Α ‘ Στάδιο Μελέτης :
«Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας
Δήμου Ιτέας»
Τριταία
Ιτέα
Κίρρα
Σύμπραξη : Σαράφης Κωνσταντίνος (χωροτάκτης) -Καρακώτιας Δημήτρης (πολεοδόμος)Σκοβολάς Σεραφείμ (γεωλόγος – περιβαλλοντολόγος) - Παπαδόπουλος Δαμιανός
(γεωλόγος).
Ειδικοί συνεργάτες : Χατζηνικολή Κωνσταντίνα τοπογράφος – συγκοινωνιολόγος,
Ανδρεάδη Μαριάνα τοπογράφος με ειδίκευση σε θέματα GIS, Νικολακόπουλος Γεώργιος
Δασολόγος, Μαργαρίτη Ευσταθία Αρχαιολόγος, Χριστοπούλου Μαρία Γεωλόγος, Γουλιώτης
Λεωνίδας Γεωλόγος, Γουλουμής Σπύρος μηχανικός έργων υποδομής και Μάτζιου Βασιλική
οικονομολόγος
ΤΗΛ: 210-9021182 ΦΑΞ: 210-9021173 email: [email protected]
Ιούνιος 2012
Εργοδότης : Δήμος Δελφών
Επίβλεψη : Δ/νση Πολεοδομίας – Δήμου Δελφών
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Α.0. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ Γ.Π.Σ.
Τα ΓΠΣ αφορούν στη ρύθμιση των πόλεων των οικισμών της χώρας, αλλά, μετά την
εφαρμογή του σχεδίου «Καποδίστριας», καλύπτουν μια διευρυμένη γεωγραφική
περιοχή η οποία, κατά κανόνα, συμπίπτει με τα όρια της (πρώην) νέας
πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης (νυν Δημοτικής Ενότητας).
 Η ταυτόχρονη ρύθμιση του χώρου εντός και εκτός των σχεδίων των πόλεων
και οικισμών, έτσι ώστε η ικανοποίηση αναγκών ένταξης περιοχών σε σχέδια
ή προς πολεοδόμηση ζώνες να εξισορροπείται με τις απαιτούμενες ρυθμίσεις
προστασίας, κυρίως στον εξωστικό χώρο.
 Η ένταξη των μικρών οικισμών, σε ευρύτερα οικιστικά σύνολα, είτε μιας
μεγαλύτερης πόλης, είτε ενός πλέγματος μικρών οικισμών, και κατ' αυτόν τον
τρόπο η εναρμόνιση της οικιστικής τους οργάνωσης με τους γενικότερους
στόχους του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού.
Έτσι, τα νέα ΓΠΣ συνιστούν κατ' ουσία τοπικά χωροταξικά, εφ' όσον ρυθμίζουν
συγχρόνως και την εντός και την εκτός σχεδίου περιοχή των νέων διευρυμένων
Δήμων, παρέχοντας το πλαίσιο για τη χωρική τους οργάνωση.
Αποτελούν την εξειδίκευση των Στρατηγικών Χωροταξικών σχεδίων της Περιφέρειας
και των τυχόν χωροταξικών κατευθύνσεων νομού, στο επίπεδο του νέου Δήμου.
Προσδιορίζουν τις κατευθύνσεις χωρικής οργάνωσης των (πρώην) νέων Δήμων,
και ως εκ τούτου αποτελούν την εξειδίκευση και βασική πολιτική εφαρμογής του
υφισταμένου Χωροταξικού Σχεδιασμού.
Καθορίζουν τα μεγέθη της οικιστικής ανάπτυξης σε όλη την έκταση του δήμου, με
βάση τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, τις τοπικές ανάγκες και καταλληλότητες
καθώς και τις κατευθύνσεις που προκύπτουν από το γενικότερο σχεδιασμό.
Προσδιορίζουν τις Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ).
Υποδεικνύουν ζώνες παραγωγικών δραστηριοτήτων με βάση τις ανάγκες των
παραγωγικών τομέων και τις σχετικές προγραμματικές κατευθύνσεις.
Δίνουν τις κατευθύνσεις πολεοδομικής οργάνωσης των θεσμοθετημένων και προς
πολεοδόμηση οικιστικών υποδοχέων, προσδιορίζοντας και τις περιοχές εντός των
οικισμών που απαιτούν παρεμβάσεις αναβάθμισης μέσω του μηχανισμού των
αναπλάσεων.
Καθορίζει τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης εκτός των οικισμών, όπως:
 Περιοχές που προορίζονται για την εγκατάσταση παραγωγικών
δραστηριοτήτων, όπως βιομηχανία, τουρισμός, κ.λπ.
 Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ), όπως ρεματιές, δάση, αρχαιολογικοί
χώροι, κ.λπ.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
1
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 Περιοχές στις οποίες απαιτείται ‘έλεγχος’ και ‘περιορισμός’ της δόμησης
(ΠΕΠΔ), όπως γύρω από τις πόλεις και τους οικισμούς, κ.λπ.
Οι ρυθμίσεις του ΓΠΣ, με το να καλύπτουν το σύνολο της εδαφικής έκτασης του τ.
Δήμου, επιτυγχάνουν την ταυτόχρονη ρύθμιση του χώρου εντός και εκτός των ορίων
των οικισμών, με τρόπο ώστε η ικανοποίηση αναγκών ένταξης περιοχών στις προς
πολεοδόμηση περιοχές να «εξισορροπείται» με τις απαιτούμενες ρυθμίσεις
προστασίας στον έξω - αστικό χώρο. Επίσης, οι μικροί οικισμοί των οποίων η
ρύθμιση μέχρι σήμερα γινόταν μεμονωμένα, χωρίς να είναι απόρροια γενικότερου
σχεδιασμού, τώρα εντάσσονται σε ευρύτερα οικιστικά σύνολα, τις «ανοικτές πόλεις»
και με αυτόν τον τρόπο η οικιστική τους οργάνωση εναρμονίζεται με τους
γενικότερους στόχους του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού που δεν είναι
άλλοι από τις «αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης», δηλαδή ενός μοντέλου που
εξασφαλίζει μακροχρόνια, "χωρίς τέλος" ανάπτυξη.
Εκπονείται με βάση τις προβλέψεις πληθυσμιακής και οικονομικής εξέλιξης της
περιοχής και περιλαμβάνει τους απαραίτητους χάρτες, σχέδια, διαγράμματα και
κείμενα ώστε να περιέχει σύνολο μέτρων, στόχων, κατευθύνσεων και προγραμμάτων
τόσο στο χώρο εκτός των οικισμών όσο και στο εσωτερικό τους. Το ΓΠΣ, δηλαδή,
αποτελεί όχι μόνο το «πλήρες χωροταξικό σχέδιο της χωρικής ενότητας του
Καποδιστριακού Δήμου», που εξειδικεύει στην περιοχή του τις κατευθύνσεις του
Περιφερειακού Σχεδιασμού, αλλά και το γενικό - στρατηγικό πολεοδομικό σχέδιο
του κάθε οικισμού ξεχωριστά.
Α.0.1. ΑΝΑΘΕΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ
Η μελέτη «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας ( Δημοτικής Ενότητας
Ιτέας)» ανατέθηκε από το Δήμο Δελφών
στους : Σαράφη Κωνσταντίνο
(Αρχιτέκτονα/ Χωροτάκτη), με αριθμό πτυχίου ΓΕΜ 3563(1Β, 2Γ), Καρακώτια
Δημήτριο (Τοπογράφο/ Πολεοδόμο) με αριθμό πτυχίου ΓΕΜ 9502(16Α, 2Β),
Σκοβολά Σεραφείμ (Γεωλόγο/ Περιβαλλοντολόγο) με αριθμό πτυχίου ΓΕΜ
10341(20Γ, 27Β)και Παπαδόπουλο Δαμιανό (Γεωλόγο).με αριθμό πτυχίου ΓΕΜ
18121(20Β, 21Β).Στην ομάδα μελέτης συμμετέχουν οι : Χατζηνικολή Κωνσταντίνα
τοπογράφος – συγκοινωνιολόγος, Ανδρεάδη Μαριάνα τοπογράφος με ειδίκευση σε
θέματα GIS,ο Νικολακόπουλος Γεώργιος, η Μαργαρίτη Ευσταθία Αρχαιολόγος, η
Χριστοπούλου Μαρία Γεωλόγος, ο Γουλιώτης Λεωνίδας Γεωλόγος, ο Γουλουμής
Σπύρος μηχανικός έργων υποδομής και Μάτζιου Βασιλική.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
2
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ακολουθεί η έκθεση καθηκόντων των μελών της ομάδας
ΕΚΘΕΣΗΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ
ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ
ΕΡΓΑΣΙΑ
ΣΑΡΑΦΗΣ Κ.
Συντονισμός - Διοίκηση - Διαβούλευση
Ανάλυση κοινωνικών-κοινωνιολογικών θεμάτων
Ανάλυση οικονομίας
Χωροταξική θεώρηση του Δήμου
Επιλογή σεναρίων
Προκαταρκτική Πρόταση
Δομικό σχέδιο χωρικής Οργάνωσης του ΟΤΑ
Οργάνωση Χρήσεων γης
Γενική Πολεοδομική Οργάνωση
Πρόγραμμα ενεργοποίησης του ΓΠΣ
Τελικές προτάσεις
Εισηγητική έκθεση
Συντονισμός - Διοίκηση - Διαβούλευση
Συγκέντρωση στοιχείων / μελετών
Ανάλυση κοινωνικών-κοινωνιολογικών θεμάτων
Ανάλυση αστικής οικονομίας
Χωροταξική θεώρηση του Δήμου
Αναπτυξιακή φυσιογνωμία - Δεδομένα του χώρου
και του περιβάλλοντος
Αξιολόγηση δεδομένων, προβλημάτων, προοπτικών
Επιλογή σεναρίων
Προκαταρκτική Πρόταση
Δομικό σχέδιο χωρικής Οργάνωσης του ΟΤΑ
Οργάνωση Χρήσεων γης
Γενική Πολεοδομική Οργάνωση
Πρόγραμμα ενεργοποίησης του ΓΠΣ
Τελικές προτάσεις
Εισηγητική έκθεση
Γεωλογική μελέτη
Γεωλογική μελέτη και Στρατηγική Μελέτη
Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ)
Δημιουργία Υποβάθρου – ΓΣΠ
Συλλογή στοιχείων γεωλογικής μελέτης
Δημιουργία χαρτών σε ΓΣΠ της περιβαλλοντικής
μελέτης
Συγκοινωνιακές παρεμβάσεις
Σύμβουλος δασολόγος – ειδικός συνεργάτης
Αρχαιολογικό – Πολιτιστικό – Ιστορικό Περιβάλλον
Έργα Υποδομής
Πρόγραμμα ενεργοποίησης του ΓΠΣ
ΚΑΡΑΚΩΤΙΑΣ Δ.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Δ.
ΣΚΟΒΟΛΑΣ Σ.
ΑΝΔΡΕΑΔΗ Μ.
ΓΟΥΛΙΩΤΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ
ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ
ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΗ Κ.
ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Γ.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ Ε.
ΓΟΥΛΟΥΜΗΣ Σ.
ΜΑΤΖΙΟΥ Μ.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
3
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ιστορικό ανάθεσης
 Η με αρ.πρωτ. 5707/10-6-2009 πρόσκληση της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης
του Ε.Π. «ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ – ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΗΠΕΙΡΟΥ 2007-2013» για
την υποβολή προτάσεων στο πλαίσιο του Άξονα Προτεραιότητας 05–
«Αειφόρος Ανάπτυξη και ποιότητα ζωής Στερεάς Ελλάδας».
 Η με αρ. πρωτ. 2886/2-07-2009 αίτηση χρηματοδότησης πράξης του ΔΗΜΟΥ
ΙΤΕΑΣ προς την Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή για την ένταξη της πράξης
στο Ε.Π. «ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ – ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΗΠΕΙΡΟΥ 2007-2013».
 Η με αριθμ. πρωτ. 5424/26-08-2010 απόφαση ένταξης του έργου με τίτλο:
«ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ (ΓΠΣ) ΙΤΕΑΣ ΚΑΙ
ΚΙΡΡΑΣ ΔΗΜΟΥ ΙΤΕΑΣ».
 Το αριθμ. πρωτ. 2823/07-09-2011 (ΕΔΑ) έγγραφο της Δ/νσης Τεχνικών Έργων
Π.Σ.Ε. περί λύσης της προγραμματικής σύμβασης με τον Δήμο Δελφών,
σύμφωνα και με την αρ. Απόφ.149 του Περιφερειακού Συμβουλίου Στ.Ε.
(πρακτικό Π.Σ. Αρ. 12/31-08-2011) με αποτέλεσμα τελικός δικαιούχος να είναι
πλέον ο Δήμος.
 Το αριθμ. πρωτ. (ΕΔΑ) 2919/14-09-2-2011 έγγραφο του Δήμου Δελφών περί
τροποποίησης του ΤΔΠ του έργου λόγω επικαιροποίησης των τευχών
προεκτιμώμενης αμοιβής με αποτέλεσμα ο Π/Υ του έργου να αυξάνει από
175.714,14€ σε 189.297,76€ και αλλαγής του τελικού δικαιούχου από Δ.Δ.Ε.
Π.Σ.Ε. σε Δήμο Δελφών. Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας στο μέτρο 3.5
«Χωροταξία – Πολεοδομία»
 Η 187/2011 Έγκριση των όρων δημοπράτησης του υποέργου
«ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΓΠΣ ΙΤΕΑΣ ΚΑΙ ΚΙΡΡΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΙΤΕΑΣ της
Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Δελφών
 Η 4198/ 10-10-2011 Περίληψη της προκήρυξης για την επιλογή αναδόχου τ
 Η 3357/11-10-2011 Αποδοχή της 1ης τροποποίησης μελετών ΣΧΟΟΑΠ
ΑΡ.ΑΠΟΦ. Δ/νσης Προγραμματισμού Στερεάς Ελλάδας
 Η από 11-10-2011 Δημοσίευση στο ενημερωτικό δελτίο και την ιστοσελίδα του
ΤΕΕ
 Η 289/2011 289/2011 (ΑΔΑ:45ΨΞΩ9Θ-6ΣΦ) απόφαση της Οικονομκής
Επιτροπής του Δήμου Δελφών για την επιλογή αναδόχου
 Το από 20-3-2012 Ιδιωτικό Συμφωνητικό για την εκπόνηση της μελέτης
 Το 1069/6-4-2012 έγγραφο της Πολεοδομίας του Δήμου Δελφών με το οποίο
ορίστηκαν επιβλέποντες οι :
1. Κουμπλή Αικατερίνη Τοπογράφο Μηχανικό, Υπάλληλο της Δ/νσης
Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών για τις κατηγορίες (01)
Χωροταξική μελέτη και (02) Πολεοδομική μελέτη,
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
4
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
2. Καραπανάγος Θεόδωρος, Πολιτικός Μηχανικός ΤΕ, Υπάλληλος της
Δ/νσης Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών, βοηθό επίβλεψης
για τις κατηγορίες (01) Χωροταξική μελέτη και (02) Πολεοδομική μελέτη,
3. Λαχανά Σπυριδούλα, Μηχανικό ορυκτών, Υπάλληλο της-Δ/νσης~
Τεχνικών Υπηρεσιών για την κατηγορία (20) Γεωλογική Μελέτη
4. Λαχανά Σπυριδούλα, Μηχανικό ορυκτών, Υπάλληλο της-Δ/νσης~
Τεχνικών Υπηρεσιών για την κατηγορία (27) ΣΜΠΕ
5. Κομπογιάννος
Ιωάννης, Μηχανολόγος Μηχανικός, Υπάλληλο της
Δ/νσης Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών για την κατηγορία
(27) ΣΜΠΕ
6. Κολίρης Δήμος, Ηλεκτρολόγος Μηκ/κό ΤΕ ως υπόλογο για την αποστολή..
Τεχνικών Δελτίων-,-Μηνιαίων - Τριμηνιαίων Δελτίων κτλ, στην Ενδιάμεση
Διαχειριστική Αρχή Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας καθώς και για έλεγχο
πράξεων
Καθ’ όλη τη διάρκεια εκπόνησης της του Α Σταδίου της μελέτης η συνεργασία της
μελετητικής ομάδας με : την επιβλέπουσα Υπηρεσία: τη Διευθύντρια κ.
Μιχαλοπούλου, την κ. Κουμπλή και την κ. Λαχανά καθώς και τους κ.
Κομπογιάννο και κ. Κολίρη, τους φορείς και τις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες,
υπήρξε συνεχής. Τους ευχαριστούμε για την συμβολή τους.
Α.0.2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ & ΣΤΑΔΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) αποτελεί, σύμφωνα με την υπ’ αρ.
9572/1845/06.04.2000 Απόφαση Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, το «πλήρες χωροταξικό σχέδιο
του Καποδιστριακού Δήμου».
Ο χωροταξικός σχεδιασμός, γενικά, αποβλέπει στην υποβοήθηση της αναπτυξιακής
διαδικασίας της περιοχής στην οποία αναφέρεται και παράλληλα στην εξασφάλιση
της διατήρησής της σε βάθος χρόνου προς όφελος πρωτίστως της εκάστοτε «τοπικής
κοινωνίας». Αυτό επιτυγχάνεται:
 Μέσω της «τακτοποίησης στο χώρο» των διαφόρων χρήσεων (κατοικίας,
τουρισμού, γεωργίας, βιομηχανίας κ.λπ.) κατά τρόπο ώστε η κάθε μία να
«καταλάβει» την περιοχή που «είναι κατάλληλη» και προσφέρεται για την
ανάπτυξή της. Είναι αυτονόητο ότι στην περιοχή που ορίζεται ως πρόσφορη
για την ανάπτυξη μιας χρήσης περιορίζεται η ανάπτυξη των άλλων και
κυρίως εκείνων που θα την εμπόδιζαν να αναπτυχθεί.
 Μέσω της κατάλληλης "διασύνδεσης" των χρήσεων αυτών (κυκλοφοριακά) και
παράλληλα της κατάλληλης χωροθέτησης των λοιπών έργων υποδομής (π.χ.
δικτύου αποχέτευσης ακαθάρτων) ώστε τελικά οι περιοχές των χρήσεων να
καταστούν λειτουργικές.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
5
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 Μέσω της «προστασίας» των φυσικών πόρων στους οποίους στηρίζεται η
τοπική ανάπτυξη γιατί είναι αυτονόητο ότι αυτή αποτελεί την απαραίτητη
προϋπόθεση για την σταθεροποίηση και διατήρηση της ανάπτυξης στο
μέλλον, προς όφελος δηλαδή και των επόμενων γενεών.
Ο χωροταξικός σχεδιασμός είναι δηλαδή απαραίτητος όχι μόνο για την
"εντατικοποίηση" αλλά και για την «διατήρηση» της αναπτυξιακής διαδικασίας σε
κάθε περιοχή, αφού διασφαλίζει την «ποιοτική» διάστασή της.
Με το Ν.2508/97 η πολιτεία καθόρισε την «υποχρέωση» κάθε ΟΤΑ να συντάξει το
ΓΠΣ του το οποίο πρέπει να ακολουθεί το λειτουργικό πρότυπο των Ανοικτών
Πόλεων, εξειδικεύοντας τον ήδη θεσμοθετημένο Χωροταξικό Σχεδιασμό της
Περιφέρειας, που αποτελεί το γενικό κατευθυντήριο πλαίσιο στο χώρο των νέων
Καποδιστριακών Δήμων.
Διευκρινίζεται ότι: Το περιεχόμενο του ΓΠΣ του Ν.2508/97 δε συμπίπτει με αυτό του
ΓΠΣ του Ν.1337/83.
Διευκρινίζεται ότι στους οικισμούς που έχουν ήδη θεσμοθετημένο όριο δεν
επιτρέπεται πλέον η διεύρυνσή τους με νέα διοικητική πράξη. Είναι δυνατή όμως η
"επέκτασή" τους με την έγκριση πολεοδομικού σχεδίου. Αυτό όμως επιτρέπεται να
γίνει εφόσον προβλέπεται από το ΓΠΣ που θα εκπονηθεί/ θεσμοθετηθεί. Για να
επεκταθεί, δηλ., ένας οικισμός που έχει όρια πρέπει να εκπονηθεί και να εγκριθεί το
ΓΠΣ του Δήμου του, να προβλέπεται σε αυτό η συγκεκριμένη επέκταση και μετά να
εκπονηθεί και να εγκριθεί ο πολεοδομικός της σχεδιασμός. Επέκταση χωρίς
εγκεκριμένο "σχέδιο πόλης" δεν νοείται πλέον.
Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι η δυνατότητα πολεοδόμησης εντός ορίων οικισμών
καθώς και η δυνατότητα τροποποίησης υφιστάμενων ‘σχεδίων πόλεων’ υφίσταται
ακόμα και αν δεν έχει εκπονηθεί/ θεσμοθετηθεί Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο. Σε
περίπτωση, όμως, εκπόνησης/ θεσμοθέτησης ΓΠΣ είναι δυνατό να προταθούν/
θεσμοθετηθούν εντός υφιστάμενων ορίων οικισμών και σχεδίων πόλεων’ (νέες)
χρήσεις γης διαφορετικές από τις υπάρχουσες, να καθοριστούν περιοχές ανάπλασης,
περιοχές εφαρμογής πολεοδομικών μηχανισμών, κ.λπ. στο πλαίσιο του στρατηγικού
πολεοδομικού σχεδιασμού του κάθε (υφιστάμενου) οικισμού. Λαμβάνοντας υπόψη
ότι οι περισσότεροι οικισμοί της χώρας διαθέτουν σημαντικής έκτασης αδόμητη/
αραιοδομημένη περιοχή μεταξύ του ‘πραγματικού’ οικισμού και του θεσμοθετημένου
ορίου του, είναι εύλογο όταν προτείνεται επέκταση ενός οικισμού η πολεοδόμηση να
συμπεριλαμβάνει και την αδόμητη/ αραιοδομημένη περιοχή του. Εντός του
‘πραγματικού’ οικισμού είναι δυνατό μέσω της μελέτης πολεοδόμησης να
θεσμοθετηθούν περιορισμένης έκτασης πολεοδομικές ρυθμίσεις π.χ. κατά μήκος των
κύριων οδικών αξόνων, για την δημιουργία πλατείας, για την εξασφάλιση χώρου
στάθμευσης και στροφής τροχοφόρων κ.λπ.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
6
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ‘έναρξη’ της διαδικασίας εκπόνησης ΓΠΣ δημοσιεύεται σε ΦΕΚ (Απόφαση Γ.Γ. της
Περιφέρειας), σύμφωνα με το Ν.1337/83.
Η μελέτη εκπονείται σε δυο (2) στάδια Α και Β. Το Β στάδιο υποδιαιρείται σε δυο
υποστάδια Β1 και Β2.
Στάδια Γ.Π.Σ.
Η μελέτη του Γ.Π.Σ. εκπονείται σε δύο στάδια Α’ και Β’. Καθ’ όλη τη διάρκεια του
χρόνου μελέτης θα υπάρχει διαρκής συνεργασία με τους τοπικούς Φορείς και την
Τοπική Αυτοδιοίκηση, καθώς και με την Περιφέρεια (ΔΙΠΕΧΩ). θα γίνονται επίσης
ανοικτές δημόσιες συζητήσεις στο Δήμο
Α΄ Στάδιο.
Το Στάδιο αυτό περιλαμβάνει την ανάλυση – διάγνωση – προοπτικές της μελέτης του
Γ.Π.Σ. όπως αυτή περιγράφεται στις συνημμένες προδιαγραφές.
Μετά την υποβολή του Α’ Σταδίου ακολουθεί η παρουσίασή του σε κοινή σύσκεψη
που συγκαλείται με έγγραφη πρόσκληση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας και στην
οποία λαμβάνουν μέρος ο Ανάδοχος, εκπρόσωποι του Δήμου, Νομαρχιακών
Υπηρεσιών και λοιπών Κοινωνικών Φορέων, καθώς και η Περιφέρεια.
Β’ Στάδιο.
Το Β’ Στάδιο υποδιαιρείται σε δύο Στάδια Β1’ και Β2’.
Β1’ Στάδιο
Το Β1’ Στάδιο περιλαμβάνει την τελική πρόταση του Γ.Π.Σ. όπως αυτή περιγράφεται
στις συνημμένες προδιαγραφές. Μετά την υποβολή του Β1’ Σταδίου η μελέτη
αποστέλλεται από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία στους Φορείς στη Διεύθυνση ΠΕΧΩ της
Περιφέρειας, για την τήρηση των διαδικασιών που προβλέπονται από το άρθρο 3
παρ. 2 του Ν. 1337/83 και το άρθρο 4 του Ν. 2508/97.
Β2’ Στάδιο
Το Β2’ Στάδιο περιλαμβάνει την οριστική πρόταση τους Γ.Π.Σ. όπως αυτή
διαμορφώνεται μετά τις συμμετοχικές διαδικασίες και σύμφωνα με τις κατευθύνσεις
της Διευθύνουσας Υπηρεσίας. Επίσης ο Ανάδοχος υποχρεούται, εάν χρειαστεί, να
προσαρμόσει την μελέτη μετά την γνωμοδότηση του Συμβουλίου Χωροταξίας της
Περιφέρειας, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Διευθύνουσας Υπηρεσίας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
7
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
8
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Α.0.3. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Η μελέτη εκπονείται σύμφωνα με τις ειδικές τεχνικές προδιαγραφές εκπόνησης
μελετών ΓΠΣ - Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., που αναφέρονται στην υπ’ αριθμ.
9572/1845/06.04.2000 (ΦΕΚ 209Δ΄) απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος
Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΠΕΧΩΔΕ) καθώς και τις οδηγίες - κατευθύνσεις
της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, εκ μέρους του εργοδότη. Η υπηρεσία αυτή επιβλέπει,
εποπτεύει και ελέγχει την μελέτη σύμφωνα με τη Σύμβαση. Επιπλέον από την
νομοθεσία :
1. Το Ν.716/1977 «Περί Μητρώου Μελετητών, αναθέσεως και εκπονήσεως
Μελετών» (ΦΕΚ 295 Α) καθώς και τα Π. Δ/γματα που εκδόθηκαν σε εκτέλεσή
του, όπως ισχύουν σήμερα,
2. Το Ν.1337/1983 «Επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη
και σχετικές ρυθμίσεις» (ΦΕΚ 33 Α),
3. Το ΠΔ 696/1974 περί «Αμοιβών Μηχανικών και σχετικών προδιαγραφών
μελετών», (ΦΕΚ 301 Α), όπως τροποποιήθηκε με τα ΠΔ 99/78 και 515/89 και
ισχύει σήμερα,
4. Το ΠΔ 194/79 (ΦΕΚ 53 Α),
5. Το Ν.2508/97 «Περί της Βιώσιμης οικιστικής ανάπτυξης των πόλεων και
οικισμών της χώρας» (ΦΕΚ 124 Α),
6. Την 9572/1845/06.04.2000 Απόφαση Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. «Τεχνικές
Προδιαγραφές Μελετών ΓΠΣ & ΣΧΟΟΑΠ και αμοιβές Μηχανικών για την
εκπόνηση μελετών» (ΦΕΚ 209 Δ),
7. Το Ν.2539/97 περί «Συγκρότησης της Πρωτοβάθμιας Τοπικής
Αυτοδιοίκησης» (ΦΕΚ 244 Α),
8. Τον Καν. (ΕΚ) 1260/99 του Συμβουλίου «Περί γενικών διατάξεων για τα
Διαρθρωτικά Ταμεία»,
9. Τον Καν. (ΕΚ) 1159/00 «Για τις δράσεις πληροφόρησης και δημοσιότητας που
πρέπει να αναλαμβάνουν τα Κράτη Μέλη, σχετικά με τις παρεμβάσεις των
Διαρθρωτικών Ταμείων».
Ειδικότερα ο υπολογισμός των αναγκών και άλλων μεγεθών της περιοχής έγινε
βάσει σταθερότυπων (standards) που καθορίζονται στην υπ.αρ΄10780/04 απόφαση
υπουργού ΠΕΧΩΔΕ (ΦΕΚ 285 /Δ/5-3-04).
Επιπλέον κατά την εκπόνηση της μελέτης του ΓΠΣ ελήφθησαν υπ όψιν οι προτάσεις
των:
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
9
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. (ΦΕΚ 128
Α/ 3.07.08)
 Ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τη
βιομηχανία ΦΕΚ 151 / 13-4-2009
 Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον
τουρισμό ΦΕΚ 1138/ 11-6-2009
 Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις
Ανανεώσιμες Πήγες Ενέργειας ΦΕΚ 2464Β/3.12.08
 Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης
Περιφέρειας Στερεάς (ΦΕΚ 1469 /Β/9-10-2003 ).
Να τονιστεί ότι κατά την σύνταξη του παρόντος σταδίου δεν είχαν
οριστικοποιηθεί τα αποτελέσματα της απογραφής του 2011 από την Εθνική
Στατιστική Υπηρεσία.
Α.0.4. ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ
Ο τ. Δήμος Ιτέας, και νυν Δημοτική Ενότητας Ιτέας του Δήμου Δελφών, βρίσκεται στο
νότιο τμήμα του Ν. Φωκίδας, με νότιο όριό του τον Κορινθιακό κόλπο. Ανήκει στην
επαρχία Παρνασσίδας – μία από τις δύο επαρχίες του Νομού, με πρωτεύουσα την
Άμφισσα.
Το έργο αφορά στην περιοχή των διοικητικών ορίων του τ. Δήμου Ιτέας συνολικής
έκτασης 26.351 στρ και συνολικού πληθυσμού κατά το έτος 2001: 6.072 κατοίκων.
Ο Καποδιστριακός ΟΤΑ Ιτέας με πληθυσμό 2.001: 6.072 κατοίκους περιλαμβάνει 3
συνολικά απογραμμένους από την ΕΣΥΕ οικισμούς.
Με την Μελέτη Αναθεώρησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, (Γ.Π.Σ.) των
οικισμών Ιτέας και Κίρρας του Δήμου Ιτέας και της Κοινότητας Κίρρας (Ν. Φωκίδας)
που έχει εγκριθεί με την 1727/142/20.1.1987 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος
Χωροταξίας και Δημοσίων 'Εργων (Δ' 191) όπως τροποποιήθηκε με την 4631
1/2759/5.6.1990 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων
'Έργων (Δ'377) που αναδημοσιεύτηκε με την 60820/2615/13.4.1993 (Δ' 700) και
τροποποιήθηκε με την Αριθ. 23603/5111 ΦΕΚ Δ687/15.6.98 Τροποποίηση Γενικού
Πολεοδομικού Σχεδίου είχαν τεθεί οι βάσεις της αντιμετώπισης της ανάπτυξης του
Δήμου.
Το ανάγλυφο του τ. Δήμου Ιτέας χαρακτηρίζεται πεδινό.
Το συνολικό μήκος των ακτών του Δήμου είναι 11,7 χλμ.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
10
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Α.0.5. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΥΠΟΒΑΘΡΩΝ
Οι εργασίες παραγωγής των υποβάθρων για τους χάρτες κλίμακας 1:25.000 και
1:
5.000 έγιναν ως εξής :
 Προμήθεια από την Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού : ψηφιακών μοντέλων
εδάφους με βήμα καταγραφής 30μΧ30μ (αντιστοιχεί σε ακρίβεια κλιμ. 1:5000)
και διαγραμμάτων κλίμακας 1:5000 σε προβολικό σύστημα ΕΓΣΑ 87, μέσω
των οποίων δημιουργήθηκαν οι ισοϋψείς καμπύλες του Δήμου.
 Προμήθεια ορθοφωτοχαρτών σε EGSA 87 του Υπ. Γεωργίας φωτοληψίας 1997
και μετά
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
11
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 Προμήθεια δορυφορικής εικόνας, χρονολογία λήψης 2007
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
12
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
 Επεξεργασία με έλεγχο και ενοποιήσεις.
 Ψηφιοποίηση οριζοντιογραφικών στοιχείων και δημιουργία διανυσματικών
υποβάθρων σε συντεταγμένες ΕΓΣΑ ’87 κλίμακα 1: 5.000.
 Επίγεια ενημέρωση των υποβάθρων.
 Ειδικά για την Ιτέα και την Κίρρα έγινε ψηφιοποίηση των εγκεκριμένων
ρυμοτομικών σχεδίων.
 Για το τμήμα της επέκτασης της Ιτέας χρησιμοποιήθηκε τα ψηφιακά αρχεία
της μελέτης όπως μας είχαν χορηγηθεί από τον τ. Δήμο Ιτέας
Επιπλέον χρησιμοποιήθηκε το εξής χαρτογραφικό υλικό:
 Χάρτες κλ. 1/100.000 των περιοχών NATURA σε ψηφιακή μορφή και σε
μορφή GIS (πολύγωνα).
 Σχέδια του εγκεκριμένου ΓΠΣ σε αναλογική μορφή.
 Οι συντεταγμένες κορυφών ορίου Β ζώνης προστασίας Αρχαιολογικού Χώρου
Δελφών και ευρύτερου Δελφικού Τοπίου (ΦΕΚ 147/ΑΑΠ/02-05-2012).
 Οι συντεταγμένες κορυφών από την Έγκριση κήρυξης και οριοθέτησης
αρχαιολογικού χώρου Κίρρας, Δήμου Δελφών, ΠΕ Φωκίδας, Περιφέρειας
Στερεάς Ελλάδας (ΦΕΚ 224/ΑΑΠ/15-06-2012
Επιπλέον χρησιμοποιήθηκαν οι διαθέσιμες συντεταγμένες για τον αιγιαλό και την
παραλία βάσει του ΦΕΚ 70Δ/1998 μετά την μετατροπή του σε σύστημα ΕΓΣΑ.
Α.1. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Ο Δήμος Ιτέας ήταν δήμος του νομού Φωκίδας που συστάθηκε με το πρόγραμμα
Καποδίστριας από τη συνένωση παλαιότερων κοινοτήτων της περιοχής, που
αποτέλεσαν στη συνέχεια τα δημοτικά διαμερίσματα του δήμου. Λειτούργησε την
περίοδο 1999 -2010 οπότε και καταργήθηκε με την εφαρμογή του προγράμματος
Καλλικράτης και εντάχθηκε στον νέο δήμο Δελφών. Αποτελούταν από τρία δημοτικά
διαμερίσματα, τη Ιτέα, την Κίρρα και την Τριταία. Πρωτεύουσα του δήμου είναι
η Ιτέα. Ο συνολικός πληθυσμός του δήμου ήταν 6.072 κάτοικοι. Ο τ. δήμος Ιτέας
βρίσκεται στα νότια του νομού και βρεχόταν από τον Κορινθιακό κόλπο. Συνορεύει
με τις Δημοτικές Ενότητες Άμφισσας, Δελφών, Δεσφίνας και Γαλαξιδίου.
Η Ιτέα χτισμένη στο βάθος του Κρισσαίου κόλπου, μιας εσοχής του Κορινθιακού
κόλπου, εκτείνεται μαζί με τη γειτονική Κίρρα, κατά μήκος του παραθαλάσσιου
χώρου της ομώνυμης κοιλάδας- του Κρισσαίου πεδίου.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
13
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Ολόκληρη η πεδινή της περιοχή, ως τις παρυφές της πόλης είναι κατάφυτη από ελιές
και αποτελεί τμήμα του γνωστού ελαιώνα της Άμφισσας του << λόγγου>>, με φόντο
την Γκιώνα και τον Παρνασσό πάνω στον οποίο διακρίνονται οι Δελφοί και το
Χρισσό. Από την παραλία της Ιτέας μπορεί κανείς να διακρίνει το Γαλαξίδι ακόμα
και τα παράλια της Πελοποννήσου.
Η πρόσβαση στη πόλη είναι ευχερής τόσο από τη θάλασσα όσο και από τη ξηράδιαθέτει καλό επιβατικό λιμάνι και ικανοποιητική σύνδεση με τις μεγάλες οδικές
αρτηρίες της Χώρας.
Η θέα της από την θάλασσα δίνει την εντύπωση μιας μεγαλούπολης και προϊδεάζει
τον επισκέπτη αυτό που θα αντικρύσει φθάνοντας σε αυτή- μια σύγχρονη πόλη με
πολλές ανέσεις. Ωστόσο και η από ξηρά πρόσβαση μέσω του ελαιώνα είτε από τους
ημιορεινούς, ιδίως ανατολικά δρόμους, που επιτρέπουν την πανοραμική θέα της
πόλης και της κοιλάδας ολόκληρης είναι αληθινά μαγευτική -το ευλογημένο δένδρο,
η ελιά δίνει ξεχωριστή ομορφιά στο τοπίο και προδιαθέτει για τη γαλήνη και την
ηρεμία που ως πριν λίγα χρόνια επικρατούσαν στην Πόλη και έκαναν την ολιγόωρη
παραμονή σε αυτήν πραγματικά αξέχαστη.
Η Ιτέα είναι σχετικά νέα πόλη, ιδρύθηκε το 1830, μπόρεσε χάρη σε μια σειρά
ευνοϊκών συγκυριών να εξελιχθεί γρήγορα σε σημαντικό εμπορικό-διαμετακομιστικό
κέντρο, προς το οποίο συνέρρευσαν κάτοικοι των γύρων χωριών για την εξασφάλιση
μόνιμης απασχόλησης και καλύτερων συνθηκών εργασίας. Η προνομιακή της θέση
επίνειο της Άμφισσας και των Δελφών αλλά και μοναδικό σημείο εξόδου της
Κεντρικής Ελλάδος προς την Ευρώπη - και μια εύνοια της τύχης- τα κοιτάσματα
βωξίτη στη Γκιώνα και στον Παρνασσό -της έδωσαν τη δυνατότητα να αποτελέσει
ένα από τα πρώτα εξαγωγικά λιμάνια της χώρας και αναπτυχθεί ταχύτατα, ενώ οι
σημερινές ανακατατάξεις στα Βαλκάνια την καθιστούν Τρίτη πύλη της Ελλάδος προς
τη Δύση μετά την Πάτρα και την Ηγουμενίτσα.
Η Ιτέα διαθέτει άρτιο ρυμοτομικό, κατά το Ιπποδάμειο σύστημα, σχέδιο που
εκπονήθηκε το 1885 από το Γεώργιο Χριστοφόρου- το σχέδιο του 1830 (του
Ανδρ.Κάλανδρου) αφορούσε μόνο μικρό μέρος και όχι ολόκληρη τη περιοχή της
σημερινής πόλης με αποτέλεσμα να επιτρέψει την άνετη εξάπλωση του οικισμού και
της δημιουργίας της σύγχρονης πόλης. Οι δρόμοι της είναι ασφαλτοστρωμένοι και
εξυπηρετούν ικανοποιητικά τις ανάγκες της πόλης και την κίνηση των κάθε λογής
τροχοφόρων -ποδηλάτων - η ύπαρξη ποδηλατοδρόμων είναι πραγματική,
μοτοσικλετών και αυτοκινήτων.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
14
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Ο τ. Δήμος Ιτέας διαπερνάται από τον εγκάρσιο εθνικό οδικό άξονα που συνδέει την
Λιβαδειά με το Αντίρριο, και που εξυπηρετεί το Δίστομο, την Δεσφίνα, την Ιτέα, το
Γαλαξίδι, την Ναύπακτο, και διάφορες άλλες πόλεις. Μέχρι την κατασκευή της
γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου λειτουργούσε ως ο μοναδικός εναλλακτικός άξονας
σύνδεσης της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας με την Δυτική Ελλάδα μέχρι και την
Ήπειρο, όταν τα οχηματαγωγά – Ρίου – Αντιρρίου δεν λειτουργούσαν λόγω κακών
καιρικών συνθηκών.
Στα επόμενα κεφάλαια γίνεται συνοπτική αναφορά των υπερκείμενων βαθμίδων
σχεδιασμού που αφορούν τον Δήμο Δελφών και ειδικότερα την Δημοτική Ενότητα
Ιτέας.
Α.1.1. ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΕΣ ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
Α.1.1.1. Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου
Ανάπτυξης. (ΦΕΚ 128 Α/ 3.07.08)
Σκοπός του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης
(Γ.Π.Χ.Σ.Α.Α.) είναι ο προσδιορισμός στρατηγικών κατευθύνσεων για την
ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και την αειφόρο οργάνωση του εθνικού χώρου για
τα επόμενα 15 χρόνια, λαμβάνοντας υπόψη:
- την ανάγκη για: α) προώθηση της αειφόρου, ισόρροπης και σφαιρικά
ανταγωνιστικής ανάπτυξης, β) κατοχύρωση της παραγωγικής και κοινωνικής
συνοχής, γ) διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος και της
πολιτιστικής κληρονομιάς στο σύνολο του εθνικού χώρου και στις επιμέρους
ενότητές του και δ) ενίσχυση της θέσης της χώρας στο διεθνές και
ευρωπαϊκό πλαίσιο,
- τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα, σε διεθνές και κοινοτικό επίπεδο,
για τη διαχείριση του χώρου, το περιβάλλον και την αειφορία,
- την υποχρέωση εναρμόνισης με το εθνικό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων,
το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013 και άλλα γενικά ή ειδικά
αναπτυξιακά προγράμματα εθνικής σημασίας που έχουν σημαντικές
επιπτώσεις στη διάρθρωση και ανάπτυξη του εθνικού χώρου,
- την ανάγκη εναρμόνισης με τους γενικούς και επιμέρους οικονομικούς
στόχους που έχουν τεθεί στο πλαίσιο του Αναθεωρημένου Προγράμματος
Σταθερότητας και Ανάπτυξης, καθώς και με τις προτεραιότητες του Εθνικού
Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση.
- ότι το Γενικό Πλαίσιο αποτελεί, κατά νόμο, τη βάση αναφοράς για τον
συντονισμό και την εναρμόνιση των επιμέρους πολιτικών, προγραμμάτων και
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
15
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
επενδυτικών σχεδίων που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη συνοχή και την
ανάπτυξη του εθνικού χώρου.
Άρθρο 5 : Χωρική οργάνωση των κύριων εθνικών πόλων και αξόνων ανάπτυξης, καθώς και
των διεθνών και διαπεριφερειακών εισόδων-πυλών και
συνδέσεων της χώρας
….
Προβλέπεται η ολοκλήρωση των παρακάτω κύριων αξόνων ανάπτυξης: Διαγώνιος
Άξονας: Αναπτύσσεται κατά μήκος του οδικού άξονα Λαμία-Ιτέα/ Άμφισσα –
Αντίρριο- Πάτρα. Διασύνδεει άμεσα το διεθνές λιμάνι της Πάτρας με την κεντρική
Ελλάδα, μέσω της Λαμίας, διευκολύνοντας τις ροές ανθρώπων και αγαθών.
Άρθρο 6 : Χωρική διάρθρωση των στρατηγικής σημασίας δικτύων υποδομών και υπηρεσιών
μεταφορών, ενέργειας και επικοινωνιών
Α.2. Ε ιδικές κατευθύνσεις για τις μεταφορές
Για το σύνολο των βασικών μεταφορικών υποδομών της χώρας, όπως απεικονίζονται
ενδεικτικά στον Χάρτη 6, δίδονται οι εξής κατευθύνσεις:
Α.2.1 Οδικές υποδομές & Υπηρεσίες
Πιο συγκεκριμένα, σε σχέση με τις οδικές υποδομές, όπως απεικονίζονται ενδεικτικά
στον χάρτη 6.1, και τις συναφείς υπηρεσίες, δίδονται οι ακόλουθες
κατευθύνσεις:
- Ολοκλήρωση και συνεχής αναβάθμιση των υποδομών και υπηρεσιών των δύο
οδικών διευρωπαϊκών οδικών αξόνων του ΠΑΘΕ και της Εγνατίας οδού.
…………………….
- Πύκνωση του ως άνω οδικού δικτύου, σε πρώτη φάση, με τους εξής
αναβαθμισμένους, σε υποδομές και υπηρεσίες, οδικούς άξονες:
………………….
6. Αντίρριο – Ιτέα - Άμφισσα – Λαμία (βελτίωση υφιστάμενου δικτύου).
…………………..
Α.1.1.2. Ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου
ανάπτυξης για τη βιομηχανία ΦΕΚ 151 / 13-4-2009
Βασικά αναπτυξιακά χαρακτηριστικά και στόχοι: Η Περιφέρεια παρουσιάζει έντονο
δυϊσμό, χωρικό και αναπτυξιακό ταυτόχρονα, μεταξύ του τμήματός της που
λειτουργικά εντάσσεται στη Μητροπολιτική Περιοχή της Αθήνας (Μ.Π.Α.) και της
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
16
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
υπόλοιπης έκτασής της. Ο δυϊσμός αυτός έχει οδηγήσει και σε στατιστική διόγκωση
του κατά κεφαλή Α.Ε.Π., με αποτέλεσμα η Περιφέρεια να τοποθετηθεί σε καθεστώς
σταδιακής εισόδου στο Στόχο 2 των Διαρθρωτικών Ταμείων. Το γεγονός αυτό
συνεπάγεται τη διοχέτευση υψηλών πόρων σε δράσεις Στρατηγικής της Λισσαβόνας,
αλλά υποχρηματοδότηση των συμβατικών δράσεων και υπάρχει κίνδυνος να
οδηγήσει σε όξυνση του δυϊσμού. Η βιομηχανία παρουσιάζει υψηλά μεγέθη στο εν
λόγω τμήμα της Μ.Π.Α., και έχει δημιουργήσει ορισμένους σημαντικούς πόλους
συνδεόμενους με την καθετοποίηση προϊόντων εξόρυξης. Υπάρχουν επιχειρήσεις
μεγάλου μεγέθους, με υψηλή παραγωγικότητα, που όμως είναι πιθανόν ότι θα
αντιμετωπίσουν πιέσεις από τη διεθνή αγορά, ενώ αποτελούν και πηγές ρύπανσης.
Νομός Φωκίδας
Γενική προτεραιότητα άσκησης χωρικής πολιτικής για τη μεταποίηση: Χαμηλή
προς μέση (1).
Η προτεραιότητα αντανακλά είτε ισχυρή υφιστάμενη βιομηχανική βάση ή τάση ανάπτυξής της,
είτε προγραμματική επιλογή για την ενίσχυση της βιομηχανίας. Το επίπεδο προτεραιότητας
προσδιορίζει την ένταση της απαιτούμενης προσπάθειας το περιεχόμενό της προκύπτει από τους
υπόλοιπους άξονες.
Κλαδικές προτεραιότητες: Δεν υπάρχει σαφής φυσιογνωμία, πλην της ειδίκευσης
στον κλάδο 27 (παραγωγή βασικών μετάλλων) σε συνάρτηση της πολύ υψηλής
παρουσίας στον κλάδο 13 (μεταλλούχα μεταλλεύματα) της εξόρυξης (βωξίτης). Το
ειδικό αυτό χαρακτηριστικό άκαμπτα χωροθετημένης πρώτης ύλης πρέπει να
λαμβάνεται υπόψη στον υποκείμενο σχεδιασμό.
Χωροταξικό πρότυπο της βιομηχανίας: Δεν υπάρχουν ισχυρές συγκεντρώσεις της
μεταποίησης στο νομό. Σημειώνεται βέβαια ή έντονη και εστιασμένη παρουσία
εξόρυξης στο κεντρικό και ανατολικό τμήμα του νομού (με την οποία συνδέεται και ο
βιομηχανικός πόλος των Άσπρων Σπιτιών στο Ν. Βοιωτίας). Πιθανή προοπτική η
διαμόρφωση οργανωμένου υποδοχέα στη Γραβιά.
Οργανωμένη χωροθέτηση της βιομηχανίας: Το ΒΙΟ.ΠΑ. στο Νομό, ιδρυθέν το 1998,
αναμένεται να λειτουργήσει. Η στήριξη της ελκυστικότητάς του είναι αναγκαία.
Χρήσεις γης και σχέση με άλλες δραστηριότητες: Η γενικά χαμηλή ανάπτυξη της
βιομηχανίας δεν δημιουργεί προβλήματα, αλλά το ζεύγος των κλάδων 13(27
δημιουργεί τοπικά δυνητικές ασυμβατότητες με την τουριστική ανάπτυξη, ιδιαίτερα
στην ευρύτερη ζώνη των Δελφών. Είναι σκόπιμος ο λεπτομερής σχεδιασμός των
χρήσεων γης στο ανατολικό τμήμα του Νομού.
Περιβαλλοντικές επιπτώσεις της βιομηχανίας: Γενικά, η μεταποίηση δεν προκαλεί
ιδιαίτερες επιπτώσεις, αλλά η έντονη παρουσία της εξόρυξης έχει δημιουργήσει
εντοπισμένες οπτικές αλλοιώσεις στο περιβάλλον, οι οποίες και αποκαθίστανται.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
17
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Επιπλέον, η ύπαρξη κάποιων μονάδων Σεβέζο επιβάλλει ειδικά μέτρα (καλή
προετοιμασία Σ.Α.Τ.Α.Μ.Ε.).
Πολιτική για τις περιοχές με ιδιαίτερα χαμηλή παρουσία βιομηχανίας
(ενδονομαρχιακές ανισότητες): Πολιτική τύπου 10.
Στους νομούς στους οποίους έχουν διαπιστωθεί αισθητές ενδονομαρχιακές ανισότητες ως προς
τη βιομηχανική ανάπτυξη, γίνεται αποτίμηση της σημασίας τους και δίνεται κατεύθυνση για
την αντιμετώπισή τους.
Στις ανά νομό κατευθύνσεις, προσδιορίζεται ο τύπος χωρικών ανισοτήτων ως προς τη
βιομηχανία. Ανάλογα με την περίπτωση, πρέπει να ακολουθείται η αντίστοιχη πολιτική,
σύμφωνα με τον πίνακα
Πίνακας 1.
Πολιτική για την αντιμετώπιση των ενδονομαρχιακών ανισοτήτων
Τύπος Πολιτικής
Πολιτική για την αντιμετώπιση των ενδονομαρχιακών ανισοτήτων
10
Η παρουσία της βιομηχανίας
είναι γενικευμένα χαμηλή στο
νομό
Πολιτική τύπου 2, με έμφαση σε
κλάδους / περιοχές με συγκριτικό
πλεονέκτημα
Βιομηχανία και αγορά εργασίας: Πολιτική τύπου 3, αλλά με επαγρύπνηση λόγω της
παρουσίας λίγων πολύ μεγάλων μονάδων που δημιουργεί ευαισθησία της αγοράς
εργασίας σε μεμονωμένους αστάθμητους παράγοντες. Τυχόν προβλήματα σε αυτές
θα απαιτήσουν ειδικά μέτρα.
Στους νομούς στους οποίους ήδη παρατηρούνται, ή εκτιμάται ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να
παρατηρηθούν, πιέσεις στην αγορά εργασίας με αφετηρία τη βιομηχανία, εκτιμάται η
γενικότερη σημασία του προβλήματος. Προσδιορίζεται η πιο κάτω τυπολογία περιπτώσεων, με
τις αντίστοιχες προτεινόμενες πολιτικές, με τις εξής διαβαθμίσεις έντασης: Ε: έντονη πολιτική,
Μ: πολιτική μέσης έντασης.
Πίνακας 2.
Πολιτική απασχόλησης για τους εργαζόμενους στη βιομηχανία
Πιθανή
ποσοστι
αία
απώλεια
θέσεων
εργασία
ς
στη
βιομηχα
νία
Συμμετο
χή της
βιομηχα
νίας στη
συνολικ
ή
απασχό
ληση
Προοπτικέ
ς
άλλων
τομέων ως
προς την
απασχόλη
ση
Τύπ
ος
αγο
ράς
εργ
ασί
ας
Πολιτική απασχόλησης για τους εργαζόμενους
στη βιομηχανία
Ειδικά
μέτρα για
εργαζόμεν
ους
/
ανέργους
χαμηλής
απασχολη
σιμότητας
Οριζόντια
μέτρα
στήριξης
της
απασχόλη
σης
(σύνολο
αγοράς
εργασίας)
Δράσ
εις
κατά
ρτιση
ς
Έκτακτα
μέτρα
στήριξης της
απασχόλησης
σε ενδεχόμενους θύλακες
ανεργίας λόγω
έντονης
αποβιομηχάνι
σης
Υψηλή
Χαμηλή
Θετικές
3
Μ

Μ

Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
18
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Σχέδιο 1.
Κατευθύνσεις για την άσκηση χωρικής πολιτικής για τη βιομηχανία στο Νομό Φωκίδας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
19
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Α.1.1.3. Έγκριση Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και
Αειφόρου Ανάπτυξης για τον τουρισμό και της στρατηγικής
μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΦΕΚ 1138/Β/2009)
Σύμφωνα με το Χωροταξικό Πλαίσιο ο τ. Δήμος Ιτέας ανήκει στην κατηγορία (Β2)
Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ήπιων και εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
Β : Αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές για τις οποίες προτείνεται
- Διατήρηση, προστασία και ανάδειξη των φυσικών, ιστορικών, αρχιτεκτονικών,
κ.α., σημείων του χώρου με «μοναδικά» χαρακτηριστικά καθώς και του χαρακτήρα,
της κλίμακας και των χαρακτηριστικών των οικισμών.
- Λήψη μέτρων για την έγκαιρη πρόληψη φαινομένων υποβάθμισης της ποιότητας
των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων και συνδυασμένη προβολή τους.
- Συγκρότηση τοπικών πολυθεματικών δικτύων και βελτίωση της προσβασιμότητας
μεταξύ των πόλων και των πόρων που τα συγκροτούν με περιβαλλοντικά ήπιες
παρεμβάσεις στις οδικές συνδέσεις.
- Κατασκευή νέων, συμπλήρωση και αναβάθμιση υφιστάμενων τεχνικών,
κοινωνικών (περίθαλψης και αθλητισμού), περιβαλλοντικών και πολιτιστικών
υποδομών (μουσεία, τεχνολογικά – θεματικά πάρκα, κ.λπ.).
- Περιορισμός της δόμησης νέων υποδομών φιλοξενίας, εστίασης και λοιπών
σχετικών με τον τουρισμό υποδομών, στον Ηπειρωτικό χώρο, εντός οικισμών
καθώς και σε μια ζώνη πλάτους 500 μέτρων από τα όρια τους στις περιπτώσεις που
διαπιστώνεται σχετικός κορεσμός (ποσοστό αδόμητων γηπέδων <40%).
Ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει α) Για την επέκταση υφισταμένων εγκαταστάσεων
για λόγους βιωσιμότητας των μονάδων, β) για τη δημιουργία ειδικών τουριστικών
υποδομών με ή χωρίς υποδομές φιλοξενίας που από τη φύση τους συνδέονται με
την αξιοποίηση πόρων με έντονη χωρική εξάρτηση π.χ. (ιαματικές πηγές) και γ) για
τη δημιουργία ενός μικρού αριθμού ολοκληρωμένων τουριστικών αναπτύξεων του
άρθρου 9 του παρόντος για την υποστήριξη των ευρύτερων περιοχών στις οποίες
εντάσσονται.
- Προσαρμογή της τυπολογίας των καταλυμάτων (μορφολογικοί περιορισμοί,
δυναμικότητα, τάξεις) και άλλων σχετικών με τον τουρισμό υποδομών σύμφωνα με
τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής και των ειδικών μορφών που
υποστηρίζουν.
- Προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος συμπεριλαμβανομένης της
προστασίας της βιοποικιλότητας και του τοπίου.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
20
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
- Επανάχρηση αξιόλογων κτιρίων ή συνόλων.
- Αξιοποίηση των εκάστοτε τοπικών πόρων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την
ανάπτυξη ήπιων μορφών τουρισμού (αγροτουρισμού, περιηγητικού, πεζοπορικού,
πολιτιστικού τουρισμού, κ.α.)
- Στήριξη δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στην αναβάθμιση της εικόνας και
γενικότερα στην ανάδειξη και προβολή των χαρακτηριστικών και της
φυσιογνωμίας του αγροτικού χώρου.
- Δημιουργία δικτύων μονοπατιών (εθνικών, ευρωπαϊκών) και διαδρομών («δρόμοι»
καπνού, αμπέλου, ελιάς κ.α.) περιβαλλοντικής ευαισθησίας και εκπαίδευσης.
- Δημιουργία υποδομών στήριξης, προώθηση προγραμμάτων εκπαίδευσης και
πιστοποίησης απασχολουμένων σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού (EcoManagement and Audit Scheme- EMAS).
- Προώθηση προγραμμάτων στήριξης αγροτικών ή και παραδοσιακών
μεταποιητικών δραστηριοτήτων φιλικών προς το περιβάλλον (στήριξη
ολοκληρωμένης ή βιολογικής γεωργίας, προϊόντων ονομασίας προέλευσης,
παραδοσιακών τεχνικών, κ.λ.π.).
- Ενίσχυση του προσανατολισμού των συνεχιζόμενων ευρωπαϊκών προγραμμάτων
για τον αγροτικό χώρο (Leader+, ΟΠΑΑΧ) προς μια ολοκληρωμένη αγροτική
ανάπτυξη, πέραν της αποκλειστικής χρηματοδότησης καταλυμάτων.
- Προώθηση τοπικών συμφώνων ποιότητας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
21
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Σχέδιο 2.
Χάρτης βασικών κατευθύνσεων χωρικής οργάνωσης του τουρισμού
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
22
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Α.1.1.4. Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου
Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πήγες Ενέργειας (ΦΕΚ
2464Β/3.12.08).
Ο τ. Δήμος Ιτέας βρίσκεται εκτός των περιοχών αιολικής προτεραιότητας.
Σχέδιο 3.
Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας
Α.1.1.5. Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και
Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Στ. Ελλάδας

Με την με αρ. 26298/1.07.03 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 1469/Β/10.10.03) εγκρίθηκε
το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης
Περιφέρειας Στ. Ελλάδας, με το οποίο:

Καταγράφεται και αξιολογείται η θέση της Περιφέρειας στο διεθνή και ευρωπαϊκό χώρο,
ο ρόλος της σε εθνικό επίπεδο και σε σύγκριση με άλλες περιφέρειες καθώς επίσης και οι
λειτουργίες διαπεριφερειακού χαρακτήρα που έχει ή μπορεί να αναπτύξει.

Καταγράφονται και αξιολογούνται οι παράγοντες εκείνοι που επηρεάζουν τη
μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και διάρθρωση του χώρου στο επίπεδο της Περιφέρειας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
23
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

Αποτιμώνται οι χωρικές επιπτώσεις των ευρωπαϊκών, εθνικών και περιφερειακών
πολιτικών και προγραμμάτων στο Επίπεδο της Περιφέρειας

Προσδιορίζονται με προοπτική δεκαπέντε (15) ετών βασικές προτεραιότητες και οι
στρατηγικές επιλογές και για την ολοκληρωμένη και αειφόρο ανάπτυξη του χώρου στο
επίπεδο της Περιφέρειας, οι οποίες θα προωθούν την ισότιμη ένταξη της στον ευρύτερο
διεθνή, ευρωπαϊκό και εθνικό χώρο.

Το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης
Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας στοχεύει:

Στην εναρμόνιση με τα εγκεκριμένα ή υπό διαμόρφωση κείμενα του Γενικού και των
Ειδικών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης και την
εξειδίκευση και συμπλήρωση των βασικών προτεραιοτήτων και επιλογών τους, στο
επίπεδο της Περιφέρειας

Την προώθηση της αειφόρου, ισόρροπης και διαρκούς ανάπτυξης της Περιφέρειας,
σύμφωνα με τις φυσικές, οικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες της.

Στην ενσωμάτωση των κατευθύνσεων του περιφερειακού προγράμματος δημόσιων
επενδύσεων, των προγραμμάτων περιφερειακής ανάπτυξης, καθώς και άλλων γενικών
ή ειδικών αναπτυξιακών προγραμμάτων που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη
διάρθρωση και ανάπτυξη του χώρου της περιφέρειας.

Στην εξασφάλιση της ικανότητας τους να αποτελέσουν την βάση αναφοράς για το
συντονισμό και την εναρμόνιση των επί μέρους πολιτικών, προγραμμάτων και
επενδυτικών σχεδίων του Κράτους, των δημοσίων οργανισμών και επιχειρήσεων και
των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης και δεύτερης βαθμίδας που έχουν
σημαντικές επιπτώσεις στη συνοχή και ανάπτυξη του περιφερειακού χώρου.

Στην εξασφάλιση κατευθύνσεων για τα μεγάλα αστικά συγκροτήματα για τα οποία
απαιτούνται Ρυθμιστικά Σχέδια για την οικιστική τους οργάνωση και για την προστασία
του περιβάλλοντος.

Στην εξασφάλιση της ικανότητάς τους να λειτουργούν ως κατευθυντήρια πλαίσια στα
κατώτερα επίπεδα χωρικού σχεδιασμού (ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ, ΠΕΡΠΟ και ΖΟΕ)
εξασφαλίζοντας την συνεκτική διαχείριση του χώρου.

Στην εξειδίκευση και συμπλήρωση των βασικών προτεραιοτήτων ως επιλογών των
χωρικών κατευθύνσεων αναφορικά με τις περιοχές στις οποίες θα ενεργοποιούνται τα
εργαλεία και οι μηχανισμοί του Ν. 2742/1999, ειδικότερα δε οι Περιοχές Ειδικών
Χωρικών Παρεμβάσεων, τα Σχέδια Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων και τέλος
οι Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων

Στον καθορισμός προγράμματος δράσης στο οποίο εξειδικεύονται οι απαιτούμενες
ενέργειες για την εφαρμογή των προτάσεων των ΠΠΧΣΑΑ, ρυθμίσεις, μέτρα και
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
24
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
προγράμματα, το κόστος και οι πηγές χρηματοδότησης των προτεινόμενων
παρεμβάσεων, καθώς και οι φορείς και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των
προτεινόμενων μέτρων και δράσεων.
Α.1.1.5.1. Θέση και ρόλος της περιφέρειας στο διεθνή, ευρωπαϊκό και
εθνικό χώρο
Η περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος βρίσκεται στο κέντρο της χώρας. Συνορεύει προς Βορρά με τη
Θεσσαλία, δυτικά με τη Δυτική Ελλάδα και προς νότο με την Αττική.
Βρέχεται ανατολικά από το Αιγαίο πέλαγος και τον Ευβοϊκό κόλπο, ενώ νότια βρέχεται από τον
Κορινθιακό κόλπο. Αποτελείται από τους νομούς Βοιωτίας, Εύβοιας, Ευρυτανίας, Φθιώτιδας
και Φωκίδας. Καταλαμβάνει συνολική έκταση 15.549 τ.χλμ. (το 11,8% της συνολικής έκτασης
της χώρας). Έχει ως έδρα την πόλη της Λαμίας, πρωτεύουσα του νομού Φθιώτιδας. Η Στερεά
Ελλάδα είναι η δεύτερη σε έκταση ελληνική περιφέρεια με 230χλμ. μήκος και 95χλμ. πλάτος
(πηγή: χωροταξικό περιφέρειας). Η περιφέρεια είναι εξαιρετικά πλούσια σε μορφολογία, αφού
περιέχει ηπειρωτικό αλλά και νησιωτικό τμήμα.
Οι γεωπολιτικές και οικονομικό -κοινωνικές εξελίξεις στην Ελλάδα και την
Ευρωπαϊκή Ένωση και οι χωρικές πολιτικές και ανακατατάξεις στις δομές (κέντρα /
πόλοι – άξονες και δίκτυα) που τις συνοδεύουν προσδιορίζουν τη συγκριτική θέση
της Περιφέρειας.
Στα παραπάνω πλαίσια η διασύνδεση δικτύωση των δομών, οι ανταλλαγές προϊόντων και
υπηρεσιών και η συμμετοχή της περιφέρειας στις πολιτικές της Ε.Ε. και της χώρας στους
ευρύτερους χώρους της Μεσογείου, των Βαλκανίων και της Κεντρικής και Ανατολικής
Ευρώπης είναι κυρίαρχα θέματα αναφοράς για τη θετική ένταξή της στο χώρο (Σχέδιο 4).
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
25
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Σχέδιο 4.
Απεικόνιση της θέσης της Περιφέρειας στον Ευρωπαϊκό χώρο
Η Στ. Ελλάδα, όπως και ο υπόλοιπος ελληνικός χώρος, κατατάσσεται στις περιφέρειες με
έντονη περιφερειακότητα ως προς την κεντρική Ε.Ε. και με σχετική κεντρικότητα ως προς τον
κέντρο-ανατολικό μεσογειακό χώρο.
Ως προς τις προοπτικές, εκτιμάται ότι η περιφέρεια έχει δυνατότητες αναβάθμισης της θέσης
της στο άμεσο μέλλον ιδιαίτερα μέσω των ευκαιριών ανοίγματος και διασύνδεσής της με όλα τα
επίπεδα των υπερκείμενων χωρικών συνόλων (Ε.Ε., γειτονικές περιφέρειες και πόλεις) που
δημιουργούν οι εξελισσόμενες υποδομές σε εθνικό επίπεδο και της σταδιακής εισαγωγής
πολιτικών βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης στις εθνικές και κοινοτικές πολιτικές.
Ως προς την θέση της περιφέρειας στον ελληνικό χώρο (Σχέδιο 5) το βασικό χωροταξικό
χαρακτηριστικό της είναι, η κεντροβαρική της θέση, το ότι διασχίζεται από τον βασικό
μεταπολεμικό άξονα ανάπτυξης της χώρας (ΠΑΘΕ – ΟΣΕ), καθώς και η γειτνίασή της με το
μητροπολιτικό κέντρο της Αθήνας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
26
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Σχέδιο 5.
Απεικόνιση της θέσης της Περιφέρειας στον Ελλαδικό χώρο
Η κεντροβαρική της θέση έχει μερικώς αξιοποιηθεί μόνο στην κατεύθυνση Αθήνα Θεσσαλονίκη, ενώ η γειτνίασή της με την Αθήνα έχει προωθήσει εξαιρετικά ασύμμετρες
σχέσεις.
Η σύνδεσή της με τις γειτονικές της περιφέρειες και με ισχυρά σημεία του ευρύτερου χώρου θα
εξυπηρετηθεί από τους νέους υπό προγραμματισμό ή υπάρχοντες υπό αναβάθμιση
διαπεριφερειακούς αναπτυξιακούς άξονες, όπως:

Διαμήκης άξονας Αθήνα – (Χαλκίδα)- Λαμία -Θεσ/νίκη (ΠΑΘΕ)

Διαγώνιος άξονας Λαμία - Ιτέα / Άμφισσα - Αντίρριο - Πάτρα.

Διαγώνιος άξονας Κεντρικής Ελλάδας Λαμία – Καρδίτσα –Τρίκαλα-Παναγιά (Εγνατία –
Γιάννενα Ηγουμενίτσα), Ε65.

Οριζόντιος άξονας (ΠΑΘΕ/Κόρινθος)- Θήβα / ΠΑΘΕ – Χαλκίδα – Κύμη / Λιμάνι
Κύμης
Η διασύνδεση της με τους παραπάνω άξονες ανάπτυξης και τις αντίστοιχες πύλες – πόλους
ανάπτυξης συνδέεται άμεσα με τα δυνητικά οφέλη από την σύνδεση με τον δυτικό-ευρωπαϊκό
χώρο, καθώς και με τον χώρο του Αιγαίου.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
27
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Ως προς τα αναπτυξιακά μεγέθη, κατατάσσεται στις μεσαίες προς τα πάνω ελληνικές
περιφέρειες σε ρυθμούς ανάπτυξης και πληθυσμό και στις μεγάλες σε σχέση με την έκταση,
χαρακτηρίζεται από υψηλή ανεργία και υπολείπεται ακόμα του κοινοτικού μέσου όρου ως προς
το ΑΕΠ. Κατέχει όμως ιδιαίτερη θέση και ρόλο στην εθνική οικονομία λόγω της βιομηχανικής
της παραγωγής και της ευρωπαϊκής εμβέλειας των ορυκτών της πόρων και της συνδεδεμένης
μ’ αυτούς βιομηχανίας και επιχειρηματικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται σ’ αυτήν.
Α.1.1.5.2. Πρόταση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και
Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας
Α.1.1.5.2.1. Πρότυπο χωρικής οργάνωσης
Η δομή της χωρικής οργάνωσης του Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. ακολουθεί το πολυκεντρικό πρότυπο και
βασίζεται σ’ ένα διαβαθμισμένο σε τρία επίπεδα δίκτυο αστικών κέντρων (1ο, 2ο και 3ο επίπεδο)
που συγκροτούνται είτε από αστικές συγκεντρώσεις είτε από δικτυώσεις γειτονίας που
ενδυναμώνουν τον αστικό χαρακτήρα τους είτε από μεμονωμένους οικισμούς αστικής
δυναμικής (πάνω από 10.000 κατοίκους).
Οι κόμβοι/κέντρα του δικτύου στο 3ο επίπεδο υποστηρίζονται από ενδοπεριφερειακές
αναπτυξιακές χωρικές ενότητες άμεσης επιρροής / διάχυσης υπηρεσιών από το κέντρο και
ταυτόχρονα εξειδίκευσης του κέντρου που προκύπτουν ως πολλαπλάσια των Οργανισμών
Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) του νόμου Ν. 2539/97.
Δομή Χωρικής Ανάπτυξης
Η ένταξη της Περιφέρειας στον Εθνικό / Ευρωπαϊκό / Διεθνή χώρο, και η προώθηση των
στόχων της για ισότιμη ένταξη οργανώνεται μέσω:

αστικών συγκεντρώσεων με διαπεριφερειακό ρόλο και τάξη μεγέθους μεσαίας πόλης, που
συνδεόμενες με ισοδύναμες ή ανώτερες ή μητροπολιτικές αστικές συγκεντρώσεις του
υπερκείμενου χώρου έχουν τη δυνατότητα της διάχυσης της αναπτυξιακής και πολιτιστικής
διαδικασίας.

διαπεριφερειακών αξόνων - δεσμών που οργανώνουν την ανάδειξη της ενδιάμεσης θέσης
της Περιφέρειας και τις ανταλλαγές / επικοινωνίες της με τον υπερκείμενο χώρο και
εξυπηρετούν τις αστικές συγκεντρώσεις που προαναφέρθηκαν και το ρόλο τους.

χώρων διαπεριφερειακής εμβέλειας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ειδικότερα η Περιφέρεια εντάσσεται στον παραπάνω χώρο με:
-
-
……………….
τους εξής διαπεριφερειακούς άξονες ανάπτυξης
 Διαμήκη άξονα Αθήνα - Χαλκίδα- Λαμία -Θεσ/νίκη (ΠΑΘΕ)
 Διαγώνιο άξονα Λαμία - Ιτέα / Άμφισσα - Αντίρριο - Πάτρα.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
28
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
 Διαγώνιο άξονα Κεντρικής Ελλάδας Λαμία – Καρδίτσα –Τρίκαλα-Παναγιά / Ε65
(Εγνατία).
 Οριζόντιο άξονα (ΠΑΘΕ/Κόρινθος)- Θήβα / ΠΑΘΕ – Χαλκίδα – Κύμη / Λιμάνι
Κύμης

Τους διαπεριφερειακής εμβέλειας χώρους πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς που
εντασσόμενοι σε υλικά (διαδρομές) και άυλα δίκτυα (πόλεων, ανταλλαγών, net κλπ.
γεωπολιτικά-πολιτιστικά Μεσογείου κλπ.) εξασφαλίζουν διαπεριφερειακή λειτουργία στις
χωρικές τους ενότητες και τα κέντρα τους.
 Δελφοί και Δελφικό Τοπίο, Όσιος Λουκάς-Μονή Προυσού
 Θερμοπύλες – Ελάτεια ( Λοκρίδα) – Θήβα και ευρύτερη περιοχή – Ερέτρια.
 Περιοχές του δικτύου NATURA 2000



Τους δευτερεύοντες διαπεριφερειακούς πόλους ανάπτυξης
-
Ευρύτερη αστική περιοχή Λιβαδειάς, Θήβα, ευρύτερη Άμφισσα (Δίκτυο
Άμφισσα-Ιτέα-Δελφοί),
-
Καρπενήσι, Νομαρχιακό Κέντρο με ειδικό τουρισμό, και Κύμη-Αλιβέρι με ειδικές
εθνικής εμβέλειας υποδομές στην ενέργεια για το Αλιβέρι και τις μεταφορές για τη
Κύμη.
Τους δευτερεύοντες διαπεριφερειακούς άξονες ανάπτυξης
-
Άξονα (ΠΑΘΕ)/Λαμία - Καρπενήσι – Αγρίνιο-(Ιόνια Οδός)
-
Άξονα (ΠΑΘΕ)/ Θήβα - Λιβαδειά - Ιτέα / Άμφισσα –(Διαγώνιος
Λαμία/Πάτρα)
-
Άξονα (ΠΑΘΕ)/Γλύφα - Ωρεοί /Πορθμειακή σύνδεση- Χαλκίδα – Κάρυστος/Λιμάνι.
-
Άξονα Θήβα – Λιβαδειά – Λαμία (Δυτική Θεσσαλία).
Τις περιοχές συνεργασίας πόλης – υπαίθρου / αναπτυξιακές χωρικές ενότητες.
Προτείνονται 19 αναπτυξιακές χωρικές ενότητες που υποστηρίζουν τα αστικά κέντρα στους
ρόλους τους ως 3ου επιπέδου τοπικοί πόλοι εξυπηρετήσεων και ακτινοβολίας και αποτελούν τις
περιοχές ολοκληρωμένου προγραμματισμού των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ που τις απαρτίζουν. Οι
ενότητες αυτές περιγράφονται στο οικιστικό δίκτυο σε επόμενο κεφάλαιο.
Α.1.1.5.2.2. Χωροταξική οργάνωση
Αστική ανάπτυξη και Οικιστικό Δίκτυο:
Το οικιστικό δίκτυο, που διαβαθμίζεται σε πέντε επίπεδα κέντρων, ενισχύεται με στόχο την
αστικοποίηση (πληθυσμός στα κέντρα >10.000 κατ.) στα τρία ανώτερα επίπεδα μέσω ευρύτερων
αστικών περιοχών (θεσμοθετούμενων μέσω ρυθμιστικών σχεδίων που καλύπτουν τους ΟΤΑ
που συμμετέχουν στην ενότητα 3ου επιπέδου) ή αστικών δικτύων γειτονίας /
συμπληρωματικότητας (δηλαδή προαιρετικών προγραμματικών μονάδων δυνάμενων να
θεσμοθετηθούν μέσω «συμπολιτειών» στην ενότητα 3ου επιπέδου).
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
29
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
 Αστικές περιοχές / κέντρα 20.000 - 50.000 κατ./ 2ο επίπεδο
Αστική περιοχή Οικιστικού Δικτύου : Άμφισσα - Ιτέα – Δελφοί
Η πληθυσμιακή δυναμική της είναι 20.000 κάτοικοι στην ενότητα 3ου επιπέδου (Πίνακας
Δ.3.1). Το δίκτυο προβλέπεται να εξελιχθεί, σε έναν ορίζοντα βάθους 20ετίας, σε αστική
περιοχή μεγαλύτερη των 30.000 κατοίκων. Σχεδιάζεται στο ΠΠΧΣΑΑ ως πολιτιστικό,
μορφωτικό, τουριστικό κέντρο διεθνούς εμβέλειας με επίκεντρο το διεθνή πόλο των Δελφών
και εξειδικεύεται στο στρατηγικό για την ανάπτυξη τομέα της εξόρυξης του Βωξίτη και των
παράπλευρων επεκτάσεων του (σύζευξη με υπηρεσίες αποκατάστασης τοπίων και έρευνα). Ο
Ελαιώνας της Άμφισσας αποτελεί βασικό στοιχείο της ενότητας και ενισχύεται ως παραγωγή.
Η περιοχή αυτή μπορεί να αποτελέσει μια πολύ δυναμική περιοχή συμπληρωματικής
υποστήριξης της ευρύτερης Λαμίας και του Καρπενησίου για μια δυναμική ανατροπή
ανισορροπιών που πιέζουν επικίνδυνα τη Περιφέρεια ενώ παράλληλα η μεγάλη αξία των ειδικά
προστατευόμενων περιβαλλοντικών πόρων της περιοχής επιτρέπει την θετική αναπτυξιακή
τους ένταξη υπέρ του περιφερειακού χώρου στο σύνολό του παράλληλα με την απαιτούμενη
προστασία.
Η Άμφισσα είναι Νομαρχιακό Διοικητικό Κέντρο και Κέντρο εξυπηρετήσεων της χωρικής
ενότητάς της καθώς και Κέντρο εξυπηρετήσεων (Εμπορίου, Αναψυχής, Αστικού Τουρισμού
και Κοινωφελών Υπηρεσιών και Πολιτιστικών Υποδομών) ανάλογων των διοικητικών της
ρόλων και της πληθυσμιακής δυναμικότητάς τους. Είναι επίσης Κέντρο Εκπαίδευσης, Έρευνας
και Τεχνολογίας. Η Ιτέα προσθέτει στο δίκτυο το ρόλο του λιμενικού κόμβου και κέντρου
παραθαλάσσιου τουρισμού και οι Δελφοί του κόμβου διεθνούς τουρισμού και πολιτισμού.
Πίνακας 3.
Διάρθρωση του οικιστικού δικτύου
ΕΞΑΡΤ. ΚΕΝΤΡΑ
2ου Επ.
ΚΕΝΤΡΟ
ΠΛΗΘ. 2001
ΠΛΗΘ. 2011
ΑΜΦΙΣΣΑ
ΙΤΕΑ
ΔΕΛΦΟΙ
58990
73420
ΕΞΑΡΤ. ΚΕΝΤΡΑ
3ου Επ.
ΚΕΝΤΡΟ
ΠΛΗΘ. 2001
ΠΛΗΘ. 2011
-
ΑΜΦΙΣΣΑ - ΙΤΕΑ - ΔΕΛΦΟΙ
21262
27047
ΔΙΣΤΟΜΟ - ΑΝΤΙΚΥΡΑ
16349
21044
ΛΙΔΟΡΙΚΙ - ΓΑΛΑΞΙΔΙ - ΕΡΑΤΕΙΝΗ
21379
25329
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
30
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Α.1.1.5.3. Χωρική οργάνωση του παραγωγικού χώρου
Άλλες εκτατικές οργανωμένες υποδομές.
Εκτός των οργανωμένων υποδοχέων που αναφέρθηκαν στους παραπάνω περιγραφέντες χώρους
προτείνονται στον εξωαστικό χώρο και οι παρακάτω υποδοχείς. Παράλληλα στο επίπεδο του
πολεοδομικού σχεδιασμού θα αντιμετωπιστούν νέοι υποδοχείς τύπου ΒΙΟΠΑ/ΒΙΠΑ εντός του
αστικού ιστού των κέντρων 3ου επιπέδου.
Πίνακας 4.
ΠΟΑΔΠ Ν.ΦΩΚΙΔΑΣ
ΟΤΑ
ΕΔΡΑ
ΕΙΔΟΣ
Δ. Γαλαξιδίου
Δ. Δεσφίνας
Γαλαξίδι
Δεσφίνα
Α-γενή / Υδατοκαλλιεργειών
Α-γενή / Υδατοκαλλιεργειών
Δ. Ευπαλίου
Ευπάλιον
Α-γενή / Υδατοκαλλιεργειών
Δ. Ιτέας
Δ. Τολοφώνος
Ιτέα
Ερατεινή
Γ-γενή
Α-γενή / Υδατοκαλλιεργειών
 Χωροθέτηση Τουριστικών εγκαταστάσεων
Οι κύριες ζώνες αφορούν τις περιοχές μεγάλων υποδομών και πόρων (Χιονοδρομικά και
Ιαματικά Κέντρα, Τουριστικοί Λιμένες/Μαρίνες, Μνημεία). Δίδεται σε επίπεδο ΟΤΑ
κατεύθυνση για την ανάπτυξη/αναβάθμιση συνοδευτικών τουριστικών εγκαταστάσεων
εντατικής κλίμακας (μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες) μέσω χαρακτηρισμού του ΟΤΑ ως
ελεγχόμενης ή μη ανάπτυξης, υπάρχουσας ή προτεινόμενης. Ο έλεγχος αφορά ποιοτικό και
ποσοτικό έλεγχο ως προς τις εγκαταστάσεις αλλά και ως προς την ευαισθησία του
περιβάλλοντος.
Για ήπιες τουριστικές εγκαταστάσεις οικοτουρισμού κλπ., αγροτουρισμού ή παραθεριστικού
τουρισμού, δίδεται κατεύθυνση ανά ΟΤΑ στον ίδιο πίνακα. Η ανάπτυξη αυτού του τύπου αφορά
τοπικού επιπέδου προγράμματα. Οι κατευθύνσεις αναφέρονται σε προτεραιότητες και όχι
αποκλεισμούς από ειδικές πολιτικές στα είδη αυτού του τουρισμού για όλους τους ΟΤΑ.
Προτάθηκαν ΠΟΑΠΔ τουριστικής ανάπτυξης σε ενότητες της Εύβοιας λόγω του ειδικού
παράκτιου χαρακτήρα και της ανάγκης συγκέντρωσης. Για την υποστήριξη της εντατικότερης
ανάπτυξης και αναβάθμισης προς νέες υπηρεσίες τουρισμού στα Ιαματικά κέντρα (Λ. Αιδηψού,
Καμένα Βούρλα/Θερμοπύλες,Υπάτη,Πλατύστομο) προτείνεται να αναπτυχθούν σε
συμπληρωματική και δικτυακή λειτουργία μεταξύ τους και με τους άλλους μεγάλους πόλους.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
31
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Πίνακας 5.
Δημοτικές
Ενότητες
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ν.ΦΩΚΙΔΑΣ
ΕΔΡΑ
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ
ΟΤΑ
ΕΠΙΠΕΔΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ
ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΥΠΑΡΧ
ΟΥΣΑ
Αμφίσσης
Βαρδουσίων
Άμφισσα
Κροκύλειον
Γαλαξιδίου
Γαλαξίδι
Δελφών
Δεσφίνας
Ιτέας
Καλλιέων
Λιδορικίου
Δελφοί
1
Δεσφίνα
Ιτέα
Μαυρολιθάρ
ιον
Λιδορίκι
Παρνασσού
Πολύδροσος
1
Τολοφώνος
Ερατεινή
1
ΠΡΟΤΑ
ΣΗ
ΥΠΑΡΧ
ΟΥΣΑ
ΠΡΟΤ
ΑΣΗ
ΕΠΙΠΕΔΟ
ΝΟΜΟΥ
ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
κλπ.
(ΠΡΟΤΑΣΗ)
1*
1
1
1
1*
1
1
1
* = Αστικός τουρισμός
Α.1.1.5.3.1. Διαχείριση φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος :
Διαχείριση τοπίων και βιοποικιλότητας
Η Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, καλύπτεται σε ποσοστό του 15,6% της έκτασης της από
περιοχές για ένταξη στο δίκτυο NATURA 2000. Το σύνολο είναι ικανοποιητικό και επιπλέον, η
διασπορά των περιοχών αυτών στην έκταση της Περιφέρειας είναι ικανοποιητική. Από το
δίκτυο αυτό οι περιοχές που έχουν ενταχθεί στον Εθνικό Κατάλογο αποτελούν τις
θεσμοθετούμενες περιοχές NATURA 2000, ενώ οι υπόλοιπες εντοπίζονται από ΠΠΣΧΑΑ ως
περιοχές περιβαλλοντικής ευαισθησίας, για αντιμετώπισή τους στα διάφορα επίπεδα σχεδιασμού
και προστασίας.
Ως περιβαλλοντικής ευαισθησίας περιοχές έχουν επίσης εντοπιστεί τα μεγάλα συστήματα
τοπίου που δεν καλύπτονται από προστασία ενώ κρίνεται απαραίτητο να διατηρηθούν.
Προτείνεται έτσι η ιδιαίτερη διερεύνηση των τοπίων της Ευβοϊκής Ακτής προς το Αιγαίο
Πέλαγος και της ευρύτερης περιοχής του Καρπενησίου / Κεντρικής Ευρυτανίας.
Οι προτάσεις διαχείρισης περιοχών NATURA 2000 προτείνεται να ομαδοποιηθούν, ανάλογα
με τις κύριες χρήσεις που τις χαρακτηρίζουν, ως εξής (Πίνακας επόμενης σελίδας):
(α) Περιοχές πίεσης οικιστικής ανάπτυξης, (β) Περιοχές γεωργικής - βιομηχανικής ανάπτυξης
(γ) Περιοχές ήπιας αγροτικής ή αγροτοδασικής ανάπτυξης, (δ) Ειδικές περιοχές εξορυκτικής
δραστηριότητας, (ε) Περιοχές έντονης τουριστικής δραστηριότητας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
32
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Οι αρχές διαχείρισης χρήσεων γης στις περιπτώσεις όπου η προστασία μιας περιοχής Natura
2000 και μιας συγκεκριμένης χρήσης γης πρέπει να συνυπάρχουν μπορούν να είναι οι εξής:
(α)
Εξέταση της δυνατότητας περιορισμού της χρήσης κατά το δυνατόν σε σχέση με το
σύνολο των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων που αυτό συνεπάγεται, και όχι μόνο των
επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον.
(β)
Καθορισμός ζωνών της περιοχής προστασίας, ώστε να ξεχωρίζουν οι ζώνες απόλυτης
προστασίας (πιο περιορισμένες) σε σχέση με αυτές όπου επιτρέπονται συγκεκριμένες χρήσεις.
(γ)
Υιοθέτηση συγκεκριμένων τρόπων παραγωγικής διαδικασίας των αναγκαίων χρήσεων
γης (π.χ. εξόρυξη, βιομηχανία), ώστε να δημιουργούνται ελάχιστες έως καθόλου αρνητικές
επιπτώσεις.
(δ)
Μείωση της ρύπανσης που προέρχεται από γεωργική δραστηριότητα, με ενίσχυση της
βιολογικής καλλιέργειας,
ΔΙΚΤΥΟ ΝΑTURA 2000
Α/α
Κωδ.περ
Περιοχή
Κατηγορία
χρήσεων
Κατάλογος
Επιφάνεια
(km2)
Παραλιακή ζώνη από
Ναύπακτο έως Ιτέα
α
ΕΠΙΣΤΗΜ.
18,29
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Γ
18
Α245000
04
*Την ημερομηνία έγκρισης του Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. δεν είχε ενταχθεί στο δίκτυο Natura η
ευρύτερη περιοχή Γαλαξιδίου.
Α.1.1.5.3.2. Διαχείριση Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Η αρχή της προληπτικής προστασίας και της ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς
προτείνεται γενικά να επεκταθεί πλην των σημερινών ισχυόντων περιοχών προστασίας
(αρχαιολογικοί χώροι και Μουσεία, παραδοσιακοί οικισμοί, μνημεία, Δελφικό Τοπίο κλπ.)
σύμφωνα με την υπάρχουσα νομοθεσία :

σε όλα τα κέντρα (κεντρικές περιοχές - παλαιός ιστός) όλων των αστικών περιοχών και
δικτύων / κέντρων 3ου επιπέδου και άνω με στόχο τη διατήρηση / δημιουργία μιας
αστικής φυσιογνωμίας της πόλης και των αξιόλογων μνημείων ή κτιρίων της.

σε όλους τους οικισμούς που ανά ΟΤΑ θα εντοπισθούν ως αξιόλογοι με διαφορετικούς
βαθμούς προστασίας από τα ΓΠΣ και τα ΣΧΟΟΑΠ.

σε όλες τις παραδοσιακές δραστηριότητες που επίσης πρέπει να καταγραφούν σε επίπεδο
ΟΤΑ.
………….
Τέλος πρωταρχικό στόχο για την προτεινόμενη ανάπτυξη της Περιφέρειας, αλλά και για την
πολιτιστική της ύπαρξη αποτελεί η αναβάθμιση του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών.
Το Χωροταξικό προτείνει έτσι την ευρεία παράκαμψη του Χώρου Δελφών Αράχοβας για την αποσύνδεση του αρχαιολογικού χώρου τόσο από την όχληση
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
33
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
μιας βαρείας διαμπερούς κυκλοφορίας, όσο και από το μαζικό περαστικό τουρισμό
αναψυχής.
Α.1.1.5.3.3. Βασικά
διανομαρχιακά):
δίκτυα
υποδομών
(Περιφερειακά
και
κύρια
Οργάνωση μεταφορικής υποδομής
Η ανάπτυξη, ταξινόμηση και η ιεράρχηση των μεταφορικών υποδομών έγινε με στόχο την
εξυπηρέτηση του ρόλου που προγραμματίζεται να έχουν στη χωροταξική δομή της Περιφέρειας
(πόλοι και άξονες ανάπτυξης, χωρικές ενότητες 3ου επιπέδου και σύνθετες χωρικές ενότητες
ειδικές παραγωγικές εγκαταστάσεις) και παράλληλα την ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού
κόστους ειδικά στους τομείς φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Βασικοί επιχειρησιακοί
στόχοι είναι η βελτίωση της λειτουργικότητας και αποδοτικότητας με προώθηση συνδυασμένων
μεταφορών και χρήση του σιδηροδρόμου και των λιμένων αλλά και διασύνδεση των ιεραρχικών
επιπέδων των δικτύων, η ενσωμάτωση των κόμβων (Σταθμοί, Λιμάνια) στη λειτουργία και το
σχεδιασμό των αστικών περιοχών, η προσαρμογή των τεχνικών χαρακτηριστικών στην
ευαισθησία του περιβάλλοντος
Κύριοι Οδικοί Άξονες:

Η ιεραρχικά υψηλότερη κατηγορία αντιστοιχεί στο πρωτεύον διεθνές/εθνικό δίκτυο 1)
ΑΘΗΝΑ-ΛΑΜΙΑ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (ΠΑΘΕ), 2) ΠΑΘΕ - ΧΑΛΚΙΔΑ – ΚΥΜΗ 3)
ΛΑΜΙΑ-ΑΜΦΙΣΣΑ-ΑΝΤΙΡΡΙΟ-ΠΑΤΡΑ, 3) ΛΑΜΙΑ – ΚΑΡΔΙΤΣΑ – ΤΡΙΚΑΛΑ
– ΠΑΝΑΓΙΑ/ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ (Ε65), 4) ΘΗΒΑ – ΕΛΕΥΣΙΝΑ (ΠΑΘΕ),.

Η δεύτερη κατηγορία αντιστοιχεί με το δευτερεύον διεθνές/εθνικό δίκτυο: 1) ΘΗΒΑΛΙΒΑΔΕΙΑ-ΙΤΕΑ (Παράκαμψη Δελφών) 2) ΛΑΜΙΑ- ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ-ΑΓΡΙΝΙΟ, 3)
ΠΑΘΕ / ΓΛΥΦΑ – ΑΙΔΗΨΟΣ / ΙΣΤΙΑΙΑ – ΧΑΛΚΙΔΑ και 4) ΑΛΙΒΕΡΙ –
ΚΑΡΥΣΤΟΣ 5) ΛΙΒΑΔΕΙΑ – ΛΑΜΙΑ – ΔΟΜΟΚΟΣ.
Κύρια Λιμενική Υποδομή: Η λιμενική υποδομή της περιφέρειας προτείνεται να αναβαθμιστεί
(οργάνωση υποδομών και ναυτιλιακών δομών) αναπροσανατολιζόμενη σύμφωνα με το νέα
χωρική δομή με ένταξη των παρακάτω λιμανιών ως κόμβους συνδυασμένων μεταφορών στους
διαπεριφερειακούς /ενδοπεριφερειακούς στόχους ως εξής :

ως εθνικής εμβέλειας το Λιμάνι Κύμης (επιβατικό και τουριστικό), και ως
πρωτεύοντα Τουριστικά λιμάνια, οι Μαρίνες Ιτέας, Καρύστου, Σκύρου.

ως διαπεριφερειακής εμβέλειας το Εμπορικό Λιμάνι Χαλκίδας, το Λιμάνι
Ιτέας, το Επιβατικό Λιμάνι Αγ. Κων/νου (γραμμή Αγ. Κων/νος Σποράδες) και
το Εμπορικό Λιμάνι Στυλίδας το Πορθμείο Γλύφας –Αγιόκαμπου και τα
τουριστικά λιμάνια που σχεδιάζονται από τον ΕΟΤ και εντάσσονται στο
σχεδιασμό του ΠΠΧΣΑΑ.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
34
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Α.1.1.5.3.4. Διαχείριση ειδικών χώρων υπαίθρου:
Παράκτιος χώρος / Ολοκληρωμένη διαχείριση
Η αντιμετώπιση του ιδιαίτερα ευαίσθητου εκτεταμένου παράκτιου χώρου, σημαντικού
παραγωγικού πόρου της περιφέρειας (εγκαταστάσεις παραγωγής, τουρισμός, ιχθυοκαλλιέργειες)
και ιστορικού χώρου κατοίκησης, πρέπει να συνδυάζεται με τις χωρικές ενότητες στις οποίες
εντάσσεται, τους ειδικούς εθνικούς κανόνες διαχείρισης του παράκτιου χώρου. αλλά και με τον
ολοκληρωμένο χαρακτήρα ειδικών σύνθετων ενοτήτων.
Η διαχείριση και ο σχεδιασμός του παράκτιου χώρου γίνεται σε επίπεδο ΟΤΑ ή περισσοτέρων
παράκτιων ΟΤΑ με βάση γενικές κατευθύνσεις του Κεντρικού Σχεδιασμού, και ανά χωρική ή
σύνθετη ανθρωπογεωγραφική ή φυσική ενότητα όπως προσδιορίζονται στο ΠΠΧΣΑΑ.
Ιδιαίτερες επιμέρους σύνθετες ενότητες της περιφέρειας είναι:

Ακτές εντός NATURA και ακτές Φωκίδας με ιδιαίτερη περιβαλλοντική αξία.

Ακτές εντός αστικών συγκεντρώσεων ή οικισμών για οικιστική αναβάθμιση /ανάπλαση.
Συμπέρασμα : ο Δήμος Ιτέας, βρίσκεται στον κύριο διαγώνιο χερσαίο άξονα
ανάπτυξης της χώρας, είναι περιοχή με ιδιαίτερη περιβαλλοντική αξία, αποτελεί
τουριστικό δήμο, οδικό και λιμενικό κόμβο σε επίπεδο περιφέρειας είναι
Περιοχή Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων στον
τριτογενή τομέα και αναμένεται να λειτουργήσει
Αποτελεί περιοχή εκτόνωσης τόσο των χώρων Δελφών - Αράχοβας από την
όχληση μιας βαρείας διαμπερούς κυκλοφορίας και από το μαζικό περαστικό
τουρισμό αναψυχής, όσο και των έντονα βιομηχανοποιημένων περιοχών (Άσπρα
Σπίτια).
Χαρακτηρίζεται ως πρωτεύουσα τουριστικά η μαρίνα και διαπεριφερειακής
εμβέλειας το λιμάνι η Ιτέας

ως εθνικής εμβέλειας το Λιμάνι Κύμης (επιβατικό και τουριστικό), και ως
πρωτεύοντα Τουριστικά λιμάνια, οι Μαρίνες Ιτέας, Καρύστου, Σκύρου.
 ως διαπεριφερειακής εμβέλειας το Εμπορικό Λιμάνι Χαλκίδας, το Λιμάνι
Ιτέας, το Επιβατικό Λιμάνι Αγ. Κων/νου (γραμμή Αγ. Κων/νος Σποράδες) και
το Εμπορικό Λιμάνι Στυλίδας το Πορθμείο Γλύφας –Αγιόκαμπου και τα
τουριστικά λιμάνια που σχεδιάζονται από τον ΕΟΤ και εντάσσονται στο
σχεδιασμό του ΠΠΧΣΑΑ.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
35
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Σχέδιο 6.
Αξιολόγηση (υφιστάμενης) Χωρικής οργάνωσης και προοπτικές
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
36
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Σχέδιο 7.
Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
37
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Α.1.2. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ Ν. ΦΩΚΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝ τ.
ΔΗΜΟ ΙΤΕΑΣ
Στον Ν. Φωκίδας η έδρα η Άμφισσα είναι Νομαρχιακό Διοικητικό Κέντρο και
Κέντρο εξυπηρετήσεων της χωρικής ενότητάς της καθώς και Κέντρο εξυπηρετήσεων
ανάλογων των διοικητικών της ρόλων και της πληθυσμιακής δυναμικότητάς τους.
Είναι επίσης Κέντρο Εκπαίδευσης, Έρευνας και Τεχνολογίας. Η Ιτέα προσθέτει στο
δίκτυο το ρόλο του λιμενικού κόμβου και κέντρου παραθαλάσσιου τουρισμού και
οι Δελφοί του κόμβου διεθνούς τουρισμού και πολιτισμού. Γειτνιάζει με το
εξειδικευμένο αστικό δίπολο Δίστομο – Αντίκυρα που στοχεύει στην ομογενοποίηση
της άμεσης περιοχής της εξόρυξης του Βωξίτη και του χώρου του εργοστασίου της
“Αλουμίνιο της Ελλάδος” στα Άσπρα Σπίτια. Έχει αστική δυναμική με πληθυσμό
16.000 κατ. Στην αναπτυξιακή ενότητα υποστήριξής του εντάσσεται και η περιοχή
της Αράχοβας, που διατηρεί την ιδιαιτερότητα της σαν κέντρο μαζικού
χιονοδρομικού κυρίως τουρισμού και αναβαθμίζεται σε διεξόδους προς
συμπληρωματικούς τουριστικούς πόρους (παράκτιος χώρος ενότητας).
Ο πόλος Λιδορίκι – Γαλαξίδι – Ερατεινή. Η περιοχή, μολονότι με ένα μόνο οικισμό πόλο να ξεπερνά τους 2.000 κατ. (Γαλαξίδι), προτείνεται να αποτελέσει αστικό δίκτυο
μακροπρόθεσμα (δηλαδή πληθυσμιακό στόχο 10.000 κατοίκους στους τρεις πόλους).
Προτείνεται έτσι να στηριχθεί με υποδομές και δραστηριότητες που θα
αναζωογονήσουν την ευρύτερη περιοχή Λιδορικίου και τα Βαρδούσια και θα
αναπτύξουν τουρισμό σημαντικής κλίμακας στα ορεινά. Η διερεύνηση της
αξιοποίησης της Λίμνης του Μόρνου για τουρισμό είναι θέμα που μπορεί να
παρουσιάζει ενδιαφέρουσα προοπτική για την ανακατοίκηση της πληγείσας από τα
έργα του Μόρνου περιοχής.
Οδικοί Άξονες:

Πρωτεύον διεθνές /εθνικό δίκτυο ΛΑΜΙΑ -ΑΜΦΙΣΣΑ –ΙΤΕΑ--ΑΝΤΙΡΡΙΟ ΠΑΤΡΑ,
Δευτερεύον διεθνές /εθνικό δίκτυο: ΘΗΒΑ -ΛΙΒΑΔΕΙΑ -ΙΤΕΑ (Παράκαμψη
Δελφών)
Κύρια Λιμενική Υποδομή:


Πρωτεύων Τουριστικό λιμάνι η μαρίνα της Ιτέας
 Διαπεριφερειακής εμβέλειας το λιμάνι Ιτέας
Η Άμφισσα-Ιτέα, με δυναμική 20.000 έως 50.000 κατοίκους στην ευρύτερη αστική
περιοχή τους με ενδοπεριφερειακό ρόλο αλλά και δυνατότητες διαπεριφερειακών
ειδικών λειτουργιών.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 38 -
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Αστική περιοχή Οικιστικού Δικτύου : Άμφισσα - Ιτέα – Δελφοί
Η πληθυσμιακή δυναμική της είναι 20.000 κάτοικοι στην ενότητα 3ου επιπέδου Το
δίκτυο προβλέπεται να εξελιχθεί, σε έναν ορίζοντα βάθους 20ετίας, σε αστική περιοχή
μεγαλύτερη των 30.000 κατοίκων. Σχεδιάζεται στο ΠΠΧΣΑΑ ως πολιτιστικό,
μορφωτικό, τουριστικό κέντρο διεθνούς εμβέλειας με επίκεντρο το διεθνή πόλο των
Δελφών και εξειδικεύεται στο στρατηγικό για την ανάπτυξη τομέα της εξόρυξης του
Βωξίτη και των παράπλευρων επεκτάσεων του (σύζευξη με υπηρεσίες αποκατάστασης
τοπίων και έρευνα). Ο Ελαιώνας της Άμφισσας αποτελεί βασικό στοιχείο της
ενότητας και ενισχύεται ως παραγωγή.
Η Άμφισσα είναι Νομαρχιακό Διοικητικό Κέντρο και Κέντρο εξυπηρετήσεων της
χωρικής ενότητάς της καθώς και Κέντρο εξυπηρετήσεων (Εμπορίου, Αναψυχής,
Αστικού Τουρισμού και Κοινωφελών Υπηρεσιών και Πολιτιστικών Υποδομών)
ανάλογων των διοικητικών της ρόλων και της πληθυσμιακής δυναμικότητάς τους
Είναι επίσης Κέντρο Εκπαίδευσης, Έρευνας και Τεχνολογίας. Η Ιτέα προσθέτει στο
δίκτυο το ρόλο του λιμενικού κόμβου και κέντρου παραθαλάσσιου τουρισμού και οι
Δελφοί του κόμβου διεθνούς τουρισμού και πολιτισμού.
Συμπέρασμα : ο Δήμος Ιτέας, βρίσκεται στον κύριο διαγώνιο χερσαίο άξονα
ανάπτυξης της χώρας, είναι περιοχή με ιδιαίτερη περιβαλλοντική αξία, αποτελεί
τουριστικό δήμο, οδικό και λιμενικό κόμβο σε επίπεδο περιφέρειας είναι Περιοχή
Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων στον τριτογενή
τομέα.
Αποτελεί περιοχή εκτόνωσης τόσο των χώρων Δελφών - Αράχοβας από την
όχληση μιας βαρείας διαμπερούς κυκλοφορίας και από το μαζικό περαστικό
τουρισμό αναψυχής, όσο και των έντονα βιομηχανοποιημένων περιοχών (Άσπρα
Σπίτια).
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 39 -
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Σχέδιο 8. Μελέτη Αναθεώρησης ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας χάρτης Α.1. Πληθυσμιακή μεταβολή Δημοτικών Ενοτήτων
Περ. Στερεάς Ελλάδας 1911-2001
Ν. KAΡΔΙΤΣΗΣ
Π αγ
ασ η
τικό
ςΚ
N.Μοναστήρι
Δ. ΘΕΣΣΑΛΙΩΤΙΔΟΣ
Άγραφα
Δομοκός
Δ. ΔΟΜΟΚΟΥ
Δ. ΦΟΥΡΝΑ
Γρανίτσα
Δ. ΑΠΕΡΑΝΤΙΩΝ
Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ
Ομβριακή
Δ. ΞΥΝΙΑΔΟΣ
Φουρνα
Ν.ΣΚΑΝΤΖΟΥΡΑ
ΝΟΜΟΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ
Δ. ΒΙΝΙΑΝΗΣ
Δ. ΚΤΗΜENΙΩΝ
Κερασοχώριο
ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΝ
Δ. Καρπενησίου
Τυμφρηστός
Δ. A.ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Δ.ΠΟΤΑΜΙΑΣ
Δ. ΛΑΜΙΕΩΝ
Δ. ΛΕIANOKΛΑΔΙΟΥ
Λιανοκλάδι
Δ. AΡTEMIΣIOY
Δ. ΠΕΛΑΣΓΙΑΣ
Πελασγίας
Δ. ΣΤΥΛΙΔΟΣ
ΛΑΜΙΑ
Στυλίς
Σπερχειάς
Υπάτη
Γοργοπόταμος
Δ. ΣΠΕΡΧΙΑΔΟΣ
Δ. ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΥ
Δ. YΠΑΤΗΣ
Δ. ΕΧΙΝΑΙΩΝ
Ράχαι
Μαλια
κός Κ
ολ.
Ωρεοί
Δ. ΩΡΕΩN
Λτρ. Αιδηψού
ΝΟΜΟΣ ΦΩΚΙΔΑΣ
Δ. Βαρδουσίων
Kροκύλιο
Δ. AΜΦΙΣΣΗΣ
Eλάτεια
Αταλάντη
Δ. ATΑΛΑΝΤΗΣ
Δ. ΔΕΛΦΩΝ
Δελφοί
Δ. ΑΡΑΧΩΒΗΣ
Δ. ITEAΣ
Iτέα
Δ.ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ
Δ. ΤΟΛΟΦΩΝΟΣ
Ερατεινή
Γαλαξίδι
Δ. OΡΧΟΜΕΝΟΥ
Ορχομενός
ΡΙ
Αντίκυρα
K.ΑΝΤΙΚΥΡΑΣ
Kυριάκιον
K.ΚΥΡΙΑΚΙΟΥ
ΝΘ
ΙΑ
Σ
ΚΟ
ΛΠ
ΛΠ
OΣ
NOMOΣ EYBOIAΣ
Δ. ΘΕΣΠΙΕΩΝ
Θεσπιαί
A
Δροσιά
Δ. AYΛIΔAΣ
Βαθύ
ΓO
ΑΥΞΗΣΗ <0.43% (EΘΝΙΚΗ) & >0,64%
Σ
AYΞΗΣΗ <0,43% (ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡ
ΜΕΙΩΣΗ
Κύμη
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Βασιλικό
Δ.ΣΧΗΜΑΤΑΡΙΟΥ
Δ. ΤΑΝΑΓΡΑΣ
Α.Θωμάς
ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΓΠΣ ΙΤΕΑΣ ΚΑΙ ΚΙΡΡΑΣ ΔΗ
Δ. TAMINAIΩN
Δ. AMAΡYNΘOY
Αλιβέριον
Δ. EΡETΡIAΣ
NOT.
ΔΗΜΟΣ ΔΕΛΦΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Δ. AYΛΩNOΣ
Δ. XAΛKIΔEΩN
XAΛKIΣ
Δ. ΛHΛANTIΩN
Οινόφυτα
Σχηματάριον Δ. ΟΙΝΟΦΥΤΩΝ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Δ. KONIΣTΡΩN
Αυλωνάριον
Ερέτρια
Θήβαι
Δ. ΘΗΒΑΙΩΝ
ΠΟΣΟΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ
ΑΥΞΗΣΗ >0,64% (ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡ
Κονίστραι
Δ. ΔIΡΦΥΩΝ
Δ. ΑΚΡΑΙΦΝΙΑΣ Δ. ANΘHΔΩNOΣ
Ακραίφνιον
Δ. ΠΛΑΤΑΙΩΝ
Kαπαρέλιον
Λ
Στενή
Δ. N. AΡTAKHΣ
Ν.Αρτάκη
Δ. BAΓΙΩΝ
Βάγια
ΕΔΡΑ ΔΗΜΟΥ
Δ. ΣΚΥΡΟΥ
Δ. KYMHΣ
Δ. MEΣΣAΠΙΩN
Μαλεσίνα
Δ. ΜΑΛΕΣΙΝΑΣ
Δ. ΑΛΙΑΡΤΟΥ
Αλίαρτος
Α.Γεώργιος
Δ. ΚΟΡΩΝΕΙΑΣ
Δ. ΘΙΣΒΗΣ
Δομβραίνα
ΚΟ
KO
Δ. ΛΕΒΑΔΕΩΝ
NOMOΣ BOIΩTIAΣ
ΚΟ
ΠΑΤΡΑΙ
Δ.ΔΙΣΤΟΜΟΥ
E
Μαρτίνο
ΛΕΙΒΑΔΕΙΑ
Δίστομο
Δ. ΔΕΣΦΙΝΗΣ
Δεσφίνα
Π
Δ. KHΡEΩΣ
Δ. ΟΠΟΥΝΤΙΩΝ
Δ. ΔΑΥΛΕΙΩΝ
Δαυλεία
Δράχωβα
Δ. EΥΠΑΛΙΟΥ
Ευπάλιο
Λίμνη
Ψαχνά
Δ. ΤΙΘΟΡΕΑΣ
ΑΜΦΙΣΣΑ
Λιδορίκι
Δ. ΛΙΔΟΡΙΚΙΟΥ
ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΝ
Δ. ΕΛΑΤΕΙΑΣ
ΕΔΡΑ ΝΟΜΟΥ
Σκύρος
Ν.ΣΚΥΡΟΣ
Μαντούδιον
Δ. AMΦΙΚΛΕΙΑΣ
Πολύδροσο
Aμφίκλεια
Δ.ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ
Τιθορέας
ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΔΗΜΟΣ Δ
IO
Δ. EΛYMNIΩN
BO
Ρ.
Γραβιά
Δ. ΓΡΑΒΙΑΣ
A
Δ. NHΛEΩΣ
Kαμένα Βούρλα
Aγ. Κωνσταντίνος
EY
BO
Δ. KAMEΝΩΝ ΒΟΥΡΛΩΝ
Δ. A.KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
IK
Δ. ΔΑΦΝΟΥΣΙΩΝ
OΣ
Λιβανάται
Δ. KAΛΛΙΕΩΝ
ΟΡΙΑ ΝΟΜΟΥ
ΟΡΙΑ ΔΗΜΩΝ
Αγ. Άννα
Δ. MΩΛΟΥ
Mαυρολίθαρο
Kαστέλιον
ΟΡΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ
IΓ
Δ. IΣTIAIAΣ
Δ. AIΔHΨOY
Mώλος
Δ.ΔΟΜΝΙΤΣΑΣ
Ιστιαία
K. ΛIXAΔAΣ
Λιχάς
Kρίκελο
ΝΟΜΟΣ ΑΙΤΩΛΙΑΣ
A
Αρτεμήσιον
ΝΟΜΟΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ
Δ. KTHMENIΩN
Δ.MΑΚΡΑΚΩΜΗΣ
ΜΑκρακώμη
Μακρακώμη
Μέγα χωριό
Δ. ΠΡΟΥΣΟΥ
Προυσός
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Ν.ΣΚΟΠΕΛΟΣ
Α.Τριάς
Φραγκίτσα
Δ. ΦΡΑΓΚΙΤΣΑΣ
ΑΛΟΝΝΗΣΟΣ
Ν.ΣΚΙΑΘΟΣ
ολ.
Δ. AΣΠΡΟΠΟΤΑΜΟΥ
Λιθοχώρι
Δ.Aγράφων
Αμάρυνθος
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ
Κριεζά
Δ. ΔYΣTIΩN
ΜΕΛΕ
ΚΑΡΑΚΩΤΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ
ΣΚΟΒΟΛΑΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ
ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΔΑΜΙΑΝ
ΘΕΜΑ ΤΙΤΛΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ : Πληθυσμιακή μεταβολή Δημοτικών
Ενοτήτων Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδα
1999-2001
EYBO
IKOΣ
KOΛ.
ΚΛΙΜΑΚΑ 1: 10.000
ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗ
ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ
ΟΙ ΣΥΝΤΑΞΑΝΤΕΣ
KΑΡΑΚΩΤΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΣΑΡΑΦΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
Δ. ΔΕΡΒΕΝΟΧΩΡΙΩΝ
Πύλη
ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΧΩΡΟΤΑΚΤΗΣ
ΤΟΠΟΓΡΑΦΟΣ ΜΗΧ.ΠΟΛΕΟΔΟΜΟΣ
ΣΦΡΑΓΙΔΑ Υ ΠΟΓΡΑΦΗ
ΣΦΡΑΓΙΔΑ Υ ΠΟΓΡΑΦΗ
ΣΑΡΑΦΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΚΑΡΑΚΩΤΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
ΣΚΟΒΟΛΑΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΗ
ΜΑΡΙΑΝΑ ΑΝΔΡΕΑΔΗ
ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ
ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ
Δ. ΣTYΡAIΩN
ΜΑΝΤΖΙΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΓΟΥΛΟΥΜΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ
ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ
Στύρα
ΟΣ
ΑΝΑΔΟΧΟΣ
ΣΑΡΑΦΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ
ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΙΝΑΚΙΔΩ
Δ.Ε. ΑMΦΙΣΣHΣ
Δ.Ε.ITEΑΣ
KOΛΠOΣ AΛKYONIΔΩN
ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΤΑΙΑΣ
NOMOΣ ATTIKHΣ
Ν . AXAIAΣ
ΤΟ
Δ.Ε. ΑMΦΙΣΣHΣ
Δ. MAΡMAΡIOY
Δ.Ε. ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ
Αμυγδαλέα
ΚΟΡΙΝΘ
Δ.Ε. ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟ
K. KAΦHΡEΩΣ
Μαρμάριον
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
H ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ
AΘHNAI
Ν . KOΡΙΝΘΙΑΣ
Δ. KAΡYΣTOY
Κάρυστος
ΚΟΡΙΝΘΟΣ
TOΠΟΓΡΑΦΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
EΛΕΓΘΗΚΕ - ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
H ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙA
ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
ΕΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΚΟΥΜΠΛΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ
- 40 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Για την κατανόηση της αναπτυξιακής φυσιογνωμίας της περιοχής του τ. δήμου Ιτέας,
κρίθηκε σκόπιμο για τα στοιχεία του πληθυσμού και την δημογραφική φυσιογνωμία
να παρατεθούν αναλυτικά στοιχεία και για : την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος, τον
Νομό Φωκίδας αλλά και το Δήμο Δελφών ώστε να υπάρχουν δεδομένα σύγκρισης.
Α.2.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.2.1.1. Νομός Φωκίδας
Η ΠΕ Φωκίδας βρίσκεται στο κέντρο της Ελλάδας και συνορεύει ανατολικά με την
ΠΕ Βοιωτίας, βόρεια με τη Φθιώτιδα, δυτικά με την Αιτωλοακαρνανία και σε όλη τη
νότια πλευρά βρέχεται από τον Κορινθιακό Κόλπο. Εκτείνεται σε 2.121 τ. χλμ, τα 36
από τα οποία είναι πεδινά, τα 560 δάση και τα υπόλοιπα ημιορεινά με χαμηλή
βλάστηση και πετρώδες έδαφος. Ο μόνιμος πληθυσμός του νομού ανέρχεται στους
40.430 κατοίκους σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της απογραφής του 2011.
Πρωτεύουσα του νομού είναι η Άμφισσα, τα ιστορικά Σάλωνα. Η Φωκίδα πήρε το
όνομα της από το Φώκο, γιο του Αιακού, αρχηγό των Αιγινητών που κατέλαβε την
περιοχή ή κατά άλλη εκδοχή από το γιο του Ορνυτίωνα, αρχηγό των Κορινθίων, που
κυρίευσε το χώρο της.
Η ΠΕ Φωκίδας αποτελείται από τους παρακάτω δήμους:
 Δήμος Δελφών με έδρα την Άμφισσα και ιστορική έδρα τους Δελφούς
αποτελούμενος από τους πρώην δήμους α. Αμφίσσης β. Γαλαξιδίου γ. Γραβιάς
δ. Δελφών ε. Δεσφίνας στ. Ιτέας ζ. Καλλιέων και η. Παρνασσού.
 Δήμος Δωρίδος με έδρα το Λιδορίκι αποτελούμενος από τους πρώην δήμους
α. Βαρδουσίων β. Ευπαλίου γ. Λιδορικίου και δ. Τολοφώνος.
Η Φωκίδα έχει ένα εναλλασσόμενο γεωμορφολογικό τοπίο προικισμένο και από τη
φύση με την ομορφιά των αντιθέσεων. Περιβάλλεται από ψηλά βουνά, άγριας
ομορφιάς (Γκιώνα, Παρνασσός, Βαρδούσια, Οίτη), τα οποία συγκεντρώνουν μεγάλο
αριθμό ορειβατών και χιονοδρόμων όλο το χρόνο. Στο μουσείο των Δελφών και στα
αρχαιολογικά και λαογραφικά μουσεία του νομού μπορεί να συναντήσει κανείς την
ιστορία του τόπου, ενώ για πεζοπορία προσφέρονται τα φαράγγια, και τα μονοπάτια
της περιοχής. Επιπλέον, η Φωκίδα διαθέτει καθαρές και όμορφες ακτές με γραφικά
ψαροχώρια και αρχοντικές κωμοπόλεις.
Μοναδικές πλουτοπαραγωγικές πηγές του νομού είναι η ελαιοκαλλιέργεια, ο
ορυκτός πλούτος (βωξίτης), τα δάση, η κτηνοτροφία, η ιχθυοκαλλιέργεια, και ο
τουρισμός. Οι ευρύτερες περιοχές της Φωκίδας έχουν κατορθώσει να διατηρήσουν
την αυθεντικότητα τους προσφέροντας στους επισκέπτες τη δυνατότητα να
γνωρίσουν μια «άλλη Ελλάδα».
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 41 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Η Φωκίδα επομένως είναι ιδιαίτερου χαρακτήρα χωρική ενότητα της Στερεάς
Ελλάδας, με συνδυασμό ορεινών και παράκτιων περιοχών και προσέγγιση μέσω της
Δυτικής Ελλάδας με την Πελοπόννησο και το μεγάλο αστικό κέντρο της Πάτρας.
Οι σημαντικότεροι τουριστικοί προορισμοί στο νομό Φωκίδας σχετίζονται
κυρίως με τον πολιτιστικό τουρισμό λόγω του μνημείου των Δελφών και των
άλλων ιστορικών μνημείων που υπάρχουν στην περιοχή. Ιδιαίτερη, επίσης
σημασία έχει και ο ορεινός και περιηγητικός τουρισμός λόγω των ψηλών και άγριας
ομορφιάς βουνών που διαθέτει ο νομός και τα οποία προσελκύουν το ενδιαφέρον
φυσιολατρών ορειβατών και χιονοδρόμων. Τέλος, οι καθαρές και όμορφες ακτές του
νομού αποτελούν πόλο έλξης για όσους προτιμούν την ηρεμία της θάλασσας.
Παρακάτω, παρουσιάζονται τα σημαντικότερα μνημεία ανά είδος τουρισμού για το
νομό Φωκίδας:
α) Πολιτιστικός τουρισμός:
Τα κύρια προϊόντα και οι δραστηριότητες αυτής της μορφής τουρισμού εντοπίζονται
σχεδόν αποκλειστικά στους Δελφούς, που ασφαλώς αποτελεί βασικό πόλο έλξης
Εθνικής και Διεθνούς σημασίας. Άλλοι σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι του νομού
είναι: η Αρχαία Λιλαία, η Οχύρωση της Αρχαίας Άμφισσας, η αρχαία Κίρρα και τα
Πυρά Ηρακλέους. Ιδιαίτερης επίσης σημασίας είναι μουσεία της περιοχής όπως το
αρχαιολογικό μουσείο Δελφών Εορτών <Σικελιανός>, το αρχαιολογικό μουσείο
Άμφισσας, το λαογραφικό μουσείο Άμφισσας, το Εθνολογικό Ναυτικό μουσείο
Γαλαξιδίου, το Λαογραφικό μουσείο Γαλαξιδίου, το αρχαιολογικό μουσείο
Λιδορικίου, το λαογραφικό μουσείο Ευπαλίου, το Ιστορικό και Λαογραφικό μουσείο
Αρτοτίνας, η λαογραφική Συλλογή Καλοσκοπής, το Λαογραφικό μουσείο
Επταλόφου, το λαογραφικό μουσείο Καστριώτισσας, το λαογραφικό μουσείο του
Μαλανδρίνου επίσης το Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας, που είναι χώρος γνωριμίας
με την ιστορία εξόρυξης και εκμετάλλευσης του Βωξίτη 200m κάτω από τη γη,
μοναδικός στον Ελλαδικό χώρο.
β) Ορεινός / Περιηγητικός και Χειμερινός / Χιονοδρομικός:
Ο ορεινός και περιηγητικός τουρισμός επικεντρώνεται στους ορεινούς όγκους
Βαρδούσια και Γκιώνα. Η οροσειρά Βαρδουσίων αποτελεί κύριο πόλο έλξης πολλών
ορειβατών και στην ευρύτερη περιοχή της υπάρχουν ενδιαφέρουσα χωριά διαμονής
και πρόσβασης στο βουνό: Αρτοτίνα, Αθ. Διάκος, Μουσουνίτσας, Βίννανη,
Καλλοσκοπή, Πολύδροσος, Λιδορίκι, Συκιά, Πενταγιοί αλλά και άλλοι οικισμοί.
Επίσης, υπάρχουν δυνατότητες για ορισμένες ενδιαφέρουσες διαδρομές και
περιηγήσεις σε φαράγγια ή χαράδρες. Ιδιαίτερα, η χαράδρα της Ρέκκας, είναι από τα
μεγαλύτερα και ομορφότερα φαράγγια της χώρας. Πρόκειται για περιοχή μεγάλης
οικολογικής σημασίας με ενδημικά είδη φυτών, αρπακτικά πουλιά, αγριόγιδα, κλπ.
Ακόμη το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που διασχίζει τα Βαρδούσια και καταλήγει στους
Δελφούς. Στη θέση “Καψίτσα” του Δήμου Άμφισσας υπάρχει το Δασικό χωριό, με 21
ξύλινους οικίσκους μέσα στο ελατόδασος.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 42 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Ως προς τον Παρνασσό (στο νομό εντάσσεται το Β.Δ. τμήμα του) υπάρχουν
δυνατότητες άσκησης δραστηριοτήτων ορεινού-περιηγητικού, χειμερινούχιονοδρομικού τουρισμού. Στη πρώτη περίπτωση εντάσσονται περιηγήσεις και στον
Εθνικό Δρυμό αλλά και σε ενδιαφέροντα ορεινά τοπία και σπήλαια (π.χ. Κωρύκειο
Άντρο, σπήλαιο Επτάστομος σε βάθος 70μ. όπου υπάρχει ο νοτιότερος παγετώνας
της Ευρώπης, Νεραϊδοσπηλιά Βάριανης και Κάρκαρος Πολύδροσου). Στη δεύτερη
περίπτωση ο αριθμός των επισκεπτών προς το χιονοδρομικό κέντρο είναι πολύ
μικρότερος αυτών που κατευθύνονται από Αράχοβα (Ν. Βοιωτίας). Ένα από τα
μεγαλύτερα αναρριχητικά πεδία της Ευρώπης είναι εκείνο της Συκιάς Δωρίδας.
γ) Παράκτιος / παραθεριστικός και θαλάσσιος τουρισμός:
Η παράκτια ζώνη του νομού ενδείκνυται και προσφέρει δυνατότητες παραπέρα
ανάπτυξης των μορφών αυτών του τουρισμού με βασικά κέντρα την Ιτέα, το
Γαλαξίδι, (με πλούσια ναυτική παράδοση και Ναυτικό Μουσείο) και την Ερατεινή.
Με βάση τα κύρια τουριστικά λιμάνια Γαλαξιδίου και Ιτέας, οι δραστηριότητες
θαλάσσιου τουρισμού εντοπίζονται σε θαλάσσιες διαδρομές / περιηγήσεις και σπορ
στον Κορινθιακό (π.χ. επισκέψεις στο νησί Τριζόνια - μοναδικό κατοικήσιμο νησί
του Κορινθιακού, κατάφυτο και με ενδιαφέρουσες παραλίες) και στην παραπέρα
προώθηση υφιστάμενων διαδρομών προς Ναύπακτο / Νησιά Ιονίου.
δ) Συνεδριακός τουρισμός
Ο νομός διαθέτει τα περισσότερα συνεδριακά κέντρα σύμφωνα με τη μελέτη που
πραγματοποιήθηκε για την τουριστική ανάπτυξη της Στερεάς Ελλάδας το 2002. Πιο
συγκεκριμένα, ο νομός διαθέτει το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών,
συνεδριακό κατεξοχήν κέντρο, ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Επίσης διαθέτει και
συνεδριακά κέντρα (π.χ. Amalia, Elatos Resort & Health Club, Villa Olympia)
ε) Θρησκευτικός Τουρισμός
Ο νομός διαθέτει πόλους θρησκευτικού ενδιαφέροντος :
• Μοναστήρι προφήτη Ηλίου - Χρυσό Δήμου Δελφών, με ξυλόγλυπτο τέμπλο και
σπάνια βιβλιοθήκη.
• Μοναστήρι Αγιάννη Προδρόμου Αρτοτίνα, όπου μόνασε ο Αθανάσιος Διάκος.
• Μοναστήρι Αγίου Ιωάννη Προδρόμου Δεσφίνας και ναίδριο Ταξιαρχών θολωτής
Βασιλικής 12ου αιώνα με Βυζαντινές τοιχογραφίες.
• Ιερά μονή Βαρνάκοβας – Ευπάλιο
• Ιερά μονή Παναγίας της Κουτσουριώτισσας – Αμυγδαλιά Δωρίδας
• Ιερά μονή Αγίων Αυγουστίνου και Σεραφείμ – Τρίκορφο Ευπαλίου με τετρακόσια
σήμαντρα και 62 καμπάνες και παιδικές κατασκηνώσεις.
• Ναός του Σωτήρος – Άμφισσα μνημείο τέχνης βυζαντινού ρυθμού 11ο - 12ο
αιώνα.
• Μητροπολιτικός ναός Ευαγγελιστρίας – Άμφισσα τοιχογραφίες Σπύρου
Παπαλουκά.
• Ιερός ναός Αγίου Νικολάου - Γαλαξίδι μοναδικό ξυλόγλυπτο τέμπλο.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 43 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Ο Νομός Φωκίδας είναι από τους πιο ορεινούς νομούς της Ελλάδος καθώς από τα
2.121 τ.χλμ. της συνολικής έκτασης της, ποσοστό 96,7% (2.051,2 τ.χλμ.) είναι ορεινά,
1,5% (32,3 τ.χλμ.) ημιορεινά και μόλις το 1,8% (37,5 τ.χλμ.) καλύπτονται από πεδινές
εκτάσεις. Στο βορειοδυτικό τμήμα του Νομού, με κατεύθυνση ΒΔ – ΝΑ εκτείνονται
τα Βαρδούσια Όρη με μέγιστο υψόμετρο 2495m. Στο βόρειο κεντρικό τμήμα του
Νομού, στα όρια με το Νομό Φθιώτιδας, ορθώνεται το όρος Οίτη με μέγιστο
υψόμετρο 2152m.
Στο κέντρο του Νομού, στα όρια των δύο επαρχιών του, εκτείνεται το όρος Γκιώνα
με διεύθυνση ΒΑ – ΝΔ. Η Γκιώνα είναι το πέμπτο σε ύψος Ελληνικό βουνό και το
ψηλότερο στη νότια Ελλάδα (2510m). Συνορεύει στα δυτικά με τα Βαρδούσια, από τα
οποία τη χωρίζει ο ποταμός Μόρνος, στα νοτιανατολικά με τον Παρνασσό, στα
βορειανατολικά με το Καλλίδρομο και στα βόρεια με την Οίτη. Στις νότιες απολήξεις
της Γκιώνας, αποτελώντας ουσιαστικά προέκτασή της, εκτείνονται τα Όρη
Λιδορικίου με μέγιστο υψόμετρο 1786m. Στο ανατολικό τμήμα του Νομού, στα όρια
με το Νομό Βοιωτίας εκτείνονται οι δυτικές απολήξεις του Παρνασσού με υψηλότερη
κορυφή τη Λιάκουρα (2457m).
Τα πεδινά εδάφη του Νομού είναι ελάχιστα. Εκτείνονται στα παράλια του
Κορινθιακού κόλπου και του κόλπου της Ιτέας, στην κοιλάδα του Μόρνου και
στον άνω ρου του ποταμού Κηφισού. Μοναδική αξιόλογη πεδινή περιοχή είναι η
πεδιάδα της Άμφισσας.
Σημαντικότερος ποταμός του Ν. Φωκίδας είναι ο Μόρνος, ο οποίος πηγάζει στις
νότιες παρυφές της Οίτης και ακολουθεί νότια διεύθυνση προς το Λιδορίκι, όπου
στρέφεται προς τα δυτικά. Στη συνέχεια διαγράφει τα όρια των Νομών Φωκίδας,
Αιτωλοακαρνανίας, σχηματίζοντας μια καταπράσινη κοιλάδα και εκβάλλει κοντά
στη Ναύπακτο. Στον ποταμό έχει κατασκευαστεί φράγμα που σχηματίζει τεχνητή
λίμνη. Εκεί συγκεντρώνονται τα νερά απ΄ όπου υδρεύονται η περιοχή της Αθήνας
καθώς και πολλές κοινότητες και οικισμοί κατά μήκος του αγωγού μεταφοράς των
υδάτων από την τεχνητή λίμνη προς την πρωτεύουσα. Το βορειοανατολικό τμήμα
του Νομού διαρρέει ο άνω ρους του (βοιωτικού) Κηφισού.
Η Φωκίδα, πήρε το όνομά της από τον Φώκο, γιο του Ορτυνίωνα, που ήταν ο
αρχηγός των Δωριέων που κυρίευσαν την περιοχή και μετονομάστηκαν σε Φωκείς.
Ήταν διάσημη για το σημαντικότερο μαντείο της αρχαιότητας, το Μαντείο των
Δελφών που βρισκόταν στον "ομφαλό της γης", τους Δελφούς.
Στην αρχαιότητα η θέση της Φωκίδας διέφερε από την σημερινή. Βρισκόταν
ανατολικότερα και εκτεινόταν μέχρι την Αντίκυρα, τους Δελφούς και το Κρισαίο
Πεδίο από όπου ξεκινούσε η Οζολία Λοκρίδας. Οι σπουδαιότερες πόλεις της Οζολίας
ή Εσπερίας Λοκρίδας, η Άμφισσα, η Μυωνία (σημερινή Αγία Ευθυμία Φωκίδας), το
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 44 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Χάλαιον, η Οιάνθεια (σημερινό Γαλαξίδι), ο Τολοφώνας και το Ευπάλιον ανήκουν
στην σημερινή Φωκίδα.
Κατά τη διοικητική διαίρεση του Ελληνικού Κράτους το 1833, ιδρύθηκε ο Νομός
Φωκίδας και Λοκρίδας, ο οποίος περιελάμβανε τις μέχρι τότε επαρχίες των Σαλώνων,
του Γαλαξιδίου, του Λιδορικίου, του Μαλανδρίνου, του Ζητουνίου, του
Πατρατζικίου και της Βουδουνίτσης. Ο Νομός αυτός αποτελούνταν από τις επαρχίες
της Παρνασσίδος με έδρα τα Σάλωνα (Άμφισσα), της Δωρίδας με έδρα το Λιδορίκι,
της Φθιώτιδος με έδρα το Ζητούνιον (Λαμία) και της Λοκρίδος με έδρα το
Ταλάντιον (Αταλάντη). Πρωτεύουσα του νομού ορίστηκε η Άμφισσα, που ήταν
ιστορική πρωτεύουσα της Ρούμελης.
Το 1836-1837 ο Νομός, με την εισαγωγή του συστήματος ΔιοικήσεωνΥποδιοικήσεων, διαιρέθηκε στις Διοικήσεις Φωκίδας και Φθιώτιδος και τις
Υποδιοικήσεις Δωρίδος και Λοκρίδος. Το 1845 ιδρύθηκε εκ νέου ο παλαιός Νομός,
με το όνομα Φθιώτιδος και Φωκίδας, με την έδρα του να μεταφέρεται στη Λαμία. Το
1899 ο Νομός διασπάστηκε και έτσι για πρώτη φορά ιδρύθηκαν δύο ξεχωριστοί
νομοί, ο Νομός Φωκίδας (με έδρα την Άμφισσα) και ο Νομός Φθιώτιδος
(Φθιωτιδοφωκίδος). Το 1946 ο Νομός Φωκίδας διασπάστηκε ξανά και αποτελούνταν
αρχικά από τις δύο επαρχίες (Παρνασσίδα και Δωρίδα), έως την κατάργηση των
επαρχιών και την ίδρυση των Καποδιστριακών Δήμων (Δήμο Αμφίσσης, Γαλαξιδίου,
Γραβιάς, Δελφών, Δεσφίνας, Ιτέας, Καλλιέων, Παρνασσού, Ευπαλίου, Βαρδουσίων,
Λιδορικίου, Τολοφώνος).
Η λειτουργία της Δημοτικής Ενότητας Ιτέας, στο πλαίσιο του υπό εκπόνηση ΓΠΣ,
αποτελεί αντικείμενο έρευνας και σχεδιασμού. Τα κύρια χαρακτηριστικά του χώρου
στον οποίο εντάσσεται, αλλά και των δραστηριοτήτων που τον χαρακτηρίζουν
σήμερα, αποτελούν τα δεδομένα της αναζήτησης και του προβληματισμού, που με
αφορμή το ΓΠΣ, αντιμετωπίζονται αναλυτικά με στόχο τη διατύπωση ενός
ολοκληρωμένου προγράμματος ανάπτυξης της.
Ο Νομός Φωκίδας με έκταση 2.120 Km2 ο 33ος νομός σε έκταση νομός της Χώρας και
ο 4ος σε έκταση Νομός της Περιφέρειας. Καταλαμβάνει το 13,65% της συνολικής
έκτασης της Περιφέρειας και πληθυσμό 40.430 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή
2011 (7,4% του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας)
παρουσιάζοντας μείωση σε σχέση με το 2001 19%.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 45 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Διάγραμμα 1. Έκταση νομών Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας
ΝΟΜΟΙ ΠΕΡ. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΕΚΤΑΣΗ (% )
ΦΩΚΙΔΑΣ
14%
ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ
28%
ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ
12%
ΒΟΙΩΤΙΑΣ
19%
ΕΥΒΟΙΑΣ
27%
Στο παρελθόν, η Φωκίδα ήταν κομμάτι του ευρύτερου νομού Φθιωτιδοφωκίδας, ο
οποίος περιελάμβανε και τη Φθιώτιδα. Σήμερα έχει δύο επαρχίες, την Παρνασσίδα
με πρωτεύουσα την Άμφισσα και τη Δωρίδα με πρωτεύουσα το Λιδόρικι.
Πρωτεύουσα του νομού είναι η Άμφισσα, ενώ μεγάλες πόλεις είναι η Ιτέα, το
Λιδόρικι, οι Δελφοί, η Δεσφίνα, το Γαλαξίδι, η Γραβιά και το Ευπάλιο.
Η εξυπηρέτηση των Δήμων από μέσα μαζικής μεταφοράς, πραγματοποιείται σε όλες
σχεδόν τις περιπτώσεις μέσω ΚΤΕΛ. Η συχνότητα των δρομολογίων ποικίλει
σημαντικά καθώς σε ορισμένους δήμους εκτελούνται αρκετά δρομολόγια την ημέρα
ενώ σε άλλους η συχνότητα των δρομολογίων είναι ένα ή δύο ανά εβδομάδα
Χιλιομετρικές αποστάσεις της Ιτέας από :
 Άμφισσα13χλμ
 Δελφοί (μέσω Χρυσού) 36χλμ
 Δεσφίνα 20 χλμ
 Γαλαξίδι 17χλμ
 Γραβιά 46 χλμ
 Ευπάλιο 76 χλμ
 Ερατεινή 41 χλμ
Το σημαντικότερο ίσως πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο νομός είναι η πληθυσμιακή
συρρίκνωση που έχει υποστεί μεταπολεμικά,
φαινόμενο της εσωτερική και
εξωτερικής μετανάστευσης που έπληξε το σύνολο των αγροτικών περιοχών της
χώρας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 46 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Επιπλέον, η κατασκευή του ταμιευτήρα του Μόρνου την δεκαετία του 1970, δέσμευσε
μεγάλες εκτάσεις γεωργικής γης και ανάγκασε πολλούς κατοίκους να αποδημήσουν
σε άλλες περιοχές της χώρας Το βασικό συγκριτικό πλεονέκτημα του νομού είναι το
φυσικό περιβάλλον. Αν και ο νομός δεν έχει καταξιωθεί στην συνείδηση των
επισκεπτών ως τουριστικός προορισμός, με εξαίρεση τον αρχαιολογικό χώρο των
Δελφών, τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος επιτρέπουν την ανάπτυξη
δραστηριοτήτων που συνδέονται με μορφές ήπιου τουρισμού. Ωστόσο, η έλλειψη
τουριστικών υποδομών και η απουσία αναπτυξιακών παρεμβάσεων, δεν έχει
επιτρέψει έως σήμερα την εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της
περιοχής.
Α.2.1.2. Δήμος Δελφών
Ο Δήμος Δελφών είναι δήμος της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, που συστάθηκε με
το Πρόγραμμα Καλλικράτης από την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων
Άμφισσας, Γαλαξιδίου, Γραβιάς, Δελφών, Δεσφίνας, Ιτέας, Καλλιέων και
Παρνασσού. Ο συνολικός πληθυσμός του νέου δήμου ανέρχεται σε 26.992 κατοίκους,
σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Έδρα έχει τη μεγαλύτερη κωμόπολή του,
την Άμφισσα. Επίσης οι Δελφοί, πνευματικό κέντρο παγκόσμιας ακτινοβολίας κατά
την αρχαιότητα, έχουν οριστεί ως ιστορική έδρα του δήμου.
Α.2.1.3. τ. Δήμος Ιτέας
Ο τ. Δήμος Ιτέας και νυν Δημοτική Ενότητα Ιτέας είναι η 12 η σε έκταση στο νομό και
καταλαμβάνει το νότιο τμήμα του Ν. Φωκίδας, με νότιο όριό του τον Κορινθιακό
κόλπο.
Ο Τ. Δήμος Ιτέας αποτελείται από : τη Δημοτική Κοινότητα Ιτέας (την πιο «νέα» και
με καλούς ρυθμούς ανάπτυξης πόλη της Φωκίδας) και τις Τοπικές Κοινότητες Κίρρας
και Τριταίας.
Η πόλη της Ιτέας με τους αρχαιότατους οικισμούς της Κίρρας και της Τριταίας
είναι η απόληξη των Δελφών και από το 1976 έχει χαρακτηριστεί Τουριστικός
Δήμος. Βρίσκεται στον κύριο διαγώνιο χερσαίο άξονα ανάπτυξης της χώρας, είναι
περιοχή με ιδιαίτερη περιβαλλοντική αξία και σε επίπεδο περιφέρειας είναι Περιοχή
Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων στον τριτογενή
τομέα.
Λόγω της κομβικής θέσης της (από στεριά και θάλασσα) και την αρκετά
ικανοποιητική υποδομή της σε καταλύματα και χώρους εστίασης/ψυχαγωγίας,
πολλοί την επιλέγουν για τόπο διακοπών τους και ορμητήριο εξερευνήσεων την
ευρύτερης περιοχής και χιλιάδες διερχόμενοι την επισκέπτονται κάθε χρόνο. Παρ΄
όλα αυτά παραμένει αλώβητη από τον μαζικό τουρισμό.
Ο ρόλος της όχι μόνο στον Ν. Φωκίδας αλλά και στην ευρύτερη Περιφέρεια της
Στερεάς ενισχύεται από το διαπεριφερειακής εμβέλειας εμπορικό/επιβατικό λιμάνι
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 47 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
(ελλιμενισμός 70 περίπου πλοίων και επίσκεψη 9.000 περίπου επιβατών τον χρόνο),
και την Μαρίνα της πόλης (Δίκτυο «European Association of Municipalities with
Marina/Yachting Harbour»), μοναδική σε μέγεθος στην Σ. Ελλάδα (φιλοξενία
περίπου 250 σκαφών) που ήδη συμπεριλαμβάνεται στους διεθνείς χάρτες για τους
θιασώτες του είδους.
Οι αθλητικές δραστηριότητες παγκόσμιας εμβέλειας που πραγματοποιούνται συχνά
στην Ιτέα (μεταξύ άλλων το Ράλλυ ΕΛΠΑ, το Διεθνές Τουρνουά Υδατοσφαίρισης
Νεανίδων Πύθια Cup και πρόσφατα το Πανελλήνιο πρωτάθλημα Optimist)
προσελκύουν πλήθος επισκεπτών. Επιπλέον, η στοχευμένη πολιτική πολιτισμού των
τελευταίων χρόνων (με πλήθος εκδηλώσεων καθ όλη τη διάρκεια του χρόνου)
αναβαθμίζει τον Δήμο σε ένα από τα κύρια πολιτιστικά κέντρα του Νομού Φωκίδας.
Όσον αφορά τις υποδομές και την λειτουργικότητα, ο Δήμος Ιτέας αναγνωρίζοντας
την αναγκαιότητα και, ταυτόχρονα, κατανοώντας τις διεθνείς πρακτικές εφαρμογής
Συστημάτων Διαχείρισης Ποιότητας είναι πιστοποιημένος από τον Φορέα
Πιστοποίησης Bereau Veritas από με δυο πρότυπα: το ΕΛΟΤ 1429 («Διαχείριση
συγχρηματοδοτούμενων Τεχνικών Έργων και Προμηθειών») και το ISO 9001
(«Διαχείριση Ποιότητας των παρεχόμενων Υπηρεσιών» (Διοικητικών, Οικονομικών,
Τεχνικών Υπηρεσιών & Υπηρεσιών Περιβάλλοντος»).
Στο νησάκι Άγιο Κωνσταντίνο, βρίσκεται το ομώνυμο εκκλησάκι, δρομικής
κατασκευής και με μικρό καμπαναριό, δίπλα στο οποίο σύμφωνα με το "Χρονικό του
Γαλαξιδίου", υπήρχε κρυφό νοσοκομείο κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας και με
μαρτυρία ότι σε αυτό είχε καταφύγει ο κλεφταρματολός Γιάννης Βουνιχωριώτης
πληγωμένος από μια συμπλοκή στα Κιούσκια Σαλώνων, όπου τελικά εξέπνευσε.
Επίσης αναφέρεται και σαν καταφύγιο το 1827 της φρεγάτας "Καρτερία". Επίσης
υπήρχε κρυφό σχολειό. Σήμερα ¨ψαροκάικα μεταφέρουν τους προσκυνητές στο νησί.
Να τονιστεί ότι κατά την σύνταξη του παρόντος σταδίου δεν είχαν
οριστικοποιηθεί τα αποτελέσματα της απογραφής του 2011 από την Εθνική
Στατιστική Υπηρεσία εκτός από την απογραφή του Νόμιμου πληθυσμού.
Α.2.2. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ- ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
Νόμιμος και πραγματικός Πληθυσμός
Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί η διαφορά που παρατηρείται ανάμεσα στο
νόμιμο και στο μόνιμο πληθυσμό του Νομού και η οποία απεικονίζεται στο
παρακάτω διάγραμμα.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 48 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Σημαντικό είναι να αναφερθούν οι ορισμοί των δύο εννοιών και να επισημανθεί η
διαφορά τους.
Στις ελληνικές απογραφές ως νόμιμος πληθυσμός ορίζεται ο αριθμός των δημοτών,
δηλαδή το σύνολο των ατόμων κάθε ηλικίας και φύλου, που είναι καταχωρημένα
στα αντίστοιχα δημοτολόγια και εφόσον κατά την ημέρα της απογραφής βρίσκονταν
στη Χώρα και απογράφηκαν ως παρόντες ή απουσίαζαν προσωρινά στο εξωτερικό.
Ως μόνιμος πληθυσμός μιας περιφέρειας (δήμου/κοινότητας, δημοτικού/κοινοτικού
διαμερίσματος ή οικισμού) ορίζεται το σύνολο των ατόμων που έχουν τη συνήθη
διαμονή τους σε κάθε περιφέρεια, νομό, δήμο/κοινότητα, δημοτικό/κοινοτικό
διαμέρισμα και αυτοτελή οικισμό.
Νόμιμος πληθυσμός κάθε δήμου ή κοινότητας είναι ο αριθμός των ατόμων κάθε
ηλικίας και φύλου, τα οποία κατά την ημέρα της απογραφής δήλωσαν ότι είναι
καταχωρημένα στα αντίστοιχα δημοτολόγια και εφόσον κατά την ημέρα της
απογραφής βρίσκονταν στη χώρα και απογράφηκαν ως παρόντα ή απουσίαζαν
προσωρινώς στο εξωτερικό.
Α.2.2.1.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας - Νομός Φωκίδας
Πίνακας 6.
ΧΩΡΟΣ
Απογραφή 2001 Πραγματικός μόνιμος και Νόμιμος Πληθυσμός Περιφέρεια
Πληθυσμός 2001
Πραγματικός
Μόνιμος
Νόμιμος
Περιφέρεια Στ. ΕΛΛΑΔΑΣ
605.329
558.144
603.858
ΒΟΙΩΤΙΑ
131.085
123.913
125.332
ΕΥΒΟΙΑ
215.136
207.305
216.339
ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ
32.053
19.518
32.592
ΦΘΙΩΤΙΔΑ
178.771
169.542
181.213
ΦΩΚΙΔΑ
48.284
37.866
48.382
Από τα στοιχεία για τους τον πληθυσμό στο Νομό Φωκίδας κατά την Απογραφή του
2001, παρατηρούμε σημαντικές αποκλίσεις οι οποίες της τάξεως των 10 χιλιάδων,
μεταξύ πραγματικού/ νόμιμου και του μόνιμου πληθυσμού. Οι
αποκλίσεις είναι έντονες στους Δήμους Ευπαλίου, Καλλιέων, Βαρδουσίων,
Λιδορικίου, και λιγότερο αξιοσημείωτες στους Δήμους Ιτέας και Αμφίσσης.
Πίνακας 7.
Δημοτικές
Ενότητες
Αμφίσσης
Βαρδουσίων
Γαλαξιδίου
Γραβιάς
Απογραφή 2001 Πραγματικός μόνιμος και Νόμιμος Νομός Φωκίδας
Πληθυσμός 2001
Πραγματικός
9.248
2.216
3.030
2.975
Μόνιμος
8.864
781
2.600
2.274
Νόμιμος
9.857
1.772
3.162
3.248
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 49 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Δελφών
Δεσφίνας
Ευπαλίου
Ιτέας
Καλλιέων
Λιδορικίου
Παρνασσού
Τολοφώνος
3.511
2.431
6.507
6.072
2.328
4.225
2.668
3.073
2.435
2.115
4.850
5.943
848
2.720
1.913
2.523
2.263
2.592
7.250
5.474
1.724
5.118
2.508
3.414
Είναι εύκολο λοιπόν να παρατηρήσουμε ότι σε όλους τους Δήμους ο μόνιμος
πληθυσμός είναι μικρότερος από το νόμιμο. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί με πολλούς
τρόπους. Αρχικά ο Νομός Φωκίδας δεν έχει ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, με
αποτέλεσμα οι νέοι να επιλέγουν άλλες πόλεις για να σπουδάσουν. Επίσης,
παρατηρείται μετακίνηση πληθυσμού την χειμερινή περίοδο από τα χωριά στα
μεγάλα αστικά κέντρα από πολλούς συνταξιούχους. Επίσης, πόλο έλξης αποτελούν
τα απομακρυσμένα χωριά στους ορεινούς όγκους της περιοχής όπως και τα
παραθαλάσσια μέρη τις αντίστοιχες χρονικές περιόδους.
Α.2.2.1.2. Δήμος Δελφών
Διάγραμμα 2. Πραγματικός – Μόνιμος και Νόμιμος πληθυσμός Δήμου Δελφών
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
Πραγματικός
Μόνιμος
Νόμιμος
2.000
0
Παρατηρούμε ότι και στο Δήμο Δελφών η κατάσταση είναι ανάλογη με το Νομό και
ο μόνιμος πληθυσμός να είναι αισθητά μικρότερος. Για την Δ.Ε Ιτέας όμως
διαπιστώνουμε ότι έχει τις μικρότερες διαφορές και πως μόνιμος πληθυσμός είναι
μεγαλύτερος του νόμιμου.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 50 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.2.1.3. τ. Δήμος Ιτέας
Ειδικότερα για τις Κοινότητες του τ. Δήμου Ιτέας διαπιστώνουμε ότι ο μόνιμος
πληθυσμός δηλαδή τα άτομα που διαμένουν στις κοινότητες σε σχέση με τον
πραγματικό, σε σχέση με τον μόνιμο πληθυσμό έχουν μικρή διαφορά στην
Κοινότητα της Ιτέας ενώ η διαφορά αυξάνεται στην Κίρρα και κορυφώνεται στην
Τριταία.
Πίνακας 8.
Πραγματικός – Μόνιμος και Νόμιμος Πληθυσμός τ. Δήμου Ιτέας
Πραγματικός Μόνιμος
Νόμιμος 2001 Νόμιμος 2011
2001
2001
Δήμος Ιτέας 6.072
5.943
5.474
5.582
Δ.Κ. Ιτέας
4.666
4.627
Τ.Κ. Κίρρας 1.303
1.266
Τ.Κ.Τριταίας 103
50
Για την σύνταξη της μελέτης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου χρησιμοποιείται
ο πραγματικός πληθυσμός της περιοχής. Επειδή κατά την σύνταξη της παρούσης
μελέτης δεν έχουν ανακοινωθεί τα στοιχεία της απογραφής του 2011 για τον
πραγματικό και μόνιμο πληθυσμό ανά Δημοτική Ενότητα και διαπιστώνοντας ότι
για τον νόμιμο πληθυσμό υπάρχει αύξηση για την ΔΕ Ιτέας κατά την απογραφή
του 2011 δημιουργείται η βεβαιότητα ότι μπορεί να γίνει βάσιμα η παραδοχή ότι η
ΔΕ Ιτέας συγκράτησε τον πληθυσμό της πράγμα που δεν συνέβη στο Νομό
Φωκίδας και στο Δήμο Δελφών.
Α.2.2.2. Πληθυσμός - Μεταβολές
Η δημογραφική εξέλιξη ενός τόπου είναι μια από τις συνιστώσες που καθορίζουν
την αναπτυξιακή φυσιογνωμία του. Οι μεταβολές του πληθυσμού προκαλούνται, είτε
ως φαινόμενα βιολογικού χαρακτήρα (γεννήσεις, θάνατοι, δηλ. φυσική κίνηση του
πληθυσμού), είτε ως φαινόμενα κοινωνικού χαρακτήρα (γάμοι, μεταναστεύσεις) και
επομένως επηρεάζουν το συνολικό μέγεθός του, τη σύνθεσή του κατά φύλο, ηλικία,
κοινωνική κατάσταση, την οικονομική δραστηριότητα και τη γεωγραφική
μετακίνησή του.
Α.2.2.2.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας - Νομός Φωκίδας
Στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο χρησιμοποιούμαι δείκτες για τη μελέτη της
μεταβολής του μεγέθους ενός πληθυσμού. Ο κυριότερος εξ αυτών είναι ο μέσος
ετήσιος ρυθμός μεταβολής ή άλλως η μέση ετήσια μεταβολή του πληθυσμού (r), που
δεν θα πρέπει να συγχέεται με την ποσοστιαία μεταβολή του πληθυσμού. Ο δείκτης
αυτός, υπολογίζεται βάσει του τύπου το ανατοκισμού, ως εξής :
P t+n = P t(1+r) n
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 51 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
όπου Pt είναι ο πληθυσμός στην αρχή της περιόδου t, n είναι ο αριθμός των ετών που
πέρασαν από το χρόνο εκκίνησης t, Pt+n είναι ο πληθυσμός στο τέλος της περιόδου
και r είναι ο μέσος ετήσιος ρυθμός
μεταβολής. Π.χ εάν ο πληθυσμός της Ελλάδας ήταν (απογραφή) στην 1/1/1991
(Px )=10.259.900 και στην 1/1/2001 (Py) =10.939.771, η διαφορά x-y=10 (έτη) και
επομένως 10.939.771=10.259.900*(1+r)10, επομένως r=6,436‰.
Ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής που προφανώς μπορεί να λαμβάνει θετικές ή
αρνητικές τιμές δίδει την ένταση της μεταβολής ενός πληθυσμού ανάμεσα σε δύο έτη.
Η μεταβολή αυτή εκφράζεται και με το χρόνο που χρειάζεται ένας πληθυσμός για να
διπλασιαστεί, χρόνος που υπολογίζεται εύκολα για τις διάφορες
τιμές του r αν στην προαναφερθείσα εξίσωση θέσουμε το χρόνο ως άγνωστο x.
Η δημογραφική κατάρρευση που είχε επικρατήσει σε όλη τη χώρα, βασικά τις
μεταπολεμικές δεκαετίες, άγγιξε και την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.
Στις τελευταίες, όμως, δεκαετίες κα ειδικότερα τη δεκαετία '81-'91 παρουσιάστηκε μία
ανάκαμψη, όπου αυξάνεται με ρυθμούς μεγαλύτερους της χώρας που κυρίως αφορά
το Ν. Βοιωτίας (1,36%). Αντίθετα, ο Ν. Φωκίδας στην ίδια δεκαετία παρουσίασε
οριακό ρυθμό αύξησης με 0,01%.
Την δεκαετία ’91-’01 ενώ η Περιφέρεια σε σχέση με την χώρα μειώνει τον ρυθμό
αύξησης, ο Νομός Φωκίδας ξεπερνά και τον εθνικό και τον περιφερειακό μέσο ετήσιο
ρυθμό μεταβολής με ποσοστό μεταβολής 0,89%, ενώ αντίθετα η Βοιωτία την ίδια
δεκαετία παρουσιάζει την μεγαλύτερη πτώση με –0,23%.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός της Περιφέρειας ανέρχεται σε
546.870 κατοίκους, δηλαδή 5,07% του πληθυσμού της χώρας και κατατάσσεται στην
8η θέση από πλευράς μεγέθους πληθυσμού στην Ελλάδα.
Ο πληθυσμός του Νομού Φωκίδας για το 2011 είναι 40.430 ποσοστό 7.39% του
συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας.
Σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα συνάγονται τα ακόλουθα συμπεράσματα. Στο Ν.
Φωκίδας παρατηρήθηκε τη πρώτη δεκαετία μείωση και του ημιορεινού πληθυσμού
ενώ την επόμενη δεκαετία, όμως, παρατηρήθηκε μεγαλύτερη αύξηση του ημιορεινού
πληθυσμού. Σε σχέση μάλιστα με την αύξηση του πληθυσμού στο σύνολο του Νομού
υποδηλώνεται μια πιθανή παλιννόστηση.
Πίνακας 9.
ΧΩΡΟΣ
ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1981-2011
Πληθυσμός
ΜΕΡΜ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 52 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
ΧΩΡΑ
Περιφέρεια
ΕΛΛΑΔΑΣ
Περιφέρεια / χώρα
Στ.
1981
1991
2001
2011
19811991
19912001
20012011
9.740.417
10.259.900
10.964.080
10.787.690
+ 0.52 %
+ 0.67 %
-0,16%
537.099
58.228
605.329
+ 0.81 %
+ 0.39 %
546.870
-1,07%
5.51%
5.68%
5.52%
5,07%
ΒΟΙΩΤΙΑ
117.175
134.108
131.085
117.730
+ 1.36 %
- 0.23 %
-1,13%
ΕΥΒΟΙΑ
18.841
208.408
215.136
210.210
+ 1.01 %
+ 0.32 %
-0,23%
ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ
26.182
24.307
32.053
20.280
- 0.74 %
+ 2.80 %
-5,81%
ΦΘΙΩΤΙΔΑ
16.121
171.274
178.771
158.220
+ 0.61 %
+ 0.43 %
-1,30%
ΦΩΚΙΔΑ
44.122
44.183
48.284
40.430
+ 0.01 %
+ 0.89 %
-1,94%
ΒΟΙΩΤΙΑ / Περιφέρεια
22%
23%
22%
22%
ΕΥΒΟΙΑ / Περιφέρεια
35%
36%
36%
38%
5%
4%
5%
ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ
Περιφέρεια
/
ΦΘΙΩΤΙΔΑ
Περιφέρεια
/
ΦΩΚΙΔΑ / Περιφέρεια
4%
30%
29%
30%
29%
8%
8%
8%
7%
Πηγή: ΕΣΥΕ
Η πληθυσμιακή εξέλιξη της Περιφέρειας είναι σταθερά θετική την περίοδο 1971- 2001
και ιδιαίτερα θετική τη δεκαετία 1981-1991 που αυξάνεται με ρυθμούς μεγαλύτερους
της χώρας, σε αντίθεση μερ την απογραφή του 2011 που εμφανίζει μείωση. Ο νομός
Φωκίδας έχει επίσης σταθερά θετική πληθυσμιακή εξέλιξη με Μέσο Ετήσιο Ρυθμό
Μεταβολής (+0,89%) μεγαλύτερο και από τον εθνικό (0,67%) και από τον αντίστοιχο
περιφερειακό (0,39%) για την δεκαετία 1991-2001, ενώ το 2011 εμφανίζει μείωση.
Α.2.2.2.2. Δήμος Δελφών
Ο πραγματικός πληθυσμός του Δήμου Δελφών παρουσίασε μείωση κατά 1,08% κατά
την δεκαετία 2001- 2011 από 26.992 κατοίκους μειώθηκε στους 26.700 κατοίκους. Ο
Δήμος Δελφών με 26.700 κατοίκους έχει ποσοστό 66% στο σύνολο του νομού στην
απογραφή του 2011.
Διάγραμμα 3. Πληθυσμιακή μεταβολή Δ.Ε. Δήμου Δελφών 71-01
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 53 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Για την πληθυσμιακή εξέλιξη των Δημοτικών Ενοτήτων του Δήμου Δελφών για τις
τρεις δεκαετίες παρατηρείται ότι :
Η Δημοτική Ενότητα Άμφισσας πού βρίσκεται και η πρωτεύουσα του Νομού έχει μεν
τον περισσότερο πληθυσμό αλλά με συνεχή μείωση, οι ΔΕ Ιτέας, Καλλιέων και
Παρνασσού έχουν σταθερά θετικούς ρυθμούς αύξησης.
Α.2.2.2.3. τ. Δήμος Ιτέας
Για τον τ. Δήμο Ιτέας κατά την απογραφή του 2001 έχουμε τα εξής στοιχεία :
Πίνακας 10. Δημοτική Ενότητα Ιτέας Μόνιμος, Νόμιμος και πραγματικός πληθυσμός
Μόνιμος
Νόμιμος
Πραγματικός
πληθυσμός. Πληθυσμός πληθυσμός.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ
5.474
ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΤΕΑΣ
5.943
6.072
Δ.Κ. Ιτέας
4.627
4.666
Ιτέα
4.627
4.666
Άγιος Αθανάσιος νησί
0
0
Άγιος Κωνσταντίνος
0
0
Τ.Κ. Κίρρας
1.266
1.303
Κίρρα
1.266
1.303
Τ.Κ. Τριταίας
50
103
Τριταία
50
103
Ο Μόνιμος πληθυσμός του τ. Δήμου Ιτέας το 2001 ήταν 5.943 κάτοικοι, ο δε
Πραγματικός 6.072 κάτοικοι. Δεδομένου ότι δεν είναι διαθέσιμα τα στοιχεία του
Μονίμου πληθυσμού προ του 1991, οι διαχρονικές συγκρίσεις γίνονται με βάση τον
- 54 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πραγματικό πληθυσμό. Η Δημοτική Κοινότητα Ιτέας συγκεντρώνει το 77% του
συνολικού πληθυσμού του τ. Δήμου Ιτέας.
Διάγραμμα 4. Κατανομή πληθυσμού μεταξύ των Κοινοτήτων του τ. Δήμου Ιτέας
Τριταία
2%
Κίρρα
21%
Ιτέα
77%
Ο Πίνακας που ακολουθεί αναφέρεται για μεν το έτος 2001 στον Καποδιστριακό
Δήμο, για δε τα έτη 1971-1991 στο σύνολο πληθυσμού του τότε Δ. Ιτέας και των
Κοινοτήτων που το 2001 αποτελούν Δημοτικά Διαμερίσματα του Καποδιστριακού
Δήμου. Έτσι, τα μεγέθη των τριών Απογραφών είναι απολύτως συγκρίσιμα.
Ο Πραγματικός πληθυσμός (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που βρέθηκαν παρόντα
εντός των ορίων του Δήμου την ημέρα της Απογραφής) κατά τα έτη 1971 – 2001
παρουσίασε τις παρακάτω μεταβολές :
Πίνακας 11. Μεταβολές πραγματικού πληθυσμού 1971- 2001 τ. Δήμου Ιτέας
τ. Δήμος Ιτέας
Δ.Κ. Ιτέας
Ιτέα
Άγιος Αθανάσιος
Άγιος
Κωνσταντίνος
Τ.Κ. Κίρρας
Κίρρα
T.K. Τριταίας
Τριταία
1971
1981
1991
2001
4.402
3.414
3.414
0
5.605
4.438
4.438
0
5.592
4.303
4.303
0
6.072
4.666
4.666
0
0
0
0
0
818
818
170
170
1.043
1.043
124
124
1.173
1.173
116
116
1.303
1.303
103
103
Διάγραμμα 5. Μεταβολή Νόμιμου πληθυσμού τ. Δήμου Ιτέας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 55 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 12.
Πληθυσμιακή μεταβολή Νόμιμου πληθυσμού τ. Δήμου Ιτέας 1951-2011
Δ.Κ. Ιτέας
Τ.Κ. Κίρρας
Τ.Κ.
Τριταίας
ΣΥΝΟΛΟ
1951
2457
802
283
1961
2765
746
358
1971
3.318
822
313
1981
3671
960
294
1991
4069
1032
222
2001
2011
3.542 3.869
4.453
4.925
5.323
5.474
5582
Από την πληθυσμιακή εξέλιξη του τ. Δήμου και των αντίστοιχων οικισμών του, που
έχουν απογραφεί από την ΕΣΥΕ, προκύπτει ότι :
Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής της ΕΣΥΕ, διαχρονικά οι απογραφόμενοι
οικισμοί του Δήμου είναι 3.
Συγκρίνοντας τα στοιχεία των απογραφών του ΄71 έως και ΄01 παρατηρείται ότι ο τ.
Δήμος Ιτέας εμφανίζει δημογραφική δυναμική τις τελευταίες δεκαετίες.
Πίνακας 13. Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής πραγματικού πληθυσμού τ. Δήμου Ιτέας
τ. Δήμος Ιτέας
Δ.Κ. Ιτέας
Ιτέα
Άγιος
Αθανάσιος
Άγιος
Κωνσταντίνος
Τ.Κ. Κίρρας
Κίρρα
T.K. Τριταίας
Τριταία
1971
1981
1991
2001
ΜΕΡΜ ΜΕΡΜ ΜΕΡΜ
71-81
81-91
91-01
4402
3414
3414
5605
4438
4438
5592
4303
4303
6.072
4.666 2,66%
4.666 2,66%
0
0
0
0
0
0
0
0
818
818
170
170
1043
1043
124
124
1173
1173
116
116
0,00%
0,00%
1.303 2,46%
1.303 2,46%
105
-3,11%
105
-3,11%
-0,31%
-0,31%
0,81%
0,81%
0,00%
0,00%
0,00%
1,18%
1,18%
-0,66%
-0,66%
0,00%
1,06%
1,06%
-1,18%
-1,18%
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 56 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 14. Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής Νόμιμου πληθυσμού τ. Δήμου Ιτέας
1971
1981
τ. Δήμος 4.453 4.925
Ιτέας
1991
2001
2011
ΜΕΡΜ ΜΕΡΜ ΜΕΡΜ ΜΕΡΜ
71-81
81-91
91-01
01-011
5.323 5.474 5.582 1,01%
0,78%
0,28%
0,20%
Α.2.2.3. Μέγεθος και κατανομή Πυκνότητα
'Ένα από τα κριτήρια που συμβάλλουν στη μεταβολή του πληθυσμού, είναι η
κατανομή του πληθυσμού σε 3 εδαφικές περιοχές - ορεινές, ημιορεινές και πεδινές.
Η επεξεργασία των στοιχείων του πίνακα έγινε με βάση την κατηγοριοποίηση των
ΟΤΑ ως πεδινές, ημιορεινές και ορεινές, που έχει κάνει η Εθνική Στατιστική
Υπηρεσία (ΕΣΥΕ).
Ως πεδινές χαρακτηρίζει τους δήμους εκείνους των οποίων η εδαφική τους περιοχή
βρίσκεται στο σύνολό της ή κατά το μεγαλύτερο μέρος της σε οριζόντιο, ή ελαφρώς
κεκλιμένο έδαφος και σε υψόμετρο μικρότερο των 800 μ. από την επιφάνεια της
θάλασσας.
Ως ημιορεινές χαρακτηρίζει τους δήμους εκείνων των οποίων η εδαφική περιοχή
βρίσκεται στις υπώρειες των βουνών ή έκτασή τους διαμοιράζεται η μισή περίπου
στην πεδιάδα και η άλλη μισή στο βουνό, αλλά πάντοτε με υψόμετρο μέχρι 800 μ.
για το μεγαλύτερο μέρος των περιοχών του Δήμου.
Ως ορεινές, τέλος, χαρακτηρίζει τους Δήμους, των οποίων η εδαφική επιφάνεια είναι
πολύ κεκλιμένη και κατ' εξοχήν ανώμαλη, χωρίζεται δε από χαράδρες ή καλύπτεται
από απότομους ορεινούς όγκους που δημιουργούν πτυχώσεις του εδάφους βαθιές
και πολλαπλές με υψομετρικές διαφορές σημείων, μεγαλύτερες από 400 μ., ολόκληρη
η επιφάνεια ή μεγάλο μέρος της βρίσκεται σε υψόμετρο ανώτερο από 800 μ. από την
επιφάνεια της θάλασσας.
Α.2.2.3.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας - Νομός Φωκίδας
Η πληθυσμιακή πυκνότητα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας εμφανίζεται
εξαιρετικά χαμηλή, αφού είναι μόνο 39 κατ./ Km2, έναντι 77,4 κατ./ Km2
πυκνότητας της χώρας και 152,8 κατ./ Km2 της μέσης πυκνότητας της Κοινότητας.
Λαμβάνοντες όμως υπ’ όψη τη μεγάλη έκταση εδαφών της σε υψόμετρο πάνω από
800μ υπολογίζουμε την πυκνότητα της Περιφέρειας σε 71 κατ./Κμ2 που είναι μία
μέση για τον ελληνικό χώρο πυκνότητα. Κύριο Χαρακτηριστικό του Νομού είναι ότι
δεν έχει (κατά ΕΣΥΕ) καθόλου πεδινούς Δήμους.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 57 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.2.3.2. Δήμος Δελφών
Πίνακας 15.
Χαρακτηρισμός, επιφάνειες – πυκνότητες Δήμου Δελφών
Επιφάνεια (τ.χλμ.)
Δημοτική
Ενότητα
Χαρακτη- Με
Χωρίς
ρισμός
εσωτερικά εσωτερικά
ύδατα
ύδατα
Πυκνότητα Μέσος
πληθυσμού σταθμικός
ανά τ.χλμ. υψομέτρου
ΑΜΦΙΣΣΗΣ
O
315.174
315.169
28.12
213
ΚΑΛΛΙΕΩΝ
ΓΡΑΒΙΑΣ
O
O
183.256
161.651
183.246
161.651
4.63
14.07
1009
506
ΔΕΣΦΙΝΑΣ
ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ
O
O
148.992
126.088
148.992
126.088
14.2
20.62
520
155
ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ O
87.033
87.033
21.98
472
ΔΕΛΦΩΝ
ΙΤΕΑΣ
73.126
26.351
73.126
26.351
33.3
225.53
463
6
O
H
Η μεγαλύτερη σε έκταση Δημοτική Ενότητα είναι η Άμφισσα και η μικρότερη είναι η
Ιτέα. Ο Δήμος Δελφών έχει ποικιλόμορφο τοπίο με την Ενότητα Καλλιέων να έχει
μέσο σταθμικό υψόμετρο 1.009 μ. και την Ιτέα στα 6μ.
Οι υψηλές τιμές της πληθυσμιακής πυκνότητας στην Ιτέα και στην Άμφισσα
οφείλονται στο γεγονός ότι είναι μεγάλα αστικά κέντρα που απέχουν πολύ μικρή
απόσταση από τις εγκαταστάσεις των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην
εξόρυξη του βωξίτη, οι οποίες απορροφούν σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού.
Επομένως, αποτέλεσμα αυτών είναι ο πληθυσμός να συγκεντρώνεται σε αυτές τις δύο
πόλεις. Καθοριστικό ρόλο όσον αφορά στην πληθυσμιακή πυκνότητα του Δήμου
Δελφών έχει διαδραματίσει το Αρχαιολογικό Μουσείο και οι θέσεις εργασίας που
έχουν δημιουργηθεί σε αυτό.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 58 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Διάγραμμα 6. Πυκνότητα πληθυσμού και επιφάνεια Δημοτικών Ενοτήτων Δήμου
Δελφών
350
Πυκνότητα πληθυσμού ανά τ.χμ.
300
Επιφάνεια (τ.χμ.)
250
ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ
ΚΑΛΛΙΕΩΝ
ΙΤΕΑΣ
ΔΕΣΦΙΝΑΣ
ΔΕΛΦΩΝ
ΑΜΦΙΣΣΗΣ
ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ
ΓΡΑΒΙΑΣ
200
150
100
50
0
Α.2.2.3.3. τ. Δήμος Ιτέας
Ειδικότερα για τον τ. Δήμο Ιτέας διαπιστώνουμε ότι φτάνει μέχρι και τα 380 μ.
υψόμετρο, ενώ η πυκνότητα του πληθυσμού στην Δημοτική Κοινότητα της Ιτέας
είναι 733,86 (και πάλι εικονικό μια και σύμφωνα με την πραγματική κατάσταση ο
πληθυσμός είναι περίπου 9.οοο άρα η πυκνότητα είναι 1.427 όταν η ΔΚ Λαμιέων
είναι 899).
Η επιφάνεια μεταξύ των κοινοτήτων Ιτέας και Κίρρας είναι περίπου ίδια, ενώ η
Τριταία με διπλάσια επιφάνεια
Πίνακας 16. Επιφάνεια και πυκνότητα Κοινοτήτων της Δημοτικής Ενότητας Ιτέας
Δ.Κ. Ιτέας
Τ.Κ. Κίρρας
Τ.Κ. Τριταίας
Επιφάνεια Πυκνότητα πληθυσμού ανά
(τ.χλμ.)
τ.χλμ.
Μέσος
υψομέτρου
6,305
6,050
13,996
2
5
380
733,86
209,26
3,57
σταθμικός
Όσον αφορά την επιφάνεια του τ. Δήμου Ιτέας και των κοινοτήτων θα πρέπει να
επισημανθεί η διαφορά μεταξύ των στοιχείων της ΕΣΥΕ και των μεγεθών όπως
αυτά προκύπτουν από τα υπόβαθρα του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου.
Από τα ψηφιοποιημένα στοιχεία υπάρχει μεγαλύτερη ακρίβεια όσον αφορά τον
υπολογισμό των εμβαδών. Τα όρια με τις όμορες δημοτικές ενότητες ελήφθησαν
με βάση τα ήδη εκπονηθέντα ΓΠΣ Άμφισσας και Δεσφίνας και σ συνεργασία με
την ομάδα εκπόνησης του ΣΧΟΟΑΠ Γαλαξιδίου για το κοινό όριο με το Γαλαξίδι.
Για το όριο μεταξύ των κοινοτήτων Ιτέας και Κίρρας χρησιμοποιήθηκε η «βαθειά»
γραμμή του Ρέματος Σκίτσα. Από το παρόν κεφάλαιο για την ακρίβεια και
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 59 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
ορθότητα των υπολογισμών θα χρησιμοποιούνται οι
προκύπτουν από τα υπόβαθρα της μελέτης και όχι της ΕΣΥΕ.
επιφάνειες
όπως
Πίνακας 17. Επιφάνειες τ. Δήμου Ιτέας κατά ΕΣΥΕ και υποβάθρων ΓΠΣ
Ιτέα
Άγιος Αθανάσιος
Άγιος Κωνσταντίνος
Δ.Κ. Ιτέας
Τ.Κ. Κίρρας
Τ.Κ. Τριταίας
ΔΗΜΟΣ ΙΤΕΑΣ
Επιφάνεια κατά ΕΣΥΕ
Επιφάνεια ΓΠΣ
6.305
6.050
13.996
26.351
5.739
7
10
5.756
6.676
14.126
26.558
Α.2.3. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.3.1. Πληθυσμός κατά ηλικία και φύλο
Η δομή του πληθυσμού κατά ηλικία και φύλο είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό που
δηλώνει τη σύνθεση του πληθυσμού και τη διαχρονική του εξέλιξη στο παρελθόν και
την αναμενόμενη στο μέλλον. Στα παρακάτω γραφήματα και πίνακες, που
συντάχθηκαν σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ (με τις διαθέσιμες απογραφές),
εμφανίζεται η πληθυσμιακή σύνθεση του νομού και έπειτα του δήμου, πρώτα κατά
σύνολο πραγματικού πληθυσμού και έπειτα με διάκριση σε άνδρες και γυναίκες.
Α.2.3.1.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας – Νομός Φωκίδας
Η περιφέρεια, από το 1991 έως το 2001, παρουσίασε μείωση του ποσοστού
συμμετοχής των τεσσάρων ηλικιακών ομάδων κάτω των 19 ετών στον συνολικό
πληθυσμό. Θετική εξέλιξη αποτελεί το ότι οι έξι ηλικιακές ομάδες μεταξύ 20 και 49
ετών, που αποτελούν και το κύριο μέρος του παραγωγικού πληθυσμού,
παρουσιάζουν αύξηση της ποσοστιαίας συμμετοχής τους στον συνολικό πληθυσμό,
που σημαίνει ότι η παραγωγική ικανότητα της περιφέρειας έχει αυξηθεί.
Ενδεχομένως η εξέλιξη αυτή να οφείλεται σε μετεγκατάσταση ανθρώπων από
γειτονικές περιοχές, χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να έχουν
εισρεύσει μετανάστες και πρόσφυγες από χώρες του εξωτερικού. Κοινός γνώμονας
των ανωτέρω θα πρέπει να ήταν οι εκτιμήσεις για ικανοποιητικότερες συνθήκες ζωής
και για θετικότερες ατομικές προοπτικές στις περιοχές της περιφέρειας Στερεάς
Ελλάδας, εν συγκρίσει με τις περιοχές από τις οποίες προήλθαν. Οι τρεις ηλικιακές
ομάδες μεταξύ 50 και 64 ετών μείωσαν την ποσοστιαία συμμετοχή τους, ενώ οι
επόμενες τρεις, μεταξύ 65 και 79 ετών, την αύξησαν. Παράλληλα, μειώθηκε η
ποσοστιαία συμμετοχή των ηλικιωμένων μεταξύ 80 και 84 ετών, ενώ αυξήθηκε η
αντίστοιχη όσων είναι 85 ετών και άνω.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 60 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 18.
Πληθυσμός κατά φύλλο Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος
Άρρενες Θήλεις
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
284.669 273.475
Διαπιστώνουμε ότι στην Περιφέρεια υπερτερούν οι άρρενες.
Στο νομό Φωκίδας οι μη δυνάμενοι να εργαστούν >65 ετών έχουν ποσοστό 25%, οι
νέοι 0 -24 επίσης 25% ενώ οι παραγωγικές ηλικίες είναι 50%.
Διάγραμμα 7. Μόνιμος πληθυσμός κατά ομάδες ηλικιών Νομός Φωκίδας
Πίνακας 19. Πληθυσμός κατά φύλλο Περιφέρεια Νομός Φωκίδας
Άρρενες
Θήλεις
19.094
18.772
Στο νομό, κατά το 2001, η πληθυσμιακή σχέση των δύο φύλλων εμφανίζει όμοια
συμπεριφορά με την περιφέρεια, δηλαδή στις κυρίως παραγωγικές ηλικίες υπερτερεί
ο ανδρικός πληθυσμός, ενώ έπειτα από την ηλικία των 50 ετών υπερτερούν οι
γυναίκες. Μόνη εξαίρεση αποτελούν οι δύο πρώτες ηλικιακές ομάδες των 0 έως 9
ετών, στις οποίες, αντιθέτως με την περιφέρεια, οι άνδρες μειονεκτούν. Η ανάλυση
που προηγήθηκε για την περιφέρεια και η ερμηνεία της τάσης αυτής, είναι ικανή να
εξηγήσει την όμοια συμπεριφορά και του πληθυσμού του νομού.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 61 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Διάγραμμα 8. Ηλικιακή σύνθεση Ν. Φωκίδας '91- '01
85 ετών…
80-84 ετών
75-79 ετών
70-74 ετών
65-69 ετών
60-64 ετών
55-59 ετών
50-54 ετών
45-49 ετών
40-44 ετών
35-39 ετών
30-34 ετών
25-29 ετών
20-24 ετών
15-19 ετών
10-14 ετών
5-9 ετών
0-4 ετών
Συνολο 1991
Α.2.3.1.2. Δήμος Δελφών
Πίνακας 20. Ηλικιακή σύνθεση Δήμου Δελφών
0-24
24-64
>64
Δ.Ε. ΙΤΕΑΣ
28,09%
50,68%
21,23%
Δ.Ε. ΔΕΣΦΙΝΑΣ
26,54%
49,73%
23,73%
Δ.Ε. ΔΕΛΦΩΝ
18,56%
48,15%
33,29%
Δ.Ε. ΑΜΦΙΣΣΗΣ
31,75%
51,01%
17,25%
Δ.Ε. ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ
27,66%
51,02%
21,32%
Δ.Ε. ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ
30,32%
54,03%
15,65%
Δ.Ε. ΓΡΑΒΙΑΣ
18,63%
47,41%
33,96%
Δ.Ε. ΚΑΛΛΙΕΩΝ
23,68%
48,88%
27,44%
Διαπιστώνουμε ότι η Δημοτική Ενότητας Ιτέας έχει το μεγαλύτερο ποσοστό
πληθυσμού 50,68% στις παραγωγικές ηλικίες, η Ενότητα Αμφίσσης στους νέους
31,75% και η Γραβιά έχει 33,96% σε ηλικίες >64 ετών.
Πίνακας 21. Πληθυσμός κατά φύλλο Δήμου Δελφών
Δ.Ε. ΑΜΦΙΣΣΗΣ
Δ.Ε. ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ
Δ.Ε. ΓΡΑΒΙΑΣ
Δ.Ε. ΔΕΛΦΩΝ
Δ.Ε. ΔΕΣΦΙΝΑΣ
Δ.Ε. ΙΤΕΑΣ
Δ.Ε. ΚΑΛΛΙΕΩΝ
Δ.Ε. ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ
Άρρενες
48,9%
50,8%
51,1%
50,3%
51,5%
49,7%
53,2%
49,9%
Θήλεις
51,1%
49,2%
48,9%
49,7%
48,5%
50,3%
46,8%
50,1%
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 62 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Ενώ σε όλες τις Δημοτικές Ενότητες τα δύο φύλλα έχουν παρόμοιες αναλογίες, στην
Ενότητα Καλλιέων διαπιστώνουμε σημαντική διαφορά υπέρ των αντρών.
Α.2.3.1.3. τ. Δήμος Ιτέας
Για τον τ. Δήμο Ιτέας η ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού μας δείχνει ότι Ο δείκτης
γήρανσης (ηλικίες >64 / νέοι με ηλικία 0-24) για τον τ. δήμο είναι 0,52 μικρότερος σε
σχέση με τον εθνικό (0,77) ωστόσο σαφώς πολύ μικρότερος εκείνου του νομού αλλά
και της περιφέρειας (0,98).
Διάγραμμα 9. Ποσοστιαία κατανομή των ηλικιών του τ. Δήμου Ιτέας
65-79
12%
55-64
11%
80 ετών και
άνω
3%
40-54
20%
0-14
18%
15-24
13%
25-39
23%
Πίνακας 22. Ηλικιακή σύνθεση τ. Δήμου Ιτέας
0-24
24-64
>64
Δ.Κ. Ιτέας
Τ.Κ. Κίρρας
30,62%
30,63%
54,28% 15,10%
54,05% 15,32%
Τ.Κ. Τριταίας
31,70%
55,79% 12,51%
Ομαδοποιώντας τις ηλικίες των «νέων» 0 -24 ετών, εν δυνάμει «παραγωγικές ηλικίες»
των 20 - 64 και τρίτης ηλικίας πάνω των 65 ετών, ανεξαρτήτως φύλου παρατηρείται
ότι και οι τρεις κοινότητες του τ. Δήμου Ιτέας είναι πολύ μικρό το ποσοστό μη
δυνάμενων να εργασθούν κατοίκων.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 63 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Διάγραμμα 10.
Ηλιακή Σύνθεση κατά φύλλο τ. Δήμου Ιτέας
Θήλεις
Αρρενες
-102 80 ετών και άνω
65-79
-395
358
55-64
-335
297
40-54
-579
606
25-39
-689
379
0-14
-520
-600
705
15-24
-368
-800
75
-400
-200
535
0
200
400
600
800
Οι γυναίκες είναι σταθερά λιγότερες μέχρι και την ηλικιακή ομάδα με κατώφλι τα 54
έτη, ενώ από εκεί και επάνω είναι περισσότερες από τους άνδρες. Η συμπεριφορά
αυτή είναι λογική, αν συνυπολογιστεί το γεγονός ότι οι απασχόληση στις μη έντονα
αστικοποιημένες περιφέρειες είναι κυρίως εντάσεως εργασίας, και μάλιστα εργασίας
σκληρής και χειρωνακτικής, όπου, παλαιότερα σε μεγαλύτερο βαθμό,
απασχολούνταν κυρίως ο ανδρικός πληθυσμός. Συγχρόνως, η θέση της γυναίκας στις
περιοχές αυτές ήταν πιο συχνά στο σπίτι, όπου απασχολούνταν με το νοικοκυριό, και
με επικουρικό κυρίως ρόλο ως προς τις εργασίες που συνήθως αναλάμβανε ο άντρας.
Συνεπώς, είναι αναμενόμενο να προσελκύσθηκαν άντρες από άλλες περιοχές για
εργασία στην περιφέρεια και έτσι να πλεονάζουν των γυναικών στις κυρίως
παραγωγικές ηλικίες. Παράλληλα, το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής των γυναικών
είναι γίνεται εμφανές από την ηλικία των 50 και μετά, γεγονός που ερμηνεύει την
μεγαλύτερη πληθυσμιακή τους συμμετοχή σε αυτές τις ηλικίες.
Στο τ. δήμο Ιτέας, κατά το 2001, η πληθυσμιακή σχέση των δύο φύλων δεν
ακολούθησε την γενικότερη τάση που εμφάνισε η περιφέρεια και ο νομός.
Εξετάζοντας τη σχέση αυτή γίνεται φανερό πως παρουσιάζονται 1 σημείο καμπής,
δηλαδή σημείο στα οποίο αλλάζει το φύλο το οποίο έχει πληθυσμιακή υπεροχή. Άρα
υπάρχει μία αρκετά ομοιογενής κατανομή μεταξύ τους και δεν μπορεί να στηριχθεί ο
ισχυρισμός πως ο δήμος εμφανίζει έντονες πληθυσμιακές εισροές ενός μόνο φύλου,
όπως στην περιφέρεια και στο νομό. Αντιθέτως, μοιάζει ανεπηρέαστος, καθώς, όπως
φάνηκε και σε προηγούμενη παράγραφο, δεν ακολούθησε την απόλυτη και
ποσοστιαία αύξηση που εμφάνισε ο νομός και συνεπώς άλλοι δήμοι.
- 64 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Στο επόμενο διάγραμμα διαπιστώνουμε ότι οι γυναίκες υπερτερούν στις ηλικίες των
>55 ετών.
Διάγραμμα 11.
Πληθυσμός τ. Δήμου Ιτέας κατά φύλλο και ομάδες ηλικιών
΄Αρρενες
Θήλεις
0-14
15-24
25-39
40-54
55-64
65-79
>80
ετών
Πίνακας 23. Πληθυσμός Κοινοτήτων τ. Δήμου Ιτέας κατά φύλλο και ομάδες ηλικιών
Άρρενες
80 ετών
και άνω
17,56% 12,77% 24,58% 20,22% 9,76% 12,55% 2,57%
20,60% 13,52% 22,01% 21,70% 10,85% 9,75% 1,57%
0-14
Δ.Κ. Ιτέας
Τ.Κ. Κίρρας
Τ.Κ.
Τριταίας
Δ.Κ. Ιτέας
Τ.Κ. Κίρρας
Τ.Κ.
Τριταίας
15-24
25-39
40-54
55-64
65-79
4,17% 0,00%
Θήλεις
4,17%
16,67% 16,67% 33,33% 25,00%
80 ετών
και άνω
17,71% 12,26% 23,16% 18,74% 11,45% 13,08% 3,60%
16,67% 13,02% 23,65% 22,06% 10,00% 12,70% 1,90%
0-14
15-24
25-39
40-54
55-64
65-79
7,69%
0,00%
0,00%
11,54% 19,23% 38,46% 23,08%
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 65 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 24. Πληθυσμός Κοινοτήτων τ. Δήμου Ιτέας αμφοτέρων των φύλλων και ομάδες
ηλικιών
0-14
15-24
25-39
40-54
55-64
65-79
80 ετών και άνω
Δ.Κ. Ιτέας
17,75% 12,57% 23,46% 19,94% 10,63% 12,67% 2,98%
Τ.Κ. Κίρρας
17,64% 12,51% 23,86% 19,47% 10,61% 12,82% 3,09%
Τ.Κ. Τριταίας 6,00%
0,00%
2,00%
14,00% 18,00% 36,00% 24,00%
Δείκτης Αντικατάστασης
Ο δείκτης αντικατάστασης εκφράζει την εναλλαγή μεταξύ των ηλικιών που μετέχουν
στην παραγωγική διαδικασία, δηλαδή πόσα άτομα ηλικίας 15-24 ετών (τα οποία
ετοιμάζονται να εισέλθουν στην παραγωγική διαδικασία) αντιστοιχούν σε άτομα
ηλικίας 55-64 ετών (άτομα που ετοιμάζονται να εξέλθουν από την παραγωγική
διαδικασία (πχ στην ΔΚ Ιτέας 12,57% εισέρχεται και 10,63% εξέρχεται). Η τιμή του
δείκτη (2001) για την Ιτέα και την Κίρρα, δείχνει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα
ανανέωσης του εργατικού δυναμικού, για την εξεταζόμενη περίοδο. Είναι σημαντικό
να επισημανθεί πως η τιμή του δείκτη αυτού είναι ιδιαίτερα χαμηλή στην Τριταία
γεγονός που δηλώνει την αδυναμία ανανέωσης του ανθρώπινου δυναμικού, στις
παραπάνω περιοχές.
Ο άντρες υπερτερούν πληθυσμιακά σε αντίθεση με τα ποσοστά σε επίπεδο χώρας.
Ωστόσο πρόκειται για φαινόμενο που συναντάται τόσο στην περιφέρεια όσο και
σε επίπεδο νομού.
Συμπέρασμα στον Τ. Δήμο Ιτέας ο δείκτης γήρανσης είναι μικρός, ο μέσος όρος
ηλικίας έχει αυξηθεί, οι άρρενες υπερτερούν πληθυσμιακά και υπάρχει αύξηση
των παραγωγικών ηλικιών.
Α.2.3.2. Ομοδημότες, ετεροδημότες και αλλοδαποί
Α.2.3.2.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας – Νομός Φωκίδας
Πίνακας 25. Πληθυσμός κατανεμημένος σε ομοδημότες, ετεροδημότες και αλλοδαπούς
Μόνιμος Πληθυσμός
ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΝΟΜΟΣ ΦΩΚΙΔΑΣ
Νόμιμος πληθυσμός
Αλλο
δαπο
ί
Ομοδημότες
Ετεροδημότες
7.723.84
5
2.448.06
1
640.303
90.556
761.8
13
46.37
3
31.453
3.833
2.580
Χωρίς
υπηκοότητ
α
Αδιευκρ/σ
τη
Διαμένοντες
στο
δήμο
που
είναι
δημότες
Διαμένοντες
σε
άλλους
δήμους
Διαμένοντες
στο
εξωτερικό
378
7.723.845
2.448.061
34.633
4
640.303
229.087
1.842
0
31.453
16.791
138
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 66 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 26. Ποσοστιαία κατανομή πληθυσμού σε ομοδημότες, ετεροδημότες και
αλλοδαπούς
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
ΣΤΕΡΕΑΣ
ΕΛΛΑΔΟΣ
ΝΟΜΟΣ
ΦΩΚΙΔΑΣ
Διαμένοντες
στο δήμο ή
την
κοινότητα
που
είναι
δημότες
Διαμένοντες
σε
άλλους
δήμους
ή
κοινότητες
Διαμένοντες
στο
εξωτερικό
Ομοδημότες
Ετεροδημότες
Αλλοδαποί
Χωρίς
υπηκοότητα Αδιευκρίνιστη
υπηκοότητα
71%
12%
6%
0%
73%
26%
0%
82%
10%
7%
0%
65%
35%
0%
Ο νομός όσον αφορά τους ομοδημότες, ετεροδημότες και αλλοδαπούς και τους
διαμένοντες στο εξωτερικό ακολουθεί αναλογικά τα ποσοστά της περιφέρειας.
Αποκλίσεις παρατηρούμε στον τόπο διαμονής των δημοτών.
Α.2.3.2.2. Δήμος Δελφών
Πίνακας 27. Ποσοστιαία κατανομή πληθυσμού σε ομοδημότες, ετεροδημότες και
αλλοδαπούς
Μόνιμος Πληθυσμός
Δημοτικές
Ενότητες
ΑΜΦΙΣΣΗΣ
ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ
ΓΡΑΒΙΑΣ
ΔΕΛΦΩΝ
ΔΕΣΦΙΝΑΣ
ΙΤΕΑΣ
ΚΑΛΛΙΕΩΝ
Ομοδημότες
Ετεροδημότες
Αλλοδαποί
84,9%
82,6%
85,4%
72,9%
86,8%
75,5%
79,2%
10,7%
8,2%
7,7%
14,8%
3,2%
16,5%
17,9%
4,4%
9,2%
6,9%
12,3%
10,1%
8,0%
2,8%
Νόμιμος πληθυσμός
Διαμένοντες
στο δήμο ή Διαμένοντες
την
σε
άλλους
κοινότητα
δήμους
ή
που
είναι κοινότητες
δημότες
76,4%
23,3%
67,9%
31,9%
59,8%
40,1%
78,4%
21,0%
70,8%
28,6%
82,0%
17,8%
39,0%
60,7%
4,9%
7,9%
66,5%
ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ 87,1%
33,5%
Διαμένοντες
στο
εξωτερικό
0,4%
0,1%
0,0%
0,6%
0,6%
0,2%
0,3%
0,0%
Διαπιστώνουμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό ετεροδημοτών το έχει η Ενότητα
Καλλιέων, η οποία έχει και το μεγαλύτερο ποσοστό κατοίκων που διαμένουν σε άλλο
Δήμο.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 67 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.3.2.3. Τ. Δήμος Ιτέας
Διάγραμμα 12.
Νόμιμος πληθυσμός κατανεμημένος σε διαμένοντες στο δήμο
είναι δημότες, σε άλλους δήμους και διαμένοντες στο εξωτερικό για τον τ. Δήμο
Ιτέας.
Διαμένοντες σε
άλλους δήμους
ή κοινότητες
17,77%
Διαμένοντες
στο
εξωτερικό
0,22%
Διαμένοντες
στο δήμο ή την
κοινότητα που
είναι δημότες
82,01%
Στην Δημοτική Ενότητα Ιτέας βλέπουμε ότι το 17,77 % του πληθυσμού διαμένει σε
άλλο δήμο.
Διάγραμμα 13.
Μόνιμος
πληθυσμός
κατανεμημένος
ετεροδημότες και αλλοδαπούς τ. Δήμος Ιτέας
Ετεροδημότες
16%
σε
ομοδημότες,
Αλλοδαποί
8%
Ομοδημότες
76%
Η παρουσία των αλλοδαπών οικονομικών μεταναστών είναι σχετικά μικρή καθώς
αποτελούν το 8 % του (πραγματικού) πληθυσμού της ΔΕ Ιτέας, εντάσσονται στο
εργατικό δυναμικό. Αυτός άλλωστε είναι και ο βασικός σκοπός της άφιξής τους στην
Ελλάδα. Τα άτομα αυτά απασχολούνται κυρίως εποχιακά στις αγροτικές
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 68 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
καλλιέργειες, σε οικοδομικές εργασίες κλπ. Ιδιαίτερα υψηλό είναι και το ποσοστό των
ομοδημοτών.
Πλήρως διαφοροποιημένα σε σχέση με την τάση που επικρατεί στις περισσότερες
επαρχιακές πόλεις είναι τα στοιχεία για τους απογραφέντες σε άλλους δήμους ή
κοινότητες όπου το ¼ περίπου των κατοίκων απογράφηκαν αλλού.
Πίνακας 28. Τόπος απογραφής Δημοτών και αλλοδαποί
Πραγματικός Πληθυσμός
ΔΗΜΟΤΙΚΗ
ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΤΕΑΣ
Δ.Κ. Ιτέας
Ιτέα
Άγιος Αθανάσιος
Άγιος Κωνσταντίνος
Τ.Κ. Κίρρας
Κίρρα
Τ.Κ. Τριταίας
Τριταία
Σύνολο
Απογραφέντες
στο δήμο ή την
κοινότητα που
είναι δημότες
Απογραφέντες
σε
άλλους
Αλλοδαποί
δήμους
ή
κοινότητες
6.072
4.666
4.666
0
0
1.303
1.303
103
103
4.500
3.449
3.449
0
0
974
974
77
77
1.061
795
795
0
0
241
241
25
25
511
422
422
0
0
88
88
1
1
Α.2.3.3. Νοικοκυριά – Πυρηνικές οικογένειες
Πίνακας 29. Νοικοκυριά – Πυρηνικές οικογένειες
Νοικοκυριά
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΤΕΑΣ
Δ.Κ. Ιτέας
Ιτέα
Άγιος Αθανάσιος
Άγιος Κωνσταντίνος
Τ.Κ. Κίρρας
Κίρρα
Τ.Κ. Τριταίας
Τριταία
1.902
1.465
1.465
0
0
411
411
26
26
Πυρηνικές
Οικογένειες
1.597
1.246
1.246
0
0
338
338
13
13
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 69 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.3.4. Οικογενειακή κατάσταση
Σε επίπεδο περιφέρειας οι έγγαμοι ξεπερνούν το 58% του πληθυσμού, οι άγαμοι το
31%, ενώ ένα πολύ μικρότερο ποσοστό αντιπροσωπεύουν οι χήροι-διαζευγμένοι
(~10%). Σχετικά με την οικογενειακή κατάσταση του πληθυσμού της περιοχής
μελέτης, η εικόνα αποτυπώνεται στα επόμενα στοιχεία.
Πίνακας 30. Πληθυσμός κατά οικογενειακή κατάσταση στις κοινότητες του τ. Δήμου
Ιτέας
Άγαμοι Έγγαμοι Χήροι/ες
Διαζευγμένοι/ες
Δ.Κ. Ιτέας
39,26%
50,99%
6,84%
1,67%
Σε
διάσταση
1,24%
Τ.Κ. Κίρρας
41,90%
48,96%
7,06%
1,30%
0,77%
Τ.Κ. Τριταία
23,30% 61,17%
13,59%
1,94%
0,00%
Συγκρίνοντας τα ποσοστά των αγάμων, έγγαμων και των χήρων ή διαζευγμένων των
Κοινοτήτων με τα αντίστοιχα των υπερκείμενων χωρικών επιπέδων, παρατηρούμε
ότι τα ποσοστά των έγγαμων είναι μικρότερα από τα αντίστοιχα της χώρας (56,3%)
στην Ιτέα και στην Κίρρα, ενώ οι διαζευγμένοι υπολείπονται κατά πολύ των
αντίστοιχων δεικτών.
Πίνακας 31.
Πληθυσμός κατά ομάδος ηλικιών, φύλλο & οικογενειακή κατάσταση
Άρρενες
>19
20-39
40-59
>59
Θήλεις
Άγαμο
ι
Έγγαμοι
Χήροι
Διαζευγ
/μένοι ή σε
διάσταση
Άγαμες
Έγγαμε
ς
Χήρες
Διαζευγ/μένοι
ή σε διάσταση
12,0%
8,6%
1,0%
0,2%
0,1%
5,8%
11,0%
8,4%
0,0%
0,1%
0,1%
0,7%
0,0%
0,4%
0,5%
0,2%
0,0%
0,2%
0,2%
0,0%
12,0%
4,8%
0,4%
0,6%
0,2%
9,1%
10,7%
5,4%
0,0%
0,6%
1,5%
4,8%
Διάγραμμα 14.
Πληθυσμός κατά φύλλο & οικογενειακή κατάσταση
1.542
1.538
1.080
1.322
Άρρενες
Θήλεις
366
41
Διαζευγμένοι/ες
27
Χήροι/ες
57
Έγγαμοι/ες
40
59
Άγαμοι/ες
Σε διάσταση
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 70 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Από τα παραπάνω διάγραμμα, διαπιστώνουμε ότι στον τ. Δήμος Ιτέας υπερτερούν οι
άγαμοι άντρες και ειδικά σε μικρές ηλικίες, ενώ η αναλογία που υπάρχει μεταξύ των
εγγάμων ατόμων, δείχνει ότι οι γυναίκες παντρεύονται σε μικρές ηλικίες.
Α.2.3.5. Φυσική κίνηση
Πίνακας 32. Φυσική κίνηση τ. Δήμου Ιτέας 2000-2010
ΓΑΜΟΣ
ΓΑΜΟΣ
ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΘΑΝΑΤΟΙ
ΤΟΠΟΣ
ΤΟΠΟ
ΤΟΠΟ
ΤΟΠΟ
ΤΟΠΟ
ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ
ΜΟΝΙΜΗΣ ΜΟΝΙΜΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΜΟΝΙΜΗΣ ΘΑΝΑΤΟΥ
ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΜΗΤΕΡΑΣ
ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
ΓΑΜΠΡΟΥ
ΝΥΦΗΣ
2000 27
26
58
56
52
2001 27
24
67
60
52
2002 30
37
56
59
57
2003 10
15
50
45
45
2004 21
20
51
57
54
2005 18
14
60
50
44
2006 26
30
67
66
59
2007 29
28
67
79
75
2008 18
26
55
66
68
2009 28
26
71
54
54
2010 32
37
54
55
55
549
656
647
615
Από τα στοιχεία των γεννήσεων κατά τόπο μόνιμης κατοικίας της μητέρας και των
θανάτων κατά τόπο μόνιμης κατοικίας του θανούντος, τα οποία παρείχε στην ομάδα
μελέτης, μετά από αίτηση, η ΕΣΥΕ παρατηρούμε την θετική συμβολή της φυσικής
κίνησης στην πληθυσμιακή εξέλιξη της περιοχής μελέτης (την πληθυσμιακή εξέλιξη
εκτός της φυσικής κίνησης επηρεάζει σημαντικά η εσωτερική και εξωτερική
μετανάστευση, για την οποία όμως δεν διαθέτουμε στοιχεία σε επίπεδο ΟΤΑ), καθώς
για το διάστημα από το 2000 μέχρι το 2010 οι γεννήσεις υπερτερούν των θανάτων.
Στη Φωκίδα ο αριθμός των θανάτων υπερβαίνει - κατά το διπλάσιο τις γεννήσεις,
1.371 γεννήσεις, 2.687 οι θάνατοι, μια φυσική μεταβολή -1.361.
Α.2.4. ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
Κατά την ΕΣΥΕ, αστικός πληθυσμός ενός ΟΤΑ θεωρείται όταν ένας οικισμός ή πόλη
είναι πολυπληθέστερος των 10.000 κατοίκων, ημιαστικός πληθυσμός όταν κυμαίνεται
μεταξύ 2.000-10.000 κατοίκων και τέλος αγροτικός όταν ο πληθυσμός ενός οικισμού
δεν είναι πολυπληθέστερος των 2.000 κατοίκων.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 71 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Στο Νομό Φωκίδας δεν υπάρχει αστικός οικισμός. Στον τ. Δήμο της Ιτέας εκτός από
τον ομώνυμο οικισμό - έδρα του Δήμου που είναι αστικός, οι υπόλοιποι οικισμοί
είναι αγροτικοί.
Πίνακας 33. Αστικοποίηση τ. Δήμου Ιτέας
Αστικά και Ορεινά ημιορεινά - Επιφάνεια (τ.χλμ.)
Αγροτικά
πεδινά
Με εσωτερικά ύδατα
Δ.Κ. Ιτέας
Τ.Κ. Κίρρας
Τ.Κ. Τριταίας
ΑΣ
ΑΓ
ΑΓ
Π
Π
Ο
6,305
6,050
13,996
Ο Τ. Δήμος Ιτέας που σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής της ΕΣΥΕ του 2001,
διαθέτει 3 κοινότητες με 3 οικισμούς και δύο νησίδες είναι περιοχή με αμιγώς
τουριστικό χαρακτήρα και με μεγάλο παραλιακό μέτωπο, στον Κορινθιακό κόλπο.
Τάση αστικοποίησης δεν εμφανίζεται πουθενά σε όλο τον Δήμο. Διότι ενώ την 10ετία
’71 – ’81 παρατηρήθηκε αύξηση του πληθυσμού κατά περίπου το 1/4, που θα
μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως φαινόμενο αστυφιλίας, προερχόμενο όμως
από εξωτερική (εκτός του Δήμου) μετανάστευση, έκτοτε η αύξηση του πληθυσμού
είναι σχετικά αμελητέα. Το αποτέλεσμα βέβαια της απογραφής του 1991, οπότε και
παρατηρήθηκε πανελλαδικά το φαινόμενο της «κατά συρροήν» παλιννόστησης
μεγάλου αριθμού μεταναστών ( εσωτερικής μετανάστευσης αλλά και εξωτερικού)
στους τόπους καταγωγής τους για να απογραφούν και να «ενισχύσουν» με αυτό τον
τρόπο την υπόσταση των ιδιαιτέρων πατρίδων τους, σε αντίθεση με το 2001 και 2011
που σημειώθηκε μεγάλη μείωση, δεν είναι εμφανή στον τ. Δήμο Ιτέας ο οποίος
διατηρεί διαχρονικά τον πληθυσμό του.
Θα πρέπει να τονιστεί βέβαια ότι στις Κοινότητες Ιτέας και Κίρρας το φαινόμενο
αποδεικνύεται και από την πυκνότητα της κατοίκησης.
Η έλλειψη πλούσιας αγροτικής ενδοχώρας (ειδικά στην Τοπική Κοινότητα της
Τριταίας μια και οι Κοινότητες της Ιτέας και Κίρρας έχουν σχετικά μικρή
επιφάνεια) δεν επιτρέπει την τόνωση ή τη δημιουργία οικιστικών κέντρων με
ημιαστικό πληθυσμό, τα οποία βασικά στην υπόλοιπη Φωκίδα δημιουργούνται
μέσα από μια τέτοια διαδικασία, της ανάπτυξης, δηλαδή του αγροτικού χώρου.
Επομένως και σ’ αυτό το επίπεδο καταλυτικής σημασίας είναι η μορφή και η
ανάπτυξη του κάθε παραγωγικού τομέα, που καθορίζει σε τελευταία ανάλυση τη
σύνθεση του πληθυσμού και συμβάλλει στην αστικοποίηση, που κι αυτή με τη
σειρά της στη συνέχεια συμβάλλει στην περαιτέρω εξέλιξη των ίδιων των
παραγωγικών τομέων.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 72 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.4.1. Βιοτικό επίπεδο - κοινωνικά χαρακτηριστικά
Μ ε βάση διάφορους κοινωνικό-οικονομικούς δείκτες, δίδονται οι δείκτες ευημερίας
του Δήμου. Οι δείκτες ευημερίας δείχνουν το επίπεδο ευημερίας και ποιότητας ζωής.
Α.2.4.1.1. Κατοικίες
Στον Τ. Δήμο Ιτέας υπάρχουν 1.066 κανονικές κατοικίες. Από αυτές είναι
κατοικούμενες οι 680 ενώ οι 386 είναι κενές.
Σαν κενή κατοικία από την ΕΣΥΕ, είναι αυτή που εγείρει αμφιβολίες ως προς τη
χρήση της. Στα χωριά και τους οικισμούς, αυτή η κατοικία συνήθως είναι ένα κτίριο
που με επιφύλαξη διαφοροποιείται από το ερείπιο, ή την κατοικία υπό καθεστώς
εγκατάλειψης. Συμπερασματικά, το φαινόμενο εγκατάλειψης, που συναρτάται με
την μετακίνηση του πληθυσμού, έχει ως αποτέλεσμα να παραμένει στον αγροτικό
χώρο ένα μεγάλο αναξιοποίητο κτιριακό απόθεμα κατοικιών που, σε ορισμένες
περιπτώσεις, βρίσκεται σε πολύ καλή στάθμη συντήρησης, ενώ σε άλλες δίνει την
εικόνα πραγματικής εγκατάλειψης. Στην συγκεκριμένη κατηγορία κατατάσσεται και
ο αγροτικός οικισμός της Τριταίας.
Διάγραμμα 15.
Αναλογία Δωματίων στις κανονικές κατοικίες
1.263
923
390
130
24
1
2
3
4
5 και άνω
Σε ποσοστό 80% είναι μεγαλύτερες των 4 δωματίων. Τα δωμάτια που
χρησιμοποιούνται για επαγγελματικούς σκοπούς είναι 2.5%.
Πίνακας 34. Κατοικίες και αριθμός δωματίων τ. Δήμου Ιτέας
1
2
3
4
5 και άνω
Δ.Κ. Ιτέας
0,94%
4,17%
14,24% 33,23% 47,42%
Τ.Κ. Κίρρας
Τ.Κ.
Τριταίας
0,65%
6,63%
13,43% 35,11% 44,17%
1,04%
5,21%
20,83% 37,50% 35,42%
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 73 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Στα στατιστικά στοιχεία που υπάρχουν για τις κατοικίες ανάλογα με τις ανέσεις που
διαθέτουν διαπιστώνουμε τον μεγάλο βαθμό αστικοποίησης αλλά και την έλλειψη
ιδιαιτέρων προβλημάτων σε σχέση με βασικές ανάγκες π.χ. ύδρευσης και
αποχέτευσης.
Διάγραμμα 16.
Κατοικίες ανάλογα με τις ανέσεις που διαθέτουν
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΤΕΑΣ
99,3%
98,9%
98,3%
99,9%
99,9%
99,9%
71,1%
Πίνακας 35. Κατοικίες ανάλογα με τις ανέσεις που διαθέτουν
Kουζίνα
Ηλεκτρικό
φως
Λουτρό
ή ντους
Ύδρευση
Kεντρική
θέρμανση
Aποχωρητήριο
Aποχέτευση
2.016
2.004
1.993
1.986
2.016
1.534
2.013
2.013
618
613
612
614
616
384
617
618
96
94
95
83
96
23
96
96
Σύνολα
Δ.Κ. Ιτέας
Τ.Κ.
Κίρρας
Τ.Κ.
Τριταίας
Ενδεικτικό της έλλειψης προβλημάτων σε έργα υποδομής είναι ότι λιγότερα σπίτια
έχουν κουζίνα απ΄ ότι αποχέτευση.
Α.2.4.1.2. Νοικοκυριά
Γίνεται αντιληπτό πως σε επίπεδο συνόλου νομού, μεταξύ των απογραφών 1991 και
2001, υπήρξε αύξηση των νοικοκυριών κατά 11,1% και μια ανάλογη αύξηση των
μελών κατά 12,8%. Παρατηρείται γενικά το φαινόμενο όπου η οικογένεια διατηρεί –
όσο αυτό είναι βέβαια δυνατό – το μέγεθος των 3 ή 4 μελών. Άλλωστε αυτό συνήθως
συνδέεται με τις οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται σε μία περιοχή.
Έτσι σε κοινωνίες αγροτικές ή ανάπτυξης κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων, η
ενασχόληση με την γεωργία ή την κτηνοτροφία αντίστοιχα απαιτεί πολλά χέρια
εφόσον είναι επαγγέλματα έντονης εργασίας. Ωστόσο το ότι ακόμη συναντάει κανείς
νοικοκυριά με πολλά άτομα δηλώνει μία δυναμικότητα. Μπορεί κανείς να υποθέσει
ότι η δυναμική του μεγάλου μεγέθους οικογένειας μπορεί να επεκταθεί και σε μία
γενικότερη δυναμική στον δήμο που θα συμβάλει με μία σωστή πολιτική για την
ανάπτυξη του.
Διάγραμμα 17.
Μεταβολή νοικοκυριών 1991 - 2001
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 74 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 1991-2001
6 και άνω μέλη
5 μέλη
4 μέλη
3 μέλη
2 μέλη
1 μέλος
1991
2001
Αυτή η βελτίωση του επιπέδου κατοικιών φανερώνει αύξηση στο βιοτικό επίπεδο
των κατοίκων του νομού, εφόσον η αύξηση των νοικοκυριών και των μελών τους
κατευθύνθηκε προς διαμονή σε κατοικίες με περισσότερα δωμάτια, που συνεπάγεται
αυξημένη απόλαυση των ανέσεων που αυτά προσφέρουν. Η τάση αυτή οφείλεται όχι
μόνο στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου αλλά και στην κατασκευή νέων κατοικιών.
Στην Δημοτική Ενότητα Ιτέας έχουμε 1. 917 νοικοκυριά με 5.765 μέλη. Το μέσο
μέγεθος του νοικοκυριού στον νομό (2,87), για το 2001, βρίσκεται στα ίδια επίπεδα με
την περιφέρεια (2,91), ενώ στον τ. Δήμο Ιτέας είναι 3.
Διάγραμμα 18.
Νοικοκυριά κατά μέγεθος και μέλη αυτών
5 μέλη
9%
>6 μέλη
4%
1 μέλος
16%
4 μέλη
26%
2 μέλη
24%
3 μέλη
21%
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 75 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Όπως φαίνεται από τα στοιχεία του διαγράμματος στην περιοχή κυριαρχούν με
ποσοστό περίπου 24% τα νοικοκυριά με 2 μέλη, γεγονός που συνάδει με το υψηλό
ποσοστό των έγγαμων που παρατηρήθηκαν στον προηγούμενο πίνακα, ενώ
σημαντικά είναι και τα ποσοστά των πολυμελών νοικοκυριών (5 μέλη και άνω)
συγκρινόμενα με τα αντίστοιχα των υπερκείμενων επιπέδων (% νοικοκυριών με> 5
μέλη ~13%).Ο τ. Δήμος έχει ιδρύσει δύο Δημοτικούς Βρεφονηπιακούς Σταθμούς που
εξυπηρετεί τα νοικοκυριά που χρειάζονται τις υπηρεσίες του. Σύμφωνα όμως με την
άποψη του Δήμου Δελφών, τα νήπια συνεχώς αυξάνονται και δεν καλύπτονται οι
ανάγκες.
Οι νέες κατασκευές αλλά και γενικότερα η στέγαση σε ιδιόκτητο οίκημα στην
επαρχία αποτελεί ένα σημαντικό αλλά και πρωταρχικό στόχο. Ο τελευταίος αυτός
παράγοντας προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό, τον φορέα ιδιοκτησίας της κατοικίας.
Επιπλέον η ελληνική νοοτροπία θέλει την οικογένεια να εξασφαλίσει στέγη όχι μόνο
για την ίδια αλλά και για τις επόμενες γενεές.
Επίπεδο Εκπαίδευσης
Πίνακας 36.
Μορφωτικό επίπεδο κατά φύλλο
Επίπεδο εκπαίδευσης
Πτυχιούχοι
ΤΕΙ
(ΚΑΤΕ,
ΚΑΤΕΕ)
και
Ανωτέρων
Σχολών
Πτυχιούχοι
μεταδευτεροβάθμιας
εκπαίδευσ
ης
Απόφοιτοι
Μέσης
εκπαίδευσης
Πτυχιούχοι
ΤΕΛ
Κάτοχοι
διδακτο
-ρικού
τίτλου
Κάτοχοι
Μάστερ
Πτυχιούχ
οι
Ανωτάτω
ν Σχολών
Δ.Κ. Ιτέας
4
17
389
179
169
945
140
Άρρενες
4
9
204
95
82
438
106
Θήλεις
0
8
185
84
87
507
34
Τ.Κ. Κίρρας
1
2
91
34
45
251
35
Άρρενες
1
1
51
20
22
109
23
Θήλεις
0
1
40
14
23
142
12
Τ.Κ. Τριταίας
1
1
6
0
1
24
2
Άρρενες
1
0
3
0
0
10
2
Θήλεις
0
1
3
0
1
14
0
Πίνακας 37. Επίπεδο εκπαίδευσης τ. Δήμου Ιτέας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 76 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Σύνολο
Κάτοχοι
διδακτορικού
τίτλου
Κάτοχοι
Μάστερ
Πτυχιούχοι
Ανωτάτων
Σχολών
5.681
0,1%
0,4%
8,6%
Πτυχιούχοι
ΤΕΙ
(ΚΑΤΕ,
ΚΑΤΕΕ)
και
Ανωτέρων
Σχολών
Πτυχιούχοι
μεταδευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης
Απόφοιτοι
Μέσης
εκπαίδευσης
3,7%
3,8%
21,5%
Εγκατέλειψαν
το Δημοτικό,
αλλά
γνωρίζουν
γραφή
και
ανάγνωση
Δε
γνωρίζουν
γραφή και
ανάγνωση
5,6%
1,8%
Πτυχιούχοι
ΤΕΛ
Πτυχιούχοι
ΤΕΣ
Απόφοιτοι
3ταξίου
Γυμνασίου
Απόφοιτοι
Δημοτικού
Φοιτούν
στο
Δημοτικό
3,1%
2,4%
11,8%
29,6%
7,6%
Tο επίπεδο εκπαίδευσης βελτιώθηκε τη δεκαετία 91-01. Μειώθηκε το ποσοστό όσων
σταματούν σε κάποια τάξη του δημοτικού και αυξήθηκε στις κατηγορίες αποφοίτων
γυμνασίου και τις ανώτερες. Σημαντική παράμετρος είναι η μείωση του
αναλφαβητισμού από το 1991. Ιδιαίτερα έχει βελτιωθεί το επίπεδο εκπαίδευσης για
το γυναικείο πληθυσμό με μείωση των αγράμματων και σημαντική αύξηση των
μεριδίων στις κατηγορίες από τελειόφοιτους γυμνασίου και πάνω. Όπως προκύπτει
από τα στοιχεία του 2001 η κατανομή είναι ομοιόμορφη υπέρ του αντρικού
πληθυσμού όπως και σε επίπεδο νομού και χώρας.
Α.2.5. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ,
ΑΝΕΡΓΙΑ
Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ)
Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν είναι το σύνολο των προϊόντων και αγαθών που
παράγει μια οικονομία, εκφρασμένο σε χρηματικές μονάδες. Με άλλα λόγια είναι η
συνολική αξία όλων των τελικών αγαθών (υλικών και άυλων) που παράχθησαν εντός
μιας χώρας σε διάστημα ενός έτους, ακόμα και αν μέρος αυτού παράχθηκε από
παραγωγικές μονάδες που ανήκουν σε κατοίκους του εξωτερικό.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξέλιξη του ΑΕΠ για τη Στερεά Ελλάδα και για
το Νομό Φωκίδας από το 1995-1998.
Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας το 1998 παράγει το 7,6% του συνολικού ΑΕΠ της
χώρας ενώ το 1991 παρήγαγε το 6,7% του αντίστοιχου εθνικού ΑΕΠ και το 1981 το
7,2% και κατατάσσεται, από πλευράς εξέλιξης ΑΕΠ, στις μεσαίες περιφέρειες στον
ελληνικό χώρο.
- 77 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 38.
Α.Ε.Π. κατά κεφαλή
ΧΩΡΟΣ
1995
1998
1995
1998
7.6%
ΜΕΡΜ
95-98
- 1.1 %
140%
137%
ΜΕΡΜ
95-98
- 0.9 %
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ / ΧΩΡΑ
7.8%
ΒΟΙΩΤΙΑ/
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
ΕΥΒΟΙΑ/
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ/
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
ΦΘΙΩΤΙΔΑ/
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
ΦΩΚΙΔΑ/
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
42%
40%
- 19 %
189%
184%
- 12 %
28%
27%
- 20 %
79%
75%
- 20 %
3%
3%
+ 34 %
54%
55%
+5%
22%
24%
+ 44 %
75%
83%
+ 45 %
5%
6%
+ 47 %
64%
70%
+ 43 %
ΠΗΓΗ: ΕΣΥΕ
Το φαινόμενο αυτό, ιδιαίτερα έντονο και ενοχλητικό σε περιοχές της Εύβοιας,
Βοιωτίας και Φθιώτιδος (στις φθίνουσες περιοχές) οφείλεται στην αθροιστική
επίδραση σειράς αρνητικών παραγόντων που εκδηλώθηκαν με ασύμμετρο τρόπο
στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όπως η ύφεση στην εξορυκτική δραστηριότητα, η
παράλληλη αποβιομηχάνιση και η ταυτόχρονη αναβιομηχάνιση με ενσωμάτωση
νέας τεχνολογίας σε συνδυασμό με την σημαντική εισροή ανειδίκευτων εργατικών
χειρών από τις γειτονικές χώρες και την υποκατάσταση φτηνού ντόπιου εργατικού
δυναμικού στον πρωτογενή τομέα και στον κλάδο των κατασκευών καθώς και την
αδυναμία του δημόσιου τομέα, στα πλαίσια άσκησης αυστηρών πολιτικών λιτότητας
να απορροφήσει πλεονάζον εργατικό δυναμικό.
Από τα στοιχεία αυτά μπορούμε να διακρίνουμε ότι η Στερεά Ελλάδα παρουσιάζει
σημαντικές ανισότητες στους Νομούς της όσον αφορά στο ΑΕΠ την περίοδο αυτή.
Οι Νομοί Φωκίδας και Ευρυτανίας έχουν τα χαμηλότερα ΑΕΠ κατά μέσο όρο, 445,7
εκατ. € και 173 εκατ. € αντίστοιχα ενώ τα υψηλότερα είναι αυτά του Νομού Βοιωτίας
3.045 εκατ. € και του Νομού Εύβοιας 2.621 εκατ. € αντίστοιχα. Βλέπουμε πόσο
σημαντική είναι η διαφορά.
Είναι εύκολο να διαπιστώσει κανείς ότι ο Νομός Φωκίδας είναι από τους πιο
φτωχούς Νομούς της Περιφέρειας με ακόλουθο το Νομό Ευρυτανίας.
Εικόνα 1.10. Εξέλιξη του ΑΕΠ για την Στερεά Ελλάδα και το Νομό Φωκίδας τη
περίοδο 2000-2006 (σε εκατομμύρια ευρώ).
Κατά Κεφαλή Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Το κατά κεφαλή ακαθάριστο εγχώριο προϊόν για έναν Νομό προκύπτει αν
διαιρέσουμε το πραγματικό κατά κεφαλή ΑΕΠ3 με τον πληθυσμό του. Αποτελεί
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 78 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
σημαντικό δείκτη για την οικονομία μιας περιοχής και την κατάσταση που επικρατεί
σε αυτήν.
Όσον αφορά στο κατά κεφαλή ακαθάριστο εγχώριο προϊόν για την Περιφέρεια
Στερεάς Ελλάδας το 2006, αυτό αντιστοιχούσε σε 18.485€ που είναι το τρίτο
μεγαλύτερο μετά την περιφέρεια Αττικής (25.843€) και την περιφέρεια Νότιου
Αιγαίου (19.541€).
Ο Νομός με το μεγαλύτερο κατά κεφαλή ακαθάριστο εγχώριο προϊόν είναι ο Νομός
Βοιωτίας με 30.284€, ακολουθεί ο Νομός Εύβοιας με 15.350€ και ο Νομός
Φθιώτιδας με 15.347€. Προτελευταίος είναι ο Νομός Ευρυτανίας με 13.433€ ενώ
τελευταίος είναι ο Νομός Φωκίδας με 12.520€. Παρατηρούμε ότι μέσοι όροι απέχουν
πολύ από το μέσο όρο της χώρας ο οποίος είναι ίσος με 18.878€. Επίσης, αξίζει να
σημειωθεί ότι σε εθνικό επίπεδο ο Νομός Φωκίδας βρίσκεται στην 30η θέση, όσον
αφορά στην κατάταξή του σε σχέση με τους υπόλοιπους Νομούς.
Α.2.5.1. ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ – ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ - ΑΝΕΡΓΙΑ
Α.2.5.1.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας – Νομός Φωκίδας
Τα χαρακτηριστικά του ενεργού πληθυσμού από τα οποία εξαρτάται η
παραγωγικότητά του συναρτώνται από το μορφωτικό επίπεδο και το βαθμό
εξειδίκευσης. Η αύξηση πάντως της παραγωγικότητας του εργατικού δυναμικού, που
αποτελεί μια από τις βασικές παράμετρες αύξησης της παραγωγής και της
οικονομικής ανάπτυξης, συνδέεται άμεσα με την ποιότητα και την ποσοτική
επάρκεια του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και της επαγγελματικής κατάρτισης.
Για το μορφωτικό επίπεδο στον τ. δήμο Ιτέας όπως αναλύθηκε, διαπιστώνεται, ότι το
μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού είναι του επιπέδου της μέσης και στοιχειώδους
εκπαίδευσης (απολυτήριο Δημοτικού - φοίτηση μερικών τάξεων ) και ειδικά στους
άντρες.
Πίνακας 39. Απασχόληση στη Στερεά Ελλάδα
Χώρος
Δε
δήλωσαν
Οικονομικώς
Απασχολούμενοι κλάδο
άνεργοι μη ενεργοί
ΣΤ. ΕΛΛΑΔΑ
Ν. ΒΟΙΩΤΙΑΣ
32,73%
36,90%
2,09%
2,75%
4,07%
4,42%
55,41%
53,20%
Ν. ΕΥΒΟΙΑΣ
32,89%
1,84%
4,33%
59,14%
Ν.ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ 19,61%
Ν.ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ
34,24%
1,08%
2,14%
2,68%
3,88%
38,61%
56,72%
Ν.ΦΩΚΙΔΟΣ
1,86%
3,55%
51,06%
23,81%
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 79 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Συγκρίνοντας τα ποσοστά του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της Περιφέρειας και
των νομών της διαπιστώνεται ότι ο Νομός Φωκίδας έχει πολύ χαμηλό ποσοστό
(23,81% ) απασχολούμενων.
Α.2.5.1.2. Δήμος Δελφών
Διάγραμμα 19.
Απασχόληση Δήμος Δελφών
Συγκρίνοντας τις Δημοτικές Ενότητες του Δήμου Δελφών φαίνεται η δυναμική της
Δ.Ε. Αμφίσσης που είναι και η Πρωτεύουσα του Νομού και της ΔΕ Ιτέας με ποσοστό
38,55 % (πρόκειται για τουριστικούς προορισμούς).
Α.2.5.1.3. τ. Δήμος Ιτέας
Ο τ. Δήμος Ιτέας με ποσοστό ανεργίας 4,5 % είναι 2 ος στο Δήμο ενώ πάνω από τους
μισούς κατοίκους (59,3%) είναι οικονομικώς μη ενεργοί.
Στη συνέχεια παρατίθενται τα σύνολα του πληθυσμού της περιοχής μελέτης
σύμφωνα με τις οικονομικές δραστηριότητες του από τις απογραφές του 1991 και
2001 της ΕΣΥΕ.
Πίνακας 40. Οικονομικώς ενεργοί τ. Δήμος Ιτέας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 80 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
1991
Δ.Ε. ΙΤΕΑΣ
Δ.Κ. Ιτέας
Τ.Κ. Κίρρας
Τ.Κ.
Τριταίας
Οικονομικώς ενεργοί
'Α ν ε ρ γ ο ι
Από αυτούς "νέοι" (στο σύνολο των
Απασχολούμενοι Σύνολο
οικ. ενεργών)
89,13%
89,82%
86,23%
10,87%
10,18%
13,77%
7,31%
6,97%
8,70%
94,12%
5,88%
5,88%
Οικονομικώς ενεργοί
'Α ν ε ρ γ ο ι
Από αυτούς "νέοι" (στο σύνολο των
Απασχολούμενοι Σύνολο
οικ. ενεργών)
88,47%
11,53%
6,45%
89,25%
10,75%
6,03%
85,60%
14,40%
8,11%
2001
Δ.Ε. ΙΤΕΑΣ
Δ.Κ. Ιτέας
Τ.Κ. Κίρρας
Τ.Κ.
Τριταίας
83,33%
16,67%
0,00%
Ο ενεργός πληθυσμός του τ. Δήμου Ιτέας αποτελεί το 38,60 % του συνολικού
πληθυσμού (στοιχεία ΕΣΥΕ, 2001) και είναι ελαφρώς αυξημένος σε σχέση με το 1991.
Επίσης σε σχέση με το 1991 μειώνονται τα ποσοστά ανεργίας γενικά αλλά και των
νέων ειδικά, κυρίως ειδικά στην ΤΚ Τριταίας που μηδενίζεται σχεδόν (αριθμητική
τιμή 1 άνεργος).
Απασχόληση στις Κοινότητες του τ. Δήμου Ιτέας
Αναλύοντας τα στοιχεία των κοινοτήτων, διαπιστώνουμε ότι οι κοινότητες Κίρρας
και Τριταίας συγκεντρώνουν τον μη ενεργό πληθυσμό.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 81 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Διάγραμμα 20.
Δήμος Ιτέας
Οικονομικά ενεργός πληθυσμός κατά ομάδες επαγγελμάτων τ.
Διαπιστώνουμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό 12% είναι οι απασχολούμενοι στην
παροχή υπηρεσιών και πωλητές σε καταστήματα και υπαίθριες αγορές,
χαρακτηριστικό του τουριστικού χαρακτήρα του τ. Δήμου Ιτέας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ ’01 στον Τ. Δήμο Ιτέας ο οικονομικά ενεργός
πληθυσμός κατά ομάδες ηλικιών και ατομικών επαγγελμάτων.
Πίνακας 41. Οικονομικώς
ενεργός
πληθυσμός
δραστηριότητας και θέση στο επάγγελμα
ομάδες
κλάδων
οικονομικής
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 82 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Θέση στο επάγγελμα
Εργαζόμενοι
Συμβοηθούντα
για
και μη
Σύνολο
Εργοδότες δικό
Μισθωτοί αμειβόμενα
Νέοι
τους
μέλη
λογανοικοκυριού
ριασμό
ΔΗΜΟΤΙΚΗ
ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΤΕΑΣ
Γεωργία, κτηνοτροφία,
θήρα, δασοκομία.
Αλιεία.
Ορυχεία και λατομεία.
Μεταποιητικές
βιομηχανίες.
Παροχή
ηλεκτρικού
ρεύματος,
φυσικού
αερίου και νερού.
Κατασκευές.
Χονδρικό και λιανικό
εμπόριο,
επισκευή
αυτοκινήτων,
οχημάτων,
μοτοσυκλετών και ειδών
ατομικής και οικιακής
χρήσης.
Ξενοδοχεία
και
εστιατόρια.
Μεταφορές, αποθήκευση
και επικοινωνίες.
Ενδιάμεσοι
χρηματοπιστωτικοί
οργανισμοί.
Διαχείριση
ακίνητης
περιουσίας, εκμισθώσεις
και
επιχειρηματικές
δραστηριότητες.
2.417
303
358
1.537
72
147
154
11
56
67
20
0
27
64
0
4
12
3
10
57
5
0
0
0
198
28
37
125
8
0
37
0
1
36
0
0
326
31
72
218
5
0
314
130
40
128
16
0
164
44
6
103
11
0
144
12
34
96
2
0
55
3
5
47
0
0
119
13
38
66
2
0
0
0
212
0
0
Δημόσια διοίκηση και 212
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 83 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
άμυνα,
υποχρεωτική
κοινωνική ασφάλιση.
Εκπαίδευση.
Υγεία και κοινωνική
μέριμνα.
Δραστηριότητες
παροχής
υπηρεσιών
υπέρ του κοινωνικού ή
ατομικού χαρακτήρα.
Ιδιωτικά
νοικοκυριά
που
απασχολούν
οικιακό προσωπικό.
Νέοι
Δήλωσαν ασαφώς ή δε
δήλωσαν
κλάδο
οικονομικής
δραστηριότητας
Διάγραμμα 21.
160
11
6
143
0
0
122
4
17
101
0
0
68
6
19
41
2
0
20
0
1
19
0
0
147
0
0
0
0
147
86
6
11
68
1
0
Οικονομικώς ενεργός πληθυσμός κατά θέση στο επάγγελμα
Από τους απασχολούμενους το μόνο το 12% είναι εργοδότες, το 15 % εργαζόμενοι για δικό
τους λογαριασμό ενώ το 64% είναι μισθωτοί. Οι απασχολούμενοι σε δικιά τους δουλειά
έχουν καλύτερη αναλογία στο δήμο από ότι στο σύνολο της χώρας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 84 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 42. Οικονομικώς ενεργός πληθυσμός
επαγγελμάτων και θέση στο επάγγελμα
κατά
φύλο,
ομάδες
ατομικών
Θέση στο επάγγελμα
Χώρος
Φύλλο
Εργοδότες
ΣυμβοηΕργαζόμενοι
θούντα και
για
δικό
μη
Μισθωτοί
τους
αμειβόμενα
λογαριασμό
μέλη νοικοκυριού
Νέοι
Άρρενες
16,1%
16,9%
59,4%
1,8%
5,7%
Θήλεις
8,4%
9,8%
70,4%
5,6%
5,9%
Άρρενες
9,7%
21,0%
60,8%
1,4%
7,1%
Τ.Κ.
Κίρρας
Θήλεις
8,5%
8,5%
69,5%
4,9%
8,5%
Άρρενες
17,6%
0,0%
82,4%
0,0%
0,0%
Τ.Κ.
Τριταίας Θήλεις
12,5%
0,0%
87,5%
0,0%
0,0%
Από τα στοιχεία του προηγούμενου πίνακα διαπιστώνουμε ότι διατηρείται η εικόνα
της Ελληνικής επαρχίας με την μικρότερη συμμετοχή των γυναικών σε επίπεδο
εργοδότη και την συμμετοχή ως συμβοηθούντα μη αμειβόμενα μέλη.
Δ.Κ.
Ιτέας
Α.2.5.2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ – ΤΟΜΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Α.2.5.2.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας – Νομός Φωκίδας
Σύμφωνα με στοιχεία της ICAP (2005), η Φωκίδα παρουσιάζει ένα ισχνό παραγωγικό
μερίδιο που αντιστοιχεί στο 4,8% του περιφερειακού Ακαθάριστου Εγχώριου
Προϊόντος (ΑΕΠ) (μέσος όρος 2000-2004) εν συγκρίσει με τη Βοιωτία (40,5%), Εύβοια
(28,7%) και Φθιώτιδα (24,2%). Η Ευρυτανία παρουσιάζει ακόμη πιο χαμηλό ποσοστό
(1,7%). Σε ότι αφορά το κατά κεφαλή ΑΕΠ (μέσος όρος 2002-2004), η Φωκίδα
παρουσιάζει ποσοστό 69,6%-βρίσκεται δηλαδή στην προτελευταία θέση της
Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ακολουθεί η Ευρυτανία-.
Ξεχωριστή είναι η περίπτωση της Βοιωτίας με το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό
(υπερβαίνει το 100%) λόγω της ύπαρξης βιομηχανικής ζώνης στην περιοχή.
Παραγωγικοί Τομείς
Ο Νομός Φωκίδας σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2001, συγκεντρώνει
το μεγαλύτερο ποσοστό απασχόλησης στον τριτογενή τομέα, το οποίο ισούται με
56,8%, ακολουθεί ο δευτερογενής με 24,4% και τελευταίος ο πρωτογενής με
18,8%.
Πρωτογενής Τομέας
Ο Νομός Φωκίδας είναι κατά κύριο λόγο ένας ορεινός νομός με περιορισμένη τη
διαθεσιμότητα των εδαφών που μπορούν να καλλιεργηθούν και των εκτάσεων που
μπορούν να χρησιμοποιηθούν για βοσκοτόπια. Σε αυτό συμβάλλουν καθοριστικά τα
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 85 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
δασικά οικοσυστήματα της περιοχής, όπως επίσης και τα κοιτάσματα βωξίτη που
υπάρχουν στην περιοχή (από τα μεγαλύτερα σε όλη την Ελλάδα και στην Ευρώπη)
και που έχουν στρέψει την παραγωγή προς τον δευτερογενή τομέα.
Αξίζει να αναφέρουμε τα ποσοστά της γεωργικής γης και των καλλιεργειών του
Νομού Φωκίδας ως προς το σύνολο της χώρας. Όσον αφορά στη γεωργική γη, ο
Νομός Φωκίδας συμβάλλει μόλις με το 0,4% όπως και στο σύνολο των
καλλιεργειών. Στην κηπευτική το ποσοστό είναι 0,15%, στις δενδρώδεις καλλιέργειες
0,81% (σημαντικό ρόλο έχει παίξει ο ελαιώνας της Αμφίσσης), 0,00% στα φυτώρια
και τέλος μόλις 0,20% στα αμπέλια και τους σταφιλοαμπέλους. Τα ποσοστά αυτά
είναι πολύ μικρά για ένα Νομό όπως ο Νομός Φωκίδας, στον οποίο το 68,7% του
πληθυσμού είναι αγροτικός και το 31,3% αστικός.
Η εκμετάλλευση της γεωργικής έκτασης στο Νομό Φωκίδας επικεντρώνεται
στην ελαιοκαλλιέργεια (ελαιώνας Αμφίσσης), σε αμπέλια, σε βοσκοτόπους, σε
φυτώρια καρποφόρων δένδρων καθώς επίσης και σε οικογενειακούς λαχανόκηπους
όπου αναπτύσσονται βιολογικές καλλιέργειες.
Ένας άλλος πολύ σημαντικός κλάδος είναι η κτηνοτροφία, η οποία αποτελεί την
κυριότερη δραστηριότητα του πρωτογενή τομέα. Εμφανίζεται κυρίως στους ορεινούς
Δήμους του Νομού, όπου υπάρχουν σημαντικές εκτάσεις για τη δημιουργία
βοσκοτόπων. Εκτρέφονται αρκετά είδη ζώων όπως βοοειδή, πρόβατα, αίγες, χοίροι,
κουνέλια, πουλερικά και κυψέλες μελισσών και παράγονται κτηνοτροφικά προϊόντα
όπως γάλα, τυρί (λευκό-φέταα), μυζήθρα, βούτυρο, κρέας, μέλι και αυγά.
Όσον αφορά στην αλιευτική δραστηριότητα, αυτή περιορίζεται στην παράκτια
θαλάσσια αλιεία. Στην περιοχή κυριαρχεί η ερασιτεχνική αλιεία, ενώ η
επαγγελματική είναι περιορισμένη.
Δευτερογενής Τομέας
Ο σημαντικότερος κλάδος του δευτερογενή τομέα στο Νομό Φωκίδας είναι η
εξόρυξη του βωξίτη. Ο νομός διαθέτει τα μεγαλύτερα κοιτάσματα σε όλη την
Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη και απασχολεί το μεγαλύτερο μέρος των
εργαζομένων. Στο Νομό Φωκίδας, σύμφωνα με τα στοιχεία του Μητρώου
Επιχειρήσεων της ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2002, όσον αφορά στον κλάδο της βιομηχανίαςβιοτεχνίας, δραστηριοποιούνται 2.574 επιχειρήσεις. Από αυτές, αν εξαιρεθούν οι 770
που ανήκουν στο δευτερογενή τομέα της οικονομίας (ποσοστό 29,9% επί του
συνόλου), το 2,0% αφορά επιχειρήσεις που κατασκευάζουν μεταλλικά προϊόντα, το
2,6% επιχειρήσεις στον κλάδο τροφίμων και ποτών, το 20,4% επιχειρήσεις που
ασχολούνται με τις κατασκευές, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό ανήκει στις επιχειρήσεις
που δραστηριοποιούνται στον βιομηχανικό τομέα και ισούται με 29,7%. Οι λοιποί
κλάδοι συγκεντρώνουν ποσοστό μικρότερο από 1,5%.
Όσον αφορά στην οικοδόμηση, η κατασκευαστική δραστηριότητα στο Νομό ολοένα
και φθίνει. Τα μεγαλύτερα ποσοστά ανοικοδόμησης έχουν παρουσιαστεί στην Ιτέα,
στην Άμφισσα, στο Ευπάλιο, στην Τολοφώνα και στο Λιδορίκι την τελευταία
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 86 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
πενταετία. Είναι ένας κλάδος όπου εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης της χώρας
παρουσιάζει σημαντική μείωση των κατασκευών1.6.3. Τριτογενής Τομέας
Όπως προαναφέρθηκε ο τριτογενής τομέας συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό
των απασχολούμενων στο Νομό, το οποίο ανέρχεται σε 57% του Οικονομικά
Ενεργού Πληθυσμού. Στην περιοχή δραστηριοποιούνται πολλές ξενοδοχειακές
επιχειρήσεις, εστιατόρια όπως και επιχειρήσεις που ασχολούνται με το χονδρικό, το
λιανικό εμπόριο και τις ενδιαμέσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.
Από την άποψη του αριθμού των επιχειρήσεων, ο τριτογενής τομέας αριθμεί 1.768
επιχειρήσεις, το 68,7% των επιχειρήσεων του Νομού. Σε κλαδικό επίπεδο οι κλάδοι
με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση επιχειρήσεων είναι το λιανικό εμπόριο (21,8%), τα
ξενοδοχεία-εστιατόρια (17,5%) και οι χερσαίες μεταφορές (7,6%). Το χονδρικό
εμπόριο επίσης συγκεντρώνει μεγάλο μέρος του πληθυσμού επιχειρήσεων(4,1%).
Ο κλάδος του τριτογενή τομέα που διαθέτει τη μεγαλύτερη δυναμική ξενοδοχείαεστιατόρια, ο οποίος συνδέεται με την εξυπηρέτηση επισκεπτών.
Τουρισμός
Ο νομός είναι ιδιαίτερα προικισμένος τόσο σε φυσικούς πόρους (ορεινούς και
παράκτιους) όσο και σε ανθρώπινους, πολιτιστικούς πόρους (αρχαιολογικοί χώροι
και μνημεία) οι οποίοι αποτελούν πόλους έλξης και συνθέτουν το τουριστικό προϊόν
της περιοχής.
Α.2.5.2.2. Δήμος Δελφών
Η διάρθρωση της απασχόλησης και η συμμετοχή κάθε παραγωγικού τομέα στη
συνολική απασχόληση για τα έτη 1991 και 2001 στο Δήμο Δελφών φαίνεται στον
επόμενο πίνακα.
Πίνακας 43.
Απασχόληση ανά Δημοτική Ενότητα Δήμου Δελφών 1991 -2001
ΕΝΟΤΗΤΑ
Δ. Αμφίσσης
Δ. Γαλαξιδίου
Δ. Γραβιάς
Δ. Δελφών
Δ. Δεσφίνας
Δ. Ιτέας
Δ. Καλλιέων
Δ. Παρνασσού
ΠΟΣΟΣΤΟ '91
Π
Δ
11.24%
31.18%
36.57%
19.41%
13.67%
33.53%
10.53%
12.83%
20.54%
40.82%
6.74%
32.31%
23.83%
21.16%
25.50%
25.23%
Τ
57.59%
44.02%
52.80%
76.63%
38.64%
60.95%
55.01%
49.27%
ΠΟΣΟΣΤΟ ‘01
Π
Δ
7.91%
22.35%
29.88%
19.79%
11.93%
16.80%
22.36%
11.25%
27.36%
39.36%
8.38%
29.10%
23.88%
20.40%
23.59%
24.14%
Τ
69.74%
51.62%
27.07%
66.39%
33.28%
62.52%
55.72%
52.27%
Α.2.5.2.3. τ. Δήμος Ιτέας
ΕΣΥΕ
Στην κατά παραγωγικό τομέα απασχόληση, διαφαίνεται η κυριαρχία του
τριτογενούς τομέα, ο οποίος με
αντιπροσωπεύει το 60,16% της συνολικής
απασχόλησης, με κύριο χαρακτηριστικό τον τουρισμό και το εμπόριο. Το
αποτέλεσμα αυτό είναι λογικό καθώς η Ιτέα είναι παραθαλάσσια πόλη και διαθέτει
- 87 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
λιμάνι.
Παράλληλα βέβαια είναι αισθητή η συρρίκνωση του πρωτογενή και
δευτερογενή τομέα.
Διάγραμμα 22.
Απασχόληση ανά τομέα τ. Δήμος Ιτέας απογραφές 1991 και 2001
60,16%
Τριτογενής
54,73%
28,01%
Δευτερογενής
2001
34,39%
1991
8,06%
Πρωτογενής
7,11%
Διαχρονικά ο κοινωνικό-οικονομικός ιστός του Δήμου στην τελευταία απογραφή δεν
απομακρύνεται από τον τουριστικό χαρακτήρα που ήταν αρκετά έντονος τις
προηγούμενες δεκαετίες, ενώ αυξάνεται το ποσοστό στην απογραφή του 2001.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των εγγεγραμμένων επιχειρήσεων στο επιμελητήριο
Φωκίδας στον τριτογενή τομέα αντιστοιχεί το 65,73%, στο δευτερογενή το 33,84%,
ενώ στον πρωτογενή είναι εγγεγραμμένες 2 επιχειρήσεις το 0,43%.
Διάγραμμα 23.
Επιχειρήσεις σύμφωνα με το Επιμελητήριο Φωκίδας
Α'γενης
0,43%
Β'γενής
33,84%
Γ'γενής
65,73%
Εξετάζοντας τους τομείς σε επίπεδο κοινοτήτων, εξαίρεση αποτελεί η κοινότητα της
Τριταίας όπου το μεγαλύτερο ποσοστό των απασχολούμενων (κατά ΕΣΥΕ) ανήκει
στον πρωτογενή τομέα με ποσοστό 81,25% έναντι 6,25% του τριτογενή τομέα. Σε
αυτό συμβάλει η γεωγραφική θέση της Τριταίας η οποία είναι ορεινή.
Πίνακας 44. Απασχόληση ανά κοινότητα και τομέα απογραφές 1991 -2001
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 88 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
1991
Πρωτ/νής
Τομέας
Δευτ/γενής
Τομέας
Τριτογενής
Τομέας
Πρωτ/νής
Τομέας
Δευτ/γενής
Τομέας
Τριτογενής
Τομέας
5,22%
33,72%
56,52%
7,36%
27,13%
61,44%
11,48%
38,38%
49,58%
10,90%
31,75%
54,74%
81,25%
6,25%
6,25%
0,00%
0,00%
100,00%
Χονδρικό Εμπόριο
Υπηρεσίες
Ορυχεία - Λατομεί
Μεταποίηση
Λιανικό Εμπόριο
Εγγεγραμμένες στο Επιμελητήριο Φωκίδας Επιχειρήσεις ανά
Κατασκευές
Διασκέδαση
Γεωργικές Επιχειρήσεις
Διάγραμμα 24.
κοινότητα
Εστίαση
Δ.Κ.
Ιτέας
Τ.Κ..
Κίρρας
Τ.Κ.
Τριταίας
2001
Όσον αφορά στη θέση στο επάγγελμα, όπως φαίνεται στο διάγραμμα που ακολουθεί,
παρατηρούμε ότι το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού είναι
μισθωτοί, με 64% και έπονται οι αυτοαπασχολούμενοι
και οι εργοδότες, των οποίων τα ποσοστά πρέπει να σημειώσουμε ότι είναι αρκετά
μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα του Νομού και της Περιφέρειας.
Διάγραμμα 25.
Απασχόληση κατά θέση στο επάγγελμα
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 89 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Συμβοηθούντα
και μη
αμειβόμενα
μέλη
νοικοκυριού
3%
Νέοι
6%
Εργαζόμενοι για δικό
τους λογαριασμό
15%
Εργοδότες
12%
Μισθωτοί
64%
Στοιχεία Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Φωκίδας
Σύμφωνα με τα στοιχεία του επιμελητηρίου το 27% των επιχειρήσεων ανήκει στον
τομέα των υπηρεσιών, ακολουθούν οι κατασκευές και το λιανικό εμπόριο.
Χονδρικό Εμπόριο:
24 ποσοτό 5%
Ορυχεία Λατομεία:3ποσοτό
1%
Λιανικό Εμπόριο:
105 ποσοτό 23%
Γεωργικές
Επιχειρήσεις:
2ποσοτό 0,43%
Διασκέδαση Εστίαση 51ποσοτό
11%
Κατασκευές: 111,
ποσοτό 24%
Υπηρεσίες:123,
ποσοτό 27%
Μεταποίηση: 42
ποσοτό 9%
Α.2.5.2.3.1. Πρωτογενής τομέας
Σύμφωνα με το 3790/5-6-2012 έγγραφο της Δ/ΝΣΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
& ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΦΩΚΙΔΑΣ
 Οι αρδευόμενες εκτάσεις της αναφερόμενης περιοχής καταλαμβάνουν έκταση
4.800 στρ. περίπου.
 Ο εδαφικός τύπος της περιοχής αυτής ανήκει στην κατηγορία των γεωργικών
γαιών και η φυτοκάλυψη του προέρχεται κατά 90% από ελαιόδεντρα και κατά
10% από κηπευτικά και εσπεριδοειδή.
 Όσον αφορά την καταλληλότητα των εδαφών της, αυτά θεωρούνται γόνιμα.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 90 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ








Η γεωργική γη αξιοποιείται από την καλλιέργεια της 'Κονσερβολιάς
Αμφίσσης και ανήκει στο ευρύτερο οικοσύστημα του ελαιώνα της Άμφισσας.
Για τους πάσης φύσεως αναφερόμενους ή παρατηρούμενους ρύπους στην
περιοχή αυτή, υπεύθυνες υπηρεσίες είναι η Δ/νση Υγείας και Πρόνοιας
καθώς και το Τμήμα Περιβάλλοντος της Π.Ε Φωκίδας.
Φράγματα στην περιοχή δεν υπάρχουν.
Η μοναδική καλλιέργεια που διαχρονικά γίνεται στην περιοχή είναι η
ελαιοκαλλιέργεια.
Μητρώα αγροτών τηρούνται και ενημερώνονται πλέον από τον ΟΠΕΚΕΠΕ
ενώ στοιχεία για τους συνεταιρισμούς και τις Ενώσεις Αγροτικών
συνεταιρισμών τηρούνται από το Υπ. Αγροτικής Αν/ξης & Τροφίμων και την
ΠΑΣΕΓΕΣ.
Στην ευρύτερη περιοχή του παραδοσιακού ελαιώνα της Αμφισσας στο
οικοσύστημα του οποίου ανήκει και η αναφερόμενη περιοχή, έχει νομοθετηθεί
και μπορεί να παραχθεί Π.Ο.Π προϊόν βρώσιμης 'κονσερβολιάς Αμφίσσης'.
Στην περιοχή έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα παραγωγής βιολογικών
προϊόντων περίπου 25 στρ. ελαιώνων και 300 περίπου αιγοπρόβατα.
Όλη η περιοχή 4.800 στρέμματα είναι γη υψηλής παραγωγικότητας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής γεωργίας κτηνοτροφίας 1999-2000 για το
τ. Δήμο Ιτέας υπάρχουν 670 εκμεταλλεύσεις σε έκταση 8.428 στρέμματα, από τα οποία
τα 6.258,5 είναι αμιγώς γεωργικές εκτάσεις, τα 40 αμιγώς κτηνοτροφικές και 2.130
στρέμματα είναι μικτές εκτάσεις. Τα 4.658 στρέμματα είναι αρδευόμενα, στοιχείο που
συνάδει με τα στοιχεία της Δ/νσης Αγροτικής οικονομίας και αφορά τη γη υψηλής
παραγωγικότητας.
Η μέση έκταση των 8.428 στρεμμάτων είναι 12,60 στρμ, ο αριθμός των αγροτεμαχίων
2.379 με μέση έκταση ανά αγροτεμάχιο 3,54 στρ. Οι ιδιόκτητες εκτάσεις είναι 94 %, οι
νοικιασμένες 6%. Στην συντριπτική πλειοψηφία ο κάτοχος έχει πρακτική πείρα (
στερείται στοιχειώδους γεωργικής εκπαίδευσης ).
Διάγραμμα 26.
Εκμεταλλεύσεις και χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση
ΑΜΟΙΓΩΣ
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ
1%
ΜΙΚΤΕΣ
(ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ&
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦ/Σ)
25%
ΑΜΟΙΓΩΣ
ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ
74%
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 91 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 45.
Εκτάσεις ανά είδος καλλιέργειας
ΔΕ ΙΤΕΑΣ
Ιτέα
Κίρρα
Τριταία
ΔΕΝΔΡΩΔΕΙΣ
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ
82,80%
96,44%
60,83%
99,22%
ΑΜΠΕΛΙΑ
ΚΑΙ
ΣΤΑΦΙΔΑΜΠΕΛΑ
0,30%
0,38%
0,15%
0,78%
ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ
16,67%
3,10%
38,56%
0,00%
Πίνακας 46. Χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση κατά μορφή κατοχής (στρμ)
ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ ΝΟΙΚΙΑΣΜΕΝΗ ΜΕΣΙΑΚΗ ΑΛΛΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ
7914,7
504,5
10
12
93,90%
5,99%
0,12%
0,14%
Πίνακας 47. Αριθμός ζώων ανά κατηγορία
ΒΟΟΕΙΔΗ ΠΡΟΒΑΤΟΕΙΔΗ ΑΙΓΕΣ
40
1611
438
ΧΟΙΡΟΙ ΚΟΥΝΕΛΙΑ
83
183
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ ΚΥΨΕΛΩΝ
1374
510
Διαπιστώνουμε ότι η κτηνοτροφία στον τ. Δήμο Ιτέας είναι περιορισμένη.
Η
κτηνοτροφική
δραστηριότητα
είναι
παραδοσιακή,
εκτατική,
δεν
χρησιμοποιούνται νέοι μέθοδοι, ούτε ιδιαίτερος τεχνολογικός εξοπλισμός, ενώ
γνώρισε σημαντική υποχώρηση την τελευταία δεκαετία. Η τάση αυτή αναμένεται να
συνεχισθεί καθώς, αφ’ ενός μειώνονται οι παραδοσιακές εκμεταλλεύσεις. Οι
επενδύσεις με βάση το Ν.1262/82 και το Ν.1892/90 στο συγκεκριμένο κλάδο ήταν
ελάχιστες.
Διαπιστώνεται γενικά ότι ο πρωτογενής τομέας παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά
της παραδοσιακής δραστηριότητας σε όλους τους κλάδους. Η συμμετοχή του στο
αναπτυξιακό προφίλ της περιοχής μειώνεται συνεχώς. Βασικά τα ουσιαστικά
προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας είναι :
 η αδυναμία αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών, αφού οι υπάρχουσες είναι
προσαρμοσμένες στις επικρατούσες εδαφοκλιματολογικές συνθήκες
 η ανεπαρκής διάδοση βελτιωμένων ποικιλιών και η έλλειψη υποδομής για
τυποποίηση των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων
 η έλλειψη ενδιαφέροντος του εργατικού δυναμικού και κυρίως των νέων να
ασχοληθούν στον πρωτογενή τομέα
 η αδυναμία της διοίκησης να εφαρμόσει μέτρα και να εκτελέσει έργα για τον
 εκσυγχρονισμό του τομέα.
 η έλλειψη υποδομής για την ανάπτυξη της αλιείας και ιχθυοκαλλιέργειας
Η αγροτική ανάπτυξη αποτελεί για την κλίμακα του τ. Δήμου σοβαρή παράμετρο
και πρέπει να βασισθεί σε έργα, μέτρα και δράσεις που να αποσκοπούν - στο πλαίσιο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 92 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
της ανταγωνιστικότητας και του εκσυγχρονισμού των γεωργικών διαρθρώσεων και
των υποδομών - στα κάτωθι :
 στην αναζωογόνηση, άρση της απομόνωσης και βελτίωσης των συνθηκών
διαβίωσης του αγροτικού πληθυσμού
 στη διατήρηση του αγροτικού πληθυσμού με τη δημιουργία εναλλακτικών
θέσεων απασχόλησης και την αύξηση των εισοδημάτων
 στην προστασία και αξιοποίηση των φυσικών πόρων
Γενικά, η ανάπτυξη της γεωργίας στο μέλλον δεν θα πρέπει να συνίσταται κύρια σε
αύξηση του όγκου της παραγωγής, αλλά στην αναδιάρθρωση. Εξάλλου, τα έργα, οι
δράσεις αλλά και οι πολιτικές δεν αγγίζουν μόνον τη σφαίρα της αγροτικής
οικονομίας, αλλά και εξ αποτελέσματος συμβάλλουν στη χωρική οργάνωση του
πρωτογενούς τομέα.
Η γεωργική γη, απλή ή πρώτης προτεραιότητας, οι κτηνοτροφικές ζώνες, οι περιοχές
Υποστηρίζεται γενικά ότι η σύγχρονη γεωργία παίζει σημαντικό ρόλο στη
διαχείριση των φυσικών πόρων και την προστασία του περιβάλλοντος και
ταυτόχρονα στη διατήρηση των οικονομικών και δημογραφικών ισορροπιών. Έτσι
στους στόχους της Ε.Ε. κατά τη μεταρρύθμιση της αγροτικής πολιτικής επιδιώκεται η
εφαρμογή της ολοκληρωμένης αγροτικής ανάπτυξης να επεκτείνεται εκτός του τομέα
της γεωργίας και σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων του αγροτικού χώρου.
Η Πράσινη Βίβλος, για πρώτη φορά το 1984 εισήγαγε με καθοριστικό τρόπο την
πολυτομεακή προσέγγιση στην αγροτική ανάπτυξη μέσω της ενίσχυσης των
διακλαδικών σχέσεων, των κλάδων παραγωγής, της δημιουργίας κοινωνικής και
οικονομικής υποδομής, συνδυάζοντας ταυτόχρονα την προστασία του
περιβάλλοντος. Επίσης, η Κοινή Ευρωπαϊκή Πράξη του 1987 και η ολοκλήρωση των
διαρθρωτικών ταμείων (1988) έδωσε έμφαση σε μια αναπτυξιακή στρατηγική η οποία
δεν επικεντρώνεται αποκλειστικά στην ανάπτυξη ενός κλάδου, αλλά στην ισόρροπη
ολοκληρωμένη ανάπτυξη του αγροτικού χώρου και κυρίως της γεωργίας, μέσω της
δημιουργίας νέων δυνατοτήτων απασχόλησης εκτός του γεωργικού τομέα, όπως
αγροτουρισμός, μικρομεσαίες βιοτεχνικές επιχειρήσεις, κ.λπ. Με αυτή τη λογική
δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στη βελτίωση της υποδομής, την προστασία των φυσικών
πόρων, του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Έτσι έγιναν οι
επιλογές - ιδιαίτερα στις μειονεκτικές περιοχές - ειδικών ολοκληρωμένων
αναπτυξιακών προγραμμάτων (Leader) με στόχο την ενίσχυση των εξωγεωργικών
δραστηριοτήτων και τη συγκράτηση του πληθυσμού.
Αν λοιπόν ο πρωτογενής τομέας έχει αυτή την έντονη χωρική διάσταση είναι σαφές
ότι οι επιπτώσεις της κυρίαρχης τάσης του παρελθόντος, που ήταν η εγκατάλειψη
εκτάσεων και καλλιεργειών χαμηλής ή οριακής αποδοτικότητας ή η αλλοίωση του
τοπίου με την εξαφάνιση παραδοσιακών μορφών και δομών, δύνανται να
αντιμετωπισθούν από αυτήν την ολοκληρωμένη προσέγγιση με νέας μορφής
παραγωγικές δραστηριότητες άμεσου ή έμμεσου χαρακτήρα. Σε κάθε περίπτωση η
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 93 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
ολοκληρωμένη θεώρηση της χωρικής οργάνωσης του πρωτογενούς τομέα είναι μια
σύνθετη διαδικασία, η οποία πρέπει σοβαρά να λάβει υπ’ όψη της εκτός όλων των
άλλων παραγωγικών και περιβαλλοντικών θεωρήσεων και τη μεταποιητική
δραστηριότητα που είναι συνδεδεμένη με τη γεωργική παραγωγή με τον πρωτογενή
τομέα, αλλά και τον τριτογενή τομέα και ειδικότερα τον τουρισμό στον οίκο-και
αγρό - τουρισμό γενικότερα.
Πίνακας 48. Απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα ανά φύλο για τον τ. Δήμο Ιτέας
Γεωργία, κτηνοτροφία, θήρα, δασοκομία.
Αλιεία.
Σύνολο Πρωτογενούς τομέα
Άρρενες
97
21
118
Θήλεις
57
6
63
Σύμφωνα με τα στοιχεία Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Φωκίδας
υπάρχει μια επιχείρηση : «Υπηρεσίες ψεκασμού φυτών και αγρών» στην Κίρρα και
ένα «ΦΥΤΩΡΙΟ, ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ
ΦΥΤΩΝ. ΕΜΠΟΡΙΟ ΦΥΤΟΧΩΜΑΤΩΝ. ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΝΘΕΩΝ» στην Ιτέα.
Φ. 1. Μελίσσια στο δρόμο προς Τριταία
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 94 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Φ. 2. Δρόμος προς Τριταία
Α.2.5.2.3.2. Δευτερογενής τομέας
Ο δευτερογενής τομέας για την Περιφέρεια αποτελεί την κατ΄ εξοχή παραγωγική
δραστηριότητα, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση του Α.Ε.Π. κατά 45,5%, με
πρωταγωνιστή το κλάδο της μεταποίησης και ακολουθούν αυτές των κατασκευών,
των ορυχείων και ο κλάδος επιχειρήσεων ηλεκτρισμού – φωταερίου - ύδρευσης.
Ο δευτερογενής τομέας χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλή παραγωγικότητα ανά
απασχολούμενο, αφού το 29% των απασχολούμενων στο τομέα παράγουν το 45,5%
περίπου του Α.Ε.Π. της περιφέρειας, όταν τα αντίστοιχα σε επίπεδο χώρας είναι 25%
απασχολούμενοι και παράγουν το 29% του Α.Ε.Π. της χώρας.
Οι κλάδοι που συγκεντρώνουν αξιόλογο αριθμό μεταποιητικών μονάδων ήταν τα
είδη διατροφής (τυροκομεία, κονσερβοποιεία, πυρηνελαιουργεία, ποτοποιεία) τα
είδη ένδυσης-υπόδησης, η βιομηχανία ξύλου-επίπλου, χημικές, τα κεραμοποιεία, τα
δομικά υλικά, τα μηχανουργεία και τέλος εργαστήρια κατασκευής κοσμημάτων ή
είδη διακοσμητικής.
Η μεταποίηση είναι κυρίως προσανατολισμένη στην παραγωγή οικοδομικών
υλικών, που καλύπτει τις ανάγκες της οικοδομικής δραστηριότητας, που προκύπτει
από την τουριστική ανάπτυξη και τη συνεχή επέκταση της οικιστικής χρήσης
Στο δήμο το μεγάλο ποσοστό 27,13% του δευτερογενή τομέα οφείλεται κυρίαρχα
στην απασχόληση στις κατασκευές.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 95 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 49. Απασχολούμενοι στο δευτερογενή τομέα ανά φύλλο για τον τ. Δήμο Ιτέας
Ορυχεία και λατομεία.
Μεταποιητικές βιομηχανίες.
Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου και νερού.
Κατασκευές.
Σύνολο Δευτερογενούς τομέα
Άρρενες
57
143
32
313
545
Θήλεις
7
55
5
13
80
Σύμφωνα με τα στοιχεία Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Φωκίδας
στον τομέα των κατασκευών είναι εγγεγραμμένες 110 επιχειρήσεις ( οι 10 αφορούν
κοινοπραξίες κατασκευής δημοσίων έργων), εκ των οποίων οι 90 βρίσκονται στην
Ιτέα, οι 18 στην Κίρρα και οι 2 στην Τριταία.
Πίνακας 50. Επιχειρήσεις στον τομέα της Μεταποίησης (επιμελητήριο)
Δραστηριότητα
ΑΡΤΟΠΟΙΪΑ, ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ.
ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟ.
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ, ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ, ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ, ΕΞΑΓΩΓΗ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΛΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΠΙΠΛΩΝ/ΦΙΝΙΡΙΣΜΑ ΕΠΙΠΛΩΝ, ΕΜΠΟΡΙΟ
ΦΩΤΙΣΤΙΚΩΝ, ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ. ΕΜΠΟΡΙΟ ΞΥΛΕΙΑΣ.
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΑΡΤΟΥ, ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΟ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ, ΕΙΔΩΝ
ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΙΔΩΝ ΚΙΓΚΑΛΕΡΙΑΣ.
ΚΟΠΗ, ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΡΜΑΡΩΝ. ΧΟΝΔΡΙΚΟ &
ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΜΑΡΜΑΡΩΝ.
ΝΑΥΠΗΓΕΙΟ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ.
ΞΥΛΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ.
ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ. ΕΚΔΟΣΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ Ο ΑΓΩΝ ΤΗΣ ΙΤΕΑΣ
Επιχειρήσεις
10
1
5
3
5
1
1
14
1
Στα ορυχεία είναι εγγεγραμμένες τρείς επιχειρήσεις.
Α.2.5.2.3.3. Τριτογενής τομέας
Ο τριτογενής τομέας στη Περιφέρεια με 46% της απασχόλησης το 1991 συμβάλλει
κατά 38,2% στη διαμόρφωση του Α.Ε.Π. της περιφέρειας, ενώ στο επίπεδο χώρας τα
αντίστοιχα είναι το 55% των απασχολούμενων παράγει το 58,1% του Α.Ε.Π., γεγονός
που μαρτυρεί τη πολύ χαμηλή παραγωγικότητα του τομέα στη περιφέρεια.
Μεταξύ 81-91 παρατηρείται θεαματική αύξηση των απασχολούμενων στο τομέα
αυτό, χωρίς όμως αντίστοιχη μεγάλη αύξηση του παραγόμενου Α.Ε.Π. του τομέα στη
περιφέρεια. Απασχόληση από 29% το 81 αυξάνει στο 46% το 91, ενώ το Α.Ε.Π.
αυξάνει με πολύ μικρότερο ρυθμό, από 31,1% το 81 σε 38,2% το 91..
Είναι ο δεύτερος μετά τον δευτερογενή από πλευράς παραγόμενου Α.Ε.Π. και
πρώτος ως προς την απασχόληση.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 96 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 51.
Απασχόληση στον τριτογενή τομέα ανά φύλο για τον τ. Δήμο Ιτέας
Άρρενες Θήλεις
Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή
αυτοκινήτων, οχημάτων, μοτοσυκλετών και
ειδών ατομικής και οικιακής χρήσης.
Ξενοδοχεία και εστιατόρια.
Μεταφορές, αποθήκευση και επικοινωνίες.
Ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί.
Διαχείριση ακίνητης περιουσίας, εκμισθώσεις
και επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Δημόσια διοίκηση και άμυνα, υποχρεωτική
κοινωνική ασφάλιση.
Εκπαίδευση.
Υγεία και κοινωνική μέριμνα.
Δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών υπέρ του
κοινωνικού ή ατομικού χαρακτήρα.
Σύνολο τριτογενούς τομέα
194
100
121
25
120
64
23
30
54
65
140
61
37
72
99
85
34
272
34
119
Πίνακας 52. Επιχειρήσεις στον τομέα Διασκέδαση - εστίαση (επιμελητήριο)
Καφενεία/
Μπαρ
Εστίαση
ΙΤΕΑ
18
ΚΙΡΡΑ
3
21
9
Τουρισμός
Ο Δήμος Ιτέας διαθέτει ικανοποιητική τουριστική υποδομή, τόσο για τους χιλιάδες
διερχόμενους επισκέπτες, όσο και για όσους την επιλέγουν ως τόπο προορισμού τους.
Αποτελεί, δε, ιδανικό ορμητήριο για εξερευνήσεις/επισκέψεις στη γύρω περιοχή
(Δελφοί, Αράχοβα, Γαλαξίδι, Παρνασσό, Γκιώνα κ.ά.) Οι υπηρεσίες φιλοξενίας,
εστίασης και ψυχαγωγίας περιλαμβάνουν:
 5 ξενοδοχεία αποκλειστικής και 3 μεικτής χρήσης, ξενώνες, ενοικιαζόμενα
δωμάτια και κάμπινγκ, τα περισσότερα από τα οποία είναι πρόσφατα
ανακαινισμένα.
 Η δυναμικότητα σε κλίνες ανέρχεται σε 500 και παρατηρείται ικανοποιητική
πληρότητά τους.
 Εστιατόρια, ταβέρνες, bars, καφετέριες, αναπτυγμένα, ως επί το πλείστον στην
παραλιακή ζώνη.
Οι περισσότερες από τις παραλίες του είναι βραβευμένες με «Γαλάζιες σημαίες» και
συγκεντρώνουν πλήθος λουομένων.
Ο τουρισμός, τόσο ο παραθεριστικός όσο και ο εκδρομικός, αποτελεί για τον τ. Δήμο
Ιτέας την πιο σημαντική οικονομική δραστηριότητα και από αυτόν
- 97 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
εξαρτώνται οι υπόλοιποι τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας.
Τόσο η αγροτική παραγωγή, όσο και η οικοδομική δραστηριότητα και το εμπόριο
ακολουθούν την ανάπτυξη του τουριστικού τομέα.
Η τουριστική ανάπτυξη ξεκινάει από παλιά μια και η περιοχή διέθετε σημαντικό
αρχαιολογικό πλούτο και πλούσιους φυσικούς πόρους σε συνδυασμό με το
πλεονέκτημα της μικρής απόστασης την Αθήνα, προσφερόταν τόσο ως τόπος
παραθερισμού ημεδαπών, κυρίως από την περιοχή της Πρωτεύουσας, όσο και ως
τόπος επίσκεψης ξένων τουριστών με ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
Αν προσπαθούσαμε να περιγράψουμε την τυπολογία της περιοχής ως τουριστικού
προορισμού θα λέγαμε ότι πρόκειται για συνδυασμό:
- τόπου ημερήσιων εκδρομών και επισκέψεων
- τόπου παραθερισμού / β΄ κατοικίας και σύντομων διακοπών ημεδαπών και
αλλοδαπών
- επίσης είναι τόπος προορισμού ή ενδιάμεσος σταθμός για κρουαζιέρες και
τουριστικά σκάφη αναψυχής αλλοδαπών και ημεδαπών.
Πίνακας 53.
Τουριστικές εγκαταστάσεις
Α/Α
ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ
ΘΕΣΗ
ΑΡΙΘ.
ΔΩΜΑΤΙΩΝ
1.
Τροκαντερό
Εντός οικισμού Ιτέας
29
63
12μηνη
2.
Γαλήνη
Εντός οικισμού Ιτέας
30
60
12μηνη
3.
Ναυσικά
Εντός οικισμού Ιτέας
85
176
12μηνη
4.
Ναυσικά Βeach
Εντός
Κίρρας
18
45
12μηνη
5.
Καλαφάτης
Εντός οικισμού Ιτέας
37
62
12μηνη
6.
ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΑ ΔΩΜΑΤΙΑ
7.
Κυτέας
Μιχάλης
8.
CAMPING
9.
AYANNIS
Εντός
Κίρρας
οικισμού
ΑΡΙΘ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ
ΚΛΙΝΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
οικισμού
12μηνη
ΕΚΤΑΣΗ ΘΕΣΕΙΣ
Εκτός
Κίρρας
οικισμού
22στρμ
75
Μάιο- Οκτώβριο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 98 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 54. Αφίξεις στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου (πλην κάμπινγκ)
Έτος
2005
2006
2007
2008
2009
ΣΥΝΟΛΟ
ΕΥΡΩΠΗΣ
(ΕΚΤΟΣ
ΕΛΛΑΔΟΣ)
12.306
10.408
4.671
7.744
8.037
ΣΥΝΟΛΟ
ΑΜΕΡΙΚΗΣ
411
515
437
845
694
ΣΥΝΟΛΟ
ΑΣΙΑΣ
2.619
1.916
1.082
3.454
3.493
ΣΥΝΟΛΟ
ΑΦΡΙΚΗΣ
57
14
17
17
21
ΣΥΝΟΛΟ
ΩΚΕΑΝΙΑΣ
36
8
9
44
33
ΣΥΝΟΛΟ
ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ
15.429
12.861
6.216
12.104
12.278
Πίνακας 55. Διανυκτερεύσεις στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου (πλην κάμπινγκ)
Έτος
ΣΥΝΟΛΟ
ΕΥΡΩΠΗΣ
(ΕΚΤΟΣ
ΕΛΛΑΔΟΣ)
ΣΥΝΟΛΟ
ΑΜΕΡΙΚΗ
Σ
ΣΥΝΟΛ
Ο ΑΣΙΑΣ
ΣΥΝΟΛΟ
ΑΦΡΙΚΗ
Σ
ΣΥΝΟΛΟ
ΩΚΕΑΝΙΑ
Σ
ΣΥΝΟΛΟ
ΑΛΛΟΔΑΠΩ
Ν
ΣΥΝΟΛΟ
ΕΛΛΑΔΑΣ
2005
14.265
571
2.635
140
36
17.647
25.742
2006
11.936
581
1.934
44
8
14.503
18.488
2007
5.322
452
1.154
51
13
6.992
18.769
2008
2009
8.624
9.542
972
802
3.474
3.584
83
64
103
35
13.256
14.027
19.883
22.485
Διάγραμμα 27.
Αφίξεις Αλλοδαπών και Ελλήνων στον τ. Δήμο Ιτέας 2005-2009
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 99 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Διάγραμμα 28.
2005-2009
Διανυκτερεύσεις Αλλοδαπών και Ελλήνων στον τ. Δήμο Ιτέας
Διαπιστώνουμε ότι τα τελευταία χρόνια παρά το γεγονός ότι υπερισχύουν οι αφίξεις
των αλλοδαπών δεν αυξάνονται και οι διανυκτερεύσεις τους.
Διάγραμμα 29.
Μεταβολή τουριστικής κίνησης 2005 - 2009
Αφίξεις
Διανυκτερεύσεις
2005
2006
2007
2008
2009
Α.2.5.2.4. Δυνατότητες απασχόλησης
Οι δυνατότητες απασχόλησης εντός των ορίων του Δήμου δεν καλύπτουν το σύνολο
του ημεδαπού ενεργού πληθυσμού, ένα μικρό μέρος του οποίου δραστηριοποιείται
οικονομικά εκτός των ορίων του Δήμου, κυρίως στην Άμφισσα.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 100 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.5.2.4.1. Πρωτογενής τομέας
Ελαιώνας
Είναι γνωστό ότι ο ελαιώνας της Άμφισσας είναι από τους μεγαλύτερους και
γνωστότερους στην Ελλάδα. Μεγάλο μέρος του αποτελεί το βόρειο μέρος του τ.
Δήμου Ιτέας.
Η ελιά ως δένδρο είναι ευλογημένο. Δεν πετάς τίποτα. Το ξύλο της χρήσιμο τόσο
στην επιπλοποιία όσο και στη θέρμανση, τα φύλλα της, με καταπληκτικά
συστατικά, τα τρώνε τα ζωντανά! Ακόμα και το κατακάθι από τη σύνθλιψη για την
παραγωγή λαδιού, ο πυρήνας, δίνει το πυρηνέλαιο και όταν δεν έχει πλέον τίποτα
να δώσει χρησιμοποιείται είτε ως ζωοτροφή είτε για θέρμανση.
Και φυσικά ο καρπός. Ο καρπός του Ελαιώνα της Άμφισσας, δεν έχει αποκτήσει
τυχαία τη φήμη του. Οι ήπιες καιρικές συνθήκες, η σύσταση του εδάφους και η
ηλιοφάνεια, συνωμότησαν για να γίνει αυτός ο καρπός, η ελιά της Άμφισσας.
Δεν είναι το μέγεθος που τις χαρακτηρίζει, αφού παράγεται σε μεγάλη ποικιλία
μεγέθους, αλλά η ανθεκτικότητα. Οι ελιές της Άμφισσας με την κατάλληλη "συνταγή"
εκπίκρανσης και συντήρησης με τη σωστή αναλογία άρμης και ξυδιού, εκτός του ότι
δίνουν ένα εκπληκτικό γευστικό αποτέλεσμα, μπορούν να διατηρηθούν αναλλοίωτες
για πολλά χρόνια χωρίς να χάσουν τη γεύση τους.
Το μοντέλο ανάπτυξης της αγροτικής οικονομίας των τελευταίων ετών έχει
αποδειχθεί παρωχημένο με προϊόντα χαμηλής ανταγωνιστικότητας, χαμηλό επίπεδο
οργάνωσης και εκτός των δικτύων εμπορίας.
Άμεση προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η ανασυγκρότηση και η επανεκκίνηση
της ανάπτυξης του πρωτογενή τομέα. Η ώθηση της αγροτικής ανάπτυξης
στηριζόμενη στην ποιότητα των προϊόντων και τη ορθολογική διαχείριση των
πόρων είναι όρος επιβίωσης για την οικονομία του τ. Δήμου Ιτέας.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κατεύθυνση της αγροτικής παραγωγής να
ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς δηλαδή στην ταυτοποίηση,
στην πιστοποίηση και στην προώθηση των αγροτικών προϊόντων ώστε αυτά να
έχουν υψηλή αξία.
Στον πρωτογενή τομέα επιδιώκεται:
 Ο καθορισμός και επιλογή συγκεκριμένων προϊόντων παραγωγής, τα οποία
σχετίζονται με τις φυσικές δυνατότητες, την παράδοση, την ζήτηση της
εσωτερικής αγοράς του νησιού.
 Παραγωγή βιολογικών προϊόντων αναγνωρισμένης ποιότητας και εισαγωγή
προτύπων παραγωγικών μεθόδων.
 Αναδιάρθρωση των γεωργικών και αλιευτικών εκμεταλλεύσεων, ώστε να
είναι βιώσιμες. Ακόμη, προσπάθεια περιορισμού της υπερβόσκησης με μείωση
του αριθμού των ζώων στα φυσικά επίπεδα.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 101 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ



Διατήρηση και ανάδειξη της ιδιαιτερότητας και της ποιότητας του φυσικούαγροτικού χώρου μέσω της διαφύλαξης του.
Δημιουργία ανταγωνιστικότητας των προϊόντων του πρωτογενή τομέα
παραγωγής μέσω σύγχρονων τρόπων παραγωγής και βιώσιμων
δραστηριοτήτων, ώστε αυτά όχι μόνο να καλύπτουν τις ανάγκες του νησιού,
αλλά και να είναι ελκυστικά από τον υπόλοιπο κόσμο.
Δημιουργία κινήτρων με σκοπό την απασχόληση των νησιωτών με τον
γεωργικό, αλιευτικό και κτηνοτροφικό τομέα.
Α.2.5.2.4.2. Δευτερογενής τομέας
Η ανάλυση του δευτερογενή τομέα ουσιαστικά αναφέρεται στις Μικρομεσαίες
Μεταποιητικές Επιχειρήσεις (ΜΜΕ) που δραστηριοποιούνται στο τ. Δήμο Ιτέας.
Κρίνεται όμως απαραίτητο να διευκρινίσουμε αλλά και να προσδιορίσουμε τον όρο
ΜΜΕ, με βάση την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σύμφωνα με αυτή γίνεται
διάκριση μεταξύ μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων βάσει των
ακόλουθων κριτηρίων:

Μεσαία επιχείρηση είναι αυτή που α) απασχολεί λιγότερους από 250
εργαζομένους, β) έχει ετήσιο κύκλο εργασιών μέχρι 40 εκατ. EURO, (15 δις
δρχ.) και γ) έχει ετήσιο συνολικό ισολογισμό μέχρι 27 εκατ. EURO (9 δις δρχ.).
 Μικρή επιχείρηση είναι αυτή που α) Απασχολεί λιγότερους από 50
εργαζομένους, β) έχει ετήσιο κύκλο εργασιών μέχρι 7 εκατ. EURO (2 δις δρχ.)
και γ) έχει ετήσιο συνολικό ισολογισμό μέχρι 5 εκατ. EURO (1, 7 δις δρχ.).
 Πολύ μικρή επιχείρηση είναι αυτή που απασχολεί μέχρι 10 εργαζομένους.
Τον τ. Δήμο Ιτέας η πλειοψηφία των επιχειρήσεων ανήκουν στην κατηγορία : πολύ
μικρές επιχειρήσεις.
Η διάρθρωση του μεταποιητικού τομέα στην περιοχή ουσιαστικά αποτελείται από
πολύ μικρές μεταποιητικές επιχειρήσεις, οι οποίες σχετίζονται με την αξιοποίηση της
πρωτογενούς παραγωγής. Οι κυριότερες μονάδες δραστηριοποιούνται στον κλάδο
επεξεργασίας ξύλου (πριστήρια, ξυλουργεία),
μεταλλικών κατασκευών
(σιδηρουργεία, μεταλλικά κουφώματα, μηχανουργεία) και δομικών υλικών
(επεξεργασία μαρμάρου, αδρανών υλικών, πέτρας )
Οι υπάρχουσες μεταποιητικές μονάδες καλύπτουν κυρίως την τοπική αγορά,
άλλες δε δρουν υποστηρικτικά στις μονάδες του τριτογενούς τομέα (τουρισμός). Οι
περισσότερες εξ αυτών στηρίζονταν στις παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής,
κατέχοντας εξοπλισμό χαμηλού τεχνολογικού επιπέδου.
Παραγωγή Βωξίτη
Οι παραχωρήσεις των βοξιτικών κοιτασμάτων στο Νομό Φωκίδας ανήκουν σε τρεις
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 102 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
εταιρείες, τις ≪S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε.≫, Δελφοί-Δίστομο Α.Μ.Ε.≫ και
≪ΕΛΜΙΝ Α.Ε.≫. Στην πρώτη εταιρεία ανήκουν οι πρώην "Βωξίτες Παρνασσού" του
ομίλου Ηλιόπουλου, η δεύτερη ανήκει στον Όμιλο Μυτιληναίου (πρώην Pechiney)
και η τρίτη κατέχει τις εγκαταστάσεις και τα μεταλλευτικά δικαιώματα του πρώην
συγκροτήματος Σκαλιστήρη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού και Χωροταξικού Σχεδιασμού και
Εξορυκτικής Δραστηριότητας του ΤΕΕ, το 2006, οι οικονομικές επιπτώσεις της
εξορυκτικής δραστηριότητας σε επίπεδο νομού είναι:
 Τα τελευταία 10 χρόνια ο κλάδος διατηρεί σταθερά περί τις 800 θέσεις
εργασίας στην εξόρυξη βωξίτη.
 Εισρέουν στην περιφέρεια 45.000.000€ ετησίως υπό μορφή μισθών πληρωμών,
αγορών και πάσης φύσεως τοπικών δαπανών.
 Μέσα σε 50 χρόνια περίπου έχουν συνταξιοδοτηθεί από τα μεταλλεία περί
τους 6000 εργαζόμενους.
 Δημιουργήθηκαν σημαντικά έργα υποδομής όπως 950km δασομεταλλευτικών
δρόμων και σωρεία τεχνικών, γεφυριών κ.λπ., τα οποία παραμένουν εις
όφελος των αγροτών, των κτηνοτρόφων, των τουριστών περιηγητών.
 Συμβολή και συμμετοχή στην πυροπροστασία και την πυρόσβεση των
εκτεταμένων δασικών εκτάσεων των νομών Φωκίδας και Φθιώτιδας.
 Ενεργή στήριξη αγροτών και κτηνοτρόφων με τεχνική βοήθεια, μεταφορά
υλικών και νερού.
 Διάχυση γνώσης στην τοπική κοινωνία τόσον σε εξειδικευμένη τεχνογνωσία,
όσον και σε ζητήματα υγείας-ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος.
 Συνεισφορά με έργα, δωρεές κ.λπ. στις τοπικές κοινωνίες ή ειδικές δράσεις
(π.χ. ίδρυση της ≪Πρωτοβουλία Φωκίδας≫ και του θεαματικού πάρκου
≪Vagonetto≫από την ≪S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε.≫). Το πιο
χαρακτηριστικό είναι η
κατασκευή του Πολιτιστικού Κέντρου
≪Κυριακοπούλειο-Ηλιοπούλειο≫ στην πόλη της Ιτέας, όπου στεγάζονται
δημόσιες υπηρεσίες, ενώ πραγματοποιούνται σε αυτό πολιτιστικές και τοπικές
εκδηλώσεις.
Από την ίδια πηγή όσον αφορά στην εθνική ανάπτυξη, τα συμπεράσματα είναι τα
ακόλουθα:
 Η ανεξαρτησία σε α’ ύλη του κλάδου του αλουμινίου οδήγησε σε πλήρη
καθετοποίηση και διαμόρφωσε μια εύρωστη δραστηριότητα με έντονα
αναπτυξιακό και εξαγωγικό χαρακτήρα. Αν δεν υπήρχε ο ελληνικός βωξίτης
οι ανάγκες της χώρας σε αλουμίνιο, που είναι πλέον δεδομένες θα
ικανοποιούνταν από εισαγωγές.
 Προφανείς οι επιπτώσεις στο ΑΕΠ
 Προφανείς οι επιπτώσεις στο εμπορικό ισοζύγιο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 103 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ

Ο ίδιος ο βωξίτης αποτελεί σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν (εξαγωγή από την
≪S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε.≫ 1.023.000 τόνους και από την ≪ΕΛΜΙΝ
Α.Ε.≫ 130.000 τόνους το 2005).
Ο βωξίτης εν κατακλείδι βοήθησε στο να δημιουργηθεί ένας βιομηχανικός κλάδος
εντάσεως κεφαλαίου και τεχνολογίας που δεν μεταφέρεται εύκολα σε χώρες
χαμηλού κόστους. Η υψηλή τεχνογνωσία τόσον στην εξόρυξη όσον και στο
εργοστάσιο της Α.τ.Ε., εγγυώνται μαζί με τα γνωστά αποθέματα του βωξίτη την
συνέχιση της δραστηριότητας για τουλάχιστον 40 χρόνια.
«S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε.»
Η εταιρεία αυτή αποτελεί έναν πολυμετοχικό όμιλο εταιρειών με εκτεταμένη διεθνή
δραστηριότητα. Ο Όμιλος απαρτίζεται από θυγατρικές και συνδεδεμένες εταιρείες
και δραστηριοποιείται σε περισσότερες από εβδομήντα πέντε χώρες σε πέντε
ηπείρους. Διαθέτει είκοσι έξι (26) ορυχεία, σαράντα έξι (46) εργοστάσια και μονάδες,
είκοσι έξι (26) κέντρα διανομής και απασχολεί χίλιους εννιακόσιους οδόντα τρεις
(1.983) εργαζομένους.
Το κέντρο της μεταλλευτικής δραστηριότητας της εταιρείας είναι η θέση 51
Χιλιόμετρο σε υψόμετρο 850m επί του Εθνικού δρόμου Λαμίας-Άμφισσας, 200km
περίπου βορειοδυτικά των Αθηνών και 36km από το λιμάνι φόρτωσης των πλοίων
στην Ιτέα. Στο 51 Χιλιόμετρο βρίσκονται οι κεντρικές εγκαταστάσεις της εταιρείας
που περιλαμβάνουν το κτίριο Εκπαιδεύσεως, Διοικήσεως και Ερευνών, τις αποθήκες
υλικών και ανταλλακτικών, καθώς και τα κεντρικά συνεργεία συντηρήσεως και
επισκευών του μηχανικού εξοπλισμού. Στη συνέχεια στο λιμάνι της Ιτέα υπάρχουν
επίσης γραφεία, οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας του εμπλουτισμού και φορτώσεως
του βωξίτη, συνεργεία για συντηρήσεις και επισκευές των εγκαταστάσεων και των
μηχανημάτων και αποθήκες καυσίμων, υλικών και ανταλλακτικών.
Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1933, τότε ≪ΑΕΜ Βωξίται Παρνασσού≫ (ΒΠ), η έναρξη της
δραστηριότητάς της στη Φωκίδα ξεκίνησε το 1934. Το πρώτο συμβόλαιο εξαγωγής
βωξίτη υπογράφτηκε το 1935 με τη γαλλική τσιμεντοβιομηχανία Lafarge. Το 1938 η
παραγωγή βωξίτη έφτασε το 5% περίπου της παγκόσμιας παραγωγής. Το 1941
διακόπηκε η λειτουργία της λόγω του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και της γερμανικής
κατοχής και το 1946 η εταιρεία επαναλειτούργησε.__
Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα συμβόλαια που υπογράφηκαν την περίοδο 1956-1958
με τη Σοβιετική Ένωση για αγορά δέκα εκατομμυρίων τόνων βωξίτη για τα επόμενα
τριάντα πέντε χρόνια και το 1963 όπου ανέλαβε το μεγαλύτερο μέρος του
εφοδιασμού της πρώτης Ελληνικής Βιομηχανίας Αλουμίνας-Αλουμινίου
(≪Αλουμίνιον της Ελλάδος ΑΕΒΕ≫ στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας) που ιδρύθηκε από
το Ελληνικό Κράτος σε συνεργασία με τη γαλλική εταιρεία Pechiney Το 1967
πραγματοποίησε επέκταση των εγκαταστάσεών της με νέες εγκαταστάσεις
επεξεργασίας-φόρτωσης βωξίτη στην Ιτέα.
Η παραγωγή της εταιρείας στο χρονικό διάστημα 1893-1992 ανήλθε κατά μέσο όρο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 104 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
σε 1,4 εκατομμύρια τόνους ετησίως, το 60% περίπου της συνολικής παραγωγής
βωξίτη στην Ελλάδα.
Το 1996 η βοξιτική δραστηριότητα απορροφήθηκε μέσω συγχώνευσης από την
≪ΑΕΕ Αργυρομεταλλευμάτων και Βαρυτίνης≫ (Α&Β). Το 2000 δημιουργήθηκε η
≪S&B North America Inc.≫ στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής καθώς και η εταιρεία
πιστοποιήθηκε με το ISO 14001 “Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης”, από τις
πρώτες στην Ελλάδα.
Το 2003 μετονομάσθηκε σε ≪S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε.≫. Το Σεπτέμβριο της
ίδιας χρονιάς ανοίγει τις πύλες του στο κοινό το ≪Vagonetto-Μεταλλευτικό Πάρκο
Φωκίδας≫, αφού έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες κατασκευής και έχουν ληφθεί όλα
τα απαραίτητα μέτρα προστασίας. Το τρενάκι που χρησιμοποιούσαν οι
μεταλλωρύχοι για τη μεταφορά του βωξίτη γίνεται το μεταφορικό μέσο των
επισκεπτών στον τόπο εκκίνησης της περιπατητικής διαδρομής τους στην ιστορία του
βωξίτη.
Το 2008 εγκαινιάζεται το ψηφιακό σύστημα ξενάγησης σε έξι γλώσσες (ελληνικά,
αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, ιταλικά) κατά το πρότυπο Μουσείων όπως
του Λούβρου, του Βατικανού και του Μητροπολιτικού της Νέας Υόρκης. Το έργο
συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο
Περιφερειακής Ανάπτυξης) και την Ελλάδα.
Το 2009 εγκαινιάζεται η νέα Διαδραστική Πτέρυγα Ψηφιακής Τεχνολογίας που
αποτελείται από τρεις νέες αίθουσες που αξιοποιούν την ψυχαγωγική διάσταση της
ψηφιακής τεχνολογίας μαζί με την παιδαγωγική. Η ξενάγηση είναι και εδώ
διαθέσιμη σε έξι γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά,
ιταλικά) και το έργο συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό
Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και την Ελλάδα.
Σήμερα η εταιρεία αυτή, εκμεταλλεύεται βωξίτη στους Νομούς Φωκίδας, Φθιώτιδας
και Βοιωτίας. Στους Νομούς Φωκίδας και Φθιώτιδας είναι μισθώτρια Δημόσιων
Μεταλλείων και έχει μεταλλευτικά δικαιώματα σε ιδιόκτητες παραχωρήσεις. Σήμερα
η εξόρυξη γίνεται μόνο από τα Δημόσια μεταλλεία ΧΑΝΣΑ και ΟΤΑΒΙ, τα οποία
βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή των ορεινών όγκων Παρνασσού και Γκιώνας.
Η ≪S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε.≫ είναι η μεγαλύτερη παραγωγός βωξίτη στην
Ελλάδα και κατ’ επέκταση στην Ευρώπη. Μεγάλο μέρος της σημερινής παραγωγής
βωξίτη της εξάγεται, ενώ εξακολουθεί να τροφοδοτεί το εργοστάσιο παραγωγής
αλουμινίου στα Άσπρα Σπίτια, σύμφωνα με τη δεκαετή συμφωνία που υπογράφηκε
το 2006.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2010 η δραστηριότητα του βωξίτη παρουσίασε ζημίες της
τάξης των δέκα εκατομμυρίων ευρώ, εξαιτίας συσσωρευμένων καθυστερήσεων νέων
αδειοδοτήσεων κοιτασμάτων και παύση εργασιών από το ΣΤΕ (Συμβούλιο της
Επικράτειας) σε ένα επιφανειακό κοίτασμα. Σαν αποτέλεσμα η παραγωγή του
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 105 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
μεταλλείου έφτασε τις 766.904 τόνους και οι συνολικές πωλήσεις τις 816.390 τόνους.
Για πρώτη φορά η εταιρεία αναγκάστηκε να εισάγει στην Ιτέα βωξίτη περίπου
100.000 τόνους από την Τουρκία και την Σαρδηνία για να ικανοποιήσει μέρος των
συμβατικών υποχρεώσεών της.
Στρατηγική της εταιρείας είναι να αναπτύσσει βιομηχανικές λύσεις μετατρέποντας
φυσικούς πόρους σε προϊόντα προστιθέμενης αξίας. Οι στρατηγικοί άξονές της για
βιώσιμη κερδοφόρα ανάπτυξη είναι τρεις, η δημιουργία αξίας από το υφιστάμενο
χαρτοφυλάκιο των βιομηχανικών της λύσεων, η διαφοροποίηση για την αύξουσα της
διεύρυνσής της σε αγορές πέραν της μεταλλουργίας και η γεωγραφική επέκταση
προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Για να διασφαλίζει υπευθυνότητα στην λειτουργία
και μακροπρόθεσμη επιτυχία των δραστηριοτήτων της, επιδιώκει την ισόρροπη
επίτευξη οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιταγών.
Στην εταιρία έχει γίνει παραχώρηση χρήσης χώρου Ζώνη Λιμένος Ιτέας εις θέση
«Λαρνάκι» με το υπ’ αριθμό 879/18-12-2002 έγγραφο του Λιμενικού Ταμείου Ιτέας.
Στον δευτερογενή τομέα επιδιώκεται:
 Επέκταση, εκσυγχρονισμός και βελτίωση των ήδη υφιστάμενων μονάδων
παραγωγής ( διαλογής- τυποποίησης- συσκευασίας).
 Δημιουργία νέων μονάδων παραγωγής (τυποποίησης- διαλογήςσυσκευασίας) για σύζευξη με τον πρωτογενή τομέα
Α.2.5.2.4.3. Τριτογενής τομέας
Εμπόριο- Υπηρεσίες
Ο τομέας αυτός περιλαμβάνει την παροχή υπηρεσιών, το εμπόριο, της δημόσιες
υπηρεσίες. Οι δραστηριότητες που περιλαμβάνονται, εκτός από τις απαραίτητες
δημόσιες υπηρεσίες και ιδρύματα, αφορούν κυρίως το εμπόριο (λιανικό- χονδρικό),
τις επιδιορθώσεις, τις μεταφορές και τις αποθηκεύσεις.
Τουρισμός
Είναι χαρακτηριστικό πως ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια η οικονομική διεύρυνση
της περιοχής στηρίζεται στον τριτογενή τομέα μέσω του τουρισμού. Σε αυτή τη
παράμετρο του τριτογενή τομέα περιλαμβάνονται κατά κύριο λόγο δραστηριότητες,
όπως ξενοδοχεία και εστιατόρια και παροχές που σχετίζονται με τον τουρισμό
γενικότερα.
Πέρα από την πρόβλεψη του Περιφερειακού Χωροταξικού για τη δημιουργία
ΠΟΑΠΔ του τριτογενούς τομέα, στον τριτογενή τομέα επιδιώκεται:
Προώθηση των παραγόμενων προϊόντων, είτε μέσω της συνολική διαφήμισης
του προορισμού, είτε μόνο μέσω της προβολής των προϊόντων, ώστε να γίνουν
γνωστά, να αποκτήσουν ζήτηση και να γίνουν ανταγωνιστικά.
Σχετικά με τον τουρισμό:
 Προσέλκυση ειδικών κατηγοριών επισκεπτών
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 106 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ



Να συνεχίσει να αποτελεί έναν προορισμό για ένα ήρεμο τρόπο ζωής, για
ψυχική και σωματική ξεκούραση.
Δυναμική παρουσία του προορισμού αυτού στο διαδίκτυο, προβάλλοντας τα
χαρακτηριστικά του, τη φυσική και πολιτιστική του κληρονομιά, τις παροχές
του.
Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και συγκρισιμότητας του τουριστικού
προορισμού σε σχέση με άλλους νέους ή καθιερωμένους προορισμούς.
Α.2.6. ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ: ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΑΝΕΡΓΙΑ
Ανεξάρτητα πάντως από τα στατιστικά στοιχεία που σαφώς προσδιορίζουν μια
κατάσταση στον τομέα της απασχόλησης, το βασικό χαρακτηριστικό της είναι η
ταυτόχρονη απασχόληση σε διαφορετικούς τομείς του πληθυσμού, αποτέλεσμα του
σημαντικού οικονομικού και κοινωνικού μετασχηματισμού των αγροτικών περιοχών
της χώρας, αλλά και της εποχικότητας του τουριστικού προϊόντος.
Βασικές διαπιστώσεις
Από την ανάλυση της οικονομικής και της αναπτυξιακής φυσιογνωμίας του τ.
Δήμου Ιτέας διαπιστώνεται, ότι η απασχόληση στον τριτογενή και δευτερογενή
τομέα διατηρείται και παρουσιάζει έντονο δυναμισμό.
Η διατήρηση αυτή συνίσταται στην αλληλοσυμπλήρωση των δύο αυτών κλάδων
λόγω της εποχικότητας σε επίπεδο απασχόλησης.
Είναι σαφής η σημαντικά αυξητική τάση βελτίωσης του επιπέδου εκπαίδευσης των
κατοίκων και η αντίστοιχη μειωτική τάση του πλήθους των τυπικά και λειτουργικά
αναλφάβητων. Εξαιρετική ήταν, επίσης, η μείωση του πλήθους των απολύτως
αγραμμάτων. Οι τάσεις και οι μεταβολές αυτές είναι πραγματικές και όχι
πλασματικές, καθώς ενώ μεν κατά την αντίστοιχη περίοδο εμφανίστηκε αύξηση του
πληθυσμού σε επίπεδο χώρας, περιφέρειας, νομού και δήμου, όπως έχει ήδη φανεί σε
προηγούμενο κεφάλαιο, το δε ποσοστό μεταβολής όμως ήταν σαφώς υποδεέστερο
του επιπέδου εκπαίδευσης.
Η εξέλιξη αυτή είναι πολύ αισιόδοξη, καθώς αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
και συνάμα ευκαιρία για το παρόν και υποθήκη για το μέλλον, καθώς αυτός ο
πληθυσμός μπορεί να εργαστεί σε τομείς υψηλότερης εξειδίκευσης και
ανταγωνιστικότητας από ότι στο παρελθόν. Αυτή η αναπτυξιακή διαδικασία, αν και
για όσο διαρκέσει, ενδέχεται να ανατροφοδοτείται, ώστε να δώσει ακόμη
περισσότερες επαγγελματικές διεξόδους, να αναζωογονήσει την τοπική ή και
περιφερειακή οικονομία.
Μόλα ταύτα, υπό την προϋπόθεση ότι οι αυξημένες δεξιότητες και επαγγελματικές
ικανότητες δεν θα αξιοποιηθούν από μία αντίστοιχη ζήτηση εργασίας, η θεαματική
αύξηση του πλήθους των αποφοίτων όλο και ανώτερης εκπαιδευτικής στάθμης
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 107 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
ενδέχεται να οδηγήσει σε αύξηση του ποσοστού ανεργίας των αντίστοιχων
κατηγοριών και υποαπασχόληση.
Για το γυναικείο πληθυσμό, η συμμετοχή στο ποσοστό αυτό ερμηνεύεται με βάση
την κοινωνική θέση που κατείχε η γυναίκα μέχρι πριν από κάποια χρόνια. Βασικοί
σκοποί της ζωής της ήταν η δημιουργία οικογένειας, οι δουλειές του σπιτιού και η
υποταγή της τόσο στον άντρα όσο και στο νέο οικογενειακό της περιβάλλον.
Συνεπώς, δεν αποτελούσε αυτόνομο ενεργό άτομο αλλά εξαρτημένο και
περιορισμένο σε κάθε κίνησή του. Η εκπαίδευση θεωρούνταν ότι αφορούσε μόνο τον
άντρα, ενώ για αυτήν ήταν πολυτέλεια. Συνάμα, σε περίπτωση που σε μια οικογένεια
η κόρη ήθελε να συνεχίσει το σχολείο, αυτό ερχόταν σε σύγκρουση με τις αντιλήψεις
του κοινωνικού περίγυρου.
Η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού της περιοχής και η καθιέρωση του
γυμνασίου ως βαθμίδα ελάχιστης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, όπως γίνεται φανερό
από τους ανωτέρω στατιστικούς πίνακες, οδήγησε σε συνεχώς μειούμενο πλήθος
ατόμων με στοιχειώδη μόρφωση. Συγχρόνως, τα απολύτως αγράμματα άτομα
εμφάνισαν εντυπωσιακή μείωση στον δήμο μελέτης, που σε σύγκριση με το νομό και
την περιφέρεια είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Το πλήθος αυτό απαρτίζεται κυρίως
από γυναίκες, και σε μικρότερο ποσοστό από άνδρες, που βρίσκονται σε ηλικία άνω
των 65 χρόνων. Όπως έγινε φανερό, αποφασιστικός παράγοντας της εξέλιξης των
κοινωνικών χαρακτηριστικών του τομέα της εκπαίδευσης είναι το επίπεδο βασικών
υποδομών και δη το πλήθος, η πληρότητα και η προσπελασιμότητα των
εκπαιδευτικών υποδομών.
Α.2.7. ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ (ΤΕΧΝΙΚΕΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ)
ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ /
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ.
Α.2.7.1. Υγεία – Πρόνοια
Α.2.7.1.1. Βρεφονηπιακοί παιδικοί σταθμοί
Στον τ. Δήμο Ιτέας λειτουργούν δύο μονάδες, με δύο τμήματα η κάθε μία σε
δημοτικά κτίρια. Η μία μονάδα έχει 44 παιδιά (4 από αλλοδαπή οικογένεια) και
στεγάζεται σε χώρο 350 τμ. Η δεύτερη μονάδα φιλοξενεί 31 παιδιά (1 από αλλοδαπή
οικογένεια) και στεγάζεται σε χώρο 400 τμ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας
δόθηκαν από το Δήμο, υπάρχει αύξουσα πρόοδος των νηπίων.
Α.2.7.1.2. Κέντρο Υγείας Ιτέας
Το Κ.Υ. Ιτέας βρίσκεται στην παραλία της πόλης, σε ένα καινούργιο δημόσιο κτίριο.
Το οικόπεδο έχει επιφάνεια 1.108 τ.μ.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 108 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Φ. 3. Κέντρο Υγείας Ιτέας
Το Κέντρο Υγείας (ΚΥ) Ιτέας Φωκίδας αρχικά λειτούργησε τον Μάιο του 1987 (κατά
τον ίδιο, δηλαδή, χρόνο που άρχισαν να λειτουργούν τα περισσότερα ΚΥ στην
Ελλάδα).
Το ΚΥ λειτουργεί όλο το 24ωρο όλες τις ημέρες του έτους Ιατρείο Αντιμετώπισης
Επειγόντων και Οξέων Περιστατικών.
Επίσης, λειτουργεί σε καθημερινή βάση Ιατρείο Αλλαγών και Ενεσοθεραπείας κατά
τις πρωινές (08.30 πμ. - 13.30 μμ.) και απογευματινές-βραδινές ώρες (17.00 21.00μ.μ.).
Τις καθημερινές από Δευτέρα έως και Παρασκευή και τις ώρες 08.30 πμ. - 13.30 μμ.
λειτουργούν στο Κέντρο Υγείας Ιατρεία Συνταγογραφίας που καλύπτονται συνήθως
από Ιατρούς Υπόχρεους Υπηρεσίας Υπαίθρου (αγροτικούς).
Ιατροί Υπηρεσίας Υπαίθρου καλύπτουν κάθε Τρίτη και Πέμπτη αντίστοιχα τα
Επισκεπτόμενα Κοινοτικά Ιατρεία της Τριταίας και της Κίρρας. Επίσης, Αγροτικοί
Ιατροί ασκούν το ρόλο των Ελεγκτών Ο.Γ.Α. και Δημοσίου.
ΤΑΚΤΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ
Στο ΚΥ Ιτέας λειτουργούν 3 Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία Γενικής Ιατρικής.
Τα πρώτα δύο λειτουργούν σε καθημερινή βάση από 08.30 έως 13.30 [κα ΜΟΝΙΟΥ
Καλλιόπη - Ισόγειο και κ. ΓΙΟΒΑΝΗΣ Δημήτριος - 1ος Όροφος] και δέχονται
ελεύθερα χωρίς ραντεβού (οι ασθενείς θα πρέπει να περιμένουν τη σειρά τους
σύμφωνα
με
τον
χρόνο
προσέλευσης).
Το τρίτο από τα Τακτικά Ιατρεία, με προσανατολισμό προς Ιατρείο Οστεοπόρωσης
και Γηριατρικό [κ. Γεώργιος Χρ. ΣΠΑΘΑΡΑΚΗΣ - Ισόγειο] λειτουργεί κάθε Τρίτη και
Πέμπτη και δέχεται με ραντεβού, τα οποία κλείνονται τηλεφωνικά ή αυτοπροσώπως
- 109 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
στο τηλεφωνικό κέντρο του ΚΥ. Επίσης, από 1ης Οκτωβρίου 2006 στον ίδιο χώρο
λειτουργεί και Ιατρείο διακοπής Καπνίσματος.
ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΟ
Στο χώρο του ΚΥ, επίσης, σε καθημερινή βάση λειτουργεί από 08.30 έως 13.30
Οδοντιατρείο.
ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΤ' ΟΙΚΟΝ
Το νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό του ΚΥ εξασφαλίζει σε ασθενείς κλινήρεις ή
με σοβαρότατα κινητικά προβλήματα απλή νοσηλευτική και ιατρική φροντίδα κατ'
οίκον μετά από ενδελεχή εξέταση του ατόμου και σχετική έγκριση από τη Διεύθυνση
του ΚΥ.
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ με ΑΛΛΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Το ΚΥ Ιτέας συνεργάζεται αρμονικά και με άλλες παράλληλες υπηρεσίες υγείας της
περιοχής ευθύνης του, προς εξυπηρέτηση ασθενών, όπως είναι τα Προγράμματα
"Βοήθεια στο Σπίτι" των Δήμων, το Θεραπευτήριο Χρόνιων Παθήσεων
"Γραμματικοπούλειο - Μπάλειο - Τρίγκειο Ιτέας" Φωκίδας καθώς και η Κινητή
Ψυχιατρική Μονάδα της εταιρείας Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας του
Νομού Φωκίδας.
Α.2.7.1.3. Αγροτικό Ιατρείο Κίρρα
Το αγροτικό κτίριο της Κίρρας στεγάζεται σε ιδιωτικό κτίριο επιφάνειας 20 τ.μ. και
εξαρτάται διοικητικά από το Κέντρο Υγείας Ιτέας.
Α.2.7.1.4. Γραμματικοπούλειο - Μπάλειο - Τρίγκειο Ιτέας
Φ. 4. Γραμματικοπούλειο - Μπάλειο - Τρίγκειο Ιτέας
Το Γραμματικοπούλειο –Μπάλειο και Τρίγκειο Θεραπευτήριο Χρόνιων Παθήσεων
βρίσκεται στην Ιτέα του Νομού Φωκίδος και αποτελεί νομικό πρόσωπο ιδιωτικού
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 110 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, Κοινωφελές Ίδρυμα. Με προσφορά των
διαθετών Αικατερίνης Τρίγκα, Ιωάννας Μπαλή, Χαραλάμπους Γραμματικόπουλου
Παναγιώτη και Δέσποινας Τσιμπλάκη συστάθηκε με το από 2-2-1989 ΠΔ. (ΦΕΚ
124Β΄) – και όπως αυτό τροποποιήθηκε με το 29-8- 1994 ΠΔ.(ΦΕΚ 691 Β΄) και με το 155-12 ΠΔ (ΦΕΚ 1656Β)- ενώ το κτιριακό συγκρότημα επιφάνειας 1.800 τ.μ.
θεμελιώθηκε την 19η Φεβρουαρίου 1995. Η ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων έγινε το
2004 οπότε και τέθηκε σε λειτουργία με έγκριση άδειας ίδρυσης (αρ. πρωτ.
3279/2003) και πρώτη άδεια λειτουργίας (αρ. πρωτ. 3404/2003) από τη Νομαρχιακή
Αυτοδιοίκηση Φωκίδας. Η άδεια λειτουργίας αναθεωρήθηκε το 2012 λόγω αύξησης
της δυναμικότητας των κλινών από τη Δ/νση Υγείας & Κοινωνικής Πρόνοιας της
Περιφερειακής Ενότητας Φωκίδος (αρ.πρωτ. 471/2012).
Σκοπός είναι η παροχή στέγης, διατροφής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και
ψυχαγωγίας σε 60 άτομα και των δύο φύλων, ηλικίας 18 ετών και άνω, που πάσχουν
από χρόνιες κινητικές ή νοητικές αναπηρίες και δεν μπορούν να
αυτοεξυπηρετηθούν. Στο Θεραπευτήριο δεν είναι δυνατή η εισαγωγή τυφλών,
καρκινοπαθών, ψυχικά ασθενών, επιληπτικών, καθώς και όσων πάσχουν από
μεταδοτικά νοσήματα. Για την εξυπηρέτηση των τροφίμων απασχολείται ειδικευμένο
και έμπειρο προσωπικό 32 ατόμων.
Α.2.7.1.4.1. ΚΑΠΗ Ιτέας
Το ΚΑΠΗ της Ιτέας ξεκίνησε το 2002 και άρχισε να λειτουργεί το 2003. Στεγάζεται σε
ιδιωτικό κτίριο στη οδό Ι. Σκαρίμπα 35 εμβαδού 100 τ.μ., ο οποίος δεν καλύπτει τις
ανάγκες διότι είναι το πολυπληθέστερο ΚΑΠΗ του Δήμου Δελφών. Υπάρχει πρόθεση
αγοράς ακινήτου από το Δήμο. Οι δραστηριότητες είναι πολλές και άξιες
θαυμασμού.. Ομιλίες ιατρικού περιεχομένου. Εκδρομές, σε Αγία Σοφία και Χάλκη,
νησιά Αιγαίου και Ιονίου Πελάγους, Πάτμο, Βατικανό και Φλωρεντία ως και τη Β.
Ήπειρο, είναι μερικές από αυτές. Δωρεάν ιατρικές εξετάσεις και ενημερώσεις, ακόμη
και μαθήματα χειροτεχνίας (αγγειοπλαστικής, ζωγραφικής κλπ) και με συμμετέχουν
στις πολιτιστικές δραστηριότητες με προσφορά εδεσμάτων.
Α.2.7.1.5. Λοιπές υπηρεσίες περίθαλψης
Στο τ. Δήμο Ιτέας λειτουργούν στην Ιτέα Υποκατάστημα ΙΚΑ, 4 Φαρμακεία στην Ιτέα
και 1 στην Κίρρα. Ο τ. Δήμος έχει γιατρούς αρκετών ειδικοτήτων (Παθολόγοι,
Παιδίατροι, Οδοντίατροι κ.ά.).
Α.2.7.2. Παιδεία – Εκπαίδευση
Λειτουργούν 3 διθέσια νηπιαγωγεία στην Ιτέα και ένα διθέσιο στην Κίρρα.
Επίσης υπάρχουν 2 δημοτικά σχολεία στην Ιτέα, το 1 ο το οποίο είναι 12θέσιο (έχει
συγχωνευτεί με το 2ο ), το 3ο το οποίο είναι 6θέσιο και το 6θέσιο Κίρρας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 111 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Φ. 5. 1ο και 2ο Δημοτικό Ιτέας
Στον τ. Δήμο Ιτέας λειτουργεί ένα Γυμνάσιο – Λύκειο στην Ιτέα.
Φ. 6. Γυμνάσιο – Λύκειο Ιτέας
Λειτουργούν, επίσης, τμήματα στα πλαίσια των Κέντρων Επιμόρφωσης Ενηλίκων
(ΚΚΕ). Από την Δ/νση Δευτεροβάθμιας μας χορηγήθηκαν τα εξής στοιχεία για το
γυμνάσιο:
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 112 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Πίνακας 56. Στοιχεία γυμνασίου Ιτέας
Σχολικό έτος
Αριθμών αιθουσών
Αριθμός μαθητών
Πλήθος μαθητών /
αίθουσα
2002-2003
10
241
24
2003-2004
11
222
20
2004-2005
12
217
18
2005-2006
12
218
18
2006-2007
12
214
18
2007-2008
12
219
18
2008-2009
12
216
18
2009-2010
12
214
18
2010-2011
12
221
18
2011-2012
10
227
23
Επίσης διευκρινίστηκε ότι εκτός των αιθουσών που αναφέρονται, χρησιμοποιούνται
για διδασκαλία και έξη εργαστήρια, καθώς και μία αίθουσα για τη διδασκαλία
δεύτερης ξένης γλώσσας.
Πίνακας 57. Εγκαταστάσεις Εκπαίδευσης στοιχεία Δημοτικής Ενότητας
Α/Α
ΕΙΔΟΣ
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
ΜΕΤΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΘΕΣΗ
ΑΡΙΘ
. ΤΑ
ΞΕΩ
Ν
ΑΡΙΘ.
ΜΑΘ
ΕΛΛΗ
ΝΩΝ
ΑΡΙΘ.
ΜΑΘ.
ΑΛΛΟ
ΔΑΠΩ
Ν
ΜΕΓΕ
ΘΟΣ
ΓΗΠΕΔ
ΟΥ
ΤΡΟΠΟΣ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
ΜΙΑ
ΒΑΡΔΙΑ
ΟΛΟΗΜΕ
ΡΟ
1) 1o Νηπιαγωγείο Ιτέας
Καραϊσκάκη
2
30
5
ΝΑΙ
ΝΑΙ
2) 2o Νηπιαγωγείο Ιτέας
28ης Οκτωβρίου 183
2
24
1
ΝΑΙ
ΝΑΙ
3) 2o Νηπιαγωγείο Ιτέας
Ηλ.Τρίγκα 9
2
20
4
ΝΑΙ
ΝΑΙ
4) 1o Νηπιαγωγείο Κίρρας
Δημ. Πλατή
2
31
2
ΝΑΙ
ΝΑΙ
5) 12 θέσιο Δημοτικό Ιτέας
Αγουροπούλου 10
13
202
32
2.500
ΝΑΙ
ΝΑΙ
6) 3ο Δημοτικό Ιτέας
Αφροδ. Και Καψάλη
8
82
20
650
ΝΑΙ
ΝΑΙ
7) Δημοτικό Κίρρας
Αγίου Ιωάννου 57
8
76
17
600
ΝΑΙ
ΝΑΙ
8) Γυμνάσιο Ιτέας
1ο
Χλμ.
Γαλαξιδίου
Ιτέας
-
17
191
39
1.200
ΝΑΙ
9) Λύκειο Ιτέας
1ο
Χλμ.
Γαλαξιδίου
Ιτέας
-
19
135
19
1.200
ΝΑΙ
791
139
Σύνολο
Το σύνολο των παιδιών είναι 930
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 113 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.7.3. Πολιτισμός, Αθλητισμός, Δικαιοσύνη, Δημόσια Τάξη και
Διοίκηση
Α.2.7.3.1. Πολιτισμός
Υπάρχει Πνευματικό κέντρο, της Εκκλησίας επί της λεωφόρου Ηρώων.
Α.2.7.3.1.1. Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων
Στο χώρο του Δημαρχείου Ιτέας, σε επιφάνεια 259,25 λειτουργεί και το
Κυριακοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο Ιτέας, με πλούσια δράση και εκδηλώσεις.
Α.2.7.3.1.2. Δημοτική Βιβλιοθήκη Ιτέας
Στον ίδιο χώρο στεγάζεται και η Δημοτική Βιβλιοθήκη Ιτέας, εμβαδού 294,75 που
λειτουργεί και ως δανειστική. Για να δανειστείς βιβλία πρέπει να γίνεις "Χρήστης" πολύ εύκολα και δωρεάν- πηγαίνοντας στη Βιβλιοθήκη με την αστυνομική
ταυτότητά.
Παρέχεται επίσης και δωρεάν διαδίκτυο στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Ιτέας! Τέσσερις
υπολογιστές με σύνδεση στο διαδίκτυο, στη διάθεση κάθε επισκέπτη της βιβλιοθήκης.
Α.2.7.3.1.3. Δημοτικό ωδείο - Φιλαρμονική Ιτέας
Φ. 7. Δημοτικό ωδείο
Η Ιστορία της Φιλαρμονικής ξεκινάει το 1963, όταν φιλόμουσοι κάτοικοι της Ιτέας,
αποφασίζουν να ιδρύσουν Φιλαρμονική με σκοπό την ψυχαγωγία των πολιτών,
- 114 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
μέσα από την εκμάθηση μουσικής και μουσικών οργάνων στους μαθητές και
μαθήτριες της πόλης.
Η πρώτη της επωνυμία ήταν : ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΙΤΕΑΣ «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» και
πρώτος μαέστρος ο κ. Γεώργιος Κεφάλας.
Μέχρι το 1972, η Φιλαρμονική λειτουργεί σαν σύλλογος, διοικούμενη από
Διοικητικά Συμβούλια των οποίων μέλη είναι γνωστοί Ιτιώτες με αγάπη για τα
παιδιά και τη μουσική.
Στις 17/11/1972 η Φιλαρμονική περνάει στα χέρια της Κοινότητας Ιτέας και
μετονομάζεται σε «ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΙΤΕΑΣ». Όλα αυτά τα χρόνια η
Μπάντα συμμετέχει ανελλιπώς σε όλες τις τακτικές και έκτακτες εκδηλώσεις της
πόλης ( Εθνικές και Θρησκευτικές επετείους ), ενώ περνούν από τις τάξεις της πολλά
παιδιά της Ιτέας, που μαθαίνουν μουσική και προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με τη
Μπάντα στις διάφορες τοπικές γιορτές.
Το 1990, όταν η Κοινότητα Ιτέας γίνεται πλέον Δήμος, η Φιλαρμονική μετονομάζεται
σε ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΙΤΕΑΣ, αποτελώντας ένα από τα Νομικά
Πρόσωπα του Δήμου. Λειτουργεί δε ανελλιπώς, υπό την εποπτεία του εκάστοτε
Δημάρχου και διοικείται από 9 μελές Διοικητικό Συμβούλιο.
Τα χρόνια που ακολουθούν είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα, αφού η Φιλαρμονική
ξεφεύγει πλέον από τα στενά πλαίσια των περασμένων χρόνων και με τη διδασκαλία
των διαφόρων μουσικών οργάνων, την καθοδήγηση, οργάνωση και διεύθυνση από
τον Αρχιμουσικό της κ. Στέργιο Χατζή εμπλουτίζει το ρεπερτόριό της με έργα κάθε
μορφής και στυλ ( κλασικά, jazz, ξένη κινηματογραφική μουσική, τραγούδια
μεγάλων ελλήνων συνθετών κλπ.) αρχίζει να δίνει συναυλίες τόσο στην Ιτέα όσο και
σε γειτονικές και άλλες πόλεις της Ελλάδας.
Α.2.7.3.2. Ήθη και Έθιμα
Α.2.7.3.2.1. Τα Φώτα
O εορτασμός των Φώτων, η τελετή του αγιασμού των υδάτων γίνεται, σε ειδική
εξέδρα που στήνεται στην προβλήτα του λιμανιού, χοροστατούντος του
Μητροπολίτη Φωκίδας, παρουσία των αρχών του νομού και χιλιάδων επισκεπτών.
Νεαροί τολμηροί κολυμβητές βουτούν στα παγωμένα νερά, αμιλλώμενοι για τον
Τίμιο Σταυρό, τον οποίο περιφέρουν στην συνέχεια σε όλη την πόλη για ευλογία. Οι
ιερείς ελευθερώνουν λευκά περιστέρια, η φιλαρμονική, η ψαλμωδία και οι καμπάνες
ακούγονται μεγαλοπρεπώς σε όλο το λιμάνι.
Α.2.7.3.2.2. Οι Απόκριες
Καθ' όλη τη διάρκεια των Αποκριών διάφορες εκδηλώσεις από τον Δήμο και τους
Συλλόγους της πόλης διασκεδάζουν ντόπιους και επισκέπτες.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 115 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Την Τσικνοπέμπτη όλοι βγαίνουν να το «τσικνίσουν» και την τελευταία Κυριακή,
της «Τυρινής», οι νοικοκυρές φτιάχνουν την παραδοσιακή τυρόπιττα και το
γαλακτομπούρεκο που δεν λείπει από κανένα τραπέζι.
Την Καθαρά Δευτέρα, στον μόλο της Ιτέας γιορτάζονται τα «Κούλουμα» και
προσφέρονται στους επισκέπτες νηστίσιμα παραδοσιακά εδέσματα, με τη συνοδεία
αποκριάτικων τραγουδιών από παραδοσιακά συγκροτήματα. Ακολουθεί
διαγωνισμός πετάγματος χαρταετού.
Α.2.7.3.2.3. Το Πάσχα
Το Πάσχα στην Ιτέα αποτελεί μια μοναδική εμπειρία για ντόπιους και επισκέπτες.
Τη Μεγάλη Εβδομάδα μπορείτε να παρακολουθήσετε τις κατανυκτικές Λειτουργίες
στις Εκκλησίες της πόλης.
Την Μεγάλη Πέμπτη, μετά το πέρας της Λειτουργίας (περίπου στις 12 το βράδυ), οι
κάτοικοι της Ιτέας (αλλά και από άλλα χωριά), περπατούν σε παρέες περίπου 10
χιλιόμετρα για να φθάσουν στο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής, που βρίσκεται
μέσα στον ελαιώνα, και εκεί ξενυχτούν μέχρι το ξημέρωμα της Μεγάλης
Παρασκευής. Γυναίκες και κορίτσια μένουν στις εκκλησίες της πόλης για να
στολίσουν τους Επιτάφιους.
Την Μεγάλη Παρασκευή έχουμε την περιφορά των Επιταφίων. Επιτάφιοι από τις
τρεις εκκλησίες της πόλης θα συναντηθούν στην παραλία με χιλιάδες πιστούς να τους
ακολουθούν κατανυκτικά.
Το Μεγάλο Σάββατο όλοι θα μοιραστούν το «φιλί της αγάπης», θα ψάλουν το
«Χριστός Ανέστη» και θα επιστρέψουν για το Αναστάσιμο γεύμα.
Την Τρίτη του Πάσχα μια παλιά παράδοση θέλει να ανάβουν κεριά σε τρεις
εκκλησίες στην εξοχή για το καλό για τύχη και υγεία. Οι Ιτιώτες γιορτάζουν στο
εκκλησάκι του Αι- Γιαννάκη, που βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη. Μετά την
λειτουργία ψήνουν πάλι αρνιά, αυτή τη φορά με φίλους και συγγενείς και φυσικά τα
τραπέζια είναι ανοιχτά σε όλους τους επισκέπτες.
Α.2.7.3.2.4. ΠΑΝΗΓΥΡΙ «Αηγιάννη»
Σημαντικό γεγονός για την Κίρρα αποτελούσε και συνεχίζει ακόμη και στις μέρες
μας να αποτελεί η εμποροπανήγυρη και ζωοπανήγυρη του «Αηγιαννιού». Στις 29
Αυγούστου, παράλληλα με τη θρησκευτική πανήγυρη του ομώνυμου ξωκλησιού, σε
ένα κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο όπου υπήρχαν ειδικά για το σκοπό αυτό
κτίσματα ένα πλήθος εμπόρων εξέθετε και διαλαλούσε την ποικιλόμορφη πραμάτεια
τους, ενώ λίγο πιο πέρα πωλητές και αγοραστές παζάρευαν υποζύγια -άλογα,
μουλάρια, γαϊδούρια - και οι «γαλολόγοι», Δεσφινιώτες οι περισσότεροι, δεν
πρόφταιναν τη ζήτηση.
Σήμερα το παζάρι συνεχίζει να έχει την αίγλη που είχε εκείνα τα χρόνια, με τη μόνη
διαφορά ότι η ζωοπανήγυρη δεν υπάρχει πια, συνεχίζει να αποτελεί την τελευταία
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 116 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
καλοκαιρινή εκδήλωση της περιοχής και συγκεντρώνει πλήθος κόσμου και
προσκυνητών.
Α.2.7.3.3. Εκδηλώσεις
Σε όλη τη διάρκεια του έτους στον τ. Δήμο Ιτέας υπάρχουν εκδηλώσεις όπως στις
Εθνικές επετείους, Θρησκευτικές εκδηλώσεις (Λιτανείες κλπ.), Θερινές πολιτιστικές
εκδηλώσεις, Τελετές έναρξης-λήξης Αθλητικών Αγώνων : Πύθεια (Διεθνές Τουρνουά
Υδατοσφαίρισης Γυναικών), Ράλλυ Ακρόπολης, Ράλλυ Ολύμπιον, Ράλλυ ΕΛΠΑ,
Ράλλυ Αντίκα Λαμπαδηφορίες, εκδηλώσεις Ναυτικής Εβδομάδας, Πανελλήνιο
Πρωτάθλημα Ταε-Κβο- Ντο, Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας κ.ά. και
από φέτος ξεκίνησε και η ΑΝΑΒΑΣΗ «ΙΤΕΑΣ – ΤΡΙΤΑΙΑΣ».
Η επέτειος της ναυμαχίας της Αγκάλης, όπου πρόκειται για τον ετήσιο εορτασμό της
ιστορικής επετείου της ναυμαχίας του όρμου της Ιτέας. Από τις 4 Απριλίου 1990με
προεδρικό διάταγμα, καθιερώθηκε η τελευταία Κυριακή του Σεπτεμβρίου κάθε έτους
ως Ημέρα Δημόσιας Εορτής. Οι εκδηλώσεις ξεκινούν τις προηγούμενες ημέρες με
εντυπωσιακές παραστάσεις, υπαίθριες εκδηλώσεις, μουσικοχορευτικά δρώμενα και
άλλες εκδηλώσεις, ενώ την ημέρα της εορτής γίνεται τιμητικός εορτασμός με τέλεση
επιμνημόσυνης δέησης, κατάθεσης στεφάνων, ομιλίες, χορευτικά, αναπαράσταση,
εκθέσεις φωτογραφίας και άλλα.
Ο εορτασμός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, που είναι η γιορτή της πόλης της
Ιτέας. Κατά την παραμονή, χιλιάδες κόσμου κατακλύζουν την παραλία της Ιτέας,
συνοδεύοντας την λιτάνευση της Ιεράς Εικόνας, που με τιμητική πομπή και
εξαιρετική μεγαλοπρέπεια, διασχίζει την πόλη. Φιλαρμονικές και μπάντες, όλο το
ιερατείο χοροστατούντος του Μητροπολίτου Φωκίδας, σύσσωμη η πολιτική,
πολιτειακή και αστυνομική ηγεσία του Νομού Φωκίδας και υψηλοί προσκεκλημένοι
παρευρίσκονται κάθε χρόνο στον εορτασμό. Ακολουθούν χοροεσπερίδες στο λιμάνι
της πόλης, συνήθως από τον αθλητικό σύλλογο «Αστέρα», ο οποίος πραγματοποιεί
τον ετήσιο χορό του παραμονή του Σωτήρος. Επίσης πραγματοποιούνται
συνοδευτικές εκδηλώσεις από τον Δήμο Ιτέας, τόσο κατά την παραμονή όσο και την
ημέρα της εορτής.
Η έκθεση «Φωκίδα» του επιμελητηρίου Φωκίδας, που αποτελεί το μεγαλύτερο
εμπορικό γεγονός της περιοχής. Αφορά στον θεσμό του Εμπορικού και
Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Φωκίδας που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στην Ιτέα.
Αρχικά πραγματοποιήθηκε στον χώρο του λιμανιού, τα τελευταία χρόνια όμως
καθιερώθηκε η διεξαγωγή της στον χώρο της Μαρίνας Ιτέας. Πρόκειται για
εκθεσιακή διάθεση προϊόντων κάθε είδους, στην οποία συμμετέχουν αντιπροσωπείες
αυτοκινήτων, εταιρειών, αντιπροσωπειών, επιπλαγορές, επιμελητήρια, πρεσβείες,
φορείς και άλλοι παράγοντες. Η διάρκειά της είναι πενθήμερη και την επισκέπτονται
χιλιάδες καταναλωτές.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 117 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.7.3.4. Σύλλογοι τ. Δήμου Ιτέας


















Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων Λυκείου Ιτέας
Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων 2ου Νηπιαγωγείου Ιτέας
Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων Δημοτικού Σχολείου Κίρρας
Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων 1ου Δημοτικού Ιτέας
Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων 2ου Δημοτικού Ιτέας
Σύλλογος συνταξιούχων Ιτέας Κίρρας Τριταίας
Μουσικός Σύλλογος Ιτέας “ROADHOUSE BLUES CLUB”
Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων Γυμνάσιου Ιτέας
Εμπορικός κ. Εξαγωγικός Σύλλογος Ιτέας
Σύλλογος “ΚΑΡΤΕΡΙΑ”
Σύλλογος Μικρασιατών Ιτέας
Ο ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ - σύλλογος εθελοντών αιμοδοσίας Ιτέας
Σύλλογος χιονοδρόμων ορειβατών Ιτέας Κίρρας
Συνεταιρισμός ελαιουργικός παραγωγικός Ιτέας Κίρρας
Γυμναστικός Σύλλογος Ιτέας
Ποδηλατικός Σύλλογος Ιτέας
Καλλιτεχνικό εργαστήρι ¨ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ¨ ΙΤΕΑΣ
Λέσχη Ψυχαγωγίας "Αύρα" Ιτέας
Α.2.7.4. Αθλητισμός
Η πόλη της Ιτέας διαθέτει Δημοτικό Κολυμβητήριο – Κλειστό Γήπεδο Μπάσκετ –
Γήπεδο ποδοσφαίρου σε πολύ καλή κατάσταση και το παλαιό γήπεδο στους
«γαλλικούς μόλους». Στην Κίρρα υπάρχει ένα γήπεδο μη διαμορφωμένο, στην
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 118 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
είσοδο του οικισμού από Δεσφίνα. Στο γήπεδο της Κίρρας δεν μπορούσαν να γίνουν
παρεμβάσεις λόγω του Δελφικού Τοπίου.
Πίνακας 58. Αθλητικές εγκαταστάσεις στοιχεία Δημοτικής Ενότητας
Α/Α ΕΙΔΟΣ
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
ΘΕΣΗ
ΤΥΠΟΣ
ΜΕΤΡΙΚΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ
1
Κλειστό Γυμναστήριο
Θέση Λαρνάκι
( δυτικά του λόφου
Αγίων
Αναργύρων)
ΝΑΙ
2
Κολυμβητήριο
3
Γήπεδο Ποδοσφαίρου
4
Γήπεδο μπάσκετ
5
Γήπεδο 5χ5 ή Τένις
6
Βοηθητικό
γήπεδο Θέση
Λαρνάκι ΝΑΙ
ποδοσφαίρου
(σε (δυτικά του λόφου
εξέλιξη
η Αγίων
δημοπρασία)
Αναργύρων)
7
Παλαιό Γήπεδο
Πλατεία
Καραγκούνη
Περιοχή βωξιτών
14
στρέμματα
ΝΑΙ
2,4
στρέμματα
4
στρέμματα
Δημόσιο
(παραχώρησ
η
Γ.Γ.
Αθλητισμού)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 119 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Φ. 8. Γήπεδο Ιτέας
Φ. 9. Κολυμβητήριο Ιτέας
Φ. 10. Κλειστό γήπεδο μπάσκετ Ιτέας
Φ. 11. Γήπεδο Κίρρας
Α.2.7.4.1. Αθλητικοί σύλλογοι
Α.2.7.4.1.1. Ναυτικός Όμιλος Ιτέας
Ο Ναυτικός Όμιλος Ιτέας είναι αθλητικό σωματείο που ιδρύθηκε το 1964 και
ασχολείται με την ανάπτυξη και διάδοση των αθλημάτων του υγρού στίβου στην
πόλη. Είναι το μοναδικό σωματείο που καλλιεργεί τα αθλήματα της κολύμβησης και
της υδατοσφαίρισης στο νομό Φωκίδας.
Στην μακρόχρονη διαδρομή του, ο Ν.Ο. Ιτέας έχει κατακτήσει πέντε πανελλήνια
πρωταθλήματα κολύμβησης συλλόγων θάλασσας τα έτη 1988, 1989, 1990, 1991
και1992. Από το 1992 που λειτουργεί το δημοτικό κολυμβητήριο της Ιτέας, σαν
σωματείο πισίνας πλέον, συμμετέχει στα πανελλήνια πρωταθλήματα κολύμβησης
όλων των κατηγοριών (από την υποδομή έως και την αγωνιστική κατηγορία),
σημειώνοντας μεγάλες επιτυχίες, (κατακτώντας μετάλλια σε Πανελλήνια
πρωταθλήματα) ενώ και στο τμήμα της υδατοσφαίρισης διαθέτει ομάδες ανδρών,
γυναικών, εφήβων, παίδων και νεανίδων, κορασίδων, μίνι παίδων και συμμετέχει
κάθε χρόνο σε όλα τα πρωταθλήματα και τις διοργανώσεις της Κολυμβητικής
Ομοσπονδίας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 120 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.7.4.1.2. Γυμναστικός Σύλλογος Ιτέας
Ο Γυμναστικός Σύλλογος Ιτέας είναι αθλητικό σωματείο της Ιτέας Φωκίδας που
ιδρύθηκε το 1984 από τον Νίκο Κουτρόγιαννο και μερικούς ακόμη γονείς της πόλης.
Στόχος τους ήταν η παρότρυνση προς τα παιδιά της ευρύτερης περιοχής να
ασχοληθούν με τον αθλητισμό και παράλληλα να αποφύγουν άλλες (βλαβερές)
συνήθειες. Η ανταπόκριση από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης ήταν μεγάλη, με
αποτέλεσμα πολλά αγόρια και κορίτσια να στελεχώσουν τα τμήματα που
δημιουργήθηκαν.
Α.2.7.4.1.3. Α.Σ. Αστέρας Ιτέας
Ο Α.Σ.
Αστέρας Ιτέας είναι ποδοσφαιρικός σύλλογος
της Ιτέας Φωκίδας,
που
ιδρύθηκε το 1936. Τα χρώματά του είναι το κυανό, το λευκό και το ερυθρό και σήμα
του ένα ακτινωτό άστρο. Πρόγονος του Αστέρα υπήρξε η Ένωσις Ιτέας, που
προϋπήρχε από την αρχή της δεκαετίας του '30[1]. Από την ίδρυσή του και έως τα
μέσα της δεκαετίας του ’80 ο Αστέρας λάμβανε μέρος στα τοπικά
πρωταθλήματα Φθιωτιδο-Φωκίδας (στα οποία μετείχαν από το 1974 και οι σύλλογοι
της Ευρυτανίας). Μετά από τη δημιουργία της Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων
Φωκίδας (1984), ο Αστέρας αναδείχθηκε (μαζί με το Φωκικό) σαν μια από τις δύο
κορυφαίες ομάδες του Νομού. Η σημαντικότερη επιτυχία της ομάδας καταγράφηκε
την αγωνιστική περίοδο 2007-08, όταν κατετάγη δεύτερη στο πρωτάθλημα της
Δ΄Εθνικής, έχοντας πρόεδρο τον Αγησίλαο (Άγη) Πασαλιμανιώτη. Ακόμη, μια
δεκαετία πριν (1997-98), ο Αστέρας ήταν 6ος στην ίδια κατηγορία, έχοντας
αντιμέτωπες στον όμιλο όπου μετείχε τις ομάδες της Ε.Π.Σ. Πειραιώς. Προπονητής
του εκείνη τη σεζόν ήταν ο Κώστας Καραμπελούσης, ενώ στον προεδρικό θώκο
βρισκόταν ο Νίκος Γεωγάκης.
Ο «Α.Σ. ΑΣΤΕΡΑΣ ΙΤΕΑΣ» έχει τέσσερις ακαδημίες ποδοσφαίρου, περίπου 100 νέοι
που ασχολούνται και αγαπούν το άθλημα.
Α.2.7.4.1.4. ΦΩΚΙΔΑ 2000.
Η Φωκίδα 2000 είναι η νεότερη ομάδα της Ιτέας. Η ομάδα έχει ακαδημίες και
κινείται όπως ο Α.Σ. ΑΣΤΕΡΑΣ ΙΤΕΑΣ με 100 περίπου αθλητές και αυτή.
Α.2.7.4.1.5. ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΚΙΡΡΑΣ
Ο Ολυμπιακός Κίρρας είναι η αγωνιστική ομάδα της Κίρρας, με σημαντική
παρουσία.
Α.2.7.5. Διοίκηση – δικαιοσύνη –δημόσια τάξη
Η πόλη της Ιτέας διαθέτει Αστυνομικό Τμήμα, Τμήμα Τροχαίας και Τουριστική
Αστυνομία, Πυροσβεστικό Σταθμό, Υπολιμεναρχείο, Δασονομείο, Ειρηνοδικείο,
Ταχυδρομείο, ΟΤΕ, ΕΛΤΑ, Υποθηκοφυλακείο, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών,
Τελωνείο, Λιμενικό Ταμείο, τις Τράπεζες Alpha, Εθνική και Αγροτική και γραφείο
κτηματολογίου.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 121 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.7.5.1. Αστυνομικό τμήμα Ιτέας
Τα στοιχεία που μας χορηγηθήκαν από το Αστυνομικό Τμήμα Ιτέας είναι τα εξής :
Γνωρίζεται πως το αστυνομικό Τμήμα Ιτέας, το Τμήμα Τροχαίας Ιτέας, ο
Σταθμός Τουριστικής Αστυνομίας Ιτέας, αστυνομεύει 78 χλμ. Εθνικού Οδικού
δικτύου και 2 χλμ. Δημοτικού - κοινοτικού οδικού δικτύου με ορεινές και δύσβατες
περιοχές. Στην δικαιοδοσία του αστυνομεύονται μεγάλα αστικά κέντρα αλλά και
απομακρυσμένα χωριά ήτοι: α) Ιτέα, β) Δεσφίνα, γ) Κίρρα, δ) Τριταία, ε) Πεντεόρια,
στ) Γαλαξίδι, ζ) Αγ. Πάντες, ) Πάνορμο, θ) Ερατεινή, ι) Τολοφώνα, ο πληθυσμός
των ανωτέρω περιοχών ανέρχεται κατά προσέγγιση στις 15.000 κατοίκους περίπου.
Την θερινή περίοδο ο πληθυσμός της περιφερείας μας τριπλασιάζεται.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 122 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
1. Το Αστυνομικό τμήμα Ιτέας ασκεί παράλληλα και καθήκοντα ασφαλείας,
σύμφωνα με το Π.Δ. 141/91, -Αρμοδιότητες οργάνων - οργ. Υπηρεσιών της
Ελληνικής Αστυνομίας. Συγκεκριμένα μερικά από τα καθήκοντα του είναι να μελετά
και ερευνά τα έγκλημα και τα αίτια της εγκληματικότητα; στην περιφέρειά μας και
λαμβάνει και προτείνει την λήψη αναγκαίων μέτρων για πρόληψη και καταστολή
της εγκληματικότητας. Ακόμη αναλαμβάνει την προανάκριση και εξιχνίαση των
εγκλημάτων που λαμβάνουν χώρα στην περιφέρειά μας. Ειδικότερα στην
αρμοδιότητα του Αστυνομικού Τμήματος Ιτέας είναι ο έλεγχος και η δίωξη της
κατοχής και διακίνησης ναρκωτικών ουσιών όπως και η αναζήτηση και σύλληψη
καταδιωκόμενων υποδίκων ή καταδίκων. Επίσης ο έλεγχος των αλλοδαπών
προκειμένου να διαπιστωθεί το νόμιμο της παραμονής τους. Στην περιοχή
δικαιοδοσίας μας λειτουργούν περίπου 200 καταστήματα υγειονομικού
ενδιαφέροντος και οι ανάγκες αστυνόμευσής τους αυξάνονται ιδιαίτερα την θερινή
περίοδο, ηχορύπανση, μη ύπαρξη αδειών κλπ. παραβάσεις υγειονομικού
ενδιαφέροντος, πράγμα σπουδαίο για την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνία;.
2.Το Τμήμα Τροχαίας Ιτέας με την ειδική αποστολή του λαμβάνει όλα τα αναγκαία
μέτρα για τη άσκηση της αστυνομίας Τροχαίας στην περιοχή μας, την κατάλληλη
ρύθμιση της κυκλοφορίας και μεριμνά για την αποφυγή των τροχαίων ατυχημάτων,
τον έλεγχο της στάθμευσης. Επίσης διενεργεί ελέγχους και βεβαιώνει παραβάσεις για
την παράβαση Κ.Ο.Κ επικίνδυνη οδήγηση, χρήση αλκοόλ κλπ., Τέλος επισημαίνει
επικίνδυνα σημεία των οδών,
3. Ο Σταθμός Αστυνομίας Τουρισμού, λόγω της ιδιαίτερα μεγάλης τουριστικής
κίνησης συνεργάζεται με τους αρμόδιους φορείς για την αστυνόμευση θεμάτων
Τουρισμού και ελέγχει την νόμιμη λειτουργία των ξενοδοχείων και ενοικιαζομένων
δωματίων.
4. Το Γ.Ε.Δ., με τον λιμένα Ιτέας να αποτελεί ένα από τα 73 νομοθετημένα σημεία
εισόδου και εξόδου από τη Χώρα ελέγχει την είσοδο των αλλοδαπών τουριστών και
φορτηγών πλοίων από τον λιμένα Ιτέας. Ειδικότερα την θερινή περίοδο ο αριθμός
των κρουαζιερόπλοιων είναι αυξημένος και απαραίτητη προϋπόθεση είναι η
λειτουργία του.
5.Eπισης στο αστυνομικό Τμήμα Ιτέας λειτουργεί και γραφείο Δημοσίου Κατηγόρου
Πταισμάτων, μετά από ψήφιση του Ν. 3904/2010 και την μετατροπή πολλών
πλημμελημάτων αστυνομικής αρμοδιότητας σε πταισματικες παραβάσεις.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 123 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Α.2.7.5.2. Τμήμα τροχαίας Ιτέας
Από το Τμήμα τροχαίας Ιτέας, μας χορηγήθηκαν τα εξής στοιχεία
Πίνακας 59. Τροχαία ατυχήματα
ΕΤΟΣ
ΕΙΔΟΣ
ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ
2001
έξι (6)
2002
τρία (3)
2003
έξι (6)
ένα (1)
2004
2005
τέσσερα (4)
τρία (3)
ένα (1)
2006
ένα (1)
2007
δύο (2)
2008
ένα (1)
2009
2010
δύο (2)
δύο (2)
2011
δύο (2)
2012
ένα (1)
ΣΥΝΟΛΟ Τριάντα τρία (33)
ένα (1)
ένα (1)
Τέσσερα (4)
Τα περισσότερα από αυτά όπως και τα περισσότερα ατυχήματα με υλικές ζημιές
συμβαίνουν στις οδούς Κίρρας (γεφυράκι ΞΕΝΙΑ), Αγίου Ιωάννου,
Μεταμορφώσεως, Λ. Άστιγγος & Κόμβος Μαϊάμι.
Από την Υπηρεσία μας στα πλαίσια αλλαγής του ΓΠΣ ΠΕΑΣ -ΚΙΡΡΑΣ προτείνεται:
 η πιο ορθολογική σχεδίαση - λειτουργία του ποδηλατοδρόμου
 η έξοδος του σταθμού ΚΤΕΛ από την παραλιακή και η τοποθέτησή του στα
όρια της εθνικής οδού
 η δημιουργία κόμβου στην έξοδο της οδού Καψάλη προς εθνική οδό (έξοδος
κατοίκων προς παλιές εργατικές κατοικίες και αυτή την στιγμή έξοδος
λεωφορείων προς Ναύπακτο)
 η δημιουργία χώρου στάθμευσης φορτηγών μεταφοράς βωξίτη και
τουριστικών λεωφορείων - ΚΤΕΛ θα συμβάλλει στην αποσυμφόρηση της
στάθμευσης - διέλευσης των οχημάτων αυτών που
δημιουργούν
προβλήματα (π.χ. φορτηγά που ξεκινούν 04:30 το πρωί)
 Η επανεξέταση ορισμένων μονοδρομήσεων που ισχύουν αυτή τη στιγμή (π.χ.
οδός Παπαπαναγιώτου).

Α.2.7.5.3. Πυροσβεστική Υπηρεσία Ιτέας
Υπάρχει Πυροσβεστική Υπηρεσία, εντός των Διοικητικών ορίων της Δ.Ε Ιτέας.
Σύμφωνα τα στοιχεία που μας χορηγήθηκαν από την Πυροσβεστική υπηρεσία Ιτέας και
στεγάζεται σε μισθωμένο ακίνητο ιδιώτη, συγκεκριμένα επί της οδού Ηλία Τρίγκα 63.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 124 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Από την Πυροσβεστική μας δόθηκαν οι συντεταγμένες των υδροστομίων της ΔΕ Ιτέας για
τις οποίες, από την ομάδα μελέτης έγινε μετατροπή σε ΕΓΣΑ. Υδροστόμια ΔΕ Ιτέας
Α/Α
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
ΠΕΡIOΧΗ
Έμπροσθεν Γυμνασίου Ιτέας Τ.Κ
Καποδιστρίου
και
Νικολάου
Ιτέας
Μεταφορτώσεως
Ευθυμίου Τ.Κ Ιτέαςκαι Καραϊσκάκη
Πλατεία
Τ.Κ Ιτέας έμπροσθεν Ξενοδοχείου
Πλατεία
Εργατικών
Καλαφάτη
Τ.Κ Ιτέας Κατοικιών Τ.Κ
Στο
Ιτέαςλόφο των Αγίων Αναργύρων
Έμπροσθεν
του
Ναού
Αγίου
Τ.Κ Ιτέας
Έμπροσθεν
τηςΤ.Κ
Π.Υ.Ιτέας
Τ.Κ Ιτέας
Χαραλάμπους
Στο δρόμο μπροστά στις νέες
Καραϊσκάκη
και Ακτή
Εργατικές Κατοικίες
Τ.ΚΑγκάλης
Ιτέας Τ.Κ
Αγουροπούλου
και Καραϊσκάκη
Ιτέας
Σκαντζή
Τ.Κ. Ιτέας(Καψάλη και Αθ. Διάκου)
Στο
στην
οδό
Τ.Κ ΙτέαςΣυνοικισμό
Στη
Τ.Κ. Κίρρας Τ.Κ
απέναντι
Διαμαντοπούλου
Ιτέας από το
Στη
Ξενία ΤΚ Κίρρας στην οδό Αγ.
Στη
ΤΚ Κίρρας
δίπλα
στο
Πολυκάρπου
Στη
ΤΚ ΤΡΙΤΑΙΑΣ
ξυλουργείο
Γιογάκη στην είσοδο του
χωριού
X
Y
χ
362687,951
361915,165
362397,553
363037,055
362463,320
362721,224
362960,633
362550,874
362081,124
361767,227
362814,232
361747,692
362811,635
363179,009
364225,232
363731,312
345349,981
4255151,814
4254721,018
4254677,61
4254032,143
4255546,009
4255737,712
4254501,503
4254708,292
4255319,441
4254834,56
4254535,447
4254968,099
4254269,085
4254249,885
4254415,332
4252917,749
4256720,667
Α.2.8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ
Όλα τα παραπάνω δεδομένα και προγραμματικά μεγέθη προδιαγράφουν ένα
ιδιαίτερο αναπτυξιακό ρόλο για τον τ. Δήμο Ιτέας ως κρίκο του διαπεριφερειακού
πόλου ανάπτυξης του Δικτύου Άμφισσα – Ιτέα – Δελφοί )με επιθυμητή την
ελεγχόμενη 1 τουριστική ανάπτυξη υψηλών προδιαγραφών.
Ο νέος αυτός ρόλος σε μια προοπτική προσδίδει μια νέα αστική δυναμική στο
σύνολο του οικιστικού δικτύου, ιδίως δε στην έδρα του την Ιτέα, ενισχύοντας την
ως τουριστικό πόλο εισόδου – έλξης σε και από ροές προς τα παραθεριστικά και
τουριστικά κέντρα της περιοχής.
Ιδιαίτερα μάλιστα διότι ο τ., Δήμος Ιτέας εμφανίζει :
Ι. Δημογραφική δυναμική η οποία εκτιμάται ότι θα βελτιωθεί στο μέλλον,
ΙΙ. Ανάγκη ελεγχόμενης τουριστικής ανάπτυξης με σχεδιασμό εκτάσεων
κατάλληλων για ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων, λαμβάνοντας τα
αναγκαία μέτρα για τον έλεγχο και την προστασία των φυσικών πόρων.
Ο έλεγχος αφορά ποιοτικό και ποσοτικό έλεγχο ως προς τις εγκαταστάσεις, αλλά και ως
προς την προστασία και ευαισθησία του περιβάλλοντος.
- 125 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
1
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
ΙΙΙ. Ανάγκη προστασίας της δυναμικής και λοιπής περιοχής του παράκτιου χώρου,
καθώς των λοιπών φυσικών και πολιτιστικών πόρων.
V. Ανάγκη διατήρησης του χαρακτήρα των κτηρίων και ανάδειξης και προβολής
του δημόσιου χώρου της έδρας του τ. Δήμου και του λοιπού οικιστικού δικτύου μέσα
από ένα κατάλληλο χρονικό και οικονομικό προγραμματισμό μελετών και έργων.
Οι τάσεις αυτές κρίνεται απαραίτητο να οργανωθούν με επεμβάσεις σε όλους
τους τομείς, οι οποίες θα διασφαλίσουν ένα νέο αναπτυξιακό ρόλο για τον τ.
Δήμο.
Οι Γενικοί Στόχοι συνοψίζονται στα εξής:

Βιώσιμη ανάπτυξη του οικιστικού δικτύου και των φυσικών και πολιτιστικών
πόρων του Δήμου και ανάδειξή του σε ισχυρό κρίκο οικιστικής ανάπτυξης, με
εξειδίκευση στον τουρισμό εντατικής ανάπτυξης, στην παραθεριστική
κατοικία, στον πολιτισμό και την αναψυχή, καθώς και στη βιώσιμη ανάπτυξη.

Ανάδειξη του Δήμου ως κέντρου τουρισμού υπερτοπικής εμβέλειας, μέσα από
τη συμπληρωματική χωρική τοπική ανάπτυξη μέσω σύνδεσης με τα ευρύτερα
δίκτυα Τουρισμού

Βιώσιμος και ολοκληρωμένος πολεοδομικός σχεδιασμός των χρήσεων γης και
γενικότερα της οικιστικής ανάπτυξης, των παραγωγικών δραστηριοτήτων και
των υποδομών, αναδιάρθρωση οχληρών χρήσεων και λειτουργιών στον
αστικό, εξωαστικό και παράκτιο χώρο .

Ενδυνάμωση των αστικών δραστηριοτήτων και λειτουργιών του οικιστικού
περιβάλλοντος με δομικές αστικές παρεμβάσεις και αναπλάσεις μέσα και έξω
από τον πολεοδομικό ιστό και λήψη μέτρων αναβάθμισης της κοινωνικής και
λοιπής υποδομής του συνόλου των οικισμών του τ. Δήμου.

Πολεοδομική εξυγίανση και αναβάθμιση του δομημένου περιβάλλοντος στην
έδρα του δήμου και στο λοιπό οικιστικό δίκτυο, με μέτρα ενδυνάμωσης του
κοινωνικού εξοπλισμού, των κοινόχρηστων χώρων και της τεχνικής
υποδομής, διαμόρφωσης- προβολής του δημόσιου χώρου τους και βελτίωσης
της τοπικής αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας τους με έμφαση στα δημόσια
κτήρια και τους ελεύθερους χώρους.

Προστασία και ανάδειξη των αρχαιολογικών τόπων και μνημείων με
δημιουργία δικτύων πολιτιστικής κληρονομιάς και σχεδιασμό –
προγραμματισμό μέτρων και έργων διατήρησης, ανάδειξης, προβολής.

Προστασία – διαφύλαξη - ανάδειξη και ολοκληρωμένη διαχείριση του
φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος (δάση, ρέματα, αρχαιολογικοί
και ιστορικοί τόποι, κλπ.), καθώς και ανάδειξη – προστασία – διαχείριση του
παράκτιου μετώπου.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 126 -
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
Σχέδιο 9. Μελέτη Αναθεώρησης ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας χάρτης Α.2 Ανεργία–Απασχόληση / τομέα παραγωγής Ν.
Φωκίδας 2001
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 127 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3. ΔΕΔΟΜΕΝΑ
ΤΟΥ
ΧΩΡΟΥ
ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
ΤΟΥ
Α.3.1. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η βλάστηση της Φωκίδας είναι τυπική και αντιπροσωπευτική της Νότιας
Ελλάδας. Τη χαρακτηρίζει η μεγάλη φυσικότητα, η ποικιλότητα, αλλά και ο
ενδημισμός ειδών της χλωρίδας. Εξετάζοντας την κατακόρυφη διαβάθμισή της, η
Ιτέα βρίσκεται στον πρώτο από τους πέντε χαρακτηριστικούς ορόφους της, τον
θερμό μεσογειακό, όπου κυριαρχούν οι πολύχρωμες μέσα στον ετήσιο κύκλο
διαπλάσεις φρυγάνων με κυριαρχία της δενδρογαλατσίδας (Euphorbia
dendroides) και της ασφάκας αλλά και των φθινοπωρινών κυκλάμινων, των
κρόκων και της πικροδάφνης.
Οι άνθρωποί της, όμως, εκμεταλλεύτηκαν το γόνιμο προσχωματικό έδαφός της
και καλλιέργησαν αμπέλια κηπευτικά και εσπεριδοειδή, από τα οποία ελάχιστα
διασώζονται. Κι επειδή η πόλη διακρίνεται για τους πλατείς δρόμους και τις
ανοιχτές εκτάσεις της, την στόλισαν με λογής - λογής δέντρα. Και φυσικά ο
παλαιότερος ελαιώνας της Ελλάδας, ο ελαιώνας της Άμφισσας, εδώ καταλήγει.
Φαίνεται στ' αλήθεια περίεργο αλλά η εξαίσια - και οικολογική! - παρουσία του
περιβολιού και του ελαιώνα στη χώρα μας έχει τελείως υποβαθμιστεί, επειδή το
κύριο ενδιαφέρον μας έχει στραφεί προς τα λεγόμενα «φυσικά» οικοσυστήματα
και τα δάση. Στην τοπική κοινότητα της Τριταίας, στις νότιες παρυφές της
Γκιώνας, το τοπίο αλλάζει. Ημιορεινή ζώνη, άνυδρος πετρώδης βοσκότοπος που
έχει τη δική του ομορφιά. Γέρικα, μοναχικά πουρνάρια με δενδρώδη κώμη
ατάκτως φυτρωμένα στον χώρο μαζί με γκορτσιές και αμυγδαλιές.
Η άγρια ζωή
Ο ασβός, η αλεπού, ο σκίουρος, η νυφίτσα, ο σκαντζόχοιρος, το κουνάβι, η
χελώνα είναι σχετικά κοινά είδη, που παρά τον επεκτατικό εποικισμό τα
συναντούμε στην περιοχή. Από τα 30 περίπου είδη ερπετών που απαντώνται στην
Φωκίδα, αρκετά ενδημούν και στην περιοχή της Ιτέας (δεντρογαλιά, οχιά κ.ά.)
Στο πέρασμα του χρόνου τα περισσότερα από τα πουλιά που συναντούσε κανείς
στην περιοχή εξέλειψαν. Παρ΄ όλα αυτά μέσα στην πόλη συναντάμε
«δεκαοκτούρες» και κιρκινέζια και στην ευρύτερη περιοχή τρυποφράκτες,
ψαρόνια, κοτσύφια, τσίχλες, κάργιες, σπουργίτια, τσώνια κ.ά. Εποχιακά οι
αγριόπαπιες στα αποδημητικά τους ταξίδια σταματούν στο βάθος του κόλπου της
Ιτέας.
Στο ακρωτήρι Τρίπορι, μεταξύ Ιτέας - Γαλαξειδίου, η καρστική διάβρωση
δημιούργησε καθίζηση της γης. Σχηματίστηκε δολίνη, σπήλαια και κοκκινωπά
κάθετα βράχια, κατάλληλο δηλαδή βιότοπο για βραχόπουλα. Εκεί φωλιάζουν
κάργιες, ασπροκώλες, γαλαζοκότσυφες και βραχοτσοπανάκοι. Στα καθαρά νερά
του κόλπου ενδημούν οστρακοειδή (μύδια, στρείδια, γυαλιστερές, φούσκες κ.ά.),
εχινόδερμα (αχινοί, αστερίες), μαλάκια (σουπιές, καλαμάρια, χταπόδια) και
πλήθος ψαριών (κουτσομούρες, γαύροι, τσιπούρες, σπάροι, ροφοί, χέλια, ξιφίες,
μπαρμπούνια, κέφαλοι, λιθρίνια, συναγρίδες, μπακαλιάροι, γαλέοι, σαργοί,
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 128 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
σφυρίδες κ.ά.). Ρινοδέλφινα διέρχονται συχνά ανοιχτά των ακτών, όπως και
σκυλόψαρα που ακολουθούν τα διερχόμενα πλοία.
Μυθολογία
Το Ρινοδέλφινο επισκέπτεται τα παράκτια νερά της περιοχής από χρόνους
χαμένους στην ιστορία. Συνδεδεμένο με την λατρεία του Απόλλωνα συμβολίζει το
φως, τον ήλιο. Σύμφωνα με μια παράδοση, οι Κρήτες την εποχή του Μινωϊκού
πολιτισμού έφτασαν με τα πλοία τους στο λιμάνι της Κίρρας, επίνειο τότε της
αρχαίας Κρίσσας (σήμερα Χρισσό). Ως εκεί τους οδήγησε ο Θεός Απόλλωνας, ο
οποίος είχε πάρει μορφή δελφινιού. Ο Απόλλων έπειτα μεταμορφώθηκε σε
όμορφο νέο. Οι Κρήτες από ευγνωμοσύνη οικοδόμησαν προς ναό τιμήν του στο
λιμάνι της Κίρρας. Αργότερα ο Απόλλων ανέβηκε στην πλαγιά των Φιαδριάδων,
στο χώρο που οικοδομήθηκε ο μεγάλος ναός κι όλα τα μνημεία που αντικρίζουμε
σήμερα. Βάσει αυτής της παράδοσης αιτιολογείται το προσωνύμιο «Δελφίνιος»
που δόθηκε στον Απόλλωνα, όπως και το όνομα «Δελφοί» του μαντείου και των
κατοίκων. Δεν είναι ίσως τυχαία και η ύπαρξη νομισμάτων στους Δελφούς που
απεικονίζουν δελφίνια.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 129 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.1.1. Καταγραφή φυσικού συστήματος (έδαφος, νερά, κλίμα κλπ)
H καταγραφή του φυσικού οικοσυστήματος, όσον αφορά το έδαφος, τα νερά και
το κλίμα, αναλύεται στη γεωλογική μελέτη που συντάσσεται ταυτόχρονα.
Α.3.1.2. Αξιόλογα οικοσυστήματα, περιοχές ήδη προστατευόμενες,
φυσικά τοπία.
Natura 2000
Το Δίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο περιοχών, οι
οποίες φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και οικοτόπους ειδών που είναι
σημαντικοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών:
 Τις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)» (Special Protection Areas-SPA) για την
Ορνιθοπανίδα, όπως ορίζονται στην Οδηγία 79/409/EK «για τη διατήρηση
των άγριων πτηνών»
 τους «Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ)» (Sites of Community ImportanceSCI) όπως ορίζονται στην Οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Χαρακτηρίζεται ένας τόπος ο
οποίος συνεισφέρει σημαντικά στη διατήρηση ή την αποκατάσταση ενός τύπου
φυσικού οικοτόπου του Παραρτήματος Ι ή ενός είδους του Παραρτήματος ΙΙ της
Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ καθώς και τα κριτήρια του Παραρτήματος ΙΙΙ αυτής.
Οι ΖΕΠ, μετά το χαρακτηρισμό τους από τα Κράτη Μέλη, εντάσσονται αυτόματα
στο Δίκτυο Natura 2000, και η διαχείρισή τους ακολουθεί τις διατάξεις του
Άρθρου 6 παρ. 2, 3, 4 της Οδηγίας 92/43/ΕΚ και τις διατάξεις του Άρθρου 4 της
Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ. Αντίθετα, για την ένταξη των ΤΚΣ πραγματοποιείται
επιστημονική αξιολόγηση και διαπραγμάτευση μεταξύ των Κρατών Mελών και
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των κατά οικολογική
ενότητα Βιογεωγραφικών Σεμιναρίων. Οι ΤΚΣ υπόκεινται στις διατάξεις του
αρθρου 6 παρ. 2, 3, 4 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Ο Κατάλογος των Ζωνών Ειδικής Προστασίας δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ
1495/06.09.2010 ως παράρτημα στη νέα ενσωμάτωση της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ (η
οποία κωδικοποιήθηκε με την Οδηγία 2009/147/ΕΚ).
Μετά την οριστικοποίηση του καταλόγου των ΤΚΣ, τα Κράτη Μέλη υποχρεούνται
να κηρύξουν τις περιοχές αυτές ως «Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ)» (Special
Areas of Conservation-SAC)» το αργότερο μέσα σε μια εξαετία και να καθορίσουν
τις προτεραιότητες για την διατήρηση σε ικανοποιητική κατάσταση των τύπων
οικοτόπων και ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος εντός αυτών. Οι ΕΖΔ υπόκεινται
στις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 1, 2, 3, 4 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Η Εφαρμογή του Δικτύου στην Ελλάδα
Η καταγραφή των τόπων που πληρούν τα κριτήρια της παρουσίας τύπων
οικοτόπων και οικοτόπων ειδών της Οδηγίας 92/43/ΕΚ στη χώρα μας (296
περιοχές- «Επιστημονικός Κατάλογος»), έγινε από ομάδα περίπου 100
επιστημόνων που συστήθηκε ειδικά για το σκοπό αυτό στο πλαίσιο του
ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE (1994-1996) με τίτλο «Καταγραφή, Αναγνώριση,
Εκτίμηση και Χαρτογράφηση των Τύπων Οικοτόπων και των Ειδών Χλωρίδας και
Πανίδας της Ελλάδας (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ)». Στον «Επιστημονικό Κατάλογο»
εντάχθηκε το σύνολο σχεδόν των μέχρι τότε προστατευόμενων περιοχών σε εθνικό
και διεθνές επίπεδο.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 130 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Η επιλογή των τόπων που προτάθηκαν από τη χώρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή
έγινε από κοινή ομάδα εργασίας των πρώην Υπουργείων ΠΕΧΩΔΕ και Γεωργίας
κατόπιν γνωμοδοτήσεων όλων των συναρμόδιων Υπουργείων. Οι συμπληρώσειςτροποποιήσεις του καταλόγου βασίστηκαν στα συμπεράσματα των
βιογεωγραφικών σεμιναρίων για τη Μεσογειακή ζώνη και στον χαρακτηρισμό
από το BirdLife International Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά στην Ελλάδα.
Η Ελλάδα έχει χαρακτηρίσει σήμερα 202 ΖΕΠ και 241 ΤΚΣ, εκ των οποίων οι δύο
είναι ακόμη προτεινόμενοι. Οι δύο κατάλογοι περιοχών παρουσιάζουν μεταξύ
τους επικαλύψεις όσον αφορά τις εκτάσεις τους.
Όλοι οι τόποι του Δικτύου Natura 2000, που περιλαμβάνονται στη βάση
δεδομένων, συνοδεύονται από δελτίο δεδομένων με γενικότερα περιγραφικά
στοιχεία και ειδικότερες πληροφορίες για τους τύπους οικοτόπων και τα είδη που
ενδιαιτούν στον κάθε τόπο και από χάρτη κλίμακας 1:100.000.
Α.3.1.2.1. ΠΕΡΙΟΧΕΣ NATURA
Στον τ. Δήμο Ιτέας οι προστατευόμενες περιοχές Natura είναι οι ακόλουθες:
Α.3.1.2.1.1. ΠΑΡΑΛΙΑΚΗ ΖΏΝΗ ΑΠΟ ΝΑΥΠΑΚΤΟ EΩΣ ΙΤΕΑ
Γενικά στοιχεία
Κατηγορία Τόπου: Βιότοπος NATURA
Κωδικός Τόπου: GR2450004
Κύριος χαρακτήρας: Βιότοπος
Διοικητική υποδιαίρεση: Νομός Φωκίδας
Συνολική έκταση (ha): 10618,68
Χερσαία έκταση (ha): 10618,68
Συνολική περίμετρος (km): 183,5
Μέσο υψόμετρο (m): 624,0
Χαρακτηριστικά
Περιγραφή τόπου: Ο συγκεκριμένος τόπος από γεωλογική άποψη ανήκει κατά το
ήμισυ στις γεωτεκτονικές ζώνες Παρνασσού-Γκιώνας προς τα ανατολικά με
καθολική παρουσία των ασβεστολίθων, και Ωλωνού –Πίνδου προς τα δυτικά με
εναλλαγές φλύσχη και ασβεστολίθου. Ο συνδυασμός του ασβεστολιθικού
γεωλογικού υποστρώματος με τις ισχυρές κλίσεις των παραλιακών όρεων
δημιουργεί ένα εντυπωσιακό παραλιακό ανάγλυφο.
Η ζώνη αυτή χαρακτηρίζεται από εναλλαγή απόκρημνων ακτών με
προσχωματικές πεδιάδες και ταυτόχρονη παρουσία μικρών χωριών αισθητικά
ενταγμένων στο τοπίο. Η βλάστηση χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία
εκτεταμένων σχηματισμών με άρκευθο τη φοινικική (Juniperus phoenicea) και
γαλατσίδα η δενδρώδη (Euphorbia dendroides), που διατηρούνται σε πολύ καλή
οικολογική κατάσταση.
Επίσης απαντούν φυτοκοινότητες χαμηλής μακκίας βλάστησης και φρυγάνων με
τοπική κυριαρχία του πουρναριού (Quercus coccifera) και της άσκφας αντίστοιχα
(Phlomis fruticosa), ενώ ιδιαίτερη οικολογική σημασία έχουν τα υπολειμματικά
παλαιά δάση της δρυός της μακρολεπίου (Quercus macrolepis) στην περιοχή
Γαλαξιδίου. Τέλος σημειώνεται η παρουσία τεχνητών συστάδων χαλεπίου πεύκης
(Pinus halepensis) σε δύο τουλάχιστον τμήματα της περιοχής, καθώς και
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 131 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
διάσπαρτες μικρές συστάδες με πλάτανο τον ανατολικό (Platanus orientalis)
κυρίως κατά μήκος των χειμμάρων. Στην περιοχή της Ιτέας υπάρχουν σημαντικές
εγκαταστάσεις απόθεσης και εκφόρτωσης του βωξίτη δύο μεταλλευτικών
εταιρειών.
Αξίες
Σχόλιο για τις αξίες: Τα δάση με Juniperus phoenicea με καλή δομή και ανάπτυξη
είναι εκτεταμένα στον εξεταζόμενο τόπο και έχουν ιδιαίτερη αισθητική και
οικολογική αξία, που οφείλεται στα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της
περιοχής (έντονη κλίση του εδάφους, δύσκολη επανάκαμψη της βλάστησης πάνω
σε σκληρό ασβεστόλιθο) και στην αργή αύξηση των προαναφερόμενων δασών.
Επιβάλλεται η προστασία τους και η ορθολογική διαχείριση τους.
Οι σχηματισμοί της Euphorbia dendroides παρουσιάζουν καλή ανάπτυξη
ιδιαίτερα κατά θέσεις όπου συνδυαζόμενοι με σχηματισμούς φρυγάνων
δημιουργούν ένα μωσαϊκό υψηλής οικολογικής και αισθητικής αξίας.
Τα υπολείμματα του αρχαίου δάσους Quercus macrolepis είναι σε πολύ κακή
οικολογική κατάσταση και έχουν περιορισμένη εξάπλωση. Επιβάλλεται η
καθολική προστασία τους και η ορθολογική διαχείριση τους.
Όσον αφορά τη πανίδα των σπονδυλωτών, 12 taxa, είδη, εκτός από τα πτηνά,
είναι γνωστό ότι συναντώνται εδώ. Μεταξύ αυτών, τα θηλαστικά και ερπετά είδη
που περιλαμβάνονται στους καταλόγους του παραρτήματος ΙΙ της ΕΟΚ Οδηγία
92/43. Από αυτά, η φώκια Monachus monachus, είναι ένα είδος προτεραιότητας
της παρούσας οδηγίας, και μαζί με τη νυχτερίδα Rhinolophus ferrumequinum,
χαρακτηρίζονται ως απειλούμενα είδη στην Ελλάδα και αναφέρονται στο
ελληνικό Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων ως "Κινδυνεύοντα" και "Τρωτά",
αντίστοιχα. Τα υπόλοιπα 8 είδη έχουν αξιολογηθεί ως Άλλα και Ελληνικά
Σημαντικά Είδη, σύμφωνα με το σύστημα κινήτρων που χρησιμοποιείται στα
Πεδία 3.3 και 3.4. Από αυτά το Cricetulus migratorius είναι απειλούμενο είδος
τοποθετείται στην κατηγορία "Κινδυνεύοντα". Μερικά από τα σημαντικά είδη (3
από τα 8) προστατεύονται από τη Σύμβαση της Βέρνης (κίνητρο C), ενώ, όλα τα
είδη προστατεύονται από το Ελληνικό Προεδρικό Διάταγμα 67/1981, με
αποτέλεσμα να πληρούν τα κριτήρια για το κίνητρο D. Το Cyrtodactylus kotschyi
bibroni λαμβάνει το κίνητρο D αφού παρουσιάζει πολύ ασυνεχές πρότυπο
εξάπλωσης στην Ελλάδα και έχει αξιολογηθεί και από το πρόγραμμα CorineBiotopes. Ομοίως ο κρικετός Cricetulus migratorius λαμβάνει το κριτήριο D
επειδή παρουσιάζεται στο νοτιοδυτικότατο όριο της περιοχής εξάπλωσης του στην
Ελλάδα.
Τα ασπόνδυλα είδη που αναφέρονται στο Πεδίο 3.3 με κίνητρο C προστατεύονται
από τη Σύμβαση της Βέρνης.
Κίνδυνοι
Τρωτότητα: Η περιοχή είναι υπό συνεχή πίεση για τη χρήση γης (κυρίως λόγω της
κατασκευής των δευτερευουσών κατοικιών υπέρ της επέκτασης του χωριού) με
αποτέλεσμα την υποβάθμιση της βλάστησης και του τοπίου. Η αλιεία και ο
τουρισμός έχουν να προκαλέσει προβλήματα στην επιβίωση των λιγοστών
φώκεων που ζουν σε αυτή τη περιοχή.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 132 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Πανίδα – Χλωρίδα
Αξιόλογα Φυτά
Αξιόλογα Θηλαστικά
Αξιόλογα
Ερπετά
Αμφίβια
Αξιόλογα Ασπόνδυλα
/
Campanula topaliana cordifolia
Cricetulus
migratorius
atticus
(Νανοκρικετός)
Monachus monachus (Μεσογειακή φώκια)
Elaphe situla (Σπιτόφιδο)
Hemidactylus turcicus turcicus (Σαμιαμίδι)
Lacerta trilineata cariensis (Τρανόσαυρα της
Ικαρίας)
Testudo hermanni hermanni (Ονυχοχελώνα)
Papilio alexanor (Παπίλιο ο Αλεξάνωρ)
Zerynthia polyxena (Ζερύνθια η Πολυξένη)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 133 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Φ. 12. Περιοχή NATURA GR2450004 (πηγή Οικοσκόπιο)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 134 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σχέδιο 10. Περιοχή NATURA GR2450004 Παραλιακή ζώνη από Ναύπακτο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 135 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.1.2.1.2. ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ
Γενικά στοιχεία
Κατηγορία Τόπου: Βιότοπος NATURA
Κωδικός Τόπου: GR2450009
Κύριος χαρακτήρας: Βιότοπος
Διοικητική υποδιαίρεση: Νομός Φωκίδας
Συνολική έκταση (ha): 12157.27
Χερσαία έκταση (ha): 12157.27
Συνολική περίμετρος (km): 80.4
Μέσο υψόμετρο (m): 892.0
Χαρακτηριστικά
Περιγραφή τόπου: Η περιοχή περιλαμβάνει την πόλη του Γαλαξιδίου και τους
γειτονικούς οικισμούς της Αγίας Ευθυμίας, Ξηροτύρι, Βουνιχώρα, Πεντεόρια και
Αγίων Πάντων, μαζί με τη γύρω λοφώδη και ορεινή χώρα και συμπεριλαμβάνει
από τη Δ.Ε. Ιτέας τον οικισμό της Τριταίας.
Αξίες
Σχόλιο για τις αξίες:
Η παρουσία μιας μεγάλης αποικίας των Lesser Kestrels στο Γαλαξίδι και στους
γύρω οικισμούς είναι πολύ σημαντική σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, Lanners
επίσης φωλιάζουν στην περιοχή, ενώ ο πληθυσμός της πέρδικας Rock Partridge
είναι εντυπωσιακός, δεδομένου του οικοτόπου (όπως χαμηλό υψόμετρο, λοφώδεις
περιοχές με εύκολη πρόσβαση). Τα τυπικά μεσογειακά πουλιά, όπως τα είδη
Black-eared Wheatear, Ruppell's Warbler και Cretzschmar's Bunting απαντώνται
σε ικανοποιητικό αριθμό.
Κίνδυνοι
Τρωτότητα: Η περιοχή είναι υπό συνεχή πίεση για τη χρήση γης (κυρίως λόγω της
κατασκευής των κτιρίων υπέρ της επέκτασης του χωριού) με αποτέλεσμα την
υποβάθμιση της βλάστησης και του τοπίου.
Πανίδα – Χλωρίδα
Αξιόλογα Φυτά
Campanula topaliana cordifolia
Αξιόλογα
Cricetulus migratorius atticus (Νανοκρικετός)
Θηλαστικά
Αξιόλογα Πτηνά
Actitis hypoleucos (Ποταμότριγγας)
Alauda arvensis arvensis (Σταρήθρα)
Alcedo atthis (Αλκυόνα)
Alectoris graeca (Πετροπέρδικα)
Anthus campestris campestris (Χαμοκελάδα)
Apus apus apus (Σταχτάρα)
Ardea cinerea (Σταχτοτσικνιάς)
Bubo bubo bubo (Μπούφος)
Buteo buteo buteo (Γερακίνα)
Calandrella brachydactyla (Μικρογαλιάντρα)
Calidris alpina alpina (Λασποσκαλήθρα)
Calonectris diomedea (Αρτέμης)
Caprimulgus europaeus (Γυδοβυζάχτρα)
Circaetus gallicus (Φιδαητός)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 136 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Αξιόλογα Αμφίβια /
Ερπετά
Αξιόλογα
Ασπόνδυλα
Delichon urbica urbica (Σπιτοχελίδονο)
Egretta garzetta (Λευκοτσικνιάς)
Emberiza caesia (Σκουρόβλαχος)
Emberiza melanocephala (Αμπελουργός)
Falco biarmicus feldeggi (Χρυσογέρακο)
Falco naumanni (Κιρκινέζι)
Falco peregrinus brookei (Πετρίτης)
Hippolais pallida elaeica (Ωχροστριτσίδα)
Hirundo rustica rustica (Χελιδόνι)
Lanius senator senator (Κοκκινοκέφαλος)
Larus ridibundus (Καστανοκέφαλος γλάρος)
Lullula arborea arborea (Δεντροσταρήθρα)
Merops apiaster (Μελισσοφάγος)
Motacilla flava beema (Κιτρινοσουσουράδα)
Muscicapa
striata
neumanni
(Σταχτομυγοχάφτης)
Oenanthe hispanica (Ασπροκώλα)
Oriolus oriolus oriolus (Συκοφάγος)
Otus scops (Γκιώνης)
Pernis apivorus (Σφηκιάρης)
Phalacrocorax carbo sinensis (Κορμοράνος)
Phoenicurus
phoenicurus
phoenicurus
(Κοκκινονούρης)
Podiceps cristatus (Σκουροβουτηχτάρι)
Sterna sandvicensis (Χειμωνογλάρονο)
Streptopelia turtur (Τριγώνι)
Sylvia hortensis crassirostris (Δεντροτσιροβάκος)
Sylvia rueppelli (Μουστακοτσιροβάκος)
Tringa nebularia (Πρασινοσκέλης)
Elaphe situla (Σπιτόφιδο)
Hemidactylus turcicus turcicus (Σαμιαμίδι)
Lacerta trilineata cariensis (Τρανόσαυρα της
Ικαρίας)
Testudo hermanni hermanni (Ονυχοχελώνα)
Papilio alexanor (Παπίλιο ο Αλεξάνωρ)
Zerynthia polyxena (Ζερύνθια η Πολυξένη)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 137 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Φ. 13. ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 138 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Φ. 14. Περιοχή NATURA GR2450009 (πηγή Οικοσκόπιο)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 139 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σχέδιο 11. Περιοχή Natura ΖΕΠ Βιότοπος GR2450009 Ευρύτερη περιοχή Γαλαξιδίου
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 140 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σχέδιο 12.
Περιοχές Natura 2000 (πηγή http://natura2000.eea.europa.eu).
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 141 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.1.2.2. ΑΛΛΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Αρκετές περιοχές του Νομού λόγω της σημασίας τους για την ενδημική πανίδα
προστατεύονται με θεσμικές ρυθμίσεις και αποτελούν Προστατευόμενες Περιοχές
Εθνικού Επιπέδου. Σε αρκετές από τις περιοχές αυτές υπάρχει επικάλυψη με τις
περιοχές Natura και Corine.
Α.3.1.2.2.1. Κ.Α.Ζ. Δελφών-Δεσφίνας-Κίρρας-Χρυσού
Επιγραμματικά αναφέρουμε πως τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (Κ.Α.Ζ.) ιδρύθηκαν
μετά από τον νέο Νόμο 2637/1998 και τις διατάξεις του άρθρου 57 (παρ. 1,2 & 3)
προς αντικατάσταση διατάξεων του Ν.Δ. 86/69 (και του μετέπειτα 177/95) που
σχετίζονταν με τα καταφύγια θηραμάτων. Με το νέο νόμο τα καταφύγια
θηραμάτων μετονομάζονται αυτοδικαίως σε καταφύγια άγριας ζωής.
Στην περιοχή μελέτης υπάρχει το Καταφύγιο Άγριας Ζωής με κωδικό Κ376,
σύμφωνα με το Ν.2637/1998:
Κ.Α.Ζ. Δελφών-Δεσφίνας-Κίρρας-Χρυσού συνολικής έκτασης 2400 εκταρίων.
Καταφύγια Άγριας Ζωής
Κωδικός KAZ
K376 – ΦΕΚ 343β/1987
Ονομασία KAZ
Άγιοι Πάντες (Δελφών-Δεσφίνας-Χρυσού)
Φ. 15. Περιοχή Καταφυγίου Άγριας ζωής
Φ. 16. Περιοχή Καταφυγίου Άγριας ζωής (πηγή Οικοσκόπιο)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 142 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 143 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σχέδιο 13. Καταφύγιο άγριας ζωής
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 144 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.1.2.2.2. Ελαιώνας Ιτέας Γή Υψηλής Παραγωγικότητας
Ο λιόφυτος κάμπος της Ιτέας ονομαζόταν στην αρχαιότητα Κρισσαίο Πεδίο. Ένα
μονοπάτι που ξεκινούσε από το λιμάνι της αρχαίας Κίρρας στον Κορινθιακό
κόλπο διέσχιζε το Κρισσαίο πεδίο για να καταλήξει ο επισκέπτης στους Δελφούς.
Το Κρισσαίο πεδίο διέσχισε ο Απόλλων και οι Μινωίτες συνταξιδιώτες του όταν
έφτασαν στον κόλπο της Κίρρας. Το Κρισαίο Πεδίο είναι ο σημερινός ""Ελαιώνας
της Άμφισσας. Στους κλασικούς χρόνους μάλιστα αποτελούσε την αιτία έριδας
μεταξύ των κατοίκων της Άμφισσας και του Μαντείου των Δελφών.
Ο περίφημος ελαιώνας της Άμφισσας, ηλικίας 3.000 ετών, ο μεγαλύτερος
συνεχόμενος ελαιώνας στην Ελλάδα με 1.200.000 ελαιόδεντρα σε μια έκταση που
αποτελούσε το αρχαίο Κρισσαίο Πεδίο. Τα ελαιόδεντρα είναι πανύψηλα, συχνά
φτάνουν τα 10 μέτρα και παράγουν μια ιδιαίτερη ποικιλία βρώσιμων ελιών.
Η διαμόρφωση του ελαιώνα της Άμφισσας ουσιαστικά άρχισε την περίοδο του
μεσαίωνα, επί Ενετών. Με το πέρασμα των αιώνων, ο ελαιώνας βρίσκεται σε
δυναμική ισορροπία με το φυσικό περιβάλλον. Λειτουργεί σαν ένα οικοσύστημα,
σαν μια οικολογική μονάδα, όπου κάθε οργανισμός (φυτά, ζώα, μικροοργανισμοί)
είναι αναπόσπαστο τμήμα του συστήματος, προσφέροντας ένα σημαντικό έργο στη
συνολική λειτουργία του. Η γεωργική έκταση της περιοχής, που όπως έχει ήδη
αναλυθεί καλλιεργείται κυρίως από την ελιά, μπορεί να χωριστεί σε δύο ζώνες: α) τη
ζώνη υψηλής παραγωγικότητας που αφορά κυρίως το μεγαλύτερο τμήμα του
κάμπου και β) τη ζώνη απλής γεωργικής γης. Κρίσιμη παράμετρος αποτελεί η
διαχείριση του ελαιώνα της Άμφισσας και η διατήρησή του. Το προγραμματισμένο
έργο της άρδευσης μπορεί να διατηρήσει τον παραδοσιακό του χαρακτήρα
(προστατεύοντας τα δένδρα από την ξηρασία), αν όμως δεν οδηγήσει σε
εντατικοποίηση της παραγωγής.
Φ. 17. Ελαιώνας – Δελφικό τοπίο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 145 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σχέδιο 14. Γη Υψηλής Παραγωγικότητας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 146 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.1.3. Κατάσταση περιβάλλοντος, επιπτώσεις από την οικιστική
ανάπτυξη και τις οικονομικές δραστηριότητες (ρύπανση,
κορεσμός, κατανάλωση γης, υδατικό ισοζύγιο).
Το Φυσικό Περιβάλλον του τ. Δήμου Ιτέας σε γενικές γραμμές βρίσκεται σε αρκετά
καλή έως πολύ καλή κατάσταση. Οι ανθρωπογενείς όμως δραστηριότητες
επηρεάζουν σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό τα φυσικά οικοσυστήματα. Οι κύριες
πηγές ρύπανσης προέρχονται από το δευτερογενή τομέα της οικονομικής
δραστηριότητας. Εντοπίζοντας τις βασικότερες πιέσεις προς το φυσικό
περιβάλλον πρέπει να αναφερθεί κατ' αρχήν η εξορυκτική δραστηριότητα, κυρίως
μεταλλευμάτων βωξίτη, η οποία αποτελεί μία από τις βασικότερες πηγές
εισοδήματος της περιοχής, έχει όμως και επιπτώσεις στα αβιοτικά και βιοτικά
χαρακτηριστικά της περιοχής. Οι επιπτώσεις εντοπίζονται κυρίως στην αλλοίωση
του τοπίου από ενεργούς και ανενεργούς χώρους εξόρυξης (επιφανειακούς ή
υπόγειους), στη εξορυκτική δραστηριότητα εντός προστατευόμενων περιοχών με
πιθανές επιπτώσεις στη χλωρίδα της περιοχής αλλά και στον περιορισμό ή την
κατάτμηση ενδιαιτημάτων ειδών πανίδας. Ένα από τα βασικότερα προβλήματα
είναι η παραγωγή σκόνης και μικροσωματιδίων τόσο κατά την φορτοεκφόρτωση,
όσο κυρίως κατά τη μεταφορά των υλικών. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της
ύπαρξης χώρων αποθήκευσης και φορτοεκφόρτωσης βωξίτη στο μύχο του όρμου
της Ιτέας, εντός περιοχής Natura 2000, που εκτός από την οπτική ρύπανση
δημιουργεί και προβλήματα αυξήμενων συγκεντρώσεων μικροσωματιδίων και
σκόνης στην ευρύτερη περιοχή.
Φ. 18. Οι εγκαταστάσεις της εταιρείας στο Λαρνάκι
Επιπλέον σημαντικό ζήτημα αποτελεί και η διαχείριση των αδρανών
υπολειμμάτων της εξόρυξης, ο όγκος των οποίων είναι σημαντικός και οι χώροι
απόθεσής τους αλλοιώνουν το τοπίο.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 147 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Φ. 19. Μπάζωμα κόλπου Ιτέας από την εταιρεία S&B Βιομηχανικά Ορυκτά ΑΕ
Η απουσία Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών, Διαχειριστικών Μελετών και
Φορέα Διαχείρισης για τις περισσότερες περιοχές Natura δημιουργεί σημαντικό
πρόβλημα, διότι θα ήταν η μόνη λύση, ώστε να αντιμετωπιστούν οι
περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά και να διαμορφωθεί το πλαίσιο συνύπαρξης της
εξορυκτικής δραστηριότητας με τις υφιστάμενες και προγραμματιζόμενες χρήσεις
και δραστηριότητες στις ίδιες περιοχές.
Οι υπόλοιπες δραστηριότητες του δευτερογενή τομέα δεν ασκούν σημαντικές
πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής, λόγω τις μικρής ανάπτυξης και
έντασης λειτουργίας.
Σε ότι αφορά τον πρωτογενή τομέα της παραγωγής, η φθίνουσα πορεία του έχει
ως αποτέλεσμα τις περιορισμένες επιπτώσεις στα φυσικά οικοσυστήματα.
Σε ότι αφορά τη γεωργική παραγωγή, η μονοκαλλιέργεια της ελιάς σε συνδυασμό
με το προστατευτικό πλαίσιο του Παραδοσιακού Ελαιώνα της Άμφισσας, που
περιορίζει σε σημαντικό βαθμό τη χρήση χημικών λιπασμάτων και
φυτοφαρμάκων, έχει σαν αποτέλεσμα τη σχεδόν μηδαμινή επιβάρυνση του
εδάφους. Έτσι δεν εμφανίζονται φαινόμενα νιτρορύπανσης ενώ περιορισμένη
είναι και η επιβάρυνση του υδροφόρου ορίζοντα. Συμπληρωματικά σε αυτά
λειτουργεί και η Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου προστασίας του αρχαιολογικού χώρου
των Δελφών και του ευρύτερου Δελφικού Τοπίου, καθώς ο περιορισμός της
δόμησης, ειδικά στη περιοχή απολύτου προστασίας (ζώνη Α Δελφικού Τοπίου)
εκτός από την προστασία του τοπίου του ελαιώνα, διαφυλάσσει τον κάμπο της
Άμφισσας από έργα και δραστηριότητες που μπορεί να είχαν επιπτώσεις και στις
άλλες συνιστώσες των φυσικών συστημάτων (έδαφος, υπόγεια και επιφανειακά
ύδατα, κ.α.).
Ένα από τα σημαντικότερα θέματα του Δήμου Δελφών και προφανώς και του
τ. Δήμου Ιτέας είναι η διαχείριση των απορριμμάτων. Ο Δήμος Δελφών ανήκει
στην 11η Διαχειριστική Ενότητα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, όπου ανήκει
και ολόκληρος ο νομός Φωκίδας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 148 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Είναι υπό έγκριση η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την Κατασκευή
μονάδας επεξεργασίας στερεών αποβλήτων και ΧΥΤΥ στη θέση «Βαρτός» Δήμου
Δελφών Π.Ε. Φωκίδας. Η χωροθέτηση του ΧΥΤΥ εντός της τοπικής κοινότητας
Ελαιώνα στη θέση «Βάρτος», φαίνεται να καλύπτει τις προδιαγραφές για τη
δημιουργία μιας σύγχρονης εγκατάστασης για τη διάθεση απορριμμάτων. Σε
αυτό θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό και το πρόγραμμα ανακύκλωσης υλικών, το
οποίο ήδη έχει αρχίσει να εφαρμόζει ο Δήμος Δελφών
Η επιτυχής λειτουργία του προγράμματος αυτού θα δώσει τη δυνατότητα αφενός
να γίνει ορθολογικότερη διαχείριση των απορριμμάτων και αφετέρου θα αυξήσει
το χρόνο ζωής του χώρου τελικής διάθεσης, καθώς θα μειωθεί σημαντικά ο όγκος
των απορριμμάτων που θα οδηγούνται εκεί και συνεπώς ο χώρος διάθεσης θα
αποκτήσει το χαρακτήρα Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ).
Βέβαια για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να εφαρμοσθούν προγράμματα
ανακύκλωσης σε όλους τους Δήμους του νομού Φωκίδας.
Ο τ. Δήμος Ιτέας διαθέτει Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων και είναι υπό
δημοπράτηση η «ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΑΠΟΧΕΤΕΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΛΥΜΑΤΩΝ
ΚΙΡΡΑΣ –ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΥΜΑΤΩΝ
ΙΤΕΑΣ που αναλύεται στα υποέργα:
1) Ολοκλήρωση Αποχετευτικού δικτύου Κίρρας» 1.414.500,00€
2) «Αναβάθμιση Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων Ιτέας» 1.230.000,00€
3) Τεχνικός Σύμβουλος 135.300,00 €
4) Αρχαιολογική επίβλεψη 70.000,00 €».
Α.3.1.4. Κρίσιμες περιβαλλοντικές παράμετροι για το σχεδιασμό της
μελλοντικής ανάπτυξης
Στα πλαίσια της παραπάνω ανάλυσης οι παράμετροι που πρέπει να ληφθούν
υπόψη στη διαμόρφωση της πρότασης, σε ότι αφορά το βιοτικό και αβιοτικό
περιβάλλον του τ. Δήμου Ιτέας αφορούν τόσο στην προστασία, διαχείριση και
ανάδειξη του φυσικού και ιστορικού πλούτου της περιοχής όσο και στον
καθορισμό των γενικών όρων συνύπαρξης διαφορετικών χρήσεων και
δραστηριοτήτων (υφιστάμενων και προγραμματιζόμενων).
Κρίσιμο στοιχείο αποτελεί η διαχείριση των περιοχών του δικτύου Natura
2000, καθώς εκεί εντοπίζεται και σημαντική εξορυκτική δραστηριότητα.
Αποτελεί αναγκαιότητα ο καθορισμός του πλαισίου διαχείρισης υπό την αιγίδα
Φορέα Διαχείρισης, το οποίο θα εξειδικεύει στο χώρο της περιοχές και τους επί
μέρους όρους ύπαρξης των διαφόρων δραστηριοτήτων και κυρίως της εξόρυξης
μεταλλευμάτων.
Κρίσιμη επίσης παράμετρος αποτελεί η διαχείριση του ελαιώνα της Άμφισσας και
η διατήρησή του. Το προγραμματισμένο έργο της άρδευσης μπορεί να διατηρήσει
τον παραδοσιακό του χαρακτήρα (προστατεύοντας τα δένδρα από την ξηρασία),
αν όμως δεν οδηγήσει σε εντατικοποίηση της παραγωγής. Κρίνεται λοιπόν
απαραίτητη η διατήρηση και η ενίσχυση των μέτρων επιδότησης των
καλλιεργητών που ισχύουν σήμερα, καθώς ως παράπλευρα οφέλη από τη δράση
αυτή εντοπίζονται η προστασία του εδάφους και των υπόγειων και επιφανειακών
υδάτων της περιοχής.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 149 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σε ότι αφορά τη διαχείριση απορριμμάτων και λυμάτων, η υφιστάμενη
κατάσταση κυρίως σε ότι αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων, απέχει
σημαντικά από το να χαρακτηρισθεί ικανοποιητική. Επομένως ένα από τα
βασικότερα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν είναι η επιτάχυνση των
ρυθμών δημιουργίας των υποδομών διάθεσης ενώ η χρήση του χώρου ως ΧΥΤΥ
και όχι ως ΧΥΤΑ (σε συνδυασμό με μια επιτυχή λειτουργία του προγράμματος
ανακύκλωσης και της εφαρμογής στους υπόλοιπους δήμους του νομού), θα
αποτελέσει σημαντικό στοιχείο για την ορθολογική διαχείριση των
απορριμμάτων. Επίσης η αναβάθμιση και η ορθή (τριτοβάθμια) λειτουργία της
ΕΕΛ με τη διερεύνηση της δυνατότητας εξυπηρέτησης και της Τριταίας (άμεσα ή
μέσω μεταφοράς βοθρολυμάτων) θα πρέπει να αποτελέσει βασική προτεραιότητα
με παράλληλη αξιοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση του
ελαιώνα.
Σημαντικό στοιχείο στην Ιτέα και στην Κίρρα πρέπει να αποτελέσει η προστασία
και η ανάδειξη του ρέματος Σκίτσα, που διασχίζει τον πολεοδομικό ιστό, αλλά και
η προστασία του από την ρίψη αποβλήτων.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 150 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.1.5. Συμπεράσματα
Από την ανάλυση του φυσικού περιβάλλοντος που προηγήθηκε προκύπτει ότι για
τη Δημοτική ενότητα Ιτέας υπάρχει πληθώρα μέτρων προστασίας και
περιβαλλοντικών δεσμεύσεων.
Τα δεδομένα του φυσικού περιβάλλοντος του τ. Δήμου Ιτέας οδηγούν στο
συμπέρασμα ότι μόνο για το 3,1%(που αφορά την απλή γεωργική γη) δεν
υπάρχουν μέτρα προστασίας.
Διάγραμμα 1. Περιβαλλοντικές δεσμεύσεις τ. Δήμου Ιτέας
Η προστασία και ανάδειξη των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων της περιοχής
μελέτης με ποιοτικά κριτήρια και κριτήρια βιωσιμότητας είναι επιβεβλημένη
προκειμένου να προωθηθεί ένα πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης που να βασίζεται
στην ελεγχόμενη ανάπτυξη σε συνδυασμό με την οικολογική αντιμετώπιση του
φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Με τον τρόπο αυτό:
• Ελέγχεται η ανάπτυξη της τουριστικής προσφοράς σύμφωνα με επιθυμητά
πρότυπα
• Αναβαθμίζεται, εμπλουτίζεται και διαφοροποιείται το τουριστικό προϊόν,
προσελκύοντας νέες ομάδες δυνητικής ζήτησης
• Ελέγχεται η φόρτιση των περιοχών και των υποδομών τους
• Διασφαλίζεται η προστασία και βιώσιμη ανάπτυξη τόσο των φυσικών όσο και
των πολιτιστικών πόρων και αναδεικνύεται ο ιδιαίτερος χαρακτήρας τους και η
τοπικότητα ως στοιχείο έλξης της περιοχής
• Διασφαλίζεται ο χαρακτήρας της υπαίθρου και οι παραδοσιακές
δραστηριότητες του πληθυσμού
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 151 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.2. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ, ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Α.3.2.1. Ιστορία
Α.3.2.1.1. Αρχαίοι Χρόνοι
Ερείπια Υστεροελλαδικής Περιόδου - θαλαμωτοί τάφοι ως επί το πλείστον - μιλούν
βέβαια για την ύπαρξη αρχαίας πόλης (Χάλαιον;) δυτικά της σημερινής θέσης της
Ιτέας, χωρίς όμως να καθορίζουν ποιας. Η ύπαρξη πολυάριθμης πόλης στο σημείο
αυτό βεβαιώνεται και από λιθόστρωτο δρόμο προς την 'Άμφισσα, τμήματα του
οποίου σώζονταν μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.
Α.3.2.1.2. Τουρκοκρατία
Στο μέσον της μεταξύ Κίρρας και Χαλαίου(;) παραθαλάσσιας περιοχής υψωνόταν
θαλερή ιτιά (στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το γήπεδο μπάσκετ). Δίπλα της
ανάβλυζε πηγή με δροσερό και γλυκό νερό - η μοναδική στην περιοχή -. Η πηγή της
Ιτιάς εξακολουθούσε και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας να αναβλύζει
ασταμάτητα. Και γύρω της ξεφύτρωσαν στάνες και κεραμοποιεία. Στο βάθος δε του
κόλπου μια υποτυπώδης ξύλινη αποβάθρα άρχισε να εξυπηρετεί το νεοσύστατο
οικισμό της Σκάλας Σαλώνων, ένα τελωνείο, 2-3 αποθήκες για τα εμπορεύματα,
μερικές καλύβες. Η περιοχή όπου βρίσκεται η σημερινή πόλη της Ιτέας πέρασε
διαδοχικά από πολλά χέρια, τα τελευταία δε χρόνια της Τουρκοκρατίας, ανήκε στη
χήρα του Ομέρ Αγά των Σαλώνων -την Ομεραγού- η οποία την παραχώρησε σε
κάποιο Γαλαξιδιώτη για να καταλήξει τελικά ως προίκα της κόρης του σε ένα
δικηγόρο από το Λιδορίκι.
Α.3.2.1.3. Ελληνική Επανάσταση
Από το εθνικό προσκλητήριο του απελευθερωτικού αγώνα δεν ήταν δυνατό να
απουσιάσει η Σκάλα Σαλώνων και αρκετά ήταν τα πολεμικά γεγονότα που έλαβαν
χώρα στην περιοχή της. Κορυφαίο θεωρείται η "Ναυμαχία της Σκάλας Σαλώνων",
όπου στις 17 Σεπτεμβρίου 1827 ο Φ.Α. 'Aστιγξ αρχηγός της ελληνικής ναυτικής
δύναμης, οδηγώντας το πρώτο ατμοκίνητο πολεμικό καράβι στην ιστορία, την
"Καρτερία", τίναξε στον αέρα την τουρκική ναυαρχίδα και αποδεκάτισε τον
τουρκικό στόλο.
Α.3.2.1.4. Νεότερη Εποχή
Ο Ιωάννης Καποδίστριας υπόγραψε στις 13 Αυγούστου 1830 ψήφισμα έγκριση για ίδρυση οικισμού στη Σκάλα Σαλώνων και αυτό αποτελεί την ληξιαρχική
πράξη γένεσης της Ιτέας. Όταν το 1883 ο Χαρίλαος Τρικούπης επισκέφθηκε την
περιοχή ανέθεσε στο μηχανικό Γεώργιο Χριστοφόρου να εκπονήσει πολεοδομικό
σχέδιο σύμφωνα με τις νέες οικιστικές αντιλήψεις χρησιμοποιώντας
το Ιπποδάμειο σύστημα, εξαίρεσε την περιοχή της Αγγάλης όπου σκόπευε να ιδρύσει
το ναύσταθμο της χώρας. Ταυτόχρονα δε, με μια σειρά μέτρων της παραχώρησε τα
προνόμια μεγάλης πόλης και καθόρισε τον εξειδικευμένο προορισμό κάθε τμήματός
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 152 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
της (εμπορικό κέντρο, βιομηχανική περιοχή, αμιγείς κατοικίες κτλ). Το μεν
πολεοδομικό σχέδιο εκπονήθηκε, η δε εγκατάσταση του ναυστάθμου όμως δεν
πραγματοποιήθηκε γιατί στις εκλογές του 1885 ο Χαρίλαος Τρικούπης έχασε.
Οι Γάλλοι έκαναν την Ιτέα λιμάνι ανεφοδιασμού των συμμαχικών
στρατευμάτων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1917) και εφάρμοσαν αυτοί τελικά το
Ιπποδάμειο σύστημα.
Στη σημερινή θέση Γ(ου)λάς Ιτέας, βρίσκονται ερείπια Υστεροελλαδικής περιόδου και
θεμέλια οικιών και αντερεισμάτων, άγνωστου οικισμού.
Η εκκλησία της «Μεταμόρφωσης του Σωτήρος» του οποίου η ανέγερση άρχισε το
1890, μεγάλο έργο για τα δεδομένα όχι μόνο εκείνης της εποχής αλλά και του
σήμερα. Και βέβαια καταφύγια, φυσικής ομορφιάς, όπως είναι ο λόφος των Αγίων
Αναργύρων ο ελαιώνας και τα νησάκια στον κόλπο της Ιτέας.
Α.3.2.1.5. Κίρρα
Η Κίρρα, στην έξοδο της κοιλάδας του Πλειστού ποταμού προς τον Κορινθιακό
κόλπο, το Επίνειο των Δελφών κατά την αρχαιότητα, είναι το παλιότερο τοπωνύμιο
της περιοχής του μυχού του Κιρραίου – Κρισαίου κόλπου (ειπωθείς και επικρατήσας
ως Κορινθιακός). Η Κίρρα και η Κρίσα (σημερινό Χρ(ι/υ)σό) τα Ομηρικά χρόνια
ήσαν αδελφές πόλεις, με πρωταρχικό όνομα εκείνο της Κρίσας. Επί 1 ου Ιερού
Πολέμου (αρχές 6ου π.χ. αι.) η περιοχή –λόγω του ελέγχου που κατάφερε να ασκεί ως
προς την πρόσβαση και τελικά τον έλεγχο του Μαντείου των Δελφώναποδεκατίστηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις της Σικυώνος, των Αθηνών, των
Θεσσαλών κ.α. κάτω από το γενικό πρόσταγμα του Κλεισθένη της Σικυώνος (Κιάτου)
αλλά με την καθοδήγηση του Σόλωνος του Αθηναίου. Η μεν Κρίσα επιβίωσε (στην
αρχαία της θέση) ως Χρισό – Χρυσό (κακώς γραμμένο με δυο σ –Χρ(ι/υ)σσό αφού για
λόγους αποτύπωσης και κυρίως προφοράς του τοπωνυμίου οι Ξένοι Περιηγητές της
πρόσθεσαν το σίγμα αλλιώς το αρχαίο τοπωνύμιο θα γινόταν στις Λατινογενείς
γλώσσες «Κρίζα»)… Η Κίρρα της οποίας ξεράθηκαν τα πηγάδια στην πολιορκία των
Σικυώνων, έγινε σιγά-σιγά Ξεροπήγαδο, Άγιος Πολύκαρπος (λόγω της θέσης της
στον ελαιώνα) και ξανά (μετά το ’21) Κίρρα. Η αρχική της θέση πλάι στον Πλείστο
Ποταμό εγκαταλείφθηκε μετά από φρικτούς σεισμούς στις αρχές του 20 ου αι
μεταφερόμενη λίγες εκατοντάδες μέτρα παρακάτω στα παράλια.
Η οικογένεια των Κούκιων έχει ρίζες στην Κίρρα τουλάχιστον από τα μέσα του
17ου αιώνα εξακριβωμένες με σχετική μελέτη. Αμέσως μετά τους σεισμούς η
οικογένεια του Γιώργου Ιωάννη Κούκιου εγκαταστάθηκε στην Ιτέα.
Η αρχαιότερη κατοίκηση στην περιοχή της Κίρρας χρονολογείται στην
πρωτοελλαδική εποχή. Τότε δημιουργήθηκε ένας εκτεταμένος οικισμός, που
εξελίχθηκε σε μεγάλο εμπορικό κέντρο στους μεσοελλαδικούς χρόνους και
παρήκμασε στο τέλος της υστεροελλαδικής εποχής, όταν οι κάτοικοι εγκατέλειψαν,
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 153 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
πιθανόν εξαιτίας ισχυρού σεισμού, την παραλιακή θέση και εγκαταστάθηκαν στις
μυκηναϊκές ακροπόλεις της ενδοχώρας.
Στα αρχαϊκά χρόνια ο ανταγωνισμός ανάμεσα στην Κίρρα και τους Δελφούς για τον
έλεγχο της κοιλάδας του Πλείστου και τον δρόμων της, οδήγησε σε δεκαετή πόλεμο
που τελείωσε το 590 π.χ. με την καταστροφή της Κίρρας από τη Δελφική
Αμφικτιονία. Σταδιακά η πόλη ανέκτησε τη ζωή της και στο τέλος του 6ου αι. π.χ.
ίδρυσε ένα μεγάλο ιερό, ενώ αργότερα οχυρώθηκε και εξελίχθηκε σε σημαντικό
λιμάνι του Κορινθιακού κόλπου, που λειτούργησε ως επίνειο των Δελφών και της
Άμφισσας. Η Κίρρα διατήρησε τη σημασία της και κατά τη διάρκεια των βυζαντινών
και μεσαιωνικών χρόνων, όπως δείχνουν τα μνημεία της περιόδου, που σώζονται
μέχρι σήμερα. Επάνω στα αρχαία ερείπια κτίσθηκε το 1870 ο σύγχρονος οικισμός
με το όνομα Ξεροπήγαδο.
Οι πρώτες ανασκαφές στην Κίρρα έγιναν από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή κατά
την περίοδο 1936-1938 και ακολούθησαν σωστικές ανασκαφές της Ι΄ Εφορείας
Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Στον εκτεταμένο αρχαιολογικό χώρο της Κίρρας διατηρούνται διάσπαρτα αρκετά
μνημεία, που συνθέτουν την ιστορική πορεία της αρχαίας πόλης, του
σημαντικότερου λιμανιού στον Κορινθιακό κόλπο. Ερείπια του αρχαίου λιμανιού
διακρίνονται ακόμη και σήμερα μισοβυθισμένα στην παραλία της Κίρρας. Μέσα στη
θάλασσα διατηρείται τοίχος από τις εγκαταστάσεις του αρχαίου λιμανιού και σε
μικρή απόσταση, στην πλατεία Εμποροπανήγυρης, δίπλα στο Δημοτικό Σχολείο της
Κίρρας, τα θεμέλια κτίσματος, που αποδίδονται σε νεώριο, χώρο αποθήκευσης του
εξοπλισμού των πλοίων, όπου φύλασσαν τα όργανα των καραβιών το χειμώνα ή
εμπορεύματα μέχρι να μεταφερθούν στον προορισμό τους. Τα υπόλοιπα ευρήματα :
αγγεία, εργαλεία κλπ. μεταφέρθηκαν αρχικά στο μουσείο Δελφών και κατόπιν της
Άμφισσας όπου επρόκειτο να εκτεθούν σύντομα για πρώτη φορά στο κοινό.
Η σημασία της Κίρρας κατά τη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων γίνεται φανερή
από την ύπαρξη παλαιοχριστιανικής βασιλικής με βαπτιστήριο, λουτρών και
παράλιου μεσαιωνικού πύργου, που κατασκευάσθηκε από ογκόλιθους του αρχαίου
λιμανιού.
Στο χώρο του λιμανιού ορθώνεται ακόμα μισοκατεστραμμένος, ένας μεσαιωνικός
πύργος, που πιθανότατα, χρησίμευε ως φάρος. Στο κέντρο της Κίρρας υπάρχει το
εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, ένας παλαιοχριστιανικός ναός (άγνωστο από ποιόν
και πότε χτίστηκε). Η εικόνα του Αγίου φέρει φανερά τα σημάδια σφαίρας που
ρίχτηκε εναντίον της.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 154 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Στα ανατολικά του χωριού και δίπλα στον Νερόμυλο της "Σκληρής" υπάρχει ακόμη
ένα ξωκλήσι, ο Αη-Γιάννης που αναφέρεται από ταξιδιώτες της ύστερης
τουρκοκρατίας.
Ο παμπάλαιος νερόμυλος της "Σκληρής" -του Αχμέτ Σκληρή Αγά- από τα χρόνια της
τουρκοκρατίας, άλεθε τα "γεννήματα" της περιοχής. Σήμερα έχει μετατραπεί σε
κατοικία.
Α.3.2.1.6. Τριταία
Η Τριταία αρχαία πόλη κατοικούμενη από Οζολούς Λοκρούς, μέχρι το 30 π.X., ήταν
χώρα υποτελής στον Ρωμαίο Ανθύπατο της Αχαΐας.
Α.3.2.2. Παρουσίαση προστατευομένων στοιχείων πολιτιστικού
αποθέματος
Ο Νομός Φωκίδας είναι μια περιοχή η οποία κατοικήθηκε από την αρχαιότητα. Εδώ
βρισκόταν το ξακουστό μαντείο των Δελφών και οι Φωκείς (δωρικό φύλλο) οι οποίοι
και κατέλαβαν την περιοχή νικώντας τους αυτόχθονες κατοίκους ανέπτυξαν
γρήγορα την περιοχή και συμμετείχαν και στον αποικισμό της Μ. Ασίας (αρχαία
Φώκαια). Στην περιοχή του Ν. Φωκίδας είχαμε πλήθος αρχαίων πόλεων, μια εκ' των
οποίων και η Δεσφίνα. Η τοποθεσία των Δελφών ήταν ιερό μέρος και μαντείο με
μεγάλο κύρος στην αρχαιότητα. Οι Δελφοί θεωρούνταν ο ομφαλός του κόσμου.
Αναφέρεται στα αρχαία κείμενα ότι όταν ο Δίας άφησε δύο αετούς από τις δύο άκρες
της γης, αυτοί συναντήθηκαν στους Δελφούς. Ο 8ος και ο 7ος αι. π.χ. υπήρξαν εποχή
διαμόρφωσης του ιερού χώρου και προς το τέλος του 7ου αιώνα χτίστηκαν οι πρώτοι
λίθινοι ναοί, αφιερωμένοι ο ένας στον Απόλλωνα και ο άλλος στην Αθηνά.
Το ιερό του Απόλλωνα και το
αρχαίο στάδιο των Δελφών, όπως
φαίνονται από την κορυφή των
Φαιδριάδων
βράχων.
Το
Κρισσαίο πεδίο –σήμερα γνωστό
ως Δελφικό τοπίο– διέσχισε ο
Απόλλων και οι Μινωίτες
συνταξιδιώτες του όταν έφτασαν
στον κόλπο της Κίρρας, ορατό
στο βάθος.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 155 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.2.2.1. Αρχαιολογικοί χώροι
Α.3.2.2.1.1. ΖΟΕ Δελφικό Τοπίο
Αριθμός
Υπουργικής
Αριθμός ΦΕΚ
Απόφασης
Τίτλος ΦΕΚ
ΠΔ 12-7-1932
ΦΕΚ 233/Α/20-7-1932
ΥΑ 21220/10-8-1967
ΦΕΚ 527/Β/24-8-1967 Περί
χαρακτηρισμού
αρχαιολογικών
χώρων
και
ιστορικών
διατηρητέων
μνημείων.
ΠΔ 23-7-1985
ΦΕΚ 417/Δ/3-9-1985
Καθορισμός Ζώνης Οικιστικού
Έλεγχου
κατώτατου
ορίου
κατάτμησης και λοιπών όρων
και περιορισμών δόμησης στην
εκτός σχεδίου και εκτός ορίων
οικισμών προϋφισταμένων του
1923 ευρύτερη περιοχή Δελφών
Νομού Φωκίδας και Νομού
Βοιωτίας.
ΥΑ
ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1 ΦΕΚ 259/Β/25-4-1991 Προστασίας του σημαντικού
/Φ10/13624
/725/27-3αρχαιολογικού
χώρου
των
1991
Δελφών και των μεμονωμένων
αρχαιολογικών θέσεων
Αριθ.
ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/
Α1/Φ43/35829/1801
ΦΕΚ 147/Δ/25-4-1991 Έγκριση ανακαθορισμού των
ορίων Α και Β Προστασίας του
Αρχαιολογικού
χώρου
των
Δελφών και του ευρύτερου
Δελφικού τοπίου
ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1
/
Φ43/16921/835/27.03.2007
Υπουργική Απόφαση
(ΦΕΚ 141/ΑΑΠ/19.04.2007), όπως
αναδιατυπώθηκε με την υπ’ αρ.
ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/39
267/1932/ 25.4.2012
Υπουργική
Απόφαση
(ΦΕΚ
133/ΑΑΠ/27.4.2012)
Αριθ.
ΦΕΚ
ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α 147/ΑΑ
1/Φ43/35829/1801
Π/02.05
.2012
Αναοριοθέτηση
κηρυγμένου
αρχαιολογικού
χώρου Δελφών και
ευρύτερου
Δελφικού Τοπίου
Έγκριση ανακαθορισμού των ορίων των
Ζωνών Α΄ και
Β΄ Προστασίας του Αρχαιολογικού Χώρου των
Δελφών και του ευρύτερου Δελφικού Τοπίου
Από την ως άνω οριοθετημένη Ζώνη Α΄ Απολύτου Προστασίας εξαιρούνται το νέο
νεκροταφείο Ιτέας και το υφιστάμενο της Κίρρας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 156 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Εντός της Ζώνης Α΄ Απολύτου Προστασίας του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου
των Δελφών και του ευρύτερου Δελφικού Τοπίου να ισχύουν τα ακόλουθα:
1. Απαγορεύεται η δόμηση, καθώς και κάθε δραστηριότητα και χρήση, οι οποίες
είναι δυνατό να επιβαρύνουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο το Δελφικό Τοπίο, και
ειδικότερα το πολιτιστικό τοπίο, που περιβάλλει τα μνημεία των Δελφών.
2. Επιτρέπονται (α) τα έργα συντήρησης, στερέωσης, αποκατάστασης και
προστασίας αρχαίων μνημείων και κηρυγμένων νεωτέρων μνημείων
πολιτιστικής κληρονομιάς και (β) οι διαμορφώσεις, οι εργασίες κατασκευής,
επισκευής συντήρησης, βελτίωσης και εκσυγχρονισμού κτισμάτων, προσθηκών
σε υπάρχοντα κτήρια και υποδομών − εγκαταστάσεων, που είναι αναγκαία
για την προστασία, τη φύλαξη, την ανάδειξη και την εξυπηρέτηση της χρήσης
του οργανωμένου αρχαιολογικού χώρου και του μουσείου των Δελφών,
συμπεριλαμβανομένων των έργων πυροπροστασίας και των έργων
προστασίας από κατολισθήσεις βράχων.
3. Επιτρέπεται η επισκευή − συντήρηση, η βελτίωση και ο εκσυγχρονισμός των
δικτύων υποδομών εθνικής εμβέλειας που διέρχονται εντός της Ζώνης Α΄
Απολύτου Προστασίας, δηλαδή του υδραγωγείου του Μόρνου και του
δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
4. Επιτρέπεται η κατασκευή, η επισκευή − συντήρηση, η βελτίωση και ο
εκσυγχρονισμός εναέριων τοπικών δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας
και σταθερών επικοινωνιών. Στο πλαίσιο αυτό είναι δυνατό να επιβάλλεται η
υπογειοποίηση τμημάτων των δικτύων, προκειμένου να μη υποβαθμίζεται
αισθητικά το πολιτιστικό τοπίο, που περιβάλλει τα μνημεία των Δελφών.
5. Επιτρέπεται η κατασκευή, η επισκευή – συντήρηση, η βελτίωση και ο
εκσυγχρονισμός υπόγειων και επιφανειακών δικτύων κοινής ωφέλειας. Στο
πλαίσιο είναι δυνατό να επιτρέπονται σημειακά κατασκευές με υπέργεια
τμήματα, όπως αντλιοστάσια και δεξαμενές, για τις οποίες να λαμβάνεται
μέριμνα ελαχιστοποίησης των προεξεχόντων του εδάφους τμημάτων τους και
απόκρυψης τους με τη χρήση ζωνών πρασίνου.
6. Επιτρέπεται για λόγους ασφαλείας η συντήρηση των υφισταμένων οδών, στο
σημερινό πλάτος τους και σύμφωνα με το υπάρχον υλικό επίστρωσής τους.
Βελτιώσεις στη χάραξη, μικρές διαπλατύνσεις και διαμορφώσεις ισόπεδων
κόμβων είναι δυνατό να επιτρέπονται σημειακά σε επικίνδυνες καμπές και
διασταυρώσεις του εθνικού και του κύριου επαρχιακού οδικού δικτύου, με την
ελάχιστη δυνατή παρέμβαση στη μορφολογία του εδάφους. Επίσης, είναι
δυνατό να επιτρέπεται κατά τόπους αλλαγή του υλικού επίστρωσης, ειδικά σε
περιοχές που παρουσιάζουν έντονες κλίσεις, με τη χρήση υλικών που να
συμβάλλουν στην αρμονική ένταξη του οδικού συστήματος στο τοπίο.
7. Όπου υπάρχουν δασικές εκτάσεις, αυτές διατηρούν τον δασικό χαρακτήρα
τους. Επιτρέπονται οι αναδασώσεις και τα συναφή με την προστασία των
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 157 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
δασικών εκτάσεων έργα, εφ’ όσον εντάσσονται σε εγκεκριμένο πρόγραμμα
των αρμοδίων υπηρεσιών.
8. Επιτρέπονται οι εργασίες σε κοίτες ρεμάτων και χειμάρρων, εφ’ όσον
εντάσσονται σε εγκεκριμένο πρόγραμμα των αρμοδίων υπηρεσιών.
9. Διατηρείται ο αγροτικός χαρακτήρας της περιοχής, που αφορά κατά κύριο
λόγο στην τοπική παραδοσιακή ελαιοκαλλιέργεια. Επιτρέπονται μόνο οι
ανοιχτές καλλιέργειες και η εγκατάσταση υπόγειων και επιφανειακών
υποδομών που τις εξυπηρετούν, όπως φρεάτων, γεωτρήσεων με υπαίθρια
αντλητικά μηχανήματα, ανοικτών υδατοδεξαμενών και δικτύων άρδευσης.
Δεδομένου ότι ο ελαιώνας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του Δελφικού
Τοπίου, και ειδικότερα του πολιτιστικού τοπίου, που περιβάλλει τα μνημεία
των Δελφών, απαγορεύεται η κοπή ή εκρίζωση ελαιοδέντρων, η οποία δεν
πραγματοποιείται στο πλαίσιο της ελαιοκαλλιέργειας.
10. Να συνταχθεί από τους τοπικούς φορείς σε συνεργασία με τις αρμόδιες
Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, του Υπουργείου
Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Υπουργείου Περιβάλλοντος,
Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και να υποβληθεί προς έγκριση εντός ενός
(1) έτους σχέδιο πλαίσιο διαχείρισης του τμήματος του παραδοσιακού
ελαιώνα, που εμπίπτει εντός της Ζώνης Α΄ Απολύτου Προστασίας. Στο
διαχειριστικό σχέδιο του ελαιώνα να προβλεφθούν τα ενδεδειγμένα μέτρα για
την κάλυψη των βασικών αναγκών της ελαιοκαλλιέργειας, όπως για τη
φύλαξη εργαλείων και λοιπού εξοπλισμού αγροτικών εργασιών και για την
προσωρινή αποθήκευση της ελαιοπαραγωγής, αποκλειόμενης οιασδήποτε
δόμησης. Επίσης, να προβλεφθεί σύστημα διάθεσης των υγρών αποβλήτων
από την επεξεργασία του ελαιοκάρπου και την παραγωγή ελαιολάδου,
προκειμένου να μην επιβαρύνεται το πολιτιστικό τοπίο των Δελφών από την
ελεύθερη απορροή των υγρών αποβλήτων σε ρέματα − χείμαρρους ή από τη
συγκέντρωσή τους σε λιμνοδεξαμενές εξάτμισης.
11. Επιτρέπεται η συνέχιση της λειτουργίας και ο εκσυγχρονισμός των
υφισταμένων μονάδων επεξεργασίας ελαιοκάρπου και μονάδων παραγωγής
ελαιολάδου και ελαιοπυρήνα, σύμφωνα με προδιαγραφές, οι οποίες
απορρέουν από τις διατάξεις που διέπουν τη λειτουργία και την
περιβαλλοντική αδειοδότησή τους. Η λειτουργία και ο εκσυγχρονισμός των εν
λόγω μονάδων αφορά αποκλειστικά σε νομίμως υφιστάμενες κτηριακές
εγκαταστάσεις. Επιτρέπεται η προσθήκη υπόγειων υποδομών, όπως βόθρων,
δεξαμενών αποθήκευσης και γεφυροπλαστιγγών, τα ενδεχόμενα υπέργεια
τμήματα των οποίων να μην προεξέχουν του εδάφους πέραν του 1μ.
12. Απαγορεύεται η εγκατάσταση θερμοκηπίων. Επιτρέπεται η εγκατάσταση
ανοικτών φυτωρίων.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 158 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
13. Επιτρέπεται η άσκηση της παραδοσιακής κτηνοτροφίας σε υφιστάμενα
λιθόκτιστα κτίσματα («μαντριά» ή «στάνες»). Απαγορεύεται η ανεξέλεγκτη
βοσκή και διέλευση ποιμνίων.
14. Επιτρέπεται η άσκηση της παραδοσιακής μελισσοκομίας.
15. Είναι δυνατό να επιτρέπεται η συνέχιση δραστηριοτήτων και χρήσεων που
δεν εμπίπτουν στις ως άνω επιτρεπόμενες και υφίστανται − λειτουργούν
νομίμως σε νομίμως υφιστάμενα κτήρια και εγκαταστάσεις εντός της Ζώνης
Α΄ Απολύτου Προστασίας, εφ’ όσον τεκμηριωμένα διαπιστωθεί ότι δεν
προκαλούν ουδεμία άμεση ή έμμεση βλάβη επί αρχαιοτήτων και δεν
επιφέρουν όχληση στο Δελφικό Τοπίο, και ειδικότερα στο πολιτιστικό τοπίο,
που περιβάλλει τα μνημεία των Δελφών.
16. Είναι δυνατό να επιτρέπεται αλλαγή χρήσης νομίμως υφισταμένων κτηρίων
εντός της Ζώνης Α΄ Απολύτου Προστασίας, εφ’ όσον τεκμηριωμένα
διαπιστωθεί ότι η νέα χρήση δεν προκαλεί ουδεμία άμεση ή έμμεση βλάβη επί
αρχαιοτήτων και δεν επιφέρει όχληση στο Δελφικό Τοπίο, και ειδικότερα στο
πολιτιστικό τοπίο, που περιβάλλει τα μνημεία των Δελφών.
17. Επιτρέπονται οι εργασίες επισκευής – συντήρησης και εκσυγχρονισμού για
λόγους υγιεινής και ασφαλείας των νομίμως υφισταμένων εντός της Ζώνης Α΄
Απολύτου Προστασίας κτηρίων και κτισμάτων, χωρίς ουδεμία αύξηση της
δόμησης και του όγκου τους. Υποχρεωτικός είναι ο χρωματισμός των όψεων
που να συμβάλλει στην αρμονική ένταξη τους στο τοπίο, καθώς και η στέγη
από κεραμίδια ή με χρωματισμό που να προσιδιάζει σε κεραμοσκεπή.
Επιβάλλεται, επίσης, η αισθητική αναβάθμιση − εξωραϊσμός του
περιβάλλοντος χώρου και η διαμόρφωση ζωνών πρασίνου, ώστε να
εξασφαλίζεται η απόκρυψη των κτηρίων και των κτισμάτων.
18. Επιτρέπεται η τοποθέτηση καλαίσθητων μη φωτεινών επιγραφών, μικρών
διαστάσεων, στις προσόψεις των νομίμως υφισταμένων κτηρίων, εφ’ όσον δεν
προκαλούν αισθητική όχληση στο πολιτιστικό τοπίο των Δελφών.
Απαγορεύεται η τοποθέτηση ελεύθερα ιστάμενων διαφημιστικών πινακίδων.
19. Απαγορεύεται η τοποθέτηση αντίσκηνων, παραπηγμάτων και τροχοβιλών.
Επίσης απαγορεύεται η τοποθέτηση λυόμενων οικίσκων, με την επιφύλαξη της
παραγράφου Ιγ. 10.
20. Απαγορεύεται οποιαδήποτε λατομική και μεταλλευτική δραστηριότητα.
21. Απαγορεύεται η χωροθέτηση εγκαταστάσεων (σταθμών) παραγωγής
ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και συνοδών αυτών έργων, ανεξαρτήτως
βαθμού όχλησης περιβαλλοντικής κατηγορίας και ανεξαρτήτως υποχρέωσης ή
μη λήψης αδειών παραγωγής, εγκατάστασης και λειτουργίας.
22. Απαγορεύεται η εγκατάσταση σταθμών κινητής τηλεφωνίας και πάσης φύσεως
ραδιοτηλεοπτικών κεραιών.
23. Απαγορεύεται η απόθεση απορριμμάτων και αποβλήτων σε δημόσιες και
ιδιωτικές εκτάσεις και εντατική υποβάθμιση στο Δελφικό Τοπίο, και
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 159 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
ειδικότερα στο πολιτιστικό τοπίο, που περιβάλλει τα μνημεία των Δελφών.
Επιβάλλεται η λήψη μέτρων από τις αρμόδιες υπηρεσίες για τον εξωραϊσμό
υποβαθμισμένων περιοχών και ιδιοκτησιών.
24. Απαγορεύεται η με οποιονδήποτε τρόπο νομιμοποίηση αυθαίρετων
δραστηριοτήτων, χρήσεων, έργων, κτηρίων και κτισμάτων, τα οποία οι
αρμόδιες υπηρεσίες οφείλουν να απομακρύνουν εντός ευλόγου χρονικού
διαστήματος, το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη.
25. Για την αδειοδότησή δραστηριοτήτων, χρήσεων, αλλαγής χρήσης και
εργασιών εντός της Ζώνης Α΄ Απολύτου Προστασίας, σύμφωνα με τα
αναφερόμενα στις προηγούμενες παραγράφους, απαιτείται η έγκριση του
Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού κατόπιν γνωμοδότησης του Κεντρικού
Αρχαιολογικού Συμβουλίου.
26. Υπάρχουσες εγκρίσεις του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, που έχουν
εκδοθεί με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 50, παρ. 5, εδ. γ/ββ, του
Ν. 3028/2002 (ΦΕΚ 153/Α/28.6.2002) διατηρούνται σε ισχύ.
Η χωροθέτηση μόνιμου χώρου στάθμευσης επιβατικών και δημόσιας χρήσης
οχημάτων (τουριστικών λεωφορείων) για τον οικισμό των Δελφών, καθώς και θέσεων
αποβίβασης − επιβίβασης των επισκεπτών του οργανωμένου αρχαιολογικού χώρου,
να αντιμετωπιστούν σε συνάρτηση με το ζήτημα της παράκαμψης του
αρχαιολογικού χώρου και του οικισμού, σύμφωνα με την υπ’ αριθ.
ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ10/21751/1149/10.5.1999 υπουργική απόφαση, με την οποία
εγκρίθηκε η μελέτη του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου των Δελφών.
Ζώνη Β
Εντός της Ζώνης Β΄ Προστασίας του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου των
Δελφών και του ευρύτερου Δελφικού Τοπίου να καθορισθούν περιοχές, στις
οποίες
να θεσμοθετηθούν ειδικές ρυθμίσεις ως προς τις επιτρεπόμενες
δραστηριότητες και χρήσεις γης, τους όρους και περιορισμούς δόμησης, καθώς
και για τη δυνατότητα και τις προϋποθέσεις συνέχισης της λειτουργίας
υφισταμένων νομίμων δραστηριοτήτων, δυνάμει της κοινής υπουργικής
απόφασης, που προβλέπεται από το άρθρο 13, παρ. 2, του Ν. 3028/2002 (ΦΕΚ
153/Α/28.6.2002.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 160 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 161 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σχέδιο 15. Ζώνη Α Δελφικού τοπίου
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 162 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σχέδιο 16. Ζώνη Β Δελφικού Τοπίου
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 163 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.2.2.1.2. Αρχαιολογικός χώρος Κίρρας
ΦΕΚ 224Δ/15-6-2012
Εγκρίνεται η κήρυξη και οριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου Κίρρας, Δήμου
Δελφών, ΠΕ Φωκίδας, Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, εντός των ορίων του οικισμού,
για λόγους προστασίας των προϊστορικών οικιστικών καταλοίπων (Μαγούλα), που
χρονολογούνται στην Πρωτοελλαδική έως και την Υστεροελλαδική Εποχή, των
οικιστικών, οχυρωματικών και λιμενικών καταλοίπων της αρχαίας πόλης της Κίρρας
των ιστορικών χρόνων και του νεκροταφείου της, της Βασιλικής Β’ και των
υπόλοιπων καταλοίπων της Παλαιοχριστιανικής Εποχής, καθώς και του
Μεσαιωνικού Πύργου στην παραλία της Κίρρας.
Όπως προκύπτει από τις ανασκαφές, η Κίρρα είναι ο
μόνος αρχαίος οικισμός στην περιοχή του κόλπου της
Ιτέας, που εμφανίζει ανελλιπή κατοίκηση από την
πρώιμη μέχρι και την ύστερη εποχή του Χαλκού. Μέρος
των τειχών της αρχαίας πόλης εκτείνεται και μέσα στη
θάλασσα. Εδώ, στο αρχαίο λιμάνι, έφταναν τα πλοία των
προσκυνητών του μαντείου των Δελφών.
Φ. 20. Αρχαιολογικός χώρος Κίρρας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 164 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σύμφωνα με το Α.Π.: 2490/ 13-8-2012 έγγραφο της 24ΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ
ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Ο κατάλογος των εντός των ορίων της μελέτης του θέματος
μνημείων και αρχαιολογικών χώρων αρμοδιότητάς μας έχει ως ακολούθως:
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ
α) Βασιλική «Α» (οικ. Δ. Καστρίτη). Βρέθηκε το 1983 στη θέση Άγιος
Νικόλαος στην παραλία της Κίρρας, κοντά στις εγκαταστάσεις του αρχαίου λιμένα.
Αποκαλύφθηκαν μερικώς τα τρία κλίτη, με τμήμα ψηφιδωτού δαπέδου στο
κεντρικό, και ιδιαίτερο χώρο βαπτιστηρίου. που διέσωζε σταυρόσχημη
κολυμβήθρα. Η βασιλική χρονολογήθηκε στον 50 αι. Κατά τη μέση ή την ύστερη
βυζαντινή περίοδο το υλικό της χρησιμοποιήθηκε στην ανέγερση του
παρακείμενου πύργου και μέρος της καλύφθηκε από άλλες κατασκευές , μεταξύ
των οποίων μία δεξαμενή.
Η βασιλική του οικοπέδου Καστρίτη καταχώθηκε (Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/
Β1/Φ26/23151/448/25-5-1989) και ο χώρος οικοδομήθηκε.
β) Βασιλική «Β». Βρέθηκε το 1999 σε οικόπεδο επί της οδού Αγίου Νικολάου 49,
όπου επρόκειτο να οικοδομηθεί το Δημοτικό Νηπιαγωγείο. Τρίκλιτη βασιλική, από
την οποία αποκαλύφθηκε μέρος του ανατολικού τμήματός της. Κατά χώραν σώθηκε
η βάση του φράγματος του ιερού βήματος. Κατά τη μέση ή ύστερη Βυζαντινή
περίοδο, στο χώρο του ιερού και εν μέρει του κεντρικού κλίτους της
ερειπωμένης πλέον βασιλικής ανοικοδομήθηκε μικρός ναός.
Ο χώρος παραμένει ορατός και οριοθετημένος με συρματόπλεγμα και ευπρεπίζεται
σε ετήσια βάση από την Υπηρεσία μας.
γ) Μεσαιωνικός πύργος . Βρίσκεται στην παραλία της Κίρρας. Σώζεται
σε χαμηλό ύψος. Είναι κτισμένος με παλαιότερο υλικό, που φαίνεται να έχει σε
μεγάλο μέρος ληφθεί από την παρακείμενη βασιλική του οικοπέδου Καστρίτη.
Χρονολογικά ανήκει στο 130 μάλλον αιώνα και πιθανότατα εξυπηρετούσε την
ασφάλεια και τον έλεγχο του λιμανιού της Κίρρας, που εξακολούθησε να είναι
ενεργό κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο.
Ο πύργος της Κίρρας προστατεύεται με ιδιαίτερη κήρυξη (Π.Δ. 12-07-1932, ΦΕΚ
233/20-07-1932). Το μνημείο είναι ορατό και η Εφορεία επιτηρεί το χώρο για την
καλή εμφάνισή του.
δ) Οικιστικά λείψανα. Σε σωστικές ανασκαφές της Γ ΕΠΚΑ έχουν κατά καιρούς
εντοπιστεί οικιστικά λείψανα παλαιοχριστιανικών κυρίως χρόνων, τα οποία είναι
αποσπασματικά και δεν συνθέτουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για τον οικιστικό ιστό
του οικισμού.
Όλοι οι ανωτέρω χώροι εντάσσονται στην Υ.Α. ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/
57325/2841/15-6-2012 (ΦΕΚ 224/ΑΑΠ/15-6-2012), με την οποία οριοθετείται ο
αρχαιολογικός χώρος της Κίρρας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 165 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σχέδιο 17. Αρχαιολογικός χώρος Κίρρας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 166 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.2.2.1.1. Γλας Ιτέας
Αρχαιολογικός χώρος στο ύψωμα Γλας Ιτέας (μυκηναϊκή πόλη
και λαξευτοί τάφοι)
Ονομασία
Μνημείου
Θέση
Δυτικά του οικισμού, στη διασταύρωση των οδών προς
Άμφισσα, Χρυσό, Ιτέα.
Τύπος Κήρυξης
αρχαιολογικός χώρος
Είδος Μνημείου
Νεκρικοί Χώροι και Μνημεία, Αρχαιολογικές Θέσεις, Οικιστικά
Σύνολα, Νεκρικοί Χώροι και Μνημεία, Αρχαιολογικές Θέσεις,
Οικιστικά
Σύνολα,
Νεκρικοί
Χώροι
και
Μνημεία,
Αρχαιολογικές Θέσεις, Οικιστικά Σύνολα
Χρονική Περίοδος
Χαλκοκρατία
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΕΚ 685/Β/24-5-1976
Φορέας Προστασίας Έδρα Φορέα Προστασίας Σημειώσεις σχετικά με την Προστασία
Ι' ΕΠΚΑ
Δελφοί
ΥΠΕΧΩΔΕ
Αθήνα
ΚΗΡΥΞΕΙΣ
Αριθμός
Υπουργικής
Απόφασης,
Αριθμός ΦΕΚ
ΥΑ ΥΠΠΕ/Α/Φ31/55679/4945 π.ε./5-5-1976, ΦΕΚ 685/Β/24-51976
ΠΔ
23-7-1985,
ΦΕΚ
417/Δ/3-9-1985
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ10/13624/725/27-3-1991, ΦΕΚ 259/Β/25-41991
Α.3.2.2.2. Μνημεία
Oνομασία Μνημείου
Μεσαιωνικός πύργος Κίρρας
Θέση
Παραλία Κίρρας
Τύπος Κήρυξης
αρχαίο μνημείο
Είδος Μνημείου
Αμυντικά Συγκροτήματα, Πύργοι, Αρχαιολογικές Θέσεις
Χρονική Περίοδος
Αρχαιότητα, Βυζαντινή/Μεταβυζαντινή
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Φορέας
Έδρα Φορέα Προστασίας
Προστασίας
Ι' ΕΠΚΑ
Δελφοί
24η ΕΒΑ
Λαμία
Σημειώσεις
Προστασία
σχετικά
με
την
Περιγραφή Η Κίρρα διατήρησε τη σπουδαιότητά της και στη βυζαντινή και τη
μεταγενέστερη
Μεσαιωνική
εποχή,
όπως
μαρτυρούν
μια Παλαιοχριστιανική Βασιλική με ωραία ψηφιδωτά δάπεδα και
βαπτιστήριο, καθώς και ένας Μεσαιωνικός πύργος, υπολείμματα του
οποίου από ογκόλιθους του αρχαίου λιμανιού σώζονται στην
προκυμαία, δίπλα στη θάλασσα.
ΚΗΡΥΞΕΙΣ
Αριθμός Υπουργικής Απόφασης, Αριθμός ΦΕΚ ΠΔ 12-7-1932,ΦΕΚ 233/Α/20-7-1932
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 167 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Κίρρα – Αρχαιότητες (πηγή Ομάδα Εθελοντών<<Οι φίλοι της Κίρρας>>)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 168 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Φ. 21. Μεσαιωνικός Πύργος Κίρρας
Φ. 22. Λιμάνι Κίρρας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 169 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Ονομασία Μνημείου
Πρόσοψη κτιρίου στη λεωφόρο Ποσειδώνος 105 στην
Ιτέα, ιδ. Κωνσταντίνου Κόβαρη
Θέση
Λεωφόρος Ποσειδώνος 105
Τύπος Κήρυξης
νεώτερο μνημείο
Είδος Μνημείου
Αστικά Κτίρια, Αστικά Κτίρια
Χρονική Περίοδος
Νεοελληνική
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Φορέας Προστασίας
Έδρα
Φορέα Σημειώσεις
Προστασίας
Προστασία
ΥΝΜΤΕ Στερεάς Ελλάδας
Λαμία
Καθεστώς Ιδιοκτησίας
σχετικά
με
την
Ιδιωτών
ΚΗΡΥΞΕΙΣ
Αριθμός
Υπουργικής ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/60433/2532/19-12-1979, ΦΕΚ
Απόφασης, Αριθμός ΦΕΚ
210/Β/1-3-1980
ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2361/69186/14-11-1980, ΦΕΚ
1226/Β/25-11-1980
Ονομασία
Μνημείου
Διώροφο κτίριο στην οδό 28ης Οκτωβρίου 69, στην Ιτέα Ν.
Φωκίδας, φερομένης ιδιοκτησίας Άννας Μαρίας Βισίλια
Θέση
οδός 28ης Οκτωβρίου 69
Τύπος Κήρυξης
νεώτερο μνημείο
Είδος Μνημείου
Αστικά Κτίρια
Χρονική
Περίοδος
Νεοελληνική
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Φορέας Προστασίας
Έδρα Φορέα Προστασίας
ΥΝΜΤΕ Στερεάς Ελλάδας
Λαμία
Καθεστώς Ιδιοκτησίας
Ιδιωτών
ΚΗΡΥΞΕΙΣ
Αριθμός
Υπουργικής
Απόφασης,
Αριθμός ΦΕΚ
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΝΣΑΚ/19917/560/14-5-2008, ΦΕΚ 199/ΑΑΠ/285-2008
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 170 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
ΥΑ 1427/2007: Διατηρητέο κτ. ρυμ.σχ. Δ. Ιτέας, όροι & περιορισμοί δόμησης
(411261) ΦΕΚ ΑΑΠ 23/26.01.2007
1. Χαρακτηρίζεται ως διατηρητέο το κέλυφος του κτιρίου που βρίσκεται εντός του
εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου δήμου Ιτέας και ειδικότερα στο παραλιακό
μέτωπο και επί της Λεωφόρου Ποσειδώνος, φερόμενο ως ιδιοκτησία των Ηρακλή και
Χριστίνας Μπαρτσώτα, όπως αυτό φαίνεται με μαύρη διαγράμμιση στο σχετικό
πρωτότυπο τοπογραφικό διάγραμμα σε κλίμακα 1:100, που θεωρήθηκε από τον
Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τοπογραφικών Εφαρμογών με την 1427/2007 πράξη
του και που αντίτυπο του σε φωτοσμίκρυνση δημοσιεύεται με τη παρούσα απόφαση.
2. Ως διατηρητέο χαρακτηρίζεται το αρχικό τμήμα του κτιρίου επί της παραλιακής.
Επιβάλλεται η αποκατάσταση των ανοιγμάτων του ισογείου. Ο καθορισμός των
στοιχείων που αλλοιώνουν την όψη του αρχικού κτιρίου πραγματοποιείται από την
Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου
Α.3.2.2.3. Συμπεράσματα
Από την ανάλυση των θεσμοθετημένων Αρχαιολογικών χώρων της περιοχής
προκύπτει το συμπέρασμα ότι μόνο το 1/3 του τ. Δήμου βρίσκεται εκτός
αρχαιολογικών δεσμεύσεων. Το τμήμα αυτό είναι στην Τοπική Κοινότητα Τριταίας,
το εκτός Ζώνης Β τμήμα.
Διάγραμμα 30.
Αρχαιολογικές Δεσμεύσεις τ. Δήμου Ιτέας
Περιοχή χωρίς
Δεσμεύσεις
33%
Οικιστική
περιοχή (χωρίς
την Κίρρα)
5%
Ζώνη Α
12%
Ζώνη Β
47%
Κίρρα
3%
Α.3.2.3. Καταγραφή λοιπών αξιόλογων στοιχείων πολιτιστικού,
αρχιτεκτονικού, ιστορικού περιβάλλοντος περιοχής μελέτης
Η γνώση και η αξιολόγηση της αρχαιολογικής και ιστορικής δυναμικής της
περιοχής θα συντελέσει ώστε να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις που θα προέλθουν από τις
οποιεσδήποτε επεμβάσεις στο προστατευόμενο περιβάλλον της περιοχής.
- 171 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.2.3.1. Παραδοσιακοί οικισμοί
Στον Τ. Δήμο Ιτέας δεν υπάρχουν χαρακτηρισμένοι παραδοσιακοί οικισμοί πλην
όμως υπάρχουν αξιόλογοι οικισμοί οι οποίοι θα εξετασθούν σε επόμενο κεφάλαιο.
Ειδικά για την πόλη της Ιτέας θα πρέπει να γίνει και χαρακτηρισμός κάποιων
διατηρητέων κτιρίων και παραδοσιακών τμημάτων.
Α.3.2.4. Αξιόλογα στοιχεία πολιτιστικού, αρχιτεκτονικού, ιστορικού
περιβάλλοντος
Α.3.2.4.1. Ποταμός Πλείστος
Λόγω της σημασίας της περιοχής κατά την αρχαιότητα γίνεται αναφορά στον
ποταμό από αρκετούς αρχαίους συγγραφείς, ενώ λεπτομερέστερη περιγραφή του
δίνεται από τον Στράβωνα και τον Παυσανία. Ο ποταμός πηγάζει ανάμεσα στα όρη
Παρνασσός και Κίρφη και ρέει δυτικά σχηματίζοντας μία χαράδρα που αποτελεί
όριο των δύο βουνών. Στην συνέχεια διαρρέει την κατάφυτη από ελαιώνες κοιλάδα
που βρίσκεται κάτω από τους Δελφούς, διασχίζει ένα μικρό τμήμα τα πεδιάδας της
Άμφισσας και εκβάλλει στον Κορινθιακό κόλπο κοντά στην Κίρρα. Στη διαδρομή
του τροφοδοτείται και από την περίφημη πηγή Κασταλία που βρίσκεται στον χώρο
που υπήρξε το μαντείο των Δελφών
Ο ποταμός διατηρεί νερό κυρίως τους χειμερινούς μήνες ενώ τους καλοκαιρινούς
παραμένει στεγνός. Το όνομά του στο πρόσφατο παρελθόν ήταν ξεροπόταμος αλλά
πλέον επαναχρησιμοποιείται το όνομα με το οποίο αναφερόταν στην αρχαιότητα.
Κατά μήκος του Πλείστου υπάρχει σηματοδοτημένο μονοπάτι που ξεκινάει από τον
αρχαιολογικό χώρο των Δελφών.
Α.3.2.4.2. Ποταμός Ύλαιθος – ρέμα Σκίτσα
Ο Αρχαίος Ύλαιθος ορμώμενος
από την καρδιά της Γκιώνας που
διατρέχει την χαράδρα της Ρεκκάς
κι έπειτα τον ελαιώνα της
Άμφισσας, διαμορφώνει το ρέμα
Σκίτσας. Είναι το ρέμα που χωρίζει
Ιτέα και Κίρρα, δίπλα στο πρώην
Ξενία.
Το ρέμα, συνήθως ξερό, σπάνια σε περίοδο βροχοπτώσεων κατεβάζει νερό στον
κόλπο, αλλά όχι μόνο.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 172 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.2.4.3. Το αρχαίο μονοπάτι των προσκυνητών: Κίρρα – Χρυσό - Δελφοί
Δελφών (τμήμα του Διεθνούς ΜΝΠ «Ε4»:Κίρρα–Δελφοί–Επτάλοφος)
Από την Κίρρα ξεκινούσε μονοπάτι το οποίο ακολουθούσαν οι προσκυνητές για να
φτάσουν στο φημισμένο ιερό μαντείο των Δελφών. Μπορεί κάποιος να ξεκινήσει
μπροστά από τη θάλασσα, από τον μεσαιωνικό φάρο της πόλης, και να τη
διαπεράσει κάθετα μέχρι τον επαρχιακό δρόμο Ιτέας - Δεσφίνας. Μετά τον
επαρχιακό δρόμο, με πορεία βόρεια, μπορεί κάποιος να εισέλθει στο
σηματοδοτημένο μονοπάτι που αρχικά είναι και αυτό ασφαλτοστρωμένο (για τα
πρώτα περίπου 600 μ.). Έτσι εισέρχεται κάποιος στο περιπατητικό κομμάτι του
υπεραιωνόβιου Λόγγου (του μεγάλου ελαιώνα), τον οποίο και διασχίζει
ακολουθώντας τον χωματόδρομο και τη σήμανση μέχρι τη μεγάλη δραγασιά (παλιά
οικία του Δραγάτη). Σε εκείνο το σταυροδρόμι με την πηγή στα νότια, στην αριστερή
πτύχωση του δρόμου και, μετά τη Δραγασιά που βρίσκεται δεξιά, υπάρχει σήμανση
του αρχαίου μονοπατιού που οδηγεί στην άνοδο προς το Κρισσαίο Πεδίο.
Το πέρασμα από το ανηφορικό μονοπάτι οδηγεί στον βυζαντινό ναό του Αη
Γιώργη και στον όμορφο αμυγδαλεώνα, που με τη σειρά του θα σας φτάνε στην
είσοδο του χωριού, στο Χρυσό. Η χωμάτινη διαδρομή μετά το κανάλι οδηγεί στο
αρχαίο λιθόστρωτο και κλιμακωτό μονοπάτι που με τις συνεχείς στροφές του
καταλήγει στις ρίζες της πόλης των Δελφών, με σημείο αναφοράς την αυλή του
πανδοχείου «Οδυσσέας». Είναι το μονοπάτι που διένυαν οι προσκυνητές
μέχρι
τους Δελφούς. Ένας δρόμος που ήταν αρκετά δύσκολος και επίπονος για όσους τον
διάβαιναν με ό,τι και αν μετέφεραν.
Φ. 23. Σήμανση αρχ. μονοπατιού
Φ. 24. Αρχαίο μονοπάτι από Δελφούς
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 173 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Φ. 25. Αρχαίο μονοπάτι έξω από τους
Δελφούς
Φ. 26. Αρχαίο μονοπάτι κάθοδος
Κατά την Αρχαιότητα ήταν η κεντρική οδός που διέσχιζαν οι
έμποροι και οι προσκυνητές προς το ιερό των Δελφών από το
λιμάνι της Κίρρας γι' αυτό θεωρείται και ένα από τα δύο
σημαντικότερα λιμάνια Θρησκευτικού τουρισμού της
Αρχαιότητας. Σήμερα είναι ένα σηματοδοτημένο μονοπάτι που
αρκετοί τουρίστες το περπατούν (pedestrian tourismΠεριπατητικός Τουρισμός ). Ο Περιπατητής θα κάνει μια ώρα
και τρία τέταρτα για τα 5,2 χλμ από τους Δελφούς μέχρι τη
διασταύρωση με το Ε4 και άλλα τρία τέταρτα μέχρι την Κίρρα.
Η διαδρομή του διεθνούς μονοπατιού «Ε4» από την Κίρρα μέχρι τους Δελφούς
συμπίπτει με εκείνη του αρχαίου μονοπατιού μέχρι τη θέση «Δραγασιά». Σε
εκείνο το σημείο της διασταύρωσης ο περιπατητής θα επιλέξει τη δεξιά πορεία, με
τη δραγασιά να βρίσκεται στο αριστερό του χέρι. Ο στενός ασφάλτινος δρόμος του
μονοπατιού διασχίζει τον παραδοσιακό ελαιώνα δίπλα στους βράχους του
Κρισσαίου Πεδίου που βρίσκεται αριστερά. Η ασφάλτινη διαδρομή μας τελειώνει
στη διασταύρωση μπροστά στον μεγάλο πλάτανο με την πέτρινη πηγή. Εκεί ο
περιπατητής προχωρεί ευθεία στο χωμάτινο πια μονοπάτι και ακολουθεί τη
σήμανση (πάνω σε πέτρα) που δείχνει τον
σωστό δρόμο. Η πορεία είναι σταθερά ευθεία στις ρίζες των βράχων και διασχίζει την
κοιλάδα του Πλειστού ποταμού. Η πόλη των Δελφών βρίσκεται αριστερά επάνω από
τους μεγάλους βράχους των
Δελφών, ενώ στα δεξιά φαίνεται καθαρά το όρος Κίρφυς. Η πορεία στη
διασταύρωση, στο τέλος του δρόμου, ανέρχεται πια αριστερά μέσα από τον δελφικό
ελαιώνα. Η σήμανση «Ε4» εντοπίζεται
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 174 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
στα δέντρα και ο δρόμος είναι ασφάλτινος και συνεχώς ανηφορικός. Μέσα από τα
διαδοχικά ζιγκ ζαγκ του δρόμου φτάνουμε πια στο επίπεδο της εθνικής οδού
Λιβαδειάς - Δελφών - Άμφισσας στο
ύψος του αρχαιολογικού χώρου Δελφών, στην ανατολική είσοδο της πόλη.
Α.3.2.4.4. Χώροι στοιχεία λαογραφικού ενδιαφέροντος
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι διάφορες βραχονησίδες στον κόλπο της Ιτέας
(Κρισσαίος) που είχαν χρησιμοποιηθεί ως καταφύγια κατά τους λεγόμενους
"σκοτεινούς" πρωτοβυζαντινούς αιώνες. Τα νησιά αυτά αναφέρονται από όλους
σχεδόν τους περιηγητές που πέρασαν με πλοίο από την περιοχή.
Στο νησάκι Άγιο Κωνσταντίνο, βρίσκεται το ομώνυμο εκκλησάκι, δρομικής
κατασκευής και με μικρό καμπαναριό, δίπλα στο οποίο σύμφωνα με το "Χρονικό του
Γαλαξιδίου", υπήρχε κρυφό νοσοκομείο κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας και με
μαρτυρία ότι σε αυτό είχε καταφύγει ο κλεφταρματολός Γιάννης Βουνιχωριώτης
πληγωμένος από μια συμπλοκή στα Κιούσκια Σαλώνων, όπου τελικά εξέπνευσε.
Επίσης αναφέρεται και σαν καταφύγιο το 1827 της φρεγάτας "Καρτερία". Επίσης
υπήρχε κρυφό σχολειό. Σήμερα ψαροκάικα μεταφέρουν τους προσκυνητές στο νησί.
Ο Άγιος Ιωάννης Θεολόγος είναι μικρή παλαιοβασιλική με εξαιρετικής τεχνοτροπίας
αγιογραφίες, η οποία χρονολογείται από την μετά-τουρκοκρατίας περίοδο και
βρίσκεται στην ανατολική είσοδο της Ιτέας. Κάθε Τρίτη του Πάσχα διοργανώνεται
πανήγυρη.
Α.3.2.4.4.1. Εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, πολιούχου της Ιτέας
Το ισχυρό θρησκευτικό αίσθημα των πρώτων
οικιστών της πόλης και η ανάγκη τέλεσης
ιεροπραξιών για τη νομική κατοχύρωση κάποιων
κοινωνικών θεσμών και πράξεων, όπως ο γάμος
και η βάπτιση, και κάποιων υγειονομικών μέτρων,
όπως η ταφή των νεκρών, οδήγησαν στην άμεση
δημιουργία του γι' αυτές αναγκαίου χώρου-ενός
ναού.
Μικρός και φτωχικός, όπως ο ίδιος ο οικισμός άλλωστε, ένα μικρό εκκλησάκι υπήρξε
ο πρώτος ναός της πόλης. Για τον οποίο δεν είναι γνωστά πολλά πράγματα-ούτε καν
η χρονολογία ανέγερσής του-εκτός του ότι βρισκόταν στο κέντρο της σημερινής
πόλης. Ήταν αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα και μέρος του περιβόλου
του χρησίμευε, για πολλά χρόνια, ως νεκροταφείο του οικισμού.
Το 1890 όμως, χωρίς να είναι αποδεδειγμένο αν η ημερομηνία αυτή που
αναγράφεται σε πλάκα εντειχισμένη στην είσοδό του υποδηλώνει την έναρξη των
εργασιών ανέγερσης-τη θεμελίωση- ή την αποπεράτωση-τη λειτουργία τουαναγέρθηκε νέος ναός κατά πολύ μεγαλύτερος και οπωσδήποτε πλέον λειτουργικόςο σημερινός.
Ο ναός είναι αφιερωμένος, κι αυτός, στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα και η απόφαση
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 175 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
της ανέγερσής του και, κυρίως η πραγματοποίησή της υπήρξε αληθινό τόλμημαάθλος πραγματικός. Και για τα σημερινά δεδομένα, και δυνατότητες, ακόμα.
Μεγαλοπρεπής, επιβλητικός, ευρύχωρος, κλασσικό εκκλησιαστικό κτίσμα βασιλικής
μετά τρούλου, έργο ζωής τριών, και ακόμα γενεών, αποτελεί αληθινό κόσμημα της
πόλης. Και απόδειξη της πίστης των κατοίκων για το μέλλον. ((Από το βιβλίο του ιατρού
Δημήτριου Ιωάν. Κολοβού "Η Ιτέα Παρνασσίδας-ΧΡΟΝΙΚΟ").
Α.3.2.4.4.2. Λόφος Αγίων Αναργύρων
Το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων
στον ομώνυμο λόφο αποτελεί τοπόσημο
για τους κατοίκους της Ιτέας αλλά και
αξιοθέατο για τους επισκέπτες.
Περιβάλλεται από δασική έκταση.
Α.3.2.4.4.3. Άγιος Νικόλαος Κίρρας
Στο κέντρο της Κίρρας υπάρχει το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, ένας
παλαιοχριστιανικός ναός (άγνωστο από ποιόν και πότε χτίστηκε). Η εικόνα του
Αγίου φέρει φανερά τα σημάδια σφαίρας που ρίχτηκε εναντίον της.
Α.3.2.4.4.4. Νερόμυλος Σκληρής
Ο παμπάλαιος νερόμυλος της "Σκληρής"
-του Αχμέτ Σκληρή Αγά- από τα χρόνια
της
τουρκοκρατίας,
άλεθε
τα
"γεννήματα" της περιοχής. Σήμερα έχει
μετατραπεί σε κατοικία.
Α.3.2.4.4.5. Άη Γιάννης
Στα ανατολικά του χωριού και δίπλα
στον Νερόμυλο της "Σκληρής" υπάρχει
ακόμη ένα ξωκλήσι, ο Αη-Γιάννης που
αναφέρεται από ταξιδιώτες της ύστερης
τουρκοκρατίας.
Α.3.2.4.4.6. Ιαματικές Πηγές
Λίγο πιο πάνω από τον νερόμυλο βρίσκεται θειομαγνησιούχος πηγή, το "Αγιόνερο"
τα νερά της οποίας έχουν ελαφρά καθαρτική ενέργεια. Ο λαός τη θεωρούσε ανέκαθεν
ιαματική και έχει αναγνωρισθεί επίσημα και καταγραφεί ως ιαματική πηγή
τουριστικής σημασίας από τον ΕΟΤ. Είναι οι εκβολές στη θάλασσα του άφθονου,
ακόμα κι αυτή την εποχή νερού, των 130(!) πηγών του «Αγιόνερου». Είναι ένα
πεντακάθαρο, παγωμένο νερό, που πηγάζει από τους πρόποδες του «Κάτσικα».
Χρησιμοποιείται είτε για πόση είτε για ποδόλουτρα δίπλα στη θάλασσα.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 176 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.2.4.4.7. Τριταία
Από τα στοιχεία που υπάρχουν για το χωριό φαίνεται πως η ιστορία του είναι
παλιά. Το 175 – 176 π.Χ. ο περιηγητής Παυσανίας στα «Φωκικά» του αναφέρεται σε
μια μικρή ορεινή πολίχνη με το όνομα Ίπνια (Ύπνια) κοντά στην Μυονία (την
σημερινή Αγία Ευθυμία). Οι κάτοικοί της ανήκουν στους Οζολούς – Λοκρούς. Το
1965 ο Γάλλος αρχαιολόγος Μπουσκέ δημοσιεύει σε δελτίο της Γαλλικής
Αρχαιολογικής Σχολής τη συνθήκη των αρχαίων Λοκρικών πόλεων Μυανίας και
Υπνίας που κατά πάσα πιθανότητα αντιστοιχούν στα σημερινά χωριά Αγ. Ευθυμία
και Τριταία. Η συνθήκη ανακαλύφθηκε το 1938 χαραγμένη σε μια πέτρα που είχε
αργότερα χρησιμοποιηθεί για πλακόστρωση στους Δελφούς. Ένα δεύτερο κομμάτι
βρέθηκε το 1948. Οι δυο πέτρες με την αρχαία συνθήκη φυλάσσονται στο Μουσείο
των Δελφών.
Η κατοπινή ονομασία του χωριού είναι «Καλοπετρίτζα» και αναφέρεται στα
χειρόγραφα του καλόγερου Ευθυμίου, που βρέθηκαν από τον Κ. Σάθα το 1862 στο
γκρεμισμένο μοναστήρι του Γαλαξιδίου. Αργότερα το χωριό αναφέρεται και με τα
ονόματα Καλοπετινίτσα ή Κολοπετινίτσα. Το 1927 πήρε το όνομα «Μονοδένδρι»,
ενώ το 1928 μετονομάστηκε σε Τριταία.
Μετά την εκκλησία του Αγ. Βλάσση στην είσοδο αρχίζει απότομη πλαγιά με
ελιόδεντρα και πεζούλες. Στην κορυφή του λόφου οι πληροφορίες μιλούν για
υπολείμματα αρχαίας ακρόπολης.
Έδαφος δύσβατο και αφιλόξενο, με αιχμηρές πέτρες και αγκαθωτούς θάμνους.
Υπάρχουν κάθετοι λαξευτοί βράχοι, που μοιάζουν ν’ αποτελούν τοίχους δωματίων.
Βρίσκουμε επίσης ένα αρχαίο πατητήρι αλλά και μια σκάλα με σκαλοπάτια
εξαιρετικά λαξευμένα στο βράχο. Αλλού ο λαξευτός βράχος σχηματίζει ορθογώνιο,
που παραπέμπει σε είσοδο δωματίου.
Την τοποθεσία αυτή επισκέφτηκε το 1946 ο Lucien Lerat, μέλος της Γαλλικής
Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών. Σε κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο του
αναφέρει: «Παντού στις πλαγιές ο βράχος φέρει τα ίχνη της ανθρώπινης επέμβασης. Πού και
πού φαίνεται λαξευμένος και πελεκημένος, έτσι ώστε να δεχτεί μία βάση. Εκεί, βρίσκεται μια
κλίμακα με καλά διατηρημένα σκαλοπάτια. Αλλού διαγράφονται πραγματικά δωμάτια, που
ορίζονται από διαχωριστικούς τοίχους…
Αλλά το πιο εκπληκτικό είναι ο αριθμός των δεξαμενών. Πάνω από 80 ήταν ακόμη ορατές στην
περιοχή. Αυτό συμβαίνει, γιατί όλο αυτό το οροπέδιο υποφέρει από έλλειψη νερού και δεν
μπορεί να υπολογίζει, παρά μόνο στη βροχή».
Η Τριταία όμως έχει και άλλα ενδιαφέροντα, αθέατα στο ευρύ κοινό. Όπως το παλιό
μονοπάτι που την συνδέει με το Γαλαξίδι. Διασχίζει το οροπέδιο και στο ΝΔ άκρο
είναι η αρχή του μονοπατιού. Ξεκινά από υψόμετρο 420 μέτρων, όπου υπάρχει και
φαράγγι. Το μονοπάτι κατευθύνεται Ν – ΝΑ και είναι λίγο ασαφές, χρειάζεται
σήμανση. Πολύ γρήγορα όμως ξαναγίνεται ορατό.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 177 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Ακρόπολη Τριταίας
Ανηφορίζουμε στενό τσιμεντόδρομο από το κέντρο του χωριού. Μερικές δεκάδες
μέτρα πριν τη δεξαμενή νερού λοξεύουμε αριστερά (ΒΔ). Η γιδόστρατα, άλλοτε
αδιόρατη και άλλοτε ανύπαρκτη, διασχίζει ένα τραχύ έδαφος με ασφάκες, αγκάθια
και θυμάρι που ευωδιάζει, ακόμα και ξερό. 10’ μετά περνάμε δίπλα από ωραίο
πετρόχτιστο πηγάδι. Στρέφουμε Α – ΒΑ για να φτάσουμε με λοξή πορεία στη ράχη
του λόφου και όχι με κάθετη ανάβαση.
Συναντάμε τα πρώτα υπολείμματα τείχισης με ασβεστολιθική αργολιθοδομή.
Συνεχίζουμε και σε λίγα λεπτά βρίσκουμε την εσωτερική οχύρωση, που σε κάποια
σημεία διασώζεται σε ύψος πάνω από 2 μέτρα, ενώ ανάλογο είναι και το πάχος.
Από υψόμετρο 570μ. αγναντεύουμε όλο τον ορίζοντα. Ιτέα, Δελφοί, Χρυσό και
Παρνασσός, Αγία Ευθυμία, Γκιώνα και όλα τα γύρω βουνά. Ο L. Lerat (8) ανέφερε:
«Η κορυφή του λόφου είναι η πιο όμορφη τοποθεσία ακρόπολης σε όλη την περιοχή.
Η θέα περιβάλλει στα ΒΔ όλη την πεδιάδα της Μυανίας, εκτείνεται ανατολικά πέρα
από την ιερή πεδιάδα μέχρι το Χρυσό και τους Δελφούς και εποπτεύει στα ΝΑ του
κόλπου της Ιτέας».
Η κατασκευή του οχυρωματικού έργου δεν είναι πολυτελής, απουσιάζουν οι
λαξευτοί δόμοι. Είναι όμως μια οχύρωση ισχυρή. Βαδίζουμε περιμετρικά στο άνω
τμήμα και αποφασίζουμε να επιστρέψουμε με κάθετη πορεία προς την δεξαμενή, με
απλή οπτική επαφή. Αμέσως το μετανιώνουμε. Η κάθοδος είναι δυσχερέστατη,
ανάμεσα σε μεγάλες αιχμηρές πέτρες, φουντωτά πουρνάρια και εχθρικά αγκάθια.
(πηγή Πανόραμα).
Α.3.2.5. Αξιόλογα αρχιτεκτονικά σύνολα
Τόσο η Ιτέα όσο και η Κίρρα, είναι πόλεις με πλούσιο ιστορικό παρελθόν, διαθέτουν
πολλά αξιόλογα από αρχιτεκτονικής και ιστορικής άποψης κτίρια Το μεγαλύτερο
μέρος της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που συναντάμε σήμερα ανήκει στην τοπική
λαϊκή αρχιτεκτονική με αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με τις υπόλοιπες περιοχές του
Ν. Φωκίδας. Αυτό οφείλεται στην συγγενική οικοδομική δραστηριότητα που είχε
σκοπό να εξυπηρετήσει κοινές ανάγκες, και στη απομόνωση της περιοχής μέσα στην
ιστορική της πορεία, που την προφύλασσε από σημαντικές εξωτερικές επιδράσεις.
Χαρακτηριστικά της λαϊκής αρχιτεκτονικής είναι: τα υλικά κατασκευή και το φυσικό
περιβάλλον. Τα υλικά είναι η πέτρα που βρίσκεται άφθονη στα γύρω βουνά, οι
χωματόπλιθες, η λάσπη η οποία δεν περιέχει τσιμέντο, το ξύλο, το κεραμίδι και
αργότερα το σίδερο. Οι πλινθόκτιστοι τοίχοι κτίζονταν με ξυλοδεσιές περιμετρικές
στο κτίσμα και σε όλο το φάρδος του τοίχου οι οποίες κατασκευάζονταν για να δένει
καλύτερα η κατασκευή, προστασία από σεισμούς και καλύτερο αλφάδιασμα κατά το
κτίσιμο. Στις πέτρες δεν χρησιμοποιούσαν ξυλοδεσιές. Το κτίσιμο της πέτρας είναι
ακανόνιστο συνήθως με προσοχή στο πελέκημα από τους πελεκητές που πρόσεχαν
πολύ το χτίσιμο των γωνιόλιθων.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 178 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Φ. 27. Ένα από τα ελάχιστα πλέον πέτρινα σπίτια.
Η Ιτέα είναι μια σχετικά καινούρια πόλη. Ιδρύθηκε το 1830 με απόφαση του Ιωάννη
Καποδίστρια και γρήγορα εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο. Σε αυτό έπαιξε
ρόλο βέβαια και το λιμάνι της. Σήμερα η μαρίνα της Ιτέας μπορεί να φιλοξενήσει
πάνω από 250 σκάφη ενώ κάθε μέρα στο λιμάνι της δένουν κρουαζιερόπλοια γεμάτα
τουρίστες. Το ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης είναι τέλειο, ακολουθεί το Ιπποδάμειο
σύστημα και δίνει στους πολίτες και τους επισκέπτες την αίσθηση της άνεσης και της
λειτουργικότητας.
Α.3.2.6. Τοπία ιδιαίτερης αισθητικής, συμβολικής αξίας, τοπία για
ανάδειξη φυσιογνωμίας των οικισμών, τοπία για αναβάθμιση
εικόνας οδικών αξόνων ή άλλων στοιχείων δομημένου
περιβάλλοντος κλπ.
Ο Τ. Δήμος Ιτέας έχει ένα εκτεταμένο παράλιο μέτωπο που σε όλο το μήκος του έχει
ιδιαίτερη αισθητική αξία. Οι «ανθρώπινες» παρεμβάσεις αναδεικνύουν την πόλη της
Ιτέας και της Κίρρας. Είναι άλλωστε και ο λόγος που αποτελούν έναν κατεξοχήν
τουριστικό προορισμό.
Αξιόλογο είναι το δάσος στους Αγίους Αναργύρους στον ομώνυμο λόφο, στα
βορειοδυτικά της Ιτέας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 179 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 180 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 181 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.2.7. Τεκμηρίωση πρότασης για ένταξη στοιχείων των παραπάνω
κατηγοριών στις Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ),
απαιτούμενες κανονιστικές ή άλλες ρυθμίσεις.
Σύμφωνα με το Ν 2508/97 Με το Γ.Π.Σ. καθορίζονται επίσης περιοχές ειδικής
προστασίας (Π.Ε.Π.) που δεν προορίζονται για πολεοδόμηση, συνεχόμενες ή μη προς
τις πολεοδομημένες ή τις προς πολεοδόμηση περιοχές, όπως είναι ιδίως χώροι
αρχαιολογικού, αρχιτεκτονικού, ιστορικού ή λαογραφικού ενδιαφέροντος,
παραθαλάσσιες ή παραποτάμιες ζώνες, βιότοποι και τόποι ιδιαίτερου φυσικού
κάλλους, δάση και δασικές εκτάσεις. Επίσης, με το Γ.Π.Σ. καθορίζονται περιοχές
γύρω από πόλεις ή οικισμούς για τις οποίες απαιτείται έλεγχος και περιορισμός της
οικιστικής εξάπλωσης.
Τρεις δράσεις ουσιαστικά δραστηριοποιούνται με την ένταξη σε Περιοχή Ειδικής
Προστασίας:
- Αναζωογόνηση των ιστορικών και αρχαιολογικών κέντρων και
- Αξιοποίηση των πολιτιστικών, γεωγραφικών και ιστορικών πλεονεκτημάτων
της περιοχής
- Βελτίωση και προστασία του περιβάλλοντος
Α.3.2.8. Μέτρα προστασίας και ανάδειξης των ΠΕΠ.
Τα μέτρα προστασίας – Ανάδειξης των ΠΕΠ χωρίζονται σε ρυθμιστικού και
παρεμβατικού χαρακτήρα
Μέτρα ρυθμιστικού χαρακτήρα
-Καταγραφή και οριοθέτηση περιοχών
-Καθορισμός των επιτρεπόμενων χρήσεων
-Καθορισμός κανονισμού λειτουργίας και ίδρυση φορέα διαχείρισης
Μέτρα παρεμβατικού χαρακτήρα
-Η υλοποίηση των έργων προστασίας μετά από εκπόνηση ειδικής
μελέτης
-Η συντήρηση και ο έλεγχος λειτουργίας τους ως ΠΕΠ
-Η υλοποίηση έργων ανάδειξης
Α.3.2.8.1. Δασικών Εκτάσεων
Ρυθμίσεις θεσμικού χαρακτήρα
- Με Προεδρικό διάταγμα πρέπει να καθοριστούν χρήσεις γης, ώστε να προστατευτεί
αποτελεσματικά η βλάστηση των ρεμάτων, και δασικών εκτάσεων που έχει
πολλαπλές ευεργετικές επιδράσεις στην φυσική ισορροπία του οικοσυστήματος,
αλλά και στην αποτροπή φυσικών καταστροφών (Πλημμύρες, κατολισθήσεις,
διαβρώσεις) και το τοπίο της περιοχής.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 182 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Παρεμβατικού χαρακτήρα
Χρειάζεται να καθοριστούν οι όροι διαχείρισης της βλάστησης, να μπουν οι σκοποί
της διαχείρισης και να ληφθούν τα αναγκαία διαχειριστικά μέτρα που θα την
προστατέψουν από τους κινδύνους που την απειλούν (βοσκή φωτιά). Αυτά τα
στοιχεία πρέπει να περιληφθούν σε μία Διαχειριστική μελέτη, η οποία ταυτόχρονα
θα είναι και μελέτη προστασίας.
Α.3.2.8.2.
ΠΕΠ αρχαιολογικών χώρων
Ρυθμίσεις θεσμικού χαρακτήρα
-Καθορισμός ζωνών προστασίας σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους
-Εκπόνηση μελετών ανάδειξης-ενοποίησης
Παρεμβατικού χαρακτήρα
-Υλοποίηση έργων ανάδειξης έπειτα από εκπόνηση ειδικής μελέτης
Α.3.2.8.3. ΠΕΠ – Προστασία Τοπίων (NATURA)
Ρυθμίσεις θεσμικού χαρακτήρα
-Καθορισμός ορίων και ειδικών όρων και περιορισμών για την ανάδειξη τους
-Ένταξη τους σε ενιαία διαχειριστική μελέτη
Παρεμβατικού χαρακτήρα
-Καθαρισμός, εξυγίανση, ενίσχυση φυσικών παραμέτρων
-Εκτέλεση έργων ανάδειξης
Α.3.2.8.4. ΠΕΠ προστασίας στοιχείων φυσικού περιβάλλοντος θαλασσίου
μετώπου
Ρυθμίσεις θεσμικού χαρακτήρα
-Καθορισμός ορίων και ειδικών όρων και περιορισμών για την ανάδειξη τους
-Ένταξη τους σε ενιαία διαχειριστική μελέτη
Παρεμβατικού χαρακτήρα
-Καθαρισμός, εξυγίανση, ενίσχυση φυσικών παραμέτρων
Α.3.2.8.5. ΠΕΠ προστασίας ρεμάτων
Ρυθμίσεις θεσμικού χαρακτήρα
-Οριοθέτηση όλων των ρεμάτων της περιοχής του τ. Δήμου
Παρεμβατικού χαρακτήρα
-Καθαρισμός, φύτευση, εκπόνηση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας
-Δημιουργία γραμμικών διαδρομών για αναψυχή και γνωριμίας με το φυσικό
περιβάλλον.
Α.3.2.8.6. ΠΕΠ προστασίας αγροτικής γης
Ρυθμίσεις θεσμικού χαρακτήρα
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 183 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
-Καθορισμός χρήσεων και όρων και περιορισμών δόμησης προς αποφυγή των
συγκρούσεων γης που την καταργούν ( κατοικία, χονδρεμπόριο, μεταποιητικές
μονάδες).
Παρεμβατικού χαρακτήρα
-Ενθάρρυνση καλλιεργειών υψηλής απόδοσης, γεωγραφικής εξειδίκευσης
Α.3.3. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ τ.ΔΗΜΟΥ, ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ.
Οι αναφερόμενες στη συνέχεια υφιστάμενες χρήσεις γης φαίνεται ότι έχουν άμεση
σχέση με την εφαρμοζόμενη πολιτική γης, η οποία πρέπει να αποτελέσει μια βασική
συνιστώσα στην χωρική πολιτική που θα εξετασθεί στην επόμενη φάση.
Η βασική επιλογή που θα προσδιορίσει σε μεγάλο βαθμό τα εναλλακτικά σενάρια
είναι ο βαθμός ενσωμάτωσης της πολιτικής γης στους περιβαλλοντικούς στόχους από
τους οποίους θα διέπεται η στρατηγική της βιώσιμης ανάπτυξης του τ. Δήμου Ιτέας.
Μια στρατηγική δηλαδή, που θα πρέπει κατ’ αρχάς να αποκλείσει την περαιτέρω μη
αντιστρεπτή αλλοίωση σε σχέση με την υφιστάμενη και στη συνέχεια να επιτρέπει
την ανάπτυξη υπό τον όρο ότι αυτή θα ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος, χωρίς
να διακυβεύει την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές
τους ανάγκες.
Α.3.3.1. Χρήσεις γης ΕΣΥΕ
Ο Νομός Φωκίδας αποτελεί τον τέταρτο σε έκταση νομό της Περιφέρειας Στερεάς
Ελλάδας, αφού καταλαμβάνει μια έκταση 2.120,6 χιλιάδες στρέμματα η οποία
αποτελεί το 13,6 % της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας. Το έδαφος του από
μορφολογικής άποψης χαρακτηρίζεται σαν ορεινό και από άποψη χρήσεων γης
επικρατούν οι βοσκότοποι σε ποσοστό κάλυψης σχεδόν 60%.
Αναλυτικά η κατανομή της εκτάσεως του Νομού Φωκίδας στις βασικές κατηγορίες
χρήσεων γης (καλλιεργούμενες εκτάσεις, βοσκότοποι, δάση κλπ.) σύμφωνα με τα
στοιχεία της ΕΣΥΕ προκύπτει ότι η συνολική έκταση του Νομού Φωκίδας
παρουσιάζει την ακόλουθη κατανομή στις βασικές κατηγορίες χρήσεων γης:
 Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις καλύπτουν 187,0 χιλιάδες στρέμματα ή 9% της
συνολικής έκτασης.
 Οι βοσκότοποι καλύπτουν 1261,8 χιλιάδες στρέμματα ή 59,0% της συνολικής
έκτασης.
 Τα δάση καλύπτουν 547,6 χιλιάδες στρέμματα ή 26,0%.
 Τα νερά καλύπτουν έκταση 38,2 χιλιάδων στρεμμάτων ή 2,0% της συνολικής
έκτασης.
 Οι οικισμοί καλύπτουν έκταση 46,2 χιλιάδων στρεμμάτων ή 2,0% της
συνολικής
έκτασης.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 184 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σύμφωνα με το διάγραμμα των χρήσεων γης βάση της ΕΣΥΕ, διαπιστώνουμε ότι η
κυρίαρχη χρήση είναι οι βοσκότοποι.
Διάγραμμα 31.
Κατανομή της έκτασης του τ. Δήμου Ιτέας σε γενικευμένες
κατηγορίες χρήσης
Πίνακας 60. Κατανομή γεωργικών περιοχών (απογραφή 2000)
ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Αρόσιμη Μόνιμ Βοσκότοποι - Βοσκότοποι - Βοσκότοποι
- Ετερογενείς
γη
ες
Μεταβατικές Συνδυασμοί Εκτάσεις με αραιή γεωργικές
καλλιέ δασώδεις
/ θαμνώδους ή
καθόλου περιοχές
ργειες θαμνώδεις
και
/
ή βλάστηση
εκτάσεις
ποώδους
βλάστησης
0.0
3,8
0.0
11,2
0,2
1,4
Α.3.3.2. Χρήσεις γης - Καταγραφή – αυτοψίες – Συλλογή στοιχείων
Α.3.3.2.1. Αστικής Περιοχής
Κυρίαρχος πολεοδομικός σχηματισμός η «ενοποιημένη» οικιστική ενότητα της Ιτέας
και της Κίρρας, η οποία
αναπτύσσεται στο παραλιακό μέτωπο του Δήμου. Ο
οικισμός της Τριταίας, είναι μικρός και στάσιμος παρά το ότι δεν είναι
χαρακτηρισμένος. Η χρήση παραθεριστικής κατοικίας είναι πολύ περιορισμένη όπως
και η εκτός σχεδίου δόμηση. Η εξάλειψη της αυθαίρετης δόμησης ήταν το φυσικό
αποτέλεσμα, της ύπαρξης ρυμοτομικού σχεδίου από την δημιουργία τους.
Τουρισμός - αναψυχή
Στο Τ. Δήμος Ιτέας, ι οι παραλίες του προσφέρονται ως πόλοι έλξης των τουριστών,
διότι διαθέτουν βασικά αξιόλογο φυσικό πλούτο. Υπάρχει συνεχής εναλλαγή
ποικίλλων περιβαλλοντικών στοιχείων με αποτέλεσμα η ανάπτυξη του τουρισμού να
μπορεί να είναι ισόρροπα κατανεμημένη. Το εύκρατο κλίμα, οι αξιόλογες παραλίες,
οι αρχαιολογικοί χώροι, οι πολιτιστικές και λαογραφικές εκδηλώσεις, οι γραφικοί
- 185 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
οικισμοί, συντελούν στον χαρακτηρισμό του Δήμου ως πόλος έλξης του τουρισμού
και της αναψυχής.
Α.3.3.2.2. Υφιστάμενες χρήσεις γης στον εξωαστικό χώρο.
Α.3.3.2.2.1. Γεωργική γη
Η γεωργική γη καταλαμβάνει το 19% εκ του συνόλου της έκτασης, λόγω της
γεωμορφολογίας του εδάφους. Η ανάπτυξη του τουρισμού τα τελευταία χρόνια
προξένησε μεταβολή στις χρήσεις γης και κυρίως στον αγροτικό τομέα.
Η ελαιοκαλλιέργεια, που είναι η κυρίαρχη μορφή γεωργικής εκμετάλλευσης και η
προβληματικότητα των ελαιώνων. Η γεωργική γη στο Δήμο ανέρχεται περίπου σε
13,900 στρ. που αντιστοιχεί στο 9,33% της συνολικής έκτασης του Δήμου. Το 67% της
γεωργικής γης καταλαμβάνουν οι ελαιώνες, όπου καλλιεργείται ελιά αποκλειστικά
για παραγωγή λαδιού και καταλαμβάνουν κυρίως τις πεδινές και ημιορεινές
εκτάσεις. Τα αμπέλια καλλιεργούνται κυρίως στις ημιορεινές περιοχές και
καταλαμβάνουν το 13% της γεωργικής γης. Οι αροτραίες εκτάσεις, οι λαχανόκηποι
και οι δενδρώδες για εσωτερική κατανάλωση, καλύπτουν μόνο το υπόλοιπο 20% της
γεωργικής γης.
Ελαιώνας Άμφισσας – Ιτέας
Η ίδια η δημιουργία και η ανάπτυξη της πόλεως της Ιτέας, υπαγορεύτηκε από την
ανάγκη της εμπορίας της βρώσιμης Ελιάς του κάμπου της Άμφισσας. Αλλά και των
επεξεργασμένων, στα ταμπάκικα της Χάρμαινας, δερμάτων. Που πήγαιναν από το
λιμάνι της Ιτιάς, διά μέσου της θάλασσας, στα πέρατα της οικουμένης. Κι ενώ
αρνήθηκαν την πρόταση του Κυβερνήτη Καποδίστρια οι πρόσφυγες του
Μεσολογγίου – κυρίως Ηπειρώτες Σουλιώτες – να εγκατασταθούν στον ελώδη τόπο
της «Σκάλας των Σαλώνων», προτιμώντας τα ενδότερα της Φωκίδας, κάποιοι
διορατικοί παραγωγοί και έμποροι ελιάς, Αμφισσείς κυρίως αλλά και άλλοι από τους
γύρω οικισμούς, ζήτησαν και πέτυχαν από τον Κυβερνήτη την ίδρυση της πόλεως της
Ιτέας. Με το εξαιρετικό, από τότε παραδομένο, ρυμοτομικό της σχέδιο.
Η επεξεργασία της Ελιάς αλλά και του Λαδιού ακολούθησε και στη Φωκίδα στη
μεταποίηση της, τη συσκευασία αλλά και την εμπορία της, από τις αρχές του 19ου
αιώνα μέχρι τις μέρες μας, την εξελικτική διαδικασία που υπαγορεύτηκε από τη
βιομηχανική ανάπτυξη. Έτσι τα φημισμένα βαρελάδικα της Ιτέας όπου
κατασκευάζονταν οι ξύλινες κάδες αποθήκευσης του ελαιοκάρπου και τα ξύλινα
βαρέλια συσκευασίας και εμπορίας της Ελιάς, έκλεισαν το βιολογικό κύκλο τους στα
μέσα της δεκαετίας του 1960. Παρέδωσαν το ρόλο τους στη νέα, καλπάζουσα και
επικρατούσα βιομηχανία του πλαστικού.
Α.3.3.2.2.2. Αλιεία
Η αλιεία ασκείται σχεδόν ερασιτεχνικά.
Α.3.3.2.2.3. Βιομηχανία - βιοτεχνία
Η βιομηχανία είναι ανύπαρκτη, ενώ η βιοτεχνία είναι περιορισμένη. Μερικές
διάσπαρτες μονάδες εντοπίζονται δυτικά της Ιτέας και επί της Επαρχιακής οδού
προς την Άμφισσα.
- 186 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Η εκμετάλλευση του βωξίτη αποτελεί βασικό παράγοντα στην οικονομία της
περιοχής αλλά και όλης της Ελλάδας. Στη Φωκίδα παράγεται το 60% της παραγωγής
του βωξίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλύπτοντας εγχώριες και ξένες ανάγκες. Έχει
μεγάλη συμβολή στην απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού και είναι
μεγίστης σημασίας εθνικό θέμα, λόγω της μεταποίησης του βωξίτη σε αλουμίνιο και
στην αυξημένη ζήτηση και χρήση για το προϊόν αυτό τα τελευταία χρόνια.
Τόσο το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού όσο και το Ειδικό Χωροταξικό
Πλαίσιο για τη Βιομηχανία θέτουν ανώτερο στόχο και βασική επιδίωξη την
διατήρηση της εξορυκτικής δραστηριότητας στις υφιστάμενες περιοχές
εκμετάλλευσης και τη διασφάλιση της δυνατότητας επέκτασης σε περιοχές, όπου
εντοπίζονται νέα κοιτάσματα ή νέα ορυκτά, με τήρηση των όρων προστασίας του
περιβάλλοντος και των προϋποθέσεων λειτουργίας των γειτονικών δραστηριοτήτων.
Ο Ν. Φωκίδος χαρακτηρίζεται από το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τη
Βιομηχανία σαν σημαντικός πόλος εξόρυξης, ως εκ τούτου τίθεται εθνικός στόχος η
διατήρηση και ανάπτυξη του κλάδου στην περιοχή.
Α.3.3.3. Υπάρχουσα οικιστική ανάπτυξη και η δυναμική της:
οικισμοί, άλλοι οικιστικοί υποδοχείς, περιοχές παραθεριστικής
κατοικίας.
Α’ και Β’ κατοικία
Συνολικά στο τ. Δήμο Ιτέας υπάρχουν τρείς οικισμοί, με μεγαλύτερο την Ιτέα. Η
πόλη της Ιτέας και η Κίρρα (που αποτελούν και την κύρια οικιστική ανάπτυξη)
εκτείνονται στο παραλιακό μέτωπο. Σύμφωνα με την ΕΣΥΕ καταλαμβάνουν έκταση
1.100 στρέμματα- ποσοστό 4%, ενώ με τα εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια Ιτέας και
- 187 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Κίρρας είναι 1900 στρέμματα και η δομημένη επιφάνεια της Τριταίας είναι 117,5
στρέμματα.
Α.3.3.4. Παραγωγικές δραστηριότητες: διασπορά στον εξωαστικό
χώρο, τυχόν υφιστάμενες συγκεντρώσεις, τυχόν θεσμοθετημένοι
υποδοχείς (ΒΙΠΕ κλπ).
Στον τ. Δήμο Ιτέας δεν είναι έντονη η διασπορά των παραγωγικών χρήσεων στον
εξωαστικό χώρο. Μικρή συγκέντρωση παρατηρείται επί της Εθνικής οδού προς
Άμφισσα και ειδικά στο βόρειο τμήμα, όπου παλαιότερα είχε εξεταστεί η δυνατότητα
δημιουργίας ΒΙΠΕ η οποία δεν θεσμοθετήθηκε. Η μόνη εκτεταμένη παραγωγική
δραστηριότητα είναι η παρουσία της S&B ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ Α.Ε.
Α.3.3.5. 'Άλλες θεσμοθετημένες χρήσεις ή ρυθμίσεις (πχ ΖΟΕ κλπ).
Όπως αναφέρθηκε, στον τ. Δήμο Ιτέας
υπάρχει 1 θεσμοθετημένη ΖΟΕ, αυτή της
προστασίας του Δελφικού Τοπίου. Οι
περιοχές αυτές σύμφωνα με τη ΖΟΕ
χαρακτηρίζονται
ως
περιοχές
προστασίας και απαγορεύεται η δόμηση
και
η
αλλοίωση
του
φυσικού
περιβάλλοντος.
Ορίζεται
επιπλέον
κατώτατο όριο κατάτμησης και λοιποί
όροι και περιορισμοί δόμησης.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 188 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σχέδιο 18. Χρήσεις γης τ. Δήμου Ιτέας χάρτης Α.3.3. Μελέτη αναθεώρησης ΓΠΣ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 189 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Φ. 28. Χρήσεις γης 2007 (πηγή οικοσκόπιο)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 190 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Φ. 29. Χρήσεις γης CORINE 2000 (πηγή οικοσκόπιο)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 191 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.3.6. Δίκτυα υποδομής της περιοχής μελέτης
Α.3.3.6.1. Μεταφορές
Α.3.3.6.1.1. Οδικό Δίκτυο
Η Ιτέα είναι κομβικό σημείο καθώς διασταυρώνονται οι βασικοί οδικοί άξονες
Ναύπακτος –Ιτέα, Ιτέα-Λαμία και Ιτέα-Αθήνα Η Ιτέα αποτελεί επίσης βασικό κόμβο
της Κεντρικής Ελλάδας για την διακίνηση από και προς Αιτωλοακαρνανία,
Πελοπόννησο, νησιά νοτίου Ιονίου. Η εθνική Οδός Λαμίας – Άμφισσας είναι ο
βασικός οδικός άξονας διακίνησης εμπορευμάτων από τη Βόρεια Ελλάδα προς και
από Πάτρα (μέσω Ναυπάκτου) και Ιταλία.
Στο τμήμα του Γραβιά – Άμφισσα – Ιτέα είναι ο πιο σημαντικός δρόμος διακίνησης
του ελληνικού βωξίτη. Στο 51ο χιλιόμετρο της Εθνικής Οδού Λαμίας – Άμφισσας
βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της εταιρείας S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε.
Το πλαίσιο χωροταξικής λειτουργίας του μεταφορικού συστήματος του τ.
Δήμου Ιτέας διαμορφώνεται από την τοπική (αστική) κυκλοφορία και από την
υπερτοπική λειτουργία των υφιστάμενων μεταφορικών υποδομών. Βασικό
χαρακτηριστικό της μεταφορικής υποδομής της περιοχής αποτελεί η αποκλειστική
εξυπηρέτηση από το υφιστάμενο οδικό δίκτυο, καθώς απουσιάζουν παντελώς άλλες
μεταφορικές υποδομές, όπως αεροδρόμια, ελικοδρόμια, σιδηροδρομικό δίκτυο και
υποδομές θαλάσσιων μεταφορών, με δεδομένο ότι το λιμάνι της Ιτέας δεν είναι
επιβατικό. Αυτό καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και την μελλοντική εξέλιξη του
συστήματος μεταφορών του τ. Δήμου, κυρίως ως προς την σύνδεση με τα κέντρα
ανώτερου επιπέδου.
Αξιολογώντας σε υπερτοπική κλίμακα το υφιστάμενο πλαίσιο του
μεταφορικού συστήματος αναγνωρίζονται οι βασικές διασυνδέσεις με τα άλλα
οικιστικά κέντρα του νομού και κυρίως με την Ιτέα, το Γαλαξίδι, τους Δελφούς, το
Λιδορίκι και τη Γραβιά με τα οποία υπάρχει αμφίδρομη αναφορά των κατοίκων
(δίπολα εργασίας – κατοικίας και εργασίας – διοικητικών υπηρεσιών προς τις δύο
κατευθύνσεις), αλλά και με τους υπόλοιπους οικισμούς του νομού. Βασική
διασύνδεση λόγω διοικητικών εξαρτήσεων υπάρχει με τη Λαμία, ενώ
αναγνωρίζονται και άλλες μικρότερου βαθμού διασυνδέσεις και κινήσεις από και
προς άλλα γειτονικά κέντρα, όπως η Ναύπακτος, η Πάτρα, η Λειβαδιά και η Αθήνα,
κυρίως για εμπορικές και παραγωγικές εξυπηρετήσεις. Βέβαια, οι μετακινήσεις προς
την Αθήνα οφείλονται και σε πολλούς άλλους λόγους, όπως οι υπηρεσίες που
συνδέονται με τη Κεντρική Διοίκηση της χώρας, ειδικές υπηρεσίες υγείας,
εκπαίδευσης, κλπ.
Σε τοπική (αστική) κλίμακα το μεταφορικό σύστημα ακολουθεί τα εγκεκριμένα
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 192 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
ρυμοτομικά σχέδια (στο βαθμό που έχουν διανοιχθεί οι προβλεπόμενοι δρόμοι).
Υφιστάμενη κατάσταση
Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως δεν υφίστανται άλλες υποδομές
μεταφορών πλην του οδικού δικτύου, η κατάσταση του οποίου διαμορφώνει σε
μεγάλο βαθμό το πλαίσιο χωροταξικής λειτουργίας του Δήμου.
Το υφιστάμενο οδικό δίκτυο του Δήμου διακρίνεται κυρίως στο Εθνικό, το
Επαρχιακό και το Δημοτικό οδικό δίκτυο, ενώ υπάρχει και σημαντικό μήκος
αγροτικού και δασικού οδικού δικτύου. Στο Εθνικό δίκτυο εντάσσονται τα τμήματα,
που διέρχονται από το τ. Δήμο Ιτέας, των Εθνικών Οδών:
 Λειβαδιά – Αράχοβα – Δελφοί – Άμφισσα – Λιδορίκι – Ξεροπήγαδο (Ε.Ο. 48)
και η οποία αποτελεί τη βασική σύνδεση του Δήμου με την Αθήνα.
 Δευτερεύουσα Ε.Ο. Ιτέα – Άμφισσα, η οποία ουσιαστικά αποτελεί συνέχεια της
Ε.Ο. Αντίρριο – Ναύπακτος – Ιτέα.
Ουσιαστικά την πόλη της Ιτέας διατρέχει ένας από τους βασικότερους άξονες
της Κεντρικής Ελλάδας, αυτός που συνδέει την Ε.Ο. Αθηνών – Λαμίας μέσω
Μπράλλου – Άμφισσας – Ιτέας – Ναυπάκτου – Αντιρρίου – Γέφυρα Ρίου Αντιρρίου,
με την Πάτρα και την Ε.Ο. Κορίνθου Πατρών και την Ε.Ο. Πατρών – Πύργου, αλλά
και με την προγραμματιζόμενη Ιόνια Οδό. Ο οδικός άξονας αυτός εξυπηρετεί
σημαντικές ροές από την Βόρεια και Κεντρική Ελλάδα προς το λιμάνι της Πάτρας
και τον Εμπορευματικό Λιμένα Αστακού, από όπου γίνεται η σύνδεση με την Ιταλία
και την Κεντρική Ευρώπη. Η υφιστάμενη χάραξη των Εθνικών Οδών όμως αδυνατεί
να εξυπηρετήσει τους κυκλοφοριακούς φόρτους που αναπτύσσονται, στους οποίους
η συμμετοχή των βαρέων οχημάτων είναι υψηλή, καθώς διέρχεται από περιοχές με
έντονο ανάγλυφο και χαρακτηρίζεται από μικρή διατομή, συχνούς ελιγμούς, μικρές
ακτίνες καμπυλότητας και περιορισμένα μήκη ορατότητας, ενώ επηρεάζεται συχνά
από τις καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Στην πεδινή χάραξη του
δρόμου εμφανίζονται παρόμοια προβλήματα, κυρίως ως προς τους ισόπεδους
κόμβους, το πλάτος της διατομής και τις μικρές ακτίνες καμπυλότητας. Συνολικά
κρίνεται ότι το Εθνικό δίκτυο αυτή τη στιγμή δεν καλύπτει τις προδιαγραφές και τις
ανάγκες τις οποίες πρέπει να ικανοποιήσει, ελαττώνοντας τις χρονοαποστάσεις και
βελτιώνοντας την ασφάλεια κίνησης.
Ανατολικά ο τ. Δήμος Ιτέας εξυπηρετείται πολύ καλά από τον ΠΑΘΕ έως το Κάστρο,
καλά έως σχεδόν το Δίστομο ( από την επαρχιακή οδό για Αράχοβα – Δελφούς,
δρόμο με ικανοποιητική, για τα δεδομένα των Ελληνικών επαρχιακών οδών,
χάραξη) και από εκεί το επαρχιακό, χρήζει διαπλάτυνσης και βελτίωσης χάραξης σε
πολλά του σημεία, ίσως και επαναχάραξης μεγάλων τμημάτων του. Το επαρχιακό
δίκτυο - που μέχρι πριν δύο χρόνια σε περίπτωση κακοκαιρίας – ένωνε την
Ανατολική Ελλάδα με την Δυτική.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 193 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Αυτή η κατάσταση αντιμετωπίζεται και μετά την Δεσφίνα και έως την Ναύπακτο, με
ελάχιστα αξιοπρεπή τμήματα του οδικού δικτύου – όπως π.χ. η παράκαμψη της
Ιτέας.
Αντιστρόφως, από την δυτική και νότια Πελοπόννησο η «δίοδος» προς την περιοχή
της μελέτης είναι πλέον εξασφαλισμένη με την γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου, ιδίως σε
περίπτωση κακοκαιρίας, όταν τα οχηματαγωγά αδυνατούσαν να εκτελέσουν τα
καθημερινά ή προκαθορισμένα δρομολόγια. Βέβαια, από το Αντίρριο έως την
Ναύπακτο, ο χρήστης της επαρχιακής οδού κινείται σε ένα αρκετά αξιοπρεπές
δίκτυο. Από εκεί, ανατολικότερα πλέον κινείται στον προαναφερθέντα επαρχιακό
άξονα, τον ελάχιστο (σε πλάτος) στο μεγαλύτερο τμήμα του, με συνεχείς στροφές
(λόγω παλιάς χάραξης με ελάχιστες τοπικές βελτιώσεις), τον γεμάτο λακκούβες και με
φθαρμένο – στο συντριπτικά μεγαλύτερο τμήμα του – τάπητα. Γενικά το
συγκεκριμένο τμήμα από Δίστομο έως Ναύπακτο του κυριότερου ίσως άξονα
Ανατολής – Δύσης μετά την Εθνική Αθηνών – Πατρών, βρίσκεται σε κατάσταση
απαράδεκτη και επικίνδυνη.
Επαρχιακό δίκτυο (σύμφωνα με την ισχύουσα – προ Καλλικράτη- κωδικοποίηση) δεν
υπάρχει εντός των ορίων του τ. Δήμου Ιτέας, αν και χρήζει αυτού του χαρακτηρισμού
η οδός Ιτέα – Αγία Ευθυμία. Η οποία σήμερα χαρακτηρίζεται δημοτική διότι οδηγεί
προς την Τριταία.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 194 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Φ. 30. Οδικό δίκτυο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 195 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Στο Δημοτικό δίκτυο εντάσσονται όλοι οι υπόλοιποι οδοί καθώς και το εσωτερικό
οδικό δίκτυο των οικισμών.
Όσον αφορά το δίκτυο εντός της πόλης της Ιτέας και της Κίρρας,
διαμορφώνεται σε μια σύγχρονη παραθαλάσσια πόλη που αναπτύσσεται δίπλα σε
ένα διεθνούς φήμης αρχαιολογικό χώρο.
Παρ’ ότι δεν υστερεί σε Πολεοδομικό σχεδιασμό και σε επίπεδο Γενικού
Πολεοδομικού σχεδίου και Πολεοδομικών μελετών εντούτοις η μη εφαρμογή τους
μηδενίζει την αποτελεσματικότητά τους.
Κυρίαρχα προβλήματα :
Ένα από τα προβλήματα είναι η παρουσία μη διανοιγμένων οδικών τμημάτων που
εμποδίζουν την συνέχεια της οδικής διάταξης.
Στον οικισμό της Ιτέας το ένα τρίτο περίπου των δρόμων είναι αδιάνοιχτοι και
ειδικά στην περιοχή της επέκτασης. Στον οικισμό της Κίρρας οι αδιάνοιχτοι δρόμοι
φτάνουν τα δυο τρίτα.
Πρόβλημα στην περιοχή μελέτης είναι και η συνύπαρξη διαφορετικών χρήσεων
στην κεντρική περιοχή της Ιτέας , όπου υπάρχουν άναρχα εμπορικά καταστήματα,
Δημόσιες διοικητικές υπηρεσίες και κατοικία. Οι ώρες λειτουργίας των χρήσεων
αυτών είναι κοινές με αποτέλεσμα οι κυκλοφοριακές πιέσεις να ενισχύονται.
Σημαντικό πρόβλημα της περιοχής είναι η υποβάθμιση του θαλάσσιου μετώπου,
παρόλο που αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους πόλους έλξης της πόλης. Η
υποβάθμισή του οφείλεται στην αποκοπή του παραλιακού μετώπου από το
πολεοδομικό ιστό λόγω της συνεχούς κυκλοφορίας αυτοκινήτων στον παραλιακό
οδικό άξονα. Το πρόβλημα διογκώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες όπου οι
επισκέπτες κάνουν τη βόλτα τους στην πλακόστρωτη παραλία, όπου βρίσκεται και η
ζωή της πόλης και που υπάρχουν διαθέσιμα πολλά μαγαζιά. Ενώ συγχρόνως το
λιμάνι προσεγγίζουν κρουαζιερόπλοια που ανεβοκατεβάζουν πούλμαν.
Ως απαράδεκτη κρίνεται η σημερινή κατάσταση, σύμφωνα με την οποία η Εθνική
οδός κόβει τον οικισμό της Ιτέας «στα δύο». Μακροπρόθεσμα με την ανάπτυξη και
της περιοχής της επέκτασης της Ιτέας το πρόβλημα θα διογκωθεί μια και η λειτουργία
ένθεν και ένθεν της Εθνικής οδού θα είναι πιο πιεστικές.
Μειωμένες είσοδοι-έξοδοι στην κεντρική περιοχή. Σήμερα η είσοδος – έξοδος στον
οικισμό της Ιτέας γίνεται από την Μεταμορφώσεως και την Αγίου Ιωάννου η οποία
αποτελεί και την μόνη είσοδο της Κίρρας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 196 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Διάφοροι δρόμοι έχουν χαρακτηρισθεί ως πεζόδρομοι στις πολεοδομικές μελέτες.
Όλοι όμως αυτοί καταλήγουν να έχουν την ίδια χρήση: δηλαδή διατίθενται στην
κυκλοφορία των πάσης φύσεως τροχοφόρων με συνθήκες αδιευκρίνιστες, χωρίς
έλεγχο και χωρίς περιορισμό. Οι πεζόδρομοι, ούτως ή άλλως, δεν λειτουργούν ως
ένα συγκεκριμένο συνολικό σύστημα, αλλά ο καθένας μεμονωμένα και με
σημαντικές παραβιάσεις στη λειτουργία τους.
Η διερχόμενη κυκλοφορία στην κεντρική περιοχή της Ιτέας, εξυπηρετείται σχεδόν
αποκλειστικά από την παραλιακή οδό της 28ης Οκτωβρίου. Η διαδρομή αυτή
παρουσιάζει συχνή κυκλοφοριακή συμφόρηση με το ένα όχημα να διατάσσεται πίσω
από το άλλο, με συνεχή σταματήματα και ξεκινήματα (μια και στην παραλιακή
συγκεντρώνονται, όλες οι μορφές αναψυχής της Ιτέας και τα ξενοδοχεία ) και
συμφορήσεις στην κυκλοφορία.
Σημείο έντονων τριβών και προβλήματος είναι το σημείο μετά την γέφυρα στην
έξοδο από Ιτέα και την αρχή του οικισμού Κίρρας.
Η έλλειψη χώρων στάθμευσης -υπαίθριων και οργανωμένων στεγασμένων- είναι
χαρακτηριστική και αποτελεί κυρίαρχο πρόβλημα στη συγκεκριμένη περιοχή.
Α.3.3.6.1.2. Λιμένας και Μαρίνα Ιτέας
Το λιμάνι με την Αριθμό. 8315.2/02/07 ΦΕΚ Β 202/16.2.2007 καθορίστηκε ως
Λιμένας Μείζονος Ενδιαφέροντος (διανομαρχιακού επιπέδου). Η Ιτέα διαθέτει καλό
επιβατικό - εμπορικό λιμάνι που χρησιμοποιείται όμως ως επιβατικό και
υπερσύγχρονη μαρίνα. Το καλοκαίρι προσεγγίζουν κρουαζιερόπλοια και τουριστικά
πλοία και σκάφη.
Η μαρίνα της , κατασκευάστηκε σύμφωνα με τις πιο προηγμένες δυνατότητες
που μπορεί να παρέχει, μπορεί να φιλοξενήσει πάνω από 250 σκάφη και είναι μια
καλή λύση για κατόχους σκαφών ακόμα και από την Αττική. Αλλά ακόμα δεν
χρησιμοποιείται ως πρέπει .
Ο λιμένας της Ιτέας κατατάσσεται σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση
αριθ. 3514.96/02/92 (ΦΕΚ Β’ 440/07-07-1992) των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας,
Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Εξωτερικών και Εμπορικής
Ναυτιλίας, στην κατηγορία «Λιμένες μείζονος ενδιαφέροντος» και χωροθετήθηκε με
την Υπουργική Απόφαση Χωροθέτησης του Τουριστικού λιμένα στην Ιτέα (αρ.
Τ.712/16/2/2000 Υπουργού Ανάπτυξης). Το εμβαδόν της χερσαίας ζώνης είναι
24.700 τ.μ. και της θαλάσσιας ζώνης 26.000 τ.μ. δυναμικότητας 146 ελλιμενισμένων
σκαφών στη θάλασσα και 60 θέσεων εναπόθεσης σκαφών στην ξηρά, σύμφωνα
με το άρθρο 31 του Ν. 2160/93.
Το συνολικό εμβαδόν του κτηριολογικού προγράμματος προς χρήση-εκμετάλλευση
στη χερσαία ζώνη είναι 711 τ.μ. με συνολικό συντελεστή δόμησης
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 197 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σ.Δ.=711/24700=0,029. Από το κτιριολογικό σύνολο σήμερα είναι υλοποιημένο μόνο
ένα μέρος, ενώ 436 τ.μ. δεν έχουν ακόμα κατασκευαστεί.
Ο Τουριστικός Λιμένας δεν πληροί τις προϋποθέσεις να είναι Μαρίνα τουριστικών
σκαφών χωρίς τα προβλεπόμενα κτίρια, την λειτουργία υποδομών φιλοξενίας –
ελέγχων, σίτισης κ.λπ.– καθώς και των λοιπών δραστηριοτήτων επισκευής και
συντήρησης σκαφών, όπως θα προβλέπει ο κανονισμός λειτουργίας και, όπως ρητά
προβλέπεται από το Ν. 2160/2003 και το ΦΕΚ Χωροθέτησης του Τ.Λ. Φορέας
Διαχείρισης της Μαρίνας κατά την έννοια του Ν. 2160/03 σήμερα είναι το
Λιμενικό Ταμείο Φωκίδας.
Το διάστημα αυτό είναι σε εξέλιξη η υποβολή προτάσεων για την εξεύρεση
στρατηγικού επενδυτή για την «ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΗΣ
ΜΕΛΕΤΗΣ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ, ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΙΤΕΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ,
ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΙΤΕΑΣ ».
Στο Συμβατικό αντικείμενο του Έργου, το οποίο εκτελείται με χρηματοδότηση
του Αναδόχου, περιλαμβάνονται κατ’ ελάχιστον:
• Οι απαιτούμενες μελέτες για την λήψη της οικοδομικής άδειας, μελέτες
αρχιτεκτονικών έργων, μελέτες ηλεκτρομηχανολογικών έργων, καθώς και κάθε
άλλης μελέτης που είναι απαραίτητη σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία για την
κατασκευή / ολοκλήρωση των έργων του τουριστικού λιμένα,
συμπεριλαμβανομένων των αναγκαίων κτιριακών και λοιπών συνοδευτικών
λειτουργιών.
• Η κατασκευή των «ελάχιστων αναγκαίων αναπτυξιακών έργων», όπως
περιγράφονται στον Πίνακα 1 της Ενότητας 5.
• Συμπληρωτικές έρευνες και κατασκευές, που απαιτούνται για λειτουργία και
χρήση του τουριστικού λιμένα, καθώς και την πλήρη αποκατάσταση και
διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου μετά την κατασκευή των νέων κτηρίων
ως και η αποκατάσταση των πεζοδρομίων και του οδοστρώματος από τυχόν
φθορές.
• Η μελέτη και κατασκευή των παράλληλων έργων (Δίκτυα Ο.Κ.Ω.) και η
μεταφορά των υφιστάμενων δικτύων Ο.Κ.Ω. των νέων κτιρίων και
εγκαταστάσεων που προβλέπονται εντός της χερσαίας ζώνης του Λιμένα, όπου
και εφόσον αυτό απαιτηθεί (βλ. Πίνακα 1, ενότητα 5).
• Η σύνταξη και προώθηση των αναγκαίων «Φακέλων» στις αρμόδιες υπηρεσίες,
η έκδοση των οικοδομικών αδειών και κάθε άλλης άδειας που απαιτείται από
την ισχύουσα νομοθεσία για λογαριασμό του Κυρίου του Έργου.
• Η χρήση, οργάνωση, διαχείριση της λειτουργίας και εκμετάλλευση του
τουριστικού λιμένα.
• Η κατά τη διάρκεια της Παραχώρησης συντήρηση των εγκαταστάσεων και η
«βαριά συντήρηση» του Λιμένα, σύμφωνα με Πρόγραμμα Συντήρησης που
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 198 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
υποβάλλει ο Ανάδοχος (βλ. άρθρο 6 Παραρτήματος 1).
• Οι λοιπές υποχρεώσεις του Αναδόχου που θα απορρέουν α. από τη Σύμβαση
με το Υπουργείο Πολιτισμού – Τουρισμού (Γ.Γ. Τουρισμού) και, β. από τη
Σύμβαση με το Λιμενικό Ταμείο Φωκίδας (Αναθέτουσα Αρχή).
Συνάγεται ότι στόχο του παρόντος Διαγωνισμού αποτελεί η ανάδειξη Στρατηγικού
Επενδυτή, ο οποίος μέσω της σύμβασης παραχώρησης, θα έχει την ευθύνη και θα
αναλάβει τους αντίστοιχους κινδύνους της μελέτης – κατασκευής του Έργου, καθώς
επίσης και της χρηματοδότησης και λειτουργίας του Έργου, με σύγχρονους όρους
ποιότητας, ασφάλειας και πληρότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Στο λιμάνι της ελλιμενίζονται 70 περίπου σκάφη (κρουαζιερόπλοια, κότερα κ.ά.)
ετησίως και 7.000 επιβάτες, πολλοί από τους οποίους μεταφέρονται με πούλμαν σε
κοντινούς προορισμούς (συνήθως στους Δελφούς).
Επιπλέον από την «Σκάλα Φόρτωσης» της «Αργυρομεταλλευμάτων & Βαρυτίνης»
υπάρχει μεγάλη κίνηση εξαγωγής βωξίτη ο οποίος μεταφέρεται με φορτηγά από το
Μεταλλείο που βρίσκεται στο 51ο χλμ. της οδού Άμφισσας - Λαμίας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 199 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 200 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Φ. 31. Λιμάνι Ιτέας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 201 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.3.6.1.3. Δημόσιες Συγκοινωνίες
Η σύνδεση των οικισμών του Δήμου μεταξύ τους αλλά και η σύνδεση του
Δήμου με άλλα οικιστικά κέντρα στα πλαίσια του συστήματος μαζικών μεταφορών,
γίνεται αποκλειστικά μέσω ΚΤΕΛ. Συγκεκριμένα υπάρχουν τα εξής δρομολόγια
 Ιτέα - Αθήνα - Ιτέα
 Ιτέα - Θεσσαλονίκη - Ιτέα
 Ιτέα - Λαμία - Ιτέα
 Ιτέα - Πάτρα - Ιτέα
Α.3.3.6.2.
Ενέργεια
Η Άμφισσα είναι το ενεργειακό και τηλεπικοινωνιακό κέντρο της περιοχής αφού εκεί
βρίσκονται 8 υποσταθμοί της ΔΕΗ και το κέντρο τηλεπικοινωνιών. Η γραμμή
υψηλής τάσης πηγαίνει κατά μήκος της εθνικής οδού Λαμίας – Άμφισσας, ενώ η
γραμμή τηλεπικοινωνιών ακολουθεί το δρόμο Άμφισσας – Ιτέας.
Το μεγάλο ποσοστό βοσκοτόπων και άγονων εκτάσεων της περιοχής έδωσε κίνητρα
σε εταιρείες και ιδιώτες να επενδύσουν σε εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής
ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Στον τ. Δήμο Ιτέας δεν έχει αναπτυχθεί
καμία μορφή ΑΠΕ.
Σημειώνεται η πρόταση του ΠΣΧΑΑ για την επέκταση του αγωγού αερίου που θα
διέρχεται από τον τ. Δήμο Ιτέας
Α.3.3.6.3. Τηλεπικοινωνίες
Από πλευράς σταθερής Τηλεπικοινωνίας ο Τ. Δήμος Ιτέας υπάγεται στην
αρμοδιότητα του Τηλεπικοινωνιακού τμήματος Φωκίδας με έδρα την Άμφισσα.
Α.3.3.6.4.
Ύδρευση Άρδευση Αποχέτευση Απορρίμματα
Α.3.3.6.4.1. Ύδρευση
Η ύδρευση του τ. Δήμου γίνεται από το νερό του Μόρνου μέσω του (προ
Καλλικράτη) τοπικού Συνδέσμου Διυλιστηρίου- Ύδρευσης Δήμων Άμφισσας-ΙτέαςΓαλαξιδίου.
Στην Δημοτική Ενότητα Ιτέας λειτουργεί βιολογικός καθαρισμός έναντι του κόλπου
Αγκάλης. Βιολογικό Καθαρισμό διαθέτει επίσης και η εταιρία S&B στις
εγκαταστάσεις στο 51 χλμ.
Τα εγκατεστημένα ρολόγια, σύμφωνα με στοιχεία που παραχωρήθηκαν από την
Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, είναι στην Ιτέα 1.482+1575 = 3.057, στην Κίρρα
345+606 = 951 και στην Τριταία 110., εκ των οπίων τα 228 έχουν διακοπεί. Άρα το
σύνολο είναι 3.890.
Από αυτές 15% θεωρείται ότι εξυπηρετεί δημόσια κτίρια, πλατείες κ.λ.π.
Ιδιωτικές συνδέσεις = 3.890 * 0,85 = 3.306
Η μέση οικογένεια εξυπηρετείται από μία σύνδεση και αριθμεί 3 μέλη, άρα :
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 202 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Κάτοικοι = 3.306*3 = 9.918
Το αποτέλεσμα αυτό είναι τελείως διαφορετικό με τα αριθμητικά δεδομένα της
απογραφής
Α.3.3.6.4.2. Υδατικές καταναλώσεις.
Από τα στοιχεία που μας χορηγήθηκαν δεν μπορεί να γίνει εκτίμηση των
καταναλώσεων, σημειώνεται ότι περισσότερες από 600 παροχές είναι χαλασμένες.
Α.3.3.6.4.3. Άρδευση
Ο ελαιώνας δέχεται άρδευση όταν και για όσο χρονικό διάστημα στους γύρω
χείμαρρους ρέουν ύδατα από την βροχή. Το διάστημα αυτό συνήθως είναι από τον
Δεκέμβριο μέχρι τον Απρίλιο. Με βάση στοιχεία του ΤΟΕΒ, την τελευταία δεκαετία,
τις περισσότερες φορές το νερό που ήταν διαθέσιμο για άρδευση επαρκούσε μόλις για
δυο αρδεύσεις. Σε έτη με μικρό ύψος βροχοπτώσεων, ο κύκλος των αρδεύσεων δεν
ολοκληρώνεται. Γενικά στις αρδεύσεις αυτές (χειμερινό - εαρινές) το νερό
παροχετεύεται σε μόνιμες λεκάνες (λακκίδια ) με ύψος αναχωμάτων γύρω στα 50 cm,
σε αρδευτικές λεκάνες που περιέχουν 8 έως και 25 ελαιόδεντρα. Οι αρδεύσεις
εκτελούνται μέσω έργων προσαγωγής επί των χειμάρρων και μέσω χωμάτινων και
επενδεδυμένων αρδευτικών αυλακιών. Το δίκτυο αυτό κρίνεται ως υποτυπώδες. Τα
έργα συνίστανται σε φράγματα εκτροπής (μόνιμα, ημιμόνιμα) και σε αρδευτικό
δίκτυο διαφόρων τάξεων. Το δίκτυο αυτό έχει μήκος 120 km περίπου και είναι
επενδεδυμένο με σκυρόδεμα σε ποσοστό 10%.
Η άρδευση του ελαιώνα κατά τους θερινούς μήνες εφαρμόζεται από λίγους σχετικά
παραγωγούς οι οποίοι διαθέτουν γεωτρήσεις. Στα όρια του Δήμου Άμφισσας δεν
υπάρχει καμία γεώτρηση.
Για την βελτίωση της άρδευσης ώστε να υπάρχει δυνατότητα αρδεύσεων κατά τους
Καλοκαιρινούς μήνες έχει γίνει σχετική Μελέτη αρδευτικού έργου Ελαιώνα και η
οποία έχει χρηματοδοτηθεί και είναι σε φάση υλοποίησης. Με την εφαρμογή αυτής
της μελέτης θα δοθεί η δυνατότητα τα κτήματα που ανήκουν στην ζώνη υψηλής
παραγωγικότητας να αρδεύονται και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και συνεπώς
θα αυξηθεί η παραγωγικότητα τους.
Οι δεξαμενές αποθήκευσης και διανομής πόσιμου νερού της Ιτέας
βρίσκονται στο λόφο των Αγίων Αναργύρων.
Τροφοδοτούνται: α) Από το διυλιστήριο του πρώην συνδέσμου Άμφισσα Ιτέας -Γαλαξιδίου με εξωτερικό δίκτυο και β) Από τη γεώτρηση Μόντλια Νο 1 που
βρίσκεται κάτω από το Χρυσό.
Ένας εξωτερικός αγωγός αναχωρεί από τις δεξαμενές και αφού διασχίσει
κάθετα την Εθνική Οδό, στο ύψος του νεκροταφείου, κατέρχεται την οδό
Παπαλεξανδρή και καταλήγει στο σημείο συμβολής της με τη παραλιακή οδό, όπου
σε αυτό το σημείο υπάρχει βάνα καθαρισμού.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 203 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Κατερχόμενος ο κεντρικός αγωγός την οδό Παπαλεξανδρή παροχετεύει σε
δευτερεύοντες αγωγούς διανομής διαμέτρου Φ 110 σε όλους τους παραλλήλους
προς την παραλία δρόμους. Οι δευτερεύοντες αγωγοί οδεύουν επί των
πεζοδρομίων όπου υπάρχουν φρεάτια παροχών ύδρευσης και φρεάτια βανών για
τον έλεγχο ρύθμισης και λειτουργίας του δικτύου.
Α.3.3.6.4.4. Αποχέτευση
Τα λήμματα της Ιτέας και μέρος της Κίρρας επεξεργάζονται στο Βιολογικό
Καθαρισμό που λειτουργεί κοντά στη περιοχή «Λαρνάκι» της Ιτέας.
Τα λήμματα συγκεντρώνονται στο κεντρικό αντλιοστάσιο που υπάρχει στη
συμβολή των δρόμων Καποδιστρίου και Ηρώων.
Από το αντλιοστάσιο αυτό μέσω αντλιών και καταθλιπτικού αγωγού
οδηγούνται σε δεύτερο αντλιοστάσιο που βρίσκεται στο πόδι του Βιολογικού
Καθαρισμού. Από εκεί. με αντλίες ανύψωσης ανεβαίνουν τα λήμματα και
εισέρχονται στα έργα εισόδου του Βιο.ΚΑ. Αφού γίνει επεξεργασία των λημμάτων
το καθαρό πλέον νερό μέσω αγωγού (ξηράς) αλλά και υποθαλάσσιου αγωγού
παροχετεύονται στη θάλασσα σε βάθος 40 έως 50 μέτρων.
Σε όλους τους δρόμους της Ιτέας υπάρχουν αγωγοί αποχέτευσης οι οποίοι
οδηγούν στο κεντρικό συλεκτήρα που οδεύει κατά μήκος της οδού Καποδιστρίου. Ο
κεντρικός αυτός συλεκτήρας παροχετεύει τα λήμματα στο κεντρικό αντλιοστάσιο
που προαναφέρθηκε.
Σε όλα τα κτήρια υπάρχουν φρεάτια παροχών αποχέτευσης τα οποία
βρίσκονται επί των πεζοδρομίων ή στο οδόστρωμα.
Α.3.3.6.4.5. Απορρίμματα
Ο Δήμος Δελφών εντάσσεται στην 11η Διαχειριστική Ενότητα Απορριμμάτων της
Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, όπως και το σύνολο του νομού Φωκίδας, που
προβλέπει την εξυπηρέτηση με έναν Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων και
πιθανούς Σταθμούς Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων σε επιλεγμένα σημεία του νομού.
Ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων του νομού, θέτει ως στόχο την υλοποίηση
ενός Ολοκληρωμένου Συστημάτων Διαχείρισης των ΑΣΑ σύμφωνα με τις αρχές και
τους ποσοτικούς στόχους που ορίζονται αρχικά από την Κοινοτική Οδηγία 99/31/ΕΟΚ
καθώς και τις εθνικές διατάξεις που ακολούθησαν για την ενσωμάτωση της Οδηγίας
στο ελληνικό δίκαιο (ΚΥΑ 29407/3508/16-12-02 κα). Σε αυτές τις νομοθετικές
ρυθμίσεις προβλέπεται μεταξύ άλλων ότι:
 Στους ΧΥΤΥ γίνεται διάθεση μόνο αποβλήτων - απορριμμάτων που έχουν
υποστεί προ-επεξεργασία.
 Τίθενται ποσοτικοί στόχοι και χρονοδιάγραμμα για να μειωθούν τα
βιοαποικοδομήσιμα οργανικά απόβλητα που οδεύουν προς τελική διάθεση
κατά 25%, 50% και 65% αντίστοιχα σε σχέση με εκείνα του 1995, μέχρι το 2006,
2009 και 2016 αντίστοιχα. (Δυνατότητα παράτασης κατά 4 έτη για κράτη μέλη,
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 204 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
όπως η Ελλάδα, όπου η ταφή υπερέβαινε το 80% των αστικών αποβλήτων το
1995).
Έως την κατασκευή και λειτουργία του ΧΥΤΥ και του εργοστασίου
κομποστοποίησης στο Νομό, ο κύριος όγκος των αστικών στερεών απορριμμάτων θα
διατίθενται στον ΧΑΔΑ στη θέση «ΚΕΡΑΤΟΡΑΧΗ» του Δ. Γραβιάς. Ο ΣΔΑΝΦ έχει
εκπονήσει πρόγραμμα φύλαξης και αποκατάστασής του σε βάθος τριετίας, όταν και
αναμένεται η λειτουργία του ΧΥΤΥ.
Η επιλογή της θέσης κατασκευής του ΧΥΤΑ στη θέση “Βάρτος” του. Ελαιώνα
αποτελεί θετική εξέλιξη για την επιτάχυνση των διαδικασιών για τη δημιουργία και
λειτουργία του ΧΥΤΑ. Σε συνδυασμό μάλιστα με το σύστημα ανακύκλωσης υλικών
που ξεκίνησε να εφαρμόζει ο Δήμος Άμφισσας, μπορεί να αυξήσει τη διάρκεια ζωής
του έργου ενώ με συνδυασμένη εφαρμογή προγραμμάτων ανακύκλωσης και στους
υπόλοιπους Δήμους του νομού Φωκίδας, μπορεί να μετεξελιχθεί σε Χώρο
Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ).
Α.3.3.6.5. Υποδομές ασφάλειας – Προστασίας
Ο σταθμός που καλύπτει το τ. Δήμο αλλά και την ευρύτερη περιοχή είναι στην Ιτέα
και εδρεύει στην οδό Ηλία Τρίγκα 63. Στα όρια του τ. Δήμου υπάρχουν 17 σημεία
υδροληψίας.
Α.3.3.7. Συγκρούσεις χρήσεων γης, πιέσεις σε παράκτιες ζώνες κλπ.
Στην περιοχή μελέτης οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται είναι κυρίως αστικές.
Στην αστική αυτή ζώνη υπάρχουν και μερικές μικρές βιοτεχνικές δραστηριότητες
όπως μονάδα επεξεργασίας ελιάς, μονάδα διαμόρφωσης χαρτιού, συνεργεία κλπ οι
οποίες στον βαθμό που τους αναλογεί επιδρούν στο φυσικό περιβάλλον.
Τόσο η αστική όσο και η βιοτεχνική δραστηριότητα της περιοχής έχουν επηρεάσει
την φυσιογνωμία του φυσικού περιβάλλοντος χωρίς ωστόσο να το επιβαρύνουν με
έντονα ρυπαντικά φορτία.
Η λειτουργία της S&B της Ιτέας ξεκίνησε την δραστηριότητα του την δεκαετία του
1930. Επέφερε δε σημαντικές αλλοιώσεις τις προηγούμενες δεκαετίες στην
μορφολογία του εδάφους και υπεδάφους.
Λόγω της υπόγειας και επιφανειακής εξόρυξης οποία επήλθαν αλλοιώσεις στο
έδαφος- υπέδαφος και γενικά στο ανάγλυφο της περιοχής. Μερικά από τα σημεία
εξόρυξης έχουν αποκατασταθεί ή αποκαθίστανται.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 205 -
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Α.3.3.8. Χωρικές επιπτώσεις έργων / προγραμμάτων.
Το έργο που πρόκειται να γίνει στην περιοχή μελέτης και το οποίο θεωρούμε ότι θα
έχει σημαντικές χωρικές και αναπτυξιακές επιπτώσεις για τον τ. Δήμο Ιτέας είναι η
κατασκευή του Οδικού άξονα ΛΑΜΙΑ – ΙΤΕΑ – ΑΝΤΙΡΡΙΟ. Ο οδικός άξονας ανήκει
στο Διευρωπαϊκό δίκτυο Ε65 και θεωρείται άξονας με μεγάλες αναπτυξιακές
δυνατότητες, με την ολοκλήρωση δε της μελέτης θα ενταχθεί στο
συγχρηματοδοτούμενο
Επιχειρησιακό
Πρόγραμμα
«Ενίσχυση
της
προσπελασιμότητας», με την ολοκλήρωση του οποίου θα αντιμετωπιστούν οι
κίνδυνοι οδικών ατυχημάτων, θα βελτιωθεί η προσπελασιμότητα και θα
αναβαθμιστούν
ριζικά
οι
κυκλοφοριακές
συνθήκες.
Ένα έργο με κυρίως αναπτυξιακή επίπτωση αλλά και χωρική διάσταση είναι η
Αναβάθμιση και επέκταση των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων και του
αποχετευτικού δικτύου, όπως και η κατασκευή του ΧΥΤΥ. Πρόκειται για έργα
σημαντικά για την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 206 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΟΜΗ
 Ο Καποδιστριακός ΟΤΑ Ιτέας με πληθυσμό 2.001: 6.072 κατοίκους
περιλαμβάνει 3 συνολικά απογραμμένους από την ΕΣΥΕ οικισμούς και δύο
νησιά.
 Με την Μελέτη Αναθεώρησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, (Γ.Π.Σ.) των
οικισμών Ιτέας και Κίρρας του Δήμου Ιτέας και της Κοινότητας Κίρρας (Ν.
Φωκίδας) που έχει εγκριθεί με την 1727/142/20.1.1987 απόφαση του Υπουργού
Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων 'Έργων (Δ' 191) όπως τροποποιήθηκε
με την 4631 1/2759/5.6.1990 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας
και Δημοσίων 'Έργων (Δ'377) που αναδημοσιεύτηκε με την 60820/2615/13.4.1993
(Δ' 700) και τροποποιήθηκε με την Αριθ. 23603/5111 ΦΕΚ Δ687/15.6.98
Τροποποίηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου
είχαν τεθεί οι βάσεις της
αντιμετώπισης της ανάπτυξης του Δήμου.
Πίνακας 61. Απογραφή οικισμών τ. Δήμου Ιτέας (2001)
Μόνιμος
Νόμιμος
Πραγματικός
πληθυσμός.
Πληθυσμός πληθυσμός.
ΔΗΜΟΤ. ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΤΕΑΣ
5.943
5.474
6.072
Δ.Κ. Ιτέας
4.627
4.666
Ιτέα
4.627
4.666
Άγιος Αθανάσιος (νησί)
0
0
Άγιος Κωνσταντίνος (νησί)
0
0
Τ.Κ. Κίρρας
1.266
1.303
Κίρρα
1.266
1.303
Τ.Κ. Τριταίας
50
103
Τριταία
50
103
Από τον προηγούμενο πίνακα διαπιστώνεται ότι στο σύνολο των οικισμών του τ.
Δήμου η έδρα του Δήμου, η Ιτέα, αποτελεί ισχυρή κωμόπολη με αστικά
χαρακτηριστικά, συγκεντρώνοντας πραγματικό πληθυσμό
6.072 κατοίκων.
Δευτερεύων οικισμός είναι η Κίρρα με πληθυσμό 1.303, ενώ μηδενική κατοίκηση
υπάρχει στον Άγιο Κωνσταντίνο και Άγιο Αθανάσιο.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 207 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Πίνακας 62. Χρήσεις ή προορισμός χρήσεων κτιρίων
Ιτέα
Άγιος
Κωνσταντίνος,
(νησί)
Κίρρα
Τριταία
Άλλες
χρήσεις
Νοσοκομεία
, Κλινικές
κλπ.
Καταστήματ
α - Γραφεία
Σχολικά
κτίρια
Εργοστάσια
Εργαστήρια
Ξενοδοχεία
Εκκλησίες Μοναστήρι
α
Κατοικίες
Σύνολο
κτιρίων
αποκλειστικ
ής χρήσης
Αποκλειστική χρήση
1.203
947
5
3
13
6
57
1
171
1
601
119
0
443
101
1
4
2
0
2
0
0
3
0
0
1
1
0
6
2
0
0
0
0
142
13
Διαπιστώνουμε ότι κυρίαρχη χρήση είναι η κατοικία, ενώ για στον Άγιο
Κωνσταντίνο υπάρχει μόνο το ομώνυμο εκκλησάκι και ο Άγιος Αθανάσιος δεν έχει
κανένα κτίριο. Με βάση τα δεδομένα οι οικισμοί στη περιοχή του τ Δήμου Ιτέας, οι
οικισμοί κατατάσσονται στους εξής τύπους:
Νησιά τα δύο μη κατοικήσιμα νησιά του τ. Δήμου
Ημιορεινός οικισμός η Τριταία
Παράκτιος οικισμός η Κίρρα
Πόλη-κέντρο : παραγωγικών δραστηριοτήτων και διοικητικών λειτουργιών, η πόλη
της Ιτέας.
Α.4.1. ΝΗΣΙΑ
Α.4.1.1. Άγιος Κωνσταντίνος
Το πανέμορφο νησί του Αγίου Κωνσταντίνου βρίσκεται στην είσοδο του κόλπου της
Ιτέας, του Κρισσαίου. Το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης που
σώζεται από τους πρωτοβυζαντινούς αιώνες είναι δρομικής κατασκευής με μικρό
καμπαναριό και εικόνες παλαιότατες.
Δίπλα από το καμπαναριό, σύμφωνα με το “Χρονικό του Γαλαξιδίου”, υπήρχε
κρυφό σχολειό και κρυφό νοσοκομείο κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας και
μάλιστα υπάρχει μαρτυρία ότι σε αυτό είχε καταφύγει ο κλεφταρματωλός Γιάννης
Βουνιχωριώτης πληγωμένος από μια συμπλοκή στα Κιόσκια Σαλώνων, όπου και
τελικά εξέπνευσε.
Επίσης αναφέρεται και σαν καταφύγιο το 1827 της φρεγάτας “Καρτερία” αλλά και
άλλων πλοίων ενώ κατά την εποχή της τουρκοκρατίας, λειτουργούσε εκεί και κρυφή
εκκλησιαστική σχολή. Άλλωστε οι βραχονησίδες Άγιος Κωνσταντίνος και Άγιος
Αθανάσιος που ενώνονταν στο παρελθόν μεταξύ τους με πέτρινη γέφυρα, η οποία
είναι ακόμη και σήμερα ορατή κάτω από το νερό, καθώς και ο Άγιος Δημήτριος
παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού είχαν χρησιμοποιηθεί ως καταφύγια κατά
τους λεγόμενους “σκοτεινούς” πρωτοβυζαντινούς αιώνες. Τα νησιά αυτά
αναφέρονται από όλους σχεδόν τους περιηγητές που πέρασαν με πλοίο από την
περιοχή.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 208 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Ο εορτασμός των θαυματουργών Αγίων στο νησί αποτελεί αναπόσπαστο έθιμο της
Εκκλησιαστικής και κοινωνικής ζωής όλης της περιοχής.
Παλαιά υπήρχε πλοιάριο που εκτελούσε δρομολόγια, αλλά τις τελευταίες δεκαετίες,
ιδιωτικά σκάφη και ψαροκάικα μεταφέρουν τους πιστούς στο γραφικό, ιστορικό
εκκλησάκι.
Οι καμπανοκρουσίες ακούγονται σε όλο τον όρμο της Ιτέας. την παραμονή ενώ
τελείται πανηγυρικός εσπερινός και εκατοντάδες προσκυνητές κατακλύζουν το νησί
υπό την επίβλεψη του Λιμεναρχείου Ιτέας και ανήμερα της μνήμης των Αγίων
τελείται ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία.
Οι κάτοικοι θεωρούν και τιμούν τους Αγίους ως προστάτες τους και πολλοί από
αυτούς εκτός από τα τάματα που κάνουν επισκέπτονται το νησί με τα ιδιωτικά
σκάφη τους συχνά.
Ο ναός ανήκει στην ενορία του Αγίου Χαραλάμπους Ιτέας.
Το νησί σύμφωνα με πληροφορίες έχει πουληθεί σε ιδιώτες.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 209 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.1.2. Άγιος Αθανάσιος
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΒΥΘΙΣΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΟΥ ΕΝΩΝΕΙ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΑΓ.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (ΠΗΓΗ: ΚΑΡΤΕΡΙΑ)
Πολλοί ίσως δεν γνωρίζουν ότι
ανάμεσα στα δυο νησάκια που
βρίσκονται στον Κόλπο της Ιτέας, Αγ.
Αθανάσιο και Αγ. Κωνσταντίνο,
υπάρχει ένα βυθισμένο τεχνικό έργο,
που τα ένωνε στο παρελθόν. Πιο κάτω
θα διαβάσετε τί αναφέρουν ιστορικοί
για το έργο αυτό. Στις φωτογραφίες
μπορείτε να το διακρίνετε καθαρά.
“Ανάμεσα στα δύο νησάκια του κόλπου ο Νέγρης, γνωστός από τις μελέτες του για
την υποχώρηση της τεταρτογενούς περιόδου, διέκρινε την ύπαρξη ενός επιπέδου
πλάτους 4-5 μέτρων, κατασκευασμένου από μεγάλους λίθους βάρους 20 – 60 κιλών.
Κατά τη γνώμη του πρόκειται για ένα βυθισμένο αρχαίο μόλο. Ο
ιστορικός Oldfather, στηριζόμενος σ’ αυτόν, αναφέρει ένα μεγάλο ‘κυματοθραύστη’
που, κατά τη γνώμη του, μπορούσε κάλλιστα να προφυλάσσει ένα αρχαίο λιμάνι στη
θέση της σημερινής Ιτέας.
Σύμφωνα με τον Λερά η χρονολόγηση της βυθισμένης κατασκευής δεν μπορεί να
έγινε τον 10ο αιώνα που υποστηρίζει ο μοναχός Ευθύμιος στο Χρονικό του
Γαλαξιδίου. «Αυτή η παράδοση δημιουργεί δυσκολίες. Διστάζουμε να πιστέψουμε
[σημειώνει ο Λερά] ότι οι πρόσφυγες του 10ου αιώνα ήταν ικανοί για ένα τέτοιο
έργο, όπως, επίσης, είναι δύσκολο να χρονολογήσουμε τόσο αργά το γεωλογικό
φαινόμενο το οποίο υπήρξε η αιτία να εξαφανιστεί ο μόλος σε βάθος τριών μέτρων
και να αποκοπεί από την ακτή των δύο νησιών. Μόνο υποβρύχια έρευνα θα ήταν
δυνατόν να μας πληροφορήσει σε ποιο βαθμό είναι βάσιμη η γαλαξιδιώτη
παράδοση. Αλλά και δεν μπορούμε να την απορρίψουμε a priori».
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 210 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.2. ΤΡΙΤΑΙΑ
Ανεβαίνοντας τον ανηφορικό δρόμο για την Τριταία, το τοπίο είναι άγονο με
χαμηλή βλάστηση, μερικές κλειστές στροφές, σημεία έξω από το δρόμο με ευδιάκριτα
τμήματα του παλιού μονοπατιού Ιτέας – Τριταίας, ωραίο φαράγγι με κοκκινωπούς
ασβεστόλιθους και σπηλιές.
9 χλμ. μετά την Ιτέα φτάνουμε στην είσοδο του χωριού. Το χωριό βρίσκεται σ’ ένα
ευρύτατο υψίπεδο, απολύτως αθέατο απ’ τη θάλασσα. Εδώ, ανάμεσα σε ελαιώνες και
εκτεταμένους αμυγδαλεώνες, φωλιάζει η Τριταία. Την εικόνα του οροπεδίου
συμπληρώνουν οι εκατοντάδες χαρακτηριστικές, λεπτεπίλεπτες σιλουέτες μικρών και
μεγάλων κυπαρισσιών.
Ένας καινούργιος πλακοστρωμένος δρόμος οδηγεί στην επίσης πλακόστρωτη
πλατεία. Εκεί υπάρχει μια μικρή και γραφική, με ταβέρνα και καφενείο.
Σύμφωνα με την απογραφή έχει 103 κατοίκους, εκ των οποίων μόνο οι 50 κατοικούν
μόνιμα στο χωριό.
Το 176-175 μΧ. έγραψε ο μεγάλος αρχαίος περιηγητής και γεωγράφος Παυσανίας
(από τη Λυδία της Μ. Ασίας) στο έργο του «Ελλάδος Περιήγησης», όπου κάνει
αναφορά στα «Φωκικά» για μια μικρή ορεινή πολίχνη με το όνομα Ίπνια (Υπνια)
πλησίον της Μυωνίας (της σημερινής Αγ. Ευθυμίας).
Ο Θουκυδίδης αναφέρεται επίσης για τη θέση της Ίπνιας-στο σημερινό χωριό. Οι
κάτοικοι της Ίπνιας ανήκουν στους Οζολούς-Λοκρούς, οι οποίοι ήταν μείγμα
Αιολέων και Βορειοδυτικών Ελλήνων κατά τον ιστορικό Στράβωνα.
Ο αρχαιολόγος Lerat ανακαλύπτει βορειοδυτικά του Γαλαξιδίου και κοντά στο
χωριό Πεντεόρια, οχυρωματικό περίβολο Λοκρικής πολίχνης, που πιστεύει ότι
ανήκει στην Τρίτεια ή Τριταία απ´ όπου και οι Τριταιείς του ιστορικού Θουκυδίδη.
Μία πολύ σημαντική ανακάλυψη του αρχαιολόγου Μπουσκέ : Το 1965 σε δελτίο της
Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής δημοσιεύει ένα καταπληκτικού ενδιαφέροντος
κείμενο, τη συνθήκη των αρχαίων Λοκρικών πόλεων της Μυονίας και Υπνίας που
καθ´ όλες πλέον τις ενδείξεις αντιστοιχούν στα σημερινά χωριά Αγία Ευθυμία και
Τριταία.
Η συνθήκη ανακαλύφθηκε το 1938 χαραγμένη σε μια πέτρα που είχε αργότερα
χρησιμοποιηθεί για πλακόστρωση στους Δελφούς, με τη χαραγμένη όψη προς τα
πάνω. Ένα δεύτερο κομμάτι της συνθήκης βρέθηκε το 1948, κοντά στη θέση που είχε
βρεθεί το πρώτο. Οι δύο πέτρες με την αρχαία συνθήκη είναι στο μουσείο των
Δελφών.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 211 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Η συνθήκη Μυονίας-Υπνίας συνάφθηκε το 190 π.Χ. και αποτελεί το
μακροσκελέστερο αρχαίο κείμενο απ´ όσα έχουν βρεθεί ως τώρα για την Εσπερία
Λοκρίδα.
Η συμφωνία, με πολύ λίγα λόγια, μας λέει ότι οι δύο πόλεις είναι άνισης δύναμης
μεταξύ των γι´ αυτό και ιδρύουν είδος «χωροφυλάκων» για τη φύλαξη των
χωραφιών και των προβάτων, μοιράζονται τα χωράφια καλλιεργήσιμα και μη, τα
βοσκοτόπια και συγχρόνως φαίνεται η συμμετοχή των σε δικαστές και στρατιώτες
της συμπολιτείας, με βάση τη συμμετοχή των δύο πόλεων στις θυσίες, δηλαδή τον
αριθμό των σφαγίων που έδινε καθεμία για να τα θυσιάσουν σε τελετές όπου
αντάμωναν Οι πολίτες με την ευκαιρία μιας κοινής λατρείας.
Είναι πολύ σημαντικές οι πληροφορίες που μας δίνει αυτό το κείμενο της συμφωνίας,
σχετικά με τη συγκρότηση της «συμπολιτείας» (κάτι αντίστοιχο με τους σημερινούς
Καποδιστριακούς Δήμους).
Αργότερα συναντάμε το όνομα Καλοπετινίτσα ή Καλοπετινίτσα σε διάφορα
έγγραφα και με διάφορες παραφθορές.
Αναφορά για το χωριό Καλοπετρίτζια έχουμε και στη μαρτυρία του Ιερομόναχου
Ευθυμίου.
Η μαρτυρία του καλόγερου Ευθυμίου (του οποίου τα χειρόγραφα βρέθηκαν από τον
κ. Σάθα το 1862 στο γκρεμισμένο μοναστήρι του Γαλαξιδίου) μας λέει ότι: «εις το έτος
αψπ.δ (1584) σεισμός μεγάλος και τρομερός εγκρέμνησε πολλά σπίτια στο Γαλαξείδι.
Επάθασι στο σεισμό εκείνο και τα χωριά Καλοπετρίτζα και Βουνιχώρα και Πέντε όρνια και τα
άλλα του Σαλώνου».
Για την επανάσταση του ´21 υπάρχουν και εκεί λίγα στοιχεία τα οποία μαρτυρούν τη
συμμετοχή των χωριανών στην επανάσταση. Έλαβαν μέρος στη μάχη στο Χάνι της
Γραβιάς. Μεταξύ αυτών βρισκόταν ο χωριανός μας Ανδρέας Λαίνης. Η συμμετοχή
των χωριανών στη μάχη αποδεικνύεται και από την αναφορά του ονόματος του
χωριού σε χαλκογραφία που βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο Αθηνών που γράφει:
μεταξύ των άλλων Ελληνικών πόλεων το Γαλαξίδι, η Καλοπετεινίτζα, η Βινιχώρα και
η Βιτρινίτζα διά να τιμηθούν τα τέκνα αγωνισταί των πόλεων αυτών (ο πίνακας
αυτός αναφέρεται και στα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη).
Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους το χωριό ανήκε διοικητικά στο Δήμο
Μυωνίας. Στις 28 Δεκεμβρίου 1836 στο υπ´ αριθμόν 80 φύλλο της κυβερνήσεως
δημοσιεύεται νόμος, βάσει του οποίου η επαρχία Παρνασσίδας χωρίζεται σε 11
δήμους. Ένας από αυτούς είναι και ο Δήμος Μυωνίας με πρωτεύουσα την Αγία
Ευθυμία και ανάμεσα στα χωριά και η Καλοπετεινίτσα.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 212 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Το 1840 με το ΒΔ 28/28-12-1840 οι δήμοι της επαρχίας μειώθηκαν σε 7. Μεταξύ των
καταργηθέντων ήταν και ο Δήμος Μυωνίας με αποτέλεσμα το χωριό να υπαχθεί στο
Δήμο Γαλαξιδιωτών. Με το ΒΔ της 8-1-1870 (οψεκ 216-2-1870) πήγαμε πάλι στο Δήμο
Μυωνίας. Κατά την απογραφή του 1907 έχει 549 κατοίκους. Το 1912 οι δήμοι
καταργήθηκαν οριστικά σε όλη την επικράτεια με το νόμο ΔΝ.Ζ της 10-2-1912 και
έτσι τα χωριά του δήμου έγιναν αυτοτελείς κοινότητες. Το 1912 έγινε ξεχωριστή
κοινότητα. Το 1927 η Καλοπετινίτσα άλλαξε το όνομα σε «Μονοδένδρι», το 1928
μετονομάστηκε Τριταία, όπως μέχρι σήμερα, που σημαίνει τρία καλά δηλαδή ΠίστηΕλπίδα-Φιλανθρωπία.
Φ. 32. Τριταία
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 213 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Φ. 33. Κατοικίες στην Τριταία
Πίνακας 63. Απογραφές οικισμού Τριταίας 1989 - 2001
Έτος
Πληθυσμός
Ονομασία
1889
532
Κολοπετινίτσα
1896
559
Κολοπετινίτσα
1907
549
Κολοπετινίτσα
1920
462
Κολοπετινίτσα
1928
420
Κολοπετινίτσα ή Μονοδένδρι
1940
348
Τριταία
1951
283
Τριταία
1961
228
Τριταία
1971
170
Τριταία
1981
124
Τριταία
1991
116
Τριταία
2001
103
Τριταία
Βρίσκεται 9χλμ. Βορειοδυτικά του Όρμου της Ιτέας, σε υψόμετρο 380μ. Παλιότερα
γνωστή ως Κολοπετινίτσα, που ήταν μάλλον παράφραση του Καλοπετινίτσα. Το
1927 έγινε χωριστή κοινότητα (μέχρι τότε αποτελούσε κα πάλι κομμάτι της Ιτέας), με
το όνομα Μονοδένδρι.
Το χωριό είχε τη φήμη εκτροφής νόστιμων πτηνών αλλά και κοκόρων (πετεινών)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 214 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
μαχητών, για τις ανάγκες των κονταρομαχιών που είναι συνηθισμένες στην περιοχή.
Από κει έλαβε το δεύτερο όνομα του, που στην αρχή ήταν Καλοπετινίτσα. Τα
πετεινάρια τα πουλούσαν στην Ιτέα και στην Άμφισσα. Οι μόνιμοι κάτοικοι είναι
γεωργοί, κτηνοτρόφοι και συνταξιούχοι μεταλλείων. Στο χωριό υπάρχουν ο
εκκλησίες της Ζωοδόχου Πηγής και του Αγ. Βλάσση. (πηγή Πολιτιστικός
Εξωραϊστικός Σύλλογος Τριταίας Φωκίδας “Ο ΑΓ. ΒΛΑΣΙΟΣ”),
Α.4.2.1. Διοικητική - κοινωνική οργάνωση –δυσλειτουργίες
Το χωριό διαθέτει μόνο μια ταβέρνα και ένα καφενείο. Για όλες τις υπόλοιπες
ανάγκες εξυπηρετείται από την Ιτέα.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 215 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 216 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.2.2. Λειτουργική δομή πόλης πολεοδομικές ενότητες, κέντρο –
γειτονιές οικισμού
Η πολεοδομική ανάπτυξη του οικισμού αιώνα έγινε
ελεύθερα, με παραδοσιακά πρότυπα και μοναδικές
δεσμεύσεις την ιδιαιτερότητα του ανάγλυφου του εδάφους.
Έτσι το βασικό δίκτυο δρόμων ακολουθούσε τις
υψομετρικές καμπύλες του εδάφους, συνδέονταν μεταξύ
τους καθώς και με δευτερεύοντες ανηφορικούς δρόμουςσκαλιά, ή και με αδιέξοδα. Σο κέντρο υπάρχει η πλατεία.
Α.4.2.3. Καταγραφή και ανάλυση υπαρχουσών χρήσεων οικισμού
Στον οικισμό της Τριταίας η κύρια χρήση είναι η κατοικία. Υπάρχει η κεντρική
πλατεία στο κέντρο, το ανενεργό Δημοτικό σχολείο που στεγάζεται ο πολιτιστικός
σύλλογος και η εκκλησία του χωριού.
Διάγραμμα 32.
Σχολικά κτίρια
1%
Χρήσεις κτιρίων οικισμού Τριταίας
Καταστήματα Γραφεία
2%
Άλλες χρήσεις
11%
Εκκλησίες Μοναστήρια
1%
Κατοικίες
85%
Α.4.2.4. Υπάρχουσες πυκνότητες, επάρκεια κοινοχρήστων χώρων
Ο τρόπος ανάπτυξης του οικισμού, έχει διατηρήσει πολλά από τα χαρακτηριστικά
των ορεινών οικισμών της «Ρούμελης».
Δεν υπάρχουν κοινόχρηστοι χώροι, εκτός από την πλατεία και οι το πλάτος των
στενών δρόμων ποικίλει. Η υπάρχουσα πυκνότητα κατά την εξέταση ενός οικισμού,
είναι δύο τύπων. Ο πρώτος (bruto πυκνότητα) είναι το πηλίκο του αριθμού των
κατοίκων, προς την συνολική έκταση που καταλαμβάνει ο οικισμός. Ο δεύτερος
(neto πυκνότητα) είναι το πηλίκο του αριθμού των κατοίκων προς την έκταση που
καταλαμβάνει ο οικισμός απομειωμένη από το σύνολο των κοινοχρήστων, δηλαδή
σαν έκταση οικισμού λαμβάνεται η δομήσιμη επιφάνεια του εξεταζόμενου οικισμού.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 217 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Για το επίπεδο της κλίμακας, μελέτης ενός Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, η bruto
πυκνότητα είναι η δυνάμενη να προσεγγισθεί για την Τριταία.
Η δομημένη έκταση της Τριταίας είναι 11,7 Ha και 103 κάτοικοι δηλαδή 8,8
κάτοικοι/ Ha.
Αν και η πυκνότητα είναι ικανοποιητική απαιτείται πολεοδομική οργάνωση του
οικισμού.
Συγκεκριμένα :
 Η έλλειψη οργανωμένων χώρων στάθμευσης, είναι γεγονός που δημιουργεί
προβλήματα τόσο στην κυκλοφορία όσο και στους πεζούς καθιστώντας
δύσκολο και για τον κάτοικο αλλά και για τον επισκέπτη να απολαύσει το
παραδοσιακό ιστορικό κέντρο του οικισμού.
 Η έλλειψη προστασίας από πλευρά όρων δόμησης αρχίζει να αλλοιώνει την
παραδοσιακή αρχιτεκτονική του οικισμού με διάφορα «αταίριαστα» στο ύφος
του στοιχεία.
 Η έλλειψη ολοκληρωμένου ρυμοτομικού σχεδίου και κοινόχρηστων χώρων
είναι εμφανής.
Α.4.2.5. Θεσμικό πλαίσιο: χρήσεις γης, όροι δόμησης, τυχόν άλλες
ρυθμίσεις
Η Τριταία είναι μη οριοθετημένος οικισμός και η δόμηση του γίνεται σύμφωνα με
ΦΕΚ 138Δ/1981.
Α.4.2.6. Ανάλυση κατάστασης οικιστικού αποθέματος.
Ο οικισμός έχει σύγχρονα αλλά και παλιά σπίτια πετρόχτιστα, με πελεκητά
αγκωνάρια στις γωνίες. Πολλά είναι ερειπωμένα και ακατοίκητα, κάποια όμως
συντηρούνται και ξαναχτίζονται. Όσα κατοικούνται έχουν περιποιημένες αυλές με
περιβολάκια και λουλούδια.
Πίνακας 64.
Σύνολο
κτιρίων
119
Όροφοι κτιρίων Τριταίας
Όροφοι κτιρίων
Μόνο ισόγεια (με ή Αριθμός ορόφων
χωρίς υπόγεια)
1
2
49
68
2
Διάγραμμα 33.
κτίρια
εφάπτονται
γειτονικά
που
με
45
Χρονική περίοδος κατασκευής κτιρίων Τριταίας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 218 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
1991 -1995 1996 και μετά
2%
1986- 1990 7%
2%
Υπό κατασκευή
5%
1981-1985
11%
1971 -1980
7%
Προ του 1919
60%
1961-1970
2%
1946-1960
2%
1919 -1945
2%
Διαπιστώνουμε ότι το 60 των κτιρίων είναι προ του 1919, ενώ το 73% ξεπερνά την
τριακονταετία.
Πίνακας 65.
Υλικά κατασκευής κτιρίων Τριταίας
Μορφή επικάλυψης του κτιρίου και κύρια
Κύρια υλικά κατασκευής του
υλικά επικάλυψης της κεκλιμένης στέγης
κτιρίου
Με κεκλιμένη στέγη
Με
ταράτσα Κεραμίδ Φύλλα
Τούβλα
Άλλα
Πέτρα
(δώμα)
Μπετόν Τσιμεντόλιθοι
ια
επικάλυψης Υλικά
11
53
55
25
88
6
0
Τα περισσότερα κτίρια είναι φτιαγμένα με πέτρα ή τσιμεντόλιθους/ τούβλα και
έχουν κεραμίδια στη στέγη.
Πίνακας 66. Οικοδομικές άδειες Τριταίας 2000-2008
Έτος
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2007
2008
Σύνολο
Σύνολο
2
1
1
2
2
1
2
1
12
Νέες
οικοδομές
1
0
1
2
1
0
1
0
6
Προσθήκες
0
1
0
0
0
1
0
0
2
Επισκευές
1
0
0
0
0
0
0
0
1
Κατεδαφίσεις
0
0
0
0
1
0
0
0
1
Νομιμ/ήσεις
0
0
0
0
0
0
1
0
1
Αναθεωρήσεις
0
0
0
0
0
0
0
1
1
Στην Τριταία εκδόθηκαν 12 άδειες και μόνο οι 6 ήταν για νέα οικοδομή. Στον
οικισμό δεν έγινε καμία αναπαλαίωση, τροποποίηση άδειας και περιτοίχιση στο
διάστημα 2000-2008.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 219 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.2.7. Ποιότητα και φυσιογνωμία αστικού χώρου
Α.4.2.7.1. Τυπολογία ρυμοτομικού
Η ρυμοτομία του οικισμού αποτελεί από στενούς ανηφορικούς δρόμους, με
ακανόνιστο πλάτος και χωρίς διαμορφωμένα πεζοδρόμια.
Α.4.2.7.2. Βασικοί αντιληπτικοί άξονες και ενότητες
Χαρακτηρίζεται από μια «αστεροειδή» ανάπτυξη του ρυμοτομικού του
σχεδίου, όπου το κύριο πολεοδομικό του κέντρο αποτελεί τον πυρήνα γύρω από το
οποίο αναπτύσσονται μεγαλύτερες πυκνότητες χρήσεων, και οι οποίες σταδιακά
μικραίνουν όσο απομακρυνόμαστε από αυτό. Έτσι, το μεγαλύτερο μέρος του
χαρακτηρίζεται από περίπλοκο οικιστικό ιστό, ακανόνιστα οικοδομικά τετράγωνα
και στενούς δρόμους. Παρατηρούνται, εντός του συνεκτικού οικισμού, πολλές
ιδιοκτησίες με αμιγή αγροτικό χαρακτήρα, με δενδρώδεις κυρίως καλλιέργειες.
Α.4.2.7.3. Ποιότητα δημόσιου χώρου κλπ.
Η ποιότητα του δημόσιου χώρου δηλαδή της πλατεία και των δρόμων,
χαρακτηρίζεται ως καλή. Στην είσοδο και στην πλατεία έχουν πραγματοποιηθεί
μερικές παρεμβάσεις αστικού χαρακτήρα, κυρίως με πλακοστρώσεις.
Α.4.2.8. Κατάσταση πολιτιστικού / ιστορικού / αρχιτεκτονικού
αποθέματος οικισμών.
Φ. 34. Η εκκλησία του χωριού η
Ζωοδόχος Πηγή, δεσπόζει στην
είσοδο του χωριού.
Φ. 35. Διαμόρφωση την Τριταία από τον
Πολιτιστικό Σύλλογο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 220 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Το ανενεργό σχολείο του χωριού, εντός του οποίου στεγάζεται ο σύλλογος
Πολιτιστικός Εξωραϊστικός Σύλλογος Τριταίας Φωκίδας “Ο ΑΓ. ΒΛΑΣΙΟΣ” είναι σε
αρκετά καλή κατάσταση.
Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι η είσοδος στον οικισμό η οποία «καλώς ορίζει» τους
επισκέπτες.
Φ. 36. Είσοδος Τριταίας
Α.4.2.9. Κατάσταση φυσικών στοιχείων αστικού περιβάλλοντος
Δεν υπάρχουν στην Τριταία φυσικά στοιχεία μέσα στον οικισμό.
Α.4.3. ΚΙΡΡΑ
Η Κίρρα είναι παραθαλάσσια πόλη του νομού Φωκίδας, χτισμένη λίγο
ανατολικότερα της Ιτέας. Ο οικισμός της Κίρρας σήμερα έχει σχεδόν ενωθεί με την
Ιτέα. Ανήκει διοικητικά στον τα Δήμο Ιτέας και έχει πραγματικό πληθυσμό
σύμφωνα με την απογραφή του 2001, 1.303 κατοίκους που η πλειοψηφία τους
(1.266) κατοικούν μόνιμα στην Κίρρα. Για το τμήμα της επέκτασης της Κίρρας
παρότι δεν έχει ολοκληρωθεί η εφαρμογή του.
Α.4.3.1. Διοικητική - κοινωνική οργάνωση –δυσλειτουργίες
Η Κίρρα διοικητικά εξυπηρετείται από την Ιτέα. Έχει αγροτικό ιατρείο, νηπιαγωγείο
και δημοτικό σχολείο. Υπάρχουν αθλητικοί και πολιτιστικοί σύλλογοι, οι οποίοι
αναφέρθηκαν σε προηγούμενο κεφάλαιο. Γενικά ο οικισμός δεν έχει δυσλειτουργίες.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 221 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 222 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.3.2. Λειτουργική δομή πόλης πολεοδομικές ενότητες, κέντρο –
γειτονιές οικισμού
Η πολεοδομική ανάπτυξη της Κίρρας έγινε ελεύθερα. Όπως οι περισσότεροι
παραλιακοί οικισμοί αναπτύχθηκε γραμμικά στο παράκτιο μέτωπο. Το κέντρο
αναπτύσσεται στον παράλληλο της παραλία δρόμο, την Αγίου Ιωάννου, χωρίς να
ακολουθεί τα οριζόμενα από την πολεοδομική μελέτη. Σε πολλά σημεία μάλιστα
υπάρχουν χρήσεις εμπορίου ή εστίασης/ αναψυχής σε περιοχές που προορίζονται
για αμιγή κατοικία. Είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα που θα πρέπει να λυθεί
στα πλαίσια της παρούσης αναθεώρησης του ΓΠΣ.
Με το από 14-4-1927 Ρυμοτομικό σχέδιο ο οικισμός αποκτά για πρώτη φορά σχέδιο.
Το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του έχει υλοποιηθεί. Είναι «η παλιά γειτονιά». Με το
ΓΠΣ του 1987 εγκρίνεται η επέκταση της Κίρρας. Για το τμήμα της επέκτασης της
Κίρρας παρότι δεν έχει ολοκληρωθεί η εφαρμογή του, λόγω του προχωρημένου
σταδίου τη μελέτης χρησιμοποιείται/ αντιμετωπίζεται ως ισχύον.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 223 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Σχέδιο 19. Ρυμοτομικό Κίρρας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 224 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.3.3. Καταγραφή και ανάλυση υπαρχουσών χρήσεων οικισμού
Στον οικισμό της Κίρρας η κύρια χρήση είναι η κατοικία Σύμφωνα με την
πολεοδομική μελέτη ανατολικά και δυτικά του οικισμού υπάρχουν δύο χώροι
τουρισμού που εμφανίζονται με μπλε στον προηγούμενο χάρτη.
Διάγραμμα 34.
Σχολικά κτίρια
0,17%
Εργοστάσια Εργαστήρια
0,50%
Χρήσεις κτιρίων Κίρρας (ΕΣΥΕ)
Καταστήματα Γραφεία
1,00%
Άλλες χρήσεις
23,63%
Ξενοδοχεία
0,33%
Κατοικίες
73,71%
Εκκλησίες Μοναστήρια
0,67%
Ακολουθούν οι χρήσεις γης σύμφωνα με την πολεοδομική μελέτη για την Κίρρα.
Πίνακας 67. Εμβαδά Οικοδομικών Τετραγώνων Κίρρας
OT
ΟΤ 02
ΟΤ 03
ΟΤ 03a
ΟΤ 05
ΟΤ 05a
ΟΤ 06
ΟΤ 06a
EMBAΔΟΝ
2.804
3.329
3.270
3.861
2.963
2.178
1.856
ΟΤ 07
ΟΤ 07a
ΟΤ 08
ΟΤ 09
ΟΤ 11a
ΟΤ 12
2.276
555
4.432
3.159
1.947
2.799
OT
ΟΤ 38
ΟΤ 39
ΟΤ 40
ΟΤ 41
ΟΤ 41a
ΟΤ 41B
ΟΤ
43άa
ΟΤ 44
ΟΤ 46
ΟΤ 47
ΟΤ 48
ΟΤ 49
ΟΤ 50
EMBAΔΟΝ
2.651
2.403
4.181
2.445
1.296
313
3.000
OT
ΟΤ 74
ΟΤ 75
ΟΤ 77
ΟΤ 78
ΟΤ 79
ΟΤ 81
ΟΤ 82
EMBAΔΟΝ
3.655
1.488
3.649
3.498
6.167
4.464
3.993
5.482
3.487
3.152
2.255
5.334
4.689
ΟΤ 83
ΟΤ 84
ΟΤ 85
ΟΤ 86
ΟΤ 87
ΟΤ 88
5.039
5.124
1.444
3.365
6.943
4.806
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 225 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
ΟΤ 13
ΟΤ 14
ΟΤ 15
ΟΤ 17
ΟΤ 18
ΟΤ 19
ΟΤ 20
ΟΤ 21
ΟΤ 22
ΟΤ 23
ΟΤ 24
ΟΤ 26
ΟΤ 27
ΟΤ 28
ΟΤ 29
ΟΤ 30
ΟΤ 31
OT31A
ΟΤ 32
ΟΤ 33
ΟΤ 34
ΟΤ 35
ΟΤ 36
ΟΤ 36B
2.539
2.017
2.858
2.742
3.293
3.342
2.687
1.125
2.005
2.444
2.720
3.340
2.655
2.562
3.100
7.032
3.008
2.233
2.660
2.009
2.321
3.097
1.891
698
ΟΤ 51
ΟΤ 52
ΟΤ 53
ΟΤ 54
ΟΤ 54a
ΟΤ 55
ΟΤ 56
ΟΤ 56a
ΟΤ 57
ΟΤ 59
ΟΤ 60
ΟΤ 61
ΟΤ 62
ΟΤ 63
ΟΤ 64
ΟΤ 65
ΟΤ 66
ΟΤ 67
ΟΤ 68
ΟΤ 69
ΟΤ 70
ΟΤ 71
ΟΤ 72
ΟΤ 73
Σύνολο ΟΤ
4.841
4.889
7.656
3.088
2.369
2.786
1.865
4.016
2.897
2.089
3.754
3.810
3.536
2.657
3.900
3.728
7.448
7.299
4.435
3.923
4.477
7.135
7.265
3.502
ΟΤ 89
ΟΤ 90
ΟΤ 92
ΟΤ 93
ΟΤ 94
ΟΤ 95
ΟΤ 96
ΟΤ 97
ΟΤ 98
ΟΤ 99
ΟΤ 100
ΟΤ 100A
ΟΤ 101
ΟΤ 102
ΟΤ 103
ΟΤ 104
ΟΤ 105
ΟΤ 106
ΟΤ 107
ΟΤ 108
ΟΤ 109
ΟΤ 11
ΟΤ 110
ΟΤ 111
ΟΤ 112
4.519
5.177
3.052
4.343
2.143
2.032
2.878
5.547
3.899
4.157
5.764
2.805
4.545
2.652
1.261
3.227
2.442
5.277
7.625
3.013
6.944
3.174
1.456
2.893
2.155
390.470
Πίνακας 68. Θεσμοθετημένοι Κοινόχρηστοι/κοινωφελείς χώροι Κίρρας
Χρήση
Πράσινο
Πράσινο
Πράσινο
Πράσινο
Πράσινο
Πράσινο
Πράσινο
Πράσινο
Πράσινο
ΟΤ
ΚΧ 3A
ΚΧ 3b
ΚΧ 9A
ΚΧ 21a
ΚΧ 31B
ΚΧ 38A
ΚΧ 38B
ΚΧ 40A
ΚΧ 41G
Εμβαδόν
686
538
768
492
246
3.136
1.419
427
190
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 226 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Σύνολο Πράσινο
Πλατεία
ΚΧ 43B
Πλατεία Κίρρας ΚΧ 75B
Σύνολο Πλατείας
Παιδική Χαρά
ΚΧ 25a
Παιδική Χαρά
ΚΧ 101a
Σύνολο Παιδική Χαρά
Αθλητισμός
ΚΧ 25
Αθλητισμός
ΚX 100a
Σύνολο Αθλητισμού
7.903
1.401
5.725
7.125
979
1.477
2.456
5.042
14.366
19.408
Βρεφονηπιακός ΚΦ 30
Βρεφονηπιακός ΚΦ 103A
Σύνολο βρεφονηπιακών
Σχολείο
ΚΦ 75G
Σχολείο
ΚΦ 43
Σύνολο Σχολείων
1.235
512
1.747
4.107
3.589
7.696
1.017
Εκκλησία
ΚΦ 114
Διάγραμμα 35.
Κίρρα
Χρήσεις γης σύμφωνα με την Πολεοδομική μελέτη για την
Κυκλοφορία
37%
Οικοδομικά
τετράγωνα
56%
Κοινωφελή
2%
Κοινόχρηστα
5%
Διαπιστώνουμε ότι η αναλογία δομήσιμου και μη δομήσιμου χώρου είναι 56% με
44% άκρως ικανοποιητική για την Ελληνική πραγματικότητα.
Α.4.3.4. Υπάρχουσες πυκνότητες, επάρκεια κοινοχρήστων χώρων
Η υπάρχουσα πυκνότητα κατά την εξέταση ενός οικισμού, είναι δύο τύπων. Ο
πρώτος (bruto πυκνότητα) είναι το πηλίκο του αριθμού των κατοίκων, προς την
- 227 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
συνολική έκταση που καταλαμβάνει ο οικισμός. Ο δεύτερος (neto πυκνότητα) είναι
το πηλίκο του αριθμού των κατοίκων προς την έκταση που καταλαμβάνει ο οικισμός
απογειωμένη από το σύνολο των κοινοχρήστων, δηλαδή σαν έκταση οικισμού
λαμβάνεται η δομήσιμη επιφάνεια του εξεταζόμενου οικισμού.
Για την Κίρρα υπάρχουν τρεις τομείς όρων δόμησης και βάσεις αυτών
υπολογίστηκαν οι υπάρχουσες πυκνότητες.
Πίνακας 69. Υπάρχουσες πυκνότητες Κίρρα
Ενότητα
Ε=
Εμβαδόν
Ενότητας
σ
= κ
=
τ.μ. u = τ.μ. γηπέδου d
=
μέσος κτιρίου
για για εξοπλισμό και θεωρητική
Σ.Δ.
κατοικία ανά πράσινο /κάτοικο πυκνότητα
κάτοικο
(ποσοστό 40%)
ε
σ
κ
u
d
ΚΙΡΡΑ Ι
ΚΙΡΡΑ ΙΙ
29,2
11,7
1,6
1,8
50
50
11,68
4,68
233
308
ΚΙΡΡΑ ΙΙΙ
Σύνολο Κίρρας
28,6
69,5
0,8
50
11,44
135
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 228 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Σχέδιο 20. Κίρρα Πυκνότητες
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 229 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.3.4.1. Επάρκεια κοινόχρηστων και κοινωφελών
Α.4.3.4.1.1. Σταθερότυπα
 Σύμφωνα με τα σταθερότυπα ο συντελεστής κορεσμού για οικισμούς 2 ου
επιπέδου λ>=0,55
 θεωρητική πυκνότητα d = 400- 100 άτομα /Ha
 Αποδεκτός δείκτης α’ κατοικίας 28-45 τμ/άτομο λαμβάνεται το 45 για
εξυπηρέτηση και του εποχιακού πληθυσμού
 Διοίκηση –Εξυπηρετήσεις (λειτουργίες έδρας ενότητας – λειτουργίες
οικονομίας) ελάχιστο 200 τ.μ. Επειδή είναι και έδρα χωροθετούνται
υποχρεωτικά αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, αστυνομικό τμήμα, πυροσβεστική
υπηρεσία, ΔΕΗ. Υπολογισμός 0,1- 1 τ.μ. /κάτοικο
 Εκπαίδευση Νηπιαγωγείο : 15-24 τ.μ/χρήστη. Χρήστες το 2% του πληθυσμού,
βιώσιμη μονάδα 20-30 παιδιά και ακτίνα εξυπηρέτησης 400μ.
 Δημοτικό : 7-11 τ.μ/χρήστη. Χρήστες το 10% του πληθυσμού, βιώσιμη μονάδα
180 παιδιά και ακτίνα εξυπηρέτησης 800μ.
 Γυμνάσιο - Λύκειο: 7-11 τ.μ/χρήστη. Χρήστες το 9% του πληθυσμού, βιώσιμη
μονάδα 210παιδιά και ακτίνα εξυπηρέτησης 400μ.
 Κέντρο Υγείας >1.000 κατοίκους
 Βρεφονηπιακός σταθμός : 8 τ.μ./χρήστη Χρήστες το 2% του πληθυσμού,
βιώσιμη μονάδα 20-30 παιδιά και ακτίνα εξυπηρέτησης 400μ
 Αθλητισμός : 5.5 τ.μ. / κάτοικο αθλητικός πυρήνας Α ( στίβος πλήρης στα 400
μ, γήπεδο ποδοσφαίρου, 2 γήπεδα μικτής χρήσης αθλοπαιδιών, αποδυτήρια
και βοηθητικοί χώροι κερκίδες)
 Εκκλησίες μία ανά 1.300-1.600 κατοίκους ή 1,5 τμ/ χρήστη
 Κοιμητήριο 0,5- 1 τμ/κάτοικο με όριο συνολικής έκτασης τα 1.000 τ.μ.
 Πράσινο – Ελεύθεροι Χώροι
 Σύμφωνα με τα σταθερότυπα, οι ανάγκες σε πράσινο και ελεύθερους
χώρους, αλλά και συναφείς κοινόχρηστες λειτουργίες που αφορούν
παιδικές χαρές, παιδικές γωνιές, πλατείες, άλση, κ.λπ. διακρίνονται σε
Ελεύθερους Χώρους επιπέδου Πόλης / Οικισμού και Ελεύθερους Χώρους
επιπέδου Πολεοδομικής Ενότητας.
 Τα απαιτούμενα μεγέθη σε πράσινο υπολογίζονται με πρότυπο συνολικά 8
τ.μ. γηπέδου ανά κάτοικο που αναλύεται ως εξής
• Πλατείες: 1- 5 στρέμ.
• παιδικές χαρές : 5- 10 τ.μ./χρήστη Χρήστες το 12% του πληθυσμού Παιδικές γωνίες για παιδιά 1-6 ετών. Ακτίνα επιρροής 100-200μέτρα
(στους πεζοδρόμους). 2. Παιδικές χαρές για παιδιά 7-12 ετών.
Ακτίνα επιρροής 250-800 μέτρα
• πάρκο πολεοδομικής ενότητας 15 στρ.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 230 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
•



Το επιθυμητό πρότυπο για τον αθλητισμό είναι 5,5 τ.μ. / κάτοικο
και τουλάχιστον ένας (1) πυρήνας τύπου Β σε επίπεδο πόλης
Πολιτιστικά : 0,1 τ.μ. / κάτοικο
Δίκτυα κυκλοφορίας 7% για οικισμό <2.000 κατοίκων και 15% για 2.οοο 30.οοο κατοίκους
Εμπόριο 0,35 –0,65 τ.μ. /κάτοικο Το κέντρο της γειτονιάς που περιλαμβάνει
μόνο καθημερινό λιανικό εμπόριο έχει ακτίνα επιρροής 300 - 400 μ. Στους
μικρότερους οικισμούς μπορεί να εγκαθίστανται διάσπαρτα τα πιο
απαραίτητα είδη καθημερινού λιανικού εμπορίου. Για τα κέντρα συνοικίας με
ανώμαλο εμπόριο η ακτίνα επιρροής φθάνει τα 1.000 μ.
Πίνακας 70. Επάρκεια κοινόχρηστων/κοινωφελών χρήσεων
Πληθυσμός
Χρήση γης
1.303
Χρήστες
κάτοικοι
Διοίκηση
100%
Νηπιαγωγείο
2%
Δημοτικό
10%
Γυμνάσιο Λύκειο
9%
Σύνολο εκπαίδευσης - Σχολείων
Βρεφονηπιακοί
2%
σταθμοί
Πράσινο/ Ελεύθεροι 100%
χώροι
Παιδικές Χαρές
12%
Πλατεία -Πάρκο
Αθλητισμός
100%
Πολιτιστικές
100%
Λειτουργίες
Δίκτυα Κυκλοφορίας 7%
Εκκλησίες
100%
Κοιμητήριο
100%
Έκταση 695.000 τ.μ.
Σταθερότυπο / Απαιτούμενη
χρήστη τ.μ.
κοιν. Υποδομή
από
έως
από
έως
0,1
1
130
1.303
15
24
391
625
7
11
912
1.433
7
11
821
1.290
3.349
8
208
Υπάρχουσα Αναγκαία
νέα
0
1.303
7.696
-4.347
1.747
-1.539
2,5
3.258
7.903
-4.646
5
1.000
5,5
0,1
782
1.000
7.167
130
2.456
7.125
19.408
0
-1.674
-2.125
-12.242
130
257.178
1.017
2441,00
-208.528
938
-1.138
1,5
0,5
5.000
1
48.650
1.955
652
5.000
1.955
1.303
Α.4.3.4.2. Κοινόχρηστος εξοπλισμός
Οι προβλεπόμενοι από την Πολεοδομική μελέτη κοινόχρηστοι χώροι επαρκούν
πλήρως για την Κίρρα. Το αυξημένο οδικό δίκτυο οφείλεται στο χώρο που
καταλαμβάνει το Αρχαιολογικό πάρκο και ο παραλιακός πεζόδρομος. Το βασικό
έλλειμμα είναι ότι οι προβλεπόμενοι δρόμοι δεν έχουν διανοιχθεί, έλλειψη υπάρχει
και στους χώρους στάθμευσης, καθώς και στους διαμορφωμένους χώρους
κυκλοφορίας του πεζού, είτε πεζοδρόμια είτε πεζόδρομους. Με εξαίρεση τον
παραλιακό πεζόδρομο ο οποίος είναι σε πολύ καλή κατάσταση. Η πλατεία της
Κίρρας είναι διαμορφωμένη και είναι ο μόνος διαμορφωμένος από τους
- 231 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
προβλεπόμενους από την Πολεοδομική μελέτη κοινόχρηστος χώρος, αν και έχει
καταλάβει και το χώρο στάθμευσης και παιδικής χαράς που προέβλεπε η ΠΜ. Τα
προτεινόμενα από την επέκταση γήπεδα δεν έχουν υλοποιηθεί και προς το παρόν ο
οικισμός εξυπηρετείται από το εκτός Κίρρας γήπεδο.
Α.4.3.4.3. Κοινωφελείς λειτουργίες
Εκπαίδευση : Διαθέτει ένα Νηπιαγωγείο και ένα Δημοτικό σχολείο, Γυμνάσιο –
Λύκειο τα παιδιά πηγαίνουν στην Ιτέα, οι χρήστες είναι 117 και δεν είναι βιώσιμη η
μονάδα. Οι χώροι καλύπτουν την ακτίνα εξυπηρέτησης ακόμη και για το
νηπιαγωγείο που είναι 400μ.
Πρόνοια : Δεν υπάρχει παιδικός σταθμός σε λειτουργία. Από την ΠΜ προβλέπονται
2 οι οποίοι δεν καλύπτουν την ακτίνα εξυπηρέτησης των 400 μ.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 232 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Περίθαλψη : λειτουργεί Αγροτικό ιατρείο
Πολιτισμός - Διοίκηση: Ούτε από την Πολεοδομική μελέτη προβλέπονται χώροι
διοίκησης και πολιτισμού. Σήμερα στους τομείς αυτούς
το σύνολο των
δραστηριοτήτων (βιβλιοθήκη, πνευματικό κέντρο, κλπ), βρίσκονται όλοι στην Ιτέα.
Το κοιμητήριο επαρκεί ενώ για την εκκλησία θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ο Άγιος
Νικόλαος είναι εκτός σχεδίου και δεν προσμετράτε. Άρα και από πλευράς εκκλησιών
είναι καλυμμένη η ενότητα της Κίρρας.
Όσον αφορά το εμπόριο η επιφάνεια καλύπτει τις προδιαγραφές, αλλά η εκτεταμένη
αμιγής κατοικία και ο τουριστικός χαρακτήρας της Κίρρας δημιουργούν πρόβλημα
στον τομέα αυτό, τουλάχιστον επί της Αγίου Ιωάννου που συγκεντρώνεται και η
εμπορική κίνηση.
Α.4.3.5. Θεσμικό πλαίσιο: χρήσεις γης, όροι δόμησης, τυχόν άλλες
ρυθμίσεις
Με το ΦΕΚ 164Δ/1-9-1969 καθορίστηκαν γενικά όροι δόμησης για τους οικισμούς
της Ελλάδας, οι οποίοι είχαν ρυμοτομικό σχέδιο. Σύμφωνα με το ΦΕΚ 113/Δ/4-61970, εγκρίνονται για πρώτη φορά όροι δόμησης οι οποίοι συνοδεύουν το από τις 144-1927 Ρυμοτομικό σχέδιο Ιτέας. Θεσπίζεται αρτιότητα 150 τμ, κάλυψη 70% και
σύστημα δόμησης κατά πτέρυγες. Στην συνέχεια με το ΦΕΚ 180Δ/5-8-1971
τροποποιείται το σύστημα δόμησης σε συνεχές. Με το ΦΕΚ 399Δ/25-11-1976 γίνεται
τροποποίηση των όρων και περιορισμών δόμησης για την Ιτέα και την Κίρρα.
Δημιουργούνται δύο τομείς Α και Β για την Ιτέα με συντελεστές δόμησης 2,4 και 2,6
αντίστοιχα. και Γ και Δ για την Κίρρα με συντελεστές δόμησης 1,8 και 1,6 αντίστοιχα.
Στο ίδιο ΦΕΚ δημιουργείται ζώνη Ε πέριξ των οικισμών Ιτέας και Κίρρας με
αρτιότητα τα 2.000 τ.μ. Ελάχιστο πρόσωπο 25 μέτρα, βάθος 40 μέτρα, κάλυψη 70%
και σ.δ. 0,075.
Σύμφωνα με το ΦΕΚ 515/Δ/17.5.93 από τις 14-4-1927 υπάρχει το Ρυμοτομικό σχέδιο
Κίρρας το οποίο με την υπ' αριθ. 1070/9.4.93 απόφαση του Νομάρχη Φωκίδας (ΦΕΚ
515/Δ/17.5.93) αναθεωρείται.
Σύμφωνα με το ΦΕΚ 515Δ/93 καθορίστηκαν δύο τομείς για τους όρους δόμησης.
Τομέας Ι (παλαιός)
Συντελεστής δόμησης 1,6, Θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα κατά κανόνα εφόσον έχουν
ελάχιστο εμβαδόν 200 τ.μ. και ελάχιστο πρόσωπο 12μ. Κατά παρέκκλιση θεωρούνται άρτια
και οικοδομήσιμα τα οικόπεδα τα οποία πριν από την 9-11-89 έχουν ελάχιστο εμβαδόν 150
τμ και πρόσωπο 8μ. Κάλυψη οικοπέδου 70%. Δόμηση κατά ΓΟΚ. Μέγιστο ύψος 10.90 σε
περίπτωση pilotis το ύψος θα προσαυξάνεται στα 11.90. Μέγιστος αριθμός ορόφων 3.
Τομέας ΙΙ (παλαιός Δ)
Συντελεστής δόμησης 1,8, Θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα κατά κανόνα εφόσον έχουν
ελάχιστο εμβαδόν 200 τ.μ. και ελάχιστο πρόσωπο 12μ. Κατά παρέκκλιση θεωρούνται άρτια
και οικοδομήσιμα τα οικόπεδα τα οποία πριν από την 9-11-89 έχουν ελάχιστο εμβαδόν 150
τμ και πρόσωπο 8μ. Κάλυψη οικοπέδου 70%. Δόμηση κατά ΓΟΚ. Μέγιστο ύψος 10.90
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 233 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
σε περίπτωση pilotis το ύψος θα προσαυξάνεται στα 11.90. Μέγιστος αριθμός ορόφων 3.
Γενικοί όροι
Για τους τομείς Ι και ΙΙ απαιτείται έγκρισης Αρχιτεκτονικής Επιτροπής για την έκδοση
οικοδομικής άδειας. Ορίζονται πρασιές πλάτους 2,5 μ. Οι εξώστες θα απέχουν 1,00μ
τουλάχιστον μεταξύ τους. Μέγιστο μήκος εξώστου 4 μ. Κατά παρέκκλιση στη ζώνη ειδικών
κινήτρων ο Σ.Δ. προσαυξάνεται στον τομέας ΙΙ σε 0,. Ήτοι ΣΔ 2. (Στα κέντρα πολεοδομικών
ενοτήτων για κτίρια αναψυχής, πολιτιστικών δραστηριοτήτων, κτιρίων κοινωνικής
πρόνοιας, κτιρίων εκπαίδευσης, Αθλητικών εγκαταστάσεων.
Με το ΦΕΚ 469Δ/7-5-1993 εγκρίνεται η Πολεοδομική μελέτη της Επέκτασης.
Τα ελάχιστα όρια εμβαδού και προσώπου καθώς και οι λοιποί όροι καθορίζονται σε έναν
τομέα ΙΙΙ. Ελάχιστο πρόσωπο 13μ. Ελάχιστο εμβαδόν 300 τμ υπό την προϋπόθεση ότι στο
οικοδομήσιμο τμήμα των οικοπέδων εγγράφεται κάτοψη κτιρίου με ελάχιστη επιφάνεια 50
τμ και ελάχιστη πλευρά 5μ. Συντελεστής δόμησης 0,6. Μέγιστο ποσοστό κάλυψης 60%.
Μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος κτιρίων 7,5 μέτρα υπεράνω των οποίων επιβάλλεται η
κατασκευή κεραμοσκεπούς στέγης, της οποίας η κλίση να μην υπερβαίνει το 25%.
Απαγορεύεται η κατασκευή εξωστών σε μήκος μεγαλύτερο του 60% του μήκους της όψης του
κτιρίου σε κάθε πλευρά. Η ελάχιστη απόσταση αυτών ορίζεται σε 1 μέτρο. Το μέγιστο μήκος
του εξώστη δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 5 μέτρα.
Ακολουθεί η τροποποίηση υπ’ Αριθ. 693/94 Τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου Κίρρας Ν.
Φωκίδας, τμήμα αναθεώρησης, (ΦΕΚ 317 Δ) της 5.4.1994) όσον αφορά Την έγκριση της
τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου Κίρρας, τμήμα Αναθεώρησης, στα Ο.Τ. Ο6α, Ο6,
13, 22, 23, 21, 14, 05 05α
Με την Αριθ. 3009/94/Δ' 1034/5.10.1994 γίνεται Τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου
Κίρρας Ν. Φωκίδας, όσον αφορά την μετατόπιση των οικοδομικών γραμμών στην πρότερη
θέση των ΟΤ 34,35,36,38,39 καθώς και των οικοδομικών γραμμών του ΟΤ37 σε συνδυασμό με
τον παραλιακό δρόμο.
Α.4.3.6. Ανάλυση κατάστασης οικιστικού αποθέματος.
Το οικιστικό απόθεμα της Κίρρας, αφορά κύρια όπως έχει ήδη αναλυθεί την
κατοικία, στον πίνακα που ακολουθεί διαπιστώνουμε την παλαιότητα των κτιρίων.
Όροφοι κτιρίων Κίρρας
Σύνολο Αριθμός κτιρίων
κτιρίων Μόνο
Ισόγεια ή πυλωτές (με ή
ισόγεια (με
χωρίς υπόγειο) με αριθμό
ή χωρίς
ορόφων
υπόγειο)
1
3-5 6 και άνω
633
326
235 260 13 0
Διάγραμμα 36.
Με
πυλωτή
κτίρια που
εφάπτονται με
γειτονικά
Πίνακας 71.
17
260
Χρονική περίοδος κατασκευής κτιρίων Κίρρας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 234 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
1996 και μετά
10%
1991 -1995
6%
Υπό κατασκευή
6%
Προ του 1919
1919 -1945
5%
12%
1946-1960
5%
1986- 1990
7%
1961-1970
19%
1981-1985
10%
1971 -1980
20%
Διαπιστώνουμε ότι η Κίρρα είναι «διαχρονική», ένας οικισμός αναλογικά
δημιουργημένος στα χρόνια, που εξακολουθεί να αναπτύσσεται.
Υλικά κατασκευής κτιρίων Κίρρας
Μορφή επικάλυψης του κτιρίου και
κύρια
υλικά
επικάλυψης
της
κεκλιμένης στέγης
300
2
4
271
19
37
305
217
110
Άλλα
υλικά
Με κεκλιμένη στέγη
Φύλλα
επικάλυψ
ης
Άλλα υλικά
Πέτρα
Τούβλα
Τσιμεντόλιθοι
Ξύλο
Μπετόν
Μέταλλο
-
ταράτσα
Με
(δώμα)
Κύρια υλικά κατασκευής του κτιρίου
Κεραμίδια
Πίνακας 72.
1
Τα περισσότερα κτίρια είναι φτιαγμένα με μπετόν, γεγονός που συνάδει με την
διαχρονική εξέλιξη της Κίρρας και έχουν ταράτσα.
Πίνακας 73.
Έτος
Σύνολο
Οικοδομικές άδειες Κίρρας 2000-2008
Νέες
οικοδομές
Προσθήκες
Επισκευές
Κατεδ/
σεις
Περ/
χήσεις
Νομιμ/
σεις
Αναθ/
ρήσεις
Τροπ/
σεις
2000
5
3
1
0
0
1
0
0
0
2001
8
4
0
0
0
0
0
2
2
2002
4
3
0
1
0
0
0
0
0
2003
6
3
2
0
1
0
0
0
0
2004
10
6
2
0
0
0
0
2
0
2005
3
2
1
0
0
0
0
0
0
2006
3
2
0
0
0
0
0
0
1
2007
4
3
0
0
1
0
0
0
0
2008
7
4
1
0
0
1
0
1
0
50
30
7
1
2
2
0
5
3
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 235 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Στην Κίρρα στο διάστημα 2000-2008 εκδόθηκαν 50 άδειες και οι 30 ήταν για νέα
οικοδομή. Στον οικισμό δεν έγινε καμία αναπαλαίωση.
Α.4.3.7. Ποιότητα και φυσιογνωμία αστικού χώρου
Α.4.3.7.1. Τυπολογία ρυμοτομικού
Γενική αρχή του ρυμοτομικού σχεδίου ήταν η ορθογώνια διαίρεση της πόλης, με τη
χάραξη παράλληλων και κάθετων δρόμων, και η δημιουργία οικοδομικών
τετραγώνων με τις ίδιες ακριβώς διαστάσεις, προσεγγίζοντας το Ιπποδάμειο
ρυμοτομικό σύστημα, χωρίς ωστόσο να υπακούει αυστηρά σε αυτό. Το πρώτο
ρυμοτομικό του 1927 δεν περιοριζόταν μόνο στον δομημένο ιστό, αλλά επεκτεινόταν
και σε αδόμητες τότε περιοχές που σήμερα αποτελούν και το πυκνοδομημένο τμήμα
της Κίρρας. Ένα πυκνό δίκτυο πεζοδρόμων σύμφωνα με τις πολεοδομικές μελέτες
καλύπτει τον οικισμό, το οποίο θα πρέπει να αναθεωρηθεί και να προσαρμοστεί στις
πραγματικές ανάγκες του οικισμού.
Α.4.3.7.2. Βασικοί αντιληπτικοί άξονες και ενότητες
Η μορφολογία του οδικού δικτύου στην Κίρρα ακολουθεί την εικόνα του
ρυμοτομικού σχεδίου. Έτσι, εκτός από τις κύριες οδούς, οι οποίες μεταφέρουν την
κυκλοφορία ακτινωτά από το κέντρο προς τα όρια του σχεδίου πόλης και
αντίστροφα, υπάρχουν αδιάνοιχτοι οδοί, που καθιστούν ιδιαιτέρως προβληματική
την ομαλή ροή της πόλης, διότι δεν έχουν συνταχθεί οι απαραίτητες Πράξεις
Τακτοποιήσεως και Αναλογισμού και κυρίως η πράξη εφαρμογής της επέκτασης.
Παράλληλα, σε κεντρικά σημεία της πόλης υπάρχουν ιδιοκτησίες με παλιές
μισογκρεμισμένες ή ακατοίκητες κατοικίες, που δημιουργούν αστικές δυσχέρειες
(επικινδυνότητα, αισθητική ρύπανση, κτλ). Η μέριμνα για την προσφορότερη
αντιμετώπιση της κάθε περίπτωσης θα προσέφερε «ανάσες» και θα λειτουργούσε
δημιουργικά στην εικόνα του αστικού περιβάλλοντος και μάλιστα σε μία πόλη η
οποία διεκδικεί την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού Ολοκληρωμένο
δίκτυο πεζοδρόμων δεν υπάρχει. Αν και προβλέπεται εκτεταμένο δίκτυο (ίσως σε
υπερβολικό βαθμό) από την πολεοδομική μελέτη αναθεώρησης και επέκτασης,
ωστόσο μέχρι σήμερα ένα πολύ μικρό ποσοστό έχει υλοποιηθεί. Στην είσοδο, η
κεντρική πλατεία συνιστά επίσης βασική αντιληπτική ενότητα κυρίως λόγω της
συγκέντρωσης ποικίλλων χρήσεων πέριξ αυτής. Η πλατεία, μέσω στοχευμένων
παρεμβάσεων μπορεί να αναβαθμίσει το ισχυρό και αξιόλογο πολεοδομικό κέντρο
κυρίως λόγω των πολλαπλών και διαφορετικών δραστηριοτήτων που
αναπτύσσονται σε αυτό και προσδώσει μεγάλη ωφελιμότητα δημόσιου χώρου.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 236 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Φ. 37. Κίρρα διαμορφωμένο οδικό δίκτυο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 237 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.3.7.3. Ποιότητα δημόσιου χώρου κλπ.
Η εικόνα της ποιότητας του δημόσιου χώρου (πλατείες, κοινόχρηστοι χώροι) σε
γενικές γραμμές χαρακτηρίζεται ως καλή. Η κεντρική πλατεία είναι πλακοστρωμένη,
χωρίς ωστόσο να παρουσιάζει κάποιο ιδιαίτερο αισθητικό ενδιαφέρον.
Ως προς την ποιοτική κατάσταση των οδών, σε γενικές γραμμές χαρακτηρίζεται ως
καλή, με το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι ασφαλτοστρωμένοι. Στο κέντρο της
πόλης τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των οδών είναι γενικώς ικανοποιητικά. Η
ανυπαρξία πεζοδρόμων (πέρα από τον παραλιακό) και σε πολλά σημεία η έλλειψη
πεζοδρομίων καθώς και τα αδιάνοιχτα τμήματα οδών, που δυσχεραίνουν την
προσβασιμότητα, είναι τα βασικά προβλήματα της Κίρρας.
Σημαντικό στοιχείο για την καλή ποιότητα του δημόσιου χώρου εκτός από την
πλατεία, αποτελεί ο παραλιακός πεζόδρομος και το λιμανάκι.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 238 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.3.8. Κατάσταση πολιτιστικού / ιστορικού / αρχιτεκτονικού
αποθέματος οικισμών.
Στον οικισμό της Κίρρας (χαρακτηρισμένος στο σύνολο του ως αρχαιολογικός
χώρος) το πολιτιστικό και ιστορικό απόθεμα είναι τεράστιο όπως έχει ήδη
αναλυθεί στο κεφάλαιο 3.
Δίπλα στην αμμουδερή ακτή, με τα καθαρά, αβαθή νερά, δεσπόζουν οι
εγκαταστάσεις του ΝΑΥΣΙΚΑ BEACH, με τους εκτεταμένους υπαίθριους χώρους, το
φροντισμένο γρασίδι, τα πολλά δέντρα, λουλούδια και φυτά. Ομπρέλες, ξαπλώστρες
και καφέ – μπαρ με ωραία μουσική. Μεγάλο προνόμιο για τους κατοίκους να
βρίσκονται τα σπίτια τους από την αμμουδιά σε απόσταση αναπνοής. Στο τελείωμα
της ακτής μας περιμένει ένα φαινόμενο πολύ ιδιαίτερο του τόπου. Είναι οι εκβολές
στη θάλασσα του άφθονου, ακόμα κι αυτή την εποχή νερού, των 130(!) πηγών του
«Αγιόνερου». Είναι ένα πεντακάθαρο, παγωμένο νερό, που πηγάζει από τους
πρόποδες του «Κάτσικα» και θεωρείται ότι έχει καθαρκτικές και άλλες ιαματικές
ιδιότητες. Χρησιμοποιείται είτε για πόση είτε για ποδόλουτρα δίπλα στη θάλασσα.
Η επικράτεια της Κίρρας και του Δήμου Ιτέας τερματίζει στον δρόμο που ανηφορίζει
για Δεσφίνα. Εδώ βρίσκεται το Camping AYANNIS και η δημοτική πλαζ
«Βραχάκια» με βαθιά, καθαρά νερά.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 239 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.3.9. Κατάσταση φυσικών στοιχείων αστικού περιβάλλοντος
Το ρέμα Σκίτσα, δυτικά της Κίρρας, αποτελεί σημαντικό στοιχείο του φυσικού
περιβάλλοντος τόσο της πόλης όσο και της ευρύτερης περιοχής και η
αξιοποίησή του θα μπορούσε να συμβάλλει σημαντικά στην πρόσκτηση
φυσιογνωμίας της έδρας της Δ.Ε. Κατά το παρελθόν έχουν υπάρξει φαινόμενα
πλημμυρών, λόγος για τον οποίο κατασκευάστηκαν αντιπλημμυρικά αναχώματα
προστασίας στις εκατέρωθεν πλευρές. Η προστασία του και η ανάδειξή του
αποτελούν σημαντικό ζήτημα, ώστε να εκπληρωθεί η κατεύθυνση των κοινοτικών
πολιτικών περί προστασίας και ανάδειξης ειδικώς των φυσικών στοιχείων τα οποία
διεισδύουν στον αστικό χώρο. Σήμερα, η εικόνα που παρουσιάζει δεν είναι καλή
καθώς αφ’ ενός μεν δεν έχουν γίνει αισθητικές παρεμβάσεις, και αφ’ ετέρου σε πολλές
περιπτώσεις αποτελεί χώρο απόρριψης απορριμμάτων με συνεχή υποβάθμιση του
περιβάλλοντος. Κρίνεται απαραίτητο, κατόπιν μελέτης, καταρχάς η οριοθέτηση του
όπως επίσης να αναπλασθούν οι περιοχές της κοίτης του, τουλάχιστον αυτές που
βρίσκονται στα όρια του σχεδίου πόλης της Ιτέας και της Κίρρας.
Ως επιμέρους στοιχείο φυσικού περιβάλλοντος στην Κίρρα λειτουργούν και οι
παραλίες, οι οποίες βρίσκονται σε καλή ποιοτική κατάσταση, με
σημαντικές δυνατότητες περαιτέρω αξιοποίησης και μπορεί να αποτελέσουν ένα
αξιόλογο χώρο αναψυχής και δράσεων, τόσο για τους κατοίκους της Κίρρας και της
Ιτέας, όσο και για τους επισκέπτες.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 240 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.4. ΕΔΡΑ - ΙΤΕΑ
Η Ιτέα είναι ένας δημοφιλής καλοκαιρινός προορισμός με ένα μεγάλο αριθμό από
ξενοδοχεία, διαμερίσματα, ενοικιαζόμενα δωμάτια, εστιατόρια, καφετέριες και μπαρ
που προσφέρουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες στον επισκέπτη. Τα ξενοδοχεία και τα
δωμάτια στην Ιτέα είναι διαφόρων κατηγοριών και μπορούν να ικανοποιήσουν
μεγάλη ποικιλία προτιμήσεων κι αναγκών διαμονής στους επισκέπτες τους με πολύ
μεγάλη επιτυχία. Η παραλιακή κωμόπολη της Ιτέας βρίσκεται 13 χλμ. νότια της
Άμφισσας, αγκαλιασμένη απ' τον Κορινθιακό κόλπο. Μαζί με την γειτονική Κίρρα,
είναι χτισμένη στο βάθος του Κρισσαίου κόλπου.
Η Ιτέα αποτελεί αξιόλογο παραθεριστικό κέντρο καθώς και το σημαντικότερο και
μεγαλύτερο λιμάνι του Νομού Φωκίδας. Στο εμπορικό της λιμάνι φορτώνονται οι
βωξίτες απ' τα μεταλλεία βωξίτη που λειτουργούν στην περιοχή. Η υπερσύγχρονη
μαρίνα που διαθέτει έχει δυνατότητα ελλιμενισμού 250 σκαφών.
Η λαμπερή και σύγχρονη κωμόπολη της Ιτέας ξεχωρίζει για το άρτιο ρυμοτομικό
σχέδιο που διαθέτει. Οι γραφικές δεντροφυτεμένες πλατείες κι ο παραλιακός δρόμος
«Ακτή Ποσειδώνος», κάνουν την Ιτέα έναν μοναδικό τουριστικό προορισμό.
Η Ιτέα, τα τελευταία χρόνια, έχει ραγδαία τουριστική ανάπτυξη με αποτέλεσμα να
προσφέρει στους επισκέπτες της άριστες επιλογές. Ειδικά το λιμάνι της Ιτέας έχει
εξελιχθεί σ' ένα αγαπημένο προορισμό του παγκόσμιου τουρισμού κρουαζιέρας. Καθ'
όλη τη διάρκεια του χρόνου, αλλά ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες, το επισκέπτονται
καθημερινά 1-3 κρουαζιερόπλοια.
Η έδρα του τ. Δήμου Ιτέας, η πόλη της «Ιτιάς», με 4.666 κατοίκους πραγματικό
πληθυσμό και 4.627 μόνιμο κατά το έτος 2.001, αποτελεί σημαντικό τουριστικό
προορισμό
Από παλαιότερες απογραφές, μπορούμε να διαπιστώσουμε την συνεχή ανάπτυξη
της.

1879: 419 κάτοικοι

15 και 16 Απριλίου 1889: 753 κάτοικοι

1896: 814 κάτοικοι (και 32 κάτοικοι στον Όρμο της Ιτέας)

1907: 1.008 κάτοικοι
18 Δεκεμβρίου 1920: Ιτέα 1.411 κάτοικοι (άνδρες 646- γυναίκες 765), Λιμήν
Ιτέας 146 (140-6),


15 και 16 Μαΐου 1928: Ιτέα 1.885 (άνδρες 909-γυναίκες 976)

16 Οκτωβρίου 1940: 2.532 (1.226-1.306)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 241 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Διάγραμμα 37.
Εξέλιξη πληθυσμού Ιτέας
4.666
4.069
3.671
3.318
2.532 2.457
2.765
1.885
1.557
753
814
1.008
1889 1896 1907 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001
Φ. 38. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και οι πολιτικοί συνεργάτες του πηγαίνουν στην
Ιτέα για προεκλογική εκδήλωση και ομιλία προ των εκλογών του 1928
χρησιμοποιώντας το πλοίο «Αμβρακία»!
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 242 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 243 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.4.1. Διοικητική - κοινωνική οργάνωση –δυσλειτουργίες
Στην πόλη της Ιτέας δεν υπάρχουν ιδιαίτερες ελλείψεις και δυσλειτουργίες. Αντίθετα
αποτελεί μια σύγχρονη και οργανωμένη τουριστική πόλη. Η πόλη διαθέτει:

Αστυνομικό Τμήμα, Τμήμα Τροχαίας και Τουριστική Αστυνομία,
Πυροσβεστικό Σταθμό, Υπολιμεναρχείο, Δασονομείο, Ειρηνοδικείο,
Ταχυδρομείο, ΟΤΕ, Υποθηκοφυλακείο, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών,
Τελωνείο, Λιμενικό Ταμείο, Γηροκομείο, τις Τράπεζες Alpha, Εθνική και
Αγροτική, Δημοτικό Κολυμβητήριο – Κλειστό Γήπεδο Μπάσκετ – Γήπεδο,
Πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο πολλαπλών χρήσεων.

Κέντρο Υγείας, Υποκατάστημα ΙΚΑ, 4 Φαρμακεία και γιατρούς αρκετών
ειδικοτήτων (Παθολόγοι, Παιδίατροι, Οδοντίατροι κ.ά.).

ΚΑΠΗ, Σωματεία, Συνεταιρισμούς και Συλλόγους (Σύλλογος Αιμοδοτών,
Πολιτιστικοί Σύλλογοι κ.ά.).

Ικανοποιητικό αριθμό εμπορικών επιχειρήσεων, όπως super – markets (δύο
μεγάλων αλυσίδων και πολλά μικρότερα), καταστήματα ένδυσης – υπόδησης
και πλήθος άλλων προϊόντων, οικοδομικών υλικών, βενζινάδικα, συνεργεία
αυτοκινήτων κ.ά.

Στην πόλη διοργανώνονται σημαντικές εκδηλώσεις, σε κάποιες περιπτώσεις
διεθνούς χαρακτήρα: Για πολλά χρόνια το ράλι «Ακρόπολις» είχε σαν
επιχειρησιακό του κέντρο και αφετηρία αρκετών διαδρομών του, την Ιτέα. Τα
τελευταία χρόνια διεξάγεται εδώ το «Ράλι Αντίκα». Σημαντική διοργάνωση
αποτελούν και τα «Pythia», αγώνες Πόλο στους οποίους συμμετέχουν εθνικές
ομάδες από διάφορες χώρες, όπως: Ελλάδας, Αμερικής, Γαλλίας, Ισπανίας,
Αυστραλίας κ.ά. Τα τελευταία πέντε χρόνια επαναλειτουργεί στο λιμάνι της
Ιτέας η εμπορική έκθεση Ν. Φωκίδας, που κατάφερε το 2007 να διπλασιάσει
τόσο τα τετραγωνικά κάλυψης των εκθετών όσο και τους ίδιους τους εκθέτες
και να πολλαπλασιάσει τους χιλιάδες επισκέπτες όχι μόνο από την Φωκίδα
αλλά και από όμορους νομούς. Τέλη Αυγούστου διεξάγεται στην Κίρρα το
παραδοσιακό παζάρι του «Αι – Γιάννη», που χρόνια τώρα είναι σταθερός
πόλος έλξης αγοραστών. Σημαντικές γιορτές, που επίσης συγκεντρώνουν
πλήθος κόσμου από την γύρω περιοχή, είναι αυτές των «Θεοφανείων», της
«Ναυτικής Εβδομάδας», του «Σωτήρος» και του «Άστιγγα».
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 244 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.4.2. Λειτουργική δομή πόλης πολεοδομικές ενότητες, κέντρο –
γειτονιές οικισμού
Ο Ιωάννης Καποδίστριας υπόγραψε στις 13 Αυγούστου 1830 ψήφισμα - έγκριση για
ίδρυση οικισμού στη Σκάλα Σαλώνων και αυτό αποτελεί την ληξιαρχική πράξη
γένεσης της Ιτέας. Με ψήφισμα του Κυβερνήτου ο οικισμός Σκάλα Σαλώνων και
ορίστηκε «α) η εκτός του σχεδίου της περί εις ο λόγος νέας πόλεως γη να διανεμηθεί δωρεάν
εις τους κατοίκους των Σαλώνων και τους άλλους Έλληνας όσοι... θελήσουν να κατοικήσουν
εις αυτήν ανά 400 ή 600 τετραγωνικούς πήχεις εις έκαστον». Σε άλλο σημείο του
ψηφίσματος ορίστηκε «το αυτό μέτρο θέλει ληφθείν και εις όσα μέρη δια την ευηρασίαν του
κλίματος και την εμπορικήν θέσιν ζητήσουν οι κάτοικοι διαφόρων περιοχών να κτίσουν νέα
πόλη».
Το σχέδιο του 1830 (του Ανδρ. Κάλανδρου) αφορούσε μόνο μικρό μέρος και όχι
ολόκληρη τη περιοχή της σημερινής πόλης. Χρειάστηκε όμως να περάσουν 40
ολόκληρα χρόνια μέχρις ότου η πόλη αρχίσει να παίρνει σταθερά πια το δρόμο της
προόδου και έτσι το 1885 επεκτάθηκε από το Γεώργιο Χριστοφόρου- με αποτέλεσμα
να επιτρέψει την άνετη εξάπλωση του οικισμού και της δημιουργίας της σύγχρονης
πόλης.
Με το 26Δ/28-1-1991 εγκρίθηκε η επέκταση του σχεδίου πόλης της Ιτέας, για την
οποία πρόσφατα ολοκληρώθηκε η πράξη εφαρμογής. Τμήμα της επέκτασης ήδη έχει
δομηθεί και έχει κατασκευαστεί το προβλεπόμενο Γυμνάσιο – Λύκειο Ιτέας.
Το μεγαλύτερο όμως μέρος του σχεδίου δεν έχει υλοποιηθεί και οι δρόμοι δεν έχουν
διανοιχθεί. Αυτό το διάστημα από το Δήμο Δελφών συντάσσεται η μελέτη εφαρμογής
των αξονοδιασταυρώσεων και η σύνταξη των απαιτούμενων υψομετρικών μελετών
για την Επέκταση της Ιτέας.
Σύμφωνα με την προηγούμενη ανάλυση η πόλη της Ιτέας χωρίζεται σε δύο ενότητες –
γειτονιές- την παλιά πόλη της Ιτέας και την επέκταση.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 245 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Σχέδιο 21. Ρυμοτομικό Ιτέας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 246 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.4.3. Καταγραφή και ανάλυση υπαρχουσών χρήσεων οικισμού
Στον οικισμό της Ιτέας η κύρια χρήση είναι η κατοικία. Σύμφωνα με την
πολεοδομική μελέτη υπάρχουν κοινόχρηστοι και κοινωφελείς.
947
6
Διάγραμμα 38.
Καταστήματα Γραφεία
4,73%
Σχολικά κτίρια
0,50%
Ξενοδοχεία
0,25%
13
6
57
0
1
Άλλες χρήσεις
Νοσοκομεία,
Κλινικές κλπ.
Σταθμοί
αυτοκινήτων
(παρκινγκ)
Καταστήματα Γραφεία
Σχολικά κτίρια
3
Εργοστάσια
Εργαστήρια
Ξενοδοχεία
Κατοικίες
Εκκλησίες
Μοναστήρια
-
Πίνακας 74. Χρήσεις κτιρίων οικισμού Ιτέας
171
Χρήσεις κτιρίων οικισμού Ιτέας
Νοσοκομεία,
Κλινικές κλπ.
0,08%
Άλλες χρήσεις
14,20%
Εκκλησίες Μοναστήρια
0,50%
Εργοστάσια Εργαστήρια
1,08%
Κατοικίες
78,65%
Πρόβλημα στην περιοχή μελέτης είναι και η συνύπαρξη διαφορετικών χρήσεων
στην κεντρική περιοχή, όπου υπάρχουν άναρχα εμπορικά καταστήματα, Δημόσιες
διοικητικές υπηρεσίες και κατοικία. Οι ώρες λειτουργίας των χρήσεων αυτών είναι
κοινές με αποτέλεσμα οι κυκλοφοριακές πιέσεις να ενισχύονται.
Σημαντικό πρόβλημα της περιοχής είναι η υποβάθμιση του θαλάσσιου μετώπου,
παρόλο που αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους πόλους έλξης της πόλης. Η
υποβάθμισή του οφείλεται στην αποκοπή του παραλιακού μετώπου από το
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 247 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
πολεοδομικό ιστό λόγω της συνεχούς κυκλοφορίας αυτοκινήτων στον παραλιακό
οδικό άξονα. Το πρόβλημα διογκώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες όπου οι
επισκέπτες κάνουν τη βόλτα τους στην πλακόστρωτη παραλία, όπου βρίσκεται και
η ζωή της πόλης και που υπάρχουν διαθέσιμα πολλά μαγαζιά. Ενώ συγχρόνως το
λιμάνι προσεγγίζουν κρουαζιερόπλοια που ανεβοκατεβάζουν πούλμαν.
Ως απαράδεκτη κρίνεται η σημερινή κατάσταση, σύμφωνα με την οποία η
Εθνική οδός κόβει τον οικισμό της Ιτέας «στα δύο». Μακροπρόθεσμα με την
ανάπτυξη και της περιοχής της επέκτασης της Ιτέας το πρόβλημα θα διογκωθεί μια
και η λειτουργία ένθεν και ένθεν της Εθνικής οδού θα είναι πιο πιεστικές.
Μειωμένες είσοδοι-έξοδοι στην κεντρική περιοχή. Σήμερα η είσοδος – έξοδος
στον οικισμό της Ιτέας γίνεται από την Μεταμορφώσεως και την Αγίου Ιωάννου η
οποία αποτελεί και την μόνη είσοδο της Κίρρας.
Διάφοροι δρόμοι έχουν χαρακτηρισθεί ως πεζόδρομοι στις πολεοδομικές
μελέτες. Όλοι όμως αυτοί καταλήγουν να έχουν την ίδια χρήση: δηλαδή
διατίθενται στην κυκλοφορία των πάσης φύσεως τροχοφόρων με συνθήκες
αδιευκρίνιστες, χωρίς έλεγχο και χωρίς περιορισμό. Οι πεζόδρομοι, ούτως ή άλλως,
δεν λειτουργούν ως ένα συγκεκριμένο συνολικό σύστημα, αλλά ο καθένας
μεμονωμένα και με σημαντικές παραβιάσεις στη λειτουργία τους.
Η διερχόμενη κυκλοφορία στην κεντρική περιοχή εξυπηρετείται σχεδόν
αποκλειστικά από την παραλιακή οδό της 28ης Οκτωβρίου. Η διαδρομή αυτή
παρουσιάζει συχνή κυκλοφοριακή συμφόρηση με το ένα όχημα να διατάσσεται πίσω
από το άλλο, με συνεχή σταματήματα και ξεκινήματα (μια και στην παραλιακή
συγκεντρώνονται, όλες οι μορφές αναψυχής της Ιτέας και τα ξενοδοχεία ) και
συμφορήσεις στην κυκλοφορία.
Σημείο έντονων τριβών και προβλήματος είναι το σημείο μετά την γέφυρα στην
έξοδο από Ιτέα και την αρχή του οικισμού Κίρρας.
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη πολιτική για την κυκλοφορία των οχημάτων ούτε
πολιτική για τη στάθμευση. Η έλλειψη χώρων στάθμευσης -υπαίθριων και
οργανωμένων στεγασμένων- είναι χαρακτηριστική και αποτελεί κυρίαρχο πρόβλημα
στη συγκεκριμένη περιοχή.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 248 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.4.4. Υπάρχουσες πυκνότητες, επάρκεια κοινοχρήστων χώρων
Η υπάρχουσα πυκνότητα κατά την εξέταση ενός οικισμού, είναι δύο τύπων. Ο
πρώτος (bruto πυκνότητα) είναι το πηλίκο του αριθμού των κατοίκων, προς την
συνολική έκταση που καταλαμβάνει ο οικισμός. Ο δεύτερος (neto πυκνότητα) είναι
το πηλίκο του αριθμού των κατοίκων προς την έκταση που καταλαμβάνει ο οικισμός
απογειωμένη από το σύνολο των κοινοχρήστων, δηλαδή σαν έκταση οικισμού
λαμβάνεται η δομήσιμη επιφάνεια του εξεταζόμενου οικισμού.
Για την Ιτέα υπάρχουν δύο τομείς όρων δόμησης και βάσεις αυτών υπολογίστηκαν οι
υπάρχουσες πυκνότητες.
Πίνακας 75. Υπάρχουσες πυκνότητες Ιτέας
Ενότητα
Εμβαδόν
Ενότητας
ε
ΙΤΕΑ Ι (παλαιά 71,5
πόλη)
ΙΤΕΑ
ΙΙ 51,6
(επέκταση)
σ
= κ = τ.μ.
μέσος κτιρίου για
Σ.Δ.
κατοικία
ανά
κάτοικο
σ
κ
2,2
50
u = τ.μ. γηπέδου d
=
για εξοπλισμό και θεωρητική
πράσινο /κάτοικο πυκνότητα
(ποσοστό 40%)
u
28,6
d
195
0,8
20,64
120
50
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 249 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Σχέδιο 22. Ιτέα Πυκνότητες
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 250 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Ο έλεγχος για την επάρκεια των κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων γίνεται
ξεχωριστά για τις δύο ενότητες.
Α.4.4.4.1. Ενότητα Ι (παλαιά πόλη)
Πίνακας 76. Εμβαδά Οικοδομικών Τετραγώνων Ιτέας Ενότητα Ι (παλαιά πόλη)
ΟΤ
Εμβαδό
ν
Εμβαδό
ν
ΟΤ
Εμβαδό
ν
ΟΤ
Εμβαδό
ν
ΟΤ 1
761
ΟΤ 10
1.925
ΟΤ 100
ΟΤ 101
ΟΤ 102
ΟΤ 103
ΟΤ 104
ΟΤ 105
ΟΤ 106
ΟΤ 107
4.554
4.873
4.642
4.723
4.743
4.487
2.337
1.735
ΟΤ
ΟΤ
17D
ΟΤ
17E
ΟΤ
17g
ΟΤ 18
ΟΤ 19
ΟΤ 2
ΟΤ 20
ΟΤ 21
ΟΤ 22
ΟΤ 23
450
ΟΤ 48
958
ΟΤ 77B
1.637
450
ΟΤ 49
941
ΟΤ 77d
3.811
512
2.114
2.355
2.557
4.987
4.861
3.331
4.254
ΟΤ 5
ΟΤ 50
ΟΤ 51
ΟΤ 52
ΟΤ 53
ΟΤ 54
3.126
1.581
3.051
1.541
2.985
1.633
ΟΤ 56
ΟΤ
57A
ΟΤ 57B
ΟΤ 58B
ΟΤ 59
ΟΤ 5B
ΟΤ 6
ΟΤ 60
ΟΤ
61A
ΟΤ 61B
ΟΤ 62
ΟΤ 63
2.121
ΟΤ 79
ΟΤ 8
ΟΤ 80
ΟΤ 81
ΟΤ 81A
ΟΤ 82
ΟΤ 83
ΟΤ 84
4.802
3.706
4.900
2.497
3.133
4.749
4.863
6.264
ΟΤ 107aa
ΟΤ 108
ΟΤ 109A
ΟΤ 109B
ΟΤ 11
ΟΤ 110A
ΟΤ 110B
944
2.719
3.175
1.076
1.279
6.265
2.699
ΟΤ 24
ΟΤ 25
ΟΤ 26
ΟΤ 27
ΟΤ 28
ΟΤ 29
ΟΤ 3
3.842
1.800
1.386
3.051
2.434
2.426
2.071
2.302
3.197
2.745
2.418
2.977
2.879
4.935
ΟΤ 85
ΟΤ 86
ΟΤ 87
ΟΤ 88
ΟΤ 9
ΟΤ 95A
ΟΤ 95B
3.262
2.873
4.564
4.666
1.275
4.634
4.969
ΟΤ 110G
ΟΤ 111A
ΟΤ 117
ΟΤ 118
ΟΤ 12
1.846
3.440
5.041
5.242
690
2.565
2.444
2.505
2.478
2.545
ΟΤ 120
4.772
ΟΤ 121
ΟΤ 122
ΟΤ 123
ΟΤ 124A
ΟΤ
124AA
ΟΤ 125A
4.663
6.098
3.318
4.187
ΟΤ 30
ΟΤ 31
ΟΤ 32
ΟΤ 33
ΟΤ 34
ΟΤ
35A
ΟΤ
35B
ΟΤ 36
ΟΤ 37
ΟΤ 38
3.839
4.409
2.902
4.969
ΟΤ 96B
ΟΤ 97
ΟΤ 98
ΟΤ 99
2.760
3.706
6.103
4.631
2.613
ΟΤ 65
2.837
1.121
2.745
4.067
4.282
ΟΤ 66
ΟΤ 67
ΟΤ 68
ΟΤ 69
3.065
4.305
4.812
3.253
2.352
4.345
ΟΤ 39
ΟΤ 4
4.357
2.755
ΟΤ 7
ΟΤ 70
2.255
5.127
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 251 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
ΟΤ 13
ΟΤ 14
ΟΤ 15
ΟΤ 16a
ΟΤ 16B
ΟΤ 16G
2.124
738
2.755
753
653
992
ΟΤ 40
ΟΤ 41
ΟΤ 42
ΟΤ 43
ΟΤ 44
ΟΤ 45
4.432
4.491
4.515
4.755
4.495
4.463
ΟΤ 17
ΟΤ 17b
751
610
ΟΤ 46
4.991
ΟΤ 71
ΟΤ 72
ΟΤ 73
ΟΤ 74
ΟΤ 75
ΟΤ 76
ΟΤ
77A
4.954
5.084
5.117
5.031
4.623
2.681
1.718
Σύνολο ΟΤ 411.983
Πίνακας 77. Θεσμοθετημένοι Κοινόχρηστοι/κοινωφελείς χώροι Ιτέας Ενότητα Ι
Χρήση
Κοινόχρηστο
Πράσινο
Κοινόχρηστο
Πράσινο
Πράσινο
Πράσινο
Πράσινο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Πράσινο
Πράσινο
Πράσινο
Σύνολο
Πλατεία
Πλατεία
Πλατεία Ηρώων
Σύνολο
Παιδική χαρά
Αθλητισμός
ΟΤ
ΚΧ 6a
ΚΧ 7a
ΚΧ 13A
ΚΧ 16e
ΚΧ 26a
ΚΧ 29a
ΚΦ 30a
ΚΧ 35e
ΚΧ 35g
ΚΧ 59G
ΚΧ 77g
ΚΧ 107a
ΚΧ 110a
19.123
ΚΧ 67a
ΚΧ 46a
ΚΧ 81b
7.221
ΚΧ 35f
ΚΧ 47
Εμβαδόν
1.765
258
542
211
6.237
2.708
2.987
527
1.414
53
757
152
1.513
Κέντρο Υγείας
Εκκλησία
Σχολείο
Εκκλησία
Βρεφονηπιακός
ΚΧ 35d
ΚΦ 55
ΚΦ 64
ΚΦ 69a
ΚΦ 77o
544
1.065
4.706
1.317
479
1.349
1.059
4.813
725
1.942
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 252 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Γίνεται η παραδοχή ότι το 80% (των 4.666) του συνολικού πληθυσμού του οικισμού
της Ιτέας ζει στην Ενότητα Ι.
Πίνακας 78. Επάρκεια κοινόχρηστων/κοινωφελών χρήσεων
Πληθυσμός
Χρήση γης
3.733
Έκταση τ.μ.
Χρήστες - Σταθερότυπο
κάτοικοι / χρήστη τ.μ.
από
έως
Διοίκηση
100%
0,1
1
Νηπιαγωγείο
2%
15
24
Δημοτικό
10%
7
11
Γυμνάσιο Λύκειο
9%
7
11
Σύνολο εκπαίδευσης - Σχολείων
Βρεφονηπιακοί
2%
8
σταθμοί
Πράσινο/
100%
2,5
Ελεύθεροι χώροι
Παιδικές Χαρές
12%
5
Πλατεία -Πάρκο
1.000 5.000
Αθλητισμός
100%
5,5
Πολιτιστικές
100%
0,1
Λειτουργίες
Εμπόριο
100%
0,35
0,65
Δίκτυα
15%
Κυκλοφορίας
Εκκλησίες
100%
1,5
Κοιμητήριο
100%
0,5
1
715.000
Απαιτούμενη
κοιν. Υποδομή
από
έως
373
3.733
1.120
1.792
2.613
4.106
2.352
3.695
6.084
9.593
597
Υπάρχουσα
Αναγκαία
νέα
100
1.953
4.887
4.706
479
3.133
118
9.332
19.123
-9.791
2.240
725
7.221
1.942
200
1.514
-2.221
18.589
173
267.756
2.426
-160.506
2.900
10.083
2.699
-6.350
20.530
373
1.306
107.250
2.426
5.599
1.866
5.599
3.733
Α.4.4.4.1.1. Κοινόχρηστος εξοπλισμός Ενότητα Ι
Οι προβλεπόμενοι από την Πολεοδομική μελέτη κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου,
πλατείας και παιδικής χαράς επαρκούν πλήρως για την Ιτέα. Εκείνο που χρειάζεται
είναι ο επαναπροσδιορισμός τους, ώστε να δημιουργηθούν οι απαιτούμενες παιδικές
χαρές σε επίπεδο γειτονιάς. Οι ελλείψεις σε αθλητισμό είναι υπαρκτές αλλά
καλύπτονται ικανοποιητικά με το γήπεδο (εκτός σχεδίου) βόρεια της Ιτέας. Το
αυξημένο οδικό δίκτυο οφείλεται στο χώρο που καταλαμβάνει ο παραλιακός
πεζόδρομος. Το βασικό έλλειμμα είναι ότι οι προβλεπόμενοι δρόμοι δεν έχουν
διανοιχθεί, έλλειψη υπάρχει και στους χώρους στάθμευσης, καθώς και στους
διαμορφωμένους χώρους κυκλοφορίας του πεζού, είτε πεζοδρόμια είτε πεζόδρομους.
Με εξαίρεση τον παραλιακό πεζόδρομο ο οποίος είναι σε πολύ καλή κατάσταση. Οι
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 253 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
δύο βασικές πλατείες της Ιτέας, η πλατεία Ηρώων και η πλατεία Καραγκούνη είναι
διαμορφωμένες και σε καλή κατάσταση.
Α.4.4.4.1.2. Κοινωφελείς λειτουργίες
Εκπαίδευση : Η Ιτέα διαθέτει δύο Νηπιαγωγεία δύο Δημοτικά σχολεία ενώ το
Γυμνάσιο – Λύκειο βρίσκεται στην περιοχή της επέκτασης. Οι χώροι καλύπτουν την
ακτίνα εξυπηρέτησης (οριακά) ακόμη και για το νηπιαγωγείο που είναι 400μ.
Πρόνοια : Υπάρχουν δύο παιδικοί σταθμοί σε λειτουργία. Ενώ από την ΠΜ
προβλέπεται 1 ο οποίος δεν καλύπτει την ακτίνα εξυπηρέτησης των 400 μ. αλλά ούτε
και σαν προβλεπόμενη επιφάνεια καλύπτονται οι ανάγκες.
Περίθαλψη : λειτουργεί ένα σύγχρονο κέντρο Υγείας το οποίο καλύπτει πλήρως τις
ανάγκες της πόλης.
Πολιτισμός - Διοίκηση: Ούτε από την Πολεοδομική μελέτη προβλέπονται χώροι
διοίκησης και πολιτισμού. Σήμερα στους τομείς αυτούς
το σύνολο των
δραστηριοτήτων (βιβλιοθήκη, πνευματικό κέντρο, κλπ), βρίσκονται όλοι στην Ιτέα
και η πλειοψηφία τους στεγάζεται στο παλαιό δημαρχείο. Σε πιθανή αναθεώρηση
του σχεδίου θα πρέπει να καλυφθεί το κενό.
Το κοιμητήριο επαρκεί (και καλύπτει και το τμήμα της επέκτασης).
- 254 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Για τις εκκλησίες θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι εντός της πόλης της Ιτέας δεν
καλύπτονται οι προδιαγραφές, αν και η επιτόπου συλλογή στοιχείων δεν έδειξε
εντοπισμένο πρόβλημα των κατοίκων οι οποίοι χρησιμοποιούν και ναούς εκτός
οικισμού, όπως των Αγίων Αναργύρων.
Όσον αφορά το εμπόριο η επιφάνεια καλύπτει τις προδιαγραφές, αλλά η εκτεταμένη
αμιγής κατοικία και ο τουριστικός χαρακτήρας της Ιτέας δημιουργούν πρόβλημα
στον τομέα αυτό, μια και δεν καλύπτονται οι ανάγκες των κατοίκων και η
εξυπηρέτηση σε επίπεδο γειτονιάς.
Α.4.4.4.2. Ενότητα ΙΙ (Επέκταση)
Πίνακας 79. Εμβαδά Οικοδομικών Τετραγώνων Ιτέας Ενότητα ΙΙ (επέκταση)
ΟΤ
ΟΤ 33
ΟΤ 35A
ΟΤ 90
ΟΤ 91
ΟΤ 92A
ΟΤ 92B
ΟΤ 93A
ΟΤ 93B
ΟΤ 94A
ΟΤ 94B
ΟΤ 95A
ΟΤ 111E
ΟΤ 111G
ΟΤ 111Z
ΟΤ 112
ΟΤ 113A
ΟΤ 113B
ΟΤ 113D
ΟΤ 113G
ΟΤ 114
ΟΤ 115
ΟΤ 116A
ΟΤ 116B
ΟΤ 116D
ΟΤ 116G
ΟΤ 119
Εμβαδόν
2478,159
2612,579
4532,859
4086,43
2115,053
3473,867
2418,514
1797,461
4727,696
4993,638
2885,421
1872,234
1703,392
2523,513
400,549
3496,386
1468,249
2754,191
4469,873
1777,441
5159,639
4376,401
6581,238
5053,019
2806,079
3996,7
ΟΤ
ΟΤ 124E
ΟΤ 124G
ΟΤ 124Z
ΟΤ 125B
ΟΤ 125D
ΟΤ 125E
ΟΤ 125G
ΟΤ 125Z
ΟΤ 126B
ΟΤ 126D
ΟΤ 126E
ΟΤ 126G
ΟΤ 126Z
ΟΤ 127A
ΟΤ 127B
ΟΤ 127G
ΟΤ 128
ΟΤ 129A
ΟΤ 129B
ΟΤ 130
ΟΤ 131
ΟΤ 132
ΟΤ 133A
ΟΤ 133B
ΟΤ 133D
ΟΤ 133G
Εμβαδόν
1900,613
2477,064
3316,206
2370,189
2561,41
3500,398
4798,973
1887,53
3656,303
4355,941
3741,577
4587,475
3737,02
2890,296
5162,664
5949,449
3524,781
3784,245
2801,936
5706,806
2549,885
3772,483
4363,976
2615,13
3300,547
2257,923
ΟΤ
ΟΤ 134B
ΟΤ 135A
ΟΤ 135B
ΟΤ 137
ΟΤ 138
ΟΤ 139
ΟΤ 140
ΟΤ 141A
ΟΤ 141B
ΟΤ 142A
ΟΤ 142B
ΟΤ 143A
ΟΤ 143B
ΟΤ 144
ΟΤ 145A
ΟΤ 145B
ΟΤ 146
ΟΤ 146A
ΟΤ 147
ΟΤ 148
ΟΤ 149
ΟΤ149a
ΟΤ 150a
ΟΤ 150A
ΟΤ 150D
ΟΤ 150E
Εμβαδόν
2879,704
2829,178
2398,513
3009,407
1024,968
3302,173
2193,236
3385,617
6450,186
4345,033
5109,168
4482,944
5972,139
5229,466
7394,306
5257,432
4627,808
4087,516
6621,665
1196,702
4925,699
187,079
540,535
8114,347
4542,322
4400,073
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 255 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
ΟΤ 124D
4605,101
ΟΤ 134A
4729,538
ΟΤ 150G
4392,117
Σύνολο 294.365
Πίνακας 80. Θεσμοθετημένοι Κοινόχρηστοι/κοινωφελείς χώροι Ιτέας Ενότητα ΙΙ
Χρήση
ΟΤ
Εμβαδόν
Χρήση
ΟΤ
Εμβαδόν
Δημοτικό
Πάρκο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Κοινόχρηστο
Πάρκο
ΚΧ 2
ΚΧ 1
ΚΧ 9
ΚΧ 10
ΚΧ 11a
ΚΧ 13
ΚΧ 14
ΚΧ 15
ΚΧ 16
ΚΧ 17
ΚΧ 18
ΚΧ 20
ΚΧ 21
ΚΧ 22
ΚΧ 24a
ΚΧ 25
ΚΧ 26
ΚΧ 27
ΚΧ 29
ΚΧ 3
ΚΧ 30
ΚΧ 31
ΚΧ 32
ΚΧ 37
ΚΧ 38
ΚΧ 40
ΚΧ 8
ΚΧ 116e
ΚΧ 149a
ΚΧ 150a
ΚΦ 42a
ΚΧ 12
1.119
330
378
940
246
362
1.420
238
177
60
147
764
143
461
67
1.411
152
2.203
683
315
92
55
534
194
107
686
610
198
187
541
478
434
Παιδική Χαρά
Παιδική Χαρά
ΚΧ 11
ΚΧ 39
Σύνολο
ΚΧ 89
ΚΧ 151
Σύνολο
ΚΧ 150B
ΚΧ 43
Σύνολο
ΚΦ 42
ΚΦ 6
459
377
836
1.113
2.923
4.035
1.877
2.080
3.956
379
375
Πλατεία
Πλατεία
Αθλητισμός
Αθλητισμός
Νηπιαγωγείο
Νηπιαγωγείο
Σχολείο
Σχολείο
ΚΦ 114B
ΚΦ 136
Σύνολο
Βρεφονηπιακός ΚΦ 7
ΚΑΠΗ
ΚΦ 41
Γηροκομείο
ΚΦ 4
4.765
6.382
11.146
305
338
498
Εκκλησία
504
ΚΦ 5
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 256 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Πράσινο
Πράσινο
Πράσινο
ΚΧ 24
1.659
ΚΧ 28
2.771
ΚΧ 7a
484
Σύνολο
20.645
Γίνεται η παραδοχή ότι το 20% (των 4.666) του συνολικού πληθυσμού του οικισμού
της Ιτέας ζει στην Ενότητα ΙΙ.
Πίνακας 81. Επάρκεια κοινόχρηστων/κοινωφελών χρήσεων ενότητα ΙΙ
Πληθυσμός
Χρήση γης
933
Χρήστες
κάτοικοι
100%
2%
10%
9%
Έκταση τ.μ.
Σταθερότυπο
χρήστη τ.μ.
από
έως
0,1
1
15
24
7
11
7
11
Διοίκηση
Νηπιαγωγείο
Δημοτικό
Γυμνάσιο
Λύκειο
Σύνολο εκπαίδευσης - Σχολείων
Βρεφονηπιακοί 2%
8
σταθμοί
Πράσινο/
100%
2,5
Ελεύθεροι χώροι
Παιδικές Χαρές 12%
5
Πλατεία -Πάρκο
1.000
Αθλητισμός
100%
5,5
Πολιτιστικές
100%
0,1
Λειτουργίες
Εμπόριο
100%
0,35
Δίκτυα
15%
Κυκλοφορίας
Εκκλησίες
100%
1,5
Κοιμητήριο
100%
0,5
516.000
/ Απαιτούμενη
κοιν. Υποδομή
από
έως
93
933
280
448
653
1.027
588
924
1.521
149
5.000
0,65
1
Υπάρχουσα Αναγκαία
νέα
0
933
-8.748
11.146
2.398
305
-9.187
-156
2.333
20.645
-18.312
560
1.000
5.133
93
836
4.035
3.956
0
-276
965
1.176
93
83.589
607
-6.189
1.017
2441,00
383
7.642
5.000
327
77.400
607
1.400
467
1.400
10.083
Α.4.4.4.2.1. Κοινόχρηστος εξοπλισμός Ενότητα ΙΙ
Οι προβλεπόμενοι από την Πολεοδομική μελέτη κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου,
πλατείας και παιδικής χαράς επαρκούν πλήρως για την περιοχή επέκτασης της Ιτέας.
Οι ελλείψεις σε αθλητισμό είναι υπαρκτές αλλά καλύπτονται ικανοποιητικά με το
γήπεδο (εκτός σχεδίου) βόρεια της Ιτέας. Το οδικό δίκτυο καλύπτει επίσης τις
ανάγκες. Όπως έχει ήδη αναφερθεί είναι σε εξέλιξη η εφαρμογή του σχεδίου άρα
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 257 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
λογικό ότι δεν έχουν υλοποιηθεί οι προβλεπόμενοι κοινόχρηστοι χώροι αλλά και το
οδικό δίκτυο.
Α.4.4.4.2.2. Κοινωφελείς λειτουργίες
Εκπαίδευση : Η επέκταση της Ιτέας έχει το Γυμνάσιο – Λύκειο που καλύπτει τις
ανάγκες όλης της Δημοτικής Ενότητας.
Πρόνοια : Στην επέκταση τη Ιτέας υπάρχει ένας βρεφονηπιακός και χώρος για
ΚΑΠΗ και γηροκομείο, ικανοποιητικά για τις ανάγκες της περιοχής.
Πολιτισμός - Διοίκηση: Ούτε από την Πολεοδομική μελέτη της επέκτασης
προβλέπονται χώροι διοίκησης και πολιτισμού.
Το κοιμητήριο επαρκεί για την επέκταση αλλά και την παλιά πόλη της Ιτέας, όπως
και ο χώρος για εκκλησία.
Όσον αφορά το εμπόριο η επιφάνεια καλύπτει τις προδιαγραφές, αλλά η εκτεταμένη
αμιγής κατοικία και ο τουριστικός χαρακτήρας της Ιτέας δημιουργούν πρόβλημα
στον τομέα αυτό, μια και δεν καλύπτονται οι ανάγκες των κατοίκων και η
εξυπηρέτηση σε επίπεδο γειτονιάς.
Α.4.4.5. Θεσμικό πλαίσιο: χρήσεις γης, όροι δόμησης, τυχόν άλλες
ρυθμίσεις
Η δημιουργία και η ανάπτυξη της πόλεως της Ιτέας, υπαγορεύτηκε από την ανάγκη
της εμπορίας της βρώσιμης Ελιάς του κάμπου της Άμφισσας. Αλλά και των
επεξεργασμένων, στα ταμπάκικα της Χάρμαινας, δερμάτων. Που πήγαιναν από το
λιμάνι της Ιτιάς, διά μέσου της θάλασσας, στα πέρατα της οικουμένης. Κι ενώ
αρνήθηκαν την πρόταση του Κυβερνήτη Καποδίστρια οι πρόσφυγες του
Μεσολογγίου – κυρίως Ηπειρώτες Σουλιώτες – να εγκατασταθούν στον ελώδη τόπο
της «Σκάλας των Σαλώνων», προτιμώντας τα ενδότερα της Φωκίδας, κάποιοι
διορατικοί παραγωγοί και έμποροι ελιάς, Αμφισσείς κυρίως αλλά και άλλοι από τους
γύρω οικισμούς, ζήτησαν και πέτυχαν από τον Κυβερνήτη την ίδρυση της πόλεως της
Ιτέας. Με το εξαιρετικό, από τότε παραδομένο, ρυμοτομικό της σχέδιο.
Στην ήδη ερειπωμένη από τον πόλεμο Ελλάδα δόθηκε σημασία στην αποκατάσταση
της ζωής στις πόλεις με κύριο έργο να καθαριστούν οι δρόμοι από τα συντρίμμια και
από τα ερείπια και να οικοδομηθούν τα πρώτα αναγκαία κτίρια ώστε να έχουν τη
δυνατότητα οι χιλιάδες άνεργοι και πρόσφυγες να δουλέψουν στα έργα αυτά. Στο
πολεοδομικό σχέδιο της κάθε πόλης καθορίστηκε το διοικητικό, το δικαστικό, το
εκκλησιαστικό, το εμποροβιομηχανικό, το εκπαιδευτικό-πολιτιστικό, το στρατιωτικό,
το κοινωνικό κέντρο με την ανέγερση αντίστοιχων κτιρίων.
Κατασκευάστηκαν λοιπόν τα πρώτα δημόσια κτίρια, στρατώνες, νοσοκομεία,
φυλακές, και μικρά λιμενικά έργα.
Για τον σχεδιασμό των δημοσίων κτιρίων και τα σχέδια επεκτάσεων των πόλεων
ανέθεσε τη μελέτη στον μηχανικό Σταμάτιο Βούλγαρη ο οποίος το 1828 μαζί με τον
συνάδελφό του Eduard Schaubert ήρθαν στην Ελλάδα. Στο έργο αυτό συμμετείχαν
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 258 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
και άλλοι 11 Έλληνες αρχιτέκτονες-μηχανικοί, 7 Γάλλοι (του Μηχανικού) και 9
τεχνικοί-μηχανικοί άλλων εθνικοτήτων. Ως αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών ήταν:
•
Να εκπονηθούν πολεοδομικές μελέτες για πολλές πόλεις του νεοσύστατου
κράτους, όπως για τα Λουτρά Αιδηψού, την Άμφισσα, το Μεσολόγγι, τη Ναύπακτο,
τη Λειβαδιά, την Πάτρα, το Αίγιο, τη Θήβα, τη Κόρινθο, την Αθήνα, το Άργος, την
Τρίπολη, το Ναύπλιο, το Άστρος, την Πρόνοια Ναυπλίου, την Πάτρα, την Πύλο, τη
Μεθώνη, τη Κορώνη.
•
Προβλέφθηκαν ορισμένες παρεμβάσεις στον ιστό των παλαιών πόλεων
(λήφθηκε πρόνοια για τη δημιουργία δικτύων υποδομής)
•
Εφαρμόστηκε το Ιπποδάμειο σύστημα (ορθογώνιων τετραγώνων, που πρώτος
εφάρμοσε ο Ρόδιος αρχιτέκτων Απόδημος) για τον σχεδιασμό των νέων πόλεων.
•
Υιοθετήθηκε η κατάργηση των σαχνισιών (της προβολής του πρώτου ορόφου
πάνω από το δρόμο, τα είδη γενικευμένου εξώστη, προβόλου, στηριζόμενης με
δοκούς λοξούς) για λόγους υγιεινής (άνετη κυκλοφορία του αέρα, άμεση ηλιοφάνεια
των οικιών). Προτάθηκε η ευθεία πρόσοψη των κτιρίων βάσει του ευρωπαϊκού
συστήματος.
•
Υιοθετήθηκε ο απλός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός με απέριττες κατασκευές.
Στη δομή του σύγχρονου πολεοδομικού ιστού είναι ακόμη φανερά τα ίχνη του
δυναμικού σχεδιασμού του Ιπποδάμειου ρυμοτομικού συστήματος.
Με το ΦΕΚ 164Δ/1-9-1969 καθορίστηκαν γενικά όροι δόμησης για τους οικισμούς
της Ελλάδας, οι οποίοι είχαν ρυμοτομικό σχέδιο. Σύμφωνα με το ΦΕΚ 113/Δ/4-61970, εγκρίνονται για πρώτη φορά όροι δόμησης οι οποίοι συνοδεύουν το από τις 144-1927 Ρυμοτομικό σχέδιο Ιτέας. Θεσπίζεται αρτιότητα 150 τμ, κάλυψη 70% και
σύστημα δόμησης κατά πτέρυγες. Στην συνέχεια με το ΦΕΚ 180Δ/5-8-1971
τροποποιείται το σύστημα δόμησης σε συνεχές. Με το ΦΕΚ 399Δ/25-11-1976 γίνεται
τροποποίηση των όρων και περιορισμών δόμησης για την Ιτέα και την Κίρρα.
Δημιουργούνται δύο τομείς Α και Β για την Ιτέα με συντελεστές δόμησης 2,4 και 2,6
αντίστοιχα. και Γ και Δ για την Κίρρα με συντελεστές δόμησης 1,8 και 1,6 αντίστοιχα.
Στο ίδιο ΦΕΚ δημιουργείται ζώνη Ε πέριξ των οικισμών Ιτέας και Κίρρας με
αρτιότητα τα 2.000 τ.μ. Ελάχιστο πρόσωπο 25 μέτρα, βάθος 40 μέτρα, κάλυψη 70%
και σ.δ. 0,075.
Με το ΦΕΚ 374Δ/9-6-1989 γίνεται τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου της Ιτέας
και τίθεται :
Τομέας Ι
Συντελεστής δόμησης 2,2. Για τα κοινωφελή κτίρια κατά παρέκκλιση 2,6. Μέγιστο
ποσοστό κάλυψης 70%, μέγιστο ύψος τα 15,50 Δόμηση κατά ΓΟΚ. Αρτιότητα
σύμφωνα με το ΦΕΚ 399Δ/1976 ήτοι :
 Ελάχιστο πρόσωπο : Δέκα (10) μέτρα
 Ελάχιστο εμβαδόν : Διακόσια ( 200) τ.μ.
 Κατά παρέκκλιση :
 Ελάχιστο πρόσωπο : Οκτώ (8) μέτρα και
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 259 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
 Ελάχιστο εμβαδόν : (Εκατόν πενήντα (150) μ
Χαρακτηρίζονται περιοχές Γενικής κατοικίας και Πολεοδομικού Κέντρου.
Με το ΦΕΚ 61Δ/13-2-1990 γίνεται έγκριση της πολεοδομικής μελέτης των
πολεοδομικών ενοτήτων Δυτικής και Ανατολικής Ιτέας (επέκταση)
Τομέας ΙΙ
Συντελεστής δόμησης 0,8. Μέγιστο ποσοστό κάλυψης 70%, μέγιστο ύψος τα Δόμηση
κατά ΓΟΚ. Αρτιότητα σύμφωνα με το ΦΕΚ 399Δ/1976 ήτοι Δέκα (10) μέτρα με
προσαύξηση 1,5 μέτρο για την κατασκευή στέγης, η οποία είναι υποχρεωτική.
Ελάχιστο πρόσωπο : Δεκατρία (13) μέτρα
Ελάχιστο εμβαδόν : (Διακόσια) 200 τ.μ.
Κατά παρέκκλιση :
Ελάχιστο πρόσωπο : Οκτώ (8) μέτρα και
Ελάχιστο εμβαδόν : (Εκατόν πενήντα (150) μ
Τέλος με το ΦΕΚ 26 Δ/ 28 -1-1991 τροποποιείται ως προς τα όρια ο τομέας ΙΙ
(συμπληρωματική επέκταση) με τους ίδιους όρους δόμησης.
Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο κρίνεται επιβεβλημένο να επικαιροποιηθεί στο
πλαίσιο των χωροταξικών κατευθύνσεων του εγκεκριμένου Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. της
περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, έτσι ώστε η Ιτέα να σχεδιαστεί και αναπτυχθεί ως
οικιστικό κέντρο 2ου επιπέδου.
Α.4.4.6. Ανάλυση κατάστασης οικιστικού αποθέματος.
Όπως έχει ήδη αναφερθεί η πόλη της Ιτέας αναπτύχθηκε οργανωμένα, με το πρώτο
Ρυμοτομικό Σχέδιο να χρονολογείται από το 1830. Κατά συνέπεια διαθέτει
ρυμοτομία στο σύνολο σχεδόν της έκτασης (αν και υπάρχουν περιοχές όπου δεν έχει
εφαρμοστεί στο έδαφος) και επάρκεια κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, που
διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση. Το οικιστικό απόθεμα είναι σε καλή
κατάσταση, συντηρημένο και εκτός από την κεντρική περιοχή, διατηρεί σε μεγάλο
βαθμό τα χαρακτηριστικά της Ρουμελιώτικης αρχιτεκτονικής, με μονώροφα και
διώροφα κτίρια με αυλή. Ο νεοκλασικισμός στην Ιτέα είναι το αποτέλεσμα μιας
δημιουργικής ανάμειξης και αφομοίωσης στοιχείων του νεοκλασικισμού με την
τοπική παράδοση. Διαθέτει αξιόλογο οικιστικό απόθεμα με κτήρια ιδιαίτερης
αρχιτεκτονικής μορφολογίας (θεσμοθετημένα ως διατηρητέα και μη).
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 260 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Φ. 39. Νεοκλασικό κτίριο στην Ιτέα
Αρκετά δείγματα έχουν διασωθεί αν και το μεγαλύτερο μέρος της Ιτέας όμως
αποτελείται από κτίσματα σε μέτρια ως καλή κατάσταση. Στη διατήρηση του
ιστορικού και αρχιτεκτονικού χαρακτήρα της περιοχής συνέβαλαν
κατά κύριο λόγο οι ίδιοι οι κάτοικοι και κατά δεύτερο λόγο η επέμβαση δημόσιων
φορέων προς αυτή την κατεύθυνση. Πιο συγκεκριμένα, σε ότι αφορά στη διατήρηση
της λαϊκής αρχιτεκτονικής στις κατοικίες, όπου αυτή σώζεται σε ικανοποιητικό
βαθμό, αυτό οφείλεται στη διάθεση των ίδιων των κατοίκων για την καλή συντήρηση
των ιδιοκτησιών τους. Αντίθετα από κρατικούς φορείς, πέρα από τον χαρακτηρισμό
των δύο διατηρητέων κτιρίων δεν υπάρχουν αξιόλογες προσπάθειες.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 261 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Φ. 40. Χαρακτηριστική κεραμοσκεπής κατοικία
Τα περισσότερα έχουν χτιστεί τη περίοδο – από το 1960 έως το 1980 – και τα κύρια
υλικά κατασκευής τους είναι τα τούβλα/τσιμεντόλιθοι και το μπετόν, ενώ οι σκεπές
τους στη μεγαλύτερη πλειοψηφία είναι από κεραμίδια.
Ωστόσο οι νέες κατασκευές, εκτός κάποιων εξαιρέσεων, δεν έχουν να παρουσιάσουν
κάποια ιδιαίτερα σύγχρονα μορφολογικά στοιχεία. Η κτιριακή τυπολογία είναι
προσαρμοσμένη στο κυρίαρχο μεταπολεμικό μορφολογικό πρότυπο – μπετόν,
επίπεδες πλάκες, εξώστες σε προβόλους, ει δυνατόν σε όλο το μήκος των
προσόψεων, στιλ πολυκατοικίας – χωρίς να παρουσιάζουν κανένα ενδιαφέρον.
Φ. 41. Προσφυγική κατοικία
Το οικιστικό απόθεμα της Ιτέας, αφορά κύρια όπως έχει ήδη αναλυθεί την κατοικία
στον πίνακα που ακολουθεί διαπιστώνουμε την παλαιότητα των κτιρίων.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 262 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Πίνακας 82. Όροφοι κτιρίων Ιτέας
Αριθμός ορόφων
Μόνο
ισόγεια
Σύνολο
(με
ή 1
κτιρίων
χωρίς
υπόγεια)
1.431
508
662
Διάγραμμα 39.
2
3-5
κτίρια
6 και
εφάπτονται
άνω
γειτονικά
163
97
1
που
με
1.041
Χρονική περίοδος κατασκευής κτιρίων Κίρρας
Υπό κατασκευή
Προ του 1919
4%
1919 - 1945
3%
13%
1996- μετά
6%
1991-1995
5%
1986-1990
8%
1946-1960
12%
1981 1985
7%
1961- 1970
21%
1971-1980
21%
Διαπιστώνουμε ότι η Ιτέα είναι «διαχρονική», ένας οικισμός
δημιουργημένος στα χρόνια, που εξακολουθεί να αναπτύσσεται.
Υλικά κατασκευής κτιρίων Ιτέας
4
385
94
Πίνακας 84.
Έτος
Σύνο-
Νέες
οικοδομές
44
2
912
Φύλλα
επικάλυψη
ς
Άλλα υλικά
Με κεκλιμένη στέγη
Κεραμίδια
Δε δηλώθηκε
Άλλα υλικά
Πέτρα
Τούβλα
Τσιμεντόλιθοι
8
Ξύλο
Μέταλλο
Μπετόν
894
ταράτσα
Μορφή επικάλυψης του κτιρίου και κύρια υλικά επικάλυψης
της κεκλιμένης στέγης
Κύρια υλικά κατασκευής του κτιρίου
Με
(δώμα)
Πίνακας 83.
αναλογικά
415
100
4
Οικοδομικές άδειες Ιτέας 2000-2008
Προσθήκες
Επισκευές
Κατεδ/σεις
Περιτ/σεις
Νομ/σεις
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
Αναθ
/σεις
- 263 -
Τρ/
σεις
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
λο
2000
23
10
7
3
1
0
1
0
1
2001
32
15
8
1
6
0
0
1
1
2002
39
18
13
2
3
0
1
2
0
2003
43
15
15
4
4
1
0
2
2
2004
27
10
6
2
5
2
0
1
1
2005
57
32
10
3
6
1
2
2
1
2006
38
17
7
3
5
0
3
0
3
2007
36
14
9
5
5
0
0
0
3
2008
34
15
8
3
3
0
0
3
2
329
146
83
26
38
4
7
11
14
Στην Ιτέα στο διάστημα 2000-2008 εκδόθηκαν 329 άδειες και το 50% περίπου (146)
ήταν για νέα οικοδομή. Στον οικισμό δεν έγινε καμία αναπαλαίωση.
Α.4.4.7. Ποιότητα και φυσιογνωμία αστικού χώρου
Α.4.4.7.1. Τυπολογία ρυμοτομικού
Η ίδρυση της Ιτέας ήταν ενταγμένη σε μία γενικότερη προσπάθεια διαμόρφωσης και
της κατάλληλης πολεοδομικής υποδομής, έτσι ώστε να καλυφθούν οι αναπτυξιακές
προοπτικές του νέου Ελληνικού Κράτους. Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε από τον
Καποδίστρια και είναι γεγονός ότι υπήρξε μία σημαντική πολεοδομική παραγωγή σε
όλη την διάρκεια του 19ου αιώνα, περίοδο κατά την οποία σχεδιάστηκαν συνολικά
174 οικισμοί.
Τα σχέδια πόλης που συντάσσονται την περίοδο αυτή, αλλά και τα δημόσια κτίρια
που ανεγείρονται μορφολογικά απηχούν το ρεύμα του ευρωπαϊκού ρομαντισμού και
ιδιαίτερα την νεοκλασική του έκφραση.
Μέσα στα πλαίσια αυτά συντάχθηκε το πρώτο ρυμοτομικό σχέδιο της Ιτέας, το οποίο
επεκτάθηκε το 1885. Πρόκειται για ρυμοτομικό σχέδιο που στηρίζεται στην
Ιπποδάμεια πολεοδομική οργάνωση, με σχετικά άνετους, φαρδύς και ευθείς δρόμους.
Είναι ευδιάκριτος ο κάναβος που προκύπτει από την Ιπποδάμεια σχεδίαση στη και
αποτελεί σχεδόν αποκλειστικά όπως και στο παρελθόν, περιοχή κατοικίας.
Το σχήμα της πόλης είναι τέτοιο που βρέχονται δύο πλευρές της από τη θάλασσα.
Α.4.4.7.2. Βασικοί αντιληπτικοί άξονες και ενότητες
Εντός του οικισμού, ως πρωτεύοντας άξονας μπορεί να θεωρηθεί ο παραλιακός
οδικός άξονας από την ανατολική είσοδο του οικισμού, που διασχίζει την Ιτέα και
καταλήγει στην δυτική έξοδο. Ο οποίος τέμνεται κάθετα από την οδό
Μεταμορφώσεως. Κατά μήκος των οποίων είναι χωροθετημένες οι περισσότερες
κεντρικές λειτουργίες του οικισμού.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 264 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Ως δευτερεύοντες οδικοί άξονες μπορούν να θεωρηθούν κάποιοι συλλεκτήριοι
άξονες, κάθετοι στους προαναφερόμενους, που διοχετεύουν την κυκλοφορία σ’
αυτούς. Ο παραλιακός πεζόδρομος συμβάλλει τα μέγιστα στην εικόνα του οικισμού.
Ο υφιστάμενος παλαιότερος οικιστικός χώρος (κέντρο και περικεντρικές συνοικίες)
δεν παρουσιάζει τα φαινόμενα «ασφυξίας» που χαρακτηρίζουν τις περισσότερες
ελληνικές πόλεις ανάλογου μεγέθους με την Ιτέα, ενώ διατηρούνται και αξιόλογοι
οικιστικοί θύλακες με σχετικά παλαιότερο (πριν, σε γενικές γραμμές, από το τέλος της
δεκαετίας του ’60) απόθεμα κτηρίων χαμηλού ύψους. Τα χαρακτηριστικά αυτά
σημαίνουν ότι υπάρχει ευνοϊκό έδαφος για την προώθηση ρεαλιστικών
προγραμμάτων ανάπλασης
Εξαιρετικά σημαντικό σημείο της οικιστικής δομής, από λειτουργική και αντιληπτική
άποψη, είναι το θαλάσσιο μέτωπο της Ιτέας: αφενός είναι εκτεταμένο, και αφετέρου
σε μεγάλα τμήματά του λειτουργεί συμπληρωματικά με τον οικιστικό ιστό, ή διαθέτει
χαρακτηριστικά που επιτρέπουν μια μελλοντική ενσωμάτωσή του στον οικιστικό
ιστό
Τα νεώτερα τμήματα του οικιστικού ιστού χαρακτηρίζονται από διαφορετικό
επίπεδο σχεδιασμού, και εφαρμογής του σχεδιασμού (κοινόχρηστοι χώροι κλπ. ).
Φ. 42. Οδός Μεταμορφώσεως
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 265 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Φ. 43. Ιτέα διαμορφωμένο οδικό δίκτυο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 266 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 267 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Α.4.4.7.3. Ποιότητα δημόσιου χώρου κλπ.
Η εικόνα της ποιότητας του δημόσιου χώρου (πλατείες, κοινόχρηστοι χώροι) σε
γενικές γραμμές χαρακτηρίζεται ως καλή. Οι δύο πλατείες είναι πλακοστρωμένες,
και ειδικότερα στην πλατεία Ηρώων υπάρχουν και φοίνικες
Ως προς την ποιοτική κατάσταση των οδών, σε γενικές γραμμές χαρακτηρίζεται ως
καλή, με το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι ασφαλτοστρωμένοι. Στο κέντρο της
πόλης τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των οδών είναι γενικώς ικανοποιητικά. Η
ανυπαρξία πεζοδρόμων (πέρα από τον παραλιακό) και σε πολλά σημεία η έλλειψη
πεζοδρομίων καθώς και τα αδιάνοιχτα τμήματα οδών, που δυσχεραίνουν την
προσβασιμότητα, είναι τα βασικά προβλήματα της Ιτέας.
Σημαντικό στοιχείο για την καλή ποιότητα του δημόσιου χώρου εκτός από την
πλατεία, αποτελεί ο παραλιακός πεζόδρομος και το λιμάνι της Ιτέας.
Ο δημόσιος χώρος είναι ιδιαίτερα προσεγμένος και συντηρημένος.
Φ. 44. Το άγαλμα της αντάρτισσας,
δεσπόζει στην είσοδο του
ανατολικού συνοικισμού της
Ιτιάς.
Φ. 45. Δημαρχείο – Πλατεία
Α.4.4.8. Κατάσταση πολιτιστικού / ιστορικού / αρχιτεκτονικού
αποθέματος οικισμών.
Διάχυτη στην «Ιτιά» είναι αίσθηση γειτονιάς, μια γραφικότητα που είναι πιο
ευδιάκριτη σε δευτερεύοντες δρομίσκους, έξω από το κέντρο. Όπως για παράδειγμα
- 268 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
στα δυτικά της πόλης, όπου υπερτερούν ακόμη μονοκατοικίες χαμηλές, με λουλούδια
και αυλές. Εδώ βρίσκεται και ο όρμος της «Αγκάλης», όπου παλιά υπήρχε
«σκάλωμα» για τα πλοία, η λεγόμενη «Σκάλα Σαλώνων». Η τοποθεσία είναι ιστορική
αφού εδώ, στις 17 Σεπτεμβρίου του 1827, ο θερμός φιλέλληνας Φράνκ Αμπνεύ
Άστιγξ, κυβερνήτης του πρώτου ατμοκίνητου πολεμικού πλοίου με το όνομα
«Καρτερία», τίναξε στον αέρα την τουρκική ναυαρχίδα και άλλα 6 πολεμικά,
αιχμαλώτισε 3 αυστριακά φορτηγά και αχρήστευσε τα τουρκικά πυροβόλα της
ξηράς. Η ναυμαχία αυτή υπήρξε καθοριστικής σημασίας αφού σηματοδότησε την
έναρξη της ανεξαρτησίας της Ελλάδας. Καθιερώθηκε, βέβαια, ως τοπική επέτειος της
Ιτέας, που γιορτάζεται επίσημα την τελευταία Κυριακή του Σεπτεμβρίου κάθε
χρόνου.
Σήμερα εδώ βρίσκεται το ξενοδοχείο «Τροκαντερό» και η βραβευμένη με «Γαλάζια
Σημαία» ομώνυμη αμμουδιά. Πολύς κόσμος κολυμπάει στα ρηχά, ήρεμα νερά, που
δεν δείχνουν να επηρεάζονται από τις εγκαταστάσεις φόρτωσης βωξίτη στον μυχό
του αντικρινού κόλπου. Κοντά στην πλαζ βρίσκεται και ένα αλιευτικό καταφύγιο,
που προσφέρει ήρεμο αραξοβόλι σε πολλές ψαρόβαρκες. Μεγαλύτερο και πιο
σύγχρονο αραξοβόλι αποτελεί η Μαρίνα της Ιτέας, που έχει θέσεις για 270 μικρά και
μεγάλα σκάφη αναψυχής. Από εδώ, ουσιαστικά, αρχίζει η εκπληκτική προκυμαία
της Ιτέας, που, με μήκος πάνω από 1.5 χλμ., είναι μια από τις μεγαλύτερες στην
Ελλάδα. Παράλληλα όμως είναι και μια από τις πιο φιλικές, ιδανική για περίπατο,
ποδήλατο ή και jogging.
Πυκνοφυτεμένα μεγάλα πεύκα και φοίνικες, καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος της
παραλίας και δημιουργούν παχιά, φυσική σκιά.
Μεγάλο τμήμα της προκυμαίας είναι λιθόστρωτο και πολύ ευχάριστο στην όψη.
Κάποια στιγμή αρχίζει το τσιμέντο. Αρκετά σπίτια έχουν παραμείνει χαμηλά,
κυρίως διώροφα νεοκλασικά, τα οποία όμως διακόπτονται βίαια από άχαρους
τσιμεντένιους όγκους, που φτάνουν ακόμη και τους 5 ορόφους. Στο εσωτερικό της
Ιτέας, μισοκρυμμένα βέβαια, απομένουν ακόμη αρκετά αξιόλογα οικήματα με
κεραμοσκεπές και ωραίους χρωματισμούς.
Η παραλία της Ιτέας εξακολουθεί να επεκτείνεται, ήδη όμως έχει χάσει τη μορφή της
προκυμαίας, έχει μεταβληθεί σε αμμουδερή ακτή, πολύ δημοφιλή σε ντόπιους και
επισκέπτες. Εδώ είναι η πλαζ «Μαϊάμι», βραβευμένη κι αυτή με «Γαλάζια Σημαία».
Όπως σ’ όλο το μήκος της προκυμαίας έτσι κι εδώ είναι στη σειρά αραδιασμένα καφέ
και ταβερνάκια. Κάποιων τα τραπέζια είναι στην άμμο, πλάι στο κύμα.
Στην Ιτέα έχει διαφυλαχτεί επαρκώς το πολιτιστικό, ιστορικό και αρχιτεκτονικό
απόθεμα όπως έχει αναλυτικά αποδειχθεί σε προηγούμενα κεφάλαια.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 269 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Φ. 46. Αποδυτήρια στο παλιό γήπεδο στους γαλλικούς μόλους
Φ. 47. Κοίμηση της Θεοτόκου
Α.4.4.9. Κατάσταση φυσικών στοιχείων αστικού περιβάλλοντος
Το ρέμα Σκίτσα, ανατολικά της Ιτέας, αποτελεί σημαντικό στοιχείο του φυσικού
περιβάλλοντος τόσο της πόλης όσο και της ευρύτερης περιοχής και η
αξιοποίησή του θα μπορούσε να συμβάλλει σημαντικά στην πρόσκτηση
φυσιογνωμίας της έδρας της Δ.Ε. Κατά το παρελθόν έχουν υπάρξει φαινόμενα
πλημμυρών, λόγος για τον οποίο κατασκευάστηκαν αντιπλημμυρικά αναχώματα
- 270 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
προστασίας στις εκατέρωθεν πλευρές. Η προστασία του και η ανάδειξή του
αποτελούν σημαντικό ζήτημα, ώστε να εκπληρωθεί η κατεύθυνση των κοινοτικών
πολιτικών περί προστασίας και ανάδειξης ειδικώς των φυσικών στοιχείων τα οποία
διεισδύουν στον αστικό χώρο. Σήμερα, η εικόνα που παρουσιάζει δεν είναι καλή
καθώς αφ’ ενός μεν δεν έχουν γίνει αισθητικές παρεμβάσεις, και αφ’ ετέρου σε πολλές
περιπτώσεις αποτελεί χώρο απόρριψης απορριμμάτων με συνεχή υποβάθμιση του
περιβάλλοντος. Κρίνεται απαραίτητο, κατόπιν μελέτης, καταρχάς η οριοθέτηση του
όπως επίσης να αναπλασθούν οι περιοχές της κοίτης του, τουλάχιστον αυτές που
βρίσκονται στα όρια του σχεδίου πόλης της Ιτέας και της Κίρρας.
Ως επιμέρους στοιχείο φυσικού περιβάλλοντος στην Ιτέα λειτουργεί το
αλσύλλιο των Αγίων Αναργύρων, το οποίο βρίσκεται σε καλή ποιοτική κατάσταση.
Ο συγκεκριμένος χώρος, λόγω και της γειτνίασης με το ομώνυμο εκκλησάκι και το
Τουριστικό περίπτερο, έχει σημαντικές δυνατότητες περαιτέρω αξιοποίησης και
μπορεί να αποτελέσει ένα αξιόλογο χώρο αναψυχής και δράσεων, τόσο για τους
κατοίκους του Ιτέας, όσο και για τους κατοίκους ολόκληρης της περιοχής μελέτης.
Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, ο παραλιακός πεζόδρομος αποτελεί έναν χώρο που με
κατάλληλες παρεμβάσεις αναβάθμισης και ανάδειξης μπορεί να αποτελέσει ένα
αξιόλογο ελκτικό στοιχείο φυσικού περιβάλλοντος για την πόλη της Ιτέας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 271 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Φ. 48. Γήπεδο Ιτέας
Φ. 49. Γήπεδο στους Γαλλικούς Μόλους
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 272 -
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Λόγω της ιδιαιτερότητας του τ. Δήμου Ιτέας και της κατοίκησης κυρίαρχα στην Ιτέα
και στην Κίρρα τα δίκτυα έχουν αναλυθεί σε προηγούμενα κεφάλαια.
Φ. 50. Το κλειστό γυμναστήριο της Ιτέας
Α.4.5. ΔΙΚΤΥΑ ΑΣΤΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ
Αναλύονται διεξοδικά στο κεφ. Α3.3.6
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 273 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
Α.5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ – ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
Στο κεφάλαιο αυτό συγκεντρώνονται σε συνθετική μορφή τα βασικά δεδομένα και
προβλήματα τόσο του φυσικού όσο και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, που
έχουν παρατηρηθεί στους επιμέρους τομείς και έχουν θιγεί στα προηγούμενα
κεφάλαια της Ανάλυσης.
Η συνθετική αξιολόγηση των στοιχείων ακολουθεί τη ροή των Κεφ.Α.2, Κεφ.Α.3, και
Κεφ.Α.4 και κατά συνέπεια περιλαμβάνει: αξιολόγηση αναπτυξιακών δυνατοτήτων
και προοπτικών του Δήμου, αξιολόγηση δεδομένων χωροταξικού/ περιβαλλοντικού
χαρακτήρα, αξιολόγηση θεμάτων και προβλημάτων πολεοδομικού επιπέδου.
Με βάση τα συμπεράσματα του κεφαλαίου αυτού και συνεκτίμηση όλων των
σχετικών θετικών και αρνητικών, παραγόντων θα διαμορφωθούν και θα
διατυπωθούν οι προτάσεις της ομάδας μελέτης και συγκεκριμένα: οι βασικές αρχές
και τα προγραμματικά μεγέθη της πρότασης ή των εναλλακτικών προτάσεων, οι
προτάσεις για τη χωροταξική ρύθμιση του ΟΤΑ, με τον καθορισμό των βασικών
ζωνών του ΓΠΣ για τον εξωαστικό χώρο και των σχετικών προγραμματικών μεγεθών
καθώς και οι προτάσεις για πολεοδομική οργάνωση / αναβάθμιση και ρύθμιση των
οικισμών του ΟΤΑ καθώς και κάθε είδους άλλων πολεοδομημένων ή προς
πολεοδόμηση περιοχών
Α.5.1. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ
ΠΡΟΟΠΤΙΚΩΝ
Οι αναπτυξιακές προοπτικές της περιοχής μελέτης δεν αποτελούν ανεξάρτητο
παράγοντα, αλλά επηρεάζονται σημαντικά και από παράγοντες του ευρύτερου
πλαισίου (από το περιφερειακό μέχρι το παγκόσμιο). Παρόλα αυτά, η ενδογενής
δυναμική είναι απαραίτητο να εντοπισθεί και να αναδειχθεί, γιατί αυτή
αλληλεπιδρά σε υψηλό βαθμό με τις χωρικές ρυθμίσεις, που αποτελούν βασικό
αντικείμενο της παρούσας μελέτης.
Οι ενδογενείς αναπτυξιακές δυνατότητες είναι άμεσα συνδεδεμένες με τα τοπικά
συγκριτικά πλεονεκτήματα και τους τοπικούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους. Από
την ανάλυση που έχει προηγηθεί εντοπίζονται οι εξής:
Γεωργική γη, με έμφαση στην ελαιοκαλλιέργεια. Η γεωργική γη αυτής της
κατηγορίας κατατάσσεται στην κατηγορία της «γεωργικής γης υψηλής
παραγωγικότητας», υφίσταται συνεχή μείωση τις τελευταίες δεκαετίες λόγω της
της στροφής της τοπικής οικονομίας σε άλλους παραγωγικούς τομείς.
Η
παραδοσιακή καλλιέργεια της ελιάς Αμφίσσης, που παλιότερα καταλάμβανε
σημαντικές εκτάσεις στο βόρειο κυρίως τμήμα του τ. Δήμου Ιτέας, λόγω των ανωτέρω
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 274 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
πιέσεων και σε συνδυασμό με την έλλειψη νερού που μειώνει την απόδοση των
καλλιεργειών και αυξάνει σημαντικά το κόστος, έχει οδηγηθεί σε δραματική
συρρίκνωση. Παρόλα αυτά εξακολουθεί, να αποτελεί την σημαντικότερη γεωργική
καλλιέργεια στην περιοχή ενώ ταυτόχρονα η ελιά της
περιοχής έχει
χαρακτηρισθεί ως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και έχει καθιερωθεί ο
τίτλος «ΚΟΝΣΕΡΒΟΛΙΑ ΑΜΦΙΣΣΗΣ». Στόχος του θεσμού των ΠΟΠ είναι η
διατήρηση της ποιότητας του προϊόντος σε υψηλά επίπεδα και η προστασία από τον
ανταγωνισμό.
Κατά συνέπεια, η γεωργική γη, αντιπροσωπεύει μια δυνητική πολύ σημαντική
αναπτυξιακή δυνατότητα, υπό προϋποθέσεις, όπως ιδίως η υψηλή ποιότητα και το
αποτελεσματικό μάρκετιν.
Νέες μορφές τουρισμού: Η περιοχή μελέτης έχει πολύ σημαντικές, υπαρκτές
προοπτικές ανάπτυξης νέων μορφών τουρισμού (όχι μόνο με την έννοια των
ειδικών μορφών τουρισμού αλλά και των νέων τρόπων οργάνωσης-ανάπτυξης
της τουριστικής δραστηριότητας). Από την ανάλυση που προηγήθηκε έγινε φανερό
ότι στην Ιτέα πρωτίστως, και δευτερευόντως στην Κίρρα, ο μαζικός τουρισμός τύπου
(ήλιος-θάλασσα) πλέον έχει αρχίσει να φθίνει σημαντικά, ενώ στο παρελθόν
αποτελούσε έναν από τους κυριότερους προορισμούς Ελλήνων και ξένων τουριστών.
Για το λόγο αυτό κρίνεται σκόπιμη η αναβάθμιση/βελτίωση της τουριστικής
υποδομής, ενώ η περιορισμένη μελλοντική ανάπτυξή της στην ευρύτερη παραλιακή
περιοχή μπορεί και πρέπει να ακολουθήσει ένα μοντέλο ανάπτυξης που δεν θα
αναπαράγει τα μειονεκτήματα του συνήθους τρόπου ανάπτυξης του ελληνικού
μαζικού τουρισμού.
Κάτι τέτοιο σημαίνει έμφαση στα καταλύματα υψηλής ποιότητας, έμφαση σε πιο
οργανωμένες μορφές ανάπτυξης, και προστασία των «οριζόντιων» τουριστικών
πόρων όπως το τοπίο και η παραλία.
Βέβαια το συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής δεν είναι μόνο οι παραλίες της,
αλλά και τα ιστορικά-πολιτιστικά στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντός
της, χωρίς βέβαια να υποτιμούμαι το αξιόλογο φυσικό περιβάλλον της, καθώς και
τη μικρή χρονοαπόσταση από την Αθήνα. Η «Μόνιμη» / παραθεριστική κατοικία
μπορεί στην ευρύτερη παραλιακή ζώνη να αναπτυχθεί αφενός σε νέες οργανωμένες
αναπτύξεις (ΠΕΡΠΟ, τουριστικές ΠΟΑΠΔ, ενδεχομένως μαζί με ειδικές μορφές
τουρισμού) καθώς και σημειακά εντός των οικισμών της ζώνης αυτής. Επιπλέον,
μπορεί να αναπτυχθεί και στην εσωτερική (στην Τριταία) ζώνη της περιοχής μελέτης,
στην περίπτωση αυτή εντός της Τριταίας κυρίως με αξιοποίηση / ανάδειξη
υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος, που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι
ιδιαίτερα αξιόλογο.
Τόσο στην ανωτέρω εσωτερική ζώνη όσο και στην παραλιακή, λαμβανομένων
υπόψη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που διαθέτει η περιοχή, υπάρχουν
σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης ήπιων/εναλλακτικών μορφών τουρισμού
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 275 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
(ορεινού, περιηγητικού, πολιτιστικού, περιβαλλοντικού, καταδυτικού, αθλητικού,
αγροτοτουρισμός, θεματικά πάρκα…). Τα ανωτέρω αναμένεται να λειτουργήσουν
ανασταλτικά δίνοντας διεξόδους ανάπτυξης και αναζωογόνησης.
Α.5.2. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ
ΠΛΑΙΣΙΟΥ
Α.5.2.1. Δεδομένα
Στο παρόν κεφάλαιο του Α σταδίου της μελέτης Γ.Π.Σ. του τ. Δήμου Ιτέας γίνεται μια
συνθετική εκτίμηση των αποτελεσμάτων της μέχρι τώρα ανάλυσης της υπάρχουσας
κατάστασης στην περιοχή της Δ.Ε., με σκοπό την επισήμανση των συγκριτικών
πλεονεκτημάτων – προοπτικών, αλλά και αδυναμιών - κινδύνων που
επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα τις προοπτικές χωρικής ανάπτυξης της Δ.Ε. Ειδικότερα
αξιολογούνται:
 Οι Αναπτυξιακές δυνατότητες και προοπτικές που απορρέουν από τα
δεδομένα του προγραμματικού πλαισίου και των ενδογενών αναπτυξιακών
δυνατοτήτων, προκειμένου να προδιαγραφούν οι γενικές προοπτικές της Δ.Ε.
 Τα Χωροταξικά – οικιστικά δεδομένα, ως προς την οικιστική ανάπτυξη
σχετικά με τη ζήτηση και προσφορά κατοικίας, την εκτίμηση της επάρκειας
των θεσμοθετημένων οικιστικών υποδοχέων για την κάλυψη των δεουσών,
βάσει προτύπων, οικιστικών αναγκών του πληθυσμού, έτους 2001, την
εκτίμηση των αναγκών για οργανωμένους παραγωγικούς υποδοχείς, καθώς
και ως προς τους περιοριστικούς παράγοντες πολεοδομικής ανάπτυξης, ιδίως
δε τα προβλήματα σύγκρουσης χρήσεων γης, εξάντλησης φυσικών πόρων,
υποβάθμισης φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, κ.ά.
 Τα ζητήματα Πολεοδομικής δομής και αστικής ποιότητας ζωής, σε σχέση με
τον οικιστικό ιστό, τις ανάγκες αναπλάσεων και παρεμβάσεων, τα
προβλήματα αναβάθμισης του δημόσιου χώρου, κ.λ.π.
Η συνοπτική αξιολόγηση του παρόντος κεφαλαίου θα αποτελέσει τη βάση για τη
διατύπωση, στο επόμενο κεφάλαιο Α.6, των στόχων – κατευθύνσεων χωρικής
ανάπτυξης και οργάνωσης της περιοχής της Δ.Ε., καθώς και των βασικών στοιχείων
της Προκαταρκτικής Πρότασης του Γ.Π.Σ. (της οποίας η ολοκληρωμένη διατύπωση
αφορά στο Β1 Στάδιο της μελέτης σύμφωνα με τη Σύμβαση και τις Προδιαγραφές).
Α.5.2.1.1. Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013
Στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013 (ΕΣΠΑ) τα περιφερειακά
προγράμματα καλύπτουν διαπεριφερειακές χωρικές ενότητες. Η Στερεά Ελλάδα
ανήκει στη Χωρική Ενότητα Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας-Ηπείρου, και για την
ενότητα αυτή ο βασικός στρατηγικός στόχος που θέτει το ΕΣΠΑ έχει ως εξής:
Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της ελκυστικότητας και της εξωστρέφειας της
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 276 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
οικονομίας με τη βελτίωση της χωρικής και κοινωνικής συνοχής και την υιοθέτηση
αειφορικών μεθόδων ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων και διαχείρισης του
φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος.
Α.5.2.1.2. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας-Ηπείρου
2007-2013
Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας-Ηπείρου 2007-2013 (ΕΠ
ΘΣΕΗ) υιοθετεί τρεις γενικούς αναπτυξιακούς στόχους. Ο κεντρικός στόχος της
αναπτυξιακής στρατηγικής αφορά στην οικονομική σύγκλιση με την ΕΕ σε ορίζοντα
15ετίας. Ο δεύτερο βασικός στόχος της αναπτυξιακής στρατηγικής είναι η συνεχής
επιδίωξη της βιωσιμότητας. Ο τρίτος στόχος είναι η επιδίωξη της κοινωνικής και
χωρικής συνοχής με τη μείωση των ανισοτήτων. Για την επίτευξη των στόχων αυτών
το ΠΕΠ περιλαμβάνει τρεις άξονες προτεραιότητες, κάθε ένας από τους οποίους
περιλαμβάνει ορισμένους «κορμούς παρέμβασης».
ΤΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Το όραμα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας είναι να μπορεί να απαντά στις απειλές
και να προωθεί τις ευκαιρίες που της παρουσιάζονται, να διορθώνει τις αδυναμίες
της και να αναπτύσσει τις δυνατότητες της. Για την υλοποίηση αυτού του οράματος,
η Περιφέρεια πρέπει να επιτύχει υψηλή ανταγωνιστικότητα, να ενισχύσει την
εξωστρέφεια της, να βελτιώσει το επίπεδο των ανθρώπινων πόρων της, να περιορίσει
τον αναπτυξιακό δυϊσμό, να αναπτύξει σημαντικούς δεσμούς περιφερειακής
συνεργασίας και να περιορίσει στον ελάχιστο δυνατό βαθμό την εξάρτηση της από
την οικονομία της Αττικής.
ΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΤΗΣ ΧΩΡΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΗΠΕΙΡΟΥ
Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα θα καλύψει τον κάτωθι κορμό παρεμβάσεων:
 Κοινωνικές υποδομές και υπηρεσίες.
 Υγεία και κοινωνική αλληλεγγύη (υποδομές νοσοκομείων και δομών
κοινωνικής φροντίδας, ειδικών μονάδων, κέντρων υγείας και ανοικτής
φροντίδας, εξειδικευμένος εξοπλισμός).
 Πολιτισμός (ενίσχυση των βασικών πολιτιστικών υποδομών, προστασία και
ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς).
 Έργα προσπελασιμότητας και περιβάλλοντος τοπικής κλίμακας.
 Πολιτικές βιώσιμης αστικής ανάπτυξης.
 Πολιτικές ενίσχυσης ορεινών, μειονεκτικών και νησιώτικων περιοχών.
 Δράσεις Ανταγωνιστικότητας – Επιχειρηματικότητας
 Δράσεις Ψηφιακής Σύγκλισης
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 277 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
Α.5.2.1.3. Συμπεράσματα για τις αναπτυξιακές προοπτικές βάσει του
προγραμματικού πλαισίου και της ανάλυσης
Αναλυτικές αναφορές στις αναπτυξιακές προοπτικές έχουν γίνει σε διάφορα
τμήματα του παρόντος μέχρι το παρόν σημείο. Μια σύνοψη βασικών στοιχείων για
τις αναπτυξιακές προοπτικές συμπεριλαμβάνει τα εξής:
 Η τρέχουσα κρίση αναιρεί πολλές από τις θετικές εξελίξεις των τελευταίων
δεκαετιών, καθώς και πολλές από τις θετικές προοπτικές που εντόπιζε το
ακόμα σε ισχύ ΠΕΠ. Γενικά, πρέπει να θεωρηθεί ότι οι αναπτυξιακές
προοπτικές (και) της περιοχής μελέτης έχουν μετακινηθεί επί το
δυσμενέστερο, και ότι το ΓΠΣ πρέπει να στηρίξει την ανάπτυξη με
μεθόδους και τρόπους πολύ πιο ισχυρούς και αποφασιστικούς από ότι στο
παρελθόν.
 Ο πρωτογενής τομέας έχει υποστεί, ασφαλώς, σημαντική συρρίκνωση επί
αρκετά χρόνια, αλλά διατηρεί ακόμα ιδιαίτερη σημασία για την περιοχή.
Η στήριξή του αποτελεί προτεραιότητα, ενώ η πιθανότητα θετικών
εξελίξεων στην ΚΑΠ κατά τα επόμενα χρόνια ενισχύουν μια τέτοια
επιλογή.
 Οι δύο άλλες τομείς έχουν ιδιαίτερα θετικές προοπτικές και αποτελεί
αναγκαιότητα η εξάντληση των δυνατοτήτων στήριξής τους, δεδομένου ότι
ένα πολυτομεακό μοντέλο οικονομικής βάση αποτελεί αναγκαιότητα για
την περιοχή.
Α.5.2.1.4. Προγραμματιζόμενα ή εκτελούμενα έργα / δραστηριότητες
Ο Τ. Δήμος Ιτέας σύμφωνα με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού
και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Στ. Ελλάδας :
 Βρίσκεται επάνω στον πρωτεύοντα διαπεριφερειακό άξονα : Λαμία - Ιτέα /
Άμφισσα - Αντίρριο – Πάτρα και τον δευτερεύοντα Άξονα (ΠΑΘΕ)/ Θήβα Λιβαδειά - Ιτέα / Άμφισσα –(Διαγώνιος Λαμία /Πάτρα).
 Τον δευτερεύοντα οικιστικό πόλο ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής
Άμφισσας (Δίκτυο Άμφισσα -Ιτέα-Δελφοί), το οικιστικό δίπολο Δίστομο –
Αντίκυρα και το Λιδορίκι – Γαλαξίδι – Ερατεινή.
 Τον διαπεριφερειακής εμβέλειας χώρο πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς:
Δελφοί και Δελφικό Τοπίο, Όσιος Λουκάς-Μονή Προυσού, Περιοχές του
δικτύου NATURA 2000 και το χιονοδρομικό κέντρο της Αράχοβας.
 Το διαπεριφερειακής εμβέλειας Λιμάνι Ιτέας και Μαρίνα Ιτέας
 Είναι οικιστικό σύνολο 2ου επιπέδου.
 Είναι προτεραιότητα τουριστική με την ανάπτυξη αγροτουρισμού –
οικοτουρισμού σε επίπεδο νομού.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 278 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
 Είναι Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων
στον τριτογενή τομέα.
Α.5.2.1.5. Αναπτυξιακές και Χωροταξικές κατευθύνσεις.
Η αναπτυξιακή κατεύθυνση του τ. Δήμου προτείνεται να έχει τις εξής κατευθύνσεις:
 Ανάπτυξη / βελτίωση Βασικών Υποδομών – Βελτίωση της ποιότητας ζωής
 Ανάπτυξη του Πρωτογενούς τομέα
 Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του Δευτερογενούς και Τριτογενούς τομέα
 Ανάπτυξη του Ανθρώπινου Δυναμικού
 Αξιοποίηση της Κοινωνίας της Πληροφορίας
Α.5.2.1.6. Προγραμματικά μεγέθη που προκύπτουν από το παραπάνω
προγραμματικό πλαίσιο ή τυχόν προγράμματα σε οριζόντιο (διαδημοτικό)
επίπεδο.
Από τα ανωτέρω προκύπτουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και οι ευκαιρίες
της περιοχής του τ. Δήμου είναι τα εξής:
 Το οικολογικό ενδιαφέρον και το φυσικό κάλλος της ευρύτερης περιοχής του
τ. Δήμου Ιτέας, με το μεγάλο παράκτιο μέτωπο με τις δυνατότητες πρόσβασης
προς τη θάλασσα και τη θαλάσσια αναψυχή
 Το πολιτιστικό ενδιαφέρον της περιοχής
 Ο ανεπτυγμένος πρωτογενής τομέας
 Η δυνατότητα μεταποίησης αγροτικών προϊόντων
 Η περαιτέρω ανάπτυξη των τουριστικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων
Τα προβλήματα και οι αδυναμίες
Τα βασικά προβλήματα και αδυναμίες της περιοχής του Δήμου Ιτέας είναι τα εξής:
 Ο παραδοσιακός τρόπος γεωργικών καλλιεργειών με έλλειψη βιολογικών,
καθώς και αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων.
 Η έλλειψη επαρκούς τουριστικής υποδομής υψηλής ποιότητας, για την
κάλυψη ευρέως φάσματος επισκεπτών και διαφόρων τύπων τουρισμού ήπιας
μορφής
(ορεινού,
περιηγητικού,
φυσιολατρικού,
οικολογικού,
παραθεριστικού, θαλάσσιου, κλπ).
 Η ελλιπής
ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων, παρά την αυξημένη
προστασία
 Οι ανεπάρκειες των οργανωμένων οικιστικών υποδοχέων
 Οι αδυναμίες αστικής φυσιογνωμίας, γεγονός που επιβάλλει την
αναβάθμισή τους με αναπλάσεις και βελτιώσεις στο δημόσιο χώρο.
 Οι ελλείψεις οδικού δικτύου, καθώς και περιβαλλοντικής τεχνικής
υποδομής (δίκτυα αποχέτευσης ακαθάρτων, όμβριων, ύδρευσης, διαχείριση
απορριμμάτων, κ.ά.)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 279 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
Α.5.2.2. Αξιολόγηση ενδογενών αναπτυξιακών δυνατοτήτων
Στην παρούσα παράγραφο αξιολογούνται οι κοινωνικές, οικονομικές και
πολιτιστικές αναπτυξιακές δυνατότητες της περιοχής του τ. Δήμου Ιτέας.
 Τις δυνατότητες, τα πλεονεκτήματα, και τις αδυναμίες της περιοχής του
Δήμου.
 Τις ευκαιρίες που υπάρχουν, καθώς και τους περιορισμούς από εσωτερικούς
και εξωτερικούς παράγοντες.
 Τον εντοπισμό των κρίσιμων ζητημάτων βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης.
Από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης που έχει προηγηθεί και από τη
σκιαγράφηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων του κοινωνικόοικονομικού ιστού της περιοχής μελέτης, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις του
περιβάλλοντος των όμορων Δημοτικών Ενοτήτων, διαπιστώνεται ότι ο τ. Δήμος Ιτέας
χαρακτηρίζεται από δύο κυρίαρχα στοιχεία.
Το πρώτο στοιχείο αναφέρεται στην οικονομική διάρθρωση και ανάπτυξη της
Δημοτικής Ενότητας σε σχέση με τις υπόλοιπες του Δήμου Δελφών, οι οποίοι
χαρακτηρίζονται από ένα τελείως διαφορετικό αναπτυξιακό πρότυπο και βαθμό
ανάπτυξης.
Το δεύτερο στοιχείο αναφέρεται στο εσωτερικό αναπτυξιακό πρότυπο του Δήμου με
έντονες ενδοδημοτικές ανισότητες. Οι πυρήνες έντονης ανάπτυξης του πληθυσμού,
των υπηρεσιών συγκεντρώνονται κυρίως στην Άμφισσα (σε επίπεδο Δήμου) και
στην Ιτέα (σε επίπεδο Ενότητας).
Πρόβλημα δημιουργεί και η έλλειψη της οποιασδήποτε μορφής ανάπτυξης και
υποδομών στην Τριταία.
Δυνατότητες, πλεονεκτήματα, και αδυναμίες
Τα πλεονεκτήματα της περιοχής του τ. Δήμου Ιτέας συνοψίζονται ως εξής:




Η περιοχή του Δήμου διαθέτει τοπία φυσικού κάλλους διεθνούς
ενδιαφέροντος (περιοχές NATURA).
Το σύνολο του τ. Δήμου Ιτέας είναι θεσμοθετημένες Αρχαιολογικές και
περιβαλλοντικές ζώνες
Η Κίρρα διακρίνεται για τη σημαντική πολιτιστική κληρονομιά της από την
αρχαιότητα μέχρι τους νεότερους χρόνους. Δεν έχει επιτευχθεί όμως μέχρι
σήμερα η κατάλληλη αξιοποίηση αυτής της κληρονομιάς.
Άμεση γειτνίαση με γνωστούς τουριστικούς προορισμούς, διεθνούς εμβέλειας
όπως οι Δελφοί, αλλά και εθνικής όπως το Γαλαξίδι, η Αράχοβα και το
Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 280 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
Οι αδυναμίες του τ. Δήμου Ιτέας οφείλονται σε χαρακτηριστικά τόσο του εξωτερικού
όσο και του εσωτερικού του περιβάλλοντος.
 Υπάρχουν περιβαλλοντικά υποβαθμισμένες περιοχές λόγω των εξορυκτικών
δραστηριοτήτων. Βέβαια, η εξόρυξη του βωξίτη παίζει σημαντικό ρόλο στην
οικονομία της ευρύτερης περιοχής (Φωκίδας και Βοιωτίας), αλλά τα άμεσα
οφέλη για τους κατοίκους και την οικονομία του Δήμου είναι περιορισμένα.
Τα δε τελευταία χρόνια έχει μειωθεί και η απασχόληση του εντόπιου
εργατικού δυναμικού λόγω των νέων μεθόδων οργάνωσης της παραγωγής
που έχουν εφαρμοσθεί.
 Οι περιορισμοί που επιβάλλει η ΖΟΕ Δελφών έχουν ζημιώσει σημαντικά την
ανάπτυξη και εξακολουθούν να αποτελούν κρίσιμο ανασταλτικό παράγοντα
για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό του.
 Ο Βιολογικός Καθαρισμός χρειάζεται εκσυγχρονισμό.
 Στον Πρωτογενή Τομέα, υπάρχουν προβλήματα στην άρδευση
καλλιεργούμενων εκτάσεων.
 Ανεπαρκής προβολή του κύριου τοπικού προϊόντος, της ελιάς.
 Ανεπαρκής επαγγελματική κατάρτιση των νέων.
 Έλλειψη εκσυγχρονισμού των ΜΜΕ.
 Καθυστέρηση στην εφαρμογή μεθόδων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στις
Δημοτικές Υπηρεσίες.
Ευκαιρίες και περιορισμοί
Οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται αυτή την περίοδο είναι σημαντικές και δεν πρέπει
να παραβλεφθούν. Οι κυριότερες είναι οι εξής:






Αξιοποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου, και εφεξής της
συνεχούς διαδικασίας στρατηγικού σχεδιασμού και επιχειρησιακού
προγραμματισμού με την ενεργό συμμετοχή των στελεχών του Δήμου..
Ένταξη του Δήμου και των τοπικών φορέων σε εθνικά και ευρωπαϊκά δίκτυα
πληροφόρησης και διάχυσης νέων τεχνολογιών και καλών πρακτικών.
Υποβολή προτάσεων ένταξης σημαντικών έργων και δράσεων στο ΕΣΠΑ.
Η αναθεώρηση και επέκταση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, που είναι
υπό εκπόνηση.
Παραγωγή προϊόντων βιολογικής καλλιέργειας .
Εκπόνηση Στρατηγικού Σχεδίου και Επιχειρησιακού Προγράμματος για την
Τουριστική ανάπτυξη της περιοχής του Δήμου Δελφών και εξειδίκευση στην
ενότητα Ιτέας, με έμφαση στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως ο
αστικός, ο φυσιολατρικός, ο ορειβατικός, ο πολιτιστικός, ο θρησκευτικός και ο
συνεδριακός τουρισμός, καθώς και ο αγροτουρισμός.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 281 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
 Δημιουργία επαρκών τουριστικών υποδομών παράλληλα με την εφαρμογή
των δράσεων του ανωτέρω Τουριστικού Επιχειρησιακού Προγράμματος.
Οι περιορισμοί της ανάπτυξης και των προοπτικών της συνοψίζονται ως εξής:
 Η διατήρηση του παραδοσιακού προσανατολισμού της περιοχής στην
μονοκαλλιέργεια του ελαιώνα οδηγεί σε μείωση της αποδοτικότητας του
Πρωτογενούς Τομέα, ενώ δεσμεύει ανθρώπινους και υλικούς πόρους σε μια
οικονομική δραστηριότητα που δεν παρακολουθεί τις διεθνείς εμπορικές και
τεχνολογικές εξελίξεις του εν λόγω Τομέα.
 Η προοδευτική μείωση των ενισχύσεων και επιδοτήσεων της αγροτικής
παραγωγής από την Ε.Ε. περιορίζει το διαθέσιμο εισόδημα των
απασχολουμένων στον Πρωτογενή Τομέα, είτε για κατανάλωση προϊόντων
και υπηρεσιών των άλλων δύο Τομέων, είτε για επενδύσεις σε νέες
επιχειρηματικές δραστηριότητες.
 Οι αυστηροί περιορισμοί που επιβάλλει η ΖΟΕ του Δελφικού Τοπίου,
καθιστούν σχεδόν απαγορευτική την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων στον
Δευτερογενή Τομέα.
Α.5.2.3. Γενικές προοπτικές του ΟΤΑ - βασικά προγραμματικά
μεγέθη
Τόσο στα κεφάλαια Α1 και Α2 όσο και στην αρχή του παρόντος έχει γίνει εκτενής
αναφορά στον ρόλο και τις δυνατότητες της περιοχής μελέτης με βάση το
προγραμματικό πλαίσιο.
Στο σημείο αυτό απλώς επισημαίνουμε ότι η επιδίωξη ενός υπερτοπικού ρόλου για
την περιοχή, και ειδικότερα για την πόλη της Ιτέας, σε κάθε περίπτωση
προϋποθέτει, αφενός σημαντικές τοπικές επενδύσεις και μεταφορές λειτουργιών
που θα επιτρέψουν στην περιοχή την ανάπτυξη νέων υπερτοπικών λειτουργιών. Η
μόνη δυνατότητα ανάληψης υπερτοπικού ρόλου που μπορεί να έχει άμεσα
αποτελέσματα και εφαρμογή συνδέεται με τον τομέα του τουρισμού και την
ενδεχόμενη ανάπτυξη ειδικών μορφών του (περιηγητικός τουρισμός, πολιτιστικός
τουρισμός, συνεδριακός τουρισμός, ιαματικός τουρισμός, αθλητικός τουρισμός,
καταδυτικός, δημιουργία θεματικών Πάρκων κλπ.), βασιζόμενου τόσο στο πλούσιο
πολιτιστικό/αρχαιολογικό απόθεμα της περιοχής όσο και στον φυσικό της πλούτο.
Η προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού αποτελεί μονόδρομο για την
ανάπτυξη της περιοχής, ενώ υποστηρικτικό ρόλο μπορεί να παίξει και η
δραστηριότητα της ελαιοκαλλιέργειας, αν και αυτή είναι περιορισμένη.
Στην περιοχή μελέτης, όπως επισημάνθηκε και στο κεφ. Α2 δεν παρατηρήθηκαν
φαινόμενα έντονης πληθυσμιακής μείωσης (που συνήθως οφείλονται σε
μετανάστευση, αστυφιλία κλπ), γεγονός που οφείλεται στην σημαντική ανάπτυξη του
τουρισμού που συγκράτησε τον πληθυσμό αλλά και στην λειτουργία της περιοχής
μελέτης ως διοικητικό κέντρο.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 282 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
Α.5.3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Α.5.3.1. Αξιολόγηση δεδομένων οικιστικής ανάπτυξης: ζήτηση προσφορά α' και β' κατοικίας
Για τον τ. Δήμο Ιτέας είναι διαπιστωμένη η έντονη οικιστική ανάπτυξη της Ιτέας και
της Κίρρας για α’ κατοικία. Οι επεκτάσεις των οικισμών καλύπτουν τις ανάγκες. Για
την Τριταία πρέπει να γίνει οριοθέτηση της. Στην περιοχή μελέτης δεν υπάρχει
ζήτηση για β’ κατοικία παρά το ότι ο εποχιακός πληθυσμός είναι αυξημένος.
Α.5.3.2. Εκτίμηση αναγκών παραγωγικών τομέων για
οργανωμένους υποδοχείς
Εκτός από τα μεταλλεία εξόρυξης, οι παραγωγικές δραστηριότητες β΄ γενούς τομέα
αναπτύσσονται κυρίως στο Β- ΒΔ τμήμα της Δημοτικής Ενότητας Ιτέας και κυρίως
κατά μήκος του οδικού άξονα Ιτέα – Άμφισσα.
Οι λοιπές μονάδες χαμηλής όχλησης, όπως για παράδειγμα τα συνεργεία και
βαφεία αυτοκινήτων, εργαστήρια αλουμινίου, σιδηρουργεία, ξυλουργεία, κλπ.
συγκεντρώνονται εντός του οικιστικού ιστού της πόλης της Ιτέας και του οικισμού
της Κίρρας, ( αφού δεν προβλέπονται στις επιτρεπόμενες θεσμοθετημένες χρήσεις της
εκτός σχεδίου περιοχής στα ΦΕΚ των αντίστοιχων ΖΟΕ), οι οποίες σε κάθε περίπτωση
είναι οχλούσες, όταν εγκλωβίζονται σε ζώνες κατοικίας.
Όσον αφορά τον πρωτογενή τομέα δεν φαίνεται να υπάρχουν προϋποθέσεις
και ανάγκες για την πρόβλεψη οργανωμένου υποδοχέα. Απαιτείται μόνον η
πρόβλεψη προστασίας της γεωργικής γης - κυρίως των ελαιοκαλλιεργειών- και
των βοσκοτόπων.
Τέλος όσον αφορά τον τριτογενή τομέα :
Σημαντικό ρόλο στην οικονομία της περιοχής παίζει ο τουρισμός.
Μεγάλες τουριστικές μονάδες ανώτερης τάξης δεν λειτουργούν στην περιοχή. Γενικά
το πρότυπο της περιοχής θα πρέπει να βασιστεί στη υψηλή ποιότητα των
πόρων και των προσφερομένων υπηρεσιών καθώς και στην τοπικότητα και
χαρακτηριστική ιδιαιτερότητα του τουριστικού προϊόντος της περιοχής, το οποίο
και θα πρέπει να προβληθεί.
Όσον αφορά το εμπόριο και τις λοιπές υπηρεσίες αυτές είναι ιδιαίτερα
αυξημένες εντός της πόλης και λειτουργούν κυρίως συμπληρωματικά προς τον
τουρισμό και την αγροτική παραγωγή.
Σύμφωνα με το Ειδικό Πλαίσιο Χ.Σ.Α.Α. για τη βιομηχανία μπορούν να
καθορίζονται οργανωμένοι υποδοχείς της βιομηχανίας και άλλων συμβατών
επιχειρηματικών δραστηριοτήτων από τους οποίους ιδιαίτερη σημασία για την
περίπτωση της Δ.Ε. Ιτέας έχουν οι ακόλουθοι:
• Υποδοχείς γενικού χαρακτήρα: Αντιστοιχούν στα υφιστάμενα σήμερα καθεστώτα
οργανωμένης χωροθέτησης της βιομηχανίας με πολεοδόμηση με την επιφύλαξη των
περιπτώσεων που αφορούν υποδοχείς εξυγίανσης.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 283 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
• Υποδοχείς με ενδιάμεσο βαθμό οργάνωσης: Οι υποδοχείς αυτής της κατηγορίας
αντικαθιστούν και εκλογικεύουν τις περιπτώσεις όπου η υφιστάμενη νομοθεσία
προβλέπει τον καθορισμό ζωνών εκτός σχεδίου για την εγκατάσταση βιομηχανικών
δραστηριοτήτων. Οι ενδιάμεσοι υποδοχείς διατηρούν το καθεστώς εκτός σχεδίου
αλλά με ειδικό χαρακτήρα, που διασφαλίζει επαρκές επίπεδο εσωτερικής οργάνωσης
για τις ανάγκες τους.
Στην περίπτωση της ΔΕ Ιτέας κρίνεται σκόπιμο να δημιουργηθεί ένας υποδοχέας με
ενδιάμεσο βαθμό οργάνωσης ώστε να οργανωθεί άμεσα με στόχο την ομαλή
λειτουργία του και την προστασία του Περιβάλλοντος.
Η ιδιωτική πρωτοβουλία που καταγράφεται στην περιοχή είναι προσανατολισμένη
στους κλάδους της μεταποίησης, της εξόρυξης και του εμπορίου (χονδρικούλιανικού). Η βιομηχανική-βιοτεχνική δραστηριότητα που εντοπίζεται στον δήμο
συνδέεται κυρίως με την μεταποίηση προϊόντων του πρωτογενή τομέα, των ορυκτών
πόρων καθώς και την εξόρυξη των τελευταίων.
Σύμφωνα με την απογραφή κτιρίων (ΕΣΥΕ 2000)στο Δήμο υπάρχουν 16 εργοστάσιαΕργαστήρια.
Στην παρούσα μελέτη με έτος στόχο το 2027 χρησιμοποιώντας και τα στοιχεία της
ΕΣΥΕ (και τις καταγεγραμμένες από αυτοψία ) ο αναμενόμενος αριθμός
βιοτεχνιών/βιομηχανιών στην ΔΕ Ιτέας το 2027 εκτιμάται ότι θα ανέρχεται στις 25.
Σήμερα αριθμούνται 16.
Από την ανάλυση της μελέτης η μέση έκταση που καταλαμβάνει μια εγκατάσταση
είναι 10 στρεμ. (λόγω των αυξημένων απαιτήσεων που έχουν τα αγροτικά προϊόντα –
αποθήκες κλπ) επομένως η καθαρή για εγκατάσταση βιομηχανιών γη στην περιοχή
ανέρχεται σε 25 Χ 10 = 250 στρεμ.
Εκτιμώντας ότι οι χώροι κυκλοφορίας και εξυπηρέτησης καταλαμβάνουν έκταση
25%=, η αναγκαία έκταση εκτιμάται σε 250 +62,5 = 312,5 στρ. Τόση περίπου είναι και
η έκταση που καταλαμβάνει σήμερα η διάσπαρτη και άναρχα εξαπλωμένη
βιοτεχνική περιοχή του Δήμου. Η προτεινόμενη από το παρόν έκταση είναι 335
στρέμματα και εξασφαλίζει τις ανάγκες ανάπτυξης της περιοχής, βασισμένη και
στην διαμορφωμένη κατάσταση.
Στην παρούσα φάση καλύπτει τις τοπικές και μελλοντικές ανάγκες, σύμφωνα με την
διαμορφωμένη κατάσταση και με το δεδομένο ότι η κάλυψη του Δήμου αναμένεται
και από τις αντίστοιχες ζώνες των όμορων ενοτήτων.
Οι τέτοιες χωροθετήσεις αποτελούν σημαντικό κίνητρο :
 δεδομένης της ανυπαρξίας στην ευρύτερη περιοχή αντίστοιχης ζώνης,
 την παροχή προς τις εγκαταστάσεις κοινών υποδομών,
 η πιθανότητα δημιουργίας φορέα διαχείρισης, άρα και ελέγχου λειτουργίας με
έντονο τον περιβαλλοντικό του χαρακτήρα,
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 284 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
 την πιθανότητα παροχής ανταποδοτικών εσόδων προς τον ΟΤΑ.
Τα κριτήρια επιλογής των θέσεων είναι :
 Η μορφολογία του εδάφους
 Η αποφυγή δημιουργίας συγκρούσεων με άλλες συγκεντρώσεις οίκησης ή
παραγωγικού χαρακτήρα καθώς και τόπων πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
 Η ικανοποιητική προσπελασιμότητα, αλλά και η οδική σύνδεση με το βασικό
οδικό δίκτυο του Δήμου.
Α.5.3.3. Αξιολόγηση περιοριστικών παραγόντων πολεοδομικής
ανάπτυξης
Στον τ. Δήμο Ιτέας όπως διεξοδικά αναλύθηκε στα προηγούμενα κεφάλαια
υπάρχουν ιδιαίτερα προβλήματα που περιορίζουν την πολεοδομική ανάπτυξη.
Περιβαλλοντικές δεσμεύσεις, Αρχαιολογικές ζώνες και γη υψηλής παραγωγικότητας
καλύπτουν όλο το εξωαστικό τμήμα της Δημοτικής Ενότητας, για το λόγο αυτό θα
πρέπει σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες να δοθούν ρεαλιστικές λύσεις για
την ανάπτυξη της περιοχής.
Α.5.3.3.1. Προβλήματα εξάντλησης φυσικών πόρων.
Ο τ. Δήμος Ιτέας δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα εξάντλησης φυσικών πόρων. Οι
φυσικοί πόροι (γεωργική γη, ακτές, υδατορέματα, δάση), προστατεύονται από
την υπάρχουσα γενική και ειδική νομοθεσία, η οποία εφαρμοζόμενη και
εξειδικευμένηαπό την παρούσα μελέτη δεν αναμένεται να οδηγήσει στην εξάντληση
τους. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις ακτές και στην γη
υψηλής παραγωγικότητας.
Α.5.3.3.2. Προβλήματα φυσικών (α) καταλληλοτήτων
Σύμφωνα με τα όσα αναλύθηκαν στην μελέτη Γεωλογικής καταλληλότητας της
Δημοτικής Ενότητας Ιτέας προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:
Όπως παρουσιάζεται στον χάρτη Καταρχήν γεωλογικής Καταλληλότητας κλίμακας
1:25000 η περιοχή μελέτης κατηγοριοποιήθηκε σε περιοχές με «Ευνοϊκές
συνθήκες», «Καλές συνθήκες», «Μέτριες συνθήκες» και «Δυσμενείς συνθήκες».
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΔΥΣΜΕΝΕΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ (ΔΣ)
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τις ακόλουθες περιοχές:
ΔΣ 1: Ζώνη 20m εκατέρωθεν των ρηγμάτων.
ΔΣ 2: Ζώνες με μορφολογική (εδαφική) κλίση μεγαλύτερη από 35%.
ΔΣ 3: Κώνοι κορημάτων και πλευρικά κορήματα με εδαφική κλίση μεγαλύτερη από
25%.
ΔΣ 4: Ζώνη 20m εκατέρωθεν της κοίτης των ρεμάτων της περιοχής
ΔΣ 5: Περιοχές ρυπασμένων εδαφών \
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΜΕΤΡΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ (ΜΣ)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 285 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τις ακόλουθες περιοχές:
ΜΣ 1: Περιοχές όπου έχουν εκδηλωθεί ή δύναται να εκδηλωθούν φαινόμενα
ρευστοποίησης.
ΜΣ 2: Περιοχές όπου έχουν εκδηλωθεί ή δύναται να εκδηλωθούν πλημμυρικά
φαινόμενα.
ΜΣ 3: Περιοχές που έχουν πληγεί ή δύναται να πληγούν από εκδήλωση κυμάτων
βαρύτητας (Tsunamis).
ΜΣ 4: Περιοχή του πρώην βάλτου της Ιτέας όπου αναμένονται σημαντικά
προβλήματα κατά την θεμελίωση κτιρίων λόγω της ύπαρξης οργανικών οριζόντων.
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΚΑΛΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ (ΚΣ)
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τις ακόλουθες περιοχές:
ΚΣ 1: Περιοχή NATURA, ζώνη ειδικής προστασίας (SPA) και τόπου κοινοτικής
σημασίας (SCI).
ΚΣ 2: Κώνοι κορημάτων και πλευρικά κορήματα με εδαφική κλίση μικρότερη από
25%.
ΚΣ 3: Τεταρτογενείς αποθέσεις.
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΕΥΝΟΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ (ΕΣ)
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τις ακόλουθες περιοχές:
ΕΣ 1: Ασβεστολιθικοί αλπικοί σχηματισμοί (Ji, Js, J12, J13-K6, Ks) με
εδαφικές κλίσεις μικρότερες από 35%.
Α.5.3.3.3. Προστατευτέα αντικείμενα φυσικού ή πολιτιστικού
περιβάλλοντος.
Η γενικότερη γεωμορφολογία, το φυσικό σύστημα και το πολιτιστικό / ιστορικό
περιβάλλον της περιοχής μελέτης είναι πλούσιο σε στοιχεία, τα οποία αναφέρονται
αναλυτικά στην παρούσα φάση που κρίνονται αξιόλογα και χρήζουν προστασίας.
Τα στοιχεία αυτά στα οποία πρέπει να καθοριστούν / οριοθετηθούν περιοχές ειδικής
προστασίας της φύσης και του τοπίου, «ΠΕΠ» κατά την έννοια του Ν. 2508/97
αναφέρονται ομαδοποιημένα παρακάτω σε κατηγορίες :
− Κηρυγμένοι ή προς κήρυξη αρχαιολογικοί χώροι / ιστορικοί τόποι
− Περιοχές Natura
− Καταφύγια Άγριας Ζωής
− Λοιπά Αξιόλογα Οικοσυστήματα και Φυσικά Τοπία / Όχθες ρεμάτων
− Χαρακτηρισμένα ή μη δάση και δασικές εκτάσεις, κηρυγμένες
αναδασωτέες εκτάσεις.
− Παραλιακό μέτωπο –Ακτές
− Γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας - Ελαιοκαλλιέργειες.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 286 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
Α.5.4. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ
ΔΟΜΗΣ -ΑΣΤΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ
Α.5.4.1. Τυχόν ανάγκες επεκτάσεων ή νέων οικιστικών υποδοχέων.
Για τους οικισμούς που περιλαμβάνονται στο τ. Δήμο, έχει γίνει μια αρκετά
λεπτομερής διάγνωση, και διατυπώνονται οι λειτουργικές δυσλειτουργίες, οι
συγκρούσεις χρήσεων, το πρόβλημα της εκτεταμένης χρήσης αμιγούς κατοικίας και
οι ανάγκες των οικισμών.
Η χωρητικότητα με βάση το μόνιμο πληθυσμό (Α’ κατοικία) καθώς και τις άλλες
χρήσεις που χωροθετούνται σήμερα στους οικισμούς της περιοχής μελέτης για το έτος
αναφοράς είναι το 2027 και η αναλυτική εξέταση ανά οικισμό, όπως αναλύεται στο
κεφάλαιο Α.6, με τα σημερινά δεδομένα, προκύπτει κατ' αρχήν επάρκεια διαθέσιμης
γης οικιστικών υποδοχέων.
Α.5.4.2. Συγκρούσεις χρήσεων γης – Προβλήματα
Εντός των ορίων των θεσμοθετημένων οικιστικών εκτάσεων δεν φαίνεται κατ’ αρχήν
να υπάρχουν σήμερα ιδιαίτερα προβλήματα λόγω σύγκρουσης χρήσεων, πέρα από
την ανάγκη αύξησης των ζωνών γενικής κατοικίας.
Πέραν τούτου δεν
εντοπίζονται άλλα ιδιαίτερα προβλήματα, το ποσοστό των ελεύθερων –
κοινόχρηστων χώρων είναι ικανοποιητικό, ενώ δεν εντοπίζονται και αξιόλογες
ελλείψεις σε επίπεδο κοινωνικού εξοπλισμού. σε σχέση βέβαια με τις σημερινές
ανάγκες.
Στην εκτός σχεδίου έκταση της Δ.Ε. Ιτέας, επίσης δεν εντοπίζονται ιδιαίτερες
συγκρούσεις χρήσεων γης, δεδομένου και του γεγονότος ότι ο δευτερογενής και ο
τριτογενής τομέας δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένοι στον εξωαστικό χώρο.
Η μόνη επιβαρυντική για το περιβάλλον λειτουργία είναι οι εγκαταστάσεις της
εταιρείας S&B ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ Α.Ε
Ως προβληματικές χωροθετήσεις (ελάχιστης επιβάρυνσης) στον εξωαστικό χώρο, που
δημιουργούν προβλήματα στους οικισμούς ή/και στο περιβάλλον, θα μπορούσαν να
θεωρηθούν οι παρακάτω περιπτώσεις:
 Η χωροθέτηση ορισμένων δραστηριοτήτων του δευτερογενή τομέα πολύ
κοντά στα όρια του σχεδίου της Ιτέας (στην βόρεια πλευρά).
 Η γραμμική ανάπτυξη επιχειρήσεων κατά μήκος του οδικού άξονα Ιτέας –
Άμφισσας
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα, μέσω του σχεδιασμού, έτσι ώστε να
καθοριστούν χρήσεις συμβατές μεταξύ τους σε όλη την έκταση της Δ.Ε., έτσι ώστε να
αποφευχθούν μελλοντικές συγκρούσεις
Α.5.4.3. Ανάγκη αναθεωρήσεων κανονιστικών όρων δόμησης.
Ανάγκες Αναπλάσεων του αστικού ιστού σε συνδυασμό,
ενδεχομένως με την κάλυψη στεγαστικών αναγκών.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 287 -
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
Από τα προηγούμενα δεν προκύπτει ανάγκη αναθεώρησης κάποιου από τα
υπερκείμενα επίπεδα σχεδιασμού. Δεν υπάρχει ανάγκη αναθεώρησης των γενικών
όρων δόμησης των οικισμών, πέρα από την ανάγκη οριοθέτησης του οικισμού της
Τριταίας.
Όσον αφορά το παρόν ΓΠΣ, προκύπτει ανάγκη αναθεώρησης του ισχύοντος ΓΠΣ και
προσαρμογής των ρυθμίσεων στα σημερινά δεδομένα και τάσεις.
Επίσης κρίνεται απαραίτητο να γίνουν οι αναγκαίες τροποποιήσεις έτσι ώστε να
προσαρμοστούν τα εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια στην υπάρχουσα κατάσταση και
να διευθετηθούν οι ασυμφωνίες που παρατηρούνται ειδικά στις χρήσεις γης και το
εκτεταμένο δίκτυο πεζοδρόμων. Αυτό θα συμβάλλει αποφασιστικά στη γρήγορη
υλοποίηση των σχεδίων.
Ιδιαίτερη έμφαση θα αποδοθεί στην έδρα της Ενότητας και στις ανάγκες
ανασυγκρότησης της φυσιογνωμίας και λειτουργίας της. Προτείνεται η
αναγκαιότητα προώθησης ολοκληρωμένου σχεδίου αστικής ανάπλασης στο
κέντρο της Ιτέας και στο παραλιακό μέτωπο Ιτέας και Κίρρας.
Ο Ν. 2508/97 παρέχει ένα σχετικά ευρύ πλαίσιο για την υλοποίηση πρωτοβουλιών
ανάπλασης – αναμόρφωσης οικισμών και ιστορικών κέντρων πόλεων, που
υφίστανται διαδικασίες υποβάθμισης.
Για την πόλη της Ιτέας, προτείνεται να συσταθεί ομάδα εργασίας, η οποία θα
διερευνήσει, για συγκεκριμένες περιοχές, τη δυνατότητα καθιέρωσης και εφαρμογής
τυπολογικών προτύπων που ενδεχομένως είναι απαραίτητα προκειμένου να
προστατευθεί το δομημένο ευρύτερο περιβάλλον και που θα προσδιορίζουν τη
φυσιογνωμία και την ταυτότητα της πόλης καθώς επίσης και την πιθανή εφαρμογή
βιοκλιματικού σχεδιασμού των κτιρίων.
Α.5.4.4. Σκοπιμότητα χρήσης κινήτρων / πολεοδομικών
μηχανισμών.
Οριοθέτηση Οικισμών κάτω των 2000 κατοίκων
Είναι απαραίτητη η ολοκλήρωση της οριοθέτησης του οικισμού της Τριταίας.
Παραδοσιακοί Οικισμοί
Στον τ. Δήμο Ιτέας δεν υπάρχουν παραδοσιακοί οικισμοί, πλην όμως υπάρχουν
αξιόλογα αρχιτεκτονικά σύνολα τα οποία χρήζουν προστασίας.
Α.5.4.5. Αξιολόγηση εφαρμογής ισχύοντος Γενικού Πολεοδομικού
Σχεδίου (ΓΠΣ/1987-1998)
Η μελέτη του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, (Γ.Π.Σ.) του Δήμου Ιτέας και της
Κοινότητας Κίρρας (Ν. Φωκίδας) που έχει εγκριθεί με την 1727/142/20.1.1987
απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων 'Έργων (Δ' 191),
- 288 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
όπως τροποποιήθηκε με την 4631 1/2759/5.6.1990 απόφαση του Υπουργού
Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων 'Έργων (Δ'377), που αναδημοσιεύτηκε με
την 60820/2615/13.4.1993 (Δ' 700) και τροποποιήθηκε με την Αριθ. 23603/5111 ΦΕΚ
Δ687/15.6.98 Τροποποίηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου αποτελεί το ισχύον
σήμερα ΓΠΣ που με την παρούσα μελέτη επεκτείνεται για να συμπεριληφθεί και η
Τοπική Κοινότητα Τριταίας και τροποποιείται για την κάλυψη των αναγκών των
κοινοτήτων Ιτέας και Κίρρας.
Για την αξιολόγηση του ισχύοντος Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του τ. Δήμου Ιτέας
πραγματοποιήθηκε επιτόπια έρευνα-αυτοψία από την ομάδα μελέτης, προκειμένου
να διαπιστωθεί ποιες από τις ρυθμίσεις-χρήσεις που προτάθηκαν, έχουν σήμερα
εφαρμοσθεί. Σχετικές αναφορές έχουν ήδη γίνει στα προηγούμενα κεφάλαια και η
γενική εικόνα είναι ότι οι ρυθμίσεις – χρήσεις γης του ΓΠΣ έχουν εφαρμοσθεί αρκετά
και η χωροθέτηση των χρήσεων, γίνεται με ικανοποιητική τήρηση των σχεδιαστικών
πλαισίων.
Στη συνέχεια εξετάζονται αναλυτικά οι χρήσεις που θεσμοθετήθηκαν με το ΓΠΣ αλλά
και το ποιες εφαρμόστηκαν στον χώρο. Να σημειωθεί ότι στις επεκτάσεις δεν έχει
ολοκληρωθεί η πράξη εφαρμογής για την Κίρρα και η εφαρμογή της Ιτέας η οποία
εκτελείται αυτή την περίοδο Αναλυτικότερα:
 Μία από τις ρυθμίσεις που εφαρμόστηκε, είναι η χωροθέτηση των κεντρικών
λειτουργιών κατά μήκος των οδών Αγίου Ιωάννου, Δεσφίνας και την
παραλιακή 28ης Οκτωβρίου, καθώς και στο κέντρο της Ιτέας (Μεταμορφώσεως
και Ηρώων) διαπιστώθηκε ότι η πλειοψηφία των κεντρικών λειτουργιών,
συγκεντρώνονται στην συγκεκριμένη οδό. Όσον αφορά όμως τη ρύθμιση
για δημιουργία τοπικών κέντρων για την εξυπηρέτηση των
πολεοδομικών ενοτήτων, στα υπόλοιπα σημεία (Κίρρας και επέκταση
Ιτέας) αυτή μέχρι σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί στην πράξη. Οι κάτοικοι
όλων των πολεοδομικών ενοτήτων εξυπηρετούνται στην κεντρική
περιοχή της Ιτέας.
 Ακόμη μια ρύθμιση η οποία δεν έχει εφαρμοσθεί, είναι η χωροθέτηση των
κοινωφελών χρήσεων στο βόρειο ανατολικό τμήμα της Κίρρας και στην
επέκταση της Ιτέας λόγω μη ολοκλήρωσης της πράξης εφαρμογής.
 Στην βόρεια περιοχή της Ιτέας υπάρχει αθλητικός πυρήνας, ο οποίος
περιλαμβάνει διαφόρων ειδών αθλητικές δραστηριότητες. Ο συγκεκριμένος
χώρος προοριζόταν για την ανάπτυξη αθλητικών εγκαταστάσεων σύμφωνα με
τις διατάξεις του ισχύοντος Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Ο προτεινόμενος
όμως χώρος για αθλητισμό στο ανατολικό όριο της Κίρρας δεν έχει
υλοποιηθεί.
 Δεν υλοποιήθηκαν επίσης η διευθέτηση του χειμάρρου Σκίτσα και η
δημιουργία πεζόδρομου εκατέρωθεν αυτού.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 289 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
 Δεν έχει γίνει καμία δράση για την ανάδειξη και εκμετάλλευση των ιαματικών
πηγών της Κίρρας.
 Τέλος το ΓΠΣ/1987 προέβλεπε χώρους για εγκαταστάσεις μαζικών μεταφορών
και Σταθμού λεωφορείων και φορτηγών απέναντι από το νεκροταφείο Ιτέας, η
οριοθέτηση του ρέματος Σκίτσας και η μεταφορά της Πυροσβεστικής εκτός
οικισμού . Στην συγκεκριμένη περιοχή, κατά την επιτόπια έρευνα δεν
καταγράφηκε καμία χρήση και ο χώρος παραμένει αδόμητος.
Α.6. ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΚΑΙ
ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ
ΜΕΓΕΘΗ.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 290 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.1. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η έγκριση και αποτελεσματική υλοποίηση του σχεδίου αναθεώρησης ΓΠΣ,
απαιτεί την εκπόνηση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων
(Σ.Μ.Π.Ε.), η οποία θα συνταχθεί , στο στάδιο Β1 της παρούσης μελέτης, μέσω της
οποίας δύνανται να ληφθούν υπόψη οι περιβαλλοντικές διαστάσεις του εν λόγω
σχεδίου και οι επιπτώσεις του στο Περιβάλλον. Η εκπόνηση της Σ.Μ.Π.Ε. θα
πραγματοποιηθεί με βάση την ΚΥΑ 107017/2006 (ΦΕΚ 1225 Β/5-9-2006), σχετικά με
την «Εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και
προγραμμάτων», καθώς και τυχόν άλλες ερμηνευτικές διατάξεις που θα εκδοθούν
και θα τεθούν σε ισχύ.
Η Σ.Μ.Π.Ε. θα έχει ως στόχο τον εντοπισμό, την περιγραφή και την αξιολόγηση
ενδεχόμενων σημαντικών επιπτώσεων που θα έχει η εφαρμογή του προτεινόμενου
σχεδίου στο περιβάλλον. Απαραίτητη καθίσταται η μελέτη των κοινωνικών,
οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων και συνθηκών που διαμορφώνουν
τις μελλοντικές ανάγκες οικιστικής ανάπτυξης, αντιμετωπίζοντας έτσι σφαιρικά και
ολοκληρωμένα το ζήτημα του χωροταξικού σχεδιασμού, σε αρμονία με την
περιβαλλοντική πλευρά αυτού. Επιγραμματικά, οι κατευθύνσεις για μία ορθολογική
διαχείριση του περιβάλλοντος στην περιοχή της Δ.Ε. μπορούν να επικεντρωθούν στα
εξής:
 Διασφάλιση όχι μόνο της εξυπηρέτησης των ιδιοκτητών για κατοικία, αλλά και
της αισθητικής αναβάθμισης της περιοχής, δημιουργώντας δημόσιους
κοινωφελείς χώρους (πάρκα, πλατείες, χώρους άθλησης και αναψυχής, χώρους
στάθμευσης κ.τ.λ.).
 Προστασία των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων από τα λύματα που θα
προκύψουν, καθώς από την περιοχή μελέτης διέρχονται άξονες επιφανειακής
απορροής (ρέματα) με κίνδυνο την μεταφορά των ρύπων προς την θάλασσα.
 Εκπόνηση των απαραίτητων μελετών διευθέτησης των ρεμάτων και των
απαιτούμενων αντιπλημμυρικών έργων, ώστε να καλυφθεί και να διασφαλιστεί
το σύνολο της αστικής περιοχής από την δημιουργία τυχόν πλημμυρικών
προβλημάτων και κινδύνων.
 Η ανάγκη για οικιστική και οικονομική ανάπτυξη να μην ικανοποιηθεί σε βάρος
του φυσικού περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής στην περιοχή, αλλά η
πολεοδομική οργάνωση να συμβάλει στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος.
 Ο ενεργειακός σχεδιασμός στην περιοχή θα πρέπει να διασφαλίζει την παροχή
ενέργειας αξιόπιστα και αδιάλειπτα και την υιοθέτηση καθαρότερων
τεχνολογιών. Η εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μαζί με την
εξοικονόμηση και ορθολογική χρήση της ενέργειας πρέπει να αποτελέσουν του
βασικότερους άξονες της ενεργειακής πολιτικής της δομημένης περιοχής.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 291 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ Σ' ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΗΜΟΥ ΚΑΙ
ΟΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ.
Α.6.2.1. Εκτίμηση Μελλοντικού Πληθυσμού
Η πληθυσμιακή εξέλιξη του τ. Δήμου Ιτέας, με χρονικό ορίζονται το 2027, συνίσταται
στην πρόβλεψη/ εκτίμηση της πορείας δυο (2) ομάδων πληθυσμού: του μόνιμου και
του εποχικού.
Α.6.2.1.1. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία
Για την απογραφή του 2011 υπάρχουν μόνο τα στοιχεία του νόμιμου πληθυσμού, τα
οποία για την δεκαετία 2001- 2011 δίνουν μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 0.20 %, ο
οποίος θα υιοθετηθεί (κατά παραδοχή) και στον πραγματικό, για την εκτίμηση του
μελλοντικού πληθυσμού.
Πίνακας 85. Νόμιμος πληθυσμός τ. Δήμου Ιτέας 2001-2011
2001
2011
ΜΕΡΜ
011
01- ΜΕΣΟ ΜΕΡΜ
τ. Δήμος Ιτέας
5.474 5.582
0,20%
0,57%
Για τον πραγματικό πληθυσμό σύμφωνα με τις τελευταίες επίσημες απογραφές της
ΕΣΥΕ έχουμε τα εξής στοιχεία:
Πίνακας 86.
1971
Ιτέα
Κίρρα
Τριταία
τ. Δήμος
Ιτέας
3.414
818
170
4.402
Εκτίμηση Μελλοντικού Πληθυσμού
1981
4.438
1.043
124
5.605
1991
4.303
1.173
116
5.592
2001
4.666
1.303
103
6.072
2011
4.757
1.328
105
6.191
ΜΕΡΜ
71-81
ΜΕΡΜ
81-91
ΜΕΡΜ
91-01
ΜΕΡΜ
01-011
ΜΕΣΟ
ΜΕΡΜ
2,66%
2,46%
-3,11%
2,45%
-0,31%
1,18%
-0,66%
-0,02%
0,81%
1,06%
-1,18%
0,83%
0,19%
0,19%
0,19%
0,19%
0,84%
1,22%
-1,19%
0,86%
Με δεδομένο τον ρυθμό μεταβολής για τις δεκαετίες από το 1971 έως το 2011 και
προβολή στην δεκαπενταετία ο τ. Δήμος Ιτέας με σημερινό πληθυσμό 6.191 στην
δεκαπενταετία, θα έχει πληθυσμό 6.990 κατοίκους.
Α.6.2.1.2. Βουλευτικές και Δημοτικές εκλογές



Στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές του 2012 οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι
ήταν 5.493
Στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές του 2006 οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι
ήταν 5.753
Στις δημοτικές εκλογές του 2010 οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι ήταν 5.545
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 292 -
2027
5.356
1.572
86
6.990
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Διαπιστώνουμε ότι τα νούμερα διαφοροποιούνται αρκετά από τα στοιχεία της ΕΣΥΕ,
με το δεδομένο ότι οι ψηφοφόροι είναι άνω των 18 ετών. Σύμφωνα με τα στοιχεία
του κεφαλαίου Α.2 ο πληθυσμός 0-14 είναι το 18%, άρα με βάση τα στοιχεία των
εκλογών ο πληθυσμός είναι 5.492+ ( ~) 20%= 6.590 κατοίκους παραπάνω, ο δε
επιπλέον πληθυσμός βρίσκεται στην Ιτέα και στην Κίρρα αναλογικά.
Α.6.2.1.3. Στοιχεία υδρομετρητών
Τα εγκατεστημένα ρολόγια, σύμφωνα με στοιχεία που παραχωρήθηκαν από την
Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, είναι στην Ιτέα 1.482+1575 = 3.057, στην Κίρρα
345+606 = 951 και στην Τριταία 110., εκ των οπίων τα 228 έχουν διακοπεί. Άρα το
σύνολο είναι 3.892.
Από αυτές 15% θεωρείται ότι εξυπηρετεί δημόσια κτίρια, πλατείες κ.λ.π.
Ιδιωτικές συνδέσεις = 3.892 * 0,85 = 3.309
Η διαφορά μεταξύ του αριθμού των υδροληπτών, πολλαπλασιαζόμενου με το μέσο
μέγεθος νοικοκυριού (σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής πληθυσμού 2001 της
ΕΣΥΕ), και του μόνιμου πληθυσμού κατά το έτος 2001 είναι ενδεικτική για το μέγεθος
του εποχιακού πληθυσμού. Η μέση οικογένεια εξυπηρετείται από μία σύνδεση και
αριθμεί 3 μέλη, άρα :
Κάτοικοι = 3.309*3 = 9.925
Το αποτέλεσμα αυτό είναι τελείως διαφορετικό με τα αριθμητικά δεδομένα της
απογραφής.
Α.6.2.1.4. Εποχιακός πληθυσμός
Όσον αφορά τους επισκέπτες, αυτοί υπολογίζονται με βάση τον αριθμό των
τουριστικών κλινών στην περιοχή, και με εκτίμηση μέγιστης πληρότητας της τάξης
του 80%. Αν υποτεθεί ότι θα υπάρξει μια αύξηση το έτος στόχο 15%-20% βρισκόμαστε
τα επίπεδα των σημερινών κλινών του τ. Δήμου Ιτέας που είναι 422. Με τον τρόπο
αυτό εκτιμάται ανά έτος ο αριθμός των επισκεπτών κατά την
περίοδο αιχμής.
Η πρόβλεψη εξέλιξης του εποχιακού πληθυσμού αποτελεί σημαντική πολεοδομική
παράμετρο διότι επηρεάζει κατά τις ισχύουσες προδιαγραφές την ποσοτική εκτίμηση
του δομημένου και ελεύθερου χώρου εντός των οικιστικών υποδοχέων.
Α.6.2.1.5. Μελλοντικός πληθυσμός 2027
Συνεκτιμώντας όλα τα προηγούμενα τα βασικά πληθυσμιακά μεγέθη κατά το έτος
2027 έχουν ως εξής:
Πίνακας 87. Εκτίμηση μελλοντικού πληθυσμού
1971
1981
1991
2001
2011
ΜΕΡΜ
71-81
ΜΕΡΜ
81-91
ΜΕΡΜ
91-01
ΜΕΡΜ
01-011
ΜΕΣΟ
ΜΕΡΜ
Ιτέα
3.414
4.438
4.303
4.666
4.757
2,66%
-0,31%
0,81%
0,19%
0,84%
2027
5.356
Κίρρα
818
1.043
1.173
1.303
1.328
2,46%
1,18%
1,06%
0,19%
1,22%
1.572
Τριταία
170
124
116
103
105
-3,11%
-0,66%
-1,18%
0,19%
-1,19%
86
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 293 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
τ.Δήμος
Ιτέας
4.402
5.605
5.592
6.072
7.014
6.191
Πίνακας 88. Εκτίμηση συνολικού μελλοντικού πληθυσμού
Ιτέα
Κίρρα
Τριταία
τ.Δήμος
Ιτέας
Πληθυσμός
κατά ΕΣΥΕ
(2027)
5.356
1.572
86
Βάση
υδρομετρητών
(2012)
7.377
2.303
244,8
Μέσος
όρος
6.367
1.937
165
361
61
0
6.728
1.998
165
7.014
9.925
8.469
422
8.891
Εποχιακός
πληθυσμός (κλίνες)
Μελλοντικός
Πληθυσμός
Α.6.2.2. Εκτίμηση αναγκών οικιστικών υποδοχέων
Για τον οικισμό της Τριταίας λόγω του μικρού μεγέθους του, θεωρείται ότι
εξυπηρετείται από την Ιτέα.
Για την εκτίμηση των αναγκών των οικιστικών υποδοχέων, γίνεται χρήση των
σταθερότυπων θεωρώντας ότι η Ιτέα αποτελείται από δύο ενότητες (ο διαχωρισμός
έγινε βάσει των ισχύοντων όρων δόμησης) το «παλαιό» τμήμα της πόλης ΕΝΟΤΗΤΑ
ΙΤΕΑ Ι και την επέκταση ενότητα ΙΤΕΑ ΙΙ. Η Κίρρα όπως και στο παλαιό ΓΠΣ είναι
μία, η ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΙΡΡΑ Ι. Τόσο η Ιτέα όσο και η Κίρρα θεωρούνται οικισμοί 2ου
επιπέδου.
Ο μέσος συντελεστής δόμησης είναι αυτός που προκύπτει από την ανάλυση του
θεσμικού πλαισίου. Για την περιοχή του εγκεκριμένου σχεδίου προκύπτει ανά
τμήμα πολεοδομικής ενότητας με βάση τους ισχύοντες από τα εγκεκριμένα
διατάγματα σχεδίου ανά τομέα ΣΔ.
Πίνακας 89. Χωρητικότητα Πολεοδομικών ενοτήτων Ιτέας – Κίρρας
Ενότητα Ε=Εμβαδόν σ =
κ = τ.μ.
Ενότητας
μέσος κτιρίου
Σ.Δ.
για
κατοικία
ανά
κάτοικο
ε
ΙΤΕΑ Ι
ΙΤΕΑ ΙΙ
σ
71,5
51,6
κ
2,2
0,8
u = τ.μ.
γηπέδου
για
εξοπλισμό
και
πράσινο
/κάτοικο
u
40
50
40
50
d=
λ=
C=
θεωρητική συντελεχωρητικότητα
πυκνότητα στής
= d*Ε*λ
κορεσμού
λ
d
147
100
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
c=e*d*λ
0,55
0,55
5.768
2.838
- 294 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
ΚΙΡΡΑ
Σύνολο
69,5
192,6
1,3
40
50
124
0,55
4.733
13.338
Σύνολο κατοίκων για την Ιτέα 8.606, οι υφιστάμενες εκτάσεις των οικισμών και των
επεκτάσεων καλύπτουν τις υπάρχουσες αλλά και τις μελλοντικές ανάγκες το έτος
2027.
Α.6.3. ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΡΥΘΜΙΣΗΣ
Για την πληρέστερη κατανόηση των σεναρίων ακολουθούν βασικές έννοιες επί των
οποίων θα δομηθούν τα εναλλακτικά σενάρια.
Α.6.3.1. Ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη
Με την ανάλυση του όρου ‘βιώσιμη ανάπτυξη’ και το πως αυτός διαμορφώθηκε και
εξελίχτηκε σταδιακά σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο, εξετάζεται η συμβολή των
αστικών συστημάτων στην επίτευξη του στόχου της βιώσιμης ανάπτυξης και ο ρόλος
του σχεδιασμού ως εργαλείο για την προώθηση των αρχών της βιωσιμότητας. Στη
συνέχεια εξετάζεται η ευρωπαϊκή πολιτική, τα σχέδια δράσης και τα προγράμματα
που απορρέουν από αυτή για τη ρύθμιση θεμάτων προς μια βιώσιμη αστική
ανάπτυξη στον κοινοτικό χώρο, ενώ στη συνέχεια αναλύεται το θεσμικό πλαίσιο
χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού που ισχύει στην Ελλάδα, με ιδιαίτερη
έμφαση στα εργαλεία υλοποίησής του και τις προδιαγραφές εκπόνησής του. Τέλος
εξετάζεται η συμβολή των πολιτών στο σχεδιασμό που επιτυγχάνεται μέσα από την
προώθηση συμμετοχικών διαδικασιών στο σχεδιασμό.
Α.6.3.1.1. Η Έννοια της Βιώσιμης ή Αειφόρου Ανάπτυξης
Ο όρος βιώσιμη ανάπτυξη, ως σχεδιαστικός στόχος, έχει ήδη ‘ζωή’ δύο περίπου
δεκαετιών. Ο όρος αρχικά εμφανίστηκε και χρησιμοποιήθηκε στην επιστήμη της
βιολογίας και της γεωπονίας, περίπου από το 18ο αιώνα, αλλά καθιερώθηκε ως
επιστημονικός όρος που έχει διάσταση κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική
μέσα από την έκθεση της επιτροπής Brundtland στον ΟΗΕ το 1987.
Σύμφωνα με το κείμενο της έκθεσης αυτής, ως βιώσιμη ανάπτυξη ορίζεται η
ανάπτυξη η οποία «ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να διακυβεύεται η
ικανότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες» (Brutland
Report, 1987). Βασικός στόχος της βιώσιμης ανάπτυξης είναι η επίτευξη μιας
υψηλής ποιότητας ζωής για όλους τους πολίτες της γης, τόσο των παρόντων όσο
και των μελλοντικών γενεών. Βασικό μέλημα της επιδίωξης του στόχου της
βιώσιμης ανάπτυξης είναι η ορθολογική διαχείριση των διαθέσιμων πόρων ώστε
αφενός μεν να καλύπτονται οι παρούσες ανάγκες της σημερινής γενιάς, αφετέρου δε
να εξασφαλίζεται η ύπαρξή τους σε τέτοια ποιότητα και ποσότητα ώστε να είναι σε
θέση και οι μελλοντικές γενεές να καλύψουν τις ανάγκες τους.
Α.6.3.1.2. Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη και Ευρωπαϊκή Πολιτική
Οι πόλεις έχουν ισχυρή επίδραση στη διαμόρφωση των περιβαλλοντικών συνθηκών,
καθώς η συμβολή τους στη δημιουργία των περιβαλλοντικών προβλημάτων, όπως η
ρύπανση της ατμόσφαιρας και η κατασπατάληση πόρων και γης, υπήρξε
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 295 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
καθοριστική. Αρχικά οι δυσμενείς αυτές επιπτώσεις περιορίζονταν σε τοπική
κλίμακα, οι αυξανόμενοι όμως ρυθμοί αστικοποίησης όξυναν τα προβλήματα και
την έντασή τους, με αποτέλεσμα να επηρεαστεί η ισορροπία του περιβάλλοντος σε
παγκόσμιο επίπεδο. Εκτός όμως από τη συμβολή των πόλεων στην υποβάθμιση του
περιβάλλοντος, αντίστροφα το περιβάλλον αυτό καθορίζει ως ένα βαθμό την
ανάπτυξη των πόλεων και την ποιότητα ζωής σε αυτές. Και αυτό διότι οι αστικές
ενότητες είναι αυτές που αντιμετωπίζουν τα σοβαρότερα και περισσότερα
περιβαλλοντικά προβλήματα, τα οποία δημιουργούν τις περισσότερες φορές οι ίδιες,
με αποτέλεσμα το περιβάλλον, έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα στις πόλεις, να
επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής σε αυτές αλλά και την ανάπτυξή τους.
Πέραν της καθοριστικής συμβολής τους στη μεγέθυνση των περιβαλλοντικών
προβλημάτων, τα αστικά σύνολα είναι ο χώρος στον οποίο αναπτύσσονται και
εξελίσσονται οι ανθρώπινες κοινωνίες και αποτελούν το μοχλό οικονομικής
ανάπτυξης των εθνών. Δεδομένου ότι οι τρεις συνιστώσες της βιώσιμης ανάπτυξης
είναι κοινωνική συνοχή, οικονομική ευημερία και προστασία του περιβάλλοντος, οι
πόλεις παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων προς τη βιώσιμη
ανάπτυξη και αυτό αποτελεί κοινή πεποίθηση όλων των φορέων άσκησης πολιτικής
σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα θεσμικά όργανά της, αντιλαμβανόμενοι τη σημασία
των αστικών συνόλων για την αειφορία και δεδομένου ότι 4 στους 5 ευρωπαίους
πολίτες ζουν και εργάζονται στις πόλεις, προσάρμοσαν την κοινοτική πολιτική τους,
δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα σε θέματα διαχείρισης και οργάνωσης του αστικού
χώρου και γενικότερα αστικής ανάπτυξης, μέσα σημαντικές αποφάσεις,
ανακοινώσεις και πλαίσια δράσης για το καθορισμό στρατηγικών κατευθύνσεων
προς μια βιώσιμη αστική ανάπτυξη.
Α.6.3.1.3. Ο Πολεοδομικός Σχεδιασμός ως Εργαλείο Προώθησης της
Βιώσιμης Ανάπτυξης
Σε κάθε στάδιο σχεδιασμού απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι η επίτευξη της
βιωσιμότητας της σχεδιαστικής χωρικής ενότητας. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός
επηρεάζει άμεσα την πλειονότητα των περιβαλλοντικών παραμέτρων, μέσα από τον
σαφή προσδιορισμό των χρήσεων γης, τους κανόνες οικοδόμησης των οικιστικών
ενοτήτων, την ανάδειξη περιοχών περιβαλλοντικής και πολιτιστικής σημασίας και τη
θέσπιση όρων για την προστασία τους. Αποτελεί έτσι τον πιο άμεσο και
αποτελεσματικό τρόπο για τη δημιουργία βιώσιμων περιοχών. Ο σχεδιασμός του
χώρου έχει στενή σχέση με το σχεδιασμό του περιβάλλοντος, αφού η έννοια χώρος
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 296 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
ταυτίζεται πολλές φορές με την έννοια περιβάλλον. Ως εκ τούτου ο πολεοδομικός και
χωροταξικός σχεδιασμός αποτελούν τα σημαντικότερα εργαλεία στα χέρια της
Πολιτείας και των θεσμοθετημένων φορέων της, τόσο σε κεντρικό όσο και σε
αποκεντρωμένο επίπεδο, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της αειφόρου
ανάπτυξης. Η παράμετρος βιώσιμη ανάπτυξη και οι αρχές της θα πρέπει να
αποτελούν το θεωρητικό υπόβαθρο για τα σχέδια οργάνωσης του χώρου και τον
προσδιορισμό των αναπτυξιακών κατευθύνσεων κάθε χωρικής ενότητας.
Το 2002 συντάχθηκε η Εθνική Στρατηγική για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη με την οποία
εξειδικεύονται οι στόχοι και οι στρατηγικές της βιώσιμης ανάπτυξης για τη χώρα
μας.
Σύμφωνα λοιπόν με αυτήν, η οικιστική ανάπτυξη θα πρέπει να στηρίζεται πάνω σε 3
βασικούς άξονες:
- την αρχή της «συμπαγούς πόλης»,
- την αποφυγή των επεκτάσεων των οικισμών προς την περιαστική ζώνη, και
- την προώθηση νέων μορφών οικιστικής ανάπτυξης για τη δημιουργία νέων
προτύπων οργάνωσης.
Συμπληρωματικά με τα παραπάνω, για την προστασία της περιαστικής ζώνης από
την υποβάθμιση οι κατευθύνσεις πολιτικής πρέπει να προωθούν:
- την καταστολή και την πρόληψη της αυθαίρετης δόμησης,
- την σταδιακή κατάργηση της νόμιμης εκτός σχεδίου δόμησης, και
- την προώθηση σχεδίων που ρυθμίζουν θέματα σχετικά με τις χρήσεις γης της
περιαστικής ζώνης (ΠΟΑΠΔ, ΠΕΧΠ, ΖΟΕ, κ.ά)
Στη χώρα μας, η έλλειψη ενός σαφούς και αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου για
την οικιστική οργάνωση οδήγησε στην έξαρση του φαινομένου της αυθαίρετης
δόμησης, τις συγκρούσεις των χρήσεων γης, την αλλοίωση και καταστροφή του
τοπίου και των οικοτόπων, τη ρύπανση του περιβάλλοντος και πολλών άλλων
φαινομένων, που έχουν άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Ευτυχώς τόσο η
Ιτέα όσο και Κίρρα στάθηκαν «τυχερές» πόλεις λόγω της έγκαιρης ύπαρξης
ρυμοτομικού σχεδίου.
Για το σχεδιασμό του χώρου στην Ελλάδα, σε μια
προσπάθεια ανταπόκρισης προς τις νέες προκλήσεις και στρατηγικές ανάπτυξης,
θεσπίστηκαν και ισχύουν ο Ν. 2742/1999 «Χωροταξικός Σχεδιασμός και Αειφόρος
Ανάπτυξη» για το χωροταξικό σχεδιασμό και ο Ν.2508/1997 «Βιώσιμη Οικιστική
Ανάπτυξη των Πόλεων και Οικισμών της Χώρας» για τον πολεοδομικό σχεδιασμό.
Συνοψίζοντας, ο πολεοδομικός σχεδιασμός που διέπεται από τις αρχές της αειφορίας
συμβάλει καθοριστικά:
- στη δημιουργία βιώσιμων οικισμών και στην αναβάθμιση του αστικού
περιβάλλοντος,
- στη προστασία του περιβάλλοντος από την άναρχη δόμηση,
- στο σαφή καθορισμό των χρήσεων γης και στην αποφυγή σύγκρουσης μεταξύ
αυτών, και
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 297 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
- στη προστασία των ευαίσθητων οικοσυστημάτων και βιότοπων.
Με το νόμο 2805/97 που ισχύει σήμερα για την οικιστική οργάνωση και τον
πολεοδομικό σχεδιασμό επαναπροσδιορίζεται το περιεχόμενο και ο τρόπος
κατάρτισης των μέσων άσκησης πολεοδομικού σχεδιασμού για τη χώρα μας, έτσι
ώστε να εμπεριέχουν και την περιβαλλοντική διάσταση τόσο σε επίπεδο επιπτώσεών
τους στην διαμόρφωση και οργάνωση του χώρου όσο και σε επίπεδο αναπτυξιακών
στόχων που τίθενται μέσα από αυτά.
Α.6.3.2. Βασικά δεδομένα για τη διαμόρφωση της πρότασης και των
σεναρίων
Σύμφωνα με τις προδιαγραφές, αναλύονται στο παρόν κεφάλαιο τρία σενάρια
πολεοδομικής ρύθμισης της περιοχής μελέτης μέσω του ΓΠΣ: σενάριο τάσεων,
σενάριο μέτριας ή ήπιας παρέμβασης ή «ρεαλιστικό», και έντονα παρεμβατικό
σενάριο. Προφανώς, η γενικευμένη αυτή διάκριση σεναρίων πρέπει να
προσαρμοστεί στα δεδομένα της συγκεκριμένης περιοχής μελέτης. Για να γίνει αυτό,
πρέπει να εντοπιστούν τα στοιχεία εκείνα που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη
χωρική εξέλιξη της περιοχής μελέτης στο χρονικό ορίζοντα του ΓΠΣ.
Σύμφωνα με τις Προδιαγραφές, ο χρονικός ορίζοντας τοποθετείται σε διάστημα 5-20
ετών.
Με αφετηρία αυτή την πρώτη οριοθέτηση, θεωρούμε ότι η παρούσα μελέτη έχει δύο
«βασικούς» χρονικούς ορίζοντες και έναν επικουρικό:
 Ο μεσοπρόθεσμος ορίζοντας είναι το 2018, δηλ. το έτος της πρώτης πιθανής
αναθεώρησης του ΓΠΣ (αν αυτό εγκριθεί μέσα στο επόμενο έτος).
 Ο μακροπρόθεσμος ορίζοντας τοποθετείται στο 2023-2024(δηλ. μετά από 11-12
έτη), όταν θα έχουν δημοσιευτεί τα αποτελέσματα της επόμενης απογραφής (η
απογραφή του 2011 μπορεί να αξιοποιηθεί σε μεγαλύτερο βαθμό στο επόμενο
στάδιο της μελέτης καθώς και για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων
του ΓΠΣ όταν θα έχει θεσμοθετηθεί).
Τα στοιχεία του ευρύτερου πλαισίου κινούνται προφανώς σε ένα ευρύτατο φάσμα,
τόσο από θεματική άποψη όσο και από την άποψη της δυνατότητας πρόβλεψης της
μελλοντικής διαμόρφωσής τους. Το ότι δεν μπορούν, κατ’ αρχήν, να επηρεαστούν
από την παρούσα μελέτη σημαίνει ότι δεν αποτελούν πραγματικές εναλλακτικές
συνιστώσες των σεναρίων της, αλλά πρέπει να θεωρούνται, εκτός εξαιρέσεων, ως
εξωτερικά δεδομένα / περιορισμοί, για τα οποία λαμβάνεται υπόψη η πιθανότερη,
με τα σημερινά δεδομένα, εξέλιξη, κατ’ αρχήν με κοινό τρόπο σε όλα τα σενάρια.
Τέτοια στοιχεία είναι κυρίως τα εξής:
 Το ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον, που περιλαμβάνει τουλάχιστον τρεις
ενότητες: Ευρωπαϊκή Ένωση, Βαλκάνια-Τουρκία, ΝΑ Μεσόγειος. Οι εξελίξεις
που θεωρούνται ως πιθανότερες είναι: η συνέχιση της πορείας της Ευρωπαϊκής
Ενοποίησης χωρίς θεαματική επιτάχυνση ή ανακοπή (με υπαρκτό πάντως, αν
και όχι προς το παρόν πιθανό, το ενδεχόμενο διάλυσης της ευρωζώνης κάτι
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 298 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
τέτοιο θα αλλάξει προφανώς δραστικά γενικότερα δεδομένα), και η διατήρηση
ειρηνικών, συνολικά και πέρα από μεμονωμένες περιπτώσεις, συνθηκών. Δεν
αναμένεται, βέβαια, ότι θα υπάρξουν από τέτοιους παράγοντες ειδικές
επιδράσεις στην περιοχή μελέτης, πέραν αυτών που θα επηρεάσουν
γενικότερα τον ελληνικό χώρο.
 Το ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον. Στο πεδίο αυτό οι προοπτικές είναι
σχετικά ασαφείς, με αναμενόμενη μεν την έξοδο από τη διεθνή κρίση, αλλά
χωρίς να είναι σαφές αν αυτό θα γίνει άμεσα (στα προσεχή 1-2 χρόνια) ή αν
θα καθυστερήσει περισσότερο. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι από δύο
δεκαετίες δομικές αλλαγές της οικονομίας είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα
συνεχίσουν να κινούνται στην ίδια κατεύθυνση, με τη συνέχιση της
παγκοσμιοποίησης και όσων αυτή συνεπάγεται ανεξάρτητα από συγκυριακές
διακυμάνσεις. Οι εξελίξεις αυτές μπορούν να παίξουν ρόλο στην περιοχή
μελέτης, μέσω των επιπτώσεών τους στην ελληνική οικονομία.
 Η πορεία του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. Αν και σε κοντινούς
χρονικούς ορίζοντες οι επιπτώσεις δεν αναμένεται ότι θα είναι μεγάλης
κλίμακας, μακροπρόθεσμα, δηλ. μετά από μια 15ετία, μπορεί να είναι
εξαιρετικά σημαντικές, και κυρίως αρνητικές. Το βέβαιο είναι ότι πρέπει να
ενσωματωθούν στο ΓΠΣ αφενός πολιτικές πρόληψης (στο μέτρο που τοπικά
μεγέθη μπορούν να επηρεάσουν ένα πλανητικό φαινόμενο) και αφετέρου
προσαρμογής (δηλ. αντιμετώπισης των επιπτώσεων)· στη δεύτερη περίπτωση
πρόκειται σε σημαντικό βαθμό για τοπικές πολιτικές, και αφορούν άμεσα το
ΓΠΣ.
 Οι τάσεις στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) φαίνεται ότι δεν θα
οδηγήσουν σε μια περαιτέρω αποδυνάμωσή της αλλά σε σαφώς μεγαλύτερη
έμφαση στην ποιοτική, ανταγωνιστική και περιβαλλοντικά φιλική γεωργία με
διατήρηση ωστόσο σημαντικών κονδυλίων για τη στήριξη των αγροτικών
εισοδημάτων εφόσον η παραγωγή προσαρμοστεί στα προαναφερόμενα
χαρακτηριστικά. Είναι έτσι πιθανό ότι θα μειωθεί ο υψηλός κατά τα
προηγούμενα χρόνια ρυθμός συρρίκνωσης της γεωργίας, με δυνητική
παράλληλη θετική εξέλιξη τη διαμόρφωση ενός ανταγωνιστικού πυρήνα
στραμμένου στην αγορά (μερικώς σε βιολογική γεωργία).
 Προφανώς πολύ σημαντικό ρόλο θα παίξει η εξέλιξη της κρίσης της ελληνικής
οικονομίας, που δεν είναι μόνο δημοσιονομική αλλά και διαρθρωτική. Είναι
σαφές ότι οι προοπτικές είναι αμφίβολές και πιθανώς δυσμενείς. Σε κάθε
περίπτωση, η διευκόλυνση αναπτυξιακών διαδικασιών και επενδύσεων, αν
γίνει εγκαίρως, θα παίξει καθοριστικό ρόλο. Το τοπίο για τις επενδύσεις
παραμένει προς διαμόρφωση εξαρτώμενη από παραμέτρους που
καθορίζονται κυρίως από το κεντρικό κράτος (φορολογία, γενικότερο πλαίσιο
αδειοδοτήσεων) αλλά το ΓΠΣ μπορεί να περιλάβει ρυθμίσεις που θα
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 299 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
συμβάλλουν στην προώθηση των επενδύσεων και τη χωροθέτησή τους στην
περιοχή μελέτης.
 Η αναμενόμενη στο άμεσο μέλλον έναρξη της διαδικασίας επικαιροποίησης
του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου
Ανάπτυξης Στερεάς Ελλάδας μπορεί να δώσει μεσοπρόθεσμα σημαντική
ώθηση στην ορθολογική και ανταγωνιστική χωρική οργάνωση της
περιφέρειας, και συνεπώς και της περιοχής μελέτης. Κατά την περίοδο
εκπόνησης της παρούσας μελέτης δεν είναι πιθανόν ότι θα υπάρξουν άμεσες
εισροές από το Περιφερειακό Πλαίσιο, αφού η θεσμοθέτησή του μάλλον θα
είναι μεταγενέστερη της θεσμοθέτησης του ΓΠΣ, αλλά υπάρχουν περιθώρια
άτυπης αμοιβαίας τροφοδότησης των δύο μελετών.
Τα περιθώρια χρηματοδότησης των χωρικών παρεμβάσεων που θα προταθούν από
το ΓΠΣ, ή θα απορρέουν από υπερτοπικούς σχεδιασμούς. Η τρέχουσα
προγραμματική περίοδος ολοκληρώνεται στη διετία 2013-2015. Υπάρχουν ακόμα
σημαντικοί αδιάθετοι πόροι, αλλά είναι σαφές ότι τα χρονικά περιθώρια για την
απορρόφησή τους περιορίζονται με γρήγορο ρυθμό. Από την άλλη πλευρά, η
επόμενη προγραμματική περίοδος 2014-2021 (με πιθανή πρακτική έναρξη το 2015)
έχει επιβεβαιωθεί ότι θα εξακολουθήσει να παρέχει σημαντικούς πόρους (χωρίς να
είναι βέβαιο ότι θα είναι στο ίδιο ύψος με αυτούς του ΕΣΠΑ), ενώ δύο νέοι
παράμετροι είναι αφενός η υιοθέτηση της εδαφικής συνοχής (έννοιας συγγενούς
προς τη χωροταξία) ως επίσημης πολιτικής της ΕΕ και ως διάστασης του επόμενου
«ΕΣΠΑ», και αφετέρου η ενίσχυση των παρεμβάσεων στον αστικό / οικιστικό χώρο.
Η επιχειρησιακή εξειδίκευση των νέων αυτών στοιχείων εκκρεμεί ακόμα, αλλά είναι
βέβαιο ότι ένα έγκαιρα ολοκληρωμένο και σύγχρονο ΓΠΣ θα επιτρέψει την
προσέλκυση κοινοτικών πόρων και την ουσιαστική αξιοποίησή τους.
Α.6.4. Σενάρια για τη μελλοντική εξέλιξη της περιοχής μελέτης
Α.6.4.1. Τα χαρακτηριστικά των σεναρίων
Τα σενάρια για τη μελλοντική εξέλιξη της περιοχής μελέτης, πέρα από το «μηδενικό»
σενάριο, που συνίσταται στη μη αναθεώρηση του ΓΠΣ και την εξέλιξη της περιοχής
με βάση τις υφιστάμενες τάσεις (σε συνδυασμό με τους εξωγενείς παράγοντες), δεν
μπορούν πραγματικά να διατυπωθούν με όρους ισχυρών διλημμάτων -όπως συχνά
γίνεται- γιατί δεν υπάρχουν στην περιοχή περιθώρια σαφώς διαφοροποιημένων
εξελίξεων. Σε σημαντικό βαθμό, οι προοπτικές οδηγούν σε σχετικά μονοσήμαντες
δυνατότητες και, σε τελική ανάλυση, επιλογές. Στο πλαίσιο αυτό, η κύρια
παράμετρος που θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαφορετικά σενάρια είναι η
οικονομική κρίση, που θέτει ορισμένα νέα δεδομένα, όπως η ανάγκη
επιτάχυνσης των επενδύσεων σε όλα τα πεδία όπου αυτό είναι δυνατόν, και η
ρεαλιστική επανεκτίμηση της βιώσιμης ανάπτυξης με αποφυγή μονόπλευρων
ερμηνειών και επιδίωξη μιας ισορροπίας μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνική
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 300 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
συνοχής, και περιβαλλοντικής προστασίας. Τα σενάρια που προκύπτουν με βάση
αυτή τη συλλογιστική είναι, πέρα από το σενάριο διατήρησης των υφιστάμενων
τάσεων - μηδενικό, το σενάριο ήπιας παρέμβασης - «συμβατικό» σενάριο βιώσιμης
ανάπτυξης με βάση τα δεδομένα της κρίσης και λήψη μέτρων υπέρβασης της κρίσης,
και το έντονα παρεμβατικό σενάριο -βιώσιμης ανάπτυξης με τα προ-κρίσης
δεδομένα.
Λόγω αφενός της εφαρμογής του προγράμματος Καλλικράτη και αφετέρου των
«επιταγών» του Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδιασμού, πρέπει να εξεταστεί
και η σχέση μεταξύ των δημοτικών ενοτήτων Ιτέας, Άμφισσας και Δελφών του
νέου Δήμου Δελφών. Πριν την εξέταση των εναλλακτικών σεναρίων για την
ενότητα θα ακολουθήσει το σενάριο διασύνδεσης των τριών δημοτικών ενοτήτων, το
οποίο θα πρέπει μακροπρόθεσμα να υλοποιηθεί άσχετα από το επιλεγέν σενάριο για
την ενότητα της Ιτέας.
Α.6.4.1.1. Σενάριο διασύνδεσης Δημοτικών Ενοτήτων Άμφισσας, Ιτέας και
Δελφών
Στόχος του παρόντος κεφαλαίου είναι η ανάπτυξη και χωρική ολοκλήρωση του
«τριγώνου» Άμφισσας – Ιτέας – Δελφών και της ευρύτερης περιοχής, που αποτελεί τη
ζώνη επιρροής του ΓΠΣ και η επιδίωξη της ισόρροπης ανάπτυξης και της κοινωνικής
και οικονομικής συνοχής συνολικά της περιοχής αυτής. Το «τρίγωνο» αυτό
λειτουργεί ως ένας κεντρικός πόλος ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή που το
περιβάλλει, με κυρίαρχο βέβαια το δίπολο Ιτέα –Άμφισσα.
Μεταξύ αυτού και των γύρω οικισμών που εντάσσονται στη ζώνη επιρροής του, αλλά
και μεταξύ των οικισμών, αναπτύσσονται ισχυροί δεσμοί αλληλεξάρτησης και
παρατηρείται υψηλού βαθμού αλληλεπίδραση σε όλους τους τομείς. Οι θετικές και
αρνητικές επιπτώσεις της αστικής ανάπτυξης της Άμφισσας και της Ιτέας, διαχέονται
στις γύρω περιοχές και επηρεάζουν την αναπτυξιακή πορεία τους.
Η Ιτέα είναι ένα δυναμικά αναπτυσσόμενο τουριστικό κέντρο και η Άμφισσα ένα
δυναμικά αναπτυσσόμενο εμπορικό και διοικητικό κέντρο, που τείνουν να
γίνουν μία ενιαία αστική ενότητα. Την ενιαία αυτή αστική ενότητα περιβάλλει ένα
δίκτυο αγροτικών, κυρίως, οικισμών, οι οποίοι διαθέτουν αξιόλογους φυσικούς και
πολιτιστικούς πόρους, μη επαρκώς αξιοποιημένους. Οι κατευθύνσεις που δίνονται
για τη χωρική οργάνωση της περιοχής (Άμφισσα – Ιτέα – Δελφοί ) και τον
καθορισμό του αναπτυξιακού χαρακτήρα της θα πρέπει: α) να προωθούν τις αρχές
της βιώσιμης ανάπτυξης, δίνοντας έμφαση στους δύο βασικούς κλάδους οικονομικής
δραστηριότητας, τον τουρισμό και τη γεωργία και β) να προωθούν παρεμβάσεις που
θα συμβάλλουν στην ισόρροπη ανάπτυξη της περιοχής και την οικονομική και
κοινωνική συνοχή, προωθώντας την επαρκή σύνδεση και αλληλεπίδραση του
αγροτικού με τον αστικό χώρο και την ορθολογική αξιοποίηση των συγκριτικών
πλεονεκτημάτων κάθε επιμέρους χωρικής ενότητας της περιοχής.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 301 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Με βάση το στόχο που τέθηκε και αναλύθηκε παραπάνω, προκύπτουν επιμέρους
υποστόχοι, οι οποίοι εξειδικεύουν το στόχο σε διάφορους τομείς παρέμβασης, που
κρίνονται ως οι πιο κρίσιμοι για την επίτευξη του πρωταρχικού στόχου. Ουσιαστικά
οι υποστόχοι αναφέρονται στους τομείς αυτούς που συμβάλουν στην ενδυνάμωση
του ρόλου του αστικού δίπολου στην περιοχή και την περιφέρεια, στην ισόρροπη
κατανομή των πλεονεκτημάτων σε όλη την περιοχή, στην ενδυνάμωση των
κλάδων που μπορούν να αποτελέσουν σημαντική πηγή οικονομικής ανάπτυξης και
στην προστασία και διαφύλαξη του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Οι
υποστόχοι αυτοί είναι:
 Αναβάθμιση των μεταφορικών και τηλεπικοινωνιακών δικτύων. Αφορά τόσο
σε ενδοπεριφερειακές όσο και σε διαπεριφερειακές συνδέσεις. Η αναβάθμιση του
οδικού δικτύου στο εσωτερικό της περιοχής για την επίτευξη επαρκούς δικτύωσης
μεταξύ των οικισμών και η εξασφάλιση εύκολης πρόσβασης προς τα δύο μεγάλα
αστικά κέντρα, συμβάλουν στην ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας και
αλληλεπίδρασης μεταξύ όλων των περιοχών, διευκολύνουν τις μετακινήσεις και
την εξυπηρέτηση των λειτουργιών μεταξύ αστικού και αγροτικού χώρου. Επίσης η
βελτίωση της διασύνδεσης της περιοχής μελέτης με το εθνικό οδικό και τους
κύριους οδικούς άξονες περιφερειακής εμβέλειας τονώνουν την εξωστρέφεια της
περιοχής. Η αναβάθμιση των τηλεπικοινωνιακών δικτύων και η τόνωση της
ευρυζωνικότητας στην περιοχή συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των
πολιτών, στην ανάπτυξη και εξέλιξη όλων των τομέων της τοπικής κοινωνίας και
την ίση δυνατότητα πρόσβασης πολιτών και επιχειρήσεων σε ευκαιρίες
(πρόσβαση σε γνώση, δικτύωση, συνεργασίες κ.λπ.).
 Τόνωση της διασύνδεσης μεταξύ των τομέων οικονομικής δραστηριότητας. Τα
προϊόντα που παράγονται στον πρωτογενή τομέα μπορούν να αξιοποιηθούν από
τους άλλους δύο τομείς. Για παράδειγμα η μεγάλη ελαιοπαραγωγή στην περιοχή
μπορεί να αποτελέσει προϊόν αξιοποίησης στο δευτερογενή τομέα (π.χ.
συσκευαστήρια). Επίσης ο αγροτικός χαρακτήρας της περιοχής συμβάλει στην
ανάπτυξη του αγροτουρισμού, ενώ η αυξημένη τουριστική κίνηση ευνοεί και τον
κατασκευαστικό τομέα.
 Αναβάθμιση ανθρώπινου δυναμικού και προώθηση καινοτομίας και
τεχνολογίας. Η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και η εξοικείωσή του με
τις νέες τεχνολογίες συμβάλει στην υιοθέτηση καινοτόμων δράσεων για την
ανάπτυξη νέων καινοτόμων δραστηριοτήτων. Σε διοικητικό επίπεδο και επίπεδο
δημόσιων υπηρεσιών, η επιμόρφωση των στελεχών πάνω σε νέες τεχνολογίες
κρίνονται απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία και οργάνωση όλων των
δημόσιων φορέων και τη γρήγορη και μικρότερου κόστους παροχή βελτιωμένων
υπηρεσιών. Έμφαση δίνεται στην εξ αποστάσεως παροχή υπηρεσιών
(ηλεκτρονική διακυβέρνηση). Στον αγροτικό τομέα, η αναβάθμιση του
ανθρώπινου δυναμικού μπορεί να συμβάλλει στην προώθηση νέων
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 302 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
καλλιεργητικών πρακτικών, φιλικών προς το περιβάλλον, διευρύνοντας την
παραγωγική βάση του πρωτογενούς τομέα και διασφαλίζοντας την ορθολογική
αξιοποίηση των φυσικών πόρων (έδαφος, νερό). Στον τουριστικό τομέα μπορεί να
γίνει χρήση νέων τεχνολογιών για την εξοικονόμηση ενέργειας και την καλύτερη
προώθηση του τουριστικού προϊόντος.
 Ανάπτυξη επιχειρηματικότητας στον αγροτικό και τουριστικό τομέα.
Επιδιώκεται η προώθηση της επιχειρηματικότητας στον αγροτικό τομέα, με σκοπό
την ενασχόληση των αγροτών, εκτός από την καλλιεργητική ασχολία, με την
έρευνα αγοράς για την καλύτερη προώθηση των προϊόντων τους, την αναζήτηση
και υιοθέτηση καινοτόμων καλλιεργητικών πρακτικών, την ανάπτυξη νέων
δυναμικών καλλιεργειών και την πιστοποίηση των προϊόντων τους, δίνοντας έτσι
ώθηση σε ένα άλλο πρότυπο άσκησης της αγροτικής δραστηριότητας, με
σημαντικές προοπτικές για την ανάπτυξη του τομέα. Η ανάπτυξη της
επιχειρηματικότητας στον τουρισμό αφορά στην υιοθέτηση ενεργειακά βιώσιμων
πρακτικών στις ξενοδοχειακές μονάδες, την προώθηση του τουριστικού
προϊόντος της περιοχής μέσα από σύγχρονα μέσα και την αναζήτηση νέων
τουριστικών αγορών για τη διάθεση του τουριστικού προϊόντος, την αναβάθμιση
των τουριστικών μονάδων σύμφωνα με τα νέα δεδομένα και τις νέες τεχνολογίες,
κ.λπ.
 Ανάπτυξη ήπιων μορφών ενέργειας. Επίσης επιδιώκεται η επέκταση της
εγκατάστασης συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ (π.χ.
φωτοβολταϊκά στοιχεία) στις τουριστικές μονάδες και τα δημόσια κτίρια για την
εξυπηρέτηση των ενεργειακών αναγκών των εγκαταστάσεών τους, αλλά και την
εξοικονόμηση αυτής μέσα από το βιοκλιματικό σχεδιασμό των κτιριακών
υποδομών τους και την αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών για την
εξοικονόμηση ενέργειας στις κτιριακές εγκαταστάσεις.
 Ορθολογική αξιοποίηση και προστασία φυσικών πόρων. Η εκτεταμένη και
αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και η κατασπατάληση των υδάτινων
αποθεμάτων έχουν ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας και απόδοσης
των εδαφών και τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα.
 Ανάδειξη και προστασία πολιτιστικών πόρων. Τα σπουδαία αρχαιολογικά και
ιστορικά μνημεία που είναι διάσπαρτα σε όλη την έκταση της περιοχής, εθνικής
και διεθνούς εμβέλειας, αποτελούν πόλο έλξης ημεδαπών και αλλοδαπών
τουριστών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Παρόλα αυτά σε πολλές περιοχές
(εκτός των Δελφών ) παραμένουν αναξιοποίητα και χωρίς ανάδειξη, αν και
προστατεύονται επαρκώς. Η συνετή όμως διαχείριση της πολιτιστικής
κληρονομιάς λειτουργεί υπέρ της ανάπτυξης της περιοχής και η ανάδειξή της
συμβάλει στην ενίσχυση της πολιτιστικής ταυτότητας και ιστορικότητας της
περιοχής. Στο πλαίσιο του παρόντος θα πρέπει να επιδιωχθεί από τον νέο
Δήμο Δελφών η δημιουργία πολιτιστικού δικτύου, το οποίο διασυνδέει όλους
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 303 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
τους πόρους της περιοχής, διασφαλίζοντας την πρόσβαση, αναβάθμιση και
προστασία τους, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει τη δυνατότητα ανάδειξής του
μέσα από την ανάπτυξη πολιτιστικού τουρισμού.
 Ενδυνάμωση του ρόλου του αστικού δίπολου Άμφισσα - Ιτέα στο νομό και την
περιφέρεια και τόνωση της εξωστρέφειάς του. Επιδιώκεται η ενδυνάμωση του
αστικού διπόλου με την ανάπτυξη νέων υποδομών και την αναβάθμιση των ήδη
υπαρχόντων, με έμφαση στην υλοποίηση έργων αστικής ανάπτυξης για την
ενίσχυση και ανάδειξη της ταυτότητας του αστικού κέντρου, την προστασία και
ανάδειξη του αστικού περιβάλλοντος, καθώς και την ανάπλαση και πολεοδομική
ρύθμιση των ιστορικών κέντρων. Έμφαση πρέπει να δοθεί επίσης στη βελτίωση
της διασύνδεσης του αστικού διπόλου με τα διάφορα δίκτυα του περιφερειακού
και εθνικού χώρου για την προώθηση του ρόλου του στην ευρύτερη περιοχή και
τη διευκόλυνση των συνεργασιών με άλλα αστικά κέντρα της περιφέρειας, αλλά
και το μητροπολιτικό κέντρο της Αθήνας, αναπτύσσοντας στο πλαίσιο αυτό
σχέσεις συμπληρωματικότητας με άλλα κοντινά αστικά κέντρα της ευρύτερης
περιοχής.
Περιοχές ανάπτυξης πολιτιστικού και φυσιολατρικού τουρισμού
Τα σημαντικά αρχαιολογικά και ιστορικά μνημεία της περιοχής αποτελούν ένα
ιδιαίτερα αξιόλογο πόρο που μπορεί να αξιοποιηθεί τουριστικά. Εκτός από τον
αρχαιολογικό χώρο των Δελφών, πολιτιστικοί πόροι αρχαιολογικού και ιστορικού
ενδιαφέροντος υπάρχουν διάσπαρτοι σε όλη την περιοχή. Η προβολή και η ανάδειξη
αυτών, αλλά και η ένταξή τους σε ένα ευρύτερο πολιτιστικό δίκτυο που περιλαμβάνει
τις περιοχές πολιτιστικού ενδιαφέροντος όλου του νέου Δήμου Δελφών, αυξάνει την
ελκυστικότητά τους αλλά και την ανάδειξη, προστασία και διατήρηση της
πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ζώνη αστικών δραστηριοτήτων
Η ζώνη αυτή περιλαμβάνει το αστικό δίπολο Άμφισσα – Ιτέα και την άμεση
περιαστική ζώνη και χαρακτηρίζεται από τις έντονες πιέσεις που δημιουργεί η
εξάπλωση του αστικού ιστού, την ύπαρξη εμπορικών δικτύων και εμπορικών δομών
που εξυπηρετούν τη διακίνηση των παραγόμενων στον πρωτογενή και δευτερογενή
τομέα προϊόντων, αλλά και την αυξημένη τουριστική κίνηση, ενώ στον πυρήνα
αυτής, που είναι τα 2 αστικά κέντρα, συγκεντρώνεται το σύνολο των υπηρεσιών
(διοικητικών, περίθαλψης, εμπορικών κ.ά.).
Για την Άμφισσα υλοποιούνται οι προβλέψεις του υπό έγκριση Γενικού
Πολεοδομικού Σχεδίου του τ. Δήμου Άμφισσας.
Στην Ιτέα υλοποιούνται αναπλάσεις τμημάτων της πόλης, καθορίζονται χρήσεις γης
και θεσπίζονται όροι για την προστασία του αρχιτεκτονικού συνόλου. Δημιουργείται
δίκτυο πεζόδρομων και ποδηλατοδρόμων, στοιχείο που ανακουφίζει την
κυκλοφορία στην πόλη, μειώνει τη χρήση των μέσων μεταφοράς και αναβαθμίζει την
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 304 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
ποιότητα του περιβάλλοντος. Ακόμη προτείνεται η αναβάθμιση των λιμενικών
εγκαταστάσεων στην Ιτέα και δημιουργούνται περιφερειακοί της πόλης οδικοί
άξονες για τη διακίνηση των επισκεπτών προς τις άλλες τουριστικά ανεπτυγμένες
περιοχές, για την αποσυμφόρηση του κέντρου της πόλης. Τέλος, αναβαθμίζονται οι
παρεχόμενες υπηρεσίες στον τομέα της υγείας, των δημόσιων και διοικητικών
υπηρεσιών. Η Ιτέα ως αστικό κέντρο, είναι το πολιτιστικό και τουριστικό κέντρο της
ευρύτερης περιοχής και συνδέεται με το πολιτιστικό δίκτυο που αναπτύσσεται στην
περιοχή μελέτης, διαχέοντας έτσι την τουριστική κίνηση προς τους πολιτιστικούς
πόλους (Δελφούς , Γαλαξίδι) αλλά και τους πόλους ήπιας τουριστικής ανάπτυξης στο
παράκτιο και ορεινό τμήμα.
Α.6.4.2. Σενάριο διατήρησης υφιστάμενων τάσεων (Μηδενικό )
Τα βασικά στοιχεία του Σεναρίου είναι τα εξής:
Α.6.4.2.1. Αναπτυξιακό μοντέλο
Συνέχιση της αυξανόμενης τουριστικής κίνησης, στην περιοχή σε συνδυασμό με τις
υφιστάμενες μορφές τουρισμού (μαζικός τουρισμός ήλιου- θάλασσας), με το
ενδεχόμενο μείζονος κρίσης του μαζικού τουρισμού, να είναι ήδη υπαρκτό.
Σταδιακή έκλειψη των παραδοσιακών καλλιεργειών ( ελιές, αμπέλια).
Α.6.4.2.2. Μοντέλο πολεοδομικής και χωρικής οργάνωσης
 Το θεσμικό καθεστώς διατηρεί τις παρεκκλίσεις της εκτός σχεδίου δόμησης και
τις άνευ περιορισμών στις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης διατάξεις, στην
εκτός σχεδίου δόμηση.
 Το επίπεδο οργάνωσης του οικιστικού χώρου θα παραμείνει πολύ χαμηλό, με
έντονα προβλήματα στάθμευσης, σύγκρουσης υπερτοπικής και τοπικής
κυκλοφορίας, χαμηλή ποιότητα πολεοδομικού χώρου . Σχετικό χαμηλό θα
παραμείνει, επίσης, το επίπεδο των κοινωφελών εξυπηρετήσεων, αν και θα
υπάρξει κάποια βελτίωση.
 Ο εκτός σχεδίου χώρος θα υποστεί πολύ έντονες πιέσεις, στην ευρύτερη
παραλιακή ζώνη και την αμέσως εσωτερική ορεινή ζώνη. Θα υπάρξουν
περαιτέρω άναρχη διασπορά κτισμάτων και υποβάθμιση του τοπίου .
 Η Τριταία θα συνεχίσει να φθίνει.
 Διαιώνιση ατελούς εφαρμογής του υφιστάμενου πολεοδομικού σχεδιασμού.
Α.6.4.2.3. Χαρακτήρας οικονομικής βάσης
 Στασιμότητα γεωργίας
 Συρρίκνωση του τουριστικού τομέα
 Μεγάλες πιέσεις στο κατά κεφαλή εισόδημα
Α.6.4.2.4. Περιβαλλοντική στρατηγική και προοπτική
Μικρό-βελτιώσεις των περιβαλλοντικών υποδομών πιέσεις εγκατάλειψης γεωργικής
γης (στην ευρύτερη περιοχή)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 305 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.4.2.5. Προϋποθέσεις - εφικτότητα
Εφικτό πολιτικό-κοινωνικά λόγω των δυνάμεων της αδράνειας, αλλά χωρίς
συμβολή στην αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων και με πολύ
περιορισμένη βελτίωση των περιβαλλοντικών παραμέτρων.
Α.6.4.3. Σενάριο ήπιας παρέμβασης (ανάπτυξης με βάση τα
δεδομένα της κρίσης και λήψη μέτρων υπέρβασης της κρίσης)
Α.6.4.3.1. Βασικές αρχές σεναρίου
Στο δεύτερο σενάριο επιδιώκεται η ισόρροπη ανάπτυξη και των τριών τομέων
οικονομικής δραστηριότητας. Στην περιοχή μελέτης, το μεγαλύτερο τμήμα του
πληθυσμού απασχολείται στον τριτογενή και δευτερογενή τομέα, ενώ ο πρωτογενής
παρουσιάζει φθίνουσα πορεία, αν και έχει σημαντικές δυνατότητες εξέλιξης. Στο
σενάριο αυτό έμφαση δίνεται στην αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των
δραστηριοτήτων του πρωτογενούς τομέα για την παραγωγή προϊόντων υψηλής
ποιότητας και αποδοτικότητας για τους παραγωγούς, στην ενίσχυση και χωρική
οργάνωση του δευτερογενούς τομέα, μέσα από τη δημιουργία νέων παραγωγικών
υποδομών και εξειδικεύσεων που σχετίζονται με τη μεταποίηση των προϊόντων που
παράγονται στον πρωτογενή τομέα, αλλά και την εκμετάλλευση αδρανών υλικών
και ορυκτών πετρωμάτων, στη διατήρηση της υπάρχουσας μορφής της τουριστικής
δραστηριότητας με την ενίσχυσή της επιλεκτικά σε περιοχές με συγκριτικά
πλεονεκτήματα και την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών τόσο στον κλάδο
του τουρισμού όσο και των υπηρεσιών που παρέχονται από τα αστικά κέντρα.
Α.6.4.3.2. Πεδινή αγροτική ζώνη - περιοχές αγροτικής ανάπτυξης
Τη μεγαλύτερη έκταση της πεδιάδας της ενότητας της Ιτέας καταλαμβάνουν
ελαιοκαλλιέργειες με σημαντική παραγωγή. Ωστόσο η διάθεση της παραγωγής είναι
ιδιαίτερα προβληματική, με αποτέλεσμα πολύ συχνά οι παραγωγοί να μην
καταφέρνουν να διοχετεύσουν στην αγορά το σύνολο της ετήσιας παραγωγής. Στον
πρωτογενή τομέα βασικός στόχος του σεναρίου είναι η ενίσχυση των προϊόντων που
παράγονται παραδοσιακά στην περιοχή, δίνοντας ταυτόχρονα έμφαση στην
ανάπτυξη βιολογικής παραγωγής προϊόντων που ήδη παράγονται στην περιοχή ή
την εισαγωγή νέων. Για την ενδυνάμωση του πρωτογενή τομέα και την
ισχυροποίηση των τοπικών προϊόντων γίνεται οργανωμένη διαχείριση αυτών, με τη
βοήθεια της οποίας εξασφαλίζεται η διοχέτευση στην αγορά προϊόντων με
πιστοποιημένη ποιότητα και ανταγωνιστική τιμή, προς όφελος της περιοχής και των
παραγωγών της.
Η οργανωμένη διαχείριση της παραγωγής του συνόλου της περιοχής μελέτης θα
γίνεται από έναν «δυνατό» τον αγροτικό συνεταιρισμό, που θα λειτουργεί στο
επίπεδο της ευρύτερης περιφέρειας του Δήμου Δελφών και θα συγκεντρώνει το
σύνολο της παραγωγής,, το οποίο στη συνέχεια διατίθεται στην αγορά μέσω αυτού,
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 306 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
σε συμφέρουσες για τον παραγωγό τιμές ή μεταποιείται. Στο πλαίσιο αυτό,
διασφαλίζεται το εισόδημα των παραγωγών και αξιοποιείται η παραγωγή με τον
καλύτερο δυνατό τρόπο, είτε μέσα από τη διάθεσή της απευθείας στην αγορά ή τη
μεταποίησή της, ενισχύοντας έτσι τις δραστηριότητες του δευτερογενή τομέα. Η εν
λόγω διαχείριση, πέραν των ωφελειών που διασφαλίζει τόσο για τους αγρότες όσο
και για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα στην περιοχή, συμβάλλει επίσης στην
ένταση των προσπαθειών των παραγωγών για την παραγωγή προϊόντων υψηλής
ποιότητας, αφού τα οφέλη από αυτή καρπώνεται ο αγροτικός πληθυσμός και η
περιοχή. Ο ρόλος του συνεταιρισμού για την ενδυνάμωση και εξέλιξη του
πρωτογενούς τομέα είναι καθοριστικός, καθώς μέσα από την επάνδρωσή του από
εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό, μπορεί να προωθεί με αποτελεσματικότερους
τρόπους την παραγωγή της περιοχής, να προβάλλει τα προϊόντα, να αναζητεί νέες
αγορές διάθεσής τους και να εξασφαλίζει γενικά καλύτερες συνθήκες πώλησης της
τοπικής παραγωγής αγροτικών προϊόντων, δίνοντας έτσι κίνητρα στους
παραγωγούς της περιοχής να συνεχίσουν να ασχολούνται με την καλλιέργεια και
φροντίδα των ελαιόδεντρων αλλά και στους νέους να ασχοληθούν με τη γεωργία.
Επίσης η αγροτική παραγωγή εμπλουτίζεται με νέα είδη, που προέρχονται από την
ανάπτυξη των βιολογικών καλλιεργειών. Οι βιολογικές καλλιέργειες αφορούν σε
προϊόντα που παράγονται με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον, χωρίς την
προσθήκη λιπασμάτων, πρόσθετων κ.λπ., διασφαλίζοντας έτσι την προστασία του
περιβάλλοντος αλλά και την καλύτερη ποιότητα των προϊόντων αυτών. Τα
προϊόντα που προέρχονται από βιολογική καλλιέργεια είναι πιστοποιημένα και
συνήθως υψηλής αξίας, η ζήτηση των οποίων τα τελευταία χρόνια αυξάνεται
συνεχώς. Ο τομέας της βιολογικής καλλιέργειας είναι ραγδαία εξελισσόμενος σε
παγκόσμιο επίπεδο και η μεταστροφή προς αυτό το μοντέλο γεωργικής παραγωγής
έχει οφέλη οικονομικά για τον πρωτογενή τομέα, αφού παράγονται προϊόντα
ιδιαίτερα ανταγωνιστικά στη βάση της ποιότητάς τους, αλλά και περιβαλλοντικά
φιλικά.
Αρωγός στην προσπάθεια τόνωσης του πρωτογενούς τομέα στην περιοχή, που
συνδυάζει την παραγωγή ικανοποιητικής ποσότητας ποιοτικών προϊόντων και την
προστασίας της ποιότητας και γονιμότητας της γεωργικής γης είναι η καινοτομία, η
οποία σχετίζεται με την εισαγωγή νέας τεχνολογίας και τεχνογνωσίας στην
παραγωγική διαδικασία, που αφορά τόσο στις βιολογικές καλλιέργειες όσο και στις
καλλιέργειες ολοκληρωμένης διαχείρισης. Οι αγρότες χρησιμοποιούν νέες
καλλιεργητικές μεθόδους (π.χ. υδροπονία, γεωργία ακριβείας) που τους αποδίδουν
οικονομικά ανταποδοτικά προϊόντα υψηλής ποιότητας, σε ικανοποιητικές
ποσότητες, μέσα από ελεγχόμενες συνθήκες καλλιέργειας, περιορίζοντας ταυτόχρονα
την επιβάρυνση στο περιβάλλον μέσα από την περιορισμένη έως μηδενική χρήση
χημικών ουσιών και την ορθολογική διαχείριση των υδατικών και εδαφικών πόρων.
Η ενημέρωση και εκπαίδευση παρέχεται στους αγρότες μέσα από κέντρα που
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 307 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
λειτουργούν στις έδρες των δημοτικών ενοτήτων και κυρίως στην Άμφισσα, αλλά και
από προγράμματα και ενημερωτικές συναντήσεις που διοργανώνει ο αγροτικός
συνεταιρισμός.
Α.6.4.3.3. Περιοχή ανάπτυξης δευτερογενή τομέα
Στο δευτερογενή τομέα υπάρχει έντονη μεταποιητική δραστηριότητα, που δεν
αφορά όμως στα παραγόμενα από τον πρωτογενή τομέα προϊόντα, αφορά κυρίως
τον κλάδο των κατασκευών και των υπηρεσιών.
Στα πλαίσια του σεναρίου αυτού προτείνονται δύο
ζώνες
χωροθέτησης
παραγωγικών υποδομών, όχι απαραίτητα με την μορφή Επιχειρηματικού Πάρκου
(πρώην ΒΙΠΕ), αλλά με στόχο να επιτραπεί η δόμηση αλλά και η οργάνωση του
δευτερογενή τομέα, ο οποίος σήμερα αναπτύσσεται άναρχα. Στις ζώνες αυτές
προτείνεται να υπάρξουν όροι και περιορισμοί δόμησης συγκεκριμένων χρήσεων του
δευτερογενή τομέα. Επίσης επιδιώκεται η συγκέντρωση της βιομηχανίας και της
μεταποιητικής δραστηριότητας. Προτείνεται να δημιουργηθούν και να λειτουργούν
μονάδες τυποποίησης της ελιάς ώστε να αναπτυχθεί η εξαγωγική δραστηριότητα
ισχυροποιώντας την παρουσία του προϊόντος στη διεθνή αγορά. Η συλλογή,
επεξεργασία, τυποποίηση και διάθεση των προϊόντων ενδυναμώνει τη διασύνδεση
μεταξύ των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας. Έτσι δημιουργούνται σύγχρονες
μονάδες μεταποίησης που συμβάλλουν με τη σειρά τους στην ανάπτυξη νέων θέσεων
εργασίας.
Α.6.4.3.4. Ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές
Σε αυτή την κατηγορία εντάσσεται η πόλη της Ιτέας και της Κίρρας, που διαθέτουν
αναγνωρισμένη τουριστική φήμη, υψηλή συγκέντρωση τουριστικής δραστηριότητας
και υψηλό βαθμό εξάρτησης της τοπικής οικονομίας από την τουριστική
δραστηριότητα. Στις περιοχές αυτές αναβαθμίζονται οι υπάρχουσες τουριστικές
υποδομές και δημιουργούνται νέες, υψηλών προδιαγραφών, στην ευρύτερη ζώνη για
την προσέλκυση ποιοτικής πελατείας.
Η Ιτέα αποτελεί το τουριστικό κέντρο της περιοχής, το οποίο δέχεται επισκέπτες
όλες τις εποχές. Διατηρούνται οι υπάρχουσες υποδομές μέσα στο κέντρο της
πόλης, οι οποίες τηρούν σαφείς προδιαγραφές. Αναβαθμίζονται οι λιμενικές
εγκαταστάσεις, ώστε να αναπτυχθεί περισσότερο η μαρίνα υποδοχής σκαφών
αναψυχής και γενικότερα να υπάρξει ικανότητα προσέγγισης ικανοποιητικού
μεγέθους επιβατικών πλοίων (κρουαζιερόπλοια).
Τα υψηλής ποιότητας γεωργικά προϊόντα που παράγονται , προωθούνται και
γίνονται ευρέως αναγνωρίσιμα, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη αποτελεσματικής
διασύνδεσης μεταξύ όλων των παραγωγικών κλάδων, αλλά και στην ανάπτυξη
λειτουργικών σχέσεων μεταξύ τουριστικών και αγροτικών περιοχών.
Η διάθεση των προϊόντων στον τουριστικό τομέα συμβάλλει στην αναγνωσιμότητα
τους και την τόνωση της εξαγωγικής δραστηριότητας των προϊόντων αυτών.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 308 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.4.3.5. Παράκτια ζώνη - περιοχές ήπιας τουριστικής ανάπτυξης
Οι περιοχές της παράκτιας ζώνης της περιοχής μελέτης και συγκεκριμένα το
παράκτιο τμήμα της Κίρρας είναι κατά βάση ανεκμετάλλευτες με εξαίρεση το
κάμπινγκ στον Αϊ – Γιάννη. Στο πλαίσιο αυτού του σεναρίου, στην παράκτια αυτή
ζώνη ενισχύεται η ήπια ανάπτυξη μαζικού τουρισμού που αφορά κυρίως στην
ανάπτυξη παραθεριστικού τουρισμού και στην προσέλκυση εποχικών επισκεπτών.
Α.6.4.3.6. Περιοχή Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών
Δραστηριοτήτων (ΠΟΑΠΔ)
Ως περιοχές Π.Ο.Α.Π.Δ. χαρακτηρίζονται θαλάσσιες εκτάσεις, καθώς και χερσαίες
περιοχές, που είναι πρόσφορες σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του χωροταξικού
σχεδιασμού, για την ανάπτυξη παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων
του πρωτογενούς, δευτερογενούς ή τριτογενούς τομέα, καθώς και δραστηριοτήτων ή
επιχειρηματικών πρωτοβουλιών πειραματικού χαρακτήρα. Οι περιοχές αυτές μπορεί
να εξειδικεύονται κατά κλάδο δραστηριότητας ή τομέα παραγωγής ή είδος
και προσδιορισμό λειτουργίας και να διακρίνονται σε περιοχές αποκλειστικής
χρήσης, στις οποίες κάθε άλλη δραστηριότητα εκτός από εκείνη στην οποία
αποβλέπει ο χαρακτηρισμός τους και σε περιοχές κύριας χρήσης, όπου επιτρέπονται
και άλλες δραστηριότητες υπό όρους».
Η χωροθέτηση Π.Ο.Α.Π.Δ., καθορίζει και ρυθμίζει:
 H την θέση, την έκταση και τα όρια της Π.Ο.Α.Π.Δ.
 H τις κατηγορίες παραγωγικών κι επιχειρηματικών δραστηριοτήτων ή
συνδυασμού τους, που επιτρέπεται να εγκατασταθούν και ν’ αναπτυχθούν
 H τις ειδικές ζώνες προστασίας γύρω από τις οριοθετούμενες, σύμφωνα με τα
παραπάνω, περιοχές στις οποίες μπορούν να επιβάλλονται ειδικοί όροι και
περιορισμοί στις χρήσεις γης, στους όρους δόμησης και στην εγκατάσταση και
άσκηση δραστηριοτήτων και λειτουργιών.
 Τους ειδικούς όρους και τα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος, από την
ίδρυση και λειτουργία Π.Ο.Α.Π.Δ
Στα πλαίσια της παρούσας αναθεώρησης του ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας προτείνεται η
δημιουργία Περιοχή Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων
στον τριτογενή τομέα, σύμφωνα και με τις προβλέψεις του Περιφερειακού
Σχεδιασμού. Σε μεταγενέστερη τροποποίηση του ΓΠΣ εάν δεν έχει υλοποιηθεί η
ΠΟΑΠΔ η περιοχή έχει διαφυλαχθεί ώστε να μπορεί να αποτελέσει ζώνη
μελλοντικής οικιστικής ανάπτυξης.
Α.6.4.3.7. Αναπτυξιακό μοντέλο
Τα βασικά στοιχεία του σεναρίου ήπιας παρέμβασης είναι τα εξής:
 Προσθήκη στην οικονομική βάση και ήπιων/εναλλακτικών μορφών τουρισμού
τόσο στην παραλιακή όσο και στην ενδοχώρα επιδιώκοντας την ανάπτυξη της
Τριταίας και την ταυτόχρονη επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 309 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
 Ενισχύσεις για την παραγωγή (μεταποίηση) τοπικών, παραδοσιακών, τυπικών
προϊόντων, καθώς και προϊόντων που χρησιμοποιούν τοπικούς φυσικούς πόρους
και ύλες.
 Ενισχύσεις για την προώθηση της τοπικής γαστρονομίας και την σύνδεση της
ταυτότητας των προϊόντων/υπηρεσιών με το τοπικό ιστορικό, πολιτιστικό,
φυσικό περιβάλλον.
 Ενισχύσεις για την πιστοποίηση και προσαρμογή των τοπικών επιχειρήσεων σε
Συστήματα Διαχείρισης ή/και Τοπικά ή άλλα Σύμφωνα Ποιότητας
 Ενισχύσεις για την ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας (μεταποίησητριτογενής) σε συνδυασμό με τη διάσωση – (τουριστική-πολιτιστική) αξιοποίηση
στοιχείων βιοτεχνικής & αγροτικής κληρονομιάς (ελαιοτριβεία, ι κλπ).
 Ανάπτυξη δικτύων για την προβολή των τοπικών προϊόντων και της
γαστρονομίας (μικροί δημόσιοι εκθεσιακοί χώροι κλπ), τη διασύνδεση στοιχείων
της τοπικής φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και την προώθηση
Τοπικών Συμφώνων Ποιότητας και Τοπικών Συμφώνων Ανάπτυξης .
 Δημιουργία οργανωμένων δικτύων εθελοντισμού με ενεργοποίηση του τοπικού,
αλλά και υπερ-τοπικού ανθρώπινου παράγοντα, στην κατεύθυνση της
δημιουργίας μικρής κλίμακας υποδομών και παροχής υπηρεσιών σε
περιβαλλοντικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα, στην περιοχή.
 Ανάπτυξη ψηφιακών υποδομών / δράσεων για την από απόσταση παροχή
υπηρεσιών (τηλεϊατρική, τηλεκπαίδευση, ψηφιακή βιβλιοθήκη, εξυπηρέτηση
πολίτη κλπ) αλλά και την ενίσχυση και προώθηση διαφόρων τοπικών
δραστηριοτήτων και λειτουργιών (ψηφιακή προβολή, περιβαλλοντική
παρακολούθηση, ψηφιακή αναπαράσταση πολιτιστικών θεμάτων κλπ)
 Υποδομές πληροφόρησης και εξυπηρέτησης επισκεπτών
 Μελέτες οργάνωσης του χώρου, βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων, ιστορικής
και πολιτισμικής έρευνας κλπ
 Ώθηση του μαζικού τουρισμού σε πιο ποιοτικά χαρακτηριστικά, με
εκσυγχρονισμό υπαρχουσών μονάδων, περιορισμένη ενίσχυση από κάποιες νέες
μονάδες υψηλών τάξεων ή μορφές τουρισμού στην παράκτια ζώνη και μείωσης
της σχετικής του παρουσίας στο σύνολο του τουρισμού.
 Προστασία και ενίσχυση των παραδοσιακών καλλιεργειών της ελιάς και
ταυτόχρονη προώθηση άλλων μορφών βιολογικών καλλιεργειών, έτσι ώστε αυτές
να αποτελέσουν σημαντική συνιστώσα της οικονομικής βάσης.
 Επανασχεδιασμός του μοντέλου πολεοδομικής και χωρικής οργάνωσης
 Δημιουργία περιφερειακού δρόμου και αποχαρακτηρισμό της Εθνικής οδού που
«κόβει» την πόλη της Ιτέας στα δύο.
 Προστασία των αξιόλογων τοπίων και οικοσυστημάτων με τον καθορισμό
Περιοχών Ειδικής Προστασίας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 310 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
 Καθορισμός ζωνών χρήσεων γης στον εξωαστικό χώρο για τις οποίες θα ισχύουν
ειδικοί κανονιστικοί όροι, με σκοπό την προστασία των παραγωγικών
δραστηριοτήτων και την οργάνωση του χώρου με τρόπο που να μην δημιουργεί
προβλήματα συγκρούσεων χρήσεων γης.
 Οριοθέτηση (με τις διατάξεις του Π.Δ. 24.4.85 - ΦΕΚ 181Δ/ 85 και το ΦΕΚ
289/2011 ) της Τριταίας, προκειμένου να καταστεί σαφής ο διαχωρισμός της
αστικής και εξωαστικής / εκτός σχεδίου περιοχής.
 Βελτίωση της εικόνας των οικισμών, με παρεμβάσεις αστικής σύνθεσης στο
δημόσιο χώρο και με βελτίωση της αρχιτεκτονικής στον ιδιωτικό χώρο.
 Βελτίωση της τεχνικής υποδομής (αποχέτευση, ύδρευση, ΕΕΛ, διάθεση
απορριμμάτων κλπ.) με σκοπό την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών
στους κατοίκους και τους επισκέπτες καθώς και την προστασία του
περιβάλλοντος.
Α.6.4.3.8. Χαρακτήρας οικονομικής βάσης
 Περαιτέρω ποσοτική ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα, παράλληλα με την
μερική ποιοτική του αναβάθμιση (υπηρεσίες εξωστρεφείς ή/και αιχμής χρηματοοικονομικές, σύγχρονο εμπόριο, έρευνα)
 Συρρίκνωση της παραδοσιακής εντατικής γεωργίας, αλλά μερική
αντιστάθμιση με την ανάπτυξη ενός πυρήνα ποιοτικής-ανταγωνιστικής
γεωργίας. Υπαρκτή πίεση, βραχυ-μεσοπρόθεσμα στην αγορά εργασίας, που
γρήγορα απορροφάται σε άλλους οικονομικούς τομείς.
 Μεσοπρόθεσμα, κάλυψη της απόστασης από το μέσο ευρωπαϊκό κατά κεφαλή
εισόδημα
 Συνολικά, η Ιτέα διατηρεί τον ηγετικό ρόλο της στον Δήμο Δελφών, και
παράλληλα εξελίσσεται προς την κατεύθυνση της δικτύωσης σε πρώτο
«κύκλο» με την έδρα την Άμφισσα και σε δεύτερο με τους Δελφούς (τρίπολο),
γεγονός που εναρμονίζει και τις προβλέψεις του Περιφερειακού Σχεδιασμού.
Α.6.4.3.9. Μοντέλο οικιστικής ανάπτυξης και χωρικής οργάνωσης
 Αλλαγή χρήσεων γης, στην Ιτέα και στην Κίρρα. Η εκτεταμένη περιοχή
αμιγούς κατοικίας έχει δημιουργήσει σωρεία προβλημάτων στην ανάπτυξη
της περιοχής. Πρέπει να λυθούν οριστικά τα προβλήματα που
δημιουργούσαν οι χρήσεις γης στα καταστήματα της παραλίας και στα
συνεργεία της περιφερειακής οδού.
 Αντιμετωπίζεται το θέμα των μεταλλείων σε εφαρμογή των Περιβαλλοντικών
κανόνων και τήρησης των προβλεπόμενων από την κείμενη νομοθεσία
μέτρων.
 Γίνεται ανάδειξη και προφύλαξη των πηγών του Αγίου Ιωάννη
 Προτείνονται μέτρα προστασίας των οδικών αξόνων.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 311 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
 Επέκταση του Βιολογικού καθαρισμού ή και δημιουργία νέου για την
παραλαβή και των λυμάτων των ελαιουργιών.
 Οι τροποποιήσεις των χρήσεων γης στον αστικό ιστό και στην περιαστική
ζώνη της Ενότητας θα διερευνηθούν στο συνολικό ισοζύγιο της ποιότητας
του περιβάλλοντος ανάμεσα στις προτάσεις χρήσεων γης αυτής της μελέτης
και των ισχυουσών ρυθμίσεων (υπάρχον ΓΠΣ, ΠΔ χρήσεων γης) στο σύνολο
του αστικού ιστού και στο σύνολο της έκτασης της Ενότητας με απώτερο
σκοπό οι προτεινόμενες ρυθμίσεις χρήσεων γης από τη μελέτη να είναι
ευνοϊκές για το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής σε σχέση με τη μέχρι
σήμερα ισχύουσα.
 Προστασία ρεμάτων Ιτέας και Κίρρας και επίλυση του προβλήματος που
προκύπτει από τις πλημμύρες
 Το υφιστάμενο κέντρο, στην πόλη της Ιτέας αποσυμφορείται ποσοτικά και
αναβαθμίζεται ποιοτικά. Οι κεντρικές λειτουργίες αποκτούν πολυπολική
οργάνωση με δύο μείζονες πόλους: υφιστάμενο κέντρο και νέος πόλος
μεγάλων κεντρικών λειτουργιών προς τα βόρειο δυτικά, στο τμήμα τη
επέκτασης.
 Ενίσχυση των τάσεων αποκέντρωσης μεγάλων κεντρικών λειτουργιών με
βάση το συνολικό στρατηγικό σχεδιασμό της οικιστικής ανάπτυξης και της
νέας δομής της πόλης
 Περιορισμός της δόμησης περιοχών με σχετική γεωλογική ακαταλληλότητα
 Οι δείκτες ποσοστό πρασίνου και ποσοστό κοινοχρήστων χώρων αυξάνονται
σταδιακά
 Χωροθετείται στην Ιτέα τουλάχιστον ένα μεγάλο δημόσιο κτήριο- υπερτοπικό
τοπόσημο (πολιτιστικής ή διοικητικής υποδομής) με αναγνωρίσιμη
αρχιτεκτονική ποιότητα
 Βελτίωση της εικόνας της πόλης, με παρεμβάσεις αστικής σύνθεσης στο
δημόσιο χώρο και με βελτίωση της αρχιτεκτονικής στον ιδιωτικό χώρο.
 Χρησιμοποιούνται
μέθοδοι
βιοκλιματικής
αρχιτεκτονικής
και
εξοικονόμησης ενέργειας
 Η εσωτερική οργάνωση του οικιστικού χώρου βελτιώνεται σταδιακά.
Μειώνονται οι δυσκολίες στάθμευσης, η υπερτοπική κυκλοφορία εκτρέπεται
αρκετά από την πόλη της Ιτέας με την απομάκρυνση της Εθνικής οδού, το
οδικό δίκτυο ιεραρχείται ορθολογικά και ενισχύεται με ορισμένους
κατάλληλους άξονες, το δίκτυο πεζοδρόμων επανασχεδιάζεται, διευρύνεται
και παράλληλα βελτιώνεται σταδιακά το επίπεδο λειτουργίας-διαχείρισής του
με αντιμετώπιση των σημερινών προβλημάτων (παράνομη διέλευση ή
στάθμευση οχημάτων, ηχορύπανση κλπ.). Χρησιμοποιείται ο μηχανισμός των
σχετικά ολοκληρωμένων αναπλάσεων (όχι απλώς πεζοδρομήσεων) .
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 312 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
 Δραστικός περιορισμός / κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης, και
καθορισμός χρήσεων γης στην ύπαιθρο. Η διάσπαρτη δόμηση ελέγχεται, και
οι σημερινές παρόδιες συγκεντρώσεις, ανάλογα με την περίπτωση,
πολεοδομούνται ή μεσοπρόθεσμα αποδυναμώνονται με μετεγκαταστάσεις.
 Προστασία όλων των υπερτοπικών οδικών αξόνων από την παρόδια δόμηση
 Συστηματική αντιμετώπιση των αναγκών στάθμευσης, με δημιουργία δικτύου
οργανωμένων χώρων
Α.6.4.3.10. Περιβαλλοντική στρατηγική και προοπτική
 Ολοκλήρωση του δικτύου αποχέτευσης
 Ολοκλήρωση αντιπλημμυρικών έργων
 Μεσοπρόθεσμα, ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων (επέκταση της
ανακύκλωσης και ΧΥΤΥ)
 Διατήρηση του φυσικού/αδόμητου χαρακτήρα της γεωργικής γης (στην
ευρύτερη περιοχή), ακόμα και όπου αυτή παύει να χρησιμοποιείται
παραγωγικά. Αποφυγή προβλημάτων διάβρωσης-ερήμωσης. Σταδιακή
εφαρμογή ορθών γεωργικών πρακτικών
 Χρήσης του φυσικού αερίου με θετικές επιπτώσεις στους αέριους ρύπους
(κυρίως στη βιομηχανία και την κεντρική θέρμανση) όταν αυτό επεκταθεί.
 Μεσοπρόθεσμα, μείωση αερίων ρύπων με πηγή κυρίως την κυκλοφορία, μέσω
βελτίωσης των δημόσιων μεταφορών, ορθολογικοποίησης-συμπλήρωσης του
οδικού δικτύου, εξασφάλισης χώρων στάθμευσης, και καλύτερης διαχείρισης
της κυκλοφορίας.
 Εφαρμογή προγραμμάτων πολιτικής προστασίας του τοπίου
 Συντονισμός ΓΠΣ και ΠΕΠ/ΕΣΠΑ με χωροταξικά πλαίσια
 Μερική κάλυψη των αναγκών σε περιβαλλοντικές υποδομές (λόγω δυσκολιών
χρηματοδότησης).
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 313 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.4.3.11. Προϋποθέσεις-Εφικτότητα
Περιοριστικοί παράγοντες
Παράγοντες εφικτότητας
Μειωμένοι
χρηματικοί
πόροι ΕΣΠΑ,
ιδιωτικοί
πόροι
που
(δημόσιοι και ιδιωτικοί) για την προσελκυστούν από τις επενδυτικές
οργάνωση του χώρου και του προοπτικές που ανοίγει το σενάριο
περιβάλλοντος
Κυρίαρχες
συμπεριφορές
καταβολές.
θα
νοοτροπίες
και Σταδιακή συνειδητοποίηση των μεσομε
μακροχρόνιες μακροπρόθεσμων
αδιεξόδων
από
τη
συνέχιση της σημερινής κατάστασης, αλλά
και των δυνατοτήτων που παρέχει ένα νέο
μοντέλο
ολοκληρωμένης
βιώσιμης
ανάπτυξης.
Σταδιακή-ρεαλιστική
προσέγγιση, αποφυγή
ανοίγματος όλων των μετώπων,
αντισταθμιστικές παροχές
Αδυναμίες της διοίκησης γενικά, και Ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα, αποφυγή
του σχεδιασμού ειδικότερα
συνεχών
τομών, δημιουργική εφαρμογή
σταθερότυπων,
ενδεχόμενο
βελτίωσης
διοίκησης και συστήματος σχεδιασμού
Παγιωμένο (λόγω και της επιτυχίας Αναγκαστική απομάκρυνση από το
του,
παλαιότερα)
παραδοσιακό παραδοσιακό μοντέλο γεωργικής ανάπτυξης,
μοντέλο γεωργικής ανάπτυξης
λόγω της υφιστάμενης ΚΑΠ,
αλλά και
αξιοποίηση των θετικών στοιχείων της.
Αντικειμενικές πιέσεις σε τμήμα της
Στροφή της μεταποίησης προς κλάδους με
μεταποίησης ( εργασία σε κλάδους συγκριτικό πλεονέκτημα, και χρήση Ε&Τ
που δεν έχουν «φυσική» προστασία
από τον υπερτοπικό ανταγωνισμό)
Σύνολο περιοριστικών παραγόντων Προώθηση νέων μηχανισμών πολιτικής γης
που έχουν θεσμικό ή σχεδιαστικό από το Κράτος (υπάρχει ερευνητική
χαρακτήρα
προετοιμασία, αλλά όχι σαφής πολιτική
βούληση, προς το παρόν) Κεντρικός
περιορισμός εκτός σχεδίου δόμησης
(ενδείξεις ότι υπάρχει σχετική ωρίμανση,
ενδεχόμενο κάποιων διοικητικών
πρωτοβουλιών) Κατευθύνσεις Ειδικών
Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και
Αειφόρου Ανάπτυξης (υπό επικαιροποίηση)
συμβατές με το σενάριο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 314 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.4.4. Έντονα παρεμβατικό σενάριο (δυνατότητα εφαρμογής με τα
προ-κρίσης δεδομένα)
Το έντονα παρεμβατικό σενάριο διαφοροποιείται από το σενάριο ήπιας παρέμβασης
ως προς μερικά σημεία του μοντέλου χωρικής και πολεοδομικής οργάνωσης.
Συγκεκριμένα και προκειμένου να υπάρξει περαιτέρω περιορισμός της δόμησης και
αποτελεσματικότερη οργάνωση των χρήσεων γης:
 Ταυτόχρονα με τον καθορισμό χρήσεων γης στην ύπαιθρο προβλέπεται
και κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης
 Γίνεται μείωση των συντελεστών δόμησης
 Προτείνονται μεγαλύτερες ζώνες πρασίνου, εντός της πόλης της Ιτέας με
απαλλοτριώσεις
 Εκπόνηση Ειδικής Περιβαλλοντικής μελέτης για τις περιοχές NATURA, με
δημιουργία φορέα διαχείρισης για εφαρμογή των προβλεπομένων από τη
μελέτη μέτρων
 Αύξηση των μέτρων προστασίας των πολιτιστικών/ αρχαιολογικών
στοιχείων και δημιουργία των απαιτούμενων έργων υποδομής για την
ανάδειξη τους.
 Ενίσχυση ιδιωτικών επενδύσεων
 Μεσοπρόθεσμα, αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος.
Α.6.5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ
ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ. ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ.
Η αξιολόγηση των σεναρίων που θεωρήθηκε ότι συνιστούν ρεαλιστικές και
συμβατές με την προώθηση ενός ΓΠΣ επιλογές, γίνεται στη συνέχεια από διάφορες
οπτικές γωνίες, μέσω πολυκριτηριακής ανάλυσης, με στόχο τον εντοπισμό του
σεναρίου που συνδυάζει εφικτότητα σε επαρκή βαθμό, με αποδεκτές οικονομικές,
περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Α.6.5.1. Μεθοδολογική προσέγγιση
Σύμφωνα με τη διαδικασία σχεδιασμού που ακολουθείται κατά την εκπόνηση της
παρούσας μελέτης, τίθεται αρχικά ο στόχος της εργασίας και οι υποστόχοι οι οποίοι
εξειδικεύουν το στόχο στους τομείς που αποτελούν τους κύριους άξονες παρέμβασης
για την επίτευξη αυτού.
Προηγήθηκε η ανάλυση της υφιστάμενης. Κατά την ανάλυση της υπάρχουσας
κατάστασης διερευνήθηκε το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, οι παραγωγικοί
τομείς δραστηριότητας, τα δημογραφικά δεδομένα, οι κοινωνικές υποδομές και οι
τεχνικές και παραγωγικές υποδομές (π.χ. δίκτυα μεταφορών, ενέργειας,
τηλεπικοινωνιών,
κ.α). Μέσα από τη μελέτη της υπάρχουσας κατάστασης,
διαπιστώνονται τα προβλήματα της περιοχής, αλλά και η δυναμική της και έτσι
- 315 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
παρέχεται η δυνατότητα πρόβλεψης της τάσης εξέλιξης διαφόρων φαινομένων στην
περιοχή.
Πριν από το στάδιο δόμησης σεναρίων, δόθηκε το θεωρητικό πλαίσιο που αφορά
στο στόχο της εργασίας, δεδομένης της σπουδαιότητας της βιώσιμης ανάπτυξης, που
αποτελεί τον κατευθυντήριο άξονα κάθε χωροταξικής μελέτης, αναλύεται το πλαίσιο
στρατηγικών κατευθύνσεων, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό
και εθνικό επίπεδο και διερευνώνται οι κατευθύνσεις που δίνονται για τη
χωροταξική οργάνωση της περιοχής σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού. Με βάση τα
παραπάνω, αλλά και τη μελέτη της υπάρχουσας κατάστασης και των τάσεων και
προοπτικών ανάπτυξης της περιοχής μελέτης, δομούνται σενάρια μελλοντικής
εξέλιξης της περιοχής μελέτης, τα οποία σηματοδοτούν εναλλακτικές κατευθύνσεις
επίτευξης του στόχου και των υποστολών που έχουν τεθεί στα πλαίσια της εργασίας.
Τη δόμηση σεναρίων ακολουθεί η αξιολόγησή τους. Κατά το στάδιο της αξιολόγησης,
κάθε σενάριο αξιολογείται στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων αξιολόγησης, με τη
βοήθεια των οποίων εκτιμάται η απόδοσή του σε σχέση με το στόχο και τους
υποστόχους που έχουν τεθεί, εκτιμώντας τις επιπτώσεις που θα έχει η εφαρμογή του
στην εξέλιξη της περιοχής μελέτης. Στο στάδιο της αξιολόγησης γίνεται χρήση της
μεθόδου πολυκριτηριακής αξιολόγησης. Κύριο χαρακτηριστικό της μεθόδου είναι ότι
δεν οδηγεί στην επιλογή ενός σεναρίου, ως επικρατέστερου στη βάση των κριτηρίων
αξιολόγησης, αλλά αφήνει ανοικτή την επιλογή στα κέντρα λήψης αποφάσεων και
τις τοπικές κοινωνίες, αξιολογώντας για κάθε σενάριο τις πολιτικές και τις δράσεις
εκείνες που συμβάλλουν στην υλοποίησή του.
Α.6.5.2. Επιπτώσεις σεναρίων και δείκτες επίδοσης
Κάθε εναλλακτικό σενάριο
συνοδεύεται από μία σειρά επιπτώσεων
(περιβαλλοντικές, οικονομικές, κοινωνικές κλπ.). Οι επιπτώσεις αυτές συνιστούν τις
λεγόμενες «οπτικές γωνίες του προβλήματος», με άλλα λόγια αποτελούν τους
βασικούς άξονες προβληματισμού που τελικώς διαμορφώνουν τον τρόπο με τον
οποίο οι αποφασίζοντες προσεγγίζουν το πρόβλημα και αξιολογούν τις πιθανές
λύσεις του, ενώ έχουν διαφορετική βαρύτητα για κάθε αποφασίζοντα.
Τόσο η αξιολόγηση ενός μεμονωμένου σεναρίου όσο και η συγκριτική αξιολόγηση
εναλλακτικών σεναρίων προϋποθέτουν τον καθορισμό μιας δέσμης κριτηρίων και
των αντίστοιχων δεικτών αποτίμησης των επιδόσεων. Το κριτήριο έχει την έννοια
ενός εργαλείου που επιτρέπει τη σύγκριση εναλλακτικών λύσεων στη βάση μιας
συγκεκριμένης οπτικής γωνίας.
Τα κριτήρια αξιολόγησης σεναρίων κατά την σύνταξη μιας μελέτης
πολεοδομικού σχεδιασμού, μπορούν να διακριθούν σε 3 κύριες ομάδες:
περιβαλλοντικά, οικονομικά, και πολιτικά/κοινωνικά κριτήρια. Όσον αφορά στην
τρίτη κατηγορία, παρά το ότι θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι εμμέσως τα κριτήρια
αυτά ενυπάρχουν στα οικονομικά και περιβαλλοντικά, καλό είναι να διακριθεί ως
ξεχωριστή ομάδα δεδομένου ότι η ευκολία / δυσκολία κοινωνικής αποδοχής
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 316 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
ορισμένων προτάσεων – δράσεων (πχ κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης) δεν
είναι συνάρτηση μόνο οικονομικών ή περιβαλλοντικών παραγόντων, αλλά και
αποτέλεσμα ενημέρωσης, συνέργιας με άλλα προβλήματα της περιοχής, ιστορικού
σχετικών δράσεων στην εξεταζόμενη περιοχή ή αλλού, κλπ. Σε κάθε περίπτωση, είναι
βασικό να μην «διπλομετρώνται» κριτήρια, ή αλλιώς να είναι σαφές ποια επιπλέον
(και διαφορετική) πτυχή του προβλήματος απεικονίζει το συγκεκριμένο κριτήριο να
μην χρησιμοποιείται υπερβολικά μεγάλος αριθμός κριτηρίων η δέσμη των κριτηρίων
να καλύπτει πλήρως τις βασικές οπτικές γωνίες του προβλήματος.
Μην παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι κάθε πρόβλημα παρουσιάζει ιδιαιτερότητες
που απεικονίζονται και στο σύστημα των εφαρμοζόμενων κριτηρίων, μια καταρχήν
πλήρης δέσμη κριτηρίων για την αναθεώρηση και επέκταση του ΓΠΣ Ιτέας και
Κίρρας θα μπορούσε να περιλαμβάνει τα ακόλουθα κριτήρια και υπο-κριτήρια:
Βασικές οπτικές γωνίες που καταρχήν είναι καταρχήν απαραίτητο να εξετάζονται
και πιθανοί δείκτες αποτίμησης των σχετικών επιδόσεων είναι:
Α. Όσον αφορά στα περιβαλλοντικά κριτήρια (32%),
 Προστασία βιοποικιλότητας Βάρος 8: Προστασία των φυσικών πόρων και της
βιοποικιλότητας της περιοχής μελέτης, διαχείριση και ανάδειξη περιοχών
περιβαλλοντικής σημασίας (περιοχή Natura 2000).
 Προστασία εδαφικών πόρων - Βάρος 8: Υιοθέτηση καινοτόμων μεθόδων
καλλιέργειας της αγροτικής γης (βιολογικές καλλιέργειες, υδροπονία, γεωργία
ακριβείας) για την προστασία των εδαφών, ρύθμιση χρήσεων γης.
 Προστασία υδατικών πόρων - Βάρος 8: Ορθολογική αξιοποίηση των υδατικών
αποθεμάτων των πλούσιων πηγών της περιοχής για την αποφυγή εξάντλησής
τους, στροφή προς νέες μεθόδους καλλιέργειας φιλικές προς το περιβάλλον
που δεν επιβαρύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα.
 Προστασία πολιτιστικών πόρων - Βάρος 8: Ανάδειξη όλων των πολιτιστικών
μνημείων και ρύθμιση όρων προστασίας και διαχείρισης αυτών, υλοποίηση
εργασιών συντήρησης / αναστήλωσης αρχαιολογικών / ιστορικών μνημείων.
Β.
Στα οικονομικά κριτήρια (40% - επαυξημένα λόγω της οικονομικής
συγκυρίας), βασικά υπο-κριτήρια είναι:
 Διασύνδεση των παραγωγικών τομέων
- Βάρος 8: Τόνωση της
αλληλεπίδρασης μεταξύ πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα.
 Αναβάθμιση δεξιοτήτων ανθρώπινου δυναμικού - Βάρος 8: Εκπαίδευση του
ανθρώπινου δυναμικού πάνω στις νέες τεχνολογίες και εξειδίκευση αυτού
στην εφαρμογή νέων καινοτόμων μεθόδων, που υιοθετούνται κυρίως στον
αγροτικό και τουριστικό τομέα, αλλά και στις υπηρεσίες.
 Νέες θέσεις εργασίας - Βάρος 8: Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για
τόνωση της απασχόλησης και συγκράτηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 317 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
 Ανάπτυξη επιχειρηματικότητας στον τουριστικό τομέα - Βάρος 8: αναβάθμιση
δυνατοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού που εργάζεται στον τουριστικό
τομέα, εξειδίκευση στο αντικείμενο εργασίας, υιοθέτηση καινοτόμων
πρακτικών και συνεχής ενημέρωση και εκπαίδευση πάνω σε αυτές.
 Ανάπτυξη επιχειρηματικότητας στον αγροτικό τομέα - Βάρος 8: Αναβάθμιση
δυνατοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού που εργάζεται στον αγροτικό τομέα,
εξειδίκευση στο αντικείμενο εργασίας, υιοθέτηση καινοτόμων πρακτικών και
συνεχής ενημέρωση και εκπαίδευση πάνω σε αυτές.
Γ. Πολιτικά και κοινωνικά κριτήρια (28%)
η ομάδα αυτή αποτελεί και τη δυσκολότερη καθώς υπό μία έννοια όλα τα
προαναφερθέντα κριτήρια συνιστούν παραμέτρους που επηρεάζουν την πολιτική
και κοινωνική αποδοχή, ενώ ακόμα και η ίδια η κοινωνική αποδοχή (ή ορθότερα η
πιθανότητά της) αποτελεί παράγοντα που καθορίζει την πολιτική αποδοχή.
Μπορούν να αναφερθούν τα εξής βασικά υπο-κριτήρια πλέον των όσων έχουν
προαναφερθεί:
 Ολοκληρωμένη αντιμετώπιση χρόνιων προβλημάτων με ασφάλεια και
ευελιξία (ποιοτική αξιολόγηση,
ως συνδυασμός 2
παραγόντων και
συγκεκριμένα του χρόνου ζωής των βασικών υποδομών και της δυνατότητας
προσαρμογής τους σε απρόβλεπτες εξελίξεις) Βάρος 7
 Ταχύτητα απόκρισης σε τοπικές ανάγκες Βάρος 7
 Εναρμόνιση με το υφιστάμενο Θεσμικό πλαίσιο (εθνικό και Περιφερειακό)
Βάρος 7
 Κοινωνική αποδοχή Βάρος 7
Η προτεινόμενη δέσμη των κριτηρίων αξιολόγησης συνοψίζεται στον ακόλουθο
πίνακα.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 318 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Κριτήρια
Συντελεστής
βαρύτητας
Προστασία βιοποικιλότητας
Προστασία εδαφικών πόρων
Προστασία υδατικών πόρων
Προστασία πολιτιστικών πόρων
8%
8%
8%
8%
Διασύνδεση των παραγωγικών τομέων
Αναβάθμιση δεξιοτήτων ανθρώπινου
δυναμικού
Νέες θέσεις εργασίας
Ανάπτυξη επιχειρηματικότητας στον
τουριστικό τομέα
Ανάπτυξη επιχειρηματικότητας στον
αγροτικό τομέα
8%
8%
Σενάριο 1 (μηδενικό)
Σενάριο
2
(ήπιας
παρέμβασης)
Βαθμός
Σταθμισμένη
Βαθμός Σταθμισμένη
βαθμ.
βαθμ.
Α. Περιβαλλοντικά κριτήρια (32%),
50
4
90
7,2
50
4
80
6,4
50
4
80
6,4
50
4
80
6,4
Β. Οικονομικά κριτήρια (40%)
0
0
80
6,4
0
0
80
6,4
Σενάριο
3
(έντονα
παρεμβατικό σενάριο)
Βαθμός
Σταθμισμένη
βαθμ.
100
80
80
80
8
6,4
6,4
6,4
80
80
6,4
6,4
8%
8%
0
0
0
0
60
80
4,8
6,4
60
80
4,8
6,4
8%
0
0
80
6,4
80
6,4
4,9
80
5,6
Ολοκληρωμένη αντιμετώπιση χρόνιων 7%
προβλημάτων
Ταχύτητα απόκρισης σε τοπικές 7%
ανάγκες
Εναρμόνιση με το υφιστάμενο Θεσμικό 7%
πλαίσιο
Κοινωνική αποδοχή
7%
Σύνολο
100%
Γ. Πολιτικά και κοινωνικά κριτήρια (28%)
0
0
70
100
7
90
6,3
50
3,5
50
3,5
90
6,3
100
7
100
7
34
90
6,3
81
50
3,5
77
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 319 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.5.3. Συμπεράσματα
Η συνέχιση των υφιστάμενων τάσεων, θα οδηγήσει σε συνέχιση και επιδείνωση
των υφιστάμενων προβλημάτων, όπως αυτά επισημάνθηκαν αναλυτικά στην
παρούσα Α’ Φάση της μελέτης, χωρίς να αξιοποιούνται οι αναπτυξιακές
δυνατότητες της περιοχές μελέτης, βάσει των πόρων που διαθέτει. Μέσομακροπρόθεσμα, οι οικονομικές συνέπειες θα είναι εξαιρετικά αρνητικές, οδηγώντας
την περιοχή μελέτης σε κρίση, παρόλο που βραχυπρόθεσμα μπορεί να παρατηρηθεί
οικονομική μεγέθυνση. Ως προς τις οικιστικές επιπτώσεις, θα οδηγήσει σε σημαντική
επιδείνωση των οικιστικών συνθηκών. Εξαιρετικά σημαντικές θα είναι ταυτόχρονα
και αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες, καθώς τα μέτρα προστασίας του φυσικού
και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος είναι εξαιρετικά περιορισμένα (τόσο ως προς την
έκταση των ήδη προστατευόμενων περιοχών όσο και ως προς τον τρόπο
προστασίας). Η κάλυψη των κοινωνικών αναγκών που παρέχεται μέσω του
συγκεκριμένου σεναρίου είναι περιορισμένη και η κοινωνική του αποδοχή δεν είναι
δεδομένη, παρ’ όλο που δεν θίγει σημαντικά τα συμφέροντα των ιδιοκτητών γης,
τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Αντίθετα το κόστος υλοποίησης του σεναρίου θα είναι
πολύ χαμηλό, καθώς οι νέες δράσεις-παρεμβάσεις που προβλέπονται είναι
ελάχιστες.
Οι προτεινόμενες αναπτυξιακές, χωρικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις του σεναρίου
ήπιας παρέμβασης (ή «ρεαλιστικό») είναι απόλυτα συμβατές με την αντίστοιχη
πολιτική της Ε.Ε. και τον υπερκείμενο σχεδιασμό και σε μεγάλο βαθμό εξειδικεύουν
τις κατευθύνσεις τους για την χωρική ενότητα. Η εφαρμογή των
ρυθμίσεων/προτάσεων του συγκεκριμένου σεναρίου αναμένεται να οδηγήσει
αρχικά σε σταθεροποίηση της οικονομίας της περιοχής και στη συνέχεια σε υψηλούς
ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης, θα αποτρέψει την υποβάθμιση του περιβάλλοντος
(έστω κι αν στο μέλλον οι πιέσεις για οικιστική χρήση ενταθούν) και θα οδηγήσει:
 Στην προστασία και αναβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος της περιοχής,
μέσα από τη σαφή οριοθέτηση των χρήσεων γης και την απαγόρευση της
εκτός σχεδίου δόμησης στις κρίσιμες και ευαίσθητες περιοχές
 Στη διαφύλαξη της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας, από αλόγιστη
χρήση
 Στην προστασία και ανάδειξη της αισθητικής αξίας του τοπίου
Η κοινωνική αποδοχή αυτού του σεναρίου είναι αρχικά πιθανή αλλά όχι δεδομένη,
αλλά μακροπρόθεσμα σίγουρα θα τύχει κοινής αποδοχής, καθώς θα παρέχει
σημαντική κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Από την άλλη πλευρά το κόστος
υλοποίησής του κρίνεται χαμηλό προς μεσαίο.
Τέλος όσον αφορά στο έντονα παρεμβατικό σενάριο, αυτό παρουσιάζει τα
χαρακτηριστικά του προηγούμενου σεναρίου, παρουσιάζοντας πολύ θετικές,
μακροπρόθεσμα, επιπτώσεις πολεοδομικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα, αλλά
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 320 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
έχει σημαντικά μεγαλύτερο κόστος υλοποίησης και βραχυπρόθεσμα είναι δεδομένη η
απόρριψή του από το κοινωνικό σύνολο.
Λαμβανομένης υπόψη της πιο πάνω συγκριτικής αξιολόγησης, φαίνεται ότι
επικρατεί το σενάριο της ήπιας παρέμβασης, που συνδυάζει την βιώσιμη ανάπτυξη
με την αντιμετώπιση της κρίσης. Ειδικότερα, επικρατεί σε σχέση με το τρίτο, λόγω της
ταχύτερης υλοποίησης και της κοινωνικής αποδοχής ( οι παρεμβάσεις με λήψη
αυστηρότερων μέτρων προστασίας μείωση σ.δ. κλπ προκαλούν αντιδράσεις), ενώ
μακροπρόθεσμα υπερτερεί σαφέστατα του μηδενικού.
Με δεδομένα τα παραπάνω, η ομάδα μελέτης τείνει να προκρίνει το δεύτερο
σενάριο. Φυσικά, η τελική επιλογή πρέπει να γίνει με πολιτικά κριτήρια, στο
αντίστοιχο επίπεδο λήψης αποφάσεων.
Α.6.6. ΠΡΟΚΡΙΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
ΥΠΟ ΜΟΡΦΗ ΝΕΟΥ ΓΠΣ
Γενικά
Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο τ. Δήμου Ιτέας αποσκοπεί στον καθορισμό και την
εφαρμογή του κατάλληλου πλαισίου μακροπρόθεσμης πολεοδομικής πολιτικής που
θα επιτρέψει την ορθολογική ανάπτυξη μέχρι το έτος 2027, το
οποίο καθορίζεται ως το έτος ορίζοντας του παρόντος Γενικού Πολεοδομικού
Σχεδίου.
Βασικοί Στόχοι του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου
Κατά τη μελέτη της παρούσας τροποποίησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου τ.
Δήμου Ιτέας, οι βασικοί στόχοι που είχαν τεθεί στην αρχική δημοσίευση του Σχεδίου
επαναξιολογήθηκαν και επιβεβαιώθηκε ότι αποτελούν την ορθότερη επιλογή για τη
σταδιακή αναδιοργάνωση και προγραμματισμό της αστικής ανάπτυξης. Αυτοί οι
στόχοι, εμπλουτισμένοι με τις σύγχρονες αντιλήψεις πολεοδομικού σχεδιασμού, είναι
συνοπτικά οι ακόλουθοι:
 Η ορθολογική κατανομή των χρήσεων γης με τρόπο που να διασφαλίζεται η
καλύτερη οικονομική και λειτουργική οργάνωση της Ιτέας και της Κίρρας, ο
διαχωρισμός, όσο είναι δυνατόν, μη συμβατών χρήσεων, με στόχο την
προστασία της ποιότητας ζωής του πληθυσμού, καθώς και η διασφάλιση
ισόρροπης ποικιλίας συμβατών χρήσεων, όπου αυτό είναι επιθυμητό.
 Η εξοικονόμηση των φυσικών πόρων και του φυσικού περιβάλλοντος της
περιοχής του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, προς όφελος του σημερινού και
μελλοντικού αστικού πληθυσμού, σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης
ανάπτυξης.
 Η υιοθέτηση εφικτών λύσεων σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση, και η
εφαρμογή, μέσα στο πιο πάνω πλαίσιο, ευέλικτων και ελαστικών μέτρων
πολιτικής που να παρέχουν δυνατότητες μελλοντικών τροποποιήσεων και
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 321 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
προσαρμογής σε απρόβλεπτες μεταβολές, εφόσον καταστεί αναγκαίο από τις
επικρατούσες συνθήκες.
 Η διασφάλιση της επωφελούς και αποδοτικής χρησιμοποίησης των
αποθεμάτων γης που διατίθενται στις περιοχές που καθορίζονται για
ανάπτυξη, των υπηρεσιών και των δικτύων υποδομής που παρέχονται από
τον δημόσιο τομέα (δημόσια εκπαιδευτήρια διαφόρων βαθμίδων, οδικά
δίκτυα, τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρισμός, αποχετεύσεις, κ.ο.κ.).
 Η σταδιακή αναβάθμιση των ανέσεων, της ποιότητας ζωής και του επιπέδου
εξυπηρέτησης του συνόλου του αστικού πληθυσμού.
 Η διασφάλιση και προαγωγή οργανωμένης και ενοποιημένης αστικής
ανάπτυξης μέσω της εφαρμογής δέσμης προνοιών και της υιοθέτησης
κινήτρων για ενθάρρυνση της στις καθορισμένες Περιοχές Ανάπτυξης.
 Η εξασφάλιση των προϋποθέσεων για την αναβάθμιση των Περιοχών
Ανάπτυξης σε ουσιαστικούς πόλους συγκέντρωσης της μελλοντικής φυσικής
ανάπτυξης και κατ' επέκταση της κοινωνικής και οικονομικής
δραστηριότητας.
 Η ορθολογική οργάνωση των περιοχών κατοικίας με τρόπο που να
επιτυγχάνεται η λειτουργική αλληλοσυσχέτιση της κατανομής του πληθυσμού
με τις ευκαιρίες απασχόλησης και τις υπηρεσίες.
 Η εφαρμογή μέτρων πολιτικής που θα συμβάλουν στην προστασία και
αναβάθμιση του κρίσιμου ρόλου που διαδραματίζει η Ιτέα ως το λειτουργικό
επίκεντρο του της ευρύτερης περιφέρειας του Δήμου Δελφών.
 Η ισόρροπη κατανομή των εμπορικών δραστηριοτήτων και χρήσεων σε
στρατηγικά σημεία του αστικού ιστού και η ιεράρχηση των τοπικών
εμπορικών πυρήνων με βάση τον πληθυσμό που εξυπηρετούν.
 Η διαφύλαξη στοιχείων και περιοχών ειδικού ή εξαιρετικού φυσικού,
ιστορικού, πολιτιστικού και αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος.
 Η προστασία και σταδιακή αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος της
περιοχής του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, δεδομένου ότι αυτό αποτελεί
καθοριστική παράμετρο για τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων
και της ισορροπίας των χρήσεων και των οικοσυστημάτων.
 Η ενίσχυση των δυνατοτήτων για αναψυχή και ψυχαγωγία του συνόλου του
αστικού πληθυσμού, και η αξιοποίηση και ο εμπλουτισμός κατάλληλων
υφιστάμενων χώρων πρασίνου και η εξασφάλιση νέων για δημιουργία
ολοκληρωμένου και ιεραρχημένου συστήματος ελεύθερων χώρων πρασίνου.
Γενική Στρατηγική Ανάπτυξης
Η Γενική Στρατηγική Ανάπτυξης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου στηρίζεται
στην αρχή της οργανωμένης και ενοποιημένης ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής,
και είναι αποφασιστικής σημασίας για την ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος. Η
Στρατηγική αυτή εδράζεται ουσιαστικά στην έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης,
συνδυάζεται με τη δεδηλωμένη πολιτική για αποθάρρυνση της διασποράς των
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 322 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
διαφόρων τύπων ανάπτυξης σε περιοχές άλλες από τις καθοριζόμενες, και είναι
σύμφωνη με τους προσανατολισμούς και τη φιλοσοφία που προωθούνται από την
Ευρωπαϊκή Ένωση αναφορικά με την οργάνωση των αστικών συγκροτημάτων
Α.6.6.1. Εξωαστική Περιοχή
Α.6.6.1.1. Κατευθύνσεις πολιτικής για την προστασία και ανάδειξη της
ιστορικής, πολιτιστικής περιβαλλοντικής, αγροτικής και μεταλλευτικής
κληρονομιάς τ. Δήμου Ιτέας
Προστατεύονται και αναδεικνύονται όλα τα στοιχεία, ανθρωπογενή και φυσικά,
που αποτελούν συνιστώσες της ιστορικής, πολιτιστικής περιβαλλοντικής, αγροτικής
και μεταλλευτικής κληρονομιάς της περιοχής και απαρτίζουν την ιδιαίτερη
φυσιογνωμίας της.
 Προστατεύονται και αναδεικνύονται οι αρχαιολογικοί χώροι, τα μνημεία, τα
αρχιτεκτονικά σύνολα, οι ιστορικοί τόποι, τα μεμονωμένα κτίσματα, χώροι
παραδοσιακών δραστηριοτήτων, οι παραδοσιακοί πολεοδομικοί ιστοί και τα
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ιστορικά, πολιτιστικά και πολεοδομικά κάθε
περιοχής.
 Η πολιτιστική κληρονομιά ενσωματώνεται στη σύγχρονη ζωή της Ιτέας αλλά
και της Κίρρας, με πολιτιστικές και άλλες συμβατές δραστηριότητες που
σχετίζονται άμεσα με το πολιτιστικό – ιστορικό δίκτυο και την ποιότητα της
ζωής της πόλης.
 Η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς συνδέεται ενεργά με άλλες
προγραμματικού – επιχειρησιακού πολεοδομικού χαρακτήρα και μέτρα που
αντιμετωπίζουν τις αρνητικές πολεοδομικές συνθήκες, και παράλληλα θα
αποσκοπούν στη σύνδεση της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη βιώσιμη αστική
ανάπτυξη και την αειφορία της πόλης. Αυτό απαιτεί την προώθηση
πολεοδομικών μελετών ειδικού χαρακτήρα και επεμβάσεων που θα
συνδυάζουν περισσότερους του ενός τρόπους και θεσμικά εργαλεία (Σχέδια
Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων, Αναπλάσεις, Εφαρμογή των ζωνών
προστασίας Α’ και Β’ σε ευαίσθητες περιοχές, Προστασία του τοπίου και των
στοιχείων του κλπ.)
 Δημιουργούνται πολιτιστικά δίκτυα που συνδέουν τους αρχαιολογικούς
χώρους, τα μνημεία, τα σύνολα αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, τα
χαρακτηριστικά τοπόσημα της πόλης και τα σημεία ιστορικής αναφορά και
πολιτισμικής παραγωγής. Τα δίκτυα αυτά εντάσσονται στα δεδομένα των
πολεοδομικών ιστών όταν βρίσκονται εντός της πόλης της Ιτέας και της
Κίρρας. Όταν αναπτύσσονται σε περιφερειακή κλίμακα ενσωματώνονται
κατά το δυνατόν σε περιοχές της φύσης και διαμορφώνουν Οικομουσεία με
ενότητες μνημείων και τεκμηρίων της ίδιας ιστορικής περιόδου, ή με
συνδυασμό μνημείων και τεκμηρίων πολλαπλών ιστορικών περιόδων.
 Τα ιστορικά κέντρα της Ιτέας και της Κίρρας οριοθετούνται μετά από μελέτη
και προωθούνται μελέτες, προγράμματα και μέτρα για την προστασία και
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 323 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
ανάδειξή τους. Προβλέπονται μελέτες του φυσικού τοπίου (θαλάσσιο μέτωπο,
φυσικά εξάρματα, φυτεύσεις κλπ), του πολεοδομικού ιστού (χαράξεις,
προοπτικές, θέες), των δημοσίων χώρων (με τα περιβάλλοντα μέτωπα) και
όλων των λοιπών στοιχείων που συνθέτουν την φυσιογνωμία και εικόνα του
κέντρου.
Για την προστασία και ανάδειξη μεμονωμένων διατηρητέων εγκαταστάσεων και
κτιρίων εφαρμόζονται τα ακόλουθα:
 Προωθείται και ολοκληρώνεται σε όλο τον αστικό και τον εξωαστικό χώρο της
περιοχής η καταγραφή και ανάδειξη μεμονωμένων κτιρίων, χώρων ή
εγκαταστάσεων που συνιστούν σημαντικά πολεοδομικά στοιχεία αναφοράς ή
σημαντικά στοιχεία του τοπίου, ή συνδέονται με την νεότερη ιστορία, ή τέλος,
αποτελούν σημαντικά αρχιτεκτονικά, κατασκευαστικά, βιομηχανικά ή
καλλιτεχνικά δείγματα.
 Για την προστασία και ανάδειξη των κτιρίων, χώρων και των εγκαταστάσεων
αυτών, απαιτείται : Η κήρυξή τους ως διατηρητέων. Η δυνατότητα
χωροθέτησης σε αυτά, επιθυμητών και συμβατών χρήσεων και
δραστηριοτήτων. Η ανάδειξη της ευρύτερης περιοχής τους σε συνδυασμό με
χώρους αναψυχής, πεζοδρόμους, μνημεία και άλλα αρχιτεκτονικά σύνολα. Η
διατύπωση πλαισίου πολεοδομικών, οικονομικών, φορολογικών και άλλων
κινήτρων για την ενεργοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
 Η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς συνδέεται με προγράμματα
ευρύτερου επιχειρησιακού πολεοδομικού χαρακτήρα όπως προγράμματα
αστικής ανάπλασης και αποκατάστασης, που αφορούν άμεσα τη διατήρηση
και ενεργοποίηση της αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής κληρονομιάς,
συμπεριλαμβανομένων και των οικοσυστημάτων.
 Προωθείται η ανάδειξη των μνημείων και αρχαιολογικών χώρων που
εξασφαλίζεται με :
Την επέκταση των ανασκαφών των αρχαιολογικών χώρων, τη συντήρησή τους
και την παροχή των αναγκαίων εξυπηρετήσεων για επισκέπτες. Την οργάνωση
και λειτουργία τους με κριτήριο την επαύξηση της αναγνωσιμότητας τους. Την
υλοποίηση προγράμματος σήμανσης και δόκιμης ενημέρωσης για όλους τους
αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία του τ. Δήμου Ιτέας. Όπου είναι δυνατόν,
την απόδοση σε αυτά χρήσεων και δραστηριοτήτων που να τα εντάσσουν αρμονικά
στην σύγχρονη ζωή. Την ένταξή τους σε ευρύτερες ενότητες διαδρομών αναψυχής
και πρασίνου και την αναβάθμιση της αντιληπτικής εικόνας τους. Τις μορφολογικές
επεμβάσεις στις όψεις των κτιρίων πέριξ αρχαιολογικών χώρων και γενικώς τη
βελτίωση των συνθηκών περιβάλλοντος από λειτουργική, αισθητική και αντιληπτική
άποψη.
Για την προστασία και ανάπλαση των πλατειών και δημοσίων χώρων
εφαρμόζονται τα ακόλουθα:
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 324 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Προωθείται πρόγραμμα για την προστασία και ανάπλαση των πλατειών της Ιτέας
πρωτίστως και δευτερευόντως της Κίρρας, ώστε να αποκατασταθεί ο χαρακτήρας
κάθε πλατείας, ανακτώντας τις παραδοσιακές χρήσεις κοινωνικής συναναστροφής
και πολιτισμού. Ειδικότερα προωθούνται μελέτες και έργα φυτεύσεων,
πεζοδρομήσεων, κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, αποκατάστασης όψεων και
ανασχεδιασμού πλατειών με γνώμονα το βιοκλιματικό σχεδιασμό.
Για τη σύνδεση και ανάδειξη χώρων πολιτιστικού ενδιαφέροντος και χώρων
πολιτιστικών δραστηριοτήτων εφαρμόζονται τα ακόλουθα:
 Προωθείται το πρόγραμμα προστασίας και ανάδειξης του θαλασσίου
μετώπου, το οποίο συνιστά μείζον φυσικό και πολιτιστικό γνώρισμα της
πόλης.
 Αναμορφώνεται το θεσμικό πλαίσιο ώστε να προστατεύονται οι ελεύθεροι και
πράσινοι χώροι και να εξασφαλίζονται οι συμβατές χρήσεις, και
διαμορφώνεται απρόσκοπτη διαδρομή (πεζών και ποδηλάτων) που
απλώνεται κατά μήκος του θαλασσίου μετώπου, και συνδέσεις με σημαντικούς
δημόσιους χώρους.
 Προτείνεται πρόγραμμα σύνδεσης και ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων και
μνημείων.
Για την ανάπτυξη πολιτιστικών διαδρομών που συνδέουν αρχαιολογικούς χώρους
και μνημεία της ευρύτερης περιοχής εφαρμόζονται τα ακόλουθα:
 Προωθούνται προγράμματα για την οργάνωση των πολιτιστικών
διαδρομών και δικτύων του οικομουσείου στην περιαστική περιοχή της
Δημοτικής Ενότητας. Οι διαδρομές ακολουθούν κατά το δυνατόν τους
αρχαίους δρόμους και τα μονοπάτια και διέρχονται ή καταλήγουν σε
αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία, μνημεία της φύσης, ξωκλήσια, πύργους,
αρχαίες ή νεώτερες εγκαταστάσεις εξορυκτικής ή αγροτικής εκμετάλλευσης.
Τα προγράμματα αφορούν σε όλες τις συνδέσεις στοιχείων πολιτιστικού
ενδιαφέροντος, επικεντρώνονται στους βασικούς άξονες των διαδρομών αυτών που
αποτελούν και το κύριο πολιτιστικό δίκτυο.
Α.6.6.1.2. Οικομουσείο τ. Δήμου Ιτέας
Ο τ. Δήμος Ιτέας με την έντονη φυσική ομορφιά, τον αρχαιολογικό πλούτο και τη
σύγχρονη μεταλλευτική κληρονομιά ( η οποία σήμερα λειτουργεί αρνητικά στο
κοινό αίσθημα) είναι ήδη ένα διαμορφωμένο «Οικομουσείο».
Με την ανάλυση των προηγουμένων κεφαλαίων έγινε αντιληπτό ότι η περιοχή
διέπεται από πολλαπλές αρχαιολογικές και περιβαλλοντικές δεσμεύσεις, οι οποίες
αντιμετωπίζονται στην πρόταση Αναθεώρησης του ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας ως
συγκριτικό πλεονέκτημα για το λόγο αυτό προτείνεται ο σχεδιασμός και η οργανωσή
τους ως οικομουσείο.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 325 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.6.1.2.1. Οικομουσεία (ecomusees)
Στόχος τους
Ο όρος Οικομουσείο τον οποίο χρησιμοποιούμε για την ολοκληρωμένη ανάδειξη
και αξιοποίηση του εξωαστικού χώρου του τ. Δήμου Ιτέας, προέκυψε ως έννοια για
πρώτη φορά στη Γαλλία, στα μέσα του περασμένου αιώνα. Το οικομουσείο όπως
αποδίδεται ο όρος αυτός στα ελληνικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι σημαίνει το
μουσείο δίχως τείχη, που λειτουργεί στο πλαίσιο της κοινότητας και του
περιβάλλοντος. Ριζικά διαφορετικό στην έννοια από το παραδοσιακό μουσείο, το
οικομουσείο εκτελεί τους στόχους του μέσα σε ένα εξ ολοκλήρου διαφορετικό
πλαίσιο. Αν θελήσουμε να προσδιορίσουμε το ακριβές περιεχόμενο της έννοιας
Οικομουσείο, τότε θα πούμε ότι αυτό, θα πρέπει να πληρεί αθροιστικά, τις κατωτέρω
τρεις προϋποθέσεις:
 Η τοπική κληρονομιά που πρέπει να προστατεύεται και να παρουσιάζεται σε
ένα οικομουσείο δεν πρέπει αποτελείτε μόνο από αρχιτεκτονικές κατασκευές
και αντικείμενα. Είναι η περιοχή με όλα τα συστατικά της: από τον
γεωγραφικό χώρο, μέχρι τους κατοίκους της, με την αρχιτεκτονική, την
ιστορική κληρονομιά , τις γεωργικές δραστηριότητες, τις τέχνες, τα έθιμα και
τις παραδόσεις του.
 Αυτή η κληρονομιά πρέπει να προστατευθεί μέσα στο φυσικό της
περιβάλλον.
 Επειδή είναι το αποτέλεσμα της ζωής, αυτή η κληρονομιά μπορεί να
προστατευθεί και να παρουσιαστεί μόνο με τη συμβολή του τοπικού
πληθυσμού.
Το οικομουσείο :
 εκτείνεται σ' έναν τόπο
 η ερμηνευτική του λειτουργία αγκαλιάζει το σύνολο της πολιτιστικής
κληρονομιάς
 στηρίζεται στη διεπιστημονικότητα
 απευθύνεται στην κοινότητα του τόπου και διευθύνεται από αυτήν
Σκοποί των Οικομουσείων
 Διάσωση προβολή και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς
 Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο αναπτύσσονται
 Η ενεργός διατήρηση της πολυμορφίας του τοπίου
 Η προστασία της ανθρωπογενούς και φυσικής κληρονομιάς
 Η συμμετοχή των κατοίκων
 Η συνέχεια της ιστορικής μνήμης και της άυλης κληρονομιάς
 Η ανάκτηση παραδοσιακών επιτόπιων δραστηριοτήτων, τεχνογνωσιών
παλαιών
τεχνικών και πρακτικών συνετής διαχείρισης περιβαλλοντικών
πόρων των
τοπικών πληθυσμών που έχουν λησμονηθεί.
Κατά τον Hudson το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι “η αποφασιστικότητα αυτών
των μουσείων να εμπλέξουν τον τοπικό πληθυσμό στο σχεδιασμό, στον
- 326 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
προβληματισμό και στην υλοποίηση τους, και η μελέτη των δεδομένων μιας περιοχής
ως σύνολο, χωρίς να διαχωρίζουν τα ανθρωπογενή στοιχεία από το φυσικό
περιβάλλον, ούτε το παρελθόν από το παρόν και το μέλλον.”
Ένα Οικομουσείο :
• Περιλαμβάνει κυρίως περιοχές ιδιαίτερου επιστημονικού και οικολογικού
ενδιαφέροντος
• Χαρακτηρίζεται από υπαίθριες διαδρομές γνωριμίας με το σύνολο των μνημείων
της περιοχής
• Συνδέεται (με) και προωθεί τη περιβαλλοντική εκπαίδευση
Στις βασικές λειτουργίες του οικομουσείου εντάσσεται και η οργάνωση ειδικών
οικονομικών δραστηριοτήτων, υποδομών και παροχής υπηρεσιών που συνδέονται
με τον πολιτιστικό τουρισμό και τον οικοτουρισμό και συντελούν στη διαμόρφωση
του πολιτιστικού αγαθού.
Επομένως μια «Περιοχή Ολοκληρωμένης Πολιτισμικής Προστασίας και Οικολογικής
∆ιαχείρισης» δεν πρέπει να έχει μόνο παραδοσιακά μουσειακά χαρακτηριστικά
αλλά να αποτελεί ταυτόχρονα χώρο κατοικίας και άσκησης παραγωγικών
δραστηριοτήτων όπως: η γεωργία, η κτηνοτροφία, η διαχείριση δασικών ειδών και η
αναδάσωση, η παραγωγή ενέργειας από όλα τα είδη ανανεώσιμων πηγών σε μικρές
εγκαταστάσεις, ο οικο-πολιτιστικός τουρισμός και πολλές άλλες δραστηριότητες.
Πρέπει επίσης να υπάρχουν ρυθμίσεις για την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων
και για την ελάττωση της συσκευασίας των προϊόντων με στόχο της παραγωγή
μηδενικών αποβλήτων στην επικράτεια αυτών των περιοχών.
Στο παράρτημα του παρόντος δίνονται αναλυτικότερα στοιχεία για τα
οικομουσεία.
Το οικομουσείο , θα αποτελείται από ένα δίκτυο σημαντικών επισκέψιμων χώρων
σε όλη την εξωαστική περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Ιτέας και μπορεί να
επεκταθεί σε μεγαλύτερο τμήμα του Δήμου Δελφών. Μία ευρύτερη περιοχή , που
αφενός χαρακτηρίζεται από μεγάλο πλούτο σε φυσικά οικοσυστήματα αυτοτελούς
μουσειακής υφής, καθώς και σε λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία, και αφετέρου
παρέχει μια πληθώρα θεμάτων που μπορούν να συνθέσουν και αναδείξουν ένα
Οικομουσείο και να αποτελέσουν αντικείμενα προβολής, προς τους επισκέπτες του.
Η πρόταση προβλέπει την δημιουργία στην περιοχή αυτή δράσεων μουσειολοκής
διάρθρωσης, με βάση το περιβάλλον, τις αρχαιολογικές ζώνες , τα μεταλλεία και την
αγροτική ζωή και παραγωγή.
Μέσα από αυτά τα στοιχεία-εκθέματα, ο επισκέπτης αφενός θα μπορεί να γνωρίσει
την ιστορία, τον πολιτισμό και την κουλτούρα της περιοχής και αφετέρου θα
συμβάλουν στην προώθηση μιας βιωματικής σχέσης των ανθρώπων με την
πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής. Σταδιακά και κλιμακωτά, τα ποιοτικά
προϊόντα της περιοχής που είναι η φύση και το τοπίο, τα αρχαιολογικά και
πολιτιστικά μνημεία, τα μεταλλεία και ο ελαιώνας θα αναδειχτούν σε "αγαθά
πολιτισμού" που θα προσφέρονται στους επισκέπτες ως στοιχεία εμπλουτισμού
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 327 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
του τουριστικού προϊόντος .
Η κεντρική ιδέα της δημιουργίας του οικομουσείου για το "ταξίδι στο χώρο και το
χρόνο στο περιβάλλον του τ. Δήμου Ιτέας ", μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα από
διαδρομές - θεματικούς άξονες, κάθε ένας από τους οποίους αποτελείται από
επιμέρους θεματικές ενότητες. Πιο συγκεκριμένα, το πρόγραμμα αυτό θα έχει τη
μορφή δικτύου διαδρομών στο φυσικό περιβάλλον, μέσα από τις οποίες ο επισκέπτης
θα έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει το οικοσύστημα και την πολιτιστική ταυτότητα
και κληρονομιά της περιοχής αυτής.
Οι διαδρομές αυτές (ενδεικτικά και όχι περιοριστικά) θα είναι:
 Ανάδειξη – ενοποίηση Αρχαιολογικών χώρων
 Ανάδειξη αξιοποίηση χώρων Περιβαλλοντικού Ενδιαφέροντος
 Ανάδειξη Μεταλλείων
 Ανάδειξη Ελαιώνα
Όλα αυτά συνάδουν με την ήδη ανεπτυγμένη πλευρά του αθλητισμού και των
πολιτιστικών εκδηλώσεων της Ιτέας και της Κίρρας.
Η δημιουργία του Οικομουσείο περιλαμβάνει τις κάτωθι φάσεις:
 Την οργάνωση των χρήσεων γης με συγκεκριμένους όρους και περιορισμούς
δόμησης
 Την καταγραφή του οικολογικού και πολιτιστικού "αποθέματος" της περιοχής
παρέμβασης και την επιλογή μέσα από αυτό των φυσικών σταθμών των
διαδρομών (αξιοθέατα, ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία, καλλιέργειεςκτήματα κ.λ.π.).
 Την ανάδειξη των σημείων αυτών με ήπιας μορφής παρεμβάσεις.
 Την εξασφάλιση της προσπελασιμότητας σε αυτά (αναλόγως του
χαρακτηρισμού του καθενός με βαθμό δυσκολίας).
 Την εγκατάσταση κέντρων πληροφοριών info kiosk / πολυμεσικών σταθμών
οργανωμένων σε δίκτυο, σε επιλεγμένα σημεία των διαδρομών
 Προώθηση / προβολή των διαδρομών μέσω των ΜΜΕ και του διαδικτύου. Οι
πολυμεσικοί σταθμοί, πέραν του ότι θα προβάλουν συνεχώς την περιοχή στο
διαδίκτυο, θα εξασφαλίζουν παράλληλα σε όλες τις παραγωγικές δυνάμεις της
περιοχής, μια κοινή πλατφόρμα ηλεκτρονικού εμπορίου τουριστικών
υπηρεσιών.
Κύριο σκοπό αποτελεί η ευαισθητοποίηση των κατοίκων της περιοχής, για να
κατανοήσουν την ιδιαίτερη σημασία των σπάνιων φυσικών πόρων και η δυνατότητα
που αυτοί έχουν να προσφέρουν οφέλη, τόσο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής
των κατοίκων των περιοχών παρέμβασης, όσο και στις οικονομίες τους. Μαζί και η
πληρέστερη, έγκυρη και αποτελεσματική ενημέρωση της κοινής γνώμης, των φορέων
άσκησης πολιτικής καθώς και των φορέων που αναμένεται να ενεργοποιηθούν για
την ενίσχυση της διαχείρισης του περιβάλλοντος και των άλλων φυσικών πόρων
κατά τρόπο που να οδηγεί στην αειφορία.
Επιδίωξη αποτελεί η κατανόηση ότι το δίλημμα οικονομική ανάπτυξη ή προστασία
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 328 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
περιβάλλοντος μπορεί να μην υφίσταται και ότι είναι δυνατόν ο αμοιβαίος
σεβασμός να οδηγήσει στην συνύπαρξη και των δύο.
Αναμενόμενα αποτελέσματα
Με την ολοκλήρωση των σχεδιαζόμενων δράσεων και την δημιουργία του
οικομουσείου, αναμένεται ότι:
 Θα τονωθεί το ενδιαφέρον και η πεποίθηση των κατοίκων της ευρύτερης
περιοχής, για την αξία της φυσικής τους κληρονομιάς, για τη σημασία της
προστασίας των κοινών οικοσυστημάτων και της οικολογικής ισορροπίας
αυτών, καθώς και για την αισθητική αξία του τοπίου και του φυσικού
περιβάλλοντος των περιοχών.
 Θα προβάλλονται η ιδέα και οι πρακτικές της βιώσιμης (αειφόρου) ανάπτυξης
με την ευρεία έννοια του όρου, στοχεύοντας στην αρμονική συνύπαρξη του
ανθρώπου με τη φυσική του κληρονομιά.
 Θα υποστηρίζονται εκείνες οι επεμβάσεις που θα βελτιώσουν το και που θα
αποτρέψουν κάθε είδους περαιτέρω καταστροφές, παραποιήσεις και
αλλοιώσεις του φυσικού περιβάλλοντος.
 Θα συμβάλλει με κάθε νόμιμο μέσο στην προστασία και την ορθή διαχείριση
της φυσικής και της ανθρωπογενούς κληρονομιάς .
 Θα καλλιεργήσει περιβαλλοντική κουλτούρα και οικολογική συμπεριφορά
στους πληθυσμούς που κατοικούν ή επισκέπτονται τις περιοχές χωροθέτησης
του έργου.
Η διάσωση -διατήρηση και η προστασία της φυσικής, τεχνολογικής και πολιτιστικής
κληρονομιάς η έκθεση και ερμηνευτική / κριτική προσέγγιση των τεκμηρίων που
φωτίζουν την τοπική και περιβαλλοντική ιστορία, τις οικονομικές συνθήκες, τη
καθημερινή ζωή, την τέχνη μιας κοινότητας “ένα μουσείο που έχει συλληφθεί και
ιδρυθεί με στόχο να προστατέψει φυσικά ή πολιτιστικά αγαθά, κινητά και ακίνητα,
στην αρχική τους θέση, συντηρώντας τα δηλαδή στον τόπο τον οποίο
δημιουργήθηκαν ή ανακαλύφθηκαν” .
Α.6.6.1.3. Δίκτυο Υπαίθριων Διαδρομών
Η κεντρική μουσειολογική ιδέα συγκροτείται γύρω από την έννοια της εξακτίνωσης
στο χώρο και το χρόνο των λειτουργιών του Οικομουσείου οι οποίες ερμηνεύουν
ολιστικά την πολιτιστική και περιβαλλοντική ιστορία του τόπου.
Την τελευταία εικοσαετία ο τουρισμός έχει συμβάλλει στην ενσωμάτωση της
πολιτιστικής κληρονομιάς στον κόσμο της οικονομίας, καθώς τα πολιτιστικά αγαθά
είναι πλέον «πολιτιστικοί πόροι», δηλαδή προϊόντα σε μια νέα, ολοένα και πιο
ανταγωνιστική αγορά, όπου η παραγωγή καθοδηγεί την κατανάλωση. Νέες
κατηγορίες κληρονομιάς έχουν κάνει την εμφάνισή τους, όπως οι παραδοσιακοί
οικισμοί, τα μνημεία του βιομηχανικού πολιτισμού, που αποτελούν κι αυτά
αναπόσπαστα τμήματα της εθνική μας κληρονομιά.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 329 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Πολιτιστικό– Εκπαιδευτικό και Περιβαλλοντικό Κέντρο Άξονες δράσης:
 Η πολιτιστική κληρονομιά
 Η μεταλλευτική ιστορία
 Ο φυσικός πλούτος
 Κεντρικός εκθεσιακός χώρος (Μεταλλευτικό Μουσείο)
 Ιστορικοί χώροι και μνημεία της περιοχής (Δίκτυο Υπαίθριων Διαδρομών
Γνωριμίας με την τοπική ιστορία)
 Δομή ενημέρωσης, έρευνας και εκπαίδευσης γύρω από το φυσικό περιβάλλον
 Κατοικημένες περιοχές όπου ο επισκέπτης ζει την καθημερινή ζωή των
κατοίκων
Όλα αυτά επιγραμματικά ενσωματώνονται σε 4 ενότητες
 Ανάδειξη – ενοποίηση Αρχαιολογικών χώρων
 Ανάδειξη αξιοποίηση χώρων Περιβαλλοντικού Ενδιαφέροντος
 Ανάδειξη Μεταλλείων
 Ανάδειξη Ελαιώνα
Α.6.6.1.3.1. Ανάδειξη – Ενοποίηση Αρχαιολογικών χώρων
Η ενοποίηση νοείται ως δημιουργία μιας ζώνης (ή ζωνών) στην οποία θα
αποκατασταθεί, όσο το δυνατόν περισσότερο, η φυσική συνέχεια των διαφόρων
αρχαιολογικών χώρων και μνημείων. Η συνέχεια αυτή θα περιλαμβάνει μία σύνδεση
των αρχαιολογικών χώρων, αφ' ενός με την μεγαλύτερη δυνατή επέκτασή τους, αφ'
ετέρου με την διαμόρφωση του μεταξύ τους χώρου, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η
συνέχεια.
Οι παρεμβάσεις στους αρχαιολογικούς χώρους θα είναι περιορισμένες και
αναστρέψιμες και έχουν στόχο την οργάνωση και τη διευκόλυνση της λειτουργίας
των χώρων και τον εκσυγχρονισμό των εξυπηρετήσεων του κοινού, καθώς και
ρυθμίσεις για εκείνους τους αρχαιολογικούς χώρους που θα αποκαλυφθούν μέσω
των ανασκαφών και θα συνδεθούν οργανικά ή λειτουργικά με τους υπάρχοντες.
Οι παρεμβάσεις στο άμεσο περιβάλλον των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων
γίνονται με διαμόρφωση των χώρων και την αισθητική αναβάθμιση κτισμάτων και
διαφόρων κατασκευών.
Ένα δίκτυο πεζοδρόμων μέσα σε χώρους πρασίνου και ανάμεσα σε
αρχαιολογικούς χώρους ,μνημεία και τον ελαιώνα, θα προσφέρει έναν ευχάριστο
περίπατο. Το δίκτυο αυτό, παράλληλα, θα είναι σε στενή σχέση με το δίκτυο
εμπορικών λειτουργιών του κέντρου της πόλης, ώστε οι διελεύσεις μέσα από τη ζώνη
των ενοποιημένων χώρων να προκύπτουν όχι μόνο μετά από συνειδητή επιλογή
αλλά και ως αυτόματη συνέπεια της γενικότερης χρήσης και διακίνησης στο
ευρύτερο κέντρο της πόλης.
Παράλληλα, ο επισκέπτης των μνημείων της περιοχής, είτε αυτός είναι ο τουρίστας
είτε ο κάτοικος της πόλης, θα βρουν έναν πόλο έλξης σε όλη την έκταση της
επέμβασης, με αποτέλεσμα αφ' ενός το αναβαθμισμένο πολιτιστικό όφελος από την
επίσκεψη -λόγω της αυξανομένης διδακτικότητας των μνημείων και της πληρέστερης
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 330 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
λειτουργίας και διαχείρισης των χώρων, αφ' ετέρου με την προσφορά μιας
ευχάριστης διαδρομής, που θα κάνει επιθυμητή και εφικτή μια μεγάλης διάρκειας
επίσκεψη σε χώρους, με έναν ευχάριστο περίπατο σε διάφορες περιοχές της
ενοποίησης.
Η ένταξη μεγάλου αριθμού πολιτιστικών χρήσεων στην περιοχή θα φέρει σ' επαφή
την σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία με την κληρονομιά μας, θα εντάξει στα
μνημεία μας ενδεδειγμένες χρήσεις και θα φέρει τους κατοίκους και επισκέπτες κοντά
σ' αυτά.
Ταυτόχρονα θα πρέπει να τονιστεί και ο αναπτυξιακός χαρακτήρας της επέμβασης
με την κατασκευή του συνόλου των έργων που προβλέπονται, την αναβάθμιση των
περιοχών και την αύξηση των επισκεπτών τουριστών.
Ενδεικτικά και επιλεκτικά ως παράδειγμα αναφέρεται η περίπτωση του εργοστασίου
Interklima Α.Ε., στο Βαθύ Αυλίδος στη Βοιωτία. Ο αρχιτέκτων του εργοστασίου
Bernard Vichet ενσωμάτωσε στην αρχιτεκτονική του κτιρίου τη μυθοπλασία του
τόπου με την παράδοση και το μύθο του Οιδίποδα, όπως παραδίδεται από τις
τραγωδίες του Σοφοκλή “Οιδίπους Τύραννος”, “Οιδίπους επί Κολωνώ”. Τα
πολιτισμικά σύμβολα που χρησιμοποίησε για την αναπαράσταση του μύθου είναι ο
κύκλος (όπως το κοίλον του αρχαίου θεάτρου), το “μάτι” (όπως ο τυφλός
Οιδίποδας), η πέργκολα (αναφορά στους αμπελώνες της Αυλίδας) και το δικτύωμα
(ως παιχνίδι του φωτός της γνώσης, με το σκοτάδι της άγνοιας) αποδίδοντας
αρχιτεκτονικά με μοναδικό τρόπο ένα συνολο από ιδέες και σύμβολα. Η
αναπαράσταση του μύθου συμπληρώνεται με τη ζωγραφική απεικόνιση του στο
εσωτερικό του χώρου παραγωγής. Η συμβολική και χωρική πραγμάτωση του μύθου
του Οιδίποδα στο εργοστάσιο της Interklima Α.Ε. είναι ένα πρωτοποριακό έργο που
αγκαλιάζει το πνεύμα του τόπου.
Α.6.6.1.3.2. Ανάδειξη αξιοποίηση χώρων Περιβαλλοντικού Ενδιαφέροντος
Για τις περιοχές Νatura προβλέπεται η εκπόνηση ειδικών περιβαλλοντικών μελετών
και η ολοκληρωμένη διαχείριση τους. Μέχρι την ολοκλήρωση τους προτείνεται στα
πλαίσια της παρούσης μελέτης η ανάδειξη και η αξιοποίηση τους, χωρίς αλλοίωση
των χαρακτηριστικών τους .
Η προτεινόμενη διαδρομή αποσκοπεί :
 Στην προστασία - ανάδειξη των θεσμοθετημένων και μη περιοχών αξιόλογου
φυσικού περιβάλλοντος ( περιοχές NATURA, καταφύγια άγριας ζωής κλπ.)
καθώς και την προστασία και διατήρηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
 Στη διαφύλαξη του πολιτιστικού αποθέματος και του παραδοσιακού
δομημένου χώρου του τ. Δήμου Ιτέας (θεσμοθετημένου ή μη) καθώς και την
ανάδειξη - αξιοποίηση των μνημείων - χώρων και περιβαλλοντικών
διαδρομών περιήγησης (στην κατεύθυνση διάχυσης της τουριστικής
δραστηριότητας).
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 331 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Εκτός από τις προσπάθειες διαχείρισης που καταβάλλονται στις περιοχές που έχουν
ιδρυθεί φορείς διαχείρισης, έχουν τεθεί σε εφαρμογή μία σειρά προγράμματα και
δράσεις που αφορούν όλες τις προστατευόμενες φυσικές περιοχές και κυρίως αυτές
που δεν έχουν ενταχθεί στους φορείς διαχείρισης. Τα προγράμματα αυτά
χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους (ΕΤΕΡΠΣ Πράσινο Ταμείο).
 Προστασία Περιβάλλοντος και Βιώσιμη Ανάπτυξη. Οι στόχοι του
προγράμματος ήταν: α) Η ενημέρωση- ευαισθητοποίηση, β) Παρακολούθηση
(monitoring), αποκατάσταση, αναβάθμιση προστατευομένων περιοχών, γ)
Υιοθεσία περιοχών, επιτήρηση, πρόληψη, φύλαξη, δ) Προώθηση της τοπικής
βιώσιμης ανάπτυξης.
 Τρίτη Ηλικία και Περιβάλλον : Το πρόγραμμα χρηματοδοτούσε ΚΑΠΗ, για
τα έξοδα της επίσκεψης στις περιοχές αυτές.
 Μαθητές και περιβάλλον : Το πρόγραμμα αυτό αφορούσε στην «πενταήμερη»
της τρίτης λυκείου.
 Αθλητισμός και περιβάλλον : Το αντικείμενο του προγράμματος ήταν η
διοργάνωση αθλητικών γεγονότων συμβατών με το περιβάλλον, σε περιοχές
ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Το πρόγραμμα απευθύνονταν σε μικρά
αθλητικά σωματεία.
 Εθελοντισμός και Προστασία του Περιβάλλοντος: Το πρόγραμμα στόχευε:1)
στην ενίσχυση της ιδέας και των αρχών του εθελοντισμού και την αύξηση του
αριθμού των πολιτών που προσφέρουν εθελοντικά στην υλοποίηση δράσεων
προστασίας του περιβάλλοντος,2) στην αύξηση του αριθμού των νέων που
προσφέρουν εθελοντική περιβαλλοντική εργασία,3) στη δημιουργία μόνιμων
και σταθερών δικτύων υποστήριξης και ανάπτυξης του εθελοντισμού.
 Περιβαλλοντική Αξιοποίηση Παλαιών Κτισμάτων: Το πρόγραμμα στοχεύει:1.
Στη διατήρηση και αξιοποίηση της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής μας
κληρονομιάς 2. Στην ανάπτυξη των πρωτοβουλιών- παρεμβάσεων τόσο στο
δομημένο όσο και στο φυσικό περιβάλλον 3. Στην αναζωογόνηση της
κοινωνικής και οικονομικής ζωής σε απομεμακρυσμένες περιοχές 4.Στην
ενδυνάμωση του περιβαλλοντικού
 Διαχείριση προστατευομένων περιοχών Η διαχείριση των περιοχών αυτών θα
πρέπει να περιλαμβάνει δράσεις όπως: Φύλαξης, Παρακολούθησης,
Δημιουργίας ήπιων υποδομών, Ενημέρωσης- ευαισθητοποίησης, Υποστήριξη
της ανάδειξης και βιώσιμης ανάπτυξης της περιοχής, Εξασφάλιση της
βιωσιμότητας της διαχείρισης της περιοχής.
Αυτή η συνδυασμένη και ολοκληρωμένη παρέμβαση είναι φανερό ότι μπορεί να
δημιουργήσει πολλαπλασιαστικά φαινόμενα και να προβάλλει και αναδείξει την
περιβαλλοντική συνιστώσα ως βασικό στοιχείο της βιώσιμης ανάπτυξης στον τ. Δήμο
Ιτέας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 332 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.6.1.3.3. Ανάδειξη Μεταλλείων
Ο βιομηχανικός τουρισμός ως ειδική μορφή του πολιτιστικού τουρισμού
απευθύνεται σε ειδικά παρακινημένους επισκέπτες (φοιτητές, εργαζόμενους σε
φορείς πολιτισμού ή εκπαίδευσης), αλλά και σ’ ένα ευρύτερα καλλιεργημένο κοινό,
με στόχο τη γνωριμία με σημαντικά έργα του βιομηχανικού πολιτισμού. Ως τέτοια
λαμβάνονται οι βιομηχανικές και προβιομηχανικές εγκαταστάσεις (π.χ.
ελαιοτριβεία, οινοποιεία, αλευροβιομηχανίες, κ.ά.), τα μέσα και έργα
συγκοινωνίας και μεταφοράς (π.χ. τρένα, ναυτική παράδοση, κ.ά.), τα τεχνικά
έργα υποδομής (υδραυλικά έργα, γέφυρες, κ.ά.), οι φυσικοί τόποι βιομηχανικής
εκμετάλλευσης (λατομεία, ορυχεία, αλυκές κ.ά.), κ.ά. Στόχος της ειδικής αυτής
μορφής πολιτιστικού τουρισμού είναι η κατανόηση των πολιτισμικών αξιών και της
σημασίας προστασίας της βιομηχανικής κληρονομιάς ως κομμάτι της νεότερης
ιστορίας του τόπου.
Το αποτέλεσμα μπορεί να επιτευχθεί :
 Με την ενεργοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού τόσο της άμεσης
περιοχής όσον και ευρύτερα της Φωκίδας, αλλά και του εξωτερικού που με
διάφορους τρόπους συνδέεται με τη λειτουργία του μεταλλείου (κοινότητες,
χωριά, ιδρύματα, οργανώσεις, σωματεία αποδήμων/μεταναστών, κτλ).
 Με την αξιοποίηση της ζωντανής κληρονομιάς των ανθρώπων (άτομα,
οικογένειες, οργανώσεις κτλ) που έζησαν και εργάστηκαν στον χώρο με
συνεντεύξεις, προσωπικά αντικείμενα, φωτογραφικό υλικό, μαρτυρίες,
εκδηλώσεις, σεμινάρια, φεστιβάλ, αναπαραστάσεις, εκθεσιακούς χώρους,
ερευνητικά κέντρα κτλ.
 Με προβολή/πληροφόρηση του ευρύτερου κοινού και γενικά των επισκεπτών
(ντόπιων και ξένων) γύρο από την ιστορία του μεταλλείου και τις επιπτώσεις
του στη ζωή των ανθρώπων που σχετίζονται με αυτό καθώς επίσης των
δραστηριοτήτων της εταιρείας και των εφαρμογών του υλικού που
παραγόταν.
 Με την δημιουργία συνδέσεων/ διαδρομών επισκεπτών με άλλα αντίστοιχα
μεταλλεία και αντλώντας εμπειρίες και ενδιαφέρον ερευνητικό και
τουριστικό, αξιοποιώντας παράλληλα τις σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογίες.
Θα προνοούν για ήπιες αναπτύξεις με περιεχόμενο που θα συνάδει με το
χαρακτήρα της περιοχής όπως ο οικοτουρισμός, δραστηριότητες υπαίθριας
αναψυχής, η επαφή με τη φύση, περιβαλλοντική εκπαίδευση και συναφείς
δραστηριότητες.
Α.6.6.1.3.4. Ανάδειξη του Ελαιώνα
Έως σήμερα, εγκαταλείπονται γεωργικές εκτάσεις με την προσδοκία γρήγορων
κερδών από υπεραξίες που προκύπτουν από άλλες οικονομικές δραστηριότητες.
Έτσι, εκτός των περιβαλλοντικών βλαβών και την τραυματική συχνά αλλοίωση του
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 333 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
τοπίου, απαξιώνεται η αγροτική παραγωγή, χάνονται πραγματικές θέσεις εργασίας
και παγιώνονται σε μικρές τοπικές κοινωνίες παρασιτικές συμπεριφορές.
Σε ότι αφορά τις περιοχές με παραδοσιακά γεωργικό χαρακτήρα θα πρέπει να
καθιερωθούν κίνητρα ακόμη και για την επανακαλλιέργεια εγκαταλειμμένων
εκτάσεων ώστε οι τοπικές κοινωνίες να μην δυσανασχετούν με την αδυναμία
οικοδόμησης των ιδιοκτησιών τους.
Τα κίνητρα θα μπορούσαν να είναι φορολογικές απαλλαγές, επιδοτήσεις ,συμμετοχή
σε ευρωπαϊκά προγράμματα, ευνοϊκές μοριοδοτήσεις κ.λ.π
Πρέπει να εμπεδωθεί κυρίως στις τοπικές κοινωνίες ότι η γεωργική γη αποτελεί
πολύτιμο αγαθό και πρέπει να προστατευθεί. Ειδικά σε μια χώρα που δοκιμάζεται
από την οικονομική κρίση και τα ποιοτικά τρόφιμά στα μεγάλα αστικά κέντρα
αποτελούν είδος πολυτελείας με συνεχείς αυξητικές τάσεις στις τιμές τους
οφειλόμενες κατά κύριο λόγο στις μεταφορές και τους μεταπράτες δηλαδή στην
απόσταση που χωρίζει τον τόπο παραγωγής των προϊόντων από τον τόπο
κατανάλωσης.
Πέρα από την ενίσχυση την προστασία και διαφύλαξη της γεωργικής γης κυρίως με
στόχο την προστασία πολύτιμου φυσικού πόρου της περιοχής, το κίνημα της
οικολογίας και οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού ενεργοποίησαν ιδιωτικούς φορείς
στην ανάληψη καινοτόμων δράσεων για την προστασία και ανάδειξη
παραδοσιακών τεχνικών και προϊόντων. Τοπικές ενώσεις οινοπαραγωγών ή
ελαιοπαραγωγών με πρωτοβουλίες όπως εκδόσεις, επισκέψεις-ξεναγήσεις σε
οινοποιεία ή ελαιοτριβεία, συμμετοχή σε τουριστικές εκθέσεις, αναδεικνύουν μαζί
με τα προϊόντα τους την τοπική παραδοσιακή κουλτούρα του λαδιού (ποικιλίες,
τεχνικές διατήρησης, κ.ά.).
Στο πλαίσιο αυτό οι δράσεις «∆ρόμοι του Κρασιού της Μακεδονίας», «Πολιτιστικές
διαδρομές στους αμπελώνες της Αττικής», και ειδικότερα "Οι Δρόμοι της Ελιάς" στη
Μεσσηνία που είναι μια πρωτότυπη πρωτοβουλία του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας
που πραγματοποιείται από το 1999 σε 22 μεσογειακές και ευρωπαϊκές χώρες. και
άλλα πολλά, συνιστούν πρωτοποριακά τουριστικά προγράμματα που συμβάλλοντας
στην ενθάρρυνση συνεργασιών ανάμεσα σε ομοειδείς επιχειρήσεις, με απώτερο
στόχο: α) την προβολή προϊόντων με ονομασία προέλευσης, και β) την ενθάρρυνση
ειδικών μορφών τουρισμού (βιομηχανικού τουρισμού, αγροτουρισμού).
Αξιοσημείωτη είναι και η προσπάθεια του Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Καλαμάτας
για την προβολή του τοπικού ελαιόλαδου και τη σύσφιξη των σχέσεων με άλλους
ελαιοπαραγωγούς, μέσα από ένα δίμηνο ταξίδι -διαδρομή με δίκυκλα- στον
πολιτισμό της ελιάς όλων των μεσογειακών χωρών.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 334 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.7. ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Για να εξασφαλιστεί ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας των παρεμβάσεων αστικής
ανάπτυξης, προωθείται η υλοποίηση της στρατηγικής του ΕΣΠΑ και των ΠΕΠ για τη
βιώσιμη αστική ανάπτυξη μέσω του σχεδιασμού και της εφαρμογής Ολοκληρωμένων
Σχεδίων Αστικής Ανάπτυξης (ΟΣΑΑ).
Το σχέδιο αστικής ανάπτυξης της Ιτέας, θα πρέπει να περιλαμβάνει μια ομάδα
αλληλοσχετιζόμενων δράσεων που θα εφαρμοσθούν,
με σκοπό την αειφόρο
ανάπτυξη του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, και την κοινωνική και
οικονομική ευημερία. Στο πλαίσιο αυτό, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή του σχεδίου
θα εστιάσει στην ενεργειακή αποδοτικότητα, στη βελτίωση της ατμόσφαιρας, στην
βελτίωση της λειτουργικότητας της πόλης καθώς και της ποιότητας ζωής σε αυτήν.
Επιπρόσθετα, θα στοχεύσει στην αναζωογόνηση των ιδιαίτερα υποβαθμισμένων
γειτονιών, την πρόνοια για την κοινωνική συνοχή και την αποφυγή των φαινομένων
κοινωνικού αποκλεισμού, σε θύλακες του αστικού κέντρου.
Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί κατά τη σύνταξη του ΟΣΑΑ, στην προβολή της
ιδιαίτερης ταυτότητας της πόλης στη βάση της πολιτισμικής αναγνώρισης και της
σύνδεσης κοινοτήτων και πολιτισμών.
Α.6.7.1. Στόχευση του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αστικής
Ανάπτυξης της Ιτέας
Γενικός στόχος των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων για την αστική ανάπτυξη είναι η
ανασυγκρότηση και βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των πόλεων.
Στο πλαίσιο αυτό, βασικές προτεραιότητες για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη είναι:
 Η δημιουργία και εξασφάλιση υψηλής ποιότητας δημόσιων κοινόχρηστων
χώρων
 Ο εκσυγχρονισμός των δικτύων υποδομής
 Η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας
 Η προώθηση της καινοτομίας και η ανάπτυξη επιχειρηματικότητας
 Η βιώσιμη αναβάθμιση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος
 Η ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και της τοπικής αγοράς εργασίας και με τη
βελτίωση της ελκυστικότητας για ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
 Η προώθηση δυναμικών πολιτικών επιμόρφωσης και κατάρτισης ιδιαίτερα
για παιδιά και νέους καθώς και η προώθηση/ ανάπτυξη κοινωνικών
υποδομών.
 Η προώθηση των αποδοτικών και προσιτών συστημάτων αστικής μεταφοράς
 Η εξασφάλιση κοινωνικής συνοχής
Ένα Ολοκληρωμένο Σχέδιο Αστικής Ανάπτυξης θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα
πλέγμα δράσεων τοπικής κλίμακας που θα εξειδικεύει τις παραπάνω προτεραιότητες.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 335 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Προκειμένου να εξασφαλίζεται ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας του σχεδίου, θα
πρέπει οι δράσεις του να εξυπηρετούν τουλάχιστον 2-3 από τις παραπάνω
προτεραιότητες.
Α.6.7.2. Ενδεικτικές δράσεις
Οι δράσεις που θα εμπεριέχονται στο σχέδιο αστικής ανάπτυξης της Ιτέας, θα πρέπει
να είναι μεταξύ τους αλληλένδετες και να στηρίζουν το γενικό στόχο και τις
προτεραιότητες για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Κάθε δράση μπορεί να εξυπηρετεί
πάνω από μία προτεραιότητα.
Οι δράσεις δύνανται ενδεικτικά να είναι:
Η δημιουργία και εξασφάλιση υψηλής ποιότητας δημόσιων / κοινόχρηστων
χώρων.
Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού για τη βελτίωση της λειτουργίας των
κοινόχρηστων δημόσιων χώρων, / ανακαίνιση κτιρίων για την εγκατάσταση
δραστηριοτήτων εξυπηρέτησης πολιτών, πολεοδομικός σχεδιασμός, με παράλληλες
θεσμικές ρυθμίσεις, δημιουργία δημοτικών χώρων στάθμευσης, ρυθμίσεις για
ελεγχόμενη στάθμευση, δημιουργία δημοτικών χώρων για την παροχή κοινωνικών
και πολιτισμικών υπηρεσιών και δημοτικών χώρων αναψυχής των κατοίκων,
ανάδειξη και προστασία αρχαιολογικών χώρων και μνημείων εντός του αστικού
ιστού, δημιουργία πολιτιστικών υποδομών, ανακαίνιση διατηρητέων και
παραδοσιακών κτιρίων και ένταξή τους στις λειτουργίες της αστικού κέντρου και την
εξασφάλιση υποδομών σύγχρονου πολιτισμού και έκφρασης των πολιτών (όπως
συναυλιακοί χώροι, θέατρα, πινακοθήκες κ.λ.π.).
Ο εκσυγχρονισμός των δικτύων υποδομής
Επέκταση αποχετευτικών δικτύων (σε επεκτάσεις της πόλης) και δικτύων ύδρευσης,
δράσεις διαλογής ή/και διαχείρισης στην πηγή απορριμμάτων και δράσεις
ανακύκλωσης, συστήματα για την παρακολούθηση της ποιότητας του
περιβάλλοντος,
Η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας
Δράσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των δημοτικών κτιρίων
και κοινόχρηστων χώρων, επέκταση της χρήσης ήπιων μορφών ενέργειας.
Η προώθηση της καινοτομίας και η ανάπτυξη επιχειρηματικότητας
Χρήση νέων τεχνολογιών στην παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες και απλοποίηση
της επικοινωνίας δήμου – πολιτών, δράσεις / δομές στήριξης των επιχειρηματιών
Η βιώσιμη αναβάθμιση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος
Αναπλάσεις, διαμόρφωση κοινόχρηστων χώρων και χώρων πρασίνου, δημιουργία /
αναβάθμιση / προστασία των χώρων πρασίνου, ανακαίνιση κτιρίων, εξυγίανση
χώρων και κτιρίων, αντιπλημμυρική προστασία, δράσεις για την πρόληψη κινδύνων
Η ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και της τοπικής αγοράς εργασίας
Δημιουργία (εξοπλισμός – κτιριακά) τοπικών γραφείων απασχόλησης,
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 336 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Η προώθηση δυναμικών πολιτικών επιμόρφωσης και κατάρτισης ιδιαίτερα για
παιδιά και νέους
Επέκταση - αναβάθμιση των υποδομών εκπαίδευσης πρωτοβάθμιας και
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κέντρα ενημέρωσης νέων, κέντρα δημιουργικής
απασχόλησης παιδιών, κέντρα εκπαίδευσης ενηλίκων.
Η εξασφάλιση κοινωνικής συνοχής
Βελτίωση των υποδομών για την παροχή υπηρεσιών υγείας – πρόνοιας (ΚΗΦΗ,
ιατροκοινωνικά κέντρα, επέκταση υποδομών φροντίδας παιδιών, κέντρα πρόληψης
παραβατικότητας και ναρκωτικών, κέντρα υποδοχής μεταναστών, συμβουλευτικά
κέντρα).
Επίσης ως συνεκτικές οριζόντιες δράσεις που θα περιλαμβάνονται σ’ αυτό
καταγράφονται ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά οι ακόλουθες:
 Προώθηση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας
 Διευκόλυνση της μετακίνησης και της πρόσβασης σε δημόσια κτίρια κινητικά
μειονεκτούντων ατόμων
 Δημιουργία δικτύων κοινόχρηστων χώρων πρασίνου, αναψυχής και
πολιτισμού και διευκόλυνση της πρόσβασης σε αυτά
 Αποκατάσταση και ανάδειξη με λειτουργική αξιοποίηση ιστορικών περιοχών
ή/και κτιρίων του αστικού χώρου για την προστασία και ανάδειξη της
ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς
 Βιοκλιματική ανάπλαση κοινόχρηστων χώρων
 Καινοτόμο διαχείριση, στην πηγή, των αστικών στερεών αποβλήτων
 Σχεδιασμός και ανάπτυξη «πράσινων» δικτύων υποδομών και δικτύων κοινής
ωφέλειας.
Α.6.7.3. Διαδικασία και Μηχανισμοί Εφαρμογής των
Ολοκληρωμένων Σχεδίων Αστικής Ανάπτυξης Ιτέας
Αρμόδιοι Φορείς : Εθνική Αρχή Συντονισμού, ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές των
ΠΕΠ, Δήμος Δελφών, Εταιρικό Σχήμα (Εταίροι που μπορούν να συμμετάσχουν στην
κατάρτιση και εφαρμογή του σχεδίου δύναται να είναι τοπικοί αναπτυξιακοί φορείς
όπως οργανισμοί και νομικά πρόσωπα των ΟΤΑ, Επιμελητήρια και Σύνδεσμοι
Επιχειρήσεων, Εμπορικοί Σύλλογοι, Εργατικά Κέντρα, ΑΕΙ και ΤΕΙ, Ερευνητικά
Κέντρα και Αναπτυξιακές Εταιρίες, κ.λ.π. ).
Α.6.7.4. Κυκλοφοριακή πολιτική
Η βελτίωση των συνθηκών διακίνησης πληθυσμού και αγαθών στο σύνολο της
περιοχής του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου αποτελεί ουσιαστική παράμετρο η
οποία σε συνδυασμό με άλλες παραμέτρους καθορίζει την ποιότητα ζωής του
αστικού πληθυσμού. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση των στόχων του
Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου είναι η διασφάλιση των βέλτιστων συνθηκών
προσπέλασης προς τις ευρύτερες δυνατές επιλογές περιοχών στέγασης, απασχόλησης
και διευκολύνσεων εμπορίου, υπηρεσιών και αναψυχής. Για τον λόγο αυτό, στο ΓΠΣ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 337 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
περιλαμβάνονται, ως αναπόσπαστο μέρος του, πρόνοιες για τη διασφάλιση ενός
ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού συστήματος διακινήσεων πληθυσμού και
αγαθών από, προς και μέσα στην περιοχή του Σχεδίου.
Η κυκλοφοριακή πολιτική του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, για τη διαμόρφωση
της οποίας λήφθηκαν υπόψη η μελέτη «κατασκευής ποδηλατόδρομων και
κυκλοφοριακές ρυθμίσεις διαφόρων δρόμων στην Ιτέα» και η«Κυκλοφοριακή μελέτη
σχεδίων πόλεως και επεκτάσεων αυτών Ιτέας – Κίρρας», περιλαμβάνει μια σύνθετη
και πολυδιάστατη δέσμη μέτρων πολιτικής και πρέπει να εφαρμόζεται
ολοκληρωμένα και όχι αποσπασματικά.
Α.6.7.4.1. Οδικό δίκτυο
Το κύριο αστικό οδικό δίκτυο, αποτελεί απαραίτητο λειτουργικό στοιχείο για την
πολεοδομική οργάνωση της πόλης. Το δίκτυο θα εξυπηρετεί την προβλεπόμενη
κυκλοφοριακή κίνηση και ταυτόχρονα θα διευκολύνει την εύρυθμη λειτουργία των
δημόσιων αστικών συγκοινωνιών. Επιπρόσθετα, όπου αυτό είναι εφικτό και
επιθυμητό, είναι δυνατό να αποτελεί τον κορμό του δικτύου ποδηλατοδρόμων. Το
κύριο αστικό οδικό δίκτυο αποτελεί ενιαίο και ολοκληρωμένο σύστημα στο οποίο
όλα τα επιμέρους τμήματα διαδραματίζουν ουσιώδη ρόλο, και σε περιπτώσεις μη
έγκαιρης υλοποίησης τμημάτων των οδικού δικτύου η λειτουργία του συνόλου της
Ιτέας ως ενιαίας πόλης επηρεάζεται πολύ αρνητικά.
Το υφιστάμενο οδικό δίκτυο έχει διάταξη κανάβου και προέκυψε από την ιστορική
εξέλιξη της Ιτέας και της Κίρρας. Το οδικό δίκτυο της περιοχής αναπροσαρμόζεται
και ιεραρχείται σε αυτοκινητοδρόμους (εθνικό οδικό δίκτυο), Κύριο Δημοτικό
Δίκτυο, Δευτερεύον Δημοτικό οδικό δίκτυο, τοπικούς δρόμους, ποδηλατοδρόμους
και πεζοδρόμους. Ο λεπτομερής σχεδιασμός και τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του
αστικού οδικού δικτύου θα βασίζονται στις ισχύουσες προδιαγραφές.
Οι προτάσεις διαμορφώθηκαν ύστερα από μελέτη και επεξεργασία των στοιχείων
που συγκεντρώθηκαν και αποσκοπούν σε 3 στόχους-προοπτικές:
 Αποσυμφόρηση του κέντρου και της παραλιακής οδού του οικισμού της Ιτέας
 Να οριστούν οδοί προσπέλασης από και προς όλα τα σημεία του ορίζοντα, και
να διασφαλίζεται η είσοδος-έξοδος προς και από το κέντρο της Ιτέας και της
Κίρρας από όλες τις κατευθύνσεις.
 Να αποσαφηνιστεί η χρήση των δρόμων. Όσοι δρόμοι προορίζονται για την
κυκλοφορία οχημάτων στην πλειονότητά τους θα ασφαλτοστρωθούν και θα
επιτελούν κατά κύριο λόγο αυτόν τον ρόλο. Όσοι δρόμοι παραμείνουν
πεζόδρομοι θα είναι πράγματι πεζόδρομοι και θα εξασφαλιστεί ότι σε αυτούς
θα κινούνται μόνο πεζοί και όχι πάσης φύσεως οχήματα.
Με βάση την έρευνα στο επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού, ως κυριότεροι
στόχοι προσδιορίζονται οι παρακάτω:
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 338 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
- η σύνδεση των επιμέρους ζωνών της πόλης μεταξύ τους καθώς και με τους
ελεύθερους χώρους πρασίνου, ψυχαγωγίας κ.τ.λ.
- η δημιουργία έργων ανάπλασης, στον πεζόδρομο της παραλίας και στο χώρο
του λιμανιού για την αισθητική αναβάθμισή του και τη καλύτερη λειτουργία του.
- η δημιουργία χώρων στάθμευσης, όπου υπάρχει η δυνατότητα.
Ο εντοπισμός των προβλημάτων οδηγεί στο να κατανοήσουμε την περιοχή έρευνας
και την επιτακτική ανάγκη για την αναβάθμιση και αναζωογόνηση της περιοχής. Οι
βασικές κατευθύνσεις των προτάσεων, που ακολουθούν, για το κυκλοφοριακό είναι η
δημιουργία:
 Ενός εξωτερικού δακτυλίου για να απαλλαγεί η Ιτέα από τις διαμπερείς
εθνικές μετακινήσεις. Η Τριταία δεν επιβαρύνεται λόγω θέσεως και ή Κίρρα
παρακάμπτεται με την περιφερειακή οδό. Παραμένει όμως τμήμα του εθνικού
δικτύου εντός του οικιστικού συνόλου της Ιτέας.
 Μιας διαδρομής διαμέσου της Ιτέας, που να παρακάμπτει το εμπορικό κέντρο
για την εξυπηρέτηση των μικρότερου μήκους παρακάμψεων αλλά και των
παραπάνω εθνικών μετακινήσεων μέχρι την πλήρη ολοκλήρωση του
εξωτερικού δακτυλίου.
 Περαιτέρω λειτουργική αναβάθμιση των πυλών εισόδου / εξόδου στην πόλη
με τη δημιουργία εναλλακτικών διαδρομών και προσβάσεων στην κεντρική
περιοχή.
 Αποδυνάμωση της κυκλοφορίας διαμέσου του κέντρου και ενίσχυση
εναλλακτικών περιμετρικών διαδρομών.
 Συμπλήρωση και επέκταση του διαμορφωμένου δικτύου πεζοδρόμων κίνησης πεζών από το κέντρο προς την περιφέρεια
 Συμπλήρωση της σήμανσης και διαμόρφωση κόμβων.
Το όλο πλέγμα των ρυθμίσεων που προτείνονται, θα πρέπει να υποστηριχθούν με
μέτρα όπως :
 Η δημιουργία χώρων στάθμευσης δημόσιας χρήσης περιφερειακά του κέντρου
και κοντά στις απολήξεις των βασικών οδικών αρτηριών στο εξωτερικό οδικό
δακτύλιο, με στόχο την "απορρόφηση" των οχημάτων που σήμερα εισρέουν
στο κέντρο της Ιτέας.
 Ο περιορισμός της διέλευσης της βαριάς κυκλοφορίας. Η διασφάλιση της
απαίτησης αυτής, την οργάνωση του ωραρίου τροφοδοσίας των
καταστημάτων, θεωρείται απόλυτα απαραίτητη για να αποδώσει το σχήμα
κυκλοφοριακής οργάνωσης της πόλης.
 Λειτουργική αναβάθμιση της περιφέρειας (γειτονιών) της Ιτέας και της
Κίρρας, τόσο με μέτρα διαχείρισης της κυκλοφορίας όσο και με τη σταδιακή
ανάπτυξη της προβλεπόμενης οδικής υποδομής (τις διανοίξεις των δρόμων
του σχεδίου ) και της υποδομής κίνησης πεζών (πεζοδρόμια, πεζοδρομήσεις
οδών, κλπ)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 339 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
 Απομάκρυνση των σταθμευόντων βαρέων οχημάτων από το κέντρο της πόλης
και τα μέτωπα του βασικού οδικού δικτύου και χωροθέτηση/ λειτουργία
σταθμών φορτηγών και ΚΤΕΛ έξω από τα όρια της οικιστικής περιοχής.
Βασική απαίτηση είναι η ιεράρχηση του οδικού δικτύου. Η ιεράρχηση είναι μια από
τις σημαντικότερες στρατηγικές για την προστασία του περιβάλλοντος από τις
επιπτώσεις της κυκλοφορίας στην πόλη. Επομένως όλες οι ρυθμίσεις, που θα
περιγραφούν εντάσσονται σ’ ένα λειτουργικά ιεραρχημένο οδικό δίκτυο.
Επιβάλλεται να επιλυθεί το μεγαλύτερο κυκλοφοριακό πρόβλημα που είναι η
διέλευση του εθνικού δικτύου από το βόρειο οικιστικό σύνολο της Ιτέας.
Η μοναδική λύση για να αποτραπεί η διαμπερής αυτή ροή, είναι η χάραξη νέας
Περιφερειακής οδού που θα την έθετε εκτός του βόρειου οικιστικού συνόλου. Η
παλαιά οδός Γαλαξιδίου με μικρή βελτίωση των χαρακτηριστικών της μπορεί να
καλύψει το κενό. Ειδικά με την κατασκευή του νέου οδικού άξονα Λαμία - Αντίριο,
όπου η Ιτέα παρακάμπτεται τελείως.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 340 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Φ. 51. Προμελέτη Βελτίωσης οδικού άξονα Λαμία- Ιτέα – Αντίρριο (ΧΘ 5+900 έως ΧΘ 13+500)
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 341 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Φ. 52. Λαμία – Ιτέα – Αντίρριο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 342 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Φ. 53. Προτεινόμενη μετατόπιση Εθνικής οδού
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 343 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.7.4.2. Δίκτυο Πεζοδρόμων-Ποδηλατοδρόμων
Στην περιοχή της Ιτέας και της Κίρρας πρέπει να υιοθετηθούν συγκεκριμένα μέτρα
που θα ενθαρρύνουν τη διακίνηση του κοινού με μέσα φιλικά προς το περιβάλλον,
ιδιαίτερα για μικρές και μέσες αποστάσεις. Η πολιτική αυτή μπορεί να αποδώσει
μεσοπρόθεσμα πολύ σημαντικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα όταν στοχεύει σε
πληθυσμιακές ομάδες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν το ποδήλατο ή να
κυκλοφορήσουν πεζοί με σχετική ευχέρεια.
Για τις ανάγκες διακίνησης των πεζών και ποδηλατιστών προνοούνται τα πιο
κάτω μέτρα πολιτικής:
Η μεθοδική και σταδιακή υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου και συνεχούς δικτύου
πεζοδρόμων, πεζοδρομίων και ποδηλατοδρόμων που θα ενώνει τις περιοχές
κατοικίας με τα βασικά κέντρα δραστηριότητας, τα σχολεία και το σύστημα των
δημόσιων χώρων πρασίνου.
Τα πεζοδρόμια και οι πεζόδρομοι αποτελούν προτεραιότητα δεδομένου ότι ο
αναγκαίος χώρος είναι κατά κανόνα διασφαλισμένος.
Α.6.7.4.3. Στάθμευση
Στην παρούσα μελέτη προβλέπεται η υιοθέτηση ορθολογικής και ισορροπημένης
πολιτικής για τη στάθμευση οχημάτων. Η πολιτική αυτή στηρίζεται στις πιο κάτω
αρχές:
 Εξασφάλιση επαρκών χώρων στάθμευσης για ικανοποίηση των αναγκών
λειτουργίας διαφόρων χρήσεων μέσω της διασφάλισης χώρων σε ιδιωτικές
αναπτύξεις και σε δημόσιους χώρους στάθμευσης.
 Διασφάλιση χώρων στάθμευσης για φορτοεκφορτώσεις εμπορευμάτων σε
περιπτώσεις όπου αυτό θεωρείται αναγκαίο λόγω της φύσης των χρήσεων.
 Η στάθμευση κατά μήκος δρόμων, ιδιαίτερα του κύριου αστικού
 οδικού δικτύου και των σημαντικότερων κόμβων του, θα ελέγχεται και θα
ρυθμίζεται ορθολογικά και θα επιτρέπεται μόνο όπου κρίνεται απόλυτα
αναγκαίο.
 Ενθάρρυνση παροχής χώρων στάθμευσης για πελάτες καταστημάτων και
γραφείων σε ειδικά καθορισμένους δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους.
 Αγορά ή απαλλοτρίωση τεμαχίων από τον Δήμο Δελφών για την κατασκευή
δημόσιων χώρων στάθμευσης.
Α.6.7.5. ΚΕΝΤΡΟ ΙΤΕΑΣ
Σε όλες τις σύγχρονες πόλεις το
κέντρο αποτελεί το πρωτεύον επίκεντρο
δραστηριότητας όπου κατά κανόνα συγκεντρώνονται οι σημαντικότερες σε κλίμακα
και γόητρο διοικητικές, πολιτιστικές, εμπορικές, γραφειακές και άλλες χρήσεις
μείζονος σημασίας. Το Κέντρο της Ιτέας ορίζεται προς νότο από την παραλιακή 28 ης
Οκτωβρίου προς δυσμάς από την οδό Ηρών και βόρεια από την Εθνική οδό.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 344 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Κεντρικός και στρατηγικής σημασίας στόχος του ΓΠΣ είναι η συστηματική
διαφύλαξη και αναβάθμιση του ρόλου του κέντρου της Ιτέας, ως του προεξάρχοντος
επικέντρου δραστηριότητας για μια πλειάδα συμβατών χρήσεων και κεντρικών
λειτουργιών (δημόσια διοίκηση, εξειδικευμένα καταστήματα γοήτρου και μεγάλης
ελκυστικότητας, γραφεία μεγάλης κλίμακας σημαντικών οργανισμών, διευκολύνσεις
πολιτισμού, αναψυχής και ψυχαγωγίας, κ.ο.κ.).
Βασικοί Στόχοι
Οι εξειδικευμένοι στόχοι πολιτικής για το κέντρο είναι οι ακόλουθοι:
Η προστασία, ενίσχυση και αναβάθμιση του ρόλου που διαδραματίζει το Κέντρο
της Ιτέας ως το πρωτεύον κέντρο για τη χωροθέτηση διοικητικών, εμπορικών,
γραφειακών, πολιτιστικών και άλλων διευκολύνσεων με σφαίρα επιρροής που
καλύπτει την ευρύτερη περιοχή του τ. Δήμου Ιτέας αλλά και του Δήμου Δελφών.
Η επίτευξη της βέλτιστης δυνατής ισορροπίας στην ανάμειξη χρήσεων και
δραστηριοτήτων που θα επιτρέψει στο κέντρο να διατηρείται ως εξαιρετικά ζωντανή
αστική περιοχή για μεγάλες χρονικές περιόδους.
Χρήσεις Γης
Το Κέντρο της Ιτέας αποτελεί το λειτουργικό επίκεντρο της Δημοτικής Ενότητας και
για τον λόγο αυτό θα επιδιωχθεί ο λειτουργικός του εμπλουτισμός και η ενίσχυση του
συμβολισμού του. Στόχος του ΓΠΣ είναι όπως οι κεντρικές υπηρεσίες της Δημόσιας
Διοίκησης οροθετηθούν στο Κέντρο, σε σύγχρονα κτίρια που θα συμβάλλουν στην
αναβάθμιση της εικόνας, του συμβολισμού και της σημασίας του κέντρου της Ιτέας.
Για τον σκοπό αυτό, οι σημαντικότερες αστικές λειτουργίες χωροθετούνται
στο Κέντρο, ούτως ώστε να εισαχθεί μακροπρόθεσμος προγραμματισμός για τη
χωροθέτηση των Δημόσιων κτιρίων και άλλων κύριων δημοτικών υπηρεσιών και
τμημάτων, όπως της Βιβλιοθήκης, κ.ά.
Στόχος του ΓΠΣ είναι η διατήρηση μιας αποδεκτής ισορροπίας ανάμεσα
στις διάφορες επιτρεπόμενες χρήσεις, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο εκτοπισμός
ορισμένων από άλλες που ενδέχεται να είναι επενδυτικά πλεονεκτικότερες σε κάποια
δεδομένη χρονική περίοδο.
Α.6.7.5.1. Κυκλοφοριακή Πολιτική
Το κέντρο της Ιτέας συμπίπτει με την παλαιότερη και εντονότερα ανεπτυγμένη
αστική περιοχή της Ιτέας, όπου δεν είναι επιθυμητή ή δυνατή η δημιουργία νέων
δρόμων ή η ουσιώδης αναβάθμιση του υφιστάμενου οδικού δικτύου. Στο κέντρο
επιδιώκεται παράλληλα η ουσιαστική αναβάθμιση της ποιότητας του δομημένου
περιβάλλοντος.
Στο κέντρο θα εφαρμόζεται εξειδικευμένη κυκλοφοριακή πολιτική, η οποία
προκύπτει από τις ακόλουθες γενικές αρχές:
(α) Οι συνθήκες προσπέλασης του κέντρου από τις υπόλοιπες αστικές περιοχές πρέπει
να βελτιωθεί κατά προτεραιότητα, με στόχο την αποκατάσταση της ελκυστικότητας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 345 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
του και του ρόλου του ως του μείζονος επικέντρου δραστηριότητας για την ευρύτερη
περιοχή.
(β) Θα επιδιωχθεί κατά προτεραιότητα η επίλυση/ άμβλυνση των κυκλοφοριακών
προβλημάτων
μέσω της εφαρμογής μέτρων κυκλοφοριακής διαχείρισης και
κυκλοφοριακής ύφεσης, όπως μονοδρομήσεις, πεζοδρομήσεις και αναδιαμόρφωση
οδικών κόμβων.
(γ) Θα αποθαρρυνθεί η διέλευση οχημάτων από το κέντρο που δεν έχει σχέση με τις
διευκολύνσεις που στεγάζονται σε αυτό, ιδιαίτερα σε περιόδους αιχμής.
Ουσιαστικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της κυκλοφοριακής
πολιτικής που αφορά το κέντρο είναι η δημιουργία επαρκούς αριθμού δημόσιων
χώρων στάθμευσης.
Α.6.7.5.2. Αστικός - Βιοκλιματικός Σχεδιασμός
Στην περιοχή του κέντρου ο Δήμος Δελφών θα πρέπει να επιδιώξει τη διασφάλιση
των βέλτιστων προτύπων αστικού σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής έκφρασης,
δεδομένου ότι η σταδιακή δημιουργία ενός περιβάλλοντος υψηλής ποιότητας
αποτελεί ένα από τους κύριους στόχους της πολιτικής του Γενικού Πολεοδομικού
Σχεδίου. Το αστικό περιβάλλον διαμορφώνεται μέσα από τον σχεδιασμό των
δημόσιων χώρων, αλλά και των ιδιωτικών αναπτύξεων. Ιδιαίτερη προσοχή θα
αποδίδεται στον σχεδιασμό του περιβάλλοντος χώρου κάθε επιμέρους ανάπτυξης,
και θα ενθαρρύνεται η δημιουργία μικρών πλατειών, υπαίθριων καθιστικών και
άλλων στοιχείων που θα συμβάλλουν στην ένταξη στην περιβάλλουσα περιοχή.
Έως σήμερα δεν υφίσταται κανενός τύπου κλιματικός σχεδιασμός για καμία πόλη
της Ελλάδας, με αποτέλεσμα κάθε δράση να γίνεται αποσπασματικά, με χρήση
υλικών χωρίς προδιαγραφές και χωρίς να εντάσσεται σε έναν συνολικό σχεδιασμό.
Προτείνεται ένας συνδυασμός καινοτόμων εφαρμογών και υλικών για αναπλάσεις
πεζοδρομήσεων, δρόμων και πλατειών, με αύξηση του αστικού πρασίνου, χρήση
ψυχρών υλικών (κυβόλιθοι και πλάκες μεγάλης ανακλαστικότητας) και μεθόδους
σκίασης - αερισμού των ελεύθερων χώρων, σετουλάχιστον 10-12 γειτονιές δήμων
όλης της χώρας.
«Φωτοβολταϊκά πεζοδρόμια» τα οποία συλλέγουν ενέργεια από τον ήλιο και
παράγουν ηλεκτρισμό συνδεδεμένα με το δίκτυο της ΔΕΗ, συστήματα που
μεταφέρουν τον ψυχρό αέρα του υπεδάφους στην επιφάνεια ώστε να μειώσουν τις
καυτές αστικές θερμοκρασίες και φωτοκαταλυτική άσφαλτος που απορροφά τη
ρύπανση της πόλης είναι μερικές από τις πρωτοποριακές τεχνικές , που προωθεί το
υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Προτείνεται επίσης η αντικατάσταση και προσθήκη νέων φωτιστικών για τον επαρκή
φωτισμό τόσο του οδοστρώματος όσο και των κοινόχρηστων χώρων.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 346 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Ενοποίηση και σχεδιασμός μικρών αστικών χώρων με βιοκλιματικές συνθήκες
Η ύπαρξη ανοικτών υπαίθριων χώρων εντός του αστικού ιστού έχει ως αποτέλεσμα
την ευχερέστερη κίνηση των αερίων μαζών, γεγονός που συνεπάγεται την ανανέωση
του αέρα της ευρύτερης περιοχής. Η προσπάθεια ενοποίησης των ανοικτών
υπαίθριων χώρων και ο εμπλουτισμός τους με βλάστηση επιδρά θετικά στο
μικροπεριβάλλον, καθώς λειτουργεί ως ρυθμιστικός παράγοντας αύξησης της
θερμικής άνεσης μέσω της σκίασης και του φαινομένου της εξατμισοδιαπνοής. Η
ενοποίηση και ο σχεδιασμός των μικρών αστικών τοπίων και ο εμπλουτισμός τους με
πράσινο δε βελτιώνει μόνο το μικροκλίμα αλλά δημιουργεί και ένα ιδιαίτερο
οικοσύστημα μέσα στις πόλεις το οποίο μπορεί να ενοποιηθεί με το φυσικό
οικοσύστημα που υπάρχει στην ευρύτερη περιοχή των πόλεων. Στην εργασία που
ακολουθεί αναλύονται τα βήματα σχεδίασης και ενοποίησης ανοικτών χώρων με
βιοκλιματικά κριτήρια δίνοντας έμφαση στο ρόλο της βλάστησης με σκοπό την
δημιουργία ευνοϊκότερων συνθηκών διαβίωσης μέσα στις πόλεις.
Για την ενοποίηση των ανοικτών χώρων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα
κριτήρια και οι αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού ώστε να επιτυγχάνεται η
βελτίωση του μικροκλίματος.
Στο παράρτημα της παρούσας Α φάσης δίνονται αναλυτικότερα στοιχεία για τον
βιοκλιματικό σχεδιασμό κοινόχρηστων χώρων.
Α.6.7.5.3. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΙΑ
Τα θέματα που αναφέρονται στην εμπορική ανάπτυξη έχουν εξαιρετικά μεγάλη
σημασία και η φιλοσοφία των προνοιών που αναφέρονται στην εμπορική ανάπτυξη
εμπεριέχουν το στοιχείο της καθοδήγησης της χωροθέτησης της εμπορικής ανάπτυξης
σε ειδικά καθορισμένους χώρους, όπως και της ρύθμισης της παροχής και
χωροθέτησης εμπορικών διευκολύνσεων σε άλλες αστικές περιοχές, για τους
ακόλουθους λόγους:
Η εμπορική ανάπτυξη και δραστηριότητα παρέχει κατά κανόνα ουσιώδεις
εξυπηρετήσεις στον αστικό πληθυσμό αλλά ταυτόχρονα προκαλεί και επιβαρύνσεις
διαφόρων τύπων και μεταβαλλόμενης έντασης όταν χωροθετείται σε περιοχές που
δεν είναι προγραμματισμένες για αναπτύξεις αυτού του τύπου.
Οι ανωτέρω επιβαρύνσεις προκύπτουν κυρίως από τον τρόπο λειτουργίας των
εμπορικών επιχειρήσεων, και συγκεκριμένα από την προσέλκυση αυξημένης
τροχαίας κυκλοφορίας, τις συνεχείς φορτοεκφορτώσεις, καθώς και τις αυξημένες
ανάγκες στάθμευσης του εξυπηρετούμενου κοινού.
Οι περιοχές συγκέντρωσης εμπορικών δραστηριοτήτων λειτουργούν ως πόλοι και
καταλύτες που διευκολύνουν τη δημιουργία κοινοτικής συνείδησης, ενώ ταυτόχρονα
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 347 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
δημιουργούν και σημαντικές οικονομίες κλίμακας. Οι περιοχές αυτές εξελίσσονται
σταδιακά σε σημεία αναφοράς και αναγνωσιμότητας του αστικού χώρου, και
καθορίζουν την ταυτότητα επιμέρους αστικών περιοχών. Η συγκέντρωση των
εμπορικών δραστηριοτήτων σε καθορισμένους χώρους υποβοηθά, ενώ η διασπορά
τους εξουδετερώνει σε ουσιαστικό βαθμό τη δυνατότητα εκπλήρωσης αυτού του
συγκεκριμένου και πολύ σημαντικού ρόλου.
Η εμπορική ανάπτυξη και δραστηριότητα είναι καθοριστικής σημασίας για τη
διαμόρφωση του εξειδικευμένου ρόλου κάθε επιμέρους τμήματος της πόλης. Οι
διαφοροποιήσεις σε ότι αφορά τον τύπο των επιχειρήσεων, την πυκνότητα
συσσώρευσης και την κλίμακα τους, καθορίζουν τον ρόλο του Αστικού
Εμπορικού Κέντρου, των επικέντρων επιμέρους αστικών περιοχών, των
διαφόρων Αξόνων Δραστηριότητας, κ.ο.κ.
Η εμπορική ανάπτυξη δεν είναι αποδεκτό να χρησιμοποιείται για την επίλυση
άλλων αστικών προβλημάτων, και ο πολεοδομικός προγραμματισμός δεν είναι
δυνατό να ακολουθεί πάντοτε ανεπιθύμητες δεσμεύσεις που δημιουργήθηκαν στο
παρελθόν.
Πολιτική του ΓΠΣ είναι η χωροθέτηση της εμπορικής ανάπτυξης κατά κανόνα σε
καθορισμένες συμπαγείς ή/ και συνεχείς περιοχές που θα εντάσσονται σε ένα
ιεραρχημένο σύστημα πυρήνων ή και αξόνων εμπορικής εξυπηρέτησης. Η πολιτική
προνοεί για αποθάρρυνση της αδιάκριτης διασποράς των εμπορικών
δραστηριοτήτων στην ευρύτερη αστική περιοχή, αλλά παράλληλα στοχεύει στη
διασφάλιση ικανοποιητικών δυνατοτήτων ανάπτυξης για τη στέγαση διαφόρων
τύπων εμπορικής δραστηριότητας σε επιμέρους περιοχές του Γενικού Πολεοδομικού
Σχεδίου.
Οι περιοχές και άξονες εμπορικής δραστηριότητας χωροθετούνται και ιεραρχούνται
με βάση τα ακόλουθα ουσιώδη κριτήρια:
 Την ορθολογική και ισόρροπη κατανομή των δυνατοτήτων εμπορικής
εξυπηρέτησης στο σύνολο της ευρύτερης περιοχής
 Την επαρκή και αποδοτική εξυπηρέτηση οικιστικών ή άλλων περιοχών με
βασικό κριτήριο τις ανάγκες εξυπηρέτησης του τοπικού πληθυσμού.
 Την παροχή επαρκών και κατάλληλων δυνατοτήτων ανάπτυξης για τη
στέγαση διαφόρων τύπων εμπορικής εξυπηρέτησης, σύμφωνα με τις ανάγκες
λειτουργίας κάθε τύπου.
 Τη βελτίωση της ελκυστικότητας και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των
καθορισμένων περιοχών, έτσι ώστε αυτές να εξελιχθούν σε ζωντανά κύτταρα
της αστικής οργάνωσης.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 348 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.8. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Στο παρόν κεφάλαιο
αναφέρονται οι προτάσεις που
θα πρέπει να
συμπεριληφθούν στο Δομικό Σχέδιο Χωρικής Οργάνωσης του Δήμου, δηλ. οι
προτεινόμενες περιοχές ρυθμίσεων του ΓΠΣ στον εξωαστικό χώρο καθώς και οι
ρυθμίσεις γενικού χαρακτήρα αναφορικά με τις υφιστάμενες και τις (νέες) προς
πολεοδόμηση περιοχές.
Α.6.8.1. Περιοχές ειδικής προστασίας (ΠΕΠ) φυσικού
περιβάλλοντος
Στην έκταση του τ. Δήμου Ιτέας καθορίζονται Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ),
σύμφωνα με τα άρθρα 4 & 5 του Ν. 2508/97. Οι περιοχές αυτές διατηρούμενες /
προστατευόμενες θα προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες αναψυχής τόσο στους
κατοίκους όσο και στους τουρίστες/ παραθεριστές.
Α.6.8.1.1. ΠΕΠ Α - Αρχαιολογικής Προστασίας & Γης Υψηλής
Παραγωγικότητας
Ο καθορισμός των περιοχών αυτών αποσκοπεί στην προστασία των αρχαιολογικών
χώρων και της πολιτιστικής κληρονομιάς με ταυτόχρονη διαφύλαξη του ελαιώνα της
Ιτέας. Το μεγαλύτερο μέρος της Α’ Αρχαιολογικής ζώνης είναι και ο Ελαιώνας, γη
υψηλής παραγωγικότητας. Προστατεύεται το δίκτυο των πολιτιστικών πορειών.
Επιβάλλεται η αποκατάσταση της συνέχειας του δικτύου, όπου αυτό έχει διακοπεί
και η συντήρηση και αποκατάσταση των μονοπατιών. Σε περίπτωση κατά την οποία
νέοι οδικοί άξονες τέμνουν παλαιά μονοπάτια επιβάλλεται η σύνδεση τους με το νέο
οδικό δίκτυο και η εξασφάλιση της ομαλής πεζοπόρου διακίνησης στο μονοπάτι.
Οι θεσμοθετημένες περιοχές διέπονται από το ισχύον νομικό καθεστώς της ΖΟΕ του
Δελφικού Τοπίου. Στα πλαίσια του παρόντος ΓΠΣ προτείνεται η δημιουργία
οικομουσείου για τον τ. Δήμο Ιτέας, στα πλαίσια της πιθανής ενοποίησης των
αρχαιολογικών χώρων του Δήμου Δελφών και η ανάδειξη τους με την χάραξη
ειδικών διαδρομών και έργων ανάδειξης. Για το λόγο αυτό προτείνεται σε
συνεργασία με την αρμόδια Ι ΕΠΚΑ Αρχαιοτήτων να τροποποιηθούν οι όροι
προστασίας του Δελφικού Τοπίου.
Να επιτρέπονται
κατασκευές για την ανάδειξη, λειτουργία και χρήση των
αρχαιολογικών χώρων, με σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας αρχαιολογικής υπηρεσίας.
Οι επιτρεπόμενες χρήσεις που μπορούν να καθοριστούν από τη μελέτη της ανάδειξης
των Αρχαιολογικών χώρων (με ειδικούς όρους δόμησης ) είναι αποκλειστικά κτίρια
πολιτιστικά, αναψυκτήρια, υπαίθριοι αθλητικοί χώροι περιορισμένης κλίμακας,
υπαίθριοι χώροι συνάθροισης κοινού και γήπεδα στάθμευσης καθώς και Κτίρια,
εγκαταστάσεις και υποδομές αγροτικής παραγωγής.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 349 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Πρόταση να επιτρέπεται μόνο η κατασκευή μιας ισόγειας λιθόκτιστης (με
φέρουσα τοιχοποιία πάχους 0,50 μ. από λίθους και χωρίς υποστυλώματα από
μπετόν) κατοικίας ανά άρτιο γήπεδο. Επιτρέπονται επίσης Αρχαιολογικές εργασίες
προστασίας, αναστήλωσης, συντήρησης και αποκατάστασης μνημείων και υποδομές
που συμβάλλουν στην εξυπηρέτηση των εργαζομένων και επισκεπτών και στην
ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων.
Α.6.8.2. ΠΕΠ ΤΑ – Προστασία Τοπίων (NATURA sci και
Αρχαιολογική ζώνη Β)
Οι περιοχές αυτές είναι περιοχές προστασίας της Β’ αρχαιολογικής ζώνης του
Δελφικού τοπίου, φυσικών οικοτόπων και διατηρητέων μνημείων της φύσης. Εάν για
τις περιοχές αυτές -κατόπιν σύνταξης Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης
θεσμοθετηθούν με Π.Δ. ειδικοί όροι προστασίας τους, διέπονται από ίδιο νομικό
καθεστώς και εξαιρούνται των ρυθμίσεων της παρούσης. Εφ’ όσον, και για όσο
χρονικό διάστημα δεν έχουν θεσμοθετηθεί ειδικοί όροι προστασίας τους,
επιτρέπονται χρήσεις και
δραστηριότητες για κατοικία, υποδομές και
εγκαταστάσεις έρευνας ήπιας αναψυχής και αθλητισμού .
Α.6.8.3. ΠΕΠ Τ1 – Προστασία Τοπίων (NATURA SPA)
«Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)» (στα αγγλικά: Special Protection Areas - SPA)
για την Ορνιθοπανίδα. Οι περιοχές αυτές είναι περιοχές προστασίας της Β’
αρχαιολογικής ζώνης τους Δελφικού τοπίου, φυσικών οικοτόπων, και διατηρητέων
μνημείων της φύσης. Εάν για τις περιοχές αυτές -κατόπιν σύνταξης Ειδικής
Περιβαλλοντικής Μελέτης έχουν θεσμοθετηθεί ή θεσμοθετηθούν με Π.Δ. ειδικοί όροι
προστασίας τους, διέπονται από ίδιο νομικό καθεστώς και εξαιρούνται των
ρυθμίσεων της παρούσης. Εφ’ όσον, και για όσο χρονικό διάστημα δεν έχουν
θεσμοθετηθεί ειδικοί όροι προστασίας τους, ισχύουν οι όροι της εκτός σχεδίου
δόμησης.
Α.6.8.4. ΠΕΠ Τ2 – Προστασία Τοπίων (NATURA SCI)
«Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ)» (στα αγγλικά: Sites of Community Importance
– SCI) Η ΠΕΠ – Τ2 εμπίπτει κατά το μεγαλύτερο μέρος της στην (ΠΕΠ –
Τ1διαχωρίζεται από αυτήν με δεδομένη την μεγάλη οικονομική, κοινωνική και
περιβαλλοντική σημασία που έχει η παραλιακή ζώνη από Ναύπακτο έως Ιτέα.
Στην ΠΕΠ – Τ2 δεν επιτρέπεται η δόμηση νέων κτισμάτων, μέχρι την έγκριση
ειδικής μελέτης.
Α.6.8.5. ΠΕΠ Ε – Προστασία Τοπίων (Καταφύγιο άγριας ζωής και
Αρχαιολογική ζώνη Β)
Με βάση τις διατάξεις του Ν.∆.86/1969 «∆ασικός Κώδικας» και του Ν. 2637/1998
(ΦΕΚ 200/Α/1998) όπως τροποποίησε και συμπλήρωσε διατάξεις του ∆ασικού
Κώδικα, εντός των καταφυγίων άγριας ζωής απαγορεύεται:
• η θήρα κάθε θηράματος και κάθε είδους της άγριας πανίδας,
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 350 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
• η σύλληψη κάθε είδους της άγριας πανίδας για μη ερευνητικούς σκοπούς,
• η καταστροφή κάθε είδους ζώνης φυσικής βλάστησης,
• η καταστροφή ζωντανών φυτοφρακτών,
• η αμμοληψία
• η ρύπανση των υδατικών πόρων, και
• η ένταξη έκτασης του καταφυγίου άγριας ζωής σε πολεοδομικό ή ρυμοτομικό
σχεδιασμό
Στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης ΓΠΣ προτείνεται να επιτρέπονται με τις διατάξεις
τις εκτός σχεδίου δόμησης χρήσεις : κατοικίας, Γεωργοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις
και Γεωργικές αποθήκες φύλαξης εργαλείων και μηχανημάτων.
Α.6.8.6. ΠΕΠ Ζ – Προστασία Υδατορεμάτων
Σκοπός της ΠΕΠ αυτής είναι η προστασία των βασικών ορατών επιφανειακών
ρεμάτων από επεμβάσεις, αλλοιώσεις, ανεξέλεγκτη απόθεση αποβλήτων και
απορριμμάτων, και εγκατάσταση χρήσεων ασύμβατων με τον φυσικό τους
χαρακτήρα. Η γραμμική αυτή ΠΕΠ προτείνεται στις όχθες των ρεμάτων για τα
τμήματα εκτός των οικισμών.
Τα προτεινόμενα μέτρα στην ΠΕΠ Ζ είναι: Απαγορεύονται οι μόνιμες κατασκευές
στη ζώνη αυτή. Επιτρέπεται η τοποθέτηση μη μόνιμων κατασκευών, με φυσικά υλικά,
για χρήση αναψυχής και για σκοπούς διαχείρισης φυσικού περιβάλλοντος (π.χ.
παρατηρητήρια ορνιθοπανίδας), ύστερα από σχετική έγκριση Δήμου και ΕΠΑΕ, με
μέγιστη επιφάνεια ανά κατασκευή 25 τ.μ. Η άσκηση γεωργίας επιτρέπεται μόνο με
εφαρμογή βιολογικών μεθόδων. Επιβάλλεται η προστασία της παρόχθιας φυσικής
βλάστησης. Απαγορεύεται η αμμοληψία και η απόθεση αδρανών υλικών (μπάζωμα).
Α.6.8.7. ΠΕΠ ΔΑ Δασικών εκτάσεων
Οι δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις στην Δημοτική Ενότητα Ιτέας είναι ελάχιστες.
Για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της βλάστησης, οι δασικές
εκτάσεις του δήμου εντάσσονται σε περιοχή προστασίας όπου οι επιτρεπόμενες
χρήσεις είναι αυτές που προβλέπει η δασική νομοθεσία.
Απαγορεύεται κάθε είδος δόμηση πλην αυτής που συναρτάται με τη δασική
λειτουργία, αποκλειομένων των δασικών χωριών του Ν.998/79.
Στις εκτάσεις δασικού χαρακτήρα επιτρέπονται: Κτίρια και εγκαταστάσεις δασικής
παραγωγής και δασικές υποδομές, Χρήσεις, δραστηριότητες και εγκαταστάσεις ήπιας
αναψυχής.
Οι περιοχές αυτές διέπονται από το καθεστώς της δασικής νομοθεσίας και
προτείνεται πλήρης απαγόρευση της δόμησης, εκτός μη μόνιμων κατασκευών με
- 351 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
φυσικά υλικά, μετά από έγκριση της Διεύθυνσης Δασών, μόνο για χρήση αναψυχής
και για σκοπούς διαχείρισης φυσικού περιβάλλοντος, με μέγιστη επιφάνεια ανά
κατασκευή 25 τ.μ.
Α.6.8.8. ΠΕΠ Π – Παράκτιου μετώπου
Καθορίζεται Περιοχή Απόλυτης Προστασίας παράκτιου μετώπου ΠΕΠ – Π σε όλο το
μήκος του παράκτιου μετώπου (βραχώδεις, αμμώδεις, κλπ ακτές), μέχρι την πλήρη
οριοθέτηση και τον καθορισμό των γραμμών αιγιαλού και παραλίας, πλάτους 50μ.
Από την ζώνη εξαιρούνται όσες περιοχές έχουν καθορισμένο αιγιαλό και παραλία,
όπου ισχύει η οριοθέτηση.
Α.6.8.9. ΠΕΠ Γ – Γεωλογικά ακατάλληλων εδαφών
Σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της παράλληλα εκπονούμενης
γεωλογικής μελέτης.
Α.6.9. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣΗΣ
(ΠΕΠΔ)
Α.6.9.1. ΠΕΠΔ 1 Περιοχή εγκατάστασης παραγωγικών
δραστηριοτήτων και επιχειρήσεων υποστήριξης της
παραγωγικής δραστηριότητας
Πρόκειται για περιοχή που σήμερα βρίσκεται εκτός σχεδίου και ορίων οικισμών,
δυτικά της Ιτέας πλησίον των μεταλλείων.
Η εν λόγω περιοχή είναι απομονωμένη, σχεδόν αδόμητη και διαθέτει (σχετική)
ευχέρεια σύνδεσης με τις εγκαταστάσεις του Βιολογικού Καθαρισμού. Για τις
περιοχές αυτές, από την ισχύουσα νομοθεσία (Ν. 2508/97, άρθρα 7, 18, 20 και 21)
προβλέπονται οι παρακάτω εναλλακτικές δυνατότητες ανάπτυξης:


η πολεοδόμηση τους, με σύνταξη Πολεοδομικής Μελέτης και Πράξης
Εφαρμογής και εισφορά σε γη και χρήμα,
η δόμηση τους με τους όρους και τους περιορισμούς της εκτός σχεδίου
δόμησης (ΦΕΚ 270/Δ/1985), όπως προτείνεται να ισχύσουν στην περιοχή από
την παρούσα μελέτη.
Παράλληλα, το θεσμικό πλαίσιο παρέχει την δυνατότητα οργάνωσης των περιοχών
αυτών με επιχειρηματικό τρόπο, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν 3982/2011 Απλοποίηση της αδειοδότησης τεχνικών επαγγελματικών και μεταποιητικών
δραστηριοτήτων και επιχειρηματικών πάρκων και άλλες διατάξεις, καθώς και την
υπ’ ριθμ. Φ/Α.15/2/363/4581/12 (ΦΕΚ 1346 Β/25-4-2012) : Καθορισμός νέας
μορφής Επιχειρηματικού Πάρκου, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 14 του
άρθρου 41 του Νόμου 3982/2011.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 352 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
ΠΕΠΔ 2 – Ήπιας τουριστικής Ανάπτυξης
Σύμφωνα την απόφαση 24208/2009 «Έγκριση ειδικού πλαισίου χωροταξικού
σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τον Τουρισμό και της στρατηγικής μελέτης
περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτού» (ΦΕΚ 1138Β΄/11−6−09), η περιοχή εντάσσεται
στην κατηγορία Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ήπιου και εναλλακτικού
τουρισμού και συγκεκριμένα στην B2. Αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές . Για
το λόγο αυτό δημιουργούνται ζώνες για την αξιοποίηση των τοπικών πόρων που
παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την ανάπτυξη ήπιων μορφών τουρισμού
(αγροτουρισμού, περιηγητικού, πεζοπορικού, πολιτιστικού τουρισμού, κ.α.) για τη
στήριξη δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στην αναβάθμιση της εικόνας και
γενικότερα στην ανάδειξη και προβολή των χαρακτηριστικών και της φυσιογνωμίας
της περιοχής.
Επιτρέπονται χρήσεις του άρθρου 8 του Π.Δ.23.02/06.03.1987 όπως
εξειδικεύονται παρακάτω : ξενώνες, ξενοδοχεία δυναμικότητας μέχρι 100 κλίνες και
λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις, κατοικία, εμπορικά καταστήματα & γραφεία
μέχρι 200 τ.μ. , εστιατόρια, αναψυκτήρια, χώροι στάθμευσης κοινού, πολιτιστικά
κτίρια και εν γένει πολιτιστικές δραστηριότητες και αθλητικές εγκαταστάσεις
Α.6.10. ΖΩΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
Α.6.10.1. Επιχειρηματικό Πάρκο
Χώρος υποδοχής δραστηριοτήτων μέσης και χαμηλής όχλησης
Οι περιοχές αυτές χαρακτηρίζονται ως παραγωγικές ζώνες εγκατάστασης
βιομηχανικών-βιοτεχνικών μονάδων μεταποίησης χαμηλής και μέσης όχλησης,
χονδρεμπορίου και επαγγελματικών εργαστηρίων. Είναι περιοχές με ικανοποιητική
έκταση στις οποίες μπορούν με όρους εκτός σχεδίου (μέχρι την πολεοδόμηση τους)
να εγκατασταθούν χαμηλής και μέσης όχλησης, μονάδες μεταποίησης,
επαγγελματικά εργαστήρια, χονδρεμπορίου κλπ. Περιλαμβάνουν ή ταυτίζονται με
διάφορες βιοτεχνικές – βιομηχανικές περιοχές που ς ήδη υπάρχουν στην περιοχή
υλοποιημένες. Η οριοθέτηση τέτοιων περιοχών κρίνεται αναγκαία για να σταματήσει
η απρογραμμάτιστη εγκατάσταση και επέκταση μονάδων σε βάρος άλλων χρήσεων
(κατοικία, γεωργική γη κ.λπ.).
Α.6.10.2. Μεταλλευτικές Ζώνες
Στον τ. Δήμο Ιτέας υπάρχουν μεταλλευτικές ζώνες, οι οποίες θα εξακολουθούν να
διέπονται από το καθεστώς έγκρισης τους.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 353 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.10.3. Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών
Δραστηριοτήτων (ΠΟΑΠΔ) ή Περιοχές μελλοντικής οικιστικής
ανάπτυξης
Πρόκειται κατά κύριο λόγο για τις δραστηριότητες που αναπτύσσονται με
ιδιαίτερη ένταση τα τελευταία χρόνια, όπως οι δραστηριότητες του λιανικού
εμπορίου (πολυκαταστήματα, εμπορικά κέντρα, εκθέσεις) της αναψυχής (πολύκινηματογράφοι) γραφεία, εγκαταστάσεις κοινωνικής υποδομής κλπ, αλλά και
δράσεις τουρισμού.
Η προτεινόμενη ΠΟΑΠΔ θα συμπεριλάβει χρήσεις του τριτογενούς τομέα. Επίσης,
ένα βασικό χαρακτηριστικό της, που επηρεάζει τις χρήσεις και τους όρους
ανάπτυξης, είναι ότι προορίζεται για πολεοδόμηση, μετά την έγκριση του
χαρακτηρισμού και της οριοθέτησής της. Κατά την πολεοδόμηση το 40% της αρχικής
έκτασης θα διατεθεί για κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους. Το υπόλοιπο 60%
θα διατεθεί για τη χωροθέτηση παραγωγικών και επιχειρηματικών χρήσεων. Ως
ενιαίος χαρακτηρισμός σε επίπεδο γενικής χρήσης για το τμήμα αυτό της έκτασης
προτείνεται το «Πολεοδομικό Κέντρο», σύμφωνα με την ορολογία του ΠΔ της 23.2 /
6.3.1987 (ΦΕΚ Δ’166) .
Δεδομένης της ελλιπέστατης εμπορικής υποδομής της ευρύτερης περιοχής, το
προτεινόμενο σχέδιο θα έχει μία εξασφαλισμένη επιτυχία προσφέροντας υψηλού
επιπέδου και κλίμακας δυνατότητες αγορών και αναψυχής. Η κατασκευή του θα
επιταχύνει την ανάπτυξη του Δήμου Δελφών και θα δημιουργήσει πολλές νέες θέσεις
απασχόλησης για τους κατοίκους των γύρω περιοχών.
Επομένως, η ανάπτυξη ενός σύγχρονου πόλου τριτογενών δραστηριοτήτων και
ταυτόχρονα η δημιουργία μιας νέας εστίας πολιτισμού και αναψυχής στην περιοχή,
θα αλλάξει θετικά τις συνθήκες ζωής των κατοίκων και θα τους επιτρέψει να
βρίσκουν σε πολύ κοντινή απόσταση ό,τι τους χρειάζεται.
Α.6.11. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ
Στην περιοχή του τ. Δήμου Ιτέας υφίστανται οι εξής κατηγορίες περιοχών:
 Λιμάνι – Αλιευτικά καταφύγια
 Εγκαταστάσεις Βιολογικού Καθαρισμού
 Κοιμητήρια
 Ζώνη γειτνίασης με γραμμές μεταφοράς ΔΕΗ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 354 -
ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ.
Α.6.12. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Στην εργασία διερευνήθηκαν οι συνθήκες και οι προοπτικές ανάπτυξης του τ. Δήμου
Ιτέας. Μέσα από την διερεύνηση εντοπίστηκαν τα προβλήματα, οι αδυναμίες αλλά
και οι δυνατότητες ανάπτυξης. Με γνώμονα την βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη της
περιοχής και τους προγραμματικούς στόχους που έχει θέσει η ομάδα μελέτης με
κύριο σκοπό την βελτίωση, όσο είναι εφικτό, των προβλημάτων που εντοπίστηκαν
έγιναν οι προτάσεις για την αναθεώρηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του τ.
Δήμου Ιτέας.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 355 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.7. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.7.1. ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟ
Το οικομουσείο είναι μια δυναμική πρακτική που δημιουργείτε από την επιτακτική
ανάγκη διαφύλαξης του περιβάλλοντος και την μετάδοση της ιστορίας του κάθε
ιδιαίτερου τόπου. Είναι ένα όργανο δια μέσου του οποίου οι κάτοικοι μιας περιοχής
ξανακαλύπτουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τα στοιχεία που κάνουν μοναδική
την περιοχή όπου ζουν. Αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είναι δύο ειδών: τα
οικολογικά και ιστορικά , βρίσκονται διασκορπισμένα μέσα στο τοπίο και είναι τα
εκθέματα του οικομουσείου. Είναι δηλαδή η οποιαδήποτε φυσική ομορφιά π.χ.
φαράγγια, δάση, μμνημεία, γεράκια, κ.τ.λ., και όλες οι ανθρωπογενείς ενέργειες
πάνω στο περιβάλλον κατά τη μακραίωνη ιστορία της περιοχής μας, όπως π.χ.
αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία κτίρια από την περίοδο της τουρκοκρατίας, του
μεσοπολέμου, τα μεταλλεία κ.τ.λ. Όλα αυτά τα μέρη, μαζί με τους κατοίκους της
περιοχής, είναι εκείνο που διαμορφώνει την ταυτότητα ενός τόπου. Η σχέση των
κατοίκων με τα μέρη είναι δυναμική, με την έννοια ότι ο τόπος και το περιβάλλον
διαμορφώνουν την ιδιοσυγκρασία και γενικότερα το «περιβάλλον» του καθένα.
Επιπλέον ο χώρος όπου κάποιος μεγαλώνει είναι ο χώρος όπου εκεί αισθάνεται την
πατρίδα του, είναι ο χώρος όπου κινείτε άνετα και ο χώρος έχει δεθεί με την
προσωπική του ιστορία. Το οικομουσείο προσπαθεί να κάνει τους κατοίκους να
ξαναβρούν μέσα από το Τοπίο τους την προσωπική τους ιστορία με σκοπό να
γίνει η προσωπική τους μαρτυρία, ιστορία του τόπου. Το φαινόμενο του
οικομουσείου ξεκινά τη δεκαετία του 1970 με την εισαγωγή του όρου από τον G.
Varine Γάλλου μουσειολόγου στα πλαίσια της ταξινόμησης μουσείων τοπικής
ιστορίας και περιβάλλοντος, μέσα από τις καινούργιες θεωρίες της Νέας
Μουσειολογίας. Με γενικές αρχές ότι δηλαδή η σχέση του επισκέπτη ενός μουσείου,
με τα αντικείμενα που εκτίθενται πρέπει να είναι δυναμική και αμφίδρομη, το
αντικείμενο χάνει από την αξία του όταν αποκοπεί από το φυσικό του
περιβάλλον, οι χρήστες του μουσείου επεμβαίνουν στην χρήση του. Αυτή ακριβώς
την σχέση ανάμεσα στους κατοίκους της περιοχής, την ιστορία και το περιβάλλον
έρχεται να καλύψει το οικομουσείο με σκοπό τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης,
του περιβάλλοντος και την αξιοποίησή τους για μια ήπια και αειφόρο ανάπτυξη.
Η γνώση που θα αποκτηθεί μέσω του οικομουσείου θα βοηθήσει στη δημιουργία
προτάσεων μέσα από την ίδια την τοπική κοινότητα, η οποία αποκτά μεγαλύτερη
δύναμη εξαιτίας ακριβώς αυτής της γνώσης της ιστορικής μνήμης. Σήμερα, τα
οικομουσεία είναι εξαπλωμένα σε όλο τον κόσμο, και έχουν δημιουργηθεί διάφορα
δίκτυα για την ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών.
Η Γέννηση των Οικομουσείων.
Τα οικομουσεία δημιουργούνται ήδη από τη δεκαετία του 70 και έπειτα, και
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 356 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
βασίζονται σε λίγες αναγκαίες αρχές: τη διατήρηση της ιδιαιτερότητας, της
πολιτιστικής ταυτότητας, τη διατήρηση και τη στήριξη των παραδοσιακών
επαγγελμάτων, την καταγραφή και μετάδοση της ιστορικής μνήμης, την αναβίωση
παραδοσιακών εκδηλώσεων, την αναγνώριση και προστασία του φυσικού και
ιστορικού περιβάλλοντος. Σκοπός είναι να φέρει σε επαφή την κοινότητα με το
περιβάλλον και την ιστορία.
Η τέχνη δεν είναι η μοναδική έκφραση του ανθρώπου, αλλά υπάρχει και αυτό που
ορίζετε σαν υλικός πολιτισμός, που είναι ότι έχει κάνει ο άνθρωπος στην καθημερινή
του ζωή για την επιβίωση και αυτό προσπαθεί το οικομουσείο να αναδείξει. Οι
επαγγελματίες που θα εργαστούν στο οικομουσείο θα πρέπει να είναι κοινωνικά
άτομα τα οποία θα συμβάλλουν στις αλλαγές και θα βρίσκονται στην υπηρεσία της
κοινότητας. Οι επισκέπτες του οικομουσείου δεν πρέπει να είναι παθητικοί
καταναλωτές αλλά ενεργητικοί συμμέτοχοι, που μπορούν θετικά να συνεισφέρουν
στο σχεδιασμό της μελλοντικής έρευνας του μουσείου. Ο χώρος που δημιουργείται
το οικομουσείο ανακαλύπτεται μέσα από την ζωντανή ιστορική μνήμη σχεδιάζεται
ένας καινούργιος χάρτης προσωπικών ιστοριών που μας καθοδηγεί. Η δημιουργία
ενός χάρτη κοινότητας είναι μια καλή αρχή για την επαφή των κατοίκων με το
φυσικό και ιστορικό χώρο, που σχεδιάζεται από την κοινότητα και προσφέρεται στην
κοινότητα. Μέσω της κατασκευής του χάρτη διενεργούνται οι απαραίτητες ζυμώσεις
για το δέσιμο της κοινότητας με το χώρο και τα μέλη της. Η διαδικασία της
δημιουργίας προκαλεί τον ενθουσιασμό, λόγω του ότι έχει να κάνει με γνωστούς
χώρους και γνωστές ιστορίες.
Οπωσδήποτε το ποιο δύσκολο σημείο είναι ο συντονισμός της κοινότητας και η
συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία. Μια πρώτη εξερεύνηση και καταγραφή θα
μπορούσε να γίνει στην Κίρρα με διαδρομές στην κοντινή περιοχή. Παράλληλα,
μπορεί να γίνεται και μια μελέτη και καταγραφή των παραδοσιακών εθίμων και
παραδόσεων, όπως το παζάρι του Αη – Γιάννη. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας
είναι η δημιουργία καταστάσεων και εκδηλώσεων με σκοπό τη σύσφιξη των σχέσεων
ανάμεσα στους συμμετέχοντες. Στο τέλος η έκδοση του χάρτη της κοινότητας μπορεί
να πάρει οποιαδήποτε μορφή.
Τι μπορεί να προσφέρει το οικομουσείο.
Τα οικομουσεία προσφέρουν πρώτα από όλα ένα νέο δέσιμο τις τοπικής κοινότητας
με το περιβάλλον και την ιστορία. Δημιουργούν μια σχέση δυναμική, που ωφελεί
στο να βρεθούν μορφές ανάπτυξης ήπιες και αειφόρες. Συνεισφέρει στο να πάρει η
τοπική κοινωνία μια ευρύτερη γνώση του τόπου της και να μπορέσει να επέμβει
δυναμικά στις αποφάσεις για την αξιοποίηση της περιοχής. Η τοπική κοινότητα
αναλαμβάνει την φροντίδα της περιοχής. Κατά τη δραστηριότητα της διαδικασίας
δημιουργίας του οικομουσείου μπορούν να δουλέψουν και να εκπαιδευτούν νέοι
ερευνητές, οι οποίοι με την τεχνογνωσία και την πείρα που αποκτούν μπορούν να
εξελιχθούν σε επαγγελματίες. Ένας άλλος σκοπός του οικομουσείου είναι ο
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 357 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
εκπαιδευτικός. Από τη μια μεριά φέρνει σε επαφή τους νέους με το φυσικό και
ιστορικό τους περιβάλλον και τους βοηθάει να αποκτήσουν υπευθυνότητα για την
προστασία του, από την άλλη δημιουργεί καινούργια πεδία έρευνας. Επίσης μπορεί
να ενταχθεί σε ευρωπαϊκά προγράμματα για το περιβάλλον και για την πολιτισμό.
Αυτά τα πράγματα πηγάζουν από την Ευρωπαϊκή Συνθήκη για το Περιβάλλον,
όπου οι παράμετροι και οι ιδέες που προωθούνται ταιριάζουν με αυτές του
οικομουσείου. Η ένταξη του οικομουσείου στα διάφορα διεθνή δίκτυα που
υπάρχουν, βοηθά στην ανάπτυξη και του τουρισμού. Ενός τουρισμού όχι μαζικού,
αλλά ήπιας μορφής, που σέβεται το περιβάλλον, που προσφέρει στην τοπική
κοινότητα και ανοίγει νέες δυνατότητες. Επίσης μπορεί να συνεισφέρει στην
παραγωγή και τη διάθεση των τοπικών προϊόντων, τα οποία μπορούν να ενταχθούν
μέσα στην παράδοση και την ιστορία του τόπου.
Ποιοι μπορούν να συνεισφέρουν.
Η απάντηση θα μπορούσε να είναι μονολεκτική, όλοι. Πρώτα από όλα η δημοτική
αρχή πρέπει να υποστηρίξει αυτή την προσπάθεια, με όλους τους τρόπους,
προωθώντας και διαφημίζοντας το οικομουσείο. Μπορεί να τυπωθούν
πληροφοριακά φυλλάδια, να τοποθετηθούν μερικές καλαίσθητες πινακίδες, σε μέρη
που θα επιλεγούν, μπορεί να καθαρίσει ορισμένα μέρη, ή να ανοίξει μονοπάτια. Το
ποιο βασικό όμως, είναι να μπορέσει να εντάξει το οικομουσείο σε κάποιο
ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης. Οι πολιτιστικοί σύλλογοι μπορούν να
συμπεριλάβουν στην αρχή, ανάμεσα στις δραστηριότητες τους, και το οικομουσείο
προωθώντας την ιδέα ανάμεσα στα μέλη τους. Ο σύλλογος εμπόρων και
επαγγελματιών θα μπορούσε να συνεισφέρει προωθώντας την ιδέα ανάμεσα στα
μέλη του, τα οποία μπορούν θα ωφεληθούν από την προώθηση των τοπικών
προϊόντων μέσω της διαφήμισης που θα γίνει από την δημιουργία του οικομουσείου.
Θα μπορέσει επίσης να δημιουργηθεί μια ομάδα νέων επιστημόνων οι οποίοι θα
συμμετάσχουν στη συγκέντρωση, μελέτη και αρχειοποίηση του υλικού αποκτώντας
τεχνογνωσία για να δουλέψουν σε ανάλογες προσπάθειες για την εξάπλωση του
οικομουσείου σε όλο το διευρυμένο δήμο Επίσης θα πρέπει να βρεθεί ένα χώρος όπου
θα γίνονται οι συγκεντρώσεις και όπου θα συγκεντρώνετε το αρχειακό υλικό.
Η συμμετοχή των σχολείων είναι σημαντική γιατί στους νέους απευθύνεται αυτή η
προσπάθεια για την διατήρηση της ιστορικής μνήμης και του περιβάλλοντος. Μέσω
των σχολείων γίνονται ορισμένες δραστηριότητες που συμβάλουν στην ανακάλυψη
από τα παιδιά της ιδιαιτερότητας του τόπου τους.
Παράλληλα με το σχολείο πρέπει και οι γονείς των παιδιών να συμμετάσχουν στις
δραστηριότητες.
Απαραίτητο στο τέλος αλλά το ποιο σημαντικό είναι η μαζική συμμετοχή των
πολιτών, για να υπάρξει μια αντιπροσωπευτική έκφραση της κοινότητας και των
δυνατοτήτων παρέμβασης στο σχεδιασμό του μέλλοντος. Η συμμετοχή των πολιτών
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 358 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
είναι απαραίτητο στοιχείο για την επιτυχία του σχεδίου, για αυτό θα πρέπει να
γίνεται μια συνεχής προώθηση. Το οικομουσείο είναι μια διαδικασία μακροχρόνια
και για αυτό θα πρέπει να προχωρήσει βήμα βήμα.
Αυτό το μοντέλο λειτουργίας εφαρμόζεται επιτυχώς με την άμεση συνεργασία της
τοπικής κοινωνίας και όλων των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και των
περιφερειών της χώρας.
Α.7.1.1. Λειτουργία, διαχείριση και εξέλιξη πάρκων τεχνολογικού
χαρακτήρα
Η ιστορία αλλά και η καθημερινή ζωή των ανθρώπων της περιοχής είναι στενά
συνδεδεμένη με την λειτουργία των μεταλλείων από πολύ νωρίς. Η δημιουργία και
υλοποίηση ενός πρότυπου μεταλλευτικού οικομουσείου θα επηρεάσει σημαντικά την
αναπτυξιακή πορεία της περιοχής και ταυτόχρονα θα συμβάλλει στην διατήρηση της
μεταλλευτικής δραστηριότητας με μέτρα και δράσεις ανταποδοτικού χαρακτήρα.
Η Ευρωπαϊκή εμπειρία
Τα βιομηχανικά μνημεία, η ενεργή βιομηχανία και τα βιομηχανικά τοπία
αποτελούν τουριστικό προϊόν στην Ευρώπη από τη δεκαετία του 1970. Η
βιομηχανική αρχαιολογία είναι ο επιστημονικός κλάδος που προκάλεσε την
ανάπτυξη αυτής της τάσης. Η βιομηχανική αρχαιολογία ως επιστημονικός και
ερευνητικός κλάδος έχει ανάγκη συστάσεων. Φαίνεται ως ιδιαίτερα νέος για τα
ελληνικά δεδομένα, εδώ όπου η κλασσική αρχαιολογία πλησιάζει τους δύο αιώνες
ζωής. Δεν είναι τόσο νέος για τα ευρωπαϊκά δεδομένα.
Η πατρότητα του ίδιου του όρου «Βιομηχανική Αρχαιολογία», διεθνώς πλέον
θεωρείται αγγλική, μιας και πρωτοεμφανίστηκε το 1955 στα αγγλικά πανεπιστήμια.
Συνοπτικά μπορούμε να προσδιορίσουμε τη βιομηχανική αρχαιολογία, ως έναν
κλάδο ο οποίος μελετά το βιομηχανικό πολιτισμό, την εποχή του, αλλά και την
εποχή που τον προετοίμασε, θεωρώντας το ίδιο το βιομηχανικό ή τεχνικό μνημείο
ως έναν έγκυρο φορέα ιστορικών πληροφοριών. Η καθιέρωση της βιομηχανικής
αρχαιολογίας και της μελέτης του τεχνικού πολιτισμού ως έγκυρων επιστημονικών
περιοχών είχε ως αποτέλεσμα την αναγνώριση της ανάγκης δημιουργίας ανάλογων
μουσείων για την ανάδειξη των τεκμηρίων και των μεθόδων τους.
Τα τεχνικά μουσεία και τα βιομηχανικά μουσεία αποτελούν άμεσα, δημιουργήματα
αυτής της παράδοσης. Η ανάδειξη συνόλων και τοπίων με τη μορφή "open air
museum" ή πάρκων βιομηχανικού τουρισμού, αποτελεί νεωτερισμό των τελευταίων
χρόνων.
Ιδιαίτερα η μεταλλευτική βιομηχανία με τις μεγάλες εκτάσεις των ορυχείων, των
αποθέσεων, τα δίκτυα μεταφοράς στην ύπαιθρο και τις διάσπαρτες ή συγκεντρωμένες
κτιριακές βιομηχανικές της εγκαταστάσεις δημιούργησε τοπία με ιδιαίτερη
ταυτότητα, τα οποία, μετά τη διακοπή της εκμετάλλευσης και σπανιότερα κατά τη
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 359 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
διάρκειά της, λειτούργησαν ως πάρκα με ιστορικό, πολιτιστικό, περιβαλλοντικό ή
τεχνολογικό χαρακτήρα.
Α.7.1.2. Η Ελληνική εμπειρία
Στην Ελλάδα, τα πρώτα «ανεπίσημα» βήματα στην κατεύθυνση της αναγνώρισης,
της έρευνας και της διάσωσης των βιομηχανικών μνημείων, τοποθετούνται γύρω στα
1982 και πυκνώνουν μετά το 1985. Επιστήμονες, κυρίως από τον χώρο της
αρχιτεκτονικής και της ιστορίας, άρχισαν να εμφανίζονται με άρθρα, περιορισμένες
δράσεις και έρευνα σε ακαδημαϊκούς χώρους. Σήμερα, σχεδόν είκοσι χρόνια μετά, η
βιομηχανική αρχαιολογία και η υπόθεση της προστασίας της βιομηχανικής
κληρονομιάς μεταβαίνουν σε μια πιο ώριμη φάση. Συνέβη αυτό χάρη στην άμεση
επαφή ελλήνων επιστημόνων με τις διεθνείς εξελίξεις μέσω των επιστημονικών
φορέων, όπως και χάρη στην ήδη πλούσια ελληνική εμπειρία, στην έρευνα, τη
διάσωση και την ανάδειξη-επανάχρηση των βιομηχανικών τόπων.
Από το 1994, η επιτάχυνση σε αυτή την κατεύθυνση ήταν σημαντική. Το ΕΜΠ, με τη
συνδρομή του Υπουργείου Πολιτισμού, ανέλαβε να σχεδιάσει και να υλοποιήσει την
ανάπλαση του μεταλλευτικού-μεταλλουργικού συγκροτήματος της Γαλλικής
Εταιρείας στο Λαύριο. Οι ιστορικοί του Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών / ΕΙΕ
ανέλαβαν σημαντικές πρωτοβουλίες για την προστασία βιομηχανικών κτιρίων και
τη συλλογή και καταγραφή ιστορικού εξοπλισμού στην Ερμούπολη. Παράλληλα,
προχώρησαν στη διάσωση δύο μεγάλων βιομηχανικών αρχείων του Πειραιά, του
μηχανουργείου Κούπα και της κλωστοϋφαντουργίας Ρετσίνα. Στη Λέσβο, με
πρωτοβουλία της νομαρχιακής και της δημοτικής τοπικής αυτοδιοίκησης,
προστατεύθηκαν και σε κάποιες περιπτώσεις επαναχρησιμοποιήθηκαν ελαιοτριβεία
και σαπωνοποιεία.
Μία συστηματική δουλειά στα προβιομηχανικά και βιομηχανικά μνημεία ξεκίνησε
την ίδια περίοδο από το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ και συνεχίζεται
μέχρι σήμερα από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς με τη δημιουργία του
δικτύου προβιομηχανικών και βιομηχανικών μουσείων σε όλη την Ελλάδα. Στα
πανεπιστήμια, κυρίως στις αρχιτεκτονικές σχολές και στα ιστορικά τμήματα, η
βιομηχανική ιστορία και η αρχιτεκτονική της ιστορικής ελληνικής βιομηχανίας,
αποτελούν πλέον ερευνητικό και εκπαιδευτικό αντικείμενο.
Τα τελευταία χρόνια ένας μεγάλος αριθμός βιομηχανικών και προβιομηχανικών
εγκαταστάσεων σε όλη την Ελλάδα έχει διασωθεί και αναδειχθεί. Χαρακτηριστικά
παραδείγματα, το εργοστάσιο φωταερίου, το γνωστό Γκάζι της Αθήνας, ο
Ατμοηλεκτρικός Σταθμός του Νέου Φαλήρου, η Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων
Λαυρίου, τα δεκάδες ελαιοτριβεία και σαπωνοποιεία της Μυτιλήνης, η βιομηχανική
ζώνη της Ερμούπολης, πολλά εργοστάσια στο Βόλο, τα κτίρια των σιδηροδρομικών
σταθμών ανά την Ελλάδα, οι προβιομηχανικοί νερόμυλοι της Δημητσάνας ή της
Δυτικής Μακεδονίας, οι εγκαταστάσεις αποξήρανσης της Κωπαϊδας, οι αλευρόμυλοι
Αλλατίνη, οι εγκαταστάσεις του Οργανισμού Ύδρευσης Θεσσαλονίκης (ΟΥΘ), η
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 360 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
κλωστοϋφαντουργία ΥΦΑΝΕΤ και οι λιμενικές αποθήκες της Θεσσαλονίκης. Η
καταγραφή και η τεκμηρίωση των βιομηχανικών και προβιομηχανικών καταλοίπων
στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει εξαπλωθεί και έχουν δημοσιευθεί δεκάδες
επιστημονικές μελέτες. Έχει επίσης δημιουργηθεί μία παράδοση επιστημονικών
συναντήσεων και συνεδρίων, καθώς και συνεργασιών με διεθνείς φορείς που
δραστηριοποιούνται στον ίδιο τομέα. Οι προσπάθειες των τελευταίων χρόνων
δημιούργησαν μια νέα γενιά θεματικών μουσείων, σχετικών με το αντικείμενο,
σύγχρονων και πρωτότυπων.
Σήμερα η Ελλάδα διαθέτει μία σειρά μουσεία και πάρκα με αντικείμενο
τεχνολογικού ή βιομηχανικού χαρακτήρα. Είναι το Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και
Μουσείο Τεχνολογίας της Θεσσαλονίκης (ΚΔΕ & ΜΤ) και το Μουσείο Ύδρευσης
Θεσσαλονίκης, το Σιδηροδρομικό Μουσείο ΟΣΕ και το Μουσείο Τηλεπικοινωνιών
ΟΤΕ, το Μουσείο Μεταξιού στο Σουφλί, το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνητης στη
Δημητσάνα, το Μουσείο της Ελιάς και του Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη, το
Μουσείο Σαπωνοποιίας στο Πλωμάρι, το Κέντρο Τεχνικού Πολιτισμού Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης, το Τεχνολογικό – Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου,
το Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου.
Υπό κατασκευή βρίσκεται το Μουσείο Κεραμοποιίας Τσαλαπάτα. Στο στάδιο του
σχεδιασμού το Υπαίθριο Μουσείο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων και Ορυκτού
Πλούτου Σερίφου, το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας στην Τήνο, ενώ δεν προχώρησε η
υλοποίηση της ανάδειξης και αξιοποίησης για πολιτιστικό τουρισμό των Μεταλλείων
και Εργοστάσιου Αντιμονίου στην Κέραμο Χίου και του Εναέριου Συστήματος
Μεταφοράς των Σμυριδωρυχείων στην Απείραθο και Κόρωνο της Νάξου.
Ένα μοναδικό ελληνικό έργο το οποίο πραγματοποιήθηκε σε περιοχή ορυχείων
και ταυτόχρονα αποτελεί τεχνολογικό πάρκο και τουριστικό πόλο είναι το
Τεχνολογικό - Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου του ΕΜΠ. Σε ανάλογη κατεύθυνση,
και μάλιστα στα πλαίσια ενεργής βιομηχανίας, δημιουργήθηκε και λειτουργεί το
Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου της "S&B" (πρώην "Αργυρομεταλλευμάτων και
Βαρυτίνης") σε συνδυασμό με το Συνεδριακό Κέντρο "Γ. Ηλιόπουλος". Η κλίμακα
όμως του συγκεκριμένου έργου είναι ιδιαίτερα μικρή.
Τέλος προς την ίδια κατεύθυνση σχεδιάστηκαν τα μεταλλευτικά μουσεία και πάρκα,
στη Σέριφο, τη Νάξο και τη Χίο, όμως τα έργα δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμη λόγω
ολιγωρίας των ΟΤΑ.

Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη ∆ημητσάνα, που έχει ως στόχο να
προβάλει τη σημασία του νερού για τη ζωή και το περιβάλλον τόσο ως
φυσικού στοιχείου, όσο και ως ήπιας μορφής ενέργεια. Το περιεχόμενο του
μουσείου είναι ιστορικό (τα εργαστήρια των μπαρουτόμυλων συνδέονται
ιστορικά με την επανάσταση του '21), τεχνολογικό (η υδροκίνηση και η
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 361 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ


τεχνική παράδοση της περιοχής) και οικολογικό, στο ιδιαίτερου φυσικού
κάλλους περιβάλλον της.
Το Υπαίθριο Μουσείο Νερού στην Έδεσσα, στην περιοχή καταρράκτες το
οποίο σύμφωνα με το πρόγραμμα που έχει εκπονηθεί από το ΑΠΘ και την 4η
Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων κινείται σε δύο βασικούς άξονες: ο ένας
περιλαμβάνει την προστασία, διατήρηση και ανάδειξη των υδροκίνητων
εγκαταστάσεων, με την οργάνωσή τους σε εκθεσιακούς χώρους και ο άλλος
επανασχεδιάζει και χρησιμοποιεί αυτό το πολιτισμικό τοπίο, υιοθετώντας νέες
χρήσεις στα βιομηχανικά κελύφη, όπως Γραφείο Ενημέρωσης, ενυδρείο,
αναψυκτήριο, εστιατόριο υπαίθριο κινηματογράφο. Συγχρόνως η ευρύτερη
περιοχή αναπλάθεται μέσα από την αρχιτεκτονική τοπίου σ’ ένα ιδιαιτέρου
κάλλους φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον.
Το Υπαίθριο Μουσείο Παλαιάς Λατομικής Τέχνης, στη θέση Αλούλα,
πρωτοβουλία της εταιρείας «Λατομεία Μαρμάρου ∆ιονύσου – Πεντέλης»
εισάγει ένα νέο πεδίο προβληματισμού ως προς την ερμηνεία βιομηχανικών
τοπίων. Το λατομείο λειτουργούσε από το δεύτερο μισό του 19 ου αιώνα
προμηθεύοντας το κατάλευκο πεντελικό μάρμαρο στην Ελλάδα και το
εξωτερικό. Η ανάπλαση που επιχειρήθηκε από μια γλύπτρια τοπίου και μια
αρχιτέκτονα αποσκοπεί στην διαμόρφωση μιας πολιτιστικής διαδρομής στα
«σημάδια» που έχει αφήσει η εξόρυξη.
Α.7.1.2.1. Μουσείο Ελιάς στη Σπάρτη
Το Μουσείο της Ελιάς και του Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη έχει ως κύριο σκοπό να
αναδείξει τον πολιτισμό και την τεχνολογία της ελιάς και της ελαιοπαραγωγής, που
συνδέεται άρρηκτα με την ελληνική, και γενικότερα τη μεσογειακή ταυτότητα. Είναι
μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα και βρίσκεται στην καρδιά της Λακωνίας, μιας
από τις κύριες ελαιοπαραγωγούς περιοχές της χώρας μας.
Στον άνω όροφο παρουσιάζονται οι πρώτες μαρτυρίες για την ελιά στον ελλαδικό
χώρο, η συμβολή της στην οικονομία, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τον 20ό
αιώνα, ο ρόλος της στη διατροφή, τη φροντίδα του σώματος (καλλωπισμός,
φαρμακευτικές χρήσεις), τον φωτισμό, ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη συμβολική
διάσταση που προσλαμβάνει στη θρησκεία, τη μυθολογία, τα ήθη και τα έθιμα. Η
ενότητα κλείνει με μια σύντομη παρουσίαση της θέσης της ελιάς στην τέχνη.
Το ταξίδι αρχίζει με τα παλαιότερα ευρήματα που αποδεικνύουν την παρουσία
ελαιόδεντρου στην Ελλάδα: σπάνια απολιθωμένα φύλλα ελιάς, ηλικίας περίπου
50.000-60.000 ετών, που βρέθηκαν στην καλντέρα της Σαντορίνης. Οι πρώτες γραπτές
μαρτυρίες απαντούν ήδη από τον 14ο αιώνα, σε πινακίδες Γραμμικής Β γραφής.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 362 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Η ιδιότητα του λαδιού να καλύπτει ποικίλες και διαφορετικού χαρακτήρα ανάγκες,
το κατέστησε ως ένα από τα πλέον σημαντικά αγροτικά προϊόντα, με καθοριστικό
ρόλο στην οικονομία κάθε ιστορικής περιόδου.
Η θέση της ελιάς και του λαδιού στη διατροφή παρουσιάζεται σε ξεχωριστή ενότητα.
Μία σειρά άλλων ξεχασμένων πια χρήσεων του λαδιού αποκαλύπτεται επίσης μέσα
από πινακίδες και εκθέματα (φωτισμός, φροντίδα του σώματος, καλλωπισμός). Η
σημασία της ελιάς και του λαδιού στη ζωή των Ελλήνων αποκαλύπτεται ανάγλυφα
μέσα από τους πολλούς συμβολισμούς, τους τρόπους λατρείας και τα λαϊκά δρώμενα,
ήδη από την προϊστορική περίοδο ως τις μέρες μας. Τα ελάχιστα δείγματα αρχαίας
και σύγχρονης τέχνης που περιέχονται στο Μουσείο καταδεικνύουν ότι η ελιά
υπήρξε μια συνεχής πηγή έμπνευσης για τους έλληνες καλλιτέχνες.
Ο κάτω όροφος του Μουσείου είναι αφιερωμένος στην εξέλιξη της τεχνολογίας
παραγωγής του ελαιολάδου από την αρχαιότητα έως την πρωτοβιομηχανική
περίοδο. Μέσα στο μουσείο εκτίθεται η τεχνολογία των μεταβυζαντινών
μηχανισμών. Ένα ζωοκίνητο ελαιοτριβείο από τη Λευκάδα τεκμηριώνει την
επιβίωση της ζωοκίνησης κατά τον 20ό αι. Ένα ξύλινο διπλό πιεστήριο με βαρούλκο
έχει μεταφερθεί από το γειτονικό Ξηροκάμπι. Έμφαση έχει δοθεί στην
αναπαράσταση των μηχανοκίνητων ελαιοτριβείων (υδροκίνητο, ατμοκίνητο,
πετρελαιοκίνητο και ηλεκτροκίνητο) σε μεγάλες κινούμενες μακέτες. Και επειδή η
περιποίηση του σώματος συνεχίζει να σχετίζεται με το λάδι, μία ενότητα της έκθεσης
είναι αφιερωμένη στη σαπωνοποιία, οικιακή και βιομηχανική. Από το μεγάλο
χαρανί που ακόμη χρησιμοποιούν οι παλιές νοικοκυρές των ελαιοπαραγωγών
περιοχών για να κάνουν σαπούνι περνάμε στα σαπουνοκάζανα των βιομηχανιών.
Σύντομα θα διαμορφωθεί και η υπαίθρια έκθεση, με τους μηχανισμούς ενός
προϊστορικού, ενός ελληνιστικού κι ενός βυζαντινού ελαιοτριβείου, οι οποίοι θα
μπαίνουν σε λειτουργία στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του
Μουσείου.
Α.7.1.2.2. Οι δρόμοι της Ελιάς
Το Πολιτιστικό Οδοιπορικό "Οι Δρόμοι της Ελιάς" είναι μια πρωτότυπη
πρωτοβουλία του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας που πραγματοποιείται από το 1999 σε
22 μεσογειακές και ευρωπαϊκές χώρες. Είναι μια περιπλάνηση που ξεκινά συμβολικά
κάθε χρόνο από το ανάκτορο του Νέστορα στην Αρχαία Πύλο όπου έχουν
ανακαλυφθεί πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής με το ιδεόγραμμα της ελιάς και
διαγράφει οδικώς τον γύρο της Μεσογείου για να φέρει κοντά τους μεσογειακούς
λαούς. Τους λαούς της ελιάς. Της ελιάς που τους αγκαλιάζει και τους τρέφει εδώ κι
αιώνες και σήμερα τους ανοίγει νέους δρόμους επικοινωνίας μέσα από τα μονοπάτια
του δικού της πολιτισμού και της ιστορίας της. Είναι μια προσπάθεια προβολής του
πολιτισμού της ελιάς και της διαχρονικής αξίας των ελαιοκομικών προϊόντων για
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 363 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
τον άνθρωπο στο διεθνές κοινό, μέσω πολιτιστικών εκδηλώσεων και άλλων
δραστηριοτήτων εμπνευσμένων από το παρελθόν της ελιάς και το μέλλον της, που
στοχεύει στη δημιουργία συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης στις ελαιοπαραγωγικές
περιοχές.
Οι "Δρόμοι της Ελιάς", αναγνωρίστηκαν το 2003 από την Unesco ως «2η Πολιτιστική
Διαδρομή στον κόσμο» και το 2005 από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως «Μεγάλη
Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Διαδρομή».
Α.7.1.2.3. Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας
Το Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας – Vagonetto είναι ένα θεματικό πάρκο, μοναδικό
στον ελληνικό χώρο και βρίσκεται στο διάσελο Γκιώνας και Παρνασσού, στο 51ο
χλμ. της εθνικής οδού Λαμίας-Άμφισσας, μέσα στο χώρο των εγκαταστάσεων της
S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε.
Α.7.1.2.4. Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου
Το Μεταλλευτικό Μουσείο
Μήλου,
αστική
μη
κερδοσκοπική
εταιρία,
δημιουργήθηκε από την S&B
Bιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε. το
1998 με στόχο να τιμήσει και
να προβάλει τη μεταλλευτική
ιστορία
καθώς
και
τη
γεωλογική
και
φυσική
κληρονομιά της Μήλου.
Στην αίθουσα του ισογείου παρουσιάζεται η κοινωνική, οικονομική και
τεχνολογική διάσταση της μεταλλευτικής ιστορίας και παράδοσης της Μήλου. Η
έκθεση του πρώτου ορόφου είναι αφιερωμένη στο φυσικό και γεωλογικό πλούτο του
νησιού, όπου παρουσιάζονται τα ορυκτά που εξορύσσονταν στο νησί από τη
νεολιθική εποχή μέχρι και τα σημερινά βιομηχανικά ορυκτά, με ιδιαίτερη έμφαση
στις χρήσεις τους στην καθημερινή μας ζωή. Συμπληρωματικά, προβάλλονται ταινίες
για την εξόρυξη και διαδικασία παραγωγής των ορυκτών, ενώ στην αίθουσα
προβολών, οι επισκέπτες «ταξιδεύουν» σε παλαιότερες εποχές μέσα από τις
αφηγήσεις των παλαιών μεταλλωρύχων.
Το Μουσείο πραγματοποιεί οργανωμένους γεωλογικούς περιπάτους, ενώ στους
χώρους του φιλοξενούνται εκπαιδευτικά προγράμματα και διοργανώνονται
παιδαγωγικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες σε συνεργασία με εξειδικευμένους
- 364 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
εκπαιδευτικούς φορείς και μουσειοπαιδαγωγούς. Κατά τη διάρκεια των 12 χρόνων
λειτουργίας του, το Μουσείο έχει δεχθεί περισσότερους από 135.000 επισκέπτες από
την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έχει εξελιχθεί σε προσφιλή προορισμό
εκπαιδευτικού τουρισμού.
Α.7.2. ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΟΡΙΣΜΩΝ/ ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: ο σχεδιασμός που αποσκοπεί στην προστασία
του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων. Αφορά τον έλεγχο των
περιβαλλοντικών παραμέτρων με σκοπό το σχεδιασμό χώρων που να εξασφαλίζουν
συνθήκες άνεσης.
ΑΣΤΙΚΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΩΡΟΣ: είναι οι δρόμοι, οι πλατείες, τα πάρκα που με τη
μορφή τους, τις αναλογίες τους και σε συνδυασμό με τα κτίρια που τα περιβάλλουν,
συνθέτουν την εικόνα της πόλης και φυσικά όλοι έχουν δυνατότητα προσπέλασης σε
αυτούς.
ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ: αφορά τη μακροπρόθεσμη παράταση μιας διαδικασίας στο
μέλλον. Δεν είναι συγκεκριμένη, παγιωμένη ιδέα, αλλά μια εξελικτική πορεία.
Βασικό της στοιχείο είναι η ισορροπία μεταξύ παραγωγής αγαθών και φυσικών
πόρων.
Σε ό,τι έχει να κάνει με τον αστικό σχεδιασμό και την ενέργεια, βιωσιμότητα
σημαίνει ευελιξία, προσαρμοστικότητα έτσι ώστε να επιτρέπονται μελλοντικές
μεταβολές χωρίς να επηρεάζουν τη δομική ακεραιότητα των κτιρίων.
Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΑΣΤΙΚΕΣ
ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ: οι πλατείες βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, ήταν χώρος
συγκέντρωσης των ‘πολιτών’. Αποτέλεσε σύμβολο ελεύθερης έκφρασης και
διακίνησης ιδεών και αγαθών.
ΡΩΜΑΪΚΗ ΠΟΛΗ: η πλατεία-αγορά-forum αποτελεί διοικητικό και θρησκευτικό
κέντρο και οι λειτουργίες της προσανατολίζονται περισσότερο στο θέαμα παρά στη
συμμετοχή σε πολιτικές δραστηριότητες.
ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ: η πλατεία αναπτύσσεται χωρίς σχεδιασμό και ορίζεται ως πεδίο
έκφρασης δύναμης και κοινωνικής επιρροής των φατριών και της εκκλησίας. Επίσης
εκεί λαμβάνει χώρα το ‘παζάρι’, ανταλλάσσονται είδη πρώτης ανάγκης και
διαδραματίζεται καθημερινά η αστική επαφή.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 365 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ: ο αστικός χώρος σχεδιαζόταν έτσι ώστε να αποτελεί το κέντρο του
δημόσιου βίου. Οι πλατείες παύουν να είναι αυτοτελή σύνολα αλλά στάσεις σε μια
ολοκληρωμένη πορεία.
1ο μισό 20ου ΑΙΩΝΑ: η πλατεία αποκτά μνημειακές διαστάσεις, προκειμένου να
αποτελέσει χώρο επίδειξης στρατιωτικής δύναμης, όπου υπάρχει ολοκληρωτικό
καθεστώς.
Ο αστικός δημόσιος χώρος είναι δημιούργημα της κοινωνίας που τον
διαμόρφωσε και τον χρησιμοποιεί, αντικατοπτρίζοντας ταυτόχρονα την ίδια.
Ο σχεδιασμός των αστικών δημόσιων χώρων αποκαλύπτει τα κοινωνικά
χαρακτηριστικά της κάθε κοινωνίας, τη σχέση των ανθρώπων μεταξύ τους, τις
μορφές εξουσίας, τη σχέση της κοινωνίας με το φυσικό και το δομημένο
περιβάλλον αλλά και τις αισθητικές της βάσεις.
Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΗΜΕΡΑ
Σήμερα ο σύγχρονος σχεδιασμός έχει να αντιμετωπίσει νέα προβλήματα όσον
αφορά τους αστικούς δημόσιους χώρους. Τα νέα δεδομένα σημαίνουν νέα
χαρακτηριστικά της κοινωνίας.
ΣΤΟΧΟΣ του είναι «η αναβίωση των παραδοσιακών αξιών των παλιών πλατειών, ως
λειτουργικά κέντρα, σημεία αναφοράς και κοινωνικής συνάθροισης», που σημαίνει
ότι τα χαρακτηριστικά αυτά έχουν εκλείψει από τις σημερινές πόλεις και εκφράζεται
η ανάγκη για επανακοινωνικοποίηση του ατόμου.
Επίσης, τίθεται πολύ έντονα το θέμα του περιβάλλοντος.
Γι’ αυτό και η υιοθέτηση των αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού κρίνεται όλο
και περισσότερο αναγκαία.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ & ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΥΠΑΙΘΡΙΩΝ, ΔΗΜΟΣΙΩΝ
ΑΣΤΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ (ΣΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΚΛΙΜΑ).
Προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει ο (βιοκλιματικός) σχεδιασμός για τη
βελτίωση του αστικού μικροκλίματος :
Η πυκνότητα και το σύστημα δόμησης.
Η γεωμετρία των φαραγγιών των
δρόμων (canyon effect).
Οι ιδιότητες των εξωτερικών επιφανειών
(ανακλαστικότητα, θερμοχωρητικότητα,
απορροφητικότητα).
Η έλλειψη υπαίθριων (και ημιυπαίθριων) χώρων και ειδικότερα ένα οργανωμένο
δίκτυο αυτών.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 366 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Η έλλειψη πράσινων και υδάτινων επιφανειών.
Η δυσκολία αερισμού και δροσισμού του αστικού ιστού της πόλης.
Η έκλυση ρύπων και η κατανάλωση των φυσικών πόρων από μεγάλη χρήση μη
ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Διαφοροποίηση του αστικού μικροκλίματος σε σύγκριση με την περιβάλλουσα
ύπαιθρο
Η ρύπανση του αέρα και η ηχορύπανση.
Η αύξηση της θερμοκρασίας στον αστικό ιστό της πόλης (heat island).
Αριστερά: τα αέρια του θερμοκηπίου επανεκπέμπουν θερμική ακτινοβολία που
προέρχεται από τον ιστό της πόλης.
Δεξιά: αιωρούμενα σωματίδια μειώνουν τη φωτοδιαπερατότητα της ατμόσφαιρας
πάνω από την πόλη.
Τα αυτοκίνητα και οι συνεχείς επεκτάσεις έχουν οδηγήσει στη χωροθέτηση όλο
και περισσότερων χρήσεων σε περιαστικές περιοχές.
Οι καθημερινές μετακινήσεις των περισσότερων κατοίκων της πόλης δεν
περιλαμβάνουν την πόλη, άρα και τους δημόσιους χώρους της. Χάνεται η αξία του
υπαίθριου αστικού χώρου ως πέρασμα, ως διαδρομή αλλά χάνεται και οποιαδήποτε
μορφή κοινωνικής επαφής.
Ακόμα και στην πόλη οι δρόμοι είναι για την κίνηση των αυτοκινήτων, ενώ τα
πεζοδρόμια χρησιμεύουν για τη στάθμευση των αυτοκινήτων.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 367 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Νέες αγορές: τέρμα οι αγορές στο κέντρο της πόλης. Τώρα οι αγορές είναι ένα
κέλυφος, μακριά από το κέντρο της. Οι εμπορικές χρήσεις εγκαταλείπουν τους
δημόσιους χώρους της πόλης και αυτό συνεπάγεται την απαξίωσή τους.
Προαστιοποίηση -> τα κέντρα των πόλεων εγκαταλείπονται μαζικά. Μαζί με την
απαξίωση των περιοχών κατοικίας, των χρήσεων, των υπηρεσιών, απαξιώνονται και
οι δημόσιοι χώροι της πόλης. Εκτός από απαξίωση όμως, η σταδιακή εγκατάλειψη
των αστικών δημόσιων χώρων οδηγεί σε αύξηση της εγκληματικότητας.
Ο ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ όσον αφορά τον αστικό δημόσιο χώρο πρέπει
να έχει τις εξής αρχές:
 Να διατηρεί την ταυτότητα και τον χαρακτήρα του χώρου.
 Να είναι περιβαλλοντικά φιλικός προς την υπόλοιπη πόλη αλλά και να
δημιουργεί νέες συνδέσεις με την γειτονιά.
 Να υπάρχει ιεραρχία στους δρόμους και ένα εύκολο σύστημα μετακινήσεων:
μέσα μεταφοράς και ιδιωτικά μέσα, δίκτυο για πεζούς και ποδήλατα.
 Να συνδιάζει ξεχωριστά και καθαρά δημόσιους με ιδιωτικούς χώρους και
κλειστούς με υπαίθριους και ημιυπαίθριους χώρους.
 Να προσελκύει τη δημόσια ζωή.
 Να αναπτύσει ένα σύστημα μεικτών χρήσεων.
 Να ξεχωρίζει την κεντρική του περιοχή και να υπάρχει ένας ευανάγνωστος
αστικός κάναβος: τοπόσημα, θέες, προοπτικές, εστίες ενδιαφέροντος,
οικόπεδα και οικοδομικά τετράγωνα.
 Να χαρακτηρίζεται από προσαρμοστικότητα, ευπροσάρμοστα κτίρια και ένα
κατοικήσιμο δομημένο περιβάλλον.
 Να εξασφαλίζεται βιωσιμότητα και ισορροπία των φυσικών πόρων,
αποδοτικότητα της ενέργειας και των ενεργειακών πηγών.
 Διατήρηση όσο δυνατόν περισσότερων φυσικών στοιχείων στο τοπίο.
Διατήρηση και χρήση των υδάτινων στοιχείων.
 Δημιουργία δικτύων. Δίκτυο πράσινων ανοιχτών χώρων, δίκτυο πεζοδρόμων
και ποδηλατοδρόμων. Η καλή σύνδεση των περιοχών ενθαρρύνει την κίνηση
από το ένα μέρος στο άλλο.
 Προσανατολισμός. Με το σωστό προσανατολισμό ο χώρος μπορεί να
επωφεληθεί από τη φυσική θέρμανση και το φυσικό δροσισμό κατά τη
διάρκεια της ημέρας.
 Σωστή χρήση υλικών: ψυχρά υλικά, με υψηλή ανακλαστικότητα και υψηλό
συντελεστή θερμικής εκπομπής.
 Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός επηρεάζει ταυτόχρονα έναν υπαίθριο χώρο και
μαζί το δομημένο περιβάλλον γύρω από αυτόν, και αντίστροφα.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 368 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Ο ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΣΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ
ΑΣΤΙΚΟΥ ΜΙΚΡΟΚΛΙΜΑΤΟΣ
 Βελτιώνει το μικροκλίμα και το φυσικό αερισμό.
 Παρέχει σκιασμό και ‘χαμηλώνει’ τη θερμοκρασία το καλοκαίρι.
 Παρέχει προστασία από κρύους ανέμους το χειμώνα.
 Μειώνει τη ρύπανση του αέρα και την ηχορύπανση.
 Συγκρατεί και απορροφά τα νερά της βροχής και άρα ελέγχει τις πλυμμήρες.
 Προστατεύει τη φυσική χλωρίδα και πανίδα της περιοχής.
Tο απαιτούμενο ποσοστό σε πράσινο για μια πόλη είναι προτιμότερο να
διαιρείται σε έναν μεγάλο αριθμό μικρών πάρκων, παρά σε έναν μικρό αριθμό
μεγαλύτερων πάρκων, καθώς αυτό θα έχει θετικότερο αποτέλεσμα στο κλίμα
συνολικά.
ανύψωση του εδάφους – σαν βάθρο για τα δέντρα για προστασία από το θόρυβο.
Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός όσον αφορά τις κοινωνικές του λειτουργίες πρέπει να
παρέχει:
 Χώρους για παιχνίδι, αθλητισμό και αναψυχή, συναντήσεις, κοινωνικές
και πολιτιστικές εκδηλώσεις αλλά και χώρους απομόνωσης.
 Οπτικές και θέες του αστικού περιβάλλοντος, των κτιρίων και των δρόμων
της πόλης, και αισθητική ποιότητα.
 Εύκολη πρόσβαση για πεζούς και οχήματα.
 Nα διαχωρίζει περιοχές με ασυμβίβαστες χρήσεις.
Οι κοινωνικές και πολιτισμικές λειτουργίες των αστικών δημόσιων χώρων είναι πολύ
σημαντικές όσον αφορά τις χαμηλότερες οικονομικά γειτονιές.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 369 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ



Χρειάζεται ενίσχυση από τις τοπικές αρχές.
Μεγιστοποίηση της διάρκειας και της έντασης των χρήσεων.
Να ‘αποφασίσει’ τι χαρακτήρα και τι μέγεθος θέλει να έχει. Σε ποιους δηλαδή
και σε πόσους απευθύνεται.
Α.7.2.1.1. ΑΡΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ
Η ανάπλαση ενός υφιστάμενου ανοιχτού χώρου ή ο σχεδιασμός ενός νέου
εξασφαλίζουν την ευκαιρία για βελτίωση των συνθηκών άνεσης στον υπαίθριο χώρο.
Οι πιθανές λύσεις στα συγκεκριμένα προβλήματα που επιδέχεται ένας τέτοιος χώρος
είναι απεριόριστες, ανάλογα με την τοπική μορφολογία, το κλίμα και την αισθητική
φύση της σχεδιαστικής πρότασης. Ανεξάρτητα από την ποικιλία των λύσεων,
υπάρχουν συγκεκριμένα θέματα τα οποία ο μελετητής θα πρέπει να λάβει υπόψη του
ώστε να επιτύχει στην παροχή ενός ελκυστικού και άνετου περιβάλλοντος.
Το πρώτο θέμα που προκύπτει στη διαδικασία σχεδιασμού είναι το προφίλ της
εποχιακής χρήσης του ανοιχτού χώρου. Με εξαίρεση την ακουστική άνεση, η οποία
δεν επηρεάζεται από την εποχή του χρόνου, η οπτική και κυρίως η θερμική άνεση,
απαιτούν διαφορετικές προσεγγίσεις, ώστε να επιτευχθεί ένα ήπιο και ευχάριστο
περιβάλλον, σε σχέση με τις επικρατούσες περιβαλλοντικές συνθήκες.
Όσον αφορά τη θερινή περίοδο, για την επίτευξη της άνεσης είναι απαραίτητος ο
έλεγχος της θερμοκρασίας. Ιδιαίτερα σε νότια γεωγραφικά πλάτη, η σκίαση είναι ο
πιο καθοριστικός παράγοντας για τον έλεγχο της θερμοκρασίας και σημαντική
παράμετρος οπτικής άνεσης. Για το λόγο αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ποικιλία
σκιάστρων ή τύπων βλάστησης, ανάλογα με την επιθυμητή μορφή σκιάς.
Κατακόρυφα ή κεκλιμένα στοιχεία σκίασης όπως τοίχοι, πετάσματα ή θάμνοι είναι
προτιμότερο να τοποθετούνται στη δυτική πλευρά του οικοπέδου, παίρνοντας
υπόψη πιθανούς περιορισμούς που μια τέτοια κατασκευή μπορεί να δημιουργήσει
στον αερισμό του υπαίθριου χώρου (Σχήμα 8.1). Μια παρόμοια μορφή σκίασης
μπορεί να επιτευχθεί με δέντρα, με το πλεονέκτημα του δροσισμού του αέρα, χωρίς
να εμποδίζει την έκθεση στο χειμερινό ήλιο (Σχήμα 8.2). Οριζόντια σκίαστρα, όπως
πέργκολες, μπορούν να παρέχουν σκιά για περισσότερες ώρες την ημέρα και είναι
χρήσιμα για τη σκίαση μονοπατιών και εν γένει, χώρων με επιμήκη διάταξη όπως
πεζόδρομοι (Σχήμα 8.3). Θα πρέπει όμως να κατασκευάζονται έτσι ώστε να
αποφεύγεται ο εγκλωβισμός θερμού αέρα κάτω από την επιφάνεια του σκιάστρου.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 370 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Για τη σκίαση και τη διοχέτευση ανέμου κατά
το καλοκαίρι ή για εμπόδιση του ανέμου το
χειμώνα μπορούν να χρησιμοποιηθούν
πετάσματα.
Φυλλοβόλα δέντρα προσφέρουν σκιά το
καλοκαίρι και, αν επιλεγούν κατάλληλα
μπορούν να ενισχύσουν το δροσισμό με
εξατμισοδιαπνοή. Το χειμώνα επιτρέπουν
τον ηλιασμό του χώρου.
Στοές κατά μήκος πεζοδρόμων παρέχουν σκιά
και προστασία από τη βροχή.
«Βυθισμένοι» ανοιχτοί χώροι είναι
ενδιαφέρουσα λύση για την προστασία
από το θόρυβο και από τον άνεμο. Ψηλά
συστήματα σκιασμού μπορούν να
χρησιμοποιηθούν χωρίς να διακόπτουν τη
θέα πέρα από αυτά.
Δέντρα με πυκνά φυλλώματα μπορούν να
λειτουργήσουν ως ανεμοφράγματα το
χειμώνα όταν τοποθετούνται στην πλευρά
του επικρατούντος ανέμου.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 371 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.7.2.2. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΗΜΟΣΙΩΝ
ΑΣΤΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΜΕ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
Α.7.2.2.1. Πλατεία Κρήτης-Θεσσαλονίκη
Η τοποθεσία είναι ένας χαρακτηριστικός αστικός ανοιχτός χώρος σε μια
πυκνοδομημένη περιοχή κατοικίας στη Θεσσαλονίκη. Υπάρχει περιορισμένη
εμπορική δραστηριότητα, η κυκλοφορία στους δρόμους γύρω από την τοποθεσία
είναι σχετικά μικρή και, συνεπώς, δεν υπάρχουν σημαντικές πηγές θορύβου. Σε
γενικές γραμμές η πλατεία ελκύει πολλούς ανθρώπους λόγω της πυκνής βλάστησης.
Μόνο η χρήση του αμφιθεάτρου είναι περιορισμένη, λόγω της έκθεσής της στον ήλιο,
όπου προβλήματα υπερθέρμανσης και θάμβωσης, που προκαλούνται από τις
δομημένες επιφάνειες και τα ανοιχτόχρωμα υλικά είναι οι βασικές αιτίες έλλειψης
άνεσης το καλοκαίρι στο σημείο αυτό.
Η σχεδιαστική πρόταση αφορά κυρίως αυτό το τμήμα του οικοπέδου, καθώς η
υπόλοιπη περιοχή παρέχει ελκυστικό μικροκλίμα με κατάλληλη σκίαση από τα
δέντρα και τους θάμνους, καθώς και οπτική άνεση. Απαιτούνται επί πλέον μόνο
μερικές τροποποιήσεις στην επίστρωση του οικοπέδου ώστε είναι προσβάσιμες
περισσότερες περιοχές του χώρου. Η πιο σημαντική παρέμβαση, στο βορειοδυτικό
τμήμα του οικοπέδου, αφορά την κατασκευή μιας μεγάλης επιφάνειας νερού. Ένα
κιόσκι παρέχει μια ευχάριστη, σκιασμένη περιοχή για ξεκούραση και αναψυχή.
Αρκετές τροποποιήσεις προτείνονται σχετικά με τη μορφή και το σκιασμό του
αμφιθεάτρου, ώστε να γίνει πιο ελκυστικό στους χρήστες.
Υφιστάμενη κατάσταση και σχεδιαστική πρόταση για την Πλατεία Κρήτης. Με πιο
λεπτομέρεια η τομή του αμφιθεάτρου.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 372 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.7.2.2.2. Πλατεία Μακεδονομάχων
Η πλατεία βρίσκεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στη διασταύρωση δύο κεντρικών
δρόμων, με αποτέλεσμα να υπάρχει έντονη κυκλοφορία οχημάτων και θόρυβος.
Άλλα σημαντικά προβλήματα είναι οι υψηλές θερμοκρασίες του αέρα και των
επιφανειών το καλοκαίρι καθώς και η θάμβωση από την επιφάνεια του εδάφους και
από τις όψεις των κτιρίων.
Ο χώρος χρησιμοποιείται κυρίως το καλοκαίρι και τις ενδιάμεσες περιόδους του
χρόνου. Παρά την παρουσία σχετικά ψηλών κτιρίων που περιβάλλουν την πλατεία
στις τρεις πλευρές της, η ηλιακή έκθεση είναι η βασικότερη αιτία θερμικής
δυσφορίας.
Η πιο αποδοτική τεχνική για την προστασία είναι η σκίαση η οποία μπορεί να
επιτευχθεί με οριζόντια σκίαστρα, όπως πέργκολες, στις οποίες μπορεί να
αναρριχώνται κληματαριές που θα συμβάλουν στη θερινή σκίαση, αφήνοντας την
ηλιακή ακτινοβολία να περνάει το χειμώνα (Σχήμα 8.7). Η συνεισφορά τους στη
θερμική άνέση είναι επίσης σημαντική, μειώνοντας τη θάμβωση που προκαλείται
από τον ουρανό, από τις όψεις των κτιρίων και από το έδαφος.
Σχεδιαστική πρόταση για την Πλατεία Μακεδονομάχων και λεπτομέρειες ορισμένων
από τις προτεινόμενες κατασκευές.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 373 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.7.2.2.3. Οδός Καραολή & Δημητρίου, Δήμος Θέρμης
Η οδός Καραολή & Δημητρίου βρίσκεται
στο κέντρο του Δήμου Θέρμης στη
Βόρεια Ελλάδα. Βρίσκεται δίπλα στο
βασικό κυκλοφοριακό κόμβο και ο
άξονάς της έχει κατεύθυνση ΑνατολήΔύση με απόκλιση 20° προς το Νότο. Τα
περισσότερα παρακείμενα κτίρια είναι
διώροφα με μέσο ύψος 14 μ., ενώ το
συνολικό μήκος του δρόμου που θα
αναπλαστεί είναι περίπου 370 μ.
Προοπτική άποψη της σχεδιαστικής πρότασης..
ης
Α.7.2.2.4. Πλατεία 3 Σεπτεμβρίου, Δήμος Αλίμου Αττικής
Η πλατεία βρίσκεται στο Δήμο Αλίμου, Αττικής, σε μια οικιστική περιοχή με
τριώροφα ως πενταόροφα κτίρια. Έχει τριγωνικό σχήμα με την μεγάλη πλευρά
προσανατολισμένη στο νότο και συνολική επιφάνεια 520 τ.μ. Προς το παρόν
περιλαμβάνει μια παιδική χαρά, μικρές επιφάνειες με φύτευση και δέντρα μέτριου
μεγέθους.
Προοπτική άποψη της σχεδιαστικής πρότασης
Α.7.2.2.5. ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ / ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ ΒΡΙΛΛΗΣΙΑ.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 374 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Η ανάπλαση της πλατείας Αναλήψεως και του πέριξ χώρου υπήρξε όραμα δεκαετιών
για την πόλη και τις μέχρι σήμερα δημοτικές αρχές.
Το έργο αφορά στην πεζοδρόμηση και ανάπλαση της κεντρικής και ιστορικής για
την πόλη των Βριλησσίων πλατείας Αναλήψεως, η οποία είχε μεταβληθεί τα
τελευταία χρόνια σε ένα απέραντο χώρο στάθμευσης οχημάτων πάσης φύσεως, με
αποτέλεσμα την αδυναμία ασφαλούς χρήσης της από τους πολίτες (πλην του
περιορισμένου χώρου έμπροσθεν της εκκλησίας).
παλαιά όψη της Πλατείας
Η περιοχή εκτέλεσης του έργου περιλαμβάνει την πλατεία Αναλήψεως καθώς και τα
τμήματα της οδού Αναλήψεως, από την οδό Γράμμου έως την οδό Εθνικής
Αντιστάσεως και από την πλατεία έως και την οδό Κονίτσης και είναι συνολικής
έκτασης 6.600 μ2. Κυρίαρχο στοιχείο της όλης ανάπλασης ήταν η μεγάλη εμπορική
και επικοινωνιακή σημασία της περιοχής και η βαρύτητα του έργου συνολικά για
όλο τον Δήμο. Στόχος της παρέμβασης ήταν η βελτίωση των λειτουργιών και
επικοινωνιών και της ζωής γενικότερα των κατοίκων, των επισκεπτών και των
εργαζομένων στην περιοχή.
Δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στη λειτουργικότητα και στην αισθητική της πλατείας, καθώς
η πλατεία Αναλήψεως αποτελεί το βασικό κέντρο της πόλης των Βριλησσίων και
κύριο χώρο συνεύρεσης για όλες τις ηλικιακές ομάδες της περιοχής.
Αναδείχθηκε το υπάρχον πράσινο και συμπληρώθηκε, με την φύτευση χλοοτάπητα
(500 περίπου τετρ. μέτρων) στο κέντρο της πλατείας και 32 νέων φυλλοβόλων
δένδρων.
Επίσης η έντονη χρήση του υδάτινου στοιχείου, δίπλα στον άξονα κίνησης
(πεζόδρομος Αναλήψεως, από Γράμμου έως Κονίτσης) και της στάσης και η
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 375 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
τοποθέτηση των πιδάκων σιντριβανιού μέσα στην φυτική μάζα της
πλατείας αλλάζουν την βιοκλιματική συμπεριφορά της περιοχής ιδιαίτερα κατά
τους θερινούς μήνες.
Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο της ανάπλασης είναι η για πρώτη φορά σε δημόσιο
αστικό χώρο υλοποίηση σχεδιασμού έργου με βιοκλιματικά κριτήρια και η
εφαρμογή της βιοκλιματικής τεχνολογίας.
Πέραν αυτών, για πρώτη φορά στον Δήμο μας επιλέχθηκε η τοποθέτηση
φωτοβολταϊκών συστημάτων, τόσο επί της οροφής των ξύλινων περγκολών της
πλατείας, όσο και με την χρήση αυτόνομων φωτιστικών σωμάτων.
Τα φωτοβολταϊκά συστήματα που επιλέχθηκαν συνδέονται με το δίκτυο της ΔΕΗ και
παρέχουν αυτονομία ηλεκτρικής κατανάλωσης της πλατείας σε εκτιμώμενο ποσοστό
περίπου 35%.
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Για να είναι επιτυχές το αποτέλεσμα του σχεδιασμού δε φτάνει μόνο η εφαρμογή της
γνώσης και της τεχνολογίας, ούτε μια φαντασμαγορική σχεδιαστική πρόταση.
Η ουσία είναι στην κατανόηση των αναγκών της κοινωνίας της πόλης.
Και αυτή τη στιγμή η κοινωνία αυτή χρειάζεται ξανά τη δημόσια ζωή της .
Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός πρέπει να δίνει κίνητρα στους κατοίκους της πόλης να
ξαναχρησιμοποιήσουν τους δρόμους και τις πλατείες της.
Και βέβαια αυτό δε θα έχει και μεγάλη σημασία αν γίνει αποσπασματικά και
μεμονωμένα – ούτε για την κοινωνία, ούτε για το περιβάλλον. Ένα οργανωμένο
σύνολο μικρών αλλά ουσιαστικών παρεμβάσεων μπορούν να «σώσουν» το αστικό
περιβάλλον και την κοινωνική ζωή της πόλης.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 376 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.7.3. ΠΟΑΠΔ
Σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν.2742/1999 ως Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης
Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (Π.Ο.Α.Π.Δ.) χαρακτηρίζονται θαλάσσιες
εκτάσεις, καθώς και χερσαίες περιοχές, που είναι πρόσφορες, σύμφωνα με τις
κατευθύνσεις του χωροταξικού σχεδιασμού, για την ανάπτυξη παραγωγικών και
επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και επιχειρηματικών πρωτοβουλιών ή
δραστηριοτήτων πειραματικού χαρακτήρα. Ο θεσμός λειτουργεί συμπληρωματικά
προς άλλους παρεμφερείς θεσμούς, όπως τα εμπορευματικά κέντρα του Ν.3333/2005
και οι Περιοχές Οργανωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης του Ν.2545/1997 και δεν
επηρεάζει την αυτονομία τους.Οι ΠΟΑΠΔ μπορεί να εξειδικεύονται κατά κλάδο
δραστηριότητας ή τομέα παραγωγής και να διακρίνονται:
α) σε περιοχές αποκλειστικής χρήσης, στις οποίες απαγορεύεται κάθε άλλη
δραστηριότητα εκτός από εκείνη στην οποία αποβλέπει ο χαρακτηρισμός της (π.χ
ΠΟΑΠΔ ιχθυοκαλλιεργειών) και
β) σε περιοχές κύριας χρήσης, όπου υπό όρους επιτρέπονται και άλλες
δραστηριότητες.
Δικαιολογητικά- διαδικασία
Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται είναι:
Παρουσίαση του φορέα ίδρυσης και διαχείρισης της ΠΟΑΠΔ.
Οικονομοτεχνική μελέτη, η οποία περιλαμβάνει έρευνα αγοράς (market study) και
επιχειρηματικό σχέδιο οργάνωσης και λειτουργίας (business plan).
Τεχνική έκθεση για την τεκμηρίωση των σχετικών με τον καθορισμό της ΠΟΑΠΔ
προτάσεων του φορέα. Η τεχνική έκθεση πρέπει να περιέχει στοιχεία σχετικά με την
επιλογή της θέσης και της έκτασης της προτεινόμενης Περιοχής, τον τρόπο
οργάνωσης και την ένταση των παραγωγικών δραστηριοτήτων, τις απαιτούμενες
υποδομές, τον καθορισμό τυχόν Ζωνών Απόλυτης Προστασίας κλπ.
Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Ο φάκελος με τα δικαιολογητικά υποβάλλεται στη Δ/νση Χωροταξίας του
ΥΠΕΧΩΔΕ, η οποία μέσα σε πέντε(5) εργάσιμες ημέρες οφείλει να αποστείλει
αντίτυπα των δικαιολογητικών στη Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού του
ΥΠΕΧΩΔΕ και στις τυχόν κατά περίπτωση αρμόδιες για την έκφραση γνώμης
κεντρικές υπηρεσίες άλλων Υπουργείων. Οι υπηρεσίες αυτές οφείλουν μέσα σε
δεκαπέντε (15) εργάσιμες ημέρες από την παραλαβή του φακέλου να
γνωστοποιήσουν στη Δ/νση Χωροταξίας και στον ενδιαφερόμενο τυχόν ελλείψεις.
Με την ολοκλήρωση του σταδίου αυτού αντίγραφο αποστέλλεται στο οικείο
Νομαρχιακό Συμβούλιο, το οποίο διατυπώνει γνώμη εντός εξήντα (60) ημερών
(προθεσμία της παρ.3β του αρ.24 του Ν.1650/1986), αφού τηρηθεί ο τύπος
δημοσιότητας για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Ακολούθως, η Δ/νση
Χωροταξικού Σχεδιασμού συντάσσει μέσα εισήγηση προς το Κεντρικό Συμβούλιο
Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος (ΚΣΧΟΠ), το οποίο γνωμοδοτεί. Με
βάση τη γνωμοδότηση αυτή η Δ/νση Χωροταξίας του ΥΠΕΧΩΔΕ συντάσσει και
προωθεί το σχέδιο της υπουργικής απόφασης για υπογραφή. Για τους Νομούς
Αττικής και Θεσσαλονίκης αρμόδια γνωμοδοτικά όργανα είναι οι Εκτελεστικές
Επιτροπές των Οργανισμών Αθήνας και Θεσσαλονίκης.
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 377 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.7.4. ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 378 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.0. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ....................................................................................................... 1
Α.0.1. ΑΝΑΘΕΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ........................................................................... 2
Α.0.2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ & ΣΤΑΔΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ 5
Α.0.3. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ....................... 9
Α.0.4. ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ........................................................................... 10
Α.0.5. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΥΠΟΒΑΘΡΩΝ .................................................................. 11
Α.1. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ................................................. 13
Α.1.1. ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΕΣ ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ .................................. 15
Α.1.1.1. Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. (ΦΕΚ 128 Α/
3.07.08)................................................................................................................................... 15
Α.1.1.2. Ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τη βιομηχανία
ΦΕΚ 151 / 13-4-2009 ............................................................................................................. 16
Α.1.1.3. Έγκριση Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον
τουρισμό και της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΦΕΚ 1138/Β/2009) 20
Α.1.1.4. Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες
Πήγες Ενέργειας (ΦΕΚ 2464Β/3.12.08). .............................................................................. 23
Α.1.1.5. Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας
Στ. Ελλάδας ........................................................................................................................... 23
Α.1.1.5.1. Θέση και ρόλος της περιφέρειας στο διεθνή, ευρωπαϊκό και εθνικό χώρο .................. 25
Α.1.1.5.2. Πρόταση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της
Περιφέρειας ..................................................................................................................................... 28
Α.1.1.5.2.1. Πρότυπο χωρικής οργάνωσης .............................................................................................................. 28
Α.1.1.5.2.2. Χωροταξική οργάνωση .......................................................................................................................... 29
Α.1.1.5.3. Χωρική οργάνωση του παραγωγικού χώρου ................................................................ 31
Α.1.1.5.3.1. Διαχείριση φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος : .................................................................. 32
Α.1.1.5.3.2. Διαχείριση Πολιτιστικής Κληρονομιάς .............................................................................................. 33
Α.1.1.5.3.3. Βασικά δίκτυα υποδομών (Περιφερειακά και κύρια διανομαρχιακά): ...................................... 34
Α.1.1.5.3.4. Διαχείριση ειδικών χώρων υπαίθρου: ................................................................................................ 35
Α.1.2. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ Ν. ΦΩΚΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝ τ. ΔΗΜΟ ΙΤΕΑΣ 38
Α.2. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ............................................................. 41
Α.2.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ.................................................. 41
Α.2.1.1. Νομός Φωκίδας ....................................................................................................... 41
Α.2.1.2. Δήμος Δελφών ......................................................................................................... 47
Α.2.1.3. τ. Δήμος Ιτέας........................................................................................................... 47
Α.2.2. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ- ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ - ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 48
Α.2.2.1.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας - Νομός Φωκίδας ........................................................... 49
Α.2.2.1.2. Δήμος Δελφών ................................................................................................................. 50
Α.2.2.1.3. τ. Δήμος Ιτέας .................................................................................................................. 51
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 379 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.2.2.2. Πληθυσμός - Μεταβολές ......................................................................................... 51
Α.2.2.2.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας - Νομός Φωκίδας ........................................................... 51
Α.2.2.2.2. Δήμος Δελφών ................................................................................................................. 53
Α.2.2.2.3. τ. Δήμος Ιτέας .................................................................................................................. 54
Α.2.2.3. Μέγεθος και κατανομή Πυκνότητα ....................................................................... 57
Α.2.2.3.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας - Νομός Φωκίδας ........................................................... 57
Α.2.2.3.2. Δήμος Δελφών ................................................................................................................. 58
Α.2.2.3.3. τ. Δήμος Ιτέας .................................................................................................................. 59
Α.2.3. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ....................................................... 60
Α.2.3.1. Πληθυσμός κατά ηλικία και φύλο.......................................................................... 60
Α.2.3.1.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας – Νομός Φωκίδας........................................................... 60
Α.2.3.1.2. Δήμος Δελφών ................................................................................................................. 62
Α.2.3.1.3. τ. Δήμος Ιτέας .................................................................................................................. 63
Α.2.3.2. Ομοδημότες, ετεροδημότες και αλλοδαποί ........................................................... 66
Α.2.3.2.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας – Νομός Φωκίδας........................................................... 66
Α.2.3.2.2. Δήμος Δελφών ................................................................................................................. 67
Α.2.3.2.3. Τ. Δήμος Ιτέας ................................................................................................................. 68
Α.2.3.3. Νοικοκυριά – Πυρηνικές οικογένειες .................................................................... 69
Α.2.3.4. Οικογενειακή κατάσταση ....................................................................................... 70
Α.2.3.5. Φυσική κίνηση ......................................................................................................... 71
Α.2.4. ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ .................................................................................. 71
Α.2.4.1. Βιοτικό επίπεδο - κοινωνικά χαρακτηριστικά ................................................ 73
Α.2.4.1.1. Κατοικίες ......................................................................................................................... 73
Α.2.4.1.2. Νοικοκυριά ..................................................................................................................... 74
Α.2.5. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΑΝΕΡΓΙΑ77
Α.2.5.1. ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ – ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ - ΑΝΕΡΓΙΑ ................................. 79
Α.2.5.1.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας – Νομός Φωκίδας........................................................... 79
Α.2.5.1.2. Δήμος Δελφών ................................................................................................................. 80
Α.2.5.1.3. τ. Δήμος Ιτέας .................................................................................................................. 80
Α.2.5.2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ – ΤΟΜΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ............................... 85
Α.2.5.2.1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας – Νομός Φωκίδας........................................................... 85
Α.2.5.2.2. Δήμος Δελφών ................................................................................................................. 87
Α.2.5.2.3. τ. Δήμος Ιτέας .................................................................................................................. 87
Α.2.5.2.3.1. Πρωτογενής τομέας ................................................................................................................................ 90
Α.2.5.2.3.2. Δευτερογενής τομέας .............................................................................................................................. 95
Α.2.5.2.3.3. Τριτογενής τομέας................................................................................................................................... 96
Α.2.5.2.4. Δυνατότητες απασχόλησης........................................................................................... 100
Α.2.5.2.4.1. Πρωτογενής τομέας .............................................................................................................................. 101
Α.2.5.2.4.2. Δευτερογενής τομέας ............................................................................................................................ 102
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 380 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.2.5.2.4.3. Τριτογενής τομέας................................................................................................................................. 106
Α.2.6. ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ: ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΑΝΕΡΓΙΑ .......... 107
Α.2.7. ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ (ΤΕΧΝΙΚΕΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ) ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΑΙ
ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ / ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ. ...................................................................................... 108
Α.2.7.1. Υγεία – Πρόνοια.................................................................................................... 108
Α.2.7.1.1. Βρεφονηπιακοί παιδικοί σταθμοί ................................................................................ 108
Α.2.7.1.2. Κέντρο Υγείας Ιτέας ...................................................................................................... 108
Α.2.7.1.3. Αγροτικό Ιατρείο Κίρρα ............................................................................................... 110
Α.2.7.1.4. Γραμματικοπούλειο - Μπάλειο - Τρίγκειο Ιτέας ......................................................... 110
Α.2.7.1.4.1. ΚΑΠΗ Ιτέας............................................................................................................................................ 111
Α.2.7.1.5. Λοιπές υπηρεσίες περίθαλψης...................................................................................... 111
Α.2.7.2. Παιδεία – Εκπαίδευση .......................................................................................... 111
Α.2.7.3. Πολιτισμός, Αθλητισμός, Δικαιοσύνη, Δημόσια Τάξη και Διοίκηση ................. 114
Α.2.7.3.1. Πολιτισμός .................................................................................................................... 114
Α.2.7.3.1.1. Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων ........................................................................................................... 114
Α.2.7.3.1.2. Δημοτική Βιβλιοθήκη Ιτέας ................................................................................................................. 114
Α.2.7.3.1.3. Δημοτικό ωδείο - Φιλαρμονική Ιτέας ................................................................................................ 114
Α.2.7.3.2. Ήθη και Έθιμα .............................................................................................................. 115
Α.2.7.3.2.1. Τα Φώτα .................................................................................................................................................. 115
Α.2.7.3.2.2. Οι Απόκριες ............................................................................................................................................ 115
Α.2.7.3.2.3. Το Πάσχα ................................................................................................................................................ 116
Α.2.7.3.2.4. ΠΑΝΗΓΥΡΙ «Αηγιάννη»..................................................................................................................... 116
Α.2.7.3.3. Εκδηλώσεις .................................................................................................................... 117
Α.2.7.3.4. Σύλλογοι τ. Δήμου Ιτέας ............................................................................................... 118
Α.2.7.4. Αθλητισμός ............................................................................................................ 118
Α.2.7.4.1. Αθλητικοί σύλλογοι ...................................................................................................... 120
Α.2.7.4.1.1. Ναυτικός Όμιλος Ιτέας ........................................................................................................................ 120
Α.2.7.4.1.2. Γυμναστικός Σύλλογος Ιτέας .............................................................................................................. 121
Α.2.7.4.1.3. Α.Σ. Αστέρας Ιτέας ................................................................................................................................ 121
Α.2.7.4.1.4. ΦΩΚΙΔΑ 2000. ........................................................................................................................................ 121
Α.2.7.4.1.5. ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΚΙΡΡΑΣ .................................................................................................................... 121
Α.2.7.5. Διοίκηση – δικαιοσύνη –δημόσια τάξη ................................................................ 121
Α.2.7.5.1. Αστυνομικό τμήμα Ιτέας .............................................................................................. 122
Α.2.7.5.2. Τμήμα τροχαίας Ιτέας ................................................................................................... 124
Α.2.7.5.3. Πυροσβεστική Υπηρεσία Ιτέας ..................................................................................... 124
Α.2.8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ 125
Α.3. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
ΜΕΛΕΤΗΣ ........................................................................................................... 128
Α.3.1. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ..................................................................... 128
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 381 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.3.1.1. Καταγραφή φυσικού συστήματος (έδαφος, νερά, κλίμα κλπ) ........................... 130
Α.3.1.2. Αξιόλογα οικοσυστήματα, περιοχές ήδη προστατευόμενες, φυσικά τοπία. ...... 130
Α.3.1.2.1. ΠΕΡΙΟΧΕΣ NATURA................................................................................................... 131
Α.3.1.2.1.1. ΠΑΡΑΛΙΑΚΗ ΖΏΝΗ ΑΠΟ ΝΑΥΠΑΚΤΟ EΩΣ ΙΤΕΑ ................................................................. 131
Α.3.1.2.1.2. ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ.............................................................................................. 136
Α.3.1.2.2. ΑΛΛΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ............................................................. 142
Α.3.1.2.2.1. Κ.Α.Ζ. Δελφών-Δεσφίνας-Κίρρας-Χρυσού ...................................................................................... 142
Α.3.1.2.2.2. Ελαιώνας Ιτέας Γή Υψηλής Παραγωγικότητας .............................................................................. 145
Α.3.1.3. Κατάσταση περιβάλλοντος, επιπτώσεις από την οικιστική ανάπτυξη και τις οικονομικές
δραστηριότητες (ρύπανση, κορεσμός, κατανάλωση γης, υδατικό ισοζύγιο). ................. 147
Α.3.1.4. Κρίσιμες περιβαλλοντικές παράμετροι για το σχεδιασμό της μελλοντικής ανάπτυξης 149
Α.3.1.5. Συμπεράσματα ...................................................................................................... 151
Α.3.2. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ, ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ...................................... 152
Α.3.2.1. Ιστορία ................................................................................................................... 152
Α.3.2.1.1. Αρχαίοι Χρόνοι............................................................................................................. 152
Α.3.2.1.2. Τουρκοκρατία ............................................................................................................... 152
Α.3.2.1.3. Ελληνική Επανάσταση ................................................................................................. 152
Α.3.2.1.4. Νεότερη Εποχή.............................................................................................................. 152
Α.3.2.1.5. Κίρρα ............................................................................................................................. 153
Α.3.2.1.6. Τριταία .......................................................................................................................... 155
Α.3.2.2. Παρουσίαση προστατευομένων στοιχείων πολιτιστικού αποθέματος .............. 155
Α.3.2.2.1. Αρχαιολογικοί χώροι ................................................................................................... 156
Α.3.2.2.1.1. ΖΟΕ Δελφικό Τοπίο .............................................................................................................................. 156
Α.3.2.2.1.2. Αρχαιολογικός χώρος Κίρρας ............................................................................................................ 164
Α.3.2.2.1.1. Γλας Ιτέας ................................................................................................................................................ 167
Α.3.2.2.2. Μνημεία ........................................................................................................................ 167
Α.3.2.2.3. Συμπεράσματα .............................................................................................................. 171
Α.3.2.3. Καταγραφή λοιπών αξιόλογων στοιχείων πολιτιστικού, αρχιτεκτονικού, ιστορικού
περιβάλλοντος περιοχής μελέτης....................................................................................... 171
Α.3.2.3.1. Παραδοσιακοί οικισμοί ................................................................................................ 172
Α.3.2.4. Αξιόλογα στοιχεία πολιτιστικού, αρχιτεκτονικού, ιστορικού περιβάλλοντος .. 172
Α.3.2.4.1. Ποταμός Πλείστος......................................................................................................... 172
Α.3.2.4.2. Ποταμός Ύλαιθος – ρέμα Σκίτσα ................................................................................. 172
Α.3.2.4.3. Το αρχαίο μονοπάτι των προσκυνητών: Κίρρα – Χρυσό - Δελφοί Δελφών (τμήμα του Διεθνούς
ΜΝΠ «Ε4»:Κίρρα–Δελφοί–Επτάλοφος) ...................................................................................... 173
Α.3.2.4.4. Χώροι στοιχεία λαογραφικού ενδιαφέροντος ............................................................. 175
Α.3.2.4.4.1. Εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, πολιούχου της Ιτέας............................................. 175
Α.3.2.4.4.2. Λόφος Αγίων Αναργύρων .................................................................................................................. 176
Α.3.2.4.4.3. Άγιος Νικόλαος Κίρρας....................................................................................................................... 176
Α.3.2.4.4.4. Νερόμυλος Σκληρής ............................................................................................................................. 176
Α.3.2.4.4.5. Άη Γιάννης ............................................................................................................................................. 176
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 382 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.3.2.4.4.6. Ιαματικές Πηγές..................................................................................................................................... 176
Α.3.2.4.4.7. Τριταία .................................................................................................................................................... 177
Α.3.2.5. Αξιόλογα αρχιτεκτονικά σύνολα ......................................................................... 178
Α.3.2.6. Τοπία ιδιαίτερης αισθητικής, συμβολικής αξίας, τοπία για ανάδειξη φυσιογνωμίας των
οικισμών, τοπία για αναβάθμιση εικόνας οδικών αξόνων ή άλλων στοιχείων δομημένου
περιβάλλοντος κλπ. ............................................................................................................ 179
Α.3.2.7. Τεκμηρίωση πρότασης για ένταξη στοιχείων των παραπάνω κατηγοριών στις
Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ), απαιτούμενες κανονιστικές ή άλλες ρυθμίσεις.182
Α.3.2.8. Μέτρα προστασίας και ανάδειξης των ΠΕΠ. ...................................................... 182
Α.3.2.8.1. Δασικών Εκτάσεων ....................................................................................................... 182
Α.3.2.8.2. ΠΕΠ αρχαιολογικών χώρων ........................................................................................ 183
Α.3.2.8.3. ΠΕΠ – Προστασία Τοπίων (NATURA) ....................................................................... 183
Α.3.2.8.4. ΠΕΠ προστασίας στοιχείων φυσικού περιβάλλοντος θαλασσίου μετώπου ............... 183
Α.3.2.8.5. ΠΕΠ προστασίας ρεμάτων ........................................................................................... 183
Α.3.2.8.6. ΠΕΠ προστασίας αγροτικής γης .................................................................................. 183
Α.3.3. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ τ.ΔΗΜΟΥ, ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ. ............... 184
Α.3.3.1. Χρήσεις γης ΕΣΥΕ ................................................................................................. 184
Α.3.3.2. Χρήσεις γης - Καταγραφή – αυτοψίες – Συλλογή στοιχείων ............................. 185
Α.3.3.2.1. Αστικής Περιοχής ......................................................................................................... 185
Α.3.3.2.2. Υφιστάμενες χρήσεις γης στον εξωαστικό χώρο. ......................................................... 186
Α.3.3.2.2.1. Γεωργική γη ............................................................................................................................................ 186
Α.3.3.2.2.2. Αλιεία....................................................................................................................................................... 186
Α.3.3.2.2.3. Βιομηχανία - βιοτεχνία ........................................................................................................................ 186
Α.3.3.3. Υπάρχουσα οικιστική ανάπτυξη και η δυναμική της: οικισμοί, άλλοι οικιστικοί
υποδοχείς, περιοχές παραθεριστικής κατοικίας. .............................................................. 187
Α.3.3.4. Παραγωγικές δραστηριότητες: διασπορά στον εξωαστικό χώρο, τυχόν υφιστάμενες
συγκεντρώσεις, τυχόν θεσμοθετημένοι υποδοχείς (ΒΙΠΕ κλπ). ....................................... 188
Α.3.3.5. 'Άλλες θεσμοθετημένες χρήσεις ή ρυθμίσεις (πχ ΖΟΕ κλπ)................................. 188
Α.3.3.6. Δίκτυα υποδομής της περιοχής μελέτης............................................................... 192
Α.3.3.6.1. Μεταφορές..................................................................................................................... 192
Α.3.3.6.1.1. Οδικό Δίκτυο .......................................................................................................................................... 192
Α.3.3.6.1.2. Λιμένας και Μαρίνα Ιτέας .................................................................................................................. 197
Α.3.3.6.1.3. Δημόσιες Συγκοινωνίες........................................................................................................................ 202
Α.3.3.6.2. Ενέργεια ........................................................................................................................ 202
Α.3.3.6.3. Τηλεπικοινωνίες............................................................................................................ 202
Α.3.3.6.4. Ύδρευση Άρδευση Αποχέτευση Απορρίμματα ........................................................... 202
Α.3.3.6.4.1. Ύδρευση .................................................................................................................................................. 202
Α.3.3.6.4.2. Υδατικές καταναλώσεις. ...................................................................................................................... 203
Α.3.3.6.4.3. Άρδευση .................................................................................................................................................. 203
Α.3.3.6.4.4. Αποχέτευση ............................................................................................................................................ 204
Α.3.3.6.4.5. Απορρίμματα ......................................................................................................................................... 204
Α.3.3.6.5. Υποδομές ασφάλειας – Προστασίας ............................................................................ 205
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 383 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.3.3.7. Συγκρούσεις χρήσεων γης, πιέσεις σε παράκτιες ζώνες κλπ. .............................. 205
Α.3.3.8. Χωρικές επιπτώσεις έργων / προγραμμάτων. ..................................................... 206
Α.4. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ................................................................ 207
Α.4.1. ΝΗΣΙΑ................................................................................................... 208
Α.4.1.1. Άγιος Κωνσταντίνος ............................................................................................. 208
Α.4.1.2. Άγιος Αθανάσιος ................................................................................................... 210
Α.4.2. ΤΡΙΤΑΙΑ ................................................................................................ 211
Α.4.2.1. Διοικητική - κοινωνική οργάνωση –δυσλειτουργίες........................................... 215
Α.4.2.2. Λειτουργική δομή πόλης πολεοδομικές ενότητες, κέντρο – γειτονιές οικισμού 217
Α.4.2.3. Καταγραφή και ανάλυση υπαρχουσών χρήσεων οικισμού ............................... 217
Α.4.2.4. Υπάρχουσες πυκνότητες, επάρκεια κοινοχρήστων χώρων................................. 217
Α.4.2.5. Θεσμικό πλαίσιο: χρήσεις γης, όροι δόμησης, τυχόν άλλες ρυθμίσεις ............... 218
Α.4.2.6. Ανάλυση κατάστασης οικιστικού αποθέματος. ................................................... 218
Α.4.2.7. Ποιότητα και φυσιογνωμία αστικού χώρου ........................................................ 220
Α.4.2.7.1. Τυπολογία ρυμοτομικού .............................................................................................. 220
Α.4.2.7.2. Βασικοί αντιληπτικοί άξονες και ενότητες .................................................................. 220
Α.4.2.7.3. Ποιότητα δημόσιου χώρου κλπ. ................................................................................... 220
Α.4.2.8. Κατάσταση πολιτιστικού / ιστορικού / αρχιτεκτονικού αποθέματος οικισμών.220
Α.4.2.9. Κατάσταση φυσικών στοιχείων αστικού περιβάλλοντος.................................... 221
Α.4.3. ΚΙΡΡΑ .................................................................................................... 221
Α.4.3.1. Διοικητική - κοινωνική οργάνωση –δυσλειτουργίες........................................... 221
Α.4.3.2. Λειτουργική δομή πόλης πολεοδομικές ενότητες, κέντρο – γειτονιές οικισμού 223
Α.4.3.3. Καταγραφή και ανάλυση υπαρχουσών χρήσεων οικισμού ............................... 225
Α.4.3.4. Υπάρχουσες πυκνότητες, επάρκεια κοινοχρήστων χώρων................................. 227
Α.4.3.4.1. Επάρκεια κοινόχρηστων και κοινωφελών................................................................... 230
Α.4.3.4.1.1. Σταθερότυπα .......................................................................................................................................... 230
Α.4.3.4.2. Κοινόχρηστος εξοπλισμός ............................................................................................ 231
Α.4.3.4.3. Κοινωφελείς λειτουργίες............................................................................................... 232
Α.4.3.5. Θεσμικό πλαίσιο: χρήσεις γης, όροι δόμησης, τυχόν άλλες ρυθμίσεις ............... 233
Α.4.3.6. Ανάλυση κατάστασης οικιστικού αποθέματος. ................................................... 234
Α.4.3.7. Ποιότητα και φυσιογνωμία αστικού χώρου ........................................................ 236
Α.4.3.7.1. Τυπολογία ρυμοτομικού .............................................................................................. 236
Α.4.3.7.2. Βασικοί αντιληπτικοί άξονες και ενότητες .................................................................. 236
Α.4.3.7.3. Ποιότητα δημόσιου χώρου κλπ. ................................................................................... 238
Α.4.3.8. Κατάσταση πολιτιστικού / ιστορικού / αρχιτεκτονικού αποθέματος οικισμών.239
Α.4.3.9. Κατάσταση φυσικών στοιχείων αστικού περιβάλλοντος .................................... 240
Α.4.4. ΕΔΡΑ - ΙΤΕΑ ......................................................................................... 241
Α.4.4.1. Διοικητική - κοινωνική οργάνωση –δυσλειτουργίες........................................... 244
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 384 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.4.4.2. Λειτουργική δομή πόλης πολεοδομικές ενότητες, κέντρο – γειτονιές οικισμού 245
Α.4.4.3. Καταγραφή και ανάλυση υπαρχουσών χρήσεων οικισμού ............................... 247
Α.4.4.4. Υπάρχουσες πυκνότητες, επάρκεια κοινοχρήστων χώρων................................. 249
Α.4.4.4.1. Ενότητα Ι (παλαιά πόλη) .............................................................................................. 251
Α.4.4.4.1.1. Κοινόχρηστος εξοπλισμός Ενότητα Ι ................................................................................................ 253
Α.4.4.4.1.2. Κοινωφελείς λειτουργίες ...................................................................................................................... 254
Α.4.4.4.2. Ενότητα ΙΙ (Επέκταση) .................................................................................................. 255
Α.4.4.4.2.1. Κοινόχρηστος εξοπλισμός Ενότητα ΙΙ............................................................................................... 257
Α.4.4.4.2.2. Κοινωφελείς λειτουργίες ...................................................................................................................... 258
Α.4.4.5. Θεσμικό πλαίσιο: χρήσεις γης, όροι δόμησης, τυχόν άλλες ρυθμίσεις ............... 258
Α.4.4.6. Ανάλυση κατάστασης οικιστικού αποθέματος. ................................................... 260
Α.4.4.7. Ποιότητα και φυσιογνωμία αστικού χώρου ........................................................ 264
Α.4.4.7.1. Τυπολογία ρυμοτομικού .............................................................................................. 264
Α.4.4.7.2. Βασικοί αντιληπτικοί άξονες και ενότητες .................................................................. 264
Α.4.4.7.3. Ποιότητα δημόσιου χώρου κλπ. ................................................................................... 268
Α.4.4.8. Κατάσταση πολιτιστικού / ιστορικού / αρχιτεκτονικού αποθέματος οικισμών.268
Α.4.4.9. Κατάσταση φυσικών στοιχείων αστικού περιβάλλοντος .................................... 270
Α.4.5. ΔΙΚΤΥΑ ΑΣΤΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ...................................................... 273
Α.5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ – ΤΑΣΕΩΝ –
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ.............................................................................................. 274
Α.5.1. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΩΝ
.......................................................................................................................... 274
Α.5.2. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ276
Α.5.2.1. Δεδομένα................................................................................................................ 276
Α.5.2.1.1. Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013....................................... 276
Α.5.2.1.2. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας-Ηπείρου 2007-2013 ........ 277
Α.5.2.1.3. Συμπεράσματα για τις αναπτυξιακές προοπτικές βάσει του προγραμματικού πλαισίου και της
ανάλυσης ....................................................................................................................................... 278
Α.5.2.1.4. Προγραμματιζόμενα ή εκτελούμενα έργα / δραστηριότητες .................................... 278
Α.5.2.1.5. Αναπτυξιακές και Χωροταξικές κατευθύνσεις............................................................. 279
Α.5.2.1.6. Προγραμματικά μεγέθη που προκύπτουν από το παραπάνω προγραμματικό πλαίσιο ή τυχόν
προγράμματα σε οριζόντιο (διαδημοτικό) επίπεδο. ................................................................... 279
Α.5.2.2. Αξιολόγηση ενδογενών αναπτυξιακών δυνατοτήτων ........................................ 280
Α.5.2.3. Γενικές προοπτικές του ΟΤΑ - βασικά προγραμματικά μεγέθη ........................ 282
Α.5.3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ............................. 283
Α.5.3.1. Αξιολόγηση δεδομένων οικιστικής ανάπτυξης: ζήτηση - προσφορά α' και β' κατοικίας
............................................................................................................................................. 283
Α.5.3.2. Εκτίμηση αναγκών παραγωγικών τομέων για οργανωμένους υποδοχείς ........ 283
Α.5.3.3. Αξιολόγηση περιοριστικών παραγόντων πολεοδομικής ανάπτυξης ................. 285
Α.5.3.3.1. Προβλήματα εξάντλησης φυσικών πόρων. ................................................................. 285
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 385 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.5.3.3.2. Προβλήματα φυσικών (α) καταλληλοτήτων ............................................................... 285
Α.5.3.3.3. Προστατευτέα αντικείμενα φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος. ........................ 286
Α.5.4. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ ΔΟΜΗΣ -ΑΣΤΙΚΗΣ
ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ...................................................................................... 287
Α.5.4.1. Τυχόν ανάγκες επεκτάσεων ή νέων οικιστικών υποδοχέων. .............................. 287
Α.5.4.2. Συγκρούσεις χρήσεων γης – Προβλήματα .......................................................... 287
Α.5.4.3. Ανάγκη αναθεωρήσεων κανονιστικών όρων δόμησης. Ανάγκες Αναπλάσεων του
αστικού ιστού σε συνδυασμό, ενδεχομένως με την κάλυψη στεγαστικών αναγκών...... 287
Α.5.4.4. Σκοπιμότητα χρήσης κινήτρων / πολεοδομικών μηχανισμών.......................... 288
Α.5.4.5. Αξιολόγηση εφαρμογής ισχύοντος Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ/1987-1998)
............................................................................................................................................. 288
Α.6. ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ. ........................................................................ 290
Α.6.1. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ................... 291
Α.6.2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ Σ' ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΗΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΤΙΚΩΝ
ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ. ................................................................................................ 292
Α.6.2.1. Εκτίμηση Μελλοντικού Πληθυσμού .................................................................... 292
Α.6.2.1.1. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία........................................................................................ 292
Α.6.2.1.2. Βουλευτικές και Δημοτικές εκλογές.............................................................................. 292
Α.6.2.1.3. Στοιχεία υδρομετρητών ................................................................................................ 293
Α.6.2.1.4. Εποχιακός πληθυσμός .................................................................................................. 293
Α.6.2.1.5. Μελλοντικός πληθυσμός 2027 ...................................................................................... 293
Α.6.2.2. Εκτίμηση αναγκών οικιστικών υποδοχέων ......................................................... 294
Α.6.3. ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ................................. 295
Α.6.3.1. Ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη ......................................................................... 295
Α.6.3.1.1. Η Έννοια της Βιώσιμης ή Αειφόρου Ανάπτυξης ......................................................... 295
Α.6.3.1.2. Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη και Ευρωπαϊκή Πολιτική ................................................ 295
Α.6.3.1.3. Ο Πολεοδομικός Σχεδιασμός ως Εργαλείο Προώθησης της Βιώσιμης Ανάπτυξης ... 296
Α.6.3.2. Βασικά δεδομένα για τη διαμόρφωση της πρότασης και των σεναρίων ........... 298
Α.6.4. Σενάρια για τη μελλοντική εξέλιξη της περιοχής μελέτης ................ 300
Α.6.4.1. Τα χαρακτηριστικά των σεναρίων ....................................................................... 300
Α.6.4.1.1. Σενάριο διασύνδεσης Δημοτικών Ενοτήτων Άμφισσας, Ιτέας και Δελφών ............... 301
Α.6.4.2. Σενάριο διατήρησης υφιστάμενων τάσεων (Μηδενικό ) .................................... 305
Α.6.4.2.1. Αναπτυξιακό μοντέλο .................................................................................................. 305
Α.6.4.2.2. Μοντέλο πολεοδομικής και χωρικής οργάνωσης ........................................................ 305
Α.6.4.2.3. Χαρακτήρας οικονομικής βάσης.................................................................................. 305
Α.6.4.2.4. Περιβαλλοντική στρατηγική και προοπτική ............................................................... 305
Α.6.4.2.5. Προϋποθέσεις - εφικτότητα .......................................................................................... 306
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 386 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.6.4.3. Σενάριο ήπιας παρέμβασης (ανάπτυξης με βάση τα δεδομένα της κρίσης και λήψη
μέτρων υπέρβασης της κρίσης) .......................................................................................... 306
Α.6.4.3.1. Βασικές αρχές σεναρίου................................................................................................ 306
Α.6.4.3.2. Πεδινή αγροτική ζώνη - περιοχές αγροτικής ανάπτυξης ........................................... 306
Α.6.4.3.3. Περιοχή ανάπτυξης δευτερογενή τομέα ...................................................................... 308
Α.6.4.3.4. Ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές.............................................................................. 308
Α.6.4.3.5. Παράκτια ζώνη - περιοχές ήπιας τουριστικής ανάπτυξης .......................................... 309
Α.6.4.3.6. Περιοχή Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (ΠΟΑΠΔ).. 309
Α.6.4.3.7. Αναπτυξιακό μοντέλο .................................................................................................. 309
Α.6.4.3.8. Χαρακτήρας οικονομικής βάσης.................................................................................. 311
Α.6.4.3.9. Μοντέλο οικιστικής ανάπτυξης και χωρικής οργάνωσης ........................................... 311
Α.6.4.3.10. Περιβαλλοντική στρατηγική και προοπτική ............................................................. 313
Α.6.4.3.11. Προϋποθέσεις-Εφικτότητα ......................................................................................... 314
Α.6.4.4. Έντονα παρεμβατικό σενάριο (δυνατότητα εφαρμογής με τα προ-κρίσης δεδομένα) 315
Α.6.5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ. ΓΕΝΙΚΗ
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ. 315
Α.6.5.1. Μεθοδολογική προσέγγιση................................................................................... 315
Α.6.5.2. Επιπτώσεις σεναρίων και δείκτες επίδοσης ......................................................... 316
Α.6.5.3. Συμπεράσματα ...................................................................................................... 320
Α.6.6. ΠΡΟΚΡΙΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΜΟΡΦΗ ΝΕΟΥ
ΓΠΣ ................................................................................................................... 321
Α.6.6.1. Εξωαστική Περιοχή ............................................................................................... 323
Α.6.6.1.1. Κατευθύνσεις πολιτικής για την προστασία και ανάδειξη της ιστορικής, πολιτιστικής
περιβαλλοντικής, αγροτικής και μεταλλευτικής κληρονομιάς τ. Δήμου Ιτέας ......................... 323
Α.6.6.1.2. Οικομουσείο τ. Δήμου Ιτέας ......................................................................................... 325
Α.6.6.1.2.1. Οικομουσεία (ecomusees) ................................................................................................................... 326
Α.6.6.1.3. Δίκτυο Υπαίθριων Διαδρομών ..................................................................................... 329
Α.6.6.1.3.1. Ανάδειξη – Ενοποίηση Αρχαιολογικών χώρων ............................................................................. 330
Α.6.6.1.3.2. Ανάδειξη αξιοποίηση χώρων Περιβαλλοντικού Ενδιαφέροντος ............................................... 331
Α.6.6.1.3.3. Ανάδειξη Μεταλλείων .......................................................................................................................... 333
Α.6.6.1.3.4. Ανάδειξη του Ελαιώνα......................................................................................................................... 333
Α.6.7. ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ......................................................................... 335
Α.6.7.1. Στόχευση του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αστικής Ανάπτυξης της Ιτέας ............ 335
Α.6.7.2. Ενδεικτικές δράσεις ............................................................................................... 336
Α.6.7.3. Διαδικασία και Μηχανισμοί Εφαρμογής των Ολοκληρωμένων Σχεδίων Αστικής
Ανάπτυξης Ιτέας ................................................................................................................. 337
Α.6.7.4. Κυκλοφοριακή πολιτική ....................................................................................... 337
Α.6.7.4.1. Οδικό δίκτυο ................................................................................................................. 338
Α.6.7.4.2. Δίκτυο Πεζοδρόμων-Ποδηλατοδρόμων ...................................................................... 344
Α.6.7.4.3. Στάθμευση ..................................................................................................................... 344
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 387 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.6.7.5. ΚΕΝΤΡΟ ΙΤΕΑΣ .................................................................................................... 344
Α.6.7.5.1. Κυκλοφοριακή Πολιτική .............................................................................................. 345
Α.6.7.5.2. Αστικός - Βιοκλιματικός Σχεδιασμός ........................................................................... 346
Α.6.7.5.3. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΙΑ .................................................................. 347
Α.6.8. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ349
Α.6.8.1. Περιοχές ειδικής προστασίας (ΠΕΠ) φυσικού περιβάλλοντος........................... 349
Α.6.8.1.1. ΠΕΠ Α - Αρχαιολογικής Προστασίας & Γης Υψηλής Παραγωγικότητας ................. 349
Α.6.8.2. ΠΕΠ ΤΑ – Προστασία Τοπίων (NATURA sci και Αρχαιολογική ζώνη Β) ....... 350
Α.6.8.3. ΠΕΠ Τ1 – Προστασία Τοπίων (NATURA SPA).................................................. 350
Α.6.8.4. ΠΕΠ Τ2 – Προστασία Τοπίων (NATURA SCI) ................................................... 350
Α.6.8.5. ΠΕΠ Ε – Προστασία Τοπίων (Καταφύγιο άγριας ζωής και Αρχαιολογική ζώνη Β)
350
Α.6.8.6. ΠΕΠ Ζ – Προστασία Υδατορεμάτων ................................................................... 351
Α.6.8.7. ΠΕΠ ΔΑ Δασικών εκτάσεων ................................................................................ 351
Α.6.8.8. ΠΕΠ Π – Παράκτιου μετώπου ............................................................................. 352
Α.6.8.9. ΠΕΠ Γ – Γεωλογικά ακατάλληλων εδαφών......................................................... 352
Α.6.9. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣΗΣ (ΠΕΠΔ) ......... 352
Α.6.9.1. ΠΕΠΔ 1
Περιοχή εγκατάστασης παραγωγικών δραστηριοτήτων και επιχειρήσεων
υποστήριξης της παραγωγικής δραστηριότητας .............................................................. 352
ΠΕΠΔ 2 – Ήπιας τουριστικής Ανάπτυξης ........................................................................ 353
Α.6.10. ΖΩΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ............................. 353
Α.6.10.1. Επιχειρηματικό Πάρκο ....................................................................................... 353
Α.6.10.2. Μεταλλευτικές Ζώνες .......................................................................................... 353
Α.6.10.3. Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (ΠΟΑΠΔ) ή
Περιοχές μελλοντικής οικιστικής ανάπτυξης ................................................................... 354
Α.6.11. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ............................................... 354
Α.6.12. ΕΠΙΛΟΓΟΣ ......................................................................................... 355
Α.7. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ............................................................................................. 356
Α.7.1. ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟ ................................................................................... 356
Α.7.1.1. Λειτουργία, διαχείριση και εξέλιξη πάρκων τεχνολογικού χαρακτήρα............ 359
Α.7.1.2. Η Ελληνική εμπειρία............................................................................................. 360
Α.7.1.2.1. Μουσείο Ελιάς στη Σπάρτη .......................................................................................... 362
Α.7.1.2.2. Οι δρόμοι της Ελιάς ...................................................................................................... 363
Α.7.1.2.3. Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας .................................................................................... 364
Α.7.1.2.4. Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου .................................................................................... 364
Α.7.2. ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ .................................................... 365
Α.7.2.1.1. ΑΡΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ................................................................ 370
Α.7.2.2. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΜΕ
ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ............................................................................................. 372
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 388 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α.7.2.2.1. Πλατεία Κρήτης-Θεσσαλονίκη..................................................................................... 372
Α.7.2.2.2. Πλατεία Μακεδονομάχων ............................................................................................ 373
Α.7.2.2.3. Οδός Καραολή & Δημητρίου, Δήμος Θέρμης ............................................................. 374
ης
Α.7.2.2.4. Πλατεία 3 Σεπτεμβρίου, Δήμος Αλίμου Αττικής ...................................................... 374
Α.7.2.2.5. ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ / ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ - ΒΡΙΛΛΗΣΙΑ. ..................... 374
Α.7.3. ΠΟΑΠΔ ................................................................................................. 377
Α.7.4. ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ............................................................................... 378
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ
Διάγραμμα 1.
Έκταση νομών Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας .................... 46
Διάγραμμα 2.
Πραγματικός – Μόνιμος και Νόμιμος πληθυσμός Δήμου Δελφών
50
Διάγραμμα 3.
Πληθυσμιακή μεταβολή Δ.Ε. Δήμου Δελφών 71-01 ............ 53
Διάγραμμα 4.
Κατανομή πληθυσμού μεταξύ των Κοινοτήτων του τ. Δήμου Ιτέας
55
Διάγραμμα 5.
Μεταβολή Νόμιμου πληθυσμού τ. Δήμου Ιτέας .................. 55
Διάγραμμα 6.
Δελφών
Πυκνότητα πληθυσμού και επιφάνεια Δημοτικών Ενοτήτων Δήμου
59
Διάγραμμα 7.
Μόνιμος πληθυσμός κατά ομάδες ηλικιών Νομός Φωκίδας61
Διάγραμμα 8.
Ηλικιακή σύνθεση Ν. Φωκίδας '91- '01................................ 62
Διάγραμμα 9.
Ποσοστιαία κατανομή των ηλικιών του τ. Δήμου Ιτέας ..... 63
Διάγραμμα 10.
Ηλιακή Σύνθεση κατά φύλλο τ. Δήμου Ιτέας....................... 64
Διάγραμμα 11.
Πληθυσμός τ. Δήμου Ιτέας κατά φύλλο και ομάδες ηλικιών65
Διάγραμμα 12. Νόμιμος πληθυσμός κατανεμημένος σε διαμένοντες στο δήμο
είναι δημότες, σε άλλους δήμους και διαμένοντες στο εξωτερικό για τον τ. Δήμο
Ιτέας.
68
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 389 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Διάγραμμα 13.
Μόνιμος πληθυσμός κατανεμημένος σε ομοδημότες, ετεροδημότες
και αλλοδαπούς τ. Δήμος Ιτέας ............................................................................ 68
Διάγραμμα 14.
Πληθυσμός κατά φύλλο & οικογενειακή κατάσταση ......... 70
Διάγραμμα 15.
Αναλογία Δωματίων στις κανονικές κατοικίες ................... 73
Διάγραμμα 16.
Κατοικίες ανάλογα με τις ανέσεις που διαθέτουν ............... 74
Διάγραμμα 17.
Μεταβολή νοικοκυριών 1991 - 2001 ..................................... 74
Διάγραμμα 18.
Νοικοκυριά κατά μέγεθος και μέλη αυτών .......................... 75
Διάγραμμα 19.
Απασχόληση Δήμος Δελφών ................................................. 80
Διάγραμμα 20.
Δήμος Ιτέας
Οικονομικά ενεργός πληθυσμός κατά ομάδες επαγγελμάτων τ.
82
Διάγραμμα 21.
Οικονομικώς ενεργός πληθυσμός κατά θέση στο επάγγελμα84
Διάγραμμα 22.
Απασχόληση ανά τομέα τ. Δήμος Ιτέας απογραφές 1991 και 2001
88
Διάγραμμα 23.
Επιχειρήσεις σύμφωνα με το Επιμελητήριο Φωκίδας ......... 88
Διάγραμμα 24.
κοινότητα
Εγγεγραμμένες στο Επιμελητήριο Φωκίδας Επιχειρήσεις ανά
89
Διάγραμμα 25.
Απασχόληση κατά θέση στο επάγγελμα............................... 89
Διάγραμμα 26.
Εκμεταλλεύσεις και χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση . 91
Διάγραμμα 27.
Αφίξεις Αλλοδαπών και Ελλήνων στον τ. Δήμο Ιτέας 2005-2009 99
Διάγραμμα 28.
2005-2009
Διανυκτερεύσεις Αλλοδαπών και Ελλήνων στον τ. Δήμο Ιτέας
100
Διάγραμμα 29.
Μεταβολή τουριστικής κίνησης 2005 - 2009....................... 100
Διάγραμμα 1.
Περιβαλλοντικές δεσμεύσεις τ. Δήμου Ιτέας ...................... 151
Διάγραμμα 30.
Αρχαιολογικές Δεσμεύσεις τ. Δήμου Ιτέας ......................... 171
Διάγραμμα 31. Κατανομή της έκτασης του τ. Δήμου Ιτέας σε γενικευμένες
κατηγορίες χρήσης .............................................................................................. 185
Διάγραμμα 32.
Χρήσεις κτιρίων οικισμού Τριταίας .................................... 217
Διάγραμμα 33.
Χρονική περίοδος κατασκευής κτιρίων Τριταίας .............. 218
Διάγραμμα 34.
Χρήσεις κτιρίων Κίρρας (ΕΣΥΕ) ......................................... 225
Διάγραμμα 35.
Χρήσεις γης σύμφωνα με την Πολεοδομική μελέτη για την Κίρρα
227
Διάγραμμα 36.
Χρονική περίοδος κατασκευής κτιρίων Κίρρας ................ 234
Διάγραμμα 37.
Εξέλιξη πληθυσμού Ιτέας ..................................................... 242
Διάγραμμα 38.
Χρήσεις κτιρίων οικισμού Ιτέας .......................................... 247
Διάγραμμα 39.
Χρονική περίοδος κατασκευής κτιρίων Κίρρας ................ 263
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 390 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ
Σχέδιο 1. Κατευθύνσεις για την άσκηση χωρικής πολιτικής για τη βιομηχανία στο
Νομό Φωκίδας ....................................................................................................... 19
Σχέδιο 2.
Χάρτης βασικών κατευθύνσεων χωρικής οργάνωσης του τουρισμού
Σχέδιο 3.
Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας ................................................ 23
Σχέδιο 4.
Απεικόνιση της θέσης της Περιφέρειας στον Ευρωπαϊκό χώρο..... 26
Σχέδιο 5.
Απεικόνιση της θέσης της Περιφέρειας στον Ελλαδικό χώρο ........ 27
Σχέδιο 6.
Αξιολόγηση (υφιστάμενης) Χωρικής οργάνωσης και προοπτικές. 36
Σχέδιο 7.
Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης .......................................................... 37
22
Σχέδιο 8.
Μελέτη Αναθεώρησης ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας χάρτης Α.1.
Πληθυσμιακή μεταβολή Δημοτικών Ενοτήτων Περ. Στερεάς Ελλάδας 1911-2001 40
Σχέδιο 9. Μελέτη Αναθεώρησης ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας χάρτης Α.2
Ανεργία–Απασχόληση / τομέα παραγωγής Ν. Φωκίδας 2001 ....................... 127
Σχέδιο 10.
Περιοχή NATURA GR2450004 Παραλιακή ζώνη από Ναύπακτο135
Σχέδιο 11.
Γαλαξιδίου
Περιοχή
140
Σχέδιο 12.
Περιοχές Natura 2000 (πηγή http://natura2000.eea.europa.eu).141
Natura ΖΕΠ
Βιότοπος
GR2450009 Ευρύτερη
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
περιοχή
- 391 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Σχέδιο 13.
Καταφύγιο άγριας ζωής .............................................................. 144
Σχέδιο 14.
Γη Υψηλής Παραγωγικότητας .................................................... 146
Σχέδιο 15.
Ζώνη Α Δελφικού τοπίου ............................................................ 162
Σχέδιο 16.
Ζώνη Β Δελφικού Τοπίου ............................................................ 163
Σχέδιο 17.
Αρχαιολογικός χώρος Κίρρας .................................................... 166
Σχέδιο 18.
Χρήσεις γης τ. Δήμου Ιτέας χάρτης Α.3.3. Μελέτη αναθεώρησης ΓΠΣ
189
Σχέδιο 19.
Ρυμοτομικό Κίρρας...................................................................... 224
Σχέδιο 20.
Κίρρα Πυκνότητες ....................................................................... 229
Σχέδιο 21.
Ρυμοτομικό Ιτέας ......................................................................... 246
Σχέδιο 22.
Ιτέα Πυκνότητες ........................................................................... 250
ΠΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΕΣ
Πίνακας 1.
Πολιτική για την αντιμετώπιση των ενδονομαρχιακών ανισοτήτων
18
Πίνακας 2.
Πολιτική απασχόλησης για τους εργαζόμενους στη βιομηχανία
Πίνακας 3.
Διάρθρωση του οικιστικού δικτύου .......................................... 30
Πίνακας 4.
ΠΟΑΔΠ Ν.ΦΩΚΙΔΑΣ................................................................ 31
Πίνακας 5.
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ν.ΦΩΚΙΔΑΣ ................... 32
Πίνακας 6.
Περιφέρεια
Απογραφή 2001 Πραγματικός μόνιμος και Νόμιμος Πληθυσμός
49
Πίνακας 7.
Απογραφή 2001 Πραγματικός μόνιμος και Νόμιμος Νομός Φωκίδας
49
Πίνακας 8.
Πραγματικός – Μόνιμος και Νόμιμος Πληθυσμός τ. Δήμου Ιτέας 51
Πίνακας 9.
ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1981-2011 52
Πίνακας 10.
πληθυσμός
Πίνακας 11.
18
Δημοτική Ενότητα Ιτέας Μόνιμος, Νόμιμος και πραγματικός
54
Μεταβολές πραγματικού πληθυσμού 1971- 2001 τ. Δήμου Ιτέας
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
55
- 392 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Πίνακας 12.
2011
Πληθυσμιακή μεταβολή Νόμιμου πληθυσμού τ. Δήμου Ιτέας 195156
Πίνακας 13.
Δήμου Ιτέας
Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής πραγματικού πληθυσμού τ.
56
Πίνακας 14.
Ιτέας
Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής Νόμιμου πληθυσμού τ. Δήμου
57
Πίνακας 15.
Χαρακτηρισμός, επιφάνειες – πυκνότητες Δήμου Δελφών .... 58
Πίνακας 16.
Επιφάνεια και πυκνότητα Κοινοτήτων της Δημοτικής Ενότητας Ιτέας
59
Πίνακας 17.
Επιφάνειες τ. Δήμου Ιτέας κατά ΕΣΥΕ και υποβάθρων ΓΠΣ . 60
Πίνακας 18.
Πληθυσμός κατά φύλλο Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος .......... 61
Πίνακας 19.
Πληθυσμός κατά φύλλο Περιφέρεια Νομός Φωκίδας ............ 61
Πίνακας 20.
Ηλικιακή σύνθεση Δήμου Δελφών ........................................... 62
Πίνακας 21.
Πληθυσμός κατά φύλλο Δήμου Δελφών .................................. 62
Πίνακας 22.
Ηλικιακή σύνθεση τ. Δήμου Ιτέας............................................. 63
Πίνακας 23.
ηλικιών
Πληθυσμός Κοινοτήτων τ. Δήμου Ιτέας κατά φύλλο και ομάδες
65
Πίνακας 24. Πληθυσμός Κοινοτήτων τ. Δήμου Ιτέας αμφοτέρων των φύλλων και
ομάδες ηλικιών 66
Πίνακας 25.
αλλοδαπούς
Πληθυσμός κατανεμημένος σε ομοδημότες, ετεροδημότες και
66
Πίνακας 26.
αλλοδαπούς
Ποσοστιαία κατανομή πληθυσμού σε ομοδημότες, ετεροδημότες και
67
Πίνακας 27.
αλλοδαπούς
Ποσοστιαία κατανομή πληθυσμού σε ομοδημότες, ετεροδημότες και
67
Πίνακας 28.
Τόπος απογραφής Δημοτών και αλλοδαποί ........................... 69
Πίνακας 29.
Νοικοκυριά – Πυρηνικές οικογένειες ...................................... 69
Πίνακας 30.
Δήμου Ιτέας
Πληθυσμός κατά οικογενειακή κατάσταση στις κοινότητες του τ.
70
Πίνακας 31.
κατάσταση
Πληθυσμός
70
κατά
ομάδος
ηλικιών,
φύλλο &
οικογενειακή
Πίνακας 32.
Φυσική κίνηση τ. Δήμου Ιτέας 2000-2010 ................................. 71
Πίνακας 33.
Αστικοποίηση τ. Δήμου Ιτέας .................................................... 72
Πίνακας 34.
Κατοικίες και αριθμός δωματίων τ. Δήμου Ιτέας .................... 73
Πίνακας 35.
Κατοικίες ανάλογα με τις ανέσεις που διαθέτουν ................... 74
Πίνακας 36.
Μορφωτικό επίπεδο κατά φύλλο .............................................. 76
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 393 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Πίνακας 37.
Επίπεδο εκπαίδευσης τ. Δήμου Ιτέας ........................................ 76
Πίνακας 38.
Α.Ε.Π. κατά κεφαλή ................................................................... 78
Πίνακας 39.
Απασχόληση στη Στερεά Ελλάδα ............................................. 79
Πίνακας 40.
Οικονομικώς ενεργοί τ. Δήμος Ιτέας ........................................ 80
Πίνακας 41. Οικονομικώς ενεργός πληθυσμός ομάδες κλάδων οικονομικής
δραστηριότητας και θέση στο επάγγελμα ........................................................... 82
Πίνακας 42. Οικονομικώς ενεργός πληθυσμός κατά φύλο, ομάδες ατομικών
επαγγελμάτων και θέση στο επάγγελμα ............................................................. 85
Πίνακας 43.
Απασχόληση ανά Δημοτική Ενότητα Δήμου Δελφών 1991 -2001 87
Πίνακας 44.
Απασχόληση ανά κοινότητα και τομέα απογραφές 1991 -200188
Πίνακας 45.
Εκτάσεις ανά είδος καλλιέργειας .............................................. 92
Πίνακας 46.
Χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση κατά μορφή κατοχής (στρμ) 92
Πίνακας 47.
Αριθμός ζώων ανά κατηγορία .................................................. 92
Πίνακας 48.
Ιτέας
Απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα ανά φύλο για τον τ. Δήμο
94
Πίνακας 49.
Ιτέας
Απασχολούμενοι στο δευτερογενή τομέα ανά φύλλο για τον τ. Δήμο
96
Πίνακας 50.
Επιχειρήσεις στον τομέα της Μεταποίησης (επιμελητήριο) ... 96
Πίνακας 51.
Απασχόληση στον τριτογενή τομέα ανά φύλο για τον τ. Δήμο Ιτέας
97
Πίνακας 52.
Επιχειρήσεις στον τομέα Διασκέδαση - εστίαση (επιμελητήριο)97
Πίνακας 53.
Τουριστικές εγκαταστάσεις ....................................................... 98
Πίνακας 54.
Αφίξεις στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου (πλην κάμπινγκ) 99
Πίνακας 55.
κάμπινγκ)
Διανυκτερεύσεις στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου (πλην
99
Πίνακας 56.
Στοιχεία γυμνασίου Ιτέας ........................................................ 113
Πίνακας 57.
Εγκαταστάσεις Εκπαίδευσης στοιχεία Δημοτικής Ενότητας 113
Πίνακας 58.
Αθλητικές εγκαταστάσεις στοιχεία Δημοτικής Ενότητας ..... 119
Πίνακας 59.
Τροχαία ατυχήματα ................................................................. 124
Πίνακας 60.
Κατανομή γεωργικών περιοχών (απογραφή 2000) .............. 185
Πίνακας 61.
Απογραφή οικισμών τ. Δήμου Ιτέας (2001) ........................... 207
Πίνακας 62.
Χρήσεις ή προορισμός χρήσεων κτιρίων ................................ 208
Πίνακας 63.
Απογραφές οικισμού Τριταίας 1989 - 2001 ............................ 214
Πίνακας 64.
Όροφοι κτιρίων Τριταίας ........................................................ 218
Πίνακας 65.
Υλικά κατασκευής κτιρίων Τριταίας ...................................... 219
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 394 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Πίνακας 66.
Οικοδομικές άδειες Τριταίας 2000-2008 ................................. 219
Πίνακας 67.
Εμβαδά Οικοδομικών Τετραγώνων Κίρρας .......................... 225
Πίνακας 68.
Θεσμοθετημένοι Κοινόχρηστοι/κοινωφελείς χώροι Κίρρας 226
Πίνακας 69.
Υπάρχουσες πυκνότητες Κίρρα .............................................. 228
Πίνακας 70.
Επάρκεια κοινόχρηστων/κοινωφελών χρήσεων .................. 231
Πίνακας 74.
Χρήσεις κτιρίων οικισμού Ιτέας .............................................. 247
Πίνακας 75.
Υπάρχουσες πυκνότητες Ιτέας................................................. 249
Πίνακας 76.
Εμβαδά Οικοδομικών Τετραγώνων Ιτέας Ενότητα Ι (παλαιά πόλη)
251
Πίνακας 77.
Θεσμοθετημένοι Κοινόχρηστοι/κοινωφελείς χώροι Ιτέας Ενότητα Ι
252
Πίνακας 78.
Επάρκεια κοινόχρηστων/κοινωφελών χρήσεων .................. 253
Πίνακας 79.
Εμβαδά Οικοδομικών Τετραγώνων Ιτέας Ενότητα ΙΙ (επέκταση) 255
Πίνακας 80.
Θεσμοθετημένοι Κοινόχρηστοι/κοινωφελείς χώροι Ιτέας Ενότητα ΙΙ
256
Πίνακας 81.
Επάρκεια κοινόχρηστων/κοινωφελών χρήσεων ενότητα ΙΙ 257
Πίνακας 82.
Όροφοι κτιρίων Ιτέας .............................................................. 263
Πίνακας 83.
Υλικά κατασκευής κτιρίων Ιτέας............................................. 263
Πίνακας 85.
Νόμιμος πληθυσμός τ. Δήμου Ιτέας 2001-2011 ...................... 292
Πίνακας 86.
Εκτίμηση Μελλοντικού Πληθυσμού ....................................... 292
Πίνακας 87.
Εκτίμηση μελλοντικού πληθυσμού ......................................... 293
Πίνακας 88.
Εκτίμηση συνολικού μελλοντικού πληθυσμού ...................... 294
Πίνακας 89.
Χωρητικότητα Πολεοδομικών ενοτήτων Ιτέας – Κίρρας ...... 294
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 395 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Φ. 1.
Μελίσσια στο δρόμο προς Τριταία....................................................... 94
Φ. 2.
Δρόμος προς Τριταία ............................................................................ 95
Φ. 3.
Κέντρο Υγείας Ιτέας............................................................................. 109
Φ. 4.
Γραμματικοπούλειο - Μπάλειο - Τρίγκειο Ιτέας ............................... 110
Φ. 5.
1ο και 2ο Δημοτικό Ιτέας ...................................................................... 112
Φ. 6.
Γυμνάσιο – Λύκειο Ιτέας ..................................................................... 112
Φ. 7.
Δημοτικό ωδείο .................................................................................... 114
Φ. 8.
Γήπεδο Ιτέας ......................................................................................... 120
Φ. 9.
Κολυμβητήριο Ιτέας ............................................................................ 120
Φ. 10.
Κλειστό γήπεδο μπάσκετ Ιτέας ........................................................... 120
Φ. 11.
Γήπεδο Κίρρας ..................................................................................... 120
Φ. 12.
Περιοχή NATURA GR2450004 (πηγή Οικοσκόπιο) ......................... 134
Φ. 13.
ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ ............................................... 138
Φ. 14.
Περιοχή NATURA GR2450009 (πηγή Οικοσκόπιο) ......................... 139
Φ. 15.
Περιοχή Καταφυγίου Άγριας ζωής .................................................... 142
Φ. 16. Περιοχή Καταφυγίου Άγριας ζωής (πηγή Οικοσκόπιο) .................. 142
- 396 Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Φ. 17.
Ελαιώνας – Δελφικό τοπίο .................................................................. 145
Φ. 18.
Οι εγκαταστάσεις της εταιρείας στο Λαρνάκι ................................... 147
Φ. 19.
Μπάζωμα κόλπου Ιτέας από την εταιρεία S&B Βιομηχανικά Ορυκτά ΑΕ 148
Φ. 20.
Αρχαιολογικός χώρος Κίρρας ............................................................ 164
Φ. 21.
Μεσαιωνικός Πύργος Κίρρας ............................................................. 169
Φ. 22.
Λιμάνι Κίρρας ..................................................................................... 169
Φ. 23.
Σήμανση αρχ. μονοπατιού ................................................................. 173
Φ. 24.
Αρχαίο μονοπάτι από Δελφούς.......................................................... 173
Φ. 25.
Αρχαίο μονοπάτι έξω από τους Δελφούς .......................................... 174
Φ. 26.
Αρχαίο μονοπάτι κάθοδος .................................................................. 174
Φ. 27.
Ένα από τα ελάχιστα πλέον πέτρινα σπίτια. ..................................... 179
Φ. 28.
Χρήσεις γης 2007 (πηγή οικοσκόπιο) ................................................. 190
Φ. 29.
Χρήσεις γης CORINE 2000 (πηγή οικοσκόπιο) ................................. 191
Φ. 30.
Οδικό δίκτυο ........................................................................................ 195
Φ. 31.
Λιμάνι Ιτέας ......................................................................................... 201
Φ. 32.
Τριταία.................................................................................................. 213
Φ. 33.
Κατοικίες στην Τριταία ....................................................................... 214
Φ. 34. Η εκκλησία του χωριού η Ζωοδόχος Πηγή, δεσπόζει στην είσοδο του
χωριού. 220
Φ. 35.
Διαμόρφωση την Τριταία από τον Πολιτιστικό Σύλλογο ................ 220
Φ. 36.
Είσοδος Τριταίας ................................................................................. 221
Φ. 37.
Κίρρα διαμορφωμένο οδικό δίκτυο ................................................... 237
Φ. 38.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και οι πολιτικοί συνεργάτες του πηγαίνουν στην
Ιτέα για προεκλογική εκδήλωση και ομιλία προ των εκλογών του 1928
χρησιμοποιώντας το πλοίο «Αμβρακία»! ......................................................... 242
Φ. 39.
Νεοκλασικό κτίριο στην Ιτέα .............................................................. 261
Φ. 40.
Χαρακτηριστική κεραμοσκεπής κατοικία ......................................... 262
Φ. 41.
Προσφυγική κατοικία ......................................................................... 262
Φ. 42.
Οδός Μεταμορφώσεως ........................................................................ 265
Φ. 43.
Ιτέα διαμορφωμένο οδικό δίκτυο....................................................... 266
Φ. 44.
Το άγαλμα της αντάρτισσας, δεσπόζει στην είσοδο του ανατολικού
συνοικισμού της Ιτιάς. ........................................................................................ 268
Φ. 45.
Δημαρχείο – Πλατεία .......................................................................... 268
Φ. 46.
Αποδυτήρια στο παλιό γήπεδο στους γαλλικούς μόλους ................ 270
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 397 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Φ. 47.
Κοίμηση της Θεοτόκου ........................................................................ 270
Φ. 48.
Γήπεδο Ιτέας ......................................................................................... 272
Φ. 49.
Γήπεδο στους Γαλλικούς Μόλους ...................................................... 272
Φ. 50.
Το κλειστό γυμναστήριο της Ιτέας ..................................................... 273
Φ. 51. Προμελέτη Βελτίωσης οδικού άξονα Λαμία- Ιτέα – Αντίρριο (ΧΘ 5+900 έως
ΧΘ 13+500) .......................................................................................................... 341
Φ. 52.
Λαμία – Ιτέα – Αντίρριο ..................................................................... 342
Φ. 53.
Προτεινόμενη μετατόπιση Εθνικής οδού .......................................... 343
Α’ Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και Κίρρας Δήμου Ιτέας»
- 398 -

Εκπαιδευτικός με ήθος και ικανότητες o Aναστάσιος Κουλαρμάνης

Β1 ` Στάδιο Μελέτης : «Αναθεώρηση ΓΠΣ Ιτέας και

1 2 3 4 7 8 A B C D E F G H I J K L M N O P R S T V X

πτυχιακη εργασια

Θεωρητικό υπόβαθρο του τεστ - Η εκπαίδευση στο Δημοτικό Σχολείο

Μελέτη για την ενίσχυση και αναβάθμιση της τεχνογνωσίας για τον

εθνικο και καποδιστριακο πανεπιστημιο αθηνων προγραμμα

β εξαμηνο - ΔΠΜΣ Μουσειολογία

Βιοπολιτική – Τουρισμός – Ανάπτυξη

pistopoihtiko-thanatou