T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Gümrükler Genel Müdürlüğü Sayı :68866864/622.99 Konu :TANAP Projesi Hk. 11.12.2014 / 4505538 DAĞITIM Azeri doğalgazının ülkemize satışı ve inşa edilecek münhasır yeni bir boru hattı üzerinden Avrupa'ya taşınması amacıyla, ülkemiz ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında 25 Ekim 2011 tarihinde "Türkiye Cumhuriyeti'ne Doğalgaz Satışına ve Azerbaycan Cumhuriyeti Kaynaklı Doğalgazın Türkiye Cumhuriyeti Toprakları Üzerinden Transit Geçişine ve Doğalgazın Türkiye Cumhuriyeti Toprakları Üzerinden Taşınması İçin Münhasır Boru Hattının Geliştirilmesine İlişkin Hükümetlerarası Anlaşma"; söz konusu Anlaşma kapsamında gerçekleştirilecek olan projenin tasarımı, inşası ve işletimine ilişkin hususları belirlemek üzere iki ülkenin ilgili Bakanlıkları arasında 24 Aralık 2011 tarihinde bir Mutabakat Zaptı imzalanmış bulunmaktadır. Söz konusu Anlaşma ve Mutabakat Zaptı uyarınca, 26 Haziran 2012 tarihinde imzalanan "Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Sistemine İlişkin Hükümetlerarası Anlaşma eki Ev Sahibi Hükümet Anlaşması" ile projenin hukuki, teknik ve ticari unsurları düzenlenmiştir. "Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Sistemine İlişkin Hükümetlerarası Anlaşma ile eki Ev Sahibi Hükümet Anlaşması" 19 Mart 2013 tarihli 28592 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kısaca “Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi – TANAP” olarak adlandırılan Proje’ye münhasır olarak, 14 Ocak 2014 tarihli 28882 sayılı Resmi Gazete’de 2014/1 sayılı Başbakanlık Genelgesi yayımlanmış bulunmaktadır. Söz konusu Genelge uyarınca, TANAP Projesine ilişkin söz konusu Anlaşmalar çerçevesinde; - Ülkemizce üstlenilen yükümlülüklerin zamanında yerine getirilebilmesi için; Proje kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak uygulama ve işlemlerin süratle tamamlanması; - 27/05/2013 tarihli ve 2013/4882 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile proje için gerekli arazi hakları edinimi çalışmalarını yürütecek arazi hakları kuruluşu olarak görevlendirilen BOTAŞ'a ve TANAP Proje Şirketine, Ev Sahibi Hükümet Anlaşması uyarınca, konuyla ilgili bütün kamu kurum ve kuruluşları tarafından gerekli katkı ve desteğin verilmesi, Gerekmektedir. TANAP Projesine ilişkin Ev Sahibi Hükümet Anlaşması'nın "Doğalgazın Transit Geçişi" başlıklı 3. maddesi ve "Gümrük, İthalat ve İhracat" başlıklı 24. maddesi hükümleri Bakanlığımız görev ve yetki alanına giren hükümler ihtiva etmektedir. TANAP Projesine ilişkin Ev Sahibi Hükümet Anlaşması'nın "Doğalgazın Transit Geçişi" başlıklı 3. maddesi aşağıdaki gibidir: "3.1. İşbu Anlaşma'da aksi kararlaştırılmadıkça, Ev Sahibi Hükümet, TANAP Proje Şirketi'ne, TANAP Sistemi üzerinden Transit Geçişi, transit özgürlüğü ilkesine uygun biçimde, herhangi bir ücret, ücretlendirme, masraf ya da benzer bir ödemeye tabi olmaksızın, söz konusu Doğal Gaz'ın kaynağı, varış yeri veya mülkiyetine dair hiçbir fark veya ayrımcılık gözetmeksizin ve 3.2. Maddesi'ne özel olarak öngörülenler dışında herhangi bir gecikme veya kısıtlama uygulanmaksızın tam anlamıyla gerçekleştirme yönünde münhasır hak tanımaktadır. 3.2. Ev Sahibi Hükümet, işbu Anlaşma'da veya herhangi bir Proje anlaşması kapsamında aksi öngörülmedikçe ve/veya Ev Sahibi Hükümet'in Transit Geçiş'in devamının kamu sağlığına ve güvenliğine veya çevreye yönelik herhangi bir tehlike veya risk ya da mülke yönelik orantısız bir tehlike veya risk oluşturduğuna ya da oluşturacağına inanması için makul sebepler bulunan haller dışında, Transit Geçiş Gazı'nın kesintisiz, engelsiz, kısıtlanmadan ve azaltılmadan akışını sağlamak için Azami Gayreti gösterir ve 1 söz konusu Transit Geçiş Gazı'nın kesilmesini veya azaltılmasını önlemek ve engellemek için uygun tedbirleri alır ve işlemleri gerçekleştirir. 3.3. Ev Sahibi Hükümet (i) Transit Geçiş Gazı'nı almayacağını ve bu amaçla önleyici tedbirler alacağını; ve (ii) Transit Geçiş Gazı'nın herhangi bir kısmı üzerinde mülkiyet hakkı iddia etmeyeceğini veya başka bir biçimde mülkiyet ya da zilyetlik hakları öne sürmeyeceğini ya da kullanmayacağını beyan ve kabul etmektedir ve, herhangi bir şüpheye mahal vermemek adına, işbu 3.3. Maddesi herhangi bir Devlet Makamı'nın veya Devlet Kuruluşu'nun taraf olduğu bir ticari gaz taşıma sözleşmesi hükümleri kapsamında, bu Devlet Makamı veya Devlet Kuruluşu'nun belirlenmiş Çıkış Noktası/Noktaları'nda Transit Geçiş Gazı'nı teslim alma hakkı ile ilgili değildir. 3.4. TANAP Proje Şirketi'nin, Devlet Makamları'ndan ve/veya Devlet Kuruluşları'ndan onay almasına gerek olmaksızın, TANAP Sistemi'nin toplam kapasitesini tamamen kendi takdiri kapsamında kullanma ve/veya Taşıtıcılara pazarlama ve söz konusu Taşıtıcılarla yapılan ticari gaz taşıma sözleşmeleri kapsamında Taşıtıcılarla tarifeleri müzakere etme, tarifeleri kararlaştırma ve uygulama yönünde münhasır hakkı olacaktır. TANAP Proje Şirketi, varsa, tarife hesaplama yöntemini ve TANAP Proje Şirketi'nin akdettiği her bir ticari gaz taşıma sözleşmesi kapsamında Taşıtıcı(lar) ile anlaşılmış tarifeleri ve kapasite tahsisatlarını, Tayin Edilmiş Devlet Makamı'na yalnızca bilgilendirme amacıyla bildirir. 3.5. Ev Sahibi Hükümet, SD2 Gaz Satış Anlaşması kapsamında teslime dilecek Gaz'ın, TANAP Sistemi aracılığıyla Giriş Noktası'ndan Ülke Toprakları içerisindeki Eskişehir ve Trakya Bölgesi'nde yer alan Çıkış Noktası/Noktaları'na şu şartlara tabi olarak taşınacağını teyit etmektedir: (i) Şah Deniz 2 sahasından gelip TANAP Sistemi'nden transit olarak geçecek olan Gaza uygulanan tarifenin aynısı (Ülke Toprakları'ndaki fiili taşıma mesafesine uyarlanarak) uygulanır; (ii) BOTAŞ ile TANAP Proje Şirketi arasında bir ticari gaz taşıma sözleşmesi imzalanacaktır. 3.6. (i) TANAP Sistemindeki kapasitenin azalması veya (ii) Şah Deniz 2 sahasında üretilip TANAP Sistemine Giriş Noktasından iletilecek olan Doğal Gaz'da noksanlık olması durumunda, kullanılabilir kapasite veya hacimlerin tahsisi, mümkün olduğu sürece, Şah Deniz 2 sahasından üretilen Doğal Gaz'ın hak sahibi Taşıtıcıları arasında oransal esasa göre yapılır.” TANAP Projesine ilişkin Ev Sahibi Hükümet Anlaşması'nın "Gümrük, İthalat ve İhracat" başlıklı 24. maddesi aşağıdaki gibidir: “24.1. Madde 24.2. hükümlerine halel gelmeksizin, herhangi bir zaman zaman ve zaman zaman, her bir Proje Katılımcısı kendi adına veya kendi hesabına; Proje Faaliyetleri ile ilişkili olarak kullanılacak her türlü ekipmanı, malzemeyi, makineyi, gereci, yedek parçayı, vasıtayı, ikmal maddelerini ve diğer tüm malları (sıvı yakıt ve yağlar hariç); tüm gümrük vergilerinden ve kısıtlamalarından muaf olarak, Ülke Toprakları'na ithal etme, Ülke Toprakları'ndan ihraç etme veya tekrar ihraç etme hakkına sahiptir. 24.2. Ulusal Kanunlar'ın izin verdiği ölçüde, her bir Proje Katılımcısı'nın her bir Yabancı Çalışanı, kendi kullanımı ve kişisel tüketimi için her türlü malı, işi, hizmeti veya teknolojiyi, tüm gümrük vergilerinden ve kısıtlamalardan muaf olarak, Ülke Toprakları'na ithal etme, Ülke Toprakları'ndan ihraç etme veya tekrar ihraç etme hakkına sahiptir. 24.3. Geçici olarak Ülke Toprakları'na ithal edilen ve TANAP Projesi'yle ilgili olarak geçici kullanımı gerekli ve uygun olan tüm ekipman, makine, gereç veya teknoloji, Ulusal Kanunlarda tanımlanan geçici ithalat rejimine tabi olacaktır. 24.4. 24. Madde kapsamında sağlanan tüm yetkilendirmeler ve muafiyetler, çevrenin, kamu sağlığının, güvenliğinin ve kamu düzeninin korunmasına ilişkin genel olarak uygulanan Ulusal Kanunlar tarafından sınırlandırılabilir. 24.5. TANAP Proje Şirketi tarafından herhangi bir Taşıtıcı için ya da kendisi için TANAP Sistemi üzerinden taşınan (TANAP Sistemi'ndeki taşımadan kaynaklanan kayıplar ve her türlü Yakıt Gazı, hat dolum Gazı ve dengeleme Gazı dahil) ya da taşınacak olan Doğal Gaz, Devlet'in gümrük kanunları açısından transit rejimindeki mal olarak değerlendirilecektir ve tüm gümrük vergilerinden muaf olacaktır. 24.6. TANAP Projesi'yle ilgili olan, Ülke Toprakları'na ithalatların ve Ülke Toprakları'ndan ihracatların tümü Ulusal Kanunların öngördüğü usul ve belgelere tabidir. Her Proje Katılımcısı tüm gümrük hizmeti/belgelendirme ücretlerini; bu ücretler itibari olduğu, bu tip bir gümrük hizmetinin /belgelendirmenin 2 fiili masraflarıyla örtüştüğü ve ayrımcı nitelikte olmadığı sürece; öder (ve bu ücretler vergi olarak değerlendirilmez). Ancak hiçbir durumda gümrük hizmeti/belgelendirme ücretleri aşağıdaki değerleri aşamaz. Sevkiyatın Beyan Edilen Değeri: Ücretler: 0 Dolar'dan 100.000 Dolar'a kadar Değerin %0,15'i 100.001 Dolar'dan 1.000.000 Dolar'a kadar 150 Dolar artı 100.000 Dolar'ın üzerindeki değerin %0,10'u 1.000.001 Dolar'dan 5.000.000 Dolar'a kadar 1.050 Dolar artı 1.000.000 Dolar'ın üzerindeki değerin %0,7'si 5.000.001 Dolar'dan 10.000.000 Dolar'a kadar 3.850 Dolar artı 5.000.000 Dolar'ın üzerindeki değerin %0,05'i 10.000.000 Dolar'dan fazla 6.350 Dolar artı 10.000.000 Dolar'ın üzerindeki değerin %0,01'i Yukarıda belirtilen Anlaşma hükümleri, 4458 sayılı Gümrük Kanunu, Bakanlığımızca yürütülen 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki "4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar" ve Gümrük Yönetmeliği'ne dayanılarak TANAP Projesi çerçevesinde gümrük idarelerince yürütülecek işlemlerin usul ve esasları aşağıda belirtilmektedir: I. TANAP Projesi kapsamında gümrük vergisinden muaf olarak ithal edilecek eşyaya ilişkin olarak BİLGE Sisteminde "TANAP" muafiyet kodu, "TANAP1" vergi grubu ve "TANAP2" G.T.İ.P. grubu oluşturulmuştur. Bu çerçevede, BİLGE Sisteminde TANAP muafiyet kodu sadece TANAP1 vergi grubunda yer alan ithalatçı firmalarca beyan edilebilecektir. II. Anlaşma ile belirlenen vergi muafiyetinin kapsamı Bakanlığımızca Maliye Bakanlığı nezdinde teyit edilerek “TANAP” muafiyet kodu buna uygun şekilde oluşturulmuştur. III. Anlaşmanın 24/1. Maddesi uyarınca Proje kapsamındaki muafiyetlerden yararlandırılacak ithalatlarda "proje faaliyetleriyle ilgili olma" şartı arandığından, söz konusu şartın karşılanmasını teminen, bu hususu tevsik eder mahiyette ve proje şirketinin talebi üzerine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca düzenlenen bir belgenin ithalat sırasında gümrük idareleri tarafından aranılması gerekmektedir. IV. Anlaşmanın 24/1. Maddesi uyarınca, Anlaşmadaki muafiyet sıvı yakıt ve yağları kapsamamaktadır. Türk Gümrük Tarife Cetveli'nin 27., 34. ve 38. Faslında sınıflandırılan ve “TANAP2” G.T.İ.P. grubunda yer alan eşyanın “TANAP1” muafiyet kodu seçilerek beyan edilmesi mümkün değildir. TANAP Projesi kapsamında muafiyet tanınmaksızın ithal edilecek olan ürünler ile ilgili olarak BİLGE sistemi üzerinde yukarıda belirtildiği şekilde düzenleme yapılmış olmakla birlikte, gümrük idarelerinde yürütülecek uygulamada bu hususa azami dikkatin gösterilmesi gerekmektedir. V. TANAP Projesi kapsamında gerçekleştirilecek ithalat işlemleri yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı hükümlerine tabidir. VI. BİLGE sisteminde TANAP Projesi için oluşturulan muafiyetin kullanılabilmesi için Anlaşma uyarınca sağlanan muafiyetlerden yararlanması öngörülen alt yüklenicilerin sisteme tanıtılması gerekmektedir. TANAP Projesi kapsamında uygulanacak muafiyetlerden faydalanması öngörülen alt yüklencilere ilişkin bilgiler (T.C. uyruklu gerçek kişiler için T.C. kimlik numarası, yabancı uyruklu gerçek kişiler için pasaport numarası, tüzel kişiler için vergi sicil kaydı bilgileri) TANAP Proje şirketinden temin edilerek Bakanlığımızca BİLGE sistemine tanıtılacaktır. Bilgi ve gereğini rica ederim. Cenap AŞCI Bakan a. Genel Müdür DAĞITIM: Tüm Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri 3