YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 01 Doğa ve İnsan Harita Bilgisi 1 İnsanların içinde yaşadığı doğal çevre koşulları beslenme, giyinme ve barınma gibi bir çok özelliği etkiler. 5. Aşağıdakilerden hangisi yıl boyu nemli ve sıcak olan bölgelerin doğal çevre koşullarından biri değildir? Harita, plan ve kroki aşağıda verilen özelliklerden hangisi bakımından birbirlerine benzer? A) Ayrıntıları gösterme gücü B) Kullanım alanları A) Doğal bitki örtüsü ormandır. C) Bir ölçeğe göre çizilmeleri B) Yerleşme üst sınırı yüksektir. D) Kuş bakışı çizilmiş olmaları C) Her zaman bol yağışlıdır. R İ T E) Lejant bulunması D) Gece ve gündüz arası sıcaklık farkı fazladır. E) Mevsime göre kıyafet değiştirme ihtiyacı azdır. K E 6. 2. (I) Zeytin kış ılıklığı isteyen bir bitkidir. (II) Kış sıcaklıklarının 0 °C’nin altına düştüğü yerlerde yetiştirilemez. (III) Bir yıl fazla diğer yıl az ürün verir. (IV) Zeytin sofralık olarak tüketildiği gibi yağ üretiminde de kullanılır. (V) Türkiye’de zeytin tarımı Ege, Marmara ve Akdeniz bölgelerinin kıyı kesimlerinde yapılır. N R Ö A) Yeryüzü şekilleri C) Nüfus dağılımı 3. B) II C) III D) IV E) V B) İklim özellikleri D) Coğrafi konum E) Tarım alanları Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde coğrafyanın dağılış ilkesi kullanılmıştır? A) I Aşağıdakilerden hangisi fiziki, beşerî ve siyasi haritaların üçünden de yararlanılarak tespit edilebilir? 7. Türkiye’nin idari bölünüşünü gösteren haritalarda aşağıdakilerden hangisinin belirlenmesi olanaksızdır? A) Tuz Gölü’nün alanı B) Ankara’nın matematik konumu C) Zonguldak ile Mersin arasındaki profil Aşağıdakilerden hangisi haritalarda ölçek kullanılarak bulunamaz? D) İstanbul ile Kars arasındaki yerel saat farkı E) Sinop ile Samsun arasındaki kuş uçumu uzaklık A) Bir yolun gerçek uzunluğu B) Bir gölün harita alanı C) Bir boğazın gerçek uzunluğu D) Bir dağın yüksekliği 8. E) Bir bölgenin yüz ölçümü I. 1/2 000 000 ölçekli Türkiye siyasi haritası II. 1/8 000 000 ölçekli Türkiye fiziki haritası Yukarıda ölçekleri verilen iki Türkiye haritası için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? 4. Aşağıdakilerden hangisi dünya siyasi haritalarında bulunması gereken özellikler arasında yer almaz? A) II. haritada Van Gölü daha geniş gösterilir. B) I. haritada ayrıntı daha fazladır. A) Lejant B) Ölçek C) II. haritada gösterilen gerçek alan daha dardır. C) Kuş bakışı görünüm D) Coğrafi koordinatlar D) I. haritada hata payı daha fazladır. E) Yükselti basamakları E) I. harita kâğıt üzerinde daha az alan kaplar. 01 Doğa ve İnsan Harita Bilgisi 1 9. 2 0 2 4 13. 6 km 8 cm A) İzohips aralığında Yukarıdaki çizgi ölçeğin kesir ölçek olarak değeri aşağıdakilerden hangisidir? A) 1/100 000 B) 1/200 000 D) 1/400 000 Bir haritanın ölçeği büyütüldüğünde aşağıdakilerden hangisinde bir değişme olmaz? B) Haritanın boyutlarında C) 1/300 000 C) Göllerin harita alanında E) 1/800 000 . D) Akarsuların harita uzunluğunda E) Şehirlerin coğrafi koordinatlarında 10. Aşağıdaki ölçeklerle çizilecek olan Türkiye haritalarından hangisinde ayrıntı en az olur? (Çizik ölçeklerin boyu 5 14. cm’dir.) B) C) D) 5 0 5 10 15 20 km 8 0 8 16 24 32 km 12 0 12 24 36 48 km 15 0 15 30 45 60 km 20 0 20 40 60 80 km B) Ölçek haritalardaki küçültme oranıdır. C) Planlar çizilirken büyük ölçek kullanılır. K E D) Ölçek büyüdükçe gösterilen alan genişler. E) Ölçek küçüldükçe haritalarda bozulma artar. N R Ö E) 11. R İ T A) Ölçek büyüdükçe ayrıntı artar. Körfez Yayınları A) Ölçek ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? 15. Aşağıdakiharitada gösterilen K ve L noktaları arası uzunluk 25 cm olarak ölçülmüştür. 20° Küçük ölçekli haritaları büyük ölçekli haritalardan ayıran temel fark aşağıdakilerden hangisidir? A) Lejantın bulunması 30° K Ekvator B) Çizim yöntemlerindeki farklılık 20° L C) Profil çıkarmaya elverişli olması D) Yüzey şekillerini gösterme biçimi Buna göre, yukarıdaki haritanın ölçeği aşağıdakilerden hangisidir? E) Ayrıntıları gösterme gücü A) 1/220 000 B) 1/1 100 000 D) 1/2 500 000 12. C) 1/22 200 000 E) 1/5 000 000 . Bir haritada iki nokta arası “X” ile gösterilmiştir. Aynı uzaklık başka bir haritada “2X” ile gösterilirse, II. haritanın ölçeği için ne söylenebilir? A) Ölçek iki katına çıkmıştır. B) Ölçek değişmemiştir. 16. Türkiye’nin coğrafi bölgeleri eşit boyutlardaki kâğıtlara, sayfaların tümü kullanılarak çizilmektedir. C) Ölçek iki kat küçülmüştür. Buna göre, hangi bölgenin haritasının daha büyük ölçekli olması beklenir? D) Ölçek üç kat büyümüştür. A) Ege E) Ölçek üç kat küçülmüştür. Test 01 CA B) Marmara D) Doğu Anadolu Bu testin cevapları bir sonraki testin arkasındadır. C) İç Anadolu E) Akdeniz . YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 02 Doğa ve İnsan Harita Bilgisi 2 Aşağıdakilerden hangisi fiziki coğrafyanın alt dallarından biri değildir? A) Klimatoloji B) Demografi C) Jeomorfoloji D) Hidrografya 5. Silindir projeksiyon yönteminde Ekvator ve çevresi daha az hata ile çizilir. Bu yöntemle çizilen haritalarda aşağıdaki ülkelerin hangisinde bozulma oranı daha fazla olur? A) Türkiye E) Biyocoğrafya B) Mısır C) Hindistan D) Norveç 2. Bir ülkenin gerçek alanı ile iz düşüm alanı arasındaki farkın fazla olması, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? B) Boylamla C) Yüzey şekilleriyle D) Yüz ölçümüyle N R Ö A) 1/500 000 II. yükselti değerleri, 7. I. Harita II. Harita K A R A D E N ÝZ x 2x Aşağıdakilerden hangisi şekildeki haritalar için doğru bir bilgidir? durumlarından hangilerinde bir değişme olmaz? D) II ve IV E) 1/5 500 000 K A R A D E N ÝZ IV. haritanın ayrıntısı B) I ve III C) 1/900 000 Aşağıda Karadeniz Bölgesi’ni gösteren farklı boyutlarda iki harita verilmiştir. III. haritanın kapladığı alan, A) I ve II B) 1/700 000 D) 1/2 000 000 Türkiye’nin bütünüyle gösterildiği bir fiziki haritanın ölçeği değiştirildiğinde, I. özel konumu, R İ T Bir ülkenin aşağıdaki ölçeklerle hazırlanan haritalarından hangisinde, iki merkez arasındaki harita uzunluğu en azdır? K E A) Enlemle E) Bitki örtüsüyle 3. 6. E) Yunanistan A) II. Haritada ayrıntı daha fazladır. C) II ve III B) I. haritada ölçeğin paydası daha büyüktür. E) III ve IV C) II. haritanın ölçeği daha büyüktür. D) I. haritada iki şehir arası mesafe daha fazladır. E) I. haritada hata payı daha fazladır. 4. Aşağıdakilerden hangisi coğrafyanın nedensellik ilkesine bir örnektir? A) Deniz kıyılarında kışların ılık geçmesi B) Kuzey Yarım Küre’de sürekli rüzgârların sağa, Güney Yarım Küre’de sola sapması 8. Aşağıda verilen bölgeler 1/5 000 000 ölçeği kullanılarak kâğıt üzerine aktarılmıştır. C) Küresel ısınma ile buzulların erimeye başlaması Buna göre, aşağıdaki bölgelerden hangisi kâğıt üzerinde daha geniş alan kaplar? D) Föhn rüzgârlarının yağış oluşturmaması A) Karadeniz E) Türkiye’de kuzeye doğru gidildikçe sıcaklığın düşmesi D) İç Anadolu B) Ege C) Akdeniz E) Marmara 02 Doğa ve İnsan Harita Bilgisi 2 9. İki nokta arasındaki kuş uçumu uzaklığı çizgi ölçek yardımıyla hesaplama İki nokta arasındaki harita uzunluğunu, harita ölçeğinin paydası ile çarpma 13. A) Gökyüzünden bakıldığında Dünya’nın her tarafının görülememesi Yukarıda verilen işlemlerden yararlanarak aşağıdakilerden hangisi tespit edilebilir? B) Aynı hızla giden farklı iki araçtaki kişilerin birbirlerine baktıklarında araçların hareket etmediği hissine kapılmaları A) Haritanın ölçeği B) Haritanın boyutları C) Bir balonla gökyüzüne doğru yükseldikçe, görülen alanın genişlemesine karşılık cisimlerin küçülmesi C) Haritanın yapılış amacı D) Yan yana duran iki araçtan biri hareket edince diğer aracın geri gidiyormuş gibi hissedilmesi D) İki nokta arasındaki gerçek uzaklık E) İki nokta arasındaki yer şekilleri 10. E) Tren yollarının ufuk çizgisine doğru gidildikçe daralarak birleşiyormuş gibi görünmesi R İ T Bir çizimin harita özelliği taşıyabilmesi için; I. ölçek, K E II. kuş bakışı görünüm, IV. renklendirme N R Ö gibi etmenlerden hangileri gerekli değildir? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV C) II ve III E) III ve IV Körfez Yayınları 14. III. izohips eğrileri, 11. Aşağıdakilerden hangisi ölçek farkının haritaya etkisine bir örnektir? 1/1 500 000 değerindeki bir kesir ölçeğin çizgi ölçek olarak karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? (Çizgi ölçeğin boyu 5 cm, çentikler arası 1 cm’dir) A) B) C) D) Gerçek uzunluğu 64 km olan bir kara yolu, ölçeği bilinmeyen bir haritada 8 cm olarak gösterilmiştir. E) 5 0 5 10 15 20 km 10 0 10 20 30 40 km 15 0 15 30 45 60 km 20 0 20 40 60 80 km 25 0 25 50 75 100 km Bu haritanın ölçeği aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 / 400 000 B) 1 / 600 000 C) 1 / 800 000 D) 1 / 1 600 000 E) 1 / 4 000 000 15. 12. Bir ülkenin idari bölünüşünü .........1........ haritalar, yer şekillerini ise ........2....... haritalar gösterir. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? Bir harita üzerinde K ve L kentleri arasındaki uzaklık “M” olarak ölçülmüşse, bu uzaklığın arazideki değeri nasıl hesaplanır? 1 2 A) “M” harita ölçeğinin paydası ile çarpılır. A) Fiziki Beşerî B) Harita ölçeğinin karesinden “M” çıkartılır. B) Siyasi Ekonomik C) “M” harita ölçeğinin paydasının karesi ile çarpılır. C) Beşerî Fiziki D) Harita ölçeğinin paydasının karesi “M” ye bölünür. D) Siyasi Fiziki E) “M” nin karesi ile harita ölçeğinin karesi toplanır. E) Ekonomik Beşerî Test 01 CA 1.D 2.E 3.D 4.E 5.D 6.D 7.C 8.B 9.A 10.E 11.E 12.A 13.E 14.D 15.C 16.B YGS / LYS COĞRAFYA 1. TMTSYGS Haritalarda Yeryüzü Şekillerinin Gösterilmesi (İzohipsler) 1 Renklendirme yöntemiyle çizilmiş bir fiziki haritada Iğdır Ovası, Çukurova ve Muş Ovası için farklı renkler kullanılması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? 4. 03 Aşağıdakilerden hangisi, haritalarda yeryüzü şekillerini göstermek için kullanılan yöntemlerden biri değildir? A) Gölgelendirme A) Yetiştirilen tarım ürünlerinin farklı olmasıyla B) Kabartma D) Renklendirme C) Tarama E) İzoterm B) Bulundukları bölgelerin farklı olmasıyla C) Coğrafi konumlarının farklı olmasıyla D) Yükseltilerinin farklı olmasıyla R İ T E) İklim özelliklerinin farklı olmasıyla 5. 2. K E Fiziki haritalarda yer şekilleri gösterilirken, I. tarama, N R Ö II. gölgelendirme, III. eş yükselti eğrileri, IV. renklendirme X 300 200 Yukarıdaki izohips haritası renklendirme yöntemiyle çizilmiş olsaydı X noktası hangi renkle gösterilirdi? A) Mavi D) Turuncu B) Yeşil C) Sarı E) Kahverengi yöntemlerinden hangileri daha yaygın olarak kullanılır? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV 3. C) II ve III E) III ve IV 6. Aşağıdakilerden hangisi eş yükselti eğrileri (izohipsler) için söylenemez? A) Aynı eğri üzerindeki tüm noktaların yükseltisi aynıdır. B) Kıyı çizgisi 0 metre olup, en geniş izohipstir. C) İzohipsler ova ve platolarda bir noktada kesişirler. D) Eğriler arasındaki yükselti farkı haritanın ayrıntısı hakkında bilgi verir. Haritaların çizim amaçlarından biri de yeryüzü şekillerini göstermektir. Yeryüzü şekillerini daha belirgin çizmek için değişik çizim yöntemleri geliştirilmiştir. E) Bir haritada eğriler arasındaki uzaklık eğime göre değişirken, yükselti farkı hep aynıdır. I. Tarama yönteminde kısa, kalın ve sık çizgiler eğimin fazla olduğu yerleri gösterir. II. Gölgelendirme yönteminde yer şekilleri eş yükselti eğrileriyle gösterilir. III. Renklendirme yönteminde ovalar sarı, dağlar kahverengi ile gösterilir. 7. Bir izohips haritasında eğrilerin sık geçtiği bir yer için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Harita çizim yöntemleriyle ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangileri yanlıştır? A) Eğim fazladır. B) Erozyon fazladır. A) Yalnız I C) Akarsu hızı fazladır. D) Ulaşım zordur. B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) II ve III E) Yağış miktarı fazladır. 03 Haritalarda Yeryüzü Şekillerinin Gösterilmesi (İzohipsler) 1 8. 12. V IV A III B II 300 Deniz I Yukarıdaki izohips haritasında verilen noktalardan hangisinin yükseltisi en fazladır? Yukarıdaki izohips haritasında verilen A ve B noktaları arasındaki uzaklık 3 km ise, eğim yüzde kaçtır? A) I A) 10 B) II C) III 9. D) IV E) V B) 20 C) 25 I III IV 320 300 280 Deniz S C) 40 K E D) 60 N R Ö 10. X 250 A) I E) 80 Körfez Yayınları B) 20 II V Yukarıdaki izohips haritasında verilen doğrultuların hangisinde eğim en azdır? Yukarıdaki izohips haritasında verilen K ile S noktası arasındaki yükselti farkı kaç metredir? A) 0 E) 40 R İ T 13. K D) 30 14. B) II C) III D) IV E) V Aşağıdaki izohips haritalarının hangisinde boyun gösterilmiştir? A) B) C) Deniz 200 D) E) Yukarıdaki izohips haritasında verilen X noktasının yükseltisi kaç metredir? A) 300 11. B) 350 C) 400 D) 450 E) 500 15. Aşağıdaki izohips haritasında K noktasının yükseltisi 325 metre, L noktasının yükseltisi ise 350 metredir. D e n i z M K Yukarıda eş yükselti eğrileriyle gösterilen bölgede, aşağıdaki yeryüzü şekillerinden hangisi gösterilmemiştir? L A) Zirve Buna göre, M noktasının yükseltisi kaç metredir? A) 325 Test 02 CA B) 350 1.B C) 375 2.C 3.A D) 400 4.C 5.D C) Delta D) Kapalı Çukur E) 425 6.E B) Vadi 7.D 8.D 9.D 10.E 11.C E) Plato 12.A 13.C 14.C 15.D YGS / LYS COĞRAFYA 1. TMTSYGS Haritalarda Yeryüzü Şekillerinin Gösterilmesi (İzohipsler) 2 Bir topoğrafya haritasında, akarsu vadisi üzerindeki eş yükselti eğrilerinin sıklaştığı yerlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi her zaman doğrudur? 04 4. A) Akarsuyun akış hızı fazladır. B) Akarsu yatağı genişlemiştir. Deniz C) Akarsuyun akımı azalmıştır. Yukarıdaki izohips haritasında aşağıdaki yer şekillerinden hangisi gösterilmemiştir? D) Akarsu havzası genişlemiştir. E) Akarsu yatağındaki kaya yapısı değişmiştir. A) Tepe R İ T B) Mevsimlik akarsu D) Vadi 2. K E N R Ö B) Çizim yönteminin farklı olması C) Bitki örtüsünün farklı olması D) Eğimin farklı olması E) Ayrıntının az olması 3. E) Kapalı çukur . Bir izohips haritasında eğriler arasındaki mesafenin her yerde aynı olmamasının nedeni ağıdakilerden hangisidir? A) Yükseltinin farklı olması C) Delta 5. Deniz 75 K N M L Yukarıdaki izohips haritasında hangi iki nokta arasında yükselti farkı daha azdır? A) M ile N B) K ile M D) N ile L C) K ile L E) M ile L . Aşağıdaki izohips haritasında Kars Çayı ve bulunduğu yörenin yer şekilleri gösterilmiştir. ayý rs Ç Ka 0 110 00 10 K 6. I II Buna göre, Kars Çayı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? IV Deniz V A) Akış hızı fazladır. B) Rejimi düzenlidir. C) Kuzeydoğudan güneye doğru akar. III D) Aşındırma gücü fazladır. Yukarıdaki haritada verilen doğrultulardan hangisindeki yükselti farkı en fazladır? E) Hidroelektrik potansiyeli yüksektir. A) I B) II C) III D) IV E) V 04 Haritalarda Yeryüzü Şekillerinin Gösterilmesi (İzohipsler) 2 7. 10. 33°D K 200 A 1 Deniz 3 2 B) Yükselti değerine A) 1 C) Denize göre konumuna B) 2 C) 3 D) Tepeye göre konumuna 11. K E Körfez Yayınları D) Gediz N R Ö 12. B) Konya C) Bafra E) Antalya M 100 200 C) Heyelan ihtimali yüksektir. P Yukarıdaki izohips haritasında gösterilen M–P doğrultusunun profili aşağıdakilerden hangisidir? D) Kıta sahanlığı dardır. E) Ulaşım zordur. B) A) 50 0 40 0 500 30 0 20 0 500 400 500 400 300 300 300 200 100 200 100 200 100 400 10 0 M 9. M P P C) K M L 500 400 500 400 500 400 500 300 300 300 200 100 200 100 300 200 200 100 P Yukarıdaki izohips haritasında, M noktası 1350, L noktası 400 ve K noktası 800 metre olduğuna göre, eş yükselti eğrileri arasındaki yükselti farkı kaç metredir? Test 03 CA B) 200 1.D C) 300 2.E 3.E D) 400 4.E D) M Deniz A) 100 5.C 7.E 8.C 9.B 10.C 400 100 M P E) 5 00 4 00 500 400 3 00 300 2 00 1 00 200 100 M E) 500 6.C E) 5 Renklendirme yöntemiyle çizilmiş Türkiye fiziki haritasında aşağıdaki ovalardan hangisi farklı bir renk ile gösterilir? A) Çukurova B) Toprak kalınlığı fazladır. D) 4 R İ T E) Başlangıç meridyeni ile arasındaki zaman farkına A) Eğim fazladır. D e n i z Yukarıdaki izohips haritasında verilen doğrultulardan hangisinde, akarsu üzerine yapılacak bir köprünün maliyeti daha düşük olur? A) Ekvator’a göre konumuna Yukarıdaki izohips haritasında verilen taralı bölge ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 5 150 Yukarıdaki izohips haritasında verilen A noktası ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşılamaz? 8. 4 11.D P 12.E 13.A 14.B 15.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 05 Paralel ve Meridyenler Coğrafi Konum 1 1. 4. I Matematik konum bir ülkenin aşağıdaki özelliklerinden hangisini etkilemez? A) Gece ve gündüz süresini Ekvator III II B) Denizlerin tuzluluk oranını IV V C) Denize göre konumunu D) Gölge boylarını A) I B) II C) III D) IV E) V K E 5. N R Ö 20° 10° 0° 10° 20° 30° 40° Aralýklar 2. R İ T E) Kalıcı kar sınırını Yukarıdaki haritada gösterilen taralı bölgelerin iz düşüm alanları aynı olduğuna göre, hangisinin doğusu ile batısı arasındaki yerel saat farkı daha fazladır? İki meridyen arasındaki uzaklık Ekvator üzerinde 111 km olup bu uzaklık kutuplara doğru gidildikçe azalır. B) Meridyenlerin Ekvator’a dik uzanması C) Meridyenlerin eşit uzunlukta olması III IV V Buna rağmen iki meridyen arasındaki zaman farkının değişmemesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Başlangıç meridyeninin İngiltere’den geçmesi I II 40° 20° 0° 20° 40° 60° Başlangıç meridyeni ile Yengeç Dönencesi’nin kesiştiği nokta yukarıdaki şekilde hangi aralıkta yer alır? A) I B) II C) III D) IV E) V D) Meridyenlerin kutuplarda birleşmesi E) Çizgisel hızın kutuplara doğru gidildikçe azalması 3. 20° 0° 20° 6. Aşağıdaki ülkelerden hangisinin doğusu ile batısı arasındaki yerel saat farkı daha fazladır? A) Şili 40° B) İtalya D) İngiltere C) Türkiye E) Kanada . 20° I 10° II 0° IV III V 10° 20° 30° 7. Yukarıdaki şekilde verilen taralı bölgelerden hangilerinin iz düşüm alanları birbirine eşittir? Türkiye ilkbahar ve yaz aylarında 45° Doğu boylamının yerel saatini ortak saat olarak kullanmaktadır. A) I ve II B) I ve IV Bu dönemde, aşağıdaki şehirlerden hangisinin yerel saati ile ortak saat arasındaki zaman farkı en fazladır? C) II ve IV D) II ve V A) Muğla E) III ve V . B) Uşak D) Elazığ C) Konya E) Ağrı 05 Paralel ve Meridyenler Coğrafi Konum 1 8. 12. 23 Eylül tarihinde, aynı meridyen üzerinde yer alan iki merkezde, Aşağıdaki şekillerde X ve Y merkezlerinde Güneş’in aynı andaki konumları gösterilmiştir. I. Güneş aynı anda doğar, G G II. Başlangıç meridyenine uzaklıkları eşittir, Akþam III. yerel saatleri aynıdır. bilgilerinden hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II Sabah Y Buna göre, bu merkezler için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? C) Yalnız III D) I ve III Sabah Akþam X A) X ve Y merkezleri aynı yarım kürede bulunurlar. E) II ve III . B) X merkezi Ekvator’a daha yakındır. C) Y merkezinde gündüz süresi daha uzundur. R İ T D) Y merkezi Başlangıç meridyenine daha yakındır. 9. E) X merkezi, Y merkezine göre daha doğudadır. Bir merkezin yerel saatini bulmak için aşağıdaki işlemlerden hangisi yapılmalıdır? A) Güneş’in doğuş ve batış saati tespit edilmeli B) Başlangıç boylamının hangi yönde olduğu bilinmeli K E C) Gündüz süresinin en uzun olduğu tarih bilinmeli D) Ekvator’a olan uzaklığı ve enlem derecesi bilinmeli 13. N R Ö 10. Körfez Yayınları E) Düz bir zemine dikilen bir cismin gölge boyunun en kısa olduğu an belirlenmeli. Yalnızca yukarıdaki bilgiler kullanılarak X noktasının, I. matematik konumu, II. dağların uzanış doğrultusu, III. bulunduğu saat dilimi, 20° Doğu boylamında yerel saat 11.20 iken, 40° Batı ve 33° Doğu boylamlarında yerel saat kaçtır? 40° Batı 33° Doğu A) 07.20 13.00 B) 12.18 12.12 C) 06.40 10.28 D) 07.20 12.12 E) 14.30 08.50 IV. denize göre konumu bilgilerinden hangilerine ulaşılamaz? A) I ve II D) 45° Batı Test 04 CA 1.A 3.B C) Aynı yarım kürede yer alırlar. D) Ekvator’a uzaklıkları aynıdır. C) 30° Batı 4.E Yeryüzünde birbirinden farklı konumlara sahip iki merkezde Güneş, aynı anda tepe noktasına çıkmaktadır. B) Aynı enlem üzerinde bulunurlar. E) Aynı boylam üzerinde yer alırlar. E) 60° Batı . 2.D E) III ve IV A) Güneş ışınları yıl boyu aynı açıyla düşer. L merkezi 15° Batı boylamı üzerinde bulunduğuna göre, K merkezi aşağıdaki boylamlardan hangisi üzerinde yer alır? B) 30° Doğu C) II ve III Buna göre, bu iki merkez için aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle doğrudur? K ve L merkezleri arasındaki yerel saat farkı 180 dakikadır. 23 Eylül günü K merkezinde Güneş L’den sonra doğmaktadır. A) 15° Doğu B) I ve III D) II ve IV 14. 11. Ekvator’un 3330 km güneyinde bulunan X noktasının yerel saati başlangıç meridyeninin yerel saatinden 80 dakika geridir. 5.C 6.C 7.A 8.B 9.C 10.D 11.B 12.A YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 10° 15° 20° 4. 10° X 15° Y 20° Yukarıdaki şekilde coğrafi koordinatları gösterilen X ve Y bölgeleriyle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? Yandaki şekilde gösterilen K, L, M, N ve R noktalarından aynı anda havalanan beş uçak aynı yükseltide, eşit hızla doğuya doğru 5 saat uçuyorlar. A) K K L 20° 0° M 20° N 40° R R İ T B) L C) M B) Güney Yarım Küre’de yer alırlar. C) İz düşüm alanları birbirine eşittir. 70° Buna göre, uçaklardan hangisinin ulaştığı nokta ile kalktığı nokta arasındaki zaman farkı en fazla olur? A) Sıcak kuşakta yer alırlar. D) N E) R K E D) Başlangıç meridyeninin doğusunda yer alırlar. E) Doğusu ile batısı arasındaki zaman farkları eşittir. 2. 06 Paralel ve Meridyenler Coğrafi Konum 2 N R Ö 5. Aşağıdakilerden hangisi iki merkezin farklı enlemlerde yer aldığını kanıtlamaz? A) Yerel saatlarinin farklı olması B) Aynı tarihte güneş ışınlarını farklı açıyla almaları C) Ekvator’a olan kuş uçumu uzaklıklarının farklı olması 10° Doğu meridyeni üzerinde yer alan üç noktadan birincisi Ekvator, ikincisi Yengeç Dönencesi, üçüncüsü ise Kuzey Kutup Dairesi üzerinde yer alır. D) Gece ile gündüz süreleri arasındaki farkın aynı olmaması Buna göre, bu üç nokta ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? E) Tam öğle vaktinde aynı boydaki cisimlerin gölge uzunluklarının farklı olması A) Üç noktanın da Başlangıç boylamı ile arasındaki zaman farkı eşittir. B) 23 Eylül’de Güneş aynı anda doğar ve batar. C) Üç noktanın matematik konumları birbirinden farklıdır. D) Üç noktanın Başlangıç boylamına olan uzaklığı eşittir. E) Birinci ve ikinci noktalar arasındaki uzaklık yaklaşık 2600 km’dir. 6. X kenti 40° Kuzey enlemi, 33° Doğu boylamında yer alır. Buna göre, aşağıda matematik konumları verilen noktalardan hangisi X kentine göre kuzeydoğuda yer alır? A) I 3. 29° doğu boylamındaki İstanbul’da Güneş, tepe noktasındadır. Buna göre, aşağıda boylam dereceleri verilen merkezlerden hangisinde yerel saat İstanbul’dan 80 dakika daha ileridir? A) 49° Batı B) 9° Doğu C) 49° Doğu D) 15° Doğu E) 40° Batı C) B) 137° Doðu 40° Kuzey III II D) 63° Doðu 55° Kuzey E) 37° Batý 73° Batý IV 47° Batý V 50° Kuzey 35° Güney 15° Güney 06 Paralel ve Meridyenler Coğrafi Konum 2 7. 10. Bir yeri diğer yerlerden ayıran, kendine has coğrafi özelliklerin tümüne o yerin özel konumu denir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bir yerin özel konumunun ekonomik sonuçları arasında gösterilebilir? A) Kuzey Yarım Küre’de yer alır. A) Yeryüzü şekillerinin çeşitlilik göstermesi B) Ortalama yükseltisi fazladır. B) İklim çeşitliliğinin fazla olması C) Güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı düşürür. C) Batıdan doğuya doğru gidildikçe sıcaklığın azalması D) Başlangıç paraleli üzerinde yer alır. D) Petrol ve doğal gaz boru hatlarının ülkeden geçmesi E) Yengeç Dönencesi’nin kuzeyinde yer alır. E) Gerçek alanı ile iz düşüm alanı arasındaki farkın fazla olması II. Üç tarafının denizlerle çevrili olması N R Ö IV. Dağların güneye bakan yamaçlarının güneş ışınlarını daha büyük açıyla alması Yukarıda verilen özelliklerden hangileri, bir yerin özel konumu ile ilgili değildir? B) I ve III D) II ve III 9. B) Yıl içinde gölge boyu iki kez sıfır olur. C) Başlangıç meridyeninin doğusunda yer alır. D) Tropikal iklim kuşağında yer alır. E) Güneyden kuzeye doğru gece ve gündüz süreleri arasındaki fark azalır. C) I ve IV E) III ve IV Ekvator’un 1998 km güneyinde yer alan bir merkezle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez? A) Yıl içinde güneş ışınlarını iki kez dik açı ile alır. III. Akarsuların ulaşım ve taşımacılıkta kullanılması A) I ve II R İ T K E 11. I. Deniz suyu sıcaklıklarının kuzeye gidildikçe azalması Körfez Yayınları 8. Kuzeyden güneye doğru gidildikçe gece ve gündüz süreleri arasındaki farkın azaldığı bir ülkenin coğrafi konumu için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? Bir yerin Başlangıç meridyeni ile Ekvator’a göre bulunduğu yerin tanımlanmasına matematik konum denir. 12. Türkiye’de; Aşağıdakilerden hangisi, Kuzey Yarım Küre’de orta kuşakta yer alan bir ülkenin matematik konumunun sonuçlarından biri değildir? A) Öğle vakti cisimlerin gölgesinin daima kuzeyi göstermesi I. kış aylarında cephesel yağışların görülmesi, II. cisimlerin gölgelerinin kuzeyi göstermesi, B) Dağların güney yamaçlarının kuzey yamaçlarından daha sıcak olması III. iklim çeşitliliğinin fazla olması, IV. aynı anda ekilen bir ürünün Aydın’da Konya’dan önce olgunlaşması C) Aynı anda farklı iklim özelliklerinin görülmesi D) Güneyden esen rüzgârların hava sıcaklığını artırması yargılarından hangileri matematik konumuyla ilgilidir? E) Dört mevsimin belirgin olarak yaşanması A) Yalnız I B) I ve II D) II ve IV Test 05 CA 1.A C) I ve III E) III ve IV 2.E 3.C 4.C 5.A 6.E 7.A 8.D 9.E 10.D 11.E 12.E 13.D 14.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 2. 07 Dünya’nın Şekli ve Hareketleri 1 Aşağıdakilerden hangisi, Dünya’nın şeklinin sonuçları arasında yer almaz? 4. Aşağıdakilerden hangisinin oluşumunda Dünya'nın günlük hareketinin etkisi yoktur? A) Paralellerin kutuplara doğru kısalması A) Orta kuşakta dört mevsim yaşanmasında B) Çizgisel hızın Ekvator’da en fazla olması B) Gece ve gündüzün birbirini takip etmesinde C) Bir yılın 365 gün, 6 saat olması C) Sürekli rüzgârlarının esiş yönünün değişmesinde D) Düzleme aktarılan haritalarda hatalar oluşması D) Yerel saat farklarının ortaya çıkmasında E) Yer çekiminin kutuplara gidildikçe artması E) Güneş ışınlarının geliş açısının değişmesinde Aşağıdaki grafiklerden hangisi Dünya’nın çizgisel hızının Kuzey Kutup Noktası ile Güney Kutup Noktası arasındaki değişimini göstermektedir? A) B) 2000 km/saat N R Ö 1500 1000 1000 500 500 0 K.K.N. C) 0 K.K.N. G.K.N. E D) km/saat 2000 1500 1500 1000 1000 500 500 0 K.K.N. 0 K.K.N. G.K.N. E E) E G.K.N. km/saat 2000 A) Her iki kutup noktasına eşit uzaklıkta olması B) Yıl boyunca gece - gündüz sürelerinin eşit olması 2000 1500 E C) Güneş ışınlarını yılda iki kez dik alması D) Dönencelere eşit uzaklıkta olması E) Ekinoks tarihlerinde tam öğle vaktinde cisimlerin gölge boylarının sıfır olması 6. G.K.N. B) Güney Yarım Küre’de kış başlangıcıdır. 1500 1000 C) Kuzeydeki bir merkezde gündüz süresi güneydeki bir merkezden daha uzundur. 500 E Aşağıdakilerden hangisi 21 Haziran tarihinde yaşanan durumlardan biri değildir? A) Kuzey Yarım Küre’de en uzun gündüz yaşanır. km/saat 2000 0 K.K.N. R İ T Aşağıdakilerden hangisi, bir merkezin Ekvator üzerinde bulunduğuna dair kesin bir kanıt değildir? K E KKN (Kuzey Kutup Noktasý) E (Ekvator) GKN (Güney Kutup Noktasý) km/saat 5. G.K.N. D) Güney kutup noktasında gece yaşanır. E) Güney Yarım Küre’de en kısa gece yaşanır. 3. 23 Eylül tüm dünyada gece gündüz eşitliğinin yaşandığı tarihtir. Bu tarihten sonra Kuzey Yarım Küre’de ............ Yukarıda verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümle doğru tamamlanmış olur? 7. Aşağıdakilerden hangisi, Dünya’nın yörüngesinin elips şeklinde olmasının ortaya çıkardığı bir sonuçtur? A) gündüzler kısalmaya başlar. A) Mevsimlerin oluşması B) gündüz süresi gece süresini geçmeye başlar. B) Dönencelerin oluşması C) geceler uzamaya başlar. C) Yıllık sıcaklık farkının ortaya çıkması D) gece süresi gündüz süresini geçmeye başlar. D) Mevsim sürelerinin farklı olması E) geceler kısalmaya başlar. E) Gece gündüz süresinin değişmesi 07 Dünya’nın Şekli ve Hareketleri 1 8. 12. Dönenceler ile kutup dairelerinin sınırlarını belirleyen temel faktör aşağıdakilerden hangisidir? A) Dünya’nın şekli Aydınlanma dairesinin yıl içindeki değişimi göz önüne alındığında, aşağıdaki kentlerin hangisinde 21 Haziran tarihinde gündüz süresinin en uzun olması gerekir? A) Kahire B) Yörünge’nin şekli B) Madrid C) Paris D) Ankara C) Dünya’nın günlük hareketi E) Moskova D) Dünya’nın yıllık hareketi E) Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi arasındaki açı 13. 90° I 9. V Aşağıdaki tarihlerin hangisinden sonra Kuzey Yarım Küre’de geceler uzamaya başlar? IV B) Güney Yarım Küre’de yaz başlangıcında III 66° 33ý K E E) Güney Yarım Küre’de sonbahar başlangıcında N R Ö 10. IV V III I II Körfez Yayınları A) I D) Kuzey Yarım Küre’de yaz başlangıcında 14. B) II C) III D) IV B) II C) III D) IV Karanlık yarım küre ile aydınlık yarım küreyi ayıran sınıra aydınlanma çizgisi denir. A) Gece gündüz süreleri eşittir. B) Güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik düşer. C) Kuzey Yarım Küre’de kış başlangıcıdır. D) Güney Yarım Küre’de en uzun gece yaşanır. E) Kuzey Yarım Küre’de yaz başlangıcıdır. E) V 15. 21 Aralık’ta aşağıdaki enlemlerden hangisinde gündüz süresi en kısadır? Ankara’da yatay düzleme dikilmiş bir çubuğun gölge boyu yıl içinde her gün saat 12.00’de ölçülmüştür. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yengeç Dönencesi’nde A) 21 Haziran’da gölge boyu en kısadır. B) 60° Kuzey enleminde B) 21 Mart ve 23 Eylül’deki gölge boyları eşittir. C) Güney Kutup Dairesi’nde C) En uzun gölge boyu 21 Ocak’ta oluşur. D) 50° Güney enleminde D) Yıl içinde gölge boyu hiçbir zaman sıfır olmaz. E) Oğlak Dönencesi’nde E) Yıl içinde cisimlerin gölgesi güneye düşmez. Test 06 CA 1.C 2.D 3.C 4.A E) V Aydınlanma çizgisinin kutup noktalarına teğet geçtiği tarihlerde aşağıdakilerden hangisi yaşanır? 21 Haziran tarihinde yukarıdaki haritada numaralandırılmış yönlerden hangisine doğru gidildikçe gündüz süresi uzar? 11. 0 23° 27ý 90° C) Ekinoks tarihlerinde Yandaki şekil üzerinde numaralanmış noktaların hangisine, güneş ışınları yılda iki kez 90° lik açı ile düşer? R İ T 23° 27ý II A) Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar başlangıcında A) I 66° 33ý 5.A 6.C 7.D 8.C 9.B 10.A 11.C 12.C YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 5. I. Kara ve denizlerin dağılışı II. Dünya'nın günlük hareketi IV. Ekvator düzlemi ile ekliptik düzlem arasındaki açı A) Dünya’nın şekli Yukarıda verilenlerden hangileri kutup noktalarında 6 ay gece, 6 ay gündüz yaşanmasına neden olur? B) Yalnız IV D) II ve IV Dünya’nın ekseni etrafındaki dönüş (çizgisel) hızı Ekvator’ dan kutuplara doğru gidildikçe azalır. Çizgisel hızın Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe azalmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? III. Dünya'nın yıllık hareketi A) Yalnız II 08 Dünya’nın Şekli ve Hareketleri 2 B) Dünya’nın günlük hareketi C) Ekvator düzlemi ile ekliptik arasındaki açı C) I ve II R İ T D) Yörüngenin elips şekli E) III ve IV E) Dünya’nın yıllık hareketi 2. K E Aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkmasında temel etken Dünya'nın günlük hareketidir? A) Orta kuşakta dört mevsim yaşanması B) Güneş’in doğuş yerinin yıl içinde değişmesi N R Ö C) Sıcaklığın Ekvator’dan kutuplara doğru azalması D) Meltem rüzgârlarının gün içinde ters yönde esmesi E) Kutuplarda gece süresinin 6 ay sürmesi 3. 6. • Dünya’nın günlük hareketi • Dünya’nın şekli • Dünya’nın eksen eğikliği Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda verilenlerin tümünden etkilenir? A) Gece ve gündüz oluşması B) Mevsimlerin oluşması C) Rüzgârların sapmaya uğraması D) Güneş ışınlarının düşme açısı Gün uzunluğunun 24 saat olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? E) Okyanus akıntılarının sapmaya uğraması A) Dünya’nın şekli B) Dünya’nın yıllık hareketi C) Dünya’nın ekseni etrafındaki dönüş hızı D) Ekvator düzlemi ile ekliptik düzlemi arasındaki açı 7. Aşağıdaki grafik Kuzey Yarım Küre’de orta kuşakta yer alan bir merkezin gece ve gündüz uzunluklarının yıl içindeki değişimini göstermektedir. E) Dünya ile Güneş arasındaki mesafe Süre (saat) Gündüz Gece 24 4. 16 Aşağıdakilerden hangisi, Dünya’nın yıllık hareketinin ve eksen eğikliğinin sonuçlarından biri değildir? 08 A) Gece ve gündüz sürelerinin değişmesi B) Güneş'in doğuş ve batış saatlerinin değişmesi 1 2 3 4 C) Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi Grafikte verilen 3. durum aşağıdaki tarihlerden hangisinde görülür? D) 30° ve 60° enlemleri arasında 4 mevsim yaşanması A) 21 Mart E) Güneş ışınlarının Ekvator’a düşme açısının değişmesi D) 21 Haziran B) 23 Eylül C) 1 Ocak E) 21 Aralık 08 Dünya’nın Şekli ve Hareketleri 2 8. 11. Kuzey Kutup Noktasý A) Mevsim sürelerinin değişmesinde 5 3 Aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkmasında yalnızca Yer ekseninin eğiklik derecesi etkilidir? 2 B) Matematik iklim kuşaklarının genişliğinde 1 C) Çöllerde mekanik parçalanmanın fazla olmasında 4 D) Sürekli rüzgârların sapma yapmasında Güney Kutup Noktasý E) Yer’in dönüş hızının kutuplara doğru azalmasında Yukarıdaki şekil üzerinde verilen noktalardan hangisinde, 21 Haziran tarihinde Güneş daha erken doğar? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 12. R İ T Aşağıdakilerden hangisi Ekvator düzleminin yörünge düzlemine 23°27' eğik olmasının bir sonucu değildir? A) Dönencelerin ortaya çıkması Ankara’dan bir haftalığına İstanbul’a giden bir öğrenci, bu süre içinde İstanbul’daki gece süresinin Ankara’dakinden uzun olduğunu ve gece sürelerinin her gün biraz daha uzadığını gözlemiştir. B) Gece ve gündüz sürelerinin değişmesi Bu gözlem, aşağıdakilerin hangisinde verilen tarihler arasında yapılmış olabilir? E) Güneş’in doğuş ve batış saatlerinin değişmesi K E A) 1 Temmuz - 8 Temmuz N R Ö B) 10 Mayıs - 17 Mayıs C) 3 Kasım - 10 Kasım D) 12 Şubat - 19 Şubat E) 20 Mart - 27 Mart 10. C) Türkiye’de farklı mevsimlerin görülmesi D) Okyanus akıntılarının halkalar oluşturması Körfez Yayınları 9. 13. I. Gece - gündüz sürelerinin eşit olması II. Aynı boylamdaki noktalarda Güneş’in aynı anda doğması III. Aydınlanma çizgisinin kutup dairelerine teğet geçmesi IV. Kuzey Yarım Küre’de yaz yaşanması Yukarıda verilen olaylardan hangileri güneş ışınlarının tam öğle vakti Ekvator’a dik açı ile geldiği günlerde ortaya çıkar? Aşağıdaki şekilde güneş ışınlarının yıl içinde dik düştüğü yerler gösterilmiştir. A) Yalnız I 21 Haziran Yengeç Dönencesi l l 23 Eylül 21 Mart B) Yalnız II D) II ve III E) III ve IV Ekvator Oðlak Dönencesi 21 Aralýk 14. Güneş ışınlarının yıl içinde farklı enlemlere dik açıyla gelmesi, aşağıdaki etmenlerden hangisine bağlıdır? Eksen eğikliğinin değişmesi aşağıdakilerden hangisini atkiler? A) Dünya’nın şekline A) Çizgisel hızı B) Dünya’nın dönüş hızına B) Gün süresini C) Dünya’nın günlük hareketine C) Güneş ışınlarının geliş açısını D) Yer ekseninin ekliptik düzleme eğik olmasına D) Dünya’nın dönüş yönünü E) Dünya’nın yörüngesinin elips şeklinde olmasına E) Yer çekimini Test 07 CA 1.C 2.A C) I ve II 3.D 4.A 5.C 6.E 7.D 8.E 9.D 10.D 11.B 12.E 13.B 14.A 15.C YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. Aşağıdakilerden hangisi, atmosferin özelliklerinden biri değildir? 4. A) Gölgelerin tam karanlık olmasını önler. B) Gökyüzünün kapalı olması C) Aşırı ısınma ve soğumayı önler. C) Havanın durgun olması D) Yükseldikçe sıcaklık sürekli olarak azalır. D) Havanın çabuk ısınıp çabuk soğuması E) İçinde bulundurduğu gazlarla canlılığın devamını sağlar. N R Ö A) 30 30 20 20 10 10 0 0 O Þ M N M H T A E E K A 10 °C 30 O Þ M N M H T A E E K A 10 C) D) °C 30 20 20 10 10 0 B) °C 0 O Þ M N M H T A E E K A °C 30 R İ T E) Havadaki su buharının fazla olması K E En sıcak ve en soğuk ay ortalama sıcaklıkları arasındaki farkın 27 °C’yi geçtiği bir bölgede kış yağışları kar şeklinde düşüyorsa, bu bölgenin yıllık sıcaklık grafiği aşağıdakilerden hangisi gibi olur? °C Deniz yüzeyinden yukarı çıkıldıkça atmosferin yoğunluğu azaldığına göre, denizden yüksekliği fazla olan bir yerde aşağıdakilerden hangisi gözlenir? A) Sıcaklığın fazla olması B) Zararlı ışınların yeryüzüne ulaşmasını önler. 2. 09 İklim Bilgisi: Atmosfer Sıcaklık 1 5. I II III IV V Yukarıdaki haritada taralı alanların hangisinde günlük sıcaklık farkı daha fazladır? A) I B) II C) III D) IV E) V O Þ M N M H T A E E K A E) 20 10 0 O Þ M N M H T A E E K A 6. Aşağıdaki tabloda her iki yarım kürenin ortalama yıllık sıcaklık farkları verilmiştir. 10 3. Yarým küre Yýllýk sýcaklýk farký (°C) Kuzey Yarým Küre 14,3 Güney Yarým Küre 7,3 Günlük ve yıllık sıcaklık farkı az olan bir yer için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Buna göre, Kuzey Yarım Küre'de yıllık sıcaklık farkının daha fazla olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Bulutluluk oranı düşüktür. A) Ortalama yükseltinin az olması B) Hava çabuk ısınır çabuk soğur. B) Nem miktarının fazla olması C) Sıcaklık kışın 0 °C’nin altına inebilir. C) Buzulların geniş alan kaplaması D) Havadaki su buharı miktarı fazladır. D) Çöllerin geniş alan kaplaması E) Mevsimler arası sıcaklık farkı fazladır. E) Karaların daha geniş alan kaplaması 09 İklim Bilgisi: Atmosfer Sıcaklık 1 7. 10. Bir bölgede, güneyden gelen hava kütlelerinin hava sıcaklığını azalttığı gözlenmiştir. Yandaki şekilde bir dağ yamacında yer alan üç merkez verilmiştir. Deniz kıyısında yer alan K merkezinde sıcaklık 21 °C’dir. 900 m M Buna göre, bu bölge için aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? L 400 m K A) Deniz kıyısındadır. B) Bitki örtüsü zengindir. Deniz Buna göre, L ve M merkezlerinin sıcaklığı kaç °C olur? C) Güney Yarım Küre'dedir. M L D) Ortalama yükseltisi fazladır. A) 19 16,5 E) Tarım ürünleri çeşitliliği fazladır. B) 23 25 C) 17 13,5 D) 25 E) 19 R İ T 29 25,5 8. Y X Z 11. K E Aşağıdaki haritada dünya Ocak ayı indirgenmiş ortalama sıcaklıklarının dağılışı gösterilmiştir. 20° 0° 10° A) Güneş ışınlarının düşme açısı B) Gündüz süreleri C) Çizgisel hızları D) Sıcaklık değerleri 20° 25° Körfez Yayınları N R Ö Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki haritada gösterilen X, Y ve Z noktalarının ortak özelliklerinden biri değildir? 20° 10° Buna göre, en düşük sıcaklığın Asya’nın kuzeyinde görülmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Soğuk su akıntılarının etkili olması E) Ekvator'a uzaklıkları 9. 40° B) Kuzey kutbuna yakın olması C) Günlük sıcaklık farkının fazla olması D) Havadaki bağıl nem oranının yüksek olması E) Karasallık şiddetinin fazla olması “Dün gece İzmir’de hava sıcaklığı mevsim normallerinin altına düştü. Kuzeybatıdan esen sert rüzgârlar sıcaklığın daha da düşük hissedilmesine neden olurken, aralıksız yağan yağmur bir çok semtte su baskınlarına yol açtı.” 12. Yukarıdaki meteoroloji bültenine göre, İzmir’de belirtilen günle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? İskandinav Yarımadası ile Grönland yaklaşık aynı enlem üzerindedir. Grönland buzullarla kaplı olduğu hâlde İskandinav Yarımadası’nda tarım yapılabilmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir nedenidir? A) Gün içinde havanın doyma noktasını aştığına A) Dağların denize dik uzanması B) Gece boyunca yüksek basıncın etkili olduğuna B) Yağış miktarının fazla olması C) Kış aylarına ait bir gün olduğuna C) Yer şekillerinin daha sade olması D) Yıllık yağış miktarının 1000 mm’yi geçtiğine D) Kıyılarda sıcak su akıntılarının etkili olması E) Şehirde hava kirliliğinin arttığına E) Güneş ışınlarının daha büyük açıyla gelmesi Test 08 CA 1.E 2.D 3.C 4.C 5.A 6.D 7.E 8.E 9.C 10.D 11.B 12.D 13.C 14.C YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. Deniz 4. Tuzluluk oraný Kýzýldeniz 41 Akdeniz 38 Karadeniz 18 Baltýk Denizi 8 Aşağıdakilerden hangisi enlemin sıcaklık dağılışı üzerindeki etkisine örnek gösterilemez? A) Türkiye’de kuzeyden esen rüzgârların sıcaklığı azaltması B) Bitkilerin kutuplara doğru gidildikçe geniş, karma ve iğne yapraklılar şeklinde kuşaklara ayrılması Yukarıdaki tabloda verilen denizlerde tuzluluk oranlarının farklı olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? C) Batı Avrupa’nın yıllık sıcaklık farkının Orta Avrupa’dan az olması B) Yağış rejiminin denizlere göre değişmesi E) Kuzey Yarım Küre'de tarımın yükselti sınırının kuzeye gidildikçe azalması C) Denizlerin yüz ölçümlerinin farklı olması K E D) Okyanuslara uzaklıklarının farklı olması E) Farklı okyanus akıntılarının etkili olması N R Ö 5. °C 30 20 10 0 10 Bir bölgede aydınlanma süresinin uzun olmasına karşın sıcaklık değerlerinin düşük olması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Eğimin fazla olmasıyla B) Kış mevsimi yaşanmasıyla °C 30 20 10 0 10 I 20 10 0 10 20 III 20 10 0 10 20 E) Güneş ışınlarının eğik açı ile düşmesiyle IV 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011 12 V °C 30 20 10 0 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 °C 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 D) Güney Yarım Küre’de yer almasıyla II °C 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 C) Bitki örtüsünün cılız olmasıyla 3. R İ T D) Kalıcı kar sınırının ılıman kuşakta, soğuk kuşağa göre daha yüksekte yer alması A) Sıcaklık ve buharlaşma koşullarının değişmesi 2. 10 İklim Bilgisi: Atmosfer Sıcaklık 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Yukarıda sıcaklık grafikleri verilen merkezlerden hangisinde karasallık şiddeti en fazladır? A) I B) II C) III D) IV E) V Sıcaklığın yeryüzündeki farklı dağılışında rol oynayan, I. yükselti, 6. II. güneş ışınlarının düşme açısı, III. nemlilik, A) Yüksek bir bölgede yer aldığına IV. bakı etkisi etmenlerinden hangileri bir yerin matematik konumuna bağlı olarak sıcaklığı etkiler? A) I ve II B) I ve IV D) II ve IV Bir yerde günlük sıcaklık farkının az olması, aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterilebilir? C) II ve III E) III ve IV B) Ekvator’da deniz kıyısında bulunduğuna C) Nem miktarının az olduğuna D) Yer şekillerinin sade olduğuna E) Orta kuşakta yer aldığına 10 İklim Bilgisi: Atmosfer Sıcaklık 2 7. 10. Aşağıdaki tabloda aynı enlem üzerinde yer alan dört kentin Ocak ve Temmuz sıcaklık ortalamaları verilmiştir. Kent Ocak sýcaklýk ortalamasý (°C) I -8 Temmuz sýcaklýk ortalamasý (°C) 18 II 18 28 III 4 21 IV 23 27 Dünya yıllık izoterm haritası incelendiğinde, Güney Yarım Küre’de izotermlerin daha düzenli uzandığı görülür. Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Ortalama yükseltinin daha az olması B) Sürekli rüzgârların daha etkili olması C) Güney Kutbu’nun daha geniş alan kaplaması D) Okyanus akıntılarının daha etkili olması Denizelliğin sıcaklık farkına etkisi dikkate alındığında, tabloda verilen kentlerden sırasıyla hangisi denize en yakın, hangisi en uzaktır? A) I ve II B) I ve III E) Okyanusların daha geniş alan kaplaması C) II ve IV D) III ve II R İ T E) IV ve I . 11. Bir merkezin gerçek sıcaklık değeri ile indirgenmiş sıcaklık değeri arasında büyük bir fark olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Yükseltinin fazla olması K E B) Yağış miktarının az olması C) Enlem farkının fazla olması Atmosferin ısınması yerden yansıyan güneş ışınlarının atmosferde tutulmasına bağlıdır. N R Ö Aşağıdakilerden hangisi, güneş ışınlarının atmosferde tutulmasında en önemli etkendir? A) Stratosferde bulunan ozon gazı B) Bitki örtüsü C) Atmosfer basıncı D) Troposferde bulunan su buharı E) Sıcaklık ortalamasının düşük olması Körfez Yayınları 8. D) Nem miktarının az olması 12. II. Ilıman kuşakta mevsimlerin belirgin olarak yaşanması III. Ekvatoral bölgede kalıcı kar bulunması E) Atmosferin alt katlarında bulunan oksijen gazı 9. İzoterm (eş sıcaklık) eğrileri okyanuslar üzerinde de salınım yapar. Yukarıda verilenlerden hangileri, yükseltinin sıcaklık üzerindeki etkisine örnek gösterilemez? A) Yalnız II 13. E) II ve III Aşağıdakilerden hangisi Güneş’e dönük yamaçlarda bakı etkisinin bir sonucu olarak gösterilemez? B) Kar erimelerinin daha erken başlaması B) Kıtaların farklı büyüklükte olması C) Orman üst sınırının daha yüksekte yer alması C) Bitki örtülerinin farklı olması D) Kalıcı kar sınırının daha alçaktan başlaması D) Kara ve denizlerin ısınma özelliklerinin farklı olması E) Tarım ürünlerinde olgunlaşma süresinin daha kısa olması E) Güneş ışınlarının düşme açılarının değişmesi 2.A C) I ve II A) Hava sıcaklığının daha yüksek olması A) Farklı okyanus akıntılarının etkili olması 1.D B) Yalnız III D) I ve III İzoterm eğrilerinin okyanuslar üzerinde salınım yapmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Test 10 CA I. Bir yamaç boyunca yükselen havanın yağış oluşturması 3.D 4.D 5.E 6.E 7.C 8.D 9.A 10.A 11.E 12.D YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 11 İklim Bilgisi: Basınç ve Rüzgârlar 1 Aşağıdakilerden hangisi, atmosfer basıncıyla ilgili doğru bir bilgi değildir? 4. Basýnç (mb) 1025 1020 A) Yoğunluk arttıkça basınç artar. 1015 1010 1005 1000 B) Yükseklere çıkıldıkça basınç azalır. C) Alçalıcı hava hareketi basıncı arttırır. 995 990 D) Mevsimlere göre basınç değişebilir. I II III IV V R İ T E) Sıcaklık arttıkça basınç artar. Yükselti ile basınç arasındaki ilişki düşünüldüğünde, yukarıdaki grafikte verilen merkezlerden hangisinin deniz seviyesinden yüksekliği en fazladır? A) I 2. N R Ö B) Havanın yükselmesi C) Mutlak nemin artması D) Havanın soğuması E) Havanın alçalması I C) III D) IV E) V K E Aşağıdakilerden hangisi, atmosfer basıncının artmasına neden olan faktörlerden biri değildir? A) Yoğunluğun artması 3. B) II 5. Daimi basınç kuşağında yer alan bölgelerde yıl boyunca aynı basınç özellikleri görülür. I. Kuzey Afrika II. Antarktika III. Endonezya Adaları IV. Amazon Havzası Buna göre, yukarıdaki bölgelerden hangileri, yıl boyunca yüksek basıncın etkisi altında kalır? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV C) II ve III E) III ve IV . II Yukarıda verilen basınç merkezleri için, aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez? A) II. merkez Kuzey Yarım Küre’dedir. B) I. merkez Güney Yarım Küre’dedir. C) II. merkezde yükselici hava hareketi etkilidir. D) I. merkezde basınç çevresine göre daha yüksektir. E) II. merkezde yatay hava hareketi çevreden merkeze doğrudur. 6. Birbirine komşu iki bölgede atmosfer basıncının gün içinde farklı olması aşağıdakilerden hangisine neden olur? A) Rüzgâr oluşmasına B) Sıcaklık farkının artmasına C) Nem açığı oluşmasına D) Kar yağışı başlamasına E) Havanın durgun ve açık olmasına 11 İklim Bilgisi: Basınç ve Rüzgârlar 1 7. 10. Kuzey ve güneyinde doğu - batı doğrultulu sıradağlar uzanan bir yerin rüzgâr frekans gülü aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) K KB KB B D C) G GD KB K KD B B D) İklim özelliklerinin oluşmasında etkilidirler. GD G E) Kıtaların batı kıyılarına bol yağış bırakırlar. D) KB D G C) Yıl içinde esiş yönleri değişmez. D K B G GD E) K KB KD D GB GB B) Geniş alanlarda etkili olurlar. KD GB GB A) Uzun süre etkilidirler. K B) KD Aşağıdakilerden hangisi sürekli rüzgârların ortak özelliklerinden biri değildir? GD 11. D G R İ T Hâkim rüzgâr yönü üzerinde, KD B GB Yıl içinde rüzgârın en fazla estiği yöne hâkim rüzgâr yönü adı verilir. I. doğal bitki örtüsü, GD K E II. yer şekillerinin uzanışı, III. merkezler arasındaki basınç farkı, IV. basınç merkezlerinin birbirlerine göre konumu Kuzey Yarım Küre’de, 50° ile 70° enlemleri arasında kıtaların batı kıyılarının doğu kıyılarına göre daha fazla yağış almasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? N R Ö A) Yükseltinin fazla olması B) Dağların kıyıya paralel uzanması C) Batı rüzgârlarının etkili olması D) Soğuk okyanus akıntılarının etkili olması E) Maksimum nemin daha fazla olması 9. etmenlerinden hangileri etkili değildir? Körfez Yayınları 8. A) I ve III D) II ve IV 12. B) I ve IV C) II ve III E) III ve IV Rüzgârlar geldikleri yönlere göre hava sıcaklığını düşürücü ya da yükseltici etki yaparlar. II I K KB KD B III D GB Buna göre, yukarıdaki haritada ok yönünde esen rüzgârlar verilen bölgelerin hava sıcaklığını nasıl etkiler? GD G Yukarıda rüzgâr frekans gülü verilen bir merkez için, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? I. Bölge II. Bölge III. Bölge A) Güney Yarım Küre’dedir. A) Düşürür Yükseltir Düşürür B) Yüksek bir dağın eteğindedir. B) Düşürür Yükseltir Yükseltir C) Geniş bir ovanın ortasındadır. C) Yükseltir Düşürür Yükseltir D) Kuzeydoğu – güneybatı uzantılı bir boğazdadır. D) Yükseltir Yükseltir Yükseltir E) Kuzeybatı – güneydoğu uzantılı bir vadidedir. E) Düşürür Düşürür Yükseltir Test 10 CA 1.A 2.E 3.D 4.C 5.B 6.B 7.E 8.D 9.A 10.E 11.A 12.A 13.D YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 4. I. Alize II. Kutup III. Muson Dünya üzerinde basıncın dağılışı incelendiğinde Kuzey Yarım Küre’de, Güney Yarım Küre’ye göre basıncın daha değişken olduğu görülür. Bu durumun en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir? IV. Meltem Yukarıdaki rüzgârlardan hangileri, yıl içinde düzenli olarak hep aynı yönde eser? A) I ve II B) I ve IV A) Bitki örtüsü B) Kara ve denizlerin dağılışı C) II ve III D) II ve IV R İ T C) Okyanus akıntıları E) III ve IV . D) Matematik konum E) Sürekli rüzgârlar 2. Yer şekillerinin rüzgâra yön verici bir etken olduğu bilindiğine göre, yandaki izohips haritasında verilen taralı alanın rüzgâr frekans gülü aşağıdakilerden hangisi olabilir? K E 5. K N R Ö A) K Deniz B) C) K K B D D B G D) 12 İklim Bilgisi: Basınç ve Rüzgârlar 2 K A) Ekvator’da alçak basınç olması B) Kutuplarda yüksek basınç olması C) Meltem rüzgârlarının gün içinde yön değiştirmesi D) Yükseldikçe basıncın azalması E) Yaz musonlarının denizden karaya doğru esmesi D B G Aşağıdakilerden hangisi sıcaklık ile basınç arasındaki ilişkiye ters düşer? G 6. KKN E) D B G 30° II K B 60° I 0° III D 30° IV V G 60° GKN Yukarıda verilen basınç merkezi, küre üzerindeki numaralı enlemlerden hangisinde görülür? A) I 3. B) II C) III D) IV E) V Dönenceler çevresinde yüksek basınç alanları oluşmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Yağış miktarının az olması B) Çöllerin geniş yer kaplaması 7. Rüzgârlar geldikleri yerin sıcaklık özelliklerini gittikleri yerlere taşırlar. Aşağıdaki rüzgârlardan hangisi bu genellemeye uy- C) Karaların geniş yer kaplaması maz? D) Alçalıcı hava hareketlerinin etkili olması A) Bora E) Güneş ışınlarını dik ya da dike yakın açıyla gelmesi B) Poyraz D) Alize C) Föhn E) Kutup 12 İklim Bilgisi: Basınç ve Rüzgârlar 2 8. 12. Dinamik alçalıcı hava hareketlerinin görüldüğü bir yer için aşağıdakilerden hangisi doğru değildir? 9. Aşağıdakilerden hangisi Ekvator çevresinin sürekli termik alçak basınç alanı olmasının temel nedenidir? A) Bağıl nem azdır. A) Bitki örtüsünün orman olması B) Yüksek basınç alanıdır. B) Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi C) Kış yağışları kar şeklindedir. C) Konveksiyonel yağışların fazla olması D) Yıllık yağış miktarı azdır. D) Dünya’nın ekseni etrafındaki hareketi E) Günlük sıcaklık farkı fazladır. E) Sıcaklığın yıl boyunca yüksek olması 13. Basıncın yeryüzündeki dağılışı mevsimlere, enleme, kara ve deniz dağılışına göre bölgeden bölgeye büyük farklılıklar gösterir. R İ T Yandaki grafikte deniz seviyesindeki beş merkezin aynı gün içindeki ortalama basınç değerleri verilmiştir. Buna göre, yıl içinde basınç değerleri arasındaki farkın en fazla olduğu yer aşağıdakilerden hangisidir? A) Orta Asya B) Orta Avrupa C) Kutup daireleri D) Ekvatoral bölge K E E) Dönenceler çevresi 14. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun temel nedenidir? A) Soğuk yerel rüzgârların etkili olması B) II Körfez Yayınları Ocak ayında Kuzey Yarım Küre’de karaların iç kesimlerinde yüksek basınç oluşur. I II III IV V Yalnızca sıcaklık ile basınç arasındaki ilişki dikkate alındığında, hangisinin sıcaklığı en düşük olur? A) I N R Ö 10. Basýnç (mb) 1025 1020 1015 1010 1005 1000 995 990 C) III D) IV E) V Aşağıdakilerden hangisi rüzgârın yönünü etkileyen faktörlerden biridir? A) Yer şekillerinin engebeliliği B) Merkezler arasındaki uzaklık B) Basınç alanlarının dinamik nedenli olması C) Basınç merkezlerinin konumu C) Kuzey Yarım Küre’de gecelerin daha uzun olması D) Merkezler arasındaki basınç farkı D) Kuzey Yarım Küre’de kış mevsimi yaşanması E) Dünya’nın eksen eğikliği E) Denizlerin karalara oranla daha geniş alan kaplaması 15. 11. Bir merkezin rüzgâr frekans gülü incelendiğinde; Yüksek ve alçak basınç merkezleri arasında oluşan rüzgârın sağa saparak estiği bir yer ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? II. hâkim rüzgâr yönü, A) Kara üzerinde yer alır. III. sıcaklık değerleri, B) Kuzey Yarım Küre’de yer alır. IV. çevresindeki yer şekillerinin uzanışı C) Akdeniz iklim özellikleri görülür. bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir? D) Başlangıç boylamının doğusunda yer alır. A) I ve II I. bulunduğu yarım küre, E) Bitki örtüsü geniş yapraklı ormandır. Test 11 CA 1.E 2.B 3.A B) I ve IV D) II ve IV 4.A 5.A 6.A 7.E 8.C 9.D C) II ve III E) III ve IV 10.E 11.A 12.A YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 13 İklim Bilgisi: Nem ve Yağış 1 Yağış oluşumuna neden olan temel etken aşağıdakilerden hangisidir? 4. Yükselici hava hareketleri yağış oluşumuna neden olurken, alçalıcı hava hareketleri yağış oluşumunu engeller. A) Bağıl nemin azalması III B) Havanın alçalması IV II C) Buharlaşmanın artması V D) Havanın ısınması I R İ T E) Havanın yükselerek soğuması Buna göre, yukarıdaki haritada taralı alanlardan hangisinde yıl boyunca alçalıcı hava hareketleri nedeniyle en az yağış oluşur? 2. K E Mutlak nemin maksimum neme oranına bağıl nem denir. A) I B) II Bir bölgedeki bağıl nemin gün içinde değişmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Rüzgâr hızının değişmesi N R Ö B) Buharlaşmanın azalması C) Sıcaklığın değişmesi D) Oksijen oranının değişmesi E) Karbondioksit miktarının artması 3. Farklı özellikteki hava kütlelerinin karşılaşma alanlarında soğuk hava sıcak havayı yükselterek cephe yağışına neden olur. + + + + + + 5. C) III D) IV Aşağıdakilerden hangisi dünyada bol yağış alan yerlerden biri değildir? A) Kongo Havzası C) Kuzeybatı Avrupa B) Muson Asyası D) Amazon Havzası E) Kuzey Amerika’da Arizona 6. Aşağıdakilerden hangisi, havadaki bağıl nemin doyma noktasından uzaklaşmasının nedenlerinden biridir? A) Sıcaklığın azalması + + 90° Termik YB B) Buharlaşmanın azalması 60°Dinamik AB C) Havanın cephe boyunca yükselmesi + E) V D) Hava sıcaklığının artması 30° Dinamik YB E) Yükselici hava hareketleri görülmesi 0° Termik AB YB: Yüksek Basýnç AB: Alçak Basýnç Yeryüzündeki genel hava dolaşımına bağlı olarak, yukarıdaki şekilde gösterilen bölümlerin hangisinde cephe yağışları daha fazla görülür? 7. Bir hava kütlesi içindeki nem miktarının artması aşağıdakilerden hangisine bağlıdır? A) Ekvator çevresinde A) Havanın soğumasına B) Dönenceler üzerinde B) Rüzgâr oluşmasına C) Termik yüksek basınç alanında C) Yağışın başlamasına D) Dinamik yüksek basınç alanında D) Buharlaşmanın artmasına E) Dinamik alçak basınç alanında E) Hava kütlesinin yükselmesine 13 İklim Bilgisi: Nem ve Yağış 1 8. 11. KKN Yaðýþ Yaðýþ 4 1 2 Deniz 0° 5 3 Yukarıdaki şekillerde gösterilen yağış türlerinin oluşmasında ortak özellik aşağıdakilerden hangisidir? GKN A) Yüksek basınç alanı oluşması B) Havanın yükselerek soğuması Yukarıdaki dünya haritasında belirtilen yerlerden hangisinde yıl boyunca bulutluluk oranı daha azdır? C) Hava kütlelerinin bir engelle karşılaşması A) 1 B) 2 C) 3 D) Farklı özellikteki hava kütlelerinin karşılaşması E) 5 R İ T E) Isınan havanın konveksiyonel olarak yükselmesi 12. D) 4 Aşağıdakilerden hangisi yağış oluşumuyla ilgili doğru bir bilgi değildir? K E A) Cephe alanlarında yağış oluşma ihtimali yüksektir. B) Alçalan havanın yağış oluşturma ihtimali yoktur. C) Sıcaklığı artan nemli hava kütlesi yağış oluşturur. Bir bölgede sabah vakitlerinde görülen sis, öğleye doğru ortadan kalkmaktadır. N R Ö Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Havanın soğuması B) Atmosfer basıncının azalması C) Sıcaklığın artması D) Bağıl nemin artması E) Maksimum nemin azalması 10. D) Hava kütlesi doyma noktasını aşınca yağış oluşur. Körfez Yayınları 9. E) Yamaç boyunca yükselen hava yağış oluşturabilir. 13. Bir dağ yamacı boyunca yükselen nemli hava kütlesi soğur ve bağıl nemi artar. Belirli bir yükseltiden sonra hava doyma noktasına ulaşır ve yağış meydana gelir. Buna göre, aşağıda verilen enlemlerden hangisinde aynı özellikteki hava kütlesi en az yükseltide doyma noktasına ulaşır? A) 15° Kuzey B) 23° Kuzey D) 55° Güney C) 30° Güney E) 70° Kuzey . Yer şekillerinin yağış üzerindeki etkisi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Dağların denize bakan yamaçları daha çok yağış alır. 14. B) Dağlık bölgelerde sadece orografik yağışlar oluşur. C) Yükseltinin artması sıcaklığın azalmasına ve yağışa neden olur. A) Ormanların geniş alan kaplaması B) Cephelerin etkili olması D) İç bölgelerde dağlık ve engebeli alanlar, çukur yerlerden daha çok yağış alır. C) Bitki örtüsünün gür olması D) Kimyasal ayrışmanın fazla olması E) Dağların denize dik uzandığı kıyılarda yağış miktarı, paralel uzandığı yerlerden daha azdır. Test 12 CA 1.A 2.C 3.D 4.B 5.D 6.B Amazon Havzası’nda bağıl nemin yıl boyu yüksek olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? E) Yıl boyu yükselici hava hareketlerinin etkili olması 7.C 8.C 9.A 10.D 11.B 12.E 13.D 14.C 15.D YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 4. Bağıl nem havadaki nem oranını gösterir. Havadaki nem oranının azalması; Aşağıdaki olaylardan hangisi yağış oluşmasına neden olabilir? A) Bağıl nemin azalması I. sıcaklığın azaldığı, B) Yatay hava hareketlerinin görülmesi II. nem açığının arttığı, C) Hava sıcaklığının 0 °C’nin altına düşmesi III. havadaki nemin yoğunlaştığı D) Karasal kökenli hava hareketlerinin etkili olması etmenlerinden hangilerine kanıt olarak gösterilebilir? A) Yalnız I 14 İklim Bilgisi: Nem ve Yağış 2 B) Yalnız II D) I ve II R İ T E) Nemli ve sıcak havanın yamaç boyunca yükselmesi C) Yalnız III E) II ve III 5. Yükselici hava hareketlerinde yoğunlaşmanın aynı seviyede başlaması aşağıdakilerden hangisine yol açar? K E A) Bulut tabanlarının düz olmasına B) Yağış miktarının fazla olmasına 2. Atmosferdeki nem ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinde yanlış bilgi verilmiştir? N R Ö A) Nemin tamamı atmosferin en alt katında bulunur. B) Yükseklere çıkıldıkça nem miktarı azalır. C) Nemin yağışa dönüşmesi ısınmaya bağlıdır. D) Nem, havanın aşırı ısınmasını ve soğumasını önler. C) Bağıl nemin yüksek olmasına D) Sıcaklık farkının az olmasına E) Buharlaşmanın fazla olmasına 6. E) Yağışın başlaması, havadaki nemin doyma noktasını aşmasına bağlıdır. 3. Baðýl nem Sýcaklýk 20 60 15 40 10 20 5 0 1 2 3 4 Merkezler 5 Bu bilgilere göre, grafikteki merkezlerden hangisinde buharlaşma miktarının en fazla olması beklenir? B) 2 C) 3 B) I ve III C) I ve IV E) II ve IV . Termik yüksek basınç alanı olan kutuplarda, bağıl nem yüksek olduğu hâlde yağış miktarının az olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Ortalama yükseltinin az olması Yukarıdaki grafikte beş merkezin sıcaklıkları ile bağıl nemleri gösterilmiştir. A) 1 IV D) II ve III 7. 0 III A) I ve II (°C) 25 80 II Yukarıdaki şekillerde, hareket yönleri gösterilen hava hareketlerinden hangilerinin bağıl nemi artar? Buharlaşma miktarı sıcaklıkla doğru, bağıl nemle ters orantılıdır. % 100 I D) 4 E) 5 B) Geniş alanların buzullarla kaplı olması C) Maksimum nem miktarının yüksek olması D) Yıl boyunca karasal hava kütlelerinin etkili olması E) Düşük sıcaklık nedeniyle mutlak nemin çok az olması 14 İklim Bilgisi: Nem ve Yağış 2 8. 12. Aşağıdaki grafikte, beş farklı merkezdeki hava kütlelerinin mutlak nem ve maksimum nem miktarları verilmiştir. gr/m3 50 maksimum nem 40 mutlak nem Aşağıdaki tabloda beş farklı hava kütlesinin mutlak nem ve maksimum nem miktarları verilmiştir. Hava kütlesi I II III IV V 30 20 10 0 I II III IV V Maksimum nem (gr/m3) 27.3 14.6 9.7 22.0 16.7 Mutlak nem (gr/m3) 20.6 13.1 8.9 21.5 15.1 Buna göre, sıcaklık azalırsa hangi hava kütlesinde yağış daha önce başlar? Buna göre, bu merkezlerden hangisinde hava kütlesinin doyma noktasına en yakın ve bağıl nemin en yük- A) I B) II C) III D) IV E) V sek olduğu söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV 13. 9. A) Dağların doğrultusu B) Denize göre konum A) Çöllerde bağıl nemin düşük olması C) Yükselti N R Ö C) Alçalan hava kütlesinin kurutucu etki yapması D) Cephe boyunca yükselen havanın yağış oluşturması E) Gece sis yoğunluğunun gündüzden fazla olması D) Ekvator’a uzaklık Körfez Yayınları B) Nemli bölgelerde günlük sıcaklık farkının az olması E) Hâkim rüzgâr yönü 14. Aşağıdakilerden hangisi, dünyanın kurak bölgelerinden biri değildir? A) Orta Asya B) Antarktika C) Arap Yarımadası D) Gine Körfezi Dönenceler çevresinde bağıl nemin düşük olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Alçalıcı hava hareketleri B) Okyanus akıntıları C) Kara ve denizlerin dağılışı D) Yükselici hava hareketleri E) Orta Avustralya 11. Aşağıdakilerden hangisi yağış miktarını etkileyen faktörlerden biri değildir? K E Aşağıdakilerden hangisi sıcaklığın nem üzerindeki etkisine örnek gösterilemez? 10. R İ T E) V E) Yer şekillerinin doğrultusu Dünyanın en yağışlı bölgelerinden biri olan Amazon Havzası’nda Mart ve Eylül aylarında yağış miktarının artmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? 15. Bir yamaç boyunca alçalan havanın yağış oluşturmaması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Rüzgâr hızının artması A) Bağıl nemin artmasıyla B) Buharlaşmanın azalması B) Mutlak neminin artmasıyla C) Mutlak nemin yetersiz olması C) Kutuplara doğru yaklaşmasıyla D) Sıcak cephe oluşması D) Deniz kıyısından uzaklaşmasıyla E) Yükselici hava hareketlerinin artması E) Doyma noktasından uzaklaşmasıyla Test 13 CA 1.E 2.C 3.E 4.A 5.E 6.D 7.D 8.B 9.C 10.B 11.B 12.C 13.E 14.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 15 İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü 1 Aşağıdakilerden hangisinde verilen iklim bölgesi, bu bölgede bulunmayan bitki örtüsü ile birlikte verilmiştir? A) Akdeniz – Maki B) Karasal – Çayır C) Subtropikal – Savan D) Step – Tundra 4. III IV I V II E) Ilıman okyanus – Orman Yaðýþ (mm) Sýcaklýk (°C) R İ T Yanda verilen sıcaklık ve yağış grafiği, yukarıdaki haritada verilen numaralandırılmış merkezlerden hangisine aittir? 400 40 350 30 300 20 250 10 200 0 150 10 100 20 30 50 2. K E I. Muson II. Okyanusal A) I III. Ekvatoral IV. Savan N R Ö Yukarıdaki iklim tiplerinden hangilerinin görüldüğü bölgelerde, yıl içinde belirgin bir kurak dönem yaşanmaz? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV 3. 5. C) II ve III E) III ve IV . II C) III D) IV B) Yunanistan D) Cezayir 40 E) V C) İtalya E) İngiltere . 6. Orta kuşakta, batı rüzgârları ve okyanus akıntılarının etkisiyle oluşan iklim tipi aşağıdakilerden hangisidir? A) Ekvatoral iklim B) Akdeniz iklimi C) Subtropikal iklim D) Okyanusal iklim E) Muson iklimi II Yukarıdaki haritada verilen numaralı bölgelerin doğal bitki örtüleri aşağıdakilerin hangisinde birarada verilmiştir? I O Þ M N M H T A E E K A Aşağıdaki ülkelerin iklim koşulları gözönüne alındığında, hangisinde maki türü bitki örtüsü görülmez? A) Tunus III I B) II 0 III A) Orman Maki Savan B) Savan Tundra Orman C) Orman Maki Tundra D) Step Maki Tundra E) Savan Step Maki 7. Yanda yağış ve sıcaklık grafiği verilen bölgenin doğal bitki örtüsü aşağıdakilerden hangisi olabilir? °C mm 150 125 20 100 15 75 10 50 5 25 A O Þ M N M H T A E E K B) Tundra D) Maki Yaðýþ 25 0 A) Savan Sýcaklýk 30 0 C) Tayga E) Garig . 15 İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü 1 8. 11. Aşağıda bir merkezin yağış ve sıcaklık grafiği gösterilmiştir. Yaðýþ mm Sýcaklýk 125 °C 25° 100 20° 75 15° 50 10° 5° 25 0 O Þ M N M H T A E E K A Aylar 0 -5° Yalnızca bu bilgilere dayanarak, aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Yukarıdaki haritada Kuzeybatı Avrupa ve Kanada’nın batı kıyıları gösterilmiştir. A) Kimyasal çözünme fazladır. Aşağıdakilerden hangisi bu alanların iklim özellikleri arasında gösterilemez? B) Doğal bitki örtüsü ormandır. A) Yağış rejimleri düzenlidir. C) Dönenceler arasında yer alır. R İ T B) Okyanus akıntıları kış sıcaklıklarını yükseltir. D) Sıcaklık ortalaması 20 °C’nin üstündedir. C) Yıllık sıcaklık ortalamaları 10 °C’nin üstündedir. E) Kış yağışları kar şeklindedir. D) Yıllık sıcaklık farkları fazladır. E) Batı rüzgârlarının etkisi altında bol yağış alırlar. 9. K E Aşağıdakilerden hangisi Ekvatoral iklimin özellikleri arasında gösterilebilir? B) Kışlar çok soğuk, yazlar serindir. C) Her mevsim yağışlı ve sıcaktır. D) Kışlar yağışlı, yazlar kuraktır. E) Her mevsim sıcak ve kuraktır. 12. Körfez Yayınları N R Ö A) Yazlar yağışlı, kışlar kuraktır. Yukarıda anlatılan bölgelerde etkili olan iklim tipleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? I I II Ekvator Yaz ayları bu bölgelerde yaşayan insanlar için hep zor olmuştur. Denizden gelen rüzgârların getirdiği hava kütleleri şiddetli yağışlara bazen de sellere neden olur. II. Bu sene ilkbahar yağışlarının bol olması çiftçinin yüzünü güldürdü. Yaz mevsimi de beklendiği gibi kurak geçerse buğday verimi bu sene yüksek olacak. 10. III I. Yukarıdaki haritada verilen taralı yerlerin doğal bitki örtüleri aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? 13. II A) Muson Kutup B) Ekvatoral Muson C) Step Okyanusal D) Muson Step E) Subtropikal Ekvatoral Farklı yarım kürelerde yer alan merkezlerde benzer iklim özelliklerinin görüldüğüne aşağıdakilerden hangisi kanıt olamaz? II III A) Maki Orman Bozkır A) Yağış rejimlerinin benzer olması B) Orman Maki Step B) Sıcaklık ortalamalarının birbirine yakın olması C) Bozkır Orman Savan C) Aynı doğal bitki örtülerinin görülmesi D) Maki Orman Tundra D) Yer şekilerinin aynı yönde uzanması E) Savan Maki Orman E) Yetiştirilen tarım ürünlerinin benzer olması I Test 14 CA 1.B 2.C 3.C 4.E 5.A 6.B 7.E 8.D 9.B 10.D 11.E 12.D 13.D 14.A 15.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 16 İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü 2 Aşağıdakilerden hangisi, yeryüzünde birbirinden farklı iklim tiplerinin oluşmasında etkili olan faktörlerden biri değildir? 5. II IV A) Yükselti B) Enlem C) Bitki örtüsü D) Karasallık III I V E) Basınç merkezleri R İ T Doğu Karadeniz Bölümü’nde görülen her mevsimi yağışlı ılıman iklim özellikleri yukarıdaki haritada verilen yerlerden hangisinde görülür? 2. I. Yağışlar denizden gelen rüzgârlara bağlı olarak oluşur. A) I II. Yağış rejimi düzenlidir. IV. Kış yağışları kar şeklindedir. Yukarıda verilen özelliklerden hangileri muson iklim bölgelerinde görülür? N R Ö B) I ve III 3. 6. C) I ve IV D) II ve IV E) III ve IV Aşağıda, dört farklı iklim tipinin özellikleri verilmiştir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Kışlar soğuk ve yağışlı, yazlar sıcak ve kuraktır. Her zaman sıcak ve yağışlıdır. Sıcaklık ortalaması yıl boyu sıfırın altındadır. C) III K E III. Yıllık sıcaklık ortalaması 20 °C dolayındadır. A) I ve II B) II Aşağıdaki iklim tiplerinden hangisinin yukarıda özelliği verilmemiştir? D) IV E) V Yaşadığımız yerde en önemli geçim kaynağımız turunçgil tarımı ve seracılıktır. Kış aylarının ılık geçmesi turunçgiller ve seracılık için uygun bir ortamdır. Ancak kışların soğuk geçtiği bazı dönemler ürünlerimiz zarar görmekte ve üretim maliyetimiz artmaktadır. Yukarıda tarımsal faaliyetleri anlatılan yerde aşağıdaki iklim tiplerinden hangisi görülmektedir? A) Ekvatoral B) Muson C) Okyanusal D) Akdeniz E) Karasal 7. I. Okyanusal II. Ekvatoral A) Okyanusal B) Akdeniz C) Kutup III. Akdeniz D) Step E) Ekvatoral Yukarıda verilen iklim tiplerinin yağış miktarına ve sıcaklık ortalamalarına göre fazladan aza doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisidir? Yağış miktarı 4. Aşağıdakilerden hangisi, tropikal kuşakta görülen iklim tiplerinden biri değildir? Sıcaklık ortalaması A) I - II - III II - I - III B) I - III - II I - III - II A) Muson B) Ekvatoral C) II - I - III II - III - I C) Okyanusal D) Çöl D) II - III - I I - II - III E) III - I - II III - I - II E) Subtropikal 16 İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü 2 8. 12. Dönenceler çevresinde çöl iklimi görülmesinde; I. alçalıcı hava hareketleri, II. denizden uzaklık, III. nem oranının ve miktarının az olması, Benim yaşadığım yerde kurak mevsim olmadığından yetişme döneminde kuraklık isteyen bitkiler yerine muz, kivi, şeker kamışı gibi ürünler yetiştirip çevredeki pazarlarda satıyoruz. Hava yıl boyunca sıcak olduğundan kışlık giysiye ve yakacağa gerek duymuyoruz. IV. güneş ışınlarının yıl boyunca dik açıyla düşmesi II etmenlerinden hangileri daha etkili olmuştur? A) I ve II B) I ve III D) II ve III IV III C) I ve IV I E) III ve IV V R İ T Yukarıdaki parçada iklim özellikleri verilen yer haritada işaretli alanların hangisinde görülür? A) I 9. B) II C) III İngiltere’den Hindistan’a giden bir kişi, iklim koşullarının İngiltere’den çok farklı olduğunu gözlemlemiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu kişinin gözlemlerinden çıkardığı yanlış bir sonuçtur? K E B) Güneşli gün sayısı daha fazladır. N R Ö C) Havanın bunaltıcı etkisi daha fazladır. D) Kış sıcaklıkları daha yüksektir. E) Yağışın yıl içindeki dağılışı daha düzenlidir. 10. 13. Körfez Yayınları A) Sıcaklık ortalamaları daha yüksektir. B) Ekvatoral D) Karasal E) V Aşağıda bazı iklim tipleri ve doğal bitki örtüleri verilmiştir. Step iklimi Ekvatoral iklim Akdeniz iklimi Subtropikal iklim Tundra iklimi ............. Yağmur ormanları Maki ............. Tundra Yukarıdaki iklim - bitki örtüsü eşleştirmelerinde boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? Step iklimi Aşağıdaki iklim tiplerinden hangisinde yüksek yerler yerleşmeye daha elverişlidir? A) Okyanusal D) IV C) Kutup E) Akdeniz 14. Subtropikal iklim A) Bozkır Kaktüs B) Çayır İğne yapraklı orman C) Bozkır Savan D) Savan Çayır E) Kaktüs Geniş yapraklı orman I. Kuzeybatı Avrupa kıyıları II. Amazon Havzası 11. Aşağıdakilerden hangisi ılıman kuşakta görülen okyanusal iklim tipinin özelliklerinden biri değildir? III. Bangladeş ve Hindistan kıyıları IV. Güney Afrika’da Kap Bölgesi A) Yağış rejimini sürekli rüzgârlar belirler. C) Sıcaklık ortalaması yıl boyunca 20 °C’nin üzerindedir. Yukarıda verilen yerlerden hangilerinde iklim özelliklerinin oluşmasında o bölgede etkili olan güçlü rüzgârların etkisi vardır? D) Yıllık sıcaklık farkı 20 °C’den daha düşüktür. A) I ve II B) Bitki örtüsü karışık yapraklı ormandır. E) Okyanus akıntıları sıcaklık üzerinde etkilidir. Test 15 CA 1.D 2.C 3.C 4.A B) I ve III D) II ve III 5.E 6.D 7.D 8.E 9.C C) I ve IV E) III ve IV 10.A 11.D 12.D 13.D YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. Aşağıdaki tabloda, Antalya ve Diyarbakır şehirlerinin sıcaklık değerleri ile yıllık sıcaklık farkları verilmiştir. 4. Yýllýk Ocak Temmuz Yýllýk sýcaklýk sýcaklýk sýcaklýk sýcaklýk ortalamasý ortalamasý ortalamasý farký Ýller 17 Türkiye İklimi ve Bitki Örtüsü 1 Antalya 19 oC 28 oC 10 oC 18 oC Diyarbakýr 17 C 31 C 2 C 29 C o o o Yanda yıllık sıcaklık grafikleri verilen I ve II nolu merkezler aşağıdaki şehirlerden hangileri olabilir? A) Yükseltilerinin farklı olması C) Zonguldak B) Farklı bitki örtüsünün görülmesi D) İstanbul N R Ö I. Asor yüksek basıncı II. Basra alçak basıncı III. Sibirya yüksek basıncı 5. E E K A Erzurum Rize Mersin Kars Aşağıdaki haritada Türkiye’nin Ocak ayı indirgenmiş sıcaklık dağılışı gösterilmiştir. 6° 4° 2° 0° 2° 4° 8° 10° IV. İzlanda alçak basıncı Türkiye’de, yukarıdaki basınç merkezlerinden hangilerinin birleşmesi ve uzun süre etkili olması, şiddetli soğuk ve kar yağışlarına neden olur? D) III ve IV M N M H T A A y l a r R İ T B) Adana K E E) Nem miktarlarının farklı olması II O Þ Samsun E) Sivas D) Güneş ışınlarının düşme açısı B) I ve III 0 II A) Antalya C) Basınç merkezlerinin etkisi I 10 -10 Antalya ve Diyarbakır yaklaşık aynı enlemde yer almasına rağmen, yıllık sıcaklık farkları arasında fazla fark olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) I ve II 20 o I 2. °C 30 Ocak ayında en düşük sıcaklıkların Kuzeydoğu Anadolu’da görülmesinde, I. atmosferdeki nemin azlığı, C) II ve IV II. yükseltinin fazla olması, E) I , II ve IV . III. kuzeydoğudan gelen soğuk hava kütleleri etmenlerinden hangileri etkilidir? A) Yalnız I 3. B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) II ve III . Türkiye’nin Ocak ayı indirgenmiş izoterm haritasına bakıldığında Bolu üzerinden 4 °C eğrisinin, Kars üzerinden ise –4 °C eğrisinin geçtiği görülür. Bu durum, aşağıdaki faktörlerden hangisi ile sıcaklık arasındaki ilişkiye ters düşer? 6. A) Enlem B) Yükselti Diyarbakır’da yıllık yağış miktarı Malatya ve Eskişehir’ den daha fazla olmasına karşın, Diyarbakır’ın daha kurak olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? C) Nemlilik D) Yer şekilleri A) Buharlaşma E) Denize göre konum D) Yükselti B) Yağış şekli E) Boylam . C) Bakı 17 Türkiye İklimi ve Bitki Örtüsü 1 7. 11. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de birbirinden farklı iklim özellikleri görüldüğünün en güçlü kanıtıdır? A) Hidroelektrik potansiyelin yüksek olması B) Dağların uzanışlarının farklı olması İzmir Konya Diyarbakır C) Dağınık ve toplu yerleşmelerin görülmesi Yukarıdaki şehirlerde en yağışlı mevsimler, aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir? D) Doğal bitki örtüsünün farklılıklar göstermesi A) Sonbahar - kış - ilkbahar E) Yer altı zenginliklerinin bölgeler arasında farklı olması B) Kış - yaz - ilkbahar C) İlkbahar - yaz - kış D) Kış - ilkbahar - kış E) Yaz - ilkbahar - kış 8. R İ T İç Anadolu Bölgesi’nde ilkbaharda görülen yağışlara kırkikindi yağmurları adı verilir. Aşağıdaki şekillerden hangisi, kırkikindi yağmurlarını göstermektedir? A) B) C) K E 12. Sýcak Soðuk Aşağıdakilerden hangisi enlem ile sıcaklık arasındaki ilişkiye ters düşer? A) Antalya’nın İstanbul’dan daha sıcak olması 9. B) İzmir’de yaz süresinin Malatya’dan daha uzun sürmesi E) N R Ö C) İskenderun’da deniz suyu sıcaklığının Sinop’tan daha yüksek olması Körfez Yayınları D) D) Diyarbakır’da Temmuz ayı sıcaklık ortalamasının Rize’ den daha yüksek olması E) Çukurova’daki tarım ürünlerinin Çarşamba Ovası’ndan daha önce olgunlaşması Sıcaklığın dağılışını etkileyen faktörler göz önüne alındığında, İstanbul’un Afyonkarahisar’dan sıcak olması, aşağıdakilerden hangisiyle çelişir? A) Deniz akıntılarıyla 13. B) Yükseltinin etkisiyle C) Denize göre konumla Aşağıdaki haritada indirgenmiş Temmuz ayı sıcaklıkları gösterilmiştir. D) Rüzgârların özellikleriyle Ýstanbul Sinop Zonguldak Trabzon 24° E) Güneş ışınlarının düşme açısıyla Kars 26° Bursa Erzurum Ankara 28° 30° Sivas 32° Ýzmir “Türkiye ılıman iklim kuşağındadır.” görüşüne aşağıdakilerden hangisi kanıt olarak gösterilebilir? Van 34° Mardin Antalya 10. Malatya Konya 28° Adana A) Enlemi B) Yükseltisi Buna göre, Temmuz ayında en yüksek sıcaklıkların Güneydoğu Anadolu’da görülmesinde aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? C) Dağların uzanışı D) Kıyı uzunluğu A) Rüzgârlar D) Hava kütleleri E) Denize göre konumu Test 16 CA 1.C 2.B 3.A 4.C B) Yükselti 5.B 6.D 7.C 8.B 9.E 10.B 11.C C) Enlem E) Karasallık 12.A 13.C 14.B YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. Aşağıda Türkiye’de bulunan üç kentin yıllık ortalama sıcaklıkları ile yıllık yağış ortalamaları verilmiştir. Kent Yýllýk sýcaklýk ortalamasý (°C) 4. Yýllýk yaðýþ ortalamasý (mm) I. 18,6 1033 II. 4,1 540 III. 11,4 350 Bu kentler, aşağıdakilerden hangisinde bir arada verilmiştir? II III A) Antalya Konya Kars B) Antalya Kars Konya C) Konya Antalya Kars D) Kars Konya Antalya E) Konya Kars Antalya I 2. 18 Türkiye İklimi ve Bitki Örtüsü 2 R İ T Yukarıdaki haritada Türkiye’de karasallığın belirgin olduğu yerler gösterilmiştir. Karasallığın bu şekilde dağılmasında; I. enlem, K E II. yükselti, III. denize uzaklık N R Ö Yazın İç Anadolu’da serinletici etki yaparak esen poyraz rüzgârı, Akdeniz kıyılarına indiğinde yakıcı föhn etkisi kazanır. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? etmenlerinden hangileri etkili olmuştur? A) Yalnız I D) I ve II 5. B) Yalnız II C) Yalnız III E) II ve III . Antalya ile Adana’da yağışın mevsimlere dağılışı benzer olmasına rağmen, yağış miktarlarının farklı olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Enlem A) Daha güney enlemlere inerken ısınması B) Boylam farkı B) Toroslar’ın güney yamaçlarında alçalırken ısınması C) Denize göre konum C) Akdeniz kıyılarında mutlak nemin fazla olması D) Yer şekilleri D) Akdeniz kıyılarında bulutluluk oranının yaz aylarında düşük olması E) Basınç merkezleri E) Yazın Akdeniz kıyılarında görülen meltemlere göre daha sıcak olması 6. Enlemin sıcaklık dağılışı üzerindeki etkisine aşağıdakilerden hangisi örnek gösterilebilir? A) Mersin’in İstanbul’dan daha sıcak olması B) Bursa’da ağaçların Sivas’tan önce çiçek açması 3. Türkiye’de yıllık duruma göre nisbi (bağıl) nemliliğin ve bulutluluğun en fazla olduğu il aşağıdakilerden hangisidir? C) Akdeniz Bölgesi’nin İç Anadolu Bölgesi’nden daha yağışlı olması A) Antalya B) Rize D) Konya’da yıllık sıcaklık farkının Zonguldak’tan fazla olması C) Sakarya D) Bursa E) Afyonkarahisar E) Türkiye’de en soğuk yerlerin Doğu Anadolu Bölgesi’nde bulunması 18 Türkiye İklimi ve Bitki Örtüsü 2 7. 10. °C 25 20 15 10 II 5 0 Sıcaklığın yıl içindeki dağılışı bakımından birbirine en az benzeyen kent çifti aşağıdakilerden hangisidir? A) İstanbul – İzmir B) Aydın – Adana C) Ankara – Kayseri D) Van – Burdur I 5 O Þ M N M H T A E E K E) Rize – Kars A Aylar Yukarıda, Türkiye’de sıcaklık dağılışı gösterilen I ve II nolu merkezlerin doğal bitki örtüleri aşağıdakilerin hangilerinde doğru olarak verilmiştir? A) I. Orman – II. Maki B) I. Çayır – II. Step C) I. Maki – II. Step D) I. Maki – II. Çayır 11. E) I. Çayır – II. Orman Yandaki tabloda K ve M kentlerinin yaz ve kış sıcaklık ortalamaları verilmiştir. Yaz Kýþ Kentler sýcaklýk sýcaklýk ortalamasý ortalamasý K kenti M kenti 32 °C 18 °C 4 °C -6 °C R İ T Buna göre, bu iki kent aşağıdakilerden hangisi olabilir? M K A) İzmir K E B) Hatay Akdeniz Bölgesi’nde yaz yağışları, toplam yağış tutarının % 4'ü kadardır. Yaz mevsiminde bölgede belirgin bir kuraklık yaşanır. N R Ö Akdeniz Bölgesi’nde yaz kuraklığının şiddetli olmasında aşağıdakilerden hangisi etkilidir? A) Dağlık ve engebeli olması B) Ekvator’un kuzeyinde yer alması C) Bölgenin deniz kıyısında yer alması D) Havadaki nem miktarının fazla olması E) Dinamik yüksek basıncın etkili olması 9. C) Ankara D) Diyarbakır E) Trabzon Körfez Yayınları 8. % 25 % 16 K Ý Y I II M III. karasallık B) L N faktörlerinden hangileri etkili olmuştur? C) K L D) M K E) L C) Yalnız III E) II ve III . 3.A 4.B 5.D % 41 II % 28 % 23 % 8 S K Ý Y S Yukarıda verilen yağış grafikleri, haritada belirtilen noktalardan hangilerine ait olabilir? K 2.B M L % 23 A) 1.E Rize % 36 II. yükselti, Test 17 CA Erzincan N I I. enlem, D) I ve III Zonguldak K Karadeniz Bölgesi Ekvator’a daha uzak olduğu hâlde en düşük sıcaklıkların Doğu Anadolu’da görülmesinde, B) Yalnız II Mersin 12. Türkiye’nin sıcaklık dağılışı incelendiğinde en düşük sıcaklıkların Doğu Anadolu Bölgesi’nde olduğu görülür. A) Yalnız I Afyonkarahisar 6.A 7.D N 8.C 9.E 10.A 11.D 12.B 13.B YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 19 Yer’in Yapısı Kayaçlar Zamanlar Levhalar Aşağıdakilerden hangisi Yer’in iç yapısıyla ilgili doğru bir bilgi değildir? 5. Aşağıdaki haritada dünya üzerindeki levhalar ve bu levhaların hareket yönü gösterilmiştir. A) Yoğunluğu en az olan katman Yerkabuğu’dur. B) Sial tabakası, okyanus tabanlarında incedir. C) Çekirdek, Manto’dan daha sıcaktır. D) İç kuvvet ve olaylar enerjilerini Manto’dan alır. R İ T E) Manto’nun her yerinde sıcaklık aynıdır. Levha hareketleri ile depremler arasındaki ilişki dikkate alındığında, aşağıdaki alanların hangisinde deprem riski en fazladır? K E A) Orta Asya 2. Aşağıdaki kayaçlardan hangisi Yer’in iç yapısı hakkında daha fazla bilgi verir? A) Konglomera B) Gabro 3. D) Akdeniz Havzası C) Kum taşı N R Ö D) Tebeşir E) Mermer Kütle hâlindeki volkanik kayaçlar, fiziksel ve kimyasal ayrışmaya uğradıklarında değişik boyut ve şekillerde bloklara dönüşür. Ayrışma sonucu yer yer birbiri üzerinde yer alan irili ufaklı ve köşeleri yuvarlaklaştırılmış bloklardan oluşan bir topoğrafya şekli meydana gelir. Buna tor topoğrafyası denir. B) Kuzey Avrupa 6. D) Mermer C) Obsidiyen E) Konglomera A) Orojenik sıra dağlar B) Mağara ve galeriler A) Gabro C) Okyanus çukurları D) Obsidiyen B) Andezit İki levhanın deniz tabanlarında çarpıştığı yerlerde, aşağıdaki yer şekillerinden hangisi oluşur? Tor topoğrafyası aşağıdaki volkanik kayaçlardan hangisi üzerinde oluşur? B) Granit E) Güney Afrika Aşağıdaki kayaçlardan hangisi, bitki kalıntılarının yer kabuğunun belirli alanlarında birikerek taşlaşması sonucu oluşmuştur? A) Taş kömürü 7. C) Grönland C) Bazalt D) Rift vadileri E) Andezit E) Tektonik göller 8. 4. Nevşehir’in Ürgüp-Göreme yöresinde yer alan peri bacaları aşağıdaki kayaçlardan hangisi üzerinde oluşmuştur? A) Tüf B) Şist D) Granit C) Kum taşı E) Kalker Başkalaşım kayaçları, volkanik ve tortul taşların yüksek sıcaklık ve basınç altında değişime uğramasıyla oluşur. Buna göre, aşağıdaki kayaçlardan hangisi başkalaşım kayaçlarından biridir? A) Kum taşı B) Mermer D) Andezit C) Granit E) Kalker 19 Yer’in Yapısı Kayaçlar Zamanlar Levhalar 9. 12. Himalaya dağlarının oluşumunda etkili olan levhalar aşağıdakilerden hangisinde bir arada verilmiştir? I. Egeit karasının çökmesi II. Dinozorların ortaya çıkması A) Hindistan - Avrasya III. Alp kıvrımlarının oluşması B) Avrasya - Arabistan IV. Taş kömürü yataklarının oluşması C) Kuzey Amerika - Nazka D) Afrika - Arabistan Yukarıda verilen olaylardan hangileri Senozoik zamanda gerçekleşmiştir? E) Kokos - Güney Amerika A) I ve II B) I ve III D) II ve IV 10. 13. Mercanlar, denizel ortamda yaşayan çok hücreli canlılardır. Mercan iskeletlerinin binlerce yıl boyunca belli bir bölgede toplanması sonucunda, mercan kayalıkları meydana gelir. 14. e im klı E) Yer şekillerinin dağlık ve engebeli olması Er k Volkanik Kayaç Atlas Okyanusu’nun oluşmasında ve genişlemesinde aşağıdaki levhalardan hangisi etkili olmamıştır? a Ba şm sın tıla çv Ka e ve Sı ca C) Ortalama yükseltilerinin fazla olması Körfez Yayınları N R Ö E) Başkalaşım I B) Yer yapılarının kırıklı olması D) Göl ve kaynak sularının fazla olması D) Organik tortul 11. Ayrışma ve Aşınma Başkalaşım Kayaç R İ T ABD, Endonezya ve İzlanda gibi ülkelerde kaplıca ve ılıcaların yaygın olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? K E B) Kimyasal tortul C) Dış püskürük E) III ve IV . A) Akarsuların fazla olması Mercanlar aşağıdaki kayaç gruplarından hangisine bir örnektir? A) İç püskürük C) II ve III Tortul Kayaç II A) Avrasya Yukarıdaki şekilde kayaç döngüsü verilmiştir. B) Afrika D) Kuzey Amerika C) Kokos E) Güney Amerika Bu döngüde numaralandırılmış yerlere gelmesi gereken ifadeler aşağıdakilerden hangisinde bir arada verilmiştir? II I 15. Jeolojik devirlerde tortul katmanlar arasında kalarak taşlaşan canlı kalıntılarına “fosil” denir. A) Erime ve katılaşma Ayrışma ve aşınma B) Basınç ve sıcaklık Ayrışma ve aşınma C) Ayrışma ve aşınma Erime ve katılaşma Aşağıdaki kayalardan hangisinde fosil bulunma ihtimali daha fazladır? D) Erime ve katılaşma Basınç ve sıcaklık A) Granit E) Ayrışma ve aşınma Basınç ve sıcaklık Test 19 CA 1.B 2.B 3.B 4.E B) Mermer C) Konglomera D) Andezit 5.D 6.A 7.E 8.E 9.E E) Bazalt 10.E 11.D 12.D YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. Aşağıdakilerden hangisi, yer kabuğunu şekillendiren iç kuvvetlerden biri değildir? A) Orojenez 20 İç Kuvvetler B) Epirojenez D) Volkanizma 5. C) Depremler Bazı volkanik dağlar dik yamaçlı ve yüksek (Erciyes Dağı), bazıları da basık, az eğimli ve geniş alanlıdır (Karacadağ). Volkanik dağların dik ya da basık olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? E) Akarsular A) Yer şekillerinin farklı olması B) Volkanik faaliyetin farklı zamanlarda olması C) Lavların akışkanlığının farklı olması R İ T D) Oluştukları jeolojik zamanın farklı olması 2. Aşağıdakilerden hangisinde iç kuvvet ve olayların etkisi yoktur? E) Volkan bacasının genişliğinin farklı olması A) İzlanda’da termal kaynakların fazla olmasında K E B) Antalya ve Mersin’deki mağaraların oluşmasında C) Alp dağlarının oluşmasında 6. D) Japonya’da şiddetli depremler yaşanmasında E) Endonezya’da tsunami yaşanmasında 3. N R Ö I. Fay hatları II. Volkan konileri III. Graben alanları Yukarıdaki şekilde X ile gösterilen yer şekli ve oluşumu aşağıdakilerden hangisidir? A) Graben – Epirojenez B) Senklinal – Orojenez C) Hörgüç kaya – Buzullar IV. Kıvrım hatları D) Antiklinal – Volkanizma V. Peri bacaları E) Horst – Epirojenez Yukarıda verilenlerden hangisinin oluşumunda iç kuvvetlerin etkisi en azdır? A) I B) II C) III D) IV E) V 7. 4. Tabakaların karşılıklı durumları bozulmadan yer kabuğunun geniş alanlarının yavaş bir şekilde dikey yönlü yükselmesi ve alçalması hareketine epirojenez denir. Volkanik faaliyetlerin yaşandığı bir bölge için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Aşağıdakilerden hangisi, epirojenik hareketlere neden olan etmenler arasında gösterilemez? A) Metalik madenler görülür. A) Akarsu biriktirmeleri B) Deprem riski yüksektir. B) Hızlı nüfus artışı C) Tarımsal açıdan verimli topraklara sahiptir. C) Buzullaşma olayları D) Sıcak su kaynakları bakımından zengindir. D) İklim değişmeleri E) Suda eriyebilen kayaçlar geniş alan kaplar. E) Yüksek yerlerin aşınması 20 İç Kuvvetler 8. 12. Dünyada depremlerin genellikle belirli alanlarda görülmesi bu alanların hangi özelliğiyle açıklanabilir? A) Eğimin az olmasıyla B) Çok yağış almasıyla C) Toprağın gevşek yapıda olmasıyla Dünya üzerinde iki büyük deprem kuşağı vardır. Bunlardan biri Alp - Himalaya deprem kuşağı, diğeri ise Pasifik Okyanusu deprem kuşağıdır. Yeryüzündeki tektonik depremlerin % 81’i Pasifik Okyanusu deprem kuşağında meydana gelir. Aşağıda verilen ülkelerden hangisi Pasifik Okyanusu peprem kuşağında yer almaz? D) Levha sınırlarında yer almalarıyla E) Karstik arazinin geniş yer kaplamasıyla A) Japonya B) Şili C) Meksika D) Pakistan E) Filipinler 9. R İ T Aşağıda verilen iç kuvvet ve oluşturduğu yer şekli eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? 13. A) Orojenez - Graben B) Volkanizma - Kaldera İç kuvvetler; orojenez, epirojenez, volkanizma ve depremlerden oluşur. İç kuvvetlerin meydana gelmesini sağlayan temel faktör aşağıdakilerden hangisidir? C) Epirojenez - Antiklinal K E D) Deprem - Fay aynası A) Ay ve Güneş tutulmaları E) Volkanizma - Krater B) Deniz seviyesi değişmeleri N R Ö 10. Aşağıdakilerden hangisi, deprem dalgalarının genel özelliklerinden biri değildir? A) P dalgaları yüzeye ilk ulaşan dalgalardır. B) S dalgaları L dalgalarından daha hızlıdır. C) L dalgalarının yıkıcı etkisi daha fazladır. Körfez Yayınları C) Manto’daki konveksiyonel hareketler D) Dünya’nın günlük hareketi E) Fay hatları 14. D) Deprem dalgaları kayalık alanlarda daha etkilidir. A) Genelde doğu - batı yönünde uzanmaları E) P dalgaları tabakaları akordion gibi ileri-geri itip-çeker. 11. Alp orojenik sistemindeki dağların, Appalaş ve İskandinav dağlarından daha yüksek olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? B) Aşınmaya karşı daha dirençsiz olmaları C) Yakın zamanda oluşmaları ve daha az aşınmaya maruz kalmaları D) Levha sınırlarına daha yakın olmaları Bir araştırmacı akarsu vadisinin deniz içinde de devam ettiğini tespit etmiştir. E) Kıyıya paralel uzanmaları Buna göre, araştırma yapılan bölgeyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Nüfus yoğunluğu artmıştır. 15. B) Deniz çekilmesi (regresyon) yaşanmıştır. Aşağıdakilerden hangisi derinlik volkanizması sonucu oluşan yer şekillerinden biri değildir? C) Doğal bitki örtüsü değişmiştir. A) Batolit B) Dayk D) Çevre kirliliği artmıştır. C) Lakolit D) Sill E) Deniz ilerlemesi (transgresyon) yaşanmıştır. Test 19 CA 1.E 2.B 3.B 4.A 5.D E) Maar 6.A 7.C 8.B 9.A 10.D 11.D 12.B 13.B 14.C 15.C YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 4. I. Akarsuyun uzunluğu Aşağıdaki yer şekillerinden hangisi akarsuyun, II. Yağış rejimi yatak eğiminin azalması, III. Akarsuyun akış yönü akış hızının azalması, IV. Akarsuyu besleyen kaynaklar uzunluğunun artması Yukarıda verilenlerden hangileri akarsuyun rejimi üzerinde etkili değildir? etmenlerine bağlı olarak meydana gelir? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV 2. 21 Dış Kuvvetler : (Akarsular 1) 5. Akým Sýcaklýk 10 50 0 10 25 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Yaðýþ E) Menderes Akarsular kaynağı ile ağız kısmı arasında farklı şekillerde vadiler meydana getirir. Aşağıdaki akarsu vadilerinden hangisinin, akarsuyun kaynağına en yakın yerde olduğu söylenebilir? N R Ö 75 C) Dev kazanı R İ T D) Kırgıbayır K E mm 20 B) Peri bacası E) III ve IV Aşağıdaki grafikte, bir akarsu havzasındaki yağış ve sıcaklık dağılışı ile akarsuyun akım düzeni gösterilmiştir. °C 30 A) Çentik vadi C) II ve III A) B) Buna göre, akarsuyun akım düzenini etkileyen en önemli faktör aşağıdakilerden hangisidir? A) Yağış rejimi C) D) B) Kar erimeleri C) Havzanın genişliği E) D) Kaynak suları E) Beşerî faaliyetler 3. Karadeniz’e dökülen Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirlerinin ağzında büyük delta ovaları bulunmasına rağmen aynı denize dökülen Sakarya Nehri’nin ağzında böyle bir delta ovasının bulunmaması, aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? 6. Bir akarsuyun denge profiline yaklaştığına aşağıdakilerden hangisi en güçlü kanıttır? A) Rejiminin düzensiz olmasıyla A) Akımının yüksek olması B) Debisinin daha az olmasıyla B) Kar erimeleri ile beslenmesi C) Gelgit genliğinin fazla olmasıyla C) Rejiminin düzensiz olması D) Akarsuyun fazla alüvyon taşımasıyla D) Akarsu havzasında eğimin ve engebenin azalması E) Kıyıda deniz akıntılarının etkili olmasıyla E) Ağız kısmında delta oluşması 21 Dış Kuvvetler : (Akarsular 1) 7. 11. Bir akarsuyun yatağından geçen su miktarının m3/sn olarak değerine akım ya da debi denir. Aşağıdakilerden hangisi akarsuyun akımı üzerinde etkili değildir? A) Yağış miktarı B) Aşındırma gücü C) Kar erimeleri D) Yer altı suları V Yukarıdaki haritada gösterilen akarsuların bulundukları bölgelerin yer şekilleri dikkate alındığında, hangisinin enerji potansiyeli en azdır? A) I B) II C) III Bir akarsuyun fiziksel aşındırma gücünü, aşağıdakilerden hangisi en az etkiler? A) Derinliği B) Akış hızı C) Yük miktarı D) Su miktarı 12. E) Kayaç yapısı 140 120 100 80 N R Ö III. Akış hızının azalması IV. Debisinin yükselmesi Yukarıda verilenlerden hangileri akarsuyun biriktirme yapmasına neden olur? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV 10. 60 40 Körfez Yayınları II. Enerji potansiyelinin artması 20 0 1 2 3 4 I C) II ve III E) III ve IV . E) V R İ T K E 160 I. Taban seviyesine yaklaşması D) IV Aşağıdaki grafikte, bir akarsuyun aylık ortalama akım değerleri ve bulunduğu bölgenin yağış rejimi gösterilmiştir. mm 9. III IV E) Yatağın geçirimliliği 8. I II Yaðýþ m3/sn Akým 45 40 35 30 25 20 15 10 5 5 6 7 8 9 10 11 12 0 V III II IV Buna göre, yukarıda verilen yağış ve akım grafiği haritadaki noktalardan hangisine ait olabilir? Aşağıdaki şekilde akarsu aşındırması sonucu oluşan menderes (büklüm) gösterilmiştir. A) I 13. B) II C) III D) IV E) V Denge profiline ulaşan akarsularda derine aşındırma biter. Akarsu yatağında mendereslerin oluşması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? Denge profiline ulaşan bir akarsuda derine doğru aşındırmanın yeniden başlaması aşağıdakilerden hangisine bağlıdır? A) Debisinin artmasıyla A) Debinin azalmasına B) Aşındırmanın artmasıyla B) Taban seviyesinin alçalmasına C) Eğimin azalmasıyla C) Bitki örtüsünün tahrip edilmesine D) Rejiminin düzensiz olmasıyla D) Yatağındaki kayaların çözünmesine E) Yatağındaki kayaç yapısının değişmesiyle E) Yana doğru aşındırmanın durmasına Test 20 CA 1.E 2.B 3.E 4.E 5.C 6.B 7.B 8.D 9.C 10.D 11.E 12.D 13.C 14.C 15.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 22 Dış Kuvvetler : (Akarsular 2) Komşu iki akarsu havzasını birbirinden ayıran doğal sınıra su bölümü çizgisi denir. 4. Aşağıdakilerden hangisi su bölümü çizgisinin geçtiği yerlerden biridir? Aşağıdakilerden hangisi akarsu rejimini düzenleyici etki yapar? A) Akarsu yatak eğiminin fazla olması B) Yatağın geçirimliliğinin fazla olması A) Levha sınırları C) Taşınan yük miktarının az olması B) Dağ sırtları D) Yerleşim bölgesinden geçmesi C) Kanyon yamaçları R İ T E) Kurak dönemlerde kaynak suları ile beslenmesi D) Vadi tabanları E) Delta alanları K E 5. 2. Aşağıdaki grafikte Kuzey Yarım Küre’de yer alan K, L ve M akarsularının akım grafikleri gösterilmiştir. 400 m3/sn N R Ö K 300 L 200 100 0 O M Þ M N M H T A E E K A Aylar Akarsuyun delta oluşturması için aşağıdakilerden hangisi gerekli değildir? A) Kıyının sığ olması B) Kıta sahanlığının geniş olması C) Kıyıda güçlü akıntıların olmaması D) Gelgit genliğinin fazla olması E) Akarsuyun bol alüvyon taşıması Grafik incelendiğinde bu akarsularla ilgili, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Akım miktarı en fazla olan akarsu K’dır. B) M’de akım yükselmeleri yaz mevsimine rastlar. 6. C) L’nin iklim bölgesinde yaz kuraklığı belirgindir. Akarsuyun birim zamanda aldığı yola akarsu hızı denir. Aşağıdakilerden hangisi, akarsuyun akış hızını en fazla etkiler? D) Rejimi en düzenli olan akarsu K’dır. A) Yatak eğimi E) Akarsuların akımlarının yükseldiği devreler, bulundukları bölgelerin en sıcak olduğu aylardır. B) Yatağın derinliği C) Kaynağa yakınlık D) Akarsuyun uzunluğu E) Yatağındaki kayaların yapısı 3. Akarsu yatağında eğimin artması akış hızını artırır. Aşağıdakilerden hangisi akarsu hızının artmasından etkilenmez? A) Vadinin yapısı B) Biriktirme faaliyetleri 7. C) Akım düzeni Aşağıdaki yer şekillerinden hangisi akarsu aşındırması sonucu oluşmamıştır? D) Taşıma gücü A) Plato E) Aşındırma gücü B) Kanyon D) Delta C) Peneplen E) Dev kazanı . 22 Dış Kuvvetler : (Akarsular 2) 8. 12. Bir akarsuyun yıllık akım miktarının, havzasına düşen yıllık yağış miktarına bölünmesiyle akarsuyun akış katsayısı elde edilir. Akış katsayısının 1 olması, akarsuyun havzasına düşen yağış tutarı kadar su taşıdığını gösterir. Türkiye bugünkü görünümünü yakın bir jeolojik devirde almıştır. Türkiye akarsularının hangi özelliği bu duruma kanıt olarak gösterilebilir? Buna göre, bir akarsuyun akış katsayısının 1’den büyük olmasında aşağıdakilerden hangisi etkilidir? A) Boylarının kısa olması B) Menderesler oluşturmaları A) Akarsu boyunun uzun olması C) Rejimlerinin düzensiz olması B) Buharlaşma miktarının az olması D) Denge profiline ulaşmamış olmaları C) Akarsu yatak eğiminin fazla olması E) Denize döküldükleri yerlerde delta oluşturmaları D) Havzadaki bitki örtüsünün gür olması E) Yer altı kaynaklarıyla beslenmesi 13. 9. Denge profiline ulaşmış bir akarsu için aşağıdakilerden hangisi her zaman söylenemez? R İ T Yandaki şekilde akarsu aşındırması sonucu oluşan taraçalar gösterilmiştir. Taraça Akarsu K E A) Yatak eğimi azdır. B) Akış hızı azdır. Taraçaların oluşumunda aşağıdakilerden hangisi daha C) Rejimi düzenlidir. çok etkili olmuştur? N R Ö E) Biriktirme faaliyeti artmıştır. 10. III V II I A) Yatağın genişlemesi Körfez Yayınları D) Aşındırması azalmıştır. B) Biriktirmenin azalması C) Akarsu boyunun uzaması D) Yağış miktarının azalması E) Taban seviyesinin alçalması IV 14. Yukarıdaki haritada verilen akarsuların bulundukları bölgelerin yüzey şekilleri dikkate alındığında, hangisinin akış hızı daha azdır? A) I B) II C) III D) IV A) Ova B) Mantar kaya D) Delta C) Peri bacası E) Falez . E) V 15. 11. Aşağıdakilerden hangisi, sel sularının aşındırması sonucu oluşan yer şekillerine bir örnektir? Aşağıdakilerden hangisi Türkiye akarsularının genel özelliklerinden biri değildir? I. Peri bacası II. Menderes III. Taraça (seki) A) Rejimleri düzensizdir. C) Ağız kısımlarında derin haliçler oluşur. Yukarıda verilen yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda akarsu aşındırma ve biriktirme faaliyetleri beraber etkilidir? D) Ulaşım ve taşımacılıkta kullanılmazlar. A) Yalnız I B) Denge profiline ulaşmamışlardır. E) Yatak eğimleri ve akış hızları fazladır. Test 21 CA 1.B 2.B 3.E 4.E B) Yalnız III D) I ve III 5.A 6.D 7.B 8.A 9.B C) I ve II E) II ve III 10.C 11.E 12.E 13.B YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 23 Dış Kuvvetler : (Buzullar Karstik Şekiller Rüzgârlar) Aşağıdakilerden hangisi buzulların etkisiyle oluşmuş yer şekillerine örnek olarak gösterilemez? 5. Aşağıdakilerden hangisinde, rüzgâr ve buzul aşındırmasıyla oluşan yer şekilleri sırasıyla verilmiştir? A) Moren B) Mantar kaya A) Lapya – Delta C) Sirk çanağı D) Sander düzlüğü B) Falez – Delta E) Fiyort C) Kıyı oku – Vadi D) Delta – Peneplen R İ T E) Yardang – Hörgüç kaya 2. Aşağıdaki dağlardan hangisinde buzul aşındırma ve biriktirme şekillerine rastlanmaz? A) Cilo B) Erciyes C) Ağrı D) Bozdağ K E E) Kaçkar 6. Tüf 3. N R Ö I A) Karadeniz kıyılarında yağışların daha fazla olması III Yukarıdaki yeryüzü şekillerini meydana getiren dış kuvvetler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Karadeniz kıyılarında kalıcı karlar 3200 m’den başlarken, Akdeniz kıyılarında 3500 m’den başlar. Bu farklılığın nedeni aşağıdakilerden hangisidir? II I II III A) Akarsular Rüzgârlar Yer altı suları B) Akdeniz kıyılarında yaz sıcaklıklarının daha yüksek olması B) Akarsular Dalgalar Akarsular C) Karadeniz kıyılarında yıllık sıcaklık farkının az olması C) Rüzgârlar Akarsular Rüzgârlar D) Akdeniz kıyılarında kış sıcaklıklarının yüksek olması D) Rüzgârlar Dalgalar Yer altı suları E) Karadeniz kıyılarında ormanların daha geniş olması E) Buzullar Rüzgârlar Akarsular 4. 7. IV III II Damlataş Mağarası Cennet ve Cehennem obrukları Pamukkale Travertenleri Yukarıda verilen yer şekillerinin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? I A) Akarsu aşındırması ile oluşmaları Yukarıdaki haritada verilen taralı alanların hangilerinde rüzgâr aşındırma ve biriktirme şekillerinin daha fazla olması beklenir? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV C) II ve III E) III ve IV B) Karstik olaylar sonucu oluşmaları C) Toprak erozyonunun şiddetli olması D) Volkanik alanlarda oluşmaları E) Alüvyal birikmelerle oluşmaları 23 Dış Kuvvetler : (Buzullar Karstik Şekiller Rüzgârlar) 8. 12. Rüzgâr Rüzgâr Aşağıdakilerin hangisinde, karstik aşınım şekilleri küçükten büyüğe doğru sıralanmıştır? A) Lapya - Polye - Dolin - Uvala B) Polye - Lapya - Uvala - Dolin C) Lapya - Dolin - Uvala - Polye Yukarıda verilen yer şeklinin sıkça görüldüğü bir bölge için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? D) Dolin - Uvala - Polye - Lapya A) Yağış rejimi düzenlidir. E) Lapya - Dolin - Polye - Uvala B) Günlük sıcaklık farkı fazladır. C) Bitki örtüsü makidir. D) Akarsu rejimleri düzenlidir. 13. E) Kimyasal çözünme yaygındır. Aşağıdaki yerlerden hangisinde karstik arazi daha geniş alan kaplar? R İ T A) Çatalca - Kocaeli platosunda B) Taşeli platosunda C) Tuz gölü çevresinde K E D) Mardin yöresinde 9. Aşağıdakilerden hangisi rüzgârların oluşturduğu yer şekillerinden biri değildir? B) Kum tepesi C) Barkan N R Ö D) Lapya 10. E) Mantar kaya Körfez Yayınları A) Yardang E) Kapıdağı yarımadasında 14. Dış kuvvetlerin etkili olduğu bölgelerde iklim ve toprak koşulları değişiklik gösterir. Buna göre, rüzgârlar aşağıdaki bölgelerden hangisinde daha etkilidir? Kalker, jips ve kaya tuzu gibi kayaçların erimesi ve tekrar çökelmesiyle oluşan şekillere karstik şekiller denir. A) Volkanik alanlarda Aşağıdakilerden hangisi karstik şekillerden biri değildir? C) Kurak bölgelerde A) Traverten B) Mağara D) Lapya B) Karstik alanlarda D) Nemli bölgelerde C) Peri bacası E) Soğuk bölgelerde E) Polye 15. I V II 11. Aşağıdakilerden hangisi, rüzgâr aşındırmasını etkileyen faktörlerden biridir? Ekvator A) Bitki örtüsünün cılız olması III B) Nem miktarının fazla olması IV C) Arazinin volkanik olması D) Yağış miktarının fazla olması Yukarıdaki haritada verilen yerlerden hangisinde buzul şekillerine daha yükseklerde rastlanır? E) Arazinin karstik olması A) I Test 22 CA 1.B 2.E 3.C 4.E 5.D 6.A 7.D 8.E 9.C B) II 10.B 11.C C) III 12.D D) IV 13.E 14.C E) V 15.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 24 Dış Kuvvetler : (Dalgalar Akıntılar Gelgit ve Kıyı Tipleri) Türkiye’de kıta sahanlığının geniş ve dar olduğu yerler aşağıdakilerden hangisinde birarada verilmiştir? 5. II. Falez Dar Geniş I. Tombolo III. Lagün A) Karadeniz - Akdeniz Ege - Marmara B) Ege - Marmara Karadeniz - Akdeniz Yukarıda verilen yer şekillerinden hangileri dalga biriktirmesiyle oluşur? C) Ege - Akdeniz Karadeniz - Marmara A) Yalnız I D) Marmara - Akdeniz Ege - Karadeniz E) Ege - Karadeniz Ege - Akdeniz IV E) II ve III I. İstanbul Haliç II. İzmir, Aydın kıyıları K E V C) Yalnız III R İ T D) I ve III 6. 2. B) Yalnız II III. Doğu Karadeniz kıyıları III II N R Ö I Yandaki şekilde verilen kıyı tipi, yukarıdaki haritada belirtilen yerlerden hangisinde görülür? A) I 3. B) II D að Deniz C) III D) IV la r Yukarıda verilen yerlerde görülen kıyı tipleri aşağıdakilerden hangisinde birarada verilmiştir? I E) V Aşağıdakilerden hangisi, dağların kıyıya paralel uzanmasının ortaya çıkardığı sonuçlardan biri değildir? 7. Enine kıyı Boyuna kıyı B) Haliçli kıyı Boyuna kıyı Dalmaçya tipi kıyı C) Enine kıyı Boyuna kıyı Ria tipi kıyı D) Boyuna kıyı Ria tipi kıyı Liman tipi kıyı E) Enine kıyı Haliçli kıyı Fiyort tipi kıyı Ria kıyı tipinin oluşumunda aşağıdakilerden hangileri birlikte etkili olmuştur? C) Rüzgârlar – Orojenez C) İç kısımlarla ulaşımın zor olması D) Volkanizma – Regresyon D) Yamaç yağışlarının fazla olması E) Akarsular – Transgresyon E) Dalga birikim şekillerinin yaygın olması Gelgit genliğinin fazla olduğu bir bölgede aşağıdaki yer şekillerinden hangisi oluşur? D) Mağara A) Ria tipi kıyı B) Dalgalar – Regresyon B) Akarsu boylarının kısa olması A) Kırgıbayır III A) Buzullar – Transgresyon A) Kıta sahanlığının dar olması 4. II B) Haliç C) Delta E) Graben 8. Aşağıdakilerden hangisi, dalga ve akıntıların etkisi sonucu oluşan yeryüzü şekillerinden biri değildir? A) Kıyı kordonu D) Delta B) Tombolo E) Lagün C) Falez 24 Dış Kuvvetler : (Dalgalar Akıntılar Gelgit ve Kıyı Tipleri) 9. 13. Kıyı ile iç kesimler arasında yer şekilleri özelliklerine bağlı olarak iklim koşullarında farklılıklar görülebilir. Buzul aşındırmasıyla oluşan vadilerin sular altında kalması sonucu oluşan kıyılara fiyort adı verilir. Aşağıdaki kıyı tiplerinden hangisinin görüldüğü yerlerde bu farklılık daha belirgindir? Türkiye kıyılarında fiyortların görülmemesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Ria tipi kıyılarda A) Yükselti B) Haliç tipi kıyılarda B) Enlem D) Bitki örtüsü C) Bakı E) Denizellik C) Boyuna kıyılarda D) Enine kıyılarda E) Liman tipi kıyılarda 14. Aşağıda bazı yer şekilleri ve bu yer şekillerini oluşturan dış kuvvetler eşleştirilmiştir. B) Boyuna kıyılar - Karadeniz kıyıları Bu eşleştirmelerden hangisinde yer şekli, kendisini oluşturmayan bir etkenle birlikte verilmiştir? C) Dalmaçya tipi kıyılar - Hırvatistan kıyıları A) Mantar kaya – Rüzgârlar D) Enine kıyılar - Batı Anadolu kıyıları K E E) Haliçli kıyılar - Yunanistan kıyıları B) Falez – Akarsular C) Tombolo – Dalgalar N R Ö D) Moren – Buzullar E) Haliç – Gelgit 11. R İ T A) Fiyortlar - Norveç kıyıları Körfez Yayınları 10. Aşağıda verilen kıyı tiplerinden hangisinin görüldüğü yer yanlış verilmiştir? 15. Türkiye kıyılarında gelgit olayının fazla etkili olmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Aşağıdakilerden hangisi okyanuslardaki akıntıların oluşumunda etkili değildir? A) Haliçlerin görülmemesi A) Gelgit C) Tuzluluk derecesinin az olması B) Seviye farkı D) Ortalama yükseltisinin fazla olması C) Yoğunluk farkı E) Kıyı yapısının elverişsiz olması B) Okyanusa kıyısının olmaması D) Sürekli rüzgârlar E) Dünya’nın günlük hareketi 16. 12. Akarsu ağızlarının aşınması Aşağıdakilerden hangisi enine kıyı tipinin özelliklerinden biri değildir? Gün içinde deniz seviyesinin değişmesi A) Kıta sahanlığı geniştir. Ay ve Güneş’in Dünya üzerindeki çekim etkisi B) Koy ve körfezlerin sayısı fazladır. Yukarıdaki olaylar aşağıdaki yeryüzü şekillerinden hangisinin oluşumunda etkilidir? A) Vadi B) Kırgıbayır D) Tombolo Test 23 CA 1.B C) Akarsu ağızları delta oluşumuna elverişlidir. D) Denizden gelen hava kütleleri iç kesimlere sokulabilir. C) Haliç E) Kıyının girintili ve çıkıntılı olmasında buzul aşındırması etkili olmuştur. E) Falez 2.D 3.B 4.B 5.E 6.A 7.B 8.B 9.D 10.C 11.A 12.C 13.B 14.C 15.C YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 25 Su Kaynakları Aşağıdakilerden hangisi su döngüsünün temel aşamalarından biri değildir? 5. Aşağıdaki kaynaklardan hangisi sadece aktif volkanik alanlarda görülür? A) Buharlaşma B) Terleme A) Yamaç kaynağı C) Yoğunlaşma D) Aşınma B) Gayzerler E) Yüzeysel akış C) Vadi kaynağı D) Kaplıcalar R İ T E) Artezyen kaynağı 2. Yeryüzündeki tatlı su kaynakları, I. buz dağları ve buzullar, K E II. yer altı suları, 6. III. göller, bataklıklar ve nehirler — Van Gölü — İznik Gölü olmak üzere üçe ayrılır. — Nemrut Gölü N R Ö Bu kaynakların su miktarı fazla olandan az olana doğru sıralanışı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) I, II, III B) I, III, II D) II, III, I 3. Yukarıda verilen göllerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Sularının tatlı olması C) II, I, III E) III, II, I B) Gideğenlerinin olması C) Doğal setleşmelerle oluşmaları D) İç kuvvetlerin etkisiyle oluşmaları E) Dış kuvvetlerin etkisiyle oluşmaları Aşağıda verilen göl türlerinden hangisine Türkiye’de daha çok yüksek dağlık alanlarda rastlanır? A) Karstik göllere B) Tektonik göllere C) Buzul göllerine 7. Y a ð ý þ D) Alüvyal set göllerine E) Heyelan set göllerine K Yukarıdaki şekilde gösterilen kaynak için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 4. Aşağıdakilerden hangisi set göllerinin oluşmasında etkili değildir? A) Suları kireçlidir. B) Beşerî etkilerle yeryüzüne çıkar. A) Buzullar B) Gelgit C) Akımı yağışlı dönemlerde artar. C) Heyelan D) Dalgalar D) Yağmur ve kar suları ile beslenir. E) Volkanizma E) Su sıcaklığı mevsime bağlı olarak değişir. 25 Su Kaynakları 8. 12. Aşağıdakilerden hangisi, doğal setleşmeler sonucu oluşan göllerden biri değildir? A) Tortum B) Bafa (Çamiçi) D) Küçük Çekmece I. C) Van E) Manyas Göl sularının tuzlu, tatlı ya da acı olmasında, gideğeninin olup olmaması, II. deniz seviyesinden yüksekliği, . III. göl çanağındaki kayaların yapısı etmenlerinden hangileri etkilidir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III 9. C) Yalnız III E) II ve III İskandinav ülkelerinde buzul göllerinin yaygın olması, bu ülkelerin hangi özelliğine bağlanabilir? A) Kutuplara yakın olmalarına R İ T B) Yağış miktarlarının fazla olmasına C) Karstik kayaçların fazla olmasına 13. D) Yükseltilerinin fazla olmasına E) Yer şekillerinin engebeli olmasına Yer altı suları, yağmur ve kar sularının yer altındaki geçirimsiz tabaka üzerinde birikmesiyle oluşur. Aşağıdakilerden hangisi, yüzey sularının yer altına sızmasında etkili değildir? K E A) Arazinin eğimi B) Humus oranı N R Ö 10. Türkiye’de sıcak su kaynaklarının fazla olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Yükseltisinin fazla olması B) Yer yapısının kırıklı olması C) Kıtaların arasında bulunması D) Orta kuşakta yer alması E) Yüzey şekillerinin engebeli olması 11. Körfez Yayınları C) Bitki örtüsü D) Buharlaşma şiddeti E) Toprağın geçirimlilik durumu 14. Aşağıdaki kaynaklardan hangisi doğal yollardan yüzeye çıkmaz? A) Artezyen kaynağı B) Gayzer kaynağı C) Karstik kaynak D) Yamaç kaynağı E) Fay kaynağı Türkiye’de karstik kaynaklar kireç taşlarının yaygın olduğu alanlarda görülür. V IV III II I 15. Aşağıda verilen illerden hangisinde fay kaynaklarına en az rastlanır? Tükiye’nin jeolojik yapısı dikkate alındığında, haritada verilen taralı alanların hangisinde karstik kaynakların daha yaygın olması beklenir? A) I Test 24 CA B) II 1.B C) III 2.A 3.E D) IV 4.B 5.D Yer altı suyunun fay hatları boyunca yüzeye çıkması sonucu oluşan kaynaklara fay kaynağı adı verilir. A) Afyon D) Şanlıurfa E) V 6.A 7.E B) İzmir 8.D 9.C 10.B 11.E 12.C C) Bursa E) Denizli . 13.B 14.E 15.B 16.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 4. III I Aşağıdaki toprak türlerinden hangisinin oluşumunda taşınmanın etkisi yoktur? A) Lös IV B) Moren D) Alüvyal II B) II E) Kolüvyal . C) III D) IV 5. E) V R İ T Aşağıdaki toprak çeşitlerinden hangisinin tarımsal açıdan verimi daha yüksektir? A) Laterit B) Podzol K E C) Çernezyom D) Kahverengi step 2. Yöre Gece(°C) Gündüz(°C) E) Terra rossa (Kırmızı toprak) N R Ö I 4,8 12,6 II 10,0 17,0 III 1,4 10,1 IV 9,8 13,7 V 5,2 7,4 6. Yukarıdaki tabloda gece ve gündüz sıcaklık ortalamaları verilen beş yörenin hangisinde fiziksel ufalanmanın en fazla olması beklenir? A) I 3. B) II C) Podzol V Yukarıdaki haritada verilen taralı alanlardan hangisinde kayaçlardaki fiziksel parçalanma daha yaygındır? A) I 26 Kayaların Ayrışması ve Toprak Tipleri C) III D) IV Kimyasal çözünme yeryüzünde en fazla tropikal bölgede görülür. Buna göre, kimyasal çözülmede aşağıdakilerden hangisinin daha etkili olduğu söylenebilir? A) Rüzgâr – Yağış E) V B) Yağış – Sıcaklık C) Sıcaklık – Kuraklık D) Nemlilik – Yağış E) Sıcaklık – Rüzgâr Orta kuşakta bitki örtüsü zengin yarı nemli iklim bölgelerinin topraklar genelde verimlidir. Toprak oluşumu ile iklim ve bitki örtüsü arasındaki ilişki göz önüne alındığında, topraklara bu özelliği veren en önemli etmen aşağıdakilerden hangisidir? A) Yerli kayaların dahaçok mineral içermesi B) Yer şekillerinin engebeli olması C) Kireç ve madensel tuzların yüzeyde birikmesi D) İklimin topraklarda organizmaların üremesine olanak vermemesi E) İklimin topraklarda humus oluşmasına ve birikmesine olanak sağlaması 7. Yeryüzünde fiziksel ufalanmanın en fazla ve en az olduğu yerler aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir? A) Ekvatoral bölge – Çöl bölgesi B) Karstik bölgei – Çöl bölgesi C) Step bölgesi – Akdeniz bölgesi D) Çöl bölgesi – Ekvatoral bölge E) Volkanik bölge – Step bölgesi 26 Kayaların Ayrışması ve Toprak Tipleri 8. 12. Orta kuşağın yarı nemli iklim bölgelerinde uzun boylu çayır örtüsü altında gelişen bir toprak türüdür. Kara toprak olarak da bilinir. Türkiye’de Erzurum – Kars platolarında 1600 ile 2000 m arasında görülür. Yüzey şekillerinin sade olduğu yerlerde akarsu biriktirmesiyle oluşan alüvyal tapraklar yaygın görülür. Aşağıdaki yerlerden hangisinde bu tür topraklar daha az görülür? Yukarıda özellikleri verilen toprak tipi aşağıdakilerden hangisidir? A) Adana B) Kıyı Ege D) Güney Marmara A) Terra rossa B) Podzol D) Çernezyom E) Orta Karadeniz C) Laterit E) Tundra 13. 9. C) Doğu Karadeniz Laterit topraklar, kimyasal çözünmenin fazla olduğu nemli ve sıcak iklim bölgelerinde görülür. Kurak bölge toprakları için, R İ T I. az yıkandıkları için verimsizdirler, II. kuvvetli kimyasal çözünme görülür, III. tuz ve kireç bakımından zengindirler III I IV ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I K E V D) I ve III Buna göre, yukarıdaki haritada verilen taralı alanlardan hangisinde kırmızı renkli laterit topraklar daha yaygındır? N R Ö A) I 10. B) II C) III D) IV E) V Körfez Yayınları II 14. C) Yalnız III E) II ve III Aşağıdaki coğrafi bölümlerin hangisinde yetersiz yıkanmaya bağlı olarak topraklardaki tuz ve kireç birikimi daha fazladır? A) Konya Türkiye’de toprakların çeşitlilik göstermesinde aşağıdakilerden hangisi daha az etkili olmuştur? A) Yüzey şekilleri B) Yalnız II B) Ergene D) Kıyı Ege C) Antalya E) Doğu Karadeniz B) Akarsu ağı C) İklim çeşitliliği 15. D) Bitki örtüsü Aşağıdaki şekilde, oluşumunu tamamlamış bir toprak kesiti gösterilmiştir. E) Ana kayanın özelliği A katý B katý Ýnce malzeme Kalýn malzeme Parça blok Ana kaya C katý 11. I. Alüvyal Ana kaya II. Vertisol Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? III. Moren A) Bitkiler A katında tutunur ve gelişir. IV. Halomorfik B) Derine doğru malzemenin boyutları büyür. Yukarıdaki topraklardan hangileri intrazonal topraklardandır? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV Test 25 CA 1.D C) Tarımsal faaliyetlerde toprağın C katı en önemli kattır. D) Toprağın üst katı organik madde bakımından zengindir. C) II ve III E) C katında ana kaya tamamen toprak hâlini almamıştır. E) III ve IV 2.A 3.C 4.B 5.B 6.D 7.B 8.E 9.A 10.B 11.B 12.D 13.B 14.A 15.D YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 5. IV III I 27 Türkiye'nin Yer Şekilleri 1 Türkiye ortalama yükseltisi fazla, yer şekilleri engebeli bir ülkedir. Bu durum, aşağıdakilerden hangisini etkilemiştir? A) Güneyden kuzeye gidildikçe sıcaklığın azalmasını V II B) Kıyılarda nem oranının fazla olmasını C) Erozyonla toprak kaybının fazla olmasını Yukarıdaki haritada verilen taralı alanlardan hangisinde peri bacalarına rastlanır? A) I 2. B) II C) III B) Çukurova K E 6. C) Muş N R Ö D) Erzincan E) Eskişehir R İ T E) Volkanik arazilerin geniş yer tutmasını E) V Aşağıdaki ovalardan hangisinin oluşumu, Çarşamba Ovası ile aynı nedene bağlıdır? A) Elmalı 3. D) IV D) Dağların kuzey yamaçlarının daha soğuk olmasını Aşağıdaki tabloda Türkiye’deki arazilerin yükselti basamaklarına göre oransal dağılışı verilmiştir. Yükselti basamaðý (metre) Türkiye yüzölçümündeki payý (%) 0 500 17 500 1000 1000 1500 26 31 1500 2000 16 2000 ve daha yüksek 10 Aşağıdakilerden hangisi, İç Anadolu’da yer alan platoların ortak özelliklerinden biri değildir? Bu tablo incelendiğinde, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Volkanik araziler üzerinde oluşmuşlardır. B) Tarımsal faaliyetlerde kullanılırlar. A) Yükseltisi 1000 - 1500 m arasında olan arazinin oranı en fazladır. C) Ortalama yükseltileri 1000 - 1500 m arasındadır. B) Batıdan doğuya doğru gidildikçe yükselti artar. D) Hayvancılık önemli bir ekonomik faaliyettir. C) Türkiye arazisinin yarıdan fazlasının ortalama yükseltisi 1000 m’nin üzerindedir. E) Son jeolojik zamanda yükselmeye uğramışlardır. D) 2000 m’den daha yüksek olan yerlerin oranı en azdır. E) Yükseltisi 0 ile 500 m arasında olan arazinin oranıyla, 1500 ile 2000 m arasında olan arazinin oranı birbirine yakındır. 4. Aşağıdakilerden hangisi, Kuzey Anadolu Dağları ile Batı Anadolu Dağları’nın ortak özelliklerinden biri değildir? A) Genellikle doğu - batı yönünde uzanırlar. 7. C) Kıyıya paralel uzanırlar. Bulundukları yerlerin iklim özellikleri göz önüne alındığında, aşağıdaki platoların hangisinde bozkır görülmesi beklenmez? D) Uzanışları fay hatlarıyla paralellik gösterir. A) Cihanbeyli B) Orojenik hareketlerle oluşmuşlardır. E) Güney yamaçları daha sıcaktır. D) Obruk B) Haymana C) Şanlıurfa E) Ardahan 27 Türkiye'nin Yer Şekilleri 1 8. 12. Yer şekillerinin dağlık ve engebeli olduğu yerlerde iz düşüm alan ile gerçek alan arasındaki fark fazladır. IV II I A) Erzincan Ovası B) Antalya Ovası C) Çukurova D) Bafra Ovası E) Çarşamba Ovası V III Buna göre, yukarıdaki haritada verilen taralı alanların hangisinin iz düşüm alanı ile gerçek alanı arasındaki fark daha fazladır? A) I Aşağıdaki ovalardan hangisi, fay hatları boyunca uzanan çöküntü ovalarından biridir? B) II C) III D) IV 13. E) V Türkiye’de yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi aşağıdakilerden hangisi üzerinde belirleyici rol oynamamıştır? R İ T A) Dört mevsim yaşanmasında B) Nüfusun farklı dağılmasında C) Tarım alanlarının genişliğinde 9. Aşağıdakilerden hangisi, Kuzey Anadolu Dağları’nın kıyıya parelel uzanmasının ortaya çıkardığı sonuçlardan biri değildir? K E B) Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşımın zor olması N R Ö C) Akarsuların boğaz vadiler oluşturması D) Yerleşmelerin kıyıya parelel bir şekilde gelişmesi E) Akarsuların ağız kesimlerinde delta oluşması 10. E) Ulaşım olanaklarında Körfez Yayınları A) Deniz etkisinin iç kesimlere sokulamaması D) Farklı iklim özellikleri yaşanmasında 14. A) Ortalama yükseltisinin 1000 m’den fazla olması B) Sıra dağların kıyıya parelel uzanması C) Batı Anadolu Dağları’nın kırılmalarla oluşması Aşağıdaki şehirlerden hangisinde, yer şekillerinin tarım üzerindeki olumsuz etkisi daha fazladır? A) Malatya B) Artvin C) Konya D) Samsun Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’nin yüzey şekillerine ait doğru bir bilgi değildir? D) Sıradağların doğu - batı yönünde uzanması E) Doğudan batıya doğru gidildikçe yükseltinin azalması E) İzmir 15. 11. Türkiye’nin iç kesimlerinde yer alan ova ve platoların, ortalama yükseltilerinin fazla olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? II IV I III A) Dağlardan daha geniş alan kaplaması V B) Üç tarafının denizlerle çevrili olması C) Sıra dağların doğu - batı doğrultusunda uzanması D) Anadolu’nun son jeolojik zamanda yükselmiş olması Yukarıdaki harita üzerinde verilen taralı alanlardan hangisinde volkanik dağ yoktur? E) İklim çeşitliliğinin fazla olması A) I Test 26 CA 1.E 2.A 3.E 4.C 5.C 6.B 7.D 8.D 9.B B) II 10.B C) III 11.D 12.C D) IV 13.D E) V 14.A 15.C YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 28 Türkiye'nin Yer Şekilleri 2 Orojenik hareketler sonucunda kırılarak çöken bölgelere graben veya çöküntü ovası denir. 5. A) Afrika ve Arabistan levhalarının kuzeye doğru hareket etmesi IV III Türkiye’deki sıra dağların doğu-batı yönünde uzanmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? B) Mezozoik’in sonu ile Senozoik’in başında oluşması C) Anadolu Yarımadası’nın doğu - batı yönünde sıkıştırmaya maruz kalması V I II R İ T D) Alp - Himalaya kıvrım sistemi üzerinde yer alması E) Kuzey Yarım Küre’de, ılıman kuşakta yer alması Yukarıdaki haritada, verilen akarsulardan hangisi bir graben alanına yerleşmiştir? A) I B) II C) III D) IV E) V K E 6. 2. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin yer şekillerinin genel özelliklerinden biri değildir? N R Ö A) Yakın jeolojik zamanda oluşması B) Doğudan batıya doğru yükseltinin artması Aşağıdakilerden hangisi Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan volkanik dağlardan biri değildir? A) Süphan C) Tendürek B) Nemrut D) Erciyes E) Ağrı C) Sıra dağların genelde doğu - batı yönünde uzanması D) Engebeli alanların yüksek bir orana sahip olması E) Alp - Himalaya kıvrım sisteminde yer alması 3. 7. Aşağıdakilerden hangisi Batı Anadolu’da dağların kıyıya dik uzanmasının sonuçlarından biri değildir? A) Ilıman iklimin iç kesimlere kadar sokulabilmesi Dağlar oluşumuna göre orojenik ve volkanik olarak ikiye ayrılır. B) Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşımın kolay olması Buna göre, aşağıdaki dağlardan hangisi farklı şekilde oluşmuştur? C) Doğal liman bakımından zengin olması A) Aydın Dağları B) Nemrut Dağı D) Yaz turizm sezonunun Karadeniz kıyılarından uzun olması C) Menteşe Dağları D) Canik Dağları E) Sıra dağlar arasında menderesler oluşması E) Sultan Dağları 4. Aşağıdaki platolardan hangisi nüfus ve yerleşme açısından daha seyrektir? 8. Aşağıdakilerden hangisi Akdeniz Bölgesi’nde yer alan geçitlerden biri değildir? A) Taşeli B) Obruk A) Belen B) Gülek C) Çatalca D) Haymana C) Ecevit D) Çubuk E) Şanlıurfa E) Sertavul 28 Türkiye'nin Yer Şekilleri 2 9. 13. Aşağıdakilerden hangisi Kuzey Anadolu Dağları’nın özellikleri arasında gösterilemez? Kara Deniz Akarsu A) Senozoik zamanda Alp Orojenezi ile oluşması B) Kuzey Anadolu Fay Kuşağı üzerinde yer alması X C) Kıyı boyunca Karadeniz’e paralel uzanması Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki şekilde "X" ile gösterilen yer şekline örnek gösterilemez? D) Batıdan doğuya doğru sürekli olarak yükseltinin artması E) Kıyı ile iç kesimler arasında iklim farklılığı oluşturması A) Gediz Ovası B) Bafra Ovası C) Viranşehir Ovası D) Bakırçay Ovası E) Silifke Ovası Doğu Anadolu Karadeniz A) Yunt Nemrut Canik B) Menteşe Karasu–Aras Köroğlu C) Aydın Süphan Küre D) Bozdağ Ağrı Kaçkar Ege 14. Hasandağı Türkiye'deki platolarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? K E A) Türkiye’nin en yüksek platoları Doğu Anadolu'da yer alır. B) Karstik arazi üzerinde yer alan platolar daha çok Akdeniz Bölgesi'nde görülür. N R Ö E) Beydağ 11. R İ T Aşağıdakilerden hangisinde, dağların bölgelere göre dağılışı yanlış verilmiştir? Yıldız C) İç Anadolu'daki platolar Tuz Gölü'nün çevresinde yer alır. Körfez Yayınları 10. D) İç Anadolu’daki platolarda tarım ve hayvancılık faaliyetleri yapılır. E) En geniş platolar Marmara Bölgesi’nde yer alır. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de yeryüzü şekillerinin engebeli olmasının ortaya çıkardığı bir sonuç olamaz? A) İklim ve bitki çeşitliliğinin fazla olması 15. B) Üç tarafının denizlerle çevrili olması Aşağıdaki haritada numaralı alanlar Türkiye’deki bazı platoları göstermektedir. C) Ulaşım maliyetlerinin yüksek olması D) Gerçek ve iz düşüm alan arasındaki farkın fazla olması II E) Aynı anda farklı iklim özelliklerinin görülmesi III IV I V Buna göre, kaç numaralı bölge yanlış eşleştirilmiştir? 12. Paleozoik zamanda oluşmuş ve başkalaşmaya uğramış eski sert kütlelere “masif” denir. Aşağıdakilerden hangisi, Paleozoik zamanda Türkiye’ de oluşmuş masiflerden biri değildir? A) Bitlis Dağları B) Yıldız Dağları D) Ağrı Dağı Test 27 CA 1.C 3.A C) Kırşehir çevresi 4.C 5.C – Teke Platosu B) II – Kars Platosu C) III – Cihanbeyli Platosu D) IV – Gaziantep Platosu E) Mardin çevresi 2.B A) I E) V 6.B 7.E 8.C 9.E – Obruk Platosu 10.B 11.D 12.A 13.A 14.B 15.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 29 Doğal Afetler 1 Türkiye’de tayfun ve kasırga gibi şiddetli rüzgârların etkili olmaması, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? 5. I IV V II A) Ekvator’a ve okyanusa göre konumuyla 50 III B) İklim çeşitliliğinin fazla olmasıyla Deniz C) Denize göre konumuyla Yukarıda eş yükselti eğrileriyle gösterilen haritada, sağanak yağıştan sonra numaralandırılmış olan yerlerden hangisinde heyelan görülme ihtimali daha fazladır? D) Ortalama yükseltisinin fazla olmasıyla E) Çevresindeki basınç merkezleriyle A) I 2. K E Buna göre, aşağıdaki doğal afetlerden hangisi hidrolojik veya meteorolojik kökenli değildir? N R Ö B) Kuraklık D) Sel 3. C) III Doğal afetler oluşum nedenlerine göre; hidrolojik, meteorolojik ve jeolojik - jeomorfolojik kökenli olarak üçe ayrılır. A) Tayfun E) Volkanizma R İ T B) II 6. C) Çığ I III II D) IV E) V IV V Yukarıdaki haritada verilen numaralı yörelerden hangisinde çığ olaylarının daha çok görüldüğü söylenebilir? Heyelan oluşumunda aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? A) I B) II C) III D) IV E) V A) Yağışın bol olması B) Yamaç eğiminin fazla olması C) Toprağın killi yapıda olması D) Tabakaların eğim yönünde uzanması E) Bitki örtüsünün cılız olması 7. Aşağıdaki tabloda, beş farklı yamacın yıllık yağış miktarı ile eğim değerleri verilmiştir. Yýllýk yaðýþ Yamaçlar miktarý (mm) 4. Yamaç eðimi (%) I 350 12 Aşağıdaki bölgelerin hangisinde erozyon görülme olasılığı en fazladır? II 2430 39 III 820 19 A) Buzul bölgelerinde IV 540 21 V 760 20 B) Karstik bölgelerde C) Yüksek dağlarda Heyelana neden olan faktörler dikkate alındığında, hangi yamaçta heyelan riskinin daha düşük olduğu söyle- D) Kurak ve yarı kurak bölgelerde nebilir? E) Bol yağış alan eğimli ve killi arazilerde A) I B) II C) III D) IV E) V 29 Doğal Afetler 1 8. 12. IV I Aşağıdakilerden hangisi afet öncesinde alınması gereken önlemlerden biri değildir? A) Afet riski olan bölgeler tesbit edilmeli III B) Afet yönetimi ve planması yapılmalı V II C) Erken uyarı, izleme ve ikaz sistemleri kurulmalı D) Geçici deprem konutları inşaa edilmeli E) Belirli aralıklarla tatbikatlar yapılmalı Yukarıdaki haritada verilen numaralı alanların hangisinde kasırgalar daha çok etkilidir? A) I B) II C) III D) IV E) V 13. 9. Volkanik araziler, önemli afet bölgeleri olmalarına rağmen yoğun nüfuslanmıştır. A) Deprem - Kuraklık Buna göre, volkanik arazilerin yoğun nüfuslanmasının en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir? B) Erozyon - Deprem K E A) Ulaşımın kolay olması C) Sel - Deprem D) Çığ - Heyelan B) İklim koşullarının elverişli olması N R Ö D) Toprakların verimli olması E) Yer altı kaynaklarının bol olması Körfez Yayınları E) Erozyon - Heyelan C) Turizmin gelişmiş olması 10. R İ T Aşağıdaki doğal felaketlerden hangileri Türkiye’de can ve mal kaybına daha fazla neden olmaktadır? 14. Deprem ve volkanizmanın yaygın olarak görüldüğü bölgeler için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Yer kabuğu hareket hâlindedir. Aşağıdakilerden hangisi doğa olaylarını doğal afete dönüştüren beşerî faktörlerden biri değildir? B) Yer’in merkezinden uzak yerlerdir. A) Akarsu yataklarına konut yapılması C) Eski kara parçaları üzerinde yer alır. B) Eğimli alanların yerleşime açılması D) Yer kabuğunun ince olduğu alanlardır. C) Kısa sürede metre kareye düşen yağış miktarının fazla olması E) Toprak oluşumu yetersiz alanlardır. D) Konutların dayanaksız inşa edilmesi E) Alt yapısı tamamlanmamış bölgelerin yerleşime açılması 15. Aşağıdakilerden hangisi erozyonu önleyici çalışmalar arasında yer almaz? A) Orman alanlarını genişletmek 11. B) Eğimli arazileri taraçalandırmak Aşağıdaki doğal afetlerden hangisinin oluşmasında insan etkisi daha fazladır? A) Deprem B) Volkanizma D) Tsunami Test28 CA 1.A C) Tarlaları eğime dik sürmek C) Heyelan D) Selleri önleyici çalışmalar yapmak E) Orman yangını 2.B 3.B 4.A 5.A E) Baraj yapımını azaltmak 6.D 7.D 8.C 9.D 10.E 11.B 12.D 13.C 14.E 15.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 30 Doğal Afetler 2 Erozyonu oluşturan faktörlerden birisi de arazinin yanlış kullanılmasıdır. 5. Aşağıdakilerden hangisi arazinin yanlış kullanımına verilecek örneklerden biri değildir? A) Toprağın aşırı işlenmesi I B) Meralarda aşırı otlatma yapılması II C) Toprağın nadasa bırakılması R İ T D) Toprağın eğim doğrultusunda sürülmesi E) Tarımsal alanlarda gübre kullanılması III 2. N R Ö B) Yer şekillerinin engebeli olması C) Yağış rejimlerinde ani değişmeler olması D) Alt yapı hizmetlerinin yetersiz olması E) Küresel ısınmayla birlikte doğal dengenin bozulması 3. K E Yukarıdaki fotoğraflarda gösterilen doğal afetlerden hangileri Türkiye’de daha sık görülür? Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de son yıllarda sel felaketlerinde artış görülmesinin nedenleri arasında gösterilemez? A) Doğal bitki örtüsünün hızla yok olması A) I ve II D) II ve III 6. B) I ve III C) I ve IV E) III ve IV Erozyon (toprak süpürülmesi), bitki örtüsünün cılız olduğu yerlerde daha etkilidir. Buna göre, aşağıdaki illerden hangisinde erozyon görülme ihtimali en azdır? Toprak ve ana kayanın eğim boyunca aşağılara doğru sürüklenmesine heyelan denir. II IV A) Yozgat B) Erzurum D) Konya C) Rize E) Mardin. IV I V III 7. Yukarıdaki haritada verilen taralı alanlardan hangisinde heyelan riski diğerlerinden daha azdır? A) I B) II C) III D) IV II III VI 4. IV I E) V V Aşağıdaki doğal afetlerden hangisinin oluşumu daha uzun sürede gerçekleşir? Yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangilerinde deprem olasılığı daha düşüktür? A) Deprem A) I ve III B) Çığ D) Kuraklık C) Heyelan E) Tsunami B) I ve VI D) III ve V C) II ve IV E) V ve VI 30 Doğal Afetler 2 8. 11. Aşağıdaki tabloda, Türkiye’de eğim sınıfları ile bunların toplam alan içindeki oranları verilmiştir. Eðim sýnýfý Düz Hafif eðimli Eðimli Çok eðimli Çok dik Sarp 9. Eðim yüzdesi Toplam alan (%) içindeki oraný (%) 01 8.14 13 3.81 38 6.30 815 2.07 1540 34.40 40+ 45.70 5 % ar ah b n So %5 Yaz Ýlkbahar % 65 %25 Kýþ Buna göre, Türkiye’de aşağıdaki doğal afetlerden hangisinin daha fazla oluşması beklenir? Grafikteki oranlara bakarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Heyelan A) Heyelanın % 25’i kışın görülür. B) Kuraklık B) Heyelanın en fazla olduğu dönem ilkbahardır. C) Tsunami C) Yaz ve sonbahar aylarında heyelan en azdır. D) Aşırı sıcaklar D) Heyelanların %30'u sonbahar ve kış aylarında görülür. E) Orman yangını E) İlkbahar yağışı fazla olan yerlerde heyelan da fazladır. R İ T K E Aşağıdakilerden hangisi heyelanın en fazla Karadeniz Bölgesi’nde görülmesinin nedenlerinden biri değildir? B) Yağışın fazla olması C) Tabakaların eğim yönünde uzanması D) Toprakların killi olması E) Bitki örtüsünün gür olması 12. Körfez Yayınları N R Ö A) Eğimin fazla olması 10. Aşağıdaki grafikte, Türkiye’de heyelanın mevsimlere göre dağılış oranları verilmiştir. Akarsu erozyonu ve rüzgâr erozyonunun birlikte etkili olduğu yörelerin ortak özelliği bitki örtüsünden yoksunluktur. Buna göre, aşağıdaki yerlerin hangisinde bu durum daha belirgindir? A) Tuz Gölü çevresi B) Taşeli Platosu C) Erzurum - Kars Yöresi D) Batı Karadeniz Bölümü E) Menteşe Yöresi Aşağıdaki haritada, rüzgâr erozyonunun etkili olduğu yerler gösterilmiştir. 13. Orta derecede etkili olduðu yerler Kuvvetli etkili olduðu yerler Türkiye’de yılda 1 km2 lik alandan 600 ton toprak erozyonla taşınmaktadır. Bu miktar Avrupa ülkelerine oranla oldukça fazladır. Bunun için bir takım tedbirlerin alınması gereklidir. Aşağıdakilerden hangisi erozyonu engellemek için alınacak olan tedbirlerden biri değildir? Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu yerlerin özellikleri arasında gösterilemez? A) Bitki örtüsü seyrektir. A) Bitki örtüsünün zayıf olduğu alanlarda ağaçlandırma yapılması B) Mutlak nem miktarı azdır. B) Meralarda aşırı otlatmanın engellenmesi C) Yağış miktarı azdır. C) Ani su taşkınlarının önlenmesi D) Rüzgâr birikim şekilleri görülür. D) Çiftçinin erozyon konusunda eğitilmesi E) Terra rossa toprakları yaygındır. E) Ormancılıkla geçinen köylerin çoğaltılması Test 29 CA 1.A 2.E 3.E 4.D 5.E 6.D 7.A 8.A 9.D 10.C 11.E 12.D 13.C 14.A 15.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de görülen köyaltı yerleşmelerinden biri değildir? A) Mezra B) Kom D) Belde 5. I. Kuzey Afrika’da nüfusun seyrek olması II. Antarktika’da daimî yerleşmelerin olmaması C) Divan III. Kanada’da nüfusun ülkenin güneyinde yoğunlaşması E) Mahalle Yukarıdaki durumları ortaya çıkaran etkenler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? II I Yerleşmeyi etkileyen en önemli faktör iklimdir. B) Yer şekilleri Buna göre, aşağıdaki yerlerin hangisinde iklimden dolayı nüfus ve yerleşme daha seyrektir? C) Yer şekilleri A) Nil Nehri çevresi E) Buzullar C) Kuzey Afrika D) İndus ve Ganj nehirleri çevresi N R Ö E) Kuzey Amerika’nın batısı 3. D) Buzullar K E B) Batı Avrupa kıyıları 6. I. Dağınık yerleşme II. Toplu yerleşme III R İ T A) Kuraklık 2. 31 Yerleşme Şehirler Konut Tipleri Buzullar İklim Kuraklık Buzullar Buzullar Kuraklık Kuraklık Yer şekilleri Yer şekilleri Kuraklık III. Dairesel yerleşme Yukarıdaki yerleşme tiplerinden hangilerinin olduğu yerlerde tarımsal faaliyetlerde makine kullanımı daha azdır? İklim, yer şekilleri, kara ve denizlerin dağılışı yeryüzünde yerleşmeyi sınırlandıran etmenlerdendir. A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III Buna göre, aşağıdakilerden hangisi, yerleşmenin seyrek olduğu yerlerden biri değildir? C) Yalnız III E) II ve III A) Çöller B) Yüksek yerler 7. D) Alüvyal ovalar Şanlıurfa’nın kırsal kesimlerinde, konut yapımında aşağıdaki malzemelerden hangisi daha çok kullanılmaktadır? E) Bataklıklar A) Taş C) Buzullarla kaplı alanlar B) Tuğla D) Ahşap 4. İlk yerleşim yerlerinin seçiminde, aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır? 8. C) Kerpiç E) Beton Soğuk kuşakta şehirlerin genel olarak alçak yerlerde kurulmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Su kaynaklarının A) Kalıcı karların bulunması B) Yer altı kaynaklarının B) Havadaki nemin az olması C) Toprak yapısının C) Su kaynaklarının fazla olması D) İklim özelliklerinin D) Sıcaklık değerlerinin daha elverişli olması E) Yer şekilleri özelliklerinin E) Bitki çeşidinin az olması 31 Yerleşme Şehirler Konut Tipleri 9. 13. Şehir ve kır yerleşmelerini birbirinden ayıran en önemli özellik aşağıdakilerden hangisidir? A) Genç nüfus oranları Türkiye’de yamaç yerleşmelerine dikkat edildiğinde yerleşim alanlarının daha çok dağların güney yamaçlarında toplandığı görülür. Bu durum, güney yamaçlarının hangi özelliği ile açıklanabilir? B) İşsiz insan sayısı C) Tarım dışı sektörlerin gelişme oranları A) Bol yağışlı alanlar olmasıyla D) Ortalama yaşam süreleri B) Deniz etkisine açık olmasıyla E) Bina yapımında kullanılan malzeme C) Ulaşımın daha kolay olmasıyla D) Toprakların daha verimli olmasıyla E) Güneşlenme süresinin daha uzun olmasıyla R İ T 10. I IV 14. II V K E Sıcaklık ile enlem arasındaki ilişki gözönüne alındığında, yukarıdaki haritada işaretli yerlerin hangisinde yerleşme üst sınırı daha yüksektir? N R Ö 11. B) II C) III D) IV E) V Bu alanlarda dağınık yerleşmelerin görülmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Nemlilik Körfez Yayınları III A) I Türkiye’de dağınık yerleşmelerin daha çok Karadeniz Bölgesi’nin doğu ve batı kesiminde, Akdeniz Bölgesi’nin Antalya Bölümü’nde, Ege Bölgesi’nin Menteşe Yöresi’nde olduğu görülmektedir. C) Yer şekilleri B) Bitki örtüsü D) Sıcaklık E) Tarım yöntemleri 15. Aşağıdakilerden hangisi bir yerleşim biriminin kır ya da kent olarak tanımlanmasında kullanılan ölçütlerden biri değildir? II V A) Nüfus miktarı I IV B) Konut sayısı III C) İdari yapısı D) Denize göre konumu Yukarıdaki haritada belirlenen alanlardan hangisinde, yerleşme üst sınırı daha yüksektir? E) Hâkim ekonomik faaliyet A) I 12. Doğal koşulları dikkate alındığında, aşağıdaki bölgelerin hangisinde kırsal alanlarda ahşap konutların daha az olması beklenir? A) Karadeniz B) Marmara D) İç Anadolu Test 30 CA 1.E 2.B 16. C) Ege B) II 4.D A) Alanya B) Kuşadası D) Avanos 5.D 6.C 7.E D) IV E) V Aşağıdaki şehirlerden hangisinin gelişmesinde ve büyümesinde farklı bir ekonomik faaliyet etkili olmuştur? E) Akdeniz 3.C C) III 8.A 9.E C) Ereğli E) Marmaris 10.E 11.E 12.A 13.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 32 Nüfus 1 Amazon Havzası dünyanın seyrek nüfuslu yerlerinden biridir. 4. Nüfus bilimcilere göre, insanlık tarihinde üç büyük nüfus sıçraması olmuştur. Bu durum, Amazon Havzası’nın hangi özelliğinden kaynaklanmaktadır? Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu sıçramalarda etkili olan faktörlerden biri değildir? A) Kollarıyla birlikte en çok su taşıyan ırmak olmasından A) İnsanların alet yapımını keşfetmesi B) Silahlarda barutun kullanılması B) Havza halkının, ilkel topluluklardan oluşmasından C) Tarımsal üretime geçilmesi C) Bölgenin sık ormanlık yapısı ve bataklıkların geniş yer kaplamasından R İ T D) Hayvanların evcilleştirilmesi E) Sanayi devriminin gerçekleşmesi D) Bölgede çok çeşitli tropikal bitkilerin yetişmesinden E) Havzaya sağlık hizmetlerinin getirilememesi nedeniyle erken yaşta ölümlerin yaygın olmasından K E 5. 2. Aşağıdaki grafikte beş farklı bölgeye ait nüfus artış oranları ile doğurganlık oranları verilmiştir. İş olanaklarının fazla olduğu bölgelerde doğum oranı az olsa bile dışarıdan aldığı göçlerle nüfus artışı yüksek olmaktadır. N R Ö Nüfus artýþ oraný Doðurganlýk oraný 6 4 2 0 I II III IV V Buna göre, grafikteki bölgelerden hangisinde iş olanaklarının daha az olduğu söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV E) V Doğum oranının fazla olduğu ülkelerde demografik yatırımlar fazladır. Buna göre, aşağıdaki ülkelerden hangisinde demografik yatırımların en az olması beklenir? A) Malezya B) Endonezya D) Japonya 6. C) Mısır E) Nijerya Aşağıda bir ülkenin yaş gruplarına göre nüfusları verilmiştir. Milyon kiþi 14 12 10 8 6 4 2 3. 0 I. Nüfus yoğunluğu 20-29 30-39 40-49 50-59 60 + nemez? III. Kentsel nüfus oranı A) Genç nüfuslu bir ülkedir. IV. Okuryazar oranı Yukarıda verilen etmenlerden hangileri bir ülkenin nüfus yapısını belirlemede kullanılmaz? B) I ve III D) II ve IV 10-19 Y a þ Buna göre, bu ülke için aşağıdakilerden hangisi söyle- II. Toplam nüfus miktarı A) I ve II 0-9 C) II ve III E) III ve IV B) Nüfus artış hızı yüksektir. C) Nüfus yoğunluğu fazladır. D) Çalışan nüfusun yaş ortalaması düşüktür. E) Doğum oranı yüksektir. 32 Nüfus 1 7. 11. Aşağıdakilerden hangisi, bir ülkede nüfus artış hızının azalmasının olumlu sonuçlarındandır? 8. Dar tabanlı nüfus piramidine sahip bir ülke için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Tüketimin artması A) Nüfus artış hızı azalmıştır. B) Yaşam standartlarının iyileşmesi B) Ortalama insan ömrü uzundur. C) İç ve dış göçlerin artması C) Yaşlı nüfus oranı artmaktadır. D) Doğal kaynak tüketiminin artması D) Doğum oranları azalmaktadır. E) Nüfus miktarının azalması E) Nüfus kıyılarda toplanmıştır. Aşağıdakilerden hangisi, nüfus artış hızının yüksek olmasının olumsuz sonuçlarından biri değildir? 12. A) İşsizliğin artması R İ T Bir yörede tarımsal nüfus yoğunluğunun fazla olması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Nüfus artışının diğer yörelerden fazla olmasıyla B) Tüketimin ve ithalatın artması B) Elverişli tarım alanlarına sahip olmasıyla C) Vergi gelirlerinin artması C) Nüfusun büyük bölümünün kentlerde yaşamasıyla K E D) Kalkınma hızının yavaşlaması D) Tarımda sulamanın yaygınlaşmasıyla E) Ulusal gelirin azalması 9. N R Ö Aşağıdakilerden hangisi bir ülkenin genç nüfuslu olduğunu gösteren en güçlü kanıttır? A) Kişi başına düşen ulusal gelirin yüksek olması B) Yaşlı nüfusun fazla olması C) Tüketici nüfusun fazla olması D) Ortalama yaşam süresinin uzun olması Körfez Yayınları E) Tarım alanlarının az, tarımda çalışan nüfusun fazla olmasıyla 13. II. Nil Havzası III. Hindistan Yarımadası IV. ABD’nin doğusu E) Sanayileşmiş olması. 10. I. Batı Avrupa Yukarıdaki bölgelerden hangilerinin yoğun nüfuslu olmasında endüstrinin payı daha fazladır? A) I ve II B) I ve III D) II ve III C) I ve IV E) II ve IV Aşağıdaki grafikte beş farklı bölgenin doğurganlık oranları ile aldıkları göç oranları verilmiştir. % 4 3 14. 2 Göç oraný 1 Doðurganlýk oraný Bazı bölgelerde doğurganlık oranı az olduğu hâlde, nüfus artış oranının yüksek olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Göç alması I II III IV Bölgeler V B) Ölüm oranının az olması Bu bölgelerin alanlarının ve nüfus miktarlarının aynı olduğu kabul edilirse, beş yıl sonra hangi bölgenin nüfus yoğunluğu en fazla olur? A) I Test 31 CA B) II 1.D C) III 2.C 3.D D) IV 4.B 5.A C) Sosyal nedenlerle göç vermesi D) Nüfusun çok kalabalık olması E) Beyin göçünün fazla olması E) V 6.A 7.C 8.D 9.C 10.D 11.D 12.D 13.E 14.C 15.D 16.C YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 2. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de nüfus sayımı yapılmasının amaçlarından biri değildir? 5. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’nin nüfus artış hızı üzerinde daha az etkiye sahiptir? A) Aile planlaması yapmak A) Ölüm oranının azalması B) Nüfus miktarını belirlemek B) İnsan ömrünün uzaması C) Nüfusun yaş özelliğini belirlemek C) Doğum oranının artması D) Nüfusun cinsiyet özelliğini belirlemek D) Sağlık hizmetlerinin gelişmesi E) Nüfusun eğitim seviyesini belirlemek E) Kırdan kente göç yaşanması 6. B) Sanayi E) Ulaşım N R Ö İklim ve yüzey şekillerinin elverişsizliği bir bölgede nüfusun seyrek olmasında etkilidir. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de nüfusun seyrek olduğu yerlerden biridir? C) Tarım D) Yer şekilleri R İ T K E Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de nüfus dağılışını etkileyen beşerî faktörlerden biri değildir? A) Turizm 3. 33 Nüfus 2 A) Çukurova C) Batı Karadeniz B) Asıl Ege D) Teke Yarımadası E) Çatalca – Kocaeli Aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi durumunda, Türkiye’de nüfus artışı sorun olmaya devam edecektir? A) Sanayinin gelişmesi 7. B) Ülkenin gelir düzeyinin yükselmesi Ege Bölgesi’nde İzmir, Manisa ve Aydın illeri, Türkiye’nin sık nüfuslu yerleri arasındadır. C) Kalkınma hızının düşük olması Aşağıdakilerden hangisi, bu durumun nedenlerinden biri değildir? D) Üretim sektörünün çeşitlenmesi A) Ulaşımın kolay olması E) İhracatın ithalattan fazla olması B) İklimin elverişli olması C) Ticaretin gelişmiş olması D) Tarımda verimin yüksek olması E) Doğurganlık oranının yüksek olması. 8. Nüfus politikaları nüfusun niteliğini, niceliğini ve dağılışını etkileyen bilinçli uygulamalardır. Dünyada genel olarak üç çeşit nüfus politikası uygulanmaktadır. Bunlar nüfus artış hızını azaltmaya yönelik, nüfus artış hızını artırmaya yönelik ve nüfusun nitelik ve niceliğine yönelik nüfus politikalarıdır. 8. Türkiye’de bazı il merkezleri ile ilçelerin nüfus miktarında mevsimler arasında önemli farklar görülür. Buna göre, aşağıdaki ülkelerden hangisi diğerlerinden farklı bir nüfus politikası uygulamaktadır? Aşağıdaki yerlerin hangisinde nüfus yoğunluğu mevsimden mevsime fazla değişmez? A) Norveç A) Kuşadası B) Çin D) Japonya C) İngiltere E) Almanya B) Marmaris D) İskenderun C) Ayvalık E) Alanya 33 Nüfus 2 9. 13. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde hızlı nüfus artışı bazı sıkıntıları da beraberinde getirir. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de hızlı nüfus artışının ortaya çıkardığı sorunlardan biri değildir? Türkiye’de aşağıdakilerden hangisi üzerinde hızlı nüfus artışının etkili olduğu söylenemez? A) İşsiz insan sayısında B) Kentlerdeki konut açığında A) İhracatın azalması C) Kişi başına düşen ulusal gelir miktarında B) İthalatın artması D) Toprağın miras yoluyla parçalara bölünmesinde C) Tarımsal verimin azalması E) Akdeniz kıyılarında yerleşim üst sınırının Karadeniz kıyılarından daha yüksek olmasında. D) İşsizliğin artması E) Gecekondulaşmanın artması 14. 10. Aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisi, bir bölgenin nüfus artışı üzerinde daha az etkilidir? A) Sanayi B) Balıkçılık D) Tarım R İ T Aşağıdaki grafikte Türkiye’nin kır ve kent nüfus oranlarının yıllara göre değişimi gösterilmiştir. % 100 Kýr K E C) Turizm 80 60 E) Ticaret 40 Aşağıdaki illerin hangisinde, nüfus yoğunluğunun tarım nedeniyle mevsimden mevsime değişikliği en fazladır? A) Adana B) Bursa D) Muğla 12. Körfez Yayınları N R Ö 11. 20 76 24 1927 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 Yýllar Bu grafikle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisine ulaşılamaz? A) 1980 yılında kır nüfusu kent nüfusundan fazladır. B) Kırsal nüfus miktarı 1927 yılında en fazladır. C) Zonguldak E) Ankara . Kent C) Türkiye'de kent nüfusu sürekli artmıştır. D) 1927 yılında kentsel nüfus oranı en azdır. E) Kırsal ve kentsel nüfus oranlarında birbirine zıt bir değişim görülür. “Türkiye’de nüfus artış hızı Avrupa ülkelerinden yüksektir. Bu nedenle uzmanlar gelecekte Türkiye’nin bazı problemlerle karşılaşabileceği ihtimaliyle nüfus artış hızının azaltılması gerektiğini ileri sürmektedir.” 15. Böyle bir problem, aşağıdakilerden hangisi gerçekleştirilirse daha uygun bir şekilde çözülmüş olur? Türkiye’de nüfus dağılışıyla ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Menteşe Yöresi’nde nüfus seyrektir. A) Tarımsal iş gücü ihtiyacı arttırılırsa B) Taşeli Platosu’nda nüfus seyrektir. B) İç göçler, nüfus yoğunluğunun az olduğu bölgelere yönlendirilirse C) Kıyı kesimler iç kesimlerden daha fazla nüfuslanmıştır. C) Yatırımlar çoğaltılıp kalkınma hızı yükseltilirse D) Çatalca - Kocaeli Yarımadası’nda nüfus yoğunluğu fazladır. D) İşsiz insanlar yurt dışına işçi olarak gönderilirse E) Nüfus yoğunluğunun fazla olduğu yerler dağların kuzey yamaçlarıdır. E) Turizm ve hayvancılık geliştirilirse Test 32 CA 1.C 2.E 3.A 4.B 5.D 6.C 7.B 8.C 9.C 10.D 11.E 12.E 13.C 14.A YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. 34 Göçler Bölge Kavramı 5. Tarımda makineleşme Hızlı nüfus artışı Tarım alanlarının miras yoluyla küçülmesi Kırsal alanlarda insanların karşılaştığı bazı zorluklar kentlere doğru göçü ortaya çıkarmıştır. Aşağıdakilerden hangisi, kentlere yapılan göçün sonuçları arasında sayılamaz? Yukarıda verilenler, aşağıdakilerden hangisini öncelikle etkiler? A) Ulaşım sorunlarının artması B) İşsizlik oranının artması A) Doğumların azalmasını C) Konut sıkıntısının artması B) Köyden kente göçü R İ T D) Çarpık kentleşme görülmesi C) İhracatın artmasını E) Doğurganlık oranının artması D) Dış ticaret hacminin büyümesini E) Ortalama yaşam süresinin uzamasını K E 6. 2. I. Tarımsal üretimin artması II. Nüfus artış hızının yüksek olması N R Ö III. Makineleşmenin yaygınlaşması IV. Meraların genişlemesi V. Şehirlerde iş bulmanın kolay olması Buna göre, Türkiye’de kırdan kente göçü azaltmak için aşağıdakilerden hangisi çözüm değildir? A) Sulanabilir alanları genişletmek B) Tarım alanlarını küçültmek Yukarıda verilenlerden hangileri, Türkiye’de kırdan kente göçün nedenlerinden değildir? C) Tarımsal verimi artırmak A) I ve III E) Küçük sanayi kollarını kırsal kesime kaydırmak B) I ve IV D) III ve V 3. Türkiye’de son 50 yılda ortaya çıkan ekonomik ve sosyal dengesizlikler kırdan kente göçü artırmıştır. C) II ve IV E) IV ve V Aşağıdaki illerden hangisi turizme bağlı daha fazla mevsimlik göç alır? A) Ordu B) Rize D) Ankara D) Ahır hayvancılığını geliştirmek 7. C) Muğla Türkiye, iklim özelliklerine göre oluşturulan aşağıdaki bölgelerden hangisinde yer almaz? A) Akdeniz iklim bölgesi E) Konya B) Karasal iklim bölgesi C) Çöl iklim bölgesi D) Step iklim bölgesi 4. E) Ilıman okyanus iklim bölgesi Göç veren yerlerde çeşitli mekânsal etkiler ortaya çıkar. Aşağıdakilerden hangisi, bu etkilerden biri değildir? A) Tarım alanlarının boş kalması B) Meraların tarım alanlarına dönüştürülmesi 8. C) Hayvancılık faaliyetlerinin azalması Aşağıdakilerden hangisi göçlere neden olan doğal faktörlerden biri değildir? D) Tarımsal üretimin azalması A) Erozyon E) Okul ve sağlık ocağı gibi kurumların kapanması B) Deprem D) Tsunami C) Kasırga E) Gelgit 34 Göçler Bölge Kavramı 9. I. 13. Keçi yetiştiriciliğinin yasaklanması II. Çiftçiyi tek tip ürün yetiştirmeyi teşvik etmek III. Tarım alanlarını sulanabilir hâle getirmek Yukarıda verilenlerden hangilerinin yapılması kırdan kente göçü azaltır? B) I ve III D) II ve IV 10. C) II ve III E) III ve IV Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de kırsal kesimden kentlere olan göçlerin özelliklerinden biri değildir? 14. A) Genellikle genç nüfus göç etmektedir. A) Orta Karadeniz Güney Marmara B) Yukarı Sakarya Adana C) Çatalca - Kocaeli Doğu Karadeniz D) Antalya Ergene E) Batı Karadeniz Güney Marmara R İ T Yeni Dünya olarak bilinen Amerika Kıtası’na 16. ve 20. yüzyıllar arasında yapılan göçlerin nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? K E A) Avrupa’da yaşanan siyasi baskılar B) Göç edenler içinde erkek nüfus daha fazladır. B) Avrupa’da yaşanan kültürel sınıf ayrımı D) Nüfus yoğunluğu az olan yerler daha çok göç alır. E) Göç edenlerin çoğu sanayi ve hizmet sektöründe çalışır. N R Ö C) Panama Kanalı’nın açılması D) Yeni Dünya’nın doğal zenginlikleri Körfez Yayınları C) Göç sonucunda kentlerde nüfus miktarı artar. 11. En çok göç veren En çok göç alan IV. Her ürün için taban fiyat belirlemek A) I ve II Türkiye’nin en çok göç alan ve en çok göç veren bölümleri aşağıdakilerden hangisinde bir arada verilmiştir? E) Avrupa’da yaşanan işsizlik sorunları 15. Aşağıdaki göçlerden hangisi ekonomik nedenlerden kaynaklanmamıştır? Doğal özelliklerine göre oluşturulan bölge sınırları kısa süre içinde değişime uğramaz. A) Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan mübadele göçü Buna göre, aşağıdaki bölgelerden hangisinin sınırlarında kısa süre içinde değişme olması beklenmez? B) Geçim sıkıntısı çeken kırsal nüfusun kentlere yaptığı göçler A) İklim bölgeleri B) Askerî bölgeler C) Sanayi bölgeleri D) Maden bölgeleri C) Türkiye’den Avrupa ülkelerine yapılan işçi göçleri E) Siyasi bölgeler D) Yaz aylarında Akdeniz kıyılarına yapılan işçi göçleri E) Yaz aylarında Güneydoğu Anadolu’dan Karadeniz Bölgesi’ne doğru yapılan göçler 16. Bir yerde nüfus artışı ile iş olanaklarının artışı arasında sıkı bir ilişki varsa, bu yerdeki nüfus artışında aşağıdakilerden hangisinin payı daha fazladır? A) Çevre illerden göç almasının 12. Ülkeler dinsel tercihlerine göre bölgelere ayrıldığında, aşağıdaki ülkelerden hangisi islam dinine mensup ülkelerin oluşturduğu bölgeler içinde yer almaz? A) Suriye B) Nepal D) Pakistan Test 33 CA 1.A 2.D B) Doğum oranındaki artışın C) Ölüm oranındaki azalmanın C) Katar D) Ulaşım ağının gelişmesinin E) İran 3.C 4.B E) Konut sayısının artmasının 5.E 6.D 7.E 8.D 9.C 10.B 11.A 12.C 13.E 14.B 15.E YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. I. 5. Ticaret I. Sabanın icadı II. Tarım II. Televizyonun icadı III. Sanayi III. Sanayi devrimi Tarihsel süreç içinde yukarıda verilen ekonomik faaliyetlerin gelişim sırası aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? IV. İnternetin kullanılması A) I - II - III A) I ve II B) I - III - II D) II - III - I 2. Yukarıda verilen buluşlardan hangileri iletişimin gelişmesine daha büyük katkı yapmıştır? C) II - I - III E) III - II - I 6. Aşağıdaki meslek gruplarından hangisi birincil ekonomik faaliyetler arasında yer almaz? A) Çiftçi N R Ö B) İnsanlar neolitik çağda tarım yapmaya başlamış ve yaşam biçimlerinde önemli değişimler olmuştur. D) Mezolitik çağda hayvanlar evcilleştirilmeye başlanmış, ilk olarak at evcilleştirilmiştir. C) Madenci E) Balıkçı İkincil ve üçüncül ekonomik sektörlerin, birincil sektöre göre daha gelişmiş olduğu bir ülke için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Nüfus atış hızı yüksektir. E) Yerleşik hayata geçişte tarım yapılması en önemli etken olmuştur. B) Dış ticaret hacmi yüksektir. C) Kişi başına düşen ulusal gelir yüksektir. D) Nüfusun ülke içindeki dağılımı daha dengelidir. E) Sanayi ürünleri dış satımı fazladır. Aşağıdaki ülkelerden hangisi askerî alanda kazandığı bilgi ve tecrübeyi sanayiye aktararak kısa zamanda gelişme göstermiştir? A) Japonya B) İsviçre D) Çin C) Hollanda E) İran 8. Aşağıdaki grafiklerde üç farklı ülkede çalışan nüfusun çalıştığı ekonomik faaliyetlere göre dağılışı gösterilmiştir. I.Ülke 4. B) Çoban D) Pazarcı A) Paleolitik çağda insanlar küçük gruplar hâlinde göçebe olarak yaşamıştır. 7. C) II ve III E) III ve IV K E Aşağıda, tarih boyunca insanların yaşadığı önemli değişimler verilmiştir. C) İlk ticari ilişkiler neolitik çağda ortaya çıkmıştır. R İ T B) I ve III D) II ve IV Bu değişimlerden hangisi yanlıştır? 3. 35 Ekonomik Faaliyetler Teknoloji ve İletişim II.Ülke III.Ülke Aşağıdakilerden hangisi teknolojinin zararları arasında gösterilemez? I.ekonomik faaliyetler II.ekonomik faaliyetler III.ekonomik faaliyetler A) Doğal kaynak tüketimi artar. Bu ülkelerin gelişmişlik düzeyi en fazla olandan, en az B) İnsanlar yalnızlaşır. olana doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir? C) Küresel ısınma artar. A) I, II ve III B) I, III ve II D) Mal ve hizmet üretimi artar. C) II, I ve III D) II, III ve I E) Sağlık sorunları artar. E) III, II ve I 35 Ekonomik Faaliyetler Teknoloji ve İletişim 9. 12. Aşağıdakilerden hangisi Selçuklular döneminde kervansaraylar, Osmanlılar döneminde hanlar inşa edilmesinin en önemli nedenidir? Ülkeler arası etkileşimde; I. turizm, II. tarım, A) Yöresel ve bölgesel ticareti canlandırmak III. ticaret, B) Askeri istihbaratı güçlendirmek IV. madencilik C) Uluslararası kültürel ilişkileri geliştirmek gibi ekonomik faaliyetlerden hangileri daha büyük etkiye sahiptir? D) Ucuz tarımsal iş gücü sağlamak E) Ticaret kervanlarından vergi almak A) I ve II B) I ve III D) II ve IV A) Bebek ölüm oranı ve doğum oranı yüksektir. Almanya Japonya Fransa ABD E) III ve IV R İ T K E B) Dış ticaret açığı fazladır. C) İhracatında ham maddeler önemli yer tutar. Yukarıda verilen ülkelerin hepsinde ortak olarak gelişmiş ekonomik faaliyet aşağıdakilerden hangisidir? D) Okuryazar oranı düşüktür. N R Ö E) İş gücü sıkıntısı yaşanır. 11. 13. Birincil ekonomik faaliyetlerin yoğun olduğu bir ülke için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Endüstri Körfez Yayınları 10. C) II ve III B) Balıkçılık C) Mera hayvancılığı D) Madencilik E) Tarım Aşağıdaki tabloda bazı ülkelerde çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılış oranları verilmiştir. Ekonomik faaliyet grubu (%) Birincil İkincil Üçüncül X 5 27 68 Y 3 29 68 Z 2 20 78 T 3 22 75 14. Aşağıdaki ülkelerden hangisinde birincil ekonomik faaliyetlerde çalışan nüfus oranı daha fazladır? A) Almanya B) Hindistan D) İngiltere C) ABD E) Çin Tablodaki bilgilere göre, I. verilen ülkeler gelişmiş ülkelerdir, 15. II. sanayi ürünleri dış satımları fazladır, Aşağıda verilen teknolojik gelişmelerden hangisi günümüze daha yakın bir zamanda gerçekleşmiştir? III. X ve T’de dış ticaret açığı vardır, A) Kişisel bilgisayarların üretilmesi IV. Y’nin dış ticaret hacmi en fazladır. B) Renkli televizyonların üretilmesi yargılarından hangilerine ulaşılamaz? C) Fotoğraf makinesinin yaygınlaşması A) I ve II B) I ve III D) II ve IV Test 34 CA 1.B D) İlk sinema filminin yapılması C) II ve III E) Telefonun icad edilmesi E) III ve IV 2.B 3.C 4.B 5.E 6.B 7.C 8.E 9.E 10.D 11.A 12.B 13.C 14.C 15.A 16.A YGS / LYS COĞRAFYA 1. TMTSYGS Coğrafi Keşifler Ulaşım Yolları Kanallar ve Boğazlar Kızıldeniz ile Akdeniz’i birbirine bağlayan Süveyş Kanalı, aşağıdaki ülkelerden hangisinin sınırları içerisinde yer alır? A) Cezayir B) Tunus 4. D) Mısır Aşağıdaki haritada Ümit Burnu’nun keşfedilmesinde izlenen yol gösterilmiştir. Portekiz Lizbon C) Fas 36 Akdeniz E) Irak AFRÝKA R İ T Atlas Okyanusu 2. I. Akdeniz’i Atlas Okyanusu’na bağlar. III. Kızıldeniz’i Aden Körfezine bağlar. den hangisidir? N R Ö 3. III A) Cebelitarık Boğazı Hürmüz Boğazı Babülmendep Boğazı B) Süveyş Kanalı Cebelitarık Boğazı Hürmüz Boğazı C) Hürmüz Boğazı Süveyş Kanalı Cebelitarık Boğazı D) Cebelitarık Boğazı Süveyş Kanalı Hürmüz Boğazı E) Hürmüz Boğazı Cebelitarık Boğazı Süveyş Kanalı Madagaskar Ümit Burnu’nun keşfedilmesine de neden olan ve doğuya ilerleyen bu yolculuğun asıl amacı aşağıdakiler- Yukarıdaki özellikleri verilen boğaz ve kanallar aşağıdakilerden hangisinde doğru sıralanmıştır? II Ümit Burnu K E II. Basra Körfezi’ni Umman Denizi’ne bağlar. I Ekvator Hint Okyanusu Aşağıdakilerden hangisi Süveyş Kanalı’nın açılması ile ortaya çıkan durumlardan biri değildir? A) Bölge ekonomisinin gelişmesini sağlamıştır. B) Akdeniz’in dünya ticaretindeki önemini artırmıştır. C) Akdeniz ile Kızıldeniz arasında canlı geçişleri yaşanmıştır. D) Nil Deltası’ndaki alüvyon birikimi azalmıştır. E) Akdeniz ülkeleriyle Güneydoğu Asya ülkeleri arasındaki deniz ticaretini artırmıştır. A) Yerleşilebilecek yeni alanlar bulmak B) Hindistan ve Çin’e gidecek yeni yollar bulmak C) Amerika Kıtası’na ulaşmak D) Yeni keşiflere zemin hazırlamak E) Avrupa’nın etki alanını genişletmek 5. Aşağıdakilerden hangisi, Atlas Okyanusu’nu Büyük Okyanus’a bağlayan su yoludur? A) Süveyş Kanalı B) Panama Kanalı C) Bering Boğazı D) Dover Boğazı E) Cebelitarık Boğazı 6. Ümit Burnu deniz yolu, aşağıdaki kanal ve boğazlardan hangisinin kullanılmaya başlanmasıyla önemini kaybetmiştir? A) Bering Boğazı’nın B) Hürmüz Boğazı’nın C) Süveyş Kanalı’nın D) Panama Kanalı’nın E) Dover Boğazı’nın 36 Coğrafi Keşifler Ulaşım Yolları Kanallar ve Boğazlar 7. 11. Dünyadaki en yoğun hava yolu trafiği aşağıda verilen yerlerin hangileri arasındadır? Aşağıdaki haritada, bir gezginin yaptığı yolculuk güzergâhı gösterilmiştir. A) Güney Amerika – Kuzeybatı Avrupa B) Güney Amerika – Kuzey Amerika C) Japonya – Güney Amerika Ekvator D) Kuzey Amerika – Avrupa E) Avustralya – Japonya Buna göre, gezgin yolculuğu boyunca aşağıdaki su yollarının hangisinden geçmemiştir? 8. Aşağıdakilerden hangisi, coğrafi keşiflerin nedenlerinden biri değildir? A) Bering Boğazı B) Ümit Burnu C) Macellan Boğazı D) Panama Kanalı R İ T E) Malakka Boğazı A) Avrupalılar’ın dinlerini yaymak istemesi B) Ticaret yollarının kontrolünü ele geçirmek istemeleri C) Avrupalılar’ın ucuz mal ve değerli maden arayışları D) İpek ve Baharat yollarına Türkler’in egemen olması 12. Aşağıda verilen kanal ve boğazlardan hangisinin dünya deniz ticaretindeki önemi en azdır? K E E) Petrol ve doğal gaz kaynaklarına ulaşmak istemeleri A) Panama 9. N R Ö Aşağıdaki haritada İpek Yolu’nun güzergâhı gösterilmiştir. Kaþgar Pekin Antakya Lu-çiang Ju-nan Körfez Yayınları D) Dover 13. B) İran D) Mısır 10. C) Bering E) Süveyş Çizilen ilk dünya haritalarında Afrika Kıtası, günümüzdeki görünümünden biraz farklı da olsa gösterilmişken, Amerika ve Avustralya kıtaları hiç gösterilmemiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu durumunun nedenidir? A) Harita çizim yöntemlerinin gelişmemiş olması B) Dünya’nın o kısımlarının henüz keşfedilememiş olması C) Kara ulaşım yollarının gelişmemiş olması Buna göre, İpek Yolu aşağıdaki ülkelerden hangisi üzerinden geçmemektedir? A) Çin B) İstanbul D) Amerika ve Avustralya kıtalarında coğrafi şartların elverişsiz olması C) Türkiye E) Pusulanın icad edilmemiş olması E) Kazakistan 14. Dünya üzerinde, kutuplara yakın yerler ve çöller ulaşım ağının yeterince gelişmediği alanlardır. 15. yüzyılın sonlarında başlayıp 16. yüzyılın sonlarına kadar devam eden coğrafi keşifler sonucunda; Sözü edilen alanlarda ulaşım ağının gelişmemesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi en fazladır? I. İpek ve baharat yollarının önemi artmış, A) Bitki örtüsünün cılız olması III. yeni ticaret yolları bulunmuş, B) Mekanik çözülmenin fazla olması IV. ateşli silahlar kullanılmış C) İklim koşullarının elverişsiz olması durumlarından hangileri gerçekleşmiştir? D) Yeryüzü şekillerinin engebeli olması A) Yalnız I II. Amerika Kıtası keşfedilmiş, E) Yol yapım maliyetinin yüksek olması Test 35 CA 1.C 2.D 3.A 4.D B) Yalnız IV D) II ve III 5.D 6.D 7.A 8.E 9.A 10.E C) I ve IV E) III ve IV 11.E 12.B 13.A 14.B 15.A YGS / LYS Türkiye’nin Ekonomi Politikaları Tarım ve Hayvancılık 1 COĞRAFYA 1. Türkiye’de 1923 yılından itibaren uygulanan ekonomi politikalarının amaçları arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? 5. 37 Aşağıda, Türkiye’de bazı yıllarda tarımla uğraşan nüfusun toplam nüfus içindeki oranları verilmiştir. Yıllar A) Doğal kaynakları verimli bir şekilde kullanmak TMTSYGS Tarımda çalışan nüfus oranı 1936 % 85 B) İstihdamı artırmak 1950 % 77 C) Dengeli bir gelir dağılımı sağlamak 1972 % 65 D) Kalkınmada istikrar yakalamak 1995 % 49 E) Tarımsal ürün çeşidini artırmak 2011 % 27 R İ T Buna göre, tarım sektöründe çalışan nüfus oranındaki azalmanın nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) İşçi ücretlerinin düşük olması K E B) Tarım dışı sektörlerin gelişmesi 2. Aşağıdakilerden hangisi, tarımda birim alandan elde edilen verimi artırıcı faktörlerden biri değildir? D) Okuryazar oranının artması A) Tohum ıslahı yapılması N R Ö B) Gübre kullanımının artması C) Sulamanın yaygınlaşması D) Tarım alanlarının genişletilmesi E) Makine kullanımının yaygınlaşması . 3. C) Tarım topraklarının verimsizleşmesi E) Tarımsal ürün fiyatlarında dengesizlik olması 6. Türkiye’de ekili-dikili alanların büyük kısmı tahıllara ayrılmıştır. Bu duruma yol açan etkenler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Yazların kurak geçmesi Aşağıdakilerden hangisi ekstansif (yaygın) tarımın özelliklerinden biri değildir? B) İklimin tahıl tarımına uygun olması C) İç bölgelerde nüfus yoğunluğunun fazla olmaması A) İntansif tarıma göre verim düşüktür. D) Ülke topraklarının büyük kısmında yağışların az olması B) Bazı alanlar nadasa ayrılabilir. E) Sebze ve meyve tarımının fazla su istemesi C) Tarıma elverişli alanlar geniştir. D) Üretim iklim şartlarından bağımsızdır. E) Modern tarım metotları fazla yaygınlaşmamıştır. . 7. Türkiye’de tarımın en önemli sorunu sulamadır. Aşağıdakilerden hangisi bu sorunun halledilmesiyle ortaya çıkacak sonuçlardan biri değildir? A) Kırdan kente göçün azalması 4. Sonbaharda ekilen buğdayın Doğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgeleri’nde farklı zamanlarda olgunlaşmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Yükselti B) Yağış miktarı D) Toprak çeşidi C) Enlem E) Denize yakınlık . B) Tarımsal ürün çeşidinin artması C) Mevsimlik iş gücü göçünün artması D) Tarımın ekonomiye katkısının artması E) Birim alandan elde edilen verimin artması 37 Türkiye’nin Ekonomi Politikaları Tarım ve Hayvancılık 1 8. 12. Aşağıdaki ürünlerden hangisinin Türkiye’deki doğal yetişme alanı daha geniştir? A) Narenciye B) Şeker pancarı D) Fındık Aşağıdaki haritada üç tarım ürününün yoğun olarak yetiştirildiği yerler gösterilmiştir. C) Zeytin I E) Muz . II III 9. Bu ürünler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak sıralanmıştır? İç Anadolu Bölgesi’nde zeytin ve turunçgiller yetiştirilememesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? II III R İ T A) Yaz sıcaklığının yüksek olması A) Fındık Tütün Soya fasulyesi B) Kış sıcaklıklarının düşük olması B) Çay Haşhaş Kırmızı mercimek C) Doğal bitki örtüsünün bozkır olması C) Buğday Tütün Pamuk D) Mevsimlik sıcaklık farklarının fazla olması D) Mısır Pamuk Buğday K E N R Ö Aşağıdaki olaylardan hangisinin Türkiye’nin ekonomi politikalarını olumsuz yönde etkilediği söylenemez? A) 1960 İhtilâli’nin B) II. Dünya Savaşı’nın C) Kıbrıs Barış Harekâtı’nın Körfez Yayınları E) Çay E) Yağış rejiminin düzensiz olması 10. I 3. İncir Antep fıstığı Çay, mısır ve soya fasulyesi gibi ürünlerin ortak iklim isteği aşağıdakilerden hangisidir? A) Bol ve düzenli yağış B) Yüsek yaz sıcaklığı C) Ilıman kış şartları D) Humuslu ve geçirimsiz toprak E) Olgunlaşma dönemlerinde kuraklık D) Hatay’ın Anavatan’a katılmasının E) 1929 yılındaki küresel ekonomik krizin 11. 14. Aynı iklim bölgesinde doğal olarak yetişmesi en kolay olan tarım ürünleri aşağıdakilerden hangisidir? A) Pamuk – Çay Tarýmýn yapýlabildiði yerler B) Tütün – Şeker pancarı Tarýmýn yoðun olduðu yerler C) Zeytin – Çavdar Yukarıdaki haritada üretim alanları gösterilen tarım ürünü aşağıdakilerden hangisidir? D) Kakao – Pamuk A) Zeytin D) Tütün E) Fındık – Buğday Test 36 CA 1.D B) Yer fıstığı 2.A 3.D 4.B 5.B 6.C 7.D 8.E 9.D 10.C C) Muz E) Mısır 11.C 12.C 13.B 14.D YGS / LYS COĞRAFYA 1. 5. Türkiye’de tarım alanı en geniş olan ürün buğdaydır. I. Fındık II. Haşhaş A) Yıl boyunca nem oranının fazla olması IV. Kenevir B) Her mevsim yağış alması Yukarıda verilen tarım ürünlerinden hangilerinin Türkiye’deki üretim alanlarının dar olmasında iklim etkili değildir? III. Muz R İ T D) Kış yağışlarının kar şeklinde düşmesi A) I ve II B) I ve III E) İlkbaharın yağışlı, yazın kurak geçmesi D) II ve IV 6. Yaðýþ (mm) 300 250 200 150 B) Kıyılara yakın yerlerde yapılır. N R Ö C) Süt verimi yüksektir. D) Suni yem tüketimi fazladır. E) Hayvan soyları ıslah edilmiştir. 100 50 0 Sýcaklýk (C°) 30 25 20 15 10 5 A O Þ M N M H TA E E K Kýþ Ýlkbahar Yaz 0 Sonbahar Yukarıda yıllık sıcaklık ve yağış grafiği verilen bölgede, aşağıdaki ürünlerden hangisinin tarımı doğal olarak yapılabilir? A) Fındık B) Haşhaş D) Mısır Herhangi bir ürünün Türkiye’nin bütün bölgelerinde yetişebilmesi aşağıdakilerden hangisiyle daha çok ilgilidir? A) Toprakların verimli olmasıyla C) II ve III E) III ve IV K E Türkiye’de yapılan ahır hayvancılığının özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Üretim hava koşullarından etkilenmez. 3. 38 Türkiye’de buğday yetiştirilen alanların en belirgin iklim özelliği aşağıdakilerden hangisidir? C) Yaz yağışlarının fazla olması 2. TMTSYGS Türkiye’nin Ekonomi Politikaları Tarım ve Hayvancılık 2 C) Turunçgiller E) Çay . 7. B) Türkiye’nin tarım ülkesi olmasıyla C) Yağış rejiminin düzenli olmasıyla D) Ürüne duyulan ihtiyacın fazla olmasıyla E) Ürünün çeşitli iklim şartlarına dayanıklı olmasıyla 4. Tarım topraklarının yıl içinde iki-üç defa ekilebilmesi bölgelerin iklim özelliklerine bağlıdır. Tarım alanlarında yılda birden fazla ekim yapılması bakımından en uygun şartlara sahip bölge aşağıdakilerden hangisidir? A) Ege B) Akdeniz D) Doğu Anadolu C) Marmara E) Karadeniz Yukarıdaki haritada yetişme alanı verilen tarım ürünü ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Düşük kış sıcaklıklarından olumsuz etkilenir. B) İklim ve toprak seçiciliği fazladır. C) Yağış rejiminin düzenli olmasından olumsuz etkilenir. D) Yaz kuraklığına dayanıksızdır. E) Sadece sulamanın olduğu yerlerde tarımı yapılır. 38 Türkiye’nin Ekonomi Politikaları Tarım ve Hayvancılık 2 8. 12. Tarım arazisi dar olan gelişmiş ülkelerde teknolojik imkânları kullanarak en yüksek verim elde etmeyi amaçlayan yönteme intansif tarım metodu denir. Bir çiftlikte bir mevsim boyunca üretilen süt miktarıyla o çevreye düşen yağış miktarı arasında paralellik olması aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? A) Hayvan soylarının iyi olduğunun İntansif tarım metodunun uygulandığı bir bölge için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? B) Küçükbaş hayvancılık yapıldığının A) Gübre tüketimi fazladır. C) Hayvan sayısının fazla olduğunun B) Tarım işçisi ihtiyacı fazladır. D) Ahır hayvancılığı yapıldığının C) Islah edilmiş kaliteli tohum kullanılır. E) Mera hayvancılığı yapıldığının D) Birim alandan elde edilen verim yüksektir. E) Tarım etkinlikleri doğal şartlardan etkilenmez. 13. 9. Yükselti, tarım ürünlerinin yetişme alanlarını sınırlandıran bir etmendir. R İ T Türkiye’de tarım ürünü çeşitliliğinin en fazla olduğu bölge Marmara’dır. Bu durumun ortaya çıkmasında rol oynayan etmen aşağıdakilerden hangisidir? K E Aşağıdakilerden hangisi, buna örnek olarak gösterilebilir? A) Ulaşım koşullarının gelişmiş olması B) Akarsu rejimlerinin düzensiz olması A) İzmir’de yetişen zeytinin Konya’da yetiştirilememesi C) Nüfus yoğunluğunun fazla olması N R Ö C) Iğdır’da yetişen pamuğun Ordu’da yetiştirilememesi D) Konya’da yetişen şeker pancarının Giresun’da yetiştirilememesi E) Anamur’da yetiştirilen muzun Trabzon’da yetiştirilememesi 10. D) İklim çeşitliliğinin fazla olması Körfez Yayınları B) Muş’ta yetiştirilen buğdayın Rize’de yetiştirilememesi E) Şehirleşme oranının yüksek olması 14. Et ve süt verimi düşük olmasına rağmen Türkiye’de küçükbaş hayvancılığın yaygın olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisi ile o yörenin doğal bitki örtüsü arasında bir bağ kurulamaz? A) Arıcılık B) Mera hayvancılığı C) İpek böcekçiliği D) Ahır hayvancılığı E) Küçükbaş hayvancılık A) İklim çeşitliliğinin fazla olması B) Yükseltinin fazla olması C) Bozkırların geniş yer kaplaması D) Yetiştirilmesinin kolay olması 15. E) Ilıman kuşakta yer alması Türkiye’nin üç tarafı denizlerle çevrili olduğu hâlde dış ülkelerden balık ithal etmektedir. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de balıkçılığın gelişmesi için alınması gereken önlemlerden biri değildir? A) Kıyı kirlenmesinin önlenmesi 11. B) Kıyı balıkçılığının geliştirilmesi Doğal bitki örtüsü maki olan bir bölgede aşağıdaki tarım ürünlerinden hangisinin yetiştirilmesi en zordur? A) Buğday B) Turunçgiller D) Üzüm Test 37 CA 1.E C) Tatlı su balıkçılığının yaygınlaştırılması D) Zararlı avlanma yöntemlerinin önlenmesi C) Zeytin E) Nitelikli ve donanımlı balıkçı teknelerinin kullanılması E) Fındık . 2.D 3.D 4.D 5.B 6.C 7.C 8.B 9.B 10.D 11.B 12.B 13.A 14.A YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. Doğal kaynaklar tükenebilen, tükenmeyen ve belli şartlar dahilinde kendini yenileyebilen kaynaklar şeklinde üçe ayrılır. 5. A) Akarsu B) Rüzgâr D) Güneş I. Nüfus miktarı II. Ülkenin yüz ölçümü III. Teknolojik imkânlar Buna göre, aşağıdakilerden hangisi tükenebilen doğal kaynaklar içinde yer alır? IV. İklim çeşitliliği Yukarıda verilenlerden hangileri doğal kaynakların değeri ve kullanımı üzerinde belirleyici rol oynamaz? C) Dalga E) Doğal gaz R İ T A) I ve II B) I ve III D) II ve IV 2. 6. N R Ö C) Fosil yakıt enerjisi D) Güneş enerjisi E) Hidroelektrik enerji D) İran 7. B) ABD C) Fransa E) Çin Aşağıdakilerden hangisi petrol, linyit, doğal gaz ve taş kömürü gibi doğal kaynakların ortak özelliklerinden biri değildir? A) Tükenebilir olmaları Aşağıdakilerden hangisi doğada belirli durumlarda kendini yenileyebilen doğal kaynaklardan biridir? B) Fosil kökenli olmaları A) Kömür D) Birbirine yakın bölgelerde bulunmaları B) Orman D) Madenler C) Enerji üretiminde kullanılmaları C) Petrol E) Doğal gaz E) Yer altından çıkarılmaları 8. 4. Aşağıdaki ülkelerden hangisinin ülke içi enerji üretiminde, nükleer enerjinin payı daha fazladır? A) Rusya B) Rüzgâr enerjisi C) II ve III E) III ve IV K E Aşağıdaki enerji kaynaklarından hangisi, üretildiği bölgede daha fazla çevre kirlenmesine neden olmaktadır? A) Jeotermal enerji 3. 39 Doğal Kaynaklar ve Enerji Kaynakları Doğal kaynakların kullanımında uygulanan yöntem ve teknolojik farklılıklar, ülkelerin gelişmişlik seviyeleri ile de doğrudan ilişkilidir. Buna göre, aşağıdaki ülkelerden hangisinin doğal kaynak kullanımında uyguladığı yöntem ve teknoloji daha ileri seviyededir? A) Hindistan B) Nijerya D) Türkiye C) Mogolistan E) Rusya I. Doğal gaz II. Uranyum III. Linyit IV. Jeotermal Yukarıda verilen enerji kaynaklarından hangilerinin tüketimi sırasında karbon açığa çıkar? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV C) II ve III E) III ve IV 39 Doğal Kaynaklar ve Enerji Kaynakları 9. 13. Aşağıda verilen enerji kaynaklarından hangisi, yer kabuğunun kırıklı yapıda olduğu bölgelerde görülür? Aşağıdakilerden hangisi yağmur ormanlarının azalmasında etkili olan faktörler arasında gösterilemez? A) Jeotermal B) Hidroelektrik A) Kereste üretimi C) Nükleer D) Güneş B) Turizme yönelik yapılaşmalar E) Kömür C) Asit yağmurları D) Hidroelektrik santral inşaatları E) Maden çıkarımı 10. Aşağıdakilerden hangisi doğal kaynakları verimli ve maksimum fayda sağlayacak şekilde kullanan ülkelerin özelliklerinden biridir? A) Tarımsal ürün çeşidinin fazla olması 14. B) Nüfus yoğunluklarının yüksek olması C) Nüfus artış hızlarının yüksek olması R İ T Bir ülkenin sahip olduğu enerji kaynaklarında iklim özellikleri, jeolojik ve jeomorfolojik yapısı ile denize göre konumu önemli rol oynar. Aşağıda verilen enerji kaynaklarından hangisi o bölgenin jeomorfolojik yapısıyla daha çok ilgilidir? D) Nitelikli iş gücünün fazla olması K E E) Ham madde ihracatının fazla olması A) Güneş B) Jeotermal N R Ö 11. Hidroelektrik enerji santrallerinin kurulmasında akarsuyun ve bölgenin bazı özelliklerinin elverişli olması gerekir. Akarsuyun debisi, vadinin yapısı ve arazinin eğimi bu faktörlerden bazılarıdır. Körfez Yayınları D) Dalga 15. Aşağıda verilen ülkelerin coğrafi koşulları dikkate alındığında, hangisinin hidroelektrik enerji üretimine daha elverişli olduğu söylenebilir? E) Gelgit Aşağıdaki yerlerden hangisi, dünyada gelgit ve dalga enerjisi üretimine elverişli alanlar arasında gösterilemez? A) İngiltere’nin güney kıyıları A) Norveç B) Hollanda B) Yunan adaları C) Almanya D) Danimarka C) Meksika Körfezi E) Mısır 12. C) Akarsu D) Kanada’nın batı kıyıları E) Fransa’nın Manş Denizi kıyıları Önemli doğal kaynaklardan biri olan ormanlar, son yüzyılda hızlı bir şekilde yok olma sürecine girmiştir. 16. Bu süreçte aşağıdaki faktörlerden hangisi etkili olmamıştır? Aşağıdaki olaylardan hangisi doğal kaynak kullanımını en fazla artırmıştır? A) Okuryazar oranının artması A) Yerleşik hayata geçilmesi B) Sanayileşme B) Tarımsal faaliyetlere başlanması C) Hızlı kentleşme C) Coğrafi keşifler D) Tarım alanlarının genişlemesi D) I. ve II. Dünya savaşları E) Otlakların genişlemesi E) Sanayi Devrimi Test 38 CA 1.E 2.B 3.E 4.B 5.D 6.C 7.C 8.B 9.A 10.C 11.E 12.E 13.D 14.D 15.B YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. Türkiye’de bir madenin ekonomik olarak işletilebilmesi için; I. 5. rezervinin yüksek olması, III. ulaşım koşullarının elverişli olması, IV. kullanım alanının az olması etmenlerinden hangileri etkili değildir? B) I ve III C) II ve III D) II ve IV N R Ö B) Bakır D) Mermer 3. Demir–çelik B) Seydişehir – Alüminyum C) Batman – Petro–kimya D) Murgul – Bakır E) Elazığ – Ferro–krom R İ T K E Türkiye’de aşağıdaki yer altı kaynaklarından hangisinin rezervi daha dar alanda toplanmıştır? A) Demir – E) III ve IV 6. 2. Aşağıda verilen sanayi tesislerinden hangisinin verilen şehirde kurulmasında ham maddeye yakınlık etkili değildir? A) Karabük II. çevreye zarar vermemesi, A) I ve II 40 Türkiye'de Enerji Kaynakları ve Madencilik C) Krom E) Taş kömürü Türkiye’de cumhuriyetin ilk yıllarında çıkarılan madenlerin büyük bir kısmı işlenmemiş olarak ihraç edilirken bu durum günümüzde değişmiş ve madenlerin işlenmemiş olarak satışı ya azalmış ya da durmuştur. Aşağıdaki yerlerden hangisinde bor mineralleri çıkarılmaktadır? A) Çatalca Yarımadası B) Menteşe Yöresi C) Zonguldak Yöresi D) Elazığ Yöresi E) Eskişehir- Kütahya 7. Aşağıda verilen enerji kaynaklarından hangisi, Türkiye’de elektrik enerjisi üretimi bakımından en pahalı yoldur? A) Rüzgâr Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? B) Linyit D) Petrol A) Rezervin tükenmesiyle C) Hidroelektrik E) Jeotermal B) Maden çıkarımının azalmasıyla C) Nüfus artış hızının fazla olmasıyla D) Yerli sanayinin ham madde ihtiyacının artmasıyla E) Maden üretiminin yabancı şirketlerce yürütülmesiyle 8. Türkiye’de bir çok bölgede maden olduğu bilinmesine rağmen buralardaki madenler çıkarılmamaktadır. Aşağıdakilerden hangisi madenlerin çıkarılmamasının bir nedeni olabilir? 4. Türkiye’de yer altı kaynakları açısından aşağıdaki bölümlerden hangisi en zengindir? A) Rezervinin fazla olması B) Tenörünün yüksek olması A) Yukarı Sakarya B) Orta Fırat C) Büyük şehirlere uzak olması C) Kıyı Ege D) Yukarı Fırat D) Maden dış alımının fazla olması E) Çatalca - Kocaeli E) Ekonomik değerinin maliyetini karşılayamaması 40 Türkiye'de Enerji Kaynakları ve Madencilik 9. I. 13. Zonguldak Çatalağzı I. Uranyum - toryum II. Aydın Germencik II. Doğal gaz III. Bursa Ovaakça III. Petrol Yukarıda verilen santrallerde kullanılan enerji kaynağı aşağıdakilerden hangisinde birarada verilmiştir? IV. Linyit I II V. Taş kömürü III A) Taş kömürü Jeotermal Doğal gaz Yukarıda verilen enerji kaynaklarından hangilerinde Türkiye dışa bağımlıdır? B) Linyit Doğal gaz Petrol A) I ve III C) Doğal gaz Linyit Jeotermal D) Linyit Taş kömürü Petrol E) Jeotermal Petrol Taş kömürü B) I ve V D) II ve V 14. R İ T K E C) Ege N R Ö D) İç Anadolu 11. E) Karadeniz 15. B) Gelgit D) Rüzgâr C) Rüzgâr E) Jeotermal Aşağıdaki enerji santrallerinde kullanılan enerji kaynağı dikkate alındığında, hangisinin çevre kirliliğine etkisi en azdır? A) Sarayköy termik santralinin B) Soma termik santralinin Aşağıdaki alternatif enerji kaynaklarından hangisinin Türkiye’de enerji üretiminde kullanılması beklenmez? A) Biyogaz 12. Körfez Yayınları B) Marmara B) Doğal gaz D) Taş kömürü Aşağıdaki bölgelerden hangisinin güneş enerjisinden yararlanma imkânı daha fazladır? A) Akdeniz E) II, III ve V Aşağıdaki enerji kaynaklarından hangisinin Türkiye’de enerji üretimindeki payı daha fazladır? A) Linyit 10. C) II ve IV C) Yatağan termik santralinin D) Seyitömer termik santralinin C) Güneş E) Çatalağzı termik santralinin E) Jeotermal 16. I. Hamitabat – Jeotermal Aşağıdaki akarsulardan hangisinin hidoelektrik potansiyeli daha fazladır? A) Gediz II. Atatürk – Hidroelektrik B) Fırat D) Bakırçay C) Meriç E) Seyhan III. Yatağan – Linyit IV. Sarayköy – Jeotermal V. Soma – Doğal gaz 17. Yukarıda verilen santral ve enerji kaynağı eşleştirmelerinden hangileri yanlıştır? A) I ve III B) I ve V D) II ve V Test 39 CA 1.E C) II ve IV Aşağıdaki enerji kaynaklarından hangisi Türkiye’nin jeolojik yapısı hakkında daha fazla fikir verir? A) Doğal gaz E) III ve IV 2.C 3.B 4.E 5.D B) Dalga D) Jeotermal 6.C 7.D 8.B 9.A 10.D 11.A 12.A C) Güneş E) Rüzgâr 13.C 14.C 15.B 16.E YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. İstanbul ve çevresinde sanayi tesislerinin çoğalmasını sağlayan en önemli etkenlerden biri kara, demir ve deniz ulaşımının gelişmiş olmasıdır. 5. Bu durum gözönüne alındığında aşağıdaki merkezlerden hangisinde sanayi kuruluşlarının yaygınlaşmaması üzerinde yer şekillerinin olumsuz etkisi olmamıştır A) Rize B) Hakkâri D) Konya Türkiye’de büyük ölçekli sanayi tesislerinin sayıca az olması aşağıdaki faktörlerden hangisinin yetersizliğinden kaynaklanmaktadır? A) Ham madde B) Enerji D) Ulaşım R İ T E) Muğla Aşağıdaki limanlardan hangisinin hinterlandı diğerlerinden daha geniştir? K E A) Samsun N R Ö B) Kara yolu taşımacılığına göre daha fazla gelişmiştir. C) Komşu ülkelerle ticarette kullanılır. D) Genelde doğu-batı doğrultusunda uzanır. E) Bütün il merkezlerine ulaşır. 3. B) Antalya D) Trabzon Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki demir yolu ağının genel özelliklerinden biridir? A) Bütün limanları art bölgelerine bağlar. 7. C) İş gücü E) Sermaye C) Artvin 6. 2. 41 Türkiye'de Sanayi ve Ulaşım Sistemleri C) İzmir E) Mersin Aşağıdaki sanayi kollarından hangisinin üretimi iklim koşullarından etkilenmez? A) Seramik B) Tütün C) Konserve D) Makarna E) Pamuklu dokuma Aşağıdakilerden hangisinin Türkiye’deki sanayi faaliyetlerini olumlu yönde etkilediği savunulamaz? A) İş gücünün ucuz olmasının B) Maden çeşitliliğinin fazla olmasının C) Tarımsal ürün çeşidinin fazla olmasının 8. Aşağıdaki haritada Türkiye’de belirli alanlarda gelişen sanayi kolları verilmiştir. D) Karstik arazinin yaygın olmasının 2 E) Üç tarafının denizlerle çevrili olmasının 1 3 4 1 Çay iþleme 4. İstanbul’da ekonomik faaliyetlerin gelişmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha büyüktür? A) Balıkçılık D) Bitki örtüsü B) Ulaşım C) İklim E) Yer altı kaynakları 5 3 Dokuma 2 Demir-çelik 5 Þeker 4 Ferrokrom Haritada belirlenen alanlardan hangisi, orada gelişmeyen bir sanayi kolu ile birlikte verilmiştir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 41 Türkiye'de Sanayi ve Ulaşım Sistemleri 9. 13. Aşağıda verilen şehirler arasında yapılan kara yolunun kilometre maliyeti hangisinde daha yüksektir? A) Burdur - Antalya A) Denizin sığ olması B) Bursa - Balıkesir B) Nüfusun yoğun olması C) İstanbul - Edirne C) Rüzgârlardan etkilenmemesi D) Samsun - Amasya D) Deniz ulaşımının merkezi olması E) Kayseri - Yozgat E) Kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımın kolay olması 14. 10. Samsun limanı, Sinop, Giresun ve Trabzon limanlarına göre daha fazla gelişmiştir. Türkiye’nin yüzey şekilleri, aşağıdakilerden hangisine daha çok engel oluşturur? R İ T A) Deniz ulaşımının gelişimine B) Kıyı şehirlerinin iç kısımlara bağlanmasına Bu durum, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? C) Komşu ülkelerle kara yolu ulaşım ve bağlantısına A) Tarımsal ürün çeşitliliğiyle K E D) Doğu-batı doğrultulu kara yolu ve demir yolu ulaşımına B) Yakınındaki dağların uzanış doğrultusuyla C) Karadeniz Bölgesi’nin ortasında bulunmasıyla N R Ö E) Limanı besleyen art bölgesinin daha geniş olmasıyla Körfez Yayınları E) Kuzey-güney doğrultulu kara yolu ve demir yolu ulaşımına D) Bafra ve Çarşamba ovalarına yakın olmasıyla 11. Bir limanın gelişmesinde en önemli etken aşağıdakilerden hangisidir? 15. İskenderun ve Mersin limanları, aşağıdaki özelliklerden hangisi söz konusu olduğu zaman İstanbul ve İzmir limanlarını önem bakımından geride bırakabilir? A) Avrupa ile ticari ilişkilerin gelişmesi Türkiye’de demir yolu taşımacılığının, kara yolu taşımacılığına göre daha az gelişmesinde, aşağıdakilerden hangisi daha etkili olmuştur? B) Tarım ürünleri ihracatının artması C) Akdeniz Bölgesi’nde turizmin gelişmesi A) Yer şekillerinin elverişsiz olması D) Dış alımın bugünkü önemini koruması B) Batıdan doğuya doğru yükseltinin artması E) Orta doğu ve Uzak doğu’yla ticari ilişkilerin gelişmesi C) Demir yolu taşımacılığının daha pahalı olması D) Demir yollarının teknolojik açıdan yetersiz kalması E) Demir yolu ile Türkiye’nin her yerine ulaşılamaması 16. I. Ham madde II. Teknoloji III. Enerji IV. Sermaye 12. Endüstrileşme yalnızca yer altı kaynaklarına bağlı olsaydı, Türkiye’de aşağıdaki bölgelerden hangisi en fazla endüstrileşirdi? A) Ege B) Marmara D) Doğu Anadolu Test 40 CA 1.D 2.E V. İş gücü Doğu Anadolu Bölgesi’nde endüstrinin gelişmemesinde yukarıda verilen etmenlerden hangisi daha etkili olmuştur? C) Karadeniz A) I E) Güneydoğu Anadolu 3.D 4.D 5.A 6.E 7.D 8.E 9.A 10.A B) II 11.B 12.B C) III 13.E 14.B D) IV 15.A E) V 16.B 17.D YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. 42 Türkiye’de Ticaret Türkiye’nin dış ticareti ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 5. A) Dış ticareti en çok ABD iledir. Bir ülkenin limanlarının ve kara yollarının komşu ülkeler tarafından başka ülkelerle ticarette kullanılmasına transit ticaret denir. Türkiye’de transit ticaret gelişmiştir. Türkiye’de transit ticaretin gelişmesinde, B) İzmir limanı önemli bir ihracat limanıdır. I. C) En önemli ithalat limanı İstanbul limanıdır. Asya ve Avrupa kıtaları arasında yer alması, II. önemli deniz yolları ve boğazlara sahip olması, D) Elektronik araçlar önemli ithalat mallarındandır. III. Kuzey Yarım Küre’de yer alması, E) Dış ticaretinde ihracat geliri, ithalat giderinden azdır. R İ T IV. ham madde yönünden zengin olması etmenlerinden hangileri daha etkilidir? A) I ve II 2. B) Konya D) Gaziantep 3. K E C) Kayseri E) Yozgat N R Ö 6. I. rekabet güçlüğü yaşaması, II. orta kuşakta yer alması, III. sanayi ürünleri dış alımının fazla olması, IV. iklim çeşitliliğinin fazla olması etmenlerinden hangilerinin etkili olduğu söylenemez? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV C) II ve III E) III ve IV E) III ve IV B) Tütün D) Kuru incir 7. C) II ve III Aşağıdaki tarım ürünlerinden hangisi, Türkiye’nin dış satım malları arasında gösterilemez? A) Sebze Dış alımın dış satımdan fazla olmasına dış ticaret açığı denir. Türkiye’nin her yıl dış ticarette açık vermesinde, 4. D) II ve IV Aşağıdaki şehirlerden hangisinin iç ticarete katkısı daha azdır? A) Ankara B) I ve III C) Pirinç E) Fındık Aşağıdaki grafikte Türkiye’nin ithalat ve ihracat rakamları gösterilmiştir. Ýthalat giderleri Ýhracat gelirleri (milyon dolar) 250 000 200 000 175 000 150 000 125 000 100 000 75 000 50 000 0 1923 1930 1940 1950 1970 1980 1990 2000 2007 2013 Yýllar Aşağıdakilerden hangisi bir ülkenin dış ticareti üzerinde daha az etkilidir? Bu grafiğe bakarak Türkiye’nin dış ticareti ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşılamaz? A) Ürünün kalitesi A) Dış ticaret açığına B) İklim ve bitki çeşitliliği B) İthalat artış miktarına C) Nüfus artış hızı ve nüfus miktarı C) İhracat artış miktarına D) İç tüketim miktarı D) İhraç ürünlerine E) Ürünün fiyatı E) Dış ticaret hacmine 42 Türkiye’de Ticaret 8. 12. Aşağıdaki sanayi kollarından hangisinin Türkiye’nin ihracat gelirlerine katkısı daha fazladır? 9. A) Otomotiv ve bazı makineler A) Almanya – Rusya – ABD B) Çimento ve seramik ürünleri B) Bulgaristan – Yunanistan – Polonya C) Tekstil ve tarımsal ürünler C) Fransa – İngiltere – Hollanda D) Dayanıklı tüketim malları D) İran – Irak – Suudi Arabistan E) Tarım araçları ve hayvansal ürünler E) Japonya – Almanya – İngiltere Türkiye’de iç ticaret hacmiyle birlikte dış ticaret hacminin de artmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi en azdır? 13. A) Dış tanıtımın artması R İ T Aşağıdaki tabloda üç farklı üründe Türkiye’nin ithalat (dış alım) ve ihracat (dış satım) durumu gösterilmiştir. Dış satım B) Endüstrinin gelişmesi K E I C) Tarımsal nüfusun azalması II D) Yeni sanayi kollarının ortaya çıkması III E) Ulaşım imkânlarının ve ulaştırma sektörünün gelişmesi II III Fındık Petrol B) Doğal gaz İncir Otomobil C) Petrol Tekstil Doğal gaz D) Televizyon Petrol Tekstil E) Taş kömürü Bilgisayar Beyaz eşya I A) Otomobil Türkiye’nin son yıllarda ihracat gelirlerinde, tarım ürünlerinin payının azalması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Kurak dönemin uzamasıyla Dış alım Buna göre, tablodaki ürünler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Körfez Yayınları N R Ö 10. Türkiye’nin dış ticaretinde aşağıdaki ülkelerden hangilerinin payı daha fazladır? B) Tarımsal üretimin azalmasıyla C) Tarım ürünlerine olan talebin azalmasıyla D) İhracatta sanayi ürünlerinin payının artmasıyla E) Tarım ürünlerinin iç piyasadaki tüketiminin artmasıyla 11. 14. Bazı ürünlerin ithalatındaki artış Türkiye’nin dış ticaret açığının artmasına neden olur. Türkiye’nin aşağıdaki ülkelerin hangilerinden yaptığı ithalatta, enerji kaynakları ilk sırada yer alır? Aşağıdaki ürünlerden hangisinin ithalatının artması Türkiye’nin dış ticaret açığının artmasında daha etkilidir? A) ABD ve Fransa A) Tütün ürünleri B) İran ve Rusya Federasyonu B) Petrol ve doğal gaz C) Almanya ve İtalya C) Tropikal tarım ürünleri D) İngiltere ve Kanada D) Tekstil ürünleri E) Çin ve Japonya E) Ağaç ve orman ürünleri Test 41 CA 1.D 2.D 3.D 4.B 5.E 6.C 7.A 8.E 9.A 10.E 11.E 12.D 13.E 14.E 15.E 16.D YGS / LYS TMTSYGS COĞRAFYA 1. Kış turizminin gelişmesi kayak pistinin uzunluğu, karın yerde kalma süresi ve konaklama tesislerine bağlıdır. 4. Buna göre, aşağıda verilen yerlerden hangisinde kış turizmi gelişmemiştir? A) Uludağ B) Kartalkaya C) Erciyes D) Palandöken Aşağıdakilerden hangisi kültürü oluşturan maddi unsurlardan biri değildir? A) İklim B) Coğrafi konum C) Örf ve adetler D) Toprak E) Su varlığı E) Menteşe 5. 2. 43 Türkiye’de Turizm ve Türk Kültürü R İ T Aşağıdakilerden hangisi Türk kültürünün genel özellikleri arasında sayılamaz? A) Çok eski ve köklü bir kültürdür. Aşağıdaki tabloda, 2005 ile 2012 yılları arasında Tükiye’ye gelen turist sayıları ile Türkiye’den yurt dışına çıkan vatandaş sayıları gösterilmiştir. K E B) Hem göçebe hem de yerleşik özellikler gösterir. C) Komşu olduğu kültürleri etkilemiştir. Gelen turist Giden vatandaþ Milyon kiþi 35 30 25 20 15 10 5 N R Ö 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Yýllar D) Çok tanrılı dinlere inanış yaygındır. E) İnsan sevgisini ve dünya barışını esas alır. 6. Tablo incelendiğinde, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? Aşağıdakilerden hangisi Türk kültürünün hem göçebe hem de yerleşik özellikler taşıdığının en önemli göstergesidir? A) Kültürel simgeleri arasında çadır, at ve kilimin yanı sıra han, hamam ve kervansarayların yer alması A) Türkiye’ye gelen turist sayısı 2006 yılından sonra sürekli artmıştır. B) Köklü ve eski bir kültür olması B) 2012 yılında gelen turist sayısı giden vatandaş sayısının iki katından daha fazladır. C) Arap, Çin ve Fars kültürleri gibi farklı kültürlerden etkilenmiş olması C) Türkiye’den çıkan vatandaş sayısı sürekli artmıştır. D) Misafirin, Tanrı misafiri olarak görülüp hürmet edilmesi D) Türkiye’den çıkan vatandaş sayısının en fazla olduğu yıl 2012 yılıdır. E) İlk ortaya çıktığı bölgede denizden uzak olmasına bağlı olarak karasallık etkisinin fazla olması E) Verilen yıllarda gelen turist sayısı çıkan vatandaş sayısından daha yüksektir. 7. 3. Deniz turizmi yaz mevsiminin sıcak geçmesine ve güneşli gün sayısının fazla olmasına bağlı olarak gelişir. Buna göre, aşağıdaki merkezlerin hangisinde deniz turizminin daha fazla geliştiği söylenebilir? A) Akçakoca D) Alanya B) Amasra C) Armutlu E) Ayvalık Aşağıdaki yerlerden hangisinde Türk kültürünü simgeleyen eserlere rastlanmaz? A) Arabistan Yarımadası’nda B) Balkanlarda C) Kıbrıs Adası’nda D) İskandinav Yarımadası’nda E) Orta Asya’da 43 Türkiye’de Turizm ve Türk Kültürü 8. 12. Akdeniz kıyılarında turizmin gelişmesinde, I. tarihî kalıntıların bulunması, Aşağıdaki tabloda, dünyada bazı ülkelerin 2011 yılındaki turist sayıları ve turizm gelirleri verilmiştir. Gelen Turist II. yazın sıcak ve uzun geçmesi, IV. güneşlenme süresinin fazla olması, V. kış mevsiminin yağışlı geçmesi durumlarından hangileri etkili olmamıştır? A) I ve II Milyon kiþi Ülke III. verimli ovalar bulunması, B) I ve III D) III ve V C) II ve IV E) IV ve V Turizm geliri Dünyadaki Dünyadaki Milyar dolar payý (%) payý(%) Fransa 76 9,4 42.3 Ýspanya 55,6 6,9 47.9 7 ABD 49,4 6,1 81.7 12 Çin 46,8 5,8 29.3 4.3 Ýtalya 36,5 4,5 35.4 5.2 Ýngiltere 30 3,7 30.4 4.4 Almanya 21,5 2,7 29.2 4.3 Türkiye 20,3 2,5 18.2 2.7 Avusturya 20 2,5 15.5 2.3 6.2 Tablodaki bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? R İ T A) Gelen turist sayısının en fazla olduğu ülke Fransa'dır. B) Turizmden en fazla gelir elde eden ülke ABD'dir. Aşağıdakilerden hangisi bir ülkede turizmi geliştirmeye yönelik çalışmalardan biri değildir? C) Çin'in turist başına elde ettiği gelir, İngiltere'ninkinden daha azdır. A) İnsanlara alternatif turizm olanakları sunmak D) Tabloda verilen ülkelere gelen turist sayılarının toplamı % 40'tan fazladır. K E B) Turizm sezonunu yıl içine yaymak C) Çevre koruma uygulamalarına önem vermek N R Ö D) Tarımda çalışan insanları turizme yönlendirmek E) Turistik değerlerin reklam ve tanıtımını iyi yapmak 10. E) Ülkelere gelen turist sayıları ile turizmden elde ettikleri gelir arasında paralellik vardır. Körfez Yayınları 9. 13. Turizm değeri yüksek ilginç görünümlü yer şekillerinden biri olan travertenler Türkiye’de Denizli’de görülmektedir. Travertenlerin bu alanlarda görülmesinde, Türkiye’yi Fransa, İtalya ve Yunanistan gibi Avrupa ülkelerinden ayıran en önemli turistik özelliği aşağıdakilerden hangisidir? I. arazinin karstik yapıda olması, II. bitki örtüsünün maki olması, A) Yaz süresinin uzun olması III. iklimin ılıman olması, B) Güneşli gün sayısının fazla olması IV. toprağın alüvyal olması C) Zengin bir doğu kültürüne sahip olması etmenlerinden hangilerinin etkili olduğu söylenebilir? D) Kıyılarının turizme elverişli olması A)Yalnız I E) Konaklama tesislerinin nitelikli olması B) I ve III D) II ve IV 11. Aşağıdaki yerlerden hangisinde turizmin gelişmesi tarihî kalıntıların yanında volkanik alanlarda oluşan ilginç şekillere de bağlıdır? 14. C) II ve III E) III ve IV A) Kapadokya B) Pamukkale Aşağıdaki illerin hangisinde kış turizmine bağlı olarak nüfus miktarındaki değişimin diğerlerinden daha az olması beklenir? C) Nemrut Dağı D) Gordion A) İzmir E) Perge Test 42 CA 1.A 2.E 3.D B) Bursa C) Erzurum D) Kayseri 4.B 5.A 6.C 7.D 8.A 9.C 10.D E) Bolu 11.B 12.A 13.B 14.D YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. Milli Parklar Dünyanın Yedi Harikası Doğal Miras Millî parklar doğal ve kültürel mirasın koruma altına alındığı alanlardır. 4. Aşağıda verilen ülkelerden hangisi milli park yönünden dünyanın en zengin ülkesidir? A) İngiltere B) Tanzanya C) İzlanda D) ABD B) Machu picchu C) Petra Antik Kenti D) Rodos Heykeli K E 5. N R Ö C) Keops Piramidi (Mısır) D) Babil’in Asma Bahçeleri (Irak) E) Artemis Tapınağı (Türkiye) 3. Estetik, kültürel, bilimsel, ekonomik unsurlarla zenginleşen doğal güzelliklerin ve biyolojik çeşitliliğin oluşturduğu değerlere doğal miras denir. Aşağıdakilerden hangisi doğal mirası korumak için bireysel olarak yapabileceğimiz faaliyetlerden biri değildir? A) Organik ürünler kullanılmalı B) Geri dönüşümlü ambalajlar kullanılmalı C) Yenilenebilir enerji kaynakları tercih edilmeli D) Su kaynakları aşırı derecede tüketilmemeli E) Tarımsal faaliyetlerde zirai ilaç kullanılmamalı I. İskenderiye Feneri II. Kral Mozoles’in Mezarı III. Zeus Heykeli Aşağıdakilerden hangisi dünyanın yedi harikasından biri değildir? B) Özgürlük Anıtı (ABD) R İ T E) Tac Mahal Aşağıda dünyanın en eski bilinen yedi harikalarından bazıları ve sınırları içinde bulundukları ülkeler verilmiştir. A) İskenderiye Feneri (Mısır) Aşağıdakilerden hangisi dünyanın yeni yedi harikasından biri değildir? A) Çin Seddi E) Türkiye 2. 44 IV. Babil’in Asma Bahçeleri V. Artemis Tapınağı Yukarıda verilen yedi harikadan hangileri Anadolu topraklarında bulunmaktaydı? A) Yalnız II B) I ve II C) II ve V D) III ve IV E) I, III ve V 6. Ender bulunan bitki ve hayvan türleri ile doğal çevreyi koruma amacıyla belirlenen turizm bölgesine millî park denir. Doğal çevrenin hızlı bir şekilde tahrip edilmesi millî park alanları oluşturulmasını zorunlu kılmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi millî park alanları oluşturulmasında rol oynayan etmenlerden biri değildir? A) Hızlı nüfus artışı B) Sanayinin gelişmesi C) Çevre kirliliğinin artması D) Tarım alanlarının azalması E) Doğal kaynak kullanımının artması 44 Milli Parklar Dünyanın Yedi Harikası Doğal Miras 7. 10. Dünyanın yedi harikası olarak bilinen eserlerin birbirine yakın coğrafyalarda bulunmasının en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Dünyanın Yedi Harikası olarak bilinen eserlerden sadece Keops Piramidi günümüze kadar ayakta kalabilmiştir. A) İlk medeniyetlerin bu alanlarda ortaya çıkması Dünyanın Yedi Harikasından altı tanesinin günümüze kadar ayakta kalamamasında; B) Resim ve heykel gibi sanatların gelişmiş olması I. C) Deniz ticaretinin gelişmiş olması II. bulundukları bölgede sık sık savaşlar ve istilalar yaşanması, D) Toprakların tarıma elverişli olması dış kuvvetler tarafından aşındırılmaları, III. inanç sistemlerinde köklü değişmeler olması, E) Ekonomik bakımdan zengin toplumlar bulunması IV. şiddetli depremler yaşanması etmenlerinden hangileri etkili olmuştur? A) I ve II B) I ve III R İ T D) II ve IV N R Ö Dünyanın Yeni Yedi Harikasının UNESCO tarafından kabul edilmemesinin en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Gerçek yedi harikanın unutulacak olması B) İnternet kullanımının az olması C) Oy kullananların şahsi görüşlerini yansıtması D) Oylamanın kısa sürede tamamlanmış olması İçinde çeşitli bitki ve hayvanların yaşadığı, koruma altına alınmış alanlara milli park denir. Aşağıdakilerden hangisi milli parkların kuruluş amaçlarından biri değildir? A) Ender bulunan bitki ve hayvan türlerini korumak B) Doğal yollarla oluşmuş yer şekillerinin zarar görmesini engellemek C) Bu bölgelere yakın yerlerdeki yerleşim alanlarının çekiciliğini artırmak D) İnsanlara dinlenme ve turizm alanları oluşturmak E) Gelecek nesillere yok olmamış bir tabiat mirası bırakmak E) Sayımın güvenilir bir şekilde yapılmamış olması 9. E) III ve IV K E 11. Dünyanın Yeni Yedi Harikası, İsviçre'de bir organizasyon tarafından cep telefonu ve internet aracılığıyla yapılan bir oylama sonucunda, Dünyanın Yedi Harikası'na alternatif olarak seçilmiş ve 7 Temmuz 2007 tarihinde açıklanmıştır. Körfez Yayınları 8. C) II ve III 12. Doğal miras; estetik, kültürel, bilimsel, ekonomik unsurlarla zenginleşen doğal güzelliklerin ve biyolojik çeşitliliğin oluşturduğu değerlerdir. – Bugünkü Irak topraklarında yer almaktaydı. – Dönemin kralı tarafından eşi için yaptırılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi doğal miras alanlarından biri değildir? Yukarıda bazı özellikleri verilen ve Dünyanın Yedi Harikası arasında yer alan eser aşağıdakilerden hangisidir? A) Galapagos Adaları A) Kral Mozeles’in Mezarı B) Keops Piramidi B) Artemis Tapınağı C) Avustralya Mercan Resifleri C) İskenderiye Deniz Feneri D) İguaçu Çağlayanı D) Babil’in Asma Bahçeleri E) Pamukkale Travertenleri E) Zeus Heykeli Test 43 CA 1.E 2.C 3.D 4.C 5.D 6.A 7.D 8.D 9.D 10.C 11.A 12.E 13.A 14.A YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. Üretim Dağıtım Tüketim Küresel Ticaret Aşağıdakilerden hangisi üretim, dağıtım ve tüketimi etkileyen doğal faktörlerden biri değildir? 4. A) İklim 45 Ekonomik faaliyetler üretim, dağıtım ve tüketim olmak üzere üçe ayrılır. Aşağıdakilerden hangisi dağıtımı etkileyen beşerî faktörlerden biridir? B) Su kaynakları A) Sermaye birikimi C) Yer şekilleri B) Tarımsal faaliyetler D) İnsan kaynakları C) Temel ihtiyaçlar E) Denizler ve okyanuslar R İ T D) Tanıtım ve reklam E) Ulaşım yolları 2. K E Bir ürünün üretiminin az, tüketiminin fazla olması öncelikle aşağıdakilerden hangisine neden olur? A) Fiyatların düşmesine N R Ö B) Ürüne duyulan ihtiyacın azalmasına C) Fiyatların artmasına D) Üretimin zaman içinde durmasına E) Yeni icatlar yapılmasına 3. IV V I II III Yukarıdaki haritada verilen taralı alanlarda yoğun olarak üretilen ham maddeler aşağıdakilerin hangisinde yanlış verilmiştir? A) I’de Petrol B) II’de Kahve C) III’te Orman ürünleri D) IV’te Doğal gaz E) V’te Pirinç 5. “Önümüzdeki yaz her yaştan kadın ve erkek keten elbiseler giyecek, Türkiye’de keten rüzgârı esecek” diyen bir modacı tüketimi etkileyen faktörlerden hangisine vurgu yapmaktadır? A) Temel ihtiyaç B) İletişim C) Moda D) Teknolojik gelişme E) Gelir düzeyi 6. Üretim faaliyetlerini etkileyen en önemli etmenlerden biri de iklim koşullarıdır. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki iklim koşullarının üretim üzerindeki etkisine örnek gösterilemez? A) İç Anadolu Bölgesi’nde orman ürünleri sanayisinin fazla gelişmemesi B) Muz, ananas gibi tarım ürünlerinin önemli bir bölümünün ithal edilmesi C) Kış aylarında Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki bazı yörelerde temel ihtiyaç maddelerinin temininde sıkıntı yaşanması D) Seracılığın Akdeniz Bölgesi’nde daha fazla gelişmesi E) Erzurum - Kars platolarında mera hayvancılığının yoğun olarak yapılması 45 Üretim Dağıtım Tüketim Küresel Ticaret 7. 8. Aşağıdakilerden hangisi tüketimi etkileyen beşerî faktörlerden biri değildir? A) ABD A) Sermaye birikimi B) Japonya B) Moda C) Kuzeybatı Avrupa C) Temel ihtiyaçlar D) Orta ve Güney Amerika D) Tanıtım ve reklam E) Güneydoğu Asya E) Gelir düzeyi 12. Aşağıda verilenlerden hangisinin küresel ticaretteki payı daha fazladır? R İ T Aşağıdaki yerlerden hangisi dünyanın önemli ham petrol üretim bölgeleri arasında gösterilemez? A) Orman ürünlerinin A) Orta Doğu B) Hayvansal ürünlerin B) Hazar Havzası K E C) Petrol ve doğal gazın C) Latin Amerika D) Toprak ürünlerinin D) Japonya E) Kuzey Amerika N R Ö Ülkelerin, kendi ülkelerinde üretilmeyen veya çok büyük maliyet gerektiren malları daha ucuza almak istemeleri aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisini ortaya çıkarmıştır? A) Madencilik Körfez Yayınları E) Elektronik eşyanın 9. 11. Aşağıdakilerden hangisi hizmet üretim alanlarından biri değildir? 13. Petrol üretiminde yaşanacak bir kriz aşağıdakilerden hangisini en az etkiler? A) Elektrik üretimini B) Kara ve hava yolu ulaşımını C) Petro-kimya sanayisini B) Tarım ve hayvancılık D) Kümes hayvancılığını C) Küresel ticaret E) Plastik sanayisini D) Turizm E) Bankacılık ve finans 10. Aşağıdaki sanayi ürünlerinden hangisinin dağıtımı diğerlerinden farklıdır? 14. Aşağıdaki ülkelerden hangisi toprağa dayalı tarımsal ham madde üretim alanlarından biri değildir? A) Taş kömürü A) ABD B) Tekstil ürünleri B) Çin C) Süt ürünleri C) Rusya D) Beyaz eşya D) Hindistan E) Kereste E) İsviçre Test 44 CA 1.D 2.B 3.C 4.D 5.C 6.D 7.A 8.C 9.B 10.D 11.C 12.D YGS / LYS COĞRAFYA 1. 2. İnsanın Doğadaki Serüveni Çevre Koruma Uygulamaları Manş Tüneli aşağıda verilen ülkelerden hangileri arasında yer alır? 4. 46 Aşağıdakilerden hangisi insanın doğaya müdahalesine örnek gösterilemez? A) Almanya - İngiltere A) İsviçre’de dağlar arasına yapılan tünel ve viyadükler B) Fransa - İsviçre B) Kuzey Avrupa ülkelerinde evlerin dik çatılı olması C) İngiltere - İspanya C) Libya’da yapılan yapay nehir projesi D) Fransa - İngiltere D) Kaliforniya’daki central valley projesi E) Almanya - Hollanda E) Manş Denizi’nin altına yapılan Manş Tüneli N R Ö A) Tektonik deremlere B) Kıyı taşkınları ve su erozyonuna C) Tsunamilere R İ T K E Hollanda kıyılarının büyük bir bölümü deniz seviyesinde veya deniz seviyesinin altındadır. Bu yüzden kıyılar koruma sistemleri ile korunmaktadır. 5. B) Fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynakları kullanılacak C) Erozyon riski olan bölgelerde ağaçlandırma yapılacak D) Sanayide daha az enerji tüketen sistemler yaygınlaştırılacak D) Toprak erozyonuna E) Atmosfere salınan sera gazı miktarı kademeli olarak azaltılacak E) Su altı heyelanlarına Aşağıdakilerden hangisi çevre için yapılan konferans ve sözleşmelerden biri değildir? Aşağıdakilerden hangisi Kyoto Protokolü’nde alınan kararlardan biri değildir? A) Güneş enerjisi kullanımı yaygınlaştırılacak Hollanda kıyıları, koruma sistemleri ile aşağıdakilerden hangisine karşı korunmaktadır? 3. TMTS 6. 1996 yılında İstanbul’da yapılan Habitat 2 Konferansı’nda aşağıdaki konulardan hangisi işlenmiştir? A) Ramsar Sözleşmesi A) Biyolojik çeşitlilik B) Barcelona Antlaşması B) Şehir ve insan C) Habitat 2 Konferansı C) Küresel ticaret D) Kyoto Protokolü D) Nükleer silahsızlanma E) Lozan Antlaşması E) Çölleşmeyle mücadele 46 İnsanın Doğadaki Serüveni Çevre Koruma Uygulamaları 7. 10. İsviçre dağlık ve yüksek bir ülkedir. I. Ulaşım imkânlarını geliştirerek A) Nükleer kirliliği II. Kış turizmine önem vererek B) Orman yangınlarını III. Mera alanlarını genişleterek C) Hava kirliliğini IV. Sulama projeleri geliştirerek D) Çarpık kentleşmeyi İsviçre, bu olumsuz durumu yukarıda verilenlerden hangileri ile olumlu bir hâle dönüştürmüştür? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV C) II ve III E) III ve IV R İ T K E 11. Aşağıdakilerden hangisi insanın doğaya müdahalesini en fazla artırmıştır? N R Ö A) Sanayi devrimi B) I. Dünya savaşı C) Coğrafi keşifler D) Yerleşik hayata geçilmesi E) Reform ve rönesans hareketleri 9. E) Çöp ve atık sorunlarını Körfez Yayınları 8. AB ülkelerinde yürütülen LİFE destek proğramı aşağıdaki sorunlardan hangisini çözmeyi hedeflemiştir? ABD’nin Kaliforniya eyaletinde uygulanan Central Valley Projesi ile aşağıdakilerden hangisi amaçlanmaktadır? A) Orman alanlarını genişletmek B) Ulaşım ağını geliştirmek C) Sulanan tarım alanlarını genişletmek D) Tsunamilere karşı önlem almak E) Deniz kirliliğinin önüne geçmek 12. Aşağıda verilen konferans ve sözleşmelerden hangisi sulak alanların korunması için yapılmıştır? I. Hollanda’daki yapay setler II. Libya’daki yapay nehir A) Bern Sözleşmesi III. Kaliforniya’daki Central Valley B) Barcelona Antlaşması IV. Manş Tüneli C) Habitat 2 Konferansı D) Ramsar Sözleşmesi Yukarıda verilen projelerden hangileri tarımsal sulamayı artırmayı hedeflemiştir? E) Viyana Sözleşmesi A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV Test 45 CA 1.D 2.C 3.C 4.E 5.C 6.C 7.D 8.C 9.C 10.C E) III ve IV 11.A 12.D 13.D 14.E YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. İlk şehirlerin ve yerleşmelerin akarsu kenarlarında kurulmalarında aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisi daha etkili olmuştur? A) Ticaret B) Ulaşım D) Hayvancılık 2. 5. Aşağıdaki medeniyetlerden hangisi deniz ticaretinde daha fazla gelişmiştir? A) Hint C) Tarım B) Maya D) Akdeniz C) Mısır E) Aztek E) Ormancılık Aşağıdakilerden hangisi, ilk kurulan medeniyetlerden biri değildir? A) Mezopotamya 47 İlk Medeniyetler Tarihsel Süreçte Şehirler B) Maya D) Çin 6. R İ T Aşağıdakilerden hangisi ilk medeniyetlerin daha çok orta kuşakta kurulmasının temel nedenidir? K E C) Akdeniz E) Hint A) Bitki çeşitliliğinin fazla olması B) Uzun akarsular bulunması C) Ekonomik faaliyetlerin gelişmiş olması 3. N R Ö III IV I II V D) Önemli boğaz ve kanalların bulunması E) İklim şartlarının daha elverişli olması 7. Aşağıdaki akarsulardan hangisi ilk medeniyetlerin geliştiği yerlerden biri değildir? Yukarıdaki haritada numaralandırılmış yerlerin hangisi yeryüzünde ilk yerleşmelerin kurulduğu alanlardan biri değildir? A) I 4. B) II C) III D) IV E) V Mısır medeniyetlerinin diğer medeniyetler kadar istilaya uğramamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? İlk medeniyetler ve kültür merkezleri akarsulara yakın yerlerde kurulmuştur. A) Tuna nehri B) Nil nehri C) Fırat nehri D) Dicle nehri E) Ganj nehri 8. Mezopotamya medeniyetlerinin gelişmesinde aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır? A) Topraklarının tarıma elverişsiz olması A) Fırat ve Dicle nehirlerinin bulunması B) Deniz ticaretindin gelişmemiş olması B) Yer altı kaynaklarınca zengin olması C) Çevresinin çöl ve denizlerle çevrili olması C) Verimli tarım alanları bulunması D) Tatlı su kaynakları bakımından fakir olması D) Yer şekillerinin elverişli olması E) Nil Nehri’nin zaman zaman taşması E) İklim koşullarının elverişli olması 47 İlk Medeniyetler Tarihsel Süreçte Şehirler 9. 13. Aşağıdaki şehirlerden hangisinin etki alanının geniş olmasında başkent olması etkili değildir? A) Londra B) Madrid D) Berlin C) Ankara E) New York Şehirler kuruldukları bölgeyi ve çevrelerini etkiler. Ancak her şehrin etki alanı farklıdır. Dünyadaki bazı şehirler küresel etkiye sahipken bazılarının etkisi de bölgesel düzeydedir. Buna göre, bir şehrin etki alanının geniş olması aşağıdakilerden hangisiyle daha fazla ilgilidir? A) Yüz ölçümüyle B) Şehrin fonksiyonel özelliğiyle C) Yerleşim alanının geniş olmasıyla 10. I. D) Yer şekillerinin elverişli olmasıyla Ulaşım imkânlarının gelişmesi E) İş bölümünün belirgin olmasıyla II. Sanayi Devrimi R İ T III. Ticaretin gelişmesi IV. I. ve II. Dünya Savaşı Şehirlerin; nüfus, alan ve ekonomik yönden gelişimlerini yukarıdakilerden hangilerinin olumlu yönde etkilediği söylenemez? B) Yalnız IV D) I ve III E) II ve IV A) Şanghay 15. Tarihsel süreçte şehirlerin gelişmesinde en fazla etkili olan gelişme aşağıdakilerden hangisidir? A) I. Dünya Savaşı B) II. Dünya Savaşı B) Londra D) Mekke N R Ö 11. Aşağıdaki şehirlerden hangisinin ekonomik ve sosyal açıdan küresel etkisi daha azdır? K E C) I ve II Körfez Yayınları A) Yalnız II 14. C) Paris E) Bakü Aşağıdaki şehirlerden hangisinin gelişmesinde eğitim faliyetleri daha etkili olmuştur? A) Oxford B) Kahire D) Berlin C) Essen E) Mekke C) Sanayi Devrimi D) Matbaanın icadı E) Televizyonun icadı 12. 16. Aşağıdaki şehirlerden hangisinin nüfus ve alansal gelişimi sanayi faaliyetleri ile daha az ilgilidir? A) Essen B) Zonguldak D) New York C) Roma E) Tokyo Aşağıdakilerden hangisi bir şehrin bölgesel veya küresel etkisini sınırlandırır? 17. A) Hinterlandının dar olması B) Genç nüfus oranının fazla olması Bugün dünya üzerinde nüfusu 10 milyondan fazla olan 30 ile 40 civarında şehir bulunmaktadır. C) İş bölümünün belirgin olması Aşağıdakilerden hangisi nüfusu 10 milyonun üzerinde olan şehirlerden biri değildir? D) Ulaşım olanaklarının gelişmiş olması A) Pekin D) Marsilya E) Hizmet sektöründe çalışan nüfusun fazla olması Test 46 CA 1.D 2.B 3.E 4.B B) İstanbul 5.C 6.B 7.A 8.A C) Tokyo E) New York 9.D 10.E 11.C 12.C YGS / LYS Türkiye’nin Jeopolitik Konumu Bölgesel Sorunlar Sıcak Çatışma Bölgeleri COĞRAFYA 1. Jeopolitik konumu, beşerî coğrafyanın hangi alt dalı inceler? 5. A) Tarımın önemli bir ekonomik faaliyet olması B) Kültür coğrafyası B) Kurak iklim koşullarının hâkim olması C) Ulaşım coğrafyası C) Yağış miktarının az olması D) Siyasi coğrafya D) Akarsular üzerine barajlar kurulması E) Enerji coğrafyası E) Levha sınırlarına yakın olmaları R İ T Aşağıdakilerden hangisi jeopolitik konumu etkileyen değişmeyen unsurlardan biri değildir? Su kaynaklarının paylaşımı Türkiye ile aşağıdaki ülkelerden hangileri arasında daha büyük sorun oluşturmuştur? A) Su kaynakları A) İran - Ermenistan K E B) Yunanistan - Bulgaristan B) Askeri değerler N R Ö C) Coğrafi bütünlük D) İklim özellikleri E) Jeolojik özellikler 3. 48 Bazı akarsuların geçtiği ülkeler arasında su sorunu yaşanmasında aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? A) Sanayi coğrafyası 6. 2. TMTS C) Ermenistan - Yunanistan D) Bulgaristan - İran E) Suriye - Irak 7. I. Nil nehri Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin jeopolitik önemini artıran faktörlerden biri değildir? II. Amazon nehri A) İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahip olması IV. Tuna nehri B) Genç nüfus oranının yüksek olması Yukarıda verilen akarsulardan hangileri geçtiği ülkelerde su sorunu yaşanmasına neden olur? III. Fırat nehri C) Yükseltinin batıdan doğuya doğru artması A) I ve II D) Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlayan ulaşım yolları üzerinde bulunması B) I ve III D) II ve IV C) II ve III E) III ve IV E) Petrol ve doğal gaz kaynaklarına yakın olması 8. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’yi doğrudan ilgilendiren sorunlardan biridir? A) Kosova sorunu 4. Türkiye’nin aşağıda verilen doğal kaynaklardan hangisine sahip olmasının, gelecekte jeopolitik konumu üzerinde daha etkili olması beklenmektedir? A) Bakır B) Orman D) Bor mineralleri C) Demir E) Mermer B) Bosna - Hersek sorunu C) Ege’deki kıta sahanlığı sorunu D) Dağlık Karabağ sorunu E) Filistin sorunu 48 Türkiye’nin Jeopolitik Konumu Bölgesel Sorunlar Sıcak Çatışma Bölgeleri 9. 13. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin jeopolitik konumunu olumlu yönde daha fazla etkilemiştir? I. Dağlık Karabağ II. Bosna - Hersek A) Sıra dağların genelde doğu - batı uzanışlı olması III. Su kaynaklarının paylaşımı B) İklim çeşitliliğinin fazla olması IV. Kıta sahanlığı C) Ilıman iklim kuşağında yer alması D) Birleşmiş Milletlere üye olması Yukarıda verilen sorunlardan hangileri siyasal ve etnik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkmıştır? E) Enerji koridoru üzerinde yer alması A) I ve II B) I ve III D) II ve IV Sorun Ülke A) Bosna-Hersek Sırbistan Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin jeopolitik konumunu olumsuz yönde etkilemez? B) Kıta sahanlığı Yunanistan A) Siyasi istikrarsızlık C) Akarsu Suriye D) Filistin İsrail E) Dağlık Karabağ Gürcistan 14. K E B) Uluslar arası terör örgütlerine destek verilmesi C) Nüfus artış hızının yüksek olması D) Ekonomik istikrarsızlık N R Ö 11. E) Evrensel hukuka aykırı uygulamalar Aşağıdakilerden hangisi uluslararası sıcak çatışmalara neden olan doğal unsurlardan biri değildir? A) Su kaynakları B) Ulaşım yollarının kontrolü 12. E) III ve IV R İ T Aşağıda verilen Türkiye’nin yaşadığı sorun ve ülke eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Körfez Yayınları 10. C) II ve III 15. Aşağıdaki sorunlardan hangisi Türkiye ile bir başka ülkeyi savaşa götürmüştür? C) Toprak paylaşımı A) Kosova sorunu D) Enerji kaynakları B) Makedonya sorunu E) Yer altı zenginlikleri C) Bosna - Hersek sorunu D) Kıbrıs sorunu E) Dağlık Karabağ sorunu Akdeniz ve Karadeniz’de kıta sahanlığı sorunu yaşanmazken Ege Denizi’nde kıta sahanlığı sorunu yaşanmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) İrili ufaklı bir çok ada bulunması 16. C) Tuzluluk oranının düşük olması Aşağıdaki ülkelerden hangisi Türkiye’nin doğrudan ya da dolaylı yönden sorun yaşadığı ülkelerden biri değildir? D) Derinliğinin fazla olması A) Irak B) İç deniz olması D) Ermenistan E) Zengin petrol yatakları bulunması Test 47 CA 1.C 2.B 3.E 4.C B) İsrail 5.D 6.E 7.A 8.B 9.E 10.B 11.C 12.A C) Suriye E) Bosna - Hersek 13.B 14.E 15.A 16.C 17.D YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. Kalkınma Projeleri Doğayla Uyumlu Yaşamak Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) aşağıda verilen illerden hangisini kapsamaz? A) Artvin B) Rize D) Samsun 5. C) Bayburt 49 1998 yılından beri sürdürülen “Meşe Projesi” dünyanın en büyük ağaçlandırma projelerinden birisidir. Aşağıda verilenlerden hangisi meşe ağacının faydalarından biri değildir? E) Ordu A) Yaprakları ile toprağı besler ve ıslah eder. B) Ekolojik, ekonomik ve biyolojik öneme sahiptir. C) Toprağı korur ve erozyonu önler. 2. R İ T D) Çeşitli hayvanlara doğal barınak oluşturur. Aşağıda verilen kalkınma projelerinden hangisi daha geniş bir alanı içine almaktadır? E) İklim koşullarının ılımanlaşmasını sağlar. A) Zonguldak, Bartın, Karabük Projesi B) Güneydoğu Anadolu Projesi K E C) Doğu Anadolu Projesi D) Yeşilırmak Havzası Gelişim Projesi E) Doğu Karadeniz Projesi 3. N R Ö Aşağıdakilerden hangisi Uluabat Gölü Projesi’nin amaçlarından biri değildir? A) Göl üzerinde ulaşım ve taşımacılığın geliştirilmesi B) Göldeki balıkçılığın devamının sağlanması C) Gölün doğal kaynaklarının akılcı kullanılması D) Göldeki yaban hayatının zenginleştirilmesi E) Göldeki kirliliğin önlenmesi İç Anadolu Bölgesi’nde bulunan Konya Kapalı Havzası içinde, aşağıdaki sulak alanlardan hangisi bulunmamaktadır? A) Tuz Gölü 4. 6. 7. B) Ereğli Sazlığı Güneydoğu Anadolu Projesi ile aşağıdakilerden hangisinde değişme olduğu söylenemez? C) Manyas Gölü A) Sanayi tesisleri sayısında D) Hotamış Sazlığı B) Kişi başına düşen katma değerde E) Beyşehir Gölü C) Tarımsal ürün çeşidinde Hatay’daki Amik Gölü’nün bulunduğu bölgede iklim koşullarının değişmesinin ve yağışlardan sonra sık sık seller meydana gelmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? D) Ulaşım ağında E) Akarsu rejimlerinde 8. Aşağıdakilerden hangisi Doğu Anadolu Projesi’nin amaçlarından biri değildir? A) Göl çevresinin yerleşime açılması A) Tarımda verimi artırmak B) Turizm faaliyetlerinin artması B) Hayvan soylarını ıslah etmek C) Gölün bulunduğu araziye sanayi tesisleri kurulması C) İç ticarette hayvancılığın önemini artırmak D) Gölün kurutularak tarıma açılması D) Akarsular üzerinde balıkçılığı geliştirmek E) Yağış miktarının son yıllarda azalması E) Meraları ıslah etmek 49 Kalkınma Projeleri Doğayla Uyumlu Yaşamak 9. 12. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin kaybolan sulak alanlarından biri değildir? Aşağıdakilerden hangisi Yeşilırmak Havzası Gelişim Projesi ile hedeflenen amaçlardan biri değildir? A) Kahramanmaraş’taki Gâvur Gölü A) Taşkınları azaltmak B) Konya Havzası’ndaki Samsam Gölü B) Su kirliliğinin önüne geçmek C) Çatalca Yarımadası’ndaki Terkos Gölü C) Madenciliğe dayalı sanayiyi geliştirmek D) Konya Havzası’ndaki Suğla Gölü D) Çevre kirliliğini azaltmak E) Konya Havzası’ndaki Hotamış Sazlığı E) Erozyonu yavaşlatmak 10. 13. R İ T Türkiye’de kullanılan tatlı su miktarının en fazla olduğu alan aşağıdakilerden hangisidir? Samsun Çorum Amasya A) Sanayi faaliyetleri Tokat Yozgat B) Tarımsal faaliyetler C) İçme suyu temini K E D) Çevreyi yeşillendirme Yukarıdaki haritada verilen taralı alanlar, aşağıdaki kalkınma projelerinden hangisinin kapsamı içinde yer alır? N R Ö A) Yeşilırmak Havzası Gelişim Projesi B) Doğu Karadeniz Projesi C) Güneydoğu Anadolu Projesi D) Doğu Anadolu Projesi E) Zonguldak, Bartın, Karabük Projesi 11. Kardemir modernize edilecek Ulaştırma alt yapısı tamamlanacak Süt üretimi ve besicilik teşvik edilecek Tarla ürünlerinde çeşitlilik artışı sağlanacak Körfez Yayınları E) Hayvancılık faaliyetleri 14. Konya Havzası’ndaki sulak alanlardan biri olan Samsam Gölü, tarımsal amaçlı kurutulmasına karşın, hâlen tarım yapılamamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Tarım arazilerine sanayi tesisleri kurulması B) Halkın tarım yapmak istememesi C) Toprakların tuzlu olması D) Yağış miktarının son yıllarda azalması E) Devletin tarım için teşvik vermemesi 15. Yukarıda bazı amaçları verilen kalkınma projesi aşağıdakilerden hangisidir? GAP’ın (Güneydoğu Anadolu Projesi) amaçları arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) Doğu Anadolu Projesi A) Bölge halkının gelir düzeyini artırmak B) Doğu Karadeniz Projesi B) Tarımda verimliliği artırmak C) Zonguldak, Bartın, Karabük Projesi C) Petrol kuyularının sayısını artırmak D) Yeşilırmak Havzası Gelişim Projesi D) Bölgede istihdamı artırmak E) Güneydoğu Anadolu Projesi E) Ekonomik ve sosyal kalkınma sağlamak Test 48 CA 1.D 2.B 3.C 4.D 5.E 6.E 7.B 8.C 9.E 10.E 11.B 12.A 13.A 14.C 15.D 16.E YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. Doğanın temel unsurları olan, hava, su ve toprak üzerinde olumsuz etkilerin oluşması ile ortaya çıkan ve canlı ögelerin hayati aktivitelerini olumsuz yönde etkileyen çevre sorunlarına “çevre kirliliği” adı verilmektedir. 5. Atıkların önemli bir miktarı geri dönüştürülerek yeniden kullanılabilir malzemeler yapılmaktadır. Aşağıdaki malzemelerden hangisi, geri dönüşümü yapılan atıklardan biri değildir? Aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisinin, çevre kirliliğini en fazla artırdığı söylenebilir? A) Kâğıt B) Cam C) Balıkçılık faaliyetlerinin D) Sanayi üretiminin 6. E) Hayvancılık faaliyetlerinin E) Metal R İ T B) Turizm faaliyetlerinin Aşağıdakilerden hangisi küresel çevre sorunları arasında gösterilemez? K E A) Asit yağmurları B) Ozon seyrelmesi Aşağıdakilerden hangisi geri dönüşümün faydaları arasında gösterilemez? N R Ö A) Enerji tasarrufu sağlaması B) Atık miktarlarının azalması C) Çevre kirliliğinin azalması D) Teknolojinin gelişmesi E) Doğal kaynakların korunması 3. C) Tıbbi ilaç D) Plastik A) Tarımsal üretimin 2. 50 Çevre Sorunları Atıklar Geri Dönüşüm 1 C) Küresel ısınma D) Orman tahribi E) Sanayileşme 7. Geri dönüşüm faaliyetleri ülkelerin ekonomik gelişmişlikleriyle paralellik gösterir. Aşağıdaki ülkelerden hangisinde geri dönüşüm faaliyetlerinin daha az yapıldığı söylenebilir? Son yıllarda dünyanın bir çok yerinde küresel ısınmadan dolayı iklim koşullarında önemli değişimler yaşanmaktadır. A) Almanya Aşağıdakilerden hangisi, bu değişimler arasında gösterilemez? D) İngiltere B) Hindistan C) Japonya E) Hollanda A) Buzul alanlarının azalması B) Kuraklık tehlikesinin artması C) Bazı canlı türlerinin yok olması D) Bazı kıyı bölgelerinin sular altında kalması 8. E) Deprem ve volkanizma olaylarının artması Aşağıdakilerden hangisi su kaynaklarının kirlenmesine yol açan nedenler arasında gösterilemez? A) Sanayide kullanılan suyun arıtılmadan çevreye verilmesi 4. Aşağıdaki atık türlerinden hangisinin doğal yollarla ayrışması daha uzun sürede gerçekleşir? A) Sakız D) Cam şişe B) Pil C) Kâğıt E) Plastik torba B) Denizlerde meydana gelen tanker kazaları C) Kanalizasyon atıklarının yeterince arıtılmaması D) Barajlar yoluyla akarsuyun önünün kesilmesi E) Tarım ilaçlarının bilinçsizce kullanılması 50 Çevre Sorunları Atıklar Geri Dönüşüm 1 9. 13. Aşağıdakilerden hangisi, küresel ısınmayı önlemek için alınması gereken tedbirlerden biri değildir? A) Fosil yakıt tüketimini azaltmak B) Doğayla uyumlu teknolojik aletler üretmek Bir zamanlar Dünyanın dördüncü büyük gölü olan Aral Gölü, günümüzde Asya’nın ortasında bataklık ve çöl alanı haline dönüşmüştür. Buna bağlı olarak tarımsal verim düşmüş, yörede yoğun göç yaşanmıştır. Yukarıdaki parçaya göre, bölgede göçe neden olan çevre sorunu aşağıdakilerden hangisidir? C) Yenilenebilir enerji kaynaklarına ağırlık vermek D) Günün belli saatlerinde kentlerde elektrik ve su kesintileri uygulamak A) Deprem B) Kuraklık C) Tsunami D) Kasırga E) Sanayi tesislerinin çevreye verdiği zararı en aza indirgemek 10. E) Heyelan 14. Aşağıdakilerden hangisi bir bölgede hava kirliliğinin artmasına neden olan etmenlerden biri değildir? A) Tarımsal üretimde A) Rüzgâr sirkülasyonuna kapalı olması K E B) Maden çıkarımında B) Motorlu araç sayısının hızla artması C) Akarsu debilerinde C) Orman alanlarının yerleşime açılması D) Yer altı sularında E) Sanayi tesislerinin kent içinde kalması N R Ö E) Hidroelektrik enerji üretiminde Körfez Yayınları D) Yakınlarına nükleer santral inşa edilmesi 11. R İ T Bir ülkede kurak geçen bir yılda aşağıdakilerin hangisinde azalma olması beklenmez? 15. Aşağıdaki alanlardan hangisinde kullanılan su kaynakları daha fazla kirlenmektedir? A) Hidroelektrik üretiminde Aşağıdaki enerji kaynaklarından hangisiyle çalışan santraller, çevreye daha az zarar vermektedir? A) Nükleer B) Rüzgâr D) Petrol B) Tarımda C) Linyit E) Taş kömürü C) Kültür balıkçılığında D) Sanayide E) Turizmde 12. 16. Endüstriyel faaliyetler, konutlarda ısınma amaçlı kullanılan fosil yakıtlar ve motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları su partikülleri ile tepkimeye girerek asit meydana getirmekte ve yağmurlarla birleşerek asit yağmurları oluşmaktadır. Atmosferdeki karbon miktarının artması aşağıdakilerden hangisinde artışa neden olur? Aşağıdakilerden hangisi asit yağmurlarının meydana getirdiği olumsuz etkilerden biridir? A) Yağış miktarında A) Ağaç yapraklarındaki büyümeyi engeller. B) Küresel ısınmada B) Küresel ısınmayı artırır. C) Kar yağışlı gün sayısında C) Sakat ve ölü doğumlara neden olur. D) Denizlerdeki canlı türlerinde D) Bozkır alanları genişler. E) Atmosferdeki ozon miktarında E) Tatlı su kaynaklarındaki tuzluluk artar. Test 49 CA 1.D 2.C 3.C 4.D 5.E 6.A 7.E 8.D 9.C 10.A 11.C 12.C 13.B 14.C 15.C YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. Çevre Sorunları Atıklar Geri Dönüşüm 2 Hava kirliliği sonucunda kükürt dioksit, azot oksit, hidrokarbon ve çeşitli parçacıklar havaya karışır, havada 2 ile 7 gün arasında asılı kalan bu kirleticiler su partikülleri ile tepkimeye girerek asitlere dönüşür ve bu partiküller yağmurlarla yeryüzüne asit yağmurları olarak inerler. 4. B) Karabük D) Muğla B) Tatlı su kaynaklarının kirlenmesi C) Yangınlar ve patlamalar D) Hava kirliliği C) Ankara R İ T E) Çöküntü depremleri E) İstanbul 5. 2. Aşağıdakilerden hangisi atıkların çevresel etkileri arasında gösterilemez? A) Ozon tabakasının seyrelmesi Aşağıdaki şehirlerden hangisinde asit yağmurlarının daha az görülmesi beklenir? A) İzmit 51 Aşağıdakilerden hangisi asit yağmurlarına neden olan etmenlerden biri değildir? K E A) Endüstriyel faaliyetler Aşağıdakilerden hangisi barajların ortaya çıkardığı sorunlardan biri değildir? B) Toprak erozyonu A) Baraj gölü çevresinde günlük ve yıllık sıcaklık farkının azalması C) Motorlu taşıtlar B) Tarihî ve güncel pek çok yerleşim yerinin sular altında kalması E) Termik santraller N R Ö D) Orman yangınları C) Nehrin taşıdığı alüvyonların baraj gölünde birikerek delta alanlarında verimin azalması D) Göl çevresinde yaşayan insanların yer değiştirmek zorunda kalması 6. E) Baraj çevresindeki yaban hayatının olumsuz yönde etkilenmesi 3. Aşağıdakilerden hangisi çevre kirliliğine karşı alınabilecek önlemlerden biri değildir? A) Sulanabilen tarım alanlarını genişletmek B) Doğal gaz kullanımını yaygınlaştırmak C) Ağaçlandırma çalışmaları yapmak D) Sanayi tesislerinde filtre kullanımını yaygınlaştırmak E) Geri dönüşümü yaygınlaştırmak Madenlerin çıkarılması, taşınması ve işletilmesi sırasında doğal çevre zarar görmektedir. Bu zarar doğal çevrede bozulmalara, ekosistemde değişmelere neden olmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi madencilik faaliyetlerinin çevreye verdiği zararlardan biri değildir? 7. Aşağıda verilen küresel çevre sorunlarından hangisinde gaz atıkların etkisi daha azdır? A) Su kaynaklarının kirlenmesi A) Asit yağmurları B) Tarım toprağının zarar görmesi B) Ozon seyrelmesi C) Bitki örtüsünün tahrip edilmesi C) Küresel ısınma D) Toprağın asit dengesinin bozulması D) Toprak kirlenmesi E) Sel ve taşkın olaylarında artış görülmesi E) İklim değişiklikleri 51 Çevre Sorunları Atıklar Geri Dönüşüm 2 8. 12. Aşağıdakilerden hangisi küresel ısınmaya neden olan yapay etmenlerden biri değildir? A) Sanayi üretiminin artması Aşağıdakilerden hangisi doğal dengeyi bozarak çevre sorununa neden olmaz? A) Orman alanlarında aşırı derecede ağaç kesimleri yapılması B) Fosil yakıt kullanımının artması B) Nükleer santrallerde sızıntı meydana gelmesi C) Buzul erimelerinin artması C) Sanayi tesislerinden su kaynaklarına sıvı atık bırakılması D) Nüfus miktarının hızlı artması E) Doğal kaynak tüketiminin artması D) Yarı kurak bölgelerdeki tarım alanlarında nöbetleşe ekim yapılması E) Ormanlık alanların çeltik tarlalarına dönüştürülmesi 9. R İ T Aşağıdakilerden hangisi gürültü kirliliğine neden olan etmenlerden biri değildir? 13. A) Yerleşim alanlarının hava alanına yakın olması B) Kent içi ulaşım sorunları yaşanması Aşağıda verilen şehirlerden hangisinde daha az katı atık üretilir? K E A) İzmir C) Sanayi tesislerinin kent içinde kalması B) Gaziantep D) Bayburt D) Fabrika ve evsel atıkların su kaynaklarına bırakılması N R Ö 10. Körfez Yayınları E) Eğlence mekânlarının yerleşim alanlarına yakın olması Atmosfere salınan karbon miktarı üzerinde; sanayi faaliyetleri, nüfus yoğunluğu ve ulaşım ağı gibi faktörler etkilidir. 14. B) İzmit D) Soma E) Konya Aşağıdaki şemada, bir akarsuda insan etkinliklerine bağlı olarak ekolojik dengenin bozulmasına yol açan olaylar zinciri gösterilmiştir. Bir akarsu etrafındaki fabrikalar sıvı atıklarını akarsuya bırakır. Buna göre, aşağıdaki şehirlerin beşerî ve ekonomik özellikleri düşünüldüğünde, hangisinde atmosfere salınan karbon miktarının daha fazla olması beklenir? A) Rize C) Samsun ? C) İskenderun Akarsudaki bir çok canlı türü yok olur. E) Seydişehir Balık türleri ve sayıları azalır. Akarsuyun ekonomik değeri azalır. 11. Aşağıdakilerden hangisi ormanların tahrip edilmesiyle ortaya çıkan sonuçlardan biri değildir? Bu zincirdeki neden - sonuç ilişkileri göz önüne alındığında, boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) Yabani hayvan türleri azalır. A) Akarsuyun kimyasal yapısı değişir. B) Erozyon, sel ve taşkınlar artar. B) Tarım ürünleri çeşidi azalır. C) Yer altı su seviyesi azalır. C) Delta alanında kirlilik artar. D) Havadaki nem miktarı artar. D) Atıklar, akarsudan toprağa karışır. E) Rekreasyon alanları azalır. E) Balıkçılık yerini akarsu turizmine bırakır. Test 51 CA 1.D 2.D 3.E 4.D 5.C 6.E 7.B 8.D 9.D 10.D 11.D 12.B 13.B 14.B 15.B 16.A YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. Küresel ve Bölgesel Örgütler Birleşmiş Milletler teşkilatı, uluslararası barış ve güvenin korunması için 51 ülke temsilcisiyle 1945'te kurulmuştur. 5. Aşağıdaki ülkelerden hangisi Birleşmiş Milletler teşkilatına üye değildir? A) Vatikan B) Türkiye D) Fransa 52 Aşağıdakilerden hangisi Birleşmiş Milletler’in bünyesinde yer alan alt kurumlardan biri değildir? A) ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü) B) OECD (Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü) C) Almanya C) WHO (Dünya Sağlık Örgütü) E) İsviçre D) FAO (Gıda ve Tarım Örgütü) R İ T E) UNESCO (Bilim ve Kültür Örgütü) 2. Birleşmiş Milletler güvenlik konseyi, 10 geçici üye ile konseyin daimî üyeleri olan beş ülkeden oluşur. K E Aşağıdaki ülkelerden hangisi güvenlik konseyinin daimi üyelerinden biri değildir? A) İngiltere B) Çin 3. C) Japonya N R Ö D) Fransa 6. E) Rusya . . Aşağıdakilerden hangisi Greenpeace’in çalışma alanlarından biri değildir? A) Küresel ısınmanın durdurulması B) Zehirli kimyasalların ortadan kaldırılması C) Ekonomik krizlerin önlenmesi D) Okyanus ve ormanların korunması E) Savaşların önlenmesi Aşağıdakilerden hangisi Birleşmiş Milletlerin yardımcı organlarından biri olan UNICEF’in çalışma alanıdır? A) Çocuk hakları ve sağlığı B) Kimyasal atıklar C) Tarihi ve kültürel eserler D) Yağmur ormanları E) Tatlı su kaynakları 4. OPEC; petrol ihraç eden ve bilinen dünya petrol rezervlerinin üçte ikisini ellerinde bulunduran 13 ülkenin oluşturduğu konfederasyondur. Aşağıdaki ülkelerden hangisi OPEC üyesi ülkelerden biri değildir? A) Azerbaycan D) Katar B) İran C) Kuveyt E) Nijerya 7. 1992 yılında Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA) kurulmuştur. Bu birlik, kendi aralarındaki ticarette engelleri kaldırmayı ve üçüncü ülkelere karşı ticarette milli tarifelerini sürdürmeyi kabul etmektedirler. Anlaşmanın içine sanayi ürünleriyle tarım ürünleri girmektedir. Gümrük vergilerinin prensip olarak on yıllık süre içinde sıfırlanması öngörülmektedir. Çevre korunması, fikri mülkiyet hakları, kara ve hava taşımacılığı gibi hizmetler de anlaşmanın içine girmektedir. Nitekim bu gibi düzenlemeler, anlaşmayı en geniş serbest ticaret anlaşması yapmaktadır. Bu birliğe üye devletler aşağıdakilerden hangisidir? A) ABD, Kanada, Meksika B) ABD, Arjantin, Brezilya C) Şili, Arjantin, Kanada D) Tayland, Peru, Ekvador E) Meksika, Kolombiya, Venezuela 52 Küresel ve Bölgesel Örgütler 8. 12. Aşağıdakilerden hangisi küresel örgütlerden biri değildir? A) NATO B) OECD D) OPEC I. NATO II. Birleşmiş Milletler C) NAFTA III. KEİ (Karadeniz Ekonomik İş birliği Teşkilatı) E) Birleşmiş Milletler IV. Avrupa Birliği Türkiye, yukarıda verilen küresel ve bölgesel örgütlerden hangilerinin kurucu üyesidir? A) I ve II 9. Aşağıdaki tabloda iki ülkesinin üye olduğu bazı uluslararası örgütler verilmiştir. K 13. Fransa B) ABD İtalya R İ T A) Ermenistan B) Rusya D) Ukrayna N R Ö C) Fransa Rusya Federasyonu D) İngiltere Japonya E) Kanada Fransa Norveç Körfez Yayınları Almanya Aşağıdakilerden hangisi KEİ (Karadeniz Ekonomik İş birliği Teşkilatı) üyesi ülkelerden biri değildir? K E L A) I. E) III ve IV L Buna göre, K ve L ülkeleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? 10. C) II ve III D) II ve IV NATO K B) I ve III 14. C) Moldova E) Polonya Birleşmi Milletleri, diğer küresel ve bölgesel örgütlerden ayıran en önemli özellik aşağıdakilerden hangisidir? A) Sadece gelişmiş ülkelerin üye olması B) Üye sayısı en fazla olan örgüt olması C) Farklı kıtalardan üye ülkeler olması II. Macaristan D) II. Dünya Savaşı’ndan sonra kurulmuş olması III. Litvanya E) Askerî amaçlarla kurulmuş olması IV. İsviçre Yukarıda verilen ülkelerden hangileri Avrupa Kıtası’nda yer aldıkları hâlde Avrupa Birliğine üye ülkelerden değildir? A) I ve II B) I ve IV D) II ve IV C) II ve III E) III ve IV 15. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin NATO’ya üye olabilmek için katıldığı savaştır? A) Kıbrıs Savaşı 11. B) Kore Savaşı Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin üye olduğu küresel ve bölgesel örgütlerden biri değildir? A) NATO B) OECD D) OPEC Test 51 CA 1.D C) Vietnam Savaşı D) II. Dünya Savaşı C) KEİB E) Bosna - Hersek Savaşı E) Birleşmiş Milletler 2.A 3.E 4.E 5.B 6.A 7.D 8.C 9.D 10.B 11.D 12.D 13.D 14.A YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. 53 Ülkeler 1 Japonya'da balıkçılık oldukça gelişmiştir. Ülkede bu işten geçimini sağlayan çok sayıda insan vardır. Son derece modern yöntemlerle yapılan açık deniz balıkçılığı sayesinde ülke, avlanan balık miktarı açısından dünyada ön sıralarda yer alır. Japonya, buna rağmen balık ihtiyacının % 40'ını dünyanın diğer ülkelerinden ithal ederek karşılamaktadır. 4. Japonya'da nüfusun yaşlı olmasına, I. doğum oranının yüksek olması, II. insan ömrünün uzun olması, III. yaşam standardının yüksek olması, IV. sanayide çalışan nüfusun fazla olması Bu durum, Japonya'nın hangi özelliğiyle açıklanabilir? durumlarından hangilerinin birlikte olması neden olmuştur? A) Balık tüketiminin çok fazla olmasıyla B) İthal edilen balığın daha ucuza gelmesiyle R İ T A) I ve II C) Tarım ve hayvancılığın fazla gelişmemesiyle B) I ve III D) II ve IV D) Sanayi alanındaki yatırımların daha fazla olmasıyla E) Balığın çok kısa sürede tüketilmesinin gerekmesiyle 2. Denizden toprak kazanıp, toprak ıslahına giderek tarımsal alanını artırması II. Tarımın büyük oranda makineleşmeye dayalı olması 5. III. Tarımsal alan bakımından dünyada 2. sırada yer alması Sanayi Devrimi'nin başladığı ve geliştiği ilk ülkedir. Avrupa'nın yoğun nüfuslu ülkelerinden biridir. Ulaşım faaliyetleri çok gelişmiştir. Gulf Stream sıcak su akıntısı ve batı rüzgârlarının etkisi altındadır. IV. Tarımsal üretimin büyük ölçüde doğal koşullara bağlı olması Yukarıda bazı özellikleri verilen ülke, aşağıdakilerden hangisidir? Yukarıda tarımla ilgili verilen bilgilerden hangileri, Hindistan'a aittir? A) Almanya A) I ve II B) I ve III D) II ve IV 3. E) III ve IV K E N R Ö I. C) II ve III B) İngiltere D) İspanya C) Hollanda E) Fransa C) II ve III E) III ve IV Hollanda'da tarım alanları az olmasına rağmen üretim miktarı çok fazladır. Ülkenin ihracat gelirleri arasında tarım ürünleri önemli bir yer tutar. 6. I. Afrika Kıtası’nın en gelişmiş ekonomisine sahiptir. II. Altın, elmas, platinyum gibi değerli madenler bakımından zengin rezervlere sahiptir. Bu durum, Hollanda'da aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? III. Atlas ve Büyük okyanusa kıyısı bulunmaktadır. A) Sulanan alanların geniş olmasıyla IV. Enerji ihtiyacının büyük bir kısmını hidroelektrik santrallerden karşılar B) İklim koşullarının elverişli olmasıyla C) Tarım alanlarının çok verimli olmasıyla Yukarıda verilen Güney Afrika Cumhuriyeti ile ilgili bilgilerden hangileri doğrudur? D) Tarımla uğraşan çiftçilerin fazla olmasıyla A) I ve II E) Modern tarım yöntemlerinin uygulanmasıyla B) I ve III D) II ve IV C) II ve III E) III ve IV 53 Ülkeler 1 7. 10. Japonya, 1945 yılında II. Dünya Savaşı'ndan ağır bir yenilgiyle çıktıktan sonra, 40 yıl gibi kısa bir sürede tüm kayıplarını telafi ettiği gibi yeni ve güçlü bir ekonomik yapı kurmayı başararak, dünyadaki en ileri teknolojiye sahip ülkelerden biri olmuştur. Japonya'da, sanayi kuruluşlarının aşağıdaki yerlerden hangisinde daha fazla geliştiği söylenebilir? A) Kuzey kıyılarında B) Ovalık alanlarda C) Yıllık yağış miktarının fazla olduğu yerlerde Buna göre, Japonya'nın kısa süre içinde ekonomik olarak büyük bir gelişme göstermesi, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? D) Kara yolu ve demir yolu ulaşımının geliştiği yerlerde E) Ortalama yükseltinin 1000 m’nin üzerinde olduğu bölgelerde A) Yer altı ve yer üstü kaynakları bakımından zengin olmasıyla B) Nüfus artış hızının az olması ve ortalama ömrün uzun olmasıyla R İ T C) Yabancı sermayenin yatırıma teşvik edilmesi 11. D) Çok sayıda adalardan meydana gelmesi sonucu güçlü bir deniz filosuna sahip olmasıyla Hollanda'nın nüfus özellikleriyle ilgili verilen, aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Nüfus artış hızı düşüktür. E) II. Dünya Savaşı'ndan sonra, Japonya'nın askeri alanda yatırıma izin verilmemesi sonucu yatırımlarını teknolojiye ayırmasıyla B) Nüfus yoğunluğu çok fazladır. K E C) Tarımla uğraşan nüfus fazladır. D) Okuryazar oranı çok yüksektir. 8. N R Ö Hollanda'nın gerçek yüz ölçümü ile iz düşüm yüz ölçümü arasındaki fark az iken, Japonya'da fazladır. Bu durum, Hollanda ile Japonya'nın hangi bakımdan farklı olmalarıyla açıklanabilir? A) Yüz ölçümlerinin B) İklim özellikleri C) Yeryüzü şekilleri Körfez Yayınları E) Nüfusun tamamına yakını şehirlerde yaşar. 12. A) Linyit ve bakır B) Petrol ve doğal gaz D) Denize göre konumları C) Altın ve kömür E) Ekvator'a olan uzaklıklarının 9. Günümüzde, Nijerya’nın en önemli yer altı kaynakları arasında aşağıdakilerden hangileri gösterilebilir? D) Taş kömürü ve uranyum E) Bor mineralleri ve manganez Hindistan genel olarak bir tarım ülkesidir. Ülke topraklarının yarısı tarıma uygundur. Kış aylarının kurak geçmesi, sulanan alanların yetersizliği tarımsal verimi düşürür. 13. Hindistan'da, tarımsal verimi düşüren kış kuraklığının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Güney Afrika Cumhuriyeti’nin başta İngiltere olmak üzere uzun süre sömürge altında kalmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Kış musonlarının karadan denize doğru esmesi A) Değerli madenler bakımından zengin olması B) Toprakların suyu yer altına sızdırması B) Stratejik bakımdan elverişli olması C) Cephe yağışlarının kış aylarında azalması C) Beyazların siyah ırka üstünlüğünü kabul ettirmek istemeleri D) Kış aylarında kar yağışlarının fazla olması D) Tarımsal üretimin fazla olması E) Kış aylarında havaların soğumasıyla birlikte yükselici hava hareketlerinin azalması Test 52 CA 1.A 2.C 3.A 4.A 5.B 6.C E) Avrupa’daki iş gücü açığının buradan karşılanması 7.A 8.C 9.B 10.B 11.D 12.C 13.E 14.B 15.B YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. 54 Ülkeler 2 Aşağıdaki tabloda, Çin'in 2008 yılında bazı ülkelerle yaptığı ihracat ve ithalat değerleri verilmiştir. 4. Ýhracat Ýthalat (milyar dolar) (milyar dolar) ABD 232,7 302,1 236 Japonya 102,1 Güney Kore 56,1 159,9 Almanya 48,7 94,1 Hollanda 41,4 46,3 Singapur 29,6 47,2 48,2 Rusya Federasyonu 28,5 Aşağıdaki haritada Kuzey Denizi kıyılarındaki akarsuların ağız kesimlerinde oluşan haliçler gösterilmiştir. Ülkeler KUZEY DENÝZÝ A) Dış ticaretinin en fazla geliştiği ülke ABD'dir. ağız kesiminde haliçlere rastlanır? A) Yunanistan D) Türkiye K E B) İhracat ve ithalat değerlerinin birbirine en yakın olduğu ülke Hollanda'dır. C) Japonya'dan yapılan ithalat, ihracat miktarının iki katından daha fazladır. N R Ö D) Rusya ile yapılan dış ticaret hacmi, Almanya ile yapılandan daha fazladır. 5. B) Hırvatistan C) Almanya E) İtalya Kuzey-güney doğrultusunda geniş olan ülkelerde tarımsal ürün ve bitki örtüsü çeşitliliği fazladır. Buna göre, aşağıdaki ülkelerden hangisinde tarımsal ürün ve bitki örtüsü çeşitliliği en fazladır? E) Verilen ülkelerin tamamında ithalat miktarı ihracat miktarına göre daha fazladır. 2. R İ T Buna göre, aşağıdaki ülkelerin hangisinde akarsuların Yalnızca tablodaki bilgilerden yararlanarak, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) İsveç B) Suriye D) Mısır C) Belçika E) Çin Almanya'daki büyükbaş hayvanlardan alınan süt veriminin yüksek olmasında, aşağıdakilerden hangisinin etkisi yoktur? A) Yem tüketiminin fazla olması 6. B) Kaliteli hayvan sayısının fazla olması Aşağıdakilerden hangisinde doğal kaynaklar bakımından zengin gelişmiş ülkeler bir arada verilmiştir? C) Alpler'de mera hayvancılığının yapılması A) İngiltere - Hindistan D) Hayvancılıkta modern yöntemlerin uygulanması B) Almanya - Hollanda E) Hayvancılığın daha çok mandıracılık şeklinde yürütülmesi C) Kanada - Rusya Federasyonu D) Çin Halk Cumhuriyeti - İngiltere E) Güney Afrika Cumhuriyeti - Uruguay 3. Aşağıdakilerden hangisi İtalya ve Fransa’nın ortak özelliklerinden biri değildir? A) Avrupa Birliğine üye olmaları 7. B) Akdeniz iklim özellikleri görülmesi Çin, yüzey şekillerindeki çeşitliliğe bağlı olarak çok farklı iklim özelliklerine rastlanan bir ülkedir. C) Gelgit genliğinin fazla olması Aşağıdaki iklim tiplerinden hangisi Çin'de görülmez? D) Turizm potansiyellerinin yüksek olması A) Muson E) Ekonomik bakımdan gelişmiş ülkeler olmaları B) Step D) Karasal C) Çöl E) Ekvatoral 54 Ülkeler 2 8. 11. Çin Halk Cumhuriyeti, dünya pirinç üretiminde birinci sırada yer almasına rağmen pirinç ithal etmektedir. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Dünya petrol üretiminde önemli bir yerinin olması A) Nüfusun yoğun olması B) Nükleer ve hidroelektrik üretiminin fazla olması B) Üretilen pirincin kalitesiz olması C) Asya ve Avrupa kıtalarında topraklarının bulunması C) İthal pirincin daha ekonomik olması D) İhracatında tarım ve hayvancılık gelirlerinin fazla olması D) Pirincin halkın temel besin maddesi olması E) Sanayinin gelişimini büyük oranda maden kaynaklarından sağlamış olması E) Pirinç üretiminde yıldan yıla dalgalanmaların görülmesi 12. 9. Aşağıdakilerden hangisi, Rusya Federasyonu'nun genel özellikleri arasında gösterilemez? R İ T Aşağıda verilenlerden hangisi, ABD ile Japonya arasındaki ortak özelliklerden biri değildir? A) Ulusal gelirlerinin yüksek olması Sanayi alanında en gelişmiş ülkelerden biri olan Almanya, bugün ABD ve Japonya'dan sonra dünyanın en büyük ekonomik gücünü oluşturmaktadır. B) Doğal kaynaklar bakımından zengin olması K E C) Nüfus artış hızlarının düşük olması Almanya'nın sanayi alanında gelişmesinde, aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha azdır? D) Bölgeler arasındaki dengesizliklerin az olması N R Ö B) Zengin kömür yataklarının bulunması C) Telif hakkı ve patent bildiriminin fazla olması D) Her türlü ulaşım faaliyetlerinin gelişmiş olması E) Bilişim endüstrisine yapılan yatırımların fazla olması 10. Körfez Yayınları E) Deprem bölgelerine sahip olması A) İşçi ihtiyacını yurt dışından sağlaması 13. Çin'de meydana gelen aşağıdaki değişikliklerden hangisi, bu ülkenin gelişmekte olduğunun göstergeleri arasında yer almaz? A) Enerji tüketiminin artması B) Dış ticaret hacminin artması C) Ham madde dış alımının artması D) Nüfus miktarının artış göstermesi E) Kişi başına düşen ulusal gelirin artması Rusya, doğal kaynaklar bakımından en zengin ülkelerden biridir. Ülke; petrol, doğal gaz, kömür gibi enerji kaynakları ile boksit, bor, altın, elmas gibi madenler bakımından da zengindir. 14. Bu durum, Rusya'nın aşağıdaki özelliklerinden hangisi üzerinde daha az etkili olmuştur? Nijerya'nın ekonomik gelişimini tamamlayamamış olmasında, aşağıdakilerden hangisinin etkisi yoktur? A) Nüfus artış hızının az olmasında A) Altyapının yetersiz olması B) Ekonomik yönden gelişmesinde B) Enerji üretiminin yetersiz olması C) Madencilik sektörünün gelişmesinde C) Tüketici gelirlerinin düşük olması D) Küresel ve bölgesel etkisinin fazla olmasında D) Ham madde kaynaklarının yetersiz olması E) İhracatının büyük bir kısmını petrol ve doğal gazın oluşturmasında E) Sanayi ürünlerindeki kapasite kullanımının düşük olması Test 53 CA 1.A 2.E 3.E 4.C 5.B 6.A 7.E 8.C 9.A 10.D 11.C 12.B 13.A YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 1. Biyoçeşitlilik ve Ekosistemler Biyoçeşitliliği etkileyen en önemli faktör aşağıdakilerden hangisidir? A) İnsan B) Toprak D) Kıtaların kayması 5. C) İklim 55 Orta kuşakta yükseltisi fazla olan bir bölge için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Hidroelektrik potansiyeli fazladır. E) Dağların uzanışı B) Biyoçeşitlilik azdır. C) Karasal biyomdur. D) Yağış rejimi düzenlidir. R İ T E) Sıcaklık isteği az olan bitkiler yetişir. 2. Aşağıdakilerden hangisi ekosistemi oluşturan organik maddelerden değildir? A) Protein B) Yağ D) Vitamin C) Karbonhidrat E) Oksijen K E 6. Kendine özgü iklimi, bitki örtüsü ve hayvan toplulukları olan bölgelere biyom denir. Aşağıda verilen biyom - canlı eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? 3. N R Ö A) Savan - Yüksek boylu ot Enlem farkının fazla olduğu yerlerde iklim çeşitliliği fazladır. B) Tatlı su - Alabalık Buna göre, aşağıdaki ülkelerin hangisinde enleme bağlı canlı çeşitliliği daha fazladır? A) Hollanda B) İngiltere D) Türkiye 4. C) Tundra - Kutup ayısı C) Hindistan E) Almanya Aşağıdaki haritada X ve Y yönlerinde gidildiğinde X yönünde canlı çeşitliliği artarken Y yönünde azaldığı görülür. X Ekvator Y Y yönünde canlı çeşitliliğinin azalmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Ekvator’dan uzaklaşması B) Sıcaklığın artması D) Kutuplar - Yosun E) Dağ - Kartal 7. Çöl bitkilerinin toprak üstündeki kısımlarının toprak altındakinden daha küçük olması Çöl bitkilerinin toprak atında çok yaygın ve derinlere kadar uzanan köklerinin bulunması Çöl bitkisi olan kaktüslerin yaprakları yerine dikenlerinin olması Yukarıda verilen özellikler aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Kaktüslerin diğer bitki türlerinden daha yaygın olmasıyla B) Çöl bitkilerinin diğer bitki türlerinden daha uzun ömürlü olmasıyla C) Ilıman iklim kuşağında yer alması C) Bitkilerin bulundukları ortama uyum sağlayabilmek için değişiklik göstermesiyle D) Farklı yarım kürelerde yer alması D) Çöllerin bitki türü bakımından zengin olmasıyla E) Yükseltinin artması E) Bitkilerin yetişmesi için toprağın önemli olmasıyla 55 Biyoçeşitlilik ve Ekosistemler 8. 12. Aşağıdakilerden hangisi, tropikal yağmur ormanları biyomu için söylenemez? Akarsuların denize döküldükleri yerlere akarsu ağzı denir. A) Nem oranı yüksektir. Aşağıdakilerden hangisi akarsu ağızları için doğru bir bilgi değildir? B) Yıllık sıcaklık ortalaması yüksektir. A) Biyoçeşitlilik fazladır. C) Yıllık yağış miktarı fazla, yağış rejimi düzenlidir. B) Plankton bakımından zengindir. D) İğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar yaygındır. C) Enerji potansiyeli azdır. E) Bitki ve hayvan türlerinin en fazla olduğu biyomdur. D) Akarsu vadisi genişlemiştir. E) Bitki türü azalmıştır. 9. Biyosferde yaşayan birbirinden farklı canlıların tümü biyoçeşitliliği oluşturur. Aşağıdaki bölgelerden hangisi, biyoçeşitlilik açısından daha zengindir? A) Ekvatoral Bölge B) Sibirya Bölgesi C) Tundra Bölgesi D) Çöl Bölgesi 13. R İ T Dengeli bir ekosistemde üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar bulunur. Aşağıdaki canlılardan hangisi ekosistemi oluşturan üreticilerdir? K E E) Kutup Bölgesi A) İnsan B) Mikroorganizmalar 10. I. Kendine özgü iklimi, bitki örtüsü ve hayvan topluluğu bulunan bölgelere denir. N R Ö II. Bitki ve hayvan türlerinin yaşamlarını devam ettirebilmek için bulundukları iklim koşullarına uyum sağlamasına denir. Körfez Yayınları D) Otçullar 14. III. Bir canlının ekosistem içerisinde hayatını devam ettirdiği bölgeye denir. II Aşağıdakilerden hangisi ekosistemi oluşturan canlı varlıklardan biri değildir? B) Tüketiciler, hayvanlar C) Ayrıştırıcılar, bakteriler III A) Biyom Habitat Adaptasyon B) Habitat Biyom Adaptasyon C) Biyom Adaptasyon Habitat D) Adaptasyon Biyom Habitat E) Habitat Adaptasyon Biyom D) Tüketiciler, insanlar E) Hidrosfer, su küre 15. 11. E) Etçiller A) Üreticiler, bitkiler Yukarıdaki tanımlar aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? I C) Bitkiler Kutuplara doğru gidildikçe hayvan türlerinde azalmalar olur. Örneğin Kanada’da 15 memeli türü varken, Orta Amerika’da 150 memeli türü vardır. Türkiye’de hayvan tür sayısının Avrupa Kıtası’ndan fazla olmasında aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır? Memeli türlerinin kutuplara doğru gidildikçe azalmasının nedeni, aşağıdakilerden hangisidir? A) Üç tarafının denizlerle çevrili olması A) Sıcaklığın azalması B) Yer şekillerinin farklı özellikler göstermesi B) Yükseltinin artması C) Bitki örtüsü çeşitliliğinin fazla olması C) Ozon tabakasının incelmesi D) İklim çeşitliliğinin fazla olması D) Kirliliğin artması E) Boylam farkının fazla olması E) İnsanların hayvan türlerini yok etmesi Test 54 CA 1.D 2.C 3.C 4.C 5.E 6.C 7.E 8.D 9.A 10.A 11.D 12.B 13.D 14.D YGS / LYS TMTS COĞRAFYA 4. En er ji Ka yb ý 1. III. tüketiciler Büyük etçiller, aslan, timsah vb. Aşağıdakilerden hangisi karbonun tüketildiği yerlerden biri değildir? ve ayrýþtýrýcýlar II. tüketiciler ve ayrýþtýrýcýlar I. tüketiciler ve ayrýþtýrýcýlar Üreticiler A) Deniz hayvanlarının kabuk oluşumunda Etçiller, yýlan, kartal vb. B) Canlıların solunumunda Otçullar inek, geyik C) Kara ve deniz bitkilerinin fotosentez yapmasında Ototrof, bitkiler ve bazý bakteriler ve ayrýþtýrýcýlar D) Kabuklu deniz hayvanlarının kabuk oluşumunda Yukarıda verilen enerji piramidi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? R İ T E) Kömür ve petrol yataklarının oluşumunda A) Enerji piramidinin zirvesine doğru çıkıldıkça tür sayısı azalır. B) Enerji piramidinin tabanını üreticiler oluşturur. 5. D) Enerji piramidinde enerji akışı alttan üste doğrudur. A) İklim E) Piramidin her seviyesinde enerjinin %10’u bir üst gruba aktarılır. N R Ö I. Canlıların solunum yapması II. Taşıtlardaki yakıtın yanması III. Volkanik faaliyetler B) İnsan C) Yer şekilleri D) Kıtaların kayması 6. E) Toprak Su molekülleri, güneş enerjisi ve yer çekiminin etkisiyle litosfer, hidrosfer, atmosfer arasında hareket eder. Bu hareket sonucunda su döngüsü oluşur. Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde su döngüsünün doğal sistemler üzerindeki yararlarından söz edilemez? IV. Bitkilerin fotosentez yapması A) Fotosentez için gereklidir. V. Sobadaki kömürün yanması B) Canlıların sıvı ihtiyacını karşılar. Yukarıdaki verilen olayların hangisinin gerçekleşmesi durumunda karbondioksit açığa çıkmaz? C) Kayaçların ayrışması için gereklidir. A) I 3. Aşağıdakilerden hangisi canlıların yeryüzüne dağılışını etkileyen paleocoğrafik faktörlerden biridir? K E C) Enerji piramidinde zirveye çıkıldıkça biyokütle artar. 2. 56 Ekosistemlerin İşleyişi ve Madde Döngüsü B) II C) III D) IV Bir akarsuda eğim kırıkları ve çağlayanlar varsa biyolojik üretim ve çeşitlilik az olur. Yatak eğimi fazla olan akarsularda bol alüvyon taşınacağından su bulanık olur. Bu durum bir çok canlıyı olumsuz etkiler. Buna göre, aşağıdaki akarsuların hangisinde biyolojik çeşitlilik en fazladır? A) Filyos B) Büyük Menderes D) Karasu E) Göksu D) Topraktaki besin maddelerinin yaprağa taşınmasında gereklidir. E) V C) Fırat E) Sanayinin gelişmesinde etkilidir. 7. Ekosistemdeki bütün canlılar için besin kaynağıdır. İnorganik maddeleri, organik maddeye dönüştürler. Beslenme ilişkileri dikkate alındığında yukarıdaki canlı türü hangisidir? A) Otçullar B) Etçiller D) Ayrıştırıcılar C) Bitkiler E) Hepçiller 56 Ekosistemlerin İşleyişi ve Madde Döngüsü 8. 12. Denizler ve okyanuslar karbonun depolandığı yerlerdir. Çünkü karalardan erozyon yoluyla taşınan malzemelerden denizlere bol miktarda karbon gelir ve bu karbonlar deniz tabanlarında tortullaşarak birikir. Aşağıdakilerden hangisi canlıların aldıkları besini enerjiye dönüştürmelerinde kullanılır? Buna göre, aşağıdaki kayaçların hangisinde karbon miktarı daha fazladır? A) Kireç taşı B) Kömür D) Gnays 9. A) Su C) Azot E) Fosfor E) Tebeşir 13. Atmosferdeki serbest azotun bitkiler tarafından kullanılabilmesi için azotlu tuzlara dönüşmesi gerekir. R İ T Aşağıdakilerden hangisi karbonun tekrar doğaya dönmesini sağlayan yollardan biri değildir? Aşağıdakilerden hangisinin bu dönüşümde etkisi yoktur? A) Orman yangınları A) Yıldırım düşmesinin B) Canlıların solunumu B) Volkanik patlamaların K E C) Azot bağlayıcı bakterilerin C) Deniz hayvanlarının kabuk oluşumu D) Nitrifikasyon bakterilerinin E) Karbonatlı kayaçların fiziksel ve kimyasal çözünmesi N R Ö I. Deniz hayvanlarının kabuk oluşumu II. Canlıların solunum yapması III. Orman yangınları IV. Karbonatlı kayaçların ayrışması E) Oksijenli solunumun Körfez Yayınları D) Ölen canlıların çürümesi 14. B) Eğimin arttığı yer C) Ağız kesimi Yukarıda verilenlerden hangisinin gerçekleşmesi sırasında karbondioksit tüketilir? A) I ve II B) I ve V D) II ve IV I. Bir akarsuda biyoçeşitliliğin en fazla olduğu yer aşağıdakilerden hangisidir? A) Kaynağı V. Bitkilerin fotosentez yapması 11. B) Karbondioksit D) Oksijen C) Kum taşı Canlıyı oluşturan maddelerin temelini karbon atomları oluşturur. 10. Canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için enerjiye ihtiyaçları vardır. D) Menderes oluşturduğu yer C) II ve III E) Çağlayan oluşturduğu yer E) III ve IV 15. Kongo Havzası Tropikal yağmur ormanlarında bazı bitki türleri uzun boyludur. II. Grönland Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? III. Kuzey Afrika A) Canlılar tarafından alt kesimlerinin zarar görmesi IV. Endonezya B) Diğer ağaç kollarının izin vermemesi Yukarıda verilen yerlerden hangilerinde biyoçeşitlilik daha azdır? C) Işığı daha fazla görmesi A) I ve II D) Ağaçtaki suyun en fazla tepe kısmında olması B) I ve III D) II ve IV C) II ve III E) Yağmurun en fazla düştüğü kesim olması E) III ve IV Test 55 CA 1.C 2.E 3.C 4.A 5.D 6.D 7.C 8.D 9.A 10.C 11.E 12.E 13.C 14.E 15.A Test 56 CA 1.C 2.D 3.B 4.B 5.D 6.E 7.C 8.B 9.C 10.B 11.C 12.D 13.E 14.C 15.C
© Copyright 2024 Paperzz