ΕΘΝΙΚΟ Ι∆ΡΥΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (ΕΘΙΑΓΕ) ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ∆ΑΣΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Αειφορία και σύγχρονες τάσεις (αειφορικής) διαχείρισης των δασών ∆ρ. Σ. Γκατζογιάννης, Τακτικός ερευνητής Ι∆Ε/ ΕΘΙΑΓΕ 1. 2. 3. 4. 5. Το σύστηµα αξιών στη δασοπονία Τα κλασικά πρότυπα αειφορικής οργάνωσης της δασικής διαχείρισης Σύγχρονες τάσεις – προβλήµατα και προοπτικές ∆ιαδικασίες αειφορικής διαχείρισης Σύνοψη/ συµπεράσµατα 1 Το σύστηµα στόχων της δασοπονίας ως εργαλείο λήψης αποφάσεων Κοινωνικό εισόδηµα Ορεινός κάτοικος Ποιότητα ζωής Προστασία Φυσικού Περ/ντος 1. ∆ασική παραγωγή 2. ∆ασική αναψυχή 3. Προστασία δασικών οικοσ\µάτων • • • • • Ξύλο Βοσκήσιµη ύλη Ρητίνη Αρωµατικά φυτά .... • Αισθητική τοπίου • Φυσικές εµπειρίες • Υγιεινή επίδραση • Ευκαιρίες θήρας • Ορειβασία • ...... • ∆ιατήρηση άγριας ζωής • Προστασία / δυναµικό διήθησης υδρολογικού κύκλου • Αντίσταση σε απειλές (διάβρωση, πυρκαγιές κλπ) 2 • ..... Ο κύκλος ζωής και η ανανέωση των συστάδων . . . . . u Τελική υλοτοµία Χρόνος Περίτροπος χρόνος Αναγέννηση/ ανανέωση Σε µια οργανωµένη διαχείριση, η αναγέννηση των συστάδων µετά από κάθε υλοτοµία αποτελεί την πρώτη και βασική υποχρέωση αειφορίας 3 Η θεωρία και το πρότυπο του κανονικού δάσους ως εργαλεία εφαρµογής και ελέγχου της αειφορίας Τα στάδια εξέλιξης των συστάδων ενός δάσους Νεοφυτεία - πυκνοφυτεία Κορµίδια Κορµοί Χρόνος u Περίτροπος χρόνος fn fn fn fn fn Η κανονική διαχειριστική κλάση ( fn = n * F / u ) Η προσοµοίωση της εξέλιξης και η ισοβαρής εκπροσώπηση όλων των σταδίων εξέλιξης µιας συστάδας στο επίπεδο µιας διαχειριστικής κλάσης, ως εργαλείο ανάλυσης της θεωρίας του κανονικού δάσους 4 Εκτίµηση των κανονικών µεγεθών Τα κανονικά µεγέθη δίνουν το µέτρο της απόκλισης της πραγµατικής κατάστασης από την ιδανική ή επιδιωκόµενη (αειφορική) και µ΄ αυτό τους δείκτες ελέγχου της αειφορίας 40 20 fn 60 fn fn 80 fn 100 fn 400 Κανονικό ξυλαπόθεµα Vn = (m10+m30+m50+m70+m90)*fn/ F Vn/ha 300 200 100 m30 m50 m70 m90 0 0 z10 20 z30 Κανονική κατανοµή της έκτασης (F) κατά κλάσεις ηλικίας fn = (F / u) *n 40 z50 60 80 z70 100 z90 Κανονική προσαύξηση Ζn = (z10+z30+z50+z70+z90)*fn / F και κανονικό λήµµα Εn = Zn 5 Πρόβλεψη καρπώσεων κάτω από συνθήκες αειφορίας (Vw – Vn) En = Z + -----------------a Εn = Προβλεπόµενη κάρπωση (m3/έτος,ha) (αειφορικό λήµµα) Ζ = Παραγωγική ικανότητα (m3/έτος,ha) Vw = Πραγµατικό ξυλαπόθεµα (m3/ha) Vn = Κανονικό ξυλαπόθεµα (m3/ha) a = Χρόνος εξίσωσης (έτη) µεταξύ πραγµατικού και κανονικού ξυλαποθέµατος 6 Απόσπασµα από το κείµενο της Υπουργικής ∆ιάσκεψης της ΕΕ στο Ελσίνκι (1993) • • • • Αναγνωρίζονται οι πολλαπλές λειτουργίες των δασών καθώς και η ανάγκη για προαγωγή των λειτουργιών αυτών και της πολλαπλής χρήσης του δάσους. Αναγνωρίζεται η ανάγκη για αειφορική διαχείριση των δασών και για αειφορική ανάπτυξη. Η αειφορική διαχείριση δεν πρέπει να επικεντρώνεται σε ένα πόρο και εν προκειµένω στο ξύλο, αλλά πρέπει να καλύπτει το σύνολο των δασικών λειτουργιών. Η λήψη αποφάσεων διαχείρισης των δασών πρέπει να στηρίζεται στην εκτίµηση οικονοµικών και µη οικονοµικών αξιών, που εκφράζουν τα αγαθά και οι υπηρεσίες των δασών, καθώς και σε µεθόδους “κόστους - ωφέλειας ανάλυσης” (cost benefit analysis) στο χώρο του περιβάλλοντος. 7 Οι ποιοτικές µεταβλητές κυριαρχούν στο σύστηµα στόχων της δασοπονίας Παραγωγικές λειτουργίες • Ξύλο • Ρητίνη • .... 1. ∆ασική παραγωγή Λειτουργίες αναψυχής • • • • • Αισθητική τοπίου Φυσικές εµπειρίες Υγιεινή επίδραση Ευκαιρίες θήρας ...... 2. ∆ασική αναψυχή Προστατευτικές λειτουργίες • • • ∆ιατήρηση άγριας ζωής Προστασία υδρολογικού κύκλου / δυναµικό διήθησης Αντίσταση σε απειλές (διάβρωση, πυρκαγιές κλπ) ..... 3. Προστασία δασικών οικοσυστηµάτων 8 ∆υναµικό διήθησης Μαθηµατικά πρότυπα πρόβλεψης της συµπεριφοράς του δασικού οικοσυστήµατος ως προς ορισµένη λειτουργία Πώς επηρεάζει η συγκρότηση των δασοσυστάδων το δυναµικό διήθησης ενός δάσους Βαθµός συγκόµωσης Πυκνότητα (%) Όταν το ύψος βροχής είναι χαµηλό 9 Κλείδες αξιολόγησης παραµέτρων των (εκτός ξύλου) δασικών λειτουργιών Τροφικές πηγές αρκούδας 3 2 1 Βαθµό συγκόµωσης (%) 4 Κλειστές συστάδες (ΒΣ > 80) Χαλαρές συστάδες (ΒΣ : 0,7-0,80) Φωτεινές συστάδες (ΒΣ: 0,5-0,6) Αραιές συστάδες (ΒΣ<0,5) Ανστίσταση στη διάβρωση Βαθµό συγκόµωσης (%) 4 3 2 1 Κατάσταση 4: Πολύ καλή 3: Μέτρια 2: Μέτρια 1: Κακή Κλειστές συστάδες (ΒΣ > 80) Χαλαρές συστάδες (ΒΣ : 0,7-0,80) Φωτεινές συστάδες (ΒΣ: 0,5-0,6) Αραιές συστάδες (ΒΣ<0,5) 10 Η διαρκής διαδικασία σχεδιασµού και λήψης αποφάσεων προϋπόθεση για αειφορική διαχείριση των δασών ∆ιαχειριστικό σχέδιο Σχεδιασµός Εφαρµογή Έλεγχος ⇒ Προγραµµατισµός ⇒ ∆ασοκοµική εργασία ⇒ Παραγωγή ⇒ Εξέλεγξη/ έλεγχος ⇒ Πιστοποίηση ⇒ ∆ιακίνηση ⇒ Παρακολούθηση 11 Κύρια συστάδα χαλεπίου πεύκης Το πρότυπο του κανονικού δάσους κάτω από µια σύγχρονη οπτική Υπόροφος u ρ γ γή ξ α ρ γ γή ρη Καλλιέργεια νεοφυτείας - πυκνοφυτείας Αραιώσεις - ενδιάµεσες καρπώσεις Τελική υλοτοµία - αναγέννηση Για παραγωγή ξύλου β Fβ = β Ha Fα = α Ha β Χρόνος ης FΤΚ = 1 Ha F = Fα + Fβ + FΤΚ = u Ha Ρητίνευση δένδρων αραιώσεων γ Ρητίνευση τελικής συστάδας δ Για παραγωγή ρητίνης Για παραγωγή βοσκήσιµης ύλης κτηνοτροφία – άγρια πανίδα ε κ λ Αναστολή βόσκησης Βόσκηση του υπορόφου ∆ιακοπή βόσκησης και αποµάκρυνση του υπορόφου Αισθητική τοπίου 12
© Copyright 2024 Paperzz
