Ε δώ, στο κέντρο του Μοριά, θα σταθώ ̟ερισσότερο για να αγναντέψω όσο µ̟ορώ µακριά στα ̟εράσµατα των κο̟αδιών, να µάθω για τους στανεµένους βοσκούς στην ΑΡΚΑ∆ΙΑ, ̟οια η ζωή τους, ̟ως βιο̟ορούσαν, και ̟ως µε τον καιρό κατέκτησαν σαν ̟αραχειµάζοντες ειρηνικά τη Μεσσηνία, ̟ιο ̟ολύ την Πυλία, την α̟αγκερή και ̟ολύβοσκη εκείνη άκρη της Μεσσηνίας. Εδώ ̟ρόκειται για τους γνωστούς «ΑΝΕΒΟΚΑΤΕΒΑΤΕΣ», όνοµα ̟ου έδωσε ο λαός στους βοσκούς, α̟ό το ανέβασµα την Άνοιξη µε τα κο̟άδια στην Αρκαδία, και το Χειµώνα το κατέβασµά τους στα χειµαδιά της Μεσσηνίας. Η ̟ολυµορφία του εδάφους της, τα α̟έραντα ορο̟έδια, τα ̟υκνά της δάση, οι ρεµατιές και τα ̟οτάµια της Αρκαδίας σκε̟ασµένα α̟ό σµυρτιά, θρούµ̟η και ̟ουρνάρι α̟οτέλεσαν α̟ό τα ̟ανάρχαια χρόνια ̟ηγή έµ̟νευσης σε ̟οιητές και λογοτέχνες µέχρι και σήµερα σε ξένους και ντό̟ιους. Τα τραγούδησε η λαϊκή µούσα, τα έκανε θρύλο. Σε αυτά λοι̟όν τα α̟άτητα βουνά, σ’ αυτή την ̟αρθένα φύση, οι ̟οιµενικές φυλές έβρισκαν ̟άντα σιγουριά και καταφύγιο. Όσοι α̟ό τους ̟οιµένες της Στερεάς έφτασαν τα Μοραΐτικα βουνά, γι’ αυτό τους ονοµάζουν Σκηνίτες και Ρουµελιώτες, τµηµατικά και κατά καιρούς, ακόµα και µε τη συµ̟αράσταση και ανοχή των αρχών ̟ου ̟ροσ̟αθούσαν και ̟ροωθούσαν τους βόρειους ̟ρος το Μοριά ̟ου ευχαρίστως ο Μοριάς δεχόταν κάθε κάθοδο ξένων κυρίως κτηνοτροφικούς ̟ληθυσµούς. Οι ̟ιο ̟ολλοί α̟’ αυτούς σαν ορµητήριο είχαν την Αρκαδία, εκεί έστηναν γρέκια µε σκο̟ό να κατέβουν ̟ιο νότια. Μάλιστα οι εκάστοτε κυρίαρχοι του Μοριά ̟ροστάτευαν δια νόµου τους βοσκούς γιατί η κτηνοτροφία τους ήταν α̟αραίτητη στην εθνική τους οικονοµία. Και στους ξένους αυτούς καλλιεργητές έδιναν χωράφια, και κά̟οια ̟ροστασία µέχρις ότου ριζώσουν, γιατί ο τό̟ος είχε ανάγκη α̟ό καλλιέργεια. Ακόµα και οι Βυζαντινοί για να α̟αλλαγούν α̟ό τα ξεσηκώµατα των βλάχων της Θεσσαλίας και της Σαµαρίνας τους ̟αρότρυναν να µεταναστεύσουν ̟ρος τα κάτω και να τους ̟αραχωρήσουν βοσκοτό̟ια. Έτσι α̟ό τα καλοκαιρινά τους ληµέρια, έ̟αιρναν τον κατήφορο για τους λιβαδότο̟ους της Κορινθίας, Αργολίδας, Αχαΐας και ̟ιο ̟ολλοί της Μεσσηνίας, ̟ου γι’ αυτούς θα ιστορήσω ̟αρακάτω, να ̟αρουσιάσω στο βιβλίο µου τους Βλάχους στα χειµαδιά της Μεσσηνίας. Εδώ ̟ρέ̟ει να δώσουµε την εξήγηση ότι οι Αρκάδες είχαν ̟άντα καλές σχέσεις µε τους Μεσσήνιους και ̟ολλές φορές α̟ό την αρχαία ε̟οχή, έτρεξαν σε βοήθειά τους, µα και σήµερα ακόµα υ̟άρχει κάτι το ξεχωριστό στις σχέσεις των Αρκάδων και των Μεσσηνίων. - ΑΡΚΟΥ∆ΟΡΕΜΑ: Χωριό της Γορτυνίας σκε̟ασµένο α̟ό ελάτια, σε ρεµατιά του βουνού Μαίναλο. - ΑΛΩΝΙΣΤΑΙΝΑ: Κωµό̟ολη της Αρκαδίας σε ύψος 1.120µ. Παρακάτω αναφέρονται οι ̟όλεις και τα χωριά της Μεσσηνίας ̟ου µετοίκησαν Αρκάδες βοσκοί (ανεβοκατεβάτες). - ΑΓΑΤΖΙΚΙ: Σήµερα Φοινίκη της ̟εριφέρειας Μεθώνης. - ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ ΚΑΙ ΦΑΛΑΝΘΗ: Τα χωριά της Αν. Πυλίας, Παλαµάρι, Ντίστα Ντερβίς Αλή και Αγία Άννα τα κατοίκησαν οι ντό̟ιοι ̟ολλά χρόνια, ακόµα και µετά την κάθοδο των βοσκών της Αρκαδίας στη Μεσσηνία. - ΑΣΙΝΗ – ΠΑΛΙΑ ΤΖΑΦΕΡΟΓΛΗ: Βρίσκεται 1 χλµ. Ν.∆. της σηµερινής Κορώνης. - ΑΚΡΙΤΟΧΩΡΙ (ΓΡΙΖΙ): Παλιός οικισµός ̟ου δεν είναι τυχαία εκεί ̟ου τον έχτισαν ανάµεσα στα κάστρα της Μεθώνης και της Κορώνης. - ΥΑΜΕΙΑ – ΠΑΛΙΑ ΤΖΑΪΖΙ: Βρίσκεται στην ορεινή Πυλία. Η ̟αράδοση θέλει σαν ̟ρώτους κατοίκους και ̟αραχειµάζοντες τους Μ̟ουρδουκουταίους, µε τον Κώστα Μ̟ουρδουκούτα ̟ου άφησε γιο τον Γιάννη, ο Γιάννης τον Χρήστο και ο Χρήστος τον Κώστα και τον Αναστάση. Εδώ εκτός α̟ό τις µεγάλες οικογένειες των Μ̟ουρδουκουταίων κατοικούσαν και οι οικογένειες Σαρδελαίων. Ό̟ως λένε οι ίδιοι, κατάγονται α̟ό την Αρκαδία. Πρωτοκατοίκησαν λοι̟όν και αυτοί σαν βοσκοί στο χωριό ∆εσύλλα της Μεσσηνίας και α̟ό κει µετανάστευσαν σταδιακά ̟ριν το 1800 στην Πυλία. - ΒΟΥΝΑΡΙΑ: Χωριό της Αν. Πυλίας στον ∆ήµο Κολωνίδων µε ̟λούσια ιστορία κυρίως κατά την ̟ερίοδο του Αγώνα του 1821. Έχουν και τα Βουνάρια αρκετούς Αρκάδες ̟ου ρίζωσαν εδώ µε την α̟ελευθέρωση αλλά και ̟ριν το 1820. - ΒΛΑΣΣΗ Ή ΒΛΑΣΣΕΪΚΑ: Το όνοµα το χρωστάει στον Γεροβλάσση και γενάρχη της µεγάλης αυτής οικογένειας. Λέγεται ̟ως ο Βλάσσης έφυγε νέος α̟ό την Αρκαδία γιατί ξυλοφόρτωσε έναν Τούρκο ̟ου θέλησε να ̟ροσβάλει την αδελφή του Κατερίνα. Έφθασε στη Μηλίτσα και αργότερα σε ̟ιο µαλακό τό̟ο, χτίζοντας το τσο̟ανοχώρι Βλασσέικα. Οι Βλάσσηδες εκτός α̟ό το τσο̟ανιλίκι, εργάστηκαν σε νερόµυλους και κυψέλες. Οµοίως τα χωριά Μ̟αλοδηµέικα, Μ̟ουρέικα, Κατσιρέικα, Μ̟λαναίικα, Τσωνέικα, τα βλάχικα καλύβια της Γιάλοβας, Τσιχλέικα, Λειβαδάκι, Πήδασος, Αρα̟όλακα, Γαλέικα και όλα τα χωριά του Λυκόδηµου τα α̟οίκισαν βλάχοι βοσκοί α̟ό τα χωριά Λυκόχια, Ροϊνού, Μ̟άρτζελη, Βίδι, Αρκουδόρεµα, Στεµνίτσα Αρκαδίας. Ολόκληρος ο ̟ληθυσµός στα χωριά Ζιξάνι, Κουτσοµάδι, Σούµ̟αλη, Κουτσοµηλιά, Χωµατάδα και οι Τσο̟ανο̟̟ούσες Πανταζο̟ουλαίοι στα χωριά Λυκήσια και Μ̟αλί είναι α̟ό το Αρκουδόρεµα. - ΒΑΣΙΛΙΤΣΙ: Είναι ̟αλιό χωριό ̟λούσιο σε ̟αραδόσεις, ιστορία και θρύλους. Το Βασιλίτσι γνώρισε α̟ανωτές ε̟ιδροµές α̟ό κουρσάρους κάθε φυλής. Έτσι όσοι µ̟όρεσαν να σωθούν σκόρ̟ισαν στα γύρω υψώµατα και σ̟ηλιές για ασφάλεια φτιάχνοντας έτσι µικροχωριά. - ΓΑΜΒΡΙΑ: Βρίσκεται στις νοτιοανατολικές ̟λαγιές του Λυκοδήµου. Στο σύνολό του και αυτό το χωριό κατοικείται α̟ό ανεβοκατεβάτες βοσκούς α̟ό την Αρκαδία. - ΓΡΕΒΙΤΣΑ: Χωριό της Μεθώνης, σήµερα µε το όνοµα Ευαγγελισµός. - ΚΥΝΗΓΟΥ: Είναι ένα α̟ό τα ̟αλιά χωριά της ∆. Πυλίας και α̟έχει µια ώρα ̟ερί̟ου α̟ό την Πύλο. - ΚΟΚΚΙΝΟΥ: Υ̟άρχει µια αφήγηση και φαίνεται ̟ως η αρχική το̟οθεσία ̟ου εγκαταστάθηκαν οι ̟ρώτοι ̟αραχειµάζοντες ̟ροβατοτρόφοι και γιδοβοσκοί α̟ό την Αρκαδία, ήταν το το̟ωνύµιο Άγιος Νικόλαος, ̟ου βρίσκεται και η βρύση. - ΚΑΛΛΙΘΕΑ «ΜΕΜΕΡΙΖΙ»: Είναι κτισµένο µακριά α̟ό τη θάλασσα της Μεθώνης ̟ου α̟ό εκεί ε̟έδραµαν. - ΚΟΥΤΣΟΜΑ∆Ι ΣΗΜΕΡΑ ΝΕΡΑΪ∆ΟΒΡΥΣΗ (α̟ό την Τουρκική ανθρω̟ονυµία Κοτσού Μέτη) : Είναι κτισµένο σε ̟ανοραµική θέα ̟ου φαντάζει σαν κάστρο ̟άνω σε βράχο. - ΚΑΜΑΡΙΑ – ΤΟΜΑΡΕΪΚΑ: Ευρίσκεται κοντά στη Μεθώνη Πυλίας. Η ̟αράδοση λέει ̟ως τρία αδέλφια α̟ό το Αρκουδόρεµα έφθασαν εκεί στανεύοντας ̟ρος την ζεστή αυτή ̟εριοχή. - ΚΑΠΛΑΝΙ: Βρίσκεται στην Ανατολική Ορεινή Πυλία. Η λέξη «κα̟λάνι» σηµαίνει στην Τουρκική «τίγρις» και κατ’ ε̟έκταση «̟ολεµικός, ανδρείος και αιµοβόρος άνδρας». - ΚΑΚΟΡΕΜΑ: Βρίσκεται και αυτό στην Ανατολική Πυλία. - ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗ «ΚΑΝΤΗΛΙΣΚΕΡΙ»: Ανήκει στην Κοινότητα Χανδρινού, ε̟αρχίας Πυλίας. - ΠΥΡΓΑΚΙ Ή ΠΥΡΓΟΣ ΤΡΙΦΥΛΛΙΑΣ: Α̟έχει 5 χλµ α̟ό την ̟όλη των Γαργαλιάνων. Οι ̟ρώτοι ̟ου στάνεψαν εδώ ήταν βοσκοί α̟ό τα χωριά Πυργάκι και Νεµνίτσα της Βυτίνας. - ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ: ∆έχτηκε και α̟ορρόφησε µεγάλο αριθµό βοσκών Αρκαδικής καταγωγής. Πληθυσµό κατά τα χρόνια του Μεσαίωνα, σε σηµείο ̟ου το αρχαίο όνοµα Κυ̟αρισσία να µετατρα̟εί σε Αρκαδία. - ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ: Βρίσκεται στην ανατολική Πυλία και είναι χωριό της κοινότητας της Ανδριανής. Ό̟ως ̟αρα̟άνω αναφέρεται σε ̟ολλές ακόµα ̟όλεις και χωριά της Μεσσηνίας εγκαταστάθηκαν Αρκάδες ό̟ως στην ΚΟΡΩΝΗ, ΜΥΣΤΡΑΚΙ, ΑΓΙΟΙ ΘΕΟ∆ΩΡΟΙ, ΚΑΛΟΧΩΡΙ «ΚΑΛΑΜΠΡΕΖΑ», ΚΑΙΝΟΥΓΙΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΘΩΝΗΣ, ΚΑΝΤΙΡΟΓΛΗ, ΛΑΧΑΝΑ∆Α ΠΟΥΛΙΑΣ, ΛΟΓΚΑ-ΛΟΓΓΑ, ……., ΜΟΥΣΟΥΛΙ, ΜΗΝΑΓΙΑ, ΜΗΛΙΤΣΑ, ΠΑΝΕΪΚΑ – ΑΝΑΖΟΓΛΗ, ΠΗ∆ΑΣΟΣ, ΡΙΠΕΝΑ, ΦΙΛΙΑΤΡΑ, ΧΑΡΑΚΟΠΙΟ, ΧΟΡΕΥΤΡΑ, ΧΩΜΑΤΕΡΟ, ΧΡΥΣΟΤΟΠΟΣ-ΧΡΥΣΟΒΑ και ΧΡΥΣΟΚΕΛΑΡΙΑ-ΣΑΡΑΤΣΑ Ό̟ως όλος ο λαός της υ̟αίθρου, µε α̟λά και ήρεµα λόγια έφτιασε τραγούδια και ̟οιήµατα έτσι και οι ανεβοκατεβάτες εξυµνούσαν λεβεντιές, ̟αλικαριές, έρωτες, βαρυχειµωνιές, καλοκαιριές, καηµούς, λαχτάρες, χαρές και λύ̟ες έγιναν τραγούδι στο στόµα των βοσκών. Τάξη κοινωνική, ξεχωριστή α̟οτελούσαν οι Βλαχοτσο̟αναραίοι στο Μοριά. Στον ξεσηκωµό του 1821, όχι µόνο έγιναν άξιοι ̟ολεµιστές µα ̟ολύτιµοι σύνδεσµοι και οδηγοί στον ε̟αναστατηµένο λαό, γιατί γνώριζαν ̟εράσµατα κι ανθρώ̟ους σε χωριά, βουνά και στάνες. Φέρνει τουφέκι σισανέ κι εγγλέζικα κουµ̟ούρια έχει και στη µεσούλα της σ̟αθί µαλαµατένιο «Τούρκοι για µην ̟αιδεύεστε µην έρχεστε σιµά µου σούρνω φουσέκια στην ̟οδιά και βόλια στις µ̟αλάσκες» Πέντε Τούρκοι την κυνηγούν ̟έντε τζοχανταραίοι «Κόρη, για ρίξε τ’ άρµατα γλίτωσε τη ζωή σου» «Τι λέτε, µωρ’ ̟αλιό-Τουρκοι και σεις ̟αλιογοµάρια;» «Εγώ είµαι η Λενιώ Μ̟ότσαρη η αδελφή του Γιάννου και ζωντανή δεν ̟ιάνοµαι εις των Τούρκων τα χέρια!»