Bal Arılarının Yapısı ve Görevleri Bal Arısı Taksonomisi Alem : Animalia - Hayvanlar Şube : Arthropoda - Eklembacaklılar Sınıf : Insecta - Böcekler Takım : Hymenoptera –Zarkanatlılar (Karıncalar, Arılar, Eşekarıları) Alt Takım: Aculeata – Arılar, karıncalar ve diğer iğneli arılar Üst Aile : Anthophila (Apoidea) - Arılar Aile : Apidae – Marangoz arılar, toprak arıları, Bombus ve Balarıları Alt Aile : Apinae – Sosyal arılar, koloni yaşamı Kabile : Apini – Bal arıları Cins : Apis - Bal arıları Tür : mellifera –Bal Arısı Alt tür: mellifera – Siyah bal arısı Alt tür: ligustica – Italyan arısı Alt tür: carnica – Karnivol arısı Alt tür: caucasica – Kafkas arısı Alt tür: scutellata – Afrika arısı Koloni Bireyleri Bir Kolonide İşçi Arı Ana Arı Erkek Arı Bulunur... Koloni Bireyleri Ana Arı İşçi Arı Erkek Arı Bir Arının Yaşam Evreleri Bir Arının Yaşam Evreleri Koloni Bireyleri Bal Arılarında Cinsiyet Oluşumu Bal Arılarında Karakter Oluşumu Bir Arının Yaşam Evreleri Ana Arı İşçi Arı Erkek Arı Yumurta 3 3 3 Larva 5 6 7 Pupa 8 12 14 Toplam (gün) 16 21 24 Bir Arının Yaşam Evreleri Ana Arı İşçi Arı Erkek Arı Açık Dönem 8 9 10 Kapalı Dönem 8 12 14 Toplam (gün) 16 21 24 Arıların Yumurta Dönemi Arıların Larva Dönemi Arıların Larva Dönemi Arıların Larva Dönemi Arıların Yumurta/Larva Dönemi Arıların Pupa Dönemi Arıların Pupa Dönemi Arıların Pupa Dönemi İşçi Arının Gözden Çıkışı Arıların Açık ve Kapalı Dönemi Arıların Kapalı Dönemi Ana, İşçi ve Erkek Yavrulu Alanı Bal Arısının Anatomisi Ana, İşçi ve Erkek Arının Başı Bal arılarında bileşik göz bulunur. Her bir bileşik göz; ana arıda 3000-4000, işçi arıda 4000-7000 ve erkek arıda 7000-8600 adet gözün birleşmesinden oluşur. Bal Arısının Abdomeni Arıların Sindirim Sistemi Arıların Sindirim Sistemi Arıların Solunum Sistemi Arıların Sinir Sistemi Arıların Kan Dolaşım Sistemi İşçi Arıda Hipofaringeal Bezler İşçi Arının Dili İşçi Arının Anteni Bal Arısının Görme Olayı Bal Arısının Görme Olayı İnsan Arı Kelebek Kınaçiçeğinin (Impatiens glandulifera) Ana Arı Ana Arı Ana Arı • • • • • • • • Koloninin en uzun bireyidir. Her kolonide sadece bir adet bulunur. Döllenmiş yumurtalardan oluşur. 16 günde gözden çıkar. Gözden çıktıktan 4 gün sonra çiftleşir. Çiftleştikten 1 hafta sonra yumurtlar. 5-7 yıl yaşayabilirler. Günde 1500-2000 yumurta atarlar. Ana Arının Gelişim Süresi 3 gün 6 gün 7 gün Yumurta Larva Pupa Toplam 16 gün Arı Sütü Üzerinde Ana Arı Larvaları Ana Arı Larvası Ana Arı Larvasının Beslenmesi Ana Arı Yüksüğü Ana Arının Yüksükten Çıkışı Ana Arının Çıktığı Yüksük Ana Arının Yüksükleri Bozması Ana Arıların Kavgası Ana Arıların Kavgası Ana Arının Çiftleşme Uçuşu Ana Arının Çiftleşmesi Ana Arının Çiftleşmesi Doğal Döllenmiş Ana Arı Erkek Arıdan Semen Alınması Yapay Tohumlama Ana Arının Yapay Tohumlanması Ana Arının Petek Gözünü Kontrolü Ana Arının Yumurtlaması Ana Arı Yumurtalığı Döllenmiş Ana Arı Spermatekası Trakesi Alınmış Ana Arı Spermatekası Trakeli Ana Arı Spermatekası Spermateka Çiftleşmiş Ana Arı Spermatekası Çiftleşmemiş Ana Arı Spermatekası Ana Arı Yumurtalığı İşçi Arı İşçi Arı • • • • • • • Koloninin en küçük bireyidir. Her kolonide 10.000-80.000 adet bulunur. Döllenmiş yumurtalardan oluşur. 21 günde gözden çıkar. Yumurtalıkları gelişmemiştir. 35 gün yaşarlar. Kovanın tüm işlerini yaparlar. İşçi Arının Gelişim Süresi 3 gün 6 gün 12 gün Yumurta Larva Pupa Toplam 21 gün Bir İşçi Arının Yaşam Evreleri İşçi Arının Yaşamı Gün 0-3 4-6 7-12 13-18 19-21 22- Yaptıkları İşler Petek gözlerini temizleme. Yaşlı larvaları nektar ve polenle besleme. Genç larvaları arı sütüyle besler. Balmumu salgılama ve petek örme. Kovanın savunması, havalandırılması, temizliği, nektarın tarlacı arılardan alınması ve olgunlaştırılması, polenin petek gözlerine depolanması. Nektar, polen, propolis ve su toplanması. İşçi Arı • Günde 10-24 kez nektar seferi yaparlar ve her seferinde 40-50 mg nektar taşırlar. • Günde 5-20 kez polen seferi yaparlar ve her seferinde 10-30 mg polen taşırlar. • Propolis taşıyan arılar her seferde 10 mg propolis taşırlar. • Su taşıyan arılar günde 50-100 sefer yaparlar ve her seferde 50 mg su taşırlar. İşçi Arı İsçi arıların her bir yumurtalığında 2–12 adet yumurta tüpü bulunurken, ana arıların yumurtalıklarının her birinde 110-180 yumurta tüpü bulunur. İşçi Arı İşçi arılar da ovariollere sahiptir. Ancak ana arılı bir kolonide bunların ancak on binde birinin ovariolleri aktiftir. Bunların yumurtaları imha edilir. Ana arısız kolonilerde ise isçilerin %10’unda ovariollerinin aktif olup bunların bıraktığı yumurtalardan fonksiyonel erkek arılar oluşmaktadır. İşçi Arı Gözleri Polen Toplayan İşçi Arı Şurup Toplayan İşçi Arı Nektar Paylaşan İşçi Arılar İşçi Arının Bacağında Polen Yükü İşçi Arının Bacağında Polen Yükü İşçi Arının Bacağında Polen Yükü Su Toplayan İşçi Arı Polinasyon Yapan İşçi Arı Ana Arıya Hizmet Eden İşçi Arılar Çalışan İşçi Arılar Şurup Toplayan İşçi Arı Nektar Toplayan İşçi Arı Nektar Paylaşan İşçi Arılar Bal Olgunlaştıran İşçi Arılar Yavru Bakıcısı İşçi Arılar Petek Ören İşçi Arılar Ölü Arıların Dışarı Atılması Kovanı Savunan İşçi Arılar Kovanı Savunan İşçi Arılar Kovanı Koruyan İşçi Arı Kovanı İçin Kendini Feda Eden İşçi Arı Havalandırma Yapan İşçi Arılar Havalandırma Yapan İşçi Arılar Yalancı Ana Arılı Koloni Erkek Arı Erkek Arı Gözleri Erkek Arı Erkek Arı Erkek Arı Erkek Arı • • • • • • • Koloninin en tombul bireyidir. Her kolonide 0-2.000 adet bulunur. Döllenmemiş yumurtalardan oluşur. 24 günde gözden çıkar. Gözden çıktıktan 14 gün sonra olgunlaşır. Havada çiftleştikten sonra ölürler. 6-7 ay yaşayabilirler. Erkek Arının Gelişim Süresi 3 gün 7 gün 14 gün Yumurta Larva Pupa Toplam 24 gün Erkek Arı Oluşumu • Döllenmemiş yumurtalardan oluşmakla birlikte bazen döllenmiş yumurtalardan da oluşur. • Cinsiyeti belirleyen X geninin, ana ve babadan gelen allellerinin aynı olduğu durumlarda (XAXA) diploid erkekler oluşur. • İşçi arılar tarafından saptanıldığında yenilerek yok edilirler. • Beyaz gözlü erkek arılar diploiddir. Erkek Arı Erkek Arı Erkek arılar dedelerinin çocuklarıdır! Erkek Arı Petek Üzerinde Erkek Arı Gözleri Erkek Arının Gözü Erkek Arının Çiftleşmesi Erkek Arının Cinsel Organı Erkek Arıdan Semen Alınması Diploid Erkek Arı Gynandromorph Arı