Nadomjestaj bubrezne funkcije u BiH

NADOMJEŠTANJE BUBREŽNE FUNKCIJE U
BOSNI I HERCEGOVINI U 2010. GODINI
Prof dr Halima Resić - Klinika za hemodijalizu Kliničkog centra Univerziteta Sarajevo
Zahvalnost
Veoma smo zahvalni kolegama iz centara za hemodijalizu na učešću u prikupljanju
podataka za Renalni registar Bosne i Hercegovine
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Bolnica Šamac, Nenad Petković
Bolnica Brčko Distrikt, Vera Marinčić
Bolnica Foča, Marijana Kovačević
Bolnica Prijedor, Ljubomir Vuković
Centar za dijalizu KB Zenica,
Vedad Gradinčić
Centar za dijalizu-Opća bolnica Tešanj,
Besim Prnjavorac
Centar za hemodijalizu KB Mostar,
Slavica Ćorić
Centar za hemodijalizu Konjic,
Amira Alajbegović Džumhur
Centar za hemodijalizu Livno,
Zdenka Kelava
Dijalizni centar Gračanica,
Abu-Odeh Khalid
Dom zdravlja Živinice, Moazza Kourbage
Eurodijalizni centar Bihać, Drago Poljak
Hemodijaliza Doboj, Gordana Žole
IDC Banja Luka, Biljana Jakovljević
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
IDC Bijeljina, Ljiljana Lukić
IDC Gradiška,
Aleksandar Arežina i Boris Kovalj
JU Bolnica Travnik, Faruk Bahtić
KCMF Istočno Sarajevo centar za
dijalizu, Olivera Šešlija
Klinika za hemodijalizu KCU Sarajevo,
Halima Resić
Klinika za nefrologiju KCU Sarajevo,
Senija Rašić
Odjel za hemodijalizu ZC Zvornik,
Koviljka Bogićević
Opšta bolnica Trebinje, Branimir Čihorić
Pedijatrijska klinika KCU Sarajevo,
Danka Pokrajac
Satelitski centar za hemodijalizu Ilidža,
Melka Avdagić
UKC Tuzla, Enisa Mešić
Županijska bolnica Orašje-odjel za dijalizu
Odžak, Želimir Stipančić
2
Centri za dijalizu i transplantaciju u
Bosni i Hercegovini
1.236 pacijenata
(42,0%)
DIJALIZNI CENTRI U
ukupan broj pacijenata u 2010.
BOSNI I HERCEGOVINI
(po centrima u FBiH, RS i DC Brčko)
Banjaluka
202
Bihać
126
Bijeljina
300
Brčko
74
Doboj
118
Foča
15
Gradiška
36
Gračanica
100
Ilidža
64
Istočno Sarajevo
62
Laktaši
84
Livno
37
Mostar
186
Odžak
112
Pedijatrijska klinika KCU Sarajevo
4
Prijedor
75
Sarajevo-KCU Klinika za HD
216
Sarajevo-KCU Klinika za nefr.
96
Šamac
88
Tešanj
58
Travnik
130
Trebinje
37
Tuzla
299
Zenica
261
Zvornik
80
Živinice
UKUPNO:
65
2.954
3
Distribucija pacij. na dijalizi u BiH na dan
31.12.2010. po starosnim grupama i spolu
Starosna grupa
Muškarci
Žene
0-19
17 (1,0%)
14 (1,1%)
20-44
305 (18,2%)
177 (13,9%)
45-64
753 (45,0%)
560 (44,0%)
65-74
375 (22,4%)
338 (26,6%)
75+
223 (13,3%)
183 (14,4%)
Mediana
59 godina
61 godina
4
Epidemiologija HBI - Prevalenca
•
•
•
•
•
•
•
•
Prevalenca
Incidenca
Primarna renalna bolest
Modalitet tretmana
Krvno prenosive bolesti
Pristup krvnim žilama
Akutna bubrežna insuficijencija
Ishod
5
Prevalenca >90 dana
B roj pacijenata i pmp
2750
2500
2250
2000
1750
1770
1860
2006
pmp
1250
1000
500
2312
Broj pacijenata
1500
750
2161
2591
461,9
485,4
564,9
608,6
2006
2007
2008
651,1
729,7
250
0
2005
2009
2010
Godina
6
Dobna struktura prevalent pacijenata
(>90 dana)
31. 12.2010. god.
0-19
20-44
45-64
65-74
75+
Muškarci (n)
17
292
686
317
170
Žene (n)
13
167
506
274
149
30
(1,2%)
459
(17,7%)
1192
(46,0%)
591
(22,8%)
319
(12,3%)
Ukupno (n/%)
7
Epidemiologija HBI - Incidenca
•
•
•
•
•
•
•
•
Prevalenca
Incidenca
Primarna renalna bolest
Modalitet tretmana
Krvno prenosive bolesti
Pristup krvnim žilama
Akutna bubrežna insuficijencija
Ishod
8
Incidenca u BiH (na 1 dan) – uporedba
2002.-2010.
Incidenca u BiH (na 1 dan)
Na nivou
2002. godina
2010. godina
N
pmp
N
pmp
Federacija BiH
-*
-*
317
-*
R. Srpska
-*
-*
178
-*
Distrikt Brčko
-*
-*
15
-*
420
109,7
510
145,4
Bosna i
Hercegovina
-* Nema podatka
9
Incidenca na 1 dan (pmp)
510
2010.
554
2009.
Godina
145,4
157,9
2008.
572
163,1
2007.
576
164,2
Broj pacijenata
531
2006.
398
2005.
0
151,7
pmp
103,9
75 150 225 300 375 450 525 600 675 750
Broj pacijenata i pmp
Napomena:
Povećanje (ili smanjenje) Incidence je relativno jer nema pouzdanog podatka o broju stanovnika
u Bosni i Hercegovini
10
Incidenca na 91 dan (pmp)
139,7
490
2009.
Godina
134,3
471
2010.
2008.
362
2007.
346
103,2
98,6
92,6
324
2006.
Broj pacijenata
pmp
270
2005.
0
75
77,1
150 225 300 375 450 525 600
Broj pacijenata i pmp
Napomena:
Povećanje (ili smanjenje) Incidence je relativno jer nema pouzdanog podatka o broju stanovnika
u Bosni i Hercegovini
11
Epidemiologija HBI –
Primarna renalna bolest
•
•
•
•
•
•
•
•
Prevalenca
Incidenca
Primarna renalna bolest
Modalitet tretmana
Krvno prenosive bolesti
Pristup krvnim žilama
Akutna bubrežna insuficijencija
Ishod
12
Primarna renalna bolest u 2010. godini
25%
24,6%
%
20%
16,8%
15,5%
15%
13,8%
10,6%
8,5%
10%
5%
0%
p
et. N
b
a
i
D
h.
one
P yel
ph.
eph.
n
o
l
eru
Gl om
.
te ns
r
e
p
Hi
ell.
Misc
Unk
n
now
Primarna dijagnoza
13
Balkanska endemska nefropatija
u 2010. godini
• Balkanska nefropatija je najprisutnije endemsko
bubrežno oboljenje na sjevero-istoku Bosne.
• Od 335 pacijenta sa Balkanskom nefropatijom 77,9%
su stariji od 65 godina.
• Pacijenti sa Balkanskom nefropatijom čine 11,3% od
ukupnog broja dijaliziranih pacijenata.
14
Balkanska endemska nefropatija
u 2010. godini
11,3%
Dijalizna populacija
Balkanska nefropatija
15
Balkanska endemska nefropatija
po godinama
31. decembar
Broj
pacijenata/pmp
2003
2004
2005
248/70 246/70 270/77
2006
2007
2008
2009
2010
285/81 306/87 306/87 291/83 335/95
Muškarci (%)
48,6%
48,4%
44,6%
44,2%
47,4%
50%
51,2%
51,0%
Žene (%)
51,4%
51,6%
55,4%
55,8%
52,6%
50%
48,8%
49,0%
16
Dobna struktura pacijenata sa Balkanskom
endemskom nefropatijom
31. 12.2010. god.
0-19
20-44
45-64
65-74
75+
Muškarci (n/%)
0/
0,0%
1/
0,6%
39/
22,8%
83/
48,5%
48/
28,1%
Žene (n/%)
0/
0,0%
1/
0,6%
33/
20,1%
72/
43,9%
58/
35,4%
17
Epidemiologija HBI – Modalitet tretmana
•
•
•
•
•
•
•
•
Prevalenca
Incidenca
Primarna renalna bolest
Modalitet tretmana
Krvno prenosive bolesti
Pristup krvnim žilama
Akutna bubrežna insuficijencija
Ishod
18
Modaliteti tretmana pacijenata
2000
Broj pacijenata
1800
2161
2070
2200
1771
2199
2305
1891
1600
1400
1200
Hemodijaliza
Peritonealna dijaliza
Transplantacija
1000
800
600
400
200
0
81
94
2005
2006
101
2007
151
110
2008
117 164 119 167
2009
2010
Godina
19
Krvno prenosive bolesti
•
•
•
•
•
•
•
•
Prevalenca
Incidenca
Primarna renalna bolest
Modalitet tretmana
Krvno prenosive bolesti
Pristup krvnim žilama
Akutna bubrežna insuficijencija
Ishod
20
Krvno prenosive bolesti u 2010. godini
(kod svih pacijenata u 2010. godini)
2010 Godina
HbsAg
0,0%
1,0%
(n=27)
(n=0)
3,1%
HCV
HbsAg+HCV
HIV
(n=90)
11,4%
(n=335)
21
Pristup krvnim žilama
(kod svih pacijenata u 2010. godini)
•
•
•
•
•
•
•
•
Prevalenca
Incidenca
Primarna renalna bolest
Modalitet tretmana
Krvno prenosive bolesti
Pristup krvnim žilama
Akutna bubrežna insuficijencija
Ishod
22
Vaskularni pristup za hemodijalizu
u 2010. godini
15,5%
AV fistula
1,2%
AV graft
Kateter
83,4%
23
Pristup krvnim žilama - AV fistula
2000
1800
Broj pacijenata
1600
2055
1400
1200
1000
800
600
400
108
200
0
Podalaktica
Nadlaktica
24
Pristup krvnim žilama - AV graft
18
15
Broj pacijenata
16
12
9
10
6
3
0
4
Podlaktica
Nadlaktica
Nadkoljenica
25
Pristup krvnim žilama – privremeni kateter
105
90
105
Broj pacijenata
75
60
66
45
30
15
0
10
Vena subklavija
Vena jugularis
Vena femoralis
26
Pristup krvnim žilama – trajni kateter
Trajni kateter na kraju 2010. godine
imao je 221 (7,5%) pacijent
27
Akutna bubrežna insuficijencija
•
•
•
•
•
•
•
•
Prevalenca
Incidenca
Primarna renalna bolest
Modalitet tretmana
Krvno prenosive bolesti
Pristup krvnim žilama
Akutna bubrežna insuficijencija
Ishod
28
Uzroci akutne bubrežne insuficijencije
250
257
225
200
Broj pacijenata
175
150
164
125
100
75
72
50
25
0
Prerenalna
Renalna
Postrenalna
29
Ishod akutne bubrežne insuficijencije
240
220
233
200
Broj pacijenata
180
160
198
140
120
100
80
60
53
40
20
0
Umrli
Izliječeni
Nastavljaju hronični
program HD
30
Ishod
•
•
•
•
•
•
•
•
Prevalenca
Incidenca
Primarna renalna bolest
Modalitet tretmana
Krvno prenosive bolesti
Pristup krvnim žilama
Akutna bubrežna insuficijencija
Ishod
31
Mortalitet pacijenata na dijalizi
% smrtnosti pacijenata po godinama
12,0%
2010
16,1%
Godina
2009
14,6%
2008
13,9%
2007
14,6%
2006
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
% smrtnosti
32
Uzroci mortaliteta dijaliziranih pacijenata
u 2010. godini
Accident
0
0,0%
Uzroci smrti
Cancer
43
12,1%
Unknown/unavailable
41
11,6%
Infection
15 4,2%
Gastro-intestinal
9 2,5%
Liver disease
11 3,1%
-20
62,7%
222
Cardiac-Vascular
5
30
55
80
105
130
Brojčana vrijednost i %
155
180
205
230
33
33
Ukupan broj pacijenata sa funkcionalnim
bubrežnim graftom u BiH (stanje na dan 31.12.2010.)
167
Struktura transplantacija
Ukupno
Nepoznato
5
29
Kadaverična
21
Živa nerodbinska
112
Živa rodbinska
0
25
50
75
100
125
150
Broj transplantiranih sa funkcionalnim graftom
34
Zaključci
• Broj pacijenata na dijalizi u Bosni i Hercegovini se
stalno povećava; 2002. godine (kada je Registar
uspostavljen) taj broj je iznosio 1.531 a 31.12.2010.
godine 2.945 što je povećanje za 92%.
• Incidenca pacijenata na dijalizi >90 dana se također
povećala, i u 2010. godini iznosi 145,4.
• Najčešći uzroci HBB u Bosni i Hercegovini su:
– Glomerulonefritis
– Pijelonefritis
– Diabetes mellitus (tip I i II)
– Balkanska nefropatija i
– Hipertenzija
35
Zaključci (nastavak)
• Diabetes mellitus Tip I i II prisutan je kod 506 pacijenta
u 2010. godini, odnosno 17,2% u odnosu na ukupan
broj pacijenata.
• Balkanska nefropatija prisutna je kod 335 pacijenta,
odnosno 11,4% u odnosu na ukupan broj pacijenata.
• Mortalitet u 2010. godini od 12,0% može se objasniti i
starosnom dobi pacijenata na dijalizi, jer je u 2010.
godini bilo ukupno 38,0% pacijenata starosne dobi
preko 65 godina.
36