Ημικρανία ή Κεφαλαλγία Τύπου Τάσης; Διαφοροδιάγνωση & αντιμετώπιση Δερμιτζάκης Μανώλης Νευρολόγος, Θεσσαλονίκη Μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρίας Κεφαλαλγίας Εισαγωγή Συχνά η σοβαρότητα μιας πάθησης μετριέται με γνώμονα την θνητότητα της. Οι κεφαλαλγίες στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι πρωτοπαθείς και καλοήθεις καταστάσεις : δεν σκοτώνουν . Η κεφαλαλγία μέχρι πριν από λίγα χρόνια εθεωρείτο ασήμαντη αιτία για να ζητήσει κανείς ιατρική βοήθεια. Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 αλλά… Τα τελευταία χρόνια παθήσεις οι οποίες δεν είναι θανατηφόρες, αλλά τροποποιούν στο χειρότερο την ποιότητα ζωής των ασθενών, απέκτησαν ιδιαίτερη σημασία Ο θεράπων πρέπει να αναγνωρίζει τα χαρακτηριστικά εκείνα που καθιστούν μία κεφαλαλγία ανησυχητική ή μειώνει σαφώς την ποιότητα ζωής της ασθενούς Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 • 0,4 - 4,5% του συνόλου των ασθενών που εξετάζονται στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) έχουν ως κυρίαρχο το σύμπτωμα της κεφαλαλγίας. Dermitzakis et al 2010, Fodden et al 1989, Goldstein et al 2006, Querzani et al 2006 Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Ημικρανία & ΚΤΤ Διαφορική διάγνωση Αντιμετώπιση Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Τί είναι Ημικρανία; Ημικρανία – διαγνωστικά κριτήρια A. B. C. D. Τουλάχιστον 5 επεισόδια κεφαλαλγίας τα οποία πληρούν B-D Διάρκεια 4-72 ώρες το λιγότερο 2 από: ετερόπλευρη εντόπιση, σφύζοντα χαρακτήρα, μέση ή μεγάλη ένταση, επιβάρυνση με την σωματική δραστηριότητα 1 από: - ναυτία και/ή έμετος - φωτοφοβία ή ήχοφοβία ΙΗS, 2004 – Μετάφραση ΕΕΚ, 2007 Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Ημικρανική κρίση Blau JN. In: Migraine: clinical and research aspects. Blau JN (ed.), John Hopkins University Press, Baltimore, 1987 Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Μορφές ημικρανικής κρίσης Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Διάρκεια κρίσης πόνου στην ημικρανία Χρόνος (ώρες) 4~6 6~12 12~24 1-3days 0 10 20 30 40 Ασθενείς (%) Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Συχνότητα του πόνου Συχνότητα ανά μήνα <1 1~4 5~10 >10 0 10 20 30 40 50 60 Ασθενείς (%) n=487 Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αύρα Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αύρα Δεκέμβριος 13 Ετήσιος επιπολασμός της ημικρανίας: Ημικρανία χωρίς αύρα Άνδρες : 2 % Γυναίκες : 11 % Ημικρανία με αύρα Άνδρες : 3 % Γυναίκες : 5 % Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 • Από ημικρανία πάσχει το 7 - 14% του γενικού πληθυσμού • Είναι μια πάθηση των νεαρών ενηλίκων και αφορά στις ηλικίες 25-55, με το 90% των ημικρανικών κρίσεων να συμβαίνει σε άτομα < 40 ετών • Μετά την εφηβεία οι γυναίκες πάσχουν 2-3 φορές πιο συχνά από τους άντρες Deleu D, et al 1999; Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Το κοινωνικό κόστος της ημικρανίας • Το 15% του γενικού πληθυσμού, το τελευταίο τρίμηνο, απουσίαζε από την εργασία του ή είχε μειωμένη επίδοση στην εργασία λόγω κεφαλαλγίας • Το 43% των ημικρανικών θα λείψουν τουλάχιστον μια ημέρα ανά έτος από την εργασία τους λόγω του πονοκεφάλου • Το 2% του συνόλου των απουσιών από την εργασία λόγω ημικρανίας • 17 δις δολ. κοστίζει η ημικρανία ανά έτος στο αμερικάνικο σύστημα υγείας Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Ημικρανία Μειώνει την ποιότητα της ζωής Είναι συχνή Συσχετίζεται με καρδιαγγειακά Σύμφωνα με τον WHO είναι 19η αιτία αναπηρίας παγκοσμίως Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Τί είναι κεφαλαλγία τύπου τάσης; ΚΑΤΑΤΑΞΗ: 2.1 Σποραδική επεισοδιακή κεφαλαλγία τύπου τάσεως. 2.1.1 με διαταραχές περικρανιακών μυών. 2.1.2 χωρίς διαταραχή περικρανιακών μυών 2.2 Συχνή επεισοδιακή κεφαλαλγία τύπου τάσεως 2.2.1 με διαταραχή περικρανιακών μυών 2.2.2 χωρίς διαταραχή περικρανιακών μυών 2.3 Χρόνια κεφαλαλγία τάσεως 2.4 Πιθανή κεφαλαλγία τάσεως Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Τί είναι κεφαλαλγία τύπου τάσης; -ορισμός • • • • • 10 επεισόδια: Διάρκεια: 30’ μέχρι 7 ημέρες Τουλάχιστον 2 από: - αμφοτερόπλευρη εντόπιση - πιεστικός/ συσφικτικός πόνος - ελαφρά ή μέτρια ένταση - μη επιδεινούμενη με τη φυσική δραστηριότητα Και τα δυο από: - όχι ναυτία ή εμετός - όχι ΚΑΙ φωτοφοβία ΚΑΙ ηχοφοβία Οι κρίσεις πόνου δεν αποδίδονται σε άλλη διαταραχή Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Τί είναι κεφαλαλγία τύπου τάσης; Προοδευτική μείωση με την ηλικία Κορυφή στις ηλικίες 30-40 Υψηλότερος επιπολασμός στο Δ. Ημισφαίριο & στην Καυκάσια φυλή Στην ΕΚΤΤ ανάλογη σχέση με το κοινωνικοοικονομικό & εκπαιδευτικό επίπεδο που ποικίλει κατά χώρες, ενώ στην ΧΚΤΤ , στις γυναίκες, ακριβώς το αντίθετο. Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Τί είναι κεφαλαλγία τύπου τάσης; Σημαντική προσφορά από μελέτη των Schwartz et al, JAMA 1998, Βαλτιμόρη, ΗΠΑ σε 13.345 ασθενείς: ετήσιος επιπολασμός ΕΚΤΤ 38,3% Από την ίδια μελέτη φαίνεται ότι η ΕΚΤΤ είναι συχνότερη στις γυναίκες [ Α/Γ 1,19 ενώ σε άλλες ανέρχεται στο 1,9 ]. Η υπεροχή αυτή είναι σταθερή σ’ όλες τις ηλικίες, φυλές και εκπαιδευτικό επίπεδο. Στην ΧΚΤΤ η υπεροχή είναι μεγαλύτερη [2,0]. Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 κεφαλαλγία τύπου τάσης A. B. C. Κοινωνικές επιπτώσεις μικρότερες από εκείνες της ημικρανίας Παρόλα αυτά η συχνότερη μορφή πρωτοπαθούς κεφαλαλγίας στον γενικό πληθυσμό Προσοχή όταν «χρονίζει» ο πόνος… Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Διαφορική διάγνωση Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Διαφορική διάγνωση- εντόπιση Κεφαλαλγία τάσεως Ημικρανία Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Διαφορική διάγνωση ΚΤΤ: ΌΧΙ ναυτία ή εμετός Ημικρανία: πολύ πιθανή η ναυτία ή ο εμετός Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Διαφορική διάγνωση στην ημικρανία μπορεί να προηγείται αύρα του πόνου στην κεφαλαλγία τάσης ΠΟΤΕ Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Διαφορική διάγνωση Η ένταση του πόνου είναι μεγάλη στην ημικρανία και η ασθενής δε μπορεί να συνεχίσει τη δουλειά της. Ξαπλώνει, θέλει να κάνει εμετό και να κοιμηθεί. Η ένταση του πόνου είναι ήπια προς μέτρια στην ΚΤΤ και ο ασθενής μπορεί να συνεχίσει να δουλεύει. Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Διαφορική διάγνωση Η ημικρανία σε πολλές ασθενείς συσχετίζεται με την έμμηνο ρύση. Η ημικρανία μπορεί να προκληθεί από τροφές ή κόκκινο κρασί. Η αντιμετώπιση της ημικρανίας είναι πιο δύσκολη. Οι τριπτάνες δρουν μόνο στην ημικρανία Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αντιμετώπιση Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αντιμετώπιση Στόχοι της αντιμετώπισης γενικότερα της κεφαλαλγίας: A. Γρήγορη και αποφασιστική αντιμετώπιση της κρίσης χωρίς υποτροπές του πόνου B. Αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ασθενούς C. Εύρεση του καλύτερου φαρμάκου Ή φαρμακευτικού συνδυασμού ώστε ο ασθενής να μην κάνει κατάχρηση φαρμάκων και να έχει αυτονομία στην αντιμετώπιση του πόνου D. Ελάττωση των ανεπιθύμητων ενεργειών Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αντιμετώπιση κρίσης ημικρανίας: • • • • • • ΜΣΑΦ Τριπτάνες Ανταγωνιστές ντοπαμίνης Παράγωγα ερυσιβώδους ολύρας Οπιοειδή ναρκωτικά αναλγητικά Μαγνήσιο Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 ΜΣΑΦ & απλά αναλγητικά: Απλά αναλγητικά : ασπιρίνη, παρακεταμόλη Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη : ιβουπροφένη, ναπροξένη, ινδομεθακίνη, μεφεναμικό οξύ, τολφεναμικό οξύ. Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αντιμετώπιση ημικρανίας: Διπλή τυφλή τυχαιοποιημένη μελέτη σε 27 ασθενείς με ημικρανία έδειξε ότι η ιβουπροφένη ήταν σημαντικά καλύτερη από την παρακεταμόλη στην μείωση της σοβαρότητας αλλά και της συχνότητας εμφάνισης των επεισοδίων. Η παρακεταμόλη είχε επίδραση μόνο στη μείωση της σοβαρότητας ενώ η ιβουπροφένη αξιολογήθηκε ως συνολικά καλύτερη τόσο από τους ιατρούς όσο και από τους ασθενείς Pearce et al 1983 Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Τριπτάνες • σουματριπτάνη (Ιmigran) • ναρατριπτάνη (Naramig) • ζολμιτριπτάνη (Zomigon) • ριζατριπτάνη (Maxalt) • ελετριπτάνη (Relpax) • αλμοτριπτάνη (Almogran) • φροβατριπτάνη (Migralin) Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Ανταγωνιστές ντοπαμίνης Μετοκλοπραμίδη Primperan® tabl. 10 mg, sir. 5mg/ml, supp. 10, 20 mg, amp. 10 mg/2 ml ΙΜ, ΙV ΑΔ: αιμορραγία, ειλεός Χλωροπρομαζίνη HCl Zuledine® amp. 25 mg IV, Largactil® tabl. 25, 100 mg Δομπεριδόνη Cilroton® tabl. 10 mg, supp. 30, 60 mg ΑΕ: εξωπυραμιδική συνδρομή (κυρίως σε νεαρά άτομα !!!) Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Παράγωγα ερυσιβώδους ολύρας Εργοταμίνη Cafergot® (υπόθετο με 2 mg τρυγικής εργοταμίνης + 10 mg καφεΐνης) • • Aγωνιστής των 5-HT1 υποδοχέων- ισχυρή αγγειοσυσπαστική δράση αλλά και αρκετές ΑΕ (ναυτία, εμετός, διάρροια, αιμωδίες, μυαλγία, ταχυκαρδία ή βραδυκαρδία, προκάρδιο άλγος) ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ: εκγυμοσύνη, θηλασμός, ΣΝ, ΑΥ, περιφερική αγγειοπάθεια, νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Παράγωγα ερυσιβώδους ολύρας Διυδροεργοταμίνη μεθανοσουλφονική Dihydergot® (tabl. 2,5 mg, caps ret. 5 mg, amp. 1mg/ml) Όπως και η εργοταμίνη: αγγειοσυσπαστική δράση αλλά όχι τόσο ισχυρή, δρα στις φλέβες > αρτηρίες. Λιγότερες ΑΕ (διάρροια, ναυτία, εμετός) IV χορήγηση: 1mg (1 amp) σε λίγο φυσιολ. oρό (μέχρι συν. 3 mg) ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ: εκγυμοσύνη, θηλασμός, ΣΝ, ΑΥ, περιφερική αγγειοπάθεια, νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια Tfelt- Hansen, Saxena 2000 Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 ‘….an increased risk of fibrosis (formation of excess connective tissue that can damage organs and body structures) and ergotism (symptoms of ergot poisoning, such as spasms and obstructed blood circulation) with these medicines.” Οπιοειδή ναρκωτικά αναλγητικά Κωδεΐνη (30 mg + 500 mg παρακεταμόλη = Lonalgal® tabl., supp 10 mg + 100 mg παρακεταμόλη + καφεΐνη = Lonarid N® ) Δεξτροπροποξυφαίνη HCl Zideron 75 mg/ 2ml, Romidon® caps 65 mg Προσοχή σε ανανπευστική ανεπάρκεια!! Βουτορφανόλη (ΗΠΑ) Τραμαδόλη – Oxxalgan® 50, 100 mg ΠΡΟΣΟΧΗ: Μεγάλο ποσοστό κατάχρησης (10-40%), υποτροπής μετά από θεραπεία της κατάχρησης (~ 100%, Diener 2009) και γενικότερα μικρή μακροχρόνια αποτελεσματικότητα παρά την αρχική ανταπόκριση στην θεραπεία (Saper 2004) Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Μαγνήσιο Μέχρι και το 50% των ασθενών με ημικρανική κρίση έχουν χαμηλά επίπεδα (Mauskop 1998). Έχει χρησιμοποιηθεί και στην οξεία αντιμετώπιση της ημικρανίας ως απλή, ασφαλής και πολύ καλά ανεκτή αγωγή (IV) Sun-Edelstein et al 2009. Το 2002 οι Bigal et al κάνουν μελέτη σε 120 ασθενείς με Η και ΙV χορήγηση 1000 mg Μg++. Όφελος είχαν οι ασθενείς με ημικρανία με αύρα - ελεύθεροι πόνου το 37% σε μια ώρα. Καλύτερα αποτελέσματα αλλά σε μικρότερο αριθμό ασθενών δημοσίευσαν και το 2001 οι Demirkaya et al. Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αντιμετώπιση ΚΤΤ: Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα είναι τα φάρμακα 1ης επιλογής στην αντιμετώπιση του πονοκεφάλου και ιδιαίτερα του πονοκέφαλου τάσης Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αντιμετώπιση KTT: Απλά αναλγητικά : Ασπιρίνη (> 500 mg)- τεκμ., Παρακεταμόλη (1000 mg)- τεκμ. Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη: Ιβουπροφένη (> 400 mg) – τεκμ. Ναπροξένη (> 500 mg) – τεκμ. Mεφαιναμικό οξύ (> 250 mg) Συνδυασμός με καφεΐνη Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αντιμετώπιση ΚΤΤ: Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αντιμετώπιση ΚΚΤ: Μέσος χρόνος (λεπτά) Μέσος χρόνος για την έναρξη της δράσης * Packman et al 2000 Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αντιμετώπιση: % ασθενείς Αναλγητικό αποτέλεσμα μετά από 4 ώρες * ** *p<0.01 vs placebo and paracetamol **p<0.01 vs placebo Schachtel et al 1996 Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Αντιμετώπιση ΚΤΤ: Χειμερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο ΠΦΥ- Αράχωβα Δεκέμβριος 13 Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Facebook: Neuro News - Neuro Forum
© Copyright 2024 Paperzz
