BB - BİTKİ BİYOLOJİSİ (POSTER SUNUM) Türkiye

BB - BİTKİ BİYOLOJİSİ (POSTER SUNUM)
BB-P1-11
Türkiye’de yetişen Stachys kurdica var. kurdica ve S. kurdica var. brevidens
(Lamiaceae) Varyetelerinin Karşılaştırmalı Karyotip Analizleri
Özal Güner1, Fahim Altınordu2, Esra Martin2, Ekrem Akçiçek1
Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Biyoloji Anabilim Dalı, Balıkesir
2
Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoteknoloji Bölümü, Konya
Sorumlu yazar e-posta: [email protected]
1
Giriş: Stachys cinsi Lamiaceae familyasının en büyük cinsleri arasındadır. Bu cins Dünya’da 300
civarında Türkiye’de ise 116 taksona sahiptir. Stachys kurdica taksonu bu cins içinde Fragilicaulis
seksiyonuna aittir. Bu seksiyon 15’i endemik olmak üzere ülkemizde 21 taksona sahiptir. Bu çalışma ile
Stachys kurdica Boiss. & Hohen. var. kurdica ve Stachys kurdica Boiss. & Hohen. var. brevidens Bornm.
ex R.Bhattacharjee taksonlarının mitotik kromozom sayıları, karyotip analizleri ve asimetri indeksleri ilk
kez belirlenmiştir.
Gereçler ve Yöntemler: Çalışmada yer alan taksonların mitotik kromozom sayı ve morfolojisinin
belirlenebilmesi için araziden toplanan tohumlar, laboratuvar ortamında çimlendirilerek ilk işlem için αmonobromonaftaline konularak ve 16 saat 4°C’de bekletilmiştir. Daha sonra kök uçları 3:1 absolü alkol:
glasiyal asetik asit karışımında tespit edilerek ve %70’lik alkolde buzdolabında depolanmıştır. Sonrasında
oda sıcaklığında 1N HCl’de 11 dakika hidroliz edildi ve %2’lik aseto-orsein boyası ile 2 saat boyanmıştır.
Yapılan preparatlar araştırma mikroskobunda incelemiş ve hücrelerin yerleri belirlendikten sonra kamera
ataçmanı aracılığıyla 10x100 büyütmede fotoğrafları çekilmiş ve bilgisayar ortamına aktarılmıştır.
Görüntü Analiz Sistemi (Bs200Pro) kullanılarak karyotip analizi yapılarak ve asimetri indeksleri
hesaplanmıştır.
Bulgular: Taksonların kromozom sayıları 2n=34 olarak tespit edilmiş olup var. kurdica taksonunun
karyotip formülü 12m+5sm şeklinde iken var. brevidens taksonunun karyotip formülü 15m+2sm
şeklindedir. En küçük kromozom uzunluğu 0.95 μm olarak var. kurdica taksonunda, en büyük kromozom
uzunluğu ise her iki varyetede eşit ve 1.51 μm olarak belirlenmiştir. Toplam haploid kromozom
uzunluğuna göre karşılaştırma yapıldığında var. brevidens 20.14 μm iken var. kurdica 19.73 μm olarak
belirlenmiştir. En küçük ve en büyük nispi boylar var. kurdica taksonunda ölçülmüştür (4.79-7.66).
Taksonları karyotip asimetrilerine göre karşılaştırdığımızda var. brevidens taksonunun daha simetrik
karyotipe sahip olduğu TF %, As K %, Syi, Rec, A, A1 ve A2 indeksleri hesaplanarak bulunmuştur.
Sonuç ve Tartışma: Ülkemizde doğal olarak yetişen ve birbirine morfolojik olarak oldukça yakın olan bu
iki varyete üzerinde yapılan sitogenetik incelemeler sonucunda mitotik kromozom sayısı ve karyotip
analizi ilk kez belirlenmiştir. Kromozom morfolojisi ve karyotip asimetrisi bakımından
karşılaştırdığımızda büyük farklar tespit edilememiştir ve kromozom sayıları da eşittir. Araştırma
sonuçları cinsin karyolojisine katkıda bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Karyotip Asimetri, Kromozom, Stachys, Türkiye
Teşekkür: Bu çalışma, TÜBİTAK tarafından 112T139’nolu proje ile desteklenmiştir.
22. Ulusal Biyoloji Kongresi, 23-27 Haziran 2014, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye
http://ubk2014.ogu.edu.tr
395