∆ρ Σταμάτης Παπαχαρίτου ρ μ ης χ ρ Βιολόγος αναπαραγωγής Υπ

∆ρ
ρ Σταμάτης
μ ης Παπαχαρίτου
χ ρ
Βιολόγος αναπαραγωγής
Υπ. Ενημέρωσης
Υπ
Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας
ΚΕ.Σ.Α.Υ.: από το 1998
Ενημέρωση
Εκπαίδευση
Έρευνα
∆ιοίκηση έκρινε απαραίτητη ύπαρξη εκπροσώπου τύπου
Μια ευαίσθητη ισορροπία:
Επιστήμη VS κοινή αντίληψη/λαϊκή γνώση
Ποια νέα σας ενδιαφέρουν;
Επιστημονική έρευνα/επιτεύγματα
Ιατρική/υγεία
Περιβάλλον
31%
Αθλ
Αθλητικά
ά
40%
ΕΥΡΟΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 2005
Η περιέργεια/ενδιαφέρον
ρ ργ
φ ρ είναι το κίνητρο!
ηρ
Deci, 1992
ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ
677 συμμετέχοντες, ερωτηματολόγιο που αφορούσε τη διατροφή
Αξιολόγηση της αξιοπιστίας 18 πηγών ενημέρωσης και
του βαθμού επιρροής που ασκούν πάνω τους
Οικογενειακός
γ
ς γγιατρός/
ρ ς Φαρμακοποιός
ρμ
ς
ΠΛΕΟΝ ΑΞΙΟΠΙΣΤΗ ΠΗΓΗ,
Τηλεοπτικές διαφημίσεις/ εφημερίδες/ περιοδικός τύπος
ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΑΞΙΟΠΙΣΤΗ ΠΗΓΗ
Οι συμμετέχοντες ομαδοποίησαν τις πηγές πληροφόρησης σε 3 κατηγορίες
(i) Επίσημες (πχ γιατρός
γιατρός, φαρμακοποιός
φαρμακοποιός, χειροπρακτικός)
(ii) Ανεπίσημες (πχ φίλοι, συγγενείς)
(iii) ∆ιαφημιστικές καταχωρήσεις και ΜΜΕ
Νεότερες ηλικίες αμφισβήτησαν λιγότερο την αξιοπιστία της 3ης κατηγορίας.
Οι «επίσημες πηγές» αν και όχι σε όλες τις ηλικίες εξίσου ελκυστικές,
θεωρούνταν οι πλέον αξιόπιστες
Worsley, 1989
•Μείωση του χρόνου επίσκεψης
•Υψηλό κόστος ιατρικής επίσκεψης
+
Ευρεία χρήση του διαδικτύου ως σημαντικός τρόπος ενημέρωσης
=
Οι πολίτες αποφασίζουν να ενημερωθούν σε βάθος
για τα προβλήματα
γ
ρ β ήμ
υγείας
γ ς τουςς
κάνοντας εκτεταμένη χρήση του διαδικτύου.
Intel Corporation, 1998; Scutchfield et al, 1997; Kiely et al, 1998
Οι ανάγκες και η συμπεριφορά
των ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας
και η κάλυψη θεμάτων υγείας
αποτελούν συχνά θέματα του ημερήσιου και περιοδικού τύπου
Eng et al,1998; Borowitz et al, 1998; Eysenback et al, 1998; Petersen, 1998
Οι σημερινοί καταναλωτές είναι
περισσότερο ενημερωμένοι & απαιτητικοί
αφού επιλέγουν και αποφασίζουν
πώς θα διαχειρισθούν την υγεία τους και τα προβλήματα που έχουν
Herzlinger, 1998; Marietti 1998
Εμπόδια στην ενσωμάτωση του διαδικτύου στην φροντίδα υγείας:
• Ανησυχία για τη διατήρηση του απόρρητου
• Αδυναμία στην αξιόπιστη περιήγηση
• Ανασφάλεια ως προς την εγκυρότητα της πληροφόρησης κοκ
Ωστόσο είναι αυξανόμενος ο αριθμός
ό
όσων
αναζητούν
ζ ύ πληροφόρηση
λ
ό
για θέματα
θέ
υγείας
ί μέσω
έ
δ
διαδικτύου
δ ύ
Mittman & Cain, 1999
“millions of Americans will use the Internet for health information …
Internet can provide emotional support groups for those
with specific conditions
conditions.”
Bolorsky, 1999; Klernm et al, 1998
Οι επαγγελματίες υγείας αποτελούν
τις πιο αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης
για θέματα ιατρικής ενημέρωσης
Petersen 1998
Petersen,
Η μειοψηφία όσων έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο ίσως
χρησιμοποιήσει e-mail
e mail για να επικοινωνήσει με επ.
επ υγείας,
υγείας
ή τον προσωπικό τους ιατρό ή για να κλείσει ραντεβού.
Pennbridge, 1999
Μελέτη σε ασθενείς «κέντρων υγείας»
53.5% είχαν ήδη πληροφόρηση από το διαδίκτυο.
υψηλότερου επ. μόρφωσης και εισοδήματος (P<.001).
60%: πληροφόρηση
ηρ φ ρη η στο διαδίκτυο ή
ήταν “όμοια”
μ
ή “καλύτερη”
ρη
από την ενημέρωση που τους παρείχε ο γιατρός τους.
59% όσων λάμβαναν ιατρική πληροφόρηση από το διαδίκτυο,
διαδίκτυο
δεν συζητούσαν το θέμα περαιτέρω με τον γιατρό τους…
(ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας ή μόρφωσης)
Όμως οι ασθενείς που συζητούσαν
τις ηλεκτρονικές πληροφορίες με τον ιατρό τους
μπορούσαν
ύ
να τις αξιολογήσουν
ξ λ ή
καλύτερα.
λύ
Diaz et al, 2002
Ι
Ιστοσελίδες
λίδ για θέματα
θέ
υγείας
ί >15.000
15 000
2.000.000 τακτικοί επισκέπτες στο America Online (portal σελίδων υγείας)
1998:
>17.000.000 αμερικανοί
μ ρ
πολίτεςς
αναζήτησαν ιατρική πληροφόρηση διαδικτυακά
1997:
43% των 40
40.6
6 εκατ/ων Αμερικανών
που σέρφαρε στο διαδίκτυο
αναζητούσε ιατρική πληροφόρηση
2000:
έγιναν 30.000.000
Miller & Reents, 1998; Brown,1998; Bolorsky 1999
ΚΥΡΙΑ ΠΗΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ
Επαγγελματίες υγείας: 45%
Ιρλανδία, Ισπανία: 62%
Γυναίκες: 46%, άνδρες: 44%
55+: 52%, 15-24: 38%
Οικιακά/ συνταξιούχοι: 53%
Τηλεόραση:
Γυναίκες: 19%, άνδρες: 21%
20%
Βιβλία/ιατρ. εγκυκλοπαίδιες: 8%
Εφημερίδες:
7.4%
∆ΕΥΤΕΡΕΟΥΣΑ ΠΗΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ
Τηλεόραση:
38%
Οικογένεια/φίλοι:
29%
Επαγγελματίες υγείας: 26%
ΕΥΡΟΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 2003
ΠΟΣΟ ΕΜΠΙΣΤΕΥΕΣΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ
(για θέματα υγείας)
Ιατρικοί σύλλογοι/οργανισμοί:
84%
Ενώσεις καταναλωτών:
67%
%
Εκπαιδευτικά ιδρύματα:
65%
ΜΜΕ:
39%
Κυβέρνηση/κράτος:
23%
Εκκλησία:
23%
Πολιτικά κόμματα:
10%
ΕΥΡΟΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 2003
ΠΟΣΟ ΣΥΧΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΤΟ ∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΟ
ΓΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Τα…άκρα
ρ της
ης Ευρώπης!
ρ ης
∆ΑΝΙΑ
ΕΛΛΑ∆Α
1/ημέρα
ημ ρ
2.8
1.9
1/εβδομάδα
6.1
2.3
1/μήνα
12 3
12.3
21
2.1
Πιο σπάνια
26
5.4
Σύνολο χρηστών
47 2
47.2
11 7
11.7
ΕΥΡΟΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 2003
Οι καλές αναμνήσεις!
Πάντα με «ευήκοον ούς»: Το SEX πουλάει!
Το αναπαραγωγικό σύστημα είναι ελκυστικό
(με εξαίρεση
(μ
ξ ρ η τιςς μ
μεγαλύτερες
γ
ρ ςη
ηλικίες!)
ς)
Πάντα διαθέσιμοι για μια «νέα ιστορία»:
Ό
Όταν
υπάρχουν
ά
θέ
θέματα, υπάρχει
ά
και δουλειά
ά
Συνήθως με καλή αντίληψη: Σεξ. προβλήματα, υπογονιμότητα
είναι προβλήματα που γίνονται εύκολα αντιληπτά
Τις περισσότερες φορές ήδη πολύ καλά ενημερωμένοι:
∆ιαδίκτυο, δελτία τύπου, ξένα ΜΜΕ
Οι κακές αναμνήσεις!
Πάντα πιεστικοί ως προς τους χρόνους!
Χωρίς αντίληψη πως ο ΑΣΘΕΝΗΣ είναι η προτεραιότητα του επ.
επ υγείας
Συχνά χωρίς διάθεση να «ενημερώσουν», αλλά απλά
να ολοκληρώσουν το ρεπορτάζ/να γεμίσουν τον τηλεοπτικό χρόνο
Συνήθως η συζήτηση αφορά το
να «αναιρεθούν» τα προσωπικά πιστεύω και όχι να «ακούσουν»
Τις περισσότερες φορές απροετοίμαστοι (χωρίς ερωτήσεις)
Εύκολα προβάλλουν μια είδηση, χωρίς να διασταυρώσουν τις «πηγές»
Αδυναμία να αναζητηθεί ο «ειδικός»/ κριτήρια επιλογής???
After a decade of efforts to improve scientific literacy
among the general population,
mainly through the formal school system,
surveys
y suggest
gg
that little has been achieved
Miller, 2004
By exaggerating
the significance of science results about health
readers’ trust in science
readers
as a source of good health advice
is eroded
“Understanding
media coverage of sex”
Dpt of primary care and population sciences, UCL, UK
• Αυτοί που θεωρούνται ειδικοί από τα ΜΜΕ,
ΜΜΕ δεν είναι πάντα ειδικοί!
• ∆εν παρέχουν όλοι οι επιστήμονες (επ. υγείας) τεκμηριωμένη
πληροφόρηση!
λ
ό
!
• Η έλλειψη εκπαίδευσης των ΜΜΕ, οδηγεί σε λανθασμένη
κατανόηση
ό
των θεμάτων
θ ά
υγείας.
ί
Και πως αυτά μπορούν να αλλάξουν;
Καλύτερη συνεργασία
∆
∆ιαρκής
ή εκπαίδευση
ίδ
Εμπεριστατωμένη ενημέρωση (evidence based)
Boynton et al, 2006
∆ημοσιογραφία είναι η συγκέντρωση ειδήσεων και πληροφοριών,
και η διάδοση
δ άδ
τους μέσω
έ
των ΜΜΕ με στόχο
ό την πληροφόρηση
λ
ό
των
πολιτών.
Η δημοσιογραφία εμπεριέχει
την υποκειμενική άποψη αυτού που την ασκεί,
από τον τρόπο
ρ
διαμόρφωσης
μ ρφ ης ή παρουσίασης
ρ
ης των πληροφοριών,
ηρ φ ρ
μέχρι τον άμεσο σχολιασμό αυτών.
Όποιος ασκεί τη δημοσιογραφία ως επάγγελμα
υπόκειται στον κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας
της ένωσης συντακτών στην οποία ανήκει.
Λεξικό ελληνικής γλώσσας, Μπαμπινιώτης