanja normalnog pludnog arterijskog
pritiska, zadovoljavajudu oksigenaciju i ventilaciju sa
minimalnim ventilacionim ispadima ukoliko se
operativnom liječenju pristupi unutar 24 do
48 h nakon rođenja.
Uvod: Pseudomembranozni kolitis je oboljenje koje
izaziva Clostridium difficile, koje se javlja intrahospitalno,
ali se nastavlja i po otpustu i uzrok je smrti 1 od 15.000
bolesnika lečenih atibioticima. Vedina bolesnika se leči
kod lekara opšte medicine po otpustu i od velikog je
značaja da se prepozna u primarnom kontaktu.
Cilj: Prikazati značaj bolesti i njenog pravovremenog
prepoznavanja i lečenja.
Prikaz slučaja: Bolesnica stara 66 godina, hospitalizovana
je u Opštoj bolnici Subotica u martu 2010. godine sa
tipičnom kliničkom slikom pseudomembranoznog
kolitisa. Kod bolesnice se kolitis razvio dve nedelje po
otpustu sa Kardiološkog odeljenja, gde je tokom 10 dana
primala amoksicilin. Primljena je na Gastroenterološko
odeljenje. Laboratorijske analize pokazuju leukocitozu uz
granulocitozu, sedimentacija eritrocita je ubrzana,
povišen CRP, patološke vrednosti ureje i kreatinina.
Radiografski je utvrđen ileus paraliticus, a rektosigmoidoskopski nalaz pokazuje psudomembranozni
kolitis. Primenjena je terapija metronidazolom,
probiotski preparat Saccharomyces boulardii, rehidracija,
kardiološka terapija. Na primenjenu terapiju dolazi do
izlečenja.
186.
CRONKHITE-CANADA SINDROM
KOD 66-GODIŠNJE PACIJENTKINJE
Ilija Nenadid
Institut für Pathologie,
„Helios“ Klinikum Wuppertal, Germany
Uvod: Cronkhite-Canada sindrom predstavlja rijetku
nenasljednu gastrointestinalnu polipozu sa lošom
prognozom. Karakteristični su hamartomatozni polipi
juvenilnog tipa (retencioni polipi), s tim što ne postoji
specifična histomorfologija. Prvi put je opisan 1955.
godine i dosad je objavljeno samo nekoliko stotina
slučajeva.
Cilj: Prikazati slučaja Cronkhite-Canada
korelirajudi histološki nalaz i kliničku sliku.
Zaključak: Pravovremena dijagnoza i terapija, kao i
isključenje drugih diferencijalno dijagnostičkih dilema
dovode do izlečenja. Potrebno je ukazati lekarima
primarne zdravstvene zaštite na ovaj značajan problem.
188.
sindroma
STEPEN GASTROINTESTINALNOG RIZIKA
PACIJENATA NA NESTEROIDNIM
ANTIINFLAMATORNIM LEKOVIMA
Prikaz slučaja: Histološki su ispitani uzorci biopsija
debelog crijeva, duodenuma i želuca 66-godišnje
pacijentkinje sa gastrointestinalnim polipima do 0,5 cm
veličine, gastropatijom i hroničnim prolivom. Postavljena
je histološka dijagnoza polipozne sluznice debelog
crijeva, djelimično sa cistično proširenim kriptama i
inflamatorno edematoznom reakcijom strome, cistično
ektatične foveole korpusa želuca i promjene antruma
želuca u obliku hiperplastičnog polipa, kao i blagi hronični
bulbitis duodenuma sa fokalnom viloznom hiperplazijom.
S obzirom na lokaciju polipa u debelom crijevu i želucu,
radi se o gastrointestinalnoj polipozi.
Vesna Bankovid, Bratislava Šarac,
Ljubinka Simonovid, Dragana Dužanid,
Valentina Stankovid Cekid, Miloš Zlatkovid
Kudno lečenje i medicinska nega
sa palijativnim zbrinjavanjem,
Dom zdravlja Niš
Uvod: Značajan broj pacijenata organizacione jedinice
Kudnog lečenja Doma zdravlja Niš, zbog prirode bolesti
svakodnevno u svojoj terapiji koristi nesteroidne
antiinflamatorne lekove (NSAIL).
Zaključak: Cronkhite-Canada sindrom predstavlja rijetku
diferencijalnu dijagnozu generalizovane nenasledne
gastrointestinalne polipoze. Neophodna je pravovremena dijagnoza koja je moguda samo u interdisciplinarnoj saradnji uvažavajudi klinički, endoskopski,
radiološki i histološki nalaz.
Cilj: Utvrditi broj pacijenata koji se izlažu svakodnevnom
gastrointestinalnom (GI) riziku prilikom uzimanja NSAIL,
te koliko njih je ved sa GI tegobama zbog uzimanja NSAIL.
Ispitanici i metod: Korišdeni su zdravstveni kartoni 152
pacijenta Kudnog lečenja Doma zdravlja Niš tokom 2009.
godine.
187.
Rezultati: Od 152 pradena pacijenta, 52 (34,21%) su
svakodnevno uzimala NSAIL, muškaraca 14 (26,9%) i 38
(73,1%) žena. Po skoru za računanje GI rizika i
komplikacija, Američkog udruženja reumatologa, uočeno
je da je njih četiri (7,69%) imalo umereno povišen rizik,
devet (17,3%) značajno povišen rizik i 39 (75%) jako
PSEUDOMEMBRANOZNI KOLITIS
Branko Miljački, Ljiljana Miljački*
Opšta bolnica Subotica; *Dom zdravlja Subotica
75
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
povišen rizik sa komplikacijama. Pradena je starost
pacijenata (prosek 69,8 godina), opšte zdravstveno stanje
pacijenata, da li boluju od reumatoidnog artritisa pet
(9,6% pacijenata), koliko dugo uzimaju kortikosteroide
(prosek oko tri meseca), ranije hospitalizacije zbog ulkusa
i dispepsije devet (17,3%pacijenata). Svi pacijenti su u
svakodnevnoj terapiji imali inhibitore protonske pumpe,
a njih 38 (73,07%) je imalo dispeptične tegobe. Kontrolna
grupa pacijenata bez NSAIL u terapiji nije imala
dispeptične smetnje ni komplikacije.
svih pacijenata sa alergijskim rinitisom. Alergijski rinitis
predstavlja faktor rizika za razvoj astme, a dokazana BHR
nalaže pažljivu evaluaciju pacijenata i razmatranje
kombinovanog terapijskog pristupa u liječenju.
190.
HIPERSENZITIVNOST NA DERMATOPHAGOIDES
PTERONYSSINUS KOD OSOBA
SA HRONIČNOM URTIKARIJOM
Velina Petkovid, Vesna Glišid,
Gordana Papovid Đukid*
Zaključak: Broj pacijenata koji imaju svakodnevni
povišeni rizik prilikom uzimanja NSAIL je visok i
neophodna je pravilna procena zdravstvenog stanja
prilikom uključivanja ovih lekova u terapijski tretman.
Zavod za zdravstvenu zaštitu radnika Kragujevac;
*Dom zdravlja Vrbas
Aleksandra Aleksid, Slobodan Spremo, Dalibor Vranješ,
Zorica Novakovid, Nataša Guzina Golac
Uvod: Urtikarija je česta bolest koja se karakteriše
pojavom crvenih uzdignutih promena (urtika) na koži,
pradena jakim svrabom, a ponekad i otokom kapaka,
usana, jezika, ždrela i zglobova. Može biti akutna i
hronična. Hronična urtikarija nastaje uticajem mnogih
etiopatogenetskih faktora. Kao mogudi etiološki faktori
navode se i inhalatorni alergeni koji dovode kod
senzibilisanih osoba do stvaranja IgE antitela.
Klinika za bolesti uha, grla i nosa,
Klinički centar Banja Luka
Cilj: Utvrditi učestalost hipersenzitivnosti na Dermatophagoides pteronyssinus.
189.
UTICAJ INTERMITENTNOG I PERZISTENTNOG
ALERGIJSKOG RINITISA NA POJAVU
BRONHIJALNE HIPERREAKTIVNOSTI
Ispitanici i metode: Analizirani su rezultati „skin prick”
testova (SPT) kod 91 pacijenta sa hroničnom urtikarijom
koji su se javili alergologu u Zavodu za zdravstvenu
zaštitu radnika Kragujevac u 2009. godini. Pacijenti su
pored Der p I alergena testirani i drugim standardnim
inhalatornim alergenima: kudna prašina, polen drveda,
polen trava, polen korova, gljivice, životinjska dlaka, perje
i duvan.
Uvod: Kod određenog broja pacijenta oboljelih od
alergijskog rinitisa (AR) javlja se bronhijalna
hiperreaktivnost (BHR) koja predstavlja prediktor razvoja
astme.
Cilj: Dokazati prisustvo bronhijalne hiperreaktivnosti i
njen stepen kod pacijenata sa intermitentnim (IAR) i
perzistentnim (PER) alergijskim rinitisom, kao i da ukaže
na mogude faktore rizika za njen nastanak.
Rezultati: Kod 55 (60,44%) pacijenata SPT test je bio
pozitivan na pomenute alergene. Kod 32 (35,16%)
pacijenta bio je pozitivan rezultat testiranja na alergen
Der p I, što čini 58,18% pacijenata sa pozitivnom SPT
reakcijom. Pozitivna reakcija na polen trava, korova i
drveda imalo je 41,82% od ukupnog broja pozitivnih SPT
reakcija.
Pacijenti i metode: U prospektivnoj studiji je ispitivano 50
pacijenata, svi su ispitivani van sezone polena. Kod svih
pacijenata je provedeno kliničko i alergološko ispitivanje,
spirometrija, nespecifični bronho-provokacioni test
metaholinom.
Rezultati: Pacijenti su bili prosječne starosti 33,62 godine,
20 muškog i 30 ženskog pola. IAR je imalo 48,0%, a PER
52,0% pacijenata. BHR je imalo16 (32%) pacijenata, od
toga osam (16%) veoma blagu, pet (10%) blagu i tri (6%)
umjerenu BHR. Nije postojala statistički značajna razlika
između pojave BHR i vrste alergijskog rinitisa. Pozitivna
prediktivna vrijednost je trajanje alergijskog rinitisa >5
godina, senzibilizacija na Dermatophagoides pteronyssinus, udružena senzibilizacija na Dermatophagoides
pteronyssinus i polene (polisenzibilizacija). Ovi faktori su
statistički značajno povezani sa pojavom BHR i težim
stepenom BHR.
Zaključak: Senzibilizacija na antigen Der p I samostalno ili
udruženo na druge antigene može biti značajan etiološki
faktor nastanka hronične urtikarije.
191.
PEDESETOGODIŠNJIE PREŽIVLJAVANJE
HIDATIDNE (EHINOKOKNE) CISTE
Slavko Ždrale, Tanja Pleša, Slaviša Đuričid*,
Milorad Šupid, Irena Samac
Klinike i bolničke službe Kasindo,
Klinički centar Istočno Sarajevo;
*Institut za zdravstvenu zaštitu majke i deteta Srbije
„Dr Vukan Čupid”, Služba za kliničku patologiju, Beograd
Zaključak: Studija ukazuje na pojavu BHR kod pacijenata
sa alergijskim rinitisom i van sezone polena, kao i
značajnu ulogu nekih faktora u njenom nastanku
(trajanje
alergijskog
rinitisa,
senzibilizacija
na
Dermatophagoides pteronyssinus i polisenzibilizacija).
Ispitivanje postojanja astme trebalo bi da se provodi kod
Uvod: Nakon što se slučajno inficira jajima Echinococcus
granulosus iz crijeva psa ili drugih životinja iz porodice
76
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Canida, čovjek postaje intermedijarni domadin cističnog
oblika larve, odnosno hidatidne ciste (Cysta hydatigena).
Pseda pantljičara je čest parazit čovjeka u zemljama
Balkana, gdje je endemski raširena zoonoza. Zbog
kapilarnih barijera na svom putu, parazit, odnosno
hidatidna cista se najčešde nađu u jetri, a zatim u pludima
i, rjeđe, ostalim organima i tkivima (jetra : pluda : ostale
lokalizacije = 7 : 2 : 1). Multiple ciste opisuju se kod 20%
do 60% oboljelih.
Zbog intenziteta bola kod lumboishialgije ne prepoznaju
se komplikacije, kao što je to u dva slučaja koja se ovde
predstavljaju.
Prvi prikaz slučaja: Krajem decembra 2009. pacijentkinja
M.B., rođena 1961. godine, primala višekratno
intramuskularne
injekcije
zbog
desnostrane
lumboshialgije. U toku primanja injekcija bolovi su se
pojačali, a javio se i otok u desnoj natkoljenici. Urađen je
MR natkoljenica, verifikovan infiltrat u desnoj
natkoljenici, te infiltrati u obje glutealne regije djelimično
uhvadeni snimanjem i postavljena sumnja na sarkom.
Traženo dodatno MR snimanje glutealnih regija koje nije
urađeno. U Ortopedskom odjelu Zavoda za fizikalnu
medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid” Banja Luka
punktirano 1.250 mL gnoja iz najniže tačke unutrašnje
strane desne natkoljenice. Bakteriološki izolovan i
identifikovan Staphylococcus aureus. Na ultrazvučnom
pregledu početkom februara 2010. uočen infiltrat u obje
glutealne regije sa sitnozrnastim materijalom i dobro
prokrvljenom piogenom membranom, lijevo sa
tendencijom razmekšanja prema koži. U desnoj
natkoljenici se dobije hipoehogeni areal interfascijalnog
spuštanja gnoja duž čitave natkoljenice. U Ortopedskom
odjelu Zavoda za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr
Miroslav Zotovid” Banja Luka učinjena incizija oba
apscesa i izvučeno 350 mL gnoja, a zasijane bakteriološke
podloge ostale sterilne. Pacijentkinja po izlasku iz bolnice
bez tegoba.
Cilj rada: Prikazati kliničko-patološke karakteristike
bolesnika sa neuobičajeno dugim tokom ehinokokne
infekcije.
Prikaz slučaja: Muškarac star 72 godine, u periodu od
1963. do 2004. godine. hospitalizovan je u 7 navrata. Prvi
put je hospitalizovan zbog operacije hidatidne ciste pluda
1963. godine pod slikom akutnog toraksa. Godine 1973.
izvršena je elevacija hemidijafragme desno, a 1983.
hospitalizovan zbog bronhitisa i pleuralnih adhezija.
Godine 1983. četvrti put hospitalizovan radi operacije
hidatidne ciste jetre i parcijalne resekcije IV, V i VI rebra,
a 1984. u toku pete hospitalizacije zbog osteomijelitisa
IV, V i VI rebra desno, kada je izvršena parcijalna resekcija
istih, a otvoreni su i brojni fistulozni kanali i nađeno više
empijemskih loža. Od 1985. do 2004. godine evidentno je
prisustvo fistula na prednjem torakalnom zidu, a CT jetre
ukazuju na postojanje hidatidne ciste u desnom režnju
jetre u blizini desnog bubrega. Pacijent uzimao oralno
mebendazol. Godine 2004. su uslijedile šesta i sedma
hospitalizacija, zbog diseminacije parazita u sternum, te
su novim operativnim zahvatom odstranjene iste, ali do
danas postoji fistulozni kanali sa povremenom emisijom
cista, kao i prisustvo radiološki dokazanih kalcifikovanih
hidatidnih cisti i u maloj karlici.
Drugi prikaz slučaja: Pacijent D.R. rođen 1947. godine,
liječen na Klinici za neurologiju Kliničkog centra Banja
Luka od 4. jula do 9. avgusta 2010. pod dijagnozom
desnostrane lumboishialgije i spondiloze lumbalne kičme
uz diskopatiju L4L5. Utvrđena flegmona desnog stopala.
Pacijent ima dijabetes melitus i dijabetičnu
polineuropatiju. Nakon otpusta sa klinike bolovi u desnoj
natkoljenici i kuku ostali, ne može da sjedi na toj strani. U
toku boravka na klinici otvorila se rana na listu desne
potkoljenice koja je hirurški previjana i shvadena kao
gnojenje stare rane usljed povrede kosom prije dvije
godine. U toku boravka rađen CT lumbosakralne kičme
koji ne potvrđuje uklještenje nerava, a EMNG verifikuje
hroničnu leziju n. ischiadicusa. Doppler sonografija krvnih
sudova nogu je uredan. Pri kliničkom pregledu sedam
dana po otpustu, uoči se pastozno otečen desni gluteus,
desna natkoljenica sa kesastim otokom straga u donjoj
tredini, dok je zavoj na potkoljenioci vlažan. Pri
ultrazvučnom pregledu uočava se kolikvirani areal u
desnom gluteusu prečnika 10 cm sa nekolikviranim
jezgrom i sitnim ehgenim odjecima u kolikviranom dijelu.
Anehogena traka se spušta niz desnu natkoljenicu i prati
do desne potkoljenice (široka i do 10 mm na pojedinim
dijelovima). Postavlja se dijagnoza kolikviranog
glutealnog apscesa sa spuštanjem niz desnu natkoljenicu
interfascijalno i spontanim otvaranjem na desnoj
potkoljenici. Učinjena incizija na Klinici za ortopediju
Kliničkog centra Banja Luka i četvrti dan po inciziji
pacijent samovoljno napustio kliniku. Nakon toga bez
tegoba.
Zaključak:
Četrdesetosmogodišnje
preživljavanje
ehinokoknog parazita u organizmu odraslog muškarca,
koji je 7 puta hospitalizovan i imao 6 ozbiljnih hirurških
intervencija, kojima su parcijalno odstranjivane hidatidne
ciste iz jetre, pluda i koštanog tkiva, održavanje
dugotrajne drenaže grudne i trbušne šupljine i
reseciranih
rebara
usljed
osteomijelitisa
kao
komplikacije, pokazuje koliko komplikovan može da bude
tok hidatidoze u slučaju klinički netipične lokalizacije cista
i eventualnih slabosti imunološkog sistema bolesnika.
Diseminirana ehinokokoza, kao mogude fatalno
parazitarno oboljenje, u dugogodišnjoj borbi protiv
pacijenta i hirurga nije dovela do letalnog ishoda, ali nije
došlo ni do izliječenja.
192.
GLUTEALNI APSCES
Nenad Kuzmid
Privatna zdravstvena ustanova „Zdravlje“ Laktaši
Uvod: Glutealni apsces je rijetka komplikacija
intramuskularnog davanja injekcija. Najčešde je vezan za
višekratno davanje injekcija kod lumboishijadičnog bola.
77
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Diskusija: Glutealni apsces se javlja kao komplikacija
bolesti okoline gluteusa, kao što su hladni apscesi
iliopsoasa, apendikularni ili retroperitonealni apsces,
apscesi bubrega, postkateterski apscesi u dijagnostičkim
precedurama, perirektalni apscesi i fistule rektuma,
apscesi male karlice kod žena, hladni apscesi kičmenog
stuba. Diferencijalno dijagnostički bi trebalo da se
isključe maligne bolesti, kao što je sarkom ili metastaze
malignih bolesti (maligni melanom). Ne bi trebalo
zaboraviti da glutealni apsces može biti komplikacija
intramuskularnog davanja injekcija, pogotovo anlagetika
zbog potrebe dugog davanja, a prisutni bol maskira bol
komplikacije i teško se prepoznaje. Pri intramuskularnom
davanju treba se strogo pridržavati mjera asepse i
ispravne tehnike davanja.
194.
UTICAJ ERADIKACIJE HELICOBACTER PYLORI
NA SIMPTOME REFLUKSNE BOLESTI JEDNJAKA
Rajkica Bambulovid Petrovid,
Larisa Vasiljevid Bukejlovid
Opšta bolnica Doboj
Uvod: Odnos Helicobacter pylori infekcije i refluksnog
ezofagitisa je kontroverzan: neke studije ne pridaju
dovoljan značaj povezanosti, a druge govore da prisustvo
Helicobacter pylori infekcije na neki način štiti mukozu
jednjaka od komplikacija refluksne bolesti.
Zaključak: Ultrazvučni pregled se pokazao kao pouzdano i
jeftino sredstvo u dijagnostici apscesa gluteusa.
Cilj: Ispitati značaj eradikacije Helicobacter pylori na
simptome refluksne bolesti jednjaka.
Ispitanici i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 50
pacijenata sa refluksnim ezofagitisom i pozitivnim ureaza
testom za Helicobacter pylori u želucu.
193.
HERPES ZOSTER OTICUS
(SYNDROMA RAMSAY-HUNT)
Rezultati: Ispitujudi simptome kod ispitanika pri prvom
pregledu može se istadi da je najbrojniji bio izražena
gorušica, a da je zatim slijedio osjedaj kiseline u ustima.
Poslije primijenjene eradikacione terapije, utvrđeno je
značajno poboljšanje zdravstvenog stanja ispitanika u
odnosu na učestalost javljanja ezofagealnih i
vanezofagealnih simptoma. Došlo je do značajnog
smanjenja svih simptoma. Poboljšanje je bilo izrazito u
slučaju gorušice, kiseline u ustima, regurgitacije i
mučnine. Ureaza test je pokazao da je kod 88% ispitanika
došlo do eradikacije Helicobacter pylori.
Svetlana Kovačevid, Milan Pejid,
Dragan Jovovid, Đorđe Pejid
Klinike i bolničke službe Kasindo,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Uvod: Hunt je 1907. godine prvi put opisao ovaj sindrom.
Uzrokuje ga virus herpes-zostera, a karakteriše jak bol u i
oko uha i pojava vezikula koje zahvataju aurikulu. One se
mogu javiti do sedam dana prije početka pareze
facijalnog nerva, a takođe mogu nastati jedan do sedam
dana nakon početka pareze. Sve ove manifestacije
rezultat su herpes-zoster virus infekcije ganglion geniculi,
a vezikule pored aurikule zahvataju i bubnu opnu, meko
nepce, kožu lica i ramena. U blažoj formi ne mora biti bilo
kakvih neuroloških znakova, dok u težim slučajevima
može da se javi senzorineuralni gubitak sluha i poremedaj
vestibularne funkcije (Ramsay-Hunt trijas). Tretman
pacijenata sa ovim sindromom je konzervativni ili
operativni. Prognoza oporavka facijalnog nerva je veoma
loša (60%, a po nekim autorima i manje) u odnosu na
Bellovu paralizu (85%).
Zaključak: Eradikaciona terapija dovodi do statistički
značajnog smanjenja simptoma refluksnog ezofagitisa.
195.
KATETER INDUKOVANE
URINARNE INFEKCIJE
Duško Vasid, Snježana Milidevid*,
Milenko Rakovid, Miroslav Petkovid**
Opšta bolnica Doboj; *Klinički centar Banja Luka;
**Medicinski fakultet Banja Luka
Prikaz slučaja: Na Klinici za otorinolaringologiju Kliničkog
centra Istočno Sarajevo u periodu od 2008. do 2010.
tretirana su tri pacijenta sa ovim oboljenjem. Dijagnoza je
postavljena na osnovu anamneze i kliničkog pregleda,
audiovestibuloloških
ispitivanja,
laboratorijskih
i
virusoloških pretraga. Sva tri pacijenta su tretirana
konzervativno. Nakon provedene antivirusne terapije
došlo je do poboljšanja.
Uvod: Infekcija urinarnog trakta predstavlja inflamatorni
odgovor urotelijuma na invaziju mikroorganizama.
Drenažu mokradne bešike kateterom, gotovo neizbježno
prati bakteriurija, ali se simptomatska infekcija ne razvija
kod svih pacijenata.
Cilj: Procjena uloge uretralnog katetera u razvoju
urinarne infekcije.
Materijal i metode: Retrospektivna analiza uloge 5.385
trajnih katetera u razvoju urinarne infekcije kod
pacijenata u Opštoj bolnici u Doboju tokom 2010. godine.
Rezultati: U 2010. godini u Opštoj bolnici Doboj
postavljeno je 5.385 trajnih katetera. Ukupno je urađeno
78
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
1.568 urinokultura, od kojih su 1.034 (65,9%) bile
negativne, a 534 (34,1%) pozitivne. Pozitivnu
urinokulturu su imali svi pacijenti (162), sa kliničkom
slikom uroinfekcije i trajnim uretralnim kateterom. Gram
negativna uropatogena flora identifikovana je kod 105
pacijenata (65%) (najčešde Escherichia coli, Proteus spp.,
Klebsiella spp.), a kod 57 (35%) Gram pozitivne bakterije
(najčešde Staphylococcus spp. i Enterococcus spp.).
Antibiotska terapija (široki spektar) primijenjena je kod
prvog postavljanja trajnog katetera (hirurške sale,
jedinice intenzivne njege), kod ostalih pacijenata po
razvoju infekcije, prema nalazu urinokulture.
Rezultati: Partnerov morbiditet u odnosu na stanje
supruga je uticao na uznemiravanje sna (28%)
uzrokovano buđenjem zbog nokturije, narušavanje
društvenog života 30%; nemogudnost da vode brigu o
osnovnim zadacima unutar i van kude 8%; imao je
psihički uticaj u 66%, koji je bio u pozitivnoj korelaciji sa
starošdu supruge, razlikom u godinama starosti partnera i
dužinom braka; neadekvatan seksualni život je bio u 48%;
strah od hirurškog liječenja u 82% i strah od karcinoma
prostate u 62% slučajeva.
Zaključak: Benigna hiperplazija prostate ima veliki uticaj
na kvalitet života pacijenata, kao i članova njihove
porodice.
Zaključak: Centralna uloga uretralnog katetera u razvoju
urinarne infekcije, nalaže precizan algoritam postupaka i
procedura, koje de maksimalno prevenirati i kontrolisati
bakteriuriju i infekciju urotrakta. Primarnu prevenciju
bakteriurije i uroinfekcije čine: prava indikacija za
plasiranje katetera, atraumatski i aseptičan rad, zatvoren
sistem drenaže, periodične promjene i što ranije
odstranjivanje pri pojavi infekcije. Antibiotska profilaksa
kod instaliranja katetera se provodi samo kod pacijenata
sa rizikom za uroinfekciju. Antimikrobnu terapiju treba
provesti kod simptomatske bakteriurije, prema nalazu
urinokulture i antibiograma, do kliničkih i laboratorijskih
potvrda nestanka urinarne infekcije.
197.
LAJMSKA BORELIOZA
Žanka Eranovid, Jovanka Mandid
Klinike i bolničke službe Kasindo,
Klinički centar Istočno Sarajevo
Uvod: Lyme borreliosis je multisistemska bolest
uzrokovana spirohetom Borrelia burgdorferi, koju
prenosi inficirani krpelj ubodom. Bolest prolazi kroz tri
stadijuma: rane, diseminovane i pozne infekcije. Nakon
inkubacije na mjestu uboda pojavljuju se karakteristične
kožne promjene u vidu Erythema migrans, uz opšti
infektivni sindrom. Limfogeno i hematogeno bakterije
dospijevaju u nervni sistem, srce, zglobove (meningitis,
neuritis, karditis, artritis). Dijagnoza se postavlja
epidemiološkim upitnikom, na osnovu kliničke slike,
hematoloških nalaza (leukocitoza, povedane vrijednosti
fibrinogena, CRP, transaminaza) i potvrđuje serološkim
testovima. Terapija je antibiotska.
196.
UTICAJ BENIGNE HIPERPLAZIJE PROSTATE
NA KVALITET ŽIVOTA
Snježana Milidevid, Duško Vasid*,
Branislava Jakovljevid
Klinički centar Banja Luka; *Opšta bolnica Doboj
Uvod: Benigna hiperplazija prostate (BPH) je često
oboljenje muškaraca i literaturni podaci govore da se
pojavljuje u 19-30% muškaraca od pete decenije života.
Incidenca ovog oboljenja zavisi u mnogome od
parametara kojima se ovo oboljenje definiše. BPH je
karakterizirana spektrom simptoma mokrenja i simptoma
punjenja, koji se uglavnom odnose na simptome donjeg
dijela urinarnog trakta. BPH može ozbiljno uticati na
kvalitet života. Uticaj BPH na kvalitet života može biti
jednak uticajima drugih oboljenja, kao što epilepsija koja
zahtijeva hirurški tretman ili astma, odnosno i vedi od
uticaja HOBP. S druge strane BPH kao i svaka druga
hronična bolest utiče i na partnere pacijenata odnosno
ostale članove porodice.
Cilj: Prikazati važnost blagovremene dijagnoze i terapije
lajmske borelioze.
Prikaz slučaja: Kod žene stare 66 godina, vidljiv ubod
krpelja desno na grudima uz pojavu crvenila i otoka kože
koji se na terapiju doksiciklinom povlači. Specifična
antitijela na boreliju u serumu (IgM pozitivan, IgG
negativan). Kasnije pacijentkinja osjeda vrtoglavicu,
zujanje u ušima, trnjenje desne ruke, umor. Na
kontrolnom pregledu: Wb-IgG negativan, Wb-IgM
pozitivan, Osp C pozitivan. Ceftriakson u terapiji dovedi
do prestanka vrtoglavice, trnjenja ruke, zujanja u ušima i
opšte stanje pacijentkinje je dobro, a specifična antitijela
na boreliju u serumu (IgM negativan, IgG negativan).
Zaključak: Blagovremena dijagnoza i adekvatna terapija
sprečava razvoj hroniciteta lajmske borelioze.
Cilj: Predstaviti rezultate epidemioloških studija o
incidenci benigne hiperplazije prostate, te psihosocijalni
uticaj na partnere i članove njihovih porodica.
Ispitanici i metode: IPSS je kompletiran sa pacijentovim i
partnerovim odgovorima na pitanja koja su obuhvatila 7
tema: poremedaji sna, socijalno narušavanje, predstava o
osnovnim radnim zadacima, psihološki uticaj, seksualni
život, strah od karcinoma i strah od potrebe hirurškog
liječenja.
79
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
198.
granulocita, a kod 3 zbog sniženih vrijednosti trombocita.
Dvije osobe su dobile zabranu rada u zoni jonizujudih
zračenja na godinu dana, jedna zbog hronično sniženih
vrijednosti trombocita, a druga zbog hronično sniženih
vrijednosti leukocita i segmentiranih granulocita u
perifernoj krvi.
VRIJEDNOSTI HEMATOLOŠKIH PARAMETARA KOD
OSOBA PROFESIONALNO IZLOŽENIH OTVORENIM I
ZATVORENIM IZVORIMA JONIZUJUDIH ZRAČENJA
Jelena Bosnid, Radmila Ubovid, Stevan Jovid*
Zavod za medicinu rada i sporta Republike Srpske;
*Državna regulatorna agencija
za radijacionu i nuklearnu sigurnost BiH
Zaključak: Prosječne godišnje apsorbovane doze
jonizujudeg zračenja (podaci lične dozimetrije)
eksponovane grupe, osim u jednom slučaju, su daleko
manje od zakonom propisane granice za profesionalnu
ekspoziciju koja iznosi 20 mSv godišnje. Rezultati
ispitivanja hematoloških parametara u posmatranoj grupi
nisu u korelaciji sa rezultatima lične dozimetrije. Osoba
koja je primila mnogo vedu dozu od zakonom propisane
nije imala bitnijih promjena u delijskim elementima
periferne krvi, dok su osobe sa malim dozama očitanim
TL dozimetrom imale takve promjene da im se u kradem
ili dužem vremenskom periodu morao zabraniti rad u
zoni jonizujudih zračenja.
Cilj: Korelirati hematološki status radnika izloženih malim
dozama jonizujudih zračenja sa podacima lične
dozimetrije i opštim zdravstvenim stanjem, te njihovom
radnom sposobnošdu.
Ispitanici i metode: Ispitivanjem su obuhvadene 253
osobe koje su profesionalno izložene malim dozama
jonizujudih zračenja. Od sredstava lične dozimetrije svi
koriste TL dozimetar. Pri svakodnevnom radu koriste
lična zaštitna sredstva. Izvori sa kojima rade i radne
prostorije posjeduju upotrebnu dozvolu za rad. Podaci su
dobijeni iz ekspertiznih nalaza prethodnih i periodičnih
zdravstvenih pregleda obavljenih u Zavodu za medicinu
rada i sporta Republike Srpske u period od 2008. do
2010. godine. Pradene su vrijednosti eritrocita,
hemoglobina, leukocita, trombocita i delija diferencijalne
krvne slike (segmentirani neutrofilni granulociti, limfociti,
eozinofili i monociti), te dozimetrijske vrijednosti očitane
TL dozimetrom.
199.
REZULTATI SLUŽBE ZA ANESTEZIJU I REANIMACIJU
OPŠTE BOLNICE U DOBOJU U PERIODU
OD 2006. DO 2010. GODINE
Simuna Žakula, Slobodanka Živkovid,
Mladen Pedanac, Ljubiša Tomid
Opšta bolnica Doboj
Rezultati: U ispitivanom periodu obavljeno je ukupno 580
prethodnih i periodičnih zdravstvenih pregleda.
Konstatovano je ukupno 220 odstupanja delijskih
elemenata crvene i bijele krvne loze i trombocita od
referentnih laboratorijskih vrijednosti. Konstatovana su
odstupanja u vidu povišenih ili sniženih vrijednosti
eritrocita kod 14 (5,53%) pregledanih osoba,
hemoglobina kod 22 (8,69%), leukocita kod 34 (13,44%),
hematokrita kod 13 (5.14%), segmentiranih neutrofilnih
granulocita kod 52 (20,55%), povišene vrijednosti
limfocita kod 59 (23,32%), povišene vrijednosti eozinofila
kod 14 (5,53%), povišene vrijednosti monocita kod 7
(2,77%), snižene vrijednosti trombocita kod 5 (1,98%)
pregledanih osoba. Samo kod jednog radnika u toku
2009. godine je konstatovano prekoračenje zakonom
propisane doze zračenja, očitane TL dozimetrom (252,30
mSv za 3 mjeseca rada). Pradeno je njegovo zdravstveno
stanje i promjene u laboratorijskim analizama krvi u
trajanju od godinu dana, u početku na jedan mjesec,
kasnije na tri mjeseca, i sve vrijeme je bio isključen iz
zone zračenja. Samo na jednom pregledu su zabilježene
blago povišene vrijednosti eritrocita, na dva pregleda
blago snižene vrijednosti segmentiranih neutrofilnih
granulocita i blago povišene vrijednosti limfocita u
perifernoj krvi. U posmatranom periodu, zbog promjena
u nalazima periferne krvi, privremeno je zabranjen rad u
zoni jonizujudih zračenja za 11 radnika, kod pet zbog
sniženih vrijednosti elemenata crvene krvne loze, kod
četiri zbog sniženih vrijednosti leukocita i segmentiranih
Uvod: Služba za anesteziju i reanimaciju Opšte bolnice
Doboj podržava rad u osam operacionih sala Hirurških
odjeljenja (opšta hirurgija, ortopedija, urologija,
ginekologija, otorinolaringologija i oftalmologija). Rad u
operacionim salama se odvija po utvrđenom sedmičnom
rasporedu ne računajudi hitne slučajeve.
Cilj: Prikazati ukupan broj i vrste anestezija kroz
petogodišnji period i rad po pojedinim odjeljenjima.
Materijal i metode: Korišdeni su podaci iz anestezioloških
protokola za period od 2006. do 2010. godine.
Rezultati: Ukupan broj anestezija (opštih i regionalnih) u
konstatnom je porastu, tako da su 2006. godine
zabilježene ukupno 3.784 anestezije, a 2010. godine
4.169. Utvrđen je i značajan porast intervencija urađenih
u i.v. analgeziji, nakon uvođenja novih dijagnostičkih
metoda (kolonoskopija u i.v. analgeziji). Posebno se mora
istadi porast broja regionalnih, blok anestezija za
operacije visokog rizika, te za ostale operativne zahvate
koji se mogu raditi u regionalnoj anesteziji. Prema
pojedinim operacionim salama prednjači broj anetezija
na opštoj hirurgiji, a zatim slijede one na ginekologiji,
otorinolaringologiji, ortopediji, urologiji i oftalmologiji.
Zaključci: Prisutan je stalan porast broja anestezija, kako
opštih, tako i regionalnih. Nema značajnijeg odstupanja u
broju anestezija po pojedinim mjesecima. Uvedene su
nove anesteziološke tehnike (periferni blokovi,
periduralna anestezija).
80
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
200.
mogu dijagnostikovati oboljenja koja predstavljaju
kontraindikaciju za ekspoziciju pojedinim rizicima
prisutnim na radnom mestu i u radnoj okolini.
VREDNOSTI LEUKOCITA KOD OSOBA IZLOŽENIH
JONIZUJUDEM ZRAČENJU 20 I VIŠE GODINA
Cilj: Ukazati na značaj uvođenja odgovarajudih
dijagnostičkih postupaka u programe preventivnih
pregleda, a u cilju što tačnije ocene radne sposobnosti i
preduzimanja odgovarajudih mera prevencije.
Milan Pavlovid, Vesna Paleksid*
Medicinski fakultet Beograd;
*Zavod za medicinu rada i sporta Republike Srpske
Ispitanici i metode: Ispitivanjem je obuhvadeno 116
radnika pregledanih na preventivnim pregledima,
prosečne starosti 45,98±7,03 godina, prosečnog ukupnog
radnog staža 22,52±8,28 godina.
Uvod: Zdravstveni radnici su izloženi zatvorenim i
otvorenim
izvorima
jonizujudeg
zračenja
pri
dijagnostičkim i terapijskim postupcima. Pri ekspoziciji
zračenju najvedi rizik postoji za tkiva sa najvedom
radiosenzitivnošdu: hematopoezno tkivo, gonade i očno
sočivo. Hronični radijacioni sindrom (HRS) je skup
simptoma i znakova koji su posledica efekata malih doza
jonizujudeg zračenja na dva radiosenzitivna tkiva ili više
njih. Posle duže stimulacije, kao i zbog usporene
reprodukcije krvnih prekursora, nedovoljne samoobnove
matičnih delija i pluripotentne delije, može da se razvije
hipoplazija koštane srži sa hroničnim citopenijama.
Rezultati: Uredan nalaz jetre je utvrđen kod 98 ispitanika
(84,48%), patološki kod 18 (15,52%). Hepatomegalija je
utvrđena kod 10 ispitanika (55,60%), masna jetra kod
šest (33,40%), cista je utvrđena kod jednog ispitanika
(5,50%), hemangiom kod jednog (5,50%). Hepatomegalija
je utvrđena kod 10 ispitanika i podrazumevala je dalja
ispitivanja u cilju utvrđivanja drugih oboljenja jetre i
utvrđivanja njene funkcije. Ultrazvučni nalaz slezine kod
svih ispitanika je uredan. Kod ultrazvuka žučne kese,
uredan nalaz je utvrđen kod 103 ispitanika (88,79%), a
patološki nalaz kod 13 (11,21%). Urođene deformacije
žučne kese utvrđene su kod sedam ispitanika (53,84%),
polip kod dva (15,39%), kalkulus kod tri (23,08%), žučna
kesa je odstranjena kod jednog ispitanika (7,69%). Kod
ultrazvuka pankreasa, uredan nalaz je utvrđen kod 93
ispitanika (80,17%), patološki je kod 23 ispitanika
(19,83%). Primena ultrazvuka kao skrining dijagnostike
kod preventivnih pregleda radnika je metoda koja pruža
vedu pouzdanost u dijagnostici oboljenja, a time i
adekvatniju ocenu radne sposobnosti.
Cilj: Ispitati vrednosti leukocita kod zdravstvenih radnika
eksponovanih 20 i više godina malim dozama jonizujudeg
zračenja.
Ispitanici i metode: Kod 237 zdravstvenih radnika, 132
(55,7%) žene i 105 (44,3%) muškaraca, izloženih
otvorenim i zatvorenim izvorima jonizujudeg zračenja 20 i
više godina. Prosečna starost ispitanika iznosila je
50,72±7,07 godina, a prosečno vreme ekspozicije
jonizujudem zračenju bilo je 25,7±5,2 godine.
Rezultati: Snižene vrednosti leukocita nađene su kod 4
(1,7%), povišene kod 15 (6,3%), a normalne kod 218
(92,0%) ispitanika. U odnosu na vrstu leukocita najvede
smanjenje se nalazi kod neutrofilnih i eozinofilnih
granulocita 43 (18,1%), potom monocita kod 19 (8,0%), a
najmanje limfocita kod 10 (4,2%), dok smanjenje
bazofilnih granulocita nije registrovano. Povišen broj
leukocita je nađen kod 15 (6,3%) ispitanika, limfocita kod
83 (35%), neutrofilnih granulocita kod 71 (30%),
monocita kod 45 (19%) i eozinofilnih granulocita kod 30
(15,4%) ispitanika.
Zaključak: Oboljenja jetre, žučne kese i pankreasa često
su asimptomatska i nose visok rizik od komplikacija, te je
stoga opravdano da se uvede ultrazvučna dijagnostika
kao sastavni deo preventivnih pregleda.
202.
UČESTALOST I RAZLOZI PRIVREMENE
NESPOSOBNOSTI ZA RAD PACIJENATA
U DOMU ZDRAVLJA BANJA LUKA
Zaključak: Zdravstveni radnici sa više od 30 godina
ekspozicije jonizujudem zračenju imaju statistički
značajno manji broj neutrofilnih granulocita u odnosu na
radnike sa ekspozicijom od 20 do 29 godina.
Mladen Šukalo, Biljana Krčid, Tamara Vuksan
Dom zdravlja Banja Luka
Uvod: U svakodnevnom radu porodičnih ljekara jedan od
bitnih zadataka je i procjena i pradenje privremene
nesposobnosti za rad kod radno aktivnog stanovništva.
Uočava se potreba sagledavanja svih faktora koji utiču na
privremenu nesposobnost za rad, a posmatrajudi, ne
samo zdravstveno stanje osobe, nego i uslove i zahtjeve
radnog mjesta za svaku osobu pojedinačno.
201.
PRIMENA ULTRAZVUČNOG SKRININGA
ABDOMENA U OCENI RADNE SPOSOBNOSTI
Vesna Glišid, Velina Petkovid,
Gordana Papovid Đukid*, Darinka Stožinid
Zavod za zdravstvenu zaštitu radnika Kragujevac;
*Dom zdravlja Vrbas
Cilj: Utvrditi učestalost odsustva sa radnog mjesta u
odnosu na pol, dob, nivo obrazovanja i dužinu bolovanja.
Utvrditi najčešde dijagnoze u gradskim i terenskim
ambulantama, kao i usklađenost bolovanja sa
Uvod: Sa aspekta ocene radne sposobnosti ultrazvučna
skrining dijagnostika dobija sve više na značaju, jer se
81
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
kriterijumima dijagnostičkog postupka
privremene nesposobnosti za rad.
i
ocjene
Metode: Za analizu podataka korišden je deskriptivno
epidemiološki metod, a depedikulacija je izvođena
biocidnom hemikalijom na bazi permetrina.
Ispitanici i metode: Istraživanjem su obuhvadeni ispitanici
registrovani kod 9 timova porodične medicine u Domu
zdravlja Banja Luka (5 timova koji rade u gradskim
ambulantama i 4 tima koji rade u terenskim
ambulantama). Zastupljeni su pacijenti oba pola, životne
dobi od 18 do 60 godina, a u vremenskom periodu od 01.
decembra 2009. do 30. aprila 2010. godine. U radu su
korišdeni mjesečni izvještaji timova porodične medicine o
stopi bolovanja i metod pregleda zdravstvenih kartona
pacijenata koji su na bolovanju.
Rezultati: Dobijeni rezultati pokazuju da se udio
infestiranih učenika parazitima u tretiranoj populaciji
tokom školske 2009/2010. i 2010/2011. godine, ne
mijenja, tj. iznosi 14,78% učenika, pri čemu je stepen
infestacije uglavnom srednjeg intenziteta, a u odnosu na
pol vašljivost glave je posebno izražena kod djevojčica
bez obzira na uzrast.
Zaključak: Procjena zdravstvenog događaja ovog tipa
podrazumijeva procjenu efikasnosti korišdenog biocida,
reinfestaciju ili tačnost postavljene dijagnoze. Javno
zdravstveni značaj pedikuloza u 21. vijeku koje nemaju
vektorski potencijal, ali visoko stigmatiziraju pojedinca,
zahtijeva promjenu pristupa u njegovom rješavanju.
Samo integrisanim pristupom svih zainteresovanih za ovu
problematiku prosvjetnog i zdravstvenog sektora, organa
upravljanja u zajednici, roditelja kroz organizovano i
dobro osmišljeno zdravstveno vaspitanje može dati
rješenje na duge staze.
Rezultati: Ukupan broj ispitanika je 868 (660 iz gradskih
ambulanti i 208 iz terenskih). Najviše ih je zastupljeno u
životnoj dobi od 31 do 45 godina (47,88% u gradskim
ambulantama i 40,87% u terenskim). Po dužini bolovanja
u gradskim ambulantama do 30 dana je 49,55% i preko
30 dana 50,45%, a u seoskom ambulantama do 30 dana
je 48,56% i preko 30 dana 51,44%. Najčešde zastupljene
dijagnoze su respiratorne infekcije, povrede i bolesti
lokomotornog sistema.
Zaključak: Provedeno istraživanje ukazuje da su u
gradskim ambulantama više na bolovanju osobe ženskog
pola, a u terenskim ambulantama osobe muškog pola.
Vedi broj pacijenata koji su na bolovanju je zaposlen u
državnim institucijama u odnosu na zaposlene u
privatnom sektoru. Pradenjem pacijenata koji su na
bolovanju uočava se da je dužina bolovanja najvedim
dijelom usklađena sa Kriterijumima dijagnostičkog
postupka i ocjene privremene nesposobnosti za rad.
Svakako je bitno provoditi aktivnosti na promociji dobrog
zdravlja i prevenciji bolesti i povreda.
204.
SEKSUALNO PONAŠANJE
UČENIKA SREDNJIH ŠKOLA U DOBOJU
Marin Kvaternik
Institut za zaštitu zdravlja Republike Srpske,
Regionalni zavod Doboj
Uvod: Zbog sve ranije tjelesne i polne zrelosti, dužeg
školovanja i kasnijeg sklapanja braka, sve vedi je broj
adolescenata koji stupaju u polne odnose. Prva seksualna
iskustva uz rizično seksualno ponašanje mogu dovesti do
nepoželjne trudnode i polnih bolesti.
203.
DA LI JE VAŠLJIVOST LIČNI ILI
JAVNO-ZDRAVSTENI PROBLEM?
Cilj: Prikazati seksualno ponašanje učenika srednjih škola
u Doboju.
Vesna Lučid Samardžija, Mirjana Miljkovid,
Aleksandar Kljajid
Ispitanici i metode: Anketirano je 225 učenika tredih i
četvrtih razreda srednjih škola u Doboju.
Dom zdravlja Banja Luka
Rezultati: Do sada je 35,1% anketiranih imalo polne
odnose, 37,8% je negativno odgovorilo, a 27,1% nije
željelo da odgovori na ovo pitanje. Prosječna godina
stupanja u prve seksualne odnose je 16,25 godina. Na
pitanje šta su koristili od kontracepcije, 64,6% je koristilo
prezervativ, a ostali seksualno aktivni učenici nisu koristili
nikakva kontraceptivna sredstva. Odgovori na pitanja
koja bi trebalo da utvrde nivo znanja vezanog za
kontracepciju i zaštitu od polno prenosivih bolesti, kao
što su koje sredstvo daje 100% zaštitu od trudnode, da li
je pri prvom polnom odnosu mogude zatrudnjeti, koje
sredstvo istovremeno štiti od neželjene trudnode i polno
prenosivih bolesti, nisu pokazala ststistički značajnu
razliku u znanju između učenika koji su ved stupili u
seksualne odnose u odnosu na one koji to do tada nisu
učinili. Nivo znanja u vezi nekih pitanja je zabrinjavajude
nizak.
Uvod: Pod vašljivošdu se podrazumijeva prisustvo svih
razvojnih formi parazita, iz porodice Pediculidae koji u
zavisnosti od svojih bioloških karakteristika infestiraju
područje vlasišta, tijela ili stidnog predjela. Vaši tijela su
prepoznate kao vektori zaraznih bolesti, dok su preostale
dvije vrste označene kao molestanti. Zahvaljujudi
sistematskom i predanom radu naših prethodnika,
posljednji prijavljen slučaj pjegavog tifusa na području
BiH je zabilježen 1967. godine. Danas se vašljivost
doživljava kao trivijalan zdravstveni problem. Higijenskoepidemiološka služba Doma zdravlja Banja Luka jedan
duži vremenski period suočava se sa problemom
vašljivosti u jednoj od ruralnih mjesnih zajednica.
Cilj: Prikazati rezultate postignute na sprečavanju i
suzbijanju pedikuloze.
82
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Zaključak: Tredina mladih stupa u seksualne odnose u
periodu adolescencije uz zabrinjavajude nisku primjenu
kontracepcije i zaštite od polno prenosivih bolesti.
Neophodna je sistemska seksualna edukcija adolescenata
koja može da se integriše u redovni nastavni plan i
program, ali da bude realizovana i kroz neformalne oblike
obrazovanja.
206.
FEBRILNOST KAO SIMPTOM AKUTNIH ZARAZNIH
BOLESTI KOD DECE: INFORMISANOST RODITELJA
Danka Mičid, Gordana Tešid Banduka,
Snežana Stojanovid, Vesna Ivanovid, Ljiljana Ivančid*
Dom zdravlja Bratunac; *Dom zdravlja Srebrenica
205.
Uvod: Povišena telesna temperatura deteta je sigurno
najčešdi razlog javljanja lekaru roditelja. Sledstveno
tome, provedena je anketa o informisanosti roditelja o
povišenoj telesnoj temperaturi u dečjem uzrastu.
KOLIKO MISLIMO NA TUBERKULOZU?
Liljana Apostolska Petrovid,
Ljudmila Nagorni Obradovid*, Jovana Maškovid*
Dom zdravlja Stari Grad, Beograd;
*Klinički centar Srbije, Beograd
Cilj: Ispitati u kojoj su meri roditelji informisani o
povišenoj telesnoj temperaturi i primeni antipiretika u
kudnim uslovima.
Uvod: Tuberkuloza (TBC) i danas predstavlja aktuelan
zdravstveni problem. Sa porastom broja ljudi, sa
oslabljenim imunim sistemom, raste populacija
ugroženih od TBC.
Ispitanici i metode: Metodom slučajnog uzorka
obuhvadeno je 120 roditelja u januaru 2011. Roditelji su
popunjavali upitnik o povišenoj telesnoj temperaturi i
primeni antipiretika u kudnim uslovima. Zatim su podaci
obrađeni i prikazani metodama deskriptivne statistike.
Cilj: Ispitati koliko su lekari informisani o prisutnosti
tuberkuloze u vlastitoj sredini, kao i proceniti koliko se
njihovo znanje poboljšalo posle tromesečnog rada u
Domu zdravlja Beograd i Kliničkom Centru Srbije (KCS) u
okviru obaveznog lekarskog staža.
Rezultati: Na pitanje „za koju vrednost telesne
temperature (TT), merenu aksilarno (u pazušnoj jami),
smatrate da je povišena?” 69 ( 57,5%) ispitanih roditelja
o
je odgovorilo da je to 37 C i više. Vedina roditelja, njih 85
(70,8%), daje antipiretik, tek kada je temperatura preko
o
38 C. Najčešde se roditelji odlučuju za paracetamol (76 ili
63,3%) ili ibuprofen (32 ili 26,6%), u 10% slučajeva daju
kombinovano i jedan i drugi antipiretik. Na pitanje „u
kojim intervalima dajete antipiretik u febrilnosti?”, 33,3%
ispitanih je odgovorilo na 4 sata, 45,8% na 6 sati, a na 8
sati 20,8%.
Ispitanici i metode: Ispitivanje je provedeno primenom
anonimne ankete među diplomiranim lekarima koji su
obavljali tromesečni staž u Domu zdravlja i u Kliničkom
centru Srbije u Beogradu tokom 2010. i 2011. godine.
Upitnik je sadržavao 18 pitanja o opštoj informisanosti o
bolesti, simptomima, dijagnostičkim postupcima, terapiji,
vakcinaciji, faktorima rizika za oboljevanje i posebno
ugroženim populacijama. Lekari su upitnik popunjavali
pre (grupa I) i posle tromesečnog praktičnog rada (grupa
II) u okviru obaveznog lekarskog staza.
Zaključak: O vrednosti povišene temperature, merene
aksilarno, kao i izbora antipiretika roditelji su u velikoj
meri edukovani. Veliki broj roditelja smatra da postoje
parenteralni preparati koji se mogu bezbedno dati u
dečjem uzrastu ili da antibiotici snižavaju povišenu TT.
Rezultati: Od 506 lekara grupe I testirano je 303 (59,9%),
a 246 (48,6%) je pravilno popunilo upitnik. Od 545 lekara
grupe II testirano je 204 (37,4%) od kojih je 148 (27,1%)
pravilno popunilo upitnik. Lekari grupe II su pokazali bolje
znanje od lekara grupe I, kako po pojedinačnim
pitanjima, tako i u konačnom zbiru, sa prosečnim
rezultatom od 19,9 (76,8%) prema 15,6 (59,9%).
207.
SAGORIJEVANJE NA POSLU
ZDRAVSTVENIH RADNIKA
Zaključak: Rezultati anketiranja lekara posle tromesečnog
praktičnog rada u okviru obaveznog staža, govore o
zadovoljavajudoj edukaciji o tuberkulozi. Praktični rad je
doprineo da lekari više razmišljaju o pojedinim aspektima
tuberkuloze, pre svega o dijagnostičkim postupcima i
faktorima rizika za oboljevanje.
Jelena Tešanovid, Dijana Đurid, Dragana Popovid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Sindrom sagorijevanja je stanje psihičke, fizičke ili
psihofizičke iscrpljenosti uzrokovane pretjeranim i
prolongiranim stresom. Razlikuju se tri faze
sagorijevanja: I faza je početna načetost stresom, II je
reaktivna kompenzacija stresa s očuvanjem energije, i III
je istrošenost. Sindrom sagorijevanja na poslu dovodi do
psihičkih promjena i promjena ponašanja (pada
koncentracije, smanjenja samopoštovanja, pojave
osjedaja besciljnosti, apatije, socijalne izolacije,
konfliktnosti, preosjetljivosti, itd.), te somatskih
83
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
promjena (pojava srčane aritmije, pojava hipertenzije,
bolovi u mišidima i zglobovima, glavobolje i migrene,
pojava probavnih smetnji, poremedaji menstrualnog
ciklusa, itd.). Glavni uzrok, ujedno i najefikasnija
prevencija sindroma sagorijevanja na poslu leži u
psihološkim osobinama pojedinca.
Zaključak i predlog mera: Kao najbolje rešenje za
problem viška kadra u Specijalističko-konsultativnoj
službi predlaže se preraspodela jednog broja lekara u
opštu medicinu, a preostali višak stimulisati za
dobrovoljni odlazak iz Doma zdravlja i osnivanje privatne
grupne polikliničke delatnosti.
Cilj: Ispitati stepen sagorijevanja na poslu doktora i
fizioterapeuta (radnih terapeuta i medicinskih sestara i
tehničara) Zavoda za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, kao i kakav je uticaj pola, dužine
radnog staža, različite profesije i rada na pojedinim
odjeljenjima.
209.
KONTINUIRANA MEDICINSKA EDUKACIJA
PUTEM INTERNETA U REPUBLICI SRPSKOJ
Željka Grabež Biukovid, Rade Tanjga*
Ispitanici i metode: Ispitano je 179 zdravstvenih radnika
tokom januara 2011. godine sa svih odjeljenja Zavoda,
pomodu skale profesionalnog sagorijevanja (MBI-NL-ES,
razvijen prema MBI-ES).
Komora doktora medicine Republike Srpske, Banja Luka;
*Univerzitet za poslovni inženjering i menadžment,
Banja Luka
Zaključak: Zdravstveni radnici ženskog pola više
sagorijevaju na poslu. Dužina radnog staža nije značajan
prediktor za sagorijevanje na poslu. U okviru različitih
profesija emocionalnu iscrpljenost najčešde osjedaju
medicinske sestre i tehničari. Ne postoje statistički
značajne razlike sagorijevanja na poslu u odnosu na
različita odjeljenja.
Uvod: Kontinuirana medicinska edukacija (KME) doktora
medicine u Republici Srpskoj je zakonom definisana
obaveza ljekara koja se provodi od 2001. godine kada je
osnovana Zdravstvena komora doktora medicine
Republike Srpske. Imajudi u vidu sadašnje stanje na
provođenju KME i probleme koji su posljedica geografske
razuđenosti, neusklađene organizacije edukacionih
centara, loše dostupnosti literature, nedostatka vrsnih
edukatora, povedanih troškova organizacije i gubitka
vremena na putovanja, pristupilo se istraživanju s ciljem
definisanja potreba i mogudnosti razvoja KME putem
Interneta. Pored postojedih formi provođenja KME,
edukacija putem Interneta treba da doprinese lakšem i
bržem prenosu najnovijih znanja iz medicinske nauke i
obezbijedi adekvatnu evaluaciju takvog načina sticanja
znanja.
208.
PROBLEM VIŠKA KADRA
U SPECIJALISTIČKO-KONSULTATIVNOJ SLUŽBI
DOMA ZDRAVLJA KRAGUJEVAC
Bisenija Radivojevid, Vesna Andrejevid
Dom zdravlja Kragujevac
Materijal i metode: Istraživanje je provedeno krajem
2009. i početkom 2010. godine na cijeloj teritoriji
Republike Srpske putem ankete. Anketirano je je 211
ljekara, što čini oko 8% svih ljekara u Republici Srpskoj,
različitog pola, svih specijalnosti, starosne dobi od 25 do
65 godina starosti.
Uvod: Dom zdravlja Kragujevac kao institucija primarne
zdravstvene zaštite na području grada Kragujevca pokriva
2
prostor od 853 km i pruža zdravstvenu zaštitu za oko
200.000 stanovnika.
Cilj: Predlog mera za rešavanje problema viška
specijalista zaposlenih u Specijalističko-konsultativnoj
službi Doma zdravlja Kragujevac.
Rezultati: Vedina ispitanika (75,4%) smatra opravdanim
provođenje KME u Republici Srpskoj, a 80% ispitanika su
otvoreni za nove tehnologije i žele edukaciju putem
Interneta. Svakodnevno računar koristi 65,4% ispitanika
koji imaju neophodne uslove za pristup Internetu. Više
od 70% ispitanika se služi engleskim jezikom.
Metodologija: Analizirani su važedi zakonski akti, podaci o
kadrovskoj strukturi u Specijalističko-konsultativnoj službi
Doma zdravlja i podaci iz literature o organizaciji i
pristupu specijalističkoj službi.
Rezultati: Zapaženo je da, kao jedan od organizacionih
problema u funkcionisanju Doma zdravlja Kragujevac,
postoji višak specijalističkog kadra u Specijalističkokonsultativnoj službi. Na osnovu istraživanja podataka iz
literature i iskustava iz zemalja Evropske unije, postojedi
višak specijalista može da se reši na nekoliko načina.
Jedan je preraspodela specijalista u Službu opšte
medicine radi obavljanja delatnost izabranog lekara. U
Kragujevcu nema ustanove sekundarnog nivoa, odnosno
opšte bolnice, pa postoji potreba za njenim otvaranjem,
a mogude je i osnivanje samostalnih specijalističkih
poliklinika.
Zaključak: U Republici Srpskoj postoje neophodni uslovi
za provođenje KME putem interneta. Time de čitav
proces stalnog medicinskog usavršavanja postati
dostupniji, efikasniji i efektivniji, sve sa ciljem
unapređenja zdravstvene zaštite i podizanja nivoa
liječenja pacijenata na savremen način.
84
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
210.
ULOGA FARMACEUTA
U TIMU ZA KLINIČKA ISPITIVANJA
Gordana Ljubojevid, Tatjana Budma,
Nataša Tomid, Slavko Manojlovid
Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju
„Dr Miroslav Zotovid”, Banja Luka
Uvod: Standardi kliničkih ispitivanja lijekova i medicinskih
sredstava su, u Republici Srpskoj, još uvijek, nedovoljno
poznati za potencijalne učesnike u ovim ispitivanjima. S
jedne strane su to članovi istraživačkog tima, a s druge
strane ispitanici odnosno pacijenti.
Cilj: Ukazati na ulogu farmaceuta u timu za klinička
ispitivanja.
Materijal i metode: Prikaz i analiza prospektivne,
komparativne, monocentrične, dvostruko slijepe studije
u kojoj je ispitivan efekat intraoperativne intrakapsularne
aplikacije anestetika, analgetika i adrenalina na intenzitet
postoperativne
boli
kod
implantacije
totalne
endoproteze koljena. Studija je izvedena u Zavodu za
fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotovid”,
Banja Luka, u periodu 01. maja 2010. do 31. oktobra
2010. godine, a uključila je 80 pacijenata. Obaveze
istraživačkog tima su obuhvatale: osmišljavanje studije,
protokola kliničkog ispitivanja, pisane informacije za
pacijente, test listi ispitanika (CRF), obezbjeđenje police
osiguranja, pribavljanje saglasnosti etičkih odbora.
Studija je realizovana u skladu sa principima Helsinške
deklaracije, standardima Dobre kliničke prakse (engl.
Good Clinical Practice, GCP) i važedom zakonskom
regulativom u ovoj oblasti.
Rezultati: Analizom elemenata koji karakterišu ovu
kliničku studiju uočavaju se kompleksni zadaci koji se
postavljaju pred sve članove istraživačkog tima. Uloga
farmaceuta, kao člana tima, je u ovoj studiji obuhvatila
sljedede segmente: pretraživanje farmaceutske literature
i učešde u odluci o kombinaciji ispitivanih lijekova,
administrativni poslovi s ciljem pribavljanja saglasnosti
Etičkog odbora ustanove i Etičkog komiteta ALiMS, izrada
protokola, pisane informacije za pacijente i CRF, pradenje
i prijavljivanje neželjenih događaja i neželjenih reakcija,
pradenje interakcija, sumiranje i obrada podataka
ispitivanja, interpretacija i objavljivanja dobijenih
rezultata.
Zaključak: U složenom i zahtjevnom procesu kliničkih
ispitivanja neophodna su znanja i vještine farmaceuta i
stoga je u timu za klinička ispitivanja on neophopdan.
Ulogu farmaceuta je mogude proširiti, u studijama
multicentričnog dizajna, na ulogu koordinatora kliničkog
ispitivanja.
85
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Branislava Jakovljevid, 21, 22, 83
Branislava Marjanovid, 47, 48
Branka Čančarevid Đajid, 36
Branka Lazid, 33
Branka Raljid, 56
Brankica Galid, 4, 74
Branko Despot, 53
Branko Glišid, 50
Branko Miljački, 79
Branko Stankovid, 72
Brano Topid, 35
Bratislava Šarac, 3, 13, 79
A
Adnan Alagid, 39
Aida Zildžid Moralid, 7
Aleksa Sredid, 48
Aleksandar Gajid, 2, 43, 44
Aleksandar Guzijan, 35
Aleksandar Kljajid, 86
Aleksandar Krajinovid, 72
Aleksandar Lazarevid, 10, 11
Aleksandar Panid, 58, 59
Aleksandar Subotid, 32
Aleksandar Supid, 49
Aleksandar Tišma, 38
Aleksandra Aleksid, 25, 32, 80
Aleksandra Dominovid Kovačevid, 73
Aleksandra Gužvid, 57
Aleksandra Hadžiavdid, 17, 66, 71
Aleksandra Sekulid Frkovid, 75
Alma Prtina, 5
Ana Dronjak, 18
Anđa Sušid, 29
Andrea Tomid, 7, 19, 29
Anela Velimirovid, 71
Anita Ristanovid, 69
C
Čedomir Jadimovid, 36
D
Dalibor Mikid, 33, 78
Dalibor Nedid, 78
Dalibor Potpara, 49, 54
Dalibor Vranješ, 25, 32, 80
Daliborka Pejid, 7, 19
Daliborka Trišid, 55
Danijela Batinid Škrpina, 24
Danijela Gajid, 2, 3, 45
Danijela Štrkid, 15
Danka Midid, 14, 19
Danka Mičid, 87
Darinka Stožinid, 85
Daut Hadžid, 63
Davor Grahovac, 35
Dejan Pejid, 50
Dijana Đurid, 46, 88
Dijana Štrkid, 15
Dijana Todorid, 21, 35
Dmitar Travar, 25, 32
Dobrila Udovičid, 56
Dobrinka Dragid, 47
Dobrinka Živanid, 3, 13, 45
Đorđe Dejid, 2, 43
Đorđe Mitrovid, 73
Đorđe Pejid, 26, 82
Đorđe Veljovid, 54
Dragan Jovovid, 25, 82
Dragana Dragičevid, 45, 70
Dragana Dužanid, 13, 79
Dragana Grbid, 45
Dragana Jokanovid, 57
Dragana Popovid, 39, 88
Dragana Radid Prodanovid, 23, 58
Dragana Vojnovid, 56
Dragi Stanimirovid, 21, 34
Dragica Jojid, 36
Draško Prtina, 41
B
Biljana Cimbaljevid, 3, 20
Biljana Đukid, 10, 11
Biljana Jovanovid, 41, 42, 46, 47
Biljana Jukid, 56
Biljana Kesid, 17
Biljana Kočovid, 44
Biljana Krčid, 86
Biljana Krčum, 39
Biljana Majstorovid, 3, 13
Biljana Milid Krčum, 40, 43
Biljana Mlađenovid, 11, 60
Biljana Popovid, 35
Biljana Trajkovid, 35
Bisenija Radivojevid, 88
Bogdan Đurid, 50
Bogdan Zrnid, 5, 20
Bojan Kujundžid, 55
Bojan Kuzmanovid, 64, 65, 66, 67, 68, 70
Bojan Miholjčid, 63, 68, 69, 70
Bojana Krivokuda, 2, 3, 45
Boris Dobrijevid, 73
Borko Davidovid, 54
Bosiljka Ugrinid Sklopid, 28, 77
Božana Selak Đukelid, 56
Božidar Slavujevid, 33
Branimir Popovid, 29
Branimir Rančid, 26
86
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Dražan Erid, 52, 53, 54, 55
Dražen Kovačevid, 33
Đuka Ninkovid Baroš, 5
Đurđica Stevanovid Papid, 47, 48
Dušan Janičid, 50, 51
Dušan Miljkovid, 11, 12
Dušan Petrovid, 27
Duško Panzalovid, 49
Duško Vasid, 82, 83
Dženan Lepara, 37
J
Jadranka Miličid Đuranovid, 23, 58, 59
Jadranka Peševid Pajčin, 23, 74
Jasenka Mijatovid, 21, 33, 34, 35
Jelena Boškovid, 26
Jelena Bosnid, 14, 84
Jelena Nikolid Pucar, 43
Jelena Protid, 43
Jelena Stankovid, 3, 40, 45
Jelena Tešanovid, 88
Jelica Kojovid, 9
Jelica Predojevid Samardžid, 36
Jovana Brstilo, 34
Jovana Maškovid, 87
Jovanka Mandid, 83
Jovanka Perid Zovko, 77
Jovanka Zovko Perid, 59
Jovica Manojlovid, 11
Jugoslav Pavlovid, 50
E
Edin Huskid, 9
Ešref Bedirovid, 39
G
Gabriela Maleševid, 1
Gabriela Mirkovid, 44, 48
Goran Čampara, 78
Goran Mihailovid, 27
Goran Račetovid, 27
Goran Spasojevid, 42
Goran Talid, 47, 61, 62, 63, 64, 65, 67, 68, 69, 70
Gordana Bukara Radujkovid, 1
Gordana Guzijan, 56
Gordana Ljubojevid, 68, 69, 89
Gordana Marid, 22
Gordana Papovid Đukid, 7, 80, 85
Gordana Sredanovid, 58
Gordana Stajid Jerinid, 59
Gordana Stefanovski, 16
Gordana Tešanovid, 17, 57, 60
Gordana Tešid Banduka, 14, 19, 87
Gordana Vukovid, 61
Gordana Žole, 72
Gospava Bedirevid, 9
K
Katerina Balaban, 33, 78
Kosana Stanetid, 57, 60
Krsto Čančar, 60
L
Larisa Vasiljevid Bukejlovid, 82
Liljana Apostolska Petrovid, 87
Ljilja Solomun, 36
Ljiljana Grahovac, 21, 34, 35
Ljiljana Ivančid, 14, 19, 87
Ljiljana Kuruzovid, 43
Ljiljana Lukid, 73, 74
Ljiljana Maksimovid, 20
Ljiljana Miljački, 79
Ljiljana Potkonjak Panid, 45
Ljiljana Stojkovid Topid, 41, 42
Ljiljana Topid, 41, 46
Ljubica Molovid, 50
Ljubica Nožinid Vilus, 4, 14, 17
Ljubica Perid Lazid, 22, 77
Ljubinka Milid Novid, 60
Ljubinka Simonovid, 3, 13, 79
Ljubiša Tomid, 84
Ljubomir Šormaz, 20
Ljubomir Stajčid, 78
Ljudmila Nagorni Obradovid, 87
H
Helena Marid, 52, 55, 76
I
Igor Kapetanov, 30
Igor Šešlija, 52
Igor Sladojevid, 20, 39
Ilija Nenadid, 79
Irena Samac, 25, 75, 80
Ivan Boričid, 75
Ivana Pekid, 24
Ivanka Rakita, 22
Izet Hasanovid, 9
M
Maja Prnjatovid, 28
Maksim Kovačevid, 54, 67, 72
Marica Kopanja, 13, 40
Marija Burgid Radmanovid, 1, 26
87
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Marija Cvjetkovid, 55
Marijana Kovačevid, 57, 67, 72, 74
Marin Kvaternik, 86
Marina Tomanid, 8, 31
Marko Kantar, 50, 51
Mihail Mokeev, 63
Milada Nalesnik, 39
Milan Latinovid, 29
Milan Markovid, 72
Milan Miličevid, 5
Milan Pavlovid, 85
Milan Pejid, 26, 82
Milanko Maksid, 51
Mile Čučak, 33, 78
Milena Begenišid, 31
Milenko Rakovid, 82
Mileva Erceg, 14
Milid Lazid, 42, 44
Milica Matavulj, 16
Milica Nikolid Uroševid, 8
Milijana Đajid, 17
Milijana Dejanovid, 44
Milivoje Dostid, 31, 51, 54, 67, 72, 76
Miljan Petkovid, 53
Milka Bogdanovid, 28, 77
Milka Mavija, 12, 76, 77
Milojko Stojanovid, 32
Milomir Ninkovid, 52, 54
Milorad Grujičid, 73
Milorad Šupid, 25, 75, 80
Milorad Žikid, 36
Miloš Zlatkovid, 79
Milovan Savid, 36
Miodrag Marjanovid, 48
Mira Popovid, 11
Mirjana Bojid, 9
Mirjana Duk, 24, 49
Mirjana Jovanovid, 27
Mirjana Miljkovid, 86
Mirko Manojlovid, 48
Miroslav Jovid, 32
Miroslav Milješid, 4, 14, 17
Miroslav Petkovid, 82
Miroslav Radojčid, 30
Miroslava Vasid, 33
Mirsad Džajid, 37
Mladen Kostid, 76
Mladen Miličevid, 23, 59
Mladen Miodragovid, 44
Mladen Pedanac, 84
Mladen Šukalo, 86
Mladenko Lazid, 71
Munevera Bedarevid, 9
Nada Mirkovid, 7
Nada Vukadinovid, 3, 20
Nadica Kostid, 11
Nataša Guzina Golac, 25, 32, 80
Nataša Majstorovid, 40, 43
Nataša Pilipovid Brodeta, 17
Nataša Stevandid, 21, 33, 35
Nataša Tomid, 89
Nebojša Mraovid, 63
Neđo Mitrovid, 32
Nela Rašeta, 12, 15
Nenad Kuzmid, 38, 81
Nenad Lalovid, 24, 49, 54
Nikola Bajid, 3, 41, 45
Nikola Baroš, 52, 53
Nikola Gavrid, 17, 66
Nikola Kostid, 35
Nikolina Dukid Vladičid, 49
Novak Drakul, 31
O
Olivera Čančar, 57
Olivera Krsmanovid, 50
P
Petar Cvijid, 62, 65, 66, 67, 69, 70
Predrag Lazid, 49
Predrag Nikolid, 22
R
Rada Duronid, 8, 31
Rada Mrgud, 55
Rada Stjepanovid, 32
Rada Trajkovid, 35
Rade Miletid, 51, 52
Rade Tanjga, 88
Radenka Markovid, 22, 29, 58
Radivoje Katanid, 23, 58, 59
Radmil Marid, 24, 51, 52, 54, 76
Radmila Kapetanov, 30
Radmila Pavid, 16, 18
Radmila Ubovid, 14, 74, 84
Radojka Perid, 20
Radoslav Gajanin, 20, 24
Radoslav Nikolid, 19
Radoslavka Lečid, 57
Rajkica Bambulovid Petrovid, 82
Ranko Škrbid, 16
Ratomir Tišma, 38
Rusmir Hadžihusejnovid, 37
S
N
Sandra Bošnjak, 75
Nada Janjetovid, 29
88
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Sandra Grubiša Vujasinovid, 15, 39
Sandra Hotid Lazarevid, 10
Sandra Kovačevid, 73
Sandra Mitrovid, 56
Sandra Tepid, 40
Sanja Đorđevid Marid, 52
Sanja Glišid, 5
Sanja Jenjid, 48
Sanja Kecman Prodan, 10, 11
Sanja Lolid, 45
Sanja Marid, 31, 51, 54, 55, 67, 72, 76
Sara Kisin Jovanovid, 41, 42, 46, 47
Saša Babid, 27
Saša Karan, 48
Saša Smoljanovid, 12
Saša Vidid, 71
Sead Debid, 9
Simuna Žakula, 84
Siniša Bijeljac, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71
Siniša Đuričid, 36
Siniša Kandid, 72
Siniša Kojid, 52, 54
Siniša Kunarac, 25, 75
Siniša Markovid, 38
Siniša Ristid, 67, 72, 74
Siniša Stankovid, 33, 34
Slađana Cvijanovid Benke, 7, 19
Slađana Onrust, 29
Slađana Škrba, 54
Slađana Todid, 36
Slavica Jandrid, 39, 43
Slaviša Đukid, 7
Slaviša Đuričid, 25, 26, 75, 80
Slaviša Tonid, 35
Slavko Manojlovid, 40, 45, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69,
71, 89
Slavko Ždrale, 25, 75, 80
Slobodan Marid, 74
Slobodan Spremo, 80
Slobodan Tomanid, 8, 31
Slobodanka Nedeljkovid, 26
Slobodanka Todorovid, 69
Slobodanka Živkovid, 84
Snežana Gegid, 55, 56
Snežana Kutlešid Stevid, 2, 43
Snežana Milutinovid Matid, 48
Snežana Petrovid Tepid, 1, 36
Snežana Stojanovid, 14, 19, 87
Snežana Trninid Đakovid, 9
Snježana Milidevid, 21, 22, 82, 83
Snježana Pejičid Popovid, 1, 15
Snježana Renovčevid Bogdanov, 6
Sonja Bobid, 33
Srđan Veselinovid, 53
Sredko Jugovid, 71
Stanislav Palija, 62, 63, 64, 66, 70, 71
Stanka Mijatovid, 22
Stanko Blagojevid, 27
Stevan Bajid, 1
Stevan Jovid, 84
Stojan Dato, 42
Stojan Sekulid, 75
Suzana Savid, 57, 60
Svetlana Kovačevid, 26, 82
Svetlana Petrovid, 6, 20
Svjetlana Popeskov, 39
Svjetlana Zrnid, 46, 47
T
Tamara Popovid, 16
Tamara Vuksan, 86
Tanja Petrovid, 30
Tanja Pleša, 25, 61, 75, 80
Tatjana Boškid, 41, 42, 47, 48
Tatjana Budma, 39, 46, 47, 69, 89
Tatjana Markovid Basara, 28
Tatjana Nožica Radulovid, 40, 61, 62, 66, 71
Tatjana Popovid, 28
Tatjana Sladojevid, 76
Teodora Talid, 40, 41, 42
V
Valentina Soldat Stankovid, 1
Valentina Stankovid Cekid, 3, 79
Vanja Starovid, 31
Velina Petkovid, 7, 80, 85
Veljko Marid, 51, 52, 76
Vera Aksentid, 15
Vera Vujovid, 28
Verica Dronjak, 18
Veselka Dejid, 56
Vesna Andrejevid, 88
Vesna Bankovid, 3, 13, 79
Vesna Blagojevid, 51
Vesna Bogdanovid, 28, 77
Vesna Gajanin, 5, 20
Vesna Glišid, 7, 80, 85
Vesna Ivanovid, 14, 19, 87
Vesna Jakšid, 12
Vesna Kevid, 45
Vesna Krstovid Spremo, 18
Vesna Lučid Samardžija, 86
Vesna Paleksid, 9, 85
Vesna Tovilovid, 72
Vidak Simid, 73
Vinko Đurid, 5, 6, 9
Vladimir Čančar, 57, 60
Vladimir Obradovid, 50, 72
Vladimir Sredkovid, 50, 72
Vlastimir Vlatkovid, 73
89
Drugi kongres doktora medicine Republike Srpske * 26-29. maj 2011. * Banja Vrudica, Teslid
The Second Congress of Medical Doctors of the Republic of Srpska * May 26-29, 2011 * Spa Vrudica, Teslid
Željko Petrovid, 7
Živko Vranješ, 22
Zlatan Markovid, 22, 29, 58, 59
Zlatko Maksimovid, 74
Zora Zenid, 48
Zoran Bjelogrlid, 47
Zoran Matkovid, 49
Zoran Mavija, 12, 76
Zoran Milosavljevid, 50
Zoran Vukojevid, 73
Zorica Novakovid, 25, 32, 80
Zvezdana Rajkovača, 33, 34, 35
Zvonko Abramovid, 26
Z
Žana Pedanac, 11
Žani Banjanin, 14, 74
Žanka Eranovid, 83
Zdenka Gojkovid, 22
Zdenka Krivokuda, 20
Zdenko Stupar, 32
Željka Grabež Biukovid, 88
Željka Kovačevid Miličevid, 5
Željko Jovičid, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 68, 69, 70, 71
Željko Karan, 78
Željko Pavlovid, 61
90

PACIJENT SUDJELOVANJE

„Politički cafe“ o evropskim pitanjima: RAZGOVOR sa : Tanjom

ŠTO JE PSIHOONKOLOGIJA

Marijo Drlje_Kako poboljsati zadovoljstvo pacijenta

Beograd (Brod) - Autoprevoz, Banja Luka

Banja Luka, 15.01.2015. JAVNI POZIV ZA

Doc dr Ljiljana Cvejanov Kezunović Medicinski fakultet u Podgorici

Dokumentacija-Download (*pdf)

"Ljudi, drvo, namještaj" 2013

KULTURNI TURIZAM Bosna i Hercegovina baštini bogato kulturno