BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
İNSAN ARAŞTIRMALARI ETİK KURULU YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- (1) Bu yönergenin amacı, Bülent Ecevit Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik
Kurulunun amacını, oluşumunu, görevlerini ve çalışma esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- (1) Üniversitemiz mensupları ve öğrencileri tarafından insan katılımcılar ve
insanın etkileşim içinde bulunduğu tarihi eser ile kültürel varlıklar üzerinde yürütülecek
anket, test, ölçek, mülakat, gözlem, bilgisayar ortamında test, video/film kaydı, ses kaydı vb.
gibi veri toplama teknikleri ile yapılacak her türlü bilimsel araştırma ve çalışmalar ile ilgili
araştırma etiği konularını kapsar.
(2) Bu yönerge, klinik araştırmalar ve hayvan deneylerine ilişkin çalışmaları kapsamaz.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönerge; senatonun, üniversitenin eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayın
faaliyetlerinin esasları hakkında karar alma görevini düzenleyen 2547 sayılı Yüksek Öğretim
Kanunu’nun 14 üncü maddesine ve Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği
Yönergesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- (1) Bu Yönergede geçen;
a) Başkan: Bülent Ecevit Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulu Başkanını,
b) İnsanlarla veya İnsanlar Üzerinde Yapılacak Deney, İnceleme ve Alan
Araştırmaları: Sosyal bilimlerde ve fen bilimlerinde yürütülen araştırmaların önemli bir
kısmında, analizlere esas olan temel verilerin doğrudan yada dolaylı olarak insan
katılımcılarından elde edildiği dikkate alındığında; bu araştırmalarda kullanılan verilerin,
(mülakatlar ve Anket uygulamaları gibi) doğrudan sözel yollarla, (sorun çözme faaliyeti yada
simülasyon performanslarının kaydedilmesi gibi) performans göstergeleri aracılığı ile yada
gözlem yoluyla toplanmasını,
c) Kurul: Bülent Ecevit Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulunu,
ç) Rektör: Bülent Ecevit Üniversitesi rektörünü,
d) Senato: Bülent Ecevit Üniversitesi Senatosunu,
e) Sorumlu Araştırmacı: Bir araştırmanın etik, bilimsel, teknik, idari, mali ve hukuki
her türlü sorumluluğunu taşıyan araştırmacıyı,
f) Üniversite: Bülent Ecevit Üniversitesi’ni,
g) Üye: Bülent Ecevit Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulu üyesini,
ğ) Uzman (Danışman): Etik Kuruluna başvurulan araştırmaların değerlendirilmesinde
görüşlerinden yararlanılacak olan ve ilgili alanlarda uzmanlaşmış, Üniversite içinden veya
dışından bilim insanlarını
h) Yardımcı Araştırmacı: Bir araştırmanın bilimsel sorumluğunda payı olan ve
araştırmanın yürütülmesinde görev alan araştırmacıyı,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kurulun Amaçları, Yapısı ve Çalışma Biçimi
Etik Kurulun Amacı
Madde 5- (1) İnsan Araştırmaları Etik Kurulunun amacı;
a) Üniversite personelinin ya da öğrencilerinin yürüteceği ya da üniversite dışından
araştırmacıların üniversitede yürütecekleri, veri kaynağı olarak insan kullanmayı
gerektiren araştırmaların, evrensel araştırma etiği çerçevesinde, katılımcıların beden
ve ruh sağlığını tehdit etmeden gerçekleştirilmesini sağlamak,
b) Araştırmaya veri sağlayan katılımcıların araştırma öncesinde, esnasında ve sonrasında
haklarının korunması, zarar görmelerinin önlenmesi, bilgilendirilmiş olarak
onaylarının alınması, insan katılımcılar üzerinde yürütülecek araştırmaları etik yönden
değerlendirerek uygun olup olmadığı konusunda karar verip, görüş bildirmektir.
Etik Kurulun Yapısı
Madde 6- (1) Etik Kurul, Üniversitemizdeki öğretim üyeleri arasından Rektör tarafından
seçilen 7 (yedi) üyeden oluşur. Başkan ve iki başkan yardımcısı Rektör tarafından atanır.
Kurul üyelerden birisini raportör olarak seçer.
(2) Etik Kurul üyelerinin görev süresi 3 yıldır. Görev süresi dolan bir üye, kurula
yeniden seçilebilir.
(3) Etik Kurul üyeliği, üyenin görev süresini tamamlaması, yazılı istifa beyanı,
yurtdışı görevi, sağlık sorunu gibi gerekçelerle kesintisiz bir şekilde altı ayı aşan bir süreyle
Etik Kurul toplantılarına katılmayacağının anlaşılması, bir takvim yılı içinde mazeretsiz
olarak üç toplantıya katılmaması ve etik kurallara aykırı davranılması durumlarında sona erer.
Etik Kurulun Çalışma Biçimi
Madde 7- (1) Etik Kurul gerektiğinde başkanın çağrısı üzerine salt çoğunlukla toplanır.
Kurul, toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar alır.
(2) Etik Kurul, gerektiğinde başvuruların değerlendirilmesi sürecinde, kurul dışından
uzmanların ya da danışmanların görüşlerine başvurabilir. Bu kişiler toplantıya davet
edilebilecekleri gibi yazılı görüşleri de alınabilir. Uzman veya danışmanların Etik Kurulda oy
hakları yoktur.
(3) Etik kurula incelenmesi için gönderilen her bir araştırma önerisi başvuru sırasına göre
incelenir. Başvurudan önce uygulamaya konulmuş çalışmalar değerlendirmeye alınmaz.
(4) Etik Kurul üyelerine ait araştırma önerileri görüşülürken öneri sahibi üye, görüşmelere
katılamaz ve oy kullanamaz.
(5) Etik Kurul tarafından düzeltilmesi ya da eksikliklerinin tamamlanmasına karar verilen
araştırma önerileri, sorumlu araştırmacı tarafından düzeltilerek tekrar başvuru yapılabilir ve
Kurul tarafından yapılan ilk toplantıda yeniden değerlendirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Etik Kurula Başvuru ve Değerlendirme
Başvuru
Madde 8- (1) Etik kurula başvuru, sorumlu araştırmacı tarafından yapılır. Etik kurulunun
internet sayfasındaki başvuru formları elektronik ortamda doldurularak ıslak imzalı başvuru
formları kurul başkanlığına teslim edilir.
Değerlendirme
Madde 9- (1) Başvurular Üniversite Rektörlüğüne (Genel Sekreterlik) yapılır. Başvuru için
gerekli belgeleri tam olan başvurular değerlendirmeye alınır. Değerlendirme dosya üzerinden
yapılabileceği gibi gerek görüldüğünde sorumlu araştırmacıdan sözlü veya yazılı bilgi alınır.
(2) Kurul, başvurusu yapılan araştırma projelerini çalışmanın amacı, yöntemi, yararları ve
olası tehlikelerini göz önünde bulundurarak değerlendirir. Değerlendirme sonucunda
“Uygun”, “Düzeltilmesi Gerekir”, “Görevsizdir” ya da “ Uygun Değildir” şeklinde karar
verir. Başvurusuna “Düzeltilmesi Gerekir”, ya da “Uygun Değildir” kararı verilen sorumlu
araştırmacı, gerekli düzeltmeleri yaparak veya eksiklikleri gidererek tekrar Etik Kuruluna
başvuru yapabilir.
(3) Başvuruların değerlendirilme süresi başvuru tarihinden itibaren bir aydır. Değerlendirilen
başvurular sorumlu araştırmacıya yazılı olarak bildirilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Diğer Hükümler
Madde 10- Bu Yönergede belirtilmeyen hususlarda ilgili yasa ve yönetmeliklerdeki hükümler
geçerlidir.
Madde 11- Bu yönerge Bülent Ecevit Üniversitesi Senatosunun kararı ile yürürlüğe girer.
Madde 12- Yönerge hükümlerini Bülent Ecevit Üniversitesi Rektörü yürütür.
29.05.2014 tarih ve 2014/08-13 sayılı Senato Kararı ile kabul edilmiştir.
EK- 1
...... / …... / 20….
T.C
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
İNSAN ARAŞTIRMALARI ETİK KURULU BAŞKANLIĞINA
“…………………………..…………………………”
isimli
proje/araştırmamızın
Bülent Ecevit Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulu'nda değerlendirilmesi için
gereğini arz ederim.
İmza
Adı ve Soyadı
(Sorumlu Araştırmacı)
Ek: 1 Adet Başvuru Formu
Adres
:
Telefon:
İş
:
Gsm.
:
E-Posta
:
...... / …... / 20….
T.C
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
İNSAN ARAŞTIRMALARI ETİK KURULU BAŞKANLIĞINA
TAAHHÜTNAME
Başvuruda sağlanan bilgilerin doğru olduğuna, araştırmanın protokole, yönetmeliğe
uygun olarak gerçekleştirileceğine, “……………………………..............................” isimli
proje/araştırma süresince araştırma etik ilkelerine uyacağıma, araştırma ekibini araştırma
hakkında bilgilendireceğime, araştırmanın uygulanması sırasında beklenmeyen ters bir etki ya
da bir olay olduğunda etik kurulu haberdar edeceğime, araştırma sırasında çalışma
protokolünde değişiklik yapılması gerektiğinde veya araştırma durdurulduğunda bunu yazılı
olarak kurula bildireceğime, proje/araştırma kapsamında rutin dışında kullanılacak
giderlerinin tarafımızca karşılanacağına söz veririm/veririz.
Sorumlu Araştırmacı
(Adı, Soyadı, İmzası)
ARAŞTIRMAYA KATILANLAR (Diğer)
Adı Soyadı
12345-
:
İmzası
:
EK-2
Kayıt Tarihi:
Protokol No:
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
İNSAN ARAŞTIRMALARI ETİK KURULU
Başvuru Formu
Bülent Ecevit Üniversitesinde yapılan ve/ya BEÜ çalışanları/öğrencileri tarafından
yürütülen ve insan katılımcılardan bilgi toplamayı gerektiren tüm çalışmalar, BEÜ İnsan
Araştırmaları Etik Kurulu incelemesine tabidir. Bu başvuru formu doldurulduktan sonra
diğer gerekli belgelerle birlikte BEÜ İnsan Araştırmaları Etik Kuruluna başvuru
yapılmalıdır.
Çalışmalar, Etik Kurulun onayının alınmasından sonra aktif olarak
başlatılmalıdır.
UYARI: BU ARAŞTIRMA İNSAN ÜZERİNDE DENEY NİTELİĞİ TAŞIYORSA, KLİNİK ETİK KURULA
BAŞVURMANIZ GEREKMEKTEDİR.
ARAŞTIRMANIN ADI:
SORUMLU ARAŞTIRMACI*:
İMZA
YARDIMCI ARAŞTIRMACILAR:
İMZA
ARAŞTIRMANIN YÜRÜTÜLECEĞİ KURUM**:
* Tez araştırmalarını yönlendiren akademik danışmanların veya bir öğretim üyesinin
araştırmacılar arasında bulunması gerekmektedir.
** Tez çalışmalarında ilgili Enstitü ya da Fakülte, diğer araştırmalarda proje önerisinde
bulunan kurum ya da sorumlu araştırmacının bağlı olduğu kurum belirtilmelidir.
Araştırmanın Niteliği (Uygun olan kutuyu işaretleyiniz)
Araştırma Projesi
Doktora/Sanatta Yeterlik Tezi (Tez Danışmanı):
Yüksek Lisans Tezi (Tez Danışmanı):
Diğer (belirtiniz):
Araştırmanın Türü:
Anket
Ölçek (skala) geliştirme çalışması
Dosya taraması
Veri kaynakları taraması
Sistem-model geliştirme çalışması
Ses ve görüntü kayıtları
Diğer (Belirtiniz):
Sorumlu Araştırmacı:
Adı-Soyadı:
Ünvanı:
Görev yeri:
Telefonu:
e-posta:
Adresi:
Diğer Araştırmacılar:
Ünvan, Ad- Soyad
Görev yeri
e-posta
telefon
1.
2.
3.
4.
Veri Toplanacak Dönem:
Başlangıç:
Bitiş:
Veri Toplanması Planlanan Yerler/Mekanlar, Kurum ve Kuruluşlar:
1.
2.
3.
Eğer veri toplanacak yer sayısı daha fazla ise, son satırı virgül ile ayırarak sıralayınız.
Araştırmayı Destekleyen Kurum/Kuruluşlar:
Yoktur
Üniversite (belirtiniz):
TÜBİTAK
DPT
Diğer (belirtiniz):
Uluslararası (belirtiniz):
Başvuru Durumu:
Yeni başvuru
Tekrar başvuru (revizyon)
Proje No:
Protokol değişikliği
Daha önce onaylanmış bir projenin devamı Proje No:
Bu çalışma ile ilgili daha önce herhangi bir Etik Kurula başvuruldu mu?
Evet
Hayır
Evet ise bir önceki başvuru ile ilgili tüm belgeleri ekleyiniz.
Araştırma Özeti, aşağıdaki başlıklara göre konunun uzmanı olmayan kişilerce
de okunacağı göz önüne alınarak kısa ve olabildiğince basitleştirilerek
yazılmalıdır. (Araştırmada kullanılan her türlü ölçek ya da anketin bir kopyasını bu
dökümanla birlikte teslim ediniz.)
1.
Konu:
Amaç:
Kapsam:
Yöntem:
Seçilmiş Kaynaklar:
2. Araştırma katılımcılara herhangi bir şekilde yanlı/yanlış bilgi vermeyi,
ya da çalışmanın amacını tamamen gizli tutmayı gerektiriyor mu?
Evet
Hayır
Evet ise açıklayınız:
3. Araştırma katılımcıların fiziksel veya ruhsal sağlıklarını tehdit edici
sorular içeriyor mu?
Evet
Hayır
Evet ise açıklayınız:
4. Katılımcıların kişilik hakları ve özel bilgileri korunmakta mıdır?
Evet
Hayır
Hayır ise açıklayınız:
5. Araştırmaya reşit olmayan çocuklar, kısıtlı ya da engelliler katılmakta
mıdır?
Evet
Hayır
Evet ise açıklayınız:
6. Katılımcılara araştırmanın niteliği hakkında yeterince açık ve
anlaşılabilir açıklama yapılmakta mıdır (gönüllü katılım formu)?
Açıklayınız:
7. Gönüllü katılımı bozacak ve katılımcıları suistimal edecek tehditlere
karşı ne gibi önlemler alınmıştır?
Açıklayınız:
8. Gönüllülerin katılma ve çıkma/çıkarılma koşulları açık ve net olarak
belli midir?
Açıklayınız:
9. Beklenen katılımcı sayısı:
10. Katılımcıları en iyi tanımlayan seçenekleri işaretleyiniz (birden fazla
seçenek işaretlenebilir)
Okulöncesi Çocuklar
İlköğretim Öğrencileri
Lise Öğrencileri
Üniversite Öğrencileri
Çocuk İşçiler
Yetişkinler
Erkekler
Kadınlar
İşsiz Yetişkinler
Yaşlılar
Zihinsel Engelli Bireyler
Fiziksel Engelli Bireyler
Tutuklular
Diğer (belirtiniz):
11. Aşağıda yer alan uygulamalardan, çalışma kapsamında yer alacak
olanları işaretleyiniz.
Anket
Mülakat
Gözlem
Bilgisayar ortamında test/anket uygulamak
Görüntü kaydı
Ses kaydı
Diğer (belirtiniz):
EK-3
Kayıt Tarihi:
Protokol No:
...... / …... / 20….
T.C
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
İNSAN ARAŞTIRMALARI ETİK KURULU KARARI
ÇALIŞMANIN TÜRÜ:
BAŞLIK:
SORUMLU ARAŞTIRMACI:
KARAR:
ETİK KURUL ÜYELERİ
İMZA/ TARİH
1- ………………………………………………..
…………………………
2- ………………………………………………..
…………………………
3- ………………………………………………..
…………………………
4- ………………………………………………..
…………………………
5- ………………………………………………..
…………………………
6- ………………………………………………..
…………………………
7- ………………………………………………..
…………………………
29.05.2014 tarih ve 2014/08-13 sayılı Senato Kararı ile kabul edilmiştir.

Download Report