Uykunun Nörofizyolojisi

Uykunun Nörofizyolojisi
• Uykunun başlatılması ve sürdürülmesinde kortikal ve
subkortikal birçok beyin bölgesi rol almaktadır.
• Hipotalamusun ventrolateral preoptik çekirdeği (VLPO),
ön hipotalamustan gelen döngüsel girdiler ve endojen
kimyasal uyarılarla gelen bilgiler doğrultusunda uykuyu
başlatmaktadır.
• Beyinsapından gelen kolinerjik, noradrenerjik,
serotonerjik, lateral hipotalamustan gelen oreksinerjik ve
posterior hipotalamustan gelen histaminerjik uyarılar
uyanıklığı sağlamakta, bunların azalması ise uykuyu
başlatmaktadır.
• Beyin sapındaki mezopontin çekirdekler ise uyku
sırasındaki NREM-REM döngüsünü kontrol etmektedir.
•
•
•
•
Retikuler aktive edici sistemin bileşenleri uykunun oluşturulmasında,
surdurulmesinde ve uyku-uyanıklık durumlarının oluşturulmasında
kritik oneme sahiptir. Bu sistem talamus, on beynin orta
kısmı,hipotalamus, tegmentum, raphe cekirdeği, locus seruleus gibi
uykuda gerekli olan anatomik bolgeleri birbirine bağlamaktadır.
NREM uykusunun anatomik kontrolu basal onbeyin alanı, talamus,
hipotalamus, dorsal raphe nukleusu ve medullanın traktus solitarius
tarafından sağlanmaktadır.
REM uykusunun anatomik kontrolunun ise beyin sapı orta noktaları
olduğu kabul edilmektedir.
NREM ve REM uykularının norotransmitter duzenlenmesi ise
oldukca karışıktır. Dopaminerjik,noradrenerjik, histaminerjik,
glutaminerjik ve kolinerjik transmitterlerin karşılıklı etkileşimleri soz
konusudur. Kolinerjik agonistler REM uykusunu artırmaktadır.
• Genel yargı olarak serotoninin uykuyu
başlatmada, asetilkolinin surdurmede,
• noradrenalinin ve dopaminin uyanmada
etkin olduğu kabul edilmektedir.
• Beynin serotonerjik cekirdeği, raphe
nukleusunun hayvanlarda tahrip edilmesi
uyumayı gucleştirmiştir. Bunun tersine
beyinde noradrenalin ve dopamin duzeyi
artışı, uykusuzluk oluşturmaktadır.
• Hipotalamus: Dış uyaranlar olmadığı takdirde
insanın doğal icsel uyku-uyanıklık saati yaklaşık
25 saate ayarlıdır ve bu sure 23–28 saat arasına
esneme gosterebilir. Dış dunyadaki ışık, gunluk
işlevler, yeme ihtiyacı gibi nedenlerle bu 24
• saate cekilmektedir. İnsanlar gunde bir kez,
bazen iki kez uyurlar. Bu ritim doğuşumuzda
yoktur yaklaşık 2 yıl icerisinde bicimlenmektedir.

Download Report