ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ( ΟΜΑΔΑ Α) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ( ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Ο συγγραφέας αναφέρεται στο λόγο ως καθοριστικό χαρακτηριστικό γνώρισµα της προσωπικότητας ενός ανθρώπου. Υποστηρίζει πως, καθώς ο λόγος αποτελεί το συνδυασµό οµιλίας και σκέψης, αποτυπώνει τις γνώσεις και το πνευµατικό επίπεδο ενός ατόµου. Έτσι, όταν κάποιος αδυνατεί να εκφραστεί αποδεικνύεται η πνευµατική του ένδεια. Γι΄αυτό, καταλήγει, απαραίτητη προϋπόθεση για τον ορθό τρόπο σκέψης και έκφρασης δεν αποτελούν µόνο οι έµφυτες καταβολές αλλά και η εκπαίδευση, αφού οι φορείς αγωγής είναι αυτοί που µπορούν να διαδραµατίσουν καθοριστικό ρόλο στη διαµόρφωση της ανθρώπινης προσωπικότητας. Β1. Ο τρόπος της γλωσσικής έκφρασης ενός ανθρώπου-προφορικής και γραπτήςπροσδιορίζει το χαρακτήρα του και την προσωπκότητά του. Η γλωσσική του επάρκεια καθορίζει την κριτική του ικανότητα αλλά και την επικοινωνιακή του δεξιότητα. Οι λέξεις και οι έννοιες υφίστανται στην ιδιόλεκτο ενός ανθρώπου µόνο αν τις έχει συνειδητοποιήσει και αποκωδικοποιήσει και µπορεί µέσω αυτών να εκφραστεί και να επικοινωνήσει. Έτσι, ο λόγος αποδεικνύει την πνευµατική, ψυχική και ηθική καλλιέργεια ενός ανθρώπου. Β2. Ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο του κειµένου χρησιµοποιεί ως τρόπο πειθούς την επίκληση στην αυθεντία, κάνοντας αναφορά στους αρχαίους Έλληνες και στον Πλάτωνα και συγκεκριµένα στο έργο του << Σοφιστής >>,για να ισχυροποιήσει τη θέση του και τα επιχειρήµατά του. Β3. α. εκφράζεται : εκδηλώνεται θάρρος : τόλµη κύριο : βασικό αποφασιστική : καίρια παρέχουν : προσφέρουν β. άστοχο : εύστοχο κρύψει : αποκαλύψει φτώχεια : πλούτος σωµατικές : πνευµατικές φυσικό : επίκτητο Β4. << Οι φορείς αγωγής ως καθοριστικός παράγοντας διάπλασης της προσωπικότητας >> Γ1. << Νέοι και γλώσσα >> Τα τελευταία χρόνια πολλοί εκφράζουν την ανησυχία τους για τη γλωσσική κατάρτιση των νέων . Μιλούν είτε για γλωσσική ανεπάρκεια των νέων είτε σχολιάζουν τον ιδιαίτερο γλωσσικό τρόπο επικοινωνίας τους, που χαρακτηρίζεται από τη συχνή χρήση ξένων λέξεων και τυποποιηµένων εκφράσεων, τη χρήση συντοµογραφιών και συµβόλων και την αντικατάσταση του ελληνικού αλφάβητου από το λατινικό. Ο ιδιαίτερος αυτός γλωσσικός κώδικας χαρακτηρίζεται από µια έντονη διαφοροποίηση που υπαγορεύεται από τη νοοτροπία, την ιδιοσυγκρασία, τις διαφορετικές ανάγκες επικοινωνίας, τα διαφορετικά διαβάσµατα και ακούσµατα των νέων. Οι λόγοι για τους οποίους οι νέοι χρησιµοποιούν αυτή την ιδιόλεκτο είναι: - Η γλώσσα αποτελεί το µέσο επανάστασης των νέων. Με τον τρόπο αυτό περιφρονούν αρχές και αξίες, αρνούνται να προσαρµοστούν και εκδηλώνουν το νεωτεριστικό τους πνεύµα. - Οι νεανικές ηλικιακά οµάδες διακρίνονται πάντα από την τάση να διαφοροποιούνται µε το ντύσιµο, τη συµπεριφορά και τη γλώσσα. Η λεγόµενη γλώσσα των νέων αποτελεί κώδικα εξατοµικευµένο της ηλικιακής τους οµάδας, γλωσσική παραλλαγή που διαφοροποιεί τους χρήστες της, κατασκευάζοντας συγχρόνως τη συνοχή της οµάδας. - Η τεχνολογική επανάσταση αλλά και η καταλυτική επίδραση των Μ.Μ.Ε οδηγεί στην αποδυνάµωση της γλωσσικής τους ικανότητας. Η κυριαρχία της εικόνας εκτοπίζει το λόγο και τη δυνατότητα των νέων να τον καλλιεργήσουν. - Η απουσία µελέτης και επαφής µε το βιβλίο και τη λογοτεχνία γενικότερα, σε συνδυασµό µε την κυριαρχία της εικόνας, δεν καλλιεργεί τη δυνατότητά τους να αναπτύσσουν συνειρµούς και έννοιες και στη συνέχεια να τις εκφράζουν γλωσσικά. - Η ανεπαρκής γλωσσική παιδεία, καθώς κυριαρχεί η τεχνοκρατική παιδεία και κυριαρχεί η εκµάθηση ξένων γλωσσών από το δηµοτικό. - Η εισβολή και η χρήση πολλών ξένων λέξεων και η αποµάκρυνση των νέων από τη γνωριµία και επαφή µε τη δική τους γλωσσική παράδοση. Οι παράγοντες που µπορούν να συµβάλουν στη γλωσσική καλλιέργεια των νέων είναι: Α. Η Εκπαίδευση: - Είναι απαραίτητο να δοθεί έµφαση στο µάθηµα της γλωσσικής διδασκαλίας και να µελετηθεί στην ιστορική της διαδροµή και όχι αποσπασµατικά. - Εκσυγχρονισµός της γλωσσικής διδασκαλίας µε νέες µεθόδους, βιβλία, προγράµµατα σπουδών, σε συνδυασµό µε τη χρήση των νέων τεχνολογιών. -Ανάθεση εργασιών στους µαθητές έτσι ώστε να γίνει πιο ενδιαφέρων ο τρόπος εκµάθησης της γλώσσας και η επαφής τους µε τη γλωσσική δηµιουργία και παράδοση. -Διαµόρφωση οργανωµένων και ενηµερωµένων βιβλιοθηκών έτσι ώστε να έρχεται ο µαθητής σε επαφή µε το βιβλίο πιο συχνά και πιο ευχάριστα. - Καλλιέργεια του διαλόγου στα µαθήµατα και κυρίως στα γλωσσικά, για να µάθουν οι νέοι να επικοινωνούν ουσιαστικά και σωστά. Β. Η Πολιτεία: - Σκόπιµο είναι να παρέχει οικονοµικές διευκολύνσεις στους νέους για την καλύτερη και πιο συστηµατική επιµόρφωσή τους. - Κρίνεται απαραίτητη η προβολή του πολιτισµού και της γλωσσικής µας παράδοσης στους νέους για να µπορέσουν να την αξιολογήσουν και να την εκτιµήσουν, µελετώντας την στη διαχρονικότητά της και στη γενικότερη προσφορά της στον παγκόσµιο πολιτισµό. Γ. Η πνευµατική ηγεσία: - Χρειάζεται να αναλάβει ρόλο διαφωτιστικό για τη σπουδαιότητα της γλώσσας για το άτοµο και το έθνος. - Πρέπει να αγωνιστούν για την προώθηση και εφαρµογή ενός νέου, ανθρωποκεντρικού προσανατολισµού στο εκπαιδευτικό σύστηµα. Δ. Τα Μ.Μ.Ε: - Είναι απαραίτητο να αναδειχθεί ο Τύπος-έντυπος και ηλεκτρονικός- σε µέσο γλωσσικής αγωγής, µε ποιοτικά προγράµµατα που θα καλλιεργούν γλωσσικά το κοινό. - Οφείλουν να δώσουν σηµασία στην ορθή χρήση της γλώσσας και να αποφεύγουν την πληθώρα χρήσης ξένων λέξεων και ορολογίας. Ε. Η οικογένεια: - Οφείλει να µεταδώσει στα παιδιά την αγάπη για την ελληνική γλώσσα, τη µελέτη και τη χρήση της. - Χρειάζεται να επιδιώξει τη συστηµατική και ουσιαστική γλωσσική καλλιέργεια και επικοινωνία των παιδιών.