Poljoprivreni fakultet Osijek MJERNE JEDINICE Mjerne jedinice razvrstavaju se u slijedeće skupine: 1. Jedinice Međunarodnog sustava (jedinice SI): • osnovne • izvedene s posebnim nazivima i znakovima • izvedene bez posebnih naziva i znakova 2. Iznimno dopuštene jedinice izvan SI 3. Decimalne jedinice (tvore se pomoću decimalnih predmetaka) • od jedinica SI, izuzev Celzijeva stupnja i kilograma • od slijedećih iznimno dopuštenih jedinica izvan SI: litra, teks, bar, elektronvolt i var 4. Složene izvedene jedinice. Popisi su jedinica prilagođeni sedmom izdanju Le Systeme international d´ unites (SI). Organization intergouvernementale de la Convention du Metre – Bureau international des poids et mesures, Sevres 1998., prema kojemu će se usklađivati norme i državni zakoni o mjernim jedinicama, pa tako i hrvatski Zakon o mjernim jedinicama. Takve su jedinice popraćene bilješkama ispod tablica. OSNOVNE JEDINICE SI Naziv Znak Veličina metar m duljina kilogram kg masa sekunda s vrijeme amper A električna struja kelvin K termodinamička temperatura mol mol množina (količina) tvari kandela cd svjetlosna jakost METAR (m) je duljina puta koji u vakuumu svijetlost prijeđe za vrijeme od 1/299 792 458 sekunde. KILOGRAM (kg) je masameđunarodne pramjere (prototipa) koji je izrađen od u obliku valjka iz slitine platine i iridija i se čuva u Međunarodnom uredu za utege i mjere u Servesu pokraj Pariza. SEKUNDA (s) je trajanje 9 192 631 770 perioda zračenja koje nastaje pri prijelazu između dviju hiperfinih razina osnovnog stanje atoma 133Cs (cezija 133). AMPER (A) je jakost istosmjerne električne struje koja u vakuumu između dvaju ravnih, međusobno udaljenih 1 metar i beskonačno dugih paralelnih vodiča zanemarivo malog kružnog presjeka prouzrokuje silu od 2×10-7 njutna na metar dužine. KELVIN (K) je termodinamička temperatura koja je jednaka 273,16-tom dijelu termodinamičke temperature trojne točke vode. MOL (mol) je količina tvari koja sadrži toliko jednakih čestica (molekula, atoma, elektrona, iona i sl.) koliko ima atoma u 0,012 kg izotopa ugljika 126C. KANDELA (cd) je jakost svjetlosti u danom pravcu izvora koji emitira monokromatsko zračenje frekvencije 5,4×1014 Hz i čija je energetska jakost u tom pravcu 1/683 vata po steradijanu. Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 1 IZVEDENE JEDINICE SI S POSEBNIM NAZIVIMA I ZNAKOVIMA Naziv Znak Veza s drugim jedinicama SI Veličina bekerel Bq s–1 aktivnost radioaktivnog izvora Celzijev stupanj °C K Celzijeva temperatura džul J Nm rad, energija, toplina farad F C/V električni kapacitet grej Gy J/kg apsorbirana doza ionizirajućeg zračenja henri H Wb/A induktivnost herc Hz s–1 frekvencija kulon C As elektricitet luks lx lm/m2 osvjetljenje lumen lm cd sr svjetlosni tijek njutn N Kg m/s2 sila om W V/A električni otpor paskal Pa N/m2 tlak radijan rad 1 kut simens S A/V električna vodljivost sivert Sv J/kg ekvivalentna doza steradijan st 1 ugao (prostorni kut) tesla T N/(A m) magnetna indukcija vat W J/s snaga veber Wb T m2 magnetni tijek volt V W/A Elek. potencijal, napon, elektromotorna sila Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 2 IZVEDENE JEDINICE SI BEZ POSEBNIH NAZIVA I ZNAKOVA Naziv Znakovi Veličina četvorni metar m2 ploština kubni metar m3 obujam recipročni metar 1/m, m-1 valni broj metar u sekundi m/s brzina metar u sekundi na kvadrat m/s2 ubrzanje kubni metar u sekundi m3/s obujamni protok kilogram po kubnom metru kg/m3 gustoća džul po četvornom metru J/m2 energijska gustoća džul po kilogramu J/kg energijski tijek džul po kilogramkelvinu J/(kgK) specifični toplinski kapacitet kandela po četvornom metru cd/m2 svjetljivost mol po kubnom metru mol/m3 množinska koncentracija grej u sekundi Gy/s brzina apsorbirane doze (broj) jedan 1 lomni indeks Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 3 IZNIMNO DOPUŠTENE JEDINICE IZVAN SI S POSEBNIM NAZIVIMA I ZNAKOVIMA Naziv Znak morska milja astronomska jedinica ar hektar litra stupanj minuta sekunda gon atomska jedinica mase karat gram tona minuta sat dan Veza s jedinicama SI Veličina 1852 m duljina 11 a ha l, L 1° 1´ 12 1g u g t min h d ~1,495 978 7·10 m 100 m2 10 000 m2 10–3 m3 = dm3 obujam kut ~1,66057 · 10–27 kg 2 · 10–4 kg 10–3 kg 103 kg 60 s 3 600 s 86 400 s čvor teks bar ploština masa milimetar živina stupca mmHg fiziku i kemiju masu dragulja vrijeme brzina tex bar Uporaba samo za: pomorski, riječni i zračni promet astronomiju ploštinu zemljišta 10–6 kg/m 105 Pa duljinska masa 133,322 Pa tlak elektronvolt eV ~1,60219·10–19 J energija var var 1W snaga pomorski i zračni promet tekstilna vlakna i konac izražavanje tlaka tjelesnih tekućina posebna područja reaktivnu (jalovu) snagu izmjenične električne struje bel2) B B = 0,5 ln 10 (Np) razina neper3) Np Np = 1 razina Decimalne se jedinice tvore samo od slijedećih iznimno dopuštenih jedinica: litra, gram, teks bar, elektronvolt i var, a od jedinice bel obično se tvori samo decibel (dB). Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 4 DECIMALNE MJERNE JEDINICE Decimalne mjerne jedinice su decimalni višekratnici ili dijelovi mjernih jedinica sa posebnim nazivima i znakovima. Naziv decimalne mjerne jedinice tvori se sastavljanjem međunarodno dogovorenog predmetka ispred naziva mjerne jedinice, a znak decimalne mjerne jedinice tvori se stavljanjem znaka predmetka ispred znaka mjerne jedinice. Decimalne mjerne jedinice tvore se od svih mjernih jedinica SI sustava, osim stupnja Celzija i kilograma (decimalne jedinice mase tvore se od grama), te od sedam iznimno dopuštenih mjernih jedinica (litra, tona, teks, bar, elektronvolt, voltamper i var). PREDMECI ZA TVORBU DECIMALNIH JEDINICA Predmetak Znak Vrijednost jota Y 1024 zeta Z 1021 eksa E 1018 peta P 1015 tera T 1012 giga G 109 mega M 106 kilo k 103 hekto h 102 deka da 10 deci d 10–1 centi c 10–2 mili m 10–3 mikro µ 10–6 nano n 10–9 piko p 10–12 femto f 10–15 ato a 10–18 zepto z 10–21 jokto y 10–24 Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 5 MJERE SI I STARE MJERE (preračunavanje) 1) Mjere za duljinu Jedinica za duljinu jest metar (m). Ostale mjere za duljinu: kilometar (km) 1 km = 1 000 m decimetar (dm) 1 dm = 0, 1 m centimetar (cm) 1 cm = 0, 0 m milimetar (mm) 1 mm = 0,00 m mikrometar (µm) 1 µm = 0, 00000 m Preračunavanje starih mjera za duljinu: 1 palac (inch, col) = 0,0254 m = 25,4 mm 1 stopa (foot) = 0,3048 m = 12 palaca 1 yard = 0,944 m = 3 stope 1 hvat = 1,8965 m 1 engleska milja = 1609 m 1 nautička (morska) milja = 1852 m 2) Mjere za površinu Jedinica za površinu jest kvadratni metar (m2). Ostale mjere za površinu: kvadratni kilometar (km2) 1 km2 = 1 000000 m2 hektar (ha) 1 ha = 1 0000 m2 ar (a) 1 a = 100 m2 kvadratni decimetar (dm2) 1 dm2 = 0,01 m2 kvadratni centimetar (cm2) 1 cm2 = 0,0001 m2 kvadratni milimetar (mm2) 1 mm2 =0,000001 m2 Preračunavanje starih mjera za površinu: 1 četvorni hvat (hv) = 3,59665 m2 (3,6 m2) 1 katastarsko jutro (kj), ral = 5754,64 m 2 = 1600 četvornih hvati 1 hektar = 2780 četvornih hvati = 1,7377 jutra ili rali 1 lanac = 793 m2 = 2000 četvornih hvati 1 dulum ili dunum = 1000 m2 = 278,039 četvornih hvati 1 acre = 4046,8 m2 1 dan oranja = 4000 m2 = 1112,45 četvornih hvati 1 motika zemlje = 800 m2 3) Mjere za volumen (obujam) Jedinica za volumen jest kubni metar (m3) Ostale mjere za volumen: kubni decimetar (dm3) 1 dm3 = 0,001 m3 kubni centimetar (cm3) 1 cm3 = 0,000001 m3 Preračunavanje starih mjera za volumen: 1 kubni hvat = 6,82 m3 1 metrički hvat = 4 m3 1 šumski hvat = 4,4 m3 1 registarska tona = 2,832 m3 Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 6 3 a) Mjere za volumen tekućina litar (l) 1 l = 1 dm3 = 0,00 m3 hektolitar (hl) 1 hl = 100 l decilitar (dl) 1 dl = 0,1 l centilitar (cl) 1 cl = 0,01 l mililitar (ml) 1 ml = 0, 00 l Preračunavanje starih mjera za volumen tekućina: 1 vjedro = 56,589 l 1 gallon = 4,546 l (eng.) = 3,785l (am.) 1 bushel = 36,37 l (eng.) = 35,24l (am.) 1 barrel = 158,97 l 4) Mjere za masu Jedinica za masu jest kilogram (kg). Ostale mjere za masu: tona (t) 1 t = 1000 kg dekagram (dag) 1 dag = 0,01 kg gram (g) 1 g = 0,001 kg Preračunavanje starih mjera za masu: 1 metrička centa ili kvintal (q) = 100 kg 1 vagon = 10000 kg = 10 t 1 funta = 0,4536 kg 1 oko = 1,28 kg 1 tovar = 128 kg = 100 oka 5) Mjere za gustoću (specifičnu masu) Jedinica za gustoću u jest kilogram po kubnom metru (kg/m3). Ostale mjere za gustoću: tona po kubnom metru (t/ m3) 1 t/m3 = 1000 kg/m3 kilogram po kubnom decimetru (kg/dm3) 1 kg/dm3 = 1000 kg/m3 gram po kubnom centimetru (g/cm3) 1 g/cm3 = 1000 kg/m3 6) Mjere za brzinu Jedinica za brzinu jest metar u sekundi (m/s). Druga mjera za brzinu: kilometar na sat (km/h) 1 km/h = 0,278 m/s 1 m/s = 3,6 km/h 7) Mjere za ubrzanje Jedinica za ubrzanje jest metar u sekundi na kvadrat (m/s2) Druga mjera za ubrzanje: gal (gal) 1 gal = 0,01 m/s2 = 1 cm/s2 8) Mjere za silu Jedinica za silu jest njutn (N). Ostale mjere za silu: kilonjutn (kN) 1 kN = 1000 N milinjutn (mN) 1 mN = 0,001 N Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 7 Preračunavanje starih mjera za silu: 1 kilopond (kp) = 9,8 N 1 megapond (Mp) = 980 N 1 pond (p) = 0,0098 N 1 din = 0,0000 N 9) Mjere za tlak Jedinica za tlak jest paskal (Pa) = N/ m2. Ostale mjere za tlak: njutn na kvadratni cm (N/cm2) 1 N/cm2 = 10000Pa bar (bar) 1 bar = 100000 Pa milibar (mbar) 1 mbar = 100 Pa Preračunavanje starih mjera za tlak: 1 kilopond na kvadratni metar (kp/ m 2 ) = 9,8 Pa 1 tehnička atmosfera (at) = 9800 Pa = 1 kp/cm2 1 fizikalna atmosfera (atm) = 10325 Pa 1 mm Hg (visina stupca žive) = 133,22 Pa 1 mm H2O (visina stupca vode) = 9,8 Pa 10) Mjere za snagu Jedinica za snagu jest vat (W) = J/s. Ostale mjere za snagu: megavat (MW) 1 MW = 1000000 W kilovat (kW) 1 kW = 1000 W Preračunavanje starih mjera za snagu: 1 konjska snaga (KS) = 0,735 kW 1 kW = 1,36 KS 1 kilopondmetar u sekundi (kpm/ s) = 9,8 W 1 kilokalorija na sat (kcal/h) = 1,63 W 11) Mjere za energiju Jedinica za energiju jest džul (J) = Ws = Nm. Ostale mjere za energiju: megadžul (MJ) 1 MJ = 1000000 J kilodžul (kJ) 1 kJ = 1000 J kilovatsat (kWh) 1 kWh = 3,6 MJ Preračunavanje starih mjera za energiju: 1 kilopondmetar (kpm) = 9,8 J 1 kalorija (cal) = 4,868 J 1 konjska snaga- sat (KSh) = 2,65 MJ 1 erg = 0,1 MJ 12) Mjere za temperaturu Jedinica za temperaturu jest kelvin (K). Druga mjera za temperaturu: stupanj Celzija (°C) °C = K –273 K =°C + 273 Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 8 PRERAČUNAVANJE ANGLOAMERIČKIH MJERNIH JEDINICA Jedinice za duljinu 1 mil = 0,001 = 0,0254 mm 1 palac = 1 inch (in) = 1'' = 25,4 mm = 1/12 ft = 1/36 yd = 1000 mils 1 stopa = 1 foot (ft) = 1' = 0,3048 m = 12'' = 1/3 yd 1 yard(yd) = 0,9144 m = 36'' = 3 feet (ft) 1 milja = 1 statute mile = 1609,344 m = 1760 yd =5280 ft 1 međunarodna morska milja = 1 int. n. mile = 1852 m 1 fathom = 2 yd = 6 ft = 1,8288 m 1 furlong = 201,168 m = 0,125 mile = 660 ft 1 m = 39,3701 in = 3,28084 ft = 1,0936133 yd 1 km = 1093,6133 yd = 0,6137 mile = 0,539957 int. n. mile 1 europski hvat = 1,8965 m Jedinice za površinu 1 circulal mil (CM) = 0,000506707 mm2 = površina kruga promjera 1 mil; služi kao jedinica za presjeke u SADu. 1 četvorni palac = 1 square inch (in2) = 645,16 mm2 1 četvorna stopa = 1 square foot (ft2) = 144 in2 = 0,0929 m2 1 square yard (yd2) = 1296 in2 = 9 ft2 = 0,8361 m2 1 acre = 4046,86 m2 = 4849 yd2 = 0,4047 ha 1 četvorna milja = 1 q mi = 640 acres = 2,59 km2 1 mm2 = 1550 in2 = 10,674 ft2 = 1,196 yd2 1 ha = 10000 m2 = 2,471 acres = 0,01 km2 = 2780 četvornih hvati 1 km2 = 100 ha = 0,3861 sq mi 1 četvorni hvat = 3,5967 m2 1 jutro = 1600 četvornih hvati = 5755 m2 Jedinice za volumen 1 kubični palac = 1 cubic inch (in3) = 16,387064 cm3 1 kubična stopa = 1 cubic foot (ft3) = 28,3168 dm3 = 1728 in3 = 0,037 yd3 = 6,2288 UK gal 1 cubic yard (yd3) = 0,764555 m3 = 27 ft3 =202 US gal = 168,2 UK gal Britanske (UK) šuplje mjere 1 UK gallon (UK gal) = 4,546087 dm3 (l) = 4 UK qt = 8 UK pt = 160 UK floz = 1,201 US gal = 153,7 US floz = 227,42 in3 1 UK quart (UK qt) = 1,13652 dm3 (l) = 2 UK pt = 40 UK floz = 0,25 UK gal 1 UK pint (UK pt) = 0,568261 dm3 (l) = 0,5 UK qt = 20 UK floz = 34,68 in3 1 tekućinska unca (UK floz) = 0,0284130 dm3 (l) = 0,960754 US floz = 1,7339 in3 Američke (US) šuplje mjere 1 US gallon (US gal) = 3,785411 dm3 (l) = 4 US liq qt = 8 US liq pt = 128 Us floz = 0,832675 UK gal = 231 in3 = 0,1337 ft3 1 US quart (US liq qt) = 0,94635 dm3 (l) = 2 US liq pt = 32 US floz = 0,25 US gal 1 US pint (US liq pt) = 0,4731764 dm3 (l) = 0,5 US liq qt 1 tekućinska unca (US floz) = 0,0295736 dm3 (l) = 1,04085 UK floz = 1,805 in3 1 cup = 8 US floz = 0,2366 dm3 (l) Metričke jedinice za volumen 1 dm3 (l) = 61,0236 in3 = 0,035315 ft3 = 0,219969 UK gal = 0,26417 US gal 1 m3 = 35,3147 ft3 = 1,30795 yd3 = 246,17 US gal = 219,969 UK gal Mjere za naftu 1 US petrol gallon = 3,7799 dm3 = 5/6 UK petrol gal 1 US petrol barrel = 42 US petrol gal = 158,76 dm3 1 UK petrol gallon = 4,5339 dm3 = 6/5 US petrol gal 1 UK petrol barrel = 35 UK petrol gal = 158,76 dm3 Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 9 Brodske mjere 1 int. registarska tona = 2,832 m3 1 registarska tona = 100 ft3 = 2,83168 m3 1 US shipping ton (utovarna tona) = 40 ft3 = 1,13267 m3 1 UK shipping ton (utovarna tona) = 42 ft3 = 1,1893 m3 Jedinice za masu 1 funta (pound. lb) = 0,45359237 kg = 7000 grains (gr) = 256 drams (dr) = 16 ounces (oz) 1 unca (oz) = 28,3495 g = 16 drams = 1/16 lb 1 dram (dr) = 1,771845 g 1 grain (gr) = 0,064799 g 1 stone = 14 lb = 6,35 kg 1 quarter = 12,7 kg = 2 stones = 28 lb = 1/4 UK cwt 1 UK hunderd weight (UK cwt) = 50,8023 kg = 112 lb = 0,05 UK ton = 4 quarters = 8 stones 1 UK ton (long ton) = 1016,047 kg = 20 UK cwt = 160 stones = 2204 lb = 1,12 US ton 1 US hunderd weight (US cwt) = 45,3592 kg = 100 lb 1 US ton = 907,185 kg = 20 US cwt = 2000 lb = 0,892857 UK ton 1 kg = 2,20462 lb = 35,274 oz 1 metrička tona (t) = 0,9842 UK ton = 1,10231 US ton = 2204,62 lb 1 karat dragog kamenja = 4 grains = 0,2053 g; 1 inernacionalni karat = 0,2 g 1 karat zlata = 1/24 težinskih djelova legure = 41,667/1000 Oznake u karatima 22 20 18 14 8 Finoća u 1/1000 (žigosano) 917 833 750 583 333 Deplasman broda = težina natovarenog broda u UK tons Dead weight = težina tereta i goriva u UK tons Jedinice za silu 1 funta sile (lbf) = 4,44822 N = 0,453592 kp 1 kp = 2,204623 lbf = 9,80665 N 1 N = 0,101972 kp = 0,224809 lbf Jedinice za energiju i rad 1 British Thermal Unit (Btu) = 0,2520 kcal = 1,055056 kJ = 0,293071×10-3 kWh = 107,6 kpm = 778,2 lbf×ft 1 pound-force foot (lbf×ft) = 1,35582 J = 0,138255 kpm 1 horsepower-hour (hph) = 0,7457 kWh = 273745 kpm = 2684,52 kJ = 641,186 kcal = 2544,43 Btu = 1,014 metric hp 1 kWh = 3600kJ = 367098 kpm = 3412,14 Btu = 859,845 kcal = 1,34102 hph = 1,35962 metric hp 1 J = 0,737526 lbf×ft = 8,85075 lbf×in = 0,947817×10-3 Btu = 1 Nm = 0,101972 kpm = 0,238846×10-3 kcal 1 kcal = 3,96832 Btu = 4,1868 kJ = 1,163×10-3 kWh =427 kpm 1 kpm = 7,2330 lbf×ft = 9,295×10-3 Btu = 9,80665 J NAPOMENA: Nm, kpm, lbf×ft također se koriste za mjerenje zakretnog momenta. Jedinice za snagu 1 horse power (hp) = 0,745700 kW = 550 lbf×ft/s = 76,0402 kpm/s = 1,01387 KS 1 Btu/s = 0,2520 kcal/s = 1,055 kW = 107,6 kpm/s = 778,2 lbf×ft/s = 1,415 hp 1 lbf×ft/s = 1,35582 W = 0,138255 kpm/s = 1,81818×10-3 hp 1 kW = 1,3410 hp = 0,9478 Btu/s = 737,562 lbf×ft/s = 102 kpm/s = 860 kcal/h = 1,36 KS 1 kcal/s = 3,968 Btu/s = 3088 lbf×ft/s = 4,186 kW = 427 kpm/s Jedinice za tlak (specifični pritisak) 1 funta sile po kvadratnom palcu (pound per sqin = psi = lbf/in2) = 0,0689476 bar = 0,0703071 at (kp/cm2) = 6,89476×10-3 (MPa) = 0,7031 m v. st. = 6894,76 Pa (N7m2) = 51,713 Torr = 144 lb/ft2 = 2,036 Hg 1 funta sile po kvadratnoj stopi lbf/ft2) = 1/144 psi = 0,0141 in Hg = 47,8712 Pa = 0,0004882 at = 0,359132 Torr 1 in Hg = 0,491174 psi = 25,4 Torr = 345,316 mm v. st. = 3386,39 Pa = 0,034531 at 1 Pa = 1 N/m2 = 10-5 bar = 0,007501 Torr = 0,102 mm v. st. = 1,02×10-5 at = 0,000145 psi 1 bar = 100000 Pa (N/m2) = 0,1 N/mm2 = 1,019716 at (kp/cm2) = 14,5038 psi = 29,53 in Hg = 750062 Torr (mm Hg) 1 tehnička atmosfea (at) = 1 kp/cm2 = 10 m v. st. = 735,559 Torr (mm Hg) = 0,967841 atm = 98066,5 Pa (N/m2) = 0,980665 bar = 14,2233 psi = 2048,2 lbf/ft2 = 28,9595 in Hg Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 10 1 fizikalna atmosfera (atm) = 760 Torr = 1,033227 at = 14,69595 psi = 101 325 Pa = 1,01325 bar = 29,9217 in Hg 1 Torr = 1 mm Hg = 133,3234 Pa = 1,3332 mbar = 0,00135951 at = 13,5951 mm v. st. = 0,039370 in Hg = 0,0193368 psi Jedinice za temperaturu x[°F] = 5/9 (x - 32) [°C] = 5/9 (x - 32) + 273,15 [K] y[°C] = 9/5 y + 32 [°F] z[K] = 9/5 (z - 273,15) +32 [°F] 1 stupanj Fahrenheit (°F) = -17,222 °C = 255,927 K 0 °C = 273,15 K = 32 °F → ledište vode 100 °C = 373,15 K = 212 °F → vrelište vode 0 K = -273,15 °C = -459,67 °F → apsolutna nula Jedinice za mehaničko naprezanje 1 britanska tona sile/in2 (UK tonf/in2) = 2240 psi = 15,443 N/mm2 (MPa) = 1,57488 kp/mm2 = 144 tonf/ft2 1 UK tonf/ft2 = 0,1072522 N/mm2 = 1,07522 bar = 1,0933664 kp/cm2 (st) = 15,5556 psi 1 N/m2 = 1 MPa = 0,10197 kp/mm2 = 145,038 si = 9,32386 UK tonf/ft2 = 10 bar 1 kp/mm2 = 1422,33 psi = 9,80665 N/mm2 (MPa) = 10 N/mm2 = 100 kp/cm2 =0,63497 UK tonf/in2 Jedinice za gustoću 1 funta/in3 (lb/in3) = 27,6799 (kg/dm3 = g/cm3) = 1728 lb/ft3 1 funta/ft3 (lb/ft3) = 0,01602 kg/dm3 = 0,5787×10-3 lb/in3 1 kg/dm3 = 1 g/cm3 = 0,03613 lb/in3 = 62,428 lb/ft3 Jedinice za brzinu 1 ft/min = 0,3048 m/min = 0,00508 m/s 1 ft/s = 0,3048 m/s = 1,097 km/h 1 yd/s = 0,9144 m/s = 3,292 km/h 1 mile/h = 1,609 km/h = 0,447 m/s 1 int. naut. mile/h = 1,852 km/h 1 m/s = 3,28 ft/s = 3,6 km/h 1 km/h = 0,6214 mile/h = 0,2778 m/s Jedinice za ubrzanje 1 ft/s2 = 0,3048 m/s2 1 m/s2 = 3,2808 ft/s2 Jedinice za protok 1 ft3/s = 28,321 l/s = 1699 l/min = 373,7 UK gal/min = 448,8 US gal/min 1 ft3/min = 0,4721 l/s = 6,229 UK gal/min 1 UK gal/s = 9,632 ft3/min = 4,546 l/s 1 l/s = 13,2 UK gal/min = 15,85US gal/min 1 l/min = 0,22 UK gal/min = 0,2642 US gal /min 1 m3/min = 16,67 l/s = 1,3078 yd3/min 1 lb/s = 1,6329 t/h 1 t/h = 0,6124 lb/h 1 UK ton/h = 0,28224 kg/s 1 kg/s = 3,5431 UK ton/h Jedinice za potrošnju goriva 1 UK gal/mile = 2,8247 l/km 1 US gal/mile = 2,3531 l/km 1 l/km = 0,3540 UK gal/mile = 0,4252 US gal/mile Jedinice za specifični otpor 1 micro ohm-inch (µWin) = 36×10-6 Win2/yd = 0,0254 Wmm2/m = 0,0254×10-6 Wm 1 ohm-mil/ft (Wmil/ft) = 1,662×10-3 Wmm2/m 1 Wmm2/m = 39,37 mWin = 6017 Wmil/ft 1 Wm = 102 Wcm = 106 Wmm2/m = 3, 937×107 µWim = 6,017×108 Wmil/ft Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 11 Jedinice za rasvjetljenost 1 luks (lx) = 1 lumen/m2 (lm/m2) = 0,0929 lm/ft2 (ranije foot-candle, ft-c) 1 ft-c = 1 lm/ft2 = 10,76391 lx 1 foot (ph) = 1 lm/cm2 = 104 lx Jedinice za luminaciju 1 kandela/m2 (cd/m2) = 1 nit (nt) = 0,0001 stilb (sb) = 3,14159 apostilb (asb) = 0,291864 foot-lambert (fL) = 3,14159×104 lambert (L) 1 stilb (sb) = 10000 cd/m2 = 104 nt = 104 p asb =2918,64 fL = p lambert (l) 1 apostilb (asb) = 1/104p sb = 0,31831 cd/m2 = 0,09290 fL = 0,0001 L 1 foot/lambert (ftL) = 3,426259 cd/m2 = 10,7639 asb = 1,07639×10-3 L 1 lambert (L) = 0,318310 sb = 3183,100 cd/m2 = 10000 asb = 929,03 fL Jug, D., Stipešević, B., Stošić, M., Osijek 2007. 12
© Copyright 2024 Paperzz
