Eleştirel Kaynak İncelemesi

28.9.2014
Eleştirel Kaynak İncelemesi
Giriş
• Bilimsel araştırmalar, önceden yapılmış çalışmalar üzerine
inşa edilirler.
• “Nakledilme” şeklinde değil “eleştirel inceleme” şeklinde
olmalıdır.
• Öncekilerle benzerlikler ve ayrışmalar bir çalışmayı değerli
kılar.
• Kes-Yapıştır işlemi bilimsel ilerlemeyi sağlamaz.
• Araştırmacıya ait iddiaların ne ölçüde dayanağa sahiptir?
• “Ömürboyu kaynak incelemesi” yapmak mümkün değildir.
• Zamanı etkin bir şekilde kullanmak gerekir.
Eleştirel Olma
• Olumsuzlama olarak algılanma
• Şüphe etme
• Değer yargılarından kaçınma
1
28.9.2014
Kurumsal faktörlerin ekonomik büyüme
üzerine etkisi (Örnek)
• Ekonomik değişkenleri belirleyen öncelikle temel
ekonomik değişkenler vardır.
• Bu belirleyiciler iktisat teorisinden elde edilebilir.
Eleştirel kaynak incelemesi
• Birinci Adım: Bir çalışmayı sistematik ve tutarlı bir şekilde özetlenmek
– Yılmaz v.d. (2009), çalışmasında beş farklı demokrasi değişkenine yer
vermiştir. İlk ikisi FH tarafından hazırlanan ‘politik haklar’ ve ‘bireysel
özgürlükler’, diğerleri ise Polity III veri tabanından alınan ‘demokrasi’,
‘otokrasi’ ve ‘politik rejim tipi’ başlıklı değişkenlerdir. Yazarlar, ‘hukukun
üstünlüğü’ kavramını ifade etmek içinse ICRG veri setinden 5 farklı
değişkene yer vermiştir. Bunlar ‘kamulaştırma riski’, ‘hukukun üstünlüğü’,
‘sözleşmelerin hükümet tarafından tanınmaması’, ‘yolsuzluklar’ ve
‘bürokratik kalite’ değişkenleridir. Yatay kesit veri yönteminin kullanıldığı
çalışmada, 100 ülke için 1970-1999 dönemini (10 yıllık ortalamalar)
kapsayan ve ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre ayrıldığı modeller
oluşturulmuştur. Çalışmada, tüm ülkeleri kapsayan modellerde, hukukun
üstünlüğü ilkesinin sürdürülmesinin ekonomik büyüme için önemli olduğu
fakat demokratik gelişmenin, ekonomik büyümeyi genişletici herhangi bir
etkisinin olmadığı sonucu elde edilmiştir. Gelişmekte olan ülkeleri
kapsayan modellerde ise hukukun üstünlüğüyle ilgili değişkenler güçlü bir
belirleyici olma özelliğini sürdürürken demokrasi değişkenlerinin de bazı
modellerde ekonomik büyümeye olumlu katkıda bulunduğu
görülmektedir.
Eleştirel kaynak incelemesi
• İkinci Adım: Eleştirel bakmak
– Yılmaz v.d. (2009)’nin , çalışmasında kullanılan model
belirlenirken temel ekonomik değişkenlere (yurtiçi
yatırım miktarı, emeğin etkinliği ya da enflasyon oranı
gibi) yer verilmemiştir. Bununla birlikte yapısal olarak
farklılık gösteren gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan
ülkelere ait veriler aynı model içinde yer almaktadır.
Ayrıca, veri seti yıllar içindeki değişimleri içeren veriler
değildir. Halbuki demokrasi ve hukukun üstünlüğü gibi
kavramlardaki değişmeler yıllar içinde yavaşça
gerçekleşir ve etkileri uzun dönemde görülebilir.
2
28.9.2014
Eleştirel Literatür Taramasının
Faydaları
• Genel araştırma konusunun özele
indirgenmesini sağlar.
• Hipotezin doğru bir şekilde oluşturulmasında
yol göstericidir.
• Ölçme, yöntem ve analiz ile ilgili fikirlerin
oluşmasına yardımcı olur.
• Sonuçların ne anlama geldiği (yorumlama)
konusunda ipuçları verir.
Örnek
• Yönetişim (Governance) alanında çalışma
yapan bir araştırmacı, literatürde 10’dan fazla
farklı tanımı bulunabilir.
– Neden farklı tanımlar var?
– Tanımların birbirinden farkı (eksiklikleri olabileceği
gibi farklı bir bakış açısı olabilir) nedir?
– Belirli özelliklere göre sınıflandırma yapılabilir mi?
– Çalışmam için en uygun tanım hangisidir?
– Daha iyi bir tanım yapılabilir mi?
Önceden yapılan çalışmalar
• Daha önce yapılmış çalışmalar benim
soru/amaçlarıma ne kadar cevap veriyor?
• Bu sorunun cevabı çalışmanın değerini ortaya
koyar.
3
28.9.2014
Eleştirel Kaynak İncelemesi Nasıl
Yapılır?
• Araştırma soru/amaç ve hipotezleri belirlemeden
önce genel bir yaklaşım belirlenir.
• Araştırma alanında ana fikirler belirtilir.
• Başlıca yazarlar tarafından çalışmaların boyutları
özetlenir.
• Araştırma alanıyla ilgili doğrudan çalışmalar
belirlenmelidir.
• Bu çalışmaların bulguları ayrıntılı olarak tartışılır.
• Araştırmanızın literatürdeki çalışmalardan hangi
yönleri belirlemek gerekir.
Konu Seçimi
• Çok çalışılmış alanlar
– Zengin bir kaynakça
vardır.
– Son dönemde yapılan
çalışmalar ön planda
tutulmalıdır.
– Özgün bir çalışma
yapmak uzun bir
incelemeyi gerektirir.
 Az çalışılmış alanlar
 Kaynakça azdır.
 Bütün kaynaklara
değinme zorunluluğu
doğar.
 Özgün bir çalışma
yapmak kolaylaşır.
Dikkat edilmesi gerekenler
•
•
•
•
İnceleme yaparken özetler tutmak
Zaman kaybını önlemek
Temel kaynakları gözden kaçırmamak
Kaynakça gerekli olan çalışmalardan
oluşmalıdır.
4
28.9.2014
Kaynaklar
•
Kütüphanelerin Kullanılması
– Kitaplar
– Tezler
– Süreli Yayınlar
•
Online Veri Tabanları
– Süreli yayınlar
– Bildiriler
– Tezler
•
•
YÖK veri tabanı
PROQUEST (UMI Dissertation Publishing )
– Kitaplar
•
Diğer Kaynaklar
– Tutanaklar, Medya Yayınları
– Kamu Kurumlarının Yayınları
•
TUİK, TCMB, DTM Raporları
– Uluslararası Kuruluşların Raporları
•
IMF, OECD, EuroStat, WorldBank
– Araştırma Merkezlerine ait Araştırma Raporları
– Arama Motorları
•
•
Anahtar kelimelerin kullanımı
scholar.google.com.tr
– Melektaşların konuyla ilgili deneyimleri
Online Veritabanları
5
28.9.2014
6