Κλινικοεργαστηριακή Εκπαίδευση στην Αιματολογία Ηράκλειο 27-28 Σεπτεμβρίου 2013 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΜΔΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ «Γ.ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ» Είναι αναγκαίες οι ταξινομήσεις; ‘Ελλειψη διαφοροποίησης και δυσπλασίας μυελού Περιφερικές κυτταροπενίες Κλωνική αιμοποίηση και ηυξημένος κίνδυνος προς ΟΜΛ Κλινική ετερογένεια ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ (ΤΥΠΟΣ ΜΔΣ) ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΣΕ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΔΣ Ανθεκτική αναιμία (1938) Προλευχαιμική 1982 λευχαιμία (1949/1953) 1982 2001 2001 FABWHO WHO 2008 Ιδιοπαθής επίκτητος σιδηροβλαστική αναιμία (1956) Ερπουσα οξεία λευχαιμία (1963) FAB «Προλευχαιμία» WHO FAB TAΞΙΝΟΜΗΣΗ Βλάστες Αίματος (%) Βλάστες Μυελού (%) Δακτυλιο ειδείς σιδηροβλά στες (%) Μονοπύρη να αίματος Ραβδία Αuer μυελού RA <1 <5 <15 _ Οχι RARS <1 <5 >15 _ Οχι RAEB >5 5-20 _ _ Οχι RAEB-T <5 21-30 _ _ Ναι ή όχι CMML <5 <20 _ >1x 109 / L Οχι Τύπος Bennett J et al. Br J Haematol 1982; 51:189-199 Ανθεκτική αναιμία (1938) Προλευχαιμική 1982 λευχαιμία (1949/1953) 1982 2001 2001 FABWHO WHO 2008 Ιδιοπαθής επίκτητος σιδηροβλαστική αναιμία (1956) Ερπουσα οξεία λευχαιμία (1963) FAB «Προλευχαιμία» WHO WHO TAΞΙΝΟΜΗΣΗ (2008) ΤΥΠΟΣ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΜΥΕΛΟΥ 1. RCUD RA, RN, RT Refactory cytopenia with unileanage dysplasia 2 RARS 3 RCMD 4 RAEB-1 5 RAEB-2 6 MDS-U Refractory anemia with ring sideroblasts Refactory cytopenia with multileanage dysplasia Refractory anemia with excess blasts-1 Refractory anemia with excess blasts-2 MDS- unclassifiable 7 MDS del(5q) MDS associated with del(5q) Vardiman JW. Bood 2009; 114: 937-951 Δυσπλασία >10% σε μία μυελική σειρά. Βλάστες <5% και σιδηροβλάστες <15% Σιδηροβλάστες ≥ 15%, βλάστες <5% Δυσπλασία >10% σε περισσότερες από μία μυελικές σειρές. Βλάστες <5 %. Ραβδία Αuer (-) Βλάστες 5-9%. Ραβδία Αuer (-) Βλάστες 10-19%. Ραβδία Αuer (+) Δυσπλασία <10% , χαρακτηριστικές κυτταρογενετικές ανωμαλίες Βλάστες <5%, Μεγακαρυοκύτταρα φυσιολογικά ή ηυξημένα, del (5q) μόνο Καινοτομίες της WHO ταξινόμησης Ορισμός ΟΜΛ: βλάστες ≥ 20% t(8;21), t(15;17), inv 16 → ΟΜΛ Κατάργηση της ομάδας RAEB-T Η CMML δεν υπάγεται στην κατηγορία αμιγώς των ΜΔΣ MDS/MPN Type Peripheral blood Marrow Chronic myelomonocytic leukemia (CMML I) <5% blasts >1000/ml monocytes <10% blasts No bcr/abl Dysplasia in 1-2 cell lines No t(9;22), No PDGFR a or b Chronic myelomonocytic leukemia (CMML II) <20% blasts >1000/ml monocytes 10- <20% blasts No bcr/abl Dysplasia in 1-2 cell lines No t(9;22), No PDGFRa or b ≤ 1% blasts Platelets >450.000/ml ≥ 15% ring sideroblasts <5% blasts Dysplasia in 1-3 cell lines JAK-2 V617F (60%) or MPL W515K/L Atypic chronic myelogenous leukemia (aCML) Juvenile myelomononocytic leukemia (JMML) Refractory anemia with ring sideroblasts and thrombocytosis (RARS-T) Swerdlow SH et al. WHO classification. Lyon (France):2008;p.88 Σπανιότερες μορφές ΜΔΣ • • • ΜΔΣ με ίνωση Υποπλαστικά ΜΔΣ Δευτεροπαθή ΜΔΣ (t-MDS) MΔΣ με ίνωση Βαθμού 2-3 ίνωση ΑΙΜΑ Περιφερικές κυτταροπενίες ΜΥΕΛΟΣ Dry tap μυελός Πολυγραμμική δυσπλασία Ηυξημένη κυτταρικότητα Καρυότυπος κακής πρόγνωσης Ινωση (χρώση Gomori) ↑μεταγγίσεις Χειρότερη πρόγνωση Hυξημένη κυτταρικότητα Υποπλαστικά ΜΔΣ Κυτταρικότητα <30% (<70 ετών) Κυτταρικότητα <20% (>70 ετών) Τ-cell επαγώμενη μυελοκαταστολή Παγκυτταροπενία Ηigh-risk MDS ΔΔ από h-AML, HCL, LGL,ΑΑ Θεραπεία απλαστικής αναιμίας Χειρότερη επιβίωση σε σχέση με ΑΑ Τong WG et al. Cancer 2012; 118: 4462-4470 Δευτεροπαθή MΔΣ (treatment-related ΜDS) Προηγηθείσα ΧΜΘ (aλκυλιούντες παράγοντες)ή ακτινοβολία Σύνθετος καρυότυπος Point mutations in TP53, RUNX1 and K/NRAS συχνότερες Ενδείξεις για γενετική προδιάθεση Κακή πρόγνωση Graubert T. Biol Blood Marrow Transplant 2010;16( Suppl 1): S45-47 ΙCUS - IDUS Idiopathic cytopenia of undetermined/uncertain significance (ICUS) Aνεξήγητη κυτταροπενία (≥ 6 μηνών), χωρίς να στοιχειοθετείται διάγνωση ΜΔΣ Idiopathic dysplasia of undetermined/uncertain significance (IDUS) Κλωνική μυελοποίηση (≥ 6 μηνών) χωρίς διαγνωστική κυτταροπενία Πολλάκις συνύπαρξη κυτταρογενετικών ανωμαλιών συμβατών με ΜΔΣ • Απαιτείται πλήρης εργ. έλεγχος αποκλεισμού ΜΔΣ ή άλλων καταστάσεων (μυελός, ΟΜΒ, καρυότυπος κλπ) • Περιοδική παρακολούθηση • Άγνωστοι οι υποκείμενοι μηχανισμοί • Πολλάκις εξέλιξη σε ΜΔΣ, ΜΥΝ ή άλλη αιματολογική διαταραχή Valent P et al. Leuk Res 2012; 36:1-5 Del (20q), +8, -Y: δεν θεωρούνται ενδεικτικά ΜΔΣ, εάν λείπουν μορφολογικά ευρήματα ΜΔΣ Vardiman J. Blood 2009;114:937-951 ΙCUS - IDUS Idiopathic cytopenia of undetermined/uncertain significance (ICUS) Ανεξήγητη κυτταροπενία (≥ 6 μηνών), χωρίς να στοιχειοθετείται διάγνωση ΜΔΣ Idiopathic dysplasia of undetermined/uncertain significance (IDUS) Κλωνική μυελοποίηση (≥ 6 μηνών) χωρίς διαγνωστική κυτταροπενία Πολλάκις συνύπαρξη κυτταρογενετικών διαταραχών συμβατών με ΜΔΣ • Απαιτείται πλήρης εργ. έλεγχος αποκλεισμού ΜΔΣ ή άλλων καταστάσεων (μυελός, ΟΜΒ, καρυότυπος κλπ) • Περιοδική παρακολούθηση • Αγνωστοι οι υποκείμενοι μηχανισμοί • Πολλάκις εξέλιξη σε ΜΔΣ, ΜΥΝ ή άλλη αιματολογική διαταραχή Valent P et al. Leuk Res 2012; 36:1-5 Prognosis A. Disease related prognostic factors B. Patient related prognostic factors Prognosis A. Disease related prognostic factors B. Patient related prognostic factors INTERNATIONAL PROGNOSTIC SCORING SYSTEM (IPSS) Προγνωστική παράμετρος Βλάστες μυελού (%) Βαθμός (score) 0 0.5 1.0 1.5 2.0 <5 5-10 - 11-20 21-30 Κακός Καρυότυπος (*) Καλός ενδιάμεσος Κυτταροπενίες (**) 0-1 2-3 Ομάδα κινδύνου Βαθμός (score) Εξέλιξη σε ΟΜΛ Διάμεση επιβίωση Low 0 9.4 έτη 5.7 έτη Int-1 0.5-1.0 3.3 έτη 3.5 έτη Int-2 1.5-2.0 1.1 έτη 1.2 έτη High >2.5 0.2 έτη 0.4 έτη (*) Kαλός= φυσιολογικός, -Υ, del(5q), del(20q) Kακός= σύνθετες καρυοτυπικές ανωμαλίες ή ανωμαλίες του χρωμ. 7 Ενδιάμεσος= άλλες ανωμαλίες (**) Ουδετερόφιλα <1800/μL, Αιμοσφαιρίνη <10 g/dl, Αιμοπετάλια <100.000/μL Greenberg P et al. Blood 1997; 89:2079-2088 Μειονεκτήματα ΙPSS Προγνωστικό εργαλείο κατά την αρχική διάγνωση σε de novo MDS. Aποκλείει τη χρήση του score κατά την εξέλιξη του νοσήματος Δίνει μεγάλη βαρύτητα στο ποσοστό των βλαστών και όχι στις κυτταρογενετικές ανωμαλίες Δεν είναι ακριβές προγνωστικό εργαλείο για ασθενείς με χαμηλού κινδύνου ΜΔΣ Δεν δίνει σημασία στο βάθος των κυτταροπενιών Manero GG. Hematology 2010: 330-337 Transfusion dependency 1. Malcovati L. J Clin Oncol 2005; 23: 7594-7603 2. Malcovati L. Leuk Res 2007;31(Suppl 3):S2 WPSS (WHO Classification–Based Prognostic Scoring System) Variable 0 1 2 3 WHO category RA, RARS, 5q– RCMD, RCMD-RS RAEB-1 RAEB-2 Karyotype* Good Intermediate Poor - Transfusion Requirement ** No Regular - - Risk group Score Median Survival Very low 0 103 Low 1 72 Intermediate 2 40 High 3-4 21 Very high 5-6 12 *Karyotype: good: normal, –Y, del(5q), del(20q); poor: complex ( three abnormalities), chromosome 7 anomalies; intermediate: other abnormalities. **RBC transfusion dependency: τουλάχιστον μία μετάγγιση κάθε 8 εβδομάδες για περίοδο 4 μηνών Malcovati L et al. J Clin Oncol. 2007; 25: 3503-3510 Βαρειά αναιμία και καρδιακή νόσος και θνητότητα Μalcovati L. J Cliin Oncol 2011;96:1433-1440 WPSS (WHO Classification–Based Prognostic Scoring System) Variable 0 1 2 3 WHO category RA, RARS, 5q– RCMD, RCMD-RS RAEB-1 RAEB-2 Karyotype* Good Intermediate Poor - Severe anemia Absent Present - - (Hb<9g/dL in males or Hb <8g/dL in females) Risk group Score Median Survival Very low 0 103 Low 1 72 Intermediate 2 40 High 3-4 21 Very high 5-6 12 *Karyotype: good: normal, –Y, del(5q), del(20q); poor: complex ( three abnormalities), chromosome 7 anomalies; intermediate: other abnormalities. Malcovati L et al. J Clin Oncol. 2011; 96: 1433-1440 Xαρακτηριστικά του WPSS Eίναι δυναμικό σύστημα. Λειτουργικά προγνωστικά όσον αφορά την επιβίωση και εξέλιξη σε ΟΜΛ σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής του ασθενούς Ιδιαίτερο χρήσιμο για την πρόγνωση ασθενών χαμηλού κινδύνου και του σωστού χρόνου για μεταμόσχευση Comparison of IPSS and WPSS IPSS WPSS Cazzola M et al. Hematology Education 2009;3:181 Characteristics Score Performance status ≥ 2 2 Age,y 60-64 ≥ 65 1 2 <30 30-49 50-199 3 2 1 Platelets Hemoglobin BM blasts,% WBC Karyotype complex <12g/dl MDACC Προγνωστικό Σύστημα (ΜPSS) Περιλαμβάνει χαρακτηριστικά που δεν υπάρχουν στο ΙPSS 2 5-10 11-29 Πολυπαραγοντική ανάλυση 1 2 >20x 109/L έδειξε ότι τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά συνδέονται με την ολική επιβίωση 2 3 Chrom 7 or Prior transfusions, yes Είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί 1 ESTIMATED OVERALL SURVIVAL Score No of patients(%) Median mos % at 3 y %at 6y 0-4 157(16) 54 63 38 5-6 227(24) 25 34 13 7-8 233(24) 14 16 6 ≥9 341(36) 6 4 0,4 σε όλους τους ασθενείς με ΜΔΣ, ασχέτως προηγούμενης θεραπείας, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή του νοσήματος Kantarjian H et al. Cancer 2008;113:1351-61 Πολύ καλή Kαλή Eνδιάμεση Κακή Πολύ κακή Μονός: Μονός: Μονός: Μονός: Σύνθετος: del (11q) -Y φυσιολογικός del (7q) +8 iso (17) (q10) inv (3)/ t(3q)/del (3q) -7 >3 κυττ. ανωμαλίες del (5q ) del (12p ) del (20q ) Διπλός: Διπλή κυτταρογ.ανω- μαλία με del (5q ) +19 +21 Oποιοσδήποτε άλλος κλώνος Διπλός: οποιαδήποτε διπλή κυτταρογενετική ανωμαλία [εκτός del(5q) ή -7/ del(7q)] Διπλός: Διπλή με -7/del(7q) Σύνθετος: 3 κυττ. ανωμαλίες Schanz J.J Clin Oncol 2012; 30: 820-829 Survival for five proposed cytogenetic risk groups 70 60.8 Median OS, months 60 48.6 50 40 30 26.0 20 15.8 10 0 5.9 Very good Good *Patients were treated with BSC, allowing for ≤3-month courses of oral chemotherapy, or use of steroids, danazol, haematopoietic growth factors or amifostine Intermediate Poor Very poor Schanz J.J Clin Oncol 2012; 30: 820-829 Retrospective study, MDS data bases from 11 countries 7012 primary MDS pts, non treated with disease altering therapy Median age = 71y (77% pts >60y) Median follow up = 3,9 y Δομή της μελέτης (1) 1. Χρησιμοποίησαν τα πρόσφατα κυτταρογενετικά ευρήματα της μελέτης (Schanz J. JCO 2012), η οποία περιλαμβάνει 5 κυτταρογενετικές ομάδες (Very Poor, Poor, intermediate, Good ,Very Good) στις οποίες υπάγονται όλες οι πρόσφατες συχνές αλλά και σπάνιες κυτταρογενετικές ανωμαλίες 2. Kατένειμαν τους ασθενείς βάσει του ποσοστού των βλαστών σε 4 ομάδες όπως ≤ 2% , >2- <5, 5-10% και >10% Δομή της μελέτης (2) 3. Έλαβαν υπ’ όψιν τους όχι μόνο τον αριθμό των κυτταροπενιών αλλά και το βάθος των πενιών oμάδες Hb: <8, 8- <10, ≥ 10 oμάδες PLT: <50.000, 50-100.000, ≥ 100.000 oμάδες ΑΝC: <800, ≥ 800 4. Μελέτησαν, την επίδραση μίας σειράς γνωστών προγνωστικών παραγόντων στην ολική επιβίωση και εξέλιξη των ασθενών προς ΟΜΛ (ηλικία, performance status, φερριτίνη ορού, LDH, β2Μ) Ευρήματα της μελέτης (1) 1) Oι 5 μεταβλητές με την μεγαλύτερη προγνωστική δύναμη (κατά φθίνουσα σειρά) Cytogenetics BM blasts % Hb Platelets ANC 2) Δημιουργούνται 5 προγνωστικές ομάδες ΙPSS-R ( Very Low, Low, Intermediate, High, Very Highrisk) για εκτίμηση ΟS και ΑΜL progression, αντί των 4 ομάδων ΙPSS ( Low, Int-1, Int-2, High-risk) Greenberg PL. Blood 2012; 120: 2454-2465 Ευρήματα της μελέτης (2) 3) Mεγαλύτερη βαρύτητα έχει ο καρυότυπος σε σχέση με το ποσοστό βλαστών 4) Bρέθηκε ΣΣ διαφορά στην πρόγνωση (ΟS, AML transf.) για τις ομάδες με βλάστες 0- ≤ 2% vs >2- <5%. Αντίθετα δεν υπήρχε ΣΣ διαφορά για τις ομάδες με βλάστες >10- ≤ 20% vs >20≤ 30% 5) Βρέθηκαν 5 παράγοντες οι οποίοι σχετίζονται με την πρόγνωση για την επιβίωση: Ηλικία, κατάσταση ικανότητας (performance status), φερριτίνη ορού, LDH, β2Μ IPSS-R prognostic score Prognostic variable 0 0,5 1 Cytogenetics Very Good - Good BM Blast % ≤2 - >2 - <5 Haemoglobin (g/dL) ≥ 10 - 8 - < 10 Platelets (x109/L) ≥ 100 50 – <100 <50 ANC (x109/L) ≥ 0.8 < 0.8 - 1,5 - 2 3 4 Intermediate Poor Very Poor 5-10% >10% - - - - - - - - - <8 - - - Greenberg PL. Blood 2012; 120: 2454-2465 IPSS- R prognostic risk categories/scores and clinical outcomes Median Time to 25% AML (years) Risk Score Risk Category Median OS (years) ≤ 1.5 Very Low 8.8 NR > 1.5 - 3 Low 5.3 10.8 > 3 – 4.5 Intermediate 3.0 3.2 > 4.5 – 6 High 1.6 1.4 >6 Very High 0.8 0.73 Greenberg PL. Blood 2012; 120: 2454-2465 OS AML evolution Greenberg PL. Blood 2012; 120: 2454-2465 Formula for age-adjusted risk score Πρέπει να συνυπολογίζεται η ηλικία στο τελικό score με τον εξής τύπο: Age-adjusted risk score in the figure: (years - 70) x [0.05 - (IPSS-R risk score x 0.005)] Ή Στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://ipss-r.com/ Παρατηρήσεις- Κριτική Το ΙPSS-R αποτελεί εξέλιξη-αναθεώρηση του ΙPSS και έχει μεγαλύτερη προγνωστική δύναμη όσον αφορά την ολική επιβίωση και εξέλιξη προς ΟΜΛ Η ομάδα intermediate είναι χαμηλού ή υψηλού κινδύνου? Προγνωστικοί παράγοντες όπως performance status, LDH, ferritin, β2Μ παρ’ ότι βρέθηκαν στατιστικά σημαντικοί δεν έχουν περιληφθεί στην ταξινόμηση Δεν περιλαμβάνει νέους προγνωστικούς παράγοντες πχ σημειακές μεταλλάξεις ή νεώτερα κυτταρομετρικά δεδομένα που έχουν προγνωστική σημασία Μπορεί το παρόν σύστημα ταξινόμησης να χρησιμοποιηθεί στη κλινική πράξη για λήψη θεραπευτικών αποφάσεων? Θα χρειασθεί επικύρωση (validation) από μελλοντικές κλινικές μελέτες Prognosis A. Disease related prognostic factors B. Patient related prognostic factors Συννοσηρότητες (comorbidities) Ασθενείς ηλικιωμένοι 50% των ασθενών παρουσιάζουν μία ή περισσότερες συννοσηρότητες με επίδραση στην επιβίωση ασθενείς με αναιμία (μεταγγιζοεξαρτώμενοι) παρουσιάζουν κυρίως καρδιολογικά προβλήματαεπιπλοκές Τα ανωτέρω παίζουν σημαντικό ρόλο στη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων MDS-CI (MDS-Comorbidity Index) Comorbidity Score Cardiac disease 2 Moderate- to- severe hepatic disease 1 Severe pulmonary disease 1 Renal disease 1 Solid tumor 1 MDS-CI Risk Group Low risk Διακρίνονται τρείς ομάδες κινδύνου με σαφή διαφορά στη επιβίωση MDS-CI score 0 Intermediate risk 1-2 High risk >2 Della Porta M. et al. Haematologica 2011; 96(3):4441-449 Comorbidities and prognosis Prognostic model Prognostic factor Score Age, years > 65 2 Comorbidity (ACE-27) Mild or moderate Severe 1 3 IPSS Int-2 High 2 3 Risk group score Low 0-1 Int 2-4 high 5-8 ACE-27: Adult Comorbidity evaluation -27 Δημιουργείται ένα προγνωστικό μοντέλο που περιλαμβάνει την ηλικία, συννοσηρότητες και ΙPSS με σαφή διαφορά στην επιβίωση μεταξύ των τριών ομάδων Naqvi K et al. J Clin Oncol 2011;29:2240-2246 Toward next-generation prognostic scoring systems Molecular classification in MDS since 2010 “In the last two years, molecular classification of MDS has received a lot of importance and opened new horizons. This is not only true for diagnosis and classification but also for prognosis”. “It will and already does have impact on targeted treatment approaches and opens the field for minimal residual disease (MRD)” Haferlach T. Leuk Res 2012;36: 1459-1462 TP53 mutation in pts with 5q aberrations leads to worse prognosis Jadersten M et al. J Clin Oncol 2011; 29:1971-9 Ν Εngl J Med 2011;364:2496-506 N=439 Μεταλλάξεις σε 18 γονίδια 51% των ασθενών είχαν τουλάχιστον μία μετάλλαξη 52% των ασθενών με φυσιολογικό καρυότυπο έφεραν μετάλλαξη Bejar R. Ν Εngl J Med 2011;364:2496-506 Νature 2011; 478: 64-69 SF3B1 A gene encoding a core component of RNA splicing machinery, in patients with MDS Somatic mutations of SF3B1 were found in 150 of 533 (28.1%) patients with MDS 16 of 83 (19.3%) with MDS/MPN 2 of 38 (5.3%) with AML There was a significant association of SF3B1 mutations with the presence of ring sideroblasts (P < .001) In multivariate analysis including established risk factors, SF3B1 mutations were found to be independently associated with better overall survival (hazard ratio 0.15, P .025) and lower risk of evolution into AML (hazard ratio 0.33, P .049). Malcovati L et al. Blood 2011; 118:6239-6246 Survival in MDS patients stratified according to SF3B1 mutation status. ΟS LFS Malcovati L et al. Blood 2011; 118:6239-6246 Συμπεράσματα Oδεύουμε προς προγνωστικά συστήματα ταξινόμησης «νέας γενιάς» (“next generation”) Η ενσωμάτωση των σωματικών μεταλλάξεων στα συστήματα αυτά θα βοηθήσει στην καλύτερη ταξινόμηση και πρόγνωση και την σωστότερη θεραπευτική προσέγγιση
© Copyright 2024 Paperzz