ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΕ ΘΕΜΑ : « ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ - ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ » Σχ.έτος: 2012 – 2013 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΜΕ ΜΕ ΘΕΜΑ : «Αποστάγματα σοφίας του Ελληνικού και Γαλλικού λαού: Παροιμίες» ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Αχιλλεία Παπαχιλλέα ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: τμήμα Γ’ 2 Κωστούλα Πρωιμάκη Ρούλα Ρενιέρη Αλέξανδρος Σταθάκης Ντιάννα Ντανατσίδη Μαρία Τσουχλαράκη Μαρία Χαιρετάκη Μαρία Σαβιολάκη Ηλίας Κοντογιάννης Μανόλης Ρενιέρης Βαγγέλης Μαρκουλάκης Σταύρη Θωμά 1 Η ομάδα μας εν δράσει… 2 Συλλέγοντας υλικό για την εργασία μας στη Δημοτική Βιβλιοθήκη... 3 Πολλή δουλειά μέσα στην τάξη! 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κριτήρια επιλογής θέματος – Στόχοι και προοπτικές ……………………………………………… 6 Ο θησαυρός του λαού …………………………………………………………………………………………… 8 Ανακαλύπτοντας τη λέξη «παροιμία»………………………………………………………………………. 9 Παροιμίες που χρησιμοποιούν Έλληνες και Γάλλοι ……………………………………………. 10 Ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη ………………………………………………………………………. 14 Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά………………………………………………………………………………. 15 Όπου λαλούν πολλοί κοκόροι ……………………………………………………………………………….. 16 Κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει ………………………………………………………………………… 19 Όποιος έχει τη μύγα μυγιάζεται ………………………………………………………………………….…. 20 Σκυλί που γαυγίζει δεν δαγκώνει …………………………………………………………………………… 21 Γιάννηδες ……………………………………………………………………………………………………………… 22 Συν Αθηνά και χείρα κίνει ………………………………………………………………………………………. 24 Όποιος καεί στο χυλό φυσάει το γιαούρτι ………………………………………………………………. 26 Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει ……………………………………………………………………… 27 Στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα …………………………………………………………….. 29 Όποιος βιάζεται σκοντάφτει …………………………………………………………………………………… 30 Μετά την καταιγίδα ο καλός καιρός ………………………………………………………………………… 31 Συγγραφικές – καλλιτεχνικές ανησυχίες μαθητών……………………………………………………. 32 Τραγούδι με παροιμίες – Μελίνα Τανάγρη………………………………………………………………… 37 Παροιμίες με χιούμορ δοσμένες από τους μαθητές……………………………………………………. 38 Οι μαθητές συνθέτουν παροιμίες στα γαλλικά………………………………………………………….. 39 Επίλογος…………………………………………………………………………………………………………………. 40 Βιβλιογραφία ………………………………………………………………………………………………………….. 41 5 Κριτήρια επιλογής θέματος: Στο βιβλίο της Γ’ γυμνασίου, υπάρχει ειδικό μάθημα για τις παροιμίες, με αναφορά σε παροιμίες του γαλλικού λαού και των γαλλόφωνων κρατών. Παρακινεί τους μαθητές να ερευνήσουν και να βρουν, αν αυτές οι παροιμίες που χρησιμοποιούνται από τους Γάλλους, χρησιμοποιούνται και από τον Ελληνικό λαό. Αν υπάρχουν διαφορές… Οι μαθητές διαπίστωσαν ότι καθημερινά στην ομιλία μας, χρησιμοποιούμε παροιμίες. Συνειδητοποίησαν ότι καθημερινά στο σπίτι τους, ακούνε τους γονείς, τους παππούδες, τις γιαγιάδες να χρησιμοποιούν παροιμίες, όταν μιλάνε. Το ενδιαφέρον των μαθητών για τις παροιμίες ήταν άμεσο!! Και η έρευνα αρχίζει ………………..! ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ: Οι μαθητές εργάζονται ομαδικά σε ευχάριστο κλίμα και με πνεύμα συνεργασίας. Η ανάπτυξη διαφορετικών δραστηριοτήτων (έρευνα, συγγραφή…) ενεργοποίησε διαφορετικές δεξιότητες και διαφορετικούς μαθητές. Κινητοποιήθηκε η δημιουργική τους σκέψη. Μέσα στις προτεραιότητες ήταν να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με τον πλούτο του λαού μας, με τον πλούτο του γαλλικού λαού, τις παροιμίες των δύο λαών, με κοινό εννοιολογικό περιεχόμενο. Να γνωρίσουν κοινά στοιχεία μεταξύ Ελλάδας-Γαλλίας όσον αφορά τον πολιτισμό και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των λαών. Να αντιληφθούν τη διαχρονική πλευρά των παροιμιών. Το αλληγορικό τους περιεχόμενο. Να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιο τους (στα γαλλικά) και να το αξιοποιήσουν βελτιώνοντας το γραπτό λόγο. Πολύ το υλικό και διάφορο, θα κάνετε κι εσείς μαζί μας υπομονή… Γιατί… «Αγάλι-αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι» «Petit à petit l’oiseau fait son nid» 6 7 « Η μεγαλοφυΐα, η κρίση και το πνεύμα ενός λαού είναι οι παροιμίες του » έγραψε ο σπουδαίος φιλόσοφος Francis Bacon! Ένας τόσο σύντομος λόγος και όμως μία ολόκληρη ιστορία, μία μοναδική αλήθεια, βγαλμένη από την πείρα της ψυχής του λαού, τις βαθιές παρατηρήσεις του. Οι λαϊκές αυτές ρήσεις είναι ένα εξαιρετικά σπουδαίο και αναπόσπαστο κομμάτι στη ζωή όλων των ανθρώπων, που ξεδιπλώθηκαν σιγά-σιγά, περνώντας από τις καρδιές του απλού λαού. Προερχόμενες από ένα λαϊκό μύθο, από ένα ιστορικό ή όχι πρόσωπο, αστείες, αφελείς, με σατιρικό ή ειρωνικό χαρακτήρα, κι όμως τόσο ευφυείς! Δηλώνουν ένα λιτό αλλά τεράστιο δίδαγμα, μια σοφή γνώμη, μια συμβουλή, μια απλή διαπίστωση με τρόπο αλληγορικό. Λαϊκό δημιούργημα, όπως και το δημοτικό τραγούδι, είναι είδος βασικά προφορικό και ανήκει στην προφορική παράδοση. Γνωστές ή άγνωστες, με σοφία και ιστορία, γιατί… “ποιός στραβός δεν θέλει το φως του?” Les proverbes à travers le monde «Le génie et l’esprit d’un peuple ce sont ses proverbes» a écrit le célèbre philosophe Francis Bacon! Court énoncé exprimant un conseil populaire, une vérité de bon sens ou d’expérience et qui sont devenus d’usage commun. Un proverbe est l’esprit d’un seul et la sagesse de tous. Les proverbes disent ce que le peuple pense. 8 Ανακαλύπτοντας τη λέξη «παροιμία»… Η λέξη παροιμία είναι σύνθετη (παρά - οίμος) και σημαίνει κοντά στο δρόμο. Στην αρχαία Ελλάδα, συνήθιζαν να γράφουν σύντομα μηνύματα με οδηγίες, συνθήματα και παραγγέλματα προς τους πολίτες, σε μαρμάρινες στήλες, «Ερμάς» (προτομές του Ερμή) που τοποθετούσαν «παρ’ οίμον», στο δρόμο. Η παροιμία (proverbium στα λατινικά) είναι γνωστή από το 458 π.Χ. που τη συναντάμε στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου. Η λέξη είναι σύνθετη από το pro + verbum. Η αρχαία Αίγυπτος φαίνεται να «γεννά» τις παλαιότερες συλλογές παροιμιών γύρω στο 2500 π.Χ.. Ο Πλάτωνας ασχολήθηκε με τη συγκέντρωση και μελέτη των παροιμιών. Εκείνος όμως που έκανε την αρχή και ασχολήθηκε συστηματικά με τη συλλογή, την ερμηνεία και την ταξινόμηση τους, ήταν ο Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης, που πίστευε ότι η σημασία τους ήταν μεγάλη, αφού είναι ο καλύτερος τρόπος να διδάξεις την επόμενη γενιά. Τις παρουσίασε στο «Περί παροιμιών» σύγγραμμά του . Οι σύγχρονοι συλλογείς παροιμιών αντιμετώπισαν το πρόβλημα ταξινόμησής τους. Ο Νικόλαος Πολίτης, καθώς και ο Τάκης Νατσούλης, τις κατέταξαν αλφαβητικά σύμφωνα με το πρώτο γράμμα της κυριότερης λέξης. En découvrant le mot «proverbe»… Le proverbe (du Latin proverbium) est composé de pro (en avant) et verbum (mot, parole). En Grèce antique, ils avaient l’habitude d’écrire des messages courts et des slogans pour les citoyens, sur les colonnes de marbre qui se trouvaient dans les rues. Le proverbe est connu depuis 458 av. J-C qu’on l’a rencontré à Agamemnon d’ Eschyle. L’Egypte antique, après les informations que nous avons recueillies, semble créer les plus anciennes collections des proverbes vers 2500 av. J-C. Celui qui s’est occupé systématiquement à la collection, l’interprétation et la classification des proverbes, c’était le philosophe grec Aristote qui croyait que leur signification était importante, parce que c’est la meilleure façon d’enseigner la génération à venir. Il les a présentés dans son oeuvre: «Peri parimion». Les collecteurs contemporains comme N. Politis et T. Natsoulis ont classé les proverbes par ordre alphabétique selon la première lettre du mot principal. Les proverbes à part de la sagesse reflètent aussi la mentalité d’un peuple. Επειδή οι παροιμίες εκτός από τη σοφία, αντανακλούν και τη νοοτροπία κάθε λαού, για να δούμε κατά πόσο συγκλίνει ο ελληνικός τρόπος σκέψης με τον γαλλικό… 9 ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΓΑΛΛΟΙ Proverbes qu’utilisent les Grecs et les Français. Comment le dire en français??? Une hirondelle ne fait pas le printemps. Ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη. Deux patrons font chavirer la barque. Όπου λαλούν πολλοί κοκόροι, αργεί να ξημερώσει. Les loups ne se mangent pas entre eux. Κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει. Qui se sent morveux, se mouche. Όποιος έχει τη μύγα μυγιάζεται. Chien qui aboie ne mord pas. Les chiens aboient, la caravane passe. Σκυλί που γαυγίζει δεν δαγκώνει. Ménager la chèvre et le chou. Και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Il y a un os dans le fromage. Κάποιο λάκκο έχει η φάβα. Il ne pire sourd que celui qui ne veut pas entendre. Στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα. Les chiens ne font pas des chats. Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει. C’est au fruit que l’on connait l’arbre. Από το φρούτο γνωρίζει κανείς το δέντρο. L’habit ne fait pas le moine. Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά. Trop de cuisiniers gâtent la sauce. Τα πολλά στολίδια τη νύφη τη χαλάνε. 10 Celui qui s’est brulé une fois les lèvres avec de l’eau bouillante soufflé ensuite même sur l’eau froide. Όποιος καίγεται στο χυλό φυσάει το γιαούρτι. Il n’y a pas de fumée sans feu. Δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά. C’est blanc bonnet et bonnet blanc. Τι Γιάννης, τι Γιαννάκης! L’arbre cache la forêt. Βλέπεις το δέντρο, χάνεις το δάσος. Qui trop se hâte reste en chemin. Όποιος βιάζεται σκοντάφτει. Qui trop embrasse mal étreint. Όποιος θέλει τα πολλά χάνει και τα λίγα. Quand le sage montre la lune l’idiot regarde le doigt. Όταν ο σοφός δείχνει το φεγγάρι ,ο χαζός κοιτάζει το δάχτυλο. Il ne faut pas confondre vitesse et précipitation. Δεν πρέπει να συγχέεις την ταχύτητα με τη βιασύνη. C’est la goutte (d’eau) qui fait déborder le vase. Είναι η σταγόνα που κάνει το ποτήρι (το βάζο) να ξεχειλίσει. Deux avis valent mieux qu’un. (Δύο γνώμες είναι καλύτερες από μία).ΟΙ Χιώτες πάνε δυο-δυο! La fortune souris aux audacieux. Η τύχη χαμογελάει στους τολμηρούς. Mieux vaux tard que jamais. Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Fais ce que je dis, pas ce que je fais. Κάνε ότι λέω, όχι ότι κάνω. Il n’y a que les montagnes qui ne se rencontrent jamais. Βουνό με βουνό δεν σμίγει. 11 Les murs ont des oreilles. Και οι τοίχοι έχουν αυτιά. L’argent ne fait pas le bonheur. Τα λεφτά δεν κάνουν την ευτυχία. Le jour se rit des méfails de la nuit. Της νύχτας τα καμώματα τα βλέπει η μέρα και γελά. Rome (Paris) ne s’est pas faite en un jour. Η Ρώμη (Παρίσι) δεν χτίστηκε σε μια μέρα. Η καλή δουλειά αργεί να γίνει. Aide-toi, le ciel t’aidera. Συν Αθηνά και χείρα κίνει. Ne reporte jamais au lendemain ce que tu peux faire le jour même. Μην αναβάλλεις για αύριο ότι μπορείς να κάνεις σήμερα. C’est dans le besoin que l’on reconnait ses vrais amis. Ο φίλος στην ανάγκη φαίνεται. Comme on fait son lit on se couche. Όπως έστρωσες θα κοιμηθείς. Après la pluie, le beau temps. Η συννεφιά θα φέρει ξαστεριά. Αυτός ο ανήφορος κατήφορο θα φέρει. Μετά την καταιγίδα, ο καλός καιρός. 12 Όπως γίνεται φανερό, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός παροιμιών, που είναι αντίστοιχες ή κοινές στους δύο λαούς. Ωστόσο, στα πλαίσια μιας εργασίας, δεν είναι δυνατόν να αναλυθούν όλες, ούτε ως προς την προέλευσή τους, ούτε ως προς το αλληγορικό περιεχόμενό τους. Σκεφτήκαμε επομένως να μελετήσουμε τις παροιμίες εκείνες που κίνησαν περισσότερο το ενδιαφέρον μας, όσον αφορά είτε το θέμα τους (π.χ. παροιμίες με ζώα), είτε την προέλευσή τους (π.χ. παροιμίες με ιστορικό υπόβαθρο), είτε το φιλοσοφικό τους νόημα (π.χ. παροιμίες που συνοψίζουν την πείρα της ζωής ή διδακτικές). Ας απολαύσουμε, λοιπόν, αυτή την περιήγηση στον κόσμο των παροιμιών! Il y a beaucoup de proverbes communs ou équivalents entre les deux peuples; «Les grands esprits se rencontrent»… On étudiera ceux qui semblent les plus intéressants en ce qui concerne leur origine, leur thème, leur sens philosophique. 13 ΕΝΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙ ΔΕΝ ΦΕΡΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ UNE HIRONDELLE NE FAIT PAS LE PRINTEMPS Δεν πρέπει να βγάζουμε συμπέρασμα από μία πράξη ή ένα γεγονός μόνο. Την παροιμία αυτή βρίσκουμε για πρώτη φορά στον Έλληνα φιλόσοφο Αριστοτέλη (384-322 π.χ.) «Το γαρ έαρ ούτε μία χελιδών ποιεί ούτε μία ημέρα». Μία μόνο ηθική πράξη δεν κάνει την αρετή. Ο Αριστοτέλης ,δάνεισε την εικόνα του χελιδονιού στον Αίσωπο. Ο Αίσωπος γράφει τον μύθο. «Ο άσωτος νέος και το χελιδόνι». Ένας άσωτος σπάταλος νέος , αφού έφαγε όλη του την περιουσία, δεν του είχε απομείνει παρά μόνο ο καινούργιος του χοντρός εξωτερικός μανδύας. Κάποια μέρα τυχαία, είδε ένα χελιδόνι να πετάει έξω από το παράθυρο του. Φαντάστηκε πως ο χειμώνας πέρασε και ήρθε η Άνοιξη. Πούλησε λοιπόν τον χοντρό μανδύα του, για να ξοδέψει και πάλι σε ασωτίες τα χρήματα που πήρε. Λίγες μέρες μετά, το κρύο ήταν αβάσταχτο… Ο άσωτος νέος χωρίς ρούχα για να προφυλαχτεί από το κρύο… πέθανε! Και το άμυαλο χελιδόνι επίσης… Traduit du latin, le proverbe trouve sa première expression chez Aristote. Elle se rapporte ainsi: «Une seule hirondelle ne fait pas le printemps; Un seul acte moral ne fait pas la vertu». Il ne faut pas tirer de conclusion d’un fait ou d’un élément unique. Aristote emprunte l’image de l’hirondelle à Esope et à sa fable : « Du jeune prodigue et de l’hirondelle». Un jeune homme vit arriver une hirondelle, dans un jour assez beau. «Bon, dit-il en lui-même… voici le printemps-le beau temps!! Plus de froid! Ainsi je puis me passer de cette robe, qui commence à me peser sur les épaules». Il courut la vendre, et dissipa par de folles dépenses de l’argent. Quelques jour après, le froid revint, le jeune homme mourut, aussi bien que l’hirondelle… 14 ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΜΕ ΙΔΙΟ ΘΕΜΑ - PROVERBES SUR LE MEME THEME «Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά» «L’habit ne fait pas le moine» Δεν πρέπει να βγάζουμε συμπεράσματα μόνο από την εξωτερική εμφάνιση κάποιου. Την παροιμία αυτή είπε ο Κολοκοτρώνης. Όταν πολεμούσε στην Πελοπόννησο, είχε μαζί του ένα πολεμιστή άξιο-καλόγερο από το Αγ. Όρος, τον Μιχάλη Φούντα. Πολεμούσε σα λιοντάρι και έκανε για 10 άντρες! Πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Αρβανίτες. Όταν το έμαθε ο Κολοκοτρώνης, διέταξε τα παλικάρια του να συλλάβουν κάποιον Αρβανίτη αξιωματικό να τον ανταλλάξει με τον Μιχ. Φούντα. Έτσι έγινε. Όταν ζήτησε την ανταλλαγή, έκπληκτος ο πασάς ρώτησε τον Κολοκοτρώνη γιατί ζητά την ανταλλαγή με τα “ράσα” ενώ μπορεί να πάρει πίσω 100 αιχμαλώτους. Ο Κολοκοτρώνης απάντησε: Το ράσο δεν κάνει τον παπά. Ο Μιχ. Φούντας αξίζει χίλιους σαν και σένα, πασά μου. «L’habit ne fait pas le moine» L’apparence peut-être fausse, elle peut tromper les gens. Origine : XIIIe siècle, tiré du latin médiéval. Ce proverbe viendrait d’une déformation progressive de la traduction de l’expression latine de Plutarque «Barba non facit philosophum» qui signifiait : la barbe ne fait pas le philosophe…… D’autres disent qu’il aurait pour origine un fait historique : en 1297 François Grimaldi et ses compagnons d’armes se sont déguisés en moines pour réussir à s’empire par la ruse de la forteresse bâtie sur le rocher monégasque. Κάποιοι λένε ότι η παροιμία «l’ habit ne fait pas le moine» βγήκε από προοδευτική παράφραση της λατινικής έκφρασης “barba ne facit philosophum”. Κάποιοι άλλοι λένε ότι βγήκε από ιστορικό γεγονός του 1297. Ο Fr. Grimaldi και οι πολεμιστές του μεταμφιέστηκαν σε καλόγερους για να διαφύγουν από τους μονεγάσκους. «Τα γένια δεν κάνουν τον φιλόσοφο» « La barbe ne fait pas le philosophe» (Plutarque) Δεν πρέπει να ξεγελιόμαστε από την εξωτερική εμφάνιση. Όποιος έχει γένια δεν είναι απαραίτητα σοφός! L’apparence peut-être trompeuse… «Si derrière toute barbe il y avait de la sagesse, les chèvres seraient toutes prophète!» Proverbe americain. «Εάν πίσω από τη γενειάδα υπήρχε σοφία, τότε οι κατσίκες θα ήταν όλες προφήτες!» Αμερικάνικη παροιμία. «Ότι λάμπει δεν είναι χρυσός» «Tout ce qui brille n’est pas or» (Alain de Lille XIIIe siècle) «Tous ne sont pas chevaliers qui à cheval montent» (proverbe au vilain) «Δεν είναι ιππότες όλοι όσοι ανεβαίνουν σε άλογο» 15 ΟΠΟΥ ΛΑΛΟΥΝ ΠΟΛΛΟΙ ΚΟΚΟΡΟΙ ΑΡΓΕΙ ΝΑ ΞΗΜΕΡΩΣΕΙ DEUX PATRONS FONT CHAVIRER LA BARQUE Χρησιμοποιούμε αυτή την παροιμία για να δείξουμε ότι όταν εμπλέκονται πολλοί άνθρωποι σε μια υπόθεση, τα πράγματα εξελίσσονται με αργούς ρυθμούς ή τα αποτελέσματα δεν είναι θετικά! Η λαϊκή σοφία έχει συνήθως δίκιο, αλλά προϋποθέτει να μπορούμε να καταλάβουμε τι εννοεί! Λέει πως όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει… αλλά δεν λέει πως ξημερώνει άλλη ώρα! Όσοι κόκορες και αν υπάρχουν, ο ήλιος θα ανατείλει πάντα στην ώρα του αλλά αφού είναι έτσι, τότε τι εννοεί αυτή η παροιμία ; Όλα τα χωριά έχουν πολλά κοκόρια και πολλά κοτέτσια. Οι κόκορες κοιμούνται πάντα στο πιο ψηλό σημείο του κοτετσιού. Το κάνουν για να είναι οι πρώτοι που θα δουν το γλυκοχάραμα και να λαλήσουν με το πρώτο φως, να ξυπνήσουν οι κότες. Ο κόκορας στο κοτέτσι που βρίσκεται ψηλότερα από τα υπόλοιπα κοτέτσια, στο ψηλότερο μέρος του χωριού, θα δει το χάραμα αρκετή ώρα πριν τον κόκορα που βρίσκεται στο χαμηλότερο κοτέτσι του χωριού. Ως αποτέλεσμα, ο κόκορας που βρίσκεται ψηλότερα θα λαλήσει πολλή ώρα πριν τον κόκορα που βρίσκεται χαμηλά. Όσο λοιπόν περισσότερα είναι τα κοκόρια, τόσο περισσότερες ώρες θα λαλούν μέχρις ότου φωτιστεί και το χαμηλότερο κοτέτσι. Σκεφτείτε πως ο κόκορας που βρίσκεται στην κορυφή του βουνού μπορεί να λαλήσει και δύο ώρες πριν φτάσει το πρώτο φως στο βάθος της χαράδρας! Ο ήλιος όμως δεν αλλάζει την ώρα που ανατέλλει! Η παροιμία εννοεί ότι καθένας μας βλέπει τα πράγματα από άλλη οπτική γωνία και ότι όταν εμπλέκονται πολλοί σε ένα τομέα, είναι πιθανό τα αποτελέσματα να μην είναι τόσο θετικά. Dans tous les villages il y a des coqs. Le coq qui se trouve au point le plus haut du village, il comprend plus tôt l’aube que le coq qui se trouve au point le plus bas du village. Le coq qui se trouve au sommet de la montagne chantera ki-ki-rikou!! deux heures plus tôt que le coq qui se trouve dans le ravin. 16 Ζωγραφίζοντας τις παροιμίες… 17 Οι γάλλοι χρησιμοποιούν – με ίδιο νόημα- τις παροιμίες: «Deux patrons font chavirer la barque». Δύο κυβερνήτες αναποδογυρίζουν την βάρκα. «Trop de cuisiniers gâtent la sauce». Οι πολλοί οι μάγειροι χαλούν την σάλτσα. «Quand il y a plusieurs cuisiniers la soupe est trop salée». Όταν υπάρχουν πολλοί μάγειροι η σούπα είναι αλμυρή. Ce proverbe s’emploi quand trop de personnes se consacrent à un même objet, mais aussi pour affirmer la nécessité du commandement par un seul homme. Trop de personnes travaillent sur le même événement peuvent provoquer une perte des données. «Qui trop embrasse mal étreint» «Όποιος θέλει τα πολλά χάνει και τα λίγα». Celui qui entreprend trop de choses à la fois court à la défaite. Cette expression date du XIVe siècle. Embrasser signifiait à l’époque «se lancer dans une affaire». Si on entreprend trop de choses à la fois on risque de ne rien réussir du tout et de courir à l’échec. Αυτή η παροιμία στη Γαλλία χρονολογείται από τον 14ο αιώνα. Στην εποχή εκείνη το ρήμα embrasser σήμαινε «αφήνομαι στην τύχη μου / στη μοίρα μου, δεν κάνω μεγάλη προσπάθεια», ενώ στη σύγχρονη μετάφραση embrasser σημαίνει αγκαλιάζω και φιλώ κάποιον. 18 ΚΟΡΑΚΑΣ ΚΟΡΑΚΟΥ ΜΑΤΙ ΔΕΝ ΒΓΑΖΕΙ LES LOUPS NE SE MANGENT PAS ENTRE EUX Ελληνική παροιμία, λέγεται για όσους αλληλοκαλύπτουν μεταξύ τους ατασθαλίες. Οι κακοί, οι άτιμοι άνθρωποι δεν προδίδουν ποτέ ο ένας τον άλλον. Στη Γένεση, ο κόρακας αναφέρεται ως το πρώτο πτηνό που απελευθερώθηκε μετά τον κατακλυσμό ,το οποίο στη συνέχεια λησμόνησε και το Νώε και την κιβωτό του, εξαιτίας των πολλών πτωμάτων που βρήκε να φάει. Θεωρείται λοιπόν από τους αρχαίους έλληνες, αγνώμων και κακός . Υπάρχουν στα ελληνικά πολλές παροιμίες με κόρακα. Την παροιμία αυτή χρησιμοποιούν και οι γάλλοι: «Les loups ne se mangent pas entre eux». «Οι λύκοι δεν τρώνε ο ένας τον άλλο» Για τους γάλλους, το κακό ζώο με το οποίο παρομοιάζουν τους κακούς ανθρώπους είναι ο λύκος από το κλασσικό παραμύθι της κοκκινοσκουφίτσας. Ce proverbe français, à l’origine lointaine et incertaine, signifie que les méchants, les gens malhonnêtes ne se nuisent pas entre eux. Les gens malfaisants se soutiennent entre eux. On l’utilise souvent pour montrer du doigt une supposée complicité entre deux personnes considérées comme malhonnêtes. Il a existé sous d’autres formes comme « un loup ne mange point l’autre » XVème siècle. Balzac le reprend dans «Scènes de la vie privée et publique des animaux » : « Les loups ne se mangent point » La version moderne date du XIXème siècle : « Les loups ne se mangent pas entre eux » Η παροιμία αυτή εμφανίστηκε στη Γαλλία τον 15ο αιώνα με τη μορφή : « Ένας λύκος δεν τρώει τον άλλο». O Balzac χρησιμοποιεί την παροιμία, σ’ αυτή τη μορφή στο έργο του “Σκηνές της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής των ζώων”: Οι λύκοι δεν αλληλοτρώγονται… Η σημερινή εκδοχή της παροιμίας εμφανίζεται το 19ο αιώνα. 19 ΟΠΟΙΟΣ ΕΧΕΙ ΤΗ ΜΥΓΑ ΜΥΓΙΑΖΕΤΑΙ QUI SE SENT MORVEUX, SE MOUCHE Είναι παραλλαγή μιας άλλης παροιμίας που λέει: «όποιος έχει τη μύγα σκιάζεται». Η ολόκληρη φράση είναι: «ποιος έφαγε το μέλι; Όποιος έχει τη μύγα στο σκιάδι». Από την ολόκληρη, λοιπόν, αυτή φράση βγαίνει το περιστατικό του κλέφτη, που έφαγε το μέλι και προδόθηκε από τη μύγα που κάθισε στο σκιάδι του. (σκιάδι: πλατύγυρο καπέλο που φοριέται συνήθως από τους αγρότες) Λέγεται όταν κάποιος νοιώθει ένοχος… «Qui se sent morveux, se mouche» λένε οι γάλλοι! Le proverbe, d’usage courant, figure sur l’extrait de l’avare I, 3 de Molière. Qui se sent coupable, s’amende ou se confesse. Se dit lorsqu’une personne se sent coupable au point de se confesser. Την παροιμία αναφέρει ο Μολιέρος στο έργο του: «ο φιλάργυρος». 20 ΣΚΥΛΙ ΠΟΥ ΓΑΥΓΙΖΕΙ ΔΕΝ ΔΑΓΚΩΝΕΙ CHIEN QUI ABOIE NE MORD PAS Ελληνική παροιμία που δηλώνει ότι όταν κάποιος απειλεί, φωνάζει, μαίνεται …είναι ακίνδυνος. Όπως το σκυλί που γαυγίζει πολύ… αλλά δεν δαγκώνει .Συνήθως αναφέρεται σε άτομα που κρύβουν τη δειλία τους και την ανασφάλειά τους πίσω από μια βίαιη συμπεριφορά, ενώ δεν μπορούν (θέλουν) να κάνουν κάτι κακό! Ce proverbe signifie que les gens qui menacent beaucoup ne sont pas dangereux. Les Français utilisent aussi un proverbe d’origine arabe : « le chien aboie la caravane passe ». Il faut suivre son chemin sans s’occuper de ce que disent les calomniateurs… ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΠΝΟΣ ΧΩΡΙΣ ΦΩΤΙΑ IL N’Y A PAS DE FUMEE SANS FEU Συνήθως όταν υποπτευόμαστε κάτι… ύποπτο ή περίεργο, κάπου εκεί κοντά υπάρχει και η εξήγηση ή η πηγή του. «Il n’y a pas de fumée sans feu» λένε οι γάλλοι σε ακριβή μετάφραση από τα ελληνικά! A l’ origine des rumeurs, il y a toujours quelque choses de vrai. Derrière les apparences, il y a toujours quelque choses de vrai. On retrouve des traces de ce proverbe dès le XIVème siècle. Η παροιμία εμφανίζεται τον 14ο αιώνα στη Γαλλία. Παροιμίες με ίδιο θέμα: «Il n’y a pas de plume tombée sans oiseau plumé» Δεν υπάρχει φτερό χωρίς φτερωτό πουλί «On ne fait pas d’omelette sans casser des œufs» Δεν φτιάχνουμε ομελέτα χωρίς να σπάσουμε αυγά 21 Γιάννηδες… Jean… Οι Γιάννηδες είναι ο αγαπημένος στόχος των παροιμιών, ίσως επειδή το όνομα Γιάννης είναι κοινότατο, κατά πάσα πιθανότητα το πιο κοινό όνομα στα ελληνικά. Ήταν επόμενο λοιπόν να γίνει στόχος όλων των άλλων που δε λέγονται Γιάννης. «Σαράντα πέντε Γιάννηδες ενός κοκόρου γνώση». Η συνηθέστερη παροιμία που γελοιοποιεί τους Γιάννηδες. Στην Αθήνα, υπήρχε μια λιθογραφία με αυτή την παροιμία. Η γελοιογραφία αυτή απεικόνιζε ένα ζυγό που στη μία πλάστιγγα ήταν συσσωρευμένοι 45 άντρες (Γιάννηδες) και στην άλλη που έγερνε προς τα κάτω, καθόταν ένας κόκορας. Σ’ ένα κεφαλλονίτικο μύθο αναφέρεται, ότι υπήρχε κάποτε ένα χωριουδάκι με 45 οικογένειες και το περίεργο ήταν πως όλοι οι νοικοκυραίοι ήταν Γιάννηδες. Από εδώ ξεκινάει η ιστορία. Οι 45 αυτοί Γιάννηδες είχαν μια περίεργη νοοτροπία, να μην ενεργεί κανείς ξεχωριστά, αλλά όλοι μαζί. Μια μέρα θέλησαν να ξεριζώσουν ένα δέντρο ριζωμένο σε βράχο πάνω από τη θάλασσα. Αντί να βγάλουν τις πέτρες και να σκάψουν το χώμα… έδεσαν στο δέντρο ένα σχοινί και κρεμάσθηκαν από αυτό ο ένας μετά τον άλλον, για να ξεριζώσουν το δέντρο με το βάρος τους. Το δέντρο ξεριζώθηκε, αλλά αυτοί έπεσαν όλοι μέσα στη θάλασσα και πνίγηκαν. Όμοιος διασυρμός των Γιάννηδων υπάρχει και στις γαλλικές παροιμίες. Ο Νικόλαος Πολίτης συσχετίζει την παροιμία αυτή με τη γαλλική : «Deux Jean et un Pierrre font un an entier». Δύο Γιάννηδες και ένας Πέτρος κάνουν έναν ολόκληρο γάιδαρο. Είναι μια ειρωνεία, ένας εμπαιγμός χωριάτικος. Το όνομα Γιάννης και για τους Γάλλους παραπέμπει στον χωριάτη, στον αγαθό, στον χαζό, ηλίθιο. Το πρόσωπο του Gros-Jean, του «Χοντρογιάννη», εμφανίζεται τον 16ο αιώνα σε έργο του Rabelais όπου παρουσιάζεται σαν ένα άτομο άξεστο, αγροίκος. 22 Jean… Nom propre transformé en nom commun pour signifier un homme du commun, un paysan, un ouvrier. C’est un prénom très populaire. Le prénom Jean fut en son temps ce que d’autres sont aujourd’hui pour designer populairement un idiot. Le personnage de Gros-Jean (et non pas Jean) apparait au XVIème siècle, sous la plume de Rabelais où il est présenté comme un personnage rustre… un abruti. La culture populaire a ainsi donné à Gros-Jean le rôle du personnage stupide. « Όχι Γιάννης, Γιαννάκης». Όταν κάποιος προσπαθεί να παραστήσει ως διαφορετικά δύο πράγματα ομοιότατα ή όταν κάποιος λεπτολογεί και επιχειρεί να επιφέρει μεταβολές ασήμαντες. Κατά το μύθο, στη Μάνη συνηθιζόταν να υπάρχουν αδέρφια με όνομα Γιάννης ο ένας, Γιαννάκης ο άλλος. Οπότε όταν ένας Γιαννάκης παρουσιάστηκε στο στρατό και τον είπαν Γιάννη, απάντησε «όχι Γιάννης, Γιαννάκης». Όμως η έκφραση είναι πανελλήνια κα πιθανότατα πριν από το νεοελληνικό κράτος. Οι Γάλλοι λένε : «C’est blanc bonnet et bonnet blanc». Alors, c’est la même chose. Το όνομα Γιάννης έχει τις πιο πολλές αναφορές σε παροιμίες και γενικά στη λαϊκή σοφία, στην Ελλάδα. Σπίτι χωρίς Γιάννη, προκοπή δεν κάνει. Γιάννης κερνά Γιάννης πίνει. Φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό το Γιάννη. Τι κάνεις Γιάννη; κουκιά σπέρνω. Ακόμα δεν τον είδαμε Γιάννη τον εβγάλαμε. Να σε κάψω Γιάννη, να σε αλείψω λάδι. Γιάννης πήγε Γιάννης γύρισε. Αν είχαν οι Γιάννηδες γνώση, να μας δάνειζαν καμπόση. Τα καλά του Γιάννη τα θέλουμε, τον Γιάννη δεν τον θέλουμε. 23 ΣΥΝ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΧΕΙΡΑ ΚΙΝΕΙ AIDES-TOI ET LE CIEL T’AIDERA Πάντα ο άνθρωπος ζητά τη βοήθεια του Θεού και κυρίως όταν βρίσκεται σε κάποια δύσκολη στιγμή, αλλά πρέπει παράλληλα να καταβάλλει και τη δική του προσπάθεια και να μη στηρίζεται μόνο στη συμβολή του Θεού, για να αντιμετωπίσει τα πρόβληματά του. Δεν είναι ακριβώς γνωστή η προέλευση της παροιμίας. Υπάρχουν δύο εκδοχές. Άλλοι αποδίδουν την αρχή στον Όμηρο, άλλοι στον Ευριπίδη. Στους μύθους του Αισώπου αναφέρεται ότι η φράση ειπώθηκε από κάποιον ναυαγό (πλούσιο Αθηναίο) , ο οποίος αντί να επιχειρήσει να κολυμπήσει, για να σωθεί, έκανε παρακλήσεις στη θεά Αθηνά να τον γλυτώσει, χωρίς αυτός να κάνει την παραμικρή προσπάθεια να σωθεί. Κάποτε ένας πλούσιος Αθηναίος, ο Νικίας αποφάσισε να πάρει κάποιους φίλους του και να κάνει ένα ταξίδι αναψυχής ως την Πάρο. Νοίκιασε ένα μεγάλο καράβι της εποχής και ξεκίνησαν… Ο Νικίας ήταν φοβερός τεμπέλης. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, οι φίλοι του γλεντούσαν, αυτός ήταν ξαπλωμένος, έτρωγε, έπινε και κοιμόταν. Όταν έπιασε η τρομερή φουρτούνα στο Αιγαίο, το καράβι δεν άντεξε… Οι νεαροί Αθηναίοι ετοιμάστηκαν για κολύμπι!! Μόνο ο νεαρός Νικίας εξακολουθούσε να μένει ξαπλωμένος, παρακαλώντας τη θεά Αθηνά να τους βοηθήσει. Ένας από τους φίλους του τότε, που άκουσε τις παρακλήσεις του, του είπε ειρωνικά : «Συν Αθηνά και χείρα κίνει». Δηλαδή, θα σωθείς με τη βοήθεια της θεάς, αν κινήσεις και συ τα χέρια σου… Σχετικός είναι και ο μύθος του Αισώπου με το βοηλάτη, ο οποίος, όταν η άμαξα που οδηγούσε έπεσε μέσα σ ’ένα φαράγγι, δεν έκανε κάτι, αλλά προσευχόταν στον Ηρακλή… Ο θεός του είπε: πιάσε τους τροχούς, βοήθησε τα βόδια και μετά προσευχήσου στο θεό να σε βοηθήσει. Αλλιώς μάταια προσεύχεσαι! 24 «Aides-toi et le ciel t’aidera» λένε οι γάλλοι για όποιον περιμένει βοήθεια μόνο από τον Θεό! La providence n’accorde son appui qu’à ceux qui savent s’en rendre dignes par leurs efforts et par leur bonne volonté. C’est simplement la morale d’une fable de la Fontaine: le charretier embourbé: Phaéton d’une voiture à foin, vit son char embourbé. Le pauvre homme était loin de tout humain secours. C’était à la campagne près d’un certain canton de la basse Bretagne appelé Quimpercorentin. Pour venir au Chartier embourbé dans ces lieux, le voilà qui déteste et jure de son mieux. Restant en sa fureur extrême. Tantôt contre les trous, puis contre ses chevaux, contre son char, contre luimême. Il invoque à la fin le Dieu dont les travaux sont si célèbres dans le monde : Hercule, lui dit-i l, aide- moi ; si ton dos a porté la machine ronde, ton bras peut me tirer d’ici. Sa prière était faite, il entend une voix qui lui parle ainsi: Hercule veut qu’on se remue, puis il aide les gens. Regarde d’où provient l’achoppement qui te retient. Ote d’autour de chaque roue ce malheureux mortier, cette maudite boue qui jusqu'à l’essieu les enduit. Prends ton pic et me romps ce caillou qui te nuit. Comble-moi cette ornière. As-tu fait ? - Oui, dit l’homme. - Or bien, je vais t’aider, dit la voix: prends ton fouet. - Je l’ai pris. Qu’est ceci? Mon char marche à souhait. Hercule en soit loue. Lors la voix : -Tu vois comme tes chevaux aisément se sont tirés de là. AIDE-TOI, LE CIEL T’AIDERA. 25 OΠΟΙΟΣ ΚΑΕΙ ΣΤΟ ΧΥΛΟ ΦΥΣΑ ΚΑΙ ΤΟ ΓΙΑΟΥΡΤΙ CHAT ECHAUDE CRAINT L’EAU FROIDE Ελληνική παροιμία, η οποία χρησιμοποιείται και από τους γάλλους με την ίδια έννοια. Λέγεται για να δείξει ότι το πάθημα δημιουργεί φόβο ακόμα και για ακίνδυνα πράγματα! «Chat échaudé craint l’eau froide» dit un vieux proverbe, XIIIe siècle. Peuple trompé n’écoute plus rien. Il enverra promener les faiseurs de promesses, même s’ils sont sincères. «Un chat ne peut être dupé qu’une fois en sa vie. Il est armé de défiance, non seulement contre ce qui l’a trompé mais même contre tout ce qui lui fait naitre l’idée de la tromperie. L’eau chaude l’aura outragé. C’en est assez, il craindra même la froide, et n’aura jamais que très peu de commerce avec elle». ΒΛΕΠΕΙΣ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΚΑΙ ΧΑΝΕΙΣ ΤΟ ΔΑΣΟΣ C’EST L’ARBRE QUI CACHE LA FORET Δείχνει την αφέλεια των ανθρώπων. Ο αφελής άνθρωπος δεν κοιτάζει μπροστά. Έχει έλλειψη οξυδέρκειας, Βλέπει μόνο το πολύ απλό, το λιγότερο σημαντικό και το μικρότερο. Το δέντρο συμβολίζει κάτι υποδεέστερο σε σχέση με το δάσος που είναι το σημαντικό. Υπάρχουν και άλλες παροιμίες με ίδιο νόημα : «Κρύβεται πίσω από το δάχτυλο του» «Se cacher derrière son petit doigt» «Όταν ο σοφός δείχνει το φεγγάρι ο χαζός κοιτάζει το δάχτυλο» «Quand le sage montre la lune l’idiot regarde le doigt» Cette expression date du XXème siècle. Il s’agit d’une métaphore pour désigner une personne qui se fixe sur un détail au lieu de voir quelque chose dans son ensemble. Cela traduit un manque d’objectivité. Cet arbre qui empêche de voir la vérité. 26 ΤΟ ΜΗΛΟ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΛΙΑ ΘΑ ΠΕΣΕΙ LA POMME NE TOMBE JAMAIS LOIN DE L’ARBRE Είναι μία ελληνική παροιμία που δηλώνει την κληρονομικότητα. Κάθε παιδί που γεννιέται κληρονομεί τα προτερήματα, τις αρετές και τα ελαττώματα των γονιών του. On hérite des qualités et des défauts de ses parents. Γαλλικές παροιμίες με ίδιο θέμα, την κληρονομικότητα: «Les chiens ne font pas des chats». Τα σκυλιά δεν κάνουν γάτες. «Tel père tel fils». «Κατά μάνα και πατέρα κατά γιό και θυγατέρα». Sur un plan purement générique, ce dicton est généralement vérifié. Le fils est à l’image du père. «Tel arbre tel fruit». Τέτοιο δέντρο τέτοιο φρούτο. «On reconnait l’arbre à ses fruits». Γνωρίζεις το δέντρο από τα φρούτα. «Le sang n’est pas de l’eau». «Το αίμα νερό δεν γίνεται.» Οι συγγενείς διατηρούν για πάντα την αγάπη που έχουν μεταξύ τους. Ακόμα και αν διαταραχθεί η μεταξύ τους σχέση, ουδέποτε θα γίνει έχθρα. Κατά τον πελοποννησιακό μύθο, κάποια γυναίκα πήρε το μέρος ενός αράπη όταν αυτός μάλωσε με τον άντρα της. Ετάχθη κατά του συζύγου της και έδωσε βοήθεια στον άγνωστο και αλλόφυλο αράπη. Εκ των υστέρων, απεκαλύφθη ότι ήταν η εγγονή του αράπη. «Tel auteur tel livre». Un livre hérite des particularités de son auteur. Ce proverbe peut-être étendu aux créations humaines: toute œuvre porte l’empreinte de son auteur. Οι συναναστροφές και οι επαφές με μεγαλύτερους και εμπειρότερους, διαμορφώνουν την συμπεριφορά των νεοτέρων. Χρησιμοποιείται κυρίως, όταν η επίδραση των μεγαλυτέρων είναι αρνητική. 27 28 ΣΤΟΥ ΚΟΥΦΟΥ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΟΣΟ ΘΕΛΕΙΣ ΒΡΟΝΤΑ IL N’EST PIRE SOURD QUE CELUI QUI NE VEUT PAS ENTENDRE Ελληνική παροιμία από τις πιο γνωστές στην Ελλάδα. Υπονοεί πώς κάποιος βρίσκεται σε μια κατάσταση, στην οποία δεν μπορεί να εναρμονιστεί με το περιβάλλον του και αδιαφορεί για τον περίγυρό του. Κάποιον που δεν θέλει να αλλάξει. Θέλει να μας δείξει ο λαϊκός αφηγητής πως το αποτέλεσμα είναι δεδομένο εκ των προτέρων (ο κουφός δεν θα ακούσει ποτέ την πόρτα να χτυπά). Υπάρχει μια κωμική παραλλαγή «στου κουφού την πόρτα, πάρ’την πόρτα και φύγε» αλλά δεν είναι αποτυπωμένη βιβλιογραφικά. «Il n’est pire sourd que celui qui ne veut pas entendre». Proverbe du XIVème siècle. On perd son temps à vouloir convaincre une personne qui refuse de comprendre Et reste sur ses positions. Il est inutile de chercher à convaincre quelqu’un qui ne veut pas entendre raison. Le thème de l’obstination est ici associé à une condamnation morale. Existe aussi sous la forme: «il n’est pire aveugle que celui qui ne veut pas voir». «Τον αράπη και αν τον πλένεις το σαπούνι σου χαλάς» Ο μύθος λέει, κύριος με Αιθίοπα δούλο, νομίζοντας ότι ο δούλος είναι μαύρος από απλυσιά, προσπαθούσε να τον κάνει άσπρο, πλένοντάς τον συνέχεια…! Η παροιμία αυτή διαδόθηκα στην Ασία, βέβαια δεν γίνεται λόγος για αράπη, αλλά για μαύρη αρκούδα! Η παροιμία διδάσκει ότι ματαιοπονεί όποιος επιχειρεί να διορθώσει κάποιον που έχει φύση πονηρή ή αυτόν που δεν θέλει να αλλάξει. 29 ΟΠΟΙΟΣ ΒΙΑΖΕΤΑΙ ΣΚΟΝΤΑΦΤΕΙ PARIS NE S’EST PAS FAIT EN UN JOUR Η παροιμία αυτή θέλει να μας πει ότι για να γίνει μια δουλειά σωστή, δεν πρέπει να βιαζόμαστε. Πρέπει να είμαστε προσεχτικοί. Διότι όταν κάνουμε κάτι βιαστικά, το αποτέλεσμα δεν θα είναι καλό. Οι γάλλοι λένε : «Paris ne s’ est pas fait en un jour». Το Παρίσι δεν κτίστηκε σε μια μέρα. Η παροιμία βγήκε στα γαλλικά από τη λατινική: Η Ρώμη δεν κτίστηκε σε μια μέρα. Απλά οι γάλλοι αντικατέστησαν τη Ρώμη με το Παρίσι! (ίσως ο απλός γαλλικός λαός να καταλάβαινε έτσι καλύτερα το νόημα της παροιμίας…!) «Il faut du temps pour accomplir un projet important». Francisation du proverbe d’origine latine : «Rome ne s’est pas faite en un jour» 30 ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ Ο ΚΑΛΟΣ ΚΑΙΡΟΣ APRES LA PLUIE, LE BEAU TEMPS Μία παροιμία αισιόδοξη που χρησιμοποιούν Έλληνες και Γάλλοι! «Μετά την καταιγίδα ο καλός καιρός» «Après la pluie, le beau temps» La joie succède souvent à la tristesse, le bonheur au malheur: le temps n’est pas toujours le même… Τα συναισθήματα εναλλάσσονται… όπως ο καιρός! Η θλίψη δίνει τη σειρά της στη χαρά και η ευτυχία στη δυστυχία… Les jours se suivrent et ne se ressemblent pas. Εμείς οι Έλληνες χρησιμοποιούμε επίσης τις παροιμίες «αυτός ο ανήφορος κατήφορο θα φέρει». «Η συννεφιά θα φέρει ξαστεριά» Δεν πρέπει να απογοητευόμαστε, διότι μετά από μια δύσκολη κατάσταση σίγουρα θα έρθει κάτι χαρούμενο. Une épreuve difficile ne se prolonge pas sans fin. Au malheur succède une paix relative, un véritable bonheur. Κάτι που θα μας δείξει ακόμα μια φορά ότι η ζωή συνεχίζεται… Il faut être optimistes! C’est la vie! 31 Εμπνεόμενοι από αυτή την παροιμία, δοκιμάσαμε τις συγγραφικές καλλιτεχνικές μας ικανότητες! Γίναμε και εμείς μικροί συγγραφείς! 32 η συνέχεια… 33 Αξιοποιώντας τις ικανότητες μας στη γαλλική γλώσσα και το μεταφραστικό μας ταλέντο… 34 35 Τραγουδώντας τις παροιμίες… Στίχοι - Μουσική: Μελίνα Τανάγρη Ας το απολαύσουμε! 36 Παροιμίες - 1987 Στίχοι: Μελίνα Τανάγρη Μουσική: Μελίνα Τανάγρη 1. Μελίνα Τανάγρη Πριν πεινάσουν μαγειρεύουν των φρονίμων τα παιδιά και τα ρούχα τους φυλάνε για να έχουν τα μισά. Αλλά εγώ που δεν τους μοιάζω όλα τα ’παιξα στα ζάρια, τώρα σαν την αλεπού τα κάνω κρεμαστάρια. Μου ’πες για πολλά κεράσια κι έχω φτάσει μέχρι εδώ, μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, το καλάθι μου αδειανό. Μια καλή κι ωραία μέρα θα φανεί απ’ το πρωί, ο άγιος ήθελε φοβέρα κι εγώ του ’πα προσευχή. Ή στραβός είν’ ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε, κάποιο λάκκο έχει η φάβα, πέφτω και τσακίζομαι. Μα αν δεν πάθεις πώς θα μάθεις μέσ’ σε τούτη τη ζωή, αν ο σκύλος είν’ χορτάτος τότε η πίτα είναι μισή. Όποιος βιάζεται σκοντάφτει, το γοργόν και χάριν έχει, λάλησαν πολλά κοκόρια κι έτσι άργησε να φέξει. Μα το ένα φέρνει τ’ άλλο και οι Χιώτες παν δυο δυο, εσύ τράβα με κι ας κλαίω, έχω κι άλλα να σου πω. Που λες την είχα από μικρή μια έμφυτη αντιπάθεια για παροιμίες και ρητά και τη δασκαλοπάθεια. Μα με το διάβα του ο καιρός και τα γυρίσματά του μ’ αφήνει έκθαμβη μπροστά στα αποφθέγματά του. Γράφει σενάρια τολμηρά στη μέση του κυκλώνα, σκαρώνει μπέρδεμα σωστό και να ’μαι στον αγώνα. Με τ’ άγριο μάτι του κοιτά αν έπεσα ακόμα να δικαιώσει το ρητό και να με κάνει λιώμα. Και δε μου μένει πια παρά υποταγή κι ελπίδα αφού γι’ ακόμα μια φορά την προκοπή μου δεν είδα. 37 Αφού μελετήσαμε πολλές παροιμίες, ως προς το νόημά τους, την αλληγορία τους, την προέλευση τους αποφασίσαμε και μείς να συνθέσουμε τις δικές μας παροιμίες, σοφές ως προς το περιεχόμενό τους και αφήνουμε σε σας την μελέτη τους! Στου γκουνγκ-φου την πόρτα, αν σε παίρνει βρόντα. Μπρος γκρεμός και πίσω δρόμος. Αν τα λάθη διδάσκουν, τότε έχω μια καταπληκτική μόρφωση. Το έξυπνο πουλί διαβάζει Ιλιάδα από το πρωτότυπο. Όποιος βιάζεται, φτάνει γρηγορότερα. Όπου λαλούν πολλοί κοκόροι, δεν μπορείς να κοιμηθείς. Όποιος έχει τη μύγα να τη φέρει πίσω. Όσα δεν φτάνει η αλεπού… βάζει τακούνια και τα φτάνει. Όποιος βαριέται να ζυμώσει, παίρνει έτοιμο ψωμί. 38 Οι μαθητές αφού μελέτησαν τις παροιμίες, συνέθεσαν τις δικές τους στα γαλλικά. Υπήρξε ένα μπέρδεμα λέξεων και εννοιών και ορίστε το αποτέλεσμα! Κάναμε τις δύο, μία! Μαντέψτε! L’habit ne fait pas le printemps. Το ρούχο δεν φέρνει την άνοιξη. Paris ne s’est pas fait sans casser d’œufs. Το Παρίσι δεν γίνεται χωρίς να σπάσεις αυγά. Rira bien qui vient de loin. Γελάει καλύτερα όποιος έρχεται από μακριά. Au royaume des aveugles, tous les chats sont gris. Στο βασίλειο των τυφλών, όλες οι γάτες είναι γκρι. Qui veut voyager loin, craint l’eau froide. Όποιος θέλει να πάει μακριά, φοβάται το κρύο νερό. Les chiens aboient, les souris dansent. Τα σκυλιά γαυγίζουν, τα ποντίκια χορεύουν. Corrigé : Και να οι απαντήσεις : L’habit ne fait pas le moine. Une hirondelle ne fait pas le printemps. Paris ne s’est pas fait en un jour. On ne fait pas l’omelette sans casser d’œufs. Rira bien qui rira le dernier. A beau mentir qui vient de loin. Au royaume des aveugles, les borgnes sont rois. La nuit tous les chats sont gris. Qui veut voyager loin ménage sa monture. Chat échaudé craint l’eau froide. Les chiens aboient, la caravane passe. Le chat parti, les souris dansent. 39 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Οι παροιμίες ταξιδεύουν σε όλες τις χώρες του κόσμου και περνούν στην καθημερινή χρήση των ανθρώπων. Δεν μένουν αμετάβλητες. Εκσυγχρονίζονται περισσότερο στη νέα γλώσσα ή χρησιμοποιούνται με κάπως παραλλαγμένη σημασία. Αποτέλεσμα της εργασίας μας αυτής ήταν, οι μαθητές να έρθουν κοντά στην παράδοση, να προβληματιστούν και να καταλάβουν την αξία των παροιμιών. Αξιοποιώντας το ταλέντο και τη διάθεσή τους, ζωγράφισαν παροιμίες, προσπαθώντας να αποδώσουν το νόημα. Δούλεψαν με κέφι και μεράκι και χάρηκαν δημιουργώντας τις δικές τους παροιμίες, παιχνίδια με παροιμίες, μύθους από τις παροιμίες… … στην ελληνική και γαλλική γλώσσα. 40 Βιβλιογραφία… Μελέται περί του βίου και της γλώσσας του ελληνικού λαού. Παροιμίαι - Νικόλαος Πολίτης Το Λεξικό της Λαϊκής Σοφίας – Τάκης Νατσούλης Έτσι το λέει ο λαός. Παροιμίες – Αθηνά Φερεντίνου Leroux de Lincy “Le Livre Des Proverbes Francais” 2 ed. Paris 1859 Quitard P.M. a) “Etudes sur les proverbes francais” b) “dictionnaire des proverbes et des locutions proverbiales de la langue francaise. Paris 1842 Διαδίκτυο: a) μηχανή αναζήτησης http://Google.gr b) http://Wikipedia.gr c) http://el.wikiquote.org/wiki/ΕλληνικέςΠαροιμίες d) www.TV5.org 41
© Copyright 2024 Paperzz
