κείμενο

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Κείμενο
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΑΙΤΙΕΣ Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΒΙΑ
Η παιδική αθωότητα είναι ένας μύθος που έχει καταρριφθεί προ πολλού. Υπάρχουν πολλές οικογένειες με
προβλήματα, που καθιστούν ουτοπία την ανέφελη ανάπτυξη των παιδιών στα πιο τρυφερά τους χρόνια. To
συγκλονιστικό στην υπόθεση του μικρού ΄Αλεξ είναι ότι αποκαλύπτει νέα δεδομένα σχετικά με την παιδική
βία στη χώρα μας, όπως π.χ. η σύσταση συμμοριών, φαινόμενο πολύπλοκο και πολυπαραγοντικό. Μεταξύ
των παραγόντων, ο κοινωνικός αποκλεισμός και ο ρατσισμός που υφίστανται ολόκληρες ομάδες ανθρώπων
(κυρίως μεταναστών), οι αλλαγές στην παραγωγή που κρατούν τους γονείς μακριά από το σπίτι, τα μοντέλα
βίας που προβάλλονται από τα Μ.Μ.Ε, τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Η βία είναι κοινός τόπος στα σχολεία. Και ενώ ένα παιδάκι που θα κακοποιούσε μια γάτα (κάτι που συνέβαινε
παλαιότερα) θα μας φαινόταν σήμερα οριακό, στεκόμαστε αμήχανοι ή εθελοτυφλούμε μπροστά σε νέες πρακτικές, όπως π.χ. τα σύντομα βιντεάκια με σκηνές πορνό που γυρίζουν μαθητές με συμμαθητές τους στα κινητά
τηλέφωνά τους.
Η οικογένεια: Τους λόγους που ωθούν τα παιδιά σε παραβατική συμπεριφορά παρουσιάζει ο παιδοψυχίατρος
κ. Θανάσης Αλεξανδρίδης: «Οι συνθήκες που ωθούν ένα παιδί στην παραβατικότητα είναι πολλές. Εάν συμβεί
αυτές να λειτουργήσουν αθροιστικά, το παιδί μπορεί να δράσει ως παραβάτης, ως παράνομος ή ακόμη και ως
εγκληματίας. Τα παιδιά με επικίνδυνη συμπεριφορά έχουν ψυχοπαθολογικά προβλήματα που δημιουργούνται
μέσα στην οικογένεια. Παθολογική μπορεί να είναι μια υπεροργανωμένη οικογένεια, με αυστηρό, αυταρχικό
πατέρα, που δημιουργεί στα παιδιά απέχθεια για τον νόμο. Πιο συχνά, όμως, παθολογικές είναι οι αποδιοργανωμένες οικογένειες, στις οποίες απουσιάζουν οι νόμοι που διέπουν την εσωτερική λειτουργία τους, αλλά και
τη σχέση των μελών τους με την κοινωνία. Οι ρόλοι μέσα στην οικογένεια είναι συχνά συγκεχυμένοι (ανήλικοι
δέρνουν παππούδες για τη σύνταξη), απουσιάζουν τα πρότυπα ήθους, υπάρχει άγνοια, ημιμάθεια.
»Στις οικογένειες αυτές βρίσκουμε συχνά φαινόμενα αιμομιξίας -σεξουαλική παρενόχληση ή σεξουαλικές
σχέσεις μεταξύ στενών συγγενών- φαινόμενα μη αποδεκτά σε όλες τις κοινωνίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις έχουμε και σωματική κακοποίηση. Τα παιδιά από πολύ μικρά υφίστανται βαριές τιμωρίες, με αυθαίρετες εξηγήσεις. Συχνά είναι παιδιά παραμελημένα, αφρόντιστα από βρέφη, με τρομερές ελλείψεις (συναισθηματικές κ.ά.), καθώς δεν τους δίνεται το απαραίτητο πλαίσιο για να ωριμάσουν. Οι παράγοντες αυτοί
εκθέτουν τα παιδιά στη σαγήνη της παρανομίας (ένα στερημένο παιδί πιθανόν θα κλέψει αυτό που του λείπει)
και τα καθιστούν ευάλωτα στις προκλήσεις της παθολογίας του εξωτερικού περιβάλλοντος».
Οι μετανάστες: Κοινό στοιχείο αυτών των οικογενειών είναι συχνά η φτώχεια, η ανεργία και ο κοινωνικός
αποκλεισμός, ιδιαίτερα οξυμένος στην περίπτωση των μεταναστών. «To τελευταίο μεταναστευτικό ρεύμα
στην Ελλάδα αύξησε δραματικά το ποσοστό των μειονεκτούντων πληθυσμών», θυμίζει ο κ. Αλεξανδρίδης.
«Απέναντί τους αναπτύξαμε έναν υπερφίαλο ναρκισσιστικό λόγο (νιώθουμε σπουδαίοι που είμαστε Έλληνες),
που προκάλεσε, από την άλλη μεριά, έναν αρνητικό ναρκισσισμό. Ενώ οι περισσότεροι μετανάστες, μικροί και
ενήλικες, μπαίνουν σε ένα μοντέλο υγιούς ναρκισσισμού, προκειμένου να αποδείξουν, με κόπο και εργασία,
ότι ανήκουν και αυτοί σε μια φυλή που αξίζει τον σεβασμό, μερικά παιδιά αδυνατούν να μπουν σε αυτήν τη διαδικασία. Θα αναπτύξουν αρνητικό ναρκισσισμό, επιβεβαιώνοντας την εικόνα που τους αποδίδεται (κλέφτες,
αλήτες κ.λπ.).
»Όσον αφορά τις συμμορίες, τα παιδιά βρίσκουν σε αυτές στήριξη και αναγνώριση. Οι συμμορίες λειτουργούν
σαν υποκατάστατο της οικογένειας, απαλλάσσοντας ταυτόχρονα τα παιδιά από το πρόβλημα της διαφοροποί-
22
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ
ησης, της ετερότητας. Υπάρχει ο αρχηγός, ο ιδεώδης ήρωας, αλλά οι υπόλοιποι είναι περίπου όμοιοι. Δηλώνουν αδέλφια, ντύνονται ή κουρεύονται ομοιόμορφα, και βεβαίως τηρούν τη μυστικότητα. Συχνά, υπάρχουν
και άλλοι παράγοντες που «κλειδώνουν» αυτές τις ομάδες. Π.χ. χρήση ναρκωτικών ουσιών, σεξουαλικές
πρακτικές μεταξύ τους ή ομαδικοί βιασμοί άλλων παιδιών, πράξεις που δημιουργούν δεσμούς συνενοχής και
μεγαλύτερη συνοχή στην ομάδα».
Ως τον φόνο; Είναι τα παιδιά ικανά να διαπράξουν φόνο; «Νομίζω ότι αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν υπάρξει
συσσώρευση πολλών παραμέτρων, που κάνει τα παιδιά να χάσουν τον έλεγχο τη συγκεκριμένη στιγμή και
να καταφέρουν θανατηφόρα κτυπήματα. To όριο των παραβατικών παιδιών είναι συνήθως ο τραυματισμός,
ο εξευτελισμός του παιδιού - θύματος. Υπάρχουν όμως δυο παράγοντες που μπορεί να τα οδηγήσουν σε ένα
έγκλημα που δεν επιθυμούν: η σαδιστική απόλαυση όταν αρχίζει ο ξυλοδαρμός ή ο βιασμός και η συλλογική
υστερία - μίμηση που τα ωθεί να ξεπεράσουν το ένα το άλλο».
Ελευθερία Τραΐου, εφημ. «Η Καθημερινή», 11/06/2006
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Α. Να συνταχθεί η περίληψη του κειμένου σε 120 περίπου λέξεις. (25 μόρια)
Β.1. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά μιας παθολογικής οικογένειας, σύμφωνα με την άποψη του κ. Θ.
Αλεξανδρίδη; Απαντήστε με μια παράγραφο 60-80 λέξεων. (8 μόρια)
Β.2. Πώς οργανώνεται ο λόγος στην πρώτη παράγραφο (δομικά μέρη & τρόποι ανάπτυξης); (6 μόρια)
Β.3. Ποιον τρόπο πειθούς χρησιμοποιεί η αρθρογράφος στην τρίτη παράγραφο; Αιτιολογήστε την
απάντησή σας. (5 μόρια)
Β.4.
Ποια είναι η συλλογιστική πορεία της τέταρτης παραγράφου; Αιτιολογήστε την απάντησή σας.
(5 μόρια)
Β.5.α. «Οι παράγοντες αυτοί εκθέτουν τα παιδιά στη σαγήνη της παρανομίας (ένα στερημένο παιδί
πιθανόν θα κλέψει αυτό που του λείπει) και τα καθιστούν ευάλωτα στις προκλήσεις της παθολογίας του εξωτερικού περιβάλλοντος». Να αναγνωρίσετε τη σύνταξη του συγκεκριμένου
χωρίου και να τη μετατρέψετε στην αντίθετή της. (3 μόρια)
Β.5.β. «Τα παιδιά με επικίνδυνη συμπεριφορά έχουν ψυχοπαθολογικά προβλήματα που δημιουργούνται μέσα στην οικογένεια. Παθολογική μπορεί να είναι μια υπεροργανωμένη οικογένεια, με
αυστηρό, αυταρχικό πατέρα, που δημιουργεί στα παιδιά απέχθεια για τον νόμο.»
Να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε ως προς τη λειτουργία τους τις αναφορικές προτάσεις του
χωρίου. (3 μόρια)
Β.6.α. «καθιστούν ουτοπία», «εθελοτυφλούμε μπροστά σε νέες πρακτικές»: να αποδώσετε το νόημα
των φράσεων σε πιο οικείο ύφος. (2 μόρια)
Β.6.β. ωθούν, διέπουν, απουσιάζουν: δώστε ένα συνώνυμο για καθεμία λέξη. (3 μόρια)
Γ. Σε ομιλία 500-600 λέξεων, με θέμα την έξαρση της νεανικής βίας, στο πνευματικό κέντρο του δήμου, στον οποίο
ανήκετε, αναφερθείτε στα αίτια του φαινομένου και καταθέστε τις προτάσεις σας προκειμένου να περισταλεί
αυτή η κοινωνική παθογένεια. (40 μόρια)
Επιμέλεια: Παπαδημητρίου Κική-Παπαδημητρίου Τάσος
23