ΣΧΟΛΕΙΟ: ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΑΛΑΤΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2013-2014 ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ: Α΄ ΤΜΗΜΑ: Α1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΘΕΜΑ: «ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ – ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ» ΟΜΑΔΑ Α’: ΟΜΑΔΑ Β’: 1. Γάτσινου Αθανασία 2. Καλαντζή Αναστασία 3. Κόττη Νεφέλη 4. Κούσουλα Ηλιάνα 1. Ανδρέου Κωνσταντίνα 2. Δημήτρης Αιμίλιος 3. Κούσουλα Μαρία 4. Κουτσουρίδης Ναπολέων ΟΜΑΔΑ Γ’: 1. 2. 3. 4. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Κ. ΦΑΣΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ 1 Δημητρίου Γιώργος Ζεντέλης Αθανάσιος Κοντογιάννης Δη/τρης Λαλ Αρσντήπ ΟΜΑΔΑ Δ’: 1. 2. 3. 4. Αιγιοπούλου Σωτηρία Δημήτρης Μάριος Κατσουλάκος Κων/νος Κόλλια Δήμητρα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ:  ΕΙΣΑΓΩΓΗ  ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ  ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ  ΜΕΘΟΔΟΙ-ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ  ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ  ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ & ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ  ΗΘΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ  ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ  ΑΠΟΨΕΙΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ  ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ  ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ  ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ  ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ;  ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ  ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ  ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ  ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΠΥΡΗΝΑΣ ΤΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ  ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ  ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ  ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ:  ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ & ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ  ΑΝΔΡΕΣ  ΓΥΝΑΙΚΕΣ  ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ  ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: 3 ΟΜΑΔΑ Α’: ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ 4 ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ  ΕΙΣΑΓΩΓΗ Kάθε μεταμόσχευση, προκαλεί πάντα ιδιαίτερη συγκίνηση, αφού αποτελεί την κορύφωση δυο τραγικών ιστοριών, δηλαδή του απροσδόκητου θανάτου ενός υγιούς δότη και της νέας ευκαιρίας για ζωή ενός ανθρώπου που βρισκόταν στα πρόθυρα του θανάτου. Σήμερα η επέμβαση για μεταμόσχευση καρδιάς αποτελεί σχεδόν ρουτίνα, ενώ μόλις πριν από ακριβώς 50 χρόνια διάσημοι επιστήμονες το είχαν ανακηρύξει ακατόρθωτο όνειρο. Επειδή είναι απαραίτητο να γνωρίζει κανείς το παρελθόν για να καταλάβει το παρόν και για να προετοιμάσει καλύτερα το μέλλον, θα παρουσιάσουμε την ιστορία της εξέλιξης της μεταμόσχευσης καρδιάς και πνευμόνων.  ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Ο Alexis Carell αφιέρωσε την υπόλοιπη ζωή του στην ανάπτυξη τεχνητών αγγείων και μάλιστα πραγματοποίησε κάποια υποτυπώδη πειράματα μεταμόσχευσης καρδιάς. Ο Sir Peter Medawar στο Ηνωμένο Βασίλειο ανακάλυψε τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Ο καθηγητής Shumway και η ομάδα του επινόησε τη μέθοδο της βαθιάς τοπικής υποθερμίας για την προστασία του μυοκαρδίου, ούτως ώστε να διατηρείται η βιωσιμότητα του κατά τη διαδικασία της αφαίρεσης μέχρι τη μετεμφύτευσή του στο λήπτη. Το 1964 ο James Hardy στο πανεπιστήμιο του Μισισιπή στις ΗΠΑ πραγματοποίησε την πρώτη καρδιακή ξενομεταμόσχευση στον άνθρωπο χρησιμοποιώντας ως δότη πίθηκο. Την πρώτη επιτυχή καρδιακή μεταμόσχευση πραγματοποίησε το 1967 ο ChristianBarnard στο Κέιπ Τάουν. Πέτυχε πρώτος την επίλυση του προβλήματος του δότη. Ο καθηγητής Shumway και η ομάδα του πραγματοποίησαν τη δεύτερη μεταμόσχευση το 1968. 5  ΜΕΘΟΔΟΙ-ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ είναι η εμφύτευση ενός οργάνου ή ενός ιστού σε θέση διαφορετική από τη φυσιολογική του ή η αντικατάσταση ενός ασθενούς οργάνου ή ιστού με όργανο ή ιστό που λαμβάνεται από άλλο άτομο. Το μόσχευμα, δηλαδή το κομμάτι που θα εμφυτευθεί, μπορεί να παρθεί από το σώμα του ίδιου του ατόμου, οπότε έχουμε αυτοπλασματική μεταμόσχευση, μπορεί όμως να παρθεί και από το σώμα κάποιου άλλου ανθρώπου, οπότε έχουμε την ομοιοπλασματική μεταμόσχευση. Ακόμα μερικές φορές το μόσχευμα μπορεί να παρθεί από άτομο διαφορετικού είδους «ζώο», οπότε έχουμε την ετεροπλασματική μεταμόσχευση. Η μεταμόσχευση αποσκοπεί στη διόρθωση ελαττωματικών οργάνων ή ιστών, στην αντικατάσταση τους και στη σωστή λειτουργία τους. Η τεχνική της μεταμόσχευσης έσωσε πολλούς ανθρώπους από χρόνιες αρρώστιες, ακόμη κι από τον ίδιο το θάνατο. Η ιατρική σήμερα έκανε μεγάλα βήματα προόδου στον τομέα αυτό. Είναι γνωστές οι μεταμοσχεύσεις νεφρών, του κερατοειδή χιτώνα σε άτομα τυφλά, με αποτέλεσμα την επανάκτηση της όρασης κτλ. Σταθμός στο χώρο των μεταμοσχεύσεων θεωρείται η μεταμόσχευση καρδιάς, που έγινε για πρώτη φορά από το γνωστό καρδιολόγο Κρίστιαν Μπάρναρντ.  Ξενομεταμοσχεύσεις Η σπανιότητα των μοσχευμάτων έχει οδηγήσει διάφορα τμήματα επιστημονικών ερευνών να προσανατολιστούν στην ανάπτυξη μεθόδων ώστε να βρεθούν εναλλακτικές θεραπείες για την ανεπάρκεια οργάνων. Ένας από αυτούς είναι τομέας των ξενομεταμοσχεύσεων: η μεταμόσχευση ιστού από ένα είδος σε άλλο. Μαζί με την τεχνολογία των βλαστοκυττάρων, οι ξενομεταμοσχεύσεις και τα τεχνητά όργανα υπόσχονται να ανοίξουν νέες οδούς οι οποίες παλαιότερα θεωρούνταν τελείως απρόσιτες, αλλά μπορεί να διαφυλαχτούν πολλά προνόμια για την υγεία των ανθρώπων.  Εκτυπωτές οργάνων Εκτυπωτές οργάνων είναι μηχανήματα που θα εκτυπώνουν όργανα ή ιστούς κατά παραγγελία και σε μεγάλες ποσότητες. Τα όργανα θα παράγονται από 3D εξειδικευμένους ''εκτυπωτές'' μέσα σε ένα χρονικό διάστημα ίσο με 7 ώρες το οποίο μοιάζει μηδαμινό και ασήμαντο σε σύγκριση με τους μήνες ή τα χρόνια που περιμένουν στην σειρά εκατομμύρια ασθενείς και πολλοί πεθαίνουν περιμένοντας. Αυτοί οι εκτυπωτές θα χρησιμοποιούν ζωντανά κύτταρα αντί για μελάνι. Άλλο ένα είδος εκτυπωτή που αναπτύσσεται αυτήν την στιγμή θα λειτουργεί με σκοπό να θεραπεύει πλήρως πληγές με μεγάλη έκταση.  Αυτομόσχευμα είναι η μεταμόσχευση ιστού στον ίδιο άνθρωπο από τον οποίο πάρθηκε.  Αλλομόσχευμα είναι η μεταμόσχευση ενός οργάνου ή ιστού μεταξύ δύο μη ταυτόσημων μελών του ίδιου είδους. Τα περισσότερα ανθρώπινα μοσχεύματα ιστού και οργάνων είναι αλλομοσχεύματα. 6  ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Πρόοδος στη δημιουργία τεχνητών oργάνων  Τεχνητοί πνεύμονες Δύο επιστημονικές ομάδες από την Αμερική ανακοίνωσαν σημαντικά βήματα προόδου για τη δημιουργία τεχνητού ιστού πνευμόνων που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε μελλοντικές μεταμοσχεύσεις ή για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας νέων φαρμάκων. Η πρώτη ομάδα από ερευνητές του πανεπιστημίου Γιέηλ , πέτυχε να μεταμοσχεύσει σε πειραματόζωα (αρουραίους) ιστό πνευμόνων από κύτταρα καλλιεργημένα στο εργαστήριο, ο οποίος λειτούργησε όπως ο κανονικός για ένα μικρό χρονικό διάστημα (45 έως 120 λεπτών), βοηθώντας τα ζώα να αναπνεύσουν και να τροφοδοτήσουν το αίμα τους με οξυγόνο. Η δεύτερη ομάδα από το πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ανέπτυξε μια μικροσκοπική συσκευή-πνεύμονα, από ανθρώπινο ιστό και συνθετικά υλικά, προκειμένου να κάνει ελέγχους για την επίπτωση των τοξινών του περιβάλλοντος και νέων φαρμάκων στη λειτουργία των πνευμόνων. Σήμερα ο μόνος τρόπος αντικατάστασης κατεστραμμένου ενήλικου πνευμονικού ιστού είναι μέσω μεταμόσχευσης όμως η διαδικασία είναι άκρως ευάλωτη σε απόρριψη οργάνου και μολύνσεις πετυχαίνοντας ποσοστό επιβίωσης μόνο 10 - 20% μετά την επέμβαση. 7  Τεχνητή καρδιά και συσκευές καρδιακής υποστήριξης Η μεταμόσχευση θεωρείται ως η κύρια λύση κι επιδίωξη για την αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας. Η έλλειψη όμως μοσχευμάτων καθώς και το γεγονός ότι μερικοί ασθενείς καρδιακής ανεπάρκειας δεν είναι κατάλληλοι για μεταμόσχευση, έχει οδηγήσει στην αναζήτηση άλλων μεθόδων που μπορεί να λειτουργήσουν ως «γέφυρα για τη μεταμόσχευση» ή και ως μόνιμη λύση. Οι τεχνητές καρδιακές συσκευές είναι μία παλιά ιστορία που εξελίσσεται σε μεγάλο βαθμό ακολουθώντας την γενικότερη εξέλιξη της τεχνολογίας η οποία άμεσα επηρεάζει τη λειτουργικότητα των εμφυτευμένων συσκευών. Αξίζει να σημειωθεί η μεγάλη επιτυχία που έχουν οι τεχνητές συσκευές που διορθώνουν το ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς (ο βηματοδότης κι ο απινιδωτής). Σήμερα η πρόκληση είναι να διορθωθεί το μηχανικό σύστημα. Η βασική προσέγγιση αφορά τεχνητές εμφυτευμένες συσκευές που είτε: Α) Υποστηρίζουν μέρος της καρδιακής λειτουργίας στην περίπτωση που υπάρχει ανεπάρκεια της αριστερής (ή δεξιάς) μόνο κοιλίας Β) Αντικαθιστούν πλήρως την καρδιά η οποία αφαιρείται στην περίπτωση που η καρδιακή ανεπάρκεια αφορά και τις 2 κοιλίες της καρδιάς Τον Φεβρουάριο του 2003 εμφυτεύτηκε σε ασθενή του Ωνασείου η πρώτη τεχνητή καρδιά νέας τεχνολογικής γενιάς. Επίσης, μία συσκευή, βάρους μόνο 11 γραμμαρίων, εμφυτεύτηκε σε 16 μηνών μωράκι. Το μωρό έπασχε από μυοκαρδίτιδα και σοβαρή λοίμωξη του τεχνητού συστήματος υποβοήθησης της κοιλίας της καρδιάς που του είχε εμφυτευτεί προηγουμένως. Η εμφύτευση 8 κράτησε 8 ώρες λόγω της πολυπλοκότητάς της. Δεκατρείς μέρες αργότερα έγινε και η κανονική μεταμόσχευση καρδιάς. Χωρίς όμως τη συσκευή το μωρό δεν θα άντεχε μέχρι τότε. Μεταμόσχευση τραχείας από βλαστοκύτταρα σε 2χρονο κοριτσάκι στις ΗΠΑ Διεθνής ομάδα χειρουργών πραγματοποίησε στις ΗΠΑ μεταμόσχευση τραχείας από βλαστοκύτταρα σε δίχρονο κοριτσάκι από τη Νότια Κορέα. Η μικρή γεννήθηκε χωρίς τραχεία και οι γιατροί κατάφεραν να «κατασκευάσουν» ένα όργανο χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα από το μυελό των οστών του κοριτσιού, τα οποία καλλιέργησαν σε ειδικό πλαστικό σωλήνα. Από την ημέρα της γέννησής της έζησε σε νοσοκομείο της Σεούλ, αφού δεν μπορούσε να αναπνεύσει, να τραφεί ή να καταπιεί. Η μεταμόσχευση έσωσε τη ζωή του μικρού κοριτσιού, αλλά θα του επιτρέπει και να τρώει κανονικά. 9  Μεταμοσχεύσεις από ζώα Η χρήση των ζώων ως πηγή οργάνων για μεταμοσχεύσεις σε ανθρώπους ήταν κάποτε ένα από τα επόμενα μεγάλα βήματα στην ιατρική και μία πολύ καλή λύση για τις τεράστιες λίστες αναμονής των ασθενών προς μεταμόσχευση. Στο παρελθόν, οι επιστήμονες είχαν χρησιμοποιήσει γουρούνια για να πάρουν καρδιακές βαλβίδες, που ελέγχουν τη ροή του αίματος στην καρδιά. Στην προκειμένη περίπτωση, τα κύτταρα των γουρουνιών αφαιρούνται χημικά και μεταμοσχεύεται η δομή, όπου αρχίζουν να αναπτύσσονται γύρω της ανθρώπινα κύτταρα. Η αφαίρεση των ζωντανών υλικών δεν μπορεί να εφαρμοστεί στις περισσότερες μεταμοσχεύσεις. Εντούτοις, αυτό το ζωντανό υλικό έχει ένα τεράστιο πρόβλημα, που ονομάζεται απόρριψη. Το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου επιτίθεται στον ιστό του γουρουνιού, καθώς το αναγνωρίζει ως ξένο σώμα.  Πρωτοποριακή μέθοδος θα καταργήσει τις μεταμοσχεύσεις Επιστήμονες στις ΗΠΑ από το Κολέγιο Ιατρικής βρήκαν τρόπο να θεραπεύουν τα όργανα που έχουν καταστραφεί, κάνοντας, ουσιαστικά, τις μεταμοσχεύσεις να φαντάζουν παρελθόν.Σύμφωνα με τους ίδιους, το «κλειδί» βρίσκεται στην έγχυση κυττάρων του ενδοθηλίου, που είναι υπεύθυνα για τη δομή των αιμοφόρων αγγείων.Καταλήγοντας, η έγχυση ενδοθηλιακών κυττάρων θα βοηθήσει τον ιστό που έχει υποστεί βλάβη να αποκαταστήσει τη λειτουργία του οργάνου, δίνοντας λύση στο πρόβλημα της μεγάλης αναμονής για την εύρεση του κατάλληλου μοσχεύματος. 10  ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ & ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ Η μεταμόσχευση, ως κατάκτηση της Επιστήμης, παρά τα μεγάλα εμπόδια, που παρεμβάλλονται στην πορεία της, θα προχωρήσει και θα λάβει τη θέση που της αξίζει. Πέρα από τη βασική ευθύνη της πολιτείας, είναι χρέος των γιατρών, των δημοσιογράφων και γενικά όλων μας, να επιταχύνουμε τις διαδικασίες που θα καταστήσουν ένα μόσχευμα προσιτό σε όσους το έχουν ανάγκη. Η προσφορά οργάνων από άτομο που δεν το χρειάζεται πια σε έναν ασθενή που το έχει ανάγκη, είναι δώρο ζωής και συμβάλλει στη διατήρηση της ελπίδας ότι δεν έχουν όλα χαθεί για την εδραίωση της κοινωνικής αλληλεγγύης. Εθελοντής είναι ο πολίτης που προσφέρει ανιδιοτελώς τον ελεύθερο χρόνο του ή τις γνώσεις του για χρήσιμες δράσεις προς όφελος άλλων χωρίς αντάλλαγμα. Συγκεκριμένα, στο θέμα της δωρεάς οργάνων εθελοντής είναι το άτομο που έχει συμφωνήσει να δωρίσει τα όργανα του όταν φύγει από τη ζωή . Το να γίνει κάποιος εθελοντής, απαιτεί ειδικές διαδικασίες, όπως η κάρτα δωρητών. Πλέον όμως, με βάση τον νέο νομό, όλοι είμαστε εν δυνάμει δωρητές οργάνων.  ΕΛΛΑΔΑ:  ΠΑΡΕΛΘΟΝ Από το 1990, οι μεταμοσχεύσεις καρδιάς, πνευμόνων, ήπατος, παγκρέατος, δέρματος και οστών είναι πλέον πραγματικότητα στην Ελλάδα.Η θετική ανταπόκριση του κοινού και του προσωπικού των νοσοκομείων επιτάχυνε και σταθεροποίησε τον ρυθμό των μεταμοσχεύσεων, σε σχετικά ικανοποιητικά επίπεδα ,για την εποχή εκείνη, μέχρι και το 1993. Δυστυχώς, τα επόμενα χρόνια, 1994-1996, μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των μεταμοσχεύσεων, με αφορμή τα δημοσιεύματα για το εμπόριο οργάνων. Ενώ το 1991 είχαμε 10,4 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, οι μεταμοσχεύσεις νεφρού από εγκεφαλικά νεκρούς δότες το 1995 έπεσαν στους 4,2 ανά εκατομμύριο πληθυσμού.Υπήρξε και πάλι αύξηση του ρυθμού των μεταμοσχεύσεων. Το 1998 έγιναν 87 μεταμοσχεύσεις νεφρού. Ανάλογες αυξήσεις παρουσιάστηκαν και στις μεταμοσχεύσεις άλλων οργάνων. Η αύξηση αυτή άφησε περιθώρια αισιοδοξίας και ελπίδας πως θα υπάρξει ανάκαμψη. Η ελπίδα αυτή ,όμως, δεν επιβεβαιώθηκε. Από τα μέσα του 1999 η ανοδική πορεία έγινε καθοδική και το 2000 διαπιστώθηκε δραματική μείωση των μεταμοσχεύσεων. Με άλλα λόγια, όσο προχωράμε τόσο και πιο πίσω πάμε.  ΠΑΡΟΝ o 2009: Ένα δυσάρεστο που συμβαίνει στη χώρα μας είναι ότι η δωρεά οργάνων δεν άλλαξε τα τελευταία 20 χρόνια. Στην Ελλάδα ,σύμφωνα με διάφορες στατιστικές έρευνες, προκύπτει οι δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού είναι λιγότεροι από 10 (6.3 ανά εκατομμύριο πληθυσμού). Εξ’ αιτίας αυτού, η Ελλάδα «έρχεται» στην 100η θέση παγκοσμίως.Έτσι, ένα μεγάλο ποσοστό (έως και 45%) των οικογενειών αρνούνται να γίνουν εθελοντές. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν υπάρχει σωστή ενημέρωση για το ζήτημα αυτό. 11 o 2012-2013 O αριθμός των μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα τα τελευταία έτη μειώνεται επικίνδυνα, με τραγικά αποτελέσματα για ασθενείς που χρειάζονται μεταμόσχευση. Πρόκειται για τη χειρότερη επίδοση της χώρας μας, καθώς το 2012 η αναλογία ήταν 7 μεταμοσχεύσεις ανά εκατομμύριο πληθυσμού ενώ το 2011 ήταν 7,2.  ΜΕΛΛΟΝ Δεν μπορούμε να πούμε τίποτα με σιγουριά, όμως όλα δείχνουν πως η Ελλάδα, όχι μονό δεν θα αυξήσει τους εθελοντές δωρητές της στο μέλλον, αλλά πιστεύουμε πως θα εξακολουθούν να μειώνονται ολοένα και περισσότερο με την πάροδο των χρονών.  ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ: Η Ισπανία αποτελεί την πρώτη χώρα στον αριθμό δωρητών οργάνων με 35 δωρητές ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Στην Ισπανία, εάν κάποιος είναι κατάλληλος υποψήφιος λήπτης νεφρικού μοσχεύματος, μέσα σε διάστημα 6 μηνών, θα μεταμοσχευθεί. Το 2001 έγιναν 341 μεταμοσχεύσεις. Ακολουθεί η Πορτογαλία με 31 δωρητές ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Το 2001 έγιναν 17 μεταμοσχεύσεις. Επόμενη είναι η Κροατία με 29 δωρητές οργάνων ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Στην Ινδία απαγορεύεται με νόμο η πώληση οργάνων καθώς έχει αποδειχθεί ότι όσοι έχουν δωρίσει νεφρό ζουν μία ζωή κακής ποιότητας. Κάθε μέρα γίνονται περίπου 11 μεταμοσχεύσεις καρδιάς στον κόσμο, εκ των οποίων οι 6 στις ΗΠΑ και τον Καναδά, οι 4 στην Ευρώπη και 1 σ’ όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Στις ΗΠΑ αντιστοιχούν περίπου 27 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Όπως συμπεραίνουμε, η χώρα μας απέχει από τις υπόλοιπες χώρες και δεν μπορεί να καλύψει τις σημερινές μεταμοσχευτικές μας ανάγκες. Αυτή η δυσαναλογία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης ιστών-οργάνων συνεχώς μεγαλώνει. Το μεταμοσχευτικό σύστημα της Ελλάδας, με τη σημερινή του μορφή, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα μεταμοσχευτικά προβλήματα, τα οποία αποτελούν την κύρια αιτία της πολύ μικρής μεταμοσχευτικής μας δραστηριότητας. 12 ΟΜΑΔΑ Β’: ΤΟ ΗΘΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ 13 ΘΕΣΕΙΣ ΦΟΡΕΩΝ, ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ & ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ:  ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Οι απόψεις διίστανται σχετικά με το αν είναι ηθικά σωστό να γίνονται μεταμοσχεύσεις. Διχασμένη εμφανίζεται η Εκκλησία αναφορικά με το φλέγον ζήτημα των μεταμοσχεύσεων και της δωρεάς οργάνων. Από τη μία η κατά τα φαινόμενα συνηθέστερη θέση είναι πως η Εκκλησία δεν αντιτίθεται. Αυτό εξέφρασε άλλωστε και πρόσφατα, ο Μητροπολίτης Ρόδου Κύριλλος λέγοντας σε ραδιοφωνική του συνέντευξη ότι επίσημη θέση επί του θέματος δεν έχει πάρει η εκκλησία, ωστόσο δεν αντιτίθεται σε μια τέτοια ενέργεια. Την ίδια γραμμή ακολούθησε λίγο έως πολύ και ο Μητροπολίτης Μεσόγαιας κ. Νικόλαος στην εκπομπή της ΝΕΤ “Ειδική έκδοση”. "Στην απόφαση να χαθούν και οι δύο η Εκκλησία λέει να δώσουμε ζωή από το θάνατο" σχολίασε ο κ. Νικόλαος χαρακτηριστικά. Από ό,τι φαίνεται όμως δεν έχουν όλοι οι Μητροπολίτες την ίδια άποψη. Για παράδειγμα ο Μητροπολίτης Γλυφάδας πρόσφατα εξέδωσε ανακοίνωση αναφορικά με τη μη συναίνεση στη δωρεά οργάνων σε περίπτωση “εγκεφαλικού θανάτου” και προτρέπει να συμπληρώσουν όσοι θέλουν σχετική υπεύθυνη δήλωση άρνησης και να την αποστείλουν στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων. Σε άλλο σημείο της παρέμβασής του ο κ. Νικόλαος χαρακτήρισε “αγαπητική” την απόφαση εκείνων των οικογενειών που επιλέγουν να δωρίσουν τα όργανα του θανόντος συγγενή τους. Ιδιαίτερα σημαντικό και κατατοπιστικό ήταν το σχόλιό του αναφορικά με το δότη και το λήπτη. “Η Εκκλησία είναι σαν να έχει δύο παιδιά. Σεβασμό, λοιπόν, στο δότη και αγάπη στο δυνητικό λήπτη. Επιπλέον πρέπει να σημειωθεί ότι η εκκλησία είναι χωρισμένη στην Εκκλησία Ελλάδος και στους Ορθόδοξους Παλαιοημερολογίτες, οι οποίοι αποκαλούνται “Γνήσιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί”. 14 Οι Παλαιοημερολογίτες λοιπόν επισημαίνουν ότι οι μεταμοσχεύσεις οργάνων και ιστών από άνθρωπο σε άνθρωπο δεν είναι όλες ηθικά επιλήψιμες. Για παράδειγμα, όταν ένας δότης δώσει ένα από τα διπλά ζωτικά όργανα ή από κάποιον ιστό σε συμβατό λήπτη και μετά την μεταμόσχευση έχουν την δυνατότητα να ζήσουν και οι δύο, δεν υπάρχει πρόβλημα! Το ηθικό πρόβλημα παρουσιάζεται κατά αυτούς στις μεταμοσχεύσεις από πτωματικούς δότες. Υπάρχουν όμως και κάποιοι παλαιοημερολογίτες που θεωρούν ότι υπάρχει ηθικό πρόβλημα και στις περιπτώσεις ζωντανών δοτών. Από την άλλη μεριά η Επίσημη Εκκλησία Ελλάδος είναι πιο ελαστική στην πολιτική δωρεάς οργάνων, ιδιαίτερα επί μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου. Πιο συγκεκριμένα οι θέσεις της εκκλησίας είναι οι εξής : • Για την εκκλησία είναι ορθό κάποιος άνθρωπος να αναζητήσει βοήθεια για να παρατείνει την ζωή του και να εφαρμόσει ό,τι η ιατρική υπαγορεύει. Ωστόσο και ο ίδιος και οι επιστήμονες πρέπει να ενεργούν με πλήρη επίγνωση ότι η παράταση της ζωής είναι μια ακόμα ευκαιρία για περαιτέρω πνευματική πρόοδο και για συμμετοχή στην εν Χριστώ Ζωή! • Κάθε πράξη μεταμόσχευσης πρέπει να έχει κίνητρο την αγάπη η οποία μπορεί να είναι και θυσιαστική. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβάλλεται το ενδεχόμενο της αλλοτρίωσης αυτής της αγάπης από εξωγενείς παράγοντες, ιδιοτελείς και συναισθηματικούς. Για παράδειγμα όταν η αγάπη της προσφοράς δεν εξυπηρετεί τηνσωτηρία του ανθρώπου, τότε εκλείπουν οι πνευματικοί λόγοι της μεταμόσχευσης. • Επιπρόσθετα υπάρχουν πατέρες της εκκλησίας που θεωρούν ότι η πράξη της δωρεάς οργάνων είναι σίγουρα ό,τι καλύτερο μπορεί να προσφέρει ένας άνθρωπος στον συνάνθρωπο του, διότι ποτέ δεν ξέρουμε τι θα μας τύχει και αν χρειαστούμε ποτέ εμείς κάποιο όργανο. Επομένως η Εκκλησία της Ελλάδος δεν έχει λάβει επίσημη θέση για το ζήτημα των μεταμοσχεύσεων. Έτσι η μέχρι τώρα στάση της δεν είναι ούτε προτρεπτική, ούτε αποτρεπτική.  AΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ Σε όλο τον κόσμο συναντάμε διάφορες αντιλήψεις σχετικά με την δωρεά οργάνων. Έτσι αναλόγωςμετιςθρησκείες, οι απόψεις ποικίλουν: 15  Ιουδαϊσµός Σύµφωνα µε τον Ιουδαϊκό νόµο επιτρέπεται η λήψη οργάνων από έναν άνθρωπο σε άλλον, εφόσον κάτι τέτοιο δεν επισπεύδει το θάνατο του δότη και γίνεται µε σεβασµό στο ανθρώπινο σώµα. Γενικά η Ιουδαϊκή θρησκεία ενθαρρύνει τις µεταμοσχεύσεις. Παρόλ’ αυτά , δεν υπάρχει µια εγκύκλιος γενικής ισχύος δεσµευτική για όλους τους Εβραίους. Για το λόγο αυτό συχνά διατυπώνονται ή και εκφράζονται δηµόσια απόψεις διαφοροποιηµένες από τις παραπάνω αντιλήψεις. Έτσι µέχρισήµερα στο θέµα του εγκεφαλικού θανάτου υπάρχει αρκετή συζήτηση µεταξύ των ειδικών.  Ισλάµ Ο Ισλαµισµός γενικά απαγορεύει κάθε χρήση του νεκρού σώµατος ακόµα και των ζώων. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση κατά την οποία µε τον τρόπο αυτόν σώζεται µία άλλη ζωή που κινδυνεύει. Από το 1986 η Ισλαµική Νοµική Ακαδηµία έχει αποδεχτεί τον εγκεφαλικό θάνατο. Σύµφωνα µε το Κοράνιο, και πιο συγκεκριµένα µε τον Ισλαµικό Κώδικα Ηθικής, οι µεταµοσχεύσεις επιτρέπονται µε την προϋπόθεση ότι υπάρχει συναίνεση του δότη, σεβασµός του ατόµου και του γεγονότος του θανάτου. Επίσης δεν υπάρχει διάκριση φύλου µεταξύ των δοτών ή των ληπτών ούτε και διαφοροποιείται η πράξη στην περίπτωση που ο δότης ή ο λήπτης δεν είναι µωαµεθανός. Η αγοραπωλησία οργάνων απαγορεύεται αυστηρά και θεωρείται προσβολή προς την ανθρώπινη αξία.  Ινδουισµός Στην Ινδουϊστική σκέψη δεν υπάρχουν γενικά αποδεκτές ηθικές αρχές. Αυτό όµως που έχει σηµασία είναι να παραµένουν ανόθευτες οι διδασκαλίες της µετενσάρκωσης, του ντάρµα και κάρµα. Επειδή η Ινδουϊστική θρησκεία στηρίζεται στο νόµο του κάρµα και τη µετενσάρκωση, η ιδέα των µεταµοσχεύσεων δεν είναι µόνο αποδεκτή από τον Ινδουϊσµό αλλά και απόλυτα συµβατή µε την διδασκαλία του.  Βουδισµός Η Βουδιστική φιλοσοφία δέχεται τη δωρεά µέρους ή και ολόκληρου του σώµατος – ζώντος ή νεκρού – ως πράξη γενναιοδωρίας και σύµπνοιας. Η προσφορά είναι αληθινή και αγνή, όταν είναι ξένη προς κάθε σκέψη ανταπόδοσης. Ο προσφέρων πρέπει να ξεχνά και τον ευεργετούµενο και την πράξη της προσφοράς καθ` εαυτήν. Η φιλοσοφία των Σίντο, που είναι επικρατούσα στην Ιαπωνία, είναι αντίθετη προς την ιδέα της δωρεάς των οργάνων. Η αντίθεση της αυτή προκύπτει από το γεγονός ότι διδάσκει τη βασική άποψη ότι το σώµα είναι εξαιρετικά µολυσµένο µετά το θάνατο. Επίσης κάθε τοµή, βλάβη ή παρέµβαση στο νεκρό σώµα θεωρείται βαρύτατο παράπτωµα και αποτελεί προσβολή του νεκρού σώµατος και τιµωρία του. Συνεπώς, µε βάση αυτό ούτε και οι συγγενείς θα ήταν δυνατόν ποτέ να δώσουν τη συναίνεση τους για λήψη οργάνων, διότι κάτι τέτοιο θα αποτελούσε ασέβεια και τιµωρία του νεκρού.  Ρωμαιοκαθολική εκκλησία Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει ένα επίσηµοκείµενο γενικής αποδοχής σχετικό µε τις µεταµοσχεύσεις, η Ρωµαιοκαθολική Εκκλησία έχει ευλογήσει τη δωρεά οργάνων ως πράξη ύψιστης αγάπης και φιλαλληλίας. Επίσης η Ρωµαιοκαθολική Εκκλησία αποδέχεται τον εγκεφαλικό θάνατο και σε όλα τα Ρωµαιοκαθολικάνοσοκοµεία γίνεται διάγνωση και εν συνεχεία επιτρέπεται η δωρεά οργάνων. Συνεπώς, κυριαρχούν διάφορες αντιλήψεις από θρησκεία σε θρησκεία αφού η κάθε μια έχει διαφορετική στάση επί του θέματος της δωρεάς οργάνων. Άλλες δείχνουν περισσότερη αλληλεγγύη και ανθρωπιά. Αντιθέτως άλλες είναι πιο επιφυλακτικές. 16  ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ Πολλές φορές αμφισβητείται η αντικειμενικότητα του συστήματος των γιατρών διότι τίθενται τα εξής ερωτήματα:  Θα με αφήσουν να πεθάνω επειδή ξέρουν ότι θέλω να γίνω δωρητής οργάνων; ΟΧΙ, γιατί η έναρξη της μεταμοσχευτικής διαδικασίας προϋποθέτει την πιστοποίηση θανάτου. Η εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού βασίζεται στην αρχή ότι «η δωρεά οργάνων έρχεται πάντα δεύτερη μετάτους βασικούς ιατρικούς χειρισμούς. Προέχει η επιβίωση του ασθενή και όλες οι προσπάθειες εστιάζονται σε αυτό.»  Θα χρησιμοποιηθούν τα όργανα που αφαιρέθηκαν με σκοπό τη μεταμόσχευση για ερευνητικούς σκοπούς; ΟΧΙ. Σύμφωνα με το νόμο "περί μεταμοσχεύσεων" η αφαίρεση κυττάρων, ιστών και οργάνων από άνθρωπο, ζώντα ή νεκρό, με σκοπό τη μεταμόσχευση σε άλλον άνθρωπο, γίνεται μόνο για θεραπευτικούς σκοπούς.  Μπορούν οι άνθρωποι να αγοράσουν ή να πουλήσουν όργανα; ΟΧΙ. Η αφαίρεση κυττάρων, ιστών και οργάνων με σκοπό τη μεταμόσχευση γίνεται χωρίς οποιοδήποτε αντάλλαγμα. Κάθε συναλλαγή μεταξύ λήπτη, δότη και των οικογενειών τους, καθώς και αυτών με οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο, απαγορεύεται και τιμωρείται από το νόμο. Πρέπει να γίνει σαφές σε όλους ότι η δωρεά οργάνων είναι μία ελεύθερη πράξη. Θα πρέπει να είναι απόλυτα σίγουρο ότι ο καθένας, εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν, μπορεί να λάβει μόσχευμα και να επανακτήσει την υγεία του και ότι δεν είναι εξαρτημένη η οικονομική κατάσταση του λήπτη από τη δυνατότητα μεταμόσχευσης. Έτσι λοιπόν, διάφορα σενάρια δημιουργούνται και αρχίζουν οι φοβίες να μεταλλάσσονται σε μύθους, όπως ο φόβος του ότι θα «μου πάρουν τα όργανα χωρίς τη θέλησή μου», «κινδυνεύω να απαχθώ για να μου κλέψουν τα όργανα» και διάφορα άλλα. Ο συντονιστής Διευθυντής της Α’ Χειρουργικής Κλινικής της Μονάδας Μεταμοσχεύσεων, κος Σπύρος Δρακόπουλος, απαντά: «Υπάρχει μια πλάνη ότι αν πάθεις ένα ατύχημα θα σου πάρουν τα όργανα για να τα δώσουν σε κάποιον άλλο. Είναι κάτι εντελώς ανυπόστατο και απάνθρωπο. Δεν υπάρχει κατ’ εμέ Έλληνας γιατρός που να κάνει αυτό το πράγμα. Δεν μπορεί όμως να γίνει και πρακτικά. Για να αφαιρεθούν όργανα πρέπει να γίνει διαπίστωση εγκεφαλικού θανάτου, να γίνει κατάψυξη αυτών, να είναι εντός της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας. Ο μύθος αυτός λοιπόν, ίσως έχει μια βάση σε χώρες υποανάπτυκτες. Καταρχήν, αν δε τηρηθούν σωστά όλες οι διαδικασίες το ίδιο το όργανο δεν μπορεί να φτάσει σε άρτια κατάσταση από το δότη στον ασθενή. Θα 17 είναι άχρηστο. Είναι τόσο πολύπλοκη η διαδικασία που είναι εντελώς απίθανο να γίνει κάτι υπό τύπου κλοπής των οργάνων. Πρέπει να ενεργοποιηθεί ο Έλληνας πολίτης, χωρίς ωστόσο να λαϊκίζουμε γιατί αυτό φοβίζει τον κόσμο. Και φυσικά με σωστή νομοθέτηση. Η Δωρεά Οργάνων για τη μεταμόσχευση είναι αλτρουισμός, δεν είναι υποχρέωση!» Ακόμα, πριν από περίπου ένα μήνα ο γνωστός πρωταθλητής της Formula1ΜίκαελΣουμάχερ τραυματίστηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια των διακοπών του στις Γαλλικές Άλπεις όπου έκανε ελεύθερο σκι. Οι γιατροί επεσήμαναν ότι ο Σουμάχερ έχει πέσει σε κώμα ενώ υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση καθώς ο Γερμανός υπέστη εγκεφαλική αιμορραγία. Παρ’ όλα αυτά σε έναν απλό ασθενή θα είχαν προβεί σε πρόσληψη των οργάνων του για μεταμοσχεύσεις κάτι το οποίο δεν συνέβη ακόμα στην περίπτωση του Σουμάχερ. Επομένως υποδηλώνεται η ηθική που πολλές φορές έρχεται σε αντίθεση με τα οικονομικά συμφέροντα. Συνεχίζοντας, σύμφωνα με την Μαραγκοπούλου η οποία το 1992 υποστήριξε ότι πράγματι οι γιατροί είναι μπλεγμένοι σε εμπόριο οργάνων, πήγαν να τη φάνε. Χαλούσε την εικόνα των γιατρών (μάλλον των μεγαλογιατρών) που προσπαθούσαν να μεγαλουργήσουν στο χώρο των μεταμοσχεύσεων. Τους χάλασε τον αγώνα της δωρεάς οργάνων. Η μαρτυρία της όμως επιβεβαιώθηκε στις 24/4 όταν συνελήφθησαν δύο γιατροί που κατηγορήθηκαν για την εμπλοκή τους σε παράνομο εμπόριο οργάνων. Επιπλέον υπάρχει και άλλη μαρτυρία στην οποία οι γονείς του «θύματος» είχαν αποφασίσει να δωρίσουν τα όργανα του παιδιού τους και τελικά αποκαλύφθηκε πως οι γιατροί ήταν μπλεγμένοι σε κύκλωμα εμπορίας οργάνων. Επομένως, μέσα από αυτά τα περιστατικά θίγεται το ζήτημα της αξιοπιστίας του συστήματος των γιατρών και βγαίνει στο φως η πραγματική αλήθεια και οι λόγοι που αποτρέπουν τον κόσμο από τη δωρεά οργάνων. 18  ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Όσον αφορά τη νομοθεσία, από τη 1η Ιουνίου, τίθεται σε ισχύ ο νόμος, που προβλέπει την αφαίρεση οργάνων από αποβιώσαντες δότες. Μάλιστα ο νόμος αυτός είχε προκαλέσει την αντίδραση της εκκλησίας. Ουσιαστικά, σε περίπτωση που ο αποθανών δεν είχε δηλώσει ότι δεν επιθυμεί να γίνει δότης, θα μπορεί να γίνει αφαίρεση οργάνων. Συγκεκριμένα ο νόμος προβλέπει ότι "η αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων από ενήλικο, θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε, δεν είχε εκφράσει την αντίθεσή του και κατόπιν συναίνεσης της οικογένειάς του". Σε κάθε περίπτωση διασφαλίζεται ότι:  Αν ο πολίτης, που είχε προβεί σε αρνητική δήλωση, αποβιώσει και είναι ιατρικά σε θέση να δωρίζει τα όργανά του, δεν θα πραγματοποιείται λήψη οργάνων.  Η λήψη οργάνων θα επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση που ο πολίτης δεν είχε κάνει αρνητική δήλωση και κατόπιν της έγγραφης συναίνεσης της οικογένειάς του.  Σε περίπτωση άρνησης της οικογένειας, η δωρεά οργάνων δεν θα πραγματοποιείται, είτε ο εκλιπών είχε κάνει αρνητική δήλωση, είτε όχι. Μέσω της δυνατότητας "αρνητικής δήλωσης", διασφαλίζεται η άρνηση του πολίτη να γίνει δότης οργάνων, ακόμα και αν η οικογένειά του το επιθυμεί. Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων, τονίζει ότι σε καμία περίπτωση δεν λαμβάνονται μοσχεύματα από αποβιώσαντα δότη, χωρίς τη συναίνεση της οικογένειάς του ή ενάντια στην αρνητική του δήλωση, κάτι που άλλωστε δεν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν. Επιπλέον είναι απαραίτητο να εξετάσουμε τα εξής ερωτήματα:  Τι προβλέπει ο νέος νόμος; Ότι από 1η Ιουνίου, ο καθένας μας θεωρείται εν δυνάμει δωρητής οργάνων, εκτός κι αν έχει δηλώσει την αντίθεσή του.  Τι πρέπει να κάνω αν διαφωνώ με τον νόμο; Η πιο απλή και σίγουρη λύση είναι να ακολουθήσετε την διαδικασία της «αρνητικής δήλωσης» - δηλαδή να υπογράψετε μια υπεύθυνη δήλωση όπου θα αναγράφετε τα στοιχεία σας και ότι δεν επιθυμείτε να γίνει λήψη των οργάνων σας. 19  Μήπως ο νέος νόμος είναι ένας τρόπος να μας εκμεταλλευτούν για εμπορία οργάνων; Σύμφωνα με τα όσα ισχυρίζεται ο ΕΟΜ, κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. «Η λήψη οργάνων, με σκοπό την “εμπορία”, όπως αυτή περιγράφεται σε ανώνυμες αναρτήσεις στο διαδίκτυο, ύστερα από απαγωγή ή εγκληματική ενέργεια, είναι πρακτικά και επιστημονικά αδύνατη και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί, υπό τις συνθήκες αυτές, να πραγματοποιηθεί μεταμόσχευση», αναφέρει ο ΕΟΜ, τονίζοντας ότι οι φήμες περί εμπορίας οργάνων είναι αστείες. Συμπεραίνουμε, πως ο νέος νόμος αποδοκιμάζεται από πολλούς και με τις κατάλληλες ενέργειες μπορούν να δηλώσουν την άρνησή τους. Σύμφωνα με την έρευνα που διεξήγαμε σχετικά με την δωρεά οργάνων βγήκε το συμπέρασμα ότι: Το 64,1% των γυναικών δήλωσε υπέρ των μεταμοσχεύσεων ,ενώ μόλις το 50,9%των αντρών τάχτηκαν υπέρ των μεταμοσχεύσεων .Επομένως ο γυναικείος πληθυσμός παρουσιάζετε πιο ευαισθητοποιημένος σε σχέση με τον αντρικό. 20 ΟΜΑΔΑ Γ’: ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 21  Τι συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα; Ενώ στις περισσότερες χώρες παγκοσμίως έχει αυξηθεί ο αριθμός των δωρητών τα τελευταία 20 χρόνια, στην Ελλάδα η προσφορά οργάνων έχει παραμείνει στάσιμη στους 10 δωρητές α.ε.π., τοποθετώντας την στην 100 θέση παγκοσμίως. Μεγάλος είναι ο αριθμός των αιτίων που έχουν οδηγήσει σε αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση. Συγκεκριμένα :  Η ανεπαρκής στελέχωση και διοίκηση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ) έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία του οργανισμού να παίξει με πλήρη επάρκεια το ρόλο δημιουργίας του.  Οι γιατροί των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.) συνήθως δεν καταγράφουν το θάνατο των ασθενών στην ληξιαρχική πράξη ως «εγκεφαλικό θάνατο» λόγω του φόβου τους για την επίπτωση που θα έχει αυτό στους συγγενείς των νεκρών.  Οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας δεν αναφέρουν στον Εθνικό Μεταμοσχεύσεων τον ακριβή αριθμό των διαγνωσμένων εγκεφαλικών θανάτων. Οργανισμό  Μεταμόσχευση οργάνων σε άλλες χώρες Η δωρεά οργάνων μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο θέμα. Ορισμένα κράτη λειτουργούν μεμονωμένα και δεν επιτρέπουν τη χορήγηση των οργάνων, τα οποία δωρίζονται στο εσωτερικό της χώρας, σε ασθενείς του εξωτερικού.  Άλλα κράτη, όπως οι Σκανδιναβικές χώρες, ανήκουν σε δίκτυο (στη συγκεκριμένη περίπτωση, το δίκτυο Scandiatransplant), το οποίο επιτρέπει ανταλλαγή οργάνων και ιστών μεταξύ των κέντρων μεταμοσχεύσεων που συμμετέχουν από πέντε διαφορετικά κράτη. Το ίδιο ισχύει στην περίπτωση Αυστρίας, Βελγίου, Κροατίας, Γερμανίας, Λουξεμβούργου, Κάτω Χωρών και Σλοβενίας, που ανήκουν στο Διεθνές Ίδρυμα Eurotransplant.  Ποια όργανα, ιστοί ή κύτταρα μπορούν να μεταμοσχευτούν; Τα όργανα τα οποία μπορούν να μεταμοσχευτούν είναι οι νεφροί, η καρδιά, το ήπαρ, οι πνεύμονες, το πάγκρεας και τμήμα του λεπτού εντέρου. Ιστοί και κύτταρα που μπορούν να μεταμοσχευτούν, είναι το δέρμα, τα οστά, οι χόνδροι, οι βαλβίδες της καρδιάς, ο κερατοειδής χιτώνας του οφθαλμού, αιμοποιητικά κύτταρα κ.α Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δύο νεφροί μεταμοσχεύονται σε δύο ασθενείς. Το ίδιο συμβαίνει και με τους πνεύμονες, ενώ και το ήπαρ μπορεί να χωριστεί και να μεταμοσχευθεί σε δύο διαφορετικούς λήπτες. 22  Νομικό πλαίσιο Νέο θεσμικό πλαίσιο θα διέπει τη δωρεά οργάνων στη χώρα μας από την 1η Ιουνίου 2013, καθώς ενεργοποιείται για πρώτη φορά η περίφημη εικαζόμενη συναίνεση του δότη αλλά και η συναίνεση των οικείων του ως προϋποθέσεις για τη διαδικασία, κατ’ εφαρμογή των δύο τελευταίων σχετικών νόμων (Ν.3984/2011 και 4075/2012). Ωστόσο, πέντε μήνες πριν από την εφαρμογή του νέου πλαισίου το τοπίο παραμένει εξαιρετικά ομιχλώδες, προκαλώντας «ατυχήματα» και «καραμπόλες» και αναγκάζοντας τους αρμόδιους φορείς να εκδίδουν συνεχώς διευκρινιστικές ανακοινώσεις σε μια απέλπιδα προσπάθεια να διαλύσουν τη θολή εικόνα και κυρίως να μην καταγράψουν απώλειες στην μικρή αυξητική τάση των τελευταίων χρόνων σε ό,τι αφορά τις δωρεές οργάνων και συνεπώς τις μεταμοσχεύσεις. Περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι βρίσκονται στη χώρα μαςστη λίστα αναμονής για ένα συμβατό μόσχευμα. Τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ανακοίνωση της Ιεράς Μητρόπολ ης Γλυφάδας στο ζήτημα της δωρεάς οργάνων και ο χαρακτηρισμός «δολοφονία» που της επεφύλαξε ο Μητροπολίτης Παύλος, αναφέροντας συγκεκριμένα ότι «Είμαστε όλοι υποψήφιοι για να μας σκοτώσουν πριν να πεθάνουμε». Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) απάντησε επαναλαμβάνοντας την «καρδιά» της πρόσφατης νομοθετικής ρύθμισης, σύμφωνα με την οποία «η αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων από ενήλικο, θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε, δεν είχε εκφράσει την αντίθεσή του και κατόπιν συναίνεσης της οικογένειάς του». Επιπλέον, ο φορέας υπενθύμισε την επίσημη θέση της Εκκλησίας στο ευαίσθητο αυτό ζήτημα, όπως αυτή αποτυπώνεται άλλωστε και με τη συμμετοχή του Μητροπολίτη Μεσογαίας Νικόλαου στο ΔΣ του ΕΟΜ, ότι η δωρεά οργάνων αποτελεί ύψιστη πράξη αυτοθυσίας και αλληλεγγύης. Σημειωτέον ότι η «εικαζόμενη συναίνεση», η συναίνεση δηλαδή που θεωρείται ότι δόθηκε εφόσον δεν διατυπώθηκε ρητά η αντίθεση, ισχύει στην Ισπανία από το 1979, αλλά δεν έχει χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί ποτέ. Η ιδέα της μεταμόσχευσης στην Ιβηρική χώρα είναι τόσο διαδεδομένη, ώστε δεν υπάρχει περίπτωση οι συγγενείς να αρνηθούν να μεταμοσχευθούν τα όργανα του νεκρού τους. Ο αριθμός των δοτών, 32 ανά 1 εκατ. πληθυσμού, την ώρα που στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν τους 7 ανά 1 εκατ. πληθυσμού, επιβεβαιώνει το έρεισμα του θεσμού στην κοινωνία. Ελάχιστες οι «αρνητικές»δηλώσεις ανάλογη διευκρίνιση είχε αναγκαστεί να προβεί ο ΕΟΜ και στην εκπνοή του περασμένου έτους, με αφορμή αναρτήσεις στο διαδίκτυο, σύμφωνα με τις οποίες φερόταν ως «καταληκτική ημερομηνία υποβολής έγγραφής δήλωσης άρνησης δωρεάς οργάνων μετά θάνατον η 12η Δεκεμβρίου 2012». Ο φορέας αποσαφήνισε και πάλι ότι η γραπτή δήλωση άρνησης δωρεάς οργάνων μετά θάνατον, η λεγόμενη «αρνητική» δήλωση, δεν έχει συγκεκριμένη προθεσμία υποβολής και λήξης. «Είναι αυτονόητο ότι, οποιαδήποτε στιγμή κάποιος πολίτης το επιθυμεί, από τη στιγμή που θα εφαρμοστεί ο νόμος, θα μπορεί να δηλώνει εγγράφως την άρνησή του στην μετά θάνατον δωρεά οργάνων» λέει στο protothema.gro πρόεδρος του ΕΟΜ, κ. Αναστάσιος Χατζής. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι σχετικές υπεύθυνες δηλώσεις «αρνητών» της δωρεάς που έφτασαν στον ΕΟΜ στο ειδικό Τμήμα Αρνήσεων δεν ξεπερνούν τις μερικές δεκάδες. «Εθιμικά και νομικά, η όλη διαδικασία λήψης οργάνων γινόταν, γίνεται και θα γίνεται πάντοτε 23 συναινετικά. Καλύπτεται έτσι απόλυτα και διασφαλίζεται ότι η ελάχιστη διαφωνία ή άρνηση λαμβάνεται υπ’ όψη και καμία πράξη δεν λαμβάνει χώρα υποχρεωτικά. Τέτοιες ατεκμηρίωτες θέσεις το μόνο που πετυχαίνουν είναι να οδηγούν στο θάνατο συνανθρώπους μας, που μόνο η μεταμόσχευση τους χαρίζει τη ζωή» λέει ο κ. Χατζής. Μόνον από γιατρούς των Κέντρων Μεταμόσχευσης η αφαίρεση οργάνων Σύμφωνα με τον ΕΟΜ, η διαδικασία αφαίρεσης των οργάνων πραγματοποιείται στις Εντατικές δημόσιων ή ιδιωτικών νοσοκομείων μόνον από γιατρούς πιστοποιημένους από το υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΜ ως γιατρούς Ομάδας Μεταμόσχευσης. Ομάδες Μεταμόσχευσης διαθέτουν τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας στα οποία λειτουργούν Κέντρα Μεταμόσχευσης (Λαϊκό, Ευαγγελισμός, Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, Πανεπιστημιακά νοσοκομεία Πάτρας και Ιωαννίνων, Ωνάσσειο). Το 2012 αναφέρθηκαν στον ΕΟΜ από τις ΜΕΘ της χώρας 204 εγκεφαλικοί θάνατοι, πιστοποιημένοι από ομάδα γιατρών όπως ορίζει ο νόμος, δηλαδή από εντατικολόγο, νευρολόγο και αναισθησιολόγο, μετά την ολοκλήρωση των ειδικών δοκιμασιών του ασθενή. Από αυτά τα περιστατικά το εξειδικευμένο προσωπικό των Κέντρων Μεταμόσχευσης αξιοποίησε τα 77, λαμβάνοντας τη συναίνεση των συγγενών στις περισσότερες περιπτώσεις. Ο αριθμός των ανθρώπων που έλαβαν το σωτήριο μόσχευμα ήταν σχεδόν τριπλάσιος: 195 ασθενείς υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση, κερδίζοντας μια σπάνια, στην Ελλάδα τουλάχιστον, ευκαιρία στη ζωή τους, την ευκαιρία για ζωή. 24 ΟΜΑΔΑ Δ’: ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ 25  Πυρήνας και δομή των κυκλωμάτων εμπορίας οργάνων Το εμπόριο οργάνων είναι η αγοραπωλησία ανθρώπινων οργάνων με τελικό σκοπό τη μεταμόσχευσή τους σε αρρώστους. Η πρακτική είναι παράνομη στις περισσότερες χώρες, ωστόσο η πώληση του ενός νεφρού στο Ιράν, με σκοπό το κέρδος, επιτρέπεται, ενώ στην Κίνα συνηθίζεται να λαμβάνονται όργανα από νεκρούς ή εκτελεσμένους φυλακισμένους. Το φαινόμενο έχει παρουσιαστεί επειδή η ζήτημα οργάνων προς μεταμόσχευση από ασθενείς είναι μεγαλύτερη από την προσφορά είτε από ζωντανούς είτε από νεκρούς δότες. Έτσι, το εμπόριο οργάνων ανθεί ειδικά στις αναπτυσσόμενες, όπως η Ινδία, το Πακιστάν, η Βραζιλία και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που θεωρούνται "εξαγωγείς" οργάνων, ενώ κυριότεροι λήπτες ("εισαγωγείς") είναι χώρες όπως οι Η.Π.Α., ο Καναδάς, η Αυστραλία και άλλες· σε ορισμένες από αυτές τις χώρες ο αριθμός μεταμοσχεύσεων που γίνεται ξεπερνά αυτόν των μεταμοσχεύσεων που γίνονται στο εσωτερικό τους. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται "τουρισμός μεταμοσχεύσεων", όρος που περιγράφει τη μετακίνηση είτε του δότη, είτε του λήπτη είτε και των δυο στο εξωτερικό προκειμένου να λάβει χώρα η μεταμόσχευση. Στη Βραζιλία, την Ινδονησία, τις Φιλλιπίνες και τη Νότια Αφρική έχει διαπιστωθεί ότι δραστηριοποιούνται κυκλώματα διακίνησης ανθρώπων (trafficking) με σκοπό το παράνομο εμπόριο οργάνων. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το παράνομο εμπόριο οργάνων επεκτείνεται ραγδαία σε όλο τον κόσμο, και έχει εξελιχθεί σε μια μαύρη αγορά με περίπου 10.000 επιχειρήσεις που αφορούν την αγορά ανθρωπίνων οργάνων, (μία αγορά ανά ώρα).Μεγάλο μέρος παίρνουν χώρες όπως η Ινδία και άλλες υποανάπτυκτες χώρες όπου άνθρωποι με μεγάλη οικονομική επιφάνεια και οργανώσεις υπό κάλυψη εκμεταλλεύονται τους ανθρώπους που βρίσκονται στα όρια της φτώχειας. Μετά την απαγωγή τους οι άνθρωποι οδηγούνται σε κρυφά εργαστήρια-διαμερίσματα,στην συνέχεια τους ναρκώνουν (αν δεν είναι είδη νεκροί) και τους αφαιρούν τα όργανα μέσω χειρουργικής επέμβασης. Η αγορά και πώληση οργάνων είναι μεγάλη επιχείρηση στην φτωχότερη χώρα της Ευρώπης, τη Μολδαβία. Είναι βασικός προμηθευτής στον κόσμο της εμπορίας οργάνων, καθώς τα νεφρά της Μολδαβίας είναι τα φθηνότερα στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την ΜΚΟ Renal Foundation, η οποία καταπολεμά τη διακίνηση οργάνων στη Μολδαβία, ένα νεφρό κοστίζει 1.500 έως 5.000 ευρώ. 15.000 με 20.000 νεφρά πωλούνται παράνομα σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο. 26 Πίσω από τα κυκλώματα κρύβονται επίσης άρρωστοι εύποροι άνθρωποι όπου περιμένουν χρόνια για ένα τηλεφώνημα που θα τους δώσει μια δεύτερη ευκαιρία στην ζωή. Αλλά τελικά χρησιμοποιεί την οικονομική του δύναμη δίνοντας μια «γενναιόδωρη» Αμοιβή ώστε να πάρουν τα όργανα από κάποιον ανυποψίαστο ασθενή όπου ήταν στην κλινική για μια απλή εγχείρηση χωρίς την συγκατάθεση των συγγενών του. Με την βαρύτατη κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης στις δραστηριότητες της οποίας περιλαμβάνεται και η εμπορία οργάνων παραπέμπονται γιατροί αλλά και υπεύθυνοι ιδιωτικής κλινικής στη Θεσσαλονίκη. Συνελήφθησαν συνολικά έντεκα άτομα (ημεδαποί, ηλικίας 37 έως 60 ετών), με βασικό ή περιφερειακό ρόλο, ενώ στο ίδιο κύκλωμα εμπλέκονται άλλοι δύο ημεδαποί (51 και 58 ετών). Μεταξύ των συλληφθέντων είναι δύο γιατροί, ιδιοκτήτες ιδιωτικής κλινικής υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, μία γραμματέας της συγκεκριμένης κλινικής και δύο ιδιοκτήτες, όλοι οι οποίοι ήταν μπλεγμένοι σε αυτό το κύκλωμα παράνομης εμπορίας οργάνων. Σε συντονισμένη επιχείρηση της Αστυνομίας σε Αθήνα- Θεσσαλονίκη- Ρόδο με τη συμμετοχή του Σ.Δ.Ο.Ε. Σε βάρος των εμπλεκομένων σχηματίστηκε δικογραφία κακουργηματικού χαρακτήρα, για τα κατά περίπτωση αδικήματα, της σύστασης και συμμετοχής σε εγκληματική οργάνωση, φοροδιαφυγής, λαθρεμπορίας, της νομοθεσίας που αφορά την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή σε συνδυασμό με την εμπορία ανθρώπων (οργάνων), της υφαρπαγής ψευδούς βεβαίωσης και της πλαστογραφίας. Μια πρόσφατη μαρτυρία αποκαλύπτει ότι Δίκτυο δωρητών οργάνων «πιέζουν γιατρούς να δηλώνουν ασθενείς, ώστε να συλλέγονται τα όργανα των νεκρών». Ένα δίκτυο δωρεάς οργάνων στη Νέα Υόρκη κατηγορείται για εκφοβισμό των ιατρών που τους υποχρεώνει να δηλώσουν ασθενείς εγκεφαλικά νεκρούς, όταν είναι ακόμα ζωντανοί, ώστε να μπορέσουν να αφαιρέσουν τα όργανά τους. Ο ιδιοκτήτης της κλινικής λέει ένας στους πέντε ασθενείς παρουσιάζουν σημάδια εγκεφαλικής δραστηριότητας τη στιγμή που γίνονται κομμάτια. Πολλοί ισχυρίζονται ότι νοσοκομεία που πάσχουν οικονομικά είναι εύκολο να ενδώσουν σε τέτοιου είδους πιέσεις. Αυτή τη στιγμή έχει κατατεθεί μύνηση για 19χρονο θύμα τροχαίου που αμφισβητείται αν όντως ήταν κλινικά νεκρός όταν του αφαιρέθηκαν τα όργανα. Η αγωγή αναφέρει ακόμα 3 περιπτώσεις ατόμων που αυτοί τη στιγμή ακόμα παλεύουν για τη ζωή, γιατί οι συγγενείς αρνήθηκαν να συναινέσουν στο ‘σημείωμα’ του γιατρού να δωρηθούν τα όργανα τους. Το Δίκτυο των δωρητών κερδίζει εκατομμύρια από τις πωλήσεις εκμεταλλευόμενο τα πάντα, από τις καρδιές και το δέρμα μέχρι τα μάτια, σε νοσοκομεία και ασφαλιστικές εταιρείες. Επίσης, Τρεις γυναίκες συνελήφθησαν ως μέλη διεθνούς κυκλώματος, που έστελνε νεφροπαθείς από όλο τον κόσμο στην Ινδία για παράνομες μεταμοσχεύσεις. Όπως διαπιστώθηκε έπειτα από έρευνες πέντε μηνών, 46 έλληνες νεφροπαθείς είχαν ταξιδέψει στην Ινδία για επέμβαση και δέκα από αυτούς πέθαναν. Η 43χρονη νεφρολόγος, που εργαζόταν σε γνωστή ιδιωτική κλινική της Αθήνας, φέρεται να εντόπιζε τα θύματα του κυκλώματος. Στη συνέχεια, αναλάμβαναν δράση δύο αδελφές, 31 και 40 ετών, που διατηρούσαν σαν βιτρίνα κατάστημα ενδυμάτων. Οι αδελφές έστηναν καρτέρι σε μονάδες αιμοκάθαρσης νοσοκομείων και προσέγγιζαν ασθενείς με στόχο να τους πείσουν για το “ταξίδι σωτηρίας” στην Ινδία, όπου θα έκαναν τη μεταμόσχευση νεφρού. 27 Πριν από λίγους μήνες στο Νέο Δελχί αστυνομικοί ανακάλυψαν ότι αφαιρούνταν νεφρά από φτωχούς ντόπιους είτε με τη βία είτε έναντι αμοιβής από 1.000 έως 2.000 ευρώ. Στη συνέχεια ο “δόκτορας θάνατος”, ονόματι Αμίτ Κουμάρ, μεταμόσχευε τα νεφρά σε εύπορους ασθενείς από όλο τον κόσμο. Γενικά η παράνομη εμπορία οργάνων βασίζεται σε παράνομες κλινικές όπου είτε οι γιατροί έχουν οικονομική ανάγκη είτε η ίδια η κλινική έχει ανάγκη χρήματα. Παράνομες εταιρίες υπό κάλυψη εκμεταλλεύονται ανθρώπους σε υποανάπτυκτες και τριτοκοσμικές χώρες όπως Κίνα, Ινδία κλπ.  Κυκλώματα εμπορίας οργάνων στο εξωτερικό Παιδιά που μεταφέρθηκαν στην Αλβανία για να καταλήξουν να γίνουν ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ!!! Παιδιά, στην πλειονότητά τους Ρομά αλβανικής καταγωγής, είχαν μεταφερθεί την περίοδο 1998 – 2001 σε κάποιο ίδρυμα μέχρι να βρεθούν οι οικογένειές τους, αλλά τα ίχνη τους χάθηκαν. Κάποια από τα παιδιά που απελάθηκαν στην Αλβανία και επέστρεψαν στα σπίτια τους διηγήθηκαν φρικιαστικές ιστορίες για κυκλώματα που εκμεταλλεύονταν ανήλικα με κάθε τρόπο, ενώ έγινε λόγος και για εμπόριο οργάνων. Για την ακρίβεια, πληροφορίες αναφέρουν ότι, παρά τον φόβο, μετά από πίεση, κάποια από τα παιδιά εξομολογήθηκαν στις αλβανικές αρχές την τύχη που είχαν κάποια από τα άλλα παιδιά που απήχθησαν μαζί με αυτά: Τους αφαίρεσαν όργανα και τα έθαψαν σε ομαδικούς τάφους… Πάντως, είναι κοινό μυστικό ότι αδίστακτοι μαφιόζοι απαγάγουν παιδιά από την Αλβανία και τα κατακρεουργούν για να μεταφέρουν με τους πλέον απίστευτους τρόπους τα όργανα τους στην Ιταλία και τη Γαλλία, όπου γίνονται παράνομες μεταμοσχεύσεις. Οι Αρχές δείχνουν ότι τα μέλη του κυκλώματος εμπορίας οργάνων προμηθεύονται παιδιά από την Αλβανία κυρίως με δύο τρόπους: Είτε απαγάγουν τους «δωρητές», είτε τα αγοράζουν. Στην πρώτη περίπτωση, πρόκειται για παιδιά των φαναριών, που είναι δύσκολο να εξιχνιαστεί η εξαφάνισή τους. Στη δεύτερη, πλησιάζουν άπορες πολύτεκνες οικογένειες και, έναντι 28 πολύ μικρών ποσών, παίρνουν τα παιδιά με τη δικαιολογία ότι θα δοθούν προς υιοθεσία και θα κερδίσουν «ένα καλύτερο μέλλον». Υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες γυναίκες κυοφορούν μόνο και μόνο για να φέρουν στον κόσμο παιδιά που θα γίνουν στη συνέχεια, όπως λέγεται στη γλώσσα της μαφίας, «ανταλλακτικά». Από κει και πέρα δράση αναλαμβάνουν οι πιο σκληροί εγκληματίες, οι οποίοι φροντίζουν για την ασφαλή μεταφορά των παιδιών από το σημείο που απήχθησαν, στην κλινική όπου θα γίνει η «επέμβαση». Έτσι, αν ένα παιδί έχει απαχθεί από την Ελλάδα, θα μεταφερθεί στην Αλβανία, όπου βρίσκεται η παράνομη κλινική. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχει μια κλινική- «φάντασμα» στην Αλβανική πόλη Φιέρι, όπου γίνονται οι επεμβάσεις αφαίρεσης οργάνων. Η κλινική, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν συλλέξει οι Αλβανικές αρχές, φρουρείται από πάνοπλους άνδρες και, ιδιαίτερα την ώρα των επεμβάσεων η φρουρά ενισχύεται. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι αρχές της Αλβανίας έχουν δεχθεί καταγγελία για αφαίρεση οργάνων από παιδί στη συγκεκριμένη κλινική, από αυτόπτη μάρτυρα, πρώην μέλος του κυκλώματος. Ο μάρτυρας, ανέφερε ότι ο γιατρός είναι υψηλόβαθμο στέλεχος της Αλβανικής μαφίας. Η κατάθεση του μάρτυρα, είναι συγκλονιστική: «Την ώρα που αφαιρούνταν τα όργανα από το παιδί, έξω από το χειρουργείο, ήταν δύο άνδρες με καλάσνικοφ. Ήταν δικοί μας. Στην επόμενη είσοδο, ήταν άλλοι δύο. Δεν υπήρχε περίπτωση κάποιος να καταφέρει να μπει. Η εντολή ήταν να σκοτώσουν αμέσως όποιον πλησίαζε, ακόμα και αν ήταν αστυνομικός. Το παιδί, πέθανε. Δεν ξέρω πού το πέταξαν». Και είναι δουλειά τους να εξαφανίσουν τα πτώματα των παιδιών τα οποία φροντίζουν να βάζουν σε άλλους τάφους για να καλύψουν τα ίχνη των ενεργειών τους. Ο τιμοκατάλογος της φρίκης του Εξωτερικού! ΠΟΣΟ «ΑΓΟΡΑΖΟΝΤΑΙ» ΝΕΦΡΑ, ΜΑΤΙΑ, ΚΑΡΔΙΑ Κ.Α.. 29 Σύμφωνα με τις έρευνες και καταθέσεις που έχει πάρει ομάδα τριών εισαγγελέων απο Ιταλία, Αλβανία, Αλβανοί και Ιταλοί, μέλη του κυκλώματος εμπορίας ανθρωπίνων οργάνων, φέρονται ότι έχουν αγοράσει δεκάδες παιδιά. Γι’ αυτά, πλήρωναν από 100, ως 600.000 εκ, δηλαδή από 100 ως 600 ευρώ το «κεφάλι». Αυτά, για τις περισσότερες περιπτώσεις, αφού υπήρχαν και περιπτώσεις που οι «πελάτες» χρειάζονταν άμεσα ένα όργανο προς μεταμόσχευση, οι μαφιόζοι έπρεπε να βρουν άμεσα το δότη. Έτσι λοιπόν, όταν υπήρχε κατεπείγουσα ανάγκη όμως για κάποιο μόσχευμα, δεν υπήρχε χρόνος για «παζάρια» και η τιμή «εκκίνησης» για την αγορά ενός παιδιού από φτωχές οικογένειες ήταν τα 5000 ευρώ. Αν αυτό δεν απέδιδε, τότε υπήρχε η «λύση» της απαγωγής. Μέλη της σπείρας, έπειθαν και έγκυες να δώσουν τα παιδιά τους, ή τις μετέφεραν σε «δικές τους» κλινικές για να τους πουν ότι το παιδί τους «πέθανε» Πόσο πουλάει όμως τα μοσχεύματα η μαφία; Για ένα συκώτι ενός 5χρονου παιδιού, το κύκλωμα ζητά και παίρνει από τον ενδιαφερόμενο 30 χιλιάδες ευρώ, ενώ για κάποια άλλα όργανα, το κόστος κυμαίνεται από 50 χιλιάδες ευρώ έως και 100 χιλιάδες αν για παράδειγμα κάποιος ζητούσε απεγνωσμένα μόσχευμα καρδιάς… Από εκεί και πέρα, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν κατατεθεί στη Βουλή, οι τιμές (σε δολάρια) είναι: Ζεύγος μάτια: 1.525, Λεπτό Έντερο: 2.519, Νεφρά: 262.000, Καρδιά: 119.000. ΙΣΡΑΗΛ, ΤΟΥΡΚΙΑ, ΙΤΑΛΙΑ ΚΑΙ ΚΟΣΟΒΟ, ΟΙ ΧΩΡΕΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ Από το Ισραήλ στην Τουρκία. Από την Τουρκία στα Βαλκάνια. Από τα Βαλκάνια στην Ιταλία. Από την Αφρική, επίσης στην Ιταλία κι από εκεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Ένα τεράστιο, σχεδόν παγκόσμιο δίκτυο εγκληματικών οργανώσεων, που οι συνθήκες φτώχειας και εξαθλίωσης τού εξασφαλίζουν μόνιμο και συνεχώς αυξανόμενο κύκλο εργασιών. . 30 Σύμφωνα με εκθέσεις τόσο διεθνών αστυνομικών αρχών, όπως η Europol, όσο και της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης, που κατά καιρούς έχουν περιγράψει την παγκόσμια δράση των κυκλωμάτων, οι χώρες-κλειδιά όσον αφορά τη λήψη των αποφάσεων και το σχεδιασμό των αποστολών αναζήτησης δοτών είναι το Ισραήλ, η Τουρκία, η Ιταλία και το Κόσσοβο. Ανάμεσα στις χώρες, στις οποίες απελπισμένοι κάτοικοι τροφοδοτούν με όργανά τους την παγκόσμια αγορά, ξεχωρίζουν: Ινδία, Ιράκ, Τουρκία, Μολδαβία, Βοσνία, Κόσσοβο, Αλβανία. Οι Φιλιππίνες, μάλιστα, στην ορολογία του παγκόσμιου οργανωμένου εγκλήματος έχουν το παρατσούκλι « the one kidney island » ,δηλαδή «το νησί του ενός νεφρού». Σύμφωνα με παλαιότερο δημοσίευμα της « Washington Post », μόνο το 2006 καταγράφηκαν στις Φιλιππίνες περισσότερες από 4.000 δωρεές οργάνων, ενώ σε ένα χωριό της Μολδαβίας οι 14 από τους, συνολικώς, 40 άντρες του χωριού είχαν πουλήσει τα νεφρά τους. «Η Τουρκία είναι το βασικό σταυροδρόμι στη διακίνηση παράνομα ληφθέντων οργάνων. Τούρκοι γιατροί εργάζονται στενά με Ισραηλινούς, καθώς στο Ισραήλ για θρησκευτικούς λόγους απαγορεύεται η μεταμόσχευση από ζωντανό άνθρωπο. Και οι Ισραηλινοί γιατροί συνεργάζονται με όλα τα κέντρα του κόσμου. Συντονίζουν ασθενείς και δωρητές και λειτουργούν παράνομες κλινικές σε πολλά μέρη του κόσμου, ακόμα και στην Τουρκία ή στα Βαλκάνια, ακόμα και δίπλα σε πανάκριβες ξενοδοχειακές μονάδες της Αδριατικής. Είναι αυτό που λέμε το φαινόμενο του "μεταμοσχευτικού τουρισμού". Στρατολογούν δωρητές. Όλη αυτή η επιχείρηση δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς τα κυκλώματα του τουρκικού οργανωμένου εγκλήματος. Σχετικά πρόσφατα, τα τουρκικά με τα ισραηλινά κυκλώματα συνεργάζονται στενά με τη ρωσική μαφία και προσβλέπουν στην αγορά της Κίνας.  Κυκλώματα εμπορίας οργάνων στην Ελλάδα 31 Τι γίνεται όμως με την Ελλάδα; Η ελληνική κοινωνία πότε δεν παραδέχτηκε επίσημα το κύκλωμα αγοραπωλησίας παιδιών και ενηλίκων για εμπόριο οργάνων. Το θεωρούσαν βωμολοχία στο στόμα τους. Στην Ελλάδα να υπάρχει εμπόριο οργάνων; ΠΟΤΕ. Κι όμως στην Ελλάδα το εμπόριο οργάνων όχι απλά υπάρχει, αλλά ανθεί κιόλας. Ο πληθυσμός που δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα είναι οι γυναίκες και τα παιδιά. Κάθε χρόνο εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά διακινούνται σε συνθήκες που ισοδυναμούν με σύγχρονη δουλεία. 1.1) Έξαρση φαινόμενου Έξαρση παρουσιάζει και η κατηγορία της εμπορίας των παιδιών και ανηλίκων, τα οποία μεταφέρονται παράνομα και κατά κύματα στην Ελλάδα. 1.2) Οι δράστες του trafficking Στην Ελλάδα σήμερα δρουν δύο δίκτυα διεθνούς σωματεμπορίας: το πρώτο διακινεί τα θύματα από χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και το δεύτερο έχει αναλάβει τη διακίνηση από χώρες της Αφρικής. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας οι δράστες εμπορίας ανθρώπων, προέρχονται από τις παρακάτω χώρες: ΥΠΗΚΟΟΙ ΧΩΡΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΑΛΒΑΝΙΑ 13 ΑΡΜΕΝΙΑ 1 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 12 ΕΛΛΑΔΑ 133 ΙΝΔΙΑ 1 ΜΟΛΔΑΒΙΑ 3 ΝΙΓΗΡΙΑ 5 ΟΥΚΡΑΝΙΑ 1 ΠΑΚΙΣΤΑΝ 1 ΡΟΥΜΑΝΙΑ 28 ΡΩΣΙΑ 3 ΤΟΥΡΚΙΑ 1 ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 202 32 ΣΥΛΛΗΦΘΕΝΤΕΣ ΔΙΑΚΙΝΗΤΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΑΝΑ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ (ΑΠΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΛΙΜΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ) 2006-2009 ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ ΑΛΒΑΝΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ ΙΡΑΚ ΓΕΩΡΓΙΑ ΙΡΑΝ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑ ΡΩΣΙΑ ΜΟΛΔΑΒΙΑ Π.Γ. .Μ. ΠΑΚΙΣΤΑΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΑΡΜΕΝΙΑ ΚΙΝΑ ΛΙΒΑΝΟΣ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΣΟΥΗΔΙΑ ΣΥΡΙΑ ΑΖΕΡΜΠΑΙΤΖΑΝ ΒΕΛΓΙΟ ΓΑΛΛΙΑ ΙΝΔΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΚΑΖΑΚΣΤΑΝ ΚΡΟΑΤΙΑ ΜΑΡΟΚΟ ΜΠΑΓΚΛΑΝΤΕΣ ΣΕΡΒΙΑ ΤΥΝΗΣΙΑ ΦΙΛΑΝΔΙΑ ΚΥΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΟ 2006 396 297 62 51 35 22 17 14 14 11 10 9 8 8 6 5 4 3 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2007 594 326 191 59 33 9 107 7 8 13 20 14 4 13 7 7 3 5 2008 807 478 219 154 71 14 148 36 24 7 28 7 6 7 20 28 12 5 1 2 6 7 4 48 27 1 1 2 2 1 1457 994 5 2 2 5 3 2 6 2 1 2 2166 2009 553 356 171 106 44 14 117 48 14 16 37 3 4 5 31 32 10 6 13 4 4 4 29 1 2 3 3 1 16 7 1 1655 2.2) Γυναίκες θύματα Ανάμεσά στα θύματα του εμπορίου οργάνων συναντάμε εκατοντάδες γυναίκες παρασύρονται, εξαπατώνται ή εξαναγκάζονται. Παρά τις αυξανόμενες προσπάθειες για την καταπολέμησή του, το εμπόριο οργάνων εξακολουθεί να υπάρχει και να λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Αν και τα στατιστικά στοιχεία σε σχέση με τον αριθμό των γυναικών που διακινούνται ανά τον κόσμο δεν είναι ενημερωμένα, οι ειδικοί εκτιμούν ότι είναι αυξανόμενος, πράγμα που ισχύει και για τα κέρδη των διακινητών, καθώς σύμφωνα με μελέτες η διακίνηση διαπράττεται σχεδόν αποκλειστικά από διεθνή κυκλώματα οργανωμένου εγκλήματος. 33 Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διαπιστωθεί ότι μισό εκατομμύριο γυναίκες και παιδιά διακινούνται κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα ειδικότερα εκτιμάται ότι μέχρι το 2002 είχαν αφιχθεί μέσω της διακίνησης συνολικά 17.000 αλλοδαπές γυναίκες. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται ο αριθμός των γυναικών θυμάτων του και η χώρα προέλευσης τους. Η ταξινόμηση γίνεται με βάση των πλήθος των θυμάτων. ΤΑΞΙΜΟΝΗΣΗ ΧΩΡΩΝ ΚΑΤΑ ΑΡΙΘΜΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ TRAFFICKIG 1/1/2003-30/6/2006 ΧΩΡΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΡΩΣΙΑ ΡΟΥΜΑΝΙΑ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΜΟΛΔΑΒΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ ΑΛΒΑΝΙΑ ΝΙΓΗΡΙΑ ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ ΟΥΖΕΜΠΕΚΙΣΤΑΝ ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΣΕΧΙΑ ΕΡΥΘΡΑΙΑ ΑΡΜΕΝΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΖΑΚΣΤΑΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΛΕΤΟΝΙΑ ΠΟΛΩΝΙΑ ΑΓ. ΔΟΜΙΝΙΚΟΣ ΑΥΣΤΡΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΓΚΑΝΑ ΔΑΝΙΑ ΕΣΘΟΝΙΑ ΚΙΡΚΙΤΣΑΝ ΜΑΡΟΚΟ Π. .Γ.Μ. ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΣΥΡΙΑ ΤΑΪΛΑΝΔΗ ΣΥΝΟΛΟ 127 73 45 32 24 19 15 15 13 10 6 6 4 3 3 3 3 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 419 34 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΤΑ ΧΩΡΑ 30% 17% 11% 7,6% 5,7% 4,5% 3,6% 3,6% 3,1% 2,4% 1,4% 1,4% 1,0% 0,7% 0,7% 0,7% 0,7% 0,5% 0,5% 0,5% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 100% Και όλα αυτά στην Ελλάδα του 21ου αιώνα. την στιγμή που εμείς καθόμαστε και βλέπουμε τηλεόραση είτε τρώμε, στην χώρα μας κάποια παιδιά απάγονται με σκοπό την εμπορία οργάνων. Και εντέλει τους αφαιρούνται τα όργανα, πετώντας τα τρυφερά σωματάκια τους σε ομαδικούς τάφους 3)Περιπτώσεις - Μαρτυρίες  Η πρώτη και ιδιαίτερα σοβαρή υπόθεση εμπορίας οργάνων, με τη συμμετοχή Ελλήνων, εξιχνιάστηκε από την Υποδιεύθυνση Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος της Ασφάλειας Αττικής. Οι αστυνομικοί, ύστερα από έρευνες περίπου 5 μηνών, συνέλαβαν Ελληνίδα γιατρό και δύο ακόμη γυναίκες, ιδιοκτήτριες καταστήματος, που φέρονται ως μέλη διεθνούς κυκλώματος, το οποίο έστελνε νεφροπαθείς στην Ινδία, όπου υποβάλλονταν σε παράνομες μεταμοσχεύσεις νεφρών. Το κουβάρι της υπόθεσης άρχισε να ξετυλίγεται έπειτα από πληροφορίες της ΕΛ.ΑΣ., της ελληνικής πρεσβείας στην Ινδία και της Ιντερπόλ, ότι Έλληνες νεφροπαθείς μετέβαιναν στη χώρα για μεταμοσχεύσεις νεφρών και μάλιστα, από συγκεκριμένο ντόπιο χειρουργό, ο οποίος αναζητείται. Οι ινδικές αρχές πραγματοποίησαν επιχείρηση σε κλινική, σε προάστιο στο Νέο Δελχί, όπου, από φτωχούς ντόπιους, αφαιρούνταν είτε με τη βία, είτε έναντι μικρού χρηματικού ανταλλάγματος, νεφρά τα οποία, ο γιατρός μεταμόσχευε σε πλούσιους Ινδούς ή σε υπηκόους δυτικών χωρών, που ταξίδευαν στην χώρα για αυτό το σκοπό. Κατά τη διάρκεια της έρευνας των ινδικών αρχών, εντοπίστηκαν και τέσσερις Έλληνες, οι οποίοι ανακρίθηκαν και αφέθηκαν ελεύθεροι. Από τη στιγμή εκείνη, άρχισε η έρευνα των αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, οι οποίοι συγκέντρωσαν στοιχεία νεφροπαθών, οι οποίοι είχαν μεταβεί για μεταμοσχεύσεις στην Ινδία, εξέτασαν μάρτυρες και ζήτησαν την άρση του τραπεζικού απορρήτου των εμπλεκομένων στην υπόθεση. Πράγματι, στους λογαριασμούς τους βρέθηκαν καταθέσεις από νεφροπαθείς, που είχαν μεταβεί στην Ινδία, οι οποίες ανέρχονται συνολικά σε 225.000 ευρώ. Η μετάβαση των ασθενών στην Ινδία οργανωνόταν σε σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά οι διακινητές τούς έπαιρναν από 5 έως 10.000 ευρώ επιπλέον, για να επισπεύσουν το ταξίδι. Μέλος του κυκλώματος από την Ελλάδα, συνόδευε τους ασθενείς στην Ινδία και τους οδηγούσε σε ξενοδοχεία, τα οποία ανήκαν στο κύκλωμα για να τους ελέγχουν και να τους παίρνουν περισσότερα χρήματα. Πριν από την επέμβαση, οι ασθενείς κατέβαλλαν στον Ινδό γιατρό το υπόλοιπο από το συμφωνηθέν ποσό, ενώ κατά τη διάρκεια της μεταμόσχευσης ο συνοδός τους επικοινωνούσε με συγγενείς στην Ελλάδα και τους εκβίαζε, προκειμένου να τους αποσπάσει περισσότερα χρήματα με την απειλή ότι θα εγκατέλειπε τον άνθρωπό τους στην Ινδία. 35 Οι φτωχοί ντόπιοι δότες -όταν πληρώνονταν- δεν έπαιρναν περισσότερα από 2.000 ευρώ για το νεφρό τους. Αφού ολοκληρώνονταν οι επεμβάσεις, οι ασθενείς νοσηλεύονταν για μικρό χρονικό διάστημα στο παράνομο νοσοκομείο, κάτω από συνθήκες ιδιαίτερα επικίνδυνες, και πολλές φορές έφευγαν για την Ελλάδα, πριν αποκατασταθεί η υγεία τους. Εδώ, τους παραλάμβαναν οι συγγενείς σε άσχημη κατάσταση, εξαιτίας των λοιμώξεων που παρουσίαζαν και για να τους σώσουν τους μετέφεραν άμεσα σε ελληνικά νοσηλευτικά ιδρύματα, όπου τους παρεχόταν η απαιτούμενη ιατροφαρμακευτική βοήθεια, η οποία είναι εφ' όρου ζωής και επιβαρύνει τα ασφαλιστικά ταμεία. Ως τώρα δεν έχει εξακριβωθεί ο ακριβής αριθμός των Ελλήνων, που υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση νεφρού στην Ινδία, αλλά όπως προέκυψε από την έρευνα, την τελευταία δεκαετία μετέβησαν στη χώρα, έκαναν μεταμόσχευση νεφρού από ζωντανούς δότες και νοσηλεύτηκαν σε ιδρύματα της Ελλάδας, τουλάχιστον 46 άτομα.  Αυτές τις ημέρες, γίνεται δίκη στη Θεσσαλονίκη για τις εξαφανίσεις παιδιών από το Ίδρυμα «Άγιος Στυλιανός». Και για πρώτη φορά, αποκαλύφθηκε αυτό που φωνάζουν χρόνια στην περίπτωση του Αλεξ. Εμπόριο οργάνων! Στη δίκη, αποκαλύφθηκε ότι συμμορίες από Βουλγαρία και Ελλάδα έκαναν με εμπόριο οργάνων. Και στη δίκη αυτή, μάρτυρας ζητεί προστασία για να μιλήσει με ασφάλεια για το που κατέληξαν τα παιδιά και τα όργανα.  Σύμφωνα με τη σερβική έρευνα, από τον Ιούλιο του ’99 και μέχρι τις αρχές του Αυγούστου του 2000, εκατοντάδες Σέρβοι, Αλβανοί, καθώς και Ανατολικοευρωπαίες γυναίκες απήχθηκαν από την Ελλάδα. Οι αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν σε χώρους κράτησης στη βόρεια και κεντρική Αλβανία, όπου και τους αφαιρέθηκαν ζωτικά όργανα τα οποία έπειτα προωθήθηκαν στη μαύρη αγορά μέσω του αεροδρομίου των Τιράνων. Βασικός προορισμός φέρεται να ήταν το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης και πολλά από αυτά να έχουν καταλήξει στο Ισραήλ.  Ακόμα οι ελληνικές αρχές με εντολή του Υπουργού Δικαιοσύνης Χ. Αθανασίου ερευνούν τις τύχες… 502 παιδιών που χάθηκαν μυστηριωδώς από προσώπου γης στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια της εποχής του Αλεξ, νωρίτερα και αργότερα. Και όλα αυτά στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, την στιγμή που εμείς καθόμαστε και βλέπουμε τηλεόραση είτε τρώμε. Στην χώρα μας κάποια παιδιά απάγονται με σκοπό την εμπορία οργάνων. Και εντέλει τους αφαιρούνται τα όργανα και τα τρυφερά σωματάκια καταλήγουν σε ομαδικούς τάφους.  Τι κάνουμε εμείς για να αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάσταση; Τρόποι Αντιμετώπισης Των Κυκλωμάτων Εμπορίας Οργάνων Λόγω του επικινδύνου της προσωπικότητας των συμμετεχόντων κακοποιών και των τεραστίων αθέμιτων κερδών που προσπορίζει το εγχείρημα γύρω από το έγκλημα του «Εμπορίου Οργάνων» (οργανωμένα ή εκ περιστάσεως τελούμενο), καθίσταται σαφές ότι είναι δυσχερέστατη, αν όχι αδύνατη, η καταπολέμηση των καλά οργανωμένων κυκλωμάτων εμπορίας ανθρώπινων οργάνων, σε τοπικό επίπεδο αποκλειστικά. Απαιτείται η συνεργασία, πέραν αυτής που επιβάλλεται μεταξύ των συναρμοδίων υπηρεσιών του κράτους και μεταξύ των χωρών 36 προέλευσης, διέλευσης και τελικού προορισμού, σε στρατηγικό και επιχειρησιακό επίπεδο, στους τομείς ανάληψης κοινών πρωτοβουλιών και ανταλλαγής πληροφοριών, εμπειριών και πρακτικών. Για να είναι μάλιστα αποτελεσματική η εν λόγω συνεργασία, θα πρέπει να εμπεριέχει τα στοιχεία της επιμονής, διάρκειας, συνέχειας και προ πάντων της ειλικρίνειας. Στο εσωτερικό πεδίο, η αποτελεσματική αντιμετώπιση του «.Εμπορίου Οργάνων», μιας εκ των σοβαροτέρων απειλών κατά της δημόσιας ασφάλειας της χώρας, θα πρέπει να βασίζεται σε σειρά μέτρων και σχεδίων ειδικών με στόχο την πρόληψη και την καταστολή των επιμέρους μορφών του εγκλήματος σε όλες του τις εκφάνσεις, την αύξηση της αποτελεσματικότητας των αστυνομικών υπηρεσιών, την τροποποίηση, επί το αυστηρότερο, της ισχύουσας νομοθεσίας γύρω από τα σχετικά εγκλήματα με σκοπό την θέσπιση αυστηροτέρων ποινικών κυρώσεων, παρεπομένων ποινών και λοιπών διοικητικών κυρώσεων κατά των δραστών και επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών κολασμού-σωφρονισμού-απέλασης αυτών. Για την ευόδωση του επιδιωκομένου στόχου, το ρόλο θετικού και αναγκαίου καταλύτη θα παίξει η γενική κινητοποίηση και συμμετοχή του κοινού και όλων των πολιτών σε έναν, υπέρ πάντων, αγώνα της πολιτείας και κοινωνίας, κατά της μάστιγας αυτής του «Εμπορίου Οργάνων», στα πλαίσια μιας ενεργούς αντί εγκληματικής πολιτικής, τόσο στον τομέα της πρόληψης, όσο και της καταστολής των σχετικών εγκλημάτων. Τέλος, η πληρότητα των ληπτέων μέτρων της πολιτείας, θα πρέπει να περιλαμβάνει μια συντονισμένη πολιτική για την θέσπιση φορέων και οργανώσεων και χρηματοδότηση προγραμμάτων, που θα στοχεύουν στην αναγνώριση των βασικών δικαιωμάτων των θυμάτων όπως π.χ. πρόσβαση στη δικαιοσύνη, νομική υποστήριξη-προστασία αυτών και αποζημίωσή τους .Επιπλέον, θα πρέπει να προβλέπεται για τα θύματα (ανήλικοι, ενήλικοι, άνδρες, γυναίκες, παιδιά), 37 μέριμνα φυσικής τους προστασίας από τα κυκλώματα, φιλοξενίας, υγειονομικής περίθαλψης ψυχολογικής υποστήριξης, επαναπατρισμού ή παροχής ασύλου. Στην Ελλάδα ,το 2010 ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Φ. Πετσάλνικος παρουσίασε το νομοσχέδιο για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, των εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας, της πορνογραφίας κατ' ανηλίκων και γενικότερα της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής και αρωγής στα θύματα των πράξεων αυτών Το νομοσχέδιο συντάχθηκε σε συνεργασία με το υπουργείο Δημοσίας Τάξης και επιφέρει τροποποιήσεις και προσθήκες σε διατάξεις του ποινικού κώδικα. Επισήμανθηκε ότι στον ποινικό κώδικα προστίθεται άρθρο ώστε να αντιμετωπίζονται πλέον και οι σύγχρονες μορφές εμπορίας ανθρώπων, όπως είναι αυτές που γίνονται με σκοπό την αφαίρεση οργάνων του σώματος. Ακόμα τον Ιούλιο του 2002 ψηφίζεται ο νόμος 3064/2002, ο οποίος ορίζει και ποινικοποιεί την εμπορία ανθρώπων, προβλέποντας αυστηρότερο πλαίσιο ποινών για τους θύτες και αρωγή προς τα θύματα. Το Προεδρικό Διάταγμα 233, εξειδικεύει την παροχή προστασίας και αρωγής στα θύματα εμπορίας ανθρώπων, προβλέποντας άμεση και δωρεάν ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, εξασφάλιση νομικής υποστήριξης και διερμηνείας καθώς και προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης για ανήλικα θύματα. Στον πρόσφατο νόμο για την παραμονή και εργασία αλλοδαπών στην Ελλάδα, Ν. 3386/ 2005, γίνεται ιδιαίτερη μνεία στα ανήλικα θύματα (άρθρο 47), για τα οποία προβλέπεται ειδικότερα: περίοδος περίσκεψης μέχρι και δυο μήνες (για τους ενήλικες το ίδιο διάστημα περιορίζεται σε ένα μήνα), στην διάρκεια της οποίας, τα θύματα, μακριά και ανεπηρέαστα από τους θύτες, αποφασίζουν για τη συνεργασία τους με τις ελληνικές διωκτικές αρχές. Τέλος στις 27 Φεβρουαρίου 2006 υπογράφηκε Συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας για την προστασία, αρωγή και τον ασφαλή επαναπατρισμό θυμάτων εμπορίας ανηλίκων. Προβλέπεται η δημιουργία, σε κάθε χώρα, μιας Υπεύθυνης Αρχής που θα λειτουργεί ως σημείο αναφοράς και συντονισμού για τέτοια περιστατικά (για την Ελλάδα, είναι το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ε.Κ.Κ.Α). Στο πλαίσιο αυτής της Συμφωνίας υλοποιείται και το πρόγραμμα TACT-Transnational Action Against Child Trafficking, το οποίο, στοχεύει ,αποκλειστικά στα παιδιά και τους ανήλικους. Όπως καταλάβατε η χώρα μας και γενικά όλος ο πλανήτης, έχει προσπαθήσει μέσω νομοσχεδίων και διάφορων μέτρων να καταπολεμήσει τα κυκλώματα εμπορίας οργάνων. Οι προσπάθειες αν και έχουν φέρει μερικά αποτελέσματα, δεν έχουν καταφέρει να διακόψουν την δράση των κυκλωμάτων . Έτσι, το παράνομο εμπόριο οργάνων ανθίζει παρασέρνοντας άδικα θύματα. 38 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: 39 Άνδρες: Χρειάστηκε ποτέ μόσχευμα κάποιο συγγενικό ή φιλικό σας πρόσωπο; Έχει δηλώσει επίσημα κάποιο συγγενικό η φιλικό σας πρόσωπο ότι θα ήθελε να γίνει δωρητής οργάνων; 6 14 8 ΝΑΙ 28 ΔΞ/ΔΑ 17 ΌΧΙ 15 ΔΞ/ΔΑ Το περιβάλλον σας έχει αρνητική στάση απέναντι στη δωρεά οργάνων; 18 ΝΑΙ 15 ΌΧΙ Εσείς θα γινόσασταν ποτέ δωρητές οργάνων; 15 ΝΑΙ ΝΑΙ 16 ΌΧΙ ΌΧΙ ΔΞ/ΔΑ ΔΞ/ΔΑ 18 13 Γυναίκες: Έχει δηλώσει επίσημα κάποιο συγγενικό ή φιλικό σας πρόσωπο ότι θα ήθελε να γίνει δωρητής οργάνων; 11 19 Έχει δηλώσει επίσημα κάποιο συγγενικό ή φιλικό σας πρόσωπο ότι θα ήθελε να γίνει δωρητής οργάνων; ΝΑΙ ΌΧΙ 18 Εσείς θα γινόσασταν ποτέ δωρητές οργάνων; 12 ΌΧΙ 24 ΔΞ/ΔΑ 18 ΝΑΙ 20 ΝΑΙ ΌΧΙ ΔΞ/ΔΑ Το περιβάλλον σας έχει αρνητική στάση απέναντι στη δωρεά οργάνων; 3 11 19 15 ΔΞ/ΔΑ 40 21 ΝΑΙ ΌΧΙ ΔΞ/ΔΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ  Εθελοντισμός Η πρόοδος της καρδιοχειρουργικής ,η εφαρμογή νέων τεχνικών αντιμετώπισης της καρδιακής ανεπάρκειας, οι ξενομεταμοσχεύσεις, οι τεχνιτοί πνεύμονες, η τεχνιτή καρδιά, τα βλαστοκύτταρα, οι μεταμοσχεύσεις από ζώα και η πρωτοποριακή μέθοδος της έγχυσης ενδοθηλιακών κυττάρων, ίσως είναι οι μελλοντικές λύσεις που θα δώσουν σε εκατομμύρια ασθενείς που περιμένουν ένα μόσχευμα, την ευκαιρία στη ζωή. Ο εθελοντισμός στη χώρα μας μειώνεται ολοένα και περισσότερο με τραγικές συνέπειες σε ασθενείς που έχουν ανάγκη ένα μόσχευμα άμεσα. Σε παγκόσμιο μεταμοσχευτικό επίπεδο η Ελλάδα μένει πίσω με αναλογία 7 μεταμοσχεύσεις ανά 1 εκατ. πληθυσμού. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Όλοι μας πρέπει να γνωρίζουμε περεταίρω πληροφορίες για την δωρεά οργάνων, ώστε να ευαισθητοποιηθούμε σχετικά με αυτό το ζήτημα και να μπορέσουμε να καταλάβουμε πόσο σημαντικός είναι ο εθελοντισμός και πόσες πολλές ζωές μπορούν να σωθούν αρκεί να το θέλουμε.  Ηθικό Ζήτημα Οι περισσότερες θρησκείες όπως ο Χριστιανισμός, ο Βουδισμός, ο Ιουδαϊσμός κ.ά. έχουν θετική θέση απέναντι στις μεταμοσχεύσεις. Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία αντικρίζει τις μεταμοσχεύσεις με ιδιαίτερη συμπάθεια και κατανόηση και θεωρεί ότι: «η δωρεά οργάνων από εγκεφαλικός νεκρούς δότες καθώς και η νηφάλια και συνειδητή απόφασης υγιούς ανθρώπου όπως προσφέρει κάποιο όργανό του εις πάσχοντα συνάνθρωπων, ως πράξεις φιλαλληλίας και αγάπης, είναι σύμφωνοι με την διδασκαλία και το φρόνημα της Εκκλησίας μας. Η εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού βασίζεται στην αρχή ότι «η δωρεά οργάνων έρχεται πάντα δεύτερη μετά τους βασικούς ιατρικούς χειρισμούς. Προέχει η επιβίωση του ασθενή και όλες οι προσπάθειες εστιάζονται σε αυτό». Εξάλλου η έναρξη της μεταμοσχευτικής διαδικασίας προϋποθέτει την πιστοποίηση του θανάτου.  Πραγματικότητα Ένας παράγοντας που δίνει το ερέθισμα στους πολίτες να σκεφτούν και να συζητήσουν με τους οικείους τους, την σύστασή τους απέναντι σε αυτό το σημαντικό θέμα που μας αφορά όλους είναι η παγκόσμια ημέρα δωρεάς οργάνων. Οι αιτίες που η χώρα μας μένει πίσω σε παγκόσμιο μεταμοσχευτικό επίπεδο, είναι οι εξής: 1) Η ανεπαρκής στελέχωση και διοίκηση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων. 2) Οι γιατροί των ομάδων εντατικής θεραπείας οι οποίοι δεν καταγράφουν τον θάνατο των ασθενών τους ως εγκεφαλικό θάνατο. 3) Οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας που δεν αναφέρουν στο Ε.Ο.Μ. Τον ακριβή αριθμό των διαγνωσμένων εγκεφαλικών θανάτων. Στην χώρα μας από την 1η Ιουνίου 2013 ενεργοποιείται για πρώτη φορά η εικαζόμενη συνέναιση του δότη αλλά και η συναίνεση των οικείων τους ως προϋποθέσεις για την διαδικασία της δωρεάς οργάνων. Φυσικά είναι κατανοητό ότι όποιος από τους πολίτες είναι αρνητικός σε αυτή την ιδέα, μπορεί να δηλώσει εγγράφως την άρνησή του. ΣΥΜΠΕΡΑΙΝΟΥΜΕ λοιπόν ότι η δωρεά οργάνων είναι ένα δώρο το οποίο μπορούμε να λάβουμε όλοι μας. Παρ'όλα αυτά στη σύγχρονη Ελλάδα δεν εκτιμάται όσο θα έπρεπε!!!  Κυκλώματα Εμπορίας Οργάνων 41 Το παραεμπόριο ανθεί και συνεχώς μέσα σε όλο αυτό το παράνομο κύκλωμα προστίθενται χώρες από όλο τον κόσμο. Αναπτύσσεται κυρίως σε φτωχές χώρες και επηρεάζει ιδιαίτερα φτωχούς ανθρώπους οι οποίοι περιμένουν εδώ και χρόνια ένα μόσχευμα για να καταφέρουν να επιβιώσουν. Είναι απίστευτα τα ποσά που εκλαμβάνουν αυτοί οι αδίστακτοι μαφιόζοι του παραεμπορίου. Στο στόχαστρο αυτών των αδίστακτων μαφιόζων μπαίνουν παιδιά κατά την πλειονότητά τους ρομά και παιδιά των δρόμων όπου η εξαφάνισή τους δεν θα γίνει αντιληπτή τόσο εύκολα. Συγκεκριμένα το παραεμπόριο στη χώρα μας δρα σε δύο δίκτυα από τα οποία οι γυναίκες και κυρίως τα παιδιά καταλαμβάνουν την πρώτη θέση στα θύματα των μαφιόζων. Το πρόβλημα της εμπορίας οργάνων γίνεται ολοένα και πιο έντονο σε παγκόσμιο επίπεδο. Τις πραγματικές διαστάσεις του φαινομένου δεν τις γνωρίζουμε και χρειάζεται περισσότερη ευαισθητοποίηση σχετικά με την ανάγκη συλλογής πληροφοριών για την εμπορία οργάνων σε κάθε χώρα αλλά και η ενθάρρυνση υπηρεσιών που συνδέονται με τη δίωξη του παραεμπορίου και την προστασία των θυμάτων. Εύκολα λοιπόν μπορεί να αντιληφθεί κανείς πως η εμπορία οργάνων είναι ένα έγκλημα που μόνο όλοι μαζί μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε. Κανένας πολιτισμένος και συνειδητοποιημένος άνθρωπος δεν μπορεί να μείνει αμέτοχος σε έναν τέτοιο αγώνα, δεν μπορεί να ανεχθεί αυτή την απάνθρωπη εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Η αδυναμία σε αυτό το θέμα ισοδυναμεί με συνενοχή!!! 42 Βιβλιογραφία:         Μάριος Π. Μπέγζος – Αθανάσιος Ν. Παπαθανασίου : «Θέματα Χριστιανικής Ηθικής» . Γεώργιος Μαντζαρίδης : «Μαθήματα Χριστιανικής Ηθικής» , εκδόσεις Πουρναρά , Θεσσαλονίκη 1986 . Αφιέρωμα περιοδικού ΣΥΝΑΞΗ 68 / 1986 στο θέμα : «Διλλήματα βιοηθικής» . Ανέστης Κεσελόπουλος : «Σύγχρονες προκλήσεις βιοηθικής» από το συλλογικό τόμο Χριστιανισμός και Ευρώπη, Παγκρήτιο Θεολογικό συνέδριο,Χανιά 1997, 66 152-159. Α. Αβραμίδης : «Ευθανασία», εκδόσεις Ακρίτας , Αθήνα 1995. Σωκράτης Προβατάς : «Η δωρεά και η μεταμόσχευση ιστών και οργάνων , Ιατρική Ευθύνη» ,εκδόσεις Τσίμος , Θεσσαλονίκη 2012. Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος : «Αλλήλων μέλη ,Κέντρο Βιοϊατρικής και Δεοντολογίας», Σταμούλης Α.Ε. , 2005 . Κ. Αλκιβιάδης : «Μεταμοσχεύσεις ιστών και οργάνων» , εκδόσεις Παρισιάννου Α.Ε. ,2004 43