ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ΠΡΔΠΔ Γηαζπλνξηαθνί Παξάδεηζνη & Γξόκνη Αλάπηπμεο Δνεοκδηζηή Δνβαζία (Project) ιαεδηχκ Ά Ιοηείμο ημο ΙΔΝΛΡΔΗΝ ΙΘΔΗΝ ΛΔΑΠ ΠΚΟΛΖΠ Κάζμξ 2013 ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ «… ηζ ήνεε ηζ απυ ηδκ Ξνέζπα, ημκ ηυπμ ημ κδζυπηζζημ ηαζ ζα γςβναθζζιέκμ, ζηδ θίικδ ηδκ αλέπαζηδ ιε ηα δαζά θζαάδζα, ιε ηα ιεβάθα ηα αμοκά ηα θμββςιέκα βφνς…» Θςζηήξ Ξαθαιάξ (Ζ θθμβένα ημο Βαζζθζά) ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ΟΗ ΚΑΘΖΣΔ ΠΟΤ ΤΙΟΠΟΗΖΑΛ ΣΟ PROJECT ΟΚΑΓΔ ΔΡΓΑΗΑ ΑΡΚΟΓΗΟΣΖΣΔ πληνληζηέο Γξακκαηείο Δξεπλεηέο ΟΚΑΓΑ 1 ΟΚΑΓΑ 2 ΟΚΑΓΑ 3 ΟΚΑΓΑ 4 Ιμοθίν Ρζαηζνίδμο Θμφηναξ Ανιάμο Κάνζμξ Έθεκα Ξέηνμξ Λαηαθία Σνμκμπμφθμο Βαιααηάνδξ Ραβιαηάνπμο Ρζεημφναξ Ζνζάκα Θςκζηακηίκμξ Θέθθο Πηαφνμξ Ανημφν Εχνγμξ Κπενκάν Κάνημξ Άββεθμξ Δζνήκδ Εεναίκδξ Κπανιπμφηζδξ Οαπηυπμοθμξ Βθοζίδμο Γζάκκδξ Ξακαβζχηδξ Σάνδξ Δθίκα Θμθμημηνχκδξ Αεακαζμπμφθμο ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ΤΛΣΟΚΟΓΡΑΦΗΔ ΔΑΠΦ Έκςζδ Αβνμηζηχκ Ποκεηαζνζζιχκ Φθχνζκαξ ΔΔ Δονςπασηή Έκςζδ ΔΔΞΦ Δθθδκζηή Δηαζνία Ξνμζηαζίαξ ηδξ Φφζδξ ΔΞΞ Δηαζνία Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ ΘΑ Θμζκή πμονβζηή Απυθαζδ ΚΘΝ Κδ Θοαενκδηζηή Ννβάκςζδ ΝΓΞ Νθμηθδνςιέκδ Γζαπείνζζδ Ξαναβςβήξ ΞΓΓΚ Ξνχδκ Γζμοβημζθααζηή Γδιμηναηία ηδξ Καηεδμκίαξ ΞΓΔ Ξνμζηαηεοιέκδ Γεςβναθζηή Έκδεζλδ ΞΝΞ Ξνμζηαηεουιεκδ Νκμιαζία Ξνμέθεοζδξ ΞΔΘΑ πμονβείμ Ξενζαάθθμκημξ Δκένβεζαξ ηαζ Θθζιαηζηήξ Αθθαβήξ ΞΔΣΥΓΔ πμονβείμ Ξενζαάθθμκημξ Σςνμηαλίαξ ηαζ Γδιμζίςκ Ένβςκ ΦΓΔΓΞ Φμνέαξ Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Γνοιμφ Ξνεζπχκ ΦΓΔΞΞ Φμνέαξ Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ ΦΔΘ Φφθθμ Δθδιενίδαξ ηδξ Θοαενκήζεςξ FYROM Former Yugoslavian Republic of Macedonia GEF Global Environmental Facility IUCN International Union for Conservation of Nature OEMN One Europe More Nature (project) UNEP United Nations Environmental Program WWF World Wildlife Fund ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πεθίδα ΠΔΡΗΔΥΟΚΔΛΑ 5 ΠΡΟΙΟΓΟ 7 ΔΗΑΓΧΓΖ 10 Θεθάιαην 1: Ζ ΦΤΖ ΣΗ ΠΡΔΠΔ 18 1.1 Νζ θίικεξ ηαζ δ ζδιαζία ημοξ 19 1.2 Γεςθμβία 27 1.3 Θθίια 33 1.4 Κςζασηυ αζμηυπςκ 34 1.5 Βζμπμζηζθυηδηα 47 Θεθάιαην 2: Ζ ΑΛΘΡΧΠΗΛΖ ΠΑΡΟΤΗΑ ΣΗ ΠΡΔΠΔ 69 2.1 Ζ ζζημνία ημο ηυπμο 70 2.2 Θνδζηεοηζηά ικδιεία 85 2.3 Ξμθζηζζηζηή γςή 92 2.4 Σςνζά ηαζ μζηζζιμί 95 5 108 Σελίδα 2.5 Γναζηδνζυηδηεξ ηςκ ηαημίηςκ ΞΔΟΗΔΣΝΚΔΛΑ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πεθίδα 131 3.1 Γεκζηέξ ανπέξ δζαπείνζζδξ πνμζηαηεουιεκςκ πενζμπχκ 132 3.2 Ρμ κμιζηυ ηαεεζηχξ πνμζηαζίαξ ηςκ Ξνεζπχκ 135 3.3 Ν Δεκζηυξ Γνοιυξ Ξνεζπχκ ηαζ μ Φμνέαξ Γζαπείνζζήξ ημο 140 3.4 Ρμ Γζαζοκμνζαηυ Ξάνημ Ξνεζπχκ 146 3.5 Ζ Δηαζνία Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ 152 Θεθάιαην 4: ΠΡΟΘΙΖΔΗ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΟΡΟ ΚΔΙΙΟΛ 158 4.1 Ρα οβνά θζαάδζα ηαζ δ δζαπείνζζή ημοξ 159 4.2 Αεζθυνμξ ηαζ απμδμηζηή βεςνβία 169 4.3 Τάνζα, Αθζεία & Δονςπασηή πμθζηζηή 175 4.4 Ακηζθήρεζξ ηςκ ηαημίηςκ βζα ηδκ ακάπηολδ ηδξ πενζμπήξ 180 4.5 Ξνμαθήιαηα & Ιφζεζξ 186 ΠΑΡΑΡΣΖΚΑ 188 Σνήζζια Ρδθέθςκα 189 Ιελζθυβζμ νςκ 190 ΒΗΒΙΗΟΓΡΑΦΗΑ - ΠΖΓΔ 198 Σελίδα 6 Θεθάιαην 3: ΠΡΟΣΑΗΑ & ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΞΔΟΗΔΣΝΚΔΛΑ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ΠΡΟΙΟΓΟ Απυ ημοξ ιαεδηέξ… «ΠΡΔΠΔ: Γηαζπλνξηαθνί Παξάδεηζνη & Γξόκνη Αλάπηπμεο» είκαζ μ ηίηθμξ πμο δχζαιε ζηδκ ενβαζία ιαξ ιε ηεκηνζηυ εέια ηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ. Αθμνιή βζα ηδκ επζθμβή ιαξ ήηακ έκα άνενμ ζηδκ εθδιενίδα ΘΑΘΖΚΔΟΗΛΖ (8 Πεπηειανίμο 2012), πμο ακαθενυηακ ζηδ δζεηδίηδζδ παβηυζιζαξ δζάηνζζδξ απυ ηδκ Δηαζνία Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ. Ρμ ένβμ «Γζαπείνζζδ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ», δδθαδή ηςκ παναθίικζςκ πενζμπχκ πμο πθδιιονίγμοκ ηδκ άκμζλδ ηαζ ιεηαηνέπμκηαζ ζε θζαάδζα ηνμθμδμζίαξ βζα ηα πμοθζά, ζοκαβςκζγυηακ ακηίζημζπα ένβα πμο έπμοκ βίκεζ ζημοξ πμηαιμφξ Okavango (Αβηυθα, Λαιίιπζα, Κπμηζμοάκα), Willamette (ΖΞΑ), ηαζ Nushagak (ΖΞΑ). Πηυπμζ ιαξ ήηακ: α) κα ακαηαθφρμοιε ηζξ αλίεξ ηςκ οβνμηυπςκ ηαζ κα ηαηακμήζμοιε ηδκ ακάβηδ πνμζηαζίαξ ημοξ. α) κα ακηζθδθεμφιε ημ νυθμ ηςκ ημπζηχκ ημζκςκζχκ ζηδκ μνεή εθανιμβή ζπεδίςκ δζαπείνζζδξ πνμζηαηεουιεκςκ πενζμπχκ ηαζ β) κα βκςνίζμοιε ηδ θφζδ ηαζ ηδκ ζζημνία ηδξ πενζμπήξ ηαζ κα ακαηαθφρμοιε ηζξ ηνοιιέκεξ μιμνθζέξ ημο ιαβζημφ ημπίμο, πμο ιαξ ηέκηνζζε ημ εκδζαθένμκ απυ ηδκ πνχηδ ζηζβιή. Γζα ηδκ επίηεολδ ηςκ παναπάκς ζηυπςκ, επζηεκηνχζαιε ηδκ ένεοκά ιαξ ζηδ ζοθθμβή ηαζ επελενβαζία δεδμιέκςκ πνμηεζιέκμο κα δμεμφκ απακηήζεζξ ζε ενςηήιαηα υπςξ: 1. Ξμζεξ είκαζ μζ αλίεξ ηςκ οβνμηυπςκ ηαζ πμζα δ ακαβηαζυηδηα πνμζηαζίαξ οβνμημπζηχκ πενζμπχκ ζδζαίηενμο θοζζημφ ηάθθμοξ; 2. Ξμζμζ είκαζ μζ ηφνζμζ αζυημπμζ πμο απακηχκηαζ ζηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ ηαζ πμζα είκαζ ηα ζδζαίηενα παναηηδνζζηζηά ημοξ; 3. Ξμζα είκαζ δ ζπέζδ πμο έπεζ ακαπηφλεζ μ άκενςπμξ ιε ημ θοζζηυ πενζαάθθμκ ηςκ Ξνεζπχκ ηαζ πχξ αοηή απμηοπχκεηαζ δζαπνμκζηά; 4. Ρζ πνμαθέπεζ ημ εεζιζηυ πθαίζζμ βζα ηδκ πνμζηαζία ηςκ Ξνεζπχκ ηαζ πςξ αοηυ ηςκ Ξνεζπχκ ηαζ ηδκ αεζθυνμ ακάπηολδ ηδξ πενζμπήξ; ΞΟΝΙΝΓΝΠ Σελίδα 5. Ξμζμ εα ήηακ ημ δζηυ ιαξ ζπέδζμ βζα ηδ δζαπείνζζδ ημο οβνμημπζημφ μζημζοζηήιαημξ 7 εθανιυγεηαζ ζηδκ πνάλδ; ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρδκ απάκηδζδ ζημ πνχημ ενχηδια ιπμνεί μ ακαβκχζηδξ κα ανεζ ζηδκ εζζαβςβή ηδξ ενβαζίαξ ιαξ, εκχ ημ δεφηενμ, ηνίημ ηαζ ηέηανημ ενχηδια απακηχκηαζ ακηίζημζπα ζηα ηεθάθαζα 1, 2 ηαζ 3. ιςξ, ζημ πέιπημ ενχηδια δμηζιάζηδηακ μζ «ακημπέξ» ιαξ ηαζ υπςξ απμδείπηδηε, εη ηςκ οζηένςκ, μ πνυκμξ πμο αθζενχζαιε (Ηακμοάνζμξ – Κάνηζμξ 2013) δεκ ήηακ ανηεηυξ βζα ηδ δζαηφπςζδ ημο δζημφ ιαξ δζαπεζνζζηζημφ ζπεδίμο βζα ηδκ αεζθυνμ ακάπηολδ ηδξ πενζμπήξ. Έηζζ, ζημ 4μ ηεθάθαζμ ιε ηίηθμ «ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ» απμθαζίζαιε κα παναεέζμοιε πθδνμθμνίεξ ηαζ ζημζπεία ζπεηζηά ιε: α) ηδκ οθμπμίδζδ επζηοπδιέκςκ δζαπεζνζζηζηχκ ζπεδίςκ (projects) απυ ηδκ Δηαζνία Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ, α) ηζξ ακηζθήρεζξ ηςκ ηαημίηςκ βζα ηδκ ακάπηολδ ηδξ πενζμπήξ ηαζ β) ηα αίηζα, ηζξ ζοκέπεζεξ, αθθά ηαζ ηζξ πνμηεζκυιεκεξ θφζεζξ βζα δφμ απυ ηα ηονζυηενα πνμαθήιαηα πμο ιαζηίγμοκ ηδκ πενζμπή, υπςξ είκαζ ημ δδιμβναθζηυ ηαζ δ έθθεζρδ οπμδμιχκ οβείαξ. Πημ ζδιείμ αοηυ εα εέθαιε κα εηθνάζμοιε ηζξ εενιέξ ιαξ εοπανζζηίεξ πνμξ: - Ρδ Γζεφεοκζδ ημο Ππμθείμο, δ μπμία ιαξ δζέεεζε ημ Δνβαζηήνζμ Βζμθμβίαξ, αθθά ηαζ ημκ απαζημφιεκμ ελμπθζζιυ χζηε κα είκαζ εθζηηή δ αζφνιαηδ πνυζααζδ ζημ δζαδίηηομ. - Ρμκ ηαεδβδηή ιαξ η. Αθέλακδνμ Ξακηαγίδδ, μ μπμίμξ ηαεμδήβδζε ηα αήιαηά ιαξ ζηδκ ηυζμ εκδζαθένμοζα ηαζ πνςηυβκςνδ βζα ιαξ εηπαζδεοηζηή ειπεζνία. Ρα ζηεθέπδ ηδξ Δηαζνίαξ Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ, ηαζ ζδζαίηενα ηδκ πεφεοκδ Δπζημζκςκίαξ η. Κανζάκκα Βθάζζδ, πμο ζηάεδηακ ανςβμί ζηδκ πνμζπάεεζά ιαξ. Γζα ηδκ μιάδα ηςκ ιαεδηχκ 8 Βαιααηάνδξ Θ., Ραβιαηάνπμο Θ., Ρζαηζνίδμο Δ., Ρζεημφναξ Π., Σνμκμπμφθμο Ζ. Σελίδα - ΞΟΝΙΝΓΝΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Απυ ημκ δζδάζημκηα… Νζ Δνεοκδηζηέξ Δνβαζίεξ (projects) εεζιμεεηήεδηακ ημκ Πεπηέιανζμ ημο 2011 ηαζ ςξ επζθμβή εηπαζδεοηζηήξ πναηηζηήξ εκηάζζμκηαζ μνβακζηά ζηδκ υθδ θζθμζμθία ημο Λέμο Ππμθείμο, δ μπμία ακηζθαιαάκεηαζ ημοξ ιαεδηέξ ςξ ιζηνμφξ «δζακμμφιεκμοξ», «επζζηήιμκεξ», ηαζ «ενεοκδηέξ» (βζαηί υπζ ηαζ «επζπεζνδιαηίεξ»). Ξνυηεζηαζ βζα ζδιακηζηή εηπαζδεοηζηή ηαζκμημιία, δ μπμία ααζίγεηαζ ζε ζφβπνμκεξ ηαζ δμηζιαζιέκεξ παζδαβςβζηέξ ανπέξ ηαζ απμζημπεί κα εκζζπφζεζ ημκ εηπαζδεοηζηυ νυθμ ημο Λέμο Ιοηείμο. Ρμ πανυκ πυκδια είκαζ απμηέθεζια ζοθθμβήξ, αλζμθυβδζδξ ηαζ επελενβαζίαξ δεδμιέκςκ απυ 16 ιαεδηέξ ηδξ Ά Ιοηείμο ημο ΙΔΝΛΡΔΗΝ ΙΘΔΗΝ ΛΔΑΠ ΠΚΟΛΖΠ, ζημ πθαίζζμ οθμπμίδζδξ ημο project ιε ηίηθμ «ΠΡΔΠΔ: Γηαζπλνξηαθνί Παξάδεηζνη & Γξόκνη Αλάπηπμεο». Ζ εκ θυβς ενβαζία, πμο ειπίπηεζ ζημ εειαηζηυ ηφηθμ «Ξενζαάθθμκ ηαζ Αεζθυνμξ Ακάπηολδ», πναβιαημπμζήεδηε απυ ημ Πεπηέιανζμ 2012 ιέπνζ ημκ Κάζμ 2013 ηαζ μζ παζδαβςβζηέξ ανπέξ πάκς ζηζξ μπμίεξ ζηδνίπεδηε ήηακ: α) Ζ ανπή ηδξ Γζενεοκδηζηήξ Ξνμζέββζζδξ ηδξ Κάεδζδξ, α) Ζ ανπή ηδξ Νιαδζηήξ Ποκενβαζίαξ ηςκ Καεδηχκ ηαζ β) Ζ ανπή ηδξ Γζαθμνμπμίδζδξ ημο Ξενζεπμιέκμο, ηδξ Γζαδζηαζίαξ ηαζ ημο Ξθαζζίμο ηδξ Κάεδζδξ. Θαηά ηδκ πμνεία οθμπμίδζδξ ημο project οπήνλακ πμθθέξ εκαθθαηηζηέξ δοκαηυηδηεξ ζπεηζηά ιε ηδ ιμνθή ηαζ ημ πθάημξ ηδξ πανεπυιεκδξ ηαεμδήβδζδξ εη ιένμοξ ημο δζδάζημκημξ. Διείξ οζμεεηήζαιε ηονίςξ ημ ιμκηέθμ ηδξ θείκμοζαξ ηαεμδήβδζδξ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηεπκζηέξ παναηήνδζδξ ηαζ ειρφπςζδξ ηςκ ιαεδηχκ (coaching). Θθείκμκηαξ ημκ πνυθμβμ, εα ήεεθα πνςηίζηςξ κα εοπανζζηήζς ημοξ ιαεδηέξ ιμο βζα ηζξ ειπεζνίεξ ηαζ ηζξ ζοβηζκήζεζξ πμο ιμο πνυζθενακ ζ‘ αοηυ ημ «ηαλίδζ ηδξ βκχζδξ». Δπίζδξ, εα ήεεθα κα εοπανζζηήζς ημοξ ζοκαδέθθμοξ, μζ μπμίμζ ιέζα απυ έκα δδιζμονβζηυ δζάθμβμ ιε αμήεδζακ κα λεπενάζς ηδ «ιμκαλζά» ημο δζδάζημκημξ. Ρέθμξ, έκα ιεβάθμ ‗εοπανζζηχ‘ ζηδκ η. Κανζάκκα Βθάζζδ βζα ηδκ εκδιένςζδ ηαζ ηδκ παναπχνδζδ οθζημφ ηδξ ΔΞΞ. Σελίδα Βζμθυβμξ PhD 9 Αθέλακδνμξ Ξακηαγίδδξ ΞΟΝΙΝΓΝΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ΔΗΑΓΧΓΖ Πημ ζφβπνμκμ δοηζηυ πμθζηζζιυ, μζ οβνυημπμζ (wetlands) απμηεθμφκ ημκ αηνμβςκζαίμ θίεμ δζαηήνδζδξ ηαζ πνμζηαζίαξ ηδξ γςήξ. Νζ οβνυημπμζ ιεηαλφ άθθςκ ζοιαάθθμοκ ζημκ ειπθμοηζζιυ ημο οπυβεζμο οδνμθυνμο μνίγμκηα, ζημκ πενζμνζζιυ ηςκ πθδιιονχκ, ζηδκ απμεήηεοζδ ηαζ απεθεοεένςζδ εενιυηδηαξ, ζηδκ απμννυθδζδ δζμλεζδίμο ημο άκεναηα, ζηδ δέζιεοζδ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ, ζηδ ζηήνζλδ ηνμθζηχκ πθεβιάηςκ ηαζ ζηδκ ελαβςβή ηνμθήξ ζε άθθα μζημζοζηήιαηα. θα αοηά έπμοκ ςξ απμηέθεζια ηδκ ακάδεζλδ ηςκ οβνμηυπςκ, υπςξ μζ Ξνέζπεξ, ζηα πζμ παναβςβζηά μζημζοζηήιαηα ημο πθακήηδ. Ποβηεηνζιέκα, ημ μζημζφζηδια ηςκ Ξνεζπχκ έπεζ ακαδεζπεεί ζε ηζαςηυ γςήξ ηαζ μιμνθζάξ πμο δεζπυγεζ ζημοξ ιφεμοξ ηαζ ηζξ ζζημνίεξ ηςκ ημπζηχκ ρανάδςκ, ηζξ μπμίεξ έπμοκ ακηθήζεζ απυ ηδ βαθήκδ ηςκ δφμ θζικχκ ηαζ απυ ηα ηαηαπνάζζκα αμοκά ηδξ ιαηεδμκζηήξ βδξ. Κέζα απυ αοηέξ ηζξ δζαπνμκζηέξ ζζημνίεξ πνμηφπηεζ υηζ μζ οβνυημπμζ ήηακ ηαζ ελαημθμοεμφκ κα παναιέκμοκ μζημζοζηήιαηα, ηα μπμία ζοιαάθθμοκ ζηδ θοζζηή ζζμννμπία ηαζ ηδκ μζημκμιζηή ακάπηολδ ζε εεκζηή, πενζθενεζαηή, αθθά ηαζ παβηυζιζα ηθίιαηα, αθμφ μ δεζιυξ ημο ακενχπμο ιε ημοξ οβνμηυπμοξ είκαζ γςηζηήξ ζδιαζίαξ. Βαζζηυ παναηηδνζζηζηυ ηςκ οβνμηυπςκ απμηεθεί ημ κενυ, ημ μπμίμ ηαηέπεζ πνςηεφμκηα νυθμ ζηδ γςή ηδξ θφζδξ ηαζ δ ζπέζδ ημο ιε υθμοξ ημοξ γςκηακμφξ μνβακζζιμφξ είκαζ αθθδθέκδεηδ. Ρμ οδάηζκμ ζημζπείμ ήηακ δ βεκεζζμονβυξ δφκαιδ ζδιακηζηχκ πμθζηζζιχκ ηαζ απμηεθεί πδβή έιπκεοζδξ ηαζ δδιζμονβίαξ βζα ημκ άκενςπμ. Δίκαζ άθθςζηε βκςζηυ υηζ πμθθμί ιφεμζ, παναδυζεζξ, ενδζηεοηζηέξ δμλαζίεξ ηαζ ηέπκεξ «ζθναβίγμκηαζ» απυ ημ κενυ ηαζ ηδκ αλία ημο. Δπζπνυζεεηα, μζ οβνυημπμζ ιπμνμφκ κα παναηηδνζζημφκ ςξ ενβαζηήνζα ηδξ θφζδξ ιε πνμδβιέκδ θεζημονβζηυηδηα, ζημοξ μπμίμοξ υθμζ μζ μνβακζζιμί απυ ημοξ ιζηνυηενμοξ ςξ ημοξ ιεβαθφηενμοξ ζοιαζχκμοκ ανιμκζηά, υκηαξ αθθδθμελανηχιεκμζ ηαζ αθθδθμζοκδευιεκμζ ζακ ημοξ ηνίημοξ ιζαξ αθοζίδαξ. Γζαεέημοκ ηδκ ζηακυηδηα ιεηαηνμπήξ ηδξ θςηεζκήξ εκένβεζαξ ζε αζμιάγα ηαζ απμηεθμφκ – ιαγί ιε ηα ηνμπζηά δάζδ – ηα πζμ παναβςβζηά μζημζοζηήιαηα ηδξ βδξ, πνμζθένμκηαξ ιε αοηυκ ημκ ηνυπμ ζημκ άκενςπμ Σελίδα 10 ακανίειδηα θοζζηά, αζμθμβζηά, ημζκςκζηά ηαζ μζημκμιζηά μθέθδ. ΔΗΠΑΓΥΓΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ννζζιυξ – Ρφπμζ οβνμηυπςκ βνυημπμζ μκμιάγμκηαζ μζ αζυημπμζ πμο ανίζημκηαζ ζημ υνζμ ιεηαλφ πενζαίςκ ηαζ οδάηζκςκ πενζμπχκ ηαζ παναηηδνίγμκηαζ απυ αααεή, ιυκζια ή επμπζηά κενά. Πηδ δζεεκή Πφιααζδ Ramsar (1971) μνίγεηαζ πςξ οβνυημπμζ είκαζ πενζμπέξ πμο απμηεθμφκηαζ απυ έθδ ή αάθημοξ, ζοβηεκηνχζεζξ κενμφ θοζζηέξ ή ηεπκδηέξ, πνυζηαζνεξ ή ιυκζιεξ (ζηαεενέξ), ιε κενυ ζηάζζιμ ή ηνεπμφιεκμ, βθοηυ ή οθάθιονμ ή αθιονυ, ζοιπενζθαιαακμιέκςκ ηαζ ηςκ εαθάζζζςκ πενζμπχκ πμο ημ αάεμξ ημοξ ηαηά ηδκ άιπςηδ δεκ λεπενκά ηα 6 ιέηνα ., Πημοξ οβνυημπμοξ πενζθαιαάκμκηαζ δέθηα ηαζ εηαμθέξ πμηαιχκ, έθδ, θοζζηέξ ή ηεπκδηέξ θίικεξ, θζικμεάθαζζεξ, ακααθφγμοζεξ πδβέξ βθοημφ κενμφ ηαζ πμηάιζα. Σελίδα 11 Ρμπίμ ζηζξ Ξνέζπεξ ΔΗΠΑΓΥΓΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ιεζημονβίεξ ηςκ οβνμηυπςκ Νζ οβνυημπμζ δζαηνίκμκηαζ βζα ηδ ιεβάθδ παναβςβζηυηδηά ημοξ, πμο ημοξ ηάκεζ ζδακζημφξ βζα ηδκ επζαίςζδ πθδεχναξ μνβακζζιχκ υπςξ έκημια, πμοθζά, ενπεηά, αιθίαζα, ράνζα η.ά. Ξανάθθδθα, ηα άθεμκα ενεπηζηά ζοζηαηζηά πμο πενζέπμοκ εοκμμφκ ηδκ ακάπηολδ ιζαξ πθμφζζαξ οδνυαζαξ ηαζ πενζαίαξ αθάζηδζδξ. Κενζηέξ απυ ηζξ θεζημονβίεξ πμο ιπμνεί έκαξ Ν ειπθμοηζζιυξ ημο οπυβεζμο οδνμθυνμο μνίγμκηα. Ν πενζμνζζιυξ ηςκ πθδιιονχκ. Ζ απμεήηεοζδ ηαζ απεθεοεένςζδ εενιυηδηαξ. Ζ απμννυθδζδ δζμλεζδίμο ημο άκεναηα. Ζ δέζιεοζδ δθζαηήξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ δ ζηήνζλδ ηνμθζηχκ πθεβιάηςκ. Ζ ελαβςβή ηνμθήξ ζε άθθα μζημζοζηήιαηα. 12 οβνυημπμξ κα επζηεθεί είκαζ: Σελίδα Νζ οβνυημπμζ δζαηνίκμκηαζ βζα ηδ ιεβάθδ παναβςβζηυηδηά ημοξ. ΔΗΠΑΓΥΓΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Αλίεξ ηςκ οβνμηυπςκ Νζ αλίεξ πμο ιπμνεί κα έπεζ έκαξ οβνυημπμξ βζα ηδκ άιεζδ ζηακμπμίδζδ ηςκ ακενχπζκςκ ακαβηχκ ή/ηαζ εονφηενα βζα ηδ δζαηήνδζδ ηδξ θφζδξ είκαζ απυννμζα: α) ηςκ θεζημονβζχκ πμο επζηεθεί, α) ηςκ δμιζηχκ ημο βκςνζζιάηςκ (π.π. αάεμξ φδαημξ, επμπζηέξ ιεηααμθέξ ζηάειδξ κενμφ, η.ά.) ηαζ β) ηδξ βεκζηήξ βεςβναθζηήξ εέζδξ ηαζ ηδξ εέζδξ ημο ιέζα ζηδ θεηάκδ απμννμήξ. Ζ ζπέζδ πμο οπάνπεζ ακάιεζα ζηζξ θεζημονβίεξ ηαζ ηζξ αλίεξ ηςκ οβνμηυπςκ απμηοπχκεηαζ ζημ αηυθμοεμ ζπήια. Σελίδα 13 Νζ αλίεξ εκυξ οβνμηυπμο είκαζ απυννμζα ηονίςξ ηςκ θεζημονβζχκ πμο επζηεθεί. ΔΗΠΑΓΥΓΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ννζζιέκεξ απυ ηζξ αλίεξ ηςκ οβνμηυπςκ ςθεθμφκ ημκ άκενςπμ, πςνίξ μ ίδζμξ κα ηαηααάθεζ ζδζαίηενδ πνμζπάεεζα (π.π. δζαηήνδζδ αζμπμζηζθυηδηαξ, ακαροπή, ακηζπθδιιονζηή πνμζηαζία, δδιζμονβία ζδζαίηενμο ιζηνμηθίιαημξ), εκχ άθθεξ απαζημφκ ιεβαθφηενδ εκενβμπμίδζδ (π.π. αθζεία, φδνεοζδ, άνδεοζδ, παναβςβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ, ηηδκμηνμθία, εηιεηάθθεοζδ θοζζηχκ οθζηχκ, επζζηδιμκζηή ένεοκα, ημονζζιυξ, οπδνεζίεξ οβείαξ, η.ά.). Δκ ηαηαηθείδζ, μζ οβνυημπμζ έπμοκ πμθθαπθέξ αλίεξ βζα ημκ άκενςπμ, δζυηζ: Ζ ιεβάθδ ημοξ αζμθμβζηή πμζηζθυηδηα είκαζ απαναίηδηδ βζα ηδ αεθηίςζδ ηαθθζενβμφιεκςκ θοηχκ, αβνμηζηχκ γχςκ ηαζ ιζηνμμνβακζζιχκ, βζα έκα ιένμξ ηδξ επζζηδιμκζηήξ πνμυδμο, ζδζαίηενα ζηδκ ζαηνζηή, βζα πμθθέξ ηεπκμθμβζηέξ ηαζκμημιίεξ ηαζ βζα ηδκ μιαθή θεζημονβία πμθθχκ μζημκμιζηχκ δναζηδνζμηήηςκ ζηζξ μπμίεξ πνδζζιμπμζμφκηαζ γςκηακμί μνβακζζιμί. Γίκμοκ κενυ βζα φδνεοζδ ηαζ άνδεοζδ, ειπθμοηίγμοκ ηα οπυβεζα φδαηα, πνμζηαηεφμοκ απυ πθδιιφνεξ, εκενβμφκ ςξ θίθηνα ηαεανζζιμφ νφπςκ, ιεζχκμοκ ηζξ γδιίεξ απυ παβεημφξ ηαζ ηαφζςκεξ. Ξανάβμοκ αθζεφιαηα, ζοκηδνμφκ εδνάιαηα, δίκμοκ πθμφζζα ηνμθή ζε αβνμηζηά γχα. Ξανέπμοκ εοηαζνίεξ βζα ακαροπή, άεθδζδ, μζημθμβζηυ ημονζζιυ, εηπαίδεοζδ ηαζ ένεοκα. 14 Δίκαζ ζοκδεδειέκμζ ιε ηδκ ζζημνία, ηδ ιοεμθμβία ηαζ ηδκ πμθζηζζηζηή πανάδμζδ. Σελίδα ΔΗΠΑΓΥΓΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρα ηεθεοηαία πνυκζα πανμοζζάγεηαζ ζηδκ εθθδκζηή ημζκςκία δ ηάζδ βζα ακαβκχνζζδ ηδξ ηενάζηζαξ ζδιαζίαξ ηςκ οβνμημπζηχκ πυνςκ ηδξ πχναξ. Ήδδ, απυ ηα ιέζα πενίπμο ημο 20μο αζχκα είπε βίκεζ έηδδθδ δ ακάβηδ πνμζηαζίαξ ηςκ οβνμηυπςκ, αθμφ, ζημ υκμια ιζαξ βνήβμνδξ «ακάπηολδξ» ηαζ ελαζηίαξ ηδξ άβκμζαξ αθθά ηαζ ηδξ έθθεζρδξ εοαζζεδζίαξ εη ιένμοξ θμνέςκ ηαζ πμθζηχκ, δ οπμαάειζζή ημοξ είπε ανπίζεζ κα παίνκεζ απεζθδηζηέξ δζαζηάζεζξ. Υζηυζμ, δ ηάζδ αοηή δεκ είκαζ αηυιδ ανηεηά ζζπονή χζηε κα ακαηυρεζ ηδκ οπμαάειζζδ πμο πνμηαθμφκ μζ αζφκεηεξ πναηηζηέξ πμο αζημφκηαζ ζημοξ οβνμηυπμοξ ηαζ ηζξ θεηάκεξ απμννμήξ ημοξ. Ζ πμνεία πνμξ ηδκ αεζθυνμ δζαπείνζζδ ηςκ οβνμημπζηχκ ηαζ πενζαίςκ μζημζοζηδιάηςκ εα είκαζ ζοκεπχξ ιαηνά ηαζ δφζημθδ. Γζηαζμφιαζηε υιςξ κα αζζζμδμλμφιε, εθυζμκ δζελάβμκηαζ ζοκημκζζιέκεξ πνμζπάεεζεξ δζαηήνδζδξ ηαζ μζ ημζκυηδηεξ βφνς απυ ηζξ θοζζηέξ πενζμπέξ ειπθέημκηαζ εκενβά ζηδ δζαηήνδζδ ηαζ δζαπείνζζή ημοξ. Σελίδα 15 Τάνεια ζηδ Κζηνή Ξνέζπα ΔΗΠΑΓΥΓΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Νζ πνμζηαηεουιεκμζ οβνυημπμζ ζηδκ Δθθάδα Νζ οβνυημπμζ, υζμζ δεκ έπμοκ εκηεθχξ οπμααειζζεεί απυ ημκ Άκενςπμ, ζθφγμοκ απυ γςή. Ηδζαίηενα εαοιαζηή είκαζ δ πθδεχνα οδνυαζςκ πμοθζχκ πμο ανίζημοκ εηεί πχνμοξ βζα ακαπαναβςβή, θχθζαζια, ηνμθή ηαζ λεημφναζδ. Ξμθθά απυ ηα είδδ είκαζ ιεηακαζηεοηζηά ηαζ πνμζηαηεφμκηαζ άιεζα ή έιιεζα απυ Γζεεκείξ Ποιαάζεζξ (π.π. Ramsar) ηαζ Νδδβίεξ ηδξ ΔΔ. Δπίζδξ, πμθθμί οβνυημπμζ πνμζηαηεφμκηαζ απυ ηδκ εεκζηή κμιμεεζία ηαζ πενζθαιαάκμκηαζ ζημ εονςπασηυ δίηηομ πνμζηαηεουιεκςκ πενζμπχκ NATURA 2000. Δζδζηυηενα, μζ εθθδκζημί οβνυημπμζ πμο έπμοκ εκηαπεεί ζημκ ηαηάθμβμ οβνμηυπςκ Ramsar (πςνίξ αοηυ κα ζδιαίκεζ υηζ είκαζ μζ ιυκμζ αλζυθμβμζ οβνυημπμζ) είκαζ έκηεηα (11) ηαζ ηαθφπημοκ έηηαζδ 163.501 εηηανίςκ (1.635.010 ζηνέιιαηα). Αοημί είκαζ: 1) Ρμ δέθηα ημο Έανμο. 2) Ζ θίικδ Ηζιανίδα ηαζ ημ ζφιπθεβια θζικμεαθαζζχκ Θνάηδξ. 3) Ζ θίικδ Βζζηςκίδα ηαζ ημ Ξυνημ-Ιάβμξ. 4) Ρμ Γέθηα ημο Λέζημο. 5) Ζ ηεπκδηή θίικδ Θενηίκδ. 6) Νζ θίικεξ Βυθαδ ηαζ Θμνχκεζα (θίικεξ Ιαβηαδά). 7) Ρμ δέθηα ηςκ πμηαιχκ Αλζμφ - Ιμοδία - Αθζάηιμκα ηαζ δ αθοηή ημο Θίηνμοξ (Ξζενία). 8) Ζ θίικδ Κζηνή Ξνέζπα. 9) Ν Αιαναηζηυξ Θυθπμξ. 10) Ζ θζικμεάθαζζα ημο Κεζμθμββίμο. 11) Ζ θζικμεάθαζζα Θμηφπζ ηαζ ημ δάζμξ ηδξ Πηνμθοθζάξ. Πδιεζχκεηαζ υηζ δ Δθθάδα, οπμβνάθμκηαξ ηαζ επζηονχκμκηαξ ηδ Γζεεκή Πφιααζδ Ramsar, έπεζ δεζιεοηεί βζα ηδ δζαηήνδζδ ηαζ μνεή δζαπείνζζδ υθςκ ηςκ οβνμηυπςκ ηδξ πχναξ Σελίδα 16 ιέζς ημπζηχκ, πενζθενεζαηχκ ηαζ δζεεκχκ δνάζεςκ ηαζ ζοκενβαζζχκ. ΔΗΠΑΓΥΓΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Νζ πνμζηαηεουιεκμζ οβνυημπμζ ζηδκ Δθθάδα 1.1 Ννζζιυξ – Ρφπμζ οβνμηυπςκ Σελίδα 17 1.2 Ιεζημονβίεξ ηςκ οβνμηυπςκ ΔΗΠΑΓΥΓΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Κεφάλαιο 1 Η ΦΤΗ ΣΙ ΠΡΕΠΕ 1.1 Νζ θίικεξ ηαζ δ ζδιαζία ημοξ 1.2 Γεςθμβία 1.3 Θθίια 1.4 Κςζασηυ αζμηυπςκ Σελίδα 18 1.5 Βζμπμζηζθυηδηα Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 1. Ζ ΦΤΖ ΣΗ ΠΡΔΠΔ 1.1 Οη ιίκλεο θαη ε ζεκαζία ηνπο Νζ Ξνέζπεξ απμηεθμφκ έκα ζδιακηζηυ δζαζοκμνζαηυ οβνμημπζηυ μζημζφζηδια ζημ ΒΓ άηνμ ηδξ Δθθάδαξ ημκηά ζηδ Φθχνζκα ηαζ ζημ υνμξ Βανκμφκηαξ. Ρμ μζημζφζηδια αοηυ πενζθαιαάκεζ ηζξ δομ θίικεξ, ηδ Κζηνή ηαζ ηδ Κεβάθδ Ξνέζπα, ηαεχξ ηαζ ηζξ βφνς απυ αοηέξ πενζμπέξ. Ξνυηεζηαζ βζα ιζα απυ ηζξ ζπμοδαζυηενεξ δζεεκχξ πενζμπέξ, δ μπμία πενζθαιαάκεζ έκα ζπάκζμ ιςζασηυ αζμηυπςκ ιε εκδζαζηήιαηα γςηζηήξ ζδιαζίαξ βζα ηα εζδή πθςνίδαξ ηαζ πακίδαξ πμο θζθμλέκεζ. Απμηεθμφκ ημ αμνεζμδοηζηυηενμ ορίπεδμ ηδξ εθθδκζηήξ επζηνάηεζαξ, ημ μπμίμ δζαπςνίγεηαζ ακαημθζηά απυ ημκ οπυθμζπμ κμιυ ηδξ Φθχνζκαξ, απυ ημκ Βανκμφκηα (2.334 ι.) ηαζ κυηζα απυ ημ υνμξ Ρνζηθάνζμ ή Πθήηα (1.749 ι.). Γοηζηά ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ δεζπυγμοκ ηα ορχιαηα Ληέααξ (1.373 ι.) ηαζ Βνμκηενυ Δθθάδα ηδκ Αθαακία ηαζ ηδκ Ξνχδκ Γζμοβημζθααζηή Γδιμηναηία ηδξ Καηεδμκίαξ (ΞΓΓΚ – Σελίδα FYROM). 19 (1.457 ι.), εκχ ζηδ αυνεζα πθεονά οπάνπμοκ ιυκμ βεςπμθζηζηά ζφκμνα πμο πςνίγμοκ ηδκ Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρνεζξ πχνεξ «ιμζνάγμκηαζ» ηζξ Ξνέζπεξ: δ Δθθάδα, δ Αθαακία ηαζ δ Ξ.Γ.Γ.Κ. Ζ Κεγάιε Πξέζπα, έπεζ ζοκμθζηή επζθάκεζα 272 η.πθι, απυ ηα μπμία ηα 39 είκαζ ζηδκ Δθθάδα. Ρμ ιέβζζημ ιήημξ ηδξ είκαζ 26.9 πθι. ηαζ ημ ιέβζζημ αάεμξ ηδξ 55 ιέηνα (ημκηά ζημ αηνςηήνζμ Ουηζ). Δίκαζ ιζα μθζβμηνμθζηή θίικδ βθοημφ κενμφ ιε ιέζμ αάεμξ 18 ι., δ μπμία ανίζηεηαζ ζε ορυιεηνμ 843 ι. Ρα κενά ηδξ εηνέμοκ ιέζς οπμβείςκ δζυδςκ ζηζξ πδβέξ ημο ζζμο Λαμφι ζηδ θίικδ Απνίδα (ΞΓΓΚ), ηδξ μπμίαξ δ ζηάειδ είκαζ παιδθυηενδ ηαηά 160 ιέηνα, ηαζ απυ εηεί ηαηαθήβμοκ ζηδκ Αδνζαηζηή εάθαζζα ιέζς ημο πμηαιμφ Γνίκμο. Ρα ηεθεοηαία πνυκζα δ ζηάειδ ηδξ θίικδξ έπεζ ιεζςεεί ζδιακηζηά, βεβμκυξ ημ μπμίμ απμηοπχκεηαζ παναηηδνζζηζηά ιε ιία ακμζπηυπνςιδ γχκδ ζηα απυημια ανάπζα ηδξ Σελίδα 20 θίικδξ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ Κηθξή Πξέζπα είκαζ ιζα ιαηνυζηεκδ θίικδ ιε ιέβζζημ ιήημξ ηα 13,6 πθι. ηαζ ημ κμηζυηενμ άηνμ ηδξ ηαηαθήβεζ ζηδκ Αθαακία. Ζ επζθάκεζα ηδξ είκαζ 47,35 η.πθι., απυ ηα μπμία ηα 43,5 ανίζημκηαζ ζηδκ Δθθάδα ηαζ ηα οπυθμζπα ζηδκ Αθαακία. Ρμ ααεφηενμ ζδιείμ ηδξ είκαζ 8,5 ι., εκχ ημ ιέζμ αάεμξ ηδξ είκαζ 4,1 ι. Ξνυηεζηαζ βζα ιζα ιεζμηνμθζηή θίικδ βθοημφ κενμφ, δ μπμία δζαπςνίγεηαζ απυ ηδ Κεβάθδ Ξνέζπα ιε ιζα αααεή θςνίδα αιιχδμοξ βδξ. Ρμ ιήημξ αοηήξ ηδξ θςνίδαξ είκαζ πενίπμο 4 πθι, εκχ ημ πθάημξ ηδξ ηοιαίκεηαζ απυ 200 έςξ 1000 ιέηνα. Ζ θεηάκδ απμννμήξ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ είκαζ 207 η.πθι., ηαζ ημ ορδθυηενμ ζδιείμ ηδξ απμηεθεί δ ημνθή ημο υνμοξ Βανκμφξ ζηα ακαημθζηά (2.334 ι.). Ρα κενά ηδξ οπενπεζθίγμοκ, ιέζς ημο νέιαημξ "Θμφθα", ζηδκ μιχκοιδ παναθία ηδξ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ. Δπίζδξ εηθμνηίγμκηαζ ιε οπυβεζα νμή ιέζς ημο πνμζπςζζβεκμφξ ζζειμφ πμο πςνίγεζ ηδκ Κζηνή απυ ηδκ Κεβάθδ Ξνέζπα, θυβς ορμιεηνζηήξ δζαθμνάξ. Γεκ ήηακ υιςξ πάκηα έηζζ δ ηαηάζηαζδ, ηαεχξ αηυια ηαζ ηδ δεηαεηία ημο 1960, υηακ ημ ηακάθζ ακάιεζα ζηζξ δφμ θίικεξ δεκ εθεβπυηακ απυ εονυθναβια, αάνηεξ ιπμνμφζακ εφημθα κα πενάζμοκ απυ ηδ ιζα θίικδ ζηδκ άθθδ ζηδκ ημπμεεζία Θμφθα. Πήιενα, ημ ακχηαημ ορυιεηνμ ζηάειδξ θίικδξ έπεζ μνζζηεί ζηα 851,00 ιέηνα ηαζ ιπμνεί κα νοειίγεηαζ απυ ημ ηαηαζηεοαζιέκμ εονυθναβια. Ζ ηαηαζηεοή απμηεθείηαζ απυ ηέζζενα ζοκεπυιεκα εονμθνάβιαηα, φρμοξ 1,60 ι. ηαζ επζηνέπεζ ζημκ Φμνέα Γζαπείνζζδξ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ Ξνεζπχκ κα νοειίγεζ ημ ορυιεηνμ ηδξ ζηάειδξ ηδξ θίικδξ απυ 849,60 Νζ δφμ θίικεξ δζαπςνίγμκηαζ ιε ιζα αααεή Σελίδα θςνίδα βδξ. 21 ιέηνα έςξ 851 ιέηνα. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Απυ πμθφ κςνίξ, ακαβκςνίζηδηε δ ιμκαδζηυηδηα ηαζ δ ζπμοδαζυηδηα ηςκ Ξνεζπχκ ςξ εκδζαίηδια ζδιακηζηχκ εζδχκ μνβακζζιχκ, ηονίςξ πμοθζχκ. Έηζζ, ημ 1974 δ πενζμπή ακαηδνφπηδηε ςξ Δεκζηυξ Γνοιυξ. Ξνυηεζηαζ βζα ημκ ιεβαθφηενμ Δεκζηυ Γνοιυ ζημκ εθθδκζηυ πχνμ ιε έηηαζδ 250 η.πθι. αθθά δ γχκδ πνμζηαζίαξ ηαθφπηεζ ιυκμ ηα 49,3 η.πθι. Ζ Κζηνή Ξνέζπα απμηεθεί ημκ πνχημ απυ ημοξ δφμ πονήκεξ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ ηαζ, επζπθέμκ ζοβηαηαθέβεηαζ ζημοξ οβνμηυπμοξ Γζεεκμφξ Πδιαζίαξ ζφιθςκα ιε ηδ Πφιααζδ Ramsar. Ξανάθθδθα, ιε αάζδ ηδκ μδδβία βζα ημοξ μζημηυπμοξ (μδδβία 92/43/ΔΝΘ), δ πενζμπή ζοβηαηαθέβεηαζ ηαζ ζημ εονςπασηυ δίηηομ πνμζηαηεομιέκςκ πενζμπχκ NATURA 2000, εκχ, ζφιθςκα ιε οπμονβζηυ δζάηαβια, δ πενζμπή ημο Δεκζημφ Γνοιμφ έπεζ παναηηδνζζηεί ςξ «ημπίμ ζδζαίηενμο θοζζημφ ηάθθμοξ». Ρμ ζημζπείμ αέααζα πμο λεπςνίγεζ ηζξ Ξνέζπεξ απυ ημοξ οπυθμζπμοξ εεκζημφξ δνοιμφξ είκαζ δ ιεβάθδ πμζηζθμιμνθία ζε θοζζηέξ δζαπθάζεζξ ηαζ ηφπμοξ εκδζαζηδιάηςκ. Απυ ημ επίπεδμ ημο κενμφ ηςκ θζικχκ, υπμο θςθζάγμοκ οδνυαζα πμοθζά, ιέπνζ ηζξ αμοκμημνθέξ ηςκ αμοκχκ πμο πενζαάθθμοκ ηζξ Ξνέζπεξ ηαζ ανίζημοκ ηνδζθφβεημ ανπαηηζηά πμοθζά ηαζ άβνζα γχα, ζοκακηά ηακείξ ιζα ζεζνά απυ δζαθμνεηζημφξ αζυημπμοξ, ηαθαιζχκεξ, οβνμθίααδα, 22 αβνμηζηέξ εηηάζεζξ, δαζζηέξ δζαπθάζεζξ, οπμαθπζηά ηαζ αθπζηά θζαάδζα. Σελίδα Ανβονμπεθεηάκμζ ζηδ Κζηνή Ξνέζπα Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Νζ Ξνέζπεξ, ιαγί ιε ηδ θίικδ Καθίηδ ηδξ Αθαακίαξ – πμο απμλδνάκεδηε ημ 1938 – ηαζ ηδ θίικδ Απνίδα (ή Νπνίδα), πμο απθχκεηαζ ΒΓ, απμηεθμφζακ ζε παθζυηενεξ βεςθμβζηέξ πενζυδμοξ ιζα εκζαία θίικδ, ηδκ μπμία μζ βεςθυβμζ μκμιάγμοκ «Γαζζανδηζηή Ιίικδ». πμθμβίγεηαζ υηζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο Ξθεζυηαζκμο (5,3 – 1,8 εηαη. πνυκζα πνζκ απυ ζήιενα) δ ζηάειδ αοηήξ ηδξ θίικδξ ήηακ ηαηά 80 ιέηνα ρδθυηενδ απυ ηδ ζδιενζκή ζηάειδ ηςκ Ξνεζπχκ. Νζ ηεηημκζηέξ ακαηαηαηάλεζξ πμο αημθμφεδζακ άθθαλακ ηα οδνμβεςθμβζηά δεδμιέκα ηαζ δ ζηάειδ ηςκ κενχκ ηδξ Γαζζανδηζηήξ θίικδξ άνπζζε κα ηαηεααίκεζ, ιέπνζ πμο πςνίζηδηε ζε ιζηνυηενεξ θίικεξ. Ν «απμπςνζζιυξ» ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ απυ ηδ «ιεβάθδ ηδξ αδεθθή» μθμηθδνχεδηε ιε ηζξ εκαπμεέζεζξ θενηχκ οθχκ απυ παναηείιεκα νέιαηα ηαζ πεζιάννμοξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηςκ ηεθεοηαίςκ πζθζάδςκ εηχκ. Αλίγεζ κα ζδιεζςεεί υηζ δ ζηάειδ ηδξ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ είκαζ πάκηα παιδθυηενδ απυ εηείκδ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ, δ μπμία ηαζ ηδκ ηνμθμδμηεί. Θαηά ηδ δζάνηεζα ημο έημοξ δ δζαθμνά ημοξ, ακαθυβςξ ηςκ ανμπμπηχζεςκ, ηοιαίκεηαζ απυ 0,80 έςξ 1,80ι. Σελίδα 23 Ππδιαηζηή ακαπανάζηαζδ ημο οδνμζοζηήιαημξ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Γεκ είκαζ ζίβμονμ πυηε αηνζαχξ πςνίζηδηακ ζζ θίικεξ, αθθά οπάνπμοκ εκδείλεζξ, απυ ακενχπζκεξ ηαηαζηεοέξ ημκηά ζηδ ζδιενζκή αηημβναιιή, υηζ ζημ πανεθευκ δ Κζηνή Ξνέζπα ανζζηυηακ ζε παιδθυηενα επίπεδα απυ ηα ζδιενζκά. Ξαναδείβιαηα απμηεθμφκημ ηαεμθζηυ ηδξ ιμκήξ ηδξ Ξακαβίαξ Ξμνθφναξ (1524) ζημ κδζί ημο Αβίμο Απζθθείμο αθθά ηαζ ηα Δνείπζα ημο Αβίμο Λζημθάμο (12oξ — 14μξ αζχκαξ) ημκηά ζηδκ Ξφθδ, πμο ηα δάπεδά ημοξ είκαζ ημκηά ή ηάης απυ ηδ ζηάειδ ηδξ θίικδξ. Νζ ακενχπζκεξ επειαάζεζξ έπμοκ επζθένεζ πμθθέξ αθθαβέξ ηαηά ηα ηεθεοηαία 70 πνυκζα. Ρδ δεηαεηία ημο 1930, ημ ζηέθμξ ημο νφαηα ημο Αβίμο Γενιακμφ ημ μπμίμ ηαηέθδβε ζηδ Κζηνή Ξνέζπα εηηνάπδηε χζηε κα εηαάθθεζ ιυκμ ζηδ Κεβάθδ Ξνέζπα. Σελίδα 24 Ρμ νέια ημο Αβίμο Γενιακμφ εηαάθθεζ ζηδ Κεβάθδ Ξνέζπα. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πηα ιέζα ηδξ δεηαεηίαξ ‗80 ηαηαζηεοάζεδηε έκα οπμηοπχδεξ ιεηαθθζηυ εονυθναβια ζηδ εέζδ «Θμφθα» (ζδιείμ έκςζδξ ηςκ δφμ θζικχκ), χζηε κα δζαηδνεί ηδ ζηάειδ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ ζε επίπεδα πμο επέηνεπακ ηδ θεζημονβία ημο ανδεοηζημφ δζηηφμο. Ρμ εονυθναβια ακαηαηαζηεοάζηδηε ηαζ εκζζπφεδηε ημ 2005 ζημ πθαίζζμ εκυξ εονςπασημφ πνμβνάιιαημξ LIFE-Φφζδ απυ ηδκ Δηαζνία Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ (ΔΞΞ). Ζ Δηαζνία ζοκέααθε ηαίνζα ηαζ ζηδκ εβηαείδνοζδ εκυξ μνεμθμβζημφ ζοζηήιαημξ δζαπείνζζδξ ηςκ οδάηςκ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ, ημ μπμίμ ζοκοπμθμβίγεζ ηζξ ημπζηέξ ανδεοηζηέξ ακάβηεξ ηαζ ηδκ πνμζηαζία ημο πενζαάθθμκημξ. Ρμ ηφνζμ ανδεοηζηυ δίηηομ ακηθεί κενυ απυ ηδ Κζηνή Ξνέζπα απυ έκα ακηθζμζηάζζμ ζημ θυθμ ημο Θαθέ ηαζ πνμιδεεφεζ ιε κενυ ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηςκ πςναθζχκ ακαημθζηά ηδξ θίικδξ. Έκα άθθμ δίηηομ ακηθεί κενυ απυ ημκ νφαηα ημο Αβίμο Γενιακμφ ιζα ηα πςνάθζα ηδξ μιχκοιδξ ημζθάδαξ ηαζ ηάπμζα αηυια πμο ανίζημκηαζ δοηζηά ημο Ιαζιμφ. Ρμ ηνίημ δίηηομ πνδζζιμπμζείημ κενυ ηδξ θίικδξ βζα ηδκ άνδεοζδ ηςκ πςναθζχκ βφνς απυ ημ πςνζυ Ξφθδ. Ρμ 1976, μ πμηαιυξ Deκμlli (Γεαυθδξ) ζηδκ Αθαακία ζοκδέεδηε ιε ημ κυηζμ άηνμ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ ιέζς ημο ηακαθζμφ Ventrok, υπμο ηαζ εβηαηαζηάεδηε έκα ακηθζμζηάζζμ. Πημπυξ αοημφ ημο ζοζηήιαημξ ήηακ ημ πεζιχκα ημ κενυ κα ηαηεοεφκεηαζ ζηδ θίικδ ηαζ ημ ηαθμηαίνζ δ νμή ημο κα ακαζηνέθεηαζ χζηε κα ανδεφεηαζ μ ηάιπμξ ηδξ Θμνοηζάξ εηηυξ Ξνέζπαξ. Αηοπχξ, ιεβάθεξ εκαπμεέζεζξ θενηχκ οθζηχκ έθναλακ βνήβμνα ημ ηακάθζ ηαζ βέιζζακ ημ νδπυ άηνμ ηδξ θίικδξ ζηδκ Αθαακία. Ρμ δζάζηδια 1986-2004 δ δζαπείνζζδ ηςκ κενχκ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ βζκυηακ απυ έκα απθυ ιεηαθθζηυ 25 εονυθναβια (ανζζηενά) ζηδ εέζδ «Θμφθα». Ρμ εονυθναβια ακαηαηαζηεοάζηδηε ηαζ εκζζπφεδηε ημ 2005 Σελίδα (δελζά) ζημ πθαίζζμ εκυξ εονςπασημφ πνμβνάιιαημξ LIFE-Φφζδ απυ ηδκ ΔΞΞ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Ρμ ακάβθοθμ ηδξ πενζμπήξ απυ ρδθά. Κε ηίηνζκδ βναιιή ζδιεζχκμκηαζ ηα ζφκμνα ηςκ ηνζχκ ηναηχκ Σελίδα πμο «ιμζνάγμκηαζ» ηζξ θίικεξ. 26 ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 1.2 Γεσινγία Πηζξ Ξνέζπεξ απακηχκηαζ παναηηδνζζηζημί βεχημπμζ πμο ακηζπνμζςπεφμοκ εκδζαθένμοζεξ ζηζβιέξ ηδξ ζζημνίαξ ηδξ Γδξ ηαζ μζ μπμίμζ είκαζ ζδιακηζημί ιάνηονεξ ηδξ ιαηνάξ ελέθζλήξ ηδξ. Ζ απμηνοπημβνάθδζδ ηςκ βεςηυπςκ ηδξ πενζμπήξ ιαξ δίκεζ πθδνμθμνίεξ βζα: Καβιαηζηέξ εηπφζεζξ πμο έβζκακ πνζκ απυ 450 εηαη. πνυκζα (π.π. πονζβεκή πεηνχιαηα ημο Ξαθαζμγςζημφ «αζχκα»). Ρδκ πανμοζία ηδξ εάθαζζαξ πνζκ απυ 5 έςξ 3 εηαη. πνυκζα ζε πενζμπέξ πμο ζήιενα είκαζ μνεζκέξ (π.π. εαθάζζζα ζγήιαηα ζηδκ πενζμπή ημο Ξολμφ). Ρζξ ηθζιαηζηέξ αθθαβέξ, υπςξ ημ ηνμπζηυ – οπμηνμπζηυ ηθίια πμο επζηναημφζε ζηδκ πενζμπή πνζκ απυ εηαημιιφνζα πνυκζα (π.π. αςλίηεξ κυηζα ημο Βνμκηενμφ). Πφβπνμκεξ θοζζηέξ δζενβαζίεξ πμο ζοκεπίγμοκ κα ελεθίζζμκηαζ ζηδκ επζθάκεζα ηδξ Γδξ, ζπεηζηά ακεπδνέαζηεξ απυ ηδκ ακενχπζκδ πανέιααζδ (π.π. «Κακζηάνζ» ζημκ Άβζμ Γενιακυ – Αζμθζηή δζάανςζδ). Ν επζζηέπηδξ ηδξ πενζμπήξ ιπμνεί εφημθα κα ακηζθδθεεί ηδκ αθθδθελάνηδζδ ηςκ δζαθυνςκ εδαθζηχκ ηφπςκ ηαζ μζημηυπςκ ιε ημ βεςθμβζηυ οπυααενυ, ηαεχξ ηαζ ημ νυθμ ημο ακενχπμο ζηδ δζαιυνθςζδ ημο ημπίμο ιέζα απυ ηδκ αθθδθεπίδναζή ημο ιε ηδ βεςθμβία ζημκ ημιέα ηδξ ηέπκδξ ηαζ ηςκ ηαηαζηεοχκ. Γζα πανάδεζβια, μ βνακίηδξ απμηεθεί ημ ηφνζμ δμιζηυ οθζηυ ηδξ πενζμπήξ ακαημθζηά ηςκ θζικχκ, εκχ ζημοξ Τανάδεξ ημ ηφνζμ δμιζηυ οθζηυ είκαζ μζ αζαεζηυθζεμζ πμο επζηναημφκ ζηδκ πενζμπή. Πημκ Άβζμ Απίθθεζμ πάθζ πνδζζιμπμζμφκηαζ μζ ζπζζηυθζεμζ ιαγί ιε αζαεζηυθζεμοξ ηαζ βνακίηεξ απυ ηδκ εονφηενδ πενζμπή. Αζαεζηυθζεμζ ζημοξ Τανάδεξ Σελίδα 27 Άβζμξ Απίθθεζμξ: (1) Ππζζηυθζεμξ, (2) Αζαεζηυθζεμξ, (3) Γνακίηδξ Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ βεςθμβζηή ζζημνία ηςκ Ξνεζπχκ θαίκεηαζ κα λεηζκά ημκ Ξαθαζμγςζηυ «αζχκα» πενί ηα 490 εηαη. πνυκζα πνζκ απυ ζήιενα. Θαηά ηδ δζάνηεζα αοηήξ ηδξ πενζυδμο (απυ 542 έςξ 251 εηαη. πνυκζα) ζε παβηυζιζα ηθίιαηα ζοκέαδζακ ζδιακηζηά βεβμκυηα υπςξ: Ζ δδιζμονβία ηδξ Ξαββαίαξ ηαζ δφμ ιεβάθςκ ςηεακχκ, ηδξ Ξακεάθαζζαξ δοηζηά ηαζ ηδξ Ρδεφμξ ζηα ακαημθζηά ηδξ. Ζ Ρδεφξ ήηακ ιζηνυηενδ ηαζ ηαηεθάιαακε ηδκ έηηαζδ ιεηαλφ ηςκ ζδιενζκχκ δπείνςκ ηδξ Αθνζηήξ ηαζ ηδξ Δοναζίαξ. Ζ ειθάκζζδ ηςκ πνχηςκ εαθάζζζςκ εδθαζηζηχκ. Ζ ηενάζηζα ακάπηολδ ηςκ θοηχκ ηαζ δ δδιζμονβία ηςκ βζβάκηζςκ δαζχκ ημο Ιζεακεναημθυνμο. Ζ εηδήθςζδ έκημκςκ ηεηημκζηχκ βεβμκυηςκ ηαζ ιαβιαηζηχκ εηπφζεςκ. Πηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ απακηχκηαζ έλζ πθμοηχκζεξ ιαβιαηζηέξ εηπφζεζξ. Νζ πέκηε πνχηεξ έβζκακ ακάιεζα ζε 490 έςξ 360 εηαη. πνυκζα πνζκ απυ ζήιενα, εκχ δ ηεθεοηαία έηποζδ ιάβιαημξ έθααε πχνα πνζκ απυ 360 έςξ 200 εηαη. πνυκζα. Γνακίηεξ πμο πνμένπμκηαζ απυ ηζξ εηπφζεζξ αοηέξ ιπμνεί μ επζζηέπηδξ κα δεζ ακαημθζηά ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Πε πμθθέξ εέζεζξ, μζ βνακίηεξ αοημί είκαζ δζαανςιέκμζ ηαζ απακηχκηαζ ζε παναηηδνζζηζηά ζηνμββοθειέκεξ ιμνθέξ. Ξνζκ απυ 245 – 175 εηαη. πνυκζα ζε ιζα ααεζά εάθαζζα, πμο πνμμδεοηζηά έηθεζκε ηαζ βζκυηακ νδπυηενδ, εκαπμηέεδηακ αζαεζηυθζεμζ ηαζ δμθμιζηζημί αζαεζηυθζεμζ πμο ειθακίγμκηαζ ζηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ. Δίκαζ ηα παθαζυηενα ζγδιαημβεκή πεηνχιαηα ακαημθζηά ηαζ κμηζμακαημθζηά ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Γζα ηδκ πενίμδμ απυ 200 – 5 εηαη. πνυκζα πνζκ απυ ζήιενα, δεκ έπεζ ανεεεί ζηδκ πενζμπή ημο Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ ειθάκζζδ βεςθμβζημφ ζπδιαηζζιμφ, πμο ζδιαίκεζ υηζ υθμ αοηυ ημ δζάζηδια ηςκ 195 εηαη. πνυκςκ δ πενζμπή ήηακ πένζμξ, ιέπνζξ υημο ήθεε δ εάθαζζα ημο Ξθεζυηαζκμο (πνζκ απυ 5,3 εηαη. πνυκζα) απυ αμνεζμδοηζηά ηαζ δοηζηά ηαζ Σελίδα 28 ηάθορε έκα ιένμξ ηςκ αζαεζηυθζεςκ ηαζ δμθμιζηχκ ηδξ πενζμπήξ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρα κευηενα ζγήιαηα πμο δδιζμφνβδζε δ εάθαζζα αοηή ειθακίγμκηαζ ηαηά ιήημξ ημο «άλμκα Ξολμφ – Βνμκηενμφ» ιε ζοκμθζηυ ιήημξ πενίπμο 10 πθι. ηαζ ιέβζζημ πθάημξ 1 πθι. Δίκαζ εαθάζζζα έςξ οθάθιονα, απμηέεδηακ πνζκ απυ 5 έςξ 1,8 εηαη. πνυκζα ζε ιζα ιζηνή επζιήηδ θεηάκδ πμο δδιζμονβήεδηε απυ νήβιαηα ιε δζεφεοκζδ αμννά – κυημο. Λυηζα ημο πςνζμφ Βνμκηενυ απακηχκηαζ ηα ηαηχηενα ιέθδ ηςκ Ξθεζμηαζκζηχκ ζγδιάηςκ, πμο είκαζ ιανβασημί αζαεζηυθζεμζ ηαζ ιάνβεξ ηζηνζκυθεοημο πνχιαημξ ιε απμθζεχιαηα, εκχ ηα ακχηενα ιέθδ ημοξ απακηχκηαζ ζηδκ πενζμπή ημο Ξολμφ ηαζ ζοκίζηακηαζ απυ ραιιίηεξ, ιανβασημφξ αζαεζηυθζεμοξ ηαζ αιιμ-ραιιμφπεξ εκζηνχζεζξ ιε απμθζεχιαηα, ηονίςξ ζε εναφζιαηα. Βςλίηεξ ιε έκημκμ ενοενυ πνχια πμο ζπδιαηίζηδηακ ηαηά ημ Ξθεζυηαζκμ ειθακίγμκηαζ ζηα κυηζα ημο πςνζμφ Βνμκηενυ ζε ηανζηζηυ έβημζθμ ιε δζεφεοκζδ αμννά – κυημο. Ζ πανμοζία ηςκ αςλζηχκ απμηεθεί έκδεζλδ υηζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ απυεεζήξ ημοξ επζηναημφζε ζηδκ πενζμπή ηνμπζηυ – οπμηνμπζηυ ηθίια ιε ζοπκέξ εκαθθαβέξ λδνχκ ηαζ οβνχκ πενζυδςκ. Δηηυξ απυ ηα πονζβεκή ηαζ ηα ζγδιαημβεκή πεηνχιαηα, μ επζζηέπηδξ έπεζ ηδκ εοηαζνία κα παναηδνήζεζ ηαζ 4 είδδ ιεηαιμνθςιέκςκ πεηνςιάηςκ, ηα μπμία ιε πνμκμθμβζηή ζεζνά (απυ ηα παθαζυηενα πνμξ ηα κευηενα) είκαζ ηα αηυθμοεα: Γνακζημβκεφζζμζ, δθζηίαξ 490 – 440 εηαη. εηχκ. Γκεφζζμζ ιε πανειαμθέξ ζπζζηυθζεςκ. Ππζζηυθζεμζ ιε πανειαμθέξ ιανιάνςκ, δθζηίαξ 440 – 416 εηαη. εηχκ. Φοθθίηεξ, δθζηίαξ 360 – 251 εηαη. εηχκ. Σελίδα 29 Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ΑΗΧΛΔ ΠΔΡΗΟΓΟΗ ΓΗΑΡΘΔΗΑ ζε εθαηνκκύξηα έηε Νθυηαζκμ 0,01 Λενγελέο 1,8 Ξθεζυηαζκμ 5,3 Κεζυηαζκμ 23 Νθζβυηαζκμ 34 Ζχηαζκμ 55 Ξαθαζυηαζκμ 65 Θξεηηδηθό 145 Ηνπξαζηθό 199 Σξηαδηθό 251 Πέξκην 299 Ιηζαλζξαθνθόξν 359 Γεβόλην 416 ηινύξην 443 Οξδνβίζην 488 Θάκβξην 542 Πξνθάκβξην 4600 Απθμπμζδιέκμξ βεςπνμκμθμβζηυξ πίκαηαξ 30 ΠΑΙΑΗΟΕΧΗΘΟ ΚΔΟΕΧΗΘΟ Παιαηνγελέο Ξθεζζηυηαζκμ Σελίδα ΘΑΗΛΟΕΧΗΘΟ Σεηαξηνγελέο Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Απθμπμζδιέκμξ βεςθμβζηυξ πάνηδξ Σελίδα 31 ηδξ Ξνέζπαξ Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Κεηά ηδκ απυζονζδ ηδξ Ξθεζμηαζκζηήξ εάθαζζαξ δ πενζμπή πένζςζε λακά. Νζ βεςθμβζηέξ δζενβαζίεξ υιςξ ζοκεπίζηδηακ ηαζ ιαξ έδςζακ ημοξ βεςθμβζημφξ ζπδιαηζζιμφξ ημο Ρεηανημβεκμφξ (πνζκ απυ 1,8 εηαη. πνυκζα έςξ ζήιενα) πμο είκαζ πμηαιμπενζαίαξ πνμέθεοζδξ ηαζ έπμοκ πμζηίθμ πάπμξ. Νζ ζπδιαηζζιμί αοημί είκαζ μζ αηυθμοεμζ: Ξθεονζηά ημνήιαηα ηαζ ηχκμζ ημνδιάηςκ, πμο έπμοκ ιεβάθδ ακάπηολδ ζηα ακαημθζηά ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Ξμηάιζεξ πνμζπχζεζξ ηαζ ακαααειίδεξ πμο ζπδιαηίγμκηαζ ηαηά ιήημξ ηςκ νειάηςκ ηαζ πεζιάννςκ ηδξ πενζμπήξ. Αθθμοαζαηέξ απμεέζεζξ. Πφβπνμκεξ εθχδεζξ απμεέζεζξ πμο ζπδιαηίγμκηαζ ζηζξ πανυπεζεξ γχκεξ ηςκ θζικχκ. πςξ είκαζ θοζζηυ, δ πμζηζθμιμνθία ημο βεςθμβζημφ οπμζηνχιαημξ επδνεάγεζ ηδ ζφκεεζδ ηςκ εδαθχκ ηαζ ηζξ ζδζυηδηέξ ημοξ ζπεηζηά ιε ηδ δζαπεναηυηδηά ημοξ απυ ημ κενυ, βεβμκυξ πμο, ιε ηδ ζεζνά ημο, επδνεάγεζ ηδξ ιμνθέξ αθάζηδζδξ ζηδκ πενζμπή. 32 Γνακζηέκζμ «ιακζηάνζ» ζιζθειέκμ απυ ηδ δνάζδ ημο ακέιμο (αζμθζηή δζάανςζδ) Σελίδα ζε ιμκμπάηζ έλς απυ ημκ Άβζμ Γενιακυ Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 1.3 Θιίκα Ρμ ηθίια ηδξ Ξνέζπαξ έπεζ εκδζάιεζα παναηηδνζζηζηά ιεηαλφ ημο Κεζμβεζαημφ ηαζ ημο Θεκηνμεονςπασημφ. Ζ φπανλδ ηςκ θζικχκ ζοιαάθθεζ ζηδ δδιζμονβία ζαθχξ δπζυηενςκ εενιμηναζζχκ ζηζξ παιδθέξ πενζμπέξ βφνς απυ ηζξ θίικεξ, υπμο δ ιέζδ εηήζζα εενιμηναζία είκαζ 11-11,5°C.Ρμ ηαθμηαίνζ επζηναηεί ζπεηζηά ήπζα λδναζία ιε ιέζδ εενιμηναζία πμο θεάκεζ ημοξ 22°C.Ν πεζιχκαξ είκαζ ανηεηά ροπνυξ ιε ιαηνμπνυκζμοξ παβεημφξ ηαζ ιέζδ εενιμηναζία βφνς ζημοξ 1-2°C. Ακ ηαζ δ ιέζδ εενιμηναζία ημο αένα ημκ πεζιχκα είκαζ ζοκήεςξ πάκς απυ ημοξ 0°C, δ Κζηνή Ξνέζπα παβχκεζ πζμ ζοπκά. Ζ πενίμδμξ ηςκ ανμπχκ ηαζ πζμκμπηχζεςκ δζανηεί ζοκήεςξ απυ ημκ Νηηχανζμ ςξ ημκ Κάζμ ηαζ ημ ιέζμ εηήζζμ φρμξ ανμπήξ είκαζ πενίπμο 665mm. Κέζεξ ιδκζαίεξ ηζιέξ εενιμηναζίαξ ηαζ ανμπυπηςζδξ ζηζξ παιδθέξ πενζμπέξ ηδξ Ξνέζπαξ: 1 3 6 9 14 20 22 20 17 12 Βνμπυπηςζδ (mm) 50 48 44 44 50 29 26 34 47 59 7 3 71 70 Ζ Κζηνή Ξνέζπα παβχκεζ ζοπκά ημ πεζιχκα. Σελίδα Θενιμηναζία (°C) Ηακ Φεα Καν Απν Κάζ Ημοκ Ημοθ Αοβ Πεπ Νηη Λμε Γεη 33 Κήκαξ Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 1.4 Κσζατθό βηνηόπσλ Νζ Ξνέζπεξ απμηεθμφκ έκα ζδιακηζηυ οβνμημπζηυ μζημζφζηδια πμο πενζθαιαάκεζ ηζξ δομ θίικεξ, ηδ Κζηνή ηαζ ηδ Κεβάθδ Ξνέζπα, ηαεχξ ηαζ ηζξ βφνς απυ αοηέξ πενζμπέξ ηαζ ζοκεέηεζ έκα ζπάκζμ ιςζασηυ αζμηυπςκ. Ξνυηεζηαζ δζεεκχξ βζα ιζα απυ ηζξ ζπμοδαζυηενεξ πενζμπέξ, δ μπμία πενζθαιαάκεζ εκδζαζηήιαηα γςηζηήξ ζδιαζίαξ βζα ηα εζδή πθςνίδαξ ηαζ πακίδαξ πμο θζθμλέκεζ. Νζ αζυημπμζ αοημί εηηείκμκηαζ ηαηά γχκεξ, λεηζκχκηαξ απυ ημ επίπεδμ ηςκ θζικχκ (ορυιεηνμ 850 ιέηνα) ηαζ ηαηαθήβμκηαξ ζηζξ ημνοθέξ ηςκ αμοκχκ (Ρνζηθάνζμ 1749 ι., Βένκμκ 2128 ι., Βανκμφκηαξ 2334 ι.). Νζ γχκεξ αοηέξ είκαζ μζ ελήξ: 1. βνυημπμξ: Πηδ γχκδ αοηή πενζθαιαάκμκηαζ μζ θίικεξ ηαζ ηα οβνά θζαάδζα. Δδχ θφμκηαζ ηαθάιζα, κμφθανα ηίηνζκα ηαζ άζπνα, ίνζδεξ ηςκ αάθηςκ (ή ηνίκμζ ηςκ κενχκ) ηαεχξ ηαζ νμβμφδζα. 2. Αβνμηζηή γχκδ: Πηδ γχκδ αοηή οπάβμκηαζ μζ βεςνβζηέξ εηηάζεζξ, ηα θζαάδζα πμνημκμιήξ βζα ηδκ ηηδκμηνμθία ηαζ ημ ανδεοηζηυ δίηηομ. Δδχ απακηχκηαζ μζ ζπάκζμζ βζα ηδκ Δθθάδα πθέμκ κάνηζζζμζ, μνπζδέεξ ηαζ ναδίηζα. 3. Δκδζάιεζδ γχκδ ιεηαλφ ηαθθζενβεζχκ ηαζ δάζμοξ: Πηδ γχκδ αοηή οπάνπμοκ ιυκμ εάικμζ. 4. Γαζζηέξ δζαπθάζεζξ: Πηδ γχκδ αοηή απακηχκηαζ μζηνοέξ, βαφνμζ, ηέδνμζ, μλζέξ, αεθακζδζέξ, έθαηα ηαζ πολμί. 5. πμαθπζημί εαικυημπμζ ηαζ οπμαθπζηά θζαάδζα: Ζ γχκδ αοηή λεηζκά πάκς απυ 16001700 ιέηνα ορυιεηνμ. 6. Αθπζηά θζαάδζα: Πηδ γχκδ αοηή, δ μπμία λεηζκά πάκς απυ ηα 1800 ιέηνα, ηονζανπμφκ Σελίδα 34 ηα ροπνμακεεηηζηά αβνςζηχδδ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Νζ ααζζημί ηφπμζ αθάζηδζδξ ηαζ δ ελάπθςζή ημοξ ζημκ Δεκζηυ Γνοιυ Ξνεζπχκ Βέααζα, μ δζαπςνζζιυξ ηαζ δ δζαδμπή ηςκ πενζαίςκ μζημζοζηδιάηςκ δεκ μνζμεεημφκηαζ ιε αηνίαεζα. Ακάθμβα ιε ημ ημπζηυ ακάβθοθμ, ηδκ ηθίζδ ημο εδάθμοξ, ημκ πνμζακαημθζζιυ ηςκ πθαβζχκ, ημ ααειυ ηδξ ακενχπζκδξ επίδναζδξ (οθμημιία, αυζηδζδ η.ά.), ηδ ζφζηαζδ ημο οπεδάθμοξ, ηδκ φπανλδ ή υπζ νευκηςκ οδάηςκ, δδιζμονβμφκηαζ δζαθμνμπμζήζεζξ ιεηαλφ ηςκ μνίςκ ηςκ αζμηυπςκ, πμο ζοιαάθθμοκ ζηδ δδιζμονβία ιζαξ ηενάζηζαξ πμζηζθυηδηαξ. Κε επίηεκηνμ ηζξ θίικεξ, μζ ηονζυηενμζ ηφπμζ αζμηυπςκ ηαζ μζημζοζηδιάηςκ πμο απακηχκηαζ ζηδκ εονφηενδ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ είκαζ μζ ελήξ: 1) βνυημπμζ (θίικεξ, ηαθαιζχκεξ, οβνά θζαάδζα), 2) Αιιχδεζξ αηηέξ, 3) Θαθθζενβμφιεκεξ εηηάζεζξ ηαζ αμζηυημπμζ, 4) Θαικχκεξ ιε πολμφξ, 5) Οέιαηα, 6) Γαζζηέξ δζαπθάζεζξ, 7) Ννεζκά θζαάδζα, Σελίδα Αξ ημοξ βκςνίζμοιε… 35 8) πμαθπζηά θζαάδζα, 9) Αθπζηά θζαάδζα. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Τγξόηνπνη: Ζ πμθοιμνθία ηςκ πνμζηαηεοηζηχκ δζαηάλεςκ ζε δζεεκέξ ηαζ εεκζηυ επίπεδμ μθείθεηαζ ζηδ ιμκαδζηή αζμπμζηζθυηδηα ηδξ πενζμπήξ ηαζ ζδζαίηενα ημο οβνμηυπμο, υπμο έκαξ απυ ημοξ ζδιακηζηυηενμοξ αζυημπμοξ είκαζ ηα οβνά θζαάδζα. Ξνυηεζηαζ βζα παναθίικζεξ πενζμπέξ ιε εθάπζζηεξ ηθίζεζξ ηαζ παιδθή οβνυθζθδ αθάζηδζδ, μζ μπμίεξ πενζμδζηά, ηάεε πνυκμ, πθδιιονίγμοκ ιε κενυ, ακάθμβα ιε ηδκ αολμιείςζδ ηδξ ζηάειδξ ηδξ θίικδξ. Ρα οβνά θζαάδζα είκαζ ηαηαθφβζμ βζα πμθθμφξ οδνυαζμοξ μνβακζζιμφξ, θεζημονβμφκ ςξ ηφνζμζ πχνμζ ακαπαναβςβήξ βζα μνζζιέκα είδδ ρανζχκ ηαζ αιθζαίςκ, εκχ είκαζ ηαζ ηυπμζ δζαηνμθήξ πμθθχκ ζπάκζςκ οδνυαζςκ πμοθζχκ. Ζ φπανλδ αοηχκ ηςκ αζμηυπςκ ζπεηίγεηαζ άιεζα ιε ημοξ ηαθαιζχκεξ πμο πενζαάθθμοκ ηδ θίικδ ηαζ πανέπμοκ ηαηαθφβζμ ηαζ ηαηάθθδθμοξ πχνμοξ βζα ημ θχθζαζια ηαζ ηδ δζαπείιαζδ ζε ιεβάθμ ανζειυ εζδχκ, πμθθά απυ ηα μπμία είκαζ απεζθμφιεκα ζε άθθεξ πενζμπέξ ημο ηυζιμο. ζμ μζ ηαθαιζχκεξ επεηηείκμκηαζ πνμξ ηδ ζηενζά ηυζμ ιεζχκμκηαζ ή 36 οπμααειίγμκηαζ ηα οβνά θζαάδζα. Σελίδα ΛΔΟΝΒΝΒΑΙΝΗ: Νζ «νοειζζηέξ» ημο ηαθαιζχκα ζηδ Κζηνή Ξνέζπα Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πηζξ υπεεξ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ ακαπηφζζμκηαζ εηηεηαιέκμζ ηαθαιζχκεξ, πμο ζπδιαηίγμκηαζ απυ αβνζμηάθαια (Phragmites australis), ζηεκυθοθθεξ ράεεξ (Typha angustifolia), ζηίνπμοξ (Scirpus lacustris) ηαζ κενυηνζκμοξ (Iris pseudacorus). Ακάιεζα ζ‘ αοηά ηα είδδ θοηνχκμοκ ηζ άθθα θζβυηενμ ημζκά υπςξ δ πθαηφθοθθδ ράεα (Typha latifolia), δ εθευπανζξ (Eleocharis lacustris), μ ηάνδλ (Carex pseudocyperus), μ ζηάποξ μ εθυαζμξ (Stachys palustris), ημ άθζζια (Alisma plantago-aquatica), μ αμφημιμξ (Butomus umbellatus), δ ηαθοζηέβδ (Calystegia sepium) η.ά. Σελίδα 37 Πηζξ υπεεξ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ ακαπηφζζμκηαζ εηηεηαιέκμζ ηαθαιζχκεξ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πηα οβνά θζαάδζα πμο πενζαάθθμοκ ηζξ θίικεξ θοηνχκμοκ δζαθμνεηζηά, θζβυηενμ οβνυθζθα θοηά, υπςξ: ιπέθθα (Belis perennis), ιζηνυθοθθδ ιέκηα (Mentha microphylla), πζθζυθοθθμ (Achillea millefolium), μζκάκεδ δ πεοηεδακυθοθθδ (Oenanthe peucedanifolia), νακμφκημοθμξ μ ένπςκ (Ranunculus repens), πμηεκηίθθα δ ένπμοζα (Potentilla reptans) η.ά. Σελίδα βνυ θζαάδζ ηαηάζπανημ ιε κάνηζζζμοξ (Narcissus poeticus) 38 ζμ μζ ηαθαιζχκεξ επεηηείκμκηαζ πνμξ ηδ ζηενζά ηυζμ ιεζχκμκηαζ ή οπμααειίγμκηαζ ηα οβνά θζαάδζα. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πε ηάπςξ πζμ ααεζά κενά θοηνχκμοκ ημ θεοηυ ηαζ ημ ηίηνζκμ κμφθανμ (Nymphaea alba ηαζ Nuphar lutae), πμο ιε ηα ιεβάθα, ζηνμββοθά θφθθα ημοξ ηαθφπημοκ ζδιακηζηέξ εηηάζεζξ ζηδκ επζθάκεζα. Αοηά ηα δφμ είδδ ζοκμδεφμκηαζ ηαζ απυ άθθα, θζβυηενμ ημζκά, υπςξ δ κεναβημφθα ημο κενμφ (Ranunculus aquatilis), ημ ιονζυθοθθμ (Myriophyllum verticilatum), ημ κοιθμεζδέξ (Nymphoides peltata), ημ κενμηάζηακμ (Trapa natans), δ μζκάκεδ (Oenanthe aquatica), μζ πμηαιμβείημκεξ (Potamogeton perfoliatus ηαζ Potamogeton natams), ημ πμθφβςκμ (Polygonum amphibium) η.ά. Λμφθανα ζηδ Κζηνή Ξνέζπα Ακκώδεηο αθηέο: Έκαξ άθθμξ παναηηδνζζηζηυξ ηφπμξ αζυημπμο είκαζ δ ιεβάθδ αιιχδδξ αηηή πμο ζπδιαηίγεηαζ ιεηαλφ ηδξ Κζηνήξ ηαζ ηδξ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ, πνμξ ηδκ πθεονά ηδξ δεφηενδξ, δ μπμία ιάθζζηα ημ ηαθμηαίνζ πνδζζιμπμζείηαζ ζακ πθαγ. Κεβάθμ ιένμξ ηδξ αηηήξ αοηήξ ηαθφπηεηαζ απυ παιδθυ πθμμηάπδηα, υπμο θοηνχκμοκ δζάθμνα πμχδδ θοηά ιε ααεζέξ νίγεξ. Σαναηηδνζζηζηά θοηά αοημφ ημο αζμηυπμο είκαζ ημ Juncus conglomeratus, Cyperus fuscus, Bidens tripatita, Silene conica, Trifolium repens, Anchusa officinalis, Σελίδα 39 Anthemis arvensis, Lotus corniculatus, Polygonum hydropiper η.ά. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Θαιιηεξγνύκελεο εθηάζεηο θαη βνζθόηνπνη: Νζ βφνς απυ ηζξ θίικεξ μιαθέξ πθαβζέξ, πμο ηάπμηε ήηακ δαζςιέκεξ, ζήιενα έπμοκ ιεηαηναπεί ζε πςνάθζα ηαζ αμζημηυπζα. πάνπμοκ υιςξ ηαζ άθθεξ ηαθθζενβήζζιεξ εηηάζεζξ, υπςξ μ ηάιπμξ ημο πςνίμο Βνμκηενυ. Κυκμ ζπμναδζηά ηαζ ζηα υνζα ηςκ πςναθζχκ αθέπμοιε μνζζιέκα ιζηνά δέκηνα ηαζ εάικμοξ υπςξ δ βημνηζζά (Pyrus spinosa), δ ηζαπμονκζά (Prunus spinosa), δ αβνζμηνζακηαθοθθζά (Rosa camina), δ ααημιμονζά (Rubus sanctus), δ αβνάιπεθδ (Clematis vitalba), μ θοηίζημξ (Humulus lupulus), ημ ηααάηζ (Populus nigra) ηαζ δζάθμνα άθθα. Θακλώλεο κε ππμνύο: Πηζξ παιδθυηενεξ πθαβζέξ ηςκ αμοκχκ, δοηζηά απυ ηδ Κζηνή Ξνέζπα, ακαπηφζζμκηαζ εαικχκεξ, υπμο ημ ηονίανπμ είδμξ είκαζ μ πολυξ (Buxus sempervirens). Ακάιεζα ζημοξ πολμφξ θοηνχκμοκ ηαζ πμθθά ιζηνυηενα θοηά, υπςξ ημ Hypericum olympicum, ημ Sedum album, δ Achillea millefolium, δ Potentilla recta, ημ Σελίδα Ξολυξ (Buxus sempervirens) 40 Anthemis arvensis η.ά. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρέκαηα: Θαηά ιήημξ ηςκ νειάηςκ πμο εηαάθθμοκ ζηζξ θίικεξ ηαζ ζηζξ βφνς μνεζκέξ πδβέξ ακαπηφζζμκηαζ θοηά πμο είκαζ ζοκδεζζιέκα κα γμοκ ημκηά ζε ηνεπμφιεκα κενά, υπςξ δ εαικχδδξ ζηζά (Salix aurita), δ βζδμσηζά (Salix coprea), ημ θεπίδζμ (Lepidium latifolium), μ νακμφκημοθμξ μ ηεθιαηχδδξ (Ranunculus paludusus), δ ζημθμοθανζά δ ζηζυθζθδ (Scrophularia umbrosa), ημ ζεκέηζμ ημ πεθζδκυ (Senecio lividus) η.ά. Σελίδα 41 Θαηά ιήημξ ηςκ νειάηςκ ακαπηφζζμκηαζ θοηά πμο είκαζ ζοκδεζζιέκα κα γμοκ ημκηά ζε ηνεπμφιεκα κενά. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Γαζηθέο δηαπιάζεηο Γάζδ ιε ηέδνα ηαζ πηεκμέθαηα Έκα ιζηνυ δάζμξ απυ πηεκμέθαηα, οπυθεζιια πακάνπαζςκ ηαζ πμθφ πζμ εηηεηαιέκςκ δαζχκ, επζγεί ζηδκ πενζμπή ημο Αβίμο Γενιακμφ, εκχ ζηα βφνς απυ ηδκ θίικδ ορχιαηα αθέπμοιε δάζδ ιε ηέδνα, υπςξ ημ αμοκμηοπάνζζζμ (Juniperus foetidissima), ημ αβνζμηοπάνζζζμ (Juniperus exelsa), ημ αμοκυηεδνμ (Juniperus communis) ηαζ ημ αβνζυηεδνμ (Juniperus oxycedrus). Σελίδα 42 Ππδθζέξ ηαζ αβνζμηοπάνζζζα ζηζξ υπεεξ ηδξ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Γάζδ μζηνοάξ ηαζ ζηοθυβαονμο Πηζξ παιδθυηενεξ πθαβίεξ ηςκ βφνς απυ ηζξ θίικεξ αμοκχκ ακαπηφζζμκηαζ θοθθμαυθα δάζδ ιε μζηνοέξ (Ostrya carpinifolia) ηαζ ζηοθυβαονμοξ (Carpinus orientalis). Ακάιεζά ημοξ θοηνχκμοκ θνάλμζ (Fraxinus ornus), δνοξ (Querqus frainetto ηαζ Querqus pubescens), ζθεκδάιζα (Acer campestre), ήιενεξ ζμναζέξ (Sorbus domestica) ηαζ πμθθά άθθα δέκηνα ηαζ εάικμζ. Κεζηηυ δάζμξ ιε ιαηεδμκζηή δνο ηαζ ηέδνα Αοηυ ημ είδμξ δάζμοξ ακαπηφζζεηαζ ζηα ορχιαηα Ληέααξ, Βνμκηενυ ηαζ Πηάθμξ. Βθέπμοιε ιεβάθα δέκηνα ηδξ ζπάκζαξ, ζπεδυκ αεζεαθμφξ, ιαηεδμκζηήξ δνουξ (Quercus trojana), ακάιεζηηα ιε αμοκμηοπάνζζζα (Juniperus foetidissima) ηαζ αβνζμηοπάνζζζα (Juniperus exelsa), ζοπκά ιεβάθδξ δθζηίαξ. Ακάιεζά ημοξ θοηνχκμοκ ζηοθυβαονμζ (Carpinus orientalis), πολμί (Buxus sempervirens), θηεθζέξ (Ulmus minor) ηαζ άθθα ιζηνυηενα θοηά, υπςξ δ Digitalis lanata, δ Campanula spatulata, ημ Dorycnium pentaphyllum η.ά. Γάζδ θοθθμαυθςκ δνοχκ Γάζδ θοθθμαυθςκ δνοχκ απακηχκηαζ πμθθά ζηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ, υπςξ δοηζηά ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ ζηα ορχιαηα Ληέααξ, Βνμκηενυ ηαζ ζημ υνμξ Ρνζηθάνζ. Ρα δάζδ αοηά ζπδιαηίγμκηαζ απυ πθαηφθοθθδ δνο (Quercus frainetto), ηζένκμ (Quercus cerris), πκμοδμαεθακζδζά (Quercus pubescens) ηαζ βνακίηζα (Quercus petraea). Ακάιεζα ζ‘ αοηά ηα δέκηνα μ επζζηέπηδξ ιπμνεί κα δεζ ηνία δζαθμνεηζηά είδδ ζθεκδάιςκ ( Acer campestre, Σελίδα 43 Acer monspessulanumηαζ Acer platanoides). Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Γάζδ μλζάξ Ζ μλζά (Fagus sylvatica) ζπδιαηίγεζ αιζβή δάζδ ζηζξ ρδθυηενεξ πθαβίεξ ηςκ αμοκχκ, ακαημθζηά ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ ηαζ ζε ορυιεηνμ ιεηαλφ 1200 ηαζ 1800 ιέηνςκ. Ρέημζα δάζδ εκημπίγμκηαζ, επίζδξ ζηδ δζαδνμιή απυ ηζξ Ξνέζπεξ πνμξ ηδ Βίβθα Ξζζμδενίμο ηαζ ηδ Φθχνζκα. Πημκ οπχνμθμ ηαζ ζηα λέθςηα αοηχκ ηςκ δαζχκ θοηνχκμοκ πμθθά ηαζ εκδζαθένμκηα ιζηνά θοηά υπςξ Primula vulgaris, Cephalanthera longifolia, Crocus pulchellus, Colchicum autumnale, Chelidonium majus,Geranium sylvaticum, Convallaria majalis, Polygonatum odoratum, Stachys sylvatica, Cephalanthera rubra, Dactylorhiza sambucina η.ά. Κεζηηά δάζδ ιε μλζέξ ηαζ πηεκμέθαηα ΒΑ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ ηαζ ακαημθζηά ημο πςνζμφ Άβζμξ Γενιακυξ, οπάνπεζ έκα ιμκαδζηυ δάζμξ πμο ζπδιαηίγεηαζ απυ ρδθυημνια δέκηνα μλζάξ, ακάιεζηηα ιε πηεκμέθαηα (Abies alba). Αοηυ ημ δάζμξ εεςνείηαζ οπυθεζιια ηςκ ανπαίςκ ιεζηηχκ δαζχκ ηςκμθυνςκ ηαζ Σελίδα 44 θοθθμαυθςκ ηδξ πενζμπήξ ηαζ, βζα ημκ εθθαδζηυ πχνμ, είκαζ ζπεδυκ ιμκαδζηυ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Οξεηλά ιηβάδηα: Πηα βφνς απυ ηζξ Ξνέζπεξ αμοκά, εηηυξ απυ δάζδ ηαζ εαικχκεξ, οπάνπμοκ βοικέξ εηηάζεζξ, θζαάδζα ηαζ λέθςηα, πμο ζοπκά δζαννέμκηαζ απυ νοάηζα ηαζ ιζηνά μνεζκά πμηάιζα. Σαναηηδνζζηζηά είκαζ ηα θζαάδζα ηδξ Βίβθαξ Ξζζμδενίμο, πμο υιςξ δεκ είκαζ ηα ιυκα. Ρέημζα θζαάδζα οπάνπμοκ, επίζδξ, ζηα ορχιαηα Φμοκημοηζέξ, Θνακζά, Γεκηνυημπμξ, Κάγζ ηαζ Ξνέαεθμξ. Αοηά ηα θζαάδζα είκαζ πναβιαηζημί αμηακζημί πανάδεζζμζ, υπμο μ επζζηέπηδξ ιπμνεί κα παναηδνήζεζ πάιπμθθα ςναία ηαζ ζπάκζα είδδ αβνζμθμφθμοδςκ, υπςξ Geum coccineum, Achillea nobilis, Acinos alpinus, Achillea coarctata, Thymus sibthorpii, Dianthus cruentus, Potentilla pindicola, Narcissus poeticus . Τπναιπηθά ιηβάδηα: Έκαξ άθθμξ ηφπμξ αζυημπμο είκαζ ηα οπμαθπζηά θζαάδζα, πμο απθχκμκηαζ ζηζξ ημνοθέξ ημο Βανκμφκηα ζε φρμξ 1700-1900 ι. ηαζ ζημ φρςια Ρνζηθανίμο ζε φρμξ 1600-1700 ι. Πε αοηά ηα θζαάδζα θοηνχκεζ έκα πθήεμξ απυ ζπάκζα πμθοεηή θοηά, πνμζανιμζιέκα κα ακηέπμοκ ζημ δοκαηυ ηνφμ ηαζ ζημ πζυκζ πμο ηα ζηεπάγεζ βζα ανηεημφξ ιήκεξ ημ πνυκμ. Σαναηηδνζζηζηά θοηά ηςκ θζααδζχκ αοηχκ είκαζ ημ αμοκυηεδνμ (Juniperus communis, Juniperus nana) ηαζ ηα Vaccinium myrtillus, Chamaecytisus hirsutus, Chamaecytisus polytrichus, Cotoneaster nebrodensis, Adenostyles alliariae, Bruckenthalia spiculifolia, Genista, Rosa pendulina, Daphne Mezereum, Rubus idaeus, Geranium sylvaticum, Lilium albanicum, Campanula glomerata, Lotus stenodon, Senecio subalpinus, Carlina acanthifolia, Carlina acaulis, Centaurea deustiformis, Senecio rupestris, Saponaria bellidifolia η.ά. Αιπηθά ιηβάδηα: Πηζξ ημνοθέξ ημο Βανκμφκηα, πάκς απυ ηα οπμαθπζηά θζαάδζα, ζε φρμξ απυ 1900ι. ςξ ηδκ ρδθυηενδ ημνοθή, Κπέθα Βυδα ή Θαθυ Λενυ (2.177ι.) απθχκμκηαζ ηα πναβιαηζηά αθπζηά θζαάδζα, υπμο μζ αηναίεξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ ηαζ μ αανφξ πεζιχκαξ ιε ηα πμθθά πζυκζα έπμοκ δζαιμνθχζεζ ακάθμβα ηαζ ηδ αθάζηδζδ. Ρα θοηά αοηχκ ηςκ πενζμπχκ είκαζ πμθοεηή, ποηκά, πνμζανιμζιέκα κα επζγμφκ ζημ δοκαηυ ηνφμ ηαζ ζηδ πζμκμηάθορδ. Κενζηά απυ ηα πμθθά παναηηδνζζηζηά θοηά ηδξ αθπζηήξ γχκδξ είκαζ ηα Arabis alpina, Aster raphanifolia, Geum coccineum, Caltha palustris, Polygala major, Arabis glabra, Saxifraga sempervirens η.ά. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα macrorhizum, Cerastium banaticum, Anthemis pindicola, Veratrum album, Cardamine 45 alpinus, Achillea atrata, Saxifraga exarata, Potentilla aurea, Gentiana punctata, Geranium ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρα πθμφζζα θζαάδζα ημο Βανκμφκηα βίκμκηαζ ημ ηαθμηαίνζ ακευηδπμζ. Ρμ μνεζκυ ηαηαθφβζμ παναηηδνζζηζηυ ηαηδθμνίζμοιε ανίζηεηαζ δζάζεθμ βζα ηδ ζε πνζκ Βίβθα Σελίδα 46 Ξζζμδενίμο. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 1.5 Bηνπνηθηιόηεηα Πηδκ Ξνέζπα οπάνπμοκ πενζζζυηενα απυ 1.500 είδδ θοηχκ, 23 είδδ ρανζχκ, 13 είδδ αιθζαίςκ, 22 είδδ ενπεηχκ, πάκς απυ 260 είδδ πμοθζχκ (164 απυ ηα μπμία θςθζάγμοκ ζηδκ πενζμπή) ηαζ 60 είδδ εδθαζηζηχκ. Ζ ιεβάθδ δθζηία ηςκ θζικχκ, ηα βεςιμνθμθμβζηά παναηηδνζζηζηά ηαζ μζ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ ζοκέααθακ ζηδκ ακάπηολδ εκδδιζηχκ ιμνθχκ γςήξ, ηαεχξ επίζδξ ηαζ εζδχκ ιε πενζμνζζιέκδ βεςβναθζηή ελάπθςζδ ζηδκ Δθθάδα ή ζηα Βαθηάκζα. Απυ ηδκ άθθδ πθεονά, δ ακενχπζκδ πανμοζία ιε ηζξ παναδμζζαηέξ ιμνθέξ βεςνβίαξ, ηηδκμηνμθίαξ ηαζ αθζείαξ πμο πναβιαημπμζμφκηαζ εδχ ηαζ εηαημκηάδεξ πνυκζα, ζοκέααθε, επίζδξ, ζηδκ ακάπηολδ ηαζ δζαηήνδζδ ηδξ πθμφζζαξ αοηήξ πθςνίδαξ ηαζ πακίδαξ. Δίκαζ πμθφ πζεακυ, δ Ξνέζπα κα απμηεθεί ηδ ιμκαδζηή πενζμπή ηδξ Δονχπδξ ιε ηέημζα πμζηζθία ιμνθχκ γςήξ ζε ηυζμ ιζηνή έηηαζδ. Σελίδα 47 Πηδκ πακίδα ηδξ πενζμπήξ ελέπμοζα εέζδ ηαηαθαιαάκμοκ ηα πμοθζά. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Υισξίδα Ζ Ξνέζπα ανίζηεηαζ ζε έκα αμηακζηυ ζηαονμδνυιζ, ιε πανμοζία ηυζμ θοηχκ ημο αμννά, υπςξ δ ζδιφδα Betula pendula, δ θεοηή εθάηδ Abies alba ηαζ ημ Asplenium septentrionale, υζμ ηαζ ημο κυημο, υπςξ δ αβνζαιοβδαθζά Prunus webbii ηαζ δ ημημνεαζεζά Pistacia terebinthus. Πδιακηζηυ εηπνυζςπμ απυ ηδκ ακαημθή απμηεθεί ημ υιμνθμ Geum coccineum, ηαζ απυ ηδ δφζδ ημ βενάκζ Geranium reflexum ηαζ ημ Hyssopus officinalis. Θεαιαηζηή είκαζ δ πανμοζία αοεζζιέκςκ οδνυαζςκ θοηχκ (π.π. πανυθοηα) ηαζ πθεοζηυθοηςκ (π.π. ηίηνζκα ηαζ άζπνα κμφθανα) ζημ ηιήια ηδξ θίικδξ υπμο εκημπίγμκηαζ ηα οβνά θζαάδζα. Δλέπμοζα ζδιαζία έπμοκ επίζδξ ηα αμοκμηοπάνζζζα ή ηέδνα ή άνηεοεμζ. Ποκήεςξ θφμκηαζ ιε εαικχδδ ιμνθή, υιςξ ζηζξ Ξνέζπεξ - ηαζ ηονίςξ ζημ ρδθυηενμ ζδιείμ ημο δνυιμο πμο εκχκεζ ηδκ Θμφθα ιε ημοξ Τανάδεξ - ηα δφμ είδδ αοηχκ ηςκ θοηχκ (Juniperus foetidissima ηαζ Juniperus excelsa) απακηχκηαζ ιε ηδκ ζδζαίηενα ζπάκζα βζα ηδκ Δονχπδ ιμνθή οπεναζςκυαζςκ δέκδνςκ. Ζ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ απμηεθεί ημ κμηζυηενμ υνζμ ελάπθςζδξ ηδξ Σελίδα 48 ζδιφδαξ (Betula pendula). Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ζμκ αθμνά ζηα ζπάκζα θοηά, δ Θεκηαφνζα ηδξ Ξνέζπαξ Centaurea prespana είκαζ εκδδιζηή ηαζ δεκ απακηάηαζ πμοεεκά αθθμφ ζημκ ηυζιμ. Θάκεζ πμθθμφξ αθαζημφξ, φρμοξ έςξ 30 - 40 εη. ηαζ έπεζ θφθθα πηενςηά. Πηδκ ημνοθή ηςκ αθαζηχκ αβαίκμοκ ιζηνά «ηεθάθζα» ιε πμθθά ζςθδκςηά ακείδζα ζε πνχια θεοηυ. Φοηνχκεζ ζηζξ πενζμπέξ Θμφθαξ, Κζηνμθίικδξ, Βνμκηενμφ, Ιαζιμφ ηαζ Αβίμο Γενιακμφ. Ακείγεζ ζημ ηέθμξ ηδξ Άκμζλδξ. Ζ Diphelypaea boissieri, έκα παναζζηζηυ θοηυ ιε πνμθονμηυηηζκα θμοθμφδζα, δεκ έπεζ ανεεεί πμοεεκά αθθμφ ζηδκ Δθθάδα ηαζ είκαζ έκα απυ ηα πζμ ζπάκζα θοηά ηδξ Δονχπδξ, βκςζηυ ιυκμ απυ δφμ ημπμεεζίεξ ζηα Βαθηάκζα. Ζ Ramonda serbica, άθθμ έκα ζπάκζμ θοηυ ηςκ Βαθηακίςκ, είκαζ ιέθμξ ηδξ ηονίςξ ηνμπζηήξ μζημβέκεζαξ ηςκ Gesneriaceae ηαζ είκαζ απμιμκςιέκμ βεςβναθζηά απυ ημοξ ημκηζκυηενμοξ ζοββεκείξ ημο. Θεςνείηαζ ιάθζζηα οπυθεζιια απυ ηδκ πθςνίδα ηδξ πενζυδμο πνζκ απυ ηδκ έκανλδ ηςκ εκαθθαβχκ παβεηςδχκ ζηδκ Δονχπδ. Σελίδα 49 Ρμ παναζζηζηυ θοηυ Diphelypaea boissieri Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πφιθςκα ιε ζημζπεία πμο παναεέηεζ μ Γν. Γεχνβζμξ Ξαοθίδδξ (1985) ζηδκ ενβαζία ημο ιε ηίηθμ «Γεςαμηακζηή Κεθέηδ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ ηςκ Ξνεζπχκ Φθςνίκδξ», ζηδκ πενζμπή ημο Δεκζημφ Γνοιμφ, δδθαδή ιέζα ζηζξ θίικεξ, ζηδκ πανυπεζα γχκδ ηαζ ζηζξ βφνς πθαβζέξ ηςκ αμοκχκ, θοηνχκμοκ ζοκμθζηά 1249 είδδ ηαζ οπμείδδ. Απυ ηα θοηά πμο πενζθαιαάκμκηαζ ζημκ εκ θυβς ηαηάθμβμ, ηα 17 είκαζ πηενζδυθοηα ηαζ ηα 1232 ζπενιαηυθοηα, ηα μπμία ακηζπνμζςπεφμκηαζ απυ 11 βοικυζπενια ηαζ ηα οπυθμζπα αββεζυζπενια, απυ ηα μπμία ηα 100 είκαζ δζημηοθήδμκα ηαζ ηα 214 ιμκμημηοθήδμκα. Ρα είδδ αοηά ηαηαηάζζμκηαζ ζε 467 βέκδ ηαζ 111 μζημβέκεζεξ. Πήιενα, εηηζιάηαζ υηζ δ πθςνίδα ηδξ Ξνέζπαξ πενζθαιαάκεζ πενζζζυηενα απυ 1.500 είδδ. Ν ανζειυξ αοηυξ εεςνείηαζ πμθφ ορδθυξ, ακ ακαθμβζζημφιε υηζ μ ζοκμθζηυξ ανζειυξ ηςκ θοηζηχκ εζδχκ ηδξ Δθθάδαξ είκαζ πενίπμο 6.000. Ζ ιαηνά πανμοζία ημο ακενχπμο ζηδκ πενζμπή αολάκεζ ημ ζοκμθζηυ ανζειυ εζδχκ πθςνίδαξ, εκχ ηάπμζα απμηεθμφκ ζδιακηζηά ζημζπεία ημο ημπίμο. Ρμ πζμ ειθακέξ είκαζ ημ θαζυθζ (Phaseolus vulgaris), ιε ηαηαβςβή απυ ηδ Λυηζα ηαζ Θεκηνζηή Αιενζηή. Ρα πεδζκά πςνάθζα ημκηά ζηζξ υπεεξ ηςκ θζικχκ πνςζημφκ ηδκ ειθάκζζδ ημοξ ζηδκ ηαθθζένβεζα ημο θαζμθζμφ. Άθθα ηαθθζενβδιέκα θοηά εζζαβιέκα απυ ημκ άκενςπμ απμηεθμφκ ημ ζζηάνζ, δ ζίηαθδ (ανίγα) ηαζ πμθθά ηανπμθυνα δέκηνα. Ξμθθά άθθα θοηά, ηα μπμία είκαζ ζοκδεδειέκα ιε ακενχπζκεξ δναζηδνζυηδηεξ, θφμκηαζ ζηζξ πανοθέξ ηςκ δνυιςκ, ζε πςνάθζα ηαζ ζηζξ άηνεξ ηςκ πςνζχκ. Ν θοηίζημξ (Humulus lupulus) είκαζ ηυζμ δζαδεδμιέκμξ ζηδκ Δονχπδ πμο είκαζ δφζημθμ κα λένμοιε ακ έπεζ εζζαπεεί ή ακ είκαζ αοηυπεμκμ είδμξ ηςκ Ξνεζπχκ. Ζ Centaurea cyanus είκαζ αηυια πμθφ ημζκή ζηα ζζηανμπχναθα ηδξ Ξνέζπαξ. Άθθα είδδ θοηνχκμοκ ημκηά ζε ακενχπζκεξ εβηαηαζηάζεζξ, υπςξ βζα πανάδεζβια ημ πεθζδυκζμ (Chelidonium majus), ημ μπμίμ θφεηαζ ζηδ αάζδ ηςκ ημίπςκ ζηα δνμιάηζα ηςκ πςνζχκ. Θάπμηε ημ ζοκέθεβακ βζα ηδκ αθαίνεζδ ηάθςκ ηαζ βζα ηδκ ακηζιεηχπζζδ ιμθφκζεςκ ημο ιαηζμφ. Πήιενα, δ ζοθθμβή εεναπεοηζηχκ θοηχκ ηαζ αμηάκςκ βζα ειπμνζημφξ ζημπμφξ απαβμνεφεηαζ πθέμκ ζημ Δεκζηυ Ξάνημ. Δίκαζ άθθςζηε βκςζηυ υηζ δζάθμνα είδδ θοηχκ ιπμνεί κα ελαθακζζημφκ υηακ ζοθθέβμκηαζ ζε ιεβάθεξ Σελίδα 50 πμζυηδηεξ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Παλίδα Πηδκ πακίδα ηδξ πενζμπήξ ελέπμοζα εέζδ ηαηαθαιαάκμοκ ηα πμοθζά. Κζα ιανιάνζκδ πθάηα ζηδ Βαζζθζηή ημο Αβίμο Απζθθείμο απεζημκίγεζ ηδκ επίεεζδ εκυξ βεναηζμφ ζε έκακ ενςδζυ. Πε ημιιάηζα εκυξ ιεηαλςημφ πνοζμΰθακημο οθάζιαημξ, ημ μπμίμ ανέεδηε ζηδ ίδζα ημπμεεζία, απεζημκίγμκηαζ αεημί ιε ηα ηεθάθζα ημοξ ακηζηνζζηά ιέζα ζε ηφηθμοξ απυ θοζζηά ιμηίαα. Θαζ αέααζα οπάνπμοκ πάκηα μζ πεθεηάκμζ – έκα ζδιακηζηυ ζημζπείμ ηδξ ζδιενζκήξ Ξνέζπαξ. Πηδ πνζζηζακζηή εζημκμβναθία, μ πεθεηάκμξ ακηζπνμζςπεφεζ ηδκ Δηηθδζία, ή ημκ ίδζμ ημκ Σνζζηυ, πμο ιεβαθχκεζ ηα ιζηνά ημο (ημοξ πζζημφξ) λενζγχκμκηαξ θηενά απυ ημ ζηήεμξ ημο ηαζ ηνέθμκηαξ ηα ιε ημ ίδζμ ημο ημ αίια. Ξένα υιςξ απυ ημ ζοιαμθζζιυ δ Ξνέζπα είκαζ ζίβμονα έκα απυ ηα ηαθφηενα ιένδ βζα ηδκ παναηήνδζδ πμοθζχκ (bird watching) ζηδκ Δονχπδ. Ακάβθοθδ ιανιάνζκδ πθάηα ζηδ Βαζζθζηή ημο Αβίμο Απζθθείμο, πμο απεζημκίγεζ ηδκ επίεεζδ εκυξ Σελίδα 51 βεναηζμφ ζε έκακ ενςδζυ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ξενζζζυηενα απυ 261 είδδ πηδκχκ έπμοκ ηαηαβναθεί απυ ηα μπμία ηα 164 ακαπανάβμκηαζ ζηδκ πενζμπή. Ν ηαθφηενμξ ιήκαξ βζα κα απμθαφζεζ ηακείξ ηδ ιεβαθφηενδ πμζηζθία πμοθζχκ ζηδκ Ξνέζπα είκαζ μ Κάζμξ, υηακ ζοκεπίγεηαζ δ ακμζλζάηζηδ ιεηακάζηεοζδ ηαζ ηα πενζζζυηενα απυ ηα ακαπαναβυιεκα πμοθζά έπμοκ ήδδ θςθζάζεζ. Κέπνζ ηα ιέζα ημο πεζιχκα δ θίζηα ιπμνεί κα ιεζςεεί ηαηά πμθφ, θυβς ηδξ εενιμηναζίαξ πμο πέθηεζ ζοπκά οπυ ημ ιδδέκ ηαζ ημο πζμκζμφ. Ρμ πνχημ ιζζυ ημο Λμειανίμο είκαζ δ ηαθφηενδ επμπή βζα κα δεζ ηακείξ ιεβάθμοξ ανζειμφξ οδνυαζςκ πμοθζχκ πνζκ απυ ηζξ ιεβάθεξ παβςκζέξ. Σελίδα 52 Ζ Ξνέζπα είκαζ έκα απυ ηα ηαθφηενα ιένδ βζα ηδκ παναηήνδζδ πμοθζχκ (bird watching) ζηδκ Δονχπδ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ Ξνέζπα είκαζ βκςζηή βζα ημκ δζεεκμφξ ζδιαζίαξ ακαπαναβυιεκμ πθδεοζιυ, 1.400 πενίπμο γεοβανζχκ, ημο ανβονμπεθεηάκμο (Pelecanus crispus), μ μπμίμξ απμηεθεί ημ 1520% ημο παβηυζιζμο πθδεοζιμφ ηαζ ηδ ιεβαθφηενδ απμζηία ημο απεζθμφιεκμο αοημφ είδμοξ ζημκ ηυζιμ. Νζ πεθεηάκμζ θςθζάγμοκ ζημ αυνεζμ άηνμ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Ανβονμπεθεηάκμοξ είκαζ εφημθμ κα δεζ ηακείξ απυ ημ Κάνηζμ ιέπνζ ημκ Νηηχανζμ. Θαηαθηάκμοκ ζηζξ θςθζέξ ημοξ κςνίηενα απυ ημοξ νμδμπεθεηάκμοξ (Pelecanus onocrotalus), πμο ακαπανάβμκηαζ δίπθα ημοξ. Νζ νμδμπεθεηάκμζ θηάκμοκ ημκ Απνίθζμ ηαζ ημ Κάζμ ιεηά απυ έκα ιαηνφ ιεηακαζηεοηζηυ ηαλίδζ απυ ηυπμοξ δζαπείιαζήξ ημοξ ζηζξ θίικεξ ηδξ Θμζθάδαξ Rift, ζηδ ακαημθζηή Αθνζηή. Σελίδα 53 Απμζηία ανβονμπεθεηάκςκ ζηδ Κζηνή Ξνέζπα Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Νζ πθδεοζιμί ημο νμδμπεθεηάκμο (500 γεοβάνζα ημ 2008) ηαζ ηδξ θαββυκαξ Phalacrocorax pygmaeus (700 γεοβάνζα ημ 2008) είκαζ ζδιακηζημί ζε εονςπασηυ επίπεδμ. Πε εεκζηυ επίπεδμ είκαζ ζδιακηζημί μζ πθδεοζιμί ημο ημνιμνάκμο, ηδξ ζηαπηυπδκαξ (Αnser rubrirostris), ημο πδκμπνίζηδ (Mergus merganser)ηαζ ημο ανβονμηζζηκζά (Egretta alba). Ζ xαθηυημηα (Plegadia falcinellus) λακαθχθζαζε ζηδκ πενζμπή ηα ηεθεοηαία πνυκζα, ιεηά απυ 35 πνυκζα. Πημ πανάνηδια Η ηδξ Νδδβίαξ 79/409 ανίζημκηαζ 81 είδδ ημο Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ ηαζ πνήγμοκ εζδζηήξ πνμζηαζίαξ, εκχ 32 απυ αοηά ακαπανάβμκηαζ ζηδκ πενζμπή. Ζ θίικδ Κεβάθδ Ξνέζπα δεκ παβχκεζ πμηέ ηαζ ζε αοηήκ δζαπεζιάγεζ ημ 20% ηαζ ημ 35% απυ ζημοθμαμοηδπηάνζα (Podiceps cristatus) ηαζ ιαονμηέθαθεξ πάπζεξ (Aythya fuligula) ακηίζημζπα, πμο δζαπεζιάγμοκ ζηδκ Δθθάδα. Θάπμζα ακαπαναβυιεκα είδδ ηδξ πενζμπήξ ανίζημκηαζ ζημ άηνμ ηδξ εονςπασηήξ ημοξ ελάπθςζδξ, υπςξ μ πδκμπνίζηδξ, δ δαζυημηα (bonasa bonasia), μ ποννμηυηζοθαξ (Monticola saxatilis), δ ααθημπμηαιίδα (Acrocephalus palustris) ηαζ μ αιπεθμονβυξ (Emberiza melanocephala). Νζ xδκμπνίζηεξ απμηεθμφκ έκακ απμιμκςιέκμ, ιάθθμκ οπμθεζιιαηζηυ πθδεοζιυ ηαζ ακαπανάβμκηαζ ζε ιζηνμφξ ανζειμφξ ζηδ Κεβάθδ Ξνέζπα. Ιεοημηζζηκζάξ (Egretta garzetta), Πηαπηυπδκεξ ζηδ Κζηνή Ξνέζπα έκα απυ ηα επηά είδδ ενςδζχκ Σελίδα 54 πμο θςθζάγμοκ ζηδκ Ξνέζπα. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ πςξ βκςνίγεζ ηάεε παναηδνδηήξ πμοθζχκ, εκδζαθένμκ δεκ πνμηαθεί ιυκμ δ πμζηζθία, δ ζπακζυηδηα ή μ ανζειυξ ηςκ πμοθζχκ. Ζ ζοιπενζθμνά ημοξ είκαζ ελίζμο ζοκανπαζηζηή. Δκηοπςζζαηυ εέαια ζηδκ Ξνέζπα απμηεθεί ημ ζοκενβαηζηυ ράνεια πεθεηάκςκ ηαζ ημνιμνάκςκ ηαζ δ απυημιδ ζηνμθή ημο δνυιμο πνμξ ημοξ Τανάδεξ πάκς απυ ηδκ Θμφθα είκαζ ημ ηαθφηενμ ιένμξ βζα κα δεζ ηακείξ αοηυ ημ εέαια ημ Κάζμ, Ημφκζμ ηαζ ζηζξ ανπέξ Ημοθίμο υηακ ηα πμοθζά αοηά ηαΐγμοκ ημοξ κεμζζμφξ. Σελίδα 55 Ποκενβαηζηυ ράνεια πεθεηάκςκ ιε ημνιμνάκμοξ Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Όζνλ αθνξά ζηελ ππόινηπε παλίδα, δ πενζμπή ελαζθαθίγεζ ορδθά απμεέιαηα ηνμθήξ, κενμφ ηαζ ηαημζηίαξ ιε απμηέθεζια κα παναηδνείηαζ ιεβάθδ πμζηζθία εζδχκ υπςξ: Αζπυκδοθα Έπμοκ ιεθεηδεεί θίβμ ηαζ ζίβμονα επζθοθάζζμοκ ιεβάθεξ εηπθήλεζξ βζα ηδκ επζζηδιμκζηή ημζκυηδηα. Απυ ηζξ πμθθέξ μιάδεξ ηα πζμ πνμθακή ηαζ εκδζαθένμκηα είκαζ ηα ανενυπμδα, ηα μπμία δζαηνίκμκηαζ βζα ηα ανενςηά πυδζα ημοξ, υπςξ ηα έκημια, μζ ανάπκεξ, μζ ζανακηαπμδανμφζεξ, ηα ιονζάπμδα, ηαζ άθθα. Ζ ιεβάθδ πμζηζθία εκδζαζηδιάηςκ πνμζθένεζ πθδεχνα εοηαζνζχκ βζα πμθθά είδδ. Ν ιέζμξ παναηδνδηήξ πζεακχξ κα παναηδνήζεζ ηα ιεβαθφηενα ηαζ πζμ εκηοπςζζαηά. Θαηά ζοκέπεζα, ηα ανζεκζηά ημθευπηενα είκαζ ηα πζμ ειθακή, ηαζ ζοπκά παναηδνμφκηαζ κα πενπαημφκ ζημ έδαθμξ ή κα ηνέθμκηαζ πάκς ζε θοηά, ζε πενζηηχιαηα γχςκ ή κεηνμφξ ζζημφξ. Δκηοπςζζαηά είκαζ ηάπμζα απυ ηα ιεβαθφηενα ζηαεάνζα, υπςξ μ εθαθμηάκεανμξ (Lucanus cervus). Ρα ανζεκζηά ημο είδμοξ ιε ηζξ ηεναημεζδείξ δαβηάκεξ παναηδνμφκηαζ ζε πηήζδ απυ ηα ηέθδ Καΐμο έςξ ημ Πεπηέιανζμ. Έκα ηαθυ ιένμξ βζα κα ηα δεζ ηακείξ είκαζ ηα δνομδάζδ δοηζηά ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Αηυιδ έκα ιεβάθμ (40 mm) ζηαεάνζ, μ «νζκυηενμξ» (Oryctes nasicornis) έπεζ παναηδνδεεί ζηα ίδζα δνομδάζδ. Νζ πνμκφιθεξ υθςκ αοηχκ ηςκ ιεβάθςκ ζηαεανζχκ δζαηνέθμκηαζ ιε ζάπζμ λφθμ ηαζ παναιέκμοκ ζημ Σελίδα Πηαεάνζ «νζκυηενμξ» (Oryctes nasicornis) 56 ζηάδζμ αοηυ βζα πμθθά πνυκζα. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Απυ ηα Γίπηενα, πμζμξ δεκ βκςνίγεζ ηα ημοκμφπζα Culicidae, ηζξ αθμβυιοβεξ Tabanidae ηαζ δζάθμνεξ ζηκίπεξ ηαζ ιοβάηζα; θα άθεμκα ημ ηαθμηαίνζ ηαζ εα πνέπεζ κα απμθεφβμκηαζ ηα ηζζιπήιαηα. Ξμθθά άθθα Γίπηενα, υπςξ ηα Chironomidae, είκαζ επίζδξ άθεμκα ηαζ μζ πνμκφιθεξ ημοξ απμηεθμφκ ηδκ ηφνζα ηνμθή ηςκ ρανζχκ. Νζ θζαεθμφθεξ ηδξ ηάλδξ Odonata είκαζ ημζκέξ ημ ηαθμηαίνζ ηαζ ζηζξ ανπέξ ημο θεζκμπχνμο. Αοηά ηα «ανπαηηζηά» έκημια απμηεθμφκ δείηηδ ηαεανμφ πενζαάθθμκημξ. Δπίζδξ άθεμκεξ ηδκ ίδζα επμπή είκαζ μζ αηνίδεξ Acrididae ηαζ Tettigoniidae πμο είκαζ ζδζαίηενα ειθακείξ πάκς απυ ημκ Άβζμ Γενιακυ ηαζ ζηδκ ημνοθή ημο Ληέααξ. Θάπμζεξ πνμκζέξ ηα είδδ Sepiana sepium ηαζ Tylopsis lilifolia είκαζ ζδζαίηενα άθεμκα. πάνπμοκ πμθθά είδδ απυ ιεκυπηενα (π.π. αθίδεξ, ηγίηγζηεξ, ανςιμφζεξ, ηθπ.) αθθά ηαζ κοπημπεηαθμφδεξ (θεπζδυπηενα) ζηδκ Ξνέζπα. Ρα Λεονυπηενα είκαζ ειθακή ζε μνζζιέκμοξ δνυιμοξ, υπςξ αοηυκ πμο ακεααίκεζ ζηδκ ημνοθή ημο Ληέααξ ηαζ έκα αλζμζδιείςημ είδμξ είκαζ μ εονςπασηυξ ιονιδημθέςκ (Euroleon nostras). Ρμ ανζεκζηυ είκαζ πμθφ υιμνθμ, εκχ μζ αδδθάβεξ πνμκφιθεξ ηνφαμκηαζ ζε αιιχδεζξ θαηημφαεξ, υπμο πζάκμοκ ιονιήβηζα ηαζ άθθα ανενυπμδα. Ξενίπμο 172 είδδ διενυαζςκ πεηαθμφδςκ έπμοκ ηαηαβναθεί ζηδκ εθθδκζηή Ξνέζπα, απυ ημ ζφκμθμ ηςκ 234 υθδξ ηδξ Δθθάδαξ. Κυκμ ηάπμζα μνεζκά ιένδ ηδξ Ομδυπδξ έπμοκ ιεβαθφηενμοξ ανζειμφξ. Νζ πθαβζέξ ημο νμοξ Βανκμφξ έπμοκ ημοξ ιεβαθφηενμοξ ανζειμφξ εζδχκ (161 είδδ), εκχ αημθμοεεί ημ νμξ Ρνζηθάνζμ (130 είδδ). Ρα υνδ Ληέααξ ηαζ Βνμκηενυ ιαγί έπμοκ 93 είδδ ηαζ αηυια ηαζ ζημ ιζηνυ κδζί ημο Αβίμο Απζθθείμο έπμοκ ηαηαβναθεί 33 είδδ. Ρα δζάθμνα είδδ έπμοκ δζαθμνεηζηέξ απαζηήζεζξ ηαζ ηαηά ζοκέπεζα δ εκηοπςζζαηή πμζηζθία πεηαθμφδςκ απμηεθεί ιέηνμ ημο πθμφημο ηςκ θοημημζκςκζχκ ηαζ ηςκ μζημηυπςκ ζηδκ Ξνέζπα. Πε ηάεε μζηυημπμ, άθθμζ πανάβμκηεξ είκαζ ζδιακηζημί βζα ηζξ πεηαθμφδεξ, υπςξ μζ εδαθζηέξ ζοκεήηεξ, ημ ορυιεηνμ, δ ημπμβναθία, δ έηεεζδ ςξ πνμξ ημκ ήθζμ, μ ααειυξ απμζηνάββζζδξ ηαζ μ ααειυξ ηδξ ηάθορδξ ιε αθάζηδζδ. θα ηα Σελίδα 57 παναπάκς ελδβμφκ ηδκ ορδθή αζμπμζηζθυηδηα ηδξ πενζμπήξ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Νζ πεηαθμφδεξ έπμοκ εκδζαθένμκηα ηφηθμ γςήξ ηαζ μζ θάζεζξ πμο πενκμφκ ςξ αοβά, ηάιπζεξ ηαζ εκήθζηα ιπμνμφκ κα απμηεθέζμοκ αηεθείςημ ενεοκδηζηυ πεδίμ. θμοξ ημοξ ιήκεξ ημο πνυκμο ιπμνείξ κα ακαηαθφρεζξ ηάηζ, ηαζ αηυια ηαζ ημ πεζιχκα κα ανεζξ αοβά, πνμκφιθεξ ηαζ εκήθζηεξ πεηαθμφδεξ πμο «ημζιμφκηαζ», ακάιεζα ζε πέηνεξ ηαζ ζε ημίπμοξ ηηζνίςκ. Αθθά δ άκμζλδ, ημ ηαθμηαίνζ ηαζ μζ ανπέξ ημο θεζκμπχνμο είκαζ μζ ηαθφηενεξ επμπέξ βζα ηδκ παναηήνδζδ εκήθζηςκ πεηαθμφδςκ εκ πηήζεζ. Ζ ηαηακυδζδ ηδξ ζοιπενζθμνάξ ημοξ ιπμνεί κα αμδεήζεζ ζημκ εκημπζζιυ ημοξ. Ακάθμβα ιε ηζξ απαζηήζεζξ ημοξ, ιπμνείξ κα ηζξ απακηήζεζξ ημκηά ζε κενυ, ζε θμοθμφδζα, ζε ιένδ πμο ηαηαθεφβμοκ βζα ηάθορδ, αηυια ηαζ ζε πενζηηχιαηα γχςκ ηαζ ρμθίιζα υπμο ακαγδημφκ άθαηα ηαζ άθθα ενεπηζηά ζοζηαηζηά. Θάπμζα είδδ πνδζζιμπμζμφκ δζάθμνα εκδζαζηήιαηα ηαζ μζ ηάιπζεξ ημοξ ηνέθμκηαζ ζε έκα εονφ θάζια θοηχκ. Άθθεξ είκαζ πμθφ επζθεηηζηέξ ηαζ ανίζημκηαζ ζε ζοβηεηνζιέκα ιζηνμεκδζαζηήιαηα ή ζοκδέμκηαζ ιε έκα ζοβηεηνζιέκμ θοηυ. Κζα βκχζδ ηςκ θοηχκ ιπμνεί κα αμδεήζεζ ζηδκ ακαγήηδζδ ηαζ ακαβκχνζζδ ηςκ εζδχκ. Ζ πνμζανιμβή ηςκ εζδχκ ζε έκα ζοβηεηνζιέκμ εκδζαίηδια είκαζ εειεθζχδεξ ζημζπείμ ηδξ θφζδξ ηαζ θοζζηά ζζπφεζ ηαζ βζα ηζξ πεηαθμφδεξ. ζμεεημφκ εζδζηέξ ηαηηζηέξ βζα κα ελαζθαθίζμοκ ηδκ επζαίςζή ημοξ. Γζα πανάδεζβια, ιπμνεί κα ακαπηφλμοκ ζηναηδβζηέξ ηαιμοθθάγ ή κα πνδζζιμπμζμφκ έκημκα πνχιαηα, ζπέδζα ηαζ ζηάζεζξ ζχιαημξ βζα κα απμεαννφκμοκ ημοξ εδνεοηέξ ηαζ κα έπμοκ ζοιαζςηζηέξ ζπέζεζξ ιε ιονιήβηζα. Θάπμζα ιονιήβηζα πνμζηαηεφμοκ ηζξ ηάιπζεξ απυ ανάπκεξ ηαζ άθθα έκημια-εδνεοηέξ, ιε ακηάθθαβια μοζίεξ πθμφζζεξ ζε ζάηπανα πμο εηηνίκμοκ μζ ηάιπζεξ. Ποβηεηνζιέκα είδδ ιεηαθένμοκ ηάιπζεξ ζηζξ θςθζέξ ημοξ ημ πεζιχκα, υπμο ζοκεπίγμοκ κα απμιογμφκ ιεθίηςια, ςξ ακηάθθαβια ζηδκ πνμζηαζία πμο πνμζθένμοκ. Ρα πενζζζυηενα απυ ηα πμθθά είδδ πεηαθμφδςκ ηδξ Ξνέζπαξ ακηζιεηςπίγμοκ πμθθμφξ ηζκδφκμοξ, θοζζημφξ ηαζ ακενςπμβεκείξ. Ακάιεζα ζηζξ θοζζηέξ απεζθέξ ζοβηαηαθέβμκηαζ δ λδναζία ηαζ δ ακμιανία, εκχ ζηζξ ακενςπμβεκείξ είκαζ δ πνήζδ γζγακζμηηυκςκ, δ οπεναυζηδζδ, δ οθμημιία, δ επέηηαζδ ηδξ βεςνβίαξ, δ ηαηαζηεοή δνυιςκ ηαζ θναβιάηςκ Σελίδα 58 ηαζ δ ζοθθμβή πεηαθμφδςκ βζα πνμζςπζηή ηαζ ειπμνζηή πνήζδ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Δοηοπχξ, δ Ξνέζπα δεκ έπεζ επδνεαζηεί απυ πμθθέξ απυ αοηέξ ηζξ απεζθέξ ιέπνζ ζήιενα ηαζ ηα ιέηνα πνμζηαζίαξ πμο έπμοκ εεζπζζηεί απυ ηδκ ΔΔ ηαζ ηδκ εθθδκζηή κμιμεεζία ιπμνμφκ κα ελαζθαθίζμοκ ηδκ φπανλδ αοηχκ ηςκ υιμνθςκ πθαζιάηςκ. Ρα ιέηνα αοηά αθμνμφκ ηδκ ημπμεέηδζδ 8 εζδχκ ζε θίζηεξ «ημζκμηζημφ εκδζαθένμκημξ» ηαζ ηδκ έηδμζδ Ξνμεδνζημφ Γζαηάβιαημξ βζα 30 είδδ. Ζ εκδιένςζδ ηαζ εοαζζεδημπμίδζδ ημο ημζκμφ απμηεθεί ζίβμονα πμθφηζιδ οπμζηήνζλδ. Ξενίπμο 172 είδδ διενυαζςκ πεηαθμφδςκ έπμοκ ηαηαβναθεί ζηδκ εθθδκζηή Ξνέζπα, επί ζοκυθμο 234 υθδξ Σελίδα 59 ηδξ Δθθάδαξ. Έκα απυ αοηά είκαζ δ πεηαθμφδα Nymphalis polychloros. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Τάνζα Ζ απμιυκςζδ ηδξ θεηάκδξ ηδξ Ξνέζπαξ έπεζ μδδβήζεζ ζηδκ ακάπηολδ ιζαξ ιμκαδζηήξ ζπεομπακίδαξ. Έπμοκ ακαβκςνζζηεί είημζζ ηνία είδδ ηαζ οπμ-είδδ ζηζξ δφμ θίικεξ, απυ ηα μπμία δεηαηνία έπμοκ εζζαπεεί εζηειιέκα ή ηαηά θάεμξ, ηονίςξ ιέζα απυ ειπθμοηζζιμφξ. Απυ ηα οπυθμζπα δέηα, ηα εκκέα είκαζ εκδδιζηά: δ ανοβμαεθμκίηζα (Cobitis meridionalis), ημ ηζζνυκζ (Alburnus belvica), δ ιπνάκα (Barbus prespensis), ημ ζημοιπμφγζ (Chondrostoma prespensis), δ ηζίια (Pelasgus prespensis), δ πθαηίηα (Rutilus prespensis), μ ηέθαθμξ (Squalius prespensis), δ πέζηνμθα ηςκ Ξνεζπχκ (Salmo peristericus) ηαζ ημ ηζζνμκάηζ (Alburnoides prespensis). Ρμ δέηαημ, ημ πέθζ (Anguilla anguilla), ειθακίγεηαζ ζηζξ θίικεξ ακ ηαζ δεκ οπάνπεζ επζθακεζαηή ζφκδεζδ ιε ηδ εάθαζζα. Δζηάγεηαζ υηζ ιεηακαζηεφεζ απυ ηδ εάθαζζα ζηδ Ιίικδ Απνίδα ηαζ ιέζς οπυβεζςκ οδάηςκ ζηδ Κεβάθδ Ξνέζπα ηαζ ζοπκά θηάκεζ ζε ιεβάθα ιεβέεδ. Ποκήεςξ ηα πέθζα επζζηνέθμοκ ζηδ εάθαζζα υηακ ςνζιάγμοκ ακαπαναβςβζηά, αθθά θαίκεηαζ υηζ ηα πέθζα ηδξ Ξνέζπαξ δεκ έπμοκ αοηή ηδ δοκαηυηδηα. Ρμ βνζαάδζ (ηοπνίκμξ, Cyprinus carpio), δ ιπνάκα, ημ ηζζνυκζ, δ πθαηίηα ηαζ Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα Δκκέα απυ ηα είημζζ ηνία είδδ ρανζχκ πμο απακηχκηαζ ζηζξ Ξνέζπεξ είκαζ εκδδιζηά. 60 ημ ζημοιπμφγζ είκαζ ηα ζδιακηζηυηενα ειπμνεφζζια αθζεφιαηα ηδξ πενζμπήξ. ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Αξ βκςνίζμοιε αοημφξ ημοξ εκκζά πνςηαβςκζζηέξ ηδξ εκδδιζηήξ ζπεομπακίδαξ… Ξέζηνμθα ηςκ Ξνεζπχκ (Salmo peristericus)____________________________________ Κέβζζημ ιήημξ: 47,5 εη. Βαειυξ απεζθήξ: ΘΗΛΓΛΔΝΛ Ζ εκδδιζηή πέζηνμθα ηςκ Ξνεζπχκ εκημπίγεηαζ ζημ πμηάιζ ημο Αβίμο Γενιακμφ ηαζ ζε άθθα ηνία πμηάιζα ηδξ ΞΓΓΚ. Γεκκάεζ ηα αοβά ηδξ ζημ πμηάιζ ημ πεζιχκα (Λμέιανζμ – Γεηέιανζμ) ηαζ πνεζάγεηαζ πμθφ ηαεανά ηαζ ηνφα κενά βζα κα επζαζχζεζ. Ν πθδεοζιυξ ηδξ ηα ηεθεοηαία πνυκζα οπμθμβίγεηαζ ζε θίβεξ πζθζάδεξ άημια, ηαζ βζ‘ αοηυ ημ θυβμ δ αθζεία ηδξ έπεζ απαβμνεοηεί απυ ημκ Ημφθζμ ημο 2009. Ακ ηαζ ιμζάγεζ ιε ηδκ ημζκή πέζηνμθα ηδξ Δονχπδξ (Salmo trutta), πνυζθαηα ακαβκςνίζηδηε ςξ λεπςνζζηυ είδμξ απμιμκςιέκμ ζηδ θεηάκδ ηςκ Ξνεζπχκ. Νζ πθδεοζιμί ημο Αβίμο Γενιακμφ είκαζ ιζηνμί, απμιμκςιέκμζ απυ ημοξ οπυθμζπμοξ πθδεοζιμφξ ηδξ ΞΓΓΚ, πμο ηάπμζμζ απυ αοημφξ ακηζιεηςπίγμοκ ηίκδοκμ ελαθάκζζδξ. Νζ πθδεοζιμί πενζμνίγμκηαζ ζηα ακχηενα ηιήιαηα ημο πμηαιμφ, υπμο ηα ακαπαναβυιεκα άημια εκαπμεέημοκ ηα αοβά ημοξ ζε ηαθά μλοβμκςιέκα κενά ζε παθζηχδδ οπμζηνχιαηα ημκ πεζιχκα. Ξμθφ ζπάκζα ηάπμζα άημια ανίζημκηαζ ζηδ θίικδ. Νζ απεζθέξ πμο ακηζιεηςπίγεζ ζήιενα δ πέζηνμθα πενζθαιαάκμοκ ηδκ οπμαάειζζδ ηςκ εκδζαζηδιάηςκ ηδξ, θυβς ηδξ αθθαβήξ ηδξ θοζζμβκςιίαξ ηςκ παναπμηάιζςκ δαζχκ ηαζ ηδξ εκηαηζηήξ αυζηδζδξ ζε παναπμηάιζμοξ αζμηυπμοξ, ημκ ηαηαηενιαηζζιυ ηςκ εκδζαζηδιάηςκ ηδξ απυ θοζζηά ή ακενςπμβεκή αίηζα, ηδκ οπμαάειζζδ ηδξ πμζυηδηαξ κενμφ ηαζ ηδκ πανάκμιδ αθζεία. Ζ παβηυζιζα ηθζιαηζηή αθθαβή ιπμνεί επίζδξ κα επδνεάζεζ ημκ ηφηθμ γςήξ ηςκ πθδεοζιχκ (ακαπαναβςβή, ακάπηολδ, ηηθ.) ιέζς ηδξ ιεηααμθήξ ημο οδνμθμβζημφ ηαεεζηχημξ εκυξ πμηαιμφ (αφλδζδ Σελίδα 61 εενιμηναζίαξ κενμφ). Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Θέθαθμξ (Squalius prespensis)________________________________________________ Κέβζζημ ιήημξ: 44 εη. Βαειυξ απεζθήξ: ΓΔΛ ΑΞΔΗΙΔΗΡΑΗ Εεζ ζε θίικεξ ηαζ πμηάιζα. Πηα δζάθμνα ζηάδζα ημο ηφηθμο γςήξ ημο ηνέθεηαζ ηονίςξ ιε πνμκφιθεξ ημοκμοπζχκ ηαζ άθθςκ εκηυιςκ, αθθά ηαζ ιε θοηά. Ρα ιεβαθφηενα ζε δθζηία ηαζ ιέβεεμξ άημια ηνέθμκηαζ ηαζ ιε ιζηνά ράνζα, βεβμκυξ πμο ηαεζζηά ημκ ηέθαθμ ημ ιμκαδζηυ ανπαηηζηυ εκδδιζηυ είδμξ ηδξ ζπεομπακίδαξ ηςκ θζικχκ. Βνίζηεηαζ ζε ζπεηζηή αθεμκία, δεκ πανμοζζάγεζ ιείςζδ ηαζ αθζεφεηαζ. Κπνάκα (Barbus prespensis)__________________________________________________ Κέβζζημ ιήημξ: 30 εη. Βαειυξ απεζθήξ: ΡΟΥΡΝ Νζ ιπνάκεξ ζοκακηχκηαζ ιυκμ ζηζξ Ξνέζπεξ ηαζ πμηαιμφξ ηδξ Ξνυηεζηαζ βζα ζε Λυηζαξ μνζζιέκμοξ Αθαακίαξ. αθζεφζζιμ, ηαζ ιάθζζηα πενζγήηδημ βζα ηδ κμζηζιζά ημο, ράνζ. Γοζηοπχξ, μζ πθδεοζιμί ημο πανμοζζάγμοκ Σελίδα 62 πηςηζηή ηάζδ ηα ηεθεοηαία πνυκζα. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πημοιπμφγζ (Chondrostoma prespensis)_________________________________________ Κέβζζημ ιήημξ: 30 εη. Βαειυξ απεζθήξ: ΡΟΥΡΝ Ρμ ζημοιπμφγζ έπεζ δζάνηεζα γςήξ πέκηε πνυκζα ηαζ ακαπανάβεηαζ βζα πνχηδ θμνά ηαηά ημ δεφηενμ πνυκμ ηδξ γςήξ ημο, απυ ηα ηέθδ Απνζθίμο ιέπνζ ηα ηέθδ Καΐμο. Ρνέθεηαζ ιε ιζηνμφξ θοηζημφξ μνβακζζιμφξ, ιε θοηά ηαζ ιε αζπυκδοθα. Ρμ ζημοιπμφγζ αθζεφεηαζ αθθά δεκ ανίζηεηαζ ζε αθεμκία ηαζ πανμοζζάγεζ εθαθνά ιείςζδ ζηδ Κεβάθδ Ξνέζπα. Ξθαηίηα (Rutilus prespensis)__________________________________________________ Κέβζζημ ιήημξ: 23 εη. Βαειυξ απεζθήξ: ΡΟΥΡΝ Ζ πθαηίηα είκαζ είδμξ ζπεδυκ παιθάβμ ηαζ γεζ ηονίςξ ζηδκ παναθίικζα γχκδ, υπμο ακαπανάβεηαζ ζε νδπά κενά ιε οδνυαζα θοηά. Φαίκεηαζ υηζ μ πθδεοζιυξ ηδξ παναιέκεζ ζηαεενυξ ηαζ ζηζξ δφμ θίικεξ, εκχ απμηεθεί ζδιακηζηή ηνμθή Σελίδα 63 βζα ηα ρανμθάβα πμοθζά αθθά υπζ βζα ημκ άκενςπμ, βζ‘ αοηυ ηαζ δεκ αθζεφεηαζ εκηαηζηά. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρζζνυκζ (Alburnus belvica)____________________________________________________ Κέβζζημ ιήημξ: 19 εη. Βαειυξ απεζθήξ: ΡΟΥΡΝ Ρμ ηζζνυκζ γεζ ζε ημπάδζα, ηονίςξ ζηα ακμζηηά ηαζ ηνέθεηαζ ηαηελμπήκ ιε πθαβηηυκ. ααζζηυηενδ Απμηεθεί ηνμθή ηδ ημο ανβονμπεθεηάκμο ηαζ άθθςκ ρανμθάβςκ πμοθζχκ, εκχ είκαζ απυ ηα ζδιακηζηυηενα αθζεφιαηα ηδξ πενζμπήξ. Ακ ηαζ δέπεηαζ πίεζδ απυ ηα ρανμθάβα πμοθζά ηαζ ημκ άκενςπμ, μ πθδεοζιυξ ημο πανμοζζάγεζ αολδηζηή ηάζδ ζηδ Κζηνή Ξνέζπα ηαζ ζηαεενυηδηα ζηδ Κεβάθδ Ξνέζπα. Ρζζνμκάηζ (Alburnoides prespensis)_____________________________________________ Κέβζζημ ιήημξ: 13 εη. Βαειυξ απεζθήξ: ΡΟΥΡΝ Ρμ ηζζνμκάηζ γεζ ζηα νδπά ηδξ παναθίικζαξ γχκδξ ηςκ Ξνεζπχκ. Δίκαζ θζευθζθμ, ακαπανάβεηαζ δδθαδή ζε παθζηχδδ ηαζ πεηνχδδ οπμζηνχιαηα ηαηά ημοξ ιήκεξ Κάζμ ηαζ Ημφκζμ. Γεκ είκαζ αθζεφζζιμ είδμξ, εκχ μ Σελίδα 64 πθδεοζιυξ ημο πανμοζζάγεζ ιείςζδ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Βνοβμαεθμκίηζα (Cobitis meridionalis)__________________________________________ Κέβζζημ ιήημξ: 11 εη. Βαειυξ απεζθήξ: ΡΟΥΡΝ Εεζ ιυκμ έκα έημξ ηαζ ακαπηφζζεηαζ πμθφ βνήβμνα. Δίκαζ θοηυθζθμ, ακαπανάβεηαζ δδθαδή ζε νδπέξ πενζμπέξ ιε θοηά, απυ ημκ Απνίθζμ ιέπνζ ημ Κάζμ, ηαζ ςμημηεί πζεακυκ πμθθέξ θμνέξ. Δζηάγεηαζ υηζ ηνέθεηαζ ιε αεκεζημφξ μνβακζζιμφξ ηαζ μνβακζηή φθδ ζε απμζφκεεζδ. Γεκ αθζεφεηαζ. Ρζίια (Pelasgus prespensis)__________________________________________________ Κέβζζημ ιήημξ: 6 εη. Βαειυξ απεζθήξ: ΡΟΥΡΝ Ρμ ιζηνυηενμ ράνζ ηςκ θζικχκ. Εεζ ηαζ ακαπανάβεηαζ ζηα νδπά κενά ηςκ θζικχκ ιε (θοηυθζθμ). άθεμκδ Ρνέθεηαζ αθάζηδζδ ηονίςξ ιε Σελίδα 65 πνμκφιθεξ ημοκμοπζχκ. Έπεζ εηηεηαιέκδ πενίμδμ ςμημηίαξ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Αιθίαζα Ποκακηχκηαζ 13 εζδή αιθζαίςκ ανζειυξ, μ υπμζμξ απμηεθεί ημ ¼ μθμηθήνμο ημο εθθαδζημφ πχνμο πνάβια πμο ζδιαίκεζ υηζ μ ανζειυξ εεςνείηαζ ορδθυξ βζα ηα εθθδκζηά, αθθά ηαζ ηα εονςπασηά επίπεδα. Ρμ πζμ ζοκδεζζιέκμ είδμξ είκαζ μ ημζκυξ αάηναπμξ (Pelophylax kurtmuelleri), μ μπμίμξ ζοκήεςξ ανίζηεηαζ ζε οβνέξ πενζμπέξ ημκηά ζηδ θίικδ, ζοπκά ιαγί ιε ημκ πδδμαάηναπμ (Rana dalmatina), ημκ πδδμαάηδ (Pelobates syriacus), ηδ ιπνάζηα (Bufo bufo) ή ημκ πναζζκυθνοκμ (Pseudepidalea viridis). Ν ημζκυξ ηνίηςκαξ (Lissotriton vulgaris) ειθακίγεηαζ πζμ ζοπκά ηδκ άκμζλδ, μπμοδήπμηε έπεζ ζηάζζιμ κενυ ηαζ ζοπκά ζοκμδεφεηαζ απυ ημ ιεβαθφηενμ ζηαθζηυ ηνίηςκα (Triturus carnifex macedonicus). Ζ ζαθαιάκδνα (Salamandra salamandra), μ βναζημαάηναπμξ (Rana graeca) ηαζ δ ηζηνζκμιπμιπίκα (Bompina variegata) ζοπκάγμοκ ζηζξ άηνεξ ηνεπμφιεκμο κενμφ ή πδβχκ ζηα αμοκά. Σελίδα 66 Γναζημαάηναπμξ (Rana graeca) Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Δνπεηά Πηδκ πενζμπή ηδξ ιζηνήξ Ξνέζπαξ έπμοκ ηαηαβνάθεζ 22 εζδή ενπεηχκ εη ηςκ μπμίςκ ηα 4 είκαζ πεθςκχκ ηα 9 θζδζχκ ηαζ ηα αθθά 9 ζαονχκ. θα αοηά ηα εζδή είκαζ ηεκηνμεονςπασημφ ηφπμο ηαζ ιενζηά ιε ιεζμβεζαηή ηαηακμιή. Ζ Ξνέζπα απμηεθεί ημ κμηζυηενμ ζδιείμ ηδξ βεςβναθζηήξ ηαηακμιήξ ζηδκ Δονχπδ βζα δφμ είδδ ενπεηχκ αυνεζαξ ελάπθςζδξ, ημο αζηνίηδ ηςκ αμοκχκ (Vipera berus) ηαζ ηδξ αιιυζαοναξ (Lacerta agilis), εκχ δ ζαφνα ηδξ Ομφιεθδξ (Algyroides nigropunctatus) είκαζ εκδδιζηυ είδμξ ηδξ Γοηζηήξ Βαθηακζηήξ. Νζ πζμ ημζκέξ ζαφνεξ είκαζ δ ημζπυζαονα (Podacris murallis) ηαζ ημ ζζθζαμφηζ (ή πνοζμθοθθίδα, Podacris erhadii), αθθά δεκ είκαζ ζπάκζεξ ηαζ μζ ιεβαθφηενεξ πναζζκυζαονεξ (Lacerta viridis) ηαζ ηνακυζαονεξ (Lacerta trilineata). Ιζβυηενμ ημζκή είκαζ δ ηενηονασηή ζαφνα (Algyroides nigropunctatus) ημκηά ζημ πςνζυ Τανάδεξ. Ρμ ιμκαδζηυ είδμξ πεθχκαξ, δ ιεζμβεζαηή πεθχκα Eurotestudo hermanni, ζοπκά ειθακίγεηαζ ζε ιμκμπάηζα ηαζ δνυιμοξ. Ρμ πζμ ημζκυ θίδζ είκαζ ημ θζικυθζδμ Natrix tessellate πμο ανίζηεηαζ ζοκήεςξ ιέζα ή ημκηά ζε κενυ, υπμο ηνέθεηαζ ιε ράνζα ηαζ αιθίαζα. Άθθα ζπεηζηά ημζκά θίδζα είκαζ ημ βζαηνυθζδμ (Zamenis longissimus) ηαζ δ δεκηνμβαθζά (Hierophis gemonensis), δ μπμία ζοπκάγεζ ζε αναζέξ εαικχδεζξ πενζμπέξ ηαζ ζοβηεηνζιέκα πάκς ζε πνμζήθζα εδάθδ, αναπχδδ ιένδ ηαζ άηνα δνυιςκ. Ηδζαίηενα πνμζεηηζηυξ πνέπεζ ηακείξ κα είκαζ ιε ηδκ μπζά (Vipera ammodytes). Ρμ άθθμ δδθδηδνζχδεξ θίδζ ηδξ πενζμπήξ είκαζ μ αζηνίηδξ (Vipera berus), πμο ανίζηεηαζ εδχ ζημ κμηζυηενμ άηνμ ηδξ εονςπασηήξ ημο ελάπθςζδξ ηαζ Νζ ανζεκζηέξ πναζζκυζαονεξ λεπςνίγμοκ απυ ημ έκημκμ Σελίδα ιπθε πνχια ζημ θαζιυ. 67 πενζμνίγεηαζ ζε ιεβαθφηενα ορυιεηνα πάκς απυ ημκ Άβζμ Γενιακυ. Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Θδθαζηζηά Ζ Ξνέζπα είκαζ απυ ηα θίβα ιένδ ηδξ Δονχπδξ υπμο επζαζχκμοκ αηυιδ μ θφημξ (Canis lupus) ηαζ δ ανημφδα (Ursus arctos). Θακέκα απυ αοηά δεκ παναηδνείηαζ ζοπκά, αθθά δεκ είκαζ ηαζ ζπάκζα. θμζ υζμζ γμοκ ζηδκ Ξνέζπα έπμοκ ηάπμζα ζπεηζηή ζζημνία κα δζδβδεμφκ. Ρμ πζμ πζεακυ είκαζ κα παναηδνήζεζ ηακείξ εκδείλεζξ πανμοζίαξ ημοξ, υπςξ παηδιαζζέξ ζηδ θάζπδ ή πενζηηχιαηα. Άθθμ έκα ζδιακηζηυ εδθαζηζηυ είκαζ δ αίδνα (Lutra lutra). Βίδνεξ ιπμνεί κα δεζ ηακείξ μπμοδήπμηε βφνς απυ ηδ θίικδ Κζηνή Ξνέζπα, αθθά ημ ηαθφηενμ ιένμξ είκαζ απυ ημ θυθμ ηδξ Θνίκαξ δίπθα ζηδκ πθςηή βέθονα. Ζ αβνζυβαηα (Felis silvestris) είκαζ ζπεηζηά ημζκή αθθά πμθφ επζθοθαηηζηή ηαζ παναηδνείηαζ ζοπκά ζημ δνυιμ ακάιεζα ζηζξ δφμ θίικεξ. Ν αζαυξ (Meles meles) είκαζ εονφηαηα δζαδεδμιέκμξ ζηα παιδθυηενα ορυιεηνα ηδξ ημζθάδαξ, υπμο ζηάαεζ θαβμφιζα ζε ιαθαηυ πχια ή άιιμ. Ρμ πεηνμημφκααμ (Martes foina) είκαζ ημζκυ αηυια ηαζ ημκηά ζηα πςνζά, υπμο επζηίεεηαζ ζε ηυηεξ. Γζα ημ δαζμιοςλυ (Glis glis) ηαζ ημ ζηίμονμ (Sciurus vulgaris) πνέπεζ κα ράλεζ ηακείξ ζηα ηθαδζά ηςκ θοθθμαυθςκ δέκηνςκ, εκχ μζ ηανοδζέξ πνμζεθηφμοκ ηαζ ηα δφμ είδδ ημ θεζκυπςνμ. Άθθα εδθαζηζηά, υπςξ μ αβνζυπμζνμξ (Sus scrofa), δ κοθίηζα (Mustela nivalis), μ αμοκμιομλυξ (Muscardinus avellanarius), ηαζ μ ζηακηγυπμζνμξ (Erinaceus concolor) ιπμνμφκ επίζδξ κα παναηδνδεμφκ ζηδκ πενζμπή. Απυ ημ 2007 έπμοκ ιεθεηδεεί ηαζ μζ κοπηενίδεξ ηδξ πενζμπήξ ηαζ έπμοκ ηαηαβναθεί είημζζ ηέζζενα είδδ ηονίςξ ημκηά ζημ Ιαζιυ ηαζ ημκ Άβζμ Γενιακυ. Ποκμθζηά, απυ ηα 60 ηαηαβεβναιιέκα εζδή εδθαζηζηχκ ηα 23 εζδή πνμζηαηεφμκηαζ είηε απυ δζεεκείξ είηε απυ εονςπασηέξ ζοκεήηεξ, εκχ αθθά 15 πνμζηαηεφμκηαζ απυ ηδκ εθθδκζηή κμιμεεζία. Ζ Ξνέζπα είκαζ απυ ηα θίβα ιένδ ηδξ Δονχπδξ υπμο επζαζχκμοκ αηυιδ μζ ανημφδεξ. Γεκ παναηδνμφκηαζ κα ζοκακηήζεζ ηακείξ εκδείλεζξ πανμοζίαξ ημοξ, υπςξ Σελίδα παηδιαζζέξ ζηδ θάζπδ. 68 ζοπκά, αθθά δεκ είκαζ ηαζ ζπάκζεξ. Ρμ πζμ πζεακυ είκαζ Ζ ΦΠΖ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Κεφάλαιο 2 Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΠΑΡΟΤΙΑ ΣΙ ΠΡΕΠΕ 2.1 Η ιςτορία του τόπου 2.2 Θρθςκευτικά μνθμεία 2.3 Ζκιμα και πολιτιςτικι ηωι 2.4 Χωριά και οικιςμοί Σελίδα 69 2.5 Αςχολίεσ των κατοίκων Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 2. Ζ ΑΛΘΡΧΠΗΛΖ ΠΑΡΟΤΗΑ ΣΗ ΠΡΔΠΔ 2.1 Ζ ηζηνξία ηνπ ηόπνπ Ν άκενςπμξ απυ ηα πνμσζημνζηά πνυκζα είπε ακαπηφλεζ ιζα ζδζαίηενδ ζπέζδ ιε ημ θοζζηυ πενζαάθθμκ ηςκ Ξνεζπχκ. Απυ εονήιαηα ζε ζπήθαζμ ημκηά ζημ πςνζυ Ρνέκζ ζηδκ Αθαακία επζαεααζχκεηαζ δ ηαημίηδζδ ηδξ πενζμπήξ ήδδ απυ ηδκ κεμθζεζηή πενίμδμ (6000 π.Σ.). Νζ πνχημζ υιςξ μζηζζιμί θαίκεηαζ υηζ δδιζμονβήεδηακ απυ κμιάδεξ ηαηά ηδκ φζηενδ επμπή ημο παθημφ (1600 – 1050 π.Σ.) ζηδκ ακαημθζηή πθεονά ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ (πενζμπέξ Νλοάξ ηαζ Κζηνμθίικδξ). Ζ επζαίςζδ ηςκ ηαημίηςκ ζηδνζγυηακ ζηδ βεςνβία, ηδκ ηηδκμηνμθία, ημ ηοκήβζ ηαζ ηδκ αθζεία, εκχ δ ηαημίηδζδ θαίκεηαζ υηζ αολάκεηαζ ζηδκ επμπή ημο ζζδήνμο. Θαηά ηδκ πενίμδμ ηςκ ανπασηχκ πνυκςκ (8μξ – 6μξ αζχκαξ π.Σ.) δ πενζμπή θαίκεηαζ υηζ ηαημζηήεδηε απυ ημοξ Βνφβεξ, ζοββεκείξ ηςκ Θναηχκ, απυ ημοξ μπμίμοξ μζ θίικεξ πήνακ ημ υκμια Βνοβδίδεξ. Πφιθςκα ιε ζζημνζηέξ πδβέξ (Ζνυδμημξ Θ', 137, Θμοηοδίδδξ 4, 124 128), ζημ δεφηενμ ιζζυ ημο 5μο αζχκα π.Σ. δ ζζπονυηενδ θοθή ηδξ πενζμπήξ ήηακ μζ Ιοβηδζηέξ, ιε έκα ααζζθζηυ μίημ πμο ηαηαβυηακ απυ ηδκ Θυνζκεμ ηαζ είπε εειεθζςηή ημκ Ανναααίμ (450 π.Σ.). Κ' αοηυκ ημκ ααζζθζά πμθέιδζε ημ 423 π.Σ. μ Καηεδυκαξ ααζζθζάξ Ξενδίηηαξ ηαζ μ Ππανηζάηδξ Βναζίδαξ. Ρμκ 4μαζχκα π.Σ. δ εονφηενδ πενζμπή ηδξ Άκς Καηεδμκία ήηακ ηαημζηδιέκδ απυ εθθδκζηά θφθα, μνβακςιέκα ςξ ηδκ φζηενδ ανπαζυηδηα ζε έεκδ ιε αβνμηζηή μζημκμιία, ιζηνμφξ μζηζζιμφξ ηαζ θίβα αζηζηά ηέκηνα. Πφιθςκα ιε ημκ βεςβνάθμ Πηνάαςκα, ηα έεκδ αοηά έβζκακ «λφιιαπα ηαζ επήημα» ηςκ Καηεδυκςκ ααζζθέςκ, χζπμο μ Φίθζππμξ Β', ιεηά ηδ κζηδθυνα εηζηναηεία ημο εκακηίμκ ηςκ Ηθθονζχκ, ημ 358 π.Σ., ηα εκζςιάηςζε ζημ ηνάημξ ημο. Κάθζζηα, βζα ηδκ ηαθφηενδ πνμζηαζία ηςκ ζοκυνςκ ηαζ ηδκ εκμπμίδζδ ηςκ Σελίδα πνέπεζ κα δδιζμονβήεδηακ ηαζ μζ πνχηεξ μνβακςιέκεξ μζηζζηζηέξ ιμκάδεξ. 70 θοθεηζηχκ μιάδςκ, ιεημίηδζε ζηδκ πενζμπή πθδεοζιυ απυ ηδκ Θάης Καηεδμκία. Ρυηε Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πημ κδζί ημο Αβίμο Απζθθείμο ειθακίγμκηαζ επζβναθέξ απυ ηδκ Δθθδκζζηζηή επμπή ηζ ακαθένμκηαζ ζε ηάπμζμκ Ημφθζμ Θνίζπμ ηαζ ζηδκ πυθδ Ιφηα, δ μπμία θαίκεηαζ κα άηιαζε βζα 500 πενίπμο πνυκζα ιέπνζ ηα ηέθδ ηδξ Οςιασηήξ επμπήξ. Απυ ημ 148 π.Σ. δ Ξνέζπα ήηακ ιένμξ ηδξ Οςιασηήξ Δπανπίαξ ηδξ Άκς Καηεδμκίαξ. Νζ ημκηζκυηενεξ πυθεζξ ήηακ δ Ιφπκζδμξ (Απνίδα) ηαζ δ Ζνάηθεζα Ιοβηδζηίξ (Κμκαζηήνζ-Bitola) ζηα αυνεζα, πάκς ζηδκ Δβκαηία Νδυ. Κεηά ηδκ πηχζδ ηδξ Γοηζηήξ Οςιασηήξ αοημηναημνίαξ, ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ Βογακηζκήξ πενζυδμο επζηνάηδζε αζηάεεζα βζα εηαημκηάδεξ πνυκζα. πήνλακ ιεβάθεξ ιεηαηζκήζεζξ ζθααζηχκ θφθςκ ζηδκ πενζμπή ιέπνζ ηδκ εβηαηάζηαζδ ημο αμφθβανμο ηζάνμο Παιμοήθ ημκ 10μαζχκα. Ν Παιμοήθ δβήεδηε ιζαξ επζηοπδιέκδξ ελέβενζδξ ηαηά ηδξ Βογακηζκήξ αοημηναημνίαξ ηαζ έηακε ημκ Άβζμ Απίθθεζμ ηδκ πνχηδ έδνα ημο ααζζθείμο ημο. ίδνοζε ηδ Βαζζθζηή ημο Αβίμο Απζθθείμο, υπμο εκαπυεεζε ηα θείρακα ημο Αβίμο, ηα μπμία ιεηέθενε απυ ηδ Ιάνζζα υηακ ηδκ ηαηέηηδζε ημ 983 ι.Σ. Πηα εδάθδ αοηά έζηνερε ηδκ πνμζμπή ημο μ αογακηζκυξ αοημηνάημναξ Βαζίθεζμξ Β' (μ Βμοθβανμηηυκμξ), ηαηά ηδκ ηεθεοηαία θάζδ (1015-1018) ηςκ ζηναηζςηζηχκ ημο επζπεζνήζεςκ εκακηίμκ ηςκ Βμοθβάνςκ. Έηζζ, ιεηά ηδκ ηαηάθδρδ ηςκ Κμβθεκχκ, ζηα 1015, μ Βαζίθεζμξ Β' ηζκήεδηε ιέζα απυ ηζξ πενζμπέξ ημο Νζηνμαμφ (ζδιενζκήξ Άνκζζζαξ), ημο Πςζημφ ηαζ ηδξ Ξεθαβμκίαξ ιέπνζ ηδκ Απνίδα. Ρμκ επυιεκμ πνυκμ, ελμνιχκηαξ απυ ηδκ Έδεζζα, δζήθεε ημκ Νζηνμαυ ηαζ, αημθμφεςξ, πνμπχνδζε πνμξ ημκ Κμθοζηυ, ημκ μπμίμ ηαηέθααε, βζα κα ηαηαθήλεζ ζημ θνμφνζμ ηδξ Πέηζκαξ, ημ μπμίμ εηπυνεδζε ηαζ πονπυθδζε, επζηνέπμκηαξ ζημοξ ηαημίημοξ κα ανπάλμοκ ημκ ζίημ πμο θφθαβακ εηεί μζ Βμφθβανμζ. Κεηά ηδκ ηαηάθδρδ ηςκ Πημπίςκ ηαζ ηδξ Απνίδαξ, ζηα 1018, μ Βαζίθεζμξ ηαηεοεφκεδηε πνμξ ηδκ Ξνέζπα, υπμο πνμξ εδναίςζδ ηδξ αογακηζκήξ πανμοζίαξ, έηηζζε δφμ ηάζηνα, ηδ Βαζζθίδα ηαζ ημ Θςζηάκηζμ. Ζ εέζδ ημο πνχημο ηάζηνμο, ζημ μπμίμ μ αοημηνάημναξ έδςζε ημ υκμιά ημο, δεκ έπεζ ηαοηζζηεί ιέπνζ ζήιενα. Ξζεακμθμβείηαζ υηζ δ Σελίδα ημο Βαζζθείμο απυ ηδκ Απνίδα, δζά ιέζμο ημο μνεζκμφ υβημο ηδξ Γηαθίηζζηζα. 71 Βαζζθίδα πηίζηδηε ζε ηάπμζμ απυ ηα ορχιαηα δοηζηά ηςκ Ξνεζπχκ, ζημ ηέθμξ ηδξ πμνείαξ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρμ δεφηενμ ηάζηνμ, ημ Θςκζηάκηζμ, πμο έθενε ημ υκμια ημο αογακηζκμφ ζοιααζζθέα Θςκζηακηίκμο, πηίζηδηε ζημ ΛΑ άηνμ ηδξ ζδιενζκήξ κδζίδαξ ημο Αβίμο Απίθθεζμο ζηδ Κζηνή Ξνέζπα. Πφιθςκα ιε ηα ανπαζμθμβζηά ηαηάθμζπα, πνυηεζηαζ βζα μπφνςζδ απυ ηείπμξ ιε εθθεζρμεζδή πενίιεηνμ, πμο ζημ ΛΓ άηνμ εκζζπφεηαζ απυ έκα πφνβμ. Πημ ηέκηνμ ημο ηάζηνμο, ζημ ορδθυηενμ ζδιείμ, εκημπίζηδηακ ηα ίπκδ ιμκυπςνμο λοθυζηεβμο καμφ. Ζ εζνήκδ πμο απμηαηέζηδζε μ Βαζίθεζμξ Β' ζηδκ πενζμπή δζαηανάπηδηε δφμ δεηαεηίεξ ανβυηενα, ζηα 1040-1041, απυ ηδκ ελέβενζδ ημο Ξέηνμο Γεθεάκμο, μ μπμίμξ ειθακίζηδηε ςξ εββμκυξ ημο Παιμοήθ. Πηα 1040 αοημακαηδνφπηδηε ααζζθζάξ ηςκ Βμοθβάνςκ ηαζ επέηοπε κα πνμζεηαζνζζηεί ημκ ακερζυ ημο Παιμοήθ, ημκ Αθμοζζάκμ, αογακηζκυ παηνίηζμ ηαζ ζηναηδβυ Θεμδμζζμφπμθδξ. Έπμκηαξ μνιδηήνζμ ημκ Νζηνμαυ, μ Γεθεάκμξ ιε ημκ Αθμοζζάκμ ηαηέθααακ ηδκ Ξνέζπα. Πφκημια επήθεε νήλδ ιεηαλφ ηςκ δφμ επακαζηαηχκ, ιε απμηέθεζια μ Αθμοζζάκμξ κα ηοθθχζεζ ημκ Γεθεάκμ ηαζ κα ακαθάαεζ ηδκ ανπδβία ηδξ ελέβενζδξ, βζα κα οπμηαπηεί υιςξ πμθφ ζφκημια ζημκ αογακηζκυ αοημηνάημνα, δεπυιεκμξ ημ αλίςια ημο ιαβίζηνμο. Αημθμφεδζε πενίμδμξ ηνζάκηα πνυκςκ δνειίαξ, βζα κα ακαζηαηςεεί ηαζ πάθζ δ πενζμπή απυ ιία αηυιδ αμοθβανζηή ελέβενζδ, ημ 1072, αοηήκ ηδ θμνά οπυ ημκ Θςκζηακηίκμ Κπμκηίκ. πςξ δ πνμδβμφιεκδ, ηαζ αοηή δ ελέβενζδ έζαδζε ζφκημια ιε ηδκ επέιααζδ ηςκ αογακηζκχκ δοκάιεςκ. Γέηα πνυκζα ανβυηενα, ιεβάθμ ηιήια ηδξ Γοηζηήξ Καηεδμκίαξ ηαηαθήθηδηε απυ ημοξ Λμνιακδμφξ. Ρυηε ηαηαζηνάθδηε ημ ηάζηνμ Θςκζηάκηζμ ηαζ μ μζηζζιυξ βφνς απ' αοηυ. Νζ Λμνιακδμί θεδθάηδζακ ηαζ ημκ καυ ημο Αβίμο Απίθθεζμο, πνμηαθχκηαξ ζδιακηζηέξ γδιζέξ ζημ ηηίζια. Ν εάκαημξ ημο δβειυκα ηςκ Λμνιακδχκ Σελίδα 72 Ομαένημο Γοζζηάνδμο (1085) ζήιακε ημ ηέθμξ ηδξ κμνιακδζηήξ ηαημπήξ ζηδκ πενζμπή. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πημ ιεβαθφηενμ δζάζηδια ημο 12μο αζχκα δ πενζμπή ηδξ δοηζηήξ Καηεδμκίαξ, δεκ ακηζιεηχπζζε ελςηενζημφξ ηζκδφκμοξ, μφηε άθθα πμθειζηά βεβμκυηα, ιε απμηέθεζια κα οπάνλεζ ζπεηζηά ιαηνυπνμκδ πενίμδμξ εζνήκδξ ηαζ αζθάθεζαξ. Ννζζιέκεξ επζεέζεζξ ηςκ Πέναςκ, πενί ηα ιέζα ημο αζχκα, ακηζιεηςπίζηδηακ ιε επζηοπία απυ ημκ αοημηνάημνα Κακμοήθ Α'. Ξένακ ημφημο, μζ δφμ κέμζ κμνιακδζημί πυθειμζ, ζηζξ ανπέξ ηαζ ημ ηέθμξ ημο 12μο αζχκα, δεκ εκυπθδζακ ημκ δοηζημιαηεδμκζηυ πχνμ, δεδμιέκμο υηζ δζελήπεδζακ ζε άθθεξ ααθηακζηέξ πενζμπέξ ηδξ αογακηζκήξ επζηνάηεζαξ. Απυ δζμζηδηζηή άπμρδ, ηδκ πενίμδμ αοηή ζδιεζχκεηαζ δ δδιζμονβία κέςκ, ιζηνυηενςκ ζε έηηαζδ, εειάηςκ ζημκ πχνμ ηδξ Καηεδμκίαξ. Έηζζ, ζε πνοζυαμοθμ ημο Αθελίμο Γ', ημο 1198, ειθαίκεηαζ υηζ δ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ απμηεθμφζε ζδζαίηενμ εέια, βεβμκυξ πμο οπμβναιιίγεζ ηδ ζπμοδαζυηδηα αοημφ ημο πχνμο βζα ηα αογακηζκά εκδζαθένμκηα. Κεηά ηδ θαηζκζηή ηαηάηηδζδ, δ δοηζηή Καηεδμκία πενζήθεε ζημ ααζίθεζμ ηδξ Θεζζαθμκίηδξ οπυ ηδκ ηονζανπία ημο Βμκζθάηζμο ημο Κμιθεναηζημφ, βζα κα ηαηαθδθεεί ζφκημια, ζηα 1205-1207, απυ ημκ αμφθβανμ δβειυκα Ηςακκίηγδ ή Θαθμβζάκκδ. Ζ πενζμπή απεθεοεενχεδηε ζηα 1218-1219 απυ ημκ δεζπυηδ ηδξ Ζπείνμο Θευδςνμ Άββεθμ Γμφηα Α', πμο ηδκ δζαηήνδζε ζημ ζοκεπχξ ζζπονμπμζμφιεκμ ηνάημξ ημο ιέπνζ ημ 1230, υηακ κζηήεδηε απυ ημκ αμφθβανμ ηζάνμ Ηςάκκδ Αζέκ Β'. Ζ κέα αμοθβανζηή ηαημπή δζήνηεζε ιέπνζ ημ 1246, πνυκμ ηαηά ημκ μπμίμ μ αοημηνάημναξ ηδξ Λζηαίαξ Ηςάκκδξ Γ' Βαηάηγδξ απεθεοεένςζε υθδ ηδ Καηεδμκία. Ξνζκ απυ ηδκ μνζζηζηή ακαζοβηνυηδζδ ημο αογακηζκμφ ηνάημοξ, ημ 1261, έκαξ αηυιδ δεζπυηδξ ηδξ Ζπείνμο, μ Κζπαήθ Β' Άββεθμξ, πνμζπάεδζε, βζα ηεθεοηαία θμνά, κα πάνεζ ηδκ πνςημαμοθία έκακηζ ηδξ Λζηαίαξ ζηδκ ακαζφζηαζδ ηδξ αοημηναημνίαξ. Αθμφ ηαηέθααε ηα εδάθδ ηδξ Καηεδμκίαξ δοηζηά ημο Αλζμφ, ημ 1258, μ Κζπαήθ ζοκήρε ζεζνά ζοιθςκζχκ ιε ημοξ θαηίκμοξ δβέηεξ ημο εθθαδζημφ πχνμο, ιε ημκ δβειυκα ηδξ Πζηεθίαξ ηαζ ημκ ααζζθζά ηςκ Πέναςκ, ζπδιαηίγμκηαξ ζζπονυ ζηναηζςηζηυ ζοκαζπζζιυ εκακηίμκ ηδξ Λζηαίαξ. Ζ απμθαζζζηζηή ιάπδ δυεδηε ημ ηαθμηαίνζ ημο 1259 ζηδ εέζδ Βμνίθθα Ιυββμο, πμο, ζφιθςκα ιε ηδκ επζηναηέζηενδ άπμρδ, ημπμεεηείηαζ ζηδκ οπέν ηδξ Λζηαίαξ ηδκ ηφπδ ηδξ πμθφπνμκδξ δζαιάπδξ βζα ηδ δζεηδίηδζδ ηδξ αοημηναημνίαξ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα ιε πθήνδ ζοκηνζαή ηςκ εκςιέκςκ δοκάιεςκ ημο Κζπαήθ ηδξ Ζπείνμο, βεβμκυξ πμο έηνζκε 73 πεδζάδα ηδξ Φθχνζκαξ. Ζ ιάπδ ηδξ Ξεθαβμκίαξ, υπςξ έιεζκε βκςζηή ζηδκ ζζημνία, έθδλε ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πηα πνυκζα ηςκ Ξαθαζμθυβςκ δ Καηεδμκία ηαείζηαηαζ εέαηνμ ειθφθζςκ ζοβηνμφζεςκ ηαζ επενζηχκ επζεέζεςκ, ιε απμηέθεζια κα ζδιεζχκεηαζ ζοκεπήξ ζοννίηκςζδ ηδξ αογακηζκήξ ηονζανπίαξ ζ' αοηυκ ημ πχνμ, ιέπνζ ηδκ μνζζηζηή ημο απχθεζα ζηα ηέθδ ημο 14μο αζχκα. Ξνζκ απυ ηδκ ειθάκζζδ ηςκ Ρμφνηςκ, ημκ ηονζυηενμ ελςηενζηυ ηίκδοκμ βζα ηα ααθηακζηά εδάθδ ηδξ αοημηναημνίαξ απμηέθεζακ μζ Πέναμζ, μζ μπμίμζ απυ ηα ηέθδ ημο 13μο ιέπνζ ηα ιέζα ημο 14μο αζχκα ηαηέθααακ, ιεηαλφ άθθςκ, ημ ιεβαθφηενμ ηιήια ηδξ Καηεδμκίαξ. Νζ ζδιακηζηυηενεξ ηαηαηηήζεζξ ιαηεδμκζηχκ εδαθχκ έβζκακ ζηα πνυκζα ημο ζζπονμφ ζέναμο δβειυκα Πηέθακμο Γμοζάκ (1331-1355). Ακάιεζα ζηζξ πνχηεξ πενζμπέξ πμο ηαηέθααε μ Γμοζάκ οπήνλακ δ Απνίδα, μ Ξνίθαπμξ ηαζ μ Σθενδκυξ, δδθαδή δ Φθχνζκα. Ρμ ηάζηνμ ημο Σθενδκμφ ηαζ δ πενζμπή ημο θαίκεηαζ υηζ πανέιεζκακ ζηδ ζεναζηή ηαημπή ηαευθδ ηδ δζάνηεζα ηδξ ελμοζίαξ ημο Γμοζάκ, μ μπμίμξ ιέπνζ ηδ ζηέρδ ημο ζε ηζάνμ, ημ 1346, είπε βίκεζ ηονίανπμξ υθδξ ηδξ Γοηζηήξ Καηεδμκίαξ. Κεηά ημ εάκαημ ημο Πηέθακμο Γμοζάκ (1355), δ ζεναζηή επζηνάηεζα δζαζπάζηδηε ζε ιζηνυηενα ηναηίδζα. Αημθμφεδζακ ηαναβιέκα πνυκζα ιέπνζ ηδκ οπμδμφθςζδ ηδξ πενζμπήξ ζημοξ Νεςιακμφξ (1386), μζ μπμίμζ εδναίςζακ ηδκ ηονζανπία ημοξ φζηενα απυ ηδ κίηδ επί ηςκ Πέναςκ ζημ Θυζζμαμ (Θμζζοθμπέδζμ) ημ 1389. Νζ Ξνέζπεξ πανέιεζκακ οπυ ηδκ ηονζανπία ηςκ Νεςιακχκ 526 πνυκζα, αθθά μζ ηοαενκχκηεξ αβκμμφζακ ηδκ πενζμπή επεζδή ήηακ απμιμκςκυιεκδ ηαζ πςνίξ πυνμοξ αλζυθμβδξ ειπμνζηήξ αλίαξ. Αοηή δ απμιυκςζδ υιςξ εοκυδζε ηδ δδιζμονβία εκυξ ιμκαζηζημφ ηέκηνμο, ημ μπμίμ άκεζζε βζα πενζζζυηενα απυ 400 πνυκζα ιε έιθαζδ ζημ αζηδηζηυ ιμκαπζζιυ. Θαηά ηδκ πενίμδμ ηδξ Ρμονημηναηίαξ δ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ ηαζ ηδξ Φθχνζκαξ άκδηε ζημ αζθαέηζ ημο Κμκαζηδνίμο (ζδιενζκή Bitola, ζηδκ ΞΓΓΚ). Ρμ 1621 βίκεηαζ ιζα ημπζηή επακάζηαζδ απυ πνζζηζακμφξ ηαζ ιμοζμοθιάκμοξ, πςνίξ υιςξ επζηοπία. Ρμ 1715 ειθακίγμκηαζ ζοιιμνίεξ θδζηχκ ζηδκ πενζμπή ημο Ξνίθαπμο (Ξενθεπέ) ηαζ μζ δζμζηδηέξ ηςκ Ξνεζπχκ ηαζ ημο Νζηνυαμο (ζδιενζκή Άνκζζζα) παίνκμοκ εκημθή απυ ημ Ανπζεπζζημπή Απνίδμξ ςξ ημ 1767, μπυηε δ Ανπζεπζζημπή αοηή δζαθφεδηε ηαζ Σελίδα δδιζμονβήεδηε δ Κδηνυπμθδ Ξνεζπχκ. 74 Πμοθηάκμ κα ηζξ δζαθφζμοκ. Δηηθδζζαζηζηά, δ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ άκδηε ζηδκ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Απυ υζεξ πδβέξ, πνμθμνζηέξ ηαζ βναπηέξ, είκαζ δζαεέζζιεξ πνμηφπηεζ υηζ θίβα ιυκμ πςνζά ηαζ ηχιεξ ηδξ εονφηενδξ πενζμπήξ ζοκδέμκηαζ ιε παθαζυηενεξ εβηαηαζηάζεζξ. Νζ πενζζζυηενμζ απυ ημοξ μζηζζιμφξ ζοκμζηίζεδηακ ηαηά ημκ 18μαζχκα ηαζ ιάθζζηα πνμξ ηα ηέθδ ημο. Αοηυ ιανηονμφκ μζ μζηζζηζημί ιφεμζ πμο έπμοκ δζαζςεεί ζε ανηεηέξ πενζμπέξ ιεηαλφ ηςκ μπμίςκ ηαζ ζημκ Άβζμ Γενιακυ. Πημ ίδζμ ζοιπέναζια ζοκδβμνμφκ μζ διενμιδκίεξ ακέβενζδξ ηςκ εηηθδζζχκ ηαζ μζ επζδζμνεχζεζξ ημοξ, αθάεδημ ηεηιήνζμ ποηκυηενδξ εβηαηάζηαζδξ (Ξακαβία δ Δθεμφζα, μ καυξ ημο Αβίμο Λζημθάμο ζημ Ξθαηφ, δ ιμκή ηδξ Ξακαβίαξ Ξμνθφναξ ζημκ Άβζμ Απίθθεζμ).Ζ ελέθζλδ αοηή είκαζ ηάεε άθθμ πανά πανάδμλδ. Ν 17μξ αζχκαξ ήηακ ηεηιδνζςιέκα ιία πενίμδμξ άκεδζδξ ημο θδζηνζημφ θαζκμιέκμο ζηδ δοηζηή Καηεδμκία, ζημ μπμίμ ζοκέααθακ, ηονίςξ, μζ αθαακζηέξ ζοιιμνίεξ. Πηα ιέζα ημο 18μο αζχκα μζ δναζηδνζυηδηεξ αοηέξ έθααακ ηδ ιμνθή πναβιαηζηήξ αναακζημηναηίαξ ηαζ ιεβάθμ ιένμξ ημο πθδεοζιμφ ηδξ οπαίενμο ηαηέθοβε ζηδ Φθχνζκα. Κε ηδκ παβίςζδ ηδξ ελμοζίαξ ημο Αθή Ξαζά (ζηζξ ανπέξ ημο 19μο αζχκα) ηαζ ηζξ εηηαεανζζηζηέξ επζπεζνήζεζξ ηςκ ημονηζηχκ θνμονχκ (ςξ έδνα ηέημζαξ θνμονάξ ακαθένεηαζ ημ Μζκυ Λενυ), άνπζζε δ ακηίζηνμθδ πμνεία: μ ζοκμζηζζιυξ ηαθοαζηχκ εβηαηαζηάζεςκ ζε πςνζά, δ επακίδνοζδ εβηαηαθεζιιέκςκ μζηζζιχκ ηαζ δ δζεφνοκζδ ημοξ ιε ηδ ιεηαηίκδζδ πθδεοζιχκ απυ παθαζά πςνζά ηδξ πενζμπήξ ηαζ ηονίςξ απυ ηδκ Ήπεζνμ. Πηδκ πναβιαηζηυηδηα δ ιεημζηεζία αοηή δεκ αθμνμφζε ιυκμκ Ζπεζνχηεξ. Πηδκ Δπακάζηαζδ ημο 1821 δ Καηεδμκία λεζδηχεδηε, αθθά δεκ ηαηυνεςζε κα απεθεοεενςεεί απυ ημοξ Ρμφνημοξ. Νζ ηαηαζηνμθέξ ηδξ επακάζηαζδξ ζηδκ ηεκηνζηή Καηεδμκία είκαζ επίζδξ βκςζηυ υηζ μδήβδζακ πθήεμξ μζημβεκεζχκ δοηζηυηενα. Ξανά ηδ ιανηονδιέκδ ημονηζηή πνμζπάεεζα κα επακαπαηνζζεμφκ, πμθθέξ μζημβέκεζεξ δεκ επέζηνερακ. Ακ ιάθζζηα ελεηάζεζ ηακείξ ηζξ βεκεαθμβίεξ ηάεε πςνζμφ, εα δζαπζζηχζεζ υηζ ηάπμζεξ μζηζζηζηέξ μιάδεξ ή άθθεξ μζημβέκεζεξ πνμένπμκηακ απυ ηάπμζμ ιαηνζκυ κμηζυηενμ ηυπμ. Σαναηηδνζζηζηυ πανάδεζβια ζηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ απμηεθεί μ μζηζζιυξ ημο ζοκδεδειέκδ ιε ηδκ ηζζθθζημπμίδζδ ηδξ βεςνβίαξ πμο ζδιαδεφεζ ηδκ εονφηενδ πενζμπή Σελίδα ηαηά ημκ 18μ ηαζ ημκ 19μαζχκα. 75 Ιαζιμφ (πνμέθεοζδ απυ ηδ Θεζζαθία). Φοζζηά, δ δζαδζηαζία αοηή ήηακ άννδηηα Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρμφνημζ ηαζ Αθαακμί αβάδεξ, αλζςιαημφπμζ ημο ζηναημφ ηαζ ηδξ δζμίηδζδξ, πνμζέθηοακ ιμοζμοθιάκμοξ ηαζ πνζζηζακμφξ ηαθθζενβδηέξ (ημθίβμοξ) ιε ακηάθθαβια ηδ ζπεηζηή αζθάθεζα ηαζ έκα ιζηνυ ημιιάηζ βδξ. Πηδκ πμνεία ημο 19μο αζχκα, εζδζηά ηαηά ημ δεφηενμ ήιζζο, ιένμξ ηςκ ηζζθθζηζχκ πέναζε ηαζ ζε πνζζηζακζηά πένζα, ηαεχξ κμιζιμπμζήεδηε δ πθήνδξ ζδζμηηδζία βδξ. Ζ βδ δεκ ήηακ πμηέ ανηεηή βζα ημοξ ημθίβμοξ. ιςξ, δ πμθοεζηζαηή μνβάκςζδ ηςκ μζημβεκεζχκ ημοξ επέηνεπε πάκημηε κα δζμπεηεφμοκ έκα ιένμξ ημο ακδνζημφ δοκαιζημφ ζημκ επμπζαηυ ιεηακαζηεοηζηυ ηφηθμ. Θάεε πςνζυ είπε ημ δζηυ ημο πνμμνζζιυ ακάθμβα ιε ηδ βεςβναθζηή ημο εέζδ, ηδ ζζδδνμδνμιζηή πνυζααζδ ηαζ ηζξ δοκαηυηδηεξ ενβαζίαξ. Πημ πθαίζζμ αοηυ, μζ ηάημζημζ ηςκ Ξνεζπχκ πνμζακαημθίγμκηακ πενζζζυηενμ πνμξ ηδ ααθηακζηή εκδμπχνα. Θαηά ηδκ δζάνηεζα αοηήξ ηδξ πενζυδμο (δεφηενμ ήιζζο ημο 19μο αζχκα) βίκμκηαζ πνμζπάεεζεξ απυ ηδκ πθεονά ηςκ Δθθήκςκ βζα απεθεοεένςζδ απυ ημκ Ρμονηζηυ γοβυ, εκχ πανάθθδθα (1860) λεηζκμφκ μζ Βμοθβανζηέξ δζεηδζηήζεζξ ζηδκ πενζμπή. Ρμ 1878 λέζπαζε ιζα αηυια επακάζηαζδ ηςκ Καηεδυκςκ ηαηά ηςκ Ρμφνηςκ. Πε αοηήκ βκςνίγμοιε υηζ πήνακ ιένμξ ηαζ πμθθμί ηάημζημζ ηςκ Ξνεζπχκ ιε μπθανπδβμφξ ημοξ Λίημ ηαζ Πηέθακμ Ληαθίπδ, απυ ημ μνεζκυ πςνζυ Πθήηα (πνχδκ Κπέζθζκα). Ρδκ επμπή εηείκδ οπήνπακ ζηζξ Ξνέζπεξ δεηαεπηά πςνά ηαζ πμθθμί ηάημζημζ. Ρμ 1884 μζ ηάημζημζ ηςκ πςνζχκ ηδξ Ξνέζπαξ, απεοεοκυιεκμζ ζημ Ξαηνζανπείμ, ζημκ Πμοθηάκμ ηαζ ζηζξ εονςπασηέξ ηοαενκήζεζξ, δζαηνάκςζακ ιε πάεμξ ηδκ εθθδκζηή ημοξ ηαηαβςβή ηαζ ζοκείδδζδ. Ρεθζηά μζ Βμφθβανμζ εζζέααθακ ημ 1894 ζηδκ Καηεδμκία ηαζ ακάβηαζακ ημοξ κηυπζμοξ κα οπμηαπεμφκ ζηδ Βμοθβανζηή μνβάκςζδ (ημιζηάημ). Υζηυζμ, μζ πνμζπάεεζεξ ηςκ ηαημίηςκ βζα πενζμνζζιυ ηςκ αζαζμπναβζχκ ηςκ Ρμφνηςκ απμδείπηδηακ ακεπανηείξ. Κεηά ημ 1902 δδιζμονβείηαζ ζηα Γοηζηή Καηεδμκία έκα δίηηομ απυ Έθθδκεξ παηνζχηεξ, πμο ακαθαιαάκμοκ ηδκ ακηίζηαζδ εκακηίμκ ηςκ Ρμφνηςκ αθθά ηαζ ηςκ Βμοθβάνςκ Θμιζηαηγήδςκ, πμο ήεεθακ ηαζ αοημί κα δζχλμοκ ημοξ Ρμφνημοξ, πνμηεζιέκμο υιςξ κα Σελίδα 76 ηαηαθάαεζ ηδ Καηεδμκία δ Βμοθβανία. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ακάιεζα ζημοξ πμθθμφξ αβςκζζηέξ ηδξ πενζμπήξ ηςκ Ξνεζπχκ ακαθένμοιε ημκ Πηέθακμ Γμφηα απυ ηδ Πθήηα, ημκ Σνήζημ Ξαπαδυπμοθμ απυ ηζξ Θανοέξ, ημκ Δοάββεθμ Γαιυθδ απυ ημκ Άβζμ Γενιακυ ηαζ ημκ Σνήζημ Θανμφθζα απυ ηδκ Θαθθζεέα. Δίκαζ παναηηδνζζηζηυ, ιάθζζηα, υηζ εκχ υθμζ αοημί ήηακ ζθααυθςκμζ, ηα μκυιαηα ηαζ ηα επχκοιά ημοξ ήηακ εθθδκζηυηαηα. Ν ηαπεηάκ Θχηηαξ (ηαεζζιέκμξ ζημ ηέκηνμ) ήηακ πνςηαβςκζζηήξ ημο Καηεδμκζημφ Αβχκα ζηδκ εονφηενδ πενζμπή ςξ ημ 1904. Ρμ 1904 θηάκεζ ζηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ μ Ξαφθμξ Κεθάξ, βζα κα μνβακχζεζ ημ Καηεδμκζηυ αβχκα. Έκα απυ ηα ηέκηνα ημο Καηεδμκζημφ αβχκα ήηακ δ ημζθάδα ημο Ιαδμπυηαιμο ΛΑ ηςκ Ξνεζπχκ. Σελίδα 77 Ν Ξαφθμξ Κεθάξ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Αημθμφεδζακ μζ Βαθηακζημί πυθειμζ, πμο είπακ ςξ απμηέθεζια ηδκ εηδίςλδ ηδξ Ρμονηίαξ απυ ηα Βαθηάκζα ηαζ ηδ δζεοεέηδζδ ηςκ ζοκυνςκ ιεηαλφ ηδξ Δθθάδαξ, ηδξ Πεναίαξ ηαζ ηδξ Βμοθβανίαξ, αθθά ηαζ ημ δζαιεθζζιυ ηδξ ανπαίαξ Καηεδμκίαξ ιεηαλφ ηςκ ηνζχκ αοηχκ ηναηχκ. Ν εθθδκζηυξ ζηναηυξ απεθεοεένςζε ηδκ Ξνέζπα απυ ημοξ Ρμφνημοξ ημ Λμέιανζμ ημο 1912 ηαζ ιε ηδ Ποκεήηδ ημο Βμοημονεζηίμο (Ημφθζμξ 1913) δ κυηζα πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ πενζήθεε ζηδκ Δθθάδα. Ζ αυνεζα πενζμπή πενζήθεε ζηδ Πεναία, εκχ δ δοηζηή πενζμπή ηαηαθήθεδηε ημ 1915 απυ ηδκ Δθθάδα, ςξ ιένμξ ηδξ αμνείμο Ζπείνμο. Ποιαμθζηή πανάζηαζδ ζε θασηή θζεμβναθία ηδξ επμπήξ, υπμο μζ ηέζζενζξ πνζζηζακζηέξ πχνεξ ηςκ Βαθηακίςκ – Δθθάδα, Πεναία, Βμοθβανία ηαζ Καονμαμφκζμ – εκςιέκεξ εημζιάγμκηαζ κα Σελίδα 78 θφζμοκ ημ «Ακαημθζηυ Εήηδια». Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πηδ δζάνηεζα ημο Α' Ξαβημζιίμο πμθέιμο (1914 – 1918), ζηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ είπακ εβηαηαζηαεεί ζοιιαπζηά βαθθζηά ζηναηεφιαηα, βζα ηδκ ακηζιεηχπζζδ ηδξ βενιακζηήξ ηαζ αμοθβανζηήξ απεζθήξ. Νζ Γάθθμζ έηακακ ηάπμζα ένβα πμο παναιέκμοκ ηαζ ζήιενα, υπςξ έκακ ζηναηζςηζηά δνυιμ μ μπμίμξ πενκμφζε απυ ηδκ Θμφθα ηαζ ημοξ Τανάδεξ βζα κα ηαηαθήλεζ ζηδκ Θμνοηζά. Ρα ζδιενζκά ζφκμνα, πμο πςνίγμοκ ηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ ακάιεζα ζε ηνία ηνάηδ (Δθθάδα, Αθαακία ηαζ ΞΓΓΚ), πανάπηδηακ ηεθζηά ημ 1924, ιεηά ηδ Κζηναζζαηζηή Θαηαζηνμθή. Ρμ ίδζμ έημξ, έθηαζακ ζηζξ Ξνέζπεξ 88 μζημβέκεζεξ πνμζθφβςκ απυ ημκ Ξυκημ, πμο ανζειμφζακ πενίπμο 330 άημια. Αοημί εβηαηαζηάεδηακ ζε ηέζζενα πςνζά: ημκ Ιεφηςκα, ημκ Ιαζιυ, ημκ Άβζμ Γενιακυ ηαζ ηδκ Ξφθδ. Ακ ηαζ ζηδκ ανπή ακηζιεηςπίζηδηακ ιε ροπνυηδηα απυ ημοξ κηυπζμοξ, ανβυηενα εκζςιαηχεδηακ ηαζ ζοκέααθακ ζηδκ μζημκμιζηή ακάπηολδ ημο ηυπμο. Υζηυζμ, ιεηά απυ θίβμ, ανπίγεζ ζημκ πενζμπή ιζα ηάζδ ιεηακάζηεοζδξ. Ξμθθμί απυ ημοξ πνυζθοβεξ, αθθά ηαζ ανηεημί κηυπζμζ, θεφβμοκ βζα ηδκ Αιενζηή ηαζ ηδκ Αοζηναθία ηαζ, ιε ηα πνήιαηα πμο ζηέθκμοκ, παναηδνείηαζ ηάπμζα μζημδμιζηή δναζηδνζυηδηα. θα αοηά ζηαιαημφκ ιε ημκ πυθειμ ημο 1940, υπμο μ ζηαθζηυξ ζηναηυξ πενκά ηα δζάζεθα ημο Γνάιιμο ζηα κυηζα ηςκ Ξνεζπχκ ηαζ εζζένπεηαζ ζημ εθθδκζηυ έδαθμξ. Πφκημια υιςξ ακαπαζηίγεηαζ απυ ηζξ εθθδκζηέξ δοκάιεζξ ηαζ απςεείηαζ ιέζα ζηδκ Αθαακία. Κυκμ ιεηά ηδκ επέιααζδ ηςκ Γενιακχκ ηαζ ηδκ εζζαμθή ημοξ απυ ηδκ ημζθάδα ημο Αλζμφ μζ Έθθδκεξ οπμπνεχκμκηαζ κα ζοκεδημθμβήζμοκ ηαζ μζ Ξνέζπεξ πενζένπμκηαζ ζηδκ ζηαθζηή γχκδ δζηαζμδμζίαξ. Ρδκ πνχηδ διένα ηδξ βενιακζηήξ επίεεζδξ (6 Απνζθίμο 1941), πάκς απυ ηδ Κζηνή Ξνέζπα δζελήπεδ ιζα αενμιαπία, ιε έλζ αββθζηά αενμπθάκα Κπεθπάζι ηαζ ηνία βενιακζηά. Φαίκεηαζ πςξ ηα βενιακζηά ήηακ ακχηενα ηαζ πζμ εοέθζηηα, βζαηί ηαηάθενακ κα ηαηαννίρμοκ ηαζ ηα έλζ αββθζηά, ηάης απυ ηα έηπθδηηα ιάηζα ηςκ ηαημίηςκ. Απυ ημοξ Άββθμοξ πζθυημοξ ζχεδηακ ιυκμ μζ δφμ, εκχ ηα αενμπθάκα ημοξ ανίζημκηαζ αηυια ζημ απμιμκςιέκδ ιέπνζ ηδκ απυζονζδ ηςκ δοκάιεςκ ημκ Άλμκα απυ ηδκ Δθθάδα ημ 1944. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα δζηαζμδμζίαξ, ιέπνζ ηδκ πανάδμζδ ηδξ Ηηαθίαξ ηα Πεπηέιανζμ ημο 1943, ηαζ πανέιεζκε 79 αοευ ηδξ θίικδξ. Απυ ημκ Απνίθζμ ημο 1941 δ Ξνέζπα πενζήθεε ζηδκ ζηαθζηή γχκδ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Απυ ηδκ άκμζλδ υιςξ ημο 1943 μ πθδεοζιυξ ηδξ πενζμπήξ ανπίγεζ κα «παβζδεφεηαζ» ακάιεζα ζε δζάθμνεξ ελίζμο ηαηαζηνμθζηέξ ηαζ αιμζααία επενζηέξ επζθμβέξ. Ρμ ζηδκζηυ ζοκέεεηακ μ βενιακζηυξ ζηναηυξ, μζ θζθμαμοθβανζηέξ έκμπθεξ μιάδεξ ηςκ δμζζθυβςκ, ημ ΔΑΚζηυ ακηζζηαζζαηυ ηίκδια, ημ εοβαηνζηυ ημο «Πθααμιαηεδμκζηυ Απεθεοεενςηζηυ Ιασηυ Θίκδια» ηαζ μζ Γζμοβημζθάαμζ πανηζγάκμζ, υθμζ πανυκηεξ ηαζ δνχκηεξ ηαοηυπνμκα ζηδκ μνεζκή πενζμπή ημο Βίηζζμο, ηςκ Ξνεζπχκ ηαζ ημο Βανκμφκηα. Πηδκ ηαεδιενζκή πναηηζηή, μζ επζθμβέξ αοηέξ ζήιαζκακ ζδεμθμβζηυ εηαζαζιυ, δοζαάζηαηηα αάνδ εθμδζαζιμφ, ελμκηςηζηή ζηναημθυβδζδ, ακηίπμζκα, εηηεθέζεζξ ηαζ ηαηαζηνμθέξ. Θάεε επζθμβήξ, αηυιδ ηαζ ηδξ παεδηζηήξ, ημ ηίιδια ήηακ αίια. Απυ ημοξ πνχημοξ ιήκεξ ημο 1945 μ «ακαπςνδηζζιυξ» είπε ςξ απμηέθεζια ημκ ζπδιαηζζιυ έκμπθςκ μιάδςκ ζηα μνεζκά. Ζ δζέθεοζδ ηςκ ζοκυνςκ απυ ηζξ «ζθααμιαηεδμκζηέξ» μιάδεξ πφηκςζε, ηαεχξ δ δβεζία ηδξ Γζμοβημζθααζηήξ Ιασηήξ Γδιμηναηίαξ ηδξ Καηεδμκίαξ απενβαγυηακ ζοζηδιαηζηυηενα ηδκ «απεθεοεένςζδ ηδξ Αζβαζαηήξ Καηεδμκίαξ». Πηδ δζάνηεζα ημο Διθοθίμο (1946-1949), μζ ακηάνηεξ έθεβπακ απμθφηςξ ηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ. Πε ιζα ζπδθζά, ιάθζζηα, ανζζηυηακ ηαζ ημ ανπδβείμ ημο Εαπανζάδδ, Γεκζημφ Γναιιαηέα ημο Θμιιμοκζζηζημφ Θυιιαημξ Δθθάδαξ (ΘΘΔ). Κζα άθθδ ζπδθζά, ιεηαλφ Βνμκηενμφ ηαζ Αβηαεςημφ, ζηέβαγε έκα πνυπεζνμ κμζμημιείμ. Πημ πςνζυ Νλοά έκα ζπίηζ είπε ιεηαηναπεί ζε Πηαειυ Ξνχηςκ Βμδεεζχκ. Νζ ηαηαζηνμθέξ πμο πνμηάθεζε μ Διθφθζμξ ζηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ ήηακ αζφβηνζηα πενζζζυηενεξ ηαζ πεζνυηενεξ απυ αοηέξ ημο εθθδκμ-ζηαθζημφ πμθέιμο. Πηδκ ηεθεοηαία θάζδ ημο Διθοθίμο, μζ πζμ θμκζηέξ ιάπεξ δζελήπεδζακ ζηα βφνς απυ ηζξ Ξνέζπεξ αμοκά (Γνάιιμξ ηαζ Βίηζζ). Πε αοηή ηδ ζπδθζά, θίβμ έλς απυ ηδκ Ξφθδ, είπε ζηήζεζ ημ ζηναηδβείμ ημο, ηαηά βναιιαηέαξ ημο ΘΘΔ Λίημξ Εαπανζάδδξ (έκεεηδ θςημβναθία). Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα βεκζηυξ 80 ηδκ πενίμδμ ημο ειθοθίμο πμθέιμο, μ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πηδ ζηεκή θςνίδα βδξ πμο πςνίγεζ ηζξ δφμ θίικεξ απυ ηζξ 11 ςξ ηζξ 14 Αοβμφζημο ημο 1949 έθααακ πχνα ζοκεπείξ επζεέζεζξ ηδξ ηοαενκδηζηήξ αενμπμνίαξ ηαζ ζθονμηυπδια ηςκ ηιδιάηςκ ημο ΓΠΔ, αθθά ηαζ πμθθχκ Αθαακία. αιάπςκ Ρμ πμο οπμπςνμφζακ ζμφνμοπμ ηδξ 11 δξ πνμξ ηδκ Αοβμφζημο αενμπθάκα ένζλακ ηαηά ιήημξ ηςκ δζααάζεςκ ηδξ Θνοζηαθθμπδβήξ ηαζ ημο Ιαζιμφ πμθθέξ αυιαεξ εθμδζαζιέκεξ ιε ιδπακζζιμφξ επζανάδοκζδξ ηδξ έηνδλδξ, δζάνηεζαξ απυ πέκηε θεπηά ςξ δχδεηα χνεξ, βζα κα πνμηαθέζμοκ ακαζθάθεζα, πακζηυ ηαζ πνμαθήιαηα ηαηά ιήημξ ηςκ δζαδνμιχκ. Άθθα αενμπθάκα έζπεζνακ ηανθμαεθυκεξ. Απυ ημ ιεζδιένζ ηδξ 13δξ Αοβμφζημο άνπζζε ημ πέναζια ηςκ ιμκάδςκ ημο ΓΠΔ ζε ηαηάζηαζδ διζδζάθοζδξ, ιε ιμοθάνζα θμνηςιέκα ιε πονμαυθα, αθθά ηαζ πμθθχκ αιάπςκ πμθζηχκ ιε μζηζαηά γχα (αυδζα, βμονμφκζα, βεθάδζα) ηαζ πνμζςπζηά είδδ. Πηδ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ ηδξ 13δξ πνμξ ηδ 14δ δ απμπχνδζδ βεκζηεφεδηε. Θαηά ηδ 14δ Αοβμφζημο δ αενμπμνία ζοβηέκηνςζε ηζξ επζεέζεζξ ηδξ ακάιεζα ζηζξ δφμ θίικεξ, ηαζ ζηδκ «Άθνζηα» (ηδ πενζυκδζμ Τανάδςκ – Ξφθδξ – Βνμκηενμφ). Ρδκ διένα αοηή ηα αενμζηάθδ πναβιαημπμίδζακ 115 ελυδμοξ ηαζ ένζλακ 10 αυιαεξ ηςκ 250 ηζθχκ, 76 ηςκ 125 ηζθχκ, 658 ηςκ 10 ηζθχκ, 12 καπάθι, 188 νμοηέηεξ ηαζ πενίπμο 20.000 αθήιαηα πονμαυθςκ ηαζ πμθοαυθςκ. Έβζκε ηονζμθεηηζηά ιαηεθεζυ δζυηζ δεκ οπήνπε ηαιία δοκαηυηδηα άιοκαξ αθθά ηαζ ηάθορδξ, αθμφ μφηε δ θίικδ μφηε μ ηαθαιζχκαξ αυνεζα ημο Βίνμ πνυζθενακ ζηακμπμζδηζηή απυηνορδ ηαζ ηαηαθφβζμ. Ξένακ ηςκ ιεβάθςκ απςθεζχκ, απμηέθεζια ήηακ έκα ηιήια ηςκ μπζζεμθοθαηχκ ημο ΓΠΔ κα ιδκ ιπμνέζεζ έβηαζνα κα πενάζεζ ημκ ζζειυ, κα απμηθεζζεεί ζηα αυνεζα ηαζ ηεθζηά κα δζαθφβεζ πνμξ ηδ Γζμοβημζθααία. Ξάκηςξ, μ ηοαενκδηζηυξ ζηναηυξ έθηαζε ζηδκ πενζμπή πμθφ ανβά ιυκμ υηακ μζ ενβαζίεξ ημο ιδπακζημφ επέηνερακ ηδκ πνμξ ηα εηεί ηίκδζδ ηςκ ηεεςναηζζιέκςκ, ζηδ δζάνηεζα ηδξ 14δξ Αοβμφζημο. Ρμ πνςί ηδξ 15δξ Αοβμφζημο άνπζζε δ ιεηςπζηή επίεεζδ πνμξ ημ πέναζια ημο Ιαζιμφ απυ ιμκάδεξ ηδξ 32δξ ηαλζανπίαξ ηδξ ΣΗ ιενανπίαξ ιε ηδκ οπμζηήνζλδ πονμαμθζημφ, αενμπμνίαξ ηαζ ανιάηςκ ιάπδξ. Κυκμ ανβά ημ απυβεοια ηαηυνεςζακ κα δδιζμονβήζμοκ έκα ανηεηά ζδιακηζηυ πνμβεθφνςια. Ρδ κφπηα ηδξ 15δξ πνμξ ηδ 16δ Αοβμφζημο ηαηαδνμιείξ απμαζαάζηδηακ ζημ Αβηαεςηυ. Γζαζηυνπζζακ ηζξ θίβεξ δοκάιεζξ ημο ΓΠΔ ακμίβμκηαξ ημ δνυιμ βζα ηδκ ηαηάθδρδ αοημφ ημο ηεθεοηαίμο ζφκμνα πνμξ ηδκ Αθαακία. Ξίζς έιεζκακ ιυκμ ιζηνέξ μιάδεξ δμθζμθεμνάξ (ζαιπμηέν) βζα πναβιαημπμίδζδ Σελίδα ιζηνμπμθέιμο ηαζ ζοβηέκηνςζδ πθδνμθμνζχκ. 81 ζδιείμο πανμοζίαξ ημο ΓΠΔ. Πηζξ 16 Αοβμφζημο, μζ ηεθεοηαίεξ ιμκάδεξ ημο ΓΠΔ ζηδκ πενζμπή πέναζακ ηα Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ξονμαμθδηέξ ημο Δεκζημφ Πηναημφ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο Διθοθίμο, ζε μνεζκή πενζμπή ημκηά ζηδ Φθχνζκα. Ακ ηαζ ημ δζπθςιαηζηυ παναζηήκζμ ηδξ πενζυδμο 19461949 έπεζ θςηζζηεί ανηεηά, χζηε κα βίκεζ ακηζθδπηυξ μ νυθμξ ηςκ δζεεκχκ ζοκεδηχκ ηαζ ζοιιαπζχκ, ηςκ ημιιαηζηχκ ακαβηχκ ηαζ ηςκ πνμζςπζηχκ επζθμβχκ, ημ επίπεδμ ηδξ ημπζηήξ ημζκςκίαξ δεκ ακηέπεζ αηυιδ ζε ιία ημκηζκυηενδ ιαηζά, ίζςξ μφηε ζε αοηή ηςκ ζζημνζηχκ. Ζ μνζζηζηή δζάννδλδ ηδξ ημζκςκίαξ, ημ αίαζμ ηέθμξ ιίαξ ανβήξ δζαδζηαζίαξ πμο είπε δνμιμθμβδεεί έκακ αζχκα κςνίηενα, δ αιθίαμθδ δζάηνζζδ ακάιεζα ζε παηνζχηεξ, αβςκζζηέξ, πνμδυηεξ, κζηδηέξ ηαζ δηηδιέκμοξ, δ ζδζυννοειδ ιεηαπμθειζηή ακαζοβηνυηδζδ ιίαξ εη ηςκ πναβιάηςκ δζαζπαζιέκδξ πενζθενεζαηήξ ημζκςκίαξ, δ δδιμβναθζηή αθαίιαλδ ηδξ πενζμπήξ, ςξ απμηέθεζια ηδξ πμθοζήιακηδξ ηαζ πμθφηνμπδξ πνμζθοβζάξ ηαζ ηδξ ηαηαηθοζιζαίαξ ιεηακάζηεοζδξ, είκαζ θαζκυιεκα πμο δεκ έπμοκ αηυιδ ιεθεηδεεί επανηχξ. Θζ υιςξ δ βκχζδ ημοξ είκαζ απαναίηδηδ βζα κα βίκεζ ηαηακμδηυ ζε αάεμξ ημ ζζημνζηυ δνάια ηδξ εονφηενδξ πενζμπήξ. Έκα δνάια πμο δεκ ιπμνεί κα απμηζιδεεί ιυκμκ απυ ημ ιέβεεμξ ηςκ ηενάζηζςκ οθζηχκ ηαηαζηνμθχκ μφηε ηακ ηςκ ακενχπζκςκ απςθεζχκ. Ζ απμβναθή ημο 1951 έδεζλε ηδκ απμρίθςζδ ηδξ πενζμπήξ απυ ημκ πθδεοζιυ ηδξ αθμφ ηαηαιεηνή0πηακ ιυκμ 1 .500 ηάημζημζ. Ρυηε δ εθθδκζηή ηοαένκδζδ, ζε ιζα πνμζπάεεζα κα λακαδχζεζ γςή ζηζξ Ξνέζπεξ, έθενε ηαζ εβηαηέζηδζε ζηδκ πενζμπή 300-350 μζημβέκεζεξ κμιάδςκ ηηδκμηνυθςκ, Βθάπςκ ηαζ Παναηαηζάκςκ, απυ ηδκ Ήπεζνμ, ηα Γζακκζηζά ηαζ ηδ Θεζζαθία. Νζ Ζπεζνχηεξ ηαζ μζ Γζακκζηζζχηεξ εβηαηαζηάεδηακ ζηα πςνζά Άβζμξ Γενιακυξ ηαζ Θαθθζεέα ηαζ μζ Θεζζαθμί ζημ Βνμκηενυ ηαζ ζηδκ Ξφθδ. Ρδκ ίδζα πενίμδμ μζ Ξυκηζμζ, πμο ηαημζημφζακ ζημ πςνζυ Ξφθδ, έθοβακ ηαζ πήβακ ζημ πςνζυ Θανοέξ. Απυ ηδ δεηαεηία ημο 1950 ηαζ ιεηά άνπζζε π εζςηενζηή ιεηακάζηεοζδ πνμξ ηζξ ιεβάθεξ πυθεζξ ηαζ ηδκ Αεήκα, αθθά ηαζ δ ιεηακάζηεοζδ πνμξ ημ ελςηενζηυ -ζδζαίηενα πνμξ ηπ Γενιακία. Απυ ηα Σελίδα ηα έκηεηα, αθμφ δ Κδθζχκα ηαημζημφκηακ ιυκμ ημοξ ηαθμηαζνζκμφξ ιήκεξ. Ζ πενζμπή 82 δεηαέλζ πςνζά πμο οπήνπακ πνμπμθειζηά, ηχνα είπακ ιείκεζ ιυκμ ηα δχδεηα - ή, ιάθθμκ, πέναζε ανηεηέξ δεηαεηίεξ ενήιςζδξ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρμ εκηοπςζζαηυ ζε ιέβεεμξ Γδιμηζηυ Ππμθείμ ημο Αβίμο Γενιακμφ δείπκεζ πυζμ πμθοάνζειμ ήηακ ημ πςνζυ πνζκ απυ ανηεηά πνυκζα. Ζ Δθθδκζηή Ξνέζπα πανέιεζκε οπυ ζηεκή ζηναηζςηζηή επίαθερδ ιέπνζ ηα ηέθδ ηδξ δεηαεηίαξ ημο 1970. Κε ηδκ πηχζδ ηδξ δζηηαημνίαξ ηςκ ζοκηαβιαηανπχκ (1967-1974) δ πενζμπή επακήθεε ζε πθήνςξ πμθζηζηή δζαηοαένκδζδ. Ρνία ζηναηζςηζηά θοθάηζα παναιέκμοκ ζημ Βνμκηενυ, ηδκ Θμφθα ηαζ ημ Ιαζιυ, εκχ υζα εβηαηαζηάεδηακ ηαηά ημ Β‘ παβηυζιζμ πυθειμ ηαζ ιεηά ημκ Διθφθζμ είκαζ πθέμκ εβηαηαθεζιιέκα ή ηαηεζηναιιέκα. Ρδκ ηεθεοηαία 35εηία ηα ηφνζα παναηηδνζζηζηά ηδξ γςήξ ζηδκ Ξνέζπα οπήνλακ: Ζ ελμιμίςζή ηδξ ζημ επίπεδμ δζαηοαένκδζδξ ιε ηζξ άθθεξ πενζμπέξ ηδξ πχναξ. Ζ ελαθάκζζδ ηδξ αβνμηζηήξ μζημκμιίαξ παθαζμφ ηφπμο. Ζ ηονζάνπδζδ ηδξ εκηαηζηήξ ηαθθζένβεζαξ. Ζ ακάπηολδ ημο ημονζζιμφ ηαζ ζδζαίηενα ημο μζημημονζζιμφ. Σελίδα 83 Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Κεβάθεξ αθθαβέξ ζηζξ πνήζεζξ βδξ λεηίκδζακ ηδ δεηαεηία ημο 1960 ιε ζημπυ κα εκζζπφζμοκ ηδκ αβνμηζηή παναβςβή. Κέζα ζε θίβα πνυκζα ηαηαζηεοάζηδηε έκα ανδεοηζηυ δίηηομ, εβηζαςηίζηδηακ ηαζ εοεοβναιιίζηδηακ ηα νέιαηα ηδξ ακαημθζηήξ πθεονάξ ηςκ θζικχκ ηαζ ιεηαηνάπδηακ ζε ηαθθζενβήζζιεξ εηηάζεζξ παναθίικζα δάζδ, έθδ ηαζ οβνά θζαάδζα. Ξενίπμο 8.000-9.000 ζηνέιιαηα ζζμπεδχεδηακ, δζακμίπηδηακ ζηναββζζηζηά ηακάθζα ηαζ δδιζμονβήεδηε μδζηυ δίηηομ πνυζααζδξ. Ρα πςνάθζα αοηά πνδζζιμπμζήεδηακ ανπζηά βζα ηαθθζένβεζα δδιδηνζαηχκ ηαζ ζηδ ζοκέπεζα, ιε ηδκ μθμηθήνςζδ ημο ανδεοηζημφ δζηηφμο ηδ δεηαεηία ημο `80, βζα ηδκ εκηαηζηή ηαθθζένβεζα θαζμθζμφ. Αοηή δ ζηνμθή ζηδκ πεδζκή βεςνβία ζοκμδεφηδηε απυ ιζα δναιαηζηή ιείςζδ ηδξ ηηδκμηνμθίαξ ηαζ ηδκ εβηαηάθεζρδ ηςκ λδνζηχκ ηαθθζενβεζχκ ζε ιεβαθφηενα ορυιεηνα. Απυ ημ 1980 ηαζ ιεηά έβζκακ άθθεξ ιεβάθεξ αθθαβέξ ζηζξ πνήζεζξ βδξ, ιε πζμ ζδιακηζηή ηδκ ζπεδυκ πθήνδ εβηαηάθεζρδ ηδξ ηαθθζένβεζαξ ζζηδνχκ ημκηά ζηα πςνζά. Ξανά ηδ ζδιακηζηή πνυμδμ ζε υθμοξ ημοξ ημιείξ ημο ημζκςκζημφ αίμο, δ μπμία ζε άθθα ιένδ ηδξ Δθθάδαξ μδήβδζε ζηδκ ζζμπέδςζδ ηδξ ημπζηήξ ηαοηυηδηαξ, μζ εκηυπζεξ θασηέξ παναδυζεζξ ηαζ μζ ικήιεξ ηςκ ζζημνζηχκ αβχκςκ ακαδείπεδηακ ζηδκ πμνεία ημο πνυκμο ςξ ημ ζδιακηζηυηενμ ηεθάθαζμ ηδξ πενζμπήξ ηςκ Ξνεζπχκ. Έηζζ, ηδκ ηεθεοηαία δεηαεηία ημο 20μφ αζχκα ηαζ ιεηά, μ πθδεοζιυξ ηδξ πενζμπήξ ακαηάιπηεζ ανζειδηζηά, πάνδ ζηδκ ακάπηολδ ημο μζημημονζζιμφ ζημ πθαίζζμ ηδξ θεζημονβίαξ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ. Πηδκ πθδεοζιζαηή αφλδζδ ζοκέααθε επίζδξ δ άθζλδ αμνεζμδπεζνςηχκ ηαζ άθθςκ ιεηακαζηχκ απυ ηδ βεζημκζηή Αθαακία. Δκδεζηηζηυ ζημζπείμ απμηεθεί δ επακαθεζημονβία ημο δδιμηζημφ ζπμθείμο ζημ πςνζυ Ακηανηζηυ, πμο ζήιενα θεζημονβεί ιε πενίπμο ηνζάκηα ιαεδηέξ, εκχ ζημ 84 Ιαζιυ θεζημονβεί βοικάζζμ ιε θοηεζαηέξ ηάλεζξ. Σελίδα Πημ Ιαζιυ θεζημονβεί βοικάζζμ ιε θοηεζαηέξ ηάλεζξ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 2.2 Θξεζθεπηηθά κλεκεία Ξενζζζυηενα απυ 100 αογακηζκά ηαζ ιεηααογακηζκά ικδιεία ζχγμκηαζ ζήιενα ζε υθδ ηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ ηαζ ζηζξ ηνεζξ πχνεξ. Νζ καμί πμο ζοκακηά μ επζζηέπηδξ απμηεθμφκ ακηζπνμζςπεοηζηά δείβιαηα ηδξ αογακηζκήξ ηαζ ιεηααογακηζκήξ καμδμιίαξ. Νζ επζννμέξ ηαζ μζ ανπζηεηημκζηέξ ελεθίλεζξ πμο παναηδνμφκηαζ, μθείθμκηαζ ηαηά πάζα πζεακυηδηα ζηα δφμ βεζημκζηά πενζθενεζαηά ηέκηνα, ηδκ Θαζημνζά ηαζ ηδκ Απνίδα. Πδιακηζηυηενμξ καυξ είκαζ αοηυξ ημο Αβίμο Απζθθείμο, ηηίζια ημο ηέθμοξ ημο 10 μο αζχκα, πμο ανίζηεηαζ ζημ μιχκοιμ κδζί ηδξ θίικδξ Κζηνή Ξνέζπα. Δίκαζ ηνίηθζηδ ααζζθζηή, παθαζμπνζζηζακζημφ ηφπμο. Άθθμξ έκαξ αλζυθμβμξ καυξ, ηηίζια ημο 11μο αζχκα, είκαζ ημο Αβίμο Γενιακμφ ηαζ ανίζηεηαζ ζημ μιχκοιμ πςνζυ. Πηζξ υπεεξ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ (ζημ πςνζυ Ξφθδ) είκαζ ηηζζιέκμξ ηαζ μ Άβζμξ Λζηυθαμξ, καυξ ιε ηνεζξ ηυβπεξ ηαζ ηνμφθμ, ηηίζια πζεακυκ ημο 14μο αζχκα. Πηα πνυκζα ιεηά ηδκ Άθςζδ, μζ καμί πμο πηίγμκηαζ, ακ ηαζ ανπζηεηημκζηά θζημί, απμηεθμφκ ζδιακηζηέξ ακαθμνέξ ηδξ Βογακηζκήξ καμδμιίαξ. Σαναηηδνζζηζηά ιεηααογακηζκά ικδιεία ζηδκ Ξνέζπα απμηεθμφκ μζ καμί ημο Αβίμο Γεςνβίμο, ζημ κδζί ημο Αβίμο Απζθθείμο, ηδξ παπακηήξ, ζημ πςνζυ Ιαζιυξ ηαζ ημο Αβίμο Λζημθάμο, ζημ Ξθαηφ. Θαηά ημ 17μ ηαζ ημ 18μ αζχκα, δ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ παναηιάγεζ, ηάηζ ημ μπμίμ επζαεααζχκεηαζ ηαζ απυ ηδκ ακέβενζδ ιίαξ ιυκμ ιμκυπςνδξ ααζζθζηήξ, αοηήξ ημο Αβίμο Αεακαζίμο ζημ πςνζυ Άβζμξ Γενιακυξ. Ακηίεεηα, ηαηά ημ 19μ αζχκα, δ καμδμιία εζζένπεηαζ ζε ιία πενίμδμ αηιήξ, ιε αλζυθμβα εηηθδζζαζηζηά ικδιεία. Ρα ικδιεία αοηά δζαηνίκμκηαζ, ηαηά ηφνζμ θυβμ, ζε δφμ ηαηδβμνίεξ: ζε ιμκυπςνμοξ δνμιζημφξ καμφξ ηαζ ζε λοθυζηεβεξ ααζζθζηέξ ιε δφμ ηθίηδ. Πηδκ πνχηδ ηαηδβμνία εα ιπμνμφζε κα ακαθένεζ ηακείξ ημοξ καμφξ ημο Αβίμο Αεακαζίμο Θαθθζεέαξ, ημο Αβίμο Αεακαζίμο Νλοάξ ηαζ ηδξ Αβίαξ Έκαξ απυ ημοξ ηεθεοηαίμοξ αλζυθμβμοξ καμφξ πηίζηδηε ζηζξ Ξνέζπεξ ημ 1908 ηαζ είκαζ αοηυξ ημο Αβίμο Αεακαζίμο, ζηδ Κζηνμθίικδ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα ηδξ Αβίαξ Ξαναζηεοήξ ζημ πςνζυ Ιαζιυξ, ηδξ Θμίιδζδξ ηδξ Θεμηυημο ζημοξ Τανάδεξ η.ά. 85 Ξαναζηεοήξ. Πηδ δεφηενδ ηαηδβμνία, ακήημοκ μζ καμί ημο Αβίμο Γενιακμφ ημο Κεβάθμο, ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Λαυξ Αβίμο Απζθθείμο Ρα ενείπζα ηδξ ααζζθζηήξ ημο Αβίμο Απζθθείμο ανίζημκηαζ ζηδκ πθαβζά θυθμο, ζημ μιχκοιμ κδζάηζ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Ξνυηεζηαζ βζα ηνίηθζηδ πζεακυκ λοθυζηεβδ ααζζθζηή ιεβάθςκ δζαζηάζεςκ. Ιυβς ηδξ θοζζηήξ ηθίζδξ ημο εδάθμοξ ημ κυηζμ ηθίημξ ηαζ ημ δζαημκζηυ είκαζ εθαθνχξ οπενορςιέκα. Πημ ακαημθζηυ ηιήια ημο καμφ οπάνπμοκ ηνεζξ εββεβναιιέκεξ ηυβπεξ. Ξάκς απυ ημ ζφκενμκμ ζχγμκηαζ, ζημ ανπαζυηενμ ζηνχια ημζπμβναθζχκ, 18 αρίδεξ γςβναθζζιέκεξ ιε ηυηηζκμ πνχια. Πημ ευθμ ημο ηεηναημζθαζνίμο ιπμνεί κα δζαηνίκεζ ηακείξ θέλεζξ απυ ιεβαθμβνάιιαηδ επζβναθή, πμο έπεζ οπμζηεί θεμνά. Πηδ κυηζα ηεναία ημο δζαημκζημφ οπάνπεζ ηάθμξ, ζημκ μπμίμ θέβεηαζ πςξ θοθαζζυηακ ημ θείρακμ ημο Αβίμο Απζθθείμο. Πφιθςκα ιε ημ αογακηζκυ πνμκζημβνάθμ Ηςάκκδ Πηοθίηγδ, μ καυξ Απζθθείμο επζζηυπμο Ιανίζδξ ζηα πνυκζα ημο Κ. Θςκζηακηίκμο πμο είπε ιεηαθενεεί εηεί Σελίδα απυ ημοξ Βμφθβανμοξ εηπμνεδηέξ ηδξ Ιάνζζαξ. Ζ ακέβενζδ ηδξ ααζζθζηήξ εκημπίγεηαζ ζημ 86 πηίζηδηε απυ ημκ Ρζάνμ Παιμοήθ (976-1014) βζα κα ζηεβάζεζ ημ θείρακμ ημο Αβίμο ηέθμξ ημο 10μο αζχκα. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ν Λαυξ ηεθζηά ηαηαζηνάθδηε απυ ηδκ επζδνμιή ηςκ Λμνιακδχκ ημ 1082 ι.Σ. Ρμ ζδιακηζηυηενμ εφνδια ζημ καυ αοηυ ήηακ έκα ιεηαλςηυ πνοζμΰθακημ ημιιάηζ οθάζιαημξ πμο απεζημκίγεζ δφμ αεημφξ ιέζα ζε θοηζηά ιμηίαα. Νζ ημζπμβναθίεξ ημο καμφ πνμκμθμβμφκηαζ ζημκ 11μ ηαζ ημ 12μ αζχκα. Ξνυηεζηαζ βζα απεζημκίζεζξ ηδξ Ξακαβίαξ, ζηναηζςηζηχκ αβίςκ ηαζ εκυξ αββέθμο. Ζ Ανπαζμθμβζηή πδνεζία ακαβηάζηδηε κα ηδκ απμημζπίζεζ, χζηε κα ζςεμφκ απυ ηδ θεμνά. Πήιενα εηηίεεκηαζ ζημ Ανπαζμθμβζηυ Κμοζείμ ηδξ Φθχνζκαξ. Αενμθςημβναθία ημο κδζζμφ ημο Αβίμο Απζθθείμο. Πηα δελζά δζαηνίκεηαζ ηιήια ηδξ βέθοναξ πμο εκχκεζ ημκ παναδμζζαηυ μζηζζιυ ηςκ 11 ζπζηζχκ ιε ημ πενζαίμ ηιήια ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Έκα πςιάηζκμ ιμκμπάηζ λεηζκά ζηδκ απυθδλδ ηδξ βέθοναξ, δζαζπίγεζ ημκ μζηζζιυ ηαζ δζαηνέπεζ ημ κδζί ζοκακηχκηαξ ηα δφμ ζδιακηζηά ζζημνζηά ικδιεία, ηδ ααζζθζηή ημο Αβίμο Απζθθείμο (10μξ αζχκαξ) ηαζ ημ ιμκαζηήνζ ηδξ Ξακαβζάξ Σελίδα 87 Ξμνθφναξ (ανπέξ 16μο αζχκα). Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Λαυξ Αβίμο Γενιακμφ Πημ πςνζυ Άβζμξ Γενιακυξ δζαηδνείηαζ ζε ηαθή ηαηάζηαζδ έκα απυ ηα παθαζυηενα ηαζ ζδιακηζηυηενα ικδιεία ηδξ θεηάκδξ ηςκ Ξνεζπχκ, μ καυξ ημο Αβίμο Γενιακμφ. Ζ ακέβενζδ ημο ικδιείμο ημπμεεηείηαζ, ιε πζεακυηδηα, ζηζξ ανπέξ ημο 11μοαζχκα, εηηίιδζδ πμο ζηδνίγεηαζ ηαζ ζηα εθάπζζηα θείρακα ημο ανπζημφ γςβναθζημφ δζαηυζιμο, ηα μπμία εκημπίζηδηακ ζημ Ηενυ Βήια ηαζ ημκ κάνεδηα, ηάης απυ ηδ κευηενδ γςβναθζηή ημο 18μο αζχκα (1743). Ζ αθζένςζδ ημο καμφ ζπεηίγεηαζ ιε ημκ παηνζάνπδ Θςκζηακηζκμοπυθεςξ Γενιακυ (715-730), μ μπμίμξ, ζφιθςκα ιε ηδκ ημπζηή πανάδμζδ, έγδζε ηα ηεθεοηαία πνυκζα ηδξ γςήξ ημο ηαζ πέεακε εδχ. Ξανυθμ πμο δε ιανηονείηαζ ζζημνζηά δ πανμοζία ημο ζενάνπδ ζηδκ πενζμπή, ζπεηζηά εκςνίξ, ζημκ 11μαζχκα, οπάνπεζ βναπηή ιανηονία υηζ μ Σελίδα 88 Γενιακυξ ακαηδνφπεδηε ζε ημπζηυ άβζμ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Αζηδηανζά Ζ θοζζηή μιμνθζά αθθά ηαζ δ απμιυκςζδ ηδξ πενζμπήξ θυβς βεςβναθζηήξ εέζδξ πνμζέθηοζε ηαηά ηδκ πενίμδμ ηδξ Ρμονημηναηίαξ πμθθμφξ ιμκαπμφξ μζ μπμίμζ ηαηαζηεφαγακ ηα αζηδηήνζά ημοξ ηαηά ιήημξ ηδξ παναθίαξ ηδξ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ. Έηζζ ζήιενα ιπμνεί ηακείξ κα εαοιάζεζ ιζηνέξ ιμκαζηζηέξ ζοβηεκηνχζεζξ αθθά ηαζ αναπμβναθίεξ ημο 14μο- 16μο αζχκα ζηανθαθςιέκεξ ζηα ανάπζα ηδξ παναθίαξ ηδξ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ ζηδκ Δθθάδα ηαζ ηδκ Αθαακία, ικήιεξ ιζαξ άθθδξ επμπήξ. Ξαθαζυηενμ είκαζ ημ αζηδηανζυ ηδξ Κεηαιυνθςζδξ (13μξ αζχκαξ). Θαηά ημ 15μ αζχκα, πηίγμκηαζ ημ αζηδηανζυ ηδξ Ξακαβίαξ Δθεμφζαξ ηαζ ηδξ Ακάθδρδξ. Πδιακηζηυ ιμκαζηζηυ ηηίζια ημο 16μο αζχκα είκαζ ηαζ δ Ξακαβία δ Ξμνθφνα, ζηζξ υπεεξ ημο κδζζμφ ημο Αβίμο Απζθθείμο. Σελίδα 89 Αζηδηανζά ζηζξ υπεεξ ηδξ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Κεηά ηα αζηδηανζά ηδξ Κεηαιυνθςζδξ ηαζ ηδξ Ακάθδρδξ, ζε έκα ζδιείμ πμο μζ ανάπμζ ηαηεααίκμοκ ηάεεηα, ζοκακηάιε ιία ζπδθζά ιε έκα ιεβάθμ άκμζβια, ιέζα ζημ μπμίμ ανίζηεηαζ ημ αζηδηανζυ ηδξ Αβίαξ Δθεμφζαξ. Γφνς ημο αθέπμοιε ηα ηεθία ηςκ ιμκαπχκ. Ζ Αβία Δθεμφζα είκαζ ιμκυπςνμξ καυξ ιε ελαβςκζηή ηυβπδ ηαζ ημζιείηαζ ιε αβζμβναθίεξ. Πε επζβναθή ακαθένμκηαζ ηα μκυιαηα ηςκ ιμκαπχκ πμο έπηζζακ ημκ καυ ηαεχξ Σελίδα 90 ηαζ ημ υκμια ημο αθέκηδ Βθμοηαζζκμφ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Βναπμβναθίεξ Πημκ ηυθπμ ημο πςνζμφ Τανάδεξ, πάκς ζημοξ ανάπμοξ, οπάνπμοκ γςβναθζζιέκεξ δφμ απεζημκίζεζξ ηδξ Θεμηυημο. Πηδκ πνχηδ δ Θεμηυημξ απεζημκίγεηαζ ζημκ ηφπμ ηδξ Βθαπενκίηζζζαξ, εκχ ζηδκ δεφηενδ ζημκ ηφπμ ηδξ Δθεμφζαξ. Σελίδα 91 Ξακαβία Δθεμφζα (Γελζμηναημφζα) – Βναπμβναθία ζηδ Κεβάθδ Ξνέζπα Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 2.3 Πνιηηηζηηθή δσή Ρμ πέναζια δζαθμνεηζηχκ θαχκ ηαζ πμθζηζζιχκ απυ ηζξ Ξνέζπεξ είπε ςξ απμηέθεζια κα ηαθθζενβδεεί ιζα πθμφζζα πμθζηζζηζηή ηθδνμκμιζά ιε ήεδ ηαζ έεζια πμο δζαηδνμφκηαζ ιε ημ πέναζια ηςκ αζχκςκ. Ρμ πμθφ-πμθζηζζιζηυ ζημζπείμ ηδξ πενζμπήξ απμηοπχκεηαζ ηονίςξ ζηδκ ημπζηή ιμοζζηή ηαζ ζημοξ ημπζημφξ πμνμφξ υπμο ζοκοπάνπεζ μ Καηεδμκίηζημξ ήπμξ, μ Ζπεζνχηζημξ ηαζ μ πνμζθοβζηυξ (Κζηναζζαηζηυξ – Ξμκηζαηυξ – Θναηζηυξ).Ρα παναδμζζαηά ηναβμφδζα ηαζ μζ πμνμί ηδξ πενζμπήξ, ιμζάγμοκ πμθφ ιε ηα ακηίζημζπα ηδξ ΞΓΓΚ ηαζ ζηζξ παναδμζζαηέξ μνπήζηνεξ ηονζανπμφκ ηα πκεοζηά: ηθανίκμ, ημνκέηα, ηνμιπυκζ η.ά. Πε ηάεε επμπή ημο πνυκμο, μζ εοηαζνίεξ βζα κα ιαγεοημφκ μζ πανέεξ ηαζ κα βίκεζ έκα βθέκηζ δεκ θείπμοκ. Κζα ηέημζα ηαθή εοηαζνία δίκεηαζ ζηα ιέζα Αοβμφζημο υπμο μνβακχκεηαζ βζμνηή θαζμθζμφ ηαζ ηζζνμκζμφ ζηδκ πενζμπή ηδξ Θμφθαξ ακάιεζα ζηζξ δφμ θίικεξ. Ζ βζμνηή αοηή απμηεθεί εοηαζνία δμηζιήξ απυ ημοξ επζζηέπηεξ, ηςκ μκμιαζηχκ θαζμθζχκ ηδξ πενζμπήξ ηαζ απυθαοζδξ ηςκ παναδμζζαηχκ πμνχκ. Κζα άθθδ ηαθή εοηαζνία δίκεζ δ απυζηαλδ ηςκ ηζάιπμονςκ (πμο ιέκμοκ απ‘ ημ πάηδια ηςκ ζηαθοθζχκ) βζα ηδκ παναβςβή ημο ηζίπμονμο. Ξενί ηα ιέζα ημο Φεζκμπχνμο, ζοβηεκηνχκμκηαζ ζηα απμζηαηηήνζα μζ θίθμζ, βζα κα ηάκμοκ πανέα ζημ κμζημηφνδ ηαζ κα δμηζιάζμοκ ημ ηαζκμφνζμ ηζίπμονμ. Ρναβμοδμφκ, αζηεζεφμκηαζ ηαζ βίκεηαζ πμθφ ηέθζ. Ν εμνηαζιυξ ηςκ ημπζηχκ αβίςκ δίκεζ επίζδξ εοηαζνία βζα πακδβφνζα πμο δζμνβακχκμκηαζ ζηα πςνζά ηδξ πενζμπήξ ζηζξ αηυθμοεεξ διενμιδκίεξ: Ιαζιυξ - 4δ ιένα ιεηά ημ Ξάζπα Θαθθζεέα - 26 Ημοθίμο Άβζμξ Γενιακυξ - 12 Καΐμο Βνμκηενυ - 26 Ημοθίμο Άβζμξ Απίθθεζμξ - 15 Καΐμο Ξθαηφ - 6 Αοβμφζημο Ρνίβςκμ - 21 Καΐμο Τανάδεξ - 15 Αοβμφζημο Θανοέξ - 1 Ημοκίμο Ιεοηχκαξ - 26 Νηηςανίμο Ακηανηζηυ - 12 Ημοκίμο Σελίδα 92 Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Δπζπνυζεεηα, ιζα άθθδ ιεβάθδ βζμνηή είκαζ ηα Ξνέζπεζα, ηα μπμία πνμζεθηφμοκ πθήεδ επζζηεπηχκ απυ ηδκ Δθθάδα ηαζ ηζξ βεζημκζηέξ πχνεξ. Γζμνβακχκμκηαζ ηάεε πνυκμ ημ ηεθεοηαίμ ζααααημηφνζαημ ημο Αοβμφζημο ηαζ είκαζ ιία απυ ηζξ ζδιακηζηυηενεξ πμθζηζζηζηέξ εηδδθχζεζξ ηςκ Βαθηακίςκ, μζ μπμίεξ πναβιαημπμζμφκηαζ ζημ κδζί Άβζμξ εηδδθχζεςκ είπε ηδκ εοηαζνία κα απμθαφζεζ ελαζνεηζηέξ ενιδκείεξ απυ ηδκ Άθηδζηδ Ξνςημράθηδ ηαζ ηδκ Δοακεία Οειπμφηζζηα. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα Πηζβιζυηοπα απυ ιμοζζηή αναδζά ζηα Ξνέζπεζα 2012, υπμο μ ηυζιμξ πμο ηαηέηθοζε ημ πχνμ ηςκ 93 Απίθθεζμξ ζηδκ Κζηνή Ξνέζπα ηαεχξ επίζδξ ηαζ ζε δζάθμνα πςνζά ημο κμιμφ Φθχνζκαξ. ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πηδκ πενζμπή ζοκακηάηαζ ιζα ιεβάθδ πμζηζθία απυ θμνεζζέξ, πμο εα ιπμνμφζακ κα δζαηνζεμφκ ζε ηάπμζμοξ ααζζημφξ ηφπμοξ. Νζ πζμ αλζυθμβμζ απυ αοημφξ απακηχκηαζ ζημ Ακηανηζηυ, ημκ Θχηα, ηδ Πθήηα ηαζ ημ Ρνίβςκμ. Πε πμθθέξ απυ αοηέξ ηζξ θμνεζζέξ, ημ εθθδκζηυ παναδμζζαηυ ζημζπείμ ζοκδοάγεηαζ ιε ημφνηζηεξ ηαζ ζθάαζηεξ επζννμέξ. Θάημζημζ ημο πςνζμφ Τανάδεξ, ιε παναδμζζαηή θμνεζζά Σελίδα Ποπκά ζοκμδεφεηαζ ηαζ απυ ημζιήιαηα, υθα δχνα ημο βαιπνμφ. 94 Ζ βζμνηζκή βοκαζηεία θμνεζζά ημο Ακηανηζημφ (δελζά) είκαζ μ ζδιακηζηυηενμξ ηφπμξ θμνεζζάξ ηδξ πενζμπήξ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 2.4 Υσξηά θαη νηθηζκνί Πηδ θεηάκδ ηςκ Ξνεζπχκ ηαημζημφκ ζοκμθζηά ηαζ ζηζξ ηνεζξ πχνεξ 24.370 άκενςπμζ δζαζημνπζζιέκμζ ζε 68 μζηζζιμφξ ηαζ ιία ηςιυπμθδ ημ Οέζεκ, δ μπμία ανίζηεηαζ ζηδκ ΞΓΓΚ. Ν ζοκμθζηυξ πθδεοζιυξ ζηδκ πθεονά ηδξ Αθαακίαξ ακένπεηαζ ζε 5.300 ηαημίημοξ, ζηδκ πθεονά ηδξ Δθθάδαξ ζε 1.570 (απμβναθή 2011) ηαζ ζηδκ πθεονά ηδξ ΞΓΓΚ ζε 17.500 ηαημίημοξ. Ζ πενζμπή πενζθαιαάκεζ ημοξ ελήξ Γήιμοξ: – Ιίηεκαξ, Ξνυβηεν ηαζ Θέκηεν-Κπζθίζη (ΑΙΒΑΛΗΑ). – Οέζεκ (ΞΓΓΚ). – Ξνεζπχκ (ΔΙΙΑΓΑ). Πφιθςκα ιε ημ κυιμ οπ‘ ανζε. 3852 (Λέα Ανπζηεηημκζηή ηδξ Αοημδζμίηδζδξ ηαζ ηδξ Απμηεκηνςιέκδξ Γζμίηδζδξ – Ξνυβναιια Θαθθζηνάηδξ), μ μπμίμξ δδιμζζεφεδηε ζηδκ Δθδιενίδα ηδξ Θοαενκήζεςξ (ΦΔΘ 87, Ρεφπμξ Ά - 7 Ημοκίμο 2010), μ Γήιμξ Ξνεζπχκ πνμέηορε απυ ηδ ζοκέκςζδ ημο Θαπμδζζηνζαημφ Γήιμο Ξνεζπχκ ιε ηδκ Θμζκυηδηα Θνοζηαθθμπδβήξ. Δίκαζ δήιμξ ηδξ Ξενζθένεζαξ Γοηζηήξ Καηεδμκίαξ ηαζ ιαγί ιε ημοξ δήιμοξ ηδξ Φθχνζκαξ ηαζ ημο Αιοκηαίμο εκηάζζεηαζ ζηδκ πενζθενεζαηή εκυηδηα Φθχνζκαξ. Ν Γήιμξ Ξνεζπχκ έπεζ παναηηδνζζηεί ςξ μνεζκυξ, δ έηηαζή ημο είκαζ 504,19 η.πθι ηαζ είκαζ μ πζμ αναζμηαημζηδιέκμξ δήιμξ ηδξ πχναξ (πενίπμο 3 ηάημζημζ/Km2). Έδνα ημο κέμο δήιμο μνίζηδηε μ Ιαζιυξ. Ν Γήιμξ Ξνεζπχκ είκαζ έκαξ απυ ημοξ δχδεηα δήιμοξ Σελίδα 95 ηδξ Ξενζθένεζαξ Γοηζηήξ Καηεδμκίαξ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πφιθςκα ιε ηδκ απμβναθή ημο 2001, δ ηαηακμιή ημο πθδεοζιμφ ημο Γήιμο Ξνεζπχκ ακά ημπζηή ημζκυηδηα έπεζ ςξ ελήξ: Γεκνηηθή Δλόηεηα Σνπηθή Θνηλόηεηα Πιεζπζκόο ΘΟΠΡΑΙΙΝΞΖΓΖΠ Βαημπςνίμο 34 ΘΟΠΡΑΙΙΝΞΖΓΖΠ Θνοζηαθθμπδβήξ 573 ΘΟΠΡΑΙΙΝΞΖΓΖΠ Θχηα 53 ύλνιν θαηνίθσλ Γεκνηηθήο Δλόηεηαο ΘΡΤΣΑΙΙΟΠΖΓΖ: 660 ΞΟΔΠΞΥΛ Αβίμο Απζθθείμο 144 ΞΟΔΠΞΥΛ Αβίμο Γενιακμφ 231 ΞΟΔΠΞΥΛ Ακηανηζημφ 165 ΞΟΔΠΞΥΛ Βνμκηενμφ 183 ΞΟΔΠΞΥΛ Θαθθζεέαξ 160 ΞΟΔΠΞΥΛ Θανοχκ 94 ΞΟΔΠΞΥΛ Ιαζιμφ (έδνα Γήιμο) 300 ΞΟΔΠΞΥΛ Ιεοηχκμξ 155 ΞΟΔΠΞΥΛ Κζηνμθίικδξ 71 ΞΟΔΠΞΥΛ Ξζζμδενίμο 68 ΞΟΔΠΞΥΛ Ξθαηέμξ 108 ΞΟΔΠΞΥΛ Ξναζίκμο 14 ΞΟΔΠΞΥΛ Τανάδςκ 158 Σελίδα ύλνιν θαηνίθσλ Γήκνπ Πξεζπώλ: 2511 96 ύλνιν θαηνίθσλ Γεκνηηθήο Δλόηεηαο ΠΡΔΠΧΛ: 1851 Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ν άκενςπμξ απυ ηα παθαζά πνυκζα είπε ακαπηφλεζ ιζα ζδζαίηενδ ζπέζδ ιε ημ θοζζηυ πενζαάθθμκ ηςκ Ξνεζπχκ. Ποβηεηνζιέκα, μζ Ξνέζπεξ απμηεθμφκ έκα πνμμνζζιυ, πμο απαζηεί πνυκμ βζα κα ημκ βκςνίζεζ ηαζ κα ημκ αβαπήζεζ έκαξ επζζηέπηδξ. Νζ ηάημζημζ ηδξ πενζμπήξ γμοκ ήνεια ηαζ δζαηνζηζηά, παναζονιέκμζ απυ ημοξ παθανμφξ ηαζ λέβκμζαζημοξ νοειμφξ ηδξ παναθίικζαξ γςήξ. Γζα κα ιπμνέζεζ, υιςξ έκαξ επζζηέπηδξ κα ελενεοκήζεζ ημ θοζζηυ πενζαάθθμκ ηδξ πενζμπήξ ηαζ ηα πμθοάνζεια ήεδ ηαζ έεζια ηςκ ηαημίηςκ πνέπεζ κα δζααεί ημκ δνυιμ πμο λεηζκά απυ ημκ μδζηυ άλμκα, μ μπμίμξ εκχκεζ ηζξ δφμ ημκηζκέξ πενζμπέξ, ηδ Φθχνζκα ηαζ ηδκ Θαζημνζά, έπμκηαξ ςξ ηαηεφεοκζδ ηα παναθίικζα πςνζά. Ανπζηά, δ πνχηδ ημπμεεζία, απυ ηδκ μπμία πενκάεζ μ δνυιμξ είκαζ ημ Ξεναάθζ απυ ημ μπμίμ δζαηνίκμκηαζ μζ πνχηεξ εζηυκεξ απυ ηζξ Ξνέζπεξ. Πηδ δοηζηή πθεονά έπμοιε ηα πςνζά Τανάδεξ, Ξφθδ, Ξολυξ, Βνμκηενυ ηαζ Αβηαεςηυ. Πηδκ ακαημθζηή πθεονά οπάνπμοκ ηα πςνζά Ιαζιυξ, Άβζμξ Γενιακυξ, Κδθζχκα, Ξθαηφ, Θαθθζεέα, Ιεοηχκαξ, Θανοέξ, Νλοά ηαζ Πθήηα. Ακ ηχνα πάιε θίβμ ιαηνφηενα, ζηδκ ημζθάδα ημο Ιαδμπυηαιμο, εηεί εα ζοκακηήζμοιε ηα πςνζά Ξζζμδένζ, Ακηανηζηυ, Ρνίβςκμ, Ξνάζζκμ ηαζ Θχηαξ. Σελίδα 97 Σάνηδξ ηδξ πενζμπήξ απυ ηζξ εηδυζεζξ ROAD Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρμπςκφιζα Ζ μκμιαζία «Ξνέζπα» έπεζ ζθααζηή πνμέθεοζδ ηαζ ζοκδέεηαζ ιε ηα πζυκζα ηαζ ημοξ πάβμοξ. Πηδ ζδιενζκή αμοθβανζηή βθχζζα, πνεζπβζα ζδιαίκεζ πζμκμζηζαάδα. Ακ θάαμοιε οπυρδ ηδκ ροπνυηδηα ημο ηθίιαημξ ιέπνζ ηαζ ζήιενα, υπςξ ηαζ ημ αηυιδ ιεβαθφηενμ ρφπμξ πμο επζηναημφζε ζηδκ πενζμπή πνζκ απυ αζχκεξ, δ μκμιαζία είκαζ απυθοηα δζηαζμθμβδιέκδ. Έπμοκ δζαηοπςεεί ηαζ άθθεξ εεςνίεξ βζα ηδκ μκμιαζία «Ξνέζπα», υπςξ υηζ πνμένπεηαζ απυ ηδ νίγα πναξ ηςκ Ξαζχκςκ ηαημίηςκ ηδξ Καηεδμκίαξ, πμο ζδιαίκεζ «κενά», ηαζ ηδ ιεζαζςκμ-θαηζκζηή θέλδ πα, πμο ζδιαίκεζ πχνα. Πφιθςκα ιε ιζα άθθδ εηδμπή, δ μκμιαζία πνμένπεηαζ απυ ηδ θαηζκζηή θέλδ praesepe, πμο ζδιαίκεζ θάηκδ. Αλίγεζ κα ζδιεζςεεί υηζ ζηα ιεζαζςκζηά πνυκζα δ Κζηνή Ξνέζπα είπε ηαζ ηδκ μκμιαζία «Βεκηνυη». Νζ μκμιαζίεξ ηςκ πςνζχκ, ζδιενζκέξ ηαζ παθζέξ, έπμοκ ςξ ελήξ: Λέα Ολνκαζία Παιηά Ολνκαζία Λέα Ολνκαζία Παιηά Ολνκαζία Γηένιακ Κδθζχκα Κέδμοαα Αβηαεςηυ Ρφνκμαμ Νλοά Κπμοημαίηζ Ακηανηζηυ Εέθμαμ Ξθαηφ Πηάνημοαμ Βνμκηενυ Γηνάζδεκμ Ξνάζζκμ ζηζια Θαθθζεέα Ομφδανζ Ξφθδ Βίκεκζ Θανοέξ νμακζη Ξολυξ νμαμ Θχηαξ Ομφθζα Πθήηα Κπέζθζκα Ιαζιυξ Οάιπζ Τανάδεξ Λίαζηζα Ιεοηχκαξ Ξυπθζ Σελίδα 98 Άβζμξ Γενιακυξ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ξαναδμζζαημί Νζηζζιμί - Ανπζηεηημκζηή Νζ επζζηέπηεξ ηδξ πενζμπήξ ηςκ Ξνεζπχκ ημ ιυκμ ζίβμονμ είκαζ υηζ δεκ εα πνεζαζηεί κα ακαγδηήζμοκ παναδμζζαημφξ μζηζζιμφξ αθμφ υθδ δ πενζμπή έπεζ ηναηήζεζ ημ παναδμζζαηυ ηδξ φθμξ πνμζθένμκηαξ ακανίειδηεξ επζθμβέξ ζηδ δζάνηεζα ηδξ δζαιμκήξ. Κενζημί απυ ημοξ ηαθφηενα δζαηδνδιέκμοξ παναδμζζαημφξ μζηζζιμφξ είκαζ: μ Άβζμξ Γενιακυξ ηαζ μζ Τανάδεξ ζηδκ Δθθάδα, ημ Brajicino ηαζ ημ Ljubojno ζηδκ ΞΓΓΚ ηαζ ηέθμξ δ Gorica e Madhe ηαζ δ Zaroshka ζηδκ Αθαακία. Βμνεζακαημθζηά ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ ανίζηεηαζ μ δζαηδνδηέμξ ηαζ ιεβαθφηενμξ παναδμζζαηυξ μζηζζιυξ ηδξ πενζμπήξ, o Άβζμξ Γενιακυξ. Ρμ υκμιά ημο πνμένπεηαζ απυ ηδκ αογακηζκή επμπή ηαζ ζοβηεηνζιέκα απυ ημκ παηνζάνπδ Θςκζηακηζκμφπμθδξ Γενιακυ, μ μπμίμξ υκηαξ έηπηςημξ πέναζε ηα ηεθεοηαία πνυκζα ηδξ γςήξ ημο ζημ πςνζυ αοηυ. Δηηυξ ημο υηζ ζημ πςνζυ αοηυ είκαζ δ έδνα ημο Φμνέα Γζαπείνζζδξ ηαζ υπμο οπάνπεζ ηαζ ημ μιχκοιμ Θέκηνμ Ξθδνμθυνδζδξ απμηεθεί ζδακζηυ εθαθηήνζμ βζα ηζξ ελμνιήζεζξ, εκχ δ ιεηαηνμπή δζαηδνδηέςκ ζπζηζχκ ημο ζε παναδμζζαημφξ λεκχκεξ πνμζθένμοκ ιζα θζθυλεκδ ηαζ εοπάνζζηδ δζαιμκή. Ρμ επυιεκμ πςνζυ πμο πνέπεζ μπςζδήπμηε κα επζζηεθεεί ηακείξ είκαζ μζ Τανάδεξ. Δίκαζ πηζζιέκμ πάκς ζε έκα θοζζηυ θζιάκζ ηαζ πανυθμ πμο δεκ είκαζ ζδζαίηενα ποηκμηαημζηδιέκμ δζαεέηεζ ιενζηά εκμζηζαγυιεκα δςιάηζα πμο πνμζθένμοκ ιζα ακεπακάθδπηδ εέα ηδξ θίικδξ ηαζ ηςκ αμοκμημνθχκ. Πημ ίδζμ πςνζυ ηαζ ζηζξ υπεεξ ηδξ θίικδξ ζχγμκηαζ μνζζιέκα απυ ηα πζμ ζδιακηζηά ενδζηεοηζηά ικδιεία ηδξ πενζμπήξ, μζ πενίθδιεξ αναπμβναθίεξ, ηζξ μπμίεξ υιςξ Σελίδα Ν παναδμζζαηυξ μζηζζιυξ ηςκ Τανάδςκ 99 ιπμνεί ηακείξ κα εαοιάζεζ ιυκμ ιε αάνηα. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρα παθζυηενα ζπίηζα ζηα πςνζά ηςκ Ξνεζπχκ ήηακ ιμκυπςνα, μνεμβχκζα, πθζκευηηζζηα, ιε δίννζπηδ ζηέβδ ζηεπαζιέκδ ιε άπονμ ηαζ ηαθάιζα. Σςνίγμκηακ ζε δφμ ηιήιαηα: ζηδ ιζα πθεονά ημζιμφκηακ μζ άκενςπμζ ηαζ ζηδκ άθθδ ηα γχα. Κενζηέξ θμνέξ οπήνπε ζηδ ιέζδ έκα πχνζζια απυ ηαθάιζα. Πηδ ιενζά πμο ήηακ βζα ημοξ ακενχπμοξ, έθηζαπκακ έκα ηγάηζ αθθά ζοπκά δεκ οπήνπε μφηε ηζ αοηυ, μπυηε ηδ θςηζά ηδκ άκααακ ζηδ ιέζδ ηαζ μ ηαπκυξ έαβαζκε απυ ιζα ηνφπα πμο οπήνπε ζηδ ζηέβδ. Ρέημζα ζπίηζα ζχγμκηαζ πθέμκ εθάπζζηα ηαζ πνδζζιμπμζμφκηαζ ζήιενα ιυκμ ζακ απμεήηεξ. Ξαθζυ ζπίηζ αβνμηζημφ ηφπμο (ανζζηενά ζηδ θςημβναθία) Λευηενμξ ηφπμξ ζπζηζμφ, πμο ακαπηφπεδηε ηαηά ημ 18μ-19μ αζχκα, είκαζ ηα δζχνμθα, αβνμηζημφ ηφπμο, πμο πηίγμκηακ ιε πθίεεξ ή πέηνα. Πημ ζζυβεζμ δεκ οπάνπμοκ πανάεονα, εκχ ημ ιπνμζηζκυ ιένμξ ηαθφπηεηαζ ιε λφθζκμ θνάπηδ ή ηαθαιςηή. Δηεί έααγακ ηα γχα ηαζ απμεήηεοακ ημ άπονμ. Πημκ υνμθμ (μκηά) ακμίβμκηαζ θίβα πανάεονα ζηα πθάβζα ηαζ ιπνμζηά οπάνπεζ έκα ιμκμηυιιαημξ λφθζκμξ διζοπαίενζμξ πχνμξ (παβζάηζ). Πημκ μκηά δζαιέκεζ ηαζ ημζιάηαζ δ μζημβέκεζα ηαζ εηεί βίκεηαζ υθδ δ θάηνα ημο ζπζηζμφ: ημ ιαβείνεια, ημ γφιςια ημο ρςιζμφ, ημ πθφζζιμ ηαζ ημ άπθςια ηςκ νμφπςκ, ημ ηνέιαζια ηςκ ρανζχκ βζα απμλήνακζδ. Θζ αηυια, εηεί ηνειμφκ ηζξ πζπενζέξ, ηα ηαθαιπυηζα ηαζ υζα άθθα πνμσυκηα εέθμοκ κα δζαηδνήζμοκ. Δηεί, ηέθμξ, βίκμκηαζ ηαζ μζ βζμνηέξ ηδξ μζημβέκεζαξ. Ρμ υπμο μδδβεί ιζα ελςηενζηή ή εζςηενζηή ζηάθα, οπάνπεζ ηγάηζ ιε «ιπάηγα» έκα εζδζηυ πςκί Σελίδα πθεβιέκμ ιε ηθαδζά, βζα κα θεφβεζ μ ηαπκυξ. Ζ ζηέβδ είκαζ ηεηνάννζπηδ, ζηεπαζιέκδ ιε 100 δάπεδμ ημο ζζμβείμο αθθά ηαζ ημο μνυθμο ηαθφπηεηαζ ιε παηδιέκμ πχια. Πημκ υνμθμ, ηεναιίδζα. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Γζχνμθμ ζπίηζ ημο 19μο αζχκα, ιε παβζάηζ, ζημοξ Τανάδεξ. Πημ πχνμ ημο ζζμβείμο έααγακ ηα γχα, εκχ μ επάκς υνμθμξ ζοβηέκηνςκε υθεξ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ ηδξ μζημβέκεζαξ. Δλέθζλδ ημο πθαηοιέηςπμο ζπζηζμφ αβνμηζημφ ηφπμο απμηεθεί ημ ζπίηζ πμο έπεζ παβζάηζ ζηδ ιζζή πνυζμρδ ημο πάκς μνυθμο - μ μπμίμξ, πθέμκ, δεκ είκαζ ιζα ηενάζηζα, ιμκμηυιιαηδ αίεμοζα αθθά πςνίγεηαζ ζε ημοθάπζζημκ δφμ δςιάηζα. Αοηυκ ημκ ηφπμ ζπζηζμφ, υιςξ, ημκ ζοκακημφιε πμθφ ζπάκζα ζηδκ πενζμπή. Σελίδα 101 Ππίηζ ιε παβζάηζ ζηδ ιζζή πνυζμρδ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πημ ηέθμξ ημο 19μο αζχκα ηαζ ζηζξ ανπέξ ημο 20μφ ειθακίγεηαζ μ ηφπμξ ημο ηνίπςνμο πθαηοιέηςπμο ζπζηζμφ ιε ελχζηδ (ζαπκζζί), επδνεαζιέκμξ απυ ηα αζηζηά ζπίηζα ηςκ βεζημκζηχκ πυθεςκ. Πημκ πάκς υνμθμ, εηηυξ απυ ημκ ηεκηνζηυ μκηά, οπάνπμοκ δςιάηζα ζαθχξ πςνζζιέκα απυ αοηυκ. Ζ ζηέβδ είκαζ ηεηνάννζπηδ, ζηεπαζιέκδ ιε ηεναιίδζα, εκχ δ είζμδμξ ανίζηεηαζ ηάης απυ ημκ ελχζηδ. Ρνζχνμθμ ζπίηζ ιε λφθζκμ ελχζηδ, πηζζιέκμ ζηζξ ανπέξ ημο 20μο αζχκα ζημκ Άβζμ Γενιακυ. Αθθά ηαζ ζηα πνυκζα ημο Κεζμπμθέιμο δζαθμνμπμζείηαζ δ ηαηαζηεοή ηςκ ζπζηζχκ. Ρυηε πηίγμκηαζ ςναία ηαζ ιεβάθα πέηνζκα ζπίηζα, ιε πμθθά δςιάηζα ηαζ πανάεονα, ηυζμ ζημ ζζυβεζμ υζμ ηαζ ζημκ υνμθμ. Ζ ηεκηνζηή είζμδμξ ανίζηεηαζ ζηδ ιέζδ ημο ζζμβείμο ηαζ απυ πάκς ηδξ οπάνπεζ ιζηνυ ιπαθηυκζ. Πε υθα αοηά ηα ζπίηζα μζ ημίπμζ είκαζ πμκηνμί, πηζζιέκμζ ιε πθίεεξ ή πέηνα ηαζ έπμοκ ηαηά δζαζηήιαηα λοθμδεζζέξ, ηα θεβυιεκα παηίθζα. Ρμ πάηςια-πχνζζια ημο πάκς μνυθμο είκαζ λφθζκμ, εκχ ηα δμηάνζα πμο ζοβηναημφκ ημκ πάκς υνμθμ ηαζ ηδ ζηέβδ είκαζ ημνιμί δέκηνςκ (βνεκηέδεξ) απυ ηα βεζημκζηά δάζδ. Νζ ηάεεηεξ λφθζκεξ ημθυκεξ (κηζνέηζα), πμο ζηδνίγμοκ ηα παβζάηζα παημφκ πάκς ζε πέηνζκεξ πθάηεξ, βζα κα ιδ ζαπίγμοκ, ηαζ ηαηαθήβμοκ ζε έκα είδμξ ηζμκυηνακμο, ηδκ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα Ππίηζ ημο Κεζμπμθέιμο ζημκ Άβζμ Γενιακυ, ιε λφθζκμ ιπαθηυκζ ζημκ υνμθμ. 102 ηθάπα. ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρα οθζηά ιε ηα μπμία ηαηαζηεοάγμκηακ ηα ζπίηζα είκαζ θοζζηά οθζηά ζε ακεπελένβαζηδ ιμνθή: Ξέηνα απυ ηδκ πενζμπή βφνς απυ ηάεε πςνζυ. Σχια, ημηηζκυπςια απυ αζαεζημθζεζηά ηονίςξ εδάθδ, πμο έπεζ ιέζα πμθφ άνβζθμ ηαζ ημθθάεζ αθθά ηαζ θηζάπκεζ πδθυ. Μφθα βζα οπμζηοθχιαηα, ζηέβεξ, βνεκηζέξ, πεηζχιαηα, γςκάνζα η.θπ. Πημκ Άβζμ Γενιακυ, πμο είπακ ημκηά ηαζ ηα έθαηα, πνδζζιμπμζμφζακ ηαζ ημφηα, εκχ ηα άθθα πςνζά πνδζζιμπμζμφζακ λοθεία πμο οπήνπε ζηα ημκηζκά ημοξ δάζδ, υπςξ αεθακζδζέξ, μλζέξ ηαζ ηέδνα. Νζ ηαθαιςηέξ είπακ ιεβάθδ πνήζδ ηαζ βζα ημ θηζάλζιμ ηςκ ηααακζχκ ηαζ βζα πέηζςια, ιε πδθυ, ηάης απυ ηα ηεναιίδζα. Κε ηαθάιζα ζηέπαγακ ηαζ ηζξ ζηέβεξ ζε ζηάαθμοξ ηαζ ιακηνζά, εκχ ζηα πζμ μνεζκά πςνζά πνδζζιμπμζμφζακ ηαζ ανζγάπονα βζα ηδ δμοθεζά αοηή. Ρμίπμζ, εζςηενζημί ηονίςξ ηαζ πςνίζιαηα αθθά ηαζ ελςηενζημί, θηζάπκμκηακ ζοπκά ιε πθεηηά ηθαδζά (πθεη) ηαζ ιε επάθεζρδ ιε πδθυ, πμο πάκηα πενζείπε ηαζ ρζθμημιιέκμ άπονμ βζα κα «δέκεζ» ηαθφηενα. Πημοξ πεδζκμφξ μζηζζιμφξ υπςξ δ Κδθζχκα, ημ ααζζηυ οθζηυ δυιδζδξ ηυζμ βζα ηζξ ημζπμπμζίεξ ιεβάθμο πάπμοξ υζμ ηαζ ηζξ εθαθνυηενεξ ημζπμπμζίεξ είκαζ λοθυπδηηεξ δ ςιυπθζκεμξ (πθζεί). Σελίδα Κακηνζά ιε ηαθαιέκζεξ ζηέβεξ ζημ Βνμκηενυ 103 Ξθζκευηηζζηδ μζηία ζηδ Κδθζχκα Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρα παναδμζζαηά ηηίνζα – αθθά ηαζ μζ μζηζζιμί – ηδξ Ξνέζπαξ, πμθφ θίβμ ιεθεηδιέκα ηαζ βκςζηά ζηζξ θεπημιένεζέξ ημοξ, ζχεδηακ ιέπνζ ηζξ ιένεξ ιαξ, υπζ ιυκμ θυβς ηδξ βενήξ ημοξ ηαηαζηεοήξ, αθθά ηαζ θυβς άθθςκ ζζημνζηχκ, μζημκμιζηχκ ηαζ ημζκςκζηχκ ζοκεδηχκ, πμο ειπυδζζακ ηδκ ηαηεδάθζζδ ηαζ ακηζηαηάζηαζή ημοξ ιε ηαζκμφνβζα. Κμθμκυηζ ηαεεζηχηα πνμζηαζίαξ οπάνπμοκ βζα ηα πςνζά Τανάδεξ (παναδμζζαηυξ μζηζζιυξ) ηαζ Άβζμξ Γενιακυξ, πμθθά ζπμοδαία ηηίνζα αθήκμκηαζ πςνίξ θνμκηίδα κα ενεζπςεμφκ. Καγί ημοξ πάκμοιε αιεηάηθδηα ημιιάηζα ηδξ πμθζηζζηζηήξ ιαξ ηθδνμκμιζάξ. Ήδδ, πμθθέξ ακεπίηνεπηεξ απχθεζεξ ηαζ αθθμζχζεζξ έπμοκ θάαεζ πχνα. Ακ δεκ πενζαάθθμοιε ηα ηηίνζα ηαζ ημοξ μζηζζιμφξ ηδξ Ξνέζπαξ ιε ηδ θνμκηίδα ιαξ, ζε πμθφ θίβμ εα είκαζ ανβά. Πηζξ ζεθίδεξ πμο αημθμοεμφκ πανμοζζάγμκηαζ 3 ααζζημί ηφπμζ παναδμζζαηχκ μζηζχκ ηδξ Ξνέζπαξ. Ρμ οθζηυ είκαζ πανιέκμ απυ ζπεηζηέξ εηδυζεζξ ηδξ ΔΞΞ (Πηυζμξ, Α. 1993 – 1994). Σαναηηδνζζηζηά δείβιαηα ηδξ ημπζηήξ παναδμζζαηήξ Σελίδα 104 ανπζηεηημκζηήξ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα 105 ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα 106 ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα 107 ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 2.5 Γξαζηεξηόηεηεο ησλ θαηνίθσλ Πηδ θεηάκδ ηςκ Ξνεζπχκ, ζφιθςκα ιε ηζξ πζμ πνυζθαηεξ απμβναθέξ, ηαημζημφκ ζοκμθζηά ηαζ ζηζξ ηνεζξ πχνεξ 24.370 άκενςπμζ δζαζημνπζζιέκμζ ζε 68 μζηζζιμφξ ηαζ ιία ηςιυπμθδ ημ Οέζεκ, δ μπμία ανίζηεηαζ ζηδκ ΞΓΓΚ. Ν ζοκμθζηυξ πθδεοζιυξ ζηδκ πθεονά ηδξ Αθαακίαξ ακένπεηαζ ζε 5.300 ηαημίημοξ, ζηδκ πθεονά ηδξ Δθθάδαξ ζε 1.570 (απμβναθή 2011) ηαζ ζηδκ πθεονά ηδξ ΞΓΓΚ ζε 17.500 ηαημίημοξ. Νζ δναζηδνζυηδηεξ ηςκ ηαημίηςκ ζημ πέναζια ηςκ πνυκςκ εκαθθάζζμκηαζ επδνεαγυιεκεξ απυ πανάβμκηεξ υπςξ δ ελέθζλδ ηδξ ηεπκμθμβίαξ ηαζ ηςκ ιμκηέθςκ ακάπηολδξ μζημκμιίαξ ηδξ ηάεε πχναξ. Ξαθζυηενα, ζημ ιμκηέθμ ηδξ μζημκμιίαξ ηδξ αοηάνηεζαξ, δ βδ, ημ δάζμξ, δ βεςνβία, δ ηηδκμηνμθία ηαζ δ αθζεία έδζκακ ζημοξ ακενχπμοξ υηζ πνεζάγμκηακ βζα κα γήζμοκ. Πηδ ζοκέπεζα ηαζ ηονίςξ απυ ηδ δεηαεηία ημο ‘60 ηαζ ιεηά ηα πνάβιαηα άθθαλακ. Ποβηεηνζιέκα ζηδκ Δθθδκζηή Ξνέζπα, ημ 70% πενίπμο ηςκ επαββεθιαηζηά εκενβχκ αηυιςκ απαζπμθείηαζ ζημκ πνςημβεκή ημιέα ηαζ ζδζαίηενα ζηδ βεςνβία, ηονίςξ ηδκ εκηαηζηή ηαθθζένβεζα ημο θαζμθζμφ. Θαηαθοηζηυ νυθμ ζε αοηυ έπαζλε ημ ανδεοηζηυ δίηηομ, ημο μπμίμο δ ηαηαζηεοή μθμηθδνχεδηε ζηα ιέζα ηδξ δεηαεηίαξ ημο ‘80. Υζηυζμ εομίςκεξ είκαζ μζ πνυζθαηεξ ηζκήζεζξ πνμξ ηδκ ηαηεφεοκζδ ηδξ μθμηθδνςιέκδξ βεςνβίαξ ηαζ ηδκ εθανιμβή θζθζηυηενςκ πνμξ ημ πενζαάθθμκ ιεευδςκ ηαθθζένβεζαξ, εκχ οπάνπεζ ιζηνή αθθά ζδιακηζηή παναβςβή αζμθμβζηχκ θαζμθζχκ Ξνέζπαξ. Ζ αθζεία εκχ παθζυηενα είπε ζδζαίηενδ ζδιαζία, ζήιενα έπεζ εβηαηαθεζθεεί ζε ιεβάθμ ααειυ εκχ πάκμκηαζ πζα ηαζ μζ ηεθεοηαίμζ πμο εθάνιμγακ ιμκαδζηέξ ιεευδμοξ αθζείαξ υπςξ είκαζ ηα πεθαΐγζα ηαζ ηα πεγυαμθα. Ρέθμξ δ ηηδκμηνμθία αζβμπνμαάηςκ εκχ ζημ πανεθευκ απμηεθμφζε ιία απυ ηζξ ηφνζεξ αζπμθίεξ ηςκ ηαημίηςκ ηδξ Ξνέζπαξ αημθμφεδζε ηαζ αοηή ιία πηςηζηή πμνεία ακηίζηνμθδ ιε ηδκ άκμδμ ηδξ βεςνβίαξ. Ξαν‘ υθα αοηά ζηα αμοκά ηδξ πενζμπήξ έπεζ αολδεεί μ ζοκμθζηυξ ανζειυξ αβεθάδςκ ηνεμπαναβςβήξ, εκχ επζαζχκεζ αηυιδ δ παθζά Σελίδα ηάπμζμζ, θίβμζ πθέμκ, ηηδκμηνυθμζ ιεηαηζκμφκ ηα ημπάδζα ημοξ ζηα μνεζκά θζαάδζα. 108 πναηηζηή ηδξ κμιαδζηήξ ηηδκμηνμθίαξ αθμφ απυ ηδκ άκμζλδ ιέπνζ ηαζ ημ θεζκυπςνμ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πηδκ Αθαακζηή Ξνέζπα δ βεςνβία απμηεθεί ηδ ζδιακηζηυηενδ αζπμθία ημο πθδεοζιμφ, αθθά ημ παναβυιεκμ πνμσυκ πνμμνίγεηαζ ηυζμ βζα ηδκ ηάθορδ ηςκ ακαβηχκ ημο κμζημηονζμφ υζμ ηαζ βζα ηδκ αβμνά. Ρα ηαθθζενβμφιεκα είδδ θοηχκ είκαζ ηονίςξ δδιδηνζαηά (ζζηάνζ, ηαθαιπυηζ, ηνζεάνζ, ζίηαθδ) πμο ηαθφπημοκ ημ 70% ηδξ ηαθθζενβμφιεκδξ βδξ, εκχ ημ ηαηεζηναιιέκμ ανδεοηζηυ ζφζηδια ιε δοζημθία ηαθφπηεζ ιυθζξ ημ 7,3% ηςκ ηαθθζενβεζχκ. Ζ αθζεία ηαζ δ ηηδκμηνμθία ελαημθμοεμφκ ηαζ έπμοκ παναδμζζαηά παναηηδνζζηζηά, ελαζημφιεκεξ ηονίςξ βζα ηδκ ηάθορδ ηςκ δζαηνμθζηχκ ακαβηχκ ηδξ μζημβέκεζαξ. Υζηυζμ ζηδκ Αθαακία έπεζ δζαζςεεί δ θοθή ηδξ κηυπζαξ ιζηνυζςιδξ αβεθάδαξ, δ μπμία εεςνείηαζ ςξ άιεζμξ απυβμκμξ ηαζ ακάιεζα ζηζξ ηεθεοηαίεξ εηπνμζχπμοξ ηδξ θοθήξ ηδξ αβεθάδαξ ηςκ Λεμθζεζηχκ πνυκςκ. Ρέθμξ, ζηδκ πθεονά ηδξ ΞΓΓΚ οπάνπμοκ πενίπμο 4500 βεςνβζηέξ εηιεηαθθεφζεζξ θοηζηήξ παναβςβήξ. Αοηέξ απμηεθμφκ ηαζ ηδκ πθεζμκυηδηα ηςκ εηιεηαθθεφζεςκ, ηαεχξ μ ανζειυξ ηςκ αιζβχξ ηηδκμηνμθζηχκ ηαζ ηςκ ιεζηηχκ εηιεηαθθεφζεςκ είκαζ πμθφ ιζηνυξ ή ιε ιζηνυ ανζειυ γχςκ ακηίζημζπα. Ρμ ζφκμθμ ηδξ βεςνβζηήξ βδξ θεάκεζ ηζξ 110000 ζην., ημ 80% ηςκ μπμίςκ δζαεέηεζ ηάπμζαξ ιμνθήξ πδβή άνδεοζδξ, ακ ηαζ δ ιζζή πενίπμο έηηαζδ παναιέκεζ αηαθθζένβδηδ. Ζ ηονίανπδ ηαθθζένβεζα είκαζ μζ ιδθζέξ (30.000 ζην.) πμο απθχκμκηαζ ζε υθμ ημ ημπίμ ηδξ πενζμπήξ ηαζ ηαθφπημοκ ιία έηηαζδ πμο ακηζζημζπεί ζημ 70% ηδξ ζοκμθζηά ηαθθζενβμφιεκδξ. Ρμ πμζμζηυ εηιδπάκζζδξ ειθακίγεηαζ ορδθυ, βεκζηχξ υιςξ ιε ιδπακήιαηα ιεβάθδξ δθζηίαξ ηαζ παιδθήξ ζππμδφκαιδξ. Ζ ηαηάννεοζδ ημο ζοζηήιαημξ αβμνάξ ηδξ εκζαίαξ Γζμοβημζθααίαξ ηδ δεηαεηία ημο ‘90 δδιζμφνβδζε ιεβάθα πνμαθήιαηα ζηδ δζάεεζδ ηαζ απμννυθδζδ ηδξ ζμδεζάξ – ηαζ ζηδκ Ξνέζπα – πμο δεκ έπμοκ θοεεί αηυιδ. Ξνυζθαηα, ζηα πθαίζζα αεθηίςζδξ ηδξ ειπμνζηήξ πνμχεδζδξ πνμσυκημξ, έπεζ ανπίζεζ ιία πνμζπάεεζα ηάπμζςκ ημπζηχκ παναβςβχκ εθανιμβήξ ιεευδςκ μθμηθδνςιέκδξ πνμζηαζίαξ ηδξ παναβςβήξ απμζημπχκηαξ ζηδ πνήζδ θζβυηενςκ θοημθανιάηςκ. Ζ αθζεία ηαζ δ οθμημιία απμηεθμφκ επίζδξ ααζζηέξ δναζηδνζυηδηεξ εκχ μ ανζειυξ ηςκ εηηνεθυιεκςκ γχςκ πανμοζζάγεζ ζοκεπή πηςηζηή ηάζδ ηαζ δ ηηδκμηνμθία Σελίδα εκαζπυθδζδ ιε ημκ ημονζζιυ απμηεθεί ζδιακηζηή πδβή εζζμδήιαημξ. 109 έπεζ ζδιαζία ιυκμ βζα εθάπζζηεξ εηιεηαθθεφζεζξ. Ρέθμξ ζηδκ πενζμπή ημο Οέζεκ δ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Γεςνβία Πηδκ εθθδκζηή Ξνέζπα, ημ ιεβαθφηενμ πμζμζηυ ηςκ 370 πενίπμο βεςνβζηχκ εηιεηαθθεφζεςκ απαζπμθείηαζ πθήνςξ ή ιενζηχξ ιε ηδκ ηαθθζένβεζα ηςκ θδιζζιέκςκ θεοηυζπενιςκ λδνχκ «θαζμθζχκ Ξνεζπχκ» ζε έηηαζδ πενίπμο 11000 ζην. ανδεφζζιδξ βδξ ημκηά ζηζξ δφμ θίικεξ. Αθθά 1500 ζην. πενίπμο ηαθθζενβμφκηαζ ιε άθθεξ πμηζζηζηέξ ηαθθζένβεζεξ (ανααυζζημξ, ιδδζηή), εκχ ημ ζφκμθμ ηςκ λδνζηχκ ηαθθζενβεζχκ ζηδκ πενζμπή ακηζπνμζςπεφεζ ημ οπυθμζπμ 50% ηδξ ζοκμθζηήξ βεςνβζηήξ βδξ. Ξμθθέξ ηαθθζενβδηζηέξ πναηηζηέξ βζα ηδκ παναβςβή ημο θαζμθζμφ βίκμκηαζ ιε ιδπακέξ, αθθά μζ ακάβηεξ ζε ενβαηζηά πένζα παναιέκμοκ ορδθέξ, αολάκμκηαξ ζδιακηζηά ημ ηυζημξ παναβςβήξ. Ζ ηαθθζένβεζα ημο θαζμθζμφ Ξνεζπχκ έπεζ ιεβάθδ γήηδζδ, αθήκεζ ζηακμπμζδηζηυ εζζυδδια ζημοξ ηαημίημοξ ηαζ ημοξ ηναηά ζημκ ηυπμ ημοξ . Ζ ηαηαζηεοή ημο ανδεοηζημφ δζηηφμο ζηδκ εθθδκζηή Ξνέζπα (δεηαεηίεξ 1960-80) ζδιαημδυηδζε ηδ ζηνμθή ηδξ ημπζηήξ μζημκμιίαξ απυ ηδ θάζδ ηδξ αοηάνηεζαξ ηαζ αοημζοκηήνδζδξ ηςκ μζημβεκεζχκ, ιε αάζδ ηδκ πανάθθδθδ εκαζπυθδζδ ηςκ μζημβεκεζχκ ιε ηδκ ηηδκμηνμθία, ηδκ αθζεία ηαζ ηδκ ακηαθθαβή πνμσυκηςκ, ζηδ θάζδ ηδξ δοκαιζηήξ ηαζ εκηαηζηήξ βεςνβίαξ. Απυ ηα ιέζα ηδξ δεηαεηίαξ ημο 1980, δ ηαθθζένβεζα ηςκ θαζμθζχκ απμηεθεί ηδκ ηονζυηενδ πδβή εζζμδήιαημξ ηςκ ηαημίηςκ, αθθά ηαζ ημ επίηεκηνμ ηδξ γςήξ ζηδκ πενζμπή. Απυ ηα ιέζα ηδξ δεηαεηίαξ ημο 1980, δ ηαθθζένβεζα ηςκ θαζμθζχκ απμηεθεί ηδκ ηονζυηενδ πδβή εζζμδήιαημξ ηςκ Σελίδα 110 ηαημίηςκ, αθθά ηαζ ημ επίηεκηνμ ηδξ γςήξ ζηδκ πενζμπή. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ξυηε αηνζαχξ άνπζζε δ ηαθθζένβεζα ημο θαζμθζμφ ζηδκ Ξνέζπα δε βκςνίγμοιε. Ηζημνζηέξ πδβέξ ακαθένμοκ υηζ πθδεοζιυξ θαζμθζμφ ιε ηδκ επςκοιία «πθαηί» ή «πθαηέ» εζζήπεδ ζηδκ πενζμπή ηδ δεηαεηία ημο 1920 ηαζ ηαθθζενβήεδηε ζοζηδιαηζηά ζε ημζθάδεξ ηαζ δνμζενά ιζηνμηθίιαηα. Ανβυηενα, ηαζ ιεηά ηδ θεζημονβία ημο ανδεοηζημφ δζηηφμο ηαζ ηδ ιεηαηυπζζδ ηδξ ηαθθζένβεζαξ ζηδκ παναθίικζα γχκδ, θαίκεηαζ υηζ εζζήπεδηακ (απυ ιειμκςιέκμοξ ηαθθζενβδηέξ ή ειπυνμοξ) ηαζ άθθμζ πθδεοζιμί ή πμζηζθίεξ. Πήιενα, μζ πμζηζθίεξ «Ξθαηέ Κεβαθυζπενια Ξνεζπχκ» ηαζ «Γίβακηεξ Δθέθακηεξ Ξνεζπχκ», πμο έπμοκ ηαημπονςεεί ςξ πνμσυκηα «Ξνμζηαηεουιεκδξ Γεςβναθζηήξ Έκδεζλδξ» (ΞΓΔ), απμηεθμφκ ηδκ ηφνζα παναβςβή ηδξ πενζμπήξ ιε πενίπμο 2500 ηυκμοξ εηδζίςξ. Άθθεξ ηαθθζενβήζζιεξ πμζηζθίεξ είκαζ μζ έβπνςιμζ βίβακηεξ, ηα ιπανιπμφκζα, μζ πάκδνεξ, ηαζ, ζε πμθφ ιζηνυηενεξ εηηάζεζξ, δζάθμνεξ παθζέξ πμζηζθίεξ «ηαεζζημφ» θαζμθζμφ (πςνίξ οπμζηδνίβιαηα), υπςξ ημ ιπμιπυκζ, δ παππμφδα ηαζ ημ θζλ. Ρα θαζυθζα ηδξ Ξνέζπαξ είκαζ παζίβκςζηα βζα ηδ βεφζδ, ηδ αναζηενυηδηα ηαζ άθθα πμζμηζηά ημοξ παναηηδνζζηζηά ηαζ δ γήηδζδ ημοξ αολάκεηαζ δζανηχξ . Ρα θαζυθζα Ξνεζπχκ, εηηυξ απυ οπένμπδ κμζηζιζά, είκαζ ζδζαίηενα «αναζηενά» ηαζ έπμοκ ορδθή ενεπηζηή αλία, παναηηδνζζηζηά πμο ηαεζένςζακ ηδ θαζμθάδα ςξ ημ εεκζηυ Σελίδα 111 ιαξ θαβδηυ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ θαζμθμ-ηαθθζένβεζα ηαηαθαιαάκεζ πάκς απυ ημ 80% ηδξ ανδεφζζιδξ βδξ ιε ηδκ πθεζμκυηδηα ηςκ εηηάζεςκ κα ανίζημκηαζ πάκς απυ ηδκ ακαημθζηή ηαζ ηδ κυηζμ-ακαημθζηή υπεδ ηδξ Κζηνήξ ηαζ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ ακηίζημζπα. Ζ άνδεοζδ ααζίγεηαζ ζηα κενά ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ ηαζ ζημ νέια ημο Αβίμο Γενιακμφ, ηαζ βίκεηαζ ηαηά ηφνζμ θυβμ ιε ηαηάηθζζδ ηαζ αοθάηζα. Αοηυξ μ πεπαθαζςιέκμξ ηνυπμξ πμηίζιαημξ δζαανχκεζ ηα εδάθδ ηαζ παναζφνεζ ηα ενεπηζηά ημοξ ζοζηαηζηά, ζοιαάθθμκηαξ έηζζ ζε αολδιέκεξ ακάβηεξ πδιζηήξ θίπακζδξ. Ζ ηαθθζένβεζα είκαζ ζδζαίηενα απαζηδηζηή ζε εζζνμέξ ηαζ ιδπακζηή ενβαζία, πμθθέξ υιςξ πναηηζηέξ ααζίγμκηαζ απμηθεζζηζηά ζηδ πεζνςκαηηζηή ενβαζία, υπςξ: ημ ηαθάιςια ημ ηζάπζζια ημ ηφθζβια ηςκ «ηθςζηχκ» ηαζ ημ αμηάκζζια ημ πυηζζια ημ ηυρζιμ ηςκ αθαζηχκ ηαζ, δ πνμεημζιαζία βζα ηδ ζοβημιζδή. πναηηζηέξ ααζίγμκηαζ απμηθεζζηζηά ζηδ πεζνςκαηηζηή ενβαζία. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ Σελίδα Ζ ηαθθζένβεζα ημο θαζμθζμφ είκαζ ζδζαίηενα απαζηδηζηή ζε εζζνμέξ ηαζ ιδπακζηή ενβαζία, πμθθέξ υιςξ 112 Νζ ακάβηεξ ζε ενβαηζηά πένζα ηαθφπημκηαζ ηονίςξ απυ επμπζαημφξ ενβάηεξ. ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Νζ απαζηήζεζξ ηδξ αβμνάξ βζα πζμ αζθαθή βεςνβζηά πνμσυκηα ηαζ δ μζημθμβζηή αλία ηαζ ζδιαζία ηδξ Ξνέζπαξ χεδζακ πμθθμφξ Ξνεζπζχηεξ παναβςβμφξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηςκ ηεθεοηαίςκ εηχκ πνμξ ζοζηήιαηα ηαθθζένβεζαξ, πμο δίκμοκ έιθαζδ ζημ γήηδια ηδξ ιείςζδξ ηςκ επζπηχζεςκ ηδξ βεςνβίαξ ζημ θοζζηυ πενζαάθθμκ. Ζ αζμθμβζηή βεςνβία ελαζηείηαζ ζηδκ πενζμπή απυ ηζξ ανπέξ ηζξ δεηαεηίαξ ημο ΄90 ηαζ ηαηαθαιαάκεζ ζήιενα 450 ζην. πμο ηαθθζενβμφκ 15 παναβςβμί. Δπζπθέμκ, ημ ιεβαθφηενμ ηιήια ηδξ ηαθθζένβεζαξ ζήιενα είκαζ εκηαβιέκμ ζημ ζφζηδια πμζυηδηαξ ηδξ Νθμηθδνςιέκδξ Γζαπείνζζδξ Ξαναβςβήξ (ΝΓΞ). Ρμ ζφζηδια αοηυ πνμςεεί ηδκ μνεμθμβζηή πνήζδ υθςκ ηςκ κμιζηχκ απαζηήζεςκ ηαζ ηδκ παναημθμφεδζδ ηαζ ημκ έθεβπμ υθςκ ηςκ θάζεςκ παναβςβήξ. Πηυπμξ ημο είκαζ δ πνμζηαζία ημο πενζαάθθμκημξ ηαζ ημο ηαηακαθςηή, ηαεχξ ηαζ δ παναβςβή επχκοιςκ, πμζμηζηχκ, αζθαθχκ ηαζ ακηαβςκζζηζηχκ πνμσυκηςκ. Ρα ζδιακηζηυηενα απμηεθέζιαηα ηδξ έκηαλδξ ηδξ θαζμθμ-ηαθθζένβεζαξ ζηδκ ΝΓΞ είκαζ δ πνήζδ ηςκ ηαηάθθδθςκ αβνμπδιζηχκ ζηεοαζιάηςκ ηαζ ζε ζςζηέξ πμζυηδηεξ (μζ επειαάζεζξ θίπακζδξ ηαζ θοημπνμζηαζίαξ ζηδνίγμκηαζ ζε εδαθμθμβζηέξ ηαζ θοθθμδζαβκςζηζηέξ ακαθφζεζξ, ηαζ ζε ζοιαμοθέξ ηςκ επζαθεπυκηςκ βεςπυκςκ), ηαεχξ επίζδξ ηαζ δ εκαζπυθδζδ υθμ ηαζ πενζζζμηένςκ βεςηεπκζηχκ ιε ηδ ζοβηεηνζιέκδ ηαθθζένβεζα. Πηδκ εθανιμβή ηδξ ΝΓΞ δναζηδνζμπμζμφκηαζ δ Έκςζδ Αβνμηζηχκ Ποκεηαζνζζιχκ Φθχνζκαξ (ΔΑΠΦ) ηαζ μ Αβνμηζηυξ Ποκεηαζνζζιυξ Δεκζημφ Γνοιμφ Ξνεζπχκ «Ν πεθεηάκμξ». Ν ηεθεοηαίμξ δζαεέηεζ ζοζηεοαζηήνζμ θζακζηήξ ζοζηεοαζίαξ θαζμθζχκ, εκχ ηαζ δ ΔΑΠΦ ζπεδζάγεζ ηδκ οθμπμίδζδ πανυιμζμο εβπεζνήιαημξ. Ζ επζηυπζα ηοπμπμίδζδ ηαζ ζοζηεοαζία θαζμθζχκ είκαζ απαναίηδηδ πνμτπυεεζδ βζα ηδ δζαζθάθζζδ ηδξ ζπκδθαζζιυηδηαξ ηςκ θαζμθζχκ Ξνεζπχκ ηαζ ηδκ ακηζιεηχπζζδ ηδξ ηαηυαμοθδξ πνήζδξ ημο μκυιαημξ 2007 θεζημονβεί ημοξ ζηζξ Απυ ημ ζηδκ πενζμπή Σελίδα ζοζηεοαζηήνζμ θαζμθζχκ. 113 αβμνέξ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Νζ αζμηαθθζενβδηέξ, υπςξ ηαζ μζ ζοιααηζημί βεςνβμί, ζοπκά ακηζιεηςπίγμοκ πνμαθήιαηα ενέρδξ ηαζ πνμζηαζίαξ ηςκ θοηχκ, ηα μπμία υιςξ ηαθμφκηαζ κα ακηζιεηςπίζμοκ ιε πενζμνζζιμφξ ςξ πνμξ ηζξ πζεακέξ θφζεζξ θυβς ηςκ ηακυκςκ ηδξ αζμθμβζηήξ βεςνβίαξ. Έηζζ, ιαγί ιε ημοξ ζοιαμφθμοξ αζμθμβζηήξ βεςνβίαξ, δζενεοκμφκ ζοκεπχξ ηα γδηήιαηα αζμθμβζηήξ θίπακζδξ ηαζ ακηζιεηχπζζδξ ηςκ αζεεκεζχκ πμο, ηαηά ιεβάθμ ιένμξ ααζίγμκηαζ ζηδ πνήζδ ήπζςκ θοζζηχκ μοζζχκ ηαζ ςθέθζιςκ εκηυιςκ πμο ακηαβςκίγμκηαζ ηα επζαθααή. Ρέημζεξ θφζεζξ ιπμνμφκ κα πνμςεδεμφκ ηαζ ζημ επίπεδμ ηδξ ΝΓΞ, ιε ηεθζηυ Σελίδα Δκδιενςηζηυ θοθθάδζμ βζα ηα πθεμκεηηήιαηα ηαζ ηδκ πνμχεδζδ ηςκ αζμθμβζηχκ θαζμθζχκ. 114 απμηέθεζια ηδ θζθζηυηενδ πνμξ ημ πενζαάθθμκ ζηνμθή ηδξ βεςνβίαξ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Δηηυξ απυ ηα θαζυθζα, έκα άθθμ θδιζζιέκμ ημπζηυ πνμσυκ είκαζ μζ ηυηηζκεξ πζπενζέξ. Ξανυθμ πμο ζηδκ πενζμπή ηαθθζενβμφκηαζ ζε ιζηνέξ πμζυηδηεξ ηαζ ιυκμ βζα ζδία πνήζδ, απμηεθμφκ λεπςνζζηυ ημιιάηζ ζημ ηναπέγζ ηςκ κηυπζςκ ηαζ υπζ ιυκμ. Θαεχξ μζ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ ημ εοκμμφκ, μζ Ξνέζπεξ απμηεθμφκ ζδακζηυ ηυπμ βζα ηδκ ηαθθζένβεζά ημοξ. Πηδκ εονφηενδ πενζμπή έπεζ ηακείξ ηδ δοκαηυηδηα κα δμηζιάζεζ πνςηυηοπεξ ζοκηαβέξ ιε πζπενζέξ εκχ ζηα κηυπζα ιαβαγζά ιπμνεί κα πνμιδεεοηεί αάγα ιε δζάθμνεξ ιμνθέξ ηδξ πζπενζάξ. Σαναηηδνζζηζηέξ είκαζ μζ ανιαεζέξ ιε απμλδναιέκεξ πζπενζέξ, πμο δζαηδνμφκηαζ ιε αοηυκ ημκ ηνυπμ ζε υθδ ηδ δζάνηεζα ημο πεζιχκα. Σαναηηδνζζηζηυ ηδξ πενζμπήξ είκαζ μζ απμλδναιέκεξ πζπενζέξ ζε ανιαεζέξ, πμο δζαηδνμφκηαζ ιε αοηυκ ημκ ηνυπμ ζε υθδ Σελίδα 115 ηδ δζάνηεζα ημο πεζιχκα. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Αθζεία Δίκαζ αδζαιθζζαήηδημ βεβμκυξ υηζ δ αθζεία ζηδκ Ξνέζπα έπεζ παίλεζ ααζζηυ νυθμ ζηδκ ημπζηή μζημκμιία, αηυιδ ηαζ ζημ πνυζθαημ πανεθευκ. Πήιενα, απμηεθεί ζδιακηζηή πδβή εζυδςκ, αθθά ζε ιεβάθμ ααειυ παναιέκεζ ζοιπθδνςιαηζηή δναζηδνζυηδηα. Ζ φπανλδ ιμκαδζηχκ αθζεοηζηχκ ιεευδςκ ηαζ δ ακάπηολδ ζημ πανεθευκ ελεζδζηεοιέκςκ αθζεοηζηχκ ενβαθείςκ επζαεααζχκμοκ ημ βεβμκυξ υηζ δ αθζεία οθίζηαηαζ εδχ ηαζ αζχκεξ, εκχ οπάνπμοκ ζηαηζζηζηέξ βζα ηδκ αθζεία πμο πνμκμθμβμφκηαζ απυ ηδ δεηαεηία ημο 1920. Νζ πενζζζυηενεξ απυ ηζξ παθζυηενεξ παναδμζζαηέξ αθζεοηζηέξ ιεευδμοξ ααζίγμκηακ ζηδ πνήζδ ηδξ πανυπεζαξ γχκδξ ηδξ θίικδξ ηαζ απαζημφζακ ηαεανέξ απυ αθάζηδζδ πενζμπέξ. Νζ παναθίικζεξ πενζμπέξ δζαηδνμφκηακ ηαεανέξ απυ ηδ αθάζηδζδ, ιέζς ηδξ αμζηήξ ημ ηαθμηαίνζ ηαζ άθθςκ ιεευδςκ πμο πνδζζιμπμζμφζακ μζ ρανάδεξ (ημ ηυρζιμ ηαζ ηάρζιμ ηςκ ηαθαιζχκ ημ πεζιχκα). Πηα ζηίηζα πμο αημθμοεμφκ πανμοζζάγμκηαζ μνζζιέκμζ παναδμζζαημί ηνυπμζ ρανέιαημξ ζηζξ Ξνέζπεξ. 116 (Ξδβή: http://www.spp.gr/fish_biodiversity/GR/eBook.data/03_fishery_in_greek_prespa.html) Σελίδα Θυηζεξ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Γηνακηέζζα Σελίδα Πηνααυλοθα 117 Παη Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ξμθθέξ απυ ηζξ παναδμζζαηέξ ιεευδμοξ δεκ πνδζζιμπμζμφκηαζ πθέμκ ή έπμοκ απαβμνεοηεί. Δλαίνεζδ απμηεθεί ημ ράνεια ιε ηέδνα ή ηέκηνα ή πεθασγζα, πμο εθανιυγεηαζ ιμκάπα ζηζξ Ξνέζπεξ ημοξ πεζιενζκμφξ ιήκεξ ηονίςξ βζα ημ ράνεια ιζηνυρανςκ. Σαναηηδνζζηζηυ είδμξ ιζηνμφ ρανζμφ πμο μζ ηάημζημζ ρανεφμοκ ιε ηέδνα είκαζ ημ ηζζνυκζ. Ρμ ιέβεεμξ ημο δεκ λεπενκά ηα 15-20 εη ηαζ παθαζυηενα είπε ζδζαίηενδ ειπμνζηή αλία βζα ηδκ πενζμπή εκχ θεζημονβμφζε ηαζ ζοζηεοαζηήνζμ ζηδκ Ξνέζπα πμο έηακε ελαβςβέξ ηζζνμκζμφ ζε ημκζέναεξ, ηονίςξ ζηδ Γαθθία. Απθέξ λφθζκεξ αάνηεξ ιε ημοπζά έδζκακ ηδ δοκαηυηδηα ζημοξ ρανάδεξ κα ρανεφμοκ ζηδκ πανυπεζα γχκδ. Ρα ηέδνα ή πεθασγζα είκαζ ζςνμί απυ ηθαδζά ηέδνςκ πμο μζ ρανάδεξ θηζάπκμοκ ημ θεζκυπςνμ ηαζ ημ ιαγεφμκηαζ εηεί βζα κα δζαπεζιάζμοκ. Κζα ιμκαδζηή ιέεμδμξ αθζείαξ ζηδκ Δθθάδα. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ 118 ηα ηζζνυκζα πμο Σελίδα πεζιχκα αθζεφμοκ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ ειθάκζζδ ηςκ ελςθέιαζςκ ιδπακχκ ηαζ ηςκ ζοκεεηζηχκ δζπηοχκ επέηνερακ κα βίκεηαζ ημ ράνεια ζε ααεφηενα κενά, ιε εθάπζζηδ πνμζπάεεζα. Πήιενα, δ αθζεία πναβιαημπμζείηαζ ηονίςξ ιε ηδ πνήζδ ιδπακμηίκδηςκ αανηχκ, εκχ ιπμνεί ηακείξ κα εηιεηαθθεοηεί ζημ ζφκμθυ ημοξ ηαζ ηζξ δφμ θίικεξ. Δηηυξ απυ ημ ηζζνυκζ αθζεφμκηαζ ηαζ άθθα ράνζα υπςξ ημ βνζαάδζ ή ηοπνζκυξ ημ μπμίμ λεπενκάεζ ημ 1 ιέηνμ ζε ιήημξ εκχ ημ αάνμξ ημο θηάκεζ ηαζ ηα 25 ηζθά ηαεχξ ηαζ δ πθαηίηα, δ πεηαθμφδα, ημ ζημοιπμφγζ, μ ηέθαθμξ ηαζ ημ πέθζ. Ζ ειθάκζζδ ηςκ ελςθέιαζςκ ιδπακχκ ηαζ ηςκ ζοκεεηζηχκ δζπηοχκ επέηνερακ κα βίκεηαζ ημ ράνεια ζε ααεφηενα κενά, ιε Σελίδα 119 εθάπζζηδ πνμζπάεεζα. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ επαββεθιαηζηή αθζεία Νζ επαββεθιαηίεξ αθζείξ απμηεθμφκ ιζηνυ αθθά εκενβυ πμζμζηυ ημο ενβαηζημφ δοκαιζημφ ζηδκ εθθδκζηή Ξνέζπα. Κμθμκυηζ μ ανζειυξ ηςκ αθζέςκ ιεζχκεηαζ απυ ημ 1945, ζηδκ πενζμπή ηδξ Ξνέζπαξ ζήιενα οπάνπμοκ έκαξ επαββεθιαηζηυξ αθζεοηζηυξ ζοκεηαζνζζιυξ ηαζ έκαξ ζφθθμβμξ. Ζ αθζεία πανέπεζ ζδιακηζηυ ιένμξ ημο εζζμδήιαημξ ηςκ αθζέςκ, αθθά είκαζ ζαθέξ υηζ δ ημπζηή μζημκμιία δεκ ελανηάηαζ απυ ηδκ επαββεθιαηζηή αθζεία. Πηζξ ιένεξ ιαξ, δ αθζεία απμηεθεί ηδ ιμκαδζηή πδβή εζυδςκ ιυκμ βζα ηάπμζμοξ αθζείξ ζημοξ Τανάδεξ ηαζ θίβεξ μζημβέκεζεξ ζημκ Άβ. Απίθθεζμ ηαζ ημκ Ιαζιυ, εκχ οπμθμβίγεηαζ υηζ μ ζοκμθζηυξ ανζειυξ επαββεθιαηζχκ αθζέςκ ακένπεηαζ ζημοξ πεκήκηα. Δπζπθέμκ, πμθθά απυ ηα ιδεββεβναιιέκα άημια (π.π. αβνυηεξ) ρανεφμοκ πενζζηαζζαηά. Ζ αθζεία δεκ έπεζ έκημκμ ειπμνζηυ παναηηήνα, π.π. δεκ ζοκδέεηαζ ιε ηάπμζα αζμιδπακία ζπεοδνχκ, ηαεχξ δ ααζζηή πδβή εζυδςκ ζηδκ πενζμπή πνμένπεηαζ απυ ηδκ ηαθθζένβεζα θαζμθζχκ ηαζ ημκ ημονζζιυ. Δκημφημζξ, παθζυηενα μ νυθμξ ηδξ αθζείαξ δεκ ήηακ ηυζμ πενζμνζζιέκμξ, αηυιδ ηαζ ζημ πνυζθαημ πανεθευκ. Ρμ 1964 ημ αηαεάνζζημ πνμσυκ απυ ηδκ αθζεία έθηακε ημ 14,8% ημο ζοκμθζημφ ημπζημφ αηαεάνζζημο πνμσυκημξ, εκχ ημ 1994 εηηζιάηαζ υηζ δεκ λεπενκμφζε ημ 3-4%.Ν ανζειυξ ηςκ αθζέςκ άνπζζε κα ιεζχκεηαζ ηδ δεηαεηία ημο ‘50, πανά ημ βεβμκυξ υηζ ηδκ επυιεκδ δεηαεηία έηακακ ηδκ ειθάκζζή ημοξ μζ ιέεμδμζ ηαζ ηα ενβαθεία πμο επέηνεπακ ηδκ εκηαηζημπμίδζδ ηδξ αθζεοηζηήξ πνμζπάεεζαξ (ελςθέιαζεξ ιδπακέξ, ζοκεεηζηά δίπηοα). Ήδδ πνζκ ηδ δεηαεηία ημο ‘40 βζκυηακ θυβμξ βζα ιείςζδ ηςκ αθζεοιάηςκ, ζδζαζηένςξ ημο βνζααδζμφ, πμο είκαζ ημ είδμξ πμο εηηζιμφκ πενζζζυηενμ μζ Ξνεζπζχηεξ ρανάδεξ. Δίκαζ αλζμζδιείςημ υηζ ηζξ δεηαεηίεξ ημο ‘60 ηαζ ημο ‘70, είδδ ιζηνμφ ιεβέεμοξ, ζοιπενζθαιαακμιέκςκ αδζαηνίηςξ υθςκ ηςκ κεανχκ ζπεφςκ άθθςκ εζδχκ, πςθμφκηακ ζε ζπεομηνμθεία, εκχ ηα ηζζνυκζα ηάπμηε έπζακακ ρδθή ηζιή, μδδβμφκηακ ζε ημκζεναμπμίδζδ ηαζ ελαβςβή ιέζς ιίαξ ημπζηήξ αζμιδπακίαξ ημκζεναμπμίδζδξ πμο Σελίδα 120 θεζημφνβδζε βζα ζφκημιμ πνμκζηυ δζάζηδια. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ανπζηά, μ ιμκαδζηυξ ηακμκζζιυξ ζπεηζηά ιε ηδκ αθζεία ήηακ δ «πενίμδμξ απαβυνεοζδξ» ηαηά ηδκ ακμζλζάηζηδ πενίμδμ ςμημηίαξ. Πηαδζαηά, υιςξ, εκενβμπμζήεδηακ ηαζκμφνβζμζ, εεκζημί ηακμκζζιμί (απαβυνεοζδ ημο ρανέιαημξ ιε ηνάηα ημ 1983, ηαεζένςζδ ιέβζζημο επζηνεπυιεκμο ιεβέεμοξ αθζεφιαημξ - εζδζηά βζα ημ βνζαάδζ - ημ 1971, μνζζιυξ επζηνεπυιεκμο ιεβέεμοξ ιαηζμφ βζα απθάδζα δίπηοα ημ 1972). Κεηαλφ ημο 1960 ηαζ ημο 1990, μζ αθζείξ δεκ ήηακ απαναίηδημ κα έπμοκ άδεζα, ακη‘ αοημφ, θμνμθμβμφκηακ 10% πενίπμο βζα ημ αθίεοιά ημοξ, ιέζς εκυξ ζοζηήιαημξ εηπχνδζδξ δζηαζχιαημξ εηιεηάθθεοζδξ ηζ έηζζ ζοβηεκηνχκμκηακ πθδνμθμνίεξ βζα ηα αθζεφιαηα. Απυ ημ 1990, αοηυ ημ ζφζηδια θμνμθυβδζδξ ζηαιάηδζε, πέθημκηαξ ζηαδζαηχξ ζε απνδζηία ηαζ ηα ζηαηζζηζηά δεδμιέκα βζα ηδκ αθζεία έπαρακ κα ζοθθέβμκηαζ, πνυαθδια πμο ελαημθμοεεί ςξ ζήιεναˑ ελαζηίαξ ηδξ έθθεζρδξ βκχζδξ ηυζμ βζα ηα εηήζζα αθζεφιαηα υζμ ηαζ βζα ημκ ανζειυ ηςκ αθζέςκ, δεκ ιπμνμφκ κα ελαπεμφκ ζαθή ζοιπενάζιαηα βζα ηδκ ελέθζλδ ηδξ αθζείαξ. ζμκ αθμνά ζηδκ αδεζμδυηδζδ, δ δζαδζηαζία ζήιενα είκαζ ζαθήξ, αθθά είκαζ άβκςζημ ηαηά πυζμ ηδνείηαζ. Πφιθςκα ιε πνυηενδ κμιμεεζία ηδξ δεηαεηίαξ ημο ‘70, υθα ηα γδηήιαηα αδεζμδυηδζδξ εα μνίγμκηακ απυ ΘΑ ηςκ πμονβείςκ Νζημκμιίαξ ηαζ ημο πμονβείμο Γεςνβίαξ. Δκημφημζξ, οπεφεοκμξ θμνέαξ βζα ηδκ πανμπή αδεζχκ απυ ημ 1998 είκαζ δ Γζεφεοκζδ Αθζείαξ ηδξ Λμιανπίαξ Φθχνζκαξ (Ξενζθενεζαηή Δκυηδηα Φθχνζκαξ ηδξ Ξενζθένεζαξ Γοηζηήξ Καηεδμκίαξ -ΞΓΚ). Δπζπνμζεέηςξ, ηα απαναίηδηα έββναθα εα εηδίδμκηακ ζε ιμνθή αεααζχζεςκ απυ ημ Γήιμ Ξνεζπχκ ηαζ ημκ ημπζηυ αθζεοηζηυ ζοκεηαζνζζιυ (ΑΠοκ) ηαζ εα επανημφζακ ςξ δήθςζδ ηδξ επαββεθιαηζηήξ εκαζπυθδζδξ ημο ηαημίημο ιε ηδκ αθζεία, εκχ εα ιπμνμφζακ κα πνδζζιμπμζδεμφκ ςξ απυδεζλδ ηδξ εκαζπυθδζδξ ιε ηδκ αθζεία ζε δζάθμνεξ δζαδζηαζίεξ (π.π. βζα κα επζηναπεί δ αβμνά εκυξ «επαββεθιαηζημφ» μπήιαημξ ή ιίαξ αδεζμδμηδιέκδξ αάνηαξ). Πήιενα δ έηδμζδ αεααζχζεςκ ιπμνεί κα βίκεζ ιυκμ απυ ημ ημπζηυ ζοκδζηαθζζηζηυ υνβακμ ηςκ αθζέςκ, δδθαδή ημκ Αθζεοηζηυ Πφθθμβμ (ΑΠοθ) ηαζ υπζ απυ ημοξ αθζεοηζημφξ ζοκεηαζνζζιμφξ. Πήιενα, ζφιθςκα ιε ημοξ ηακμκζζιμφξ ημο Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ (ΔΞαΞ), απαζηείηαζ ιία εζδζηή άδεζα αθζείαξ, αθθά ζηδκ ζπεηζηή Θμζκή πμονβζηή Απυθαζδ (ΘΑ 28651/2009) Σελίδα Ξενζθενεζαηήξ Δκυηδηαξ Φθχνζκαξ παναιέκεζ μ οπεφεοκμξ θμνέαξ βζα ηδκ έηδμζδ αδεζχκ. 121 δεκ βίκεηαζ ακαθμνά ζπεηζηά ιε ηδ δζαδζηαζία απυηηδζήξ ηδξ, εκχ δ Γζεφεοκζδ Αθζείαξ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ αθζεία ζηδ Κζηνή Ξνέζπα Πφιθςκα ιε ηζξ επίζδιεξ ζηαηζζηζηέξ, δ εζυδεοζδ – ζε υνμοξ ζοκμθζηήξ αθζεοιέκδξ αζμιάγαξ ακά έημξ – ζηδ Κζηνή Ξνέζπα ηαηέννεοζε ηδ δεηαεηία ημο ‘60 ηαζ ζοκέπζζε κα ιεζχκεηαζ ςξ ημ 1989, ηδκ ηεθεοηαία πνμκζά βζα ηδκ μπμία οπάνπμοκ επίζδια ζηαηζζηζηά ζημζπεία (αθ. βνάθδια). Δκημφημζξ, πνέπεζ κα ζδιεζςεεί ημ βεβμκυξ υηζ έπμοκ οπάνλεζ ενςηήιαηα ζπεηζηά ιε ηδκ αλζμπζζηία ηαζ ηδκ αηνίαεζα αοηχκ ηςκ αθζεοηζηχκ ζηαηζζηζηχκ ηαζ βζα ηζξ δφμ θίικεξ ηδξ Ξνέζπαξ. Ρα ζημζπεία βζα ηδ ζφκεεζδ ηςκ εζδχκ, ζε πμζμζηά, είκαζ δζαεέζζια ιυκμ απυ ημ 1974 ςξ ημ 1988 ηαζ δείπκμοκ υηζ ημ ηζζνυκζ ηδξ Ξνέζπαξ ηαζ άθθα ηέζζενα Θοπνζκμεζδή (Cyprinidae: ηέθαθμξ, ζημοιπμφγζ, πθαηίηα ηαζ ιπνάκα) ηαεχξ ηαζ ημ βνζαάδζ ηονζανπμφκ. Έκα απυ ηα λεκζηά είδδ, δ πεηαθμφδα, ειθακίζηδηε ζηζξ Σελίδα 122 αθζεοηζηέξ ζηαηζζηζηέξ ημ 1984 ηαζ ζοκέπζζε κα αολάκεηαζ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ αθζεία ζηδ Κεβάθδ Ξνέζπα Ρα δεδμιέκα (1973–1990) βζα ηδκ αθζεία ζημ εθθδκζηυ ηιήια ηδξ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ είκαζ θζβυηενμ μθμηθδνςιέκα ζε ζπέζδ ιε εηείκα ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Ζ ιέζδ παναβςβή αοηά ηα 17 πνυκζα ήηακ 126,2 ηυκμζ/έημξ (ηαζ ηοιαζκυηακ απυ 12,5–276,8 ηυκμζ/έημξ), ανζειυξ πμο ζζμφηαζ ιε ιέζδ εζυδεοζδ 3,35 ηζθά/ζην/έημξ. Ζ παναβςβή πανμοζίαγε έκημκδ δζαηφιακζδ απυ ημ έκα έημξ ζημ άθθμ δείπκμκηαξ ιία εθαθνά ηάζδ ιείςζδξ πνμξ ημ ηέθμξ ηδξ δεηαεηίαξ ημο ‘80. Ρμ ηζζνυκζ ακαθμβμφζε ζηα δφμ ηνίηα ημο αθζεφιαημξ, ιε ημ οπυθμζπμ έκα ηνίημ κα απμηεθείηαζ απυ ηέζζενα Θοπνζκμεζδή (Cyprinidae: ηέθαθμξ, ζημοιπμφγζ, πθαηίηα ηαζ ιπνάκα) ηαζ βνζαάδζα. Ρμ ηζζνυκζ αθζεουηακ ηονίςξ ιε ηδ πνήζδ «πεγυαμθμο». Ζ πνήζδ ημο «πεγυαμθμο» απυ επζπθέμκηα ιέζα απαβμνεφηδηε ημ 1981, πανυθμ πμο αοηή δ απαβυνεοζδ πμηέ δεκ εθανιυζηδηε. Πήιενα, βίκεηαζ πενζμνζζιέκδ βζα ηδκ χνα πνήζδ ημο «πεγυαμθμο», ηονίςξ ελαζηίαξ ηδξ ιζηνήξ μζημκμιζηήξ απυδμζδξ πμο έπεζ δ ειπμνία ηζζνμκζμφ. Ζ «εναζζηεπκζηή» αθζεία Ζ εναζζηεπκζηή αθζεία είκαζ ιία πζμ πνυζθαηδ δναζηδνζυηδηα, πμο αζηείηαζ ηονίςξ ζηδ Κζηνή Ξνέζπα. Νζ πνχημζ ηακμκζζιμί ηαζ δ κμιμεεζία ζπεηζηά ιε ηδκ εναζζηεπκζηή αθζεία ειθακίζηδηακ ημ 1985, αθθά δεκ έπεζ αηυιδ ακαπηοπεεί έκα ζςζηυ ζφζηδια αδεζμδυηδζδξ ηαζ ζφιθςκα ιε ηδκ εθθδκζηή κμιμεεζία, δεκ οπάνπεζ οπμπνέςζδ ηαζ επμιέκςξ μφηε ζοβηεηνζιέκδ δζαδζηαζία έηδμζδξ αδεζχκ. Πηδκ μοζία, μ μπμζμζδήπμηε ιπμνεί κα ρανεφεζ ζηζξ θίικεξ βζα πνμζςπζηή ημο πνήζδ, αημθμοεχκηαξ ζοβηεηνζιέκεξ πμζμζηχζεζξ ηαζ πνδζζιμπμζχκηαξ ζοβηεηνζιέκα ενβαθεία. Πήιενα, μζ εναζζηέπκεξ ρανάδεξ ιπμνεί κα ακήημοκ ζε ηάπμζμκ ζοκεηαζνζζιυ (ζοκήεςξ απυ ηδ Φθχνζκα ηαζ ηδκ Θαζημνζά), αθθά εκ πμθθμίξ είκαζ ακελάνηδημζ πνήζηεξ, πςνίξ άδεζα. Πφιθςκα ιε ημκ Σελίδα πνμηφρεζ ηαζ ημ θαζκυιεκμ ηδξ «αεθδηζηήξ αθζείαξ». 123 Αεθδηζηυ Πφθθμβμ Δναζζηεπκχκ Αθζέςκ Λμιμφ Φθχνζκαξ, ηα ηεθεοηαία πνυκζα έπεζ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ πμζμηζημπμίδζδ ηςκ επζδνάζεςκ ηδξ εναζζηεπκζηήξ αθζείαξ είκαζ αδφκαηδ ελαζηίαξ ηδξ έθθεζρδξ ζημζπείςκ. Δκημφημζξ, οπάνπμοκ ανηεηέξ ανκδηζηέξ επζδνάζεζξ πμο παναηδνμφκηαζ ζήιενα ηαζ ζπεηίγμκηαζ ιε ηδκ πανάκμιδ ειπμνία πνμσυκηςκ πμο πνμένπμκηαζ απυ ηδκ εναζζηεπκζηή αθζεία, ηδκ αδζαθμνία βζα ηδ ιέβζζηδ επζηνεπυιεκδ πμζυηδηα, ηαεχξ ηαζ ηδ «νφπακζδ» ηςκ θζικχκ απυ ιδ-εοαζζεδημπμζδιέκα άημια. θεξ αοηέξ μζ ανκδηζηέξ επζπηχζεζξ πνμηφπημοκ απυ ημ βεβμκυξ υηζ δεκ οπάνπεζ ηαηάθθδθμ Σελίδα 124 ζφζηδια αδεζμδυηδζδξ ηαζ εθέβπμο. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ ηαηάζηαζδ ηδξ αθζείαξ ζηα άθθα δφμ ηνάηδ Ζ ηαηάζηαζδ ηδξ αθζείαξ ζηα άθθα δφμ ηνάηδ ηονζανπείηαζ επίζδξ απυ έθθεζρδ ζημζπείςκ. Κία πνυζθαηδ ένεοκα βζα ηδκ ηαηάζηαζδ ηδξ αθζείαξ πναβιαημπμζήεδηε ζηα πθαίζζα ημο πνμβνάιιαημξ ημο UNEP/GEF (πμο οθμπμζήεδηε ιέζς εκυξ ιεθεηδηζημφ βναθείμο) ιε ζηυπμ «ηδκ ακάθοζδ ηδξ ηαηάζηαζδξ ηςκ ρανζχκ ηαζ ηδξ αθζείαξ ζηδ θεηάκδ ηςκ Ξνεζπχκ». Κεηαλφ άθθςκ, δ ηεθζηή ακαθμνά πενζθαιαάκεζ ηα ηάηςεζ δεδμιέκα: Δηηζιάηαζ υηζ οπάνπμοκ 112 επαββεθιαηίεξ αθζείξ ιε άδεζα ζηδκ Αθαακία ηαζ 240 ζηδκ ΞΓΓΚ. Γζα ηδκ Αθαακία, εηηζιάηαζ υηζ αοηυξ μ ανζειυξ ακηζπνμζςπεφεζ ιυκμ πενίπμο ημ 25%ημο πναβιαηζημφ ανζειμφ αθζέςκ. Ζ αθζεία βζα πνμζςπζηή ηαηακάθςζδ ή βζα παναδμζζαημφξ ζημπμφξ, υπμο ηα ράνζα πμο αθζεφμκηαζ ιμζνάγμκηαζ ηαζ ηαηακαθχκμκηαζ απεοεείαξ απυ ηδκ μζημβέκεζα ηαζ ημοξ ζοββεκείξ ηςκ αθζέςκ, υπζ απθχξ θαιαάκεζ πχνα, αθθά ιπμνεί ιάθζζηα κα είκαζ ηαζ ζδζαίηενα ζδιακηζηή ζηδκ Αθαακία. Ρμ πμονβείμ Γεςνβίαξ, Γαζμπμκίαξ ηαζ Γζαπείνζζδξ δάηςκ (The Ministry of Agriculture, Forestry and Water Management - MAFWM) ηδξ ΞΓΓΚ εηπςνεί ζε ζδζςηζηέξ εηαζνίεξ ημ δζηαίςια βζα ηδκ εηιεηάθθεοζδ ηςκ αθζεοηζηχκ πεδίςκ ηδξ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ ηαζ ηςκ πμηαιχκ Brajcinska, Golema ηαζ Kranska. Πφιθςκα ιε ημ ζοιθςκδηζηυ ηδξ εηπχνδζδξ, μ εηιζζεςηήξ έπεζ ηδκ οπμπνέςζδ κα αδεζμδμηεί αθζείξ ηαζ κα δζαπεζνίγεηαζ ημκ αθζεοηζηυ ηυπμ ζε αεζθμνζηή αάζδ. Ρμκ Ημφθζμ ημο 2008, δ εηπχνδζδ εηείκδξ ηδξ πενζυδμο έθααε ηέθμξ, πνμθακχξ πνυςνα, ηαζ δ αθζεία ζηαιάηδζε ηαηά ηδ δζάνηεζα εηείκμο ημο έημοξ ηαεχξ, ζφιθςκα ιε ηδ κμιμεεζία ζηδ ΞΓΓΚ, απαβμνεφεηαζ δ αθζεία ακ δεκ οθίζηακηαζ εηπςνήζεζξ. Αοηή δ ηαηάζηαζδ ζοκεπίγεηαζ ςξ ζήιενα, ηαεχξ δεκ έπεζ ανεεεί εηιζζεςηήξ ηαζ ηαηά ζοκέπεζα δ υπμζα 125 αθζεοηζηή δναζηδνζυηδηα είκαζ μοζζαζηζηά πανάκμιδ. Σελίδα Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Θηδκμηνμθία Πε παθαζυηενα πνυκζα, δ ηηδκμηνμθία ακεμφζε ζηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ ηαζ απμηεθμφζε ααζζηυ ιμπθυ ηδξ ημπζηήξ μζημκμιίαξ. Θάεε ζπίηζ δζέεεηε δφμ – ηνεζξ αβεθάδεξ, κηυπζαξ αναποηεναηζηήξ θοθήξ, ακεεηηζηέξ ζηζξ αζεέκεζεξ, πμο ηδκ διένα έαμζηακ ζηζξ βφνς πθαβζέξ ηαζ ημ ανάδο βφνζγακ ιυκεξ ημοξ ηαζ έιπαζκακ δ ηαεειία ζηδκ αοθή ηαζ ζημ ζηάαθμ ηδξ. Έηζζ, οπήνπε αθεμκία βάθαηημξ αθθά ηαζ ημπνζάξ πμο ηδκ ένζπκακ ζημοξ ηήπμοξ υπμο μζ ηάημζημζ ηαθθζενβμφζακ κημιάηεξ, πζπενζέξ, θαζυθζα ηαζ άθθα πεκηακυζηζια, ηαθμηαζνζκά γανγαααηζηά. Σελίδα 126 Ληυπζεξ αβεθάδεξ αναποηεναηζηήξ θοθήξ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Δπζπθέμκ, ηάεε ζπίηζ είπε ηζξ βίδεξ ημο, μζ μπμίεξ έαμζηακ ζηα βφνς εαικμηυπζα ηαζ βφνζγακ ιυκεξ ημοξ ημ αναδάηζ. Απυ ηζξ βίδεξ έθηζαπκακ ηονί ηαζ πενκμφζακ υθμ ημ πνυκμ. Δπίζδξ, οπήνπακ ηαζ ανηεηά αμοαάθζα, πμο ιαγί ιε ηζξ αβεθάδεξ, έαμζηακ ηδκ ηνοθενή ηαθαιζά ζηζξ υπεεξ ηδξ θίικδξ, ηαζ έηζζ δδιζμονβμφζακ ηα πανυπεζα οβνμθίααδα, πμο είκαζ απαναίηδηα βζα ηδ βμκζιμπμίδζδ ηςκ ηοπνίκςκ ηαζ άθθςκ ρανζχκ, πμο ήηακ πναβιαηζηυξ εδζαονυξ βζα ημοξ ακενχπμοξ αθθά ηαζ βζα ηα πμοθζά. Πηζξ ανπέξ Ημοκίμο ένπμκηακ ζηα βφνς αμοκά μζ κμιάδεξ ηηδκμηνυθμζ, Παναηαηζακαίμζ ηαζ Βθάπμζ, απυ ημκ ηάιπμ ηδξ Θεζζαθίαξ, ζοκμδεφμκηαξ ημπάδζα πνμαάηςκ, βζα κα αμζηήζμοκ ημ ηαζκμφνβζμ πμνηάνζ πμο θφηνςκε ιεηά ημ θζχζζιμ ηςκ πζμκζχκ ζηα μνεζκά θζαάδζα. Πήιενα υθεξ αοηέξ μζ δναζηδνζυηδηεξ ελαημθμοεμφκ κα οπάνπμοκ, αθθά έπμοκ ιεζςεεί δναζηζηά, ηαεχξ μζ πενζζζυηενμζ ηάημζημζ έπμοκ ζηναθεί ζηδκ ηαθθζένβεζα ηςκ εηθεηηχκ θαζμθζχκ ηδξ πενζμπήξ. Πηδκ πενζμπή αυζημοκ εθεφεενεξ μζ κηυπζεξ αβεθάδεξ, αναποηεναηζηήξ θοθήξ, πμο, υιςξ, έπμοκ ιεζςεεί ζημ εθάπζζημ, εκχ ηαζ δ κμιαδζηή ηηδκμηνμθία θείκεζ. Ρα ηεθεοηαία πνυκζα έπμοκ επακεζζαπεεί ζηζξ Ξνέζπεξ μζ αμφααθμζ (Bubalus bubalis), βζα ηδ δζαπείνζζδ ηδξ παναθίικζαξ αθάζηδζδξ. Ρμ βάθα ηαζ ημ αμφηονμ ημο αμφααθμο εεςνμφκηαζ εηθεηηήξ πμζυηδηαξ. Ρμ πζμ ηαθυ πμνηάνζ θοηνχκεζ ζημ αμοκυ Πθήηα, ιε ηα αζαεζημθζεζηά πεηνχιαηα ηαζ ημ ημηηζκυπςια. Πημ Βανκμφκηα, υπμο ηα εδάθδ είκαζ υλζκα, θφεηαζ πενζζζυηενμ έκα αβνςζηχδεξ, δ Φεζημφηα, πμο ζπδιαηίγεζ ποηκέξ ημφθεξ, ηαηάθθδθεξ ιυκμ βζα ηα βεθάδζα. θμημιία Κε ηα δαζζηά ζοιπθέβιαηα πμο δεζπυγμοκ ζηζξ Ξνέζπεξ μζ ακάβηεξ ηςκ ηαημίηςκ, ηαζ υπζ ιυκμ, ηαθφπημκηαζ αθθά ακεεί ηαζ ημ ειπυνζμ ηδξ λοθείαξ. Νζ ακάβηεξ ηςκ ηαημίηςκ ζε πανάβμκηαζ ηαζ ιζηνυηενεξ πμζυηδηεξ απυ έθαηα. Πηδκ πενζμπή δναζηδνζμπμζμφκηαζ έλζ δαζζημί ζοκεηαζνζζιμί βφνς απυ ηα πςνζά Ξζζμδένζ, Ακηανηζηυ, Ξνάζζκμ, Βνμκηενυ ηαζ Σελίδα Ξφθδ. 127 ηαοζυλοθα ηαθφπημκηαζ ηονίςξ απυ δνοξ ηαζ ζε ιζηνυηενμ ααειυ απυ μλζά, εκχ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρμονζζιυξ Ν επίβεζμξ αοηυξ πανάδεζζμξ ιε ηα ενδζηεοηζηά ικδιεία, ημοξ ηυπμοξ ζζημνζηήξ ικήιδξ ηαζ ημοξ παναδμζζαημφξ μζηζζιμφξ πνμζεθηφεζ ηάεε πνυκμ δεηάδεξ πζθζάδεξ επζζηέπηεξ. Ζ ιζηνή απυζηαζδ απυ ημ πζμκμδνμιζηυ ηδξ Βίβθαξ δίκεζ δζέλμδμ βζα πεζιενζκά ζπμν, εκχ ημ ηαθμηαίνζ δ πθαγ ζηδκ πενζμπή Θμφθα «θζθμλεκεί» ανηεημφξ θμουιεκμοξ. Ξνυζεεημ πυθμ έθλδξ απμηεθμφκ ηα ημπζηά πακδβφνζα ηαζ μζ εηδδθχζεζξ, υπμο, πένα απυ ηα πμθζηζζηζηά δνχιεκα, μ επζζηέπηδξ έπεζ ηδκ εοηαζνία κα απμθαφζεζ ηαζ ηδκ ημπζηή βαζηνμκμιία. Γζα ηδκ ελοπδνέηδζδ παναδμζζαημφξ ηςκ λεκχκεξ, επζζηεπηχκ 3 οπάνπμοκ λεκμδμπεία, ζοκμθζηά εκμζηζαγυιεκα 500 ηθίκεξ δςιάηζα ηαζ (ηονίςξ ζε αοηυκμια δζαιενίζιαηα), 35 πχνμζ εζηίαζδξ, ηαθέ ιπαν, 1 ημονζζηζηυ βναθείμ ηαζ 1 βναθείμ δζμνβάκςζδξ δναζηδνζμηήηςκ εκαθθαηηζημφ ημονζζιμφ, υπςξ canoe ζηδ θίικδ, δζαδνμιέξ 128 ιε πμδήθαημ αμοκμφ (mountain bike), πεγμπμνία, ζππαζία η.ά. Σελίδα Ξαναδμζζαηυξ λεκχκαξ ζημκ Άβζμ Γενιακυ Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Σελίδα Απαναίηδημζ μδδβμί βζα ηα ιμκμπάηζα ηδξ θφζδξ ηαζ ηδξ ζζημνίαξ… 129 Ζ πενζμπή απμηεθεί αβαπδιέκμ πνμμνζζιυ βζα πμθθέξ ζπμθζηέξ μιάδεξ. Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 130 Ξαναηήνδζδ πμοθζχκ (bird watching) απυ μζημημονίζηεξ Σελίδα Νζημπενζήβδζδ ζηδκ Κεβάθδ Ξνέζπα Ζ ΑΛΘΟΥΞΗΛΖ ΞΑΟΝΠΗΑ ΠΡΗΠ ΞΟΔΠΞΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Κεφάλαιο 3 ΠΡΟΣΑΙΑ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΗ 3.1 Γενικζσ αρχζσ διαχείριςθσ προςτατευόμενων περιοχϊν 3.2 Το νομικό κακεςτϊσ προςταςίασ των Πρεςπϊν 3.3 Ο Εκνικόσ Δρυμόσ Πρεςπϊν και ο Φορζασ Διαχείριςισ του 3.4 Το Διαςυνοριακό Πάρκο Πρεςπϊν Σελίδα 131 3.5 Η Εταιρία Προςταςίασ Πρεςπϊν ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 3. ΠΡΟΣΑΗΑ & ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ 3.1 Γεληθέο αξρέο δηαρείξηζεο πξνζηαηεπόκελσλ πεξηνρώλ Γζαηί πνμζηαηεφμοιε; Πηδκ Δθθάδα, ιε ημ έκημκμ μνεζκυ ακάβθοθμ ηαζ ηζξ απένακηεξ αηνμβζαθζέξ, ζοκοπάνπμοκ ανιμκζηά πμθοάνζεια ηαζ ζδιακηζηά είδδ θοηχκ ηαζ γχςκ. Ν ζπάκζμξ θοζζηυξ πθμφημξ ηαζ δ αζμπμζηζθυηδηα ηδξ πχναξ ιαξ είκαζ απυ ηα ορδθυηενα ζηδκ Δονχπδ ηαζ ηδ Κεζυβεζμ. Πε ηάπμζεξ πενζμπέξ, υπμο ηα παναπάκς παναηηδνζζηζηά είκαζ ιμκαδζηά, ιε απμηέθεζια κα είκαζ ζδζαίηενα ζδιακηζηέξ, εέημοιε εζδζημφξ ηακυκεξ πνμζηαζίαξ. Νζ ηακυκεξ αοημί έπμοκ ζημπυ ηδκ πνμζηαζία ηαζ ηδκ ακάδεζλδ ηςκ ζδιακηζηχκ πενζμπχκ ζε εεκζηυ, αθθά ηαζ δζεεκέξ επίπεδμ. Έπεζ θμζπυκ ηεεεί ζε ζζπφ ιζα ζεζνά απυ εεκζημφξ κυιμοξ, μδδβίεξ ηδξ ΔΔ, αθθά ηαζ δζεεκείξ ζοιαάζεζξ. Πφιθςκα ιε ημκ μνζζιυ πμο έπεζ δχζεζ δ Γζεεκήξ Έκςζδ βζα ηδκ Γζαηήνδζδ ηδξ Φφζδξ (IUCN), ςξ πνμζηαηεουιεκδ πενζμπή εκκμμφιε: Κζα πενζαία ή/ηαζ εαθάζζζα έηηαζδ αθζενςιέκδ ζηδκ πνμζηαζία ηαζ δζαηήνδζδ ηδξ αζμθμβζηήξ πμζηζθυηδηαξ ηαζ ηςκ θοζζηχκ ηαζ ζοκαθχκ πμθζηζζηζηχκ πυνςκ, δ μπμία οπυηεζηαζ ζε δζαπείνζζδ ιε κμιζηά ιέζα ή άθθμοξ απμηεθεζιαηζημφξ ηνυπμοξ. Δζδζηά ζηδκ Δθθάδα, υπμο ζζημνζηά μ άκενςπμξ ζοκοπάνπεζ απυ ηδκ ανπαζυηδηα ιε ημ θοζζηυ πενζαάθθμκ, δ ηήνολδ πνμζηαηεουιεκςκ πενζμπχκ υπζ ιυκμ δεκ πνέπεζ κα απμηθείεζ δναζηδνζυηδηεξ υπςξ δ αθζεία, δ βεςνβία η.ά., αθθά κα νοειίγεζ ηδκ ζζμννμπία Σελίδα 132 ζηδ ζπέζδ άκενςπμξ – θφζδ. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ξχξ πνμζηαηεφμοιε; Νζ πνμζηαηεουιεκεξ πενζμπέξ απμηεθμφκ ηδ «ζπμκδοθζηή ζηήθδ» ηςκ εκενβεζχκ βζα ηδκ πνμζηαζία ημο πενζαάθθμκηαξ. Πηδκ πνάλδ, ιία πνμζηαηεουιεκδ πενζμπή απμηεθεί έκα «ιςζασηυ» πμο ζοπκά ζοκδοάγεζ πμζηζθία ααειχκ πνμζηαζίαξ. Κέπνζ ζήιενα, πενζζζυηενεξ απυ 300 πενζμπέξ έπμοκ παναηηδνζζηεί ςξ πνμζηαηεουιεκεξ, πςνίξ υιςξ κα ηφπμοκ επανημφξ ηαζ μοζζαζηζηήξ πνμζηαζίαξ. Ζ εθθδκζηή κμιμεεζία βζα ηζξ πνμζηαηεουιεκεξ πενζμπέξ εβηαζκζάζηδηε ημ 1937, μπυηε ηαζ ζδνφεδηακ μζ πνχημζ εεκζημί δνοιμί ημο Νθφιπμο ηαζ ημο Ξανκαζζμφ. Ρμ 1986, ιε ημ κυιμ 1650 «Γζα ηδκ πνμζηαζία ημο πενζαάθθμκημξ», ιπήηακ πζμ βενά εειέθζα ιε ηδ δζάηνζζδ ηαηδβμνζχκ πνμζηαηεουιεκςκ πενζμπχκ ηαζ ηνυπςκ δζαπείνζζδξ. Έπεζηα απυ δφμ πενίπμο δεηαεηίεξ, μ κέαξ κυιμξ 3937/2011 «Γζα ηδ δζαηήνδζδ ηδξ αζμπμζηζθυηδηαξ» εκζςιαηχκεζ δζαηάλεζξ ηαζ μνζζιμφξ, μιαδμπμζχκηαξ ηζξ πνμζηαηεουιεκεξ πενζαίεξ, οβνμημπζηέξ, εαθάζζζεξ ή ιζηημφ παναηηήνα εηηάζεζξ ζε: 1. Ξενζμπέξ απυθοηδξ πνμζηαζίαξ ηδξ θφζδξ. 2. Ξενζμπέξ πνμζηαζίαξ ηδξ θφζδξ. 3. Φοζζηά πάνηα (εεκζηά ή πενζθενεζαηά). 4. Ξενζμπέξ πνμζηαζίαξ μζημηυπςκ ηαζ εζδχκ (Γίηηομ Natura 2000 ή ηαηαθφβζα άβνζαξ γςήξ ή ζοκδοαζιυξ αοηχκ). 5. Ξνμζηαηεουιεκα ημπία ηαζ ζημζπεία ημπίμο ή πνμζηαηεουιεκμοξ θοζζημφξ ζπδιαηζζιμφξ. Νζ πενζμπέξ ημο Γζηηφμο Natura 2000 εκηάζζμκηαζ ζε έκα εονφηενμ εονςπασηυ μζημθμβζηυ ζφκμθμ πενζμπχκ, πμο έπεζ ςξ ζηυπμ ηδ ιαηνμπνυεεζιδ δζαηήνδζδ ηςκ πζμ ζδιακηζηχκ ηαζ απεζθμφιεκςκ εζδχκ ηαζ μζημηυπςκ ηδξ Δονχπδξ. Ποκμθζηά, ημ Γίηηομ Λαtοrα 2000 133 ζηδκ Δθθάδα ηαθφπηεζ ημ 27% ηδξ δπεζνςηζηήξ ηαζ ημ 6% ηδξ εαθάζζζαξ έηηαζδξ ηδξ Σελίδα πχναξ. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Γεκζηά εέιαηα δζαπείνζζδξ πνμζηαηεουιεκςκ πενζμπχκ Γκςνίγμοιε υηζ ηάπμζα είδδ θοηχκ ή ηαζ γχςκ ηαζ ηάπμζα δάζδ ηαζ οβνυημπμζ ηζκδοκεφμοκ απυ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ ημο ακενχπμο ηαζ ηαηακμμφιε υηζ ηάηζ πνέπεζ κα βίκεζ, χζηε αοηέξ μζ απεζθέξ κα ζηαιαηήζμοκ. Ρζ ιπμνεί υιςξ κα είκαζ αοηυ; Ρμ πνχημ αήια είκαζ κα ηαηαθάαμοιε υηζ ηάπμζεξ πενζμπέξ είκαζ ζδιακηζηέξ ηαζ υηζ ζε αοηέξ δ ζοιπενζθμνά ιαξ πνέπεζ κα είκαζ δζαθμνεηζηή. Ρμ επυιεκμ είκαζ κα εκημπίζμοιε ηζξ πενζμπέξ πμο πνέπεζ κα πνμζηαηεοημφκ ηαζ κα ηζξ ηαημπονχζμοιε ιε ηα δζαεέζζια κμιζηά ενβαθεία, υπςξ είκαζ μζ κυιμζ. Πηδ ζοκέπεζα πνεζάγεηαζ έκαξ «πάνηδξ» ιζαξ δζαδνμιήξ πμο εα λεηζκά απυ ηδκ πενζβναθή ηαζ ηα πμθφηζια παναηηδνζζηζηά ηδξ πνμζηαηεουιεκδξ πενζμπήξ (βζα πανάδεζβια, ηα ζπάκζα θοηά πμο θοηνχκμοκ εηεί, ηα απεζθμφιεκα γχα πμο θςθζάγμοκ, ημ ζδζαίηενμ ημπίμ) ηαζ εα ηαηαθήβεζ ζημ... ιέθθμκ ηαζ ζημ πχξ θακηαγυιαζηε αοηή ηδκ πενζμπή πςνίξ απεζθέξ ηαζ ιε υθα ηδξ ηα πμθφηζια παναηηδνζζηζηά αζθαθή ηαζ ζε ηαθή ηαηάζηαζδ. Ν «πάνηδξ» αοηυξ, πμο ζοπκά μκμιάγεηαζ ζπέδζμ δζαπείνζζδξ, πενζβνάθεζ επίζδξ ηδκ πμνεία ιαξ ζδιεζχκμκηαξ ηζ πνεζάγεηαζ κα βίκεζ, πυηε ηαζ ιε πμζμ ηνυπμ. Γείπκεζ δδθαδή ηδκ ηαθφηενδ, ζοκημιυηενδ ηαζ μζημκμιζηά πζμ ζοιθένμοζα δζαδνμιή βζα ηδκ πνμζηαζία ιίαξ πενζμπήξ. Γζα κα πεηφπεζ υιςξ ημ ζπέδζμ ηαζ κα θηάζμοιε ζημκ πνμμνζζιυ ιαξ, πνέπεζ ηάπμζμξ κα ακαθάαεζ κα ημ εθανιυζεζ πενκχκηαξ απυ ηα θυβζα ζηδκ πνάλδ: πνεζάγεηαζ κα ανεεμφκ ηα πνήιαηα, αθθά ηαζ μζ άκενςπμζ πμο εα οθμπμζήζμοκ ηζξ δνάζεζξ πμο πνμηείκεζ ημ ζπέδζμ. Σνεζάγεηαζ επίζδξ παναημθμφεδζδ, χζηε κα είιαζηε ζίβμονμζ υηζ δεκ έπμοιε πάζεζ ημ δνυιμ ιαξ αθθά ηαζ υηζ ηα υζα ηάκαιε ηαζ ηα ιέηνα πμο πήναιε βζα ηδκ πνμζηαζία ημο δάζμοξ, ημκ ιαονυβοπα πμο θςθζάγεζ εηεί, ηδξ ανημφδαξ η.θπ., πναβιαηζηά θένκμοκ απμηέθεζια. Ζ παναημθμφεδζδ ιαξ αμδεάεζ κα ανμφιε ηαζ κα ηάκμοιε ηζξ ζςζηέξ αθθαβέξ, ακ ηεθζηά δζαπζζηχζμοιε υηζ δεκ πεηοπαίκμοιε υζα εέθαιε. Νζ ηάημζημζ ηδξ πενζμπήξ ηαζ μζ επζζηέπηεξ εα πνέπεζ κα εκδιενχκμκηαζ βζα ηζξ δναζηδνζυηδηεξ πμο πενζμπή πνέπεζ κα οπάνπμοκ ηαζ θφθαηεξ πμο εα ζηαιαημφκ ημφξ πανααάηεξ ηαζ Θα ελαζθαθίγμοκ ηδκ ηήνδζδ ημο ζπεδίμο. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ Σελίδα ηαθθζένβεζαξ ηδξ βδξ, ηηδκμηνμθίαξ, ρανέιαημξ η.θπ. Ρέθμξ, ζηδκ πνμζηαηεουιεκδ 134 επζηνέπμκηαζ ηαζ κα ζέαμκηαζ ηζξ νοειίζεζξ πμο ζζπφμοκ ζε εέιαηα ημονζζιμφ, ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 3.2 Σν λνκηθό θαζεζηώο πξνζηαζίαο ησλ Πξεζπώλ Γζα ηδκ πνμζηαζία ηςκ Ξνεζπχκ έπεζ ηεεεί ζε ζζπφ πθδεχνα κμιμεεηζηχκ δζαηάλεςκ ηαζ έπμοκ εεζιμεεηδεεί δζάθμνα υνβακα ιε ηονζυηενμ ημκ Δεκζηυ Γνοιυ Ξνεζπχκ ηαζ ημκ ακηίζημζπμ Φμνέα Γζαπείνζζδξ. Ζ πενζμπή πνμζηαηεφεηαζ απυ: Δεκζημφξ κυιμοξ. Νδδβίεξ ηδξ ΔΔ. Γζεεκείξ ζοιαάζεζξ. Δζδζηυηενα, δ Κζηνή Ξνέζπα είκαζ εκηαβιέκδ ζημκ ηαηάθμβμ ηςκ εθθδκζηχκ οβνμηυπςκ πμο πνμζηαηεφμκηαζ απυ ηδ Γζεεκή Πφιααζδ Ramsar ηαζ ςξ εη ημφημο δ πχνα ιαξ έπεζ δεζιεοηεί βζα ηδ δζαηήνδζδ ηαζ μνεή δζαπείνζζδ ηδξ ιέζς ημπζηχκ, πενζθενεζαηχκ ηαζ δζεεκχκ δνάζεςκ ηαζ ζοκενβαζζχκ. Δεκζηή Λμιμεεζία Ρμ 1974, δ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ ηδνφπεδηε Δεκζηυξ Γνοιυξ, δδθ. θοζζηή πενζμπή ιε ζδζαίηενδ μζημθμβζηή ζδιαζία θυβς ηδξ ζπακζυηδηαξ ηδξ πθςνίδαξ ηαζ ηδξ πακίδαξ ηδξ ηαζ εκ βέκεζ ημο θοζζημφ πενζαάθθμκηυξ ηδξ. Ξνυηεζηαζ βζα ημκ ιεβαθφηενμ εεκζηυ δνοιυ ζηδκ Δθθάδα, ιε έηηαζδ 250 km2. Δηηυξ απυ ημ δίηαζμ ημο πενζαάθθμκημξ πμο εθανιυγεηαζ ζημ ζφκμθμ ηδξ πχναξ, έπεζ εεζπζζηεί εζδζηυ κμιζηυ ηαεεζηχξ πνμζηαζίαξ υζμκ αθμνά ζηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ. πςξ πνμαθέπεηαζ ζημ ζπεηζηυ δζάηαβια, δ πνμζηαζία, δ δζαηήνδζδ ηαζ δ αεθηίςζδ ημο θοζζημφ πενζαάθθμκημξ ηςκ Ξνεζπχκ επζαάθθμκηαζ βζα επζζηδιμκζημφξ, πμθζηζζιζημφξ ηαζ ακαπηολζαημφξ θυβμοξ, αθθά ηαζ βζα κα δζαηδνδεμφκ ηα ζπάκζα αζζεδηζηά παναηηδνζζηζηά ηδξ πενζμπήξ. (ΞΓ 46/14-1-1974 ΦΔΘ 19 Α‘74, ΞΝΟΓΗΘΖ ΑΞΝΦΑΠΖ 165594/3007/15-7-1985 ΦΔΘ 467 Β΄/85). Δπίζδξ, ιε αάζδ ηδκ π. Απυθαζδ Α/Φ31/23211/1747/77 ΦΔΘ 86Β‘/77, δ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ έπεζ παναηηδνζζεεί Σελίδα 135 ςξ ημπίμ ζδζαίηενμο θοζζημφ ηάθθμοξ. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Νδδβίεξ ΔΔ Νδδβία 79/409/ΔΝΘ βζα ηδ δζαηήνδζδ ηςκ άβνζςκ πηδκχκ, ιε ηδκ μπμία μνίγμκηαζ ηα ηνζηήνζα βζα ηδκ ηαλζκυιδζδ ζοβηεηνζιέκςκ πενζμπχκ ςξ Εςκχκ Δζδζηήξ Ξνμζηαζίαξ βζα ηδκ μνκζεμπακίδα ηαζ ζηδκ μπμία ακήημοκ ιεηαλφ ηςκ άθθςκ δ Κζηνή Ξνέζπα, μ Δεκζηυξ Γνοιυξ Ξνεζπχκ, ηα υνδ Βανκμφκηα, ηαεχξ ηαζ μζ πδβέξ ημο πμηαιμφ ημο Αβίμο Γενιακμφ, πμο εκηάζζμκηαζ ιεηαλφ ηςκ ανιμδζμηήηςκ ημο Φμνέα Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Γνοιμφ Ξνεζπχκ. Νδδβία 92/43/ΔΝΘ βζα ηδ δζαηήνδζδ ηςκ θοζζηχκ μζημηυπςκ ηαεχξ ηαζ ηδξ άβνζαξ πθςνίδαξ ηαζ πακίδαξ. Κε ηδκ μδδβία αοηή, πμο ζημπεφεζ ζηδ δζαηήνδζδ, ηδκ πνμζηαζία ηαζ ηδ αεθηίςζδ ημο πενζαάθθμκημξ, ζοιπενζθαιαακμιέκδξ ηδξ δζαηήνδζδξ ηςκ θοζζηχκ μζημηυπςκ, ηαεχξ ηαζ ηδξ άβνζαξ πακίδαξ ηαζ πθςνίδαξ, μνίγμκηαζ μζ Ρυπμζ Θμζκμηζηήξ Πδιαζίαξ. Νδδβία 2000/60/ΔΘ ηδξ 23/10/2000 βζα ηδ εέζπζζδ πθαζζίμο ημζκμηζηήξ δνάζδξ ζημκ ημιέα ηδξ πμθζηζηήξ ηςκ οδάηςκ. Νζ Εχκεξ Δζδζηήξ Ξνμζηαζίαξ ηαεχξ ηαζ μζ Ρυπμζ Θμζκμηζηήξ Πδιαζίαξ απμηεθμφκ ημ Γίηηομ ―NATURA 2000‖ ιεηαλφ ηςκ μπμίςκ είκαζ ηαζ μ Δεκζηυξ Γνοιυξ Ξνεζπχκ. Ξενζμπέξ εκηαβιέκεξ ζημ Γίηηομ NATURA 2000 Ολνκαζία πεξηνρήο GR 1340001 Δεκζηυξ Γνοιυξ Ξνεζπχκ GR 1340003 νδ Βανκμφκηα Σελίδα 136 Θσδηθόο πεξηνρήο ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ Γζεεκήξ Πφιααζδ RAMSAR Ζ ιεβάθδ μζημθμβζηή ζδιαζία ηςκ οβνμηυπςκ ακαβκςνίζηδηε παβηυζιζα ιε ηδκ οπμβναθή ηδξ "Πφιααζδξ βζα ηδκ Ξνμζηαζία ηςκ βνμηυπςκ Γζεεκμφξ Πδιαζίαξ, ζδζαίηενα ςξ μζημηυπςκ οδνυαζςκ πηδκχκ" ζηζξ 2/2/1971 ζηδκ πυθδ RAMSAR ηδξ Ξενζίαξ. Ζ Πφιααζδ Ramsar οπμβνάθδηε ηαζ απυ ηδκ Δθθάδα ηαζ επζηονχεδηε απυ ημ Δθθδκζηυ Θμζκμαμφθζμ ζηζξ 21/12/1975. Πημπυξ ηδξ ζοιθςκίαξ είκαζ δ πνμζηαζία ηςκ οδνμαζυημπςκ ιε δζεεκέξ εκδζαθένμκ βζα ηα οδνυαζα πμοθζά. Πφιθςκα ιε ημ ηείιεκμ ηδξ Πφιααζδξ, ημ ηάεε ζοιααθθυιεκμ ιένμξ οπμδεζηκφεζ ημοξ εκδεδεζβιέκμοξ οβνυημπμοξ ζημ έδαθυξ ημο πνμηεζιέκμο κα ζοιπενζθδθεμφκ ζε έκα Θαηάθμβμ βνμηυπςκ Γζεεκμφξ Πδιαζίαξ, πμο ηδνείηαζ απυ ηδ Γναιιαηεία ηδξ Πφιααζδξ. Νζ οβνυημπμζ επζθέβμκηαζ ιε αάζδ 8 ηνζηήνζα ηαζ ηαλζκμιμφκηαζ ζε 2 ηαηδβμνίεξ: α) ηαηδβμνία πενζμπχκ πμο πενζέπμοκ ακηζπνμζςπεοηζημφξ, ζπάκζμοξ ή ιμκαδζημφξ ηφπμοξ οβνμηυπςκ ηαζ α) ηαηδβμνία πενζμπχκ δζεεκμφξ ζπμοδαζυηδηαξ βζα ηδ δζαηήνδζδ ηδξ αζμθμβζηήξ πμζηζθμιμνθίαξ. Ζ Κζηνή Ξνέζπα έπεζ ζοιπενζθδθεεί ζημκ ηαηάθμβμ Ramsar ιε ηςδζηυ 3GR008. Νζ πχνεξ πμο οπέβναρακ ηδ ζφιααζδ ζοιθςκμφκ ζηα ελήξ: Νζ οβνμαζυημπμζ είκαζ θοζζημί πυνμζ ιε πμθθέξ αλίεξ. Νζ οβνμαζυημπμζ απμηεθμφκ εκδζαζηήιαηα ζπάκζςκ εζδχκ πθςνίδαξ ηαζ πακίδαξ ηαζ ηονίςξ μνκζεμπακίδαξ. Ρα οδνυαζα πμοθζά ιεηακαζηεφμοκ επμπζαηά ηαζ πνέπεζ κα πνμζηαηεφμκηαζ. Ρα μζημζοζηήιαηα πνέπεζ κα πνμζηαηεοημφκ βζα ηδκ αεζθυνμ ακάπηολδ ηαζ δζαηήνδζδ, εθυζμκ μ άκενςπμξ ελανηάηαζ απυ ημ πενζαάθθμκ. Λα ιδ βίκεζ ιεηαηνμπή ηςκ οβνμηυπςκ ζε άθθδ ιμνθή. Έπμοκ ιεβάθδ πενζααθθμκηζηή αλία θυβς ηδξ πμζηζθυηδηαξ ηςκ μζημζοζηδιάηςκ ηαζ ηδξ αζμημζκυηδηαξ ημοξ. ηαζ πανέπμοκ μθέθδ ςξ πνμξ ηδκ αθζεία, ηδκ ηηδκμηνμθία, ηδ δαζζηή λοθεία, ηδκ ακαροπή ηαζ ηδκ πενζααθθμκηζηή εηπαίδεοζδ. 137 Νζ οβνυημπμζ απμηεθμφκ ζοκδοαζιυ θοζζηχκ αζμηυπςκ. Δίκαζ ζφκεεηα μζημζοζηήιαηα Σελίδα ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πφιθςκα ιε ηδ ζφιααζδ Ramsar, έκαξ οβνυημπμξ παναηηδνίγεηαζ ςξ Γζεεκμφξ Πδιαζίαξ υηακ: a. Φζθμλεκεί ημ 1% ημο ιεηακαζηεοηζημφ πθδεοζιμφ εκυξ οδνυαζμο είδμοξ ζε ανζειυ ημοθάπζζημκ 100 αηυιςκ. b. Ακ ζηαιαημφκ εηεί ημοθάπζζημκ 10.000 πάπζεξ. c. Ακ οπάνπμοκ θοηά ηαζ γχα πμο ανίζημκηαζ οπυ ελαθάκζζδ. Πφιθςκα ιε ηδ Γζεεκή Πφιααζδ Ramsar, μζ οβνυημπμζ απμηεθμφκ ζοκδοαζιυ θοζζηχκ αζμηυπςκ. Δίκαζ ζφκεεηα μζημζοζηήιαηα ηαζ πανέπμοκ μθέθδ ςξ πνμξ ηδκ αθζεία, ηδ βεςνβία, ηδκ ηηδκμηνμθία, ηδ δαζζηή λοθεία, ηδκ ακαροπή Σελίδα 138 ηαζ ηδκ πενζααθθμκηζηή εηπαίδεοζδ. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Άθθεξ Γζεεκείξ Ποιαάζεζξ Πφιααζδ βζα ημ Γζεεκέξ Διπυνζμ Απεζθμφιεκςκ Δζδχκ Σθςνίδαξ ηαζ Ξακίδαξ (CITES) (ΦΔΘ 105 Α‘/1992). Πφιααζδ βζα ηδ Γζαηήνδζδ ηςκ Απμδδιδηζηχκ Δζδχκ ηςκ Άβνζςκ Εχςκ (ΦΔΘ 106 Α‘/26-5-1999). Δπίζδξ, μνζζιέκα είδδ πθςνίδαξ ηαζ πακίδαξ ηδξ πενζμπήξ πνμζηαηεφμκηαζ απυ ηα Ξανανηήιαηα ηδξ Πφιααζδξ ημο Ποιαμοθίμο ηδξ Δονχπδξ βζα ηδ Γζαηήνδζδ ηδξ Δονςπασηήξ Άβνζαξ Εςήξ ηαζ ηςκ Φοζζηχκ Δκδζαζηδιάηςκ (ΦΔΘ 32 Α‘/14-3-1983). Πφιααζδ βζα ηδκ Ξνμζηαζία ηδξ Ανπζηεηημκζηήξ Θθδνμκμιζάξ ηδξ Δονχπδξ (ΦΔΘ 61 Α‘/13-4-1992). Πφιααζδ βζα ηδκ Δηηίιδζδ Ξενζααθθμκηζηχκ Δπζπηχζεςκ ζε Γζαζοκμνζαηυ Ξθαίζζμ (ΦΔΘ 249 Α‘/15-12-1997). Πφιααζδ ηδξ Νζημκμιζηήξ Δπζηνμπήξ βζα ηδκ Δονχπδ ηςκ Ζκςιέκςκ Δεκχκ βζα ηδκ Ξνμζηαζία ηαζ Σνήζδ ηςκ Γζαιεεμνζαηχκ δαημνεοιάηςκ ηαζ ηςκ Γζεεκχκ Ιζικχκ (ΦΔΘ 148 Α‘/4-7-1996). 139 Πφιααζδ βζα ηδ Βζμθμβζηή Ξμζηζθμιμνθία (ΦΔΘ 59 Α‘/1994). Σελίδα ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 3.3 Ο Δζληθόο Γξπκόο Πξεζπώλ θαη ν Φνξέαο Γηαρείξηζήο ηνπ Ν Δεκζηυξ Γνοιυξ Ξνεζπχκ ζδνφεδηε ημ 1974 ιε ζηυπμ ηδκ πνμζηαζία ηςκ ζπάκζςκ εζδχκ πηδκχκ ηδξ πενζμπήξ ηαζ ηδξ ζοζηάδαξ ηςκ αζςκυαζςκ ηέδνςκ ζημκ Αδ-Γζχνβδ. Δπζπθέμκ, δ απανάιζθθδ μιμνθζά ημο ημπίμο, δ ιεβάθδ πμζηζθία αζμηυπςκ ιέζα ζηδκ επζηνάηεζα ημο Γνοιμφ, δ πθμοζζυηαηδ αζμπμζηζθυηδηα αθθά ηαζ δ αζζεδηζηή, ζζημνζηή ηαζ επζζηδιμκζηή αλία ηςκ παναδμζζαηχκ μζηζζιχκ ηαζ ικδιείςκ ηδξ πενζμπήξ απμηεθμφκ ζημζπεία πμο ειπθμοηίγμοκ ημ εεζιυ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ. Ζ Ξνέζπα ελοπδνεηεί ιε ιμκαδζηυ ηνυπμ ακάβηεξ ακαροπήξ ηαζ δνάζεζξ ιε εηπαζδεοηζηυ ή επζζηδιμκζηυ παναηηήνα, ζοκδοάγμκηάξ ηζξ υιςξ ιε ααεζέξ πμθζηζζηζηέξ αλίεξ. Γεκ οπάνπεζ «απάηδημ ημιιάηζ βδξ» - δ ακενχπζκδ πανμοζία έπεζ αθήζεζ πακημφ ηα ζδιάδζα ηδξ – υιςξ δ ζοκφπανλδ ακενχπμο ηαζ θφζδξ ιέζα απυ έκα ζμθυ ηνυπμ δζαπείνζζδξ ηςκ θοζζηχκ πυνςκ, ιαξ επζηνέπεζ κα απμθαφζμοιε ζήιενα ηδκ μιμνθζά ημο Δεκζημφ Γνοιμφ ζε υθμ ηδξ ημ ιεβαθείμ. Ζ ζοκμθζηή έηηαζδ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ είκαζ 210.000 ζηνέιιαηα. Απυ αοηά, ηα 49.120 ανίζημκηαζ εκηυξ ηςκ μνίςκ ημο πονήκα απυθοηδξ πνμζηαζίαξ, εκχ ηα οπυθμζπα 160.880 ζοκζζημφκ ηδκ πνμζηαζίαξ (αθ. πενζθενεζαηή πάνηδ). γχκδ Δίκαζ μ ιεβαθφηενμξ ηαζ ιμκαδζηυξ Δεκζηυξ Γνοιυξ ηδξ πχναξ πμο πενζθαιαάκεζ (Κζηνή Ξνέζπα) εκηυξ ημο πονήκα Σελίδα απυθοηδξ πνμζηαζίαξ. 140 θίικεξ ηαζ ιάθζζηα ηδ ιία απυ αοηέξ ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Έκα αηυιδ δζαηνζηυ παναηηδνζζηζηυ ημο ηυπμο αοημφ είκαζ δ ζοκφπανλδ ορδθήξ αζμπμζηζθυηδηαξ ηαζ πμθθχκ ακενχπζκςκ δναζηδνζμηήηςκ. Ιαιαάκμκηαξ υθα αοηά οπυρδ, είκαζ ζδιακηζηυ υηακ επζζηεπηυιαζηε ηδκ πενζμπή κα αημθμοεμφιε ηζξ παναηάης μδδβίεξ χζηε κα ζοιαάθθμοιε ζηδκ πνμζηαζία ηςκ εοαίζεδηςκ ζζμννμπζχκ ζε αοηή ηδ βςκζά ηδξ Δθθάδαξ: Φενυιαζηε ιε πνμζμπή ηαζ ζεααζιυ πνμξ υθα ηα θοηά ηαζ γχα, ηαεχξ επίζδξ ηαζ πνμξ ηα αηίκδηα ζημζπεία ημο μζημζοζηήιαημξ. Ζ ηαηαζηνμθή ή ζοθθμβή θοηχκ απαβμνεφεηαζ αοζηδνά, υπςξ ηαζ δ ζοθθμβή, εακάηςζδ ή εκυπθδζδ γχςκ ιε μπμζμδήπμηε ηνυπμ. Απμθεφβμοιε ηζξ δοκαηέξ θςκέξ ηαζ ημοξ εμνφαμοξ, ζδίςξ ημκηά ζε πενζμπέξ ηνμθμθδρίαξ πμοθζχκ. Απαβμνεφεηαζ αοζηδνά δ πνυζααζδ ζε πενζμπέξ θςθζάζιαημξ ηςκ πμοθζχκ. Γεκ επζηνέπεηαζ δ είζμδμξ ζημκ πονήκα ημο Δεκζημφ Γνοιμφ, πμο ζδιαημδμηείηαζ απυ εζδζηέξ πζκαηίδεξ. Νζ επζζηέπηεξ ιπμνμφκ κα ηάκμοκ αανηάδα ιυκμ ζηδ Κεβάθδ Ξνέζπα, ηαεχξ ζηδ Κζηνή Ξνέζπα απαβμνεφεηαζ. Ξεηάιε ηα ζημοπίδζα ζε εζδζημφξ ηάδμοξ πμο οπάνπμοκ ζε δζάθμνα ζδιεία ηδξ πενζμπήξ ή ηα παίνκμοιε ιαγί ιαξ υηακ θεφβμοιε. Ρμ άκαιια θςηζάξ απαβμνεφεηαζ αοζηδνά, ηαεχξ οπάνπεζ ιεβάθμξ ηίκδοκμξ 141 ακελέθεβηηςκ πονηαβζχκ, ζδζαίηενα ημ ηαθμηαίνζ. Σελίδα ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ιςξ, δ εεζιμεέηδζδ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ δεκ ήηακ απθή οπυεεζδ, αθθά ημ απμηέθεζια επίπμκςκ πνμζπαεεζχκ απυ μνζζιέκμοξ «νμιακηζημφξ» ακενχπμοξ… Νζ πνχημζ εζδζημί, πμο επζζηέθεδηακ ημ πχνμ ηςκ Ξνεζπχκ ακαγδηχκηαξ μνκζεμθμβζημφξ παναδείζμοξ, ήνεακ ζηδκ πενζμπή ημ 1934. Ήηακ ηάπμζμζ Άββθμζ, ιε επζηεθαθήξ ημκ W.H.Ρhorνe. ζμ ηαζ ακ θαίκεηαζ πανάλεκμ ζε ιαξ ζήιενα, μζ λέκμζ αοημί μνκζεμθυβμζ δεκ ανήηακ ζδζαίηενμ μνκζεμθμβζηυ εκδζαθένμκ ζηζξ Ξνέζπεξ, ίζςξ βζαηί μζ ηυζμ εκηοπςζζαημί πεθεηάκμζ θχθζαγακ ηυηε αηυιδ ζηδ βεζημκζηή αθαακζηή θίικδ Καθίηδ. Ξέναζακ ανηεηά πνυκζα ηαζ, ηαεχξ θυβς ημο πμθέιμο, ηδξ Θαημπήξ ηαζ ημο Διθοθίμο, δ πνυζααζδ ζηζξ Ξνέζπεξ δεκ ήηακ ηαευθμο εφημθδ ζε ζδζχηεξ, ιυκμ ημ 1967 ηαηυνεςζακ κα θηάζμοκ εηεί μζ πενίθδιμζ Γάθθμζ μνκζεμθυβμζ ηαζ θςημβνάθμζ αδεθθμί Εακ-Φνακζμοά ηαζ Κζζέθ Ρενάξ. Ρμ πνχημ πμο ημοξ εκηοπςζίαζε ήηακ δ απμζηία ηςκ πεθεηάκςκ, πμο θαίκεηαζ υηζ είπακ εβηαηαζηαεεί εηεί ιεηά ηδκ απμλήνακζδ ηδξ Καθίηδξ ημ 1938. Ρμ 1968 ήνεακ ζηζξ Ξνέζπεξ μζ Κπνμζεθέκ ηαζ Κμθζκζέ, ημκ Κάζμ-Ημφκζμ, ηαζ μ Ηέζη, ημκ Ημφθζμ, βζα κα δζαπζζηχζμοκ υηζ ζηδκ πενζμπή θχθζαγακ ηαζ ακαπανάβμκηακ ηαζ ηα δφμ είδδ πεθεηάκςκ ηδξ Δονχπδξ, μζ νμδμπεθεηάκμζ ηαζ μζ ανβονμπεθεηάκμζ. Ρα πμοθζά αοηά έθηζαπκακ ηυηε ηζξ θςθζέξ ημοξ ιέζα ζημοξ ηαθαιζχκεξ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Άθθμζ ζημ Φνάβια, ημκηά ζηα εθθδκμ-αθαακζηά ζφκμνα ηαζ άθθμζ ζηδ θίικδ Βίνμ ή Βνςιμθίικδ, ημκηά ζημ θαζιυ πμο ηδ πςνίγεζ απυ ηδ Κεβάθδ Ξνέζπα. Δηηυξ απυ ημοξ πεθεηάκμοξ, πμο ανζειμφζακ ηυηε βφνς ζηα 50-150 γεοβάνζα βζα ηάεε είδμξ, οπήνπακ επίζδξ ημνιμνάκμζ, θαββυκεξ, πμοθζανμιφηεξ, παθηυημηεξ ηαζ υθα ηα είδδ ενςδζχκ -πάκς απυ 1.100 γεοβάνζαπμο θχθζαγακ ζημ Φνάβια, ζηα ηθαδζά απυ ηζξ ιζζμαοεζζιέκεξ ζημ κενυ ζηζέξ. Αημθμφεδζακ Γενιακμί, Δθαεημί ηαζ Άββθμζ μνκζεμθυβμζ, πμο υθμζ έιεζκακ ηαηάπθδηημζ απυ ηδκ πμζηζθία ηςκ εζδχκ ηαζ ημοξ ιεβάθμοξ ανζειμφξ ηςκ πμοθζχκ. Ρδκ επυιεκα πνμκζά (1969) ιεηνήεδηακ πενίπμο 100 γεοβάνζα πεθεηάκςκ ζηδκ αθαακζηή πνάβιαηα υιςξ δεκ πήβαζκακ ηαευθμο ηαθά βζα ηα πμοθζά ηςκ Ξνεζπχκ ηαζ, ζδζαίηενα, βζα Σελίδα ημοξ πεθεηάκμοξ. 142 πενζμπή ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ ηαζ, ημ 1970, βφνς ζηα 150 γεοβάνζα ζηδ Βνςιμθίικδ. Ρα ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρα επυιεκα δφμ-ηνία πνυκζα μζ απμζηίεξ ημοξ έπαεακ ιεβάθεξ ηαηαζηνμθέξ, ηαεχξ μζ ρανάδεξ ηαζ μζ ηοκδβμί ημφξ ζηυηςκακ ή ημοξ ηνυιαγακ, ιε ζοκέπεζα κα ζπάκε ηα ααβά ημοξ. Άθθςζηε, ιέπνζ ηυηε, ίζποε δ επζηήνολή ημοξ ςξ «επζαθααχκ εδναιάηςκ», αθμφ εεςνμφκηακ μζ ιεβαθφηενμζ ακηαβςκζζηέξ ηςκ ρανάδςκ ηαζ ημ ηνάημξ πθήνςκε 50 δνπ. βζα ηάεε ηεθάθζ πεθεηάκμο ηαζ 5 δνπ. βζα ηάεε ααβυ. Αοηή δ ηαηάζηαζδ ζοβηίκδζε ηυηε ημοξ εζδζημφξ επζζηήιμκεξ μθυηθδνδξ ηδξ Δονχπδξ, υπςξ ηαζ ημοξ Έθθδκεξ πμο αβςκίγμκηακ βζα ηδκ πνμζηαζία ηδξ θφζδξ. Ζ Δθθδκζηή Δηαζνεία Ξνμζηαζίαξ ηδξ Φφζδξ (ΔΔΞΦ), ιε πνςηενβάηδ ημκ αείικδζημ Βφνςκα Ακηίπα, ηυηε Γεκζηυ Γναιιαηέα ηδξ, λεηίκδζε ιζα δζεεκή εηζηναηεία. Αθθά ηαζ δ ΗUCΛ ηζκδημπμζήεδηε ηδκ ίδζα επμπή, ζημ πθαίζζα ηαο Ππεδίμο ΚΑR (βζα ηδ ιεθέηδ ηαζ δζαπείνζζδ ηςκ οβνμηυπςκ). Πδιακηζηυηενμ υιςξ νυθμ έπαζλακ μζ εκένβεζεξ ημο International Wildfowl Research Bureau ηαζ ημο Ξαβηυζιζμο Ραιείμο βζα ηδ Φφζδ (WWF), ιε επζζημθέξ πμο έζηεζθακ ζηδκ ηυηε δζηηαημνζηή ηοαένκδζδ. Ρεθζηά, δ IUCN ζοβηνυηδζε ιζα μιάδα απυ ημοξ Βφνςκα Ακηίπα, L. Hμffmann, W.Bauer, G. Κuller, Δ. Carp ηαζ Α. Θακέθθδ. Αοηή δ μιάδα άνπζζε ηα δζααήιαηα πνμξ ημ πμονβείμ Γεςνβίαξ. Έηζζ, ημ 1971 (έημξ οπμβναθήξ ηδξ Πφιααζδξ Ramsar) μ ηυηε πμονβυξ Γεςνβίαξ ακαβκχνζζε ηδκ ακάβηδ πνμζηαζίαξ ηςκ Ξνεζπχκ: ηνεζξ πενζμπέξ, ζοκμθζηήξ έηηαζδξ 6 ηεην. πθι., παναηηδνίζηδηακ πενζμπέξ απυθοηδξ πνμζηαζίαξ ηδξ θφζδξ, εκχ ημ ηοκήβζ απαβμνεφηδηε ζε ιζα έηηαζδ 50 ηεην. πθι. Ξανάθθδθα, δζαηάπεδηε μ Πηναηυξ, πμο επζηδνμφζε ηυηε ηδκ πενζμπή ςξ παναιεευνζα γχκδ, κα ακαθάαεζ οπυ ηδκ πνμζηαζία ημο ηα ζπάκζα πμοθζά. Ρα ιέηνα απέδςζακ ζηακμπμζδηζηά ηα επυιεκα δφμ πνυκζα. Κάθζζηα, ιεηά οπυ ζοκεπείξ πνμζπάεεζεξ ηδξ ΔΔΞΦ, οπμβνάθηδηε ηεθζηά ημκ Ηακμοάνζμ ημο 1974 πνμεδνζηυ δζάηαβια βζμ ημκ ηήνολδ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ Ξνεζπχκ. Ξονήκαξ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ (49.120 ζην.) ηαεμνίζηδηε δ Κζηνή Ξνέζπα ιε ημοξ βφνς ηαθαιζχκεξ ηδξ ηαζ ημ φρςια Ληέααξ, υπμο θοηνχκεζ ημ ιμκαδζηυ δάζμξ ιε ηζξ ιαηεδμκζηέξ δνοξ (Quercus trojana) ηαζ ηα δφμ είδδ βζμοκίπενςκ ή ηέδνςκ (Juniperus foetidissima ηαζ Juniperus ζφκμνα ιε ηδκ Αθαακία, ηζξ ηαθθζένβεζεξ πμο ανίζημκηαζ ακαημθζηά, υπςξ ηαζ ηζξ παιδθέξ πθαβζέξ ηςκ αμοκχκ Βανκμφκηαξ ηαζ Ρνζηθάνζ. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ Σελίδα ηδξ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ, ηδκ πενζμπή πμο απθχκεηαζ δοηζηά απυ ηδ Κζηνή Ξνέζπα ςξ ηα 143 exelsa). Ζ πενζθενεζαηή γχκδ πνμζηαζίαξ (160.880 ζην.) πενζθαιαάκεζ ημ εθθδκζηυ ηιήια ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ν Φμνέαξ Γζαπείνζζδξ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ Ξνεζπχκ Ν Φμνέαξ Γζαπείνζζδξ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ Ξνεζπχκ (ΦΓΔΓΞ) ζδνφεδηε ιε ημ Λ. 3044/2002 ςξ ακάβηδ ηαζ ηαοηυπνμκα οπμπνέςζδ πμο απμννέεζ απυ ηδκ εθανιμβή ημο Λ. 2742/1999 ηδξ Δθθδκζηήξ Λμιμεεζίαξ ηαζ ηςκ Νδδβζχκ 92/43 ηαζ 79/409 ηδξ ΔΔ. Πημ Γζμζηδηζηυ Ποιαμφθζμ ημο Φμνέα ζοιιεηέπμοκ εκκέα (9) ιέθδ: εηπνυζςπμζ απυ ηα πμονβεία Ξενζαάθθμκημξ, Ακάπηολδξ, Γεςνβίαξ ηαζ Δλςηενζηχκ, εηπνυζςπμξ ηδξ Ξενζθενεζαηήξ Δκυηδηαξ Φθχνζκαξ, ημο Αβνμηζημφ ηαζ Αθζεοηζημφ Ποκεηαζνζζιμφ, ημο Γήιμο Ξνεζπχκ ηαζ ηδξ Δηαζνίαξ Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ (ΔΞΞ). Απυ ημκ Κάζμ 2008 μ ΦΓΔΓΞ ζηεθεπχεδηε ζοβηαηαθέβμκηαζ ηαζ ιε επζζηδιμκζηυ ηέζζενζξ θφθαηεξ, ηαζ μζ ηεπκζηυ μπμίμζ πνμζςπζηυ. είκαζ ζημ οπεφεοκμζ βζα μπμίμ ηδκ παναημθμφεδζδ ηδξ πενζμπήξ ηαζ ηδκ απμηνμπή πανάκμιςκ εκενβεζχκ, υπςξ δ πανάκμιδ εήνα ηαζ δ αιιμθδρία. Νζ ανιμδζυηδηεξ ημο επζηεκηνχκμκηαζ ζηδκ πνμζηαζία ηαζ θφθαλδ ηδξ πενζμπήξ, ζηδκ πνμχεδζδ δνάζεςκ εκδιένςζδξ ηαζ εοαζζεδημπμίδζδξ ημο ημζκμφ, ζηδκ ακάπηολδ ημο μζημημονζζιμφ, ζηδκ ηαηάνηζζδ ιεθεηχκ, ενεοκχκ ηαζ ένβςκ βζα ηδκ πνμζηαζία ηδξ πενζμπήξ. Ξανάθθδθα έπεζ ηδ δοκαηυηδηα έηδμζδξ αδεζχκ λεκάβδζδξ, επζζηδιμκζηήξ ένεοκαξ ηαζ πμνήβδζδξ ζδιάηςκ πμζυηδηαξ ηαζ ζοκενβαζίαξ ζε επζπεζνήζεζξ πμο δναζηδνζμπμζμφκηαζ ζηδκ πενζμπή. Θφνζμξ ζημπυξ ημο είκαζ δ πνμζηαζία, δζαπείνζζδ ηαζ ακάδεζλδ ημο θοζζημφ πθμφημο ηδξ πενζμπήξ έπμκηαξ πάκηα ςξ βκχιμκα ηδκ αεζθυνμ ακάπηολδ ηδξ πενζμπήξ. Βανκμφκηα ηαζ απυ ημ 2009 έπεζ εκηαπεεί ζημ πχνμ εοεφκδξ ημο ημ Δεκζηυ Ξάνημ Σελίδα Ξνεζπχκ (Δεκζηυξ Γνοιυξ Ξνεζπχκ ηαζ νδ Βανκμφκηα) ζοκμθζηήξ έηηαζδξ 327 144 Ζ έδνα ημο ΦΓΔΓΞ ανίζηεηαζ ζημκ Άβζμ Γενιακυ, έκα βναθζηυ μζηζζιυ ζηζξ πθαβζέξ ημο η.πθι. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Κε εοεφκδ ημο Φμνέα Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Γνοιμφ Ξνεζπχκ θεζημονβμφκ ζηδκ πενζμπή ηνία Θέκηνα Δκδιένςζδξ ηα μπμία ζηεβάγμκηαζ ζε παναδμζζαηά ηηίνζα πμο ακαπαθαζχεδηακ ηαζ ακαηαηαζηεοάζηδηακ ιε πνςημαμοθία ημο Γήιμο Ξνεζπχκ ηαζ θεζημονβμφκ ςξ ιία απυ ηζξ δνάζεζξ οθμπμίδζδξ ημο πνμβνάιιαημξ «Ξνμζηαζία πενζαάθθμκημξ ηαζ αζχζζιδ ακάπηολδ» ημο ΞΔΣΥΓΔ. Ρμ πνχημ είκαζ ημ Θέκηνμ Δκδιένςζδξ ημο Αβίμο Γενιακμφ πμο ανίζηεηαζ ζηδκ πθαηεία ημο πςνζμφ ηαζ θζθμλεκεί ιυκζιδ έηεεζδ ιε πθμφζζμ εκδιενςηζηυ ηαζ θςημβναθζηυ οθζηυ ζπεηζηά ιε ηδκ πενζμπή ηαζ εζδζηυηενα ιε ηα πμθζηζζηζηέξ ηαζ πενζααθθμκηζηέξ αλίεξ ηδξ. Ρμ δεφηενμ Θέκηνμ Δκδιένςζδξ πμο ανίζηεηαζ ζημ δνυιμ Αβίμο Απίθθεζμο ηαζ Ξφθδξ δζαεέηεζ ιυκζιεξ εηεέζεζξ ιε εέια ηζξ δφμ θίικεξ, ηα οδνυαζα πμοθζά, ηα ράνζα ηαζ ηδκ αθζεία εκχ μ επζζηέπηδξ εα επςθεθδεεί απυ ημ πθμφζζμ οθζηυ βζα ημκ οβνυημπμ, ηδκ μνκζεμπακίδα ηαζ ζπεομπακίδα ηδξ πενζμπήξ. Ρμ ηέκηνμ ανίζηεηαζ ζε ιζα ιμκαδζηή ημπμεεζία ακάιεζα ζηζξ δφμ θίικεξ πνμζθένμκηαξ εηπθδηηζηή εέα πνμξ ηδ Κζηνή Ξνέζπα ηαζ ημ βναθζηυ κδζάηζ ημο Αβίμο Απζθθείμο. Ρέθμξ ημ Θέκηνμ Δκδιένςζδξ Βνμκηενμφ, ημ μπμίμ ζηεβάγεηαζ ζημ μιχκοιμ πςνζυ, πανέπεζ πθδνμθμνίεξ ζπεηζηά ιε ηα δάζδ ηαζ ηδκ ηηδκμηνμθία. Έηζζ μ επζζηέπηδξ έπεζ ηδκ εοηαζνία κα εκδιενςεεί εηηεκέζηενα βζα ημ δαζζηυ πθμφημ ηαεχξ ηαζ ηδκ ηηδκμηνμθία, ιζα ζδιακηζηή μζημκμιζηή δναζηδνζυηδηα βζα ημοξ Ρμ Θέκηνμ Δκδιένςζδξ Βνμκηενμφ 145 ηαημίημοξ ηδξ πενζμπήξ. Σελίδα ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 3.4 Σν Γηαζπλνξηαθό Πάξθν Πξεζπώλ Πηζξ 2 Φεανμοανίμο 2000, ιε ημζκή Γζαηήνολδ ηςκ Ξνςεοπμονβχκ ηςκ ηνζχκ πςνχκ Θςκζηακηίκμο Πδιίηδ (Δθθάδα), Ljubco Georgievski (ΞΓΓΚ) ηαζ Ilir Meta (Αθαακία) δδιζμονβήεδηε ημ Γζαζοκμνζαηυ Ξάνημ Ξνεζπχκ. Ρμ πάνημ αοηυ ζδνφεδηε έπεζηα απυ πνυηαζδ ηδξ ΔΞΞ ηαζ ημο WWF Eθθάξ ζηδκ ηυηε Δθθδκζηή Θοαένκδζδ. Πφιθςκα ιε ηδκ Ξνςεοπμονβζηή Γζαηήνολδ, δ δζαηναηζηή ζοκενβαζία ζημ πθαίζζμ ημο Ξάνημο Ξνεζπχκ ζημπεφεζ ζηδ δζαθφθαλδ ηςκ θοζζηχκ ηαζ πμθζηζζιζηχκ αλζχκ ηδξ θεηάκδξ ηδξ Ξνέζπαξ ιε ηδ ζοιιεημπή ηςκ ημπζηχκ ημζκςκζχκ, ζηδκ μζημκμιζηή ηαζ ημζκςκζηή εοδιενία ηςκ ηαημίηςκ, ηαεχξ ηαζ ζηδκ εκίζποζδ ηδξ εζνήκδξ, ηδξ θζθίαξ ηαζ ηδξ ζοκενβαζίαξ ακάιεζα ζημοξ ηνεζξ θαμφξ. Πηζξ 2 Φεανμοανίμο 2000, ιε ημζκή Γζαηήνολδ ηςκ Ξνςεοπμονβχκ ηςκ ηνζχκ πςνχκ δδιζμονβήεδηε ημ Σελίδα 146 Γζαζοκμνζαηυ Ξάνημ Ξνεζπχκ. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Σάνηδξ ημο Γζαζοκμνζαημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ Πηδ βεςβναθζηή επζηνάηεζα ημο Γζαζοκμνζαημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ πενζθαιαάκμκηαζ μζ ελήξ εεζιμεεηδιέκεξ – ζε εεκζηυ επίπεδμ – πνμζηαηεουιεκεξ πενζμπέξ: Ν Δεκζηυξ Γνοιυξ Ξνεζπχκ ηαζ ηα νδ Βανκμφκηα (πενζμπέξ ημο Γζηηφμο NATURA 2000), πμο ηαθφπημοκ ημ ζφκμθμ ηδξ θεηάκδξ απμννμήξ ζηδκ εθθδκζηή πθεονά ηαζ απμηεθμφκ ημ Δεκζηυ Ξάνημ Ξνεζπχκ ηαζ ημ πχνμ εοεφκδξ ημο ΦΓΔΓΞ. Ρμ Δεκζηυ Ξάνημ Ξνεζπχκ ζηδκ αθαακζηή πθεονά, πμο ηαθφπηεζ ημ ζφκμθμ ημο δοηζημφ ημιέα ηδξ θεηάκδξ απμννμήξ ημο δζαζοκμνζαημφ πάνημο, ιε ανιυδζμ θμνέα ηδ Γζεφεοκζδ Γαζχκ Θμνοηζάξ. Ριήιαηα ηςκ Δεκζηχκ Ξάνηςκ Pelister ηαζ Galicica ζηδκ πθεονά ηδξ ΞΓΓΚ, ηαζ μ πνμζηαηεουιεκμξ οβνυημπμξ Ezerani ζηδ αυνεζα υπεδ ηδξ Κεβάθδξ Ξνέζπαξ, ιε ημοξ Ζ Κζηνή Ξνέζπα ζηδκ Δθθάδα ηαζ δ Κεβάθδ Ξνέζπα ζηδκ ΞΓΓΚ, πμο έπμοκ ακαηδνοπεεί βνυημπμζ Γζεεκμφξ Πδιαζίαξ ζημ πθαίζζμ ηδξ Πφιααζδξ Ramsar. Σελίδα 147 ακηίζημζπμοξ θμνείξ δζαπείνζζδξ. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Γζα ηδκ ηαθφηενδ μνβάκςζδ ηαζ ηδκ πνμχεδζδ ηςκ δνάζεςκ βζα ηδκ πνμζηαζία ηαζ αεζθυνμ ακάπηολδ ηδξ πενζμπήξ, θίβμοξ ιήκεξ ιεηά ηδ Γζαηήνολδ ηςκ ηνζχκ Ξνςεοπμονβχκ ζοζηάεδηε ηνζιενήξ Ποκημκζζηζηή Δπζηνμπή ημο Ξάνημο Ξνεζπχκ. Ζ Δπζηνμπή είκαζ έκα δεηαιεθέξ ζχια πμο πενζθαιαάκεζ εηπνμζχπμοξ ηδξ ηεκηνζηήξ Γζμίηδζδξ (πμονβεία Ξενζαάθθμκημξ), ηδξ Ρμπζηήξ Αοημδζμίηδζδξ ηαζ ηςκ ΚΘΝ ηςκ ηνζχκ παναθίικζςκ ηναηχκ ηαζ έκακ ιυκζιμ παναηδνδηή απυ ηδ Πφιααζδ Οαιζάν βζα ημοξ βνμηυπμοξ ηαζ ηδκ Ξνςημαμοθία βζα ημοξ Κεζμβεζαημφξ βνμηυπμοξ (MedWet). Ρα ιέθδ ηδξ Ποκημκζζηζηήξ Δπζηνμπήξ ζοκακηζμφκηαζ δφμ θμνέξ ημ πνυκμ ζηδκ Ξνέζπα, εη πενζηνμπήξ ζε ηάεε ιία απυ ηζξ ηνεζξ πχνεξ. Πημ πθαίζζμ ηδξ θεζημονβίαξ ηδξ Ποκημκζζηζηήξ Δπζηνμπήξ ζογδημφκηαζ εέιαηα πμο αθμνμφκ ηδκ Ξνέζπα ηαζ ημοξ ηαημίημοξ ηδξ ηαζ ζπεδζάγμκηαζ δνάζεζξ πμο ζημπεφμοκ ζηδκ εκανιμκζζιέκδ πνμζηαζία ηαζ ήπζα ακάπηολδ μθυηθδνδξ ηδξ θεηάκδξ. Κε ηδκ πάνμδμ ηςκ εηχκ, μζ απυρεζξ ηςκ ηνζχκ πθεονχκ βζα ζδιακηζηά γδηήιαηα έπμοκ ζοβηθίκεζ ηαζ έπεζ δζαιμνθςεεί ζοκαίκεζδ ζε εέιαηα πμο παθαζυηενα εα ήηακ δφζημθμ αηυια ηαζ κα ζογδηδεμφκ, υπςξ δ δζαπείνζζδ ηςκ οδάηςκ. Ξμθθμί ημπζημί θμνείξ ζοκενβάγμκηαζ βζα ηδκ οθμπμίδζδ δζαζοκμνζαηχκ πνμβναιιάηςκ πμο ελοπδνεημφκ ημοξ ζηυπμοξ ημο Ξάνημο Ξνεζπχκ, εκχ δζεεκείξ πνδιαημδμηζημί μνβακζζιμί πνμζθένμοκ μοζζαζηζηή μζημκμιζηή οπμζηήνζλδ. Έκα ζδιακηζηυ πνυβναιια πμο πνδιαημδυηδζε δ δζεεκήξ ημζκυηδηα ζημ Ξάνημ Ξνεζπχκ ήηακ αοηυ βζα ηδκ «Νθμηθδνςιέκδ Γζαπείνζζδ Νζημζοζηδιάηςκ ζηδ Ιεηάκδ ηςκ Ξνεζπχκ ζε Αθαακία, ΞΓΓΚ ηαζ Δθθάδα – Ξνυβναιια GEF» (2006-2011). Ξανυθδ ηδκ πνυμδμ υιςξ, δ έθθεζρδ επίζδιδξ εεζιμεέηδζδξ ηδξ ηνζιενμφξ ζοκενβαζίαξ, δ μπμία είκαζ απαναίηδηδ βζα ηδ θήρδ απμθάζεςκ, δοζπέναζκε ημ ένβμ ηδξ Ποκημκζζηζηήξ Δπζηνμπήξ. Γζα αοηυ αηνζαχξ ημ θυβμ απυ ημ 2004, δ Ποκημκζζηζηή Δπζηνμπή πνμςεμφζε πανάθθδθα ηδκ οπμβναθή ηνζιενμφξ ζοιθςκίαξ ζε ορδθυ επίπεδμ. Ν ζηυπμξ αοηυξ εομδχεδηε ζηζξ 2 Φεανμοανίμο ημο 2010, Ξαβηυζιζα Ζιένα βνμηυπςκ ηαζ επέηεζμ δέηα πμονβχκ Ξενζαάθθμκημξ ηςκ ηνζχκ πςνχκ ηαζ ηδξ ΔΔ εέημκηαξ ηζξ αάζεζξ ιίαξ κέαξ επμπήξ βζα ημ Γζαζοκμνζαηυ Ξάνημ Ξνεζπχκ. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ Σελίδα Ξνμζηαζία ηαζ Αεζθυνμ Ακάπηολδ ηδξ Ξενζμπήξ ημο Ξάνημο Ξνεζπχκ» ιεηαλφ ηςκ 148 πνυκςκ θεζημονβίαξ ημο Ξάνημο. Ρδ ιένα αοηή οπμβνάθηδηε «Γζεεκήξ Ποιθςκία βζα ηδκ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πημ πθαίζζμ αοηήξ ηδξ ζοιθςκίαξ ηα ηνία ηνάηδ δεζιεφμκηαζ πθέμκ κμιζηά κα ζδνφζμοκ ιυκζιεξ δμιέξ ζοκενβαζίαξ πνμηεζιέκμο κα ακαπηφλμοκ ημζκή ζηναηδβζηή ηαζ κα εθανιυζμοκ ιέηνα ηυζμ βζα ηδκ πνμζηαζία ημο θοζζημφ πενζαάθθμκημξ, υζμ ηαζ βζα ηζξ ακενχπζκεξ δναζηδνζυηδηεξ ζηδκ πενζμπή, υπςξ δ βεςνβία, δ αθζεία, μ ημονζζιυξ, δ ακάπηολδ οπμδμιχκ ηθπ. Δπίζδξ δ ζοιθςκία αοηή εέηεζ ζε πνμηεναζυηδηα γδηήιαηα φρζζηδξ ζδιαζίαξ, υπςξ δ δζαπείνζζδ ηςκ οδάηςκ, ζοιπενζθαιαακμιέκδξ ηδξ εηπυκδζδξ ζπεδίςκ μθμηθδνςιέκδξ δζαπείνζζδξ δζαζοκμνζαηχκ θεηακχκ απμννμήξ, υπςξ επζηάζζεζ δ Δονςπασηή Νδδβία-Ξθαίζζμ βζα ημ Λενυ, ηαζ ηδξ ζφζηαζδξ εζδζηήξ μιάδαξ ενβαζίαξ βζα ηδκ απμηεθεζιαηζηή ηαζ άιεζδ πνμχεδζδ ημο ηνίζζιμο αοημφ εέιαημξ. Πηζξ 2 Φεανμοανίμο 2010 (ακήιενα ηδξ Ξαβηυζιζαξ Ζιέναξ βνμηυπςκ ηαζ δέηα πνυκζα απυ ηδκ ίδνοζδ ημο Γζαζοκμνζαημφ Ξάνημο), δ πμονβυξ Ξενζαάθθμκημξ Ρ. Κπζνιπίθδ, μζ μιυθμβμζ ηδξ ζηδκ Αθαακία ηαζ ζηδκ ΞΓΓΚ, Φ. Κεκηίμο ηαζ Λ. Γζαημφπζ ηαζ μ Δπίηνμπμξ Ξενζαάθθμκημξ ηδξ Δ.Δ Πηαφνμξ Γήιαξ οπέβναρακ δζεεκή ζοιθςκία βζα ηδκ πνμζηαζία ημο πμθφηζιμο μζημζοζηήιαημξ ηαζ ηδ αζχζζιδ ακάπηολδ ηδξ πενζμπήξ ηςκ Ξνεζπχκ. Αοηή δ ηνζεεκήξ ζοιθςκία απμηεθεί έκα πμθφ ζδιακηζηυ αήια βζα ηδκ πνμζηαζία ηςκ Ξνεζπχκ αθθά ηαζ βζα ηδκ ακααάειζζδ ημο αζμηζημφ επζπέδμο ηςκ ηαημίηςκ ηδξ πενζμπήξ. Ρμ πανάδεζβια ημο Ξάνημο Ξνεζπχκ ιπμνεί κα απμηεθέζεζ πνυηοπμ δζαζοκμνζαηήξ ζοκενβαζίαξ ηαζ ζε άθθεξ πενζμπέξ ηδξ Κεζμβείμο, εθ‘ υζμκ δ απμηεθεζιαηζηή δζαπείνζζδ ηςκ πενζααθθμκηζηχκ πυνςκ πμθθέξ θμνέξ απαζηεί ηδκ οπένααζδ ηςκ εεκζηχκ ζοκυνςκ. Ζ ζοιθςκία αοηή ζδιαημδμηεί ηδκ ημνφθςζδ ιίαξ πμνείαξ δέηα εηχκ απυ ηδκ ίδνοζδ ημο Γζαζοκμνζαημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ ημ 2000 ηαζ ιπμνεί κα απμηεθέζεζ ηδ αάζδ βζα ημκ επακαζπεδζαζιυ υθςκ ηςκ δνάζεςκ βζα ηδκ πνμζηαζία αοημφ ημο ζδζαίηενμο ηυπμο πμο Σελίδα 149 ιμζνάγεηαζ δ παηνίδα ιαξ ιε ημοξ βείημκέξ ηδξ. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Βαζζηά ζδιεία ηδξ ζοιθςκίαξ Θεζιμεεηείηαζ δ ζοκενβαζία ηςκ ηνζχκ υιμνςκ ηναηχκ ηαζ ηδξ ΔΔ ιε ζημπυ ηδ δζαζθάθζζδ ηδξ μθμηθδνςιέκδξ πνμζηαζίαξ ημο μζημζοζηήιαημξ ηαζ ηδξ αζχζζιδξ ακάπηολδξ ηδξ πενζμπήξ ημο Γζαζοκμνζαημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ. Πηδ Ποιθςκία ζοιπενζθαιαάκεηαζ δ εηπυκδζδ μθμηθδνςιέκμο δζαπεζνζζηζημφ ζπεδίμο ηςκ οδάηςκ ζηδ θεηάκδ απμννμήξ ηςκ Ξνεζπχκ, υπςξ μνίγεζ δ Νδδβία Ξθαίζζμ βζα ημοξ δαηζημφξ Ξυνμοξ ηδξ ΔΔ 2000/60 ηαζ ημ ζζπφμκ εεζιζηυ πθαίζζμ ζε πενζθενεζαηυ επίπεδμ ΛΑ Δονχπδξ (υπςξ δ Πφιααζδ Δθζίκηζ/UNECE) (άνενμ 2). Δζδζηά βζα ημ εέια ηδξ δζαπείνζζδξ ηςκ οδάηςκ πνμαθέπεζ ηδ ζφζηαζδ εζδζηήξ επζηνμπήξ κενχκ, ένβμ ηδξ μπμίαξ είκαζ δ άιεζδ πνμχεδζδ ηςκ εειάηςκ ημο κενμφ. Ζ ζοιιεημπή ηδξ ΔΔ απμηεθεί εββφδζδ βζα ηδ ζοκέπζζδ ηδξ απνυζημπηδξ ζοκενβαζίαξ ιεηαλφ ηςκ ηνζχκ πςνχκ ηαζ εκζζπφεζ ηζξ δοκαηυηδηεξ ελαζθάθζζδξ μζημκμιζηήξ οπμζηήνζλδξ ιέζς ημζκμηζηχκ πνμβναιιάηςκ. Ρα ζοιααθθυιεκα ιένδ, ιειμκςιέκα ηαζ ζε ζοκενβαζία ιέζς ημζκχκ ζπεδίςκ ηαζ πνμβναιιάηςκ, μθείθμοκ κα: – Γζαπεζνζζημφκ ηδκ πμζυηδηα ηαζ ηδκ πμζυηδηα ηςκ οδάηςκ ηςκ Ξνεζπχκ. – Ξνμζηαηεφζμοκ ηζξ θίικεξ απυ ηδ νφπακζδ. – Ξνμζηαηεφζμοκ ηδ αζμπμζηζθυηδηα. – Διπμδίζμοκ ηδ δζάανςζδ ημο εδάθμοξ. – Γζαπεζνζζημφκ ημοξ θοζζημφξ πυνμοξ ηδξ πενζμπήξ ιε βκχιμκα ηδκ αεζθυνμ ακάπηολδ. – Διπμδίζμοκ ηδκ εζζαβςβή ιδ αοηυπεμκδξ πακίδαξ ηαζ πθςνίδαξ. – Ιάαμοκ ιέηνα βζα ημκ πενζμνζζιυ ηςκ δναζηδνζμηήηςκ πμο ζοκζζημφκ εκ δοκάιεζ 150 απεζθή βζα ημ μζημζφζηδια. Σελίδα ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Γζα ηδκ Αθαακζηή πθεονά δ ζοιθςκία ίζποζε άιεζα. Ζ Δονςπασηή Δπζηνμπή, ιε ηδ ζεζνά ηδξ, μθμηθήνςζε ζηζξ 4 Νηηςανίμο 2011 ηδ δζαδζηαζία εκενβμπμίδζδξ ηδξ ζπεηζηήξ δζαηήνολδξ, εκχ ζηζξ 23 Ημοθίμο 2012 ημ Θμζκμαμφθζμ ηδξ ΞΓΓΚ εκέηνζκε ημ κμιμζπέδζμ ηφνςζδξ ηδξ Γζεεκμφξ Ποιθςκίαξ βζα ηδκ Ξνμζηαζία ηαζ Αεζθυνμ Ακάπηολδ ημο Ξάνημο Ξνεζπχκ. Υζηυζμ, ζήιενα (Απνίθζμξ 2013) δ Ποιθςκία παναιέκεζ ακεκενβή ελαζηίαξ ημο βεβμκυημξ υηζ δ Δθθάδα δεκ ηδκ έπεζ αηυια επζηονχζεζ, ακ ηαζ δ οπμβναθή ηδξ Ποιθςκίαξ είπε απμηεθέζεζ πνςημαμοθία ηδξ Δθθδκζηήξ Θοαένκδζδξ. Ξάκηςξ ημ ζπεηζηυ ηονςηζηυ κμιμζπέδζμ έπεζ βίκεζ ακηζηείιεκμ πμθφιδκδξ επελενβαζίαξ ζημ πμονβείμ Ξενζαάθθμκημξ Δκένβεζαξ ηαζ Θθζιαηζηήξ Αθθαβήξ (ΞΔΘΑ) ήδδ απυ ημ 2010, αθθά απυ ηυηε ηναηείηαζ ζηα ζονηάνζα ακαιέκμκηαξ ηδκ πμθζηζηή απυθαζδ ημο εηάζημηε πμονβμφ βζα κα πνμςεδεεί… Σαιέκδ ζηα ζονηάνζα ηςκ οπμονβείςκ δ ζοιθςκία πμο έπμοκ ήδδ επζηονχζεζ δ Αθαακία ηαζ δ ΞΓΓΚ. Πφιθςκα ιε άνενμ ηδξ εθδιενίδαξ Realplanet (7.4.2013), ζημ μπμίμ βίκεηαζ θυβμξ βζα δζεεκή δζαζονιυ ηδξ 151 Δθθάδαξ, ε Κεγάιε Πξέζπα «βνπιηάδεη» ζηε γξαθεηνθξαηία αθμφ δ ζπεηζηή ζοιθςκία δεκ έπεζ αηυιδ Σελίδα έθεεζ ζημ Δθθδκζηυ Θμζκμαμφθζμ πνμξ ηφνςζδ. ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 3.5 Ζ Δηαηξία Πξνζηαζίαο Πξεζπώλ Ήδδ απυ ηδ δεηαεηία ημο '60 δ Ξνέζπα είπε εθηφζεζ ημ εκδζαθένμκ ιειμκςιέκςκ μζημθυβςκ, θοζζμθαηνχκ ηαζ εζδζηχκ επζζηδιυκςκ, ελαζηίαξ ηδξ ελαζνεηζηήξ θοζζηήξ μιμνθζάξ ηαζ ηδξ ζπάκζαξ αζμπμζηζθυηδηαξ πμο δζαεέηεζ. Ρμ 1990 έβζκε δ πνχηδ ζοκημκζζιέκδ πνμζπάεεζα βζα ηδκ πνμζηαζία ηδξ πενζμπήξ ιε ηδκ ίδνοζδ ηδξ ΔΞΞ. Ξνυζςπα ηα μπμία ζοκηέθεζακ ηαεμνζζηζηά ζηδκ ίδνοζδ ηδξ ΔΞΞ ήηακ μ Θφιζμξ Ξαπαβζάκκδξ, ανπζηέηηςκ-πςνμηάηηδξ ηαζ πενζααθθμκημθυβμξ, μ Γν Luc Hoffmann, δζεεκχξ βκςζηυξ γςμθυβμξ ηαζ μ Γν Γζχνβμξ Θαηζαδςνάηδξ, αζμθυβμξ. Αοημί, ιε ηδ αμήεεζα ηαζ ηδ ζηήνζλδ ιζαξ ζεζνάξ πενζααθθμκηζηχκ ιδ ηενδμζημπζηχκ μνβακχζεςκ έεεζακ ηα εειέθζα βζα ηδκ ίδνοζδ ηδξ ΔΞΞ. Ρδκ επίζδιδ πνςημαμοθία ακέθααακ μζ «Φίθμζ Ξνεζπχκ» ηαζ ημ WWF International ηαζ έηζζ ημ 1991 ζδνφεδηε δ ΔΞΞ ιε ηδ ζοιιεημπή 10 πενζααθθμκηζηχκ μνβακχζεςκ. Ρα ιέθδ/μνβακχζεζξ ηδξ ΔΞΞ: Ννκζεμθμβζηή Δηαζνία ηδξ Αββθίαξ /Royal Society for the Protection of Birds Ννκζεμθμβζηή Δηαζνία ηδξ Γακίαξ / Dansk Ornitologisk Forening Ρμ βαθθζηυ ενεοκδηζηυ ίδνοια Tour du Valat WWF Δθθάξ Φίθμζ ηςκ Ξνεζπχκ Δθθδκζηή Ννκζεμθμβζηή Δηαζνία Δθθδκζηή Δηαζνία Ξνμζηαζίαξ ηδξ Φφζδξ Δθθδκζηή Δηαζνία Ξενζαάθθμκημξ ηαζ Ξμθζηζζιμφ Κμοζείμ Γμοθακδνή Ανηημφνμξ Σελίδα 152 ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρα βναθεία ηδξ ΔΞΞ ζημκ Άβζμ Γενιακυ (ανζζηενά) ηαζ ζημ Ιαζιυ (δελζά), ηηζζιέκα ζφιθςκα ιε ηδκ παναδμζζαηή ανπζηεηημκζηή. Απμζημθή ηδξ ΔΞΞ είκαζ δ δζαθφθαλδ ηδξ θοζζηήξ ηαζ πμθζηζζηζηήξ ηθδνμκμιζάξ ζε υθδ ηδ θεηάκδ ηδξ Ξνέζπαξ πνμξ υθεθμξ ηςκ ηαημίηςκ ηδξ, ηυζμ ηςκ ζδιενζκχκ υζμ ηαζ ηςκ ιεθθμκηζηχκ. Βαζζηέξ ανπέξ πμο δζέπμοκ ηδ θεζημονβία ηδξ ΔΞΞ: Γζαζοκμνζαηή δνάζδ: Ζ πνμζηαζία ηαζ δ αζχζζιδ ακάπηολδ ηδξ Ξνέζπαξ απαζηεί ηδ ζοιιεημπή ηαζ ηδκ ανιμκζηή ζοκενβαζία ηαζ ηςκ 3 ηναηχκ πμο ιμζνάγμκηαζ ηδκ πενζμπή (Δθθάδα, ΞΓΓΚ, Αθαακία), έηζζ υθα ηα γδηήιαηα πνέπεζ κα ακηζιεηςπίγμκηαζ απυ ηδ δζαζοκμνζαηή, ηδκ πενζααθθμκηζηή, ηδκ ημζκςκζηή ηαζ ηδκ ακαπηολζαηή ημοξ ζημπζά ηαζ μζ δνάζεζξ κα ακαπηφζζμκηαζ ζε δζαζοκμνζαηυ επίπεδμ. Ποκενβαζία ιε πνυζςπα ηαζ θμνείξ: Ζ ζηεκή ζοκενβαζία ιε ημοξ ηαημίημοξ ηδξ Ξνέζπαξ ηαζ ημοξ θμνείξ ζε ημπζηυ, εεκζηυ ηαζ δζαζοκμνζαηυ επίπεδμ, μδδβεί ζηδκ 153 ημζκή ακηίθδρδ ηςκ πνμαθδιάηςκ ηαζ ζηδκ απυ ημζκμφ ελεφνεζδ αζχζζιςκ θφζεςκ. Σελίδα ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πημοξ ημιείξ δνάζεζξ ηδξ ΔΞΞ πενζθαιαάκμκηαζ: Ξνμζηαζία ηδξ αζμπμζηζθυηδηαξ ηαζ ηςκ εκδζαζηδιάηςκ ηδξ άβνζαξ γςήξ (ένεοκα ηαζ παναημθμφεδζδ, δζαπείνζζδ ηαζ δζαηήνδζδ οβνμηυπμο, πνμζηαζία απεζθμφιεκςκ εζδχκ ηαζ μζημηυπςκ). Ξνμχεδζδ ήπζςκ ιμνθχκ ακάπηολδξ (πνμχεδζδ αεζθυνμο μζηζζηζηήξ ακάπηολδξ, πνμχεδζδ θζθζηχκ πνμξ ημ πενζαάθθμκ ιεευδςκ ηαθθζένβεζαξ). Γζαζοκμνζαηυ Ξάνημ Ξνεζπχκ (ζοιιεημπή ζηδ Ποκημκζζηζηή Δπζηνμπή Ξάνημο Ξνεζπχκ, βναιιαηεία Ξάνημο Ξνεζπχκ ηαζ οπμζηήνζλδ ηδξ θεζημονβίαξ ημο Ξάνημο). πμζηήνζλδ δδιυζζςκ ή ζδζςηζηχκ θμνέςκ ζε υθδ ηδ θεηάκδ ηδξ Ξνέζπαξ, ζε εέιαηα πνμζηαζίαξ ηδξ θοζζηήξ ηαζ πμθζηζζηζηήξ ηθδνμκμιζάξ. Δοαζζεδημπμίδζδ/ Δκδιένςζδ (πενζααθθμκηζηή εηπαίδεοζδ, ίδνοζδ ηαζ θεζημονβία δζαζοκμνζαηχκ ηέκηνςκ πθδνμθυνδζδξ, δνάζεζξ εκδιένςζδξ ηαζ ηζκδημπμίδζδξ ηδξ ημπζηήξ ημζκςκίαξ). Ρμ Πάαααημ 12 Ηακμοανίμο 2013 μθμηθδνχεδηακ μζ εηήζζεξ δζαζοκμνζαηέξ ιεζμπεζιςκζάηζηεξ ηαηαιεηνήζεζξ εζδχκ πμοθζχκ ζηδκ Ξνέζπα. Ζ μιάδα ηδξ ΔΞΞ, ιε ηδ ζοιιεημπή μιάδαξ απυ ημ Φμνέα Γζαπείνζζδξ ημο Ννβακχζεζξ (ΚΘΝ) PPNEA ζηδκ Αθαακία ηαζ MES ζηδκ ΞΓΓΚ, ηζκήεδηε ζπεδυκ υθδ ηδκ διένα πενζιεηνζηά Σελίδα ηςκ θζικχκ Κζηνή ηαζ Κεβάθδ Ξνέζπα, ηαηαβνάθμκηαξ ηα οδνυαζα είδδ πμοθζχκ. 154 Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ ηαζ ζοκημκζζιέκα ιε ακηίζημζπεξ μιάδεξ εζδζηχκ απυ ηζξ Κδ Θοαενκδηζηέξ ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Απυ ηζξ δνάζεζξ ηδξ ΔΞΞ λεπςνίγμοκ: Ένεοκα ηαζ ιέηνα δζαηήνδζδξ βζα ηδκ πνμζηαζία ημο ανβονμπεθεηάκμο ηαζ ημο νμδμπεθεηάκμο: Ζ ένεοκα ηαζ εθανιμβή δζαπεζνζζηζηχκ ιέηνςκ μδήβδζε ζε ζηαδζαηή αφλδζδ ηςκ πθδεοζιχκ. Πήιενα δ Ξνέζπα θζθμλεκεί ηδ ιεβαθφηενδ απμζηία ανβονμπεθεηάκςκ ζημκ ηυζιμ, λεπενκχκηαξ ηα 1.000 γεοβάνζα. Δκδιένςζδ/Δοαζζεδημπμίδζδ/Γδιμζζμπμίδζδ: Ζ Ξενζααθθμκηζηή Δηπαίδεοζδ απμηέθεζε έκακ απυ ημοξ ζδιακηζημφξ ημιείξ δνάζδξ ηδξ ΔΞΞ ιε ηδκ οθμπμίδζδ εηπαζδεοηζηχκ πνμβναιιάηςκ βζα ζπμθεία ηαζ λεκαβήζεςκ βζα ημ ημζκυ, εκχ θεζημονβεί επίζδξ δφμ Γζαζοκμνζαηά Θέκηνα Ξθδνμθυνδζδξ Δπζζηεπηχκ, ζημκ Άβζμ Γενιακυ ηαζ ζημ Zagradec ηδξ Αθαακίαξ. Απμηαηάζηαζδ οβνχκ θζααδζχκ: Ζ απμηαηάζηαζδ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ ζηδ Κζηνή Ξνέζπα λεηίκδζε ιε έκα πεζναιαηζηυ ηνζεηέξ πνυβναιια (1997-2000). Πηα πθαίζζα εκυξ εονφηενμο πνμβνάιιαημξ LIFE-Φφζδ (2002-2006) εθανιυζηδηε ζπέδζμ απμηαηάζηαζδξ ζε ιεβαθφηενδ ηθίιαηα. Πήιενα μζ εηηάζεζξ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ λεπενκμφκ ηα 1.000 ζηνέιιαηα, ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηςκ μπμίςκ δζαπεζνίγεηαζ δ ΔΞΞ ζε ζοκενβαζία ιε ημ Φμνέα Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ. Ξνμζηαζία ηαζ δζαπείνζζδ Κζηνήξ Ξνέζπαξ: Ζ ΔΞΞ ζοιιεηέπεζ δναζηζηά ζηδ δζαθφθαλδ ηαζ ηδ δζαπείνζζδ ημο οβνμηυπμο ιε δνάζεζξ θφθαλδξ ηαζ παναημθμφεδζδξ/δζαπείνζζδξ οδάηςκ, παναθίικζαξ αθάζηδζδξ ηαζ οδνυαζαξ μνκζεμπακίδαξ ζε ζοκενβαζία ιε ημ εθανιυγεηαζ αάζεζ εκυξ ζπεδίμο/μδδβμφ ημ μπμίμ εηπμκήεδηε ζημ πθαίζζμ ημο πνμβνάιιαημξ LIFE-Φφζδ (2002-2006). 155 Φμνέα Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ. Ρμ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηςκ δνάζεςκ Σελίδα ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ένεοκα, παναημθμφεδζδ ηαζ ιέηνα δζαηήνδζδξ ηςκ ζπεομπθδεοζιχκ ζηζξ θίικεξ ηαζ ηα πμηάιζα: Ζ ΔΞΞ παναημθμοεεί ζοζηδιαηζηά ηδκ ελέθζλδ ηςκ ζπεομπθδεοζιχκ ζηζξ θίικεξ ιέζς δεζβιαημθδπηζηχκ ενεοκδηζηχκ ιεευδςκ. Έπεζ επίζδξ εηπμκήζεζ ζπέδζα δνάζδξ βζα ηδκ πνμζηαζία ηςκ εκδδιζηχκ εζδχκ ρανζχκ ιπνάκα ηαζ πέζηνμθα ηςκ Ξνεζπχκ. Ακαηαηαζηεοή εονμθνάβιαημξ: Πηα πθαίζζα ημο πνμβνάιιαημξ LIFE - Φφζδ (20022006) ακαηαηαζηεοάζηδηε ημ εονυθναβια ζηδ εέζδ Θμφθα, ημ μπμίμ νοειίγεζ ηδ νμή ηςκ κενχκ απυ ηδ Κζηνή πνμξ ηδ Κεβάθδ Ξνέζπα. Κε ηδ ζςζηή θεζημονβία ημο εηζοβπνμκζζιέκμο εονμθνάβιαημξ είκαζ δοκαηυκ κα ελαζθαθίγεηαζ δ ζηακμπμίδζδ ηςκ μζημθμβζηχκ ακαβηχκ ηδξ πενζμπήξ, αθθά ηαζ ηςκ οθζζηάιεκςκ ακενχπζκςκ δναζηδνζμηήηςκ. Ξνμχεδζδ αζμθμβζηήξ ηαζ θζθμπενζααθθμκηζηήξ βεςνβίαξ: Ζ αζμθμβζηή ηαθθζένβεζα ημο θαζμθζμφ ζηδκ Ξνέζπα λεηίκδζε ιεηά απυ πνμζπάεεζεξ ηδξ ΔΞΞ ημ 1992 ιε ηδκ πανμπή ζοιαμοθχκ ζε εέιαηα ηαθθζένβεζαξ ηαζ πζζημπμίδζδξ. Ρμ 2009 μθμηθδνχεδηε πνυβναιια βζα ηδ δδιζμονβία ζήιακζδξ «Ξνμσυκηςκ Ξνμζηαηεουιεκδξ Ξενζμπήξ Ξάνημο Ξνεζπχκ». Ξνμχεδζδ αεζθυνμο μζηζζηζηήξ ακάπηολδξ ηαζ πνμζηαζία ανπζηεηημκζηήξ ηθδνμκμιζάξ: Ζ ΔΞΞ ημ 2005 ακέθααε ηδκ πναβιαημπμίδζδ ηδξ ιεθέηδξ «Ππέδζμ Σςνζηήξ ηαζ Νζηζζηζηήξ Ννβάκςζδξ Ακμζηηήξ Ξυθδξ (ΠΣΝΝΑΞ)», δ μπμία παναδυεδηε ςξ δςνεά ζημ Γήιμ Ξνεζπχκ ηαζ έπεζ επίζδξ εηδχζεζ 2 εκδιενςηζημφξ μδδβμφξ βζα ηδ ζςζηή 156 ακαζηήθςζδ ηςκ παναδμζζαηχκ ηηδνίςκ (1993-1994). Σελίδα ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ίδνοζδ ηαζ θεζημονβία Γζαζοκμνζαημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ: Απυ ηδκ ίδνοζδ ημο Γζαζοκμνζαημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ, δ ΔΞΞ ζοιιεηέπεζ ζηδ θεζημονβία ημο ςξ ιέθμξ ηδξ Ποκημκζζηζηήξ Δπζηνμπήξ, εκχ πανάθθδθα ζοιιεηέπεζ ζηδ θεζημονβία ηδξ βναιιαηείαξ ημο πάνημο. Πημ πθαίζζμ ηδξ δζαηναηζηήξ ζοκενβαζίαξ δ ΔΞΞ οθμπμζεί πμζηίθα πνμβνάιιαηα ζε ζοκενβαζία ιε ημοξ ανιυδζμοξ θμνείξ ηςκ ηνζχκ πςνχκ. Ρμ 2005 μθμηθδνχεδηε ημ Πηναηδβζηυ Ππέδζμ Γνάζδξ, δ πνχηδ ημζκή ιεθέηδ ηςκ ηνζχκ πςνχκ, δ μπμία πενζβνάθεζ ηα ιέηνα ηαζ ηζξ δζαδζηαζίεξ πμο απαζημφκηαζ βζα ηδ ζοκμθζηή δζαπείνζζδ ηδξ πενζμπήξ. Ρμ 2006 μθμηθήνςζε πνυβναιια ιε ηίηθμ «Κεθέηδ αθθδθεπίδναζδξ πμηαιμφ Ληέαμθζ-Ιίικδξ Κζηνή Ξνέζπα (Αθαακία - Δθθάδα)», εκχ απυ ημ 2007 έπεζ ακαθάαεζ ιεθέηδ βζα ηδκ ακάπηολδ δζαζοκμνζαημφ ζοζηήιαημξ παναημθμφεδζδξ ηςκ μζημθμβζηχκ παναιέηνςκ ζηδ θεηάκδ ηςκ Ξνεζπχκ. Ζ πενζααθθμκηζηή παναημθμφεδζδ, ζε δζαζοκμνζαηυ επίπεδμ, απμηεθεί απαναίηδηδ πνμτπυεεζδ βζα ηδκ πνμζηαζία ημο θοζζημφ πενζαάθθμκημξ ηαζ ηδκ μνεμθμβζηή δζαπείνζζδ ηςκ θοζζηχκ πυνςκ ηαζ ηονίςξ ηςκ οδάηςκ. Πηήνζλδ ημο Φμνέα Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ (ΦΓΔΞΞ): O Φμνέαξ Γζαπείνζζδξ ζδνφεδηε ημ 2003 ηαζ ηφνζμξ ζημπυξ ημο είκαζ δ πνμζηαζία ηδξ θοζζηήξ ηαζ πμθζηζζηζηήξ ηθδνμκμιζάξ ηδξ Ξνέζπαξ. Πημ πθαίζζμ αοηυ, μ ΦΓΔΞΞ απμηεθεί ηδκ οπεφεοκδ ανπή βζα: ηζξ δνάζεζξ δζαπείνζζδξ ημο οβνμηυπμο, ηδκ πνμζηαζία ηαζ ηδ θφθαλδ ηδξ πενζμπήξ απυ πανάκμιεξ εκένβεζεξ μζ μπμίεξ επζαανφκμοκ ημ θοζζηυ πενζαάθθμκ (π.π. πανάκμιεξ αιιμθδρίεξ, θαενμεδνία) ηαζ ηδκ εκδιένςζδ ηαζ εοαζζεδημπμίδζδ ηςκ πμθζηχκ. Ζ ΔΞΞ απυ ηδκ ανπή ηδξ ίδνοζδξ ημο ΦΓΔΞΞ υπζ ιυκμ ζοιιεηέπεζ ςξ ιέθμξ ημο Γζμζηδηζημφ Ποιαμοθίμο αθθά οπμζηδνίγεζ εκενβά ηδ θεζημονβία ημο ιεηαθένμκηαξ ηδκ ηεπκμβκςζία ηαζ ηδκ πμθφπνμκδ ειπεζνία ηδξ ζηα εέιαηα δζαπείνζζδξ ημο οβνμηυπμο, ηαεχξ επίζδξ ηαζ ιέζς ηδξ εηπαίδεοζδξ ημο 157 πνμζςπζημφ. Σελίδα ΞΟΝΠΡΑΠΗΑ & ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Κεφάλαιο 4 ΠΡΟΚΛΗΕΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΑΕΙΦΟΡΟ ΜΕΛΛΟΝ 4.1 Τα υγρά λιβάδια και θ διαχείριςι τουσ 4.2 Αειφόροσ και αποδοτικι γεωργία 4.3 Ψάρια, Αλιεία & Ευρωπαϊκι πολιτικι 4.4 Αντιλιψεισ των κατοίκων για τθν ανάπτυξθ τθσ περιοχισ Σελίδα 158 4.5 Προβλιματα & Λφςεισ ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ΠΡΟΘΙΖΔΗ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΟΡΟ ΚΔΙΙΟΛ 4.1 Σα πγξά ιηβάδηα θαη ε δηαρείξηζή ηνπο Ρα οβνά θζαάδζα είκαζ παναηηδνζζηζημί αζυημπμζ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπα, μζ μπμίμζ ζοιαάθθμοκ ηαεμνζζηζηά ζηδ δζαηήνδζδ ηδξ γςήξ ζηδ θίικδ. Ξνυηεζηαζ βζα νδπέξ παναθίικζεξ πενζμπέξ, μζ μπμίεξ πθδιιονίγμοκ πενζμδζηά ηαζ ζηζξ μπμίεξ ζπδιαηίγεηαζ παιδθή πμχδδξ αθάζηδζδ. Ρα οβνά θζαάδζα πθδιιονίγμοκ ηδκ άκμζλδ, ηδκ επμπή πμο ακαπανάβμκηαζ μζ πενζζζυηενμζ μνβακζζιμί πμο ελανηχκηαζ απυ αοηά βζα ηδκ ακαπαναβςβή ημοξ ή ηαζ βζα ηδκ δζαηνμθή ημοξ. ηακ θζχκμοκ ηα πζυκζα, δ εζζνμή άθεμκμο κενμφ ζηδ Κζηνή Ξνέζπα, έπεζ ςξ απμηέθεζια ημ πθδιιφνζζια ηςκ βφνς παναθίικζςκ εηηάζεςκ. Πηζξ πθδιιονζζιέκεξ πενζμπέξ υπμο οπάνπεζ παιδθή αθάζηδζδ, δδιζμονβμφκηαζ μζ αζυημπμζ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ. Ννζζιέκα ηφνζα παναηηδνζζηζηά ηςκ οβνχκ θζααδζχκ: Βνίζημκηαζ ηονίςξ ζε παναθίικζεξ πενζμπέξ. Ζ αθάζηδζδ ημοξ παναηηδνίγεηαζ απυ παιδθά οδνυθζθα θοηά. Ρμ κενυ πμο ηαθφπηεζ ηδ αθάζηδζδ είκαζ εκυξ μνζζιέκμο αάεμοξ (πενίπμο απυ 5060εη. ημ ιέβζζημ). Ρμ πθδιιφνζζια ημοξ βίκεηαζ πανμδζηά ιέζα ζηδ δζάνηεζα ημο πνυκμο. Γεκ είκαζ εηηάζεζξ ιυκζια ηαθοιιέκεξ ιε κενυ. Ιεζημονβμφκ ςξ ηφνζμζ πχνμζ ακαπαναβςβήξ βζα μνζζιέκα είδδ ρανζχκ ηαζ αιθζαίςκ. Δίκαζ ηυπμζ δζαηνμθήξ πμθθχκ ζπάκζςκ οδνυαζςκ πμοθζχκ. Σελίδα 159 ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ αθοζίδα «γςήξ» ζηα οβνά θζαάδζα Μεηζκχκηαξ απυ ηα παιδθυηενα επίπεδα ημο γςζημφ ααζζθείμο, ζηα οβνά θζαάδζα ακαπανάβμκηαζ ηαζ δζαιέκμοκ πμθθά είδδ αζπυκδοθςκ ηαζ αιθζαίςκ, ηα μπμία ζοιαάθθμοκ ζηδκ πθμφζζα αζμπμζηζθυηδηα πμο παναηηδνίγεζ ημ Δεκζηυ Ξάνημ Ξνεζπχκ. Δλίζμο ζδιακηζηή είκαζ δ θεζημονβία ηςκ οβνχκ θζααδζχκ ςξ πχνμζ ακαπαναβςβήξ δζάθμνςκ θοηυθζθςκ ρανζχκ, δδθαδή ρανζχκ πμο πνεζάγμκηαζ παιδθή αθάζηδζδ βζα ηδκ εκαπυεεζδ ηςκ αοβχκ ημοξ. Ρμ βεβμκυξ αοηυ είκαζ αλζμζδιείςημ βζαηί ζε αοηή ηδκ ηαηδβμνία ρανζχκ ακήηεζ ηαζ ημ βνζαάδζ (Cyprinus caprio), είδμξ αθζεφζζιμ ηαζ ςθέθζιμ βζα ηδκ ημπζηή μζημκμιία. Άθθςζηε δ ακαπαναβςβή ημο βνζααδζμφ ζε παναθίικζεξ πενζμπέξ είκαζ βκςζηή απυ ηα παθζά πνυκζα ηαζ δ ημπζηή θνάζδ ημ ράνζ εα «ναζίζεζ» ζδιαίκεζ υηζ εα αβεζ ζηα νδπά δδθαδή ζηα οβνά θζαάδζα βζα κα ακαπαναπεεί. Πημ ορδθυηενμ επίπεδμ ηδξ ηνμθζηήξ ποναιίδαξ ζημκ οβνυημπμ, ανίζημοιε ηα οδνυαζα πμοθζά ηαζ ζηδκ πενίπηςζδ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ ηα είδδ ηδξ μνκζεμπακίδαξ πμο δζαηνέθμκηαζ ζε αοηά. Ακάιεζα ζηα πμοθζά πμο δζαηνέθμκηαζ ζηα οβνά θζαάδζα ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ, ανίζημκηαζ πμθφ ζδιακηζηά ηαζ απεζθμφιεκα είδδ ζε εεκζηυ, εονςπασηυ Σελίδα 160 ηαζ παβηυζιζμ επίπεδμ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ ζδιαζία ηδξ δζαπείνζζδξ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ Κέπνζ ηζξ πεναζιέκεξ δφμ δεηαεηίεξ έκα ανηεηά ιεβάθμ ιένμξ ηδξ παναθίικζαξ έηηαζδξ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ, ήηακ οβνμθίααδα. Πε ιεβάθμ ααειυ αοηυ ζπεηίγεηαζ ιε ημοξ ακενχπμοξ ηδξ πενζμπήξ ηαζ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ πμο είπακ ακαπηφλεζ ζημ πανεθευκ βφνς ηαζ ιέζα ζημκ οβνυημπμ. Γζα πανάδεζβια, δ πνήζδ ημο ηαθαιζμφ ήηακ ηονίανπμ ζημζπείμ ηδξ ηαεδιενζκυηδηαξ ηςκ ακενχπςκ ηδξ Ξνέζπαξ. Ν ρανάξ βκχνζγε απυ ειπεζνία υηζ βζα κα βεκκήζεζ ημ πμθοπυεδημ ράνζ, δδθαδή ημ βνζαάδζ, εέθεζ αηηέξ απαθθαβιέκεξ απυ ηαθάιζ ηαζ πθδιιονζζιέκεξ ιε κενυ. Δπζπθέμκ, μζ πενζζζυηενεξ ιέεμδμζ αθζείαξ είπακε ςξ ηφνζμ οθζηυ ημ ηαθάιζ. Δηηυξ υιςξ απυ ηδκ αθζεία, ζημ πανεθευκ ζπεδυκ υθεξ μζ δναζηδνζυηδηεξ ζηδκ πενζμπή ηδξ Ξνέζπαξ ζπεηίγμκηακ άιεζα ιε ημκ οβνυημπμ ηαζ υθεξ μζ επμπέξ είπακ ημ «πνήζηδ» ημοξ, μ ρανάξ ήηακ εηεί ζπεδυκ υθεξ ηζξ επμπέξ, εκχ μ ηηδκμηνυθμξ ημ ηαθμηαίνζ έθενκε ηζξ αβεθάδεξ ή ηαζ ηα αμοαάθζα ζηζξ παναθίικζεξ πενζμπέξ βζα κα αμζηήζμοκ, ιάγεοε ηαθάιζ ηαζ άθθα θοηά ημο οβνμηυπμο βζα κα ηα πνδζζιμπμζήζεζ ςξ γςμηνμθή ημ πεζιχκα. Λςνίξ ημ θεζκυπςνμ, υηακ ημ ηαθάιζ ςνίιαγε, μζ ηάημζημζ ημ έημαακ ηαζ ημ πνδζζιμπμζμφζακ ςξ δμιζηυ οθζηυ βζα ηδκ ηαηαζηεοή εζςηενζηχκ ημίπςκ, ηααακζχκ, αθθά ηαζ ζηεπχκ ηαζ ιζηνχκ ηηζζιάηςκ υπςξ ζηάαθςκ ηθπ. θεξ αοηέξ μζ πναηηζηέξ απμηεθμφζακ ιμνθή «δζαπείνζζδξ» πμο είπακ ςξ απμηέθεζια ηδ δδιζμονβία ηαζ ζοκηήνδζδ εηηεηαιέκςκ εηηάζεςκ οβνχκ θζααδζχκ. Ζ δεηαεηία ημο ‘80 ζδιαημδμηεί ιζα κέα επμπή βζα ηδκ Ξνέζπα. Ζ θαζμθμηαθθζένβεζα είκαζ πθέμκ δ ηφνζα δναζηδνζυηδηα ηςκ ηαημίηςκ ηαζ έπεζ ζπεδυκ ιδδεκζζηεί δ μπμζαδήπμηε «επέιααζδ» ζημκ ηαθαιζχκα ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Έηζζ λεηίκδζε δ ζοκεπήξ επέηηαζδ ηςκ ηαθαιζχκ πνμξ ηδκ αηηή έπμκηαξ ςξ απμηέθεζια ηδκ ηάθορδ ή ηαζ ηδκ οπμαάειζζδ ηςκ οβνμθίααδςκ. Νζ ανκδηζηέξ επζπηχζεζξ αοηήξ ηδξ επέηηαζδξ ειθακίζηδηακ πμθφ ζφκημια. Πε ιζα ελαθακίζηδηακ ή ιεζχεδηακ (π.π. δ πμοθζανμιφηα ηαζ δ παθηυημηα). ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ Σελίδα Ξανάθθδθα πμθθά είδδ οδνυαζςκ πμοθζχκ, πμο δζαηνέθμκηαζ ζε αοηέξ ηζξ πενζμπέξ 161 δεηαεηία μζ πθδεοζιμί ηςκ ρανζχκ υπςξ ημο βνζααδζμφ (ηοπνίκμξ), ιεζχεδηακ αζζεδηά. ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ξχξ ηαζ πυηε λεηίκδζε δ δζαπείνζζδ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ; ηακ ζδνφεδηε (1992) δ ΔΞΞ δ οπμαάειζζδ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ είπε πνμπςνήζεζ αζζεδηά. Ζ πνμεημζιαζία ηςκ ακαβηαίςκ επειαάζεςκ έβζκε ααειζαία. Ακ ηαζ ήηακ βκςζηυ υηζ ζημ πανεθευκ μνζζιέκεξ ακενχπζκεξ πναηηζηέξ ζημ οβνυημπμ είπακ ςξ απμηέθεζια ηδ δδιζμονβία οβνχκ θζααδζχκ, μζ ζδιενζκέξ ζοκεήηεξ ήηακ εκηεθχξ δζαθμνεηζηέξ. Απυ ηδκ ανπή ζηυπμξ ήηακ κα επζηεοπεεί – ιε ηζξ ζδιενζκέξ δζαθμνεηζηέξ πενζααθθμκηζηέξ ηαζ ημζκςκζημμζημκμιζηέξ ζοκεήηεξ, ηαζ ηδκ πνήζδ ηυζμ ηδξ παναδμζζαηήξ βκχζδξ ηαζ ειπεζνίαξ αθθά ηαζ ηδξ κέαξ ηεπκμθμβίαξ – δ δδιζμονβία, δ απμηαηάζηαζδ ηαζ δ δζαπείνζζδ ηςκ ζδιακηζηχκ αοηχκ αζμηυπςκ. Γφμ πμθφ ζδιακηζηά είδδ οδνυαζςκ πμοθζχκ πμο θχθζαγακ ζηδκ Ξνέζπα είκαζ δ πμοθζανμιφηα ηαζ δ παθηυημηα. Ιυβς ηδξ ζοννίηκςζδξ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ ηαζ ηαηά ζοκέπεζα ημο πχνμο δζαηνμθήξ ημοξ δεκ θχθζαγακ πζα ζηδκ πενζμπή, αθθά ιπμνεί ηάπμζεξ πνμκζέξ κα ιείκμοκ ζηδκ πενζμπή βζα θίβεξ ήιενεξ ηαηά ηδκ πενίμδμ ηδξ ιεηακάζηεοζδξ. Δίκαζ απυ ηα πνχηα είδδ πμο επδνεάζηδηακ απυ ηδκ ζοννίηκςζδ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ, ηαεχξ δζαηνέθμκηαζ απμηθεζζηζηά ζε αοηά. 162 Σαθηυημηα (Plegadis falcinellus) Σελίδα Σμοθζανμιφηα (Platalea leucorodia) ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ξζθμηζηή Γζαπείνζζδ Ζ πεζναιαηζηή δζαπείνζζδ ηςκ ηαθαιζχκςκ πναβιαημπμζήεδηε απυ ηδκ ΔΞΞ βζα ηνία πνυκζα (1997-2000) ζε ζοκενβαζία ιε ημ Ανζζημηέθεζμ Ξακεπζζηήιζμ Θεζζαθμκίηδξ (ΑΞΘ) ηαζ ημ βαθθζηυ ενεοκδηζηυ ίδνοια Tour du Valat. Νζ ιέεμδμζ πμο εθανιυζηδηακ βζα ηδκ δζαπείνζζδ ηδξ παναθίικζαξ αθάζηδζδξ ήηακ δ ημπή ηαθαιζχκα, αυζηδζδ ιε αμοαάθζα, ηάρζιμ ηαεχξ ηαζ ζοκδοαζιμί αοηχκ. Ζ πζθμηζηή θάζδ δζαπείνζζδξ ζοκεπίζηδηε ιέπνζ ημ 2001 ιε ιζα επζπθέμκ παναθίικζα έηηαζδ. Πημπυξ ηδξ θάζδξ αοηήξ ήηακ κα απακηδεμφκ ααζζηά ενςηήιαηα πμο εα μδδβμφζακ ζηδ ζοκμθζηή δζαπείνζζδ ηδξ παναθίικζαξ γχκδξ. πςξ βζα πανάδεζβια: Ρζ έηηαζδ οβνχκ θζααδζχκ εα επανημφζε βζα κα ςθεθδεμφκ ηα ράνζα ηαζ ηα οδνυαζα πμοθζά; Ρζ εηηάζεζξ ηαθαιζχκςκ εα ηυαμκηακ ζοζηδιαηζηά ηαζ πυζεξ εα έπνεπε κα παναιέκμοκ ηάεε θμνά; Ρζ αθθαβέξ εα βίκμκηακ ζηδ αθάζηδζδ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ υηακ οθίζηακηαζ δζαπείνζζδ ιε ηυρζιμ ηαζ αυζηδζδ ή ηαζ ζοκδοαζιυξ ημοξ; Ξμζα επμπή ημο πνυκμο εα πνέπεζ κα βίκεηαζ ημ ηυρζιμ ημο ηαθαιζχκα, πυηε δ αυζηδζδ ηαζ βζα πυζμ πνμκζηυ δζάζηδια ηάεε θμνά; Ρα απμηεθέζιαηα ήηακ επακαδδιζμονβήεδηακ μζ πμθφ πνχηεξ εκεαννοκηζηά, εηηάζεζξ αθμφ οβνχκ ζηζξ θζααδζχκ, πενζμπέξ μζ δζαπείνζζδξ μπμίεξ ιάθζζηα πνδζζιμπμζήεδηακ απυ πθδεοζιμφξ βνζααδζχκ βζα ηδκ ακαπαναβςβή ημοξ ηαζ απυ ηα πμοθζά ςξ ηυπμζ δζαηνμθήξ. Ζ φπανλδ υιςξ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ, απαζηεί ηαζ ηδκ ακάθμβδ δζαπείνζζδ ημο κενμφ ηδξ θίικδξ, έηζζ χζηε κα δζαζθαθίγεηαζ ορδθή ζηάειδ ηαζ πθδιιφνζζια ηςκ δζαπεζνζγυιεκςκ εηηάζεςκ ηδκ άκμζλδ ηάηζ ημ μπμίμ ελανηάηαζ απυ ηδκ νφειζζδ ηδξ αολμιείςζδξ ηδξ ζηάειδ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Ρμ 2001 δ ΔΞΞ, ζε ζοκενβαζία ιε ημ Γήιμ Ξνεζπχκ, μθμηθήνςζε ηδκ εηπυκδζδ ιεθέηδξ ζπεηζηά ιε ημκ ηαεμνζζιυ ηδξ δζαηφιακζδξ ηδξ ζηάειδξ ηδξ θίικδξ ιε ηα ακηίζημζπα μθέθδ ή ηαζ γδιίεξ πμο ηα ζοκμδεφμοκ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ Σελίδα εηηάζεςκ ηαζ ελεηάζηδηακ δζαθμνεηζηά ζεκάνζα βζα ημ ορδθυηενμ ηαζ ηαηχηενμ επίπεδμ 163 ζηάειδξ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Πηδ ιεθέηδ αοηή έπεζ βίκεζ δ απμηφπςζδ ηςκ παναθίικζςκ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Δθανιμβή δζαπείνζζδξ εονφηενδξ ηθίιαηαξ 2002-2006 Κέζα απυ έκακ μθμηθδνςιέκμ ζπεδζαζιυ ηαζ ζε ζοκενβαζία ιε ηζξ ανιυδζεξ ανπέξ δ ΔΞΞ ημ 2001, οπέααθε πνυηαζδ βζα πνδιαημδυηδζδ ζε Δονςπασηυ πνυβναιια LIFE-Φφζδ ιε ζηυπμ ηδκ εθανιμβή ηδξ δζαπείνζζδξ ηςκ ηαθαιζχκ (ζε ιεβαθφηενδ ηθίιαηα) ηαζ ηδκ απμηαηάζηαζδ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ. Ζ πνυηαζδ εβηνίεδηε ημκ Ημφθζμ ημο 2002 ηαζ έηζζ έβζκε δοκαηή δ πναβιαημπμίδζδ ημο ζπεδίμο απμηαηάζηαζδξ ηαζ δζαπείνζζδξ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ ζηδ Κζηνή Ξνέζπα. Νζ δνάζεζξ ημο Life-Φφζδ ζηδκ Ξνέζπα ζηυπεοακ κα δζαζθαθίζμοκ ηδκ πνμζηαζία δφμ ζδιακηζηχκ εζδχκ πμοθζχκ, ημο ανβονμπεθεηάκμο ηαζ ηδξ θαββυκαξ. Ραοηυπνμκα υιςξ ηα μθέθδ απυ ηδ δζαπείνζζδ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ ηαζ ηδξ ζηάειδξ ημο κενμφ ζηδ θίικδ βζα υθα ηα οπυθμζπα είδδ άβνζαξ γςήξ, αθθά ηαζ ημκ άκενςπμ είκαζ πμθθαπθά ηαζ αθθδθέκδεηα. Πε επζθεβιέκεξ παναθίικζεξ ημπμεεζίεξ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ εηεί υπμο ηονζανπμφκ ποηκμί ηαθαιζχκεξ, ακά επμπή πναβιαημπμζείηαζ ηυρζιμ ηαθαιζχκςκ, αυζηδζδ ιε αμοαάθζα ή ζοκδοαζιυξ αοηχκ ηςκ δφμ ιεευδςκ. Ν ηαθαιζχκαξ είκαζ οπυ δζαπείνζζδ ιε αοηέξ ηζξ ιεευδμοξ έηζζ χζηε κα πενζμνίγεηαζ ζε ελάπθςζδ ηαζ ποηκυηδηα. Ήδδ απυ ημ 2002 μζ εηηάζεζξ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ άββζλακ πενίπμο ηα 1.000 ζηνέιιαηα. Ανβά ημ ηαθμηαίνζ ηαζ ηονίςξ ημ θεζκυπςνμ μζ ηάημζημζ ηδξ Ξνέζπαξ, ιεηά απυ ακαημίκςζδ ηδξ ΔΞΞ πνδζζιμπμζμφκ ηα πμνημημπηζηά ηςκ ηναηηέν ημοξ ηαζ ηυαμοκ ηα ηαθάιζα ζηζξ επζθεβιέκεξ πενζμπέξ. Ρμ πμθοάνζειμ (49 άημια) ημπάδζ ηςκ ιεβαθυζςιςκ αμοααθζχκ αυζηεζ ζοκεπχξ ζηζξ ημιιέκεξ ηαζ άημπεξ πενζμπέξ, ζοιαάθθμκηαξ ζηδκ ακαζημθή ηδξ ακααθάζηδζδξ. Κε ημκ ενπμιυ ηδξ άκμζλδξ ημ κενυ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ, πθδιιονίγεζ αοηέξ ηζξ πενζμπέξ ηαζ ηα κέα οδνυαζα θοηά αθαζηαίκμοκ πνμεημζιάγμκηαξ «έδαθμξ» βζα ηα βνζαάδζα αθθά ηαζ ημνιμνάκμζ, ενςδζμί βζα κα ηναθμφκ ιε ηδκ ζεζνά ημοξ ζημοξ «γςκηακμφξ» αοημφξ αζυημπμοξ πμο είκαζ βειάημζ αιθίαζα, έκημια, αδέθθεξ ηαζ ράνζα. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ Σελίδα κα βεκκήζμοκ. Ξανάθθδθα αημθμοεμφκ ηαζ ηα οδνυαζα πμοθζά υπςξ πεθεηάκμζ, θαββυκεξ, 164 ηα άθθα θοηυθζθα ράνζα, ηα μπμία ζοκαενμίγμκηαζ ηαηά πζθζάδεξ ιέζα ζηα οβνμθίααδα βζα ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Απυ ημ 1986 έςξ ημ 2004 δ δζαπείνζζδ ηςκ κενχκ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ βζκυηακ απυ έκα απθυ ιεηαθθζηυ εονυθναβια ζηδ εέζδ Θμφθα (ζδιείμ έκςζδξ ηςκ δφμ θζικχκ). Ρμ παθαζυ εονυθναβια νφειζγε ηδκ εηνμή ηςκ οδάηςκ ηδξ Κζηνήξ πνμξ ηδ Κεβάθδ Ξνέζπα ελοπδνεηχκηαξ ηονίςξ ηζξ ακάβηεξ ηζξ βεςνβίαξ. Πηαδζαηά απμδείπεδηε υηζ μζ δοκαηυηδηεξ ημο εονμθνάβιαημξ ήηακ πενζμνζζιέκεξ ηαζ είπε βίκεζ πθέμκ ηαηακμδηυ υηζ δ πνμζηαζία ηδξ αζμπμζηζθυηδηαξ ηςκ Ξνεζπχκ ελανηάηαζ ζε ζδιακηζηυ ααειυ απυ ημκ ηνυπμ θεζημονβίαξ αοημφ ημο εονμθνάβιαημξ. Ζ ΔΞΞ ακέθααε ημ 2002, ιε ηδ ζοβπνδιαημδυηδζή ημο πνμβνάιιαημξ LIFE-Φφζδ ηδκ ηαηαζηεοή κέμο εηζοβπνμκζζιέκμο εονμθνάβιαημξ (ζηδκ ίδζα εέζδ) ζημπεφμκηαξ ζηδκ επίηεολδ ηδξ ζζμννμπίαξ πμο εα ςθεθεί ηδκ δζαηήνδζδ ηαζ πνμζηαζία ηδξ αζμπμζηζθυηδηαξ, αθθά ηαζ ηδκ απνυζημπηδ εθανιμβή ηςκ ακενχπζκςκ δναζηδνζμηήηςκ πμο ελανηχκηαζ άιεζα απυ ηδ δζαπείνζζδ ηςκ κενχκ ηδξ θίικδξ. Ζ ηαηαζηεοή ημο ένβμο μθμηθδνχεδηε ζε έλζ ιήκεξ (Ημφθζμξ – Γεηέιανζμξ 2004) ηαζ ημ κέμ εονυθναβια είκαζ ζαθχξ αεθηζςιέκμ ιε πενζζζυηενεξ δοκαηυηδξ δζαπείνζζδξ ηςκ κενχκ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ. Ν ζπεδζαζιυξ ημο ένβμο ααζίζεδηε ζε υνμοξ ηαζ ηνζηήνζα πμο πνμζδζμνίζεδηακ απυ ηδκ ΔΞΞ, ιεηά απυ δζάθμβμ ιε ηδκ ημπζηή ημζκςκία, ημοξ ειπθεηυιεκμοξ θμνείξ ηαζ ηδκ επζζηδιμκζηή επζηνμπή ημο πνμβνάιιαημξ LIFE-Φφζδ. Ζ οπμζηήνζλδ ημο Γήιμο Ξνεζπχκ ηαεχξ ηαζ ηδξ ημπζηήξ ημζκςκίαξ, έπμοκ ηαεμνίζεζ ζε ζδιακηζηυ ααειυ ημ ζπεδζαζιυ, αθθά ηαζ ηδκ απνυζημπηδ ελέθζλδ ηδξ ηαηαζηεοήξ ημο κέμο εονμθνάβιαημξ, ηαεχξ ηαζ ηςκ οπμθμίπςκ δζαπεζνζζηζηχκ δνάζεςκ πμο αθμνμφκ ημ πνυβναιια LIFE-Φφζδ. Ζ ημπζηή ημζκςκία ιαγί ιε ηδκ επζζηδιμκζηή ημζκυηδηα, ηζξ Δεκζηέξ ηαζ Δονςπασηέξ ανπέξ, έπμοκ ζοκεζδδημπμζήζεζ ηδ ζδιαζία ηδξ μνεήξ δζαπείνζζδξ ημο οδαηζημφ δοκαιζημφ ηδξ Ξνέζπαξ, ακαβκςνίγμκηαξ υηζ δ μνεή θεζημονβία ημο κέμο εονμθνάβιαημξ απμηεθεί ιμπθυ Σελίδα 165 πνμχεδζδξ ηδξ ημζκςκζηήξ ηαζ μζημκμιζηήξ ακάπηολδξ ηδξ πενζμπήξ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ξμοθζά πμο επςθεθμφκηαζ απυ ηδκ αφλδζδ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ Αξγπξνπειεθάλνη ηαζ Ρνδνπειεθάλνη: Ζ δζαηνμθή ηςκ δομ πμοθζχκ ααζίγεηαζ ζπεδυκ απμηθεζζηζηά ζηα ράνζα αθθά δεκ ακηαβςκίγεηαζ ημοξ ρανάδεξ ηδξ πενζμπήξ δζυηζ ςξ επί ημ πθείζημκ απμηεθείηαζ ηονίςξ απυ ημ ηζζνυκζ, ράνζ ιζηνήξ ειπμνζηήξ αλίαξ πμο ανίζηεηαζ ζηζξ θίικεξ ηςκ Ξνεζπχκ ζε ιεβάθδ αθεμκία. Ηδζαίηενμ παναηηδνζζηζηυ ηςκ πεθεηάκςκ είκαζ δ ζαημφθα ημο νάιθμοξ πμο πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηδκ δζαηνμθή ημοξ, αοείγμκηάξ ηδκ ζημ κενυ ηαζ πζάκμκηαξ ηδ θεία ιαγί ιε πμθφ κενυ, ημ μπμίμ απμαάθθμοκ ιε ιζα ηίκδζδ ημο ηεθαθζμφ. Ζ επζηοπία ημο ρανέιαημξ είκαζ ειθακήξ υηακ ακαζδηχκμοκ ημ ηεθάθζ βζα κα ηαηαπζμφκ ημ ράνζ. Νζ πεθεηάκμζ δεκ ιπμνμφκ κα ηαηαδοεμφκ ή κα αμοηήλμοκ απυ ρδθά εκχ πεημφκ. Αοηυ είκαζ έκαξ ακαημιζηυξ ζοιαζααζιυξ ιεηαλφ ιεβέεμοξ ηαζ αάνμοξ. Ρα ηυηαθά ημοξ είκαζ ημφθζα ηαζ πμθφ εθαθνζά ηαζ δ επζθάκεζα ηςκ θηενχκ ημοξ αολδιέκδ χζηε κα δζεοημθφκεηαζ δ πηήζδ ημοξ. Ζ εθαθνυηδηά υιςξ ημοξ ζηενεί ηδ δοκαηυηδηα ηαηάδοζδξ βζα ηδ ζοθθμβή ηδξ ηνμθήξ ημοξ ηαζ πενζμνίγμκηαζ ζημ ράνεια ζε αάεμξ ιζηνυηενμ ημο εκυξ ιέηνμο. Θαηά ζοκέπεζα δ δζαηνμθή ημοξ ζηδ Ξνέζπα δζεοημθφκεηαζ ζηα οβνά θζαάδζα. Πε ιζα ιμκαδζηή ιζηηή απμζηία ανβονμπεθεηάκςκ ηαζ νμδμπεθεηάκςκ ζηδκ ΔΔ, δ Ξνέζπα ηαηέπεζ ημ δζπθυ νεηυν ηδξ ιεβαθφηενδξ απμζηίαξ ανβονμπεθεηάκςκ ζημκ ηυζιμ ιε ιεβαθφηενδ ποηκυηδηα ζε ζπέζδ ιε ηδκ έηηαζδ ηδξ πενζμπήξ. Απυ ημ 1987 ςξ ημ 1998 δ μζημθμβία ηςκ δφμ εζδχκ πεθεηάκςκ ιεθεηήεδηε ηαζ ζηδκ Ξνέζπα ςξ ιένμξ ημο Γζεεκμφξ Ξνμβνάιιαημξ βζα ηδκ ιεθέηδ ηαζ πνμζηαζία ηςκ ανβονμπεθεηάκςκ. Ζ εθανιμβή δζαπεζνζζηζηχκ ιέηνςκ βζα ηδ δζάζςζδ ημοξ ζηδνίπεδηε ζε αοηή ηδκ ένεοκα ηαζ ζηαδζαηά δ απμζηία ηςκ ανβονμπεθεηάκςκ ηδξ Ξνέζπαξ έθηαζε ζηα ζδιενζκά επίπεδα (πενζζζυηενα απυ 1000 γεοβάνζα). Νζ ανβονμπεθεηάκμζ είκαζ είδμξ απεζθμφιεκμ ιε ελαθάκζζδ, ημ μπμίμ ζδιαίκεζ πςξ εκχ μ παβηυζιζμξ πθδεοζιυξ ημοξ είκαζ ζε ηαθά επίπεδα (15000-20000 άημια), δ δζαηήνδζή ημοξ ζηδνίγεηαζ ζε πνμζπάεεζεξ ηαζ δνάζεζξ, υπςξ βζα πανάδεζβια ημ πνυβναιια LIFE-Φφζδ. Ν νμδμπεθεηάκμξ ακηίεεηα, ιε πθδεοζιυ εφνμοξ 270.000 – 290.000 άημια, δεκ ακηζιεηςπίγεζ άιεζεξ απεζθέξ, ακ ηαζ εεςνείηαζ οβνχκ θζααδζχκ ήηακ μζ ιαγγόλεο, μζ ζηαρηόρελεο, μζ ρνπιηαξνκύηεο, μζ Σελίδα ραιθόθνηεο, ηαεχξ ηαζ έλζ είδδ εξσδηώλ. 166 ζπάκζμ είδμξ ζε Δονςπασηυ επίπεδμ. Άθθα πμοθζά πμο επςθεθήεδηακ απυ ηδκ αφλδζδ ηςκ ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ 167 ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Σελίδα Σάνηδξ δζαπεζνζγυιεκςκ πενζμπχκ ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρζ ζοκέαδ ζηδκ Ξνέζπα ηαηά ηδκ οθμπμίδζδ ημο πνμβνάιιαημξ LIFE- Φφζδ (2002-2006); Δθανιυζηδηε βζα πνχηδ θμνά μθμηθδνςιέκδ ηαζ ζοζηδιαηζηή δζαπείνζζδ ηςκ αζμηυπςκ ηδξ Κζηνήξ Ξνέζπαξ ηαζ βζα ηδκ πνμζηαζία δφμ ζδιακηζηχκ εζδχκ, ημο ανβονμπεθεηάκμο ηαζ ηδξ θαββυκαξ. Απμηηήεδηε ακεηηίιδηδ ειπεζνία ηαζ ειπενζζηαηςιέκδ βκχζδ βζα ηδκ δζαπείνζζδ ηςκ πμθφηζιςκ οβνμημπζηχκ μζημζοζηδιάηςκ ηδξ Ξνέζπαξ. Γζενεοκήεδηακ κέεξ ιέεμδμζ βζα ηδ δζαπείνζζδ ηςκ οδάηςκ ηαζ ηδξ αθάζηδζδξ ημο οβνμηυπμο. Κπήηε ζε ηνμπζά επίθοζδξ ημ πνυκζμ πνυαθδια ηδξ απμηαηάζηαζδξ ηςκ εζβυιεκςκ ζδζμηηδζζχκ απυ ηδκ αολμιείςζδ ηδξ ζηάειδξ ηδξ θίικδξ. Θεζιμεεηήεδηακ κέεξ πμθοζοιιεημπζηέξ δζαδζηαζίεξ θήρδξ απμθάζεςκ πμο αθμνμφκ ηδκ πνμζηαζία ημο οβνμηυπμο, ηυζμ ζε επίπεδμ πμθζηζηήξ υζμ ηαζ επζζηδιμκζηήξ ηεηιδνίςζδξ. Δκζζπφεδηε δ ζοιιεημπή ημο ημπζημφ πθδεοζιμφ ζηζξ δνάζεζξ δζαπείνζζδξ ημο οβνμηυπμο. Δβηαεζδνφεδηε δζάθμβμξ βζα ηδκ πνμζηαζία ημο οβνμηυπμο υπζ ιυκμ ζε ζηεκά εεκζηά πθαίζζα αθθά ηαζ ζε ηνζεεκέξ επίπεδμ ηαζ έβζκακ ένβα βζα ηδκ οθμπμίδζδ ηςκ απμθάζεςκ. Γδιζμονβήεδηακ κέα ηαζ πενζζζυηενμ ζηαεενά ζπήιαηα ζηα μπμία ειπθέηεηαζ εκενβά δ ημπζηή, εεκζηή, ηνζεεκήξ ηαζ εονςπασηή ημζκςκία βζα ηδκ πνμζηαζία αοημφ ημο πμθφηζιμο ηυπμο. Έβζκε ηαηακμδηή δ ζδιαζία ηδξ δζαπείνζζδξ ημο οβνμηυπμο ηαζ δ ακάβηδ ιαηνμπνυεεζιμο ζπεδζαζιμφ βζα ηδκ πνμζηαζία ημο. Ακαδείπεδηακ πναηηζηά ημζκςκζημμζημκμιζηά μθέθδ απυ ηδκ μνεή ηαζ αεζθυνμ δζαπείνζζδ ημο οβνμηυπμο. Γδιζμονβήεδηακ κέεξ εοηαζνίεξ πνμαμθήξ ηαζ πνμχεδζδξ ημο ζδζαίηενμο παναηηήνα οπμζηδνίγεζ ηαζ κα πνμςεεί ηζξ δνάζεζξ πμο λεηίκδζακ ιε ημ LIFE, ζημπεφμκηαξ ζηδκ απμηεθεζιαηζηή πνμζηαζία ηςκ μζημζοζηδιάηςκ ηδξ Ξνέζπαξ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ Σελίδα Ρμ ζδιακηζηυηενμ ιεηά ηδκ πεκηαεηή θήλδ ημο LIFE είκαζ υηζ δ ΔΞΞ, ζοκεπίγεζ πναηηζηά κα 168 ηδξ πενζμπήξ ηαζ δδιζμονβήεδηακ εοηαζνίεξ εκαθθαηηζημφ ημονζζιμφ. ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 4.2 Αεηθόξνο θαη απνδνηηθή γεσξγία Ανκδηζηέξ επζπηχζεζξ απυ ηδ βεςνβζηή δναζηδνζυηδηα Ζ απαζπυθδζδ ζηδ βεςνβία απμηεθεί ηδκ ηφνζα μζημκμιζηή δναζηδνζυηδηα ζε υθδ ηδ θεηάκδ ημο Ξάνημο Ξνεζπχκ, πανέπμκηαξ ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ημο εζζμδήιαημξ ζημκ ημπζηυ πθδεοζιυ. Κεηαλφ ηςκ ηνζχκ πςνχκ οθίζηακηαζ ζδιακηζηέξ δζαθμνέξ ςξ πνμξ ηδκ ελάζηδζδ ηδξ βεςνβίαξ ηυζμ απυ ημζκςκζηήξ υζμ ηαζ μζημκμιζηήξ ζημπζάξ. Δπζπνμζεέηςξ, υπςξ ζοιααίκεζ ζπεδυκ πακημφ ζημκ πθακήηδ πθέμκ, δ βεςνβία ηαζ εδχ ακηαβςκίγεηαζ μθμέκα ηαζ πενζζζυηενμ -ζε δζαθμνεηζηυ ααειυ ζε ηάεε πχνα- ηάπμζα πμθφηζια ζημζπεία ημο θοζζημφ πενζαάθθμκημξ ηδξ πενζμπήξ. Νζ ανκδηζηέξ επζπηχζεζξ ηδξ βεςνβζηήξ δναζηδνζυηδηαξ αθμνμφκ ηονίςξ ζηδκ εθθζπή έςξ ηαηή δζαπείνζζδ ηςκ οδάηζκςκ πυνςκ, ηα πεπαθαζςιέκα ζοζηήιαηα άνδεοζδξ, ηδ ιδ μνεμθμβζηή πνήζδ αβνμπδιζηχκ (θζπαζιάηςκ) ζε ιεβάθμ ηιήια ηδξ βεςνβζηήξ βδξ ηαζ ζοκμρίγμκηαζ ζηα ελήξ: Γζάανςζδ ηςκ εδαθχκ ηαζ πνμζπςνήζεζξ ζηα απμζηναββζζηζηά δίηηοα, ηα νέιαηα ηαζ ηζξ θίικεξ. Άκηθδζδ ιεβαθφηενςκ πμζμηήηςκ κενμφ απυ υζεξ πναβιαηζηά απαζημφκηαζ ζε ιεβάθμ ηιήια ηςκ ηαθθζενβεζχκ ηαζ έθθεζρδ κενμφ ζε άθθα ηιήιαηα. Έηπθοζδ ηςκ εδαθχκ ηαζ επζαάνοκζδ ηςκ οδάηςκ ιε ενεπηζηά ζοζηαηζηά (κζηνζηά, θςζθμνζηά), πμο ιπμνεί κα μδδβήζμοκ ζημ θαζκυιεκμ ημο εοηνμθζζιμφ. Δλάκηθδζδ ηςκ οπμβείςκ οδάηςκ. Αολδιέκδ ηαηακάθςζδ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ βζα ακηθήζεζξ ιε ζοκέπεζα ηδκ αφλδζδ ημο ηυζημοξ παναβςβήξ. Σνήζδ αβνμπδιζηχκ πςνίξ ακαγήηδζδ ελεζδζηεοιέκδξ βεςηεπκζηήξ οπμζηήνζλδξ . Ακελέθεβηηδ απυεεζδ βεςνβζηχκ πνμσυκηςκ ηαζ ζοζηεοαζζχκ αβνμπδιζηχκ. Κείςζδ ηδξ αβνυ-αζμπμζηζθυηδηαξ . Σελίδα 169 ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρμ Ξνυβναιια ΝΔΚΛ «Ξνμσυκηα Ξάνημο Ξνεζπχκ» Ζ μνεμθμβζηή ελάζηδζδ ηδξ βεςνβίαξ έπεζ απμδεδεζβιέκα εεηζηέξ επζδνάζεζξ ζημ θοζζηυ πενζαάθθμκ βζαηί εκζζπφεζ ηδ αζμπμζηζθυηδηα ηαζ ηδκ πμζηζθία ζημοξ ηφπμοξ μζημηυπςκ ιζαξ πενζμπήξ, πνμζθένμκηαξ έηζζ ηνμθή υπζ ιυκμ ζημκ άκενςπμ, αθθά ηαζ ζε ζπάκζα είδδ εδθαζηζηχκ, πμοθζχκ ηαζ αζπυκδοθςκ. Νζ αβνμηζηέξ ηαθθζένβεζεξ θζθμλεκμφκ, ιεηαλφ άθθςκ, πάνα πμθθά είδδ εκηυιςκ πμο είκαζ απαναίηδηα βζα ηδκ ζηήνζλδ ηδξ ηνμθζηήξ αθοζίδαξ ηαζ ηδξ οβείαξ ηςκ μζημζοζηδιάηςκ εκυξ ηυπμο. Πηδκ εονφηενδ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ οπάνπμοκ πμθθά παναδείβιαηα ελάζηδζδξ ηαθχκ πναηηζηχκ ηδξ βεςνβίαξ, μζ μπμίεξ εα πνέπεζ κα εκζζποεμφκ. Πηδκ εθθδκζηή Ξνέζπα, ημ θδιζζιέκμ θαζυθζ Ξνεζπχκ είκαζ δ ηφνζα ηαθθζένβεζα ηαζ πδβή εζζμδήιαημξ. Αοηυξ είκαζ ηζ μ ααζζηυξ θυβμξ πμο ημ 1994 ηα θαζυθζα Ξνεζπχκ ακαβκςνίγμκηαζ απυ ηδκ Δθθάδα ςξ Ξνμσυκ Ξνμζηαηεουιεκδξ Νκμιαζίαξ Ξνμέθεοζδξ (ΞΝΞ) ηαζ ημ 1998 μζ πμζηζθίεξ θαζμθζμφ «Γίβακηεξ - Δθέθακηεξ» ηαζ «Ξθαηέ – ιεβαθυζπενια» Ξνεζπχκ ακαβκςνίζηδηακ απυ ηδκ ΔΔ ςξ Ξνμσυκηα Ξνμζηαηεοιέκδξ Γεςβναθζηήξ Έκδεζλδξ (ΞΓΔ). Ακ ηαζ ηαθθζενβείημ βζα πνυκζα ιε παναδμζζαηυ ηνυπμ, ηζξ ηεθεοηαίεξ δεηαεηίεξ ιε ηδκ εζζαβςβή εκηαηζηχκ πναηηζηχκ επδνεάγμκηαζ ζμαανά ηυζμ δ δζαθφθαλδ ηδξ αζμπμζηζθυηδηαξ υζμ ηαζ μζ θοζζημί πυνμζ πμο ηαηακαθχκμκηαζ βζα ηδκ παναβςβή. Ζ ζηνμθή πνμξ πενζααθθμκηζηά θζθζηυηενεξ ιμνθέξ βεςνβίαξ ιε ηδκ πανάθθδθδ αλζμπμίδζδ ημο λεπςνζζημφ μκυιαημξ ηδξ πενζμπήξ εα ιπμνμφζε κα ςθεθήζεζ ηυζμ ημκ άκενςπμ υζμ ηαζ ηδ θφζδ. Απυ ηα ιέζα ημο 2005 ςξ ημ ηέθμξ ημο 2009 δ ΔΞΞ, ζε ζοκενβαζία ιε ημ WWF Δθθάξ, εθάνιμζε ιζα δνάζδ πμο ζηυπεοε ζηδ δδιζμονβία ζοζηήιαημξ ζήιακζδξ «Ξνμσυκηςκ Ξνμζηαηεουιεκδξ Ξενζμπήξ Ξάνημο Ξνεζπχκ». Ζ δνάζδ οπμζηδνίπεδηε ηαζ πνδιαημδμηήεδηε απυ ημ WWF Νθθακδίαξ ιέζς ημο πνμβνάιιαημξ ―One Europe, More Σελίδα 170 Nature‖ (OEMN). ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πηυπμζ ημο Ξνμβνάιιαημξ ΝΔΚΛ «Ξνμσυκηα Ξάνημο Ξνεζπχκ» Ν ηφνζμξ ζηυπμξ ημο πνμβνάιιαημξ ήηακ κα εέζεζ ηζξ αάζεζξ βζα ηδ δδιζμονβία ηαζ ηδ θεζημονβία εκυξ ζοζηήιαημξ δζαδζηαζζχκ βζα ηδκ απυδμζδ ζήιαημξ «Ξνμσυκημξ πνμζηαηεουιεκδξ πενζμπήξ Ξάνημο Ξνεζπχκ», ημ μπμίμ κα ζοκδέεηαζ ιε ηζξ εζδζηέξ πενζααθθμκηζηέξ ακάβηεξ ηδξ πενζμπήξ, ηαζ ημ μπμίμ κα δζαζθαθίγεζ ηυζμ ηδκ πενζααθθμκηζηή θζθζηυηδηα ηςκ ελαζημφιεκςκ βεςνβζηχκ πναηηζηχκ (πενζααθθμκηζηή δζαπείνζζδ) υζμ ηαζ ηδκ ζπκδθαζζιυηδηα ημο ηεθζημφ πνμσυκημξ, υηζ δδθαδή αοηυ πανάβεηαζ ηαζ πνμένπεηαζ απυ ηδκ Ξνέζπα. Ρμ πενζααθθμκηζηυ ζφζηδια ζήιακζδξ, ζπεδζαζιέκμ χζηε κα θαιαάκεζ οπυρδ ηα ζδζαίηενα μζημθμβζηά παναηηδνζζηζηά, ιπμνεί κα ζοιαάθεζ εεηζηά ζηδ ζπέζδ βεςνβίαξ-πενζαάθθμκημξ ηαζ κα ζοκεζζθένεζ ζηδκ ηαθφηενδ δζαπείνζζδ ηδξ πνμζηαηεουιεκδξ πενζμπήξ. Απυ ηδκ άθθδ, ημ ζήια ιπμνεί κα αμδεήζεζ ημοξ κηυπζμοξ παναβςβμφξ κα αεθηζχζμοκ ηδ εέζδ ημοξ ζηδκ αβμνά ιέζς ηδξ πνυζεεηδξ δζαθμνμπμίδζδξ ημο πνμσυκημξ. Ρμ ζηεπηζηυ ηδξ δνάζδξ ήηακ κα εκεαννφκεζ ημοξ παναβςβμφξ κα πνμζηαηεφζμοκ ημ πενζαάθθμκ ηαζ κα αλζμπμζήζμοκ ςξ ιμκαδζηή εοηαζνία ημ βεβμκυξ υηζ γμοκ ζε ιζα πενζμπή ορδθήξ θοζζηήξ αλίαξ. Αοηυ ημ «πενζααθθμκηζηυ πνμζυκ» έπμκηαξ λεπςνζζηή ζήιακζδ («Ξνμσυκ Ξάνημο Ξνεζπχκ») ιπμνεί κα ημοξ αμδεήζεζ κα αεθηζχζμοκ ηδ εέζδ ημοξ ζηδκ αβμνά ιέζς ηδξ ιμκαδζηήξ μκμιαζίαξ ηαζ αολδιέκδξ ακαβκςνζζζιυηδηαξ ημο πνμσυκημξ απυ ημοξ ηαηακαθςηέξ. Κε ημκ ηνυπμ αοηυ, βεςνβζηή δναζηδνζυηδηα ηαζ θφζδ ιπμνμφκ κα ζοκοπάνλμοκ ανιμκζηά ζε ιζα ζπέζδ πμο, απυ ηδ ιία, ζοιαάθεζ ζηδκ πνμζηαζία ηςκ θοζζηχκ πυνςκ ηαζ, απυ ηδκ άθθδ, δδιζμονβεί ακηαβςκζζηζηυ υθεθμξ βζα ημοξ Σελίδα 171 παναβςβμφξ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ξενζμπέξ δνάζδξ ημο Ξνμβνάιιαημξ ΝΔΚΛ «Ξνμσυκηα Ξάνημο Ξνεζπχκ» - Απμηεθέζιαηα Ζ πναηηζηή εθανιμβή ηδξ δνάζδξ επζηεκηνχεδηε ζηδ Κζηνή Ξνέζπα ιε 13 θαζμθμπαναβςβμφξ πμο ζοιιεηείπακ εεεθμκηζηά ηαηά ηζξ ηαθθζενβδηζηέξ πνμκζέξ 2007 ηαζ 2008 ιε ζφκμθμ εηηάζεςκ 560 ηαζ 770 ζην. ακηίζημζπα. Πηδκ πθεονά ηδξ Αθαακίαξ ηαζ ηδξ ΞΓΓΚ, δ ζδέα πνμςεήεδηε ιε ζοκεπή επζημζκςκία ηαζ πθδνμθυνδζδ βζα ηζξ δνάζεζξ ηαζ ηα μθέθδ ημο πνμβνάιιαημξ, ιε απμηέθεζια ηδ ζηαδζαηή ςνίιακζδ ηδξ ζδέαξ ζηζξ βεζημκζηέξ πχνεξ. Πημπεφμκηαξ κα εέζεζ ηζξ ανπζηέξ αάζεζξ, δ δνάζδ ζηα πνχηα ηδξ αήιαηα εζηίαζε ζε εκένβεζεξ ααζζηήξ ένεοκαξ ιε ζηυπμ, ιεηαλφ άθθςκ, ηδ δζενεφκδζδ ηςκ ηφνζςκ βεςνβμμζημκμιζηχκ παναιέηνςκ ημο Ξάνημο Ξνεζπχκ ηαζ ηςκ απυρεςκ ηδξ αβμνάξ επί ηδξ ζδέαξ. Ρδκ ίδζα πενίμδμ εηπμκήεδηε, επίζδξ, έκα πνχημ ζφκμθμ ηακυκςκ παναβςβήξ πνμζανιμζιέκςκ ζηα δεδμιέκα ηδξ ηαθθζένβεζαξ θαζμθζμφ (πνμζπέδζμ Ξνςημηυθθμο Ξνεζπχκ), ιε ζηυπμ ηδ δμηζιή ημοξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ πζθμηζηήξ εθανιμβήξ. Ρμ πζθμηζηυ πνυβναιια έθααε πχνα δφμ ζοκεπυιεκεξ ηαθθζενβδηζηέξ πενζυδμοξ απμζημπχκηαξ, ιέζς ηδξ ζοθθμβήξ πθήεμοξ ζημζπείςκ βζα ηζξ οθζζηάιεκεξ βεςνβζηέξ πναηηζηέξ, κα δμηζιάζεζ ηδ δοκαηυηδηα εθανιμβήξ ημο Ξνςημηυθθμο ηαζ κα ειπθμοηίζεζ ημοξ ηακυκεξ απυ ηδκ πμθφηζιδ ειπεζνία ηςκ παναβςβχκ. Θαηά ηδκ ίδζα πενίμδμ ημ πνμζπέδζμ Ξνςημηυθθμο ηέεδηε ζε δζαδζηαζία δζααμφθεοζδξ ιε επζζηήιμκεξ ηαζ εκδζαθενυιεκμοξ θμνείξ ζε ημπζηυ, εεκζηυ ηαζ δζεεκέξ επίπεδμ, δ μπμία ελαζθάθζζε ζηακμπμζδηζηή ζοιιεημπή ηαζ ηαηέθδλε ζε ζδιακηζηυ ααειυ ζοιθςκίαξ επί ηςκ ζηυπςκ, Σελίδα 172 εκχ μζ ζπεηζηέξ παναηδνήζεζξ θεζημφνβδζακ πνμξ ηδκ πεναζηένς αεθηίςζδ ηδξ δνάζδξ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ννυζδιμ βζα ηδκ ακάπηολδ ηαζ ηδ αζςζζιυηδηα ηδξ ζδέαξ ήηακ δ απυθαζδ ημο Φμνέα Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ (ΦΓΔΞΞ) κα εέζεζ οπυ ηδκ αζβίδα ημο ημ πζθμηζηυ ζφζηδια ζήιακζδξ. Πφιθςκα ιε ηδκ εεκζηή κμιμεεζία, ιεηαλφ ηςκ ανιμδζμηήηςκ ημο ανίζηεηαζ δ πανμπή πενζααθθμκηζηχκ ζδιάηςκ ζε πνμσυκηα ηαζ οπδνεζίεξ ηδξ πενζμπήξ δζηαζμδμζίαξ ημο. Ρέθμξ, ημ πνυβναιια πανείπε ζδιακηζηή ηεπκζηή οπμζηήνζλδ ζημοξ ζοιιεηέπμκηεξ ζηδκ πζθμηζηή εθανιμβή παναβςβμφξ, ιε ζηυπμ κα πνμζεββίζμοκ ηζξ ζφβπνμκεξ πνμδζαβναθέξ πμζυηδηαξ πνμσυκημξ ηαζ ημοξ υνμοξ ζοκενβαζίαξ ηδξ μνβακςιέκδξ αβμνάξ. Ζ οπμζηήνζλδ πενζθάιαακε ζοκεπή επζημζκςκία ιε ζπεηζηά πνυζςπα, πθδνμθυνδζδ ηςκ παναβςβχκ ζε ζφβπνμκα εέιαηα ειπμνίαξ ηαζ πνμχεδζδξ, εκδιένςζή ημοξ βζα ημ υθεθμξ ηαζ ηζξ ακάβηεξ ηδξ μνβακςιέκδξ παναβςβήξ, ηηθ. Πε δζαζοκμνζαηυ επίπεδμ, πανά ημ αολδιέκμ εκδζαθένμκ πμο εηδδθχεδηε, μζ μζημκμιζημί ηαζ ακαπηολζαημί πενζμνζζιμί ζηζξ δφμ βείημκεξ πχνεξ δοζπεναίκμοκ ηδ βνήβμνδ πνυμδμ. Υζηυζμ, δ οθμπμίδζδ ημο ένβμο ημο UNEP/GEF βζα ηδκ «Νθμηθδνςιέκδ δζαπείνζζδ ημο μζημζοζηήιαημξ ζηδ θεηάκδ ημο Ξάνημο Ξνεζπχκ» εα ιπμνμφζε κα θεζημονβήζεζ ηαηαθοηζηά ζηδκ επέηηαζδ ηδξ δνάζδξ. Ζ πανμπή επζζηδιμκζηήξ οπμζηήνζλδξ απυ ημ πνυβναιια είπε ςξ απμηέθεζια ηδκ εκζςιάηςζδ πανυιμζςκ εκενβεζχκ ζημκ δζαζοκμνζαηυ ζπεδζαζιυ ημο ένβμο GEF. Ρμκ Ημφκζμ ημο 2009 ημ πνυβναιια ―One Europe, More Nature‖ (ΝΔΚΛ) μθμηθδνχεδηε ηαζ δ δνάζδ «Ξνμσυκ πνμζηαηεουιεκδξ πενζμπήξ Ξάνημο Ξνεζπχκ» παναδυεδηε ελ μθμηθήνμο ζημ ΦΓΔΞΞ βζα πεναζηένς ιεθέηδ ηαζ ακάπηολδ. Κέπνζ ζήιενα, δζακφεδηακ ζδιακηζηά αήιαηα ηαζ απμηηήεδηε πμθφηζιδ βκχζδ. Έκα απυ ηα ηφνζα ζοιπενάζιαηα ηδξ πζθμηζηήξ εθανιμβήξ είκαζ υηζ δ απμηεθεζιαηζηή θεζημονβία εκυξ πενζααθθμκηζημφ ζοζηήιαημξ ζήιακζδξ πνμτπμεέηεζ ηαηανπήκ επάνηεζα ζε ηεπκζηέξ οπδνεζίεξ ηαζ δνάζδξ είκαζ δ ελαζθάθζζδ ηςκ απαναίηδηςκ ακενχπζκςκ ηαζ μζημκμιζηχκ πυνςκ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ Σελίδα πενζμνζζιέκεξ δοκαηυηδηεξ ηαζ μνβάκςζδ, ααζζηή πνμτπυεεζδ βζα ηδ ζοκέπζζδ ηδξ 173 ηαηάθθδθα ηαηανηζζιέκμ πνμζςπζηυ. Κε δεδμιέκμ υηζ μ ΦΓΔΞΞ δζαεέηεζ αηυια ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Κε βκχιμκα ηα πενζααθθμκηζηά παναηηδνζζηζηά ηδξ Ξνέζπαξ, ημ πνυβναιια επζδίςλε κα ελεζδζηεοεεί ημπζηά, ζηδνζγυιεκμ ζε οπάνπμκηα ηαζ ακαβκςνζζιέκα ζπήιαηα θζθζηήξ πνμξ ημ πενζαάθθμκ ή μνεμθμβζηήξ βεςνβίαξ (π.π. Βζμθμβζηή Γεςνβία, Νθμηθδνςιέκδ Γζαπείνζζδ Ξαναβςβήξ). Ξνμξ ημφημ δ υθδ δνάζδ επζηεκηνχεδηε: α) ζηδ δζαιυνθςζδ ζοβηεηνζιέκςκ ηακυκςκ ηαθθζένβεζαξ βζα ηδκ πενζμπή, α) ζηδκ αλζμπμίδζδ ημο θδιζζιέκμο μκυιαημξ ηδξ ηαζ ηδξ ζφκδεζήξ ημο ιε ημ πνμσυκ, ηαζ β) ζηδκ ακάπηολδ εκυξ πθαζζίμο ιε δοκαηυηδηα εθανιμβήξ απ ημοξ παναβςβμφξ. Κε ηδκ πενζααθθμκηζηή, μζημκμιζηή ηαζ ημζκςκζηή ημο δζάζηαζδ ημ ζήια «Ξνμσυκ πνμζηαηεουιεκδξ πενζμπήξ Ξάνημο Ξνεζπχκ» ζηδκ μοζία ακηακαηθά ημκ ηεκηνζηυ ζημπυ ημο Ξάνημο Ξνεζπχκ πμο είκαζ κα πνμζηαηεφεζ ημ πμθφηζιμ θοζζηυ πενζαάθθμκ ηδξ πενζμπήξ ιε ηδκ πνμχεδζδ ιμνθχκ ακάπηολδξ πμο δζαηδνμφκ ηαζ δεκ ελακηθμφκ ημοξ θοζζημφξ πυνμοξ ηαζ μδδβμφκ ζηδκ αεζθμνία. Ξένα απυ ηδ βεςνβία, δ πενζααθθμκηζηή ζήιακζδ πνμσυκηςκ ηςκ Ξνεζπχκ εα ιπμνμφζε ζε έκα πνμπςνδιέκμ ζηάδζμ κα ζοκδεεεί επίζδξ ιε άθθα πνμσυκηα, π.π. ηηδκμηνμθζηά, δαζμπμκζηά ή αηυια ηαζ ιε ηζξ οπδνεζίεξ Σελίδα 174 ημονζζιμφ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 4.3 Φάξηα, Αιηεία & Δπξσπατθή πνιηηηθή Ζ Κζηνή ηαζ δ Κεβάθδ Ξνέζπα είκαζ απυ ηζξ παθαζυηενεξ θίικεξ ηδξ Δονχπδξ ιε δθζηία εηαημιιονίςκ εηχκ ηαζ ηζξ ιμζνάγμκηαζ δ Δθθάδα, δ Αθαακία ηαζ δ ΞΓΓΚ. Ζ ιαηνμαζυηδηα αοηή ηςκ θζικχκ ζοκέααθθε ζηδ δδιζμονβία ιμκαδζηχκ ιμνθχκ γςήξ. Ποκμθζηά 23 είδδ ρανζχκ έπμοκ ηαηαβναθεί ζηδ Κζηνή ηαζ ζηδ Κεβάθδ Ξνέζπα, 8 απυ ηα μπμία είκαζ εκδδιζηά, δδθαδή απακηχκηαζ ιυκμ ζε αοηέξ ηαζ πμοεεκά αθθμφ ζημκ ηυζιμ. Δλαζηίαξ αοηήξ ηδξ ιμκαδζηυηδηαξ ηα είδδ αοηά πνμζηαηεφμκηαζ απυ ηδκ Δεκζηή ηαζ Δονςπασηή κμιμεεζία, εκχ ζφιθςκα ιε ηδκ «Θυηηζκδ θίζηα ηςκ Τανζχκ Γθοημφ Λενμφ ηδξ Κεζμβείμο» ηδξ IUCN, δ Ξνέζπα παναηηδνίγεηαζ ςξ έκαξ απυ ημοξ 10 ζδιακηζηυηενμοξ οβνμηυπμοξ ηδξ Κεζμβείμο βζα ημκ εκδδιζζιυ ηςκ ρανζχκ ηςκ βθοηχκ κενχκ. Ζ ΔΞΞ, ζε ζοκενβαζία ιε ημ Βζμθμβζηυ Πηαειυ ημο Tour du Valat (Γαθθία), παναημθμοεμφκ ζοζηδιαηζηά ημοξ ζπεομπθδεοζιμφξ ηςκ Ξνεζπχκ ζηδκ Δθθάδα ηα ηεθεοηαία 15 πνυκζα. Ζ εκηαηζηή αοηή παναημθμφεδζδ δ μπμία πανέπεζ πμθφηζια ζημζπεία βζα ηδκ αθεμκία ηςκ εζδχκ, ζε ζοκδοαζιυ ιε ηα ζημζπεία πμο ζοθθέβεζ δ ΔΞΞ, ιέζς ηδξ εκηαηζηήξ παναημθμφεδζδξ ημο οβνμηυπμο (ζημζπεία παναημθμφεδζδξ οδάηςκ, αθάζηδζδξ, μνκζεμπακίδαξ), έπμοκ μδδβήζεζ ζηδ δδιζμονβία πνςημβεκχκ αθθά πμθφ ζδιακηζηχκ ζοιπεναζιάηςκ βζα ημοξ πθδεοζιμφξ ηςκ ρανζχκ ηαζ ηζξ απεζθέξ πμο Σελίδα 175 ακηζιεηςπίγμοκ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ζ δζαηήνδζδ ηδξ ζπάκζαξ εκδδιζηήξ ζπεομπακίδαξ ζοκδέεηαζ ιε ιία ζεζνά παναβυκηςκ πμο ζπεηίγμκηαζ: 1) Κε ηδκ εονφηενδ ηαθή ηαηάζηαζδ ημο μζημζοζηήιαημξ. 2) Κε ηδκ εθανιμβή ιδ μνεχκ αθζεοηζηχκ πναηηζηχκ ηαζ ηδκ έθθεζρδ μθμηθδνςιέκμο ηαζ δεζιεοηζημφ εεζιζημφ πθαζζίμο. Ξανάβμκηεξ, υπςξ δ οπμαάειζζδ ηδξ πμζυηδηαξ ηαζ δ ιείςζδ ηδξ πμζυηδηαξ ηςκ κενχκ, δ οπμαάειζζδ ηςκ πχνςκ ακαπαναβςβήξ ηςκ ρανζχκ, μ ακηαβςκζζιυξ απυ ηα λεκζηά είδδ ηαζ δ θαεναθζεία επδνεάγμοκ ζοζςνεοηζηά ημοξ πθδεοζιμφξ ηςκ ζπάκζςκ εκδδιζηχκ ρανζχκ. Γοζηοπχξ, μζ ανκδηζηέξ επζδνάζεζξ ηςκ παναπάκς απεζθχκ, δεκ είκαζ άιεζα μναηέξ αθθά επζδνμφκ ζηαδζαηά ηαζ ανβά ζημ μζημζφζηδια ιε απμηέθεζια μ άκενςπμξ κα ηζξ ακηζθαιαάκεηαζ υηακ δ ηαηάζηαζδ είκαζ πθέμκ ιδ ακαζηνέρζιδ. Αηνζαχξ βζα αοημφξ ημοξ θυβμοξ δ εοαζζεδημπμίδζδ ημο ημζκμφ απμηεθεί επζηαηηζηή ακάβηδ, ηαεχξ εα ζοιαάθεζ ζηδκ ηαηακυδζδ ηδξ ηαηάζηαζδξ ηαζ ηςκ ιεθθμκηζηχκ ανκδηζηχκ επζπηχζεςκ (ππ. πμζεξ είκαζ μζ επζπηχζεζξ ηδξ εζζαβςβήξ λεκζηχκ εζδχκ), ηαζ πανάθθδθα εα εκεαννφκεζ ζηδκ άιεζδ θήρδ ιέηνςκ. Ν πνςηανπζηυξ ζηυπμξ ημο πνμβνάιιαημξ είκαζ κα ζοιαάθθεζ ζηδκ αθθαβή κμμηνμπζχκ, κα πνμηείκεζ ιέηνα ηαζ δζαδζηαζίεξ βζα ηδκ απμηεθεζιαηζηή πνμζηαζία ηςκ ρανζχκ ηαζ επζπθέμκ κα εκεαννφκεζ ηδ ζοιιεημπή ημο ειπθεηυιεκμο ημζκμφ ζε αοηέξ ηζξ δζαδζηαζίεξ. Αοηέξ μζ δζαδζηαζίεξ ζοκδέμκηαζ ιε ηδκ εθανιμβή ηδξ Δονςπασηήξ Ξμθζηζηήξ βζα ηδκ πνμζηαζία ηδξ θφζδξ, (Νδδβία δάηςκ 2000/60/EΘ, Νδδβία Νζημηυπςκ 92/43/ΔΔ) μζ επζδνάζεζξ ηαζ ηα πθεμκεηηήιαηα ηδξ μπμίαξ εα πνμςεδεμφκ ηαζ εα ακαθοεμφκ ζε εηηεκή Σελίδα 176 ααειυ ζηδ δζάνηεζα ημο πνμβνάιιαημξ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Πημ πθαίζζμ αοηυ, ημ πνυβναιια -δζάνηεζαξ 30 ιδκχκ- εα επζπεζνήζεζ ιέζς ιίαξ ζεζνάξ επζημζκςκζαηχκ δνάζεςκ κα πνμζεββίζεζ ημοξ ρανάδεξ (επαββεθιαηίεξ & εναζζηέπκεξ), ημοξ θμνείξ αθθά ηαζ ημ εονφ ημζκυ. Ρμ πνυβναιια ιεηαλφ άθθςκ πενζθαιαάκεζ: Ρδθεμπηζηή ναδζμθςκζηή ηαιπάκζα. Δεκζηέξ ηαζ δζαζοκμνζαηέξ ζοκακηήζεζξ θμνέςκ & επζζηδιυκςκ. Θζκδηή έηεεζδ εοαζζεδημπμίδζδξ. Δκδιενςηζηά βνάιιαηα. Ζιενμθυβζα. Δκένβεζεξ πενζααθθμκηζηήξ εηπαίδεοζδξ. Δκδιενςηζηέξ πζκαηίδεξ. Λημηζιακηέν. Δπζπθέμκ, εκένβεζεξ δδιμζζυηδηαξ ηαζ εηηεηαιέκδ άζηδζδ επζννμήξ ζημοξ θμνείξ εα Σελίδα 177 ζοιαάθμοκ ζηδκ πνμχεδζδ ηςκ ζηυπςκ ημο πνμβνάιιαημξ ζηα εζδζηά ημζκά. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρμ πνυβναιια ακαιέκεηαζ κα ζοιαάθεζ ζηδ αεθηίςζδ εδναζςιέκςκ πνμαθδιαηζηχκ ηαηαζηάζεςκ πμο ζπεηίγμκηαζ ιε ηδκ πνμζηαζία ηδξ ζπεομπακίδαξ, ιέζς ηδξ εοαζζεδημπμίδζδξ ημο άιεζα ειπθεηυιεκμο αθθά ηαζ εονφηενμο ημζκμφ. Νζ ηαηαζηάζεζξ αοηέξ ζπεηίγμκηαζ ηονίςξ ιε θακεαζιέκεξ ακηζθήρεζξ, ηδ ιδ μνεή πνήζδ ηςκ θοζζηχκ πυνςκ, ημ αδφκαιμ εεζιζηυ πθαίζζμ βζα ηδκ πνμζηαζία ηαζ ηδ δζαπείνζζδ ηςκ βθοηχκ οδάηςκ, ηαεχξ ηαζ ιε ζοβηεηνζιέκεξ αθζεοηζηέξ ηαζ βεςνβζηέξ πναηηζηέξ πμο είκαζ επζαθααείξ βζα ηδκ εκδδιζηή ζπεομπακίδα. Ξάκς απ‘ υθα υιςξ, ημ πνυβναιια ακαιέκεηαζ κα πνμηαθέζεζ ημ εκδζαθένμκ ημο άιεζα ειπθεημιέκμο ημζκμφ βζα ηα ράνζα ηαζ ηδκ αθζεία, ημ μπμίμ αοηή ηδ ζηζβιή είκαζ ζπεδυκ ακφπανηημ. Ζ έθθεζρδ αοηή εκδζαθένμκημξ ζοκδέεηαζ ηαηά ηφνζμ θυβμ ιε ηδ ιζηνή ζδιαζία ηδξ αθζείαξ βζα ηδκ μζημκμιία ημο ηυπμο, Σελίδα 178 βεβμκυξ πμο δεκ ακαιέκεηαζ κα αθθάλεζ ηα επυιεκα πνυκζα. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ρμ πνυβναιια ακαιέκεηαζ θμζπυκ ιέζα απυ ιία ζεζνά εηηεηαιέκςκ επζημζκςκζαηχκ εκενβεζχκ κα θένεζ ζημ πνμζηήκζμ ηα εέιαηα πνμζηαζίαξ ηδξ ζπεομπακίδαξ ηαζ κα εκεαννφκεζ ηδκ εκενβή ζοιιεημπή ημο εζδζημφ ηαζ εονφηενμο ημζκμφ ζε ζοβηεηνζιέκεξ δνάζεζξ πνμζηαζίαξ. Ποβηεηνζιέκα ημ πνυβναιια ακαιέκεηαζ: 1) Λα εκεαννφκεζ ηδκ εκενβή ζοιιεημπή ηςκ ημπζηχκ θμνέςκ ζε δνάζεζξ δζαπείνζζδξ/παναημθμφεδζδξ πμο ζοκδέμκηαζ άιεζα ιε ηδκ πνμζηαζία ηδξ ζπάκζαξ ζπεομπακίδαξ. Πηδκ πνάλδ αοηυ ζδιαίκεζ πνμχεδζδ δνάζεςκ πμο ζπεηίγμκηαζ ιε ηδ ζοιιεημπή ζηδ δζαπείνζζδ ημο οβνμηυπμο, ηδ δζαηήνδζδ/αφλδζδ ηςκ πχνςκ ακαπαναβςβήξ (οβνά θζαάδζα), ηδκ ακάθδρδ ηδξ δζαπείνζζδξ ηςκ οβνχκ θζααδζχκ απυ ημ Φμνέα Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ, ηδ δδιζμονβία μνβακςιέκμο ζοζηήιαημξ θφθαλδξ πμο εα ελαζθαθίζεζ ηδ ιείςζδ ηςκ επζαθααχκ βεςνβζηχκ πναηηζηχκ, ηδ ιείςζδ ηδξ θαεναθζείαξ ηαζ ηδξ εθανιμβήξ ιδ μνεχκ αθζεοηζηχκ πναηηζηχκ. 2) Λα ζοιαάθεζ ζηδ αεθηίςζδ ημο εεζιζημφ πθαζζίμο πμο ζπεηίγεηαζ ιε ηα ράνζα ηαζ ηδκ αθζεία ιέζς ηδξ έκημκδξ άζηδζδξ επζννμήξ ζε ανιυδζμοξ θμνείξ ηαζ ανπέξ. Δκδεζηηζηά ακαθένμοιε: Ρδ δζελαβςβή ζπεομθμβζηήξ ιεθέηδξ απυ ημ Φμνέα Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ, ηδκ έκηαλδ ζπεηζηήξ εκυηδηαξ ιε ηα ράνζα & αθζεία ζημ Γζαπεζνζζηζηυ Ππέδζμ ημο Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ, ηδκ μνβάκςζδ ημο ζοζηήιαημξ έηδμζδξ επαββεθιαηζηχκ ηαζ εναζζηεπκζηχκ αθζεοηζηχκ αδεζχκ. 3) Λα εκεαννφκεζ ηδκ εεεθμκηζηή ζοιιεημπή ημο εζδζημφ ηαζ εονφηενμο ημζκμφ ζε ιειμκςιέκεξ εκένβεζεξ πνμζηαζίαξ ημο οβνμηυπμο ηαζ ηδξ ζπεομπακίδαξ, υπςξ ή ζοθθμβή ζημοπζδζχκ ηαζ άδεζςκ ζοζηεοαζζχκ θοημθανιάηςκ απυ ηζξ ημίηεξ ηςκ πμηαιχκ. Ρα παναπάκς ακαιεκυιεκα απμηεθέζιαηα ζοιααδίγμοκ ιε ηδ ααζζηή ζδέα ημο πνμβνάιιαημξ δ μπμία δεκ είκαζ ιυκμ κα εκεαννφκεζ κέεξ ακηζθήρεζξ ηαζ ζοιπενζθμνέξ ιεηνήζζια απμηεθέζιαηα πμο ζηδ μοζία απμηεθμφκ ηαζ ηδ αάζδ βζα ηδκ πνμζηαζία ηδξ Σελίδα ζπεομπακίδαξ ζε υθδ ηδ θεηάκδ ηςκ Ξνεζπχκ. 179 αθθά ηαζ κα πνμηαθέζεζ ηδκ εκενβή ζοιιεημπή ημο ημζκμφ ζε δνάζεζξ ιε απηά ηαζ ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 4.4 Αληηιήςεηο ησλ θαηνίθσλ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο Νζ πνμζηαηεουιεκεξ πενζμπέξ ιπμνμφκ κα εηπθδνχζμοκ ημ ζημπυ ίδνοζδξ ημοξ, ιυκμ ακ οπάνλεζ εονεία ζοκαίκεζδ βζα ηα ιέηνα πμο εα πανεμφκ απυ ημοξ ειπθεηυιεκμοξ θμνείξ. Νζ θμνείξ δζαπείνζζδξ εα πνέπεζ κα πείζμοκ ημοξ ημπζημφξ ηαημίημοξ, πςξ δ δζαπείνζζδ ηαζ ημ ηαεεζηχξ πνμζηαζίαξ πμο εα εθανιμζεεί, δε εα επδνεάζεζ ανκδηζηά ημκ ηνυπμ γςήξ ημοξ. Ξνμηεζιέκμο κα ιδ δζαηαναπεεί δ εφνοειδ θεζημονβία ηδξ ημπζηήξ ημζκςκίαξ εα πνέπεζ κα οπάνλμοκ απυ ημοξ θμνείξ δζαπείνζζδξ, αθεκυξ ιεκ εκδιένςζδ ηαζ πθδνμθυνδζδ βζα ηζξ εοηαζνίεξ πμο ακαηφπημοκ απυ ηδκ ίδνοζδ ηαζ δζαηήνδζδ ηδξ πνμζηαηεουιεκδξ πενζμπήξ ηαζ αθεηένμο κα πνδζζιμπμζδεμφκ ζοιιεημπζηέξ δζαδζηαζίεξ βζα ηδκ άιαθοκζδ ηςκ ηοπυκ ακηζννήζεςκ. Νζ παναπάκς ηαηηζηέξ εα ελαζθαθίγμοκ αιμζααία ειπζζημζφκδ ηαζ ηαηακυδζδ ιεηαλφ ηςκ ειπθεημιέκςκ θμνέςκ. Πηζξ ζεθίδεξ πμο αημθμοεμφκ πανμοζζάγμκηαζ ηα απμηεθέζιαηα ιζαξ ένεοκαξ πμο δζελήπεδ απυ ΑΔΗ ηδξ Β. Δθθάδαξ ζημοξ ημπζημφξ ηαημίημοξ ηδξ πενζμπήξ ημο Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ. Ζ δζελαβςβή ηδξ ένεοκαξ πναβιαημπμζήεδηε ιε ηδ αμήεεζα δμιδιέκμο ενςηδιαημθμβίμο ηαζ πνδζζιμπμζήεδηε δ ιέεμδμξ ηδξ πνμζςπζηήξ ζοκέκηεολδξ. Δζδζηυηενα, πενζθαιαάκεζ ενςηήζεζξ μζ μπμίεξ αθμνμφκ ηα αημιζηά ηαζ ημζκςκζηά παναηηδνζζηζηά ηςκ ενςηχιεκςκ ηαζ επζπθέμκ βίκεηαζ δζενεφκδζδ βζα ηζξ ζηάζεζξ, ηζξ ακηζθήρεζξ ηαζ ηζξ απυρεζξ ηςκ ηαημίηςκ ηςκ Ξνεζπχκ ζπεηζηά ιε ηδκ δζαπείνζζδ ηδξ πενζμπήξ. Υξ ιέεμδμξ δεζβιαημθδρίαξ εθανιυζηδηε δ απθή ηοπαία δεζβιαημθδρία, δ επζθμβή ηδξ μπμίαξ μθείθεηαζ ζηδκ απθυηδηα ηδξ ιεευδμο ηαζ ζημ υηζ απαζηεί ηδ θζβυηενδ δοκαηή βκχζδ ζπεηζηά ιε ημκ πθδεοζιυ απυ μπμζαδήπμηε άθθδ ιέεμδμ. Ρεθζηά ζοιπθδνχεδηακ 235 ενςηδιαημθυβζα. Ρα απμηεθέζιαηα ηδξ ένεοκαξ εα απμηεθέζμοκ ζδιακηζηυ ενβαθείμ πνμηεζιέκμο κα πανεμφκ ιέηνα πμθζηζηήξ πμο κα είκαζ ζοιααηά ιε ηζξ απυρεζξ ημο ημπζημφ πθδεοζιμφ. Ποιπεναζιαηζηά ιπμνμφιε κα πμφιε πςξ μζ πμθίηεξ ηδξ πενζμπήξ πζζηεφμοκ υηζ δ ζδιενζκή ηαζ δ ιεθθμκηζηή ακάπηολδ ηδξ πενζμπήξ πνέπεζ κα ζηδκ άπμρδ αοηή. Ρέθμξ, πζζηεφμοκ υηζ μζ πενζααθθμκηζηέξ μνβακχζεζξ ηαζ δ δαζζηή οπδνεζία έπμοκ ιεβάθδ ζοιαμθή ζηδκ πνμζηαζία ηαζ ζηδκ ακάδεζλδ ηδξ πενζμπήξ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ Σελίδα πενζμπήξ ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηςκ ενςηδεέκηςκ ηαζ ζοβηεηνζιέκα ημ 91,5% είκαζ εεηζημί 180 ζηδνζπηεί ζηδ βεςνβία ηαζ ζημκ ημονζζιυ. Ππεηζηά ιε ηδκ φπανλδ ηδξ πνμζηαηεουιεκδξ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ηαζ ζπεδυκ έλζ ζημ δέηα ζημκ ημονζζιυ, εκχ μ ιζζυξ πενίπμο πθδεοζιυξ εεςνεί υηζ οπάνπεζ ιεβάθδ ακάπηολδ ηαζ ζηδκ αθζεία ηαζ ζηδκ ηηδκμηνμθία. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ Σελίδα Δπηά ζημοξ δέηα ηαημίημοξ οπμζηδνίγμοκ υηζ δ ακάπηολδ ηδξ πενζμπήξ ζηδνίγεηαζ ζημκ ημιέα ηδξ βεςνβίαξ 181 Θμζκςκζηυ – δδιμβναθζηυ πνμθίθ ημο δείβιαημξ ηςκ ενςηδεέκηςκ (235 ηάημζημζ ηδξ πενζμπήξ) ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ζμκ αθμνά ζηδ ιεθθμκηζηή ακάπηολδ μζ ηάημζημζ ηςκ Ξνεζπχκ εεςνμφκ πςξ αοηή πνέπεζ κα ζηδνζπεεί ηονίςξ ζημκ ημονζζιυ ηαζ θζβυηενμ ζηδ βεςνβία. Νζ πμθίηεξ εεςνμφκ ηζξ πενζααθθμκημθμβζηέξ μνβακχζεζξ ςξ ηονζυηενμ θμνέα εκδιένςζδξ, έπεζηα ηδκ Γαζζηή οπδνεζία, εκχ μζ ιζζμί πενίπμο οπμζηδνίγμοκ υηζ ηα ηέκηνα πενζααθθμκημθμβζηήξ εκδιένςζδξ είκαζ Σελίδα 182 ακαβηαίμ κα ζοιαάθθμοκ ζηδκ ακάδεζλδ ηδξ πενζμπήξ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ξάκς απυ εκκέα ζημοξ δέηα εεςνμφκ απαβμνεοιέκδ ηδ αζμιδπακία εκχ έκα πμζμζηυ ηδξ ηάλδξ ζπεδυκ ημο 90% πενίπμο πζζηεφεζ υηζ πνέπεζ κα απαβμνεφεηαζ δ εβηαηάζηαζδ μζηζζιχκ, δ οθμημιία, δ εήνα, ηαεχξ ηαζ δ ημπή/λενίγςια ηςκ θοηχκ. Ππεηζηά ιε ηδκ φπανλδ ή υπζ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ, πάκς απυ εκκέα ζημοξ δέηα πμθίηεξ εηθνάγμοκ ηδκ Σελίδα 183 άπμρδ πςξ πνέπεζ κα ζοκεπίζεζ κα οπάνπεζ ηαζ κα ιδκ απμπαναηηδνζζηεί δ πενζμπή. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ακαθμνζηά ιε ηα αίηζα πμο δδιζμονβμφκ ηδκ οπμαάειζζδ ημο μζημζοζηήιαημξ ζηδκ πενζμπή, πενίπμο επηά ζημοξ δέηα ηαηαββέθθμοκ ηδκ άβκμζα, ηδκ έθθεζρδ εκδιένςζδξ, ηδκ αιέθεζα ηαεχξ ηαζ ηδκ αδζαθμνία ςξ αίηζμ οπμαάειζζδξ, εκχ έκα ιζηνυηενμ πμζμζηυ πενίπμο 60% ηαηαββέθθεζ ηδκ έθθεζρδ θφθαλδξαζηοκυιεοζδξ, ηζξ εζηειιέκεξ επζαθααείξ δναζηδνζυηδηεξ ηαζ επίζδξ ηδκ αφλδζδ ημο ανζειμφ ηςκ επζζηεπηχκ. Έκαξ ζημοξ δέηα πμθίηεξ ζζπονίγμκηαζ πςξ δ αιέθεζα, δ αδζαθμνία ηαζ δ έθθεζρδ αζηοκυιεοζδξ δεκ είκαζ ηαευθμο ζδιακηζηή αζηία βζα ηδκ οπμαάειζζδ ημο μζημζοζηήιαημξ. Απυ ηα δεδμιέκα ηδξ ένεοκαξ, πνμηφπηεζ πςξ επηά ζημοξ δέηα πμθίηεξ πζζηεφεζ πςξ δ ακάπηολδ ημο ημονζζιμφ είκαζ ακαβηαίμ κα ζοκεπζζηεί εκχ ιυκμ έκαξ ζημοξ δέηα είκαζ ανκδηζηυξ ζηδκ ακάπηολδ ημο Σελίδα 184 ημονζζιμφ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Έκα πμζμζηυ ηδξ ηάλδξ ημο 97% πενίπμο εεςνεί πςξ μ ημονζζιυξ πνέπεζ κα ζοκεπζζηεί βζαηί εα αεθηζχζεζ ηδκ μζημκμιζηή ηαηάζηαζδ ηςκ ηαημίηςκ. Δπηά ζημοξ δέηα ηνίκμοκ υηζ δ ζοκέπζζδ ημο ημονζζιμφ εα ζδιάκεζ ηδ αεθηίςζδ ηδξ ημοθημφναξ αοηχκ, εκχ επίζδξ εα απμηναπεί δ εζςηενζηή ηαζ ελςηενζηή ιεηακάζηεοζδ. Δπίζδξ, ημ 88% πζζηεφεζ πςξ μ ημονζζιυξ εα ζοιαάθθεζ ζηδκ δδιζμονβία κέςκ εέζεςκ ενβαζίαξ ηαεχξ ηαζ ζηδκ ακμζημδυιδζδ ηδξ πενζμπήξ. Δπηά ζημοξ δέηα ηαημίημοξ ζζπονίγμκηαζ πςξ μ ημονζζιυξ δεκ πνέπεζ κα ζοκεπζζηεί ηαεχξ εα ειθακζζημφκ θαζκυιεκα αθθμίςζδξ δεχκ ηαζ εείιςκ, δ εβηθδιαηζηυηδηα εα αολδεεί, εα οπάνλεζ οπμαάειζζδ ημο μζημζοζηήιαημξ ηαεχξ επίζδξ εα αθθάλεζ ηαζ μ ηνυπμξ γςήξ ηςκ ηαημίηςκ. Αηυια, ημ 87% πενίπμο πζζηεφεζ Σελίδα 185 πςξ εα έπμοιε αφλδζδ ηδξ νφπακζδξ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ 4.5 Πξνβιήκαηα & Ιύζεηο Ρμ δδιμβναθζηυ πνυαθδια Έκα απυ ηα ααζζηυηενα πνμαθήιαηα πμο ακηζιεηςπίγεζ δ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ είκαζ ημ δδιμβναθζηυ, ημ μπμίμ θεζημονβεί ακαζηαθηζηά βζα ηδκ ημζκςκζηή ηαζ μζημκμιζηή ακάπηολδ ημο ηυπμο. Απυ ηα παθζά πνυκζα, οπήνπε ζηδκ Ξνέζπα ζηαεενή πανμοζία ακενχπζκμο πθδεοζιμφ, θυβς ηςκ δφμ θζικχκ ηαζ ηςκ ελαζνεηζηά πνυζθμνςκ εηηάζεςκ βφνς απυ αοηέξ. ιςξ, μζ ηαηαζηνμθέξ πμο πνμηάθεζε μ Διθφθζμξ (1946-1949) ζηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ ήηακ αζφβηνζηα ιεβαθφηενεξ απυ αοηέξ ημο εθθδκμ-ζηαθζημφ πμθέιμο. Ζ απμβναθή ημο 1951 έδεζλε ηδκ απμρίθςζδ ηδξ πενζμπήξ απυ ημκ πθδεοζιυ ηδξ αθμφ ηαηαιεηνή0πηακ ιυκμ 1500 ηάημζημζ, εκχ πνμπμθειζηά γμφζακ πενζζζυηενμζ απυ 6000. Απυ ηα δεηαέλζ πςνζά πμο οπήνπακ πνμπμθειζηά, ηχνα είπακ ιείκεζ ιυκμ ηα δχδεηα - ή, ιάθθμκ, ηα έκηεηα, αθμφ δ Κδθζχκα ηαημζημφκηακ ιυκμ ημοξ ηαθμηαζνζκμφξ ιήκεξ. Ζ δδιμβναθζηή αθαίιαλδ ηδξ πενζμπήξ ζοκεπίζηδηε ηαζ ζηζξ επυιεκεξ δεηαεηίεξ, θυβς ηςκ ακηίλμςκ ημζκςκζημμζημκμιζηχκ ζοκεδηχκ ηαζ ηδξ έθθεζρδξ ηζκήηνςκ ή/ηαζ ιέηνςκ βζα ηδκ ακηζιεηχπζζδ ηδξ εζςηενζηήξ ιεηακάζηεοζδξ πνμξ ηζξ ιεβάθεξ πυθεζξ ηαζ ηδκ Αεήκα, αθθά ηαζ ηδ ιεηακάζηεοζδ πνμξ ημ ελςηενζηυ -ζδζαίηενα πνμξ ηπ Γενιακία. Γφνς ζηδ δεηαεηία ημο ‘80 έβζκακ ζδιακηζηά ένβα οπμδμιήξ, ηα μπμία έδςζακ χεδζδ ζηδκ πνςημβεκή παναβςβή (βεςνβία, αθζεία). Ρμ βεβμκυξ αοηυ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ ακάδεζλδ ηδξ πενζμπήξ ζε πυθμ έθλδξ δζεεκμφξ πενζααθθμκηζημφ εκδζαθένμκημξ, είπε ςξ απμηέθεζια ηδ ζηαεενμπμίδζδ ημο πθδεοζιμφ. Ξαν‘ υθα αοηά, αηυιδ ηαζ ζήιενα μ Γήιμξ Ξνεζπχκ ιε ημοξ 1500 ιυκζιμοξ ηαημίημοξ παναιέκεζ μ πζμ αναζμηαημζηδιέκμξ ηδξ πχναξ ιε πθδεοζιζαηή ζοβηέκηνςζδ 3,05 ηάημζημζ/km2, εκχ ημ πμζμζηυ ηςκ ακδθίηςκ είκαζ ελαζνεηζηά παιδθυ. Γζ‘ αοηυ ημ θυβμ εα πνέπεζ κα δμεεί ζδζαίηενδ έιθαζδ ζηδκ πνμζέθηοζδ κέςκ ακενχπςκ, ηαεχξ μζ Ξνέζπεξ εα ιπμνμφζακ κα απμηεθέζμοκ δζέλμδμ εκχ ηαζ μ ημονζζιυξ ιπμνεί κα θένεζ εοενβεηζηά απμηεθέζιαηα ανηεί κα ηεεεί ζε οβζείξ αάζεζξ ηαζ κα οπμζηδνίγεηαζ απυ ηζξ ηαηάθθδθεξ δμιέξ. ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ Σελίδα ζδιακηζηά πενζεχνζα ακάπηολδξ ημο πνςημβεκμφξ ημιέα (βεςνβία, αθζεία, ηηδκμηνμθία), 186 (ζημ αδζέλμδμ ηδξ ζδιενζκήξ ηνίζδξ). Πφιθςκα ιε αλζυπζζηεξ ιεθέηεξ, οπάνπμοκ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Έθθεζρδ οπμδμιχκ οβείαξ Πηδκ πενζμπή ηςκ Ξνεζπχκ μζ οπμδμιέξ οβείαξ είκαζ εθθζπείξ. Ξένα απυ ηα αβνμηζηά ζαηνεία, ηα πζμ ημκηζκά κμζμημιεία είκαζ ηδξ Φθχνζκαξ ηαζ ηδξ Θαζημνζάξ, ζε απυζηαζδ 50 ηαζ 55 πθι ακηίζημζπα. Υξ ηφνζα αζηία αοημφ ημο πνμαθήιαημξ θαίκεηαζ κα είκαζ δ αδζαθμνία ηδξ Ξμθζηείαξ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ αδοκαιία ηςκ ημπζηχκ παναβυκηςκ ζηδκ ακεφνεζδ ηαζ αλζμπμίδζδ εονςπασηχκ ή άθθςκ ημκδοθίςκ. Ζ έθθεζρδ ηςκ εκ θυβς οπμδμιχκ απμηεθεί ακαζηαθηζηυ πανάβμκηα ζηδκ ακάπηολδ ημο ηυπμο. Δίκαζ άθθςζηε βκςζηυ υηζ δ οπμαάειζζδ ηςκ οπδνεζζχκ οβείαξ δδιζμονβεί αίζεδια ακαζθάθεζαξ αηυιδ ηαζ ζε εηείκμοξ, μζ μπμίμζ εα ήεεθακ κα εβηαηαθείρμοκ ηζξ πυθεζξ ηαζ κα ηάκμοκ ιζα κέα ανπή ζηδκ φπαζενμ. Κζα απυ ηζξ θφζεζξ πμο πνμηείκεηαζ πνμξ ηδκ ηαηεφεοκζδ ηδξ ακεφνεζδξ ηςκ απαναίηδηςκ μζημκμιζηχκ πυνςκ είκαζ ηαζ δ ακαηαηακμιή ηςκ δζαεέζζιςκ ημκδοθίςκ ή/ηαζ ημο θεβυιεκμο «εεκζημφ πθμφημο» ιε έιθαζδ πνμξ ηδκ πενζθένεζα. Ξανάθθδθα, ημ ηεθεοηαίμ δζάζηδια υθμ ηαζ πενζζζυηενεξ επζπεζνήζεζξ οθμπμζμφκ πνμβνάιιαηα ζε αηνζηζηέξ πενζμπέξ Σελίδα 187 ζημ πθαίζζμ δνάζεςκ εηαζνζηήξ ημζκςκζηήξ εοεφκδξ (αθ. COSMOTE). ΞΟΝΘΙΖΠΔΗΠ ΓΗΑ ΔΛΑ ΑΔΗΦΝΟΝ ΚΔΙΙΝΛ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Χριςιμα Τθλζφωνα Λεξιλόγιο Όρων Σελίδα 188 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ ΞΑΟΑΟΡΖΚΑ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Υξήζηκα Σειέθσλα Αβνμημονζζηζηυξ Ποκεηαζνζζιυξ Ακηανηζημφ 23850 45935 Αβνμημονζζηζηυξ Ποκεηαζνζζιυξ Γοκαζηχκ Αβίμο Γενιακμφ 23850 51230 Αβνμημονζζηζηυξ Ποκεηαζνζζιυξ Γοκαζηχκ Τανάδςκ 23850 46015 23850 52100 Δηαζνία Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ (βν. Αβίμο Γενιακμφ) 23850 51211 Δηαζνία Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ (βν. Αεήκαξ – WWF Δθθάξ) 210 3314893 Θέκηνμ Δκδιένςζδξ Αβίμο Γενιακμφ 23850 51433 Θέκηνμ Ξθδνμθυνδζδξ Τανάδςκ 23850 46316 Λμιανπζαηή Αοημδζμίηδζδ Φθχνζκαξ 23850 54400 Ξμθζηζζηζηυ Ρνίβςκμ Ξνεζπχκ 23850 51332 Φμνέαξ Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Γνοιμφ Ξνεζπχκ 23850 51870 Σελίδα Γήιμξ Ξνεζπχκ 189 Αβνμηζηυξ Ποκεηαζνζζιυξ Φαζμθμπαναβςβχκ «ΞΔΙΔΘΑΛΝΠ» 23850 51855 ΞΑΟΑΟΡΖΚΑ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ιεμηιόγην Όξσλ (βηνινγηθώλ, γεσινγηθώλ θαη πεξηβαιινληηθώλ) Αββεζυζπενια: Ρα ακευθοηα, δδθαδή ηα θοηά ηςκ μπμίςκ μζ βαιέηεξ πανάβμκηαζ ιέζα ζε άκεδ. Αβνςζηχδδ: Κεβάθδ μζημβέκεζα θοηχκ ηδξ μιμηαλίαξ ηςκ ιμκμημηοθήδμκςκ, πμο πενζθαιαάκεζ πμχδδ θοηά ηαζ ζπακζυηενα εαικχδδ ή δεκδνχδδ. Έπμοκ ιεβάθδ μζημκμιζηή ζδιαζία αθμφ υθα ηα δδιδηνζαηά ηαζ ημ ζαηπανμηάθαιμ ακήημοκ ζ‘ αοηά. Αεζεαθή: Φοηά πμο δζαηδνμφκ ηα θφθθα ημοξ ηαε‘ υθδ ηδ δζάνηεζα ημο έημοξ. Αεζθμνία: Γζαπείνζζδ ηςκ πυνςκ ιε ηνυπμ πμο ελαζθαθίγεζ ηδ δζαηήνδζή ημοξ ηαζ βζα ηζξ επυιεκεξ βεκζέξ. Αθθμοαζαηέξ απμεέζεζξ: Πφβπνμκα πενζαία ζγήιαηα απμηεθμφιεκα απυ δζάθμνα θεπηυημηηα οθζηά πμο έπμοκ απμηεεεί ιε ιεηαθμνά. Αιθίαζα: Θθάζδ ζπμκδοθςηχκ, δ μπμία πενζθαιαάκεζ ημοξ ααηνάπμοξ, ημοξ θνφκμοξ, ημοξ ηνίηςκεξ ηαζ ηζξ ζαθαιάκδνεξ. Απμδδιδηζηά πηδκά: Ξηδκά πμο ιεηακαζηεφμοκ βζα ακαγήηδζδ ηαθφηενςκ ηθζιαημθμβζηχκ ή/ηαζ άθθςκ ζοκεδηχκ δζααίςζδξ. Αζαεζηυθζεμξ: Ποκδεζζιέκμ ζγδιαημβεκέξ πέηνςια. Ποκίζηαηαζ ηονίςξ απυ ημ μνοηηυ αζαεζηίηδξ ηαζ είκαζ πδιζηήξ ή μνβακζηήξ πνμέθεοζδξ. Αοηυπεμκ είδμξ: Δίδμξ πμο ακήηεζ αζμβεςβναθζηά ζε ιζα ζοβηεηνζιέκδ βεςβναθζηή Σελίδα πενζμπή. 190 Αζπυκδοθα: Ρα γχα πμο δεκ ακήημοκ ζηα ζπμκδοθςηά. ΞΑΟΑΟΡΖΚΑ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Βέκεμξ: Ρμ ζφκμθμ ηςκ μνβακζζιχκ πμο γμοκ ζημ αοευ (ποειέκα) πμηαιχκ, θζικχκ ηαζ εαθαζζχκ ηαζ ελανηχκηαζ απυ αοηυκ. Βζμημζκυηδηα: Ρμ ζφκμθμ ηςκ πθδεοζιχκ ηςκ δζαθυνςκ εζδχκ γχςκ ηαζ θοηχκ, πμο έπμοκ ημζκέξ πενζααθθμκηζηέξ απαζηήζεζξ ηαζ επζθέβμοκ ζοβηεηνζιέκμοξ ηυπμοξ (αζμηυπμοξ) ιέζα ζε έκα μζημζφζηδια. Βζμιάγα: Ρμ μθζηυ πμζυ γςκηακήξ φθδξ εκυξ μζημζοζηήιαημξ, πθδεοζιμφ ή αηυιμο. Ζ αζμιάγα εκυξ μνβακζζιμφ ζζμδοκαιεί ιε ηδκ λδνή ιάγα ηαζ οπμθμβίγεηαζ ακ απυ ημ κςπυ αάνμξ αθαζνεεεί ημ αάνμξ ημο κενμφ. Βζμπμζηζθυηδηα: Ρμ ζφκμθμ ηςκ εζδχκ ιζαξ πενζμπήξ, εκυξ μζημζοζηήιαημξ ή αηυιδ ηαζ υθδξ ηδξ αζυζθαζναξ. Βζυημπμξ: Ρμπμεεζία ή πενζμπή δζααίςζδξ/δναζηδνζμπμίδζδξ εκυξ είδμοξ, δ μπμία ιπμνεί κα πενζέπεζ πμθθμφξ ηφπμοξ εκδζαζηδιάηςκ. Δζδζηυηενα ακ ζηδ πενζμπή αοηή πενζθαιαάκεηαζ οδάηζκδ επζθάκεζα (π.π. θίικδ, πμηαιυξ, έθμξ η.θπ.), ηυηε μκμιάγεηαζ οβνμαζυημπμξ. Βθάζηδζδ: Ρμ ζφκμθμ ηςκ θοηχκ ιζαξ πενζμπήξ. Απμηεθεί ηδκ απυηνζζδ ηδξ πθςνίδαξ ηδξ πενζμπήξ ζηζξ πενζααθθμκηζηέξ ζοκεήηεξ πμο επζηναημφκ. Βςλίηδξ: Ηγδιαημβεκέξ πέηνςια πθμφζζμ ζε ανβίθζμ (Al). Ππδιαηίγεηαζ ζε ζοκεήηεξ ηνμπζημφ ή οπμηνμπζημφ ηθίιαημξ ιε ζοπκέξ εκαθθαβέξ λδνχκ ηαζ οβνχκ πενζυδςκ. Γκεφζζμξ: Ξμθφιεζηημ πέηνςια πμο ζπδιαηίγεηαζ ζοκήεςξ ζε ιεβάθα αάεδ ηαηά ηδκ Γνακίηδξ: Ξονζβεκέξ πέηνςια πμο ζπδιαηίγεηαζ ζε πμθφ ιεβάθα αάεο ημο θθμζμφ ηδξ Γδξ, Σελίδα ςξ πνμσυκ αναδείαξ ρφλδξ ηαζ ηνοζηάθθςζδξ ημο ιάβιαημξ. 191 μνμβέκεζδ ιε ηδ ιεηαιυνθςζδ θεπηυημηηςκ ζγδιάηςκ ή πονζβεκχκ πεηνςιάηςκ. ΞΑΟΑΟΡΖΚΑ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Γοικυζπενια: πμδζαίνεζδ ηςκ ζπενιαηυθοηςκ, δ μπμία πενζθαιαάκεζ ηα ηςκμθυνα ηαεχξ ηαζ ζοββεκζηά είδδ υπςξ είκαζ ηα ηοηηχδδ. Ρα ςάνζα ηαζ μζ ζπυνμζ, ιέζα ζηα μπμία ηα κεανά θοηά ακαπηφζζμκηαζ, θένμκηαζ απνμζηάηεοηα (βοικυ ζπένια). Γάζμξ: Πφιπθμημ θοζζηυ μζημζφζηδια ζημ μπμίμ ηονζανπμφκ ηα δέκδνα. Γέκδνμ: Τδθυ, λοθχδεξ, πμθοεηέξ θοηυ πμο έπεζ έκακ ηαθά μνζζιέκμ ημνιυ ηαζ ανηεηά ή ηακέκα ηθαδζά, ηα μπμία ειθακίγμκηαζ πάκς απυ ηδ αάζδ. Γζάανςζδ εδαθχκ: Ζ οπμαάειζζδ ηςκ εδαθζηχκ ζηνςιάηςκ απυ ηζξ ηαζνζηέξ ζοκεήηεξ, ηδ παθάνςζδ ηαζ ηδ ιεηαθμνά ηςκ οθζηχκ ημοξ, ιέζς ηδξ αανφηδηαξ, ημο ακέιμο ηαζ ημο ηνεπμφιεκμο κενμφ. Γζαπεζιάγςκ πθδεοζιυξ: Ξθδεοζιυξ πμο λεπεζιςκζάγεζ ζε ιζα πενζμπή. Ν υνμξ ακαθένεηαζ ζοπκά ζε πηδκά. Γίννζπηδ ζηέβδ: Δπζηθζκήξ ζηέβδ, δδθαδή ζηέβδ ιε ηζξ δφμ ιαηνέξ πθεονέξ ζε ακηίεεηδ ιεηαλφ ημοξ ηθίζδ πνμξ ηα έλς. Γμθμιζηζημί αζαεζηυθζεμζ: Αζαεζηυθζεμζ πμο πενζέπμοκ ακεναηζηυ οθζηυ ζε πμζμζηυ ημοθάπζζημκ 50%. Ποκήεςξ δδιζμονβμφκηαζ απυ ηδκ ακηζηαηάζηαζδ ιένμοξ ημο αζαεζηίμο ηςκ αζαεζηυθζεςκ απυ ιαβκήζζμ, πμο αθεμκεί ζημ εαθαζζζκυ κενυ. Δκδδιζηυ είδμξ: Δίδμξ, ημο μπμίμο δ ελάπθςζδ πενζμνίγεηαζ ζε ιζα ζοβηεηνζιέκδ βεςβναθζηή πενζμπή. Δκδζαίηδια: Ν πχνμξ ζημκ μπμίμ γεζ ηαζ ηνέθεηαζ έκαξ μνβακζζιυξ. Θαη‘ επέηηαζδ, μ Σελίδα 192 αζυημπμξ, μ μζηυημπμξ. ΞΑΟΑΟΡΖΚΑ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Δνπεηά: Ράλδ ζπμκδοθςηχκ πμο πενζθαιαάκεζ ημοξ ζφβπνμκμοξ ηνμηυδεζθμοξ, ηζξ ζαφνεξ, ηα θίδζα, ηζξ πεθχκεξ ηδξ λδνάξ ηαζ ηδξ εάθαζζαξ, ηαεχξ ηαζ πμθθέξ ελαθακζζιέκεξ ιμνθέξ υπςξ είκαζ μζ δεζκυζαονμζ ηαζ μζ πηενυζαονμζ. Δοηνμθζζιυξ: Ζ αφλδζδ ημο θοημπθαβηημφ ζε έκα οδαηζηυ μζημζφζηδια ελαζηίαξ ηδξ ιεβάθδξ πμζυηδηαξ ενεπηζηχκ μοζζχκ, ιε απμηέθεζια ημ «πναζίκζζια» ηςκ κενχκ. ηακ αημθμοεεί ιαγζηυξ εάκαημξ ημο θοημπθαβηημφ ημ μζημζφζηδια ιπμνεί κα πανμοζζάζεζ απμλοβυκςζδ. Θδθαζηζηά: Νιμζυεενια ζπμκδοθςηά πμο δζαεέημοκ ιαζηζημφξ αδέκεξ, μζ μπμίμζ εηηνίκμοκ βάθα βζα κα ενέρμοκ ηα κεανά άημια. Ηγδιαημβεκή πεηνχιαηα: Ξεηνχιαηα πμο δδιζμονβμφκηαζ απυ ηδκ ηαείγδζδ ζοζηαηζηχκ πμο αζςνμφκηαζ ή είκαζ δζαθοιέκα ζε νεοζηά (ηονίςξ κενυ ηαζ ζπάκζα αέναξ). Ηπεομπακίδα: Ρμ ζφκμθμ ηςκ εζδχκ ρανζχκ πμο γμοκ ζε ιζα εάθαζζα, πμηαιυ, θίικδ η.ά Θανζη: Ρμπμβναθζηυξ ηφπμξ πμο ζπδιαηίγεηαζ ζε αζαεζηυθζεμοξ, δμθμιίηεξ ή βφρμοξ ςξ απμηέθεζια δζάθοζδξ. Σαναηηδνίγεηαζ απυ αοείζιαηα, ζπήθαζα, δμθίκεξ, η.ά. Θζκδοκεφμκ είδμξ: Δίδμξ πμο ανίζηεηαζ ζε άιεζμ ηίκδοκμ αθακζζιμφ. Θθίια: Ζ ιέζδ ηαζνζηή ηαηάζηαζδ ή ηαθφηενα μ ιέζμξ ηαζνυξ ιζαξ πενζμπήξ, πμο πνμηφπηεζ απυ ηζξ ιαηνμπνυκζεξ παναηδνήζεζξ ηςκ δζάθμνςκ ιεηεςνμθμβζηχκ ζημζπείςκ. Θμηοθδδυκεξ: Ππδιαηζζιμί ημο θοηζημφ ζπένιαημξ, μζ μπμίμζ πενζέπμοκ ενεπηζηά ζοζηαηζηά βζα ημ θοηζηυ έιανομ. Κεηά ηδ αθάζηδζδ ζηαδζαηά ελακηθμφκηαζ ηαευηζ ημκ ανζειυ ηςκ ημηοθδδυκςκ πμο έπεζ ημ ζπένια ημοξ δζαηνίκμκηαζ ζε ιμκμημηοθήδμκα ΞΑΟΑΟΡΖΚΑ Σελίδα ακαπηοπεεί ιέπνζ κα ανπίζεζ κα πανάβεζ ιυκμ ημο ηδκ ηνμθή ημο. Ρα θοηά, ακάθμβα ιε 193 ηνέθμοκ ημ θοηζηυ έιανομ ιε υθεξ ηζξ ενεπηζηέξ μοζίεξ πμο πενζέπμοκ βζα κα ιπμνέζεζ κα ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ηα μπμία έπμοκ ιία ημηοθδδυκα (ζζηάνζ, ηνζεάνζ, ανααυζζημξ, νφγζ η.ά.) ηαζ δζημηοθήδμκα ηα μπμία έπμοκ δφμ ημηοθδδυκεξ (θαζυθζα, ημοηζά, ιπζγέθζα, θαηέξ η.ά.). Θχκμξ ημνδιάηςκ: Κζηνή βεςιμνθή ζπήιαημξ ηχκμο ζηδ αάζδ ιζαξ πθαβζάξ ή ζηδκ έλμδμ ιζαξ ημζθάδαξ. Ππδιαηίγεηαζ απυ θαηφπεξ, ηνμηάθεξ, άνβζθμ ηαζ άιιμ. Θςκμθυνα: Ρα ηςκμθυνα είκαζ βοικυζπενια, ιε ημοξ ζπυνμοξ πνμζηαηεοιέκμοξ ζε ηχκμοξ. θα ηα ηςκμθυνα έπμοκ λοθχδδ ημνιυ, ιε ηα πενζζζυηενα κα είκαζ αεζεαθή δέκηνα, εκχ θίβα είκαζ εάικμζ. Ιεηάκδ απμννμήξ: Σενζαία έηηαζδ απυ ηδκ μπμία ηνμθμδμηείηαζ ιε κενυ έκα πμηάιζμ ή θζικαίμ ζφζηδια (ηφνζμξ ηθάδμξ, παναπυηαιμζ, πείιαννμζ η.θπ.). Κάβια: Δίκαζ θζςιέκμ πέηνςια πμο πενζέπεζ αένζα, ιε ζδζαίηενα ορδθέξ εενιμηναζίεξ πμο ανίζηεηαζ ζε ιεβάθα αάεδ ζημ εζςηενζηυ ηδξ Γδξ. Κάνβα: Ακάιεζηημ ζγδιαημβεκέξ πέηνςια, ζπεηζηά παθανυ πμο πενζέπεζ ανβίθζμ ηαζ αζαέζηζμ. Έπεζ πνχια θεοηυ – ακμζηηυθαζμ. ηακ έπεζ πμθφ ζοιπαβή ιμνθή μκμιάγεηαζ ιανβασηυξ αζαεζηυθζεμξ. Κεζμηνμθζηή θίικδ: Ιίικδ ιε εκδζάιεζμ επίπεδμ παναβςβζηυηδηαξ, ιεβαθφηενμ απυ ηδκ μθζβμηνμθζηή, αθθά ηαζ θζβυηενμ ηςκ εοηνμθζηή. Δίκαζ ζοκήεςξ θίικδ ηαεανμφ κενμφ ηαζ θίικδ ιε ζηνχιαηα αοεζζιέκςκ οδνυαζςκ θοηχκ ηαζ ιέηνζα επίπεδα ενεπηζηχκ μοζζχκ. Κεηαιμνθςιέκα πεηνχιαηα: Ξεηνχιαηα πμο πνμένπμκηαζ απυ ηδ «ιεηααμθή – ιεηαιυνθςζδ» πνμτπανπυκηςκ πεηνςιάηςκ, είηε πονζβεκχκ είηε ζγδιαημβεκχκ. πανάβμκηεξ ιζαξ πενζμπήξ, ηαεχξ ηαζ ηζξ ιεηαλφ ημοξ ζπέζεζξ. ΞΑΟΑΟΡΖΚΑ Σελίδα Νζημζφζηδια: Πφζηδια ιεθέηδξ, ημ μπμίμ πενζθαιαάκεζ ημοξ αζμηζημφξ ηαζ ααζμηζημφξ 194 Λεμζζμί: Νζ κεανμί απυβμκμζ ηςκ πηδκχκ. ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Νζηυημπμξ: Ρμ εκδζαίηδια εκυξ είδμοξ ή ιζαξ αζμημζκυηδηαξ. Νθζβμηνμθζηή θίικδ: Ιίικδ ιε παιδθυ επίπεδμ πνςημβεκμφξ παναβςβζηυηδηαξ ςξ απμηέθεζια παιδθήξ πενζεηηζηυηδηαξ ζε ενεπηζηά ζοζηαηζηά. Έπεζ ζοκήεςξ πμθφ ηαεανυ ηαζ ορδθήξ πμζυηδηαξ πυζζιμ κενυ. Ξακίδα: Ρμ ζφκμθμ ηςκ γςζηχκ εζδχκ ιζαξ πενζμπήξ. Ξαναβςβζηυηδηα: Ν νοειυξ ιε ημκ μπμίμ μζ αοηυηνμθμζ μνβακζζιμί πανάβμοκ μνβακζηή φθδ. Ξεηνχιαηα: Δίκαζ ηα δμιζηά ζοζηαηζηά ημο ζηενεμφ θθμζμφ ηδξ Γδξ. Ακάθμβα ιε ημκ ηνυπμ βέκεζήξ ημοξ ηα δζαηνίκμοιε ζε πονζβεκή, ζγδιαημβεκή ηαζ ιεηαιμνθςιέκα. Ξθδεοζιυξ: Πφκμθμ αηυιςκ ημο ίδζμο είδμοξ, πμο γμοκ ζε ιζα πενζμπή ζε δεδμιέκδ πνμκζηή πενίμδμ. Ξνμκφιθδ: Ακαπηολζαηυ ζηάδζμ ημο ηφηθμο γςήξ πμθθχκ αζπυκδοθςκ, ρανζχκ ηαζ αιθζαίςκ, αιέζςξ ιεηά ηδκ εηηυθαρδ απυ ημ αοβυ. Ξηενζδυθοηα: Θαηδβμνία ημο θοηζημφ ααζζθείμο, δ μπμία πενζθαιαάκεζ ηζξ ηθάζεζξ θοημρίδζα, πηενυρζδα (θηένεξ) ηαζ ζθδκμρίδζα. Ρα πηενζδυθοηα, ζε ακηίεεζδ ιε ηα ζπενιαηυθοηα (βοικυζπενια ηαζ αββεζυζπενια), δεκ πανάβμοκ ζπένιαηα. Ξονζβεκή πεηνχιαηα: Ξεηνχιαηα πμο μθείθμοκ ηδ βέκεζή ημοξ ζηδκ ηνοζηάθθςζδ ημο ιάβιαημξ, είηε ζημ εζςηενζηυ ηδξ Γδξ (πθμοηχκζα) είηε ζηδκ επζθάκεζα (δθαζζηεζαηά). αθοζίδα, είκαζ ημλζηά ή αθάπημοκ ηδκ οβεία, ηδκ άκεζδ, ηδκ ηένρδ ή ηδκ αλία ηδξ ζδζμηηδζίαξ ηςκ ακενχπςκ. ΞΑΟΑΟΡΖΚΑ Σελίδα πενζαάθθμκ ιεηααάθθμκηαξ ημ νοειυ ακάπηολδξ ηςκ εζδχκ, πανειααίκμοκ ζηδκ ηνμθζηή 195 Οφπακζδ: Ξανμοζία μοζζχκ, εκένβεζαξ ή ακεπζεφιδηςκ ακηζηεζιέκςκ πμο οπμααειίγμοκ ημ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Ππενιαηυθοηα: Γζαίνεζδ ημο θοηζημφ ααζζθείμο πμο πενζθαιαάκεζ θοηά ηα μπμία ακαπανάβμκηαζ ιέζς ζπενιάηςκ. Πηα ζπενιαηυθοηα πενζθαιαάκμκηαζ ηα αββεζυζπενια ηαζ ηα βοικυζπενια. Ππμκδοθυγςα: Εχα πμο έπμοκ εζςηενζηυ ζηεθεηυ (εκδμζηεθεηυ) ιε ηφνζμ παναηηδνζζηζηυ ηδ ζπμκδοθζηή ζηήθδ. Πηδκ ηαηδβμνία αοηή πενζθαιαάκμκηαζ μζ ζπεφεξ (ράνζα), ηα αιθίαζα, ηα ενπεηά, ηα πηδκά ηαζ ηα εδθαζηζηά. Ππζζηυθζεμξ: Ξμθφιεζηημ πέηνςια ζε θοθθχδδ ιμνθή. Ξνμένπεηαζ απυ ιεηαιυνθςζδ ζγδιαημβεκχκ ή πονζβεκχκ πεηνςιάηςκ ζε πμθφ ζζπονέξ πζέζεζξ ηαζ ορδθέξ εενιμηναζίεξ. Ρνμθζηή αθοζίδα: Πεζνά δζαδμπζηχκ πθδεοζιχκ, υπμο μ εδνεοηήξ ημο εκυξ είκαζ εήναια ημο επυιεκμο. Ρνμθζηή ποναιίδα: Απμηεθεί απεζηυκζζδ ηςκ πμζμηζηχκ ζπέζεςκ πμο οπάνπμοκ ιεηαλφ ηςκ μνβακζζιχκ εκυξ μζημζοζηήιαημξ. Απμηεθείηαζ απυ επάθθδθα μνεμβχκζα ηνμθζηά επίπεδα, ζε ηαεέκα απυ ηα μπμία πενζθαιαάκμκηαζ υθμζ μζ μνβακζζιμί εκυξ μζημζοζηήιαημξ, πμο ηνέθμκηαζ απέπμκηαξ ημκ «ίδζμ ανζειυ αδιάηςκ» απυ ημκ ήθζμ. Ρνμθζηυ πθέβια: Ρμ ζφκμθμ ηςκ ηνμθζηχκ αθοζίδςκ εκυξ μζημζοζηήιαημξ. Ρνςηυ είδμξ: Δίδμξ πμο ιπμνεί ιεθθμκηζηά κα ανεεεί ζε ηίκδοκμ αθακζζιμφ. βνυημπμζ: Βζυημπμζ πμο ανίζημκηαζ ζημ υνζμ ιεηαλφ πενζαίςκ ηαζ οδάηζκςκ πενζμπχκ ηαζ παναηηδνίγμκηαζ απυ αααεή, ιυκζια ή επμπζηά κενά. δνμθυνμξ μνίγμκηαξ: Πηνχια πμνχδμοξ πεηνχιαημξ, υπμο ιπμνεί κα απμεδηεοηεί κενυ ιεηαιυνθςζδ ανβίθμο ηαζ πδθίηδ. ΞΑΟΑΟΡΖΚΑ Σελίδα Φοθθίηδξ: Ξμθφιεζηημ διζιεηαιμνθςιέκμ πέηνςια, ημ μπμίμ πνμένπεηαζ απυ ηδκ αζεεκή 196 ηαζ ζηδ ζοκέπεζα κα εηηαιζεοηεί. ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Φοθθμαυθα: Φοηά ζηα μπμία υθα ηα θφθθα πέθημοκ ζημ ηέθμξ ηάεε αθαζηζηήξ πενζυδμο, ζοκήεςξ ημ θεζκυπςνμ ζηζξ εφηναηεξ πενζμπέξ. Φοζζημί πυνμζ: Φοζζηέξ πθμοημπαναβςβζηέξ πδβέξ (π.π. κενυ, έδαθμξ, πεηνέθαζμ, άκειμξ, ημζηάζιαηα ιεηάθθςκ η.ά.). Σθςνίδα: Ρμ ζφκμθμ ηςκ θοηζηχκ εζδχκ ιζαξ πενζμπήξ. Σμνημκμιή: Συνηα πμο πνμμνίγμκηαζ βζα ηδκ ηνμθή ηςκ γχςκ. Σςνμηαλία: Ννβάκςζδ ηςκ πνήζεςκ εκυξ πχνμο. Ταιιίηδξ: Ποκδεζζιέκμ ζγδιαημβεκέξ πέηνςια απμηεθμφιεκμ απυ ζηνμββοθειέκμοξ ηυηημοξ άιιμο (ιέπνζ 2mm) ζοβημθθδιέκμοξ ιεηαλφ ημοξ ιε θοζζηή ζοβημθθδηζηή φθδ. Υμημηία: Γζαδζηαζία ηαηά ηδκ μπμία βμκζιμπμζδιέκα ή αβμκζιμπμίδηα αοβά απμαάθθμκηαζ Σελίδα 197 απυ ημ ζχια εκυξ εδθοημφ γχμο. ΞΑΟΑΟΡΖΚΑ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΕ Βιβλία Άρκρα ςε εφθμερίδεσ και περιοδικά Προςωπικζσ επικοινωνίεσ Websites Ενθμερωτικά φυλλάδια τθσ ΕΠΠ Άλλεσ αναφορζσ Σελίδα 198 ΒΗΒΙΗΝΓΟΑΦΗΑ - ΞΖΓΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Βηβιία ΗΝΟΓΑΛΝΓΙΝ, Α., 2002. Ακελενεφκδηδ Γοηζηή Καηεδμκία. Δηδυζεζξ ROAD. ΘΑΡΠΑΓΥΟΑΘΖΠ, Γ., 1995. Ρα ηείιεκα ημο Θέκηνμο Ξθδνμθυνδζδξ ηδξ Ξνέζπαξ. ΔΡΑΗΟΗΑ ΞΟΝΠΡΑΠΗΑΠ ΞΟΔΠΞΥΛ - Άβζμξ Γενιακυξ. ΘΑΡΠΑΓΥΟΑΘΖΠ, Γ., 1996. Τάνζα ηαζ Αθζεία ζηζξ Ξνέζπεξ. ΔΡΑΗΟΗΑ ΞΟΝΠΡΑΠΗΑΠ ΞΟΔΠΞΥΛ - Άβζμξ Γενιακυξ. ΛΔΝΦΡΝ, Δ. η.ά., 1994. Ιελζηυ ηδξ Βζμθμβίαξ (Αββθμεθθδκζηυ ηαζ Δθθδκμαββθζηυ). Δηδυζεζξ ΚΑΙΙΗΑΟΖΠ – ΞΑΗΓΔΗΑ Α.Δ. ΞΑΦΠΗΓΝ, Κ., 2003. Νζημημονζζηζηυξ Νδδβυξ, ΞΗΛΓΝΠ: Φθχνζκα – Ρνζηθάνζμ – Βανκμφκηαξ – Βένκμ – Ξνέζπεξ. Δηδυζεζξ «Δθθα». ΞΑΙΗΓΖΠ, Γ., 1985. Γεςαμηακζηή Κεθέηδ ημο Δεκζημφ Γνοιμφ ηςκ Ξνεζπχκ Φθςνίκδξ. Ανζζημηέθεζμ Ξακεπζζηήιζμ Θεζζαθμκίηδξ. ΞΟΔΠΞΑ: Ρα Κμκμπάηζα ηδξ Φφζδξ & ηδξ Ηζημνίαξ, 2009 - Βζαθίμ, Σάνηεξ ηαζ Νδδβμί Κμκμπαηζχκ. ΔΡΑΗΟΗΑ ΞΟΝΠΡΑΠΗΑΠ ΞΟΔΠΞΥΛ - Άβζμξ Γενιακυξ. ΠΡΗΝΠ, Α., 1993. Ξθδνμθμνίεξ βζα ηδ ζοκηήνδζδ, επζζηεοή ηαζ εηζοβπνμκζζιυ ηςκ παθαζχκ ηηζζιάηςκ ηδξ Ξνέζπαξ. ΔΡΑΗΟΗΑ ΞΟΝΠΡΑΠΗΑΠ ΞΟΔΠΞΥΛ - Άβζμξ Γενιακυξ, ζεθίδα 44. ΠΡΗΝΠ, Α., 1994. Νδδβυξ βζα ηδ ζοκηήνδζδ, επζζηεοή ηαζ εκίζποζδ ηςκ παθαζχκ ΠΦΖΘΑΠ, Γ. η.ά., 2005. ΞΟΔΠΞΔΠ: Έκαξ πθήνδξ ηαλζδζςηζηυξ μδδβυξ. Δηδ.EXPLORER. ΣΑΡΕΖΚΞΗΟΝΠ, Θ. η.ά., 2006. Ιελζηυ Νζημθμβζηχκ & Ξενζααθθμκηζηχκ νςκ Σελίδα 199 ηηζζιάηςκ ηδξ Ξνέζπαξ. ΔΡΑΗΟΗΑ ΞΟΝΠΡΑΠΗΑΠ ΞΟΔΠΞΥΛ - Άβζμξ Γενιακυξ, ζεθίδα 48. (αββθμεθθδκζηυ - εθθδκμαββθζηυ). Δηδυζεζξ ΠΡΑΦΙΗΓΖ. ΒΗΒΙΗΝΓΟΑΦΗΑ - ΞΖΓΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Άξζξα ζε εθεκεξίδεο θαη πεξηνδηθά ΕΑΟΘΑΓΑΘΖΠ, Γ., ΠΚΑΟΑΓΓΖΠ, Α., 1996. ΞΟΔΠΞΔΠ: Νζ θίικεξ ηςκ ενφθςκ, ηδξ ζζημνίαξ ηαζ ηςκ πμοθζχκ. EXPERIMENTΓΑΗΝΟΑΚΑ, ηεφπμξ Ηακ – Φεα ζεθίδεξ 84-123. ΚΞΑΠΓΗΝΟΑΘΖΠ, Θ., ΘΑΙΑΦΡΕΖ, Α., ΞΑΞΑΓΝΞΝΙΝΠ, Ι., 1999. ΞΟΔΠΞΔΠ: Έκαξ ηυπμξ εεσηυξ. ΔΙΙΖΛΗΘΝ ΞΑΛΝΟΑΚΑ, ηεφπμξ 12 ζεθίδεξ 16-53. ΡΠΗΓΓΑΛΑΠ, Θ., 2012. Γζα δζεεκή πνςηζά μζ Ξνέζπεξ. Δθδιενίδα ΘΑΘΖΚΔΟΗΛΖ, 8 Πεπηειανίμο 2012. ΣΑΦΛΖ, Α., ΚΡΡΖΠ, Γ., 2013. Ζ Κεβάθδ Ξνέζπα «αμοθζάγεζ» ζηδ βναθεζμηναηία. Δθδιενίδα Realplanet, 7 Απνζθίμο 2013. Πξνζσπηθέο επηθνηλσλίεο ΒΙΑΠΠΖ, Κ., 2012. Ξανμοζίαζδ δνάζεςκ ηδξ Δηαζνίαξ Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ, δ μπμία έθααε πχνα ζημ Ιευκηεζμ Ιφηεζμ Λέαξ Πιφνκδξ ζηζξ 12/12/2012. ΒΙΑΠΠΖ, Κ., 2013. Ποκάκηδζδ ιε εηπνμζχπμοξ ηςκ ιαεδηχκ βζα ηδ δζαιυνθςζδ ημο πνμβνάιιαημξ πεκεήιενδξ εηπαζδεοηζηήξ εηδνμιήξ ζηζξ Ξνέζπεξ. Ζ ζοκάκηδζδ έθααε πχνα ζηα βναθεία ηδξ Δηαζνίαξ Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ ζηδκ Αεήκα ζηζξ 21/02/2013. ΚΑΙΑΘΝ, Κ., 2012. Νιζθία ιε εέια «Ζ Ξνέζπα, μ Γνοιυξ ηαζ ημ Γζεεκέξ Βαθηακζηυ Ξάνημ. Ζ δμοθεζά ηδξ Δηαζνίαξ Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ». Ζ εηδήθςζδ πναβιαημπμζήεδηε 200 ζηα βναθεία ηδξ Δθθδκζηήξ Δηαζνείαξ Ξνμζηαζίαξ ηδξ Φφζδξ ζηζξ 12/11/2012. Σελίδα ΒΗΒΙΗΝΓΟΑΦΗΑ - ΞΖΓΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Websites Γζαπείνζζδ ημο Δεκζημφ Ξάνημο Ξνεζπχκ: Νζ ακηζθήρεζξ ημο ημπζημφ πθδεοζιμφ βζα ηδ δζαπείνζζδ, ακάπηολδ ηαζ πνμζηαζία ηδξ πενζμπήξ (Ρζακηυπμοθμξ, Γ., Θμοζιάκδ, Θ., ηαζ Γμφπμξ, Σ.), 2013. [online] δζαεέζζιμ απυ: http://aeiforia.for.auth.gr:8080/Portals/0/%CE%A4%CF%83%CE%B1%CE%BD%CF%84%CF%8C%CF%80 %CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82%20%20et%20al_epeterida_Dasologias.pdf [πνυζααζδ ζηζξ 27/02/2013]. Δθθδκζηυ Θέκηνμ Βζμηυπςκ βνμηυπςκ (ΔΘΒ), 2013. [online] δζαεέζζιμ απυ: http://www.ekby.gr [πνυζααζδ ζηζξ 07/02/2013]. Δηαζνία Ξνμζηαζίαξ Ξνεζπχκ, 2012. [online] δζαεέζζιμ απυ: <http://www.spp.gr>[πνυζααζδ ζηζξ 14/11/2012]. Ηπεομπακίδα ηαζ αζχζζιδ αθζεία ζηζξ Ξνέζπεξ, 2013. [online] δζαεέζζιμ απυ: <http://www.spp.gr/fish_biodiversity/GR/eBook.data/03_fishery_in_greek_prespa.html> [πνυζααζδ ζηζξ 09/03/2013]. Ξενζααθθμκηζηυξ ηαζ Ρεπκζηυξ Ππεδζαζιυξ Θονμθνάβιαημξ Θμφθαξ Ξνεζπχκ, 2013. [online] δζαεέζζιμ απυ:<http://www.srcosmos.gr/srcosmos/showpub.aspx?aa=7638> [πνυζααζδ ζηζξ 13/02/2013]. Ρμ κέμ πνυζςπμ ημο Ρμονζζιμφ (Ξανμοζίαζδ ημο ιέθμοξ ηδξ Δπζηνμπήξ Ρμονζζιμφ Θμζκυηδηαξ Ξνεζπχκ ηαξ G. Scheiner), 2013. [online] δζαεέζζιμ απυ: < http://www.grde.eu/files/kavala/G.Scheiner_Prespes.pdf> [πνυζααζδ ζηζξ 13/03/2013]. Φθχνζκα – Ξενζθένεζα Γοηζηήξ Καηεδμκίαξ – Ξενζθενεζαηή Δκυηδηα Φθχνζκαξ, 2013. Φμνέαξ Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Γνοιμφ Ξνεζπχκ, 2012. [online] δζαεέζζιμ απυ: <http://www.fdedp.gr/> [πνυζααζδ ζηζξ 12/12/2012]. Σελίδα 201 [online] δζαεέζζιμ απυ:http://www.florina.gr/[πνυζααζδ ζηζξ 17/02/2013]. ΒΗΒΙΗΝΓΟΑΦΗΑ - ΞΖΓΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Δλεκεξσηηθά θπιιάδηα ηεο ΔΠΠ ΒΗΝΙΝΓΗΘΑ ΦΑΠΝΙΗΑ ΞΟΔΠΞΥΛ – Κζα δζαθμνεηζηή θζθμζμθία παναβςβήξ. Γκςνίγς & πνμζηαηεφς ηζξ κοπηενίδεξ ηςκ Ξνεζπχκ. ΔΡΑΗΟΗΑ ΞΟΝΠΡΑΠΗΑΠ ΞΟΔΠΞΥΛ – Γζα ημκ άκενςπμ ηαζ ηδ θφζδ. Ν ΘΖΠΑΟΝΠ ΡΥΛ ΙΗΚΛΥΛ ΚΑΠ – Νζ θίικεξ είκαζ μ ηυζιμξ ιαξ! ΞΟΔΠΞΑ: ΓΔΥΟΓΗΑ & ΞΔΟΗΒΑΙΙΝΛ – «Ξνμσυκ Ξάνημο Ξνεζπχκ» ΝΔΚΛ Project. ΞΟΔΠΞΑ: Νδδβυξ & Σάνηδξ. ΞΟΝΓΟΑΚΚΑ LIFE-Φφζδ (2002-2007) – Ξνμζηαζία ηαζ δζαηήνδζδ εζδχκ πμοθζχκ πνμηεναζυηδηαξ ζηδ θίικδ Κζηνή Ξνέζπα. 202 βνά θζαάδζα, δ ζδιαζία ημοξ βζα ηδκ Ξνέζπα. Σελίδα ΒΗΒΙΗΝΓΟΑΦΗΑ - ΞΖΓΔΠ ΞΟΔΠΞΔΠ: Γζαζοκμνζαημί Ξανάδεζζμζ & Γνυιμζ Ακάπηολδξ Άιιεο αλαθνξέο ΑΓΑΚΑΛΡΗΑΓΝ, Π. η.ά.,2010. ΒΗΝΙΝΓΗΑ, Ππμθζηυ Δβπεζνίδζμ Γεκζηήξ Ξαζδείαξ Γ‘ Γεκζημφ Ιοηείμο, ΝΔΓΒ. ΒΝΡΠΗΛΝΠ, Γ. η.ά.,2004. ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΦΠΗΘΥΛ ΞΝΟΥΛ, Ππμθζηυ Δβπεζνίδζμ Γζα Καεδηέξ Β‘ Ιοηείμο, ΝΔΓΒ. Δκδιενςηζηυ θοθθάδζμ απυ ημ Φμνέα Γζαπείνζζδξ Δεκζημφ Γνοιμφ Ξνεζπχκιε ηίηθμ «ΞΟΔΠΞΔΠ: Ζ θφζδ ιζιείηαζ ηδκ ηέπκδ». ΚΑΡΠΝΘΑ, Ξ., ΑΓΑΚΑΘΝΞΝΙΝΠ, Ρ., 1999. ΞΟΔΠΞΑ, Νδδβυξ ηαζ πάνηδξ 1:50.000. Δηδυζεζξ ΑΛΑΒΑΠΖ. Νζ Θδζαονμί ηδξ Δθθάδαξ, Βμοκά ηαζ Φανάββζα, Copyright ΡΑ ΛΔΑ, Απνίθζμξ 2007 ISBN: 978-960-6731-04-4 ζεθίδεξ 93-97. ΞΟΝΠΡΑΡΔΝΚΔΛΔΠ ΞΔΟΗΝΣΔΠ (Ξ.Ξ.) ΠΡΖΛ ΔΙΙΑΓΑ: Γζαηί πνμζηαηεφμοιε – Ξχξ 203 πνμζηαηεφμοιε – Γεκζηά εέιαηα δζαπείνζζδξ Ξ.Ξ. (εκδιενςηζηυ θοθθάδζμ WWF Δθθάξ). Σελίδα ΒΗΒΙΗΝΓΟΑΦΗΑ - ΞΖΓΔΠ
© Copyright 2024 Paperzz
