ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΥΠΑΙΘΡΟΣ 2020 Εθνικό Διαχειριστικό Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης της Υπαίθρου Εθνικό Πρόγραμμα Γεωργικής και Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 Εισηγητής: Φ ώτιος Α. Βακάκης Δρ. Γεωπόνος -Γεωργοοικονομολόγος elatochori neoi agrotes.doc 1 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 1. « Γεωργία» και « ύπαιθρος» O όρος «γεωργία», στα πλαίσια των Υπηρεσιών της ΕΕ, περιλαμβάνει τις καλλιέργειες, τις εκτροφές, τα δάση, τη χλωρίδα και πανίδα και τον μετασυλλεκτικό χειρισμό και πρώτη μεταποίηση των γεωργικών προϊόντων. Όλα αυτά συνιστούν την « γενικευμένη και άστεγη βιολογική βιομηχανία της υπαίθρου, η οποία: Στηρίζεται στη φωτοσυνθετική λειτουργία των φυτών, στους φυσικούς γεωργικούς πόρους, στην εκάστοτε διαθέσιμη γεωργική τεχνολογία και στον μόχθο του γεωργικού πληθυσμού. Παράγει πρωτογενή προϊόντα και δημόσια περιβαλλοντικά αγαθά. Προσδιορίζει την απασχόληση και τα εισοδήματα των γεωργών και των όσων ασχολούνται στην αγροτροφική αλυσίδα. Προάγει την αειφορία των κοινωνικής ιδιοκτησίας φυσικών πόρων. Υποστηρίζει τον τουρισμό με το ελκυστικό φυσικό περιβάλλον», με την μεσογειακή διατροφή και με το πολιτισμικό περιβάλλον των αγροτικών περιοχών της ελληνικής υπαίθρου. Η « γεωργία» , ως βιολογική, άστεγη και μεγάλης διασποράς παραγωγική δραστηριότητα, είναι «υψ ηλού βαθμού αβεβαιότητας» και, με τις αναμενόμενες επιπτώσεις της πιθανολογούμενης κλιματικής αλλαγής και λειψυδρίας, αναμένεται να καταστεί και «υψ ηλού κινδύνου» . Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τον διατροφ ικό και οικολογικό ρόλο της γεωργίας, τεκμηριώνει την υποχρέωση της Πολιτείας για στοχευμένη προστασία της και καθιστά την εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής παρέμβαση « Δημοσίου Συμφ έροντος» . Η «γεωργία», με την γενικευμένη διασπορά της στο φυσικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον της υπαίθρου και με την αλληλοεξάρτησή της με όλες τις οικονομικές και άλλες δραστηριότητες που αναπτύσσονται εκεί, συνιστά προσδιοριστική μεταβλητή της οικονομικής, κοινωνικής και οικολογικής ανάπτυξης και ισορροπίας της υπαίθρου. Ως εκ τούτου η « ύπαιθρος» , ως ο υποδοχέας της «γεωργίας» και η « γεωργία» ως η πολυδιάστατη συνιστώσα του Οικοσυστήματος, της Οικονομίας και της Κοινωνίας της υπαίθρου, αλληλοπροσδιορίζονται και, επομένως, « δεν νοείται ανεπτυγμένη ύπαιθρος χωρίς ανεπτυγμένη γεωργία και, αντίθετα, δεν μπορεί να υπάρξει ανεπτυγμένη γεωργία σε μη ανεπτυγμένη ύπαιθρο» . Η ελληνική γεωργία, ειδικότερα, συνιστά μεγάλης διασποράς και άτυπα οργανωμένη παραγωγική δραστηριότητα. Με πρακτικά απεριόριστο παραγωγικό δυναμικό, λόγω κλίματος, ανάγλυφου, φυσικού περιβάλλοντος, γεωγραφικής θέσεως της Ελλάδας και του διατροφικού πολιτισμού της. Με δυνατότητες δημιουργίας χαμηλού κόστους νέων θέσεων εργασίας. Με υψηλό πολλαπλασιαστή του «προϊόντος» που παράγει, ο οποίος, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ, επιβεβαιώνεται η δική μου εκτίμηση ότι είναι της τάξεως του 5. Με ευέλικτες μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις αυτοαπασχολουμένων, που απασχολούν μεγάλο αριθμό εργαζομένων χωρίς να τους επιλέγουν, όπως γίνεται στη βιομηχανική παραγωγή και που elatochori neoi agrotes.doc 2 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες στην Οικονομία, την Κοινωνία και την Οικολογία. Πιστεύω και υποστηρίζω, όπως και πολλοί άλλοι, ότι η ελληνική γεωργία συνιστά την σπονδυλική στήλη της ελληνικής Οικονομίας, την μεγάλη αλλά «εν εφεδρεία τελούσα» δύναμη κρούσης, που μπορεί, με απόλυτα εφικτές προϋποθέσεις, να καταστήσει την Ελλάδα πρότυπο γεωργικής παραγωγής και εξαγωγική δύναμη σε γεωργικά προϊόντα. Τα εμπόδια για την αξιοποίηση του μεγάλου δυναμικού της Ελληνικής γεωργίας είναι τέσσερα και είναι όλα ανατρέψιμα: (i) Η έλλειψη μακροχρόνιου προγραμματισμού ανάπτυξής της, με την έννοια της κατάρτισης και εφαρμογής του προγράμματος και της περιοδικής προσαρμογής του στις συνθήκες που δημιουργεί η εφαρμογή του. (ii) Η απουσία στοχευμένης Γεωργικής Έρευνας, για να τεθεί στη διαδικασία της γεωργικής παραγωγής μεγαλύτερο μέρος του «απεριόριστου» παραγωγικού δυναμικού των φυτών, μέσω της γονιδιωματικής τεχνολογίας και των τεχνολογικών και οργανωτικών καινοτομιών στην παραγωγή, μεταποίηση και εμπορία των γεωργικών προϊόντων. (iii) Η απουσία επενδύσεων, μέσω των οποίων, τα αποτελέσματα της Γεωργικής Έρευνας μετατρέπονται σε εφαρμόσιμες τεχνολογίες, ενσωματώνονται στις γεωργικές εισροές, στις καλλιεργητικές πρακτικές και στις πρακτικές εκτροφής των ζώων και βελτιώνουν την παραγωγικότητά τους, σε όρους ποσότητας, ποιότητας και αξίας γεωργικών προϊόντων. (iv) Η απουσία συστηματικής εθνικής προσπάθειας προώθησης των προϊόντων της ελληνικής γεωργίας σε αγορές – στόχους, με φερέγγυα πιστοποίηση της ποιότητας, με κατάλληλη συσκευασία, με σύγχρονες τεχνικές μάρκετινγκ και με κατάλληλες στρατηγικές συνεργασίες στο εσωτερικό (γεωργοί - βιοτεχνία τροφίμων – εξαγωγείς) και στο εξωτερικό (π.χ. συνεργασίες για εξαγωγές σε παγκόσμιο επίπεδο, συμφωνίες με μικρές-πλούσιες χώρες της Μέσης Ανατολής για την παραγωγή στην Ελλάδα γεωργικών προϊόντων που εισάγουν, επειδή δεν μπορούν να έχουν εγχώρια παραγωγή με διαχειρίσιμο κόστος). 2. Η σημερινή κατάσταση Λαμβάνοντας υπόψη τις εν δυνάμει παραγωγικές δυνατότητές της ελληνικής γεωργίας, η παρατηρούμενη μακροχρόνια συρρίκνωσή της αξιολογείται αντιφατική. Ο γεωργικός πληθυσμός αισθάνεται αδύναμος να αντιδράσει, αφού δεν υπάρχει «όραμα» για την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας και για τον ρόλο που ο ίδιος καλείται να διαδραματίσει στην ανάταξη της Οικονομίας, στην ευημερία της Κοινωνίας και στην αειφορία των Οικοσυστημάτων. Από την ανακοίνωση του ΥπΑΑΤ, σχετική με τα πεπραγμένα του 1ου Συνεδρίου με θέμα «Αγροτική ανάπτυξη μετά το 2013», που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, προκύπτει ότι στόχευση του Συνεδρίου ήταν η προσέγγιση «του οράματος για την αγροτική ανάπτυξη μετά το 2013» χωρίς, όμως, να υπάρχει μια κοινή πολιτική παραδοχή ως βάση, που να προσδιορίζει: (i) τι πρέπει να απαιτεί, σε βάθος χρόνου, η Οικολογία, η Κοινωνία και η Εθνική Οικονομία από τη «γεωργία» και τι πρέπει να γίνει ώστε η «γεωργία» να μπορέσει να ικανοποιήσει αυτές τις απαιτήσεις και (ii), ποιος πρέπει να είναι ο δεοντολογικός ρόλος της «γεωργίας» και των γεωργών στην ύπαιθρο και πώς ο ρόλος αυτός θα καταστεί ανταποδοτικός και, επομένως, βιώσιμος. Χωρίς κοινής αποδοχής θέσεις στα βασικά αυτά θέματα στρατηγικής το «δένδρο του οράματος» δεν μπορεί να είναι βαθύρριζο, όπως σωστά αποδίδεται και στο elatochori neoi agrotes.doc 3 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 σκαρίφημα που περιέχεται στην ανακοίνωση που προαναφέρεται. Εξάλλου, με βάση το εννοιολογικό περιεχόμενο του όρου «γεωργία» και των σχέσεών της με την ύπαιθρο, όπως αυτές προαναφέρθηκαν, το όραμα για την γεωργική και αγροτική ανάπτυξη δεν μπορεί παρά να έχει τρεις συνιστώσες: Όραμα για την « γεωργία» , που αποτελεί και θα συνεχίσει ν’αποτελεί βασική και γενικευμένη παραγωγική δραστηριότητα των αγροτικών περιοχών και προσδιοριστική μεταβλητή της αειφορίας των οικοσυστημάτων τους. Όραμα για την βιομηχανία τροφ ίμων, η οποία αποτελεί κατ’εξοχήν δευτερογενή οικονομική δραστηριότητα, συμπληρώνει και ολοκληρώνει την πρωτογενή παραγωγή και την προάγει σε αγροδιατροφικό τομέα, στον οποίον πρέπει να συμμετέχουν οργανικά οι γεωργοί, υποστηριζόμενοι από θεσμικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει διαφάνεια, αλληλεγγύη και αποτελεσματικότητα. Όραμα για την Κ οινωνία, Οικονομία και Οικολογία των αγροτικών περιοχών, πέρα και πάνω από το ρόλο που διαδραματίζει ο αγροδιατροφικός τομέας στην παραγωγή τροφίμων και δημοσίων περιβαλλοντικών αγαθών, στη δημιουργία εισοδημάτων και απασχόλησης, στο ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών της Χώρας και στη βελτίωση του επιπέδου ευημερίας των τοπικών κοινωνιών. 3. Οι προκλήσεις που δέχεται η ελληνική γεωργία Η ελληνική γεωργία καλείται να ανταποκριθεί σε πέντε κύριες προκλήσεις: (1) Στην πολυδιάστατη κρίση, στην πιθανολογούμενη κλιματική αλλαγή και λειψυδρία, στην αυξανόμενη αστάθεια των τιμών των γεωργικών προϊόντων και των γεωργικών εισροών και στην ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, προκειμένου να διασφαλιστούν συνθήκες βιώσιμης ισορροπίας μεταξύ Γεωργίας, Οικονομίας, Οικολογίας και Κοινωνίας. Για μια τέτοια ανταπόκριση κρίνεται αναγκαία όχι μόνον η θεσμοθέτηση κοινής αποδοχής διαδικασιών παραγωγής γεωργικών προϊόντων και κοινής αποδοχής κοστολόγησης των διαδικασιών αυτών, προκειμένου να καλυφθεί το κόστος που συνεπάγεται η τήρησή τους, αλλά και η θεσμοθέτηση συστημάτων πιστοποίησης της ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και έγκυρου ελέγχου της λειτουργίας των συστημάτων αυτών, ώστε να υπάρξει εγγύηση ότι το αυξημένο κόστος έχει ουσιαστικό αντίκρισμα σε όρους απαιτήσεων των καταναλωτών. (2) Στο «αξίωμα» ότι, με σταθερή ή/και μειούμενη την χρησιμοποιούμενη έκταση γεωργικής γης και με λιγότερη διαθέσιμη ποσότητα νερού για άρδευση, η μέγιστη δυνατή απόδοσή της γεωργίας σε όρους παραγωγής και η ελάχιστη δυνατή περιβαλλοντική όχληση από τη λειτουργία της, είναι αντικρουόμενοι στόχοι. Επομένως, οι γεωργοί θα κληθούν να αξιοποιήσουν νέες τεχνολογικές μεθόδους διαχείρισης των καλλιεργειών και εκτροφών που θα προκαλούν την μικρότερη δυνατή συνολική περιβαλλοντική όχληση κατά μονάδα παραγομένου προϊόντος. (3) Στην ενδεικνυόμενη στροφή της γεωργικής παραγωγής σε αμιγώς διατροφικό πρότυπο, εις βάρος (κυρίως) των βιομηχανικών φυτών, για κάλυψη των αναγκών διατροφής του elatochori neoi agrotes.doc 4 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 μελλοντικού κόσμου των 9 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, από τα οποία, σύμφωνα με τις προβλέψεις του FAO, ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα πεινάνε, ένα δισεκατομμύριο θα υποσιτίζονται και περίπου 3 δισεκατομμύρια θα προσπαθούν να ανέβουν στην αλυσίδα τροφίμων. Στα πλαίσια της πρόκλησης αυτής, η ελληνική γεωργία μπορεί και πρέπει να αναδειχθεί υπολογίσιμος παροχέας τροφίμων σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, προκειμένου να συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη της Χώρας. Υποστηρίζουμε ότι η στροφή αυτή της ελληνικής γεωργίας πρέπει να σχεδιαστεί και να εφαρμοστεί με ευρεία συναίνεση, σε βάθος χρόνου, με ισχυρή φαντασία, χωρίς τις σημερινές τεχνικές, οικονομικές και θεσμικές δεσμεύσεις. (4) Στην ΚΓΠ που σχεδιάζεται να ισχύσει την προγραμματική περίοδο 2014-2020, κατά την οποίαν οι διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι του Πυλώνα 2 (παρεμβάσεις γεωργικής ανάπτυξης) θα αυξηθούν, προκειμένου: (i) να χρηματοδοτηθούν χωρικά ή/και κλαδικά ολοκληρωμένα προγράμματα», με βάση επαρκώς τεκμηριωμένες προτεραιότητες από τα Κράτη-Μέλη. Τα προγράμματα αυτά, ειδικά για την Ελλάδα, πρέπει να αναδειχθούν άμεσα, να είναι εξωστρεφή και να δημιουργούν, σε χωρικό και κλαδικό επίπεδο, κρίσιμη μάζα με αυξητική δυναμική και (ii), να υποστηριχθούν δράσεις που αφορούν στην αντιμετώπιση των αναμενόμενων επιπτώσεων της πιθανολογούμενης κλιματικής αλλαγής και λειψυδρίας, στην αύξηση της προσφοράς δημόσιων περιβαλλοντικών αγαθών και στην χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. (5) Στην ανάγκη ένταξης στη γεωργική παραγωγή και μέρους των νέων ατόμων που μετακινούνται στα χωριά, στα πλαίσια της παρατηρούμενης «αστυφυγίας». Η επιστροφή στην ύπαιθρο νέων ανθρώπων πρέπει να υποστηριχθεί με τη βελτίωση των τεχνικών και κοινωνικών υποδομών και με τη δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των πρώτων μετρήσεων που δημοσιεύτηκαν, εκτιμάται ότι, τα άτομα που επιθυμούν να εγκαταλείψουν τις πόλεις και να εγκατασταθούν μόνιμα στις αγροτικές περιοχές, είναι της τάξεως του 1,5 εκατομμυρίου, εκ των οποίων 50% περίπου δηλώνουν ότι θα ασχοληθούν με τη γεωργία, με ζητούμενο την καλύτερη ποιότητα ζωής, έστω και με χαμηλότερο εισόδημα από αυτό που είχαν στην πόλη. Τα άτομα αυτά, ενώ υποστηρίζονται και με μακρόχρονη ενοικίαση (έναντι συμβολικού ενοικίου) γεωργικής γης ιδιοκτησίας του Δημοσίου, δεν έχουν τη δυνατότητα να εντάξουν την πρωτοβουλία τους σε ένα πλαίσιο έστω και στοιχειώδους υποστήριξης, ώστε να πιθανολογήσουν την επιτυχία της. Υποστηρίζουμε ότι ένα τέτοιο πλαίσιο πρέπει να διαμορφωθεί κατά προτεραιότητα, ώστε ο ενθουσιασμός των ατόμων αυτών να μην αναχαιτιστεί από την απογοήτευση που θα αισθανθούν όταν αντιληφθούν ότι η πρωτοβουλία τους δεν εντάσσεται σε κλαδικό και χωροταξικό αναπτυξιακό σχεδιασμό, δεν υποστηρίζεται από οριζόντιες ενέργειες ενημέρωσής τους για την φύση της αγροτικής κοινωνίας και της γεωργικής παραγωγής και για την προώθηση των προϊόντων που θα παράγουν στην αγορά και δεν συνδέεται αμφίδρομα με ένα δίκτυο Γεωργικής Έρευνας, αγρολογικού πειραματισμού και ελέγχου της οικονομικής βιωσιμότητάς της. elatochori neoi agrotes.doc 5 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 4. Προοπτικές Στα πλαίσια των προαναφερόμενων προκλήσεων πρέπει να οραματιστούμε το μέλλον της ελληνικής γεωργίας με φαντασία και ρεαλισμό. Είμαστε απόλυτα εκτεθειμένοι στον ανταγωνισμό και, επομένως, υποχρεωμένοι να στηρίξουμε την εξωστρέφειά της. Με βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών προϊόντων. Με συλλογική δράση και αμοιβαιότητα συμφερόντων (συμβολαιακή γεωργία). Με εφαρμογή συστημάτων παραγωγής φιλικών στο περιβάλλον. Με ορθολογική χρήση των εδαφικών και υδατικών πόρων. Με οργανική σύνδεση της φυτικής με τη ζωική παραγωγή. Με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Με δοκιμασμένες τεχνικές, οργανωτικές και θεσμικές καινοτομίες. Με το υπέροχο περιβάλλον της χώρας για τη γεωργία. Με τη δημιουργία μιας νέας γενιάς επαγγελματιών γεωργών, ικανής, με οργανωμένη συλλογική δράση σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, να προσφέρει αγροτικά προϊόντα πιστοποιημένων προδιαγραφών και χαμηλού κόστους που ζητούν οι καταναλωτές και τα οποία θα προσδιορίζουν την ελάχιστη συνολική περιβαλλοντική επιβάρυνση και την μέγιστη παραγωγή δημοσίων περιβαλλοντικών αγαθών κατά μονάδα προϊόντος. Η νέα αυτή γενιά των γεωργών, ως ισότιμος κοινωνικός Εταίρος, θα πρέπει να καταστεί εισοδηματικά αυτοδύναμος με την ενσωμάτωση, στις τιμές των προϊόντων που παράγει, της έγκυρα κοστολογημένης ανταποδοτικότητας για τις υπηρεσίες που προσφ έρει στην Οικονομία, την Κ οινωνία και την Οικολογία. Ο γεωργικός πληθυσμός, εάν υποστηριχθεί στοχευμένα από την Πολιτεία, όπως το δικαιούται, μπορεί να πορευθεί πρώτος και να δείξει την έξοδο από την κρίση. Η υποστήριξη αυτή πρέπει να προσφερθεί μέσω του Εθνικού Διαχεριστικού Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης της Υπαίθρου, που θα είναι ο υποδοχέας των παρεμβάσεων του Εθνικού Προγράμματος Γεωργικής και Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίον θα υποστηρίζει: (1) Την παραγωγή προϊόντων πιστοποιημένης ποιότητας και ειδικών χαρακτηριστικών, μέσω των οποίων θα επιδιώκεται, παράλληλα με την μείωση του κόστους παραγωγής, η αύξηση των τιμών που απολαμβάνει ο παραγωγός, λόγω ποιότητας και ειδικών χαρακτηριστικών των προϊόντων που παράγει. (2) Την θεσμοθέτηση και λειτουργία δικτύων μετασυλλεκτικού χειρισμού, μεταποίησης και πώλησης/διανομής των προϊόντων και δικτύων προμήθειας των γεωργικών εισροών. Τα δίκτυα αυτά πρέπει να έχουν τα ην μορφή Επιχειρήσεων Κ οινωνικής Οικονομίας με αποτελεσματικό τεχνικό και οικονομικό management, των οποίων αποκλειστικοί μέτοχοι και χρήστες των υπηρεσιών που θα παρέχουν είναι οι γεωργοί, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί όχι μόνον η εκροή εισοδημάτων έξω από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, με την απώλεια εσόδων από πωλήσεις ή/και με αυξημένες δαπάνες προμηθειών, αλλά και η παρεμβολή μεσαζόντων στο κύκλωμα διακίνησης των προϊόντων προς τους καταναλωτές. (3) Την παραγωγή αποτελεσματικού πολλαπλασιαστικού υλικού, φυτικού και ζωικού, που είναι elatochori neoi agrotes.doc 6 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 η πλέον απαραίτητη εισροή για την αύξηση της παραγωγικότητας των καλλιεργειών και των εκτροφών και εγχώριας παραγωγής επαρκών και καλής ποιότητας ζωοτροφών ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες για προσχεδιασμένη αύξηση της παραγωγής ζωικών προϊόντων, προκειμένου να αυξηθούν οι εξαγωγές και να υποκατασταθούν οι εισαγωγές. (4) Την καθιέρωση ειδικού « εργαλείου» επιβλεπόμενης χρηματοπιστωτικής υποστήριξης των προαναφερομένων Επιχειρήσεων Κοινωνικής Οικονομίας με ευνοϊκούς όρους, δεδομένου ότι οι αποκλειστικοί μέτοχοί τους -οι παραγωγοί- χρησιμοποιούν φυσικούς πόρους κοινωνικής ιδιοκτησίας, την αειφορία των οποίων πρέπει να προάγουν υπέρ των μελλοντικών γενεών, παράγουν δημόσια περιβαλλοντικά αγαθά και προϊόντα διατροφής του πληθυσμού και καλύπτουν απαιτήσεις της Εθνικής Οικονομίας (απασχόληση, εξαγωγές, τουρισμός, κοινωνική συνοχή) υπό καθεστώς υψ ηλού βαθμού αβεβαιότητας και υψ ηλού κινδύνου. Η χρηματοπιστωτική αυτή υποστήριξη των Επιχειρήσεων Κοινωνικής Οικονομίας θα μπορούσε να συνδυαστεί με την στήριξη των εισοδημάτων των γεωργών, όταν αυτά, από μη προβλέψιμες τιμές των παραμέτρων που τα προσδιορίζουν (επιτόκια, τιμές εισροών, ζήτηση), μειώνονται κάτω του κοινωνικώς αποδεκτού ορίου διαβίωσης ή/και του εφικτού ορίου απορρόφησης των συνεπειών που προκαλεί η βίαιη μείωση των γεωργικών εισοδημάτων. Ένα τέτοιο «εργαλείο» στη διάθεση των Επιχειρήσεων Κοινωνικής Οικονομίας, που θα στεγάσουν, στο μέλλον, την γενικευμένη συλλογική δράση των ελλήνων γεωργών, θα εξουδετερώσει τις συνέπειες του μεγαλύτερου διαρθρωτικού μειονεκτήματος της ελληνικής γεωργίας, που είναι ο μεγάλος αριθμός μικρών και μεγάλης διασποράς γεωργικών εκμεταλλεύσεων και θα αναδειχθεί σε εθνική οργανωτική καινοτομία, απόλυτα συμβατή με την «αγροτική κοινωνία» που θα επηρεάσει σημαντικά την ανάπτυξη της γεωργίας και, μέσω αυτής, την ανάπτυξη της υπαίθρου. (5) Την καθιέρωση αποτελεσματικού διαδραστικού δικτύου στοχευμένης Γεωργικής Έρευνας, αξιολόγησης εφαρμόσιμων τεχνολογικών γνώσεων και γεωργικών εφαρμογών σε τοπικό επίπεδο, διασυνδεδεμένου με την εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Γεωργικής και Αγροτικής Ανάπτυξης της Χώρας και με τις Υπηρεσίες Τεχνικής Υποστήριξης των Επιχειρήσεων Κοινωνικής Οικονομίας που προαναφέρθηκαν. (6) Τους νέους γεωργούς, που είναι η ελπίδα για το μέλλον την Ελληνικής Γεωργίας, ώστε: (i) να αξιοποιήσουν το συγκριτικό πλεονέκτημα της Xώρας, σε όρους βιοποικιλότητας, κλίματος και φυσικών πόρων, τους συνειρμούς που συνδέουν την γεωργική πραγματικότητα της Χώρας με την ιστορία, τη μυθολογία, τον πολιτισμό και το μεσογειακό περιβάλλον και να στοιχειοθετήσουν, με αυτά ως βάση, το «όνομα» των προϊόντων της elatochori neoi agrotes.doc 7 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 σύγχρονης ελληνικής γεωργίας και (ii), να καταστούν συνειδητοί φορείς ενός άλλου πνεύματος, στενά συνδεδεμένου με το αγροτικό περιβάλλον, τον γεωργικό πολιτισμό, την καλώς νοούμενη ευημερία και την ποιοτική οικονομική ανάπτυξη, από την οποίαν θα απουσιάζουν η απληστία και ο ατομισμός και θα επικρατούν θεσμοθετημένες και αυτορυθμιζόμενες συνεργασίες με διακριτές ηθικές διαστάσεις. (7) Την ενιαιοποίηση του αγροτικού επαγγελματικού χώρου με την εφαρμογή συμβατών πολιτικών για τη γεωργία, τους φυσικούς πόρους (εδάφη, νερά, δάση, αλιεία) το περιβάλλον, τον αγροτουρισμό και, κυρίως την ποιότητα των προϊόντων και των δημοσίων αγαθών που παράγονται στην ύπαιθρο, μέσω ενός επιτελικού Υπουργείου Γεωργίας, Φ υσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. Επομένως, ο γεωργικός πληθυσμός πρέπει να ζητήσει από τις Υπηρεσίες που υποστηρίζουν την γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη, τρεις παράλληλες στοχευμένες προσπάθειες, τις οποίες ο ίδιος πρέπει να στηρίξει με την οργανωμένη συμμετοχή του: Η πρώτη, αφορά στην κατάρτιση και θεσμοθέτηση Εθνικού Διαχειριστικού Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης της Υπαίθρου , το οποίον θα λειτουργήσει ως η «περιβάλλουσα» του Εθνικού Προγράμματος Γεωργικής και Αγροτικής Ανάπτυξης, μέσω του οποίου θα προσδιοριστούν, με χωροταξική σαφήνεια, οι «περιοχές – υποδοχείς» επιμέρους γεωργικών παραγωγικών δραστηριοτήτων, όπως είναι εκείνες: (i) που προκαλούν σημαντική περιβαλλοντική όχληση (πτηνοτροφικές, χοιροτροφικές και αγελαδοτροφικές μονάδες βιομηχανικού τύπου), οι οποίες, τηρώντας συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους δομής, εγκατάστασης και λειτουργίας, θα ενσωματώνουν, ελεγχόμενα, τις συνέπειες τήρησης των όρων αυτών στα χαρακτηριστικά και στο κόστος των προϊόντων που θα παράγουν, (ii) που προκαλούν ελαφρά μεν αλλά μεγάλης διασποράς ανέλεγκτη περιβαλλοντική όχληση, όπως είναι οι πολυάριθμες εκμεταλλεύσεις ποιμενικής αιγοπροβατοτροφίας. Οι εκμεταλλεύσεις αυτές πρέπει να λειτουργούν υπό καθεστώς περιβαλλοντικά προσαρμοσμένου σταυλισμού κατά την χειμερινο-εαρινή περίοδο και προσχεδιασμένης και επιβλεπόμενης βόσκησης στις εκτεταμένες εκτάσεις των βοσκοτόπων που αξιοποιούν κατά την θερινο-φθινοπωρινή περίοδο. Επίσης, πρέπει να παράγουν σύμφωνα με τις θεσμοθετημένες προδιαγραφές ώστε το τυρί «ΦΕΤΑ ΠΟΠ» να αποκτήσει έγκυρα πιστοποιημένη ταυτότητα και αδιαμφισβήτητη τήρηση των θεσμοθετημένων προδιαγραφών που προσδιορίζουν την μοναδικότητα των συνθηκών παραγωγής του, (iii) που πρέπει να δημιουργήσουν και να αξιοποιήσουν οικονομίες κλίμακας με κοινή χρήση τεχνικών υποδομών στη λειτουργία τους και κοινών υποδομών στο μετασυλλεκτικό χειρισμό, πρώτη μεταποίηση και πώληση/διανομή των προϊόντων που παράγουν, όπως είναι, (π.χ.), η «βιομηχανία» ολοετούς εξωστρεφούς παραγωγής υδροπονικών elatochori neoi agrotes.doc 8 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 θερμοκηπιακών καλλιεργειών, η οποία πρέπει ν’αναπτυχθεί στην Ελλάδα για λόγους οικονομίας νερού, απασχόλησης, γεωργικών εισοδημάτων, αποτελεσματικότερης αξιοποίησης και διαχείρισης της γεωργικής γης, και δημιουργίας γεωργικών εκμεταλλεύσεων τεχνικά αποτελεσματικών και εισοδηματικά αυτοδύναμων, (iv) που πραγματοποιούνται σε ευαίσθητες περιοχές που πρέπει να προστατευθούν τα οικοσυστήματά τους και, επομένως, απαιτούν ειδικές καλλιεργητικές τεχνικές και περιορισμούς στη χρήση χημικών εισροών, (v) που εφαρμόζουν συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης παραγωγής για την παραγωγή προϊόντων ειδικών χαρακτηριστικών, στα οποία εντάσσονται, για την οικονομία του παρόντος άρθρου και τα πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα. Η δεύτερη, αφορά στην ανάληψη πρωτοβουλίας ώστε, «με ευρεία πολιτική συναίνεση και συμμετοχή των Κοινωνικών Εταίρων, να προσδιοριστεί η Στρατηγική για την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας με ορίζοντα την επόμενη εικοσαετία». Η πρωτοβουλία αυτή πρέπει να εξειδικεύεται με ένα « Εθνικό Σχέδιο Επενδύσεων Ανασυγκρότησης της Ελληνικής Γεωργίας» , η ανάκαμψη της οποίας, από την μακροχρόνια συρρίκνωσή της, χρειάζεται επενδύσεις για την παραγωγή προϊόντων αιχμής 1, όπως είναι: Η ολοετής και εξωστρεφής παραγωγή υδροπονικών θερμοκηπιακών προϊόντων. Η υποκατάσταση των εισαγωγών χοιρινού κρέατος. Η προώθηση εξωστρεφούς παραγωγής τυριού «ΦΕΤΑ ΠΟΠ». Η πώληση του ελαιολάδου τυποποιημένου και εμφιαλωμένου ως εθνικού προϊόντος ειδικών χαρακτηριστικών και διαιτολογικής αξίας με ελληνικό “brand” σε αγορές-στόχους. Η δημιουργία αγροδιατροφικών αλυσσίδων φρούτων και κηπευτικών, με οργανική σύνδεση των γεωργών με την βιομηχανία τροφίμων και τους εξαγωγείς και, μέσω αυτών, με αγορές-στόχους. Η παραγωγή προϊόντων ζωικής παραγωγής από ζώα των οποίων η διαχείρισή θα ικανοποιεί συνθήκες ευζωίας και η διατροφή θα στηρίζεται σε «εγγυημένο ελληνικό πρότυπο εγχώριας παραγωγής ζωοτροφ ών φ υτικής προέλευσης» . Επειδή η εφαρμογή του Σχεδίου αυτού, με τη σημερινή συγκυρία, συνιστά παρέμβαση « Δημοσίου Συμφ έροντος» , η δέσμευση της Πολιτείας να υποστηρίξει την εφαρμογή του πρέπει να ψηφιστεί από τη Βουλή των Ελλήνων, ώστε ο γεωργικός πληθυσμός να αποκτήσει «Όραμα» στο οποίο να στηρίξει τις ελπίδες του, να εντάξει τις προσδοκίες του και να αγωνιστεί για την προσέγγισή του. Το Εθνικό Σχέδιο Επενδύσεων πρέπει: (i) να αρθρώνεται σε Επιχειρησιακά Περιφερειακά Σχέδια και, καθένα από αυτά, σε Κλαδικά Σχέδια, οι ατομικές προσπάθειες των 1 Τα προϊόντα αυτά αφορούν: (i) εισαγόμενα ευρείας κατανάλωσης: χοιρινό κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα, ζωοτροφές φυτικής προέλευσης, όσπρια και επιλεγμένα κηπευτικά. (ii) Πρώτες ύλες για την βιομηχανία τροφίμων: φρούτα και κηπευτικά για κονσερβοποίηση, έτοιμα φαγητά. (iii) Εξαγώγιμα προϊόντα: φέτα ΠΟΠ, πρώιμα κηπευτικά, νωπά φρούτα και φρέσκες έτοιμες σαλάτες, ελαιόλαδο, κρασιά ειδικών τύπων. (iv) Ειδικά πιστοποιημένα προϊόντα και προϊόντα ιχθυοκαλλιεργειών. elatochori neoi agrotes.doc 9 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 οποίων να επαναπροσδιορίζονται, σε τοπικό επίπεδο, σ' ένα συνεχές κύκλωμα προγραμματισμού και προσαρμογής και (ii), να αριστοποιεί, με τα αποτελέσματά του, την στοχευμένη συνεισφορά της Ελληνικής γεωργίας στην Εθνική Οικονομία. Όπως έχω επανειλημμένα υποστηρίξει, το Εθνικό Σχέδιο Επενδύσεων Ανασυγκρότησης της Ελληνικής Γεωργίας έχει προεκτιμώμενο κόστος της τάξεως των 20 δις €, μεγάλο μέρος του οποίου θα καλυφθεί με κοινοτικούς πόρους ή/και πόρους του Αναπτυξιακού Νόμου ή/και μετοχικά κεφάλαια μέσω ειδικών συνεργασιών και η ωρίμανση των επενδύσεων αυτών θα προσδιορίσει: υποκατάσταση ετήσιων εισαγωγών και αύξηση ετησίων εξαγωγών γεωργικών προϊόντων της τάξεως του 1 δις € και 3 δις €, αντίστοιχα, βελτίωση της παραγωγικότητας της εργασίας υπό καθεστώς αυξημένης απασχόλησης και πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις που θα αναζωογονήσουν την ύπαιθρο, με την ενεργοποίηση του «εν υπνώσει» παραγωγικού δυναμικού της. Η τρίτη, αφ ορά στην ανάληψ η οριζόντιων δράσεων υψ ηλής προτεραιότητας: Τα προϊόντα στα οποία αφορούν οι προτεινόμενες επενδύσεις πρέπει να χωροθετηθούν και να διαστασιολογηθούν στοχευμένα στα πλαίσια του Εθνικού Διαχειριστικού Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης της Υπαίθρου και πρέπει να ενταχθούν στη λογική του στρατηγικού σχεδιασμού ανάπτυξης της Ελληνικής Γεωργίας, ώστε να συνεκτιμηθούν οι χωρικές προτεραιότητες με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα για τα προϊόντα αυτά, αλλά και οι οριζόντιες δράσεις που πρέπει να πραγματοποιηθούν για να υποστηρίξουν την εξωστρέφειά τους. Τέτοιες δράσεις είναι: (i) η σύνδεση της εγχώριας παραγωγής με την μεταποιητική βιομηχανία και με τις ανάγκες σταθερών μεγάλων αγορών-στόχων σε παγκόσμιο επίπεδο, (ii) η ανάδειξη των χαρακτηριστικών των ελληνικών φρούτων και κηπευτικών και η στοχευμένη μεταποίησή τους, ώστε να προσφέρονται προϊόντα υψηλής ποιότητας σε ανταγωνιστικό κόστος, μέσω συνεργασιών αμοιβαίου συμφέροντος, στα πλαίσια του θεσμού της συμβολαιακής γεωργίας και των Επιχειρήσεων Κοινωνικής Οικονομίας, (iii) η προώθηση στρατηγικών συνεργασιών, ώστε η ανάπτυξη της Ελληνικής Γεωργίας να χρηματοδοτηθεί και με ιδιωτικά και μετοχικά κεφ άλαια και (iv), η καθιέρωση προτύπων ελληνικών προϊόντων: Η Ελλάδα, για το σκοπό αυτό, πρέπει να οργανώσει πανεθνική προσπάθεια, κατά το πρότυπο εκείνης που έγινε για την προβολή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, προκειμένου να αναδειχθούν «επιλεγμένα προϊόντα πρεσβευτές» της σύγχρονης ελληνικής γεωργίας, ώστε να αποκτήσουν δικό τους «brand» στις αγορές. Η υπόθεση του «branding» είναι η σημαντικότερη καινοτομία που χρειάζεται η Ελληνική Γεωργία και πρέπει να υποστηριχτεί από την Πολιτεία με τολμηρό οραματισμό. Τα προϊόντα της σύγχρονης ελληνικής Γεωργίας πρέπει να συνδεθούν, όπως προαναφέρθηκε, με την ιστορία και elatochori neoi agrotes.doc 10 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 τις παραδόσεις της Χώρας. Το «brand image» της Ελλάδας προκαλεί σύνθετους συνειρμούς που συνδέονται με τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό, την γεωπολιτική της θέση, τον διεθνώς δημοφιλή τουριστικό προορισμό που προσδιορίζει το περιβάλλον της, τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό και, γενικότερα, τη συμμετοχή της στην παγκόσμια πολιτισμική ανταλλαγή. Αξιοποιώντας όλους αυτούς τους συνειρμούς, σε συνδυασμό με τις δηλωμένες καταναλωτικές απαιτήσεις και κοινωνικές ευαισθησίες που αφορούν στο περιβάλλον, στην ευζωία των ζώων, στην υγιεινή και ασφάλεια των τροφίμων κ.α., η Ελλάδα, με την ενεργό συμμετοχή της νέας γενιάς γεωργών, μπορεί και πρέπει να χτίσει την προβολή των γεωργικών προϊόντων, ώστε να αποκτήσουν το όνομά τους και, μέσω αυτού, να κερδίσουν σε «αναγνωρισιμότητα» και «αξία». Η οργάνωση μιας τέτοιας προσπάθειας πρέπει να ενταχθεί οργανικά στην Κοινωνία, την Εθνική Οικονομία και την Αγροτική Οικονομία, ώστε να λειτουργεί συνεχώς και να διασφαλίζει τη συνέπεια μεταξύ του ονόματος των προϊόντων και των χαρακτηριστικών που τα προσδιορίζουν. 5. Aδρομερής περιγραφ ή επιλεγμένων επενδύσεων που εντάσσονται στο Εθνικό Σχέδιο Επενδύσεων Ανασυγκρότησης της Ελληνικής Γεωργίας Υποστηρίζω ότι ο γεωργικός πληθυσμός, εάν υποστηριχθεί προσχεδιασμένα, μπορεί να ενεργοποιήσει το παραγωγικό δυναμικό της ελληνικής υπαίθρου, ώστε τα επόμενα 20 χρόνια, να έχει πραγματοποιηθεί το προτεινόμενο Εθνικό Επενδυτικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης της Ελληνικής Γεωργίας, με στοχευμένη χωροθέτηση στα πλαίσια του Εθνικού Διαχειριστικού Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης της Υπαίθρου, με προσανατολισμό την υποκατάσταση εισαγωγών γεωργικών προϊόντων και την μεγαλύτερη δυνατή αύξηση των εξαγωγών επωνύμων και πιστοποιημένης ποιότητας προϊόντων διατροφής και με πλήρως αναπτυγμένη την εθνική προσπάθεια προώθησης των προϊόντων αυτών σε μεγάλες αγορές-στόχους. Πρόδρομη αδρομερής περιγραφή των επενδύσεων αυτών έχει ως ακολούθως: (1) Εκσυγχρονισμός της ποιμενικής αιγο-προβατοτροφ ίας και προσαρμογή της λειτουργίας της στις θεσμοθετημένες τεχνικές προδιαγραφ ές παραγωγής τυριού « Φ ΕΤΑ ΠΟΠ» : Βασική στόχευση είναι η μετατροπή του « κυκλώπειου» συστήματος ποιμενικής εκτροφής αιγο-προβάτων σε σύγχρονο σύστημα ποιμενικών εκτροφών που θα είναι: Τεχνικο-οικονομικά αποτελεσματικές. Εισοδηματικά αυτοδύναμες. Εξωστρεφείς. Ελεγχόμενης περιβαλλοντικής όχλησης. Ικανές να χρησιμοποιηθούν ως αποτελεσματικά «εργαλεία» οικολογικής διαχείρισης των εκτεταμένων εκτάσεων βοσκοτόπων. Επιβλεπόμενης λειτουργίας ώστε να ελέγχεται η τήρηση των θεσμοθετημένων Τεχνικών elatochori neoi agrotes.doc 11 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 Προδιαγραφών παραγωγής του προϊόντος. Κοινωνικά αποδεκτές, λόγω των ευνοϊκών συνθηκών που θα επικρατούν στο χώρο εργασίας των αιγο-προβατοτρόφων. Ο μετασχηματισμός των ποιμενικών εκτροφών σχεδιάζεται να πραγματοποιηθεί μέσω των ακόλουθων εφικτών οργανωτικών καινοτομιών: (i) Διαχείριση των ποιμνίων: φθινοπωρινο-χειμερινή περίοδος, σταυλισμένα σε Οργανωμένους Χώρους. Εαρινο-θερινή περίοδος, ελεγχόμενη βόσκηση στους φυσικούς βοσκοτόπους. (ii) Οργάνωση σε επίπεδο ομάδας των 20-25 αιγο-προβατοτρόφων: Ομαδικός Χώρος Σταυλισμού 2, κατάλληλα ρυμοτομημένος σε οικόπεδα, οργανωμένος με κοινής χρήσεως υποδομές (προσπέλασης, ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, περίφραξης, διαχείρισης αποβλήτων, silo μιγμάτων ζωοτροφών κ.α.), ο οποίος θα λειτουργεί με Κανονισμό κοινής αποδοχής, με συγκεκριμένη έκταση οργανωμένων και επιβλεπόμενης οικολογικής διαχείρισης βοσκοτόπων, που θα διασφαλίζει τουλάχιστον 3 στρέμματα ανά ζώο, (iii) οργάνωση σε ατομικό επίπεδο: κατασκευή ποιμνιοστασίου συγκεκριμένων προδιαγραφών με αποθήκη σανών, σε ένα από τα οικόπεδα του ΟΧΣ, (iv) οργάνωση σε επίπεδο τοπικό: Ίδρυση Επιχείρησης Κοινωνικής Οικονομίας με αποκλειστικούς μετόχους τους αιγο-προβατοτρόφους των ΟΧΣ της περιοχής, η οποία θα τους υποστηρίζει με τη συγκέντρωση και αξιοποίηση των προϊόντων και με την μαζική προμήθεια εισροών, εκτός σανών, η προμήθεια των οποίων συνιστά φροντίδα ενός εκάστου των αιγο-προβατοτρόφων. (2) Ανασυγκρότηση του κλάδου της ελληνικής χοιροτροφ ίας με στόχευση την κάλυψ η των αναγκών της Χώρας σε χοιρινό κρέας πιστοποιημένης ποιότητας με ελληνικό πρότυπο διατροφ ής των ζώων αποκλειστικά με ζωοτροφ ές εγχώριας φ υτικής παραγωγής. Η συνολική κατανάλωση της χώρας σε χοιρινό κρέας μπορεί να παραχθεί εγχώρια από 1000 χοιροτροφικές μονάδες με 200.000 χοιρομητέρες, υπό την προϋπόθεση ότι οι μονάδες: (i) θα χωροθετηθούν σωστά με προσχεδιασμένες Τεχνικές Προδιαγραφές ώστε να επιτυγχάνεται σωστή περιβαλλοντική προσαρμογή τους, (ii) θα υποστηριχθούν ολοκληρωμένα ώστε να δημιουργηθεί περιορισμένος αριθμός περιφερειακών «Δικτύων Παραγωγής Χοιρινού Κρέατος – ΔΠΧΚ πιστοποιημένης ποιότητας και ελληνικού προτύπου διατροφής» (μέχρι 50 χοιροτροφικές μονάδες). Κάθε ΔΠΧΚ θα έχει την μορφή Επιχείρησης Κοινωνικής Οικονομίας, με μονάδα παραγωγής μιγμάτων ζωοτροφών και με τεχνικές υποδομές σφαγής, τεμαχισμού, τυποποίησης και διανομής κρέατος και (iii), θα υποστηριχθεί η όλη προσπάθεια με τη διασφάλιση ζώων υψηλού γενετικού δυναμικού για την περιοδική ανανέωση των χοιρομητέρων και κάπρων. 2 Βλ. Παράρτημα elatochori neoi agrotes.doc 12 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 (3) Προβολή του ελαιολάδου ως εθνικού προϊόντος ειδικών προδιαγραφ ών και πραγματοποίηση εξαγωγών αποκλειστικά τυποποιημένου και εμφ ιαλωμένου: Καθιέρωση εθνικού σήματος και προκαθορισμένου αριθμού ειδικών σημάτων, που θα εξειδικεύουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που θα διαφοροποιούν την προσφορά του. Κύρια στόχευση είναι η ανάδειξη και κατοχύρωση στη συνείδηση των καταναλωτών των ειδικών χαρακτηριστικών του ελληνικού ελαιολάδου ώστε να αποκτήσει «αξία» και να καταστεί ο «πρεσβευτής» προϊόντων μεσογειακής διατροφής της σύγχρονης ελληνικής γεωργίας. Η επιτυχία μιας τέτοιας προσπάθειας θα καταστήσει βιώσιμη την επέκταση της ελαιοκαλλιέργειας σε σύγχρονη ανταγωνιστική βάση υπό καθεστώς απουσίας επιδοτήσεων, με την αξιοποίηση σημαντικών επικλινών εκτάσεων γεωργικής γης χωρίς άρδευση ή/και άλλων εκτάσεων που αποδεσμεύονται με την μείωση της καλλιέργειας καπνού και βαμβακιού. Η χωροταξική, τεχνική, οικονομική, οργανωτική και λειτουργική διαστασιολόγηση του Σχεδίου, προϋποθέτει θεσμικές παρεμβάσεις και επενδύσεις για συνένωση και εκσυγχρονισμό ελαιουργείων, τυποποιητηρίων και συσκευαστηρίων, αποθηκευτικών χώρων και δημιουργία Τοπικών Δικτύων Παραγωγής (Επιχειρήσεων Κοινωνικής Οικονομίας) «ελληνικού ελαιολάδου πιστοποιημένης ποιότητας». (4) Βελτίωση της ποιότητας και προώθηση των Ελληνικών κρασιών: Ο εκσυγχρονισμός του κλάδου πρέπει να λάβει υπόψη το γεγονός ότι τα χαρακτηριστικά και οι εξελίξεις της αγοράς ευνοούν τη διάθεση «επωνύμων» εμφιαλωμένων κρασιών. Επομένως, βασική στόχευση είναι η ποιοτική αναβάθμιση των παραγομένων τύπων κρασιών ανά αμπελουργική περιοχή και η αξιοποίηση της ιδιαιτερότητας των αυτόχθονων ποικιλιών, που είναι προσαρμοσμένες στις εδαφοκλιματικές συνθήκες του ελληνικού περιβάλλοντος και συνδεδεμένες με την ιστορία, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό της Χώρας. Στα πλαίσια αυτά ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην προβολή των κρασιών ΟΠΑΠ και Γεωγραφικής Ένδειξης, στην ανάδειξη νέων ποικιλιών και στην κατάρτιση προγράμματος αύξησης των έμμεσων εξαγωγών κρασιών μέσω των τουριστών, προκειμένου να μειωθούν οι εισαγωγές και να αυξηθούν οι εξαγωγές. (5) Εξωστρεφ ής και ολοετής παραγωγή κηπευτικών προϊόντων πιστοποιημένης ποιότητας. Το δυνητικό δυναμικό της ελληνικής γεωργίας σε κηπευτικά προϊόντα είναι, πρακτικά, απεριόριστο. Η αξιοποίησή του πρέπει να οργανωθεί με τη μορφή κάθετα οργανωμένων, τεχνολογικά σύγχρονων, οργανωτικά αποτελεσματικών και εξωστρεφών αγροτοβιομηχανικών συγκροτημάτων, με κύρια συνθετικά στοιχεία: (i) την εγκατάσταση επιχειρηματικής εξωστρεφούς elatochori neoi agrotes.doc μορφής παραγωγής «Υδροπονικών (1 μονάδα 13 Θερμοκηπιακών περιλαμβάνει 5-10 Μονάδων» θερμοκήπια ολοετούς των 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 7-10 στρεμμάτων), οργανωμένων σε «θερμοκηπιακά πάρκα» (τουλάχιστον 10 θερμοκηπιακές μονάδες), με επιβλεπόμενη συμβολαιακή παραγωγή τυποποιημένων προϊόντων πιστοποιημένης ποιότητας. Η καθυστέρηση της Ελλάδας στην θερμοκηπιακή παραγωγή είναι αποκαρδιοτική 3,4, (ii) την προσχεδιασμένη χρονικά, ποσοτικά και ποιοτικά παραγωγή κηπευτικών προϊόντων για νωπή κατανάλωση και για πρώτες ύλες της μεταποιητικής βιομηχανίας: έτοιμα φαγητά (π.χ. γεμιστά κ.α.) και «χωριάτικη σαλάτα» ειδικών προδιαγραφών, σε συνδυασμό με ελαιόλαδο, βρώσιμες ελιές και φέτα, σε συσκευασία που να εγγυάται τη φρεσκότητα / γεύση / διαιτητική αξία για προκαθορισμένο αριθμό ημερών, (iii) την καθιέρωση ειδικού «brand» σε μεγάλες αγορές-στόχους, σε συνεργασία, π.χ., με Ολλανδία, Ισραήλ, ώστε η όλη προσπάθεια να χρηματοδοτηθεί και με μετοχικά κεφάλαια. (6) Βελτίωση της ποιότητας και της εξωστρέφ ειας της παραγωγής φ ρούτων νωπών, κονσερβοποιημένων και αποξηραμένων. Οι εξαγωγικές επιδόσεις της χώρας σε εσπεριδοειδή, γιγαρτόκαρπα, πυρηνόκαρπα και ακτινίδια δεν ανταποκρίνονται στο μεγάλο δυναμικό της ελληνικής γεωργίας. Δεν υπάρχουν ολοκληρωμένα κυκλώματα, με την έννοια ότι δεν υπάρχει οργανική σύνδεση εξαγωγικών και μεταποιητικών επιχειρήσεων με τους γεωργούς και με τις αγορές-στόχους. Ο κλάδος πρέπει να αποκτήσει εξωστρέφεια για κάθε κατηγορία φρούτων. Η αξιοποίηση του δυναμικού της Χώρας δεν έχει ακόμα καταγραφεί ως εθνικό δυναμικό ικανό να καλύψει ανάγκες αγορών-στόχων με διαφοροποιημένη προσφορά «προτύπων ελληνικών προϊόντων συγκεκριμένων προδιαγραφών, διαιτητικής αξίας και τρόπου παραγωγής». (7) Παραγωγή καλής ποιότητας και επαρκών ζωοτροφ ών για την ανάπτυξη της ζωικής παραγωγής. Οι ανάγκες σε χλωρά και ενσιρωμένη νομή, σε σανούς και σε καρπούς (καλαμπόκι, κριθάρι κ.α.) είναι σημαντικές εάν η χώρα πρέπει να αποκτήσει αυτάρκεια σε χοιρινό κρέας, να αξιοποιήσει το συνολικό δυναμικό της σε τυρί «ΦΕΤΑΠΟΠ», να αυξήσει την παραγωγή αγελαδινού γάλακτος και να διατηρήσει την αυτάρκεια 3 Έκταση θερμοκηπίων σε στρέμματα: Χρόνος 1990 2011 4 Ελλάδα 40.000 45.000 Ισπανία (Αλμέρια) 250.000 Τουρκία (Αττάλεια) 150.000 150.000 στρέμματα θερμοκηπιακής ολοετούς υδροπονικής καλλιέργειας τομάτας προσδιορίζει: • Ετήσια παραγωγή 4.500.000 τόννους, αξίας 2,7 δις €, όση η αξία παραγωγής 27.000.000 στρεμμάτων σίτου (400 κιλά/στρέμμα χ 0,25€/κιλό). • 100.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης • Θερμοκήπιο 10 στρ. προσδιορίζει: Ετήσιο Γεωργικό Εισόδημα 70.000 € τουλάχιστον • Κόστος επένδυσης ~ 47.000 €/στρέμμα. elatochori neoi agrotes.doc 14 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 σε πτηνοτροφικά προϊόντα. Εκτιμάται ότι οι εκτάσεις που απαιτούνται υπερβαίνουν τα 18 εκατομμύρια στρέμματα. Επομένως, χρειάζεται οργανική σύνδεση μεταξύ γεωργών και κτηνοτρόφων προς αμοιβαίο όφελος, μέσω των Επιχειρήσεων Κοινωνικής Οικονομίας που θα στεγάσουν, στο μέλλον, την συλλογική δράση των γεωργών. (8) Παραγωγή πιστοποιημένης ποιότητας οσπρίων, με κύριες συνιστώσες την ανάδειξη της διαιτολογικής αξίας τους, την εγγύηση της ποιότητας και την προώθησή τους ως συστατικού στοιχείου της μεσογειακής διατροφής, σε συνδυασμό με το ελαιόλαδο, τις επιτραπέζιες ελιές, τη φέτα, τις σαλάτες και το ελληνικό κρασί. Οι συνιστώσες αυτές μπορούν να αναδείξουν τα όσπρια ως βασική συνιστώσα της ελληνικής γεωργίας. (9) Αξιοποίηση του παραγωγικού δυναμικού της Χώρας σε πιστοποιημένα « Ειδικά» προϊόντα. Η Ελλάδα διαθέτει περισσότερα από 50 προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ. Το χαρτοφυλάκια αυτό πρέπει να αξιοποιηθεί με ολοκληρωμένη στρατηγική που να βασίζεται στην υφιστάμενη κατάσταση, στο δυνητικό δυναμικό και στην τεκμηρίωση και αντικειμενική αξιολόγηση των ειδικών χαρακτηριστικών των προϊόντων αυτών. Στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής θα πρέπει να αξιολογηθεί και η υπάρχουσα γνώση από τη μελέτη της πλούσιας ελληνικής χλωρίδας, ώστε να αξιοποιηθούν περιπτώσεις ανάλογες με εκείνες του Κρόκου Κοζάνης και της Μαστίχας Χίου. elatochori neoi agrotes.doc 15 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 Παράρτημα σελ. 1/6 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΜΑΔΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΣΤΑΒΛΙΣΜΟΥ ΠΟΙΜΕΝΙΚΩΝ ΑΙΓΟ-ΠΡΟΒΑΤΩΝ (ΑΔΡΟΜΕΡΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΜΕΛΕΤΗΣΕΙ) 1. Τυπολογία της ελληνικής κτηνοτροφίας • Κτηνοτροφία βιομηχανικού τύπου, στην οποίαν ανήκουν οι επιχειρηματικής μορφής μονάδες της χοιροτροφίας και πτηνοτροφίας, οι οποίες δεν απαιτούν κατανάλωση χονδροειδών ζωοτροφών. • Κτηνοτροφία η οποία απαιτεί κατανάλωση και, επομένως, παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων συγκομιζόμενων χονδροειδών ζωοτροφών στην οποία ανήκουν οι σταβλισμένες εκτροφές βελτιωμένων αγελάδων και βελτιωμένων φυλών αιγο-προβάτων. • Η ποιμενική αιγο-προβατοτροφία, η οποία στηρίζεται στη βοσκήσιμη ύλη των βοσκότοπων, στους οποίους τα ζώα παραμένουν, κατά την θερινό-φθινοπωρινή περίοδο και στη συμπληρωματική διατροφή με χονδροειδής και συμπυκνωμένες ζωοτροφές την χειμερινό-εαρινή περίοδο, κατά την οποία τα ζώα παραμένουν στους στάβλους (χειμαδιά). 2. Ομαδικός Χώρος Σταβλισμού αιγο-προβάτων (ΟΧΣ) Ενιαία έκταση, κατάλληλα ρυμοτομημένη σε περιορισμένο αριθμό οικοπέδων, ικανών να αποτελέσουν υποδοχείς περιορισμένου αριθμού ομοειδούς φύσεως και μεγέθους ποιμνιοστασίων με αποθήκη σανού και των αναγκαίων χώρων Η έννοια του ΟΧΣ δίνει έμφαση στην ομαδικότητα του χώρου δηλαδή στο γεγονός ότι ο χώρος Σταβλισμού είναι «ομαδικός», επομένως κοινόχρηστος και όχι το ποιμνιοστάσιο το οποίο κατασκευάζεται από τον ενδιαφερόμενο αιγο-προβατοτρόφο, που συμμετέχει στην ομάδα και το χρησιμοποιεί με βάση τον Κανονισμό Λειτουργίας του «ομαδικού» (κοινόχρηστου) χώρου. Κάθε αιγοπροβατοτρόφος που αποδέχεται τον Κανονισμό Λειτουργίας του ΟΧΣ και συμφωνεί με τους όρους της από κοινού χρήσεως της τεχνικής υποδομής μπορεί να αγοράσει ή να ενοικιάσει, σε μακροχρόνια βάση, ένα από τα κτηνοτροφικά οικόπεδα που περιλαμβάνει ο ΟΧΣ, προκειμένου να κατασκευάσει προκαθορισμένων προδιαγραφών ποιμνιοστάσιο με την προσδοκία ότι: (i) θα διασφαλίσει συνθήκες βέλτιστης παραγωγικότητας των ζώων του, (ii) θα βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας του και την ποιότητα των προϊόντων που παράγει, (iii) θα ελαχιστοποιήσει τις οχλήσεις στο περιβάλλον και (iv), θα βελτιώσει την διαπραγματευτική του ικανότητα στην προμήθεια των βασικών κτηνοτροφικών εισροών και στην πώληση των κτηνοτροφικών προϊόντων του. Επομένως, ο Ομαδικός Χώρος Σταβλισμού (ΟΧΣ) συνιστά οργανωτική καινοτομία σε επίπεδο διαχείρισης μικρών αιγο-προβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων, οι οποίες, από μόνες τους, δεν μπορούν να διασφαλίσουν τις υποδομές του ΟΧΣ και, επομένως, την προσαρμογή στους περιβαλλοντικούς περιορισμούς και στις επιβαλλόμενες συνθήκες υγιεινής των ζώων, την εφαρμογή διαδικασιών βελτίωσης της ποιότητας του γάλακτος και ευνοϊκές συνθήκες εργασίας των αιγο-προβατοτρόφων στο στάβλο κατά την φθινοπωρινο-χειμερινή περίοδο. Η καινοτομία εξυπηρετεί τις εκμεταλλεύσεις parartima.docx 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 Παράρτημα σελ. 2/6 ποιμενικής αιγο-προβατοτροφίας οι οποίες στηρίζονται στην βοσκήσιμη ύλη των βοσκότοπων, κυρίως, κατά την εαρινο-θερινή περίοδο και, επομένως, η εφαρμογή της εντάσσεται οργανικά στο οικοσύστημα, στην Οικονομία και στην Κοινωνία των ορεινών, κυρίως, αγροτικών περιοχών της Χώρας. 3. Σκοπιμότητα του θεσμού των ΟΧΣ Η δημιουργία και λειτουργία Ο.Χ.Σ. σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές είναι σκόπιμη και συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη των περιοχών αυτών αφού: • επαναπροσδιορίζει τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των μικρών αιγοεκμεταλλεύσεων, • εξασφαλίζει στις αιγο-προβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις οικονομίες κλίμακας, • διευκολύνει την εφαρμογή προγραμμάτων και διαδικασιών βελτίωσης της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων, • βελτιώνει τις συνθήκες εργασίας των κτηνοτρόφων • εδραιώνει την αμοιβαιότητα στην «ηθική» που διέπει τη συμπεριφορά των ανθρώπων προς τα άλλα δύο υπό-συστήματα του κυκλώματος παραγωγής που είναι τα ζώα και το οικοσύστημα. • εξασφαλίζει την απαραίτητη οργάνωση των ποιμενικών αιγο-προβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων σε ατομικό επίπεδο, • δημιουργεί προϋποθέσεις συλλογικής δράσης σε επίπεδο σταβλισμού των ποιμνίων, • Διασφαλίζει δυνατότητα αποθήκευσης σανών και συνθήκες ορθολογικού χειρισμού των ζώων κατά την φθινοπωρινο-χειμερινή περίοδο, • ελαχιστοποιεί τις οχλήσεις στο περιβάλλον, • μεγιστοποιεί τα αποτελέσματα σε όρους ποιότητας των προϊόντων, κόστους παραγωγής, συνθηκών εργασίας και εισοδημάτων. • συμβάλλει στην επιβλεπόμενη αξιοποίηση των βοσκοτόπων, όπου σημειώνεται ανορθολογική βόσκηση ως συνδυασμός υπερβόσκησης, εποχής και διάρκειας βόσκησης. Η συμβολή αυτή έχει μεγάλη σημασία εάν συνεκτιμηθεί ότι : (i) οι βοσκότοποι είναι σημαντικός φυσικός πόρος, η αειφορία των οποίων πρέπει να προστατεύεται και να προάγεται και (ii), οι σχέσεις μεταξύ ποιμενικής αιγο-προβατοτροφίας και φυσικού περιβάλλοντος, κυρίως στον ορεινό και ημιορεινό χώρο, είναι έντονα ανταγωνιστικές. Επομένως, η ίδρυση Ο.Χ.Σ. σε επιλεγμένες περιοχές και η οργανική σύνδεσή τους με την έκταση του βοσκότοπου, που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ζώων που σταβλίζονται σ΄αυτούς, καθιστούν εφικτή την αξιοποίηση σε αειφορική βάση των βοσκότοπων, αφού δημιουργούν προϋποθέσεις συλλογικής δράσης, που επιτρέπει προσχεδιασμένη αξιοποίηση και διαχείρισής τους. • Προσδιορίζει ευνοϊκές επιπτώσεις στην εξέλιξη της παραγωγικής διαδικασίας και στην διαχείριση των ζώων κατά την περίοδο σταυλισμού, όπως είναι: (i) η αύξηση των αποδόσεων, με την ελεγχόμενη διατροφή των ζώων, σε ζωοτεχνικά σωστούς χώρους, (ii) ο προσχεδιασμένος parartima.docx προβατοτροφικών 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 Παράρτημα σελ. 3/6 απογαλακτισμός των αρνιών και η δυνατότητα συνέχισης της διατροφής τους με συμπυκνωμένες ζωοτροφές, μέχρις ότου πουληθούν, που αναμένεται να βελτιώσουν την ποιότητα του κρέατος και να αυξήσουν το βάρος των αρνιών, (iii) η μείωση της θνησιμότητας των νεογέννητων ζώων, λόγω καλής διατροφής και καλύτερων συνθηκών εκτροφής, (iv) η ποιοτική βελτίωση του παραγόμενου γάλακτος, με βελτίωση των συνθηκών προληπτικής υγιεινής, των συνθηκών αρμέγματος, και των συνθηκών συντήρησής του μέχρι την διάθεση, (v) η αύξηση της διαπραγματευτικής ικανότητας των κτηνοτρόφων στην πώληση των προϊόντων τους, (vi) η εξασφάλιση συνθηκών άνετης εργασίας των κτηνοτρόφων και επομένως αναβάθμιση του επαγγέλματος τους, (vii) η δημιουργία προϋποθέσεων παραμονής των αιγο-προβάτων και των ποιμνίων κατά την χειμερινή περίοδο στις ορεινές Κοινότητες και αποφυγή αποδιοργάνωσης των τοπικών κοινωνιών, (viii) η «οικοδόμηση εμπιστοσύνης» για συνεργασία μεταξύ ολιγομελών ομάδων αιγο-προβατοτρόφων, σε επίπεδο χρήσεως της κοινής υποδομής των Ο.Χ.Σ. και προσχεδιασμένης διαχείρισης και αξιοποίησης του δυναμικού των βοσκότοπων με τους οποίους ο Ο.Χ.Σ. συνδέεται και (ix), η αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος και αισθητική αναβάθμιση του αγροτικού τοπίου με την κατασκευή πλήρως εναρμονισμένων με το περιβάλλον ποιμνιοστασίων, αντί των διεσπαρμένων, αυτοσχέδιων, πρόχειρων και ζωοτεχνικά αναποτελεσματικών κατασκευών που υπάρχουν σήμερα και υποβαθμίζουν το αγροτικό περιβάλλον με την προκαλούμενη οπτική, όχληση ή και ρύπανση. 4. Προϋποθέσεις και διαδικασίες ίδρυσης Ο.Χ.Σ. Οι προϋποθέσεις ίδρυσης Ο.Χ.Σ. αναφέρονται: • στην οργάνωση των αιγο-προβατοτρόφων σε επίπεδο ατομικό και ομαδικό • στην στοχευμένη τεχνική υποστήριξη των αιγο-προβατοτρόφων • στην ένταξη των ΟΧΣ σε προγράμματα ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής Στις διαδικασίες ίδρυσης περιλαμβάνονται: • η συγκρότηση Φορέα του Ο.Χ.Σ. • η παραχώρηση της κατάλληλης έκτασης • η ρυμοτόμηση της περιοχής • η έκδοση των προβλεπόμενων αδειών (ΠΠΕΑ και ΠΕΑ) • η παραχώρηση βοσκότοπων για επιβλεπόμενη χρήση • η κατασκευή των ποιμνιοστασίων 5. Κριτήρια επιλογής της θέσης εγκατάστασης Ο.Χ.Σ. • Ιδιοκτησιακό καθεστώς • Το ανάγλυφο του εδάφους (ομαλό ή ανώμαλο με κλίση >20%) parartima.docx 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 Παράρτημα σελ. 4/6 • Ευχέρεια δημιουργίας βασικών έργων υποδομής (έργα οδικής πρόσβασης, υδροδότησης, ηλεκτροδότησης) • Ελάχιστες αποστάσεις του χώρου από οικισμούς, εθνικούς δρυμούς, λίμνες, ποτάμια, τουριστικούς και αρχαιολογικούς χώρους • Σύνδεση του χώρου με τους διαθέσιμους βοσκότοπους και με περιοχές προμήθειας σανών • Ο προσανατολισμός του χώρου (νότια ή ανατολική έκθεση κατά προτίμηση) • Το υπήνεμο του χώρου και • 6. Η δυνατότητα για εξασφάλιση των περιβαλλοντικών όρων Οργάνωση του Ο.Χ.Σ. (βλ. σκαρίφημα επόμενη σελίδα) Η έκταση που επιλέγεται για δημιουργία Ο.Χ.Σ. οργανώνεται με βάση λεπτομερή Μελέτη γενικής διάταξης, η οποία θα αποτελέσει τη βάση σύνταξης της απαιτούμενης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και την χορήγηση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων λειτουργίας του ΟΧΣ και θα εξασφαλίζει : • Προστασία του Ο.Χ.Σ. με περιμετρική περίφραξη • Εξασφάλιση άνετης προσπέλασης με φορτηγά αυτοκίνητα και άνετη κυκλοφορία στο εσωτερικό του Ο.Χ.Σ. • Ρυμοτόμηση της έκτασης και οριοθέτηση των κτηνοτροφικών οικοπέδων (2-4 στρεμμάτων έκαστο) • Έργα ηλεκτροδότησης • Έργα ύδρευσης και αποχέτευσης • Δημιουργία εσωτερικού οδικού δικτύου κυκλοφορίας • Γραφείο και κτίριο διαμονής νυχτοφύλακα • Σύστημα διαχείρισης των αποβλήτων • Σιλό ψυχροσυντήρησης γάλακτος • Σιλό αποθήκευσης μιγμάτων ζωοτροφών • Εναρμόνιση των εγκαταστάσεων και των κοινόχρηστων υποδομών, με το γενικότερο φυσικό περιβάλλον. Η έννοια του ΟΧΣ δίνει έμφαση στην ομαδικότητα του χώρου πλην όμως ο αιγοπροβατοτρόφος που αποδέχεται τους όρους της από κοινού χρήσης της τεχνικής υποδομής του (Κανονισμός Λειτουργίας Ο.Χ.Σ.) μπορεί να αγοράσει ή να ενοικιάσει σε μακροχρόνια βάση ένα από τα κτηνοτροφικά οικόπεδα που περιλαμβάνει ο Ο.Χ.Σ., προκειμένου να κατασκευάσει ορισμένων προδιαγραφών ποιμνιοστάσιο. Με στόχο την εξασφάλιση ζωοτεχνικά αποδεκτών συνθηκών σταβλισμού, λειτουργικότητας και οικονομικότητας της κατασκευής, προσδιορίστηκαν δύο τύποι ποιμνιοστασίων: Τύπος Α, για 120 ζώα σε παραγωγή και Τύπος Β, για 240 ζώα σε παραγωγή. parartima.docx 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 Παράρτημα σελ. 5/6 parartima.docx 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012 Παράρτημα σελ. 6/6 7. Λειτουργία του Ο.Χ.Σ. Η λειτουργία του Ο.Χ.Σ. διέπεται από τις διατάξεις του Κανονισμού Λειτουργίας του, η ανεπιφύλακτη αποδοχή των όρων του οποίου αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου ένας αιγοπροβατοτρόφος να αποκτήσει δικαίωμα εγκατάστασης στον Ο.Χ.Σ. Οι βασικές συλλογικές λειτουργίες του Ο.Χ.Σ. που θα προβλέπονται από τον Κανονισμό Λειτουργίας είναι: • Η διαχείριση της κοινόχρηστης υποδομής • Η αναπαραγωγή των ζώων • Η εφαρμογή ορθολογικής διατροφής των ζώων • Η προληπτική υγιεινή και θεραπεία των ζωονόσων • Ο χειρισμός των αποβλήτων • Η από κοινού αξιοποίηση των προϊόντων • Η τήρηση λογαριασμών εκμεταλλεύσεως • Η οργανική σύνδεση του Ο.Χ.Σ. με τους βοσκότοπους στους οποίους στηρίζεται η διατροφή των ζώων κατά την εαρινο-θερινή περίοδο και η σύνταξη, εφαρμογή και παρακολούθηση του Σχεδίου Οικολογικής Διαχείρισης των βοσκοτόπων. 8. Χρηματοδότηση του κόστους κατασκευής των εγκαταστάσεων του Ο.Χ.Σ. Η χρηματοδότηση του κόστους των έργων που σχετίζονται με την ίδρυση και λειτουργία του Ο.Χ.Σ. μπορεί να στηριχθεί στο εκάστοτε θεσμοθετημένο πλαίσιο εθνικών και κοινοτικών ενισχύσεων, όπως είναι: • Ενισχύσεις που αφορούν στον εκσυγχρονισμό των έργων κτηνοτροφικής υποδομής, περιλαμβανομένων και των βοσκότοπων (Μέτρο 1.2.5., Υπομέτρο Α, Δράση 4), στην εγκατάσταση νέων κτηνοτρόφων (Μέτρο 1.1.2.), στην ηλικιακή ανανέωση των κτηνοτρόφων (Μέτρο 1.1.3.), και στον εκσυγχρονισμό των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων (Μέτρο 1.2.1.) του Προγράμματος «Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδος 2007-2013» της Δ΄ Προγραμματικής Περιόδου. • Ενισχύσεις του Αναπτυξιακού Νόμου 3908/2011 parartima.docx 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών Ελατοχώρι-Πιερίας, 9 Σεπτεμβρίου 2012