ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ – ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ : «Η ΑΓΕΛΑΣΤΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ» των Αδερφών Κατσιμίχα ΠΡΟ – ΠΡΟΝΗΠΙΑ Α’ Στην αρχή της σχολικής χρονιάς καθώς διαμορφώναμε το εβδομαδιαίο μας πρόγραμμα μεταξύ άλλων, εντάξαμε και μία ημέρα αφιερώμενη στη μουσική, καθώς διακρίναμε έντονο το ενδιαφέρον των παιδιών για αυτόν τον τομέα. Κάθε παιδί μεταφέρει μαζί του τα δικά του μουσικά βιώματα, έχει τα δικά του ενδιαφέροντα και τις δικές του ικανότητες. Όλα τα παιδιά έχουν μουσικές δυνατότητες και μπορούν να αναπτύξουν μουσικές ιδέες. Για να έχουν τα παιδιά μεγαλύτερη επαφή με την μουσική και περισσότερα μουσικά ερεθίσματα δημιουργήθηκε μουσική γωνιά της τάξης και ζητήθηκε από τα παιδιά να την εμπλουτίσουν με διάφορα υλικά μεταξύ αυτών και μουσικά παραμύθια. Μερικά από τα μουσικά παραμύθια που ήρθαν στην τάξη ήταν «Ο Πέτρος και ο Λύκος», «Το καρναβάλι των ζώων», «Ο Καρυοθράυστης», «Η Αγέλαστη Πολιτεία και οι Καλικάντζαροι». Μετά από μια σύντομη παρουσίαση και επεξεργασία όλων, τα παιδιά έδειξαν ένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το μουσικό παραμύθι των αδερφών Κατσιμίχα «Η Αγέλαστη Πολιτεία και οι Καλικάντζαροι». Το παραμύθι αφηγείται την ιστορία μιας πολιτείας όπου οι άνθρωποι είναι πάντα αγέλαστοι και αδιάφοροι για τα πάντα ώσπου κάποια Χριστούγεννα οι καλικάντζαροι αποφασίζουν αντί για τις συνηθισμένες τους σκανταλιές να κάνουν τους αγέλαστους ανθρώπους να χαμογελάσουν. Αρχικά ακούγοντας το παραμύθι γεννήθηκαν διάφορα ερωτήματα στα παιδιά όπως: - Τι είναι οι καλικάντζαροι; - Πώς είναι οι καλικάντζαροι; - Πού ζουν οι καλικάντζαροι; - Τι τρώνε οι καλικάντζαροι; - Τι ρούχα φοράνε οι καλικάντζαροι; - Γιατί είναι αγέλαστοι οι άνθρωποι της πολιτείας; - Πώς είναι το δέντρο της γης; - Πού βρίσκεται το δέντρο της γης; - Κάνουν μαγικά οι καλικάντζαροι; Βασικό και κυρίαρχο εργαλείο εισαγωγής, προσέγγισης και μετάβασης του θεμάτος ήταν το κουκλοθέατρο και η οργάνωση ψυχοκινητικών παιχνιδιών και παιχνιδιών δραματοποίησης. Με τη θεματική αυτή προσέγγιση δόθηκε η δυνατότητα στα παιδιά μέσα από βιωματικές και παιγνιώδεις δραστηριότητες να ασχοληθούν με ένα ευρύ φάσμα γνωστικών περιοχών και να αναπτύξουν σταδιακά βασικές δεξιότητες. ΟΙ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ Τι είναι οι καλικάντζαροι; Πώς είναι οι καλικάντζαροι; Πού ζουν οι καλικάντζάροι; Τι τρώνε και τι φοράνε οι καλικάντζαροι; Κάνουν μαγικά οι καλικάντζαροι; Βήμα πρώτο Στην πρώτη φάση επεξεργασίας των ερωτήσεων καταγράφηκαν οι αρχικές ιδέες των παιδιών για τους καλικάντζαρους. Τα παιδιά είτε περιέγραφαν τους καλικάντζαρους ως αποκρουστικές φιγούρες με βρώμικα και σκουρόχρωμα ρούχα είτε ως βοηθούς του Άη Βασίλη με πολύχρωμα ρούχα και πεταχτά αυτιά. Διαφορετικές ιδέες είχαν και στο πως είναι το χωριό των καλικαντζάρων. Ειπώθηκαν ιδέες σχετικά με την ύπαρξη σχολείου στο χωριό των καλικαντζάρων, όπως και υπηρεσίες από την ανθρώπινη κοινωνία (φούρνος, ταβέρνα, σουπερμάρκετ). Βήμα δεύτερο Για να ξεκαθαρισουμε την διαφορά απόψεων μεταξύ των δύο ομάδων παρακινήσαμε τα παιδιά να ψάξουν να βρούν πληροφορίες σχετικά με τους καλικάντζαρους. Τα παιδιά ανατρέξανε σε διάφορες πηγές: προφορικές, βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, διαδίκτυο και παρουσίασαν τις πληροφορίες στην ολομέλεια. Οι πηγές μας έδωσαν πολλές ιδέες σχετικά με το πως ντύνονται και συμπεριφέρονται οι καλικάντζαροι. Έτσι, έχοντας μια πιο ξεκάθαρη ιδέα για το θέμα, τα παιδιά προσπάθησαν να αποδώσουν στο χαρτί την εικόνα ενός καλικάντζαρου. Τελειώνοντας αυτή την δραστηριότητα τα παιδιά θέλησαν να γίνουν τα ίδια καλικάντζαροι. Έτσι χρησιμοποιώντας χρώματα για το πρόσωπο και ρούχα από την γωνιά μεταμφίεσης, μεταμορφωθήκαμε σε καλικάντζαρους. Βάζοντας ως μουσική υπόκρουση την μουσική από το παραμύθι τα παιδιά ξεκίνησαν να αναπαραστούν κινητικά ότι άκουγαν από τους στίχους του τραγουδιού. Επίσης έπρεπε να δώσουν προσοχή στο μουσικό άκουσμα και να κρατούν έναν ρυθμό ανάλογο με τον ρυθμό της μουσικής. Στη συνέχεια δουλεύοντας την τεχνική του κολάζ και της ζωγραφικής με πινέλο δημιουργήσαμε μια ομαδική κατασκευή για το χωριό των καλικαντζάρων. Παράλληλα για να εντρυφήσουμε περισσότερο στον κόσμο των καλικαντζάρων μαγειρέψαμε συνταγές που βρήκαμε από τις πηγές μας (καλικαντζαροπιτάκια, μαγικό φίλτρο των καλικαντζάρων)(εικ 1). Αφού είχαμε καταλήξει στην εικόνα του καλικάντζαρου, ο οποίος τελικά δεν μοιάζει με τα ξωτικά του Άη Βασίλη, κάναμε σύγκριση με την ανθρώπινη μορφή. Παρατηρώντας εικόνες ανθρώπων και καλικαντζάρων τα παιδιά σημειώσανε τις ομοιότητες και τις διαφορές σε φύλλα εργασίας. Τελικά, επηρρεασμένα από το θέμα πρότειναν να διαμορφωθεί η τάξη σαν το καλικαντζαροχωριό. Έτσι οι τοίχοι διακοσμήθηκαν με υφάσματα που αντιπροσώπευαν καταστήματα του χωριού, ξέρα κλαδιά που εδιναν την αίσθηση ενός δέντρου στο κέντρο της τάξης και μια γωνιά εμπλουτισμένη από εργαλεία που χρησιμοποιούν οι καλικάντζαροι. Βήμα τρίτο Επειδή τα παιδιά ήθελαν να μοιραστούν όλες αυτές τις πληροφορίες που συγκεντρώσαμε από την επεξεργασία των ερωτημάτων με τους γονείς και τα αδέρφια τους προτείναμε την κατασκευή ενός βιβλίου που θα περιείχε μέσα όλα τα ευρήματα της έρευνάς μας. Το βιβλίο ονομάστηκε «Το Βιβλίο των Καλικαντζάρων»(εικ.2). Τα περιεχόμενα του ήταν τα εξής: Τα ρούχα των Καλικαντζάρων Οι Καλικάντζαροι Το χωριό των Καλικαντζάρων Τα μαγικά λόγια των Καλικαντζάρων Οι συνταγές των Καλικαντζάρων Έπειτα τα παιδιά δανείζονταν το βιβλίο στο σπίτι τους με τη σειρά που είχαν κληρωθεί. ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΓΗΣ Πως είναι το δέντρο της γης; Που είναι το δέντρο της γης; Στο μουσικό παραμύθι που επεξεργαζόμαστε μεγάλο ρόλο είχε το Δέντρο της Γης, όπου κάθε χρόνο οι καλικάντζαροι το κόβανε για να το χρησιμοποιήσουν σαν σκάλα για να ανέβουν στον επάνω κόσμο και να κάνουν τις ζαβολιές τους. Για να απαντηθούν τα ερωτήματα των παιδιών σχετικά με το Δέντρο της Γης σημαντική ήταν μια βόλτα που κάναμε στον κήπο του σχολείου παρατηρώντας τα δέντρα. Παρακινήσαμε τα παιδιά να τα ακουμπήσουν, να τα μυρίσουν, να προσπαθήσουν να πιάσουν τα κλαδιά τους, να κόψουν φύλλα, να παρατηρούν τον φλοιό, να περιγράψουν την υφή των δέντρων και τη μορφή τους(εικ.3,4). Έχοντας τις παραπάνω πληροφορίες σαν εφόδια και χρησιμοποιοώντας διάφορα υλικά όπως χώμα, ξύλα, ξερά φύλλα, πέτρες, ύφαρμα, χαρτί και χρώμα σχεδιάσανε ομαδικα το Δέντρο της Γης (εικ5,6). Η ΑΓΕΛΑΣΤΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ Γιατί είναι αγέλαστοι οι άνθρωποι της πολιτείας; Η ιστορία της Αγέλαστης Πολιτείας ήταν μια πολύ καλή αφορμή για να ασχοληθούμε με τα συναισθήματα. Αρχικά τα παιδιά παρατηρήσανε ότι όποτε στο μουσικό παραμύθι αναφερόταν η αγέλαστη πολιτεία η μουσική ήταν πάντα αργή και λυπημένη ενώ όταν οι καλικάντζαροι έκαναν τις ζαβολιές τους η μουσική γινόταν γρήγορη και χαρούμενη. Αυτό μας έκανε να πειραματιστούμε με διάφορους άλλους μουσικούς ρυθμούς και μελωδίες και να τους κατηγοριοποιήσουμε σε χαρούμενους, λυπημένους και θυμωμένους. Στην συνέχεια φτιάξαμε έναν πίνακα διπλής εισόδου όπου καταγράψαμε τις χαρές και τις λύπες που έχει ο καθένας από εμάς. Έτσι μας δόθηκε η ευκαιρία να γνωριστούμε καλύτερα σαν ομάδα. Παράλληλα τα παιδιά έδωσαν απάντηση στο παραπάνω ερώτημα. Θεώρησαν ότι οι άνθρωποι ήταν αγέλαστοι γιατί τους είχαν συμβεί άσχημα πράγματα στη ζωή τους ή επειδή είχαν φόβο για το γέλιο. Αυτό ήταν μια καλή ευκαιρία για να πούμε τι φοβόμασταν εμείς. Προσθέσαμε στον πίνακα των συναισθημάτων τους φόβους μας και έπειτα θέλοντας να τους διώξουμε μακριά «έκλεισε» ο καθένας τον φόβο του σε ένα μπαλόνι και το πέταξε μακριά στον κήπο (εικ 7,8). Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ Ως κατάληξη του θέματος επιλέξαμε να δραματοποιήσουμε το μουσικό παραμύθι για την παράσταση των Χριστουγέννων. Για να είναι πιο προσιτό στα παιδιά να δραματοποιήσουν την ιστορία ενσωματώσαμε στην παράσταση κινήσεις που είχαμε κάνει σε ψυχοκινητικές δραστηριοτήτες κατά την διάρκεια του θέματος μας. Η επιλογή των ρόλων έγινε με βάση στο τι ταίριαζε στο χαρακτήρα του κάθε παιδιού για να είναι πιο εύκολο και πιο διασκεδαστικό στο κάθε παιδί να αποδώσει έναν ήρωα. Επίσης τα παιδιά παρακινήθηκαν ακόμα περισσότερο από τα κουστούμια και τα σκηνικά της παράστασης, επειδή τους έδιναν την ευκαιρία να μεταμορφωθούν σε διάφορους χαρακτήρες(εικ 9). Η παράσταση πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία και τα παιδιά έδειξαν ότι το διασκέδασαν! Μέσα από την διαδικασία που περιγράψαμε προσπαθήσαμε να υλοποιήσουμε στόχους του αναλυτικού προγράμματος από διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα και να εμπλέξουμε τα παιδιά σε ενεργητικούς τρόπους μάθησης. Ουσιαστικά, από την πλευρά των εκπαιδευτικών, συνεκτιμήθηκε το αποτέλεσμα της μαθησιακής διαδικασίας στην ανάπτυξη και την κοινωνικοποίηση των παιδιών τόσο σε ατομικό όσο και σε επίπεδο ομάδας. Το μαθησιακό επίπεδο του κάθε παιδιού συνεκτιμήθηκε σε σχέση με τον εαυτό του και όχι σε σχέση με τους συμμαθητές του και η ομαδική εργασία των παιδιών της τάξης αξιολογήθηκε σε σχέση με τις προσδοκώμενες επιδιώξεις. Αξιολογώντας αυτή τη θεματική προσέγγιση θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα παιδιά εμπλεκόμενα σε όλη αυτή την πορεία είχαν την ευκαιρία: Στο τομέα της γλώσσας: να εμπλακούν σε μια συζήτηση, να πούνε την άποψή τους υποστηρίζοντας την μεεπιχειρήματα να προτείνουν λύσεις να αναπτύσσουν τον προφορικό τους λόγο και το λεξιλόγιό τους να έρθουν σε επαφή με τις διάφορες εκδοχές του έντυπου λόγου ψάχνοντας σε βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες για διάφορες πληροφορίες, να εκφράζονται ελεύθερα μπροστά στην ομάδα με το να μοιράζονται σκέψεις, εμπειρίες να ανακαλούν και να διηγούνται εμπειρίες να διηγούνται/αφηγούνται να ακούν και να κατανοούν μια διήγηση να μπορούν να διακρίνουν σε ένα κείμενο που τους διαβάζεται τα διαλογικά από τα μη διαλογικά μέρη να χρησιμοποιούν την βιβλιοθήκη και να κάνουν συγκεκριμένες επιλογές βιβλίων ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους Στο τομέα των μαθηματικών: να προβληματίζονται, να διατυπώνουν απορίες και να μπαίνουν σε διαδικασία εύρεσης λύσης να ερμηνεύουν γενικά στοιχεία του κόσμου που τα περιβάλλει μέσα από διαδικασίες παρατήρησης και περιγραφής, σύγκρισης και ταξινόμησης. να αξιοποιούν τις δυνατότητες για αριθμητικές εφαρμογές μέσα στα όρια των δυνατοτήτων τους να μετρούν χρησιμοποιώντας αυθαίρετες μονάδες μέτρησης να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν απλά στερεά και ευθύγραμμα σχήματα Στο τομέα του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος: να ενισχύουν την αυτοεκτίμησή τους, παίρνοντας πρωτοβουλίες και λέγοντας ελεύθερα την άποψή τους να συζητούν και να παρουσιάζουν να κατανοούν την αξία της ομαδικής εργασίας και της από κοινού ανακάλυψης να αντιλαμβάνονται τη χρονική ακολουθία γεγονότων να αναπαριστούν γεγονότα σύμφωνα με τη χρονική τους ακολουθία Στο τομέα του φυσικού περιβάλλοντος: να διευρύνουν τις γνώσεις τους για τους φυτικούς οργανισμούς στο άμεσο περιβάλλον τους να βιώνουν και να εξερευνούν κάποια χαρακτηριστικά του φυσικού κόσμου Στο τομέα της δημιουργίας και έκφρασης: να πειραματίζονται με διάφορα υλικά και χρώματα για να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν να χρησιμοποιούν με πολλούς τρόπους διάφορα υλικά για να κάνουν μικροκατασκευές να δημιουργούν μόμπιλσ να εκφράζονται ελεύθερα μέσα από το δραματικό παιχνίδι, μέσα από μιμηση και αυτοσχεδιασμό να αναπτύσσουν την αισθητική τους αντίληψη να επιλέγουν και να χρησιμοποιούν δημιουργικά διάφορα υλικά να εξοικειώνονται με τις τεχνικές του κουκλοθεάτρου να αποκτούν θεατρική παιδεία να εκφράζονται ελεύθερα και αποτυπώνουν με τη ζωγραφική σκέψεις να αναπτύσσουν την κινητικότητά τους μέσα από κινητικά και μουσικο-κινητικά παιχνίδια αυτοσχεδιασμού να συντονίζονται και να ακολουθούν κανόνες να αναπαράγουν μουσικά ακούσματα με διάφορους τρόπους να ανταποκρίνονται σε σωστά σήματα, σύμβολα, συνθήματα και οδηγίες να αυτοσχεδιάζουν και να εκφράζονται μέσα από απλές μουσικές συνθέσεις να αναπτύσσουν σταδιακά εκτίμηση προσ τα μουσικά ακούσματα και να τα απολαμβάνουν να εκφράζουν τη γνώμη τους και τα συναισθήματα τους για τα διαφορετικά ακούσματα
© Copyright 2024 Paperzz
