20-A-18 Yeni Medya'da Demokrasi . ©((ITERAT0J®S3 Inceleme - Araşhrma 47 Bu kitap ve kitabın ö .. .. ii· Z"~tl~ ~ze ıkleri tamamen Nüve Kültür Mr " '. '. e ~e7.1 ne aıttır. Hıçbır şekilde tAklit edilemez. Nuve Kültür Merkezi hukuki sonunı~n~en ~pyala.namaı:, çoğaltılamaz. u Ve takıbat hakkını saklı tutar. Yayın~vının lZlti olıntldan kısmen ya da ta Eylül 2013 Yeni Medya 'da Demokrasi - Sosyal Medya ya Dair Araştırmalar - Editörler: And ALGÜL - Neda ÜÇER Cenel Yayın Yönetmeni: İsmail ÇALıŞKAN ISBN 978-605-337-005_5 T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayıncı Sertifika No: 16195 Editörler: Yrd.Doç.Dr. And ALGÜL Yrd.Doç.Dr. Neda ÜÇER Kapak Tasarun: NKM Medya Baskı Öncesi Hazırlık: Mehmet ATEŞ [email protected] . Baskı & Cilt İpek Ofset . Yenı Malbaacılar Sitesj Hacı Bayram Cad No 7/ D K aramy/KONYA . . KTB S. No: 12530 - Basım Tarihi: EYlÜL 2U13 KÜTÜPHANE BİLGİ KART! - CatalogUıg in Publica tion Data (CIP) . ALCÜL / ÜÇER, And / Neda Yeni Medya'da Demokrasi ANAHTAR KAVRAMLAR . key concepts _ 1. Medya, 2. Yeni Medya, 3. Demokrasi, 4. Sosyal Medya " 410 (U 'f(I'!.AT~ EiE) (ITrE RA T ~R !iJ" Nüve I<ülf""ur Merk ezı. kuruluşudur. Yayın Kurulu ProfDr. Suat Anar (Yeditepe Üniversitesi) ProfDr. Semra Atılgan (Marmara Üniversitesi) Prof.Dr. Emin D. Aydın (Gedik Üniversitesi) ProfDr. Suat Gezgin (İstanbul Üniversitesi) ProfDr. Ahmet L. Orkan (Gedik Üniversitesi) ProfDr. Ömer Özer (Anadolu Üniversitesi) Prof.Dr. Murat Özgen (İstanbul Üniversitesi) ProfDr. Işık Özkan (Yaşar Üniversitesi) Doç.Dr. Emel Dilmen (Marmara Üniversitesi) DoçDr. Billur Ülger (Yeditepe Üniversitesi) i nuvekultur,com nuve@nuvekuJtuı.com [email protected] Not: MM. MuzalierCad. Rampalı Çiırşı Alt Kat No· 35-36-41 eram / KONYA Tel: 0.332.352 23 03 Fax: 0.:ı:i2.342 42 96 Alemdar Mah Him . Eti C o· aye-ı _ISokAydoğmuşHanNlJ 7/ C ağaloglu / ısTANBUL Telefaks 0.212.51137 86· Yayın kurulu akademik Unvan ve soyadına göre su:aJanm ıştır . içiNDEKİLER İçİNDEKİLER ...... ... ........ ... ...... .... .............. ...... ... ..... ... ... .......... ... ... ..... 5 ÖNSÖZ ......... ........... ... .. ...... ........................ ... .......... .. .... ...................... 7 GİRİş .................................................................................................. 9 000 Çokluk Ortamında Arayışına Yokluk mu?: Sosyal Medya/da Demokrasi Dair Sosyo-Kültürel Bir Çalışma (And Algül- Neda Üçer) ... ................... .. .... ... .... .. .................. .. ..... 19 0@0 Teknolojinin Toplum Üzerindeki Etkisi Açısından İnternetin Kısıtlı Sosyal Çevresi Üzerine Bir Araşhrma (Cem S. Sütçü - And AlgüZ) .............. .. ..... .. ..... .... .. .... ... .. .............. 55 000 Tüketiciözgürıüğü@Sosyalmedyareklamlar.com (Funda Savaş Gün) ........................... .. ..... .... ........ ............ ............. 83 Sanal Gerçeklik Özgürleştiriyor mu? (Nurhan Babür Tosun) ....... .. ........ ... ..... .... ... ... .. ..... .. .... .... .... ....... 113 @ @@ Ağ Toplumunun Omurgası Olarak İnternetin Demokrasi ve Kamusal Alan Açısından Değerlendirilmesi (Betül Özkaya) ... .. .... .. ..... ....... ...... ... .... .. .... ... ...... ..... ............ .... .... 135 000 Türkiye'deki Si?asal Yaşamda Sosyal Medya: Siyasal Partilerin Kullanım Duzeylerine Ilişkin Bir Araştırma (Cem S. Sütçü - Abdullah Düvenci - Çiğdem Ay tekin) ........... .. 165 ee® Yeni Bir .? emokr.asi Platformu Olarak Sosyal Medya: TBMM 24. Donem Mılletvekillerinin "Twitter" Ortamındaki ~e~cud~y~tleri ve "Suriye Krizi" Üzerinden Mesaj Içerıklerının Analizi (Erhan Akyazz - Ayşenur Akyazz) .. .... .... .. ..... .. .... .... ...... .......... .. .205 eee Suskunluk Sarmalı Perspektifinden Sosyal Medya (Erhan Akyazz - Ayşenur Akyazz) .. ....... .. .... .... .......... .. .... .... .. ..... 225 @0e Yazarlar Hakkında ..... ........ .. ............................. .... .......... .. ·...........241 ÖNSÖZ çalışmamızın konusunu, yeni medya ve yeni medya'da demokrasi oluşturmaktadır. Kitapta, Giriş yazısında, içerikleri ve ortaya koymayı hedefledikleri tartışma konuları açık lanrnışsekiz makale bulunmaktadır. Bu makaleler, konusunda uzman akademisyenlerin araştırmaları doğrultusun da, güncelolan yeni medya'da demokrasi olgusunu irdelemektedir. Kitap çalışmamızın tasarımsal ve düşünsel hazırlık aşa ması neredeyse iki sene öncesine dayanmaktadır. Demokrasi olgusunun zamansal1ık kavramını aşan, her daim güncel olma durumu kitabın çıkış fikrini oluşturmaktadır. Geçmişte de günümüzde de demokrasi, hayatımızın vazgeçilmezi olmuştur. Dolayısıyla, bugün iletişim araçları, hayat tarzları, sosyal, ekonomik, politik, kültürel konular değişmiş olsa da, hayatımızda demokrasinin gerekliliği değişmemiştir. Bu nedenle demokrasinin, üzerinde sıklıkla tartışılan bir olgu olması, kitabın araştırmaları ve yazım aşamasında bizleri motive eden en önemli unsur olmuştur. Bu düşünceyi kanıtlarcasına son dönemde ülkemizde yaşanılan "Gezi Olayları " , sosyal medyanın ve sosyal iletişim ağlarının, kitleleri etkilemede ve harekete geçirmede ne kadar etkin, kuvvetli ve hızlı olduğunu bizlere bir kere daha göstermiştir. Dolayısıyla, son dönemde yaşanan olaylar ile And ALGÜL .:... Neda ÜÇER Rheingold, Howard (1993) . The Virtual Community: Homesteading on the Electronic Frontier, Addison-Wesley Publishing, Massachusets. Salam, Reihan (2008). "Habermas vs. Weber on Democracy", Critical Review: A Journal of Politics and Society, 15:1-2: 59-85. Sosyal Medya Türkiye (2010). "Türk İnternet Kullanıcısının Profili", Sosyal Medya Türkiye, http://www.socialmediatr.com/blog/ turk-intemet-kullanicisinin-profili [Erişim Tarihi: 03.06.2013] Şahin, Haluk (1991). Yeni İletişim Ortamı Demokrasi ve Basın Özgürlüğü, Basın Konseyi Bilimsel Araşhrması, Anadolu Matbaası. İstanbuL. TEKNOLOJiNiN TOPLUM ÜZERİNDEKİ ETKİsi AÇıSıNDAN iNTERNETiN KıSıTLı SOSYAL ÇEVRESi ÜZERİNE BiR ARAŞTIRMA Theocharis, Yannis (2011). "Young People, Political Participation and Online Postmaterialism in Greece", New Media & Sodety, 13(2): 203-223. Cem S. SÜTÇÜ3, AndALCÜL4 . Timuçin, Afşar (2004). Demokrasi Bilinci, Bulut Yayınları, İstanbuL. Touraine, Alain (2004) . Demokrasi Nedir?, 4. Baskı, çev. Olcay Kunal, Yapı Kredi Yayınları, İstanbuL. Giriş Törenli, Nurcan (2005). Bilişim Teknolojileri Temelinde Haber Medyasının Yeniden Biçimlenişi: Yeni Medya, Yeni İletişim Ortamı, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara. büyüme de TÜİK (2013a). las ettiğinin görülmesi, Yunanistan (Mason, 2011), İtalya Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2012", TÜİK, Sayl:13425, 28 Ocak 2013, http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=13425 [Erişim Tarihi: 05.06.2013] /i TüiK (2013b). "İstatistiklerle Gençlik, 2012", TÜiK, Sayı:13509, 17 Mayıs 2013, http: / /www.tui.k.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13509 [Erişim Tarihi: 05.06.2013] Uygun, Oktay (2003). Demokrasinin Tarihsel Felsefi ve Ahlaki Boyutları, Anka Basım, İstanbuL. politikaların Amerika' daki iktisadi yavaşlama borç krizi, bütçe açığı, (Ahaber, 2011) vb. gibi nedenlerle if- (Ntvmsnbc, 2011), İspanya (Vinagre, 2011) gibi Avrupa Birliği ülkelerindeki ortaya temlerin, ğini çıkan finansal krizler, var olan sis- uygulamaların geçerliliğinin sorgulanması bize göstermiştir. yön veren Amerikan ekonomik Büyük ölçekte dünya ekonomisine politikalarının başarısızlıkları tarafından gerçekleşen eleştirilerini gerekti- yeniden son 75 yaşaması, bazı krizlerden hiçbir (Bartlett, 2009) yıllık tarihinde. çevreler şey öğrenilmediği karşımıza çıkarmaktadır. Bu dö- nemde, "Occupy Wall Street" (Occupywallst, 2013) hareketi DoçDr., Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Gazetecilik Bölümü, csutcu®marmara.edu. tr Yrd. Doç Dr., İstanbul Aydın Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Görsel İletişim Tasarımı Bölümü, [email protected] 54 Cem s. sürçü - And ALGÜL bu krizlere Yeni Medya'da Demokrasi karşı insanların simgesi haline gelmiştir. rum ise, var olan siyasi, ekonomik ve kültürel sorgulandığını yılında göstermektedir. 201 1 Bu du- anlayışların Mısır, Tunus, Libya, Suriye, Bahreyn, Cezayir, Ürdün ve Yemen'de görülen ve "Arap Baharı" olarak tanımlanan olaylar bunlarla iliş kilendirilebilir. Küresel dünyada sosyo-ekonomik anlamda kimse birbirinden bağımsız olmadığı tüm dünya üzerinde etkili Karşılaşılan plana için gerçekleşen olmaktadır. dönüşümü Bu ise, özellikle de ulus ötesi küresel üretim sürecinde ulus devletlerin dırma ön şirketlerin sınırlarını aşın ve önemini kaybettirmesi, bunun sonucunda ise, kü- reselleşmeyi karşımıza çıkarmaktadır (Rodrik, 1994; Tom- linson, 2004; Smith, 2004; Giddens, 2005: 52; Steger, 2006). Paul Cappon' a göre, olumsuz bir etki küreselleşme yaratırken, arttırmakta bireyin düşünme ve merkezi bir gelişen iletişim ve hareket yapıda ve birlikte yaşa toplulukların bilişim teknolojileri imkanlarını geliştirmektedir İnternet, bu anlamda topluluklar yaratmak, başkalarıyla geçmek için McLuhan'ın miştir kavramının 56 olmuş ve tanımlarken kullandığı daha iyi bir günümüze değildir . karşılığı haline gel- Ancak intemetin ilk zamanla- kullanıcı sayısı, yaygınlaşması faktörün toplum, birey, kültür üzerinde ğu, bir ortam (McLuhan ve Povers, 2001). Günümüzde internet yeni duyulan bir kavram rından sıklıkla yararlanılan internet öncesi dönemi "Küresel Köy" dığını yazarları bazı risklere 2006 yılında kurulduğunu, Face- yılında geniş kitlelere hitap etmeye başla söyleyerek, bu durumu o dönemki küresel krizlerle ve yüksek işsizlik oranıyla ilişkilendirmektedir. Copeland, daha fazla zamanı olan işsizlerin Twitter gibi ortamlarda daha fazla zaman bir ekonomide sorun Facebook ve geçirebildiğini oluşturabileceğini, çalışanların medyaya girmek için daha az vakti nasıl gibi birçok bir etkisi oldu- internet araştırmalarının yapılınasını gerekli kılmaktadır. olacağını sosyal belirtmektedir (Copeland,2012). Günümüzde internetin en dikkat çeken yönünü, e-ticaret kavramlarıyla ve sosyal medya (yeni medya) yapılan çalışmalar oluşturmaktadır. ifade edilen Hatta interne- tin yaygınlaşmaya başladığı 90'lı yılların ortalarında bile böyle bir gelişmenin olacağından algısı Ierin ortak bahsedilmektedir. Analist- yeni medya sektörünün büyümeye yönelik olduğudur. Nitekim pazar eğilimlerinin de bu yönde olduğu çeşitli araştırmalarda belirtilmektedir. Örneğin, Boston Consulting Group, 2010 (Cappon, 2004). iletişime Twitter'ın book'un da 2007 alanlarda ulus devletler üzerinde yan tek büyük bir topluluk yerine daha küçük önemini dikkat çekip, teknoloji söylemektedir. Marka uzmanı Rob FrankeI, bunun büyüyen sosyo-ekonomik krizler sosyal çıkarmaktadır. krizler bazı Dave Copeland gibi yılında sadece Amerika'da 684 mil- yar dolarlık internet ekonomisinin oluştuğunu, yaptığı bir araştırmada ortaya koymaktadır . Bu, Amerikan GSMH'nın %4,7'sini oluşturmaktadır. Ayrıca 2016 yılına kadar G20 ülkelerinde internet ekonomisinin %10 büyüme ifade edilmektedir. Bu lişmekte oranın sağlayacağı Arjantin ve Hindistan gibi ge- olan ülkelerde iki kat daha hızlı olabileceği öngö- rülmektedir (Censky, 2012). Benzer sında 2011 şekilde, ZenithOptimedia'nm 2012 tarihli araştırma yılında internet üzerinde yapılan reklam harcamala57 Cem S. SÜTÇÜ - And ALGÜL rı Yeni Medya'da Demokrasi küresel reklam harcamalannın %15,9'una 2014'e kadar da %33'lük bir artışla ulaşmış olduğu %21,2'ye ulaşacağı ve öngö- rülmektedir. Tablo 1: Reklam Harcamalan (ZenithOptimedia, 2012) Bütün bu veriler göstermektedir ki, Türkiye' de internet kullanımı ve maktadır. Sosyal medya dır. 2010 2011 2012 2013 2014 Gösterirn 21,656 27,248 32,916 39,775 48,404 Sıruflandırılrruş 10,868 11,673 12,686 13,733 14,950 Ödemeli arama 32,485 36,826 42,463 48,855 55,588 Toplam 65,009 75,748 88,065 102,363 118,943 sıl yer üçüncü kullanımı benzer bir çeyreğinde Başkanı mobil iletişim da özellik- cihaz satışlarının bir artmaktadır. önemine v urgu Ne uzantısı yaygınlaşan olarak erkek, %44'ü Türkiye' de internet kul- kadındır Yeni medyayı oluşturan delik hayatta ve ayda ortalama yaygın kullanıma adlandırılan uğratmaktadır. Değişen cıyla teknik giderek artan ğünde, bu oranın yaklaşık önemli kullanıcısı 75 milyon olduğu bulunmakta- olduğu düşünüldü görülmektedir. Benzer şe kilde, Çin İnternet Ağı Enformasyon Merkezi'nin açıkladığı verilere göre, internet ceki yıla kullanıcısı sayısı 2011 yılında, göre, 73,3 milyon artarak 457 milyon bir ön- kişiye ulaşmış durumdadır (Gazetevatan, 2011). Türkiye istatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye' de mobil iletişim gelişmektedir. TüİK 2001 raporunda 19.502.897 mobil abone sayısı, 2011 raporunda 65.321.745 abone sayısına ulaşmıştır (TÜiK, 2011). 58 İleti sosyal medya girmesi, elektronik ticaret eklediği lik ve için, ve ekonomik yorumcular iş uygulamalarında ni ekonomi orgazisyonların meydana gelmektedir. Yeni medya değişkenliğinin bazı değişime dünyaya ayak uydurabilmek ama- nucu olarak, kapasitesine ekonomiyi daha 35 milyon internet Toplam nüfusun Pe- teknolojinin gün- sektörünün bu dır. Artan ekonomik faaliyetleri sayıda iş yapılarında değişimler altyapı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu verilerine göre, Tür2oı1'de yapmaktadır. şekilde yararlanmaktadır? 45-49 saatini internette geçirmektedir (Medyatava, 2012). kiye'de Bütün bu bu sorular bazında ele alınmıştır. veya B2B olarak Ahmet Pura'ya göre, Türkiye' de de gelişme yaşanmaktadır. lanıcılarının %56'sı yaygınlaşmakta giderek Sosyal Bir Ortam Olarak İnternet gerçekleştirilen çalışmalarda %42 arttığı belirtilmektedir (Gartner, 2011). IAB Türkiye almaktadır? şim sıklığının Kaynak: ZenithOptimedia 2oı1'in medyanın her geçen sene art- ki, toplumumuz bu ortamları ne olarak algılamaktadır? Na- 2010 ortalama kuru üzerinden hesaplanmış değerler le kullanımı E-ticaret hacmi her geçen sene göstergeler yeni Türüne göre İnternet Reklamcılığı Dünya genelinde ekonoirıisinin büyüklüğü ve yöndeşik yapısının tarafından, geniş bir so- etkilerneyi ekonomik gerçek- yeni kurallarla yeni medyanın yaratacağı iddiasında bulunmalarına ye- neden ol- muştur. Geçen medya yüzyılın sonlarında yapılan çalışmalarda, açısından, bilgi boşlukları, sosyal rinden söküm veya kabulün uzun vadeli şen medya yeni katmanlaşma, sonuçları alışkanlıklarının nasılolduğuna gibi ye- deği dair henüz yeter- li düzeyde olunmadığı belirtilmektedir (Livingstone, 1999). Scolari'nin, Rice and Williams' dan aktardığına göre, yeni 59 Yeni Medya'da Demokrasi Cem S. süTçü - And ALCÜL medyanın ortaya çıkmasıyla birlikte iletişim araştırmalarının yeniden değerlendirilmesinin önemli olduğu belirtilirken iletişim davranışlarında giderek artan derecede entellektüel değişim meydana geldiğini belirtilmektedir (Scolari, 2009: 947-948). Fakat Peng ve Zhu'nun Kraut ve arkadaşlarından aktar- dığına göre, internet kullanımında olgunlaşma, kullanıcıla rın interneti kullanma şekillerini değiştirdiğini karşımıza çı karmaktadır (Peng ve Zhu, 2011: 581). Örneğin, 26 çevirimiçi topluluğu ele alan araştırmada, sosyalortam olarak internetin gelenekseli ve sosyalleşmeyi birleştiren tek bir iletişim aracı haline dönüşmesi nedeniyle sosyalleşme problemlerini azalttığına vurgu yapılmaktadır (Matzat, 2010). Toplumhuın internet kullanımını yaygınlaştırmalan, on- ların yakınlaşma, kendini açma, yüz yüze iletişim ve daha fazla etkileşim ile kendilerini ifade etmek istemeleri, bunu yaparken de teknolojik olanaklardan faydalanma eğilimde olduklarını göstermektedir. Caroline Haythornthwaite, inter- net ortamlarında da insanların yüz yüze iletişime yakın bir iletişim şeklini tercih ettiğini vurgulamaktadır (Haythornthwaite, 2000: 196). Ledbetter ise bir araştırmasında, blog ve benzeri çevirimiçi iletişim türlerinin toplumdaki asekronik iletişimde kullanılan başlıca yöntem olarak ortaya çıktığını söylemektedir (Ledbetter, 2009: 1201). Peng ve Zhu da top- lumların ağ kullanımındaki olgunlaşmasının, diğer bir deyişle internet kullanımındaki olgunlaşmanın, internetin toplumsallamasına neden olduğuna vurgu yapmaktadır (Peng ve Zhu, 2011). Binark'ın Emine Onaran-İncirlioğlu ve Banş Kılıçbay'ın çalışmasından aktardığına göre, gençler yeni medyayı yeni toplumsallaşma aracı olarak görmektedir. Yi- ne Binark, Maria Bakardjieva'ya göndermede bulunarak ortaya çıkan durumu "hareketsiz nımlamaktadır toplumsallaşma" olarak ta- (Binark, 2007). Ledbetter~ın Walther'ın Sosyal Enformasyon İşleme Teo- dsinden (1994) farklı aktardığına göre, interneti kullanım zamanı sosyal anlamlara gelebilmektedir (Ledbetter, 2009: 1190). Örneğin çevirimiçi iletişim ortamları, yüz yüze iletişime göre, sosyal birlikteliği sağlama gerektiren ortamlar olarak karşımıza açısından daha zaman çıkmaktadır. Yine Nie ve Hillgus'un (2002) günlük tutma metodunu kullanarak kişilerarası iletişim nelik araçlanna araştırmada, ayrılan zamanı belirlemeye yö- Ledbetter benzer bir etkiye rastladığını söylemektedir. Fakat bazı çalışmalarda da bu konuda ler olduğunu Rob Kling, şüphe gösteren sonuçlar ortaya çıkmıştır. alanın önde gelen isimlerinden Howard Rhein- gold'un çalışmalarım ütopik düşünce olarak değerlendirirken, elektronik ortamda yeni topluluk topluluğun, bazı paylaşması oluşturulması gereken konusunda değerleri ve karşılıkl: önemli yükümlülükleri yerine getiren kavram olarak ele alınması vurgusunu yapmaktadır (Kling, 1996). Sosyalleşme kişilerarası iletişim internet ile geleneksel laşmakta veya kaydırmalan kaydırmalan düşünüldüğünde, sosyalleşme arasında çünkü internet ilişkilerini olarak kullanıcılarının sanal dünyada aynm bulanık sosyal aktivitelerini başlatıp gerçek dünyaya ya da gerçek dünyada başlatıp sanal dünyaya gittikçe sıradanlaşmakta ve böylece o sosyal aktivitenin sanal mı yoksa gerçek mi olduğunu belirlemek güçleşmektedir. 61 60 Yeni Medya'da Demokrasi Cem S. süTçü - And ALGÜL böylece internet İnternet çalışmaları kapsamında, 2000'li yılların başı~~ın da internet üzerindeki sanal ilişkiler ve onların bire~l~r ~~e~ rindeki etkisiyle ilgili çok farklı görüşlerin dile getırıldıgııu görmekteyiz. Bu görüşlerin hem iyimser hem kö.tümser yak- kullanımına medya Ayrıca dir. laşımları içerdiği ve bu konuda net bir fikre sahıp olmamıza çok da izin vermediği görülmektedir. Bu durum, konuyu kullanıcılarının sosyalleşme daha az zaman çalışmaya verdikleri lişmelerin topluluk ğini arkadaşlarının Katz ve veya geleneksel harcadığı yılında yaptığı 2001 atıfta iletişim alanındaki söylemektedir. Yazarlar, bireylerin interneti katılım . k ça or taky a ' . . . ., 1" olmadığııu bundan dolayı ınteryeterınce zengın ve guç u ' v ' netin yüz yüze iletişimin yerini alamayacagııu .belırtmekte- çok yönlü olarak kullandığında, sosyalleşme dir. bir için ele açı alınan kavramların . nasıl ele a~dı.ğıy~a onmaktadır Örneğin, bazıları sanalılışkilerın Bazıları ise sanal ilişkilerin daha az önemlı ve daha az sürdürüldüğünü, arkadaşlık bağlarının kolayca kırıl~n ~a- .. .. oldugvunu söylerken bazıları da teknik ımpay ve guçsuz ' .., kanlar sayesinde internetin insanları bırbırıne bagla~ı~ı ifade etmektedir. Bazı araştırmacılar, gelişen teknoloJ11erın v v evirimiçi iletişimde bireylerin deneyimlerini gerçek ortamç d f d etmektedirdaki iletişim deneyimlerine yaklaştır ıgını ı a e ler. İnsanlar arasında yeni imkanlar ortaya çıkardığını, yapıv • iş açısından işlem hız ve etkinliğini arttırdığını ve bu sayede yüz yüze etkileşimi de kapsa.ran ~iğer işlerde zama~ kazandırdığııu belirtmektedirler. Bırçok ınternet kullaıucısı nın sanalortamda geçirdikleri zamanın aileleriyle .v~ ~rka lan daşlarıyla birlikte geçirdikleri zaman miktarına etkısının 01- madığııu inandıklarını söylemektedirler. Peng ve Zhu'nun Nguyen ve Western'den (2006) aktardı- medya rak kullanımını yenilip bir tarafın her iki da getirdi- çeşitli çev- gelişmiş ortamlarda ve ve geleneksel negatif olmaktan daha ziyade pozitif ola- değerlendirmektedir. tarafın farklı ve bir teknolojik ge- bağlarım zayıflattığı endişesini rimiçi faaliyetlere açıklamak belirtilmekte- Bu nedenle ortaya tarafın kazandığı kazandığı değerlendirmektedirler. çıkan durumu oyundan daha ziyade (kazan-kazan) bir oyun olarak Yine yazarlara göre, uzun süredir in- ternet kullanan kişiler, interneti daha kısa süreli kullanan kişi lere göre hem daha bilinçli kullanmakta hem de internet üzekatılmaktadır; Ayrıca rinde daha az sosyal aktiviteye lerin arasında dan fark lanımı geleneksel olmadığını ve lenmediğinden olduğu internetle internet tanışma sürelerinin uzunlu- kullanımındaki araştırmalarında kadar, internet faktörünün önemine vurgu başında kullanma süreleri bakımın bilinçlilikten etki- bahsetmektedirler (Peng ve Zhu, 2011). Sosyal bilimler önemli kişi belirtirken kişilerin geleneksel medya kul- sosyalleşmesi, ğuna bakılmaksızın medyayı bu cinsiyet faktörünün araştırmalarında yapılmaktadır. sanalortamda cinsiyet da cinsiyet 2000'li farklılıklarıyla ilgili yılların yapılan "re kullanıcıların medya kullanımı ve sosyalleşme gına go , . .. için ayırdıkları toplam zamanın, kullanıcı olmayanlara gore para ve güç gibi erkeksi olarak kabul edilen teknolojinin ka- daha fazla dınlar tarafından nasıl algılandığını incelemiş v olması çok olasıdır. Örneğin, kullanıcılar hayatlarına interneti kattıklarında yeni aktiviteye zaman ayırmak için diğer aktivitelerin zamanından çalmak zorunda kaldığı, çalışmaların ön plana çıktığı görülmektedir. Örneğin Singh, radyo, televizyon gibi iletişim teknolojilerinin ve telefon, kadınlar tara63 62 Cem S. sürçü - Yent Medya'da Demokrast And AlGÜL Peng ve Zhu'mın Henke ve Donohue ile Perse ve Dunn' dan fından kolaylıkla kullanılabildiğini ve artık teknoloji olarak görülmediğini ifade etmektedir. Öte yandan, Singh, kadınla- . aktardığına göre, bireylerin interneti rın çevirimiçi ticaret açısından bir pazar olarak görüldüğünü nemlerinde davranışları değiştirebilmekte de belirtmektedir (Singh, 2001: 395-409). kisi Yakın zamanda yapılan bir çalışmada internet ile kullanımlar ve doyumlar arasındaki ilişkiyi inceleyen Krishnatray ve diğerleri yeni çıkan bir teknolojinin kullarunu ve erişimin de erkek cinsiyeti lehine bir durumun olduğm1U tespit etmektedir. Ayrıca, yazarlar internetin sosyal motivasyonunun, öncelikle başkalarıyla sohbet etme ve etkileşime girme eskidiğinde tipik davranış kullanmalarının ilk dö- ancak yenilik et- örüntülerine dönme olasılığı ortaya çıkmaktadır (Peng ve Zhu, 2010: 573). Örneğin Henke'nin ti iık çalışmasında 4. Sınıf öğrencilerinin %39'lilllill interne- zamanlarda sörf yapmak için kullanırken, sosyal aktivi- teler ve diğer medya tüketimini de kapsayan favori aktivite-. lerinden vazgeçmeye istekli oldukları görülmüştür (Henke, 1999: 73-80). ile ilgili olduğunu ileri sürmektedir. Onlara göre, internetten sosyal doyum almakla ilgili özgün olan şey, dostlu~lar geliş Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımıyla İnternet tirmeye imkan taruması ve zaman ve mekan tanımaksızın Krishnatray ve diğerlerine göre, internet kullanımı ve insanlar arasındaki fikirlerin paylaşılabilmesini sağlamasıdır motivasyonu ile ilgili iki ana (Krishnatray vd., 2009: 30). mümkündür. Bunlardan ilki, Charney ve Greenberg ile Pa- Peng ve Zhu'nun Nguyen ve Westem'den aktardığına gö- pacharissi ve Rubin' den araştırma aktarıldığına dediğimiz kolundan bahsetmek göre, televizyon gibi geleneksel medya nakları da kullanmaktadır. İnsanların haber ve bilgi ihtiyaçla- tırmalar göstermiştir rının karşılanmasında, internet ile geleneksel medya arasında tal yerine geçme (displacement) etkisi gerçekleşse bile, tamamen doyumları oluşturmaktadır. yerine geçmenin gerçekleşmediği ifade edilmektedir. Gele- interneti herhangi bir geleneksel medyaya benzer kabul etme- neksel medyanın, internetin tamamlayıcısı olarak hala var ol- leri ve duğundan bahsedilmektedir (Peng ve Zhu, 2011: 570) . Li- yumlar kümesi oluşturabileceğini gözden kaçırmalarıdır. ilişkiler, konularla ilgilidir. Bu tür araş re, haber ve bilgi için interneti kullananların geleneksel kay- ki, bilgi aramak, etkileşimlilik özelliğinill elde edilen araştırmaların bir eksikliği potansiyelolarak farklı bir do- İkinci ana araştırma kolu ise bu eksikliği adres göstermesi vingstone'da enformasyon hizmetlerinin yöndeşen yapısın dan bahsederken sosyal sırurların (ev /iş, eğlence/enformas ile yon, eğitim/boş zaman, erkek/dişi gibi) ortadan kaybolma- tırmacılar sında medya, enformasyon ve telekomünikasyon hizmetleri- rini nitel olarak nin birbirine bağlı olarak slillulmasının etkili olduğunu be- araştırmalarıyla çalışmayı tamamlamaktadır. lirtmektedir (Livingstone, 1999). törün internet 64 gözetim, diji- oluşturma kimlik, statü ve edinim Bu tür eğlence, ayrışmaktadır . Metodolojik önce internet açıdan farklı kullanımının araştırıp kullanınu bir şekilde, araş kendine özgü sebeple- belirledikten sonra niceliksel alan üzerinde etkili Böylece üç fak- olduğu söylenebil65 Yeni Medya'da Demokrasi Cem S. SÜTÇÜ - And ALGÜL mektedir. Bunlar yaş, iletişim kurmaya isteksizlik ve medya algılarıdır. Öte yandan Krishnatray ve tardığına diğerlerinin kullanımının göre, internet Weiser'den ak- sebepleri iki 'katılımcı geniş ka- tegoriye ayrılabilir. 'faydacı' veya 'pratik yönlendirme' (Krishnatray vd., 2009: 'Sosyal' veya yönlendirme' ve 20). Stafford, Stafford and Schkade ise, internet kullanımı oyunları popülerleşmiştir. Ancak sosyal cinsel istismar, gözetlerne, hacklenıne ması, insanların kişisel gizliliği rına sebep olmuştur. kurabileceği olduğunu ön plana almaya çalışmasında, 150 sosyal' dir. Sosyal doyum ile kastedilen internet kullanıcıla Bu bulgu, sosyal rının arkadaşları bile neden daha küçük gruplar halinde diğerleriyle sohbet ve etkileşimden elde bir ettikleri doyumdur (Stafford vd., 2004: 272). açıklama ağlarda insanların Pew İnternet'in araştırmasına sosyal medya cı göre, platformlarını kullanınaktadır. Kullanım olarak da aile bireyleriyle, yeni ve eski lantı kurmak amacıyla arkadaşlarıyla bağ gerçekleştirildiği Yüzde 50'si ise kaybettikleri eski kurmak için bu teknolojileri ama- arkadaşlarıyla bağlantı kullandıklaruu belirtmektedir. kullandığını Sosyal ve ağlarda kullanıcıların cılı 66 medyayı daha çok zaman geçirmesi etkileşime tanılandan girmesinin daha çok fazla sağlanınası arkadaşa ihtiyaç kriteri devreye sokulmuştur. Bu nedenle çok kullanı oyun sayılarında kısıtlı yakın çevrede zamanda kul- ağlarda iletişim başlatmıştır. az gördükleri için, yüz yüze arkadaşlıkların arkadaşlıkların birbirlerini çok etkileşim zamanlarının bu tür olduğuna vurgu sürdürülmesinde önemli (Finchum, 2005: 5-6). Cummings ve rı, iletişimin, artış olduğu görülmüştür. Bu ise, bu ilir sini, etkili biçimde yeni arkadaşlıklarla, azalttığını vd., 2004: 5). Baym ve arasında coğrafi bu ilişkilerin arkadaşla uzun mesafeli kaybedilme- belirtilmektedir (Cummings arkadaşları, mesafe hem de kullanımını Bu da iletişim ağırlıkla kurulan yapmaktadır rin kurma- gerçekleşmektedir. Finchum, uzun mesafeli çevirimiçi değil diğer arkadaşlar çevresi ve bir uygulama olsa iletişim kurduğuna alt çevrelere bölerek sağlayacak olanak arkadaşı arkadaşlıklar arasındaki arkadaşlık bağlılığının oyunlar geliştirilmiştir. Oyunlarda ilerleme kayde- dilebilmek için olması için sosyal söylemektedir (Smith, 2011). diğer kullanıcılarla amacıyla ilişki yaşamak kısıtlı göstermektedir ki, sosyal belirtilmektedir. Yüzde 5'i tanınmış kişilerle ilgili yorumları okumak için ve sadece %3'ü romantik larına neden ol- bütün bir büyük grup olarak yakın arkadaşlar çevresi gibi daha yetişkinlerin %66'sı kendi kişinin farkı bir yüzlerce olabilir. Nitekim facebook de aile çevresi, Sosyal Çevresi ağının belirtmektedir (Dunbar, 1996: 70-73, 77, 200). lanıcıların arkadaşlarını İnternetin Kısıtlı başlamala sosyal ilişki sayısının bilişsellimitinin için üç tip doyum belirlemektedir. Bunlar süreç, içerik ve ve konuların sıklaş ağlara dönüşmesine küçük Dunbar 1996 tarihli insanlarla gibi Bu durum herkesin sosyal tanıdıklarından oluşan, muştur. ağlarda, hırsızlık, her ne kadar ortam türle- kesin yönü belirli olmasa da, hem katılımcıların cinsiyetinin, medya etkileyen demografik faktör mektedir (Baym vd., 2007: 6). Coğrafi olduğunu belirt- mesafe ve cinsiyetin 67 Cem S. SÜTÇÜ - And ALGÜL Yeni Medya'da Demokrasi medya kullanınunda iletişiminde olduğu etkili ve uzun mesafeli ilişki bağlarını eğilimi keklere göre daha fazla kadınların ve sosyal ağ sürdürmede er- olduğu belirtilmektedir yayıldığı, daha fazla kul- (Leach ve Braithwaite, 1996: 200). lında tığım rahatlıkla anlaşılmaktayken istatistiklerden de internetin toplulukları miştir. Çalışma kapsamında katılımcılara 35 soru yöneltilmiştir. Toplumsal veya bireysel açıdan herhangi bir ortam internet incelenirken nasıl algılandığı önemli olmaktadır. Bu nedenle çıkar çalışmamlZ kapsamında internet ortamının toplumsal veya kavramların yaygın bireysel nasıl a1gı1andığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. An- (AlgüL, 2011) kendi kültürünü ön plana için platform oluşturmaktadır. ket çalışması sosyal med ya kullanım alışkanlıklarını anla- Halbuki daha önceki ulus-devlet anlayışına göre 'hepimiz birimiz için' düşüncesi günümüzde bioluşturulması ihti- düzeyi gibi demografik verilerinin Türkiye genel nüfus ortalamalarıyla paralellik göstermesi, çalışma konusunun Türki- dinamiğin diğer ye açısından nasıl gerçekleştiğine ışık tuttuğu açıktır (TÜİK, ise mevcut teknolojilerin bu yönde ge- 2011). Aynı zamanda çalışmada ortaya çıkan internet kulla- tercih birey ettiği bazında mümkün hale gelmektedir. Bu nedenle birey yaçlara cevap verilmeye dinamiğe yansıması liştirilmesi olarak men bireye çalışılmaktadır. Bir karşımıza çıkmaktadır. odaklanmış, bazında tama- nıcı profilinin dünya geneline de uygun olduğu görülmek- olmaktadır. tedir (McKeown ve Veenhof, 2009; Office for National Statistics, 2011). ıP bazlı Bu "bireysel" bir ortam Sadece teknoloji alanında değil eğitim ve hukuk alanında da bu dönüşümleri görebilmek mümkündür. Uzaktan eğitim ve sürekli bireysel eğitim gibi kavramlar, insan başvuru hakkı yacım karşılamaya Bütün bu sosyal gibi gelişmeler hakları artan bireysellik ihti- yönelik çabalar olarak gelişmeler mahkemesine değerlendirilebilir. elektronik ortama kaydırıldıkça hem kontrol hem de erişim kolaylaştırılmaktadır. sosyalleşme isteği değişmernekte gerçek1eştirildiği 68 cılarının demografik verilerini ortaya çıkarmayı amaçlamış tır. Katılımcıların genel yaş ortalaması, eğitim düzeyi, gelir şirketlerin pazarın Böylece çıkarken, maya ilişkin olmakla beraber aynı zamanda internet kullanı bir durum ol- reysellik, uluslar üstü maktadır . ön plana layda örnekleme yöntemiyle anket yapılarak gerçekleştiril çık önplana grupların oluşturduğu mak ta bu da mikro milliyetçilik gibi laşması Metodolojisi as- doğası gereği bireyselleşmenin görmekteyiz. Küçük Araştırmanın Çalışma 12 Nisan 2011 tarihlerinde, 425 katılımcıyla ko- Görünürde internetin topluma lanıldığı İnternet ve Sosyal Ağların Toplum Üzerindeki Etkisine Dair Bir Çalışma hiç ortam fakat Bireyin sosyalleşmenin Bütün sorular analize dahil edildiğinde Alpha değeri, 775 çıkmıştır. Yapılan güvenilirlik testi sonucunda bazı soruların analizden çıkartılması uygun görülmüştür. Sorular çıkartıl dıktan sonra yapılan analizde Cronbach Alpha değerinin 813 değerine çıktığı gözlemlenmiştir. Bu ise yapılan anket çalış masının güvenilir olduğunu gösterirken, sorulan soruların çalışma kapsamına uygun olduğunu ifade etmektedir. değişmektedir. 69 Yeni Medya'da DemQkrasi Cem S. SÜTÇÜ - And ALGÜL Yapılan faktör analizi sonucunda aşağıdaki altı faktör or- eğitim alınan ta ya çıkrruştır. Yedinci faktör tek soru tarafından temsil edil- nün internete diği için analiz dışında tutulmuştur. Türetme Metodu olarak lenmiştir. Birincil Bileşen Analizi yapılmış, Döndürme Metodu olarak %26,8'inin fen da Kaiser Normalizasyonu ile Varimax uygulanmıştır. Dön· üniversitesinde dürme 6 iterasyonda sonuçlanmıştır. Çalışmadaki faktörler rülmektedir. olduğu, eğitim gördüğü Anket Faktör 1 "internet ortamında kendi topluluğunu oluş turma boyutu". Faktör 2 "intemetin sosyalortam olma özelliği ya da topsağlaması". Faktör 3 "intemetin mobil iletişim boyutu". belir- sosyal, vakıf, %10,6'sının devlet olduğu veya görmekte gö- erişimi kişisel %97,4'ü internete lımcıların sorularına % 74,8'si internet ortamımn nı zenginleştirdiği konusunda olumlu dir. %31'i toplum yararına sansürsüz ternet toplumun düşünce kolay kaynakları belirtmekte- intemetin sansürlenmesi, %69'u olması gerektiğini düşünmektedir. ortamının iletişim sunmasının sanları kaynaştırdığı Faktör 5 "internetin toplumsal bilgi sağlaması" . görülmektedir. %52'smin internet yönelik, baktığımızda, katı verdikleri cevaplara Faktör 4 "intemetin kişisel ifade boyutu". Faktör 6 "internette sansürün olmaması". konusunda olumlu eğlence amaçlı kullandığı %71'inin in- toplumdaki in- düşünce belirttiği ortamını kişisel tatmine konusunda olumsuz dü- şünceye sahiptir. İnternet ortamında kişisel kazanım elde edebileceği ortamlara katılım sağlamaya çalıştığı konusunda Analiz Bulguları %60'ı olumlu düşünce belirtmiştir. Öte yandan, !<atılımcıla Katılımcıların %54,I'i kadın %45,9'u erkektir. %84,5'i 18- rın internet ortamı vasıtasıyla tanıştığı 25 yaş arasında, %15,5'i 26 yaş ve üstündedir. %89,4'ü üni- geldiği versite öğrencisi, %94,8'i bekardır. %12,2'inin geliri 0-499 TL sunda arası, %47,3'ünün 500-1000 TL arası, %28,7'inin 1001-2000 TL A ym zamanda, ka tılımcıların intemeti arası, %ll,88'inin 2001 TL-ustüdür. %27,I'i bir işte çalıştığı düşüncelerini değerlendirmeden, nı, %72,9'u çalışmadığını beyan etmiştir. Verilen cevaplar- etmesine imkan veren bir ortam olarak dan %ll,5'inin 0-1 saat, %46,8'inin 1-4 saat, %41,6'ının 4 saat nusunda %52'sinin olumsuz ve üstünde intemeti kullandığı anlaşılmaktadır. %94,6'sının miştir . Katılımcıların her gün, %4,7'inin haftada en az bir defa internete erişim içine sağladığı, %92,5'inin internete evlerinden erişim sağladığı, %58'inin olumsuz, %42'sinin olumlu 70 alanlarının bölüm %89,4'ünün Katılımcıların erişim sağladığı yerden okudukları %73,2'sinin %37,4'ü- bilgisayardan gerçekleştirdiğini belirtmektedir. aşağıda adlandırılmıştır. lumsal fayda işyerinden erişim sağladığı, %20,9'unun internete insanlarla bir araya kümelenmeyi topluluk olarak nitelendirdi ği konu%66'sının olumsuz düşünce belirttiği karşıdaki insanların kendini istediği ortamının kazarum gibi ifade değerlendirdiği ko~ düşünce belirttiği internet dahilolmasının kişisel görülmektedir. tespit edil- çok fazla sağladığı düşünce yaşamın konusunda belirtmesi, in71 eL('" s. Yeni Medya'da Demokrasi SÜTÇÜ - And ALGÜL % 66 ' lık ternetin kişisel mi, toplumsal ıru olduğu konusunda net bir olumsuz, düşünceye mektedir. Bu durum sahip olmadıklarını göstermektedir. Katılımcıların %69'u, internet ortamında bir konu hakkın da çok sayıda yorum yapılmasının, toplum açısından faydalı olduğunu düşünmektedir. İnternet ortamını kişisel amaçları çerçevesinde kendi topluluğunu kurmak için kullandığı ko- alma gibi nı, bazı internet ortamında yazdığı yazılar yüzün- den sosyal sorumluluğa girdiğini düşünme konusunda %54,6'run olumsuz, diğer taraftan %45,5'nin olumlu düşünce belirtmesi, katılımcıların bu konuda eşit dağılırnda olduğu nu göstermektedir. Katılımcıların internet ortamının çok fazla yaşamın katılımcıların bazı bazı durumlarda durumlarda görül- durumlarda internet elektronik alet satın yargıya varmalarını sağladıkları yapılan yorumların etkisiz kaldığını göstermektedir. Katılımcıların ları Katılımcıların düşünce belirttiği ortamında yapılan yorumların, örneğin nusunda ise %74'nün olumsuz düşünce belirttiği görülmektedir. oranla olumlu dışındaki %60'ının bağlı internet insanları ortamında kendi da önemli düşünce belirttiği olumsuz olarak, internet tanıdığı arkadaş gördüğü konusunda görülmektedir. Buna ortamı vasıtasıyla meydana gelen sos- yalleşmeyi kişisel amaçları doğrultusunda değerlendirdiği konusunda %50,8'lik oranla olumsuz, %49,2'lik oranla olumlu değerlendirdiği görülmektedir. içine dahil olmasının toplumun yararına olduğunu düşünmesi ko- Değerlendirme Araştırmanın nusunda %54'ü olumsuz düşüncededir. Öte yandan, interne- çalışmada, ve Sonuç sonunda 12 Nisan 2011 tarihli len için kullanılması gerektiğini düşünmesi konusunda %87,8'nin lışmayan, olumlu düşünce belirttiği görülmektedir. Kat.ılırncıların inter- sahip, genellikle her gün evlerinden (veya net ortamında tanımadığı insanların gözünde prestij sağlaya mekanda), 1-4 saat rak kişisel yarar sağlamaya çalışhğı konusunda %66'nın internete olumsuz düşünce belirttiği görülmektedir. Katılırnc.ılarm in- 18-25 yaş arasında, tin sağlık gibi önemli konularda daha fazla toplumun yararı üniversite bağlanan öğrencisi, gerçekleştiri bekar, herhangi bir 500-1000 arası işte ça- gelir düzeyine konakladıkları arası, kişisel bilgisayarlarını kullanarak internet kullanıcı profili ortaya çıkmıştır. İnterneti diğer kullanıcılara göre daha fazla deneyimleme ternet ortamı vasıtasıyla meydana gelen sosyalleşmenin top- imkanına lumun yararına olduğu konusunda %54,4'nin olumsuz, interneti topluınsal bilgi sağlayan mecra olarak değerlendi %45,4'nün olumlu düşünce belirttiği görülmektedir. rilmektedir. Daha fazla kullanma deneyimi, anonimlik ve Katılımcıların pılan çok sayıda internet ortamında bir konu hakkında yayorumun, içerikle ile ilgili bir yargıya var- malarına engelolup olmadığı konusıında %44'lük oranla 72 sahip ve daha yoğun kullanan, cinsiyet (erkek olmak) gibi faktöderin sağladığı etkili kişisel ve internetin sosyalortam olma olduğu çalışan katılımcılar ifadeye olanak özelliği konusunda görulmektedir. Bir tarafta toplumsalolma bir 73 Yeni Medya'da Demokrasi Cem S. SÜTÇÜ - And ALGÜL taraftan bireyselolma internetin ikili yapısını ortaya çıkar maktadır. Katılımcıların, internetin toplumun sosyal kaynaklarını zenginleştirdiği yani toplumsalolduğu ama bazı konularda da, internetin yapısı gereği ortamda bireyselolarak bulu- lırnı, kararsızlığı değil, geçiş dinamik bir sürece ların şim henüz işaret etmektedir. Bu ise, geliştiğini, araştırmacı sürecinin olduğumuzu döneminde olarak olayların, yani olgu- kullanıcıları deği ortasında yakalayıp incelediğimizi göstermek- tedir. nulduğu için bireyselolarak algı1andığı düşünülmektedir. Kullanıcıların etkileşimine imkan tanıyan 2.0'ın Web he- Diğer bir deyişle, internetin hem kişisel fayda ve eğlence nüz yeni ve amaçlı, hem de sosyal amaçlı kullanımının olduğu katılımcı araştırmacıların lar tarafından belirtilmektedir. İnternetin sadece kişisel eğ tikleri söylenebilir. Ortaya lence amaçlı kullanılmaması, sosyal ağ kavramının geçerli laştığını bir kavram olduğunu göstermektedir. Sosyal ağ kavramı maktadır. içinde eğlence mevcuttur ancak sadece kişisel tatmine yöne- La sosyalleşmesine imkan tanınmaktadır. İleriki dönemlerde lik değildir. Kullanıcıların internetin sosyal ağ olduğunu da- bu ha fazla fark etmeye başladıkları açıktır. İnternetin sadece ki- lebilir. Eskiden şisel amaçlı kullanılmaması, toplum açısından da faydalı gö- oyunları rülmesi, internetin topluma malolmasını ve toplumsal ol- laşıma manın yolunun bireysellikten geçtiği sonucunu karşımıza lik bilgisayar çıkmaktadır. daha sosyal bilgisayar oyunlarına bırakmıştır. İnternetin denetim açısından diğer geleneksel medya or- netleşmiş ortamla ilgili yorumlarında çıkan Böylece birey ön plana söz konusuyken şimdi oyunları Katılımcıların yerini internet ağ kurduğu kişilerin düşüncelerine netin genelolarak sansürlenmemesi, ancak bazı konularda kolay Araştırmada internetin, toplumsal ve bireyse] boyutuyla bireyin daha faz- yönü daha iyi teyit edive tek internet iletişim imkanı ğını belirtınesi, kaldığını sayfaları birlerinden daha landığını bilgisayar yerini pay- blogları), tek tanıdığı dışındaki kendi önem vermesi ve internetin sunarak insanlarda ortamının kendi kaynaşma sağladı tanıdıkları ile sınırlı yaşamda sık görüşen katılımcıların, sık kişi iletişim kurmadığını belirtınesi, iletişim internet ve gerçek kişilik üzerinden topluca oynanan ortamında leri önemsiz görmesi, geçtiği durumunu teyit etmektedir. çıkmakta, yönelik internet günlüklerine (web rının güncelliğini devam ettirmektedir. Katılımcıların inter- toplumsal açıdan sansürlenınemesi, ancak bireyin korunması gerektiğini ve toplumsalolmanın yolunun bireysellikten topluma mal ol- sayfaları tamlarından farklılık göstermesi, internet ve sansür konula- bireysel açıdan bu konuda çekimser kalması, internetin ne toplum ne de bireyaçısından zararlı olarak algılanınadığını, artık çalışma tekrarlandığında gelişim web durumu esnet- tablo internetin toplumsal- teyit etmektedir. Yeni ortam kişisel çıkarmamış olması, bir durum ortaya haberdar olmak için yeni göstermektedir. tamını kişisel amaçları Ayrıca katılımcıların çerçevesinde kendi mak için kullanmak konusunda olumsuz ortamı birkul- internet or- topluluğunu düşünce kur- belirtme- ilgili bazı sorularda frekansların %58 ve %42 gibi eşit dağı74 75 Cem S. SÜTÇÜ - And ALGÜL si, topluluk kavranuru lendirdiğini alanı tanımadığı ortamını internet yukarıda ifade edilen, yeni alan olarak görmedikle- iletişimin önceden kurulan değer insanlarla birlikte göstermektedir. Bu ise, katılımcıların rini, Yeni Medya 'da Demokrasi ettirildiği bir alandaki kültürelolgular diğer alana da taşınmaktadır. Çalışma kapsamında ortaya çıkan diğer bir önemli sonuç mec- ise, katılımcıların mobil iletişim boyutuna önem vermesidir. kendi Her ne kadar çalışma kapsamında yukarıda belirtildiği gibi iletişim ortaya çıkan internet kullanıcı profili evde kişisel bilgisaya- kurduklarını teyit etmektedir. İnternet ortamı vasıtasıyla ile- rını kullanarak internete bağlanma aşamasında olsa da, mo- tişimde bil iletişim boyutuna da önem vermeye başladığı ve her an ra olarak gördükleri ve tanıdıklarıyla (veya için tanıdıklarının bir grup değit yakınlanıu koymaktadır . Ortaya bireyin daha fazla gerçek yaşamda tanıdıklarıyla) kişilerin, kullanıcıların belirlediği sınırlı bulunulan kişilerden oluşan dolayısıyla devam lece gerçek yaşam, sanal yaşam birbirinden ayrılmamakta, olması, internetin çevre edinmek takip etmek için çıkan internetin sosyalleşmesi kullandığını ortaya toplumsallaşması sadece ve tanınan kişilerle kı sıtlı kalındığını göstermektedir. Örneğin, Google firması bu- nu daire (cirCıe) olarak adlandırarak, ortaya sanalortama taşımaya çalışmaktadır. kullanıcıların bilgi çıkan topluluğu Firma, aynı güvenliğini sağlamak adına düşünce dığı dışındakileri kolay düğü görülmektedir. Katılımcıların %62$inin internete eri- gerçek olma- şimi cep telefonu üzerinden gerçekleştirdiğini belirtmesi cep değerlendirir mobil pazarlama gelecek vaat eden alan olarak görülebilir. tanı Çalışmada böyle bir sonucun ortaya çıkması, mobil iletişim gördüğü ortamının konusunda daha fazla çalışma yapılmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. için internet toplumdaki insanlarda kavramını olumlu görülmektedir. Bu durum ise, gerçek yaşam durumun internet 76 birlikte konusunda, topluluk anlayışın, kavramların açıdan değerlendirilmemesi gerektiğini ortamının telefonu üzerinden internet kullanımınm yaygınlaşmaya belirtmekte, bir soruda ise kendi da etkisini gösteren postmodern tek alanıyla postmodern yan profilin mobil iletişim konusunda daha olumlu düşün sosyalleşmesine yardımcı olan cihaz olmaktadır. Bu anlamda iletişim imkanı sunmasıyla değerlendirdiği yi yüksek, vakıf üniversitelerinin sosyal branşlarında oku- görülmektedir. Bir soruda topluluk önemsiz kaynaşma sağladığı kar, her gün dört saat ve üzeri internet kullanan, gelir düze- başladığını göstermektedir. Bu açıdan cep telefonu bireyin kavramının tanımını kavramını tanımadıkları kullanıcılarla ken olumsuz incelediğimizde, üniversite öğrencisi, 18-25 yaş arasında, be- duruma göre topluluk farklı değerlendirdiği lımcıları mobil iletişim boyutuna verdiği önem bakımından zamanda yan kimliklerle hes~p açılmasına izin vermemektedir. Katılımcılarin internete bağlı olma isteğinde olduğu görülmektedir. Katı ne kadar olduğunu ve ortaya örtüştüğünü bir çıkan ve internet Kaynakça Ahaber, (2011). "Amerika'da 'Kriz' Çözülemiyor", Ahaber, Ekonomi, 21 Kasun 2012, http://www.ahaber.com.tr / Ekonomi/2011/11 /21 / amerikada-kriz-cozulemiyor '[Erişim Tarihi: 21.11 .20121 bize göstermektedir. Böy77 Yeni Medya'da Demokrasi Cem S. süTçü - And ALGÜL Al "1 And (2011). Çevirimiçi Mekanın Yol Açtığı Yeni İletiş~m gu, Örüntüleri: "İTÜ SÖZLÜK" Örneğinde Antropolojik Bir Inceleme, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antropoloji, Doktora Tezi, İstanbuL. ' Bartlett, Bruce (2009). The New American tconomy: The Fa.ilure of Reaganomics and a New Way Forwad, Palgrave Macnullıan. Baym, K. Nacy vd. (2007). "Relational Quality and Media Use ~ Interpersonal Relationships", New Media & Society~ 9(5): 73:ı~:52, . Binark, Mutlu (2007). "Yeni Medya, Gençlik ve Gündelik Yaşam , Ye~ı Medya, İnternet, Sosyal Ağlar ve DijitalOyunlar, http://yenı medya.wordpress.com/calismalarl [Erişim Tarihi: 07.06.2013] Paul (2004). "Social Implications of Globalization: Can New C appon, . . 7" Th 21st Ways of Learning Humanize our Global Institutıons., e , Centiıry Leaming Initiative, http://www.21learn.o r g/ archi- ve/social_implications-of-globalization-can-new-ways-of-Iearnınghumanize-our-global-institutionsl [Erişim Tarihi: 21.05.2013] Censky, Annalyn (2012). "Internet Accounts for 4.7% of U.S. Economy" , CNNMoney Economy, http://mo.ney.cnn.com/ 2012/03/19 Inewsl economy i internet_economy i ındex.htm [Erişim Tarihi: 16.05.2013] , 2012), "Fo ur Potential Crashers of the Social Media ( e D d av d . C ope1an, P ty" Read Write Social, http://www.rea wrıtear , f h 'i d web.com/archives/foucpotentiaLcrashers_o _t e_socıa _me ia_party.php [Erişim Tarihi: 30.05.20131 Cummings, N. Jonathan vd. (2004). "commun~cation Technology an~ Friends during the Transition from Hıgh School to College , İçinde Information Technology at Home, Ed. R. Kraut, M. Brynin ve S. Kiesler, Oxford University Press. Dunbar, Robin (1996). Grooming, Gossip and the Evolution of Language, Faber and Faber Publishing. . . h D T a (2005). "Keeping the Balı in the Air: Contact ın Fınc um, . any & A . Lona-Distance Friendships", Journal of Women gıng, ö 17(3): 91-106. Gartner, (2011). "Gartner Say s Sales of Mobile Devices Grew 5.6 Percent in Third Quarter of 2011; Smartphone Sales lı1Creased 42 " Gartner Egham, UK, November 15, 2011, http:! i P ercen t , ' T 'h' www.g a rtner.com/it/page.jsp?id=1848514 [Erişim arı 1: 30.05.20131 Gazetevatan, (2011), "Üç Kişiden Biri İnternette", Vatan Teknoloji, http://haber.gazetevatan.com/uc-kisiden-biri-internette/ 354034/43/Haber [Erişim Tarihi: 06.05.2012] Giddens, Anthony (2005) . Sosyoloji, Haz. Cemal Güzel, Ayraç Yayınevi. Haythornthwaite, Caroline (2000). "Online Personal Networks", New Media & Society, 2(2): 195-226. Henke, Lucy (1999). "Children, Advertising, and the Internet: An Exploratory Study", İçinde Advertising and the World Wide Web, Ed. David W. Schumann ve Esther Thorson, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum: 73-80. Kling, Rob (1996). "Synergies and Competition Between Life in Cyberspace and Face-to.. Face Communities", Social Science Computer Review, 1996 Sp ring, 14(1):50-54. Krishnatray, Pradeep vd. (2009). "Graftifications from New Media: Gender Differences in Internet Use in Cybercafes", Journal of Creative Communications, 4(1): 19-31. Leach, S. Margaret ve Down O. Braithwaite (1996). "A Binding Tie: Supportive Communication of Family Kinkeepers", Journal of Applied Coııununication Research, 24(3):200-216. Ledbetter, M. Andrew (2009). "Patterns of Media Use and Multiplexity: Associations with Sex, Geographic Distance and Friendship Interdependence", New Media & Society, 11(7): 1-18. Livingstone, Sonia (1999). "New Media, New Audiences?", New Media & Society, 1(1): 59-66, http://eprints.lse.ac.uk/ 3911 [Erişim Tarihi: 20.05.2013] Mason, Paul (2011). "10 Başlıkta Yunanistan Krizi", BBC Ekonomi Haberleri, 20 Haziran 2011, http://www.bbc.co.uk/turkce i ha beder /2011 i 06 i 11 0620_eurozone_mason .sh tml [Erişim Tarihi: 02.02.2013) Matzat, Uwe (2010). "Reducing Problems of Sociability in Online Communities: Integrating Online Communication with Offlme Communication", American Behavioral Scientist, 53(8): 1170-1193. McKeown, Larry ve Ben Veenhof (2009). "Canadian Internet Survey", Statistics Canada, http://www.statcan.gc.ca/daily-quotidien/1005101 dq100510a-eng.htm [Erişim Tarihi: 02.02.2013] \ 79 78 Cem s. sürçü - And ALGÜL Yeni Medya'da Demokrasi McLuhan, Marshall ve Bruce R. Povers (2001) . Küresel Köy, çev. Bahar Öcal Düzgören, Scale Yayıncılık. Medyatava, (2012). "Dijital Reklam Yahrımları Yükseliyor", Medyatava, http://www.medyatava.com/haber.asp?id=91312 [Erişim Tarihi: 15.06.2012] Ntvmsnbc, (2011). "İtalya Krize Çare Arıyor", Ntvmsnbc Ekonomi, 11 Ağustos 2011, http://www.ntvmsnbc.com/id/25240605/ [Erişim Tarihi: 15.06.2012] Occupywallst, (2013). 16.05.2013] http://occupywallst.örg/ [Erişim Tarihi, Office for National Statistics, (2011). "Internet Access Quarterly Update 2011 Q2 ", August, 2011, http://www.ons.gov.uk/ ons/ dcp171766_229469.pdf [Erişim Tarihi: 01.02.2013] Peng, Tai-Quan ve Jonathan Zhu (2011). "A Game Of Win-Win or WinLose? Revisiting the Internet's Influence on Sociability and Use of Traditional Media", New Media & Society, 13(4):568-586. TÜİK, (2011). "Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Yıllara GöreTelefon Cep Telefonu ve İnternet Abone Sayısı Dağılım Tablosu", TÜIK: http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do ?istab_id=169 30.05.2013) [Eri- şim Tarihi: Vinagre, Emili (2011). "İspanya Kriz Sınavında N , Deutsche Welle Avrupa, Çev. Çelik Akpınar, 18 Kasım 20l1, http://www.dwwOrld.de/dw/article/0,,15540405,00.html [Erişim Tarihi: . 06.05.2012] ZenithOptimedia, (2012). "Global Advertising Growth Continues as Latin America and Asia Pacific Compensate for Weakening Europe", ZenithOptimedia, http://www.zenithoptimedia.com/zeni th/ global-ad vertising-growth-con tinues-as-latin-america-andasia-pacific-compensate-for-weakening-europe/ [Erişim Tarihi:30.05.2013) Rodrik, Dani (1994). Has Globalization Gone Too Far?, Institute for International Economics. Scolari, A. Carlos (2009). "Mapping Conversations About New Media: The Theoretical Field of Digital Communication", New Media & Society, 11(6): 943-964. Singh, Supriya (2001). "Gender and the Use of the Internet at Home", New Media & Society, 3(4): 395-416. Smith, Aaron (2011). "Why Americans Use Social Media", Pew Internet Org, http:/ / pewinternet.org/-/media/ /Files/Reports /201 1 /Why%20Americans%20Use%20Social %20Media.pd f [Erişim Tarihi: 15.08.2012] Smith, D. Anthony (2004). "Towards a Global Culture", İçinde The Global Transformations Reader, Ed. David Held ve Anthony McGrew, Great Britain: Polity Press: 278-286. Stafford, F. Thomas vd. (2004). "Determining Uses and Gratifications for the Internet", Decision Sciences, 35(2): 259-288. Steger, B. Manfred (2006). Kitabevi. Tomlinson, John (2004). Küreselleşme, Küreselleşme Çev. Abdullah Ersoy, Dost ve Kültür, Çev. Arzu Eker, Ay- rıntı Yayınları. 80 81 Yeni medyanın bizlere sunduğu olanaklar çerçevesinde demokrasi kavraele alacak olursak, mesafelerin yok olduğu, zaman engelinin tamamen ortadan kalktığı, uluslar, milletler ve kültürlerarası her türlü din, dil ve teknik farklılıkların yok edildiği yeni bir dünya düzeni mevcuttur. Yeni medyanın hızı, etkileşimli, çoklu ortam yapısı, kolayerişebilirlik özellikleri kişilerarası iletişim de olsun, kitle iletişiminde olsun her geçen gün daha fazla iletinin paylaşımını mümkün kılmaktadır. mını Bu açıdan bakıldığında, son dönemde ülkemizde sosyal medyanın ve sosyal iletişim ağlarının geniş kitleler tarafından sıklıkla kullanılması, ileti ?i min Twitter, Facebook vb. sosyal ağlar tarafından yapılması, sosyal, kültürel, politik konuların bu ağlar aracılıyla tartışılması ve son olarak Gezi Olayları kapsamında olduğu gibi, geniş halk kitlelerinin bu ağlar üzerinden iletişime geçerek harekete geçmeleri konusunda olduğu gibi, sosyal medya, kitleleri etkilemede ve harekete geçirmede ne kadar etkin, kuvvetli ve hızlı olduğunu bizlere kanıtlamıştır. Dolayısıyla, bu derleme kitabın konusunu da çok eski zamanlardan günümüze en önemli ve en tartışılan konulardan biri olmayı sürdüren demokrasi kavramının yeni medya bağlamında tartışılması oluşturmaktadır. Umarız, yeni medyada demokrasiyi, konusunda uzman akademisyenlerin görüşleri, araştırmaları ve değerlendirmeleri doğrultusunda trtrtısan bu kitap, okuyunı larımıza ve bu araştırmalardan, kaynaklardan fay' ~~8' '·f~n öğrencilere, akademisyenlere ve ilgili herkese yararlı olur. t~9~}Ii1} J~JlllljljOOI ii ! .!! ~~=-;;:.~
© Copyright 2024 Paperzz
