Belge_Arıcılıkta yeni yaklaşımlar_FXGZP

10.03.2014
Arıcılıkta Yeni Yaklaşımlar
Yeni Yaklaşımlar?
 Ana Arı Genotipinin Önemi
 Kovan Yapısı ve Yönetimi
 Varroa ile Mücadele
 Arı Ürünleri
 Kestane Balı
 Hijyenik Bal Üretimi
 Polinasyon
 Koloni Ölümleri
 Arı Besleme
1
10.03.2014
Ana Arı Genotipinin Önemi
Ana Arının Önemi
Ana arı çiftleşme sırasında
erkek arılardan aldığı kalıtsal
özellikleri, kendi kalıtsal
özellikleri ile birleştirerek
koloniye aktarır.
Verim = Genotip + Çevre
2
10.03.2014
Kısaca Ana Arı
Koloninin
Sakinlik
Gelişme Hızı
Kışlama Yeteneği
Oğul Eğilimi
Ömür Uzunluğu
Hastalıklara Direnç
Propolis Toplama
...
Özelliklerini belirler
Bütün güzellikler bir kişide olamaz.
3
10.03.2014
Niçin Ana Arı Yetiştiriciliği
 Ana arı yılda 300.000 yumurta atar.
 Bir yumurta için 5-30 sperm harcanır.
 Ana arı 5.000.000-8.000.000 sperm
depolar.
 Erkek arıda 7.000.000 sperm bulunur.
Ana arı yılda yaklaşık 3.000.000 sperm harcar.
Başarılı Arıcılığın Koşulu : Ana Değiştirme
Mümkünse her yıl,
değilse en fazla 2
yılda bir ana arı
değiştirilmelidir.
4
10.03.2014
Apis mellifera caucasica
Kafkas Arısı
Sakindir
Dili uzundur
Soğuğa adapte olmuştur
Geç uyanır, geç gelişir
Güçlü populasyona ulaşır
Bazı hastalıklara duyarlıdır
Fazla propolis toplar
Apis mellifera carnica
Karniyol Arısı
Sakindir
Gelişme hızı çok iyidir
Erken ilkbaharda hızlı gelişir
Bal verimi yüksektir
Oğul eğilimi yüksektir
Kışlama yeteneği iyidir
Yaygın bir ırktır
5
10.03.2014
Apis mellifera ligustica
İtalyan Arısı
Sakindir
Gelişme hızı çok iyidir
Erken ilkbaharda hızlı gelişir
Bal verimi yüksektir
Arı sütü verimi yüksektir
Kışlama yeteneği iyidir
Yaşama gücü yüksektir
Dünyada en yaygın ırktır
Ana Arı Kalitesi
Yaş
Yumurta
1
2
3
4
günlük günlük günlük günlük
Canlı Ağırlığı (mg)
209
189
172
147
119
Ovariol Sayısı (ad)
317
308
292
272
224
Spermateka Çapı (mm)
1.31
1.27
1.21
1.15
1.03
Spermateka Hacmi (mm3)
1.18
1.09
0.93
0.82
0.58
6
10.03.2014
Birden Fazla Erkek Arıyla Çiftleşme
Ana arı 10-20
erkekle çiftleşir
Olası binlerce gen kombinasyonundan bazıları
Ana Arı Kalitesi
Genotipler
Kafkas Ana X
Kafkas Baba
Muğla Ana X
Muğla Baba
Kafkas Ana X
Muğla Baba
Muğla Ana X
Kafkas Baba
Bal Verimi
(kg/koloni)
Kışlama Yeteneği
(%)
36.00
81.96
43.00
86.02
33.14
72.05
54.71
91.66
7
10.03.2014
Ana Arı Seçimi
Arıcılarımızın herhangi bir arı ırkı ile arıcılık
yapması yerine, üstün özelliklere sahip sertifikalı
ve kaliteli ana arılarla çalışmalıdırlar.
Üstün özellikli ana arı yetiştiren işletmeden ana
arı temin edilemediği durumlarda, arılıklarında
bulunan ve mevcut koşullara uyum sağlamış,
uysal ve bal verimi yüksek kolonilerden ana arı
yetiştirilerek kullanılmalıdır.
Kolonilerin oğul vermesini bekleyerek arı
çoğaltma uygulamasından sakınılmalıdır.
Kovan Yapısı ve Yönetimi
8
10.03.2014
Kovan Seçimi
• Her an açılabilir ve kontrol edilebilir olmalıdır.
• Bir kovandan diğerine çerçeve transfer
edilebilmelidir.
• Ana arının varlığı ve performansı gözlenebilmelidir.
• Hastalık ve zararlıların gözlem ve tedavisi rahatlıkla
uygulanabilir olmalıdır.
• Taşıması kolay olmalıdır.
• Kırık, çatlak ve su geçiren bir yapısı olmamalıdır.
• İstenildiği an satılabilecek standartta olmalıdır.
İki Analı Kovan
Bal akımı başlangıcında arı sayısını
artırmak
Bal üretimini artırmak
Alet ekipmandan tasarruf
1 kg bal üretimi başına düşük maliyet
Daha yoğun ve etkin koloni yönetimi
Her arıcının uygulayabileceği kolaylıkta
9
10.03.2014
İki Analı Koloni
İki Analı Koloni
10
10.03.2014
İki Analı Koloni
İki Analı Koloni
11
10.03.2014
Varroa ile Mücadele
Varroa destructor
12
10.03.2014
Varroa destructor
Varroanın Deforme Ettiği Arı
13
10.03.2014
Varroa ile Mücadele
 Varroa kontrolünde; kimyasal, bitkisel,
biyolojik, fiziksel, genetik ve hormonal
mücadele yöntemleri kullanılmaktadır.
 Bu parazite karşı çeşitli ilaçlar
denenmiştir. Ancak kolonilerde yanlış ve
yoğun ilaç uygulanması; varroaların
kimyasal maddelere karşı direnç
kazanmasına neden olmaktadır.
Formik Asit Kullanımı
 15 x 25 cm’lik kalın bir bez üzerine 20-30 ml Formik
asit emdirilir.
 Formik asit çerçeveler üzerinde %60 ’lık, tabanda
%85’lik kullanılır.
 Hava sıcaklığına göre buharlaşma 6-10 saatte
tamamlanır ve asitli bez alınır.
 Süre hava sıcaklığına göre ayarlanmalı, temastan ve
solumadan kaçınılmalı.
 İlkbahar ve sonbaharda haftada 2 kez uygulama
yeterli olmaktadır.
14
10.03.2014
Formik Asit Uygulaması
Oksalik Asit Kullanımı
 Sonbaharda kuluçkasız dönemde uygulanır.
 1 litre su içerisinde 30 g kuru Oksalik asit veya 1
litre 1:1 şerbetinde 35 g kuru Oksalik asit eritilir.
 Arılı çerçeve aralığına 5 ml damlatılır veya her
arılı çerçeve yüzeyine 3-4 ml püskürtülür.
 Yakıcı olduğundan dikkatle kullanılmalıdır.
 Şerbet içerisinde bekletilen asit şekerin HMF
içeriğini yükselttiğinden karışım uzun süre
bekletilmemelidir. Rengi koyulaşır ve arılara
zehirli etki yapar.
15
10.03.2014
Ana Arı Izgaralı Kafes Sistemi
Ana Arı Izgaralı Kafes Sistemi
• Kafes içerisine mümkünse erkek arı gözlü, değilse
boş ve temiz herhangi bir petek konulur.
• Kafes, diğer çerçeveler arasına yerleştirilir.
• Kafes içerisine işçi arılar rahatlıkla giriş çıkış
yapabilirler, ancak ana arı kafesten dışarı çıkamaz.
• Konulan peteğe ana arı yumurtlar ve bu
yumurtaların larval döneme geçişiyle, kovandaki
varroalar yumurtlamak üzere kafesdeki petek
gözlerine girerler.
• Kovandaki diğer peteklerde yavru olmadığı için
ergin varroaların %80-90’lara varan bir kısmı
kafes içerisindeki petek gözlerine girer.
16
10.03.2014
Ana Arı Izgaralı Kafes Sistemi
• Petekteki yavruların pupa dönemine
girmesiyle bu petekler koloniden
alınarak yerlerine tekrar boş ve temiz
petek konulur.
• İkinci olarak aynı işlem tekrarlanır.
• Geriye kalan varroalar için arı ve insan
sağlığına olumsuz etkisi ve kalıntı
problemi olmayan okzalik asit
uygulaması yapılarak varroa ekonomik
zarar eşiği altına düşürülür.
Ana Arı Izgaralı Kafes Sistemi
Bu yöntemin en önemli avantajı; tüm
sezonlarda uygulanabileceği gibi özellikle
hasat öncesi ana nektar akım dönemi
başlayınca yapılırsa bu dönemde fazla
yavru beslemek zorunda
kalmayacağından arılar mesailerinin
tamamına yakınını bal toplamaya
ayıracak ve bal veriminde önemli bir
artış meydana gelecektir.
17
10.03.2014
Arı Ürünleri
Arı Ürünleri
Bal
Arı Zehiri
Polen
Ana Arı
Arı Sütü
Larva
Balmumu
Oğul
Propolis
Paket Arı
18
10.03.2014
Polen Tuzağı Kullanımı
19
10.03.2014
Polen Tuzağı Kullanımı
Polen Tuzağı Kullanımı
20
10.03.2014
Arılardan Toplanan Polenler
Arılardan Toplanan Polenler
21
10.03.2014
Polenin Kurutulması
Polenin Pazara Sunumu
22
10.03.2014
Polenin Pazara Sunumu
Arı Ekmeği
23
10.03.2014
Günlük Larvalar
24
10.03.2014
Larva Transferi
Larvaların Transferi
25
10.03.2014
Arı Sütü Üzerinde Larvalar
Arı Sütü Hasadı
26
10.03.2014
Arı Sütünün Pazara Sunumu
27
10.03.2014
İşçi Arının Propolis Toplaması
İşçi Arının Propolis Toplaması
28
10.03.2014
Propolis Toplamış İşçi Arı
Propolis Elde Etme Levhası
29
10.03.2014
Propolis Tuzağı
Ham Propolis
30
10.03.2014
Propolisin Pazara Sunumu
Propolisin Pazara Sunumu
31
10.03.2014
Propolisin Pazara Sunumu
Propolisin Pazara Sunumu
32
10.03.2014
Kestane Balı
Castanea sativa (kestane)
33
10.03.2014
Kestane Balı Üretim Alanları
Kestane Balı
• Karadeniz, Ege, Marmara ve
Akdeniz bölgelerinde doğal
olarak yetişir. HaziranTemmuz aylarında çiçeklenen
kestaneden elde edilen balın
rengi koyu kahverengi olup
acımsı ve kendine özgü keskin
bir kokusu vardır.
34
10.03.2014
Kestane Balı
• Tıbbi ballar arasında
kabul edilen kestane balı
geç kristalize olur.
• Farenjit, astım, kansızlık
durumlarında iyileştirici
özelliği vardır.
Kestane Balı
• Kestane balları çiçek ballarına göre
antioksidan yönden oldukça zengin
içeriğe sahiptir.
• Midede gastrit ve reflu oluşumuna neden
olan Helicobacter pylori’ye karşı etkili
olduğundan kestane balı tüketimi ile
mide ülserlerinin oluşumu
engellenebilecektir.
35
10.03.2014
Kestane Balı
• Ülkemiz ve Bölgemiz başta
olmak üzere Sinop arıcısı için
de önem arz eden kestane
balının etiketli ve
ambalajlanmış bir şekilde satışa
sunulması ile arıcılarımız
emeklerinin ve ürünlerinin
karşılığını alacaklardır.
Hijyenik Bal Üretimi
36
10.03.2014
Petekli Baldaki Riskler
• Karadeniz Bölgesi petekli
ballarının biyokimyasal
yapı, pestisit kalıntısı, ağır
metal ve mineral içeriği
bakımından FAO ve EU
Standartlarına uygun
olduğu, ancak antibiyotik
kalıntısı açısından ise
%60’ının uygun olmadığı
saptanmıştır.
37
10.03.2014
Polinasyon
Polinasyon Nedir
Her hangi bir yolla
çiçeklerin erkek organı
üzerinden alınan polenlerin
aynı çiçeğin veya aynı türün
başka bir çiçeğinin dişicik
tepesine taşınmasıdır.
38
10.03.2014
Polinasyonu Kimler Yapar
•Rüzgar
•Su
•İnsan
•Böcekler
•vs
En Önemli Polinatörler
Polinatörler içerisinde
bitkiye göre
değişmekle birlikte en
önemli yeri tutan
BÖCEKLERdir.
39
10.03.2014
Ayçiçeği ve Bal Arısı
Niçin Bal Arısı
•Modern tarım teknikleriyle toprakların
işlenmesi ve insektisit uygulamaları
sonucu böcek polinatörlerde büyük
azalma vardır.
•Yetiştiriciliği insan eliyle yapılabilen
bal arılarının polinasyonda
kullanılması zorunlu hale gelmiştir.
40
10.03.2014
Bal Arısında Polen
Bal Arısı Kıllarında Polen
41
10.03.2014
Polinasyon
Polinasyon Sonunda
Daha fazla…
üretilir.
42
10.03.2014
Yeterli Polinasyon
Yetersiz Polinasyon
43
10.03.2014
Bal Arılarının Kullanımı
Ürün Adı
Yonca
Pamuk
Hıyar
Kabak
Keten
Üzüm
Kolza
Ürün Artışı (%)
65
28
11
25
35
29
30
Bal Arılarının Kullanımı
ABD’de bal arısıyla tozlanan
ürünlerde 19 milyar dolarlık
gelir elde edilirken, aynı yılda
bal ve balmumu üretiminin
parasal değeri 140 milyon
dolar olarak gerçekleşmiştir
44
10.03.2014
Basit Bir Hesaplama…
 Kayısı polinasyonunun %80’i böcekler
tarafından yapılmaktadır. Bu oran içerisinde
bal arılarının miktarı ise %70’dir. Dolayısıyla
kayısıdaki polinasyonun %56’sı bal arıları
tarafından gerçekleştirilmektedir.
 Sonuçta 50 kg meyve veren bir ağacın, 22 kg
meyvesi diğer etkenlerin, 28 kg meyvesi bal
arılarının polinasyonu ile oluşmaktadır.
Yurtdışında Polinasyon
 Polinasyonun önemi ve yararı konusunda
tüm çiftçiler ve arıcılar bilinçlidir.
 Arıcıların üyesi olduğu polinasyon servisleri
bulunmaktadır.
 Bitki yetiştiricisi, polinasyon döneminde
bitkilerde etkin bir tozlaşma için kovan
başına ücret ödeyip koloni kiralamaktadır.
45
10.03.2014
Polinasyon Servisleri
ABD’de 1.1 milyon koloni her yıl
polinasyon için kiralanmaktadır. Bu
koloniler en az iki ürün için
kullanılmaktadır.
Arıcılar, kovan başına yılda 35-60 $
ek kazanç sağlamaktadırlar.
Ülkemizde Polinasyon
Ülkemizde polinasyonun bitkisel
üretimdeki yararı ile bal arılarının bu
olaydaki rolü henüz bilinmemektedir.
Arı yetiştiricileri konakladıkları yerde
bahçe sahibine, arı kolonisi başına 1 kg
balın fiyatının %10’unu geçmeyen ücret
ödemektedirler.
46
10.03.2014
Sonuç Olarak
 Polinasyon olgusu kavranmadan ekonomik
anlamda bitkisel üretim ve arıcılık
yapılması mümkün değildir.
 Ülkemizde de çeşitli arıcılık örgütleri
oluşturulmalı, var olanlar güçlendirilmelidir.
 Polinasyonun önemini anlatan eğitim ve
yayım çalışmalarına ağırlık verilmelidir.
Koloni Ölümleri
47
10.03.2014
Cep Telefonları ve
Elektomanyetik
Sinyaller
Bal Arısı Hastalıkları
Ana Arı Sorunları
Besleme Sorunları
Mevsimsel Değişimler
Pestisitler
GDO Bitkileri
KOLONİ ÇÖKÜŞÜ
Ölüm Nedenleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Amerikan ve Avrupa Yavru Çürüklüğü
Nosema ve Varroa destructor
Pestisitler
Besin yetersizliği
Yanlış arıcılık bakım ve tedavi teknikleri
Yeni hastalık ve zararlılar
Yaşlı ana arı kullanımı
Temel petek kalitesi
İklimsel değişiklikler
Solar fırtınalar
48
10.03.2014
İlginç!
• 1891 yılında ABD Colorada’da Koloni Çöküş
Sendromu. Bu tarihler solar fırtına ile aynı
tarihlerde olmuştur.
• 1960 yılında radyoların ve elektrikli aletlerin
bozulmasına neden olan solar fırtınada
Koloni Çöküş Sendromu yaşanmıştır.
• 1998 yılından bugüne değin Koloni Çöküş
Sedromunun yaşandığı tarihlerde de solar
fırtına gerçekleşmiştir.
• Solar fırtınalar 2009 yılında bittiği için 1-2
yıllık sürede koloniler toparlanabilecek mi?
Arı Besleme
49
10.03.2014
Neden Teşvik Yemlemesi?
 Teşvik yemlemesi, koloninin ana
nektar akımına bol tarlacı arı
kadrosuna sahip olarak girmesini
sağlar.
 Teşvik yemlemesine yöredeki ana
nektar akımından en az 5-6 hafta
önce başlanmalıdır.
Besleme İlkeleri
 Koloniler ilkbaharda 1:1 (1 lt su + 1.5
kg şeker), sonbaharda ise 1:2 şeker
şurubu veya çeşitli karışımlarla yapılan
kek ile ana arı yumurtlamasını teşvik
etmek için beslenmelidirler.
 Arılar tükettikçe ve koloni içerisinde
kullanılan yemliklerle verilmelidirler.
50
10.03.2014
Koloni Mevcudu ve Verimlilik
80.000 ergin arı = 2-3 katlı koloni
Populasyon Düzeyi İle Bal Verimi İlişkisi
Beklenen
verim düzeyi
Oluşan verim
düzeyi
40.000
80.000
160.000
Populasyon Düzeyi
51
10.03.2014
Nektar Akımı ve Koloni Besleme
Koloni Besleme
52
10.03.2014
Koloni Besleme
İnvert Şeker Kullanımı
Yaklaşık 10 yıl önce ABD'de invert şurupta
bulunan HMF ve kullanılan asitler yüzünden
zehirlenmelerin olduğu, toplu koloni ölümleri
yaşandığı, bu yüzden asitler ve ısıtılarak yapılan
invert şurubun riskli olduğu belirtilmiştir.
Enzim yoluyla yapılan invert şuruplarda HMF
ve asit zehirlenmesi riskinin olmadığı, ancak
normal şekerden daha pahalı olduğu için
kullanılmamaktadır.
Kısaca invert şeker arı beslemede
kullanılmamalı ve çay şekeri kullanımına devam
edilmelidir.
53
10.03.2014
Teşekkür Ederim
54