Ένα το χελιδόνι The swallow, one single swallow Στίχοι: Οδυσσέας Ελύτης Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Χορωδία Lyrics: Odusseas Elutis Music: Mikis Theodorakis First version: Grigoris Mpithikotsis & Chorodia Ένα το χελιδόνι κι η άνοιξη ακριβή για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή Θέλει νεκροί χιλιάδες να `ναι στους τροχούς Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίµα τους. The swallow is but one single swallow, and the cost of Spring is dear For the sun to return, much work is wanted It wants thousands dying at the Wheels it wants the living, too, to give their blood. Θε µου Πρωτοµάστορα µ’ έχτισες µέσα στα βουνά Θε µου Πρωτοµάστορα µ’ έκλεισες µες στη θάλασσα! My God, master builder, you walled me inside the mountains My God, master builder, you walled me inside the mountains Πάρθηκεν από µάγους το σώµα του Μαγιού Το `χουνε θάψει σ’ ένα µνήµα του πέλαγου σ’ ένα βαθύ πηγάδι το `χουνε κλειστό µύρισε το σκοτάδι κι όλη η άβυσσος The body of the May was taken away by Mages they have buried it inside a tomb of the open sea in a deep well they have it locked away the darkness grew fragrant, and the whole abyss. Θε µου Πρωτοµάστορα µέσα στις πασχαλιές και Συ Θε µου Πρωτοµάστορα µύρισες την Ανάσταση My God, master builder, even inside the lilac bloom Thou art there My God, master builder, even inside the lilac bloom Thou art there Translator's apology: you can't really translate Elytis, language and poem are too much essentally 1 thing with him. The translation can't give more than a very partial sense of the original. Translator's note for "My God, Thou art...": When the Bible was first translated into English, that language still had both a familiar and a formal form of address. "You" served for both the plural and the polite (like εσείς in Greek, "vous" in French, "Sie" in German and so on). This was the address used by gentlefolk to each other and to their superiors. "Thou" they used speak to servants, children, and God. This last use is the only use of "thou" that survived to our day, with the curious result that "thou" is now experienced as "formal" and "you" as normal/familiar. I guess God is farther away from his worshippers than he used to be... Με το λύχνο του άστρου Στίχοι: Οδυσσέας Ελύτης Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης Με το λύχνο του άστρου στους ουρανούς εβγήκα στο αγιάζι των λειµώνων στη µόνη ακτή του κόσµου που να βρω την ψυχή µου το τετράφυλλο δάκρυ! Τα κορίτσια µου πένθος για τους αιώνες έχουν Τ’ αγόρια µου τουφέκια κρατούν και δεν κατέχουν που να βρω την ψυχή µου το τετράφυλλο δάκρυ! With the shimmer of the star Lyrics: Odusseas Elutis Music: Mikis Theodorakis First version: Grigoris Mpithikotsis With the shimmer of the star I went out to the skies to the hoarfrost of the praire, to the only shore of the world Where may I find my soul, the four-leafed teardrop! My girls are in mourning for the centuries my boys bear rifles and do not know Where may I find my soul, the four-leafed teardrop! Της αγάπης αίµατα Bloods of Love Στίχοι: Οδυσσέας Ελύτης Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης Lyrics: Odusseas Elutis Music: Mikis Theodorakis First version: Grigoris Mpithikotsis Της αγάπης αίµατα µε πορφύρωσαν και χαρές ανείδωτες µε σκιάσανε οξειδώθηκα µες στη νοτιά των ανθρώπων µακρινή µητέρα ρόδο µου αµάραντο Bloods of love turned me all crimson And happiness unseen obscured me I got oxidated in the humidity of people Oh distant mother, my rose unfading Στ’ ανοιχτά του πελάγου µε καρτέρεσαν Με µποµπάρδες τρικάταρτες και µου ρίξανε αµαρτία µου να `χα κι εγώ µιαν αγάπη µακρινή µητέρα ρόδο µου αµάραντο In the open sea they awaited me With three-sail bombard ships and opened fire Dear sin, if only I had a love (affair) Oh distant mother, my rose unfading Τον Ιούλιο κάποτε µισανοίξανε τα µεγάλα µάτια της µες στα σπλάχνα µου την παρθένα ζωή µια στιγµή να φωτίσουν µακρινή µητέρα ρόδο µου αµάραντο Sometime in July, her big eyes Were half-opened inside my bowels For a moment to enlighten the pure life Oh distant mother, my rose unfading Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ Sensible Sun of Justice Στίχοι: Οδυσσέας Ελύτης Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης Lyrics: Odusseas Elutis Music: Mikis Theodorakis First version: Grigoris Mpithikotsis Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ και µυρσίνη συ δοξαστική µη παρακαλώ σας µη λησµονάτε τη χώρα µου! Sun of justice, whom we feel * and you, myrtle branch of glory, do not, I beg of you do not forget my country! Αετόµορφα έχει τα ψηλά βουνά στα ηφαίστεια κλήµατα σειρά και τα σπίτια πιο λευκά στου γλαυκού το γειτόνεµα! It has tall mountains shaped like eagles the vines in ranks on the volcanoes' flanks and the houses more white for the neighbourhood of the azure. Τα πικρά µου χέρια µε τον κεραυνό τα γυρίζω πίσω απ’ τον καιρό τους παλιούς µου φίλους καλώ µε φοβέρες και µ’ αίµατα! My bitter hands, by thunder I am turning them back behind the times, my old friends, I am calling them forth with threats and with blood!