ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ JEANNE D’ ARC ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ β1 Γυμνασίου Σχ.έτος 2012-2013 Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΡΜΑΤΩΣΙΑ ΣΤΗΝ ΙΛΙΑΔΑ Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΜΑΤΩΣΙΑ Η αρματωσιά κάθε πολεμιστή είναι έμβλημα κύρους, περηφάνιας, γοήτρου, αριστοκρατικής καταγωγής, κοινωνικής ιεραρχίας, εξουσίας και πλούτου και, στην περίπτωση του Αχιλλέα, σύμβολο θεϊκής εύνοιας. Όλες οι αρχαίες ελληνικές πανοπλίες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως μοναδικά αντικείμενα υψηλής τέχνης από μπρούτζο και χαλκό. Ταυτόχρονα παρείχαν τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία στον πολεμιστή από κάθε είδους προσβολές (βέλη, σπαθιά, πολεμικούς πελέκεις κλπ.) χωρίς να του στερούν την ευελιξία και την κινητικότητα που θα χρειαζόταν στην μάχη. ΘΩΡΑΚΑΣ Οι σύνθετοι θώρακες των επιφανέστερων πολιτών της Αθήνας ήταν επενδεδυμένοι με αλληλοεπικαλυπτόμενες ορειχάλκινες φολίδες ποικίλων μεγεθών ενώ οι παρυφές των διαφόρων τμημάτων διακοσμούντο με ζωηρόχρωμα μοτίβα. Τους φορούσαν πάνω από ελαφρύ λινοθώρακα με δερμάτινες πτέρυγες. ΠΕΡΙΚΕΦΑΛΑΙΑ Η κορινθιακή περικεφαλαία του αξιωματικού είναι δίχρωμη με το θόλο της να έχει αφεθεί στο χρώμα του ορείχαλκου και την προσωπίδα να έχει βαφτεί μαύρη για λόγους εντυπωσιασμού. Ο υπερυψωμένος λοφιοστάτης του κράνους προσδίδει μεγαλύτερο ανάστημα στον αξιωματικό, ενώ η μεταλλική οθόνη της ασπίδας του είναι διακοσμημένη με τη λευκή ταυροκεφαλή, ένα από τα αγαπημένα εμβλήματα των Αθηναίων. ΚΡΑΝΟΣ-ΠΕΡΙΚΝΗΜΙΔΕΣ Το κορινθιακό κράνος εμφανίζεται για πρώτη φορά τον 7ο αι. π.Χ. και είναι γνωστό μέχρι σήμερα ως το κατεξοχήν αρχαίο ελληνικό πολεμικό κράνος. Γνώρισε μεγάλη διάδοση και πέρα από τα γεωγραφικά σύνορα της αρχαίας Ελλάδας. Κνημίδες ονομάζονταν τα καλύμματα των κνημών, τα οποία προστάτευαν τις κνήμες από τα βλήματα και τα βέλη των αντιπάλων. ΑΚΟΝΤΙΟ-ΔΟΡΥ Το ακόντιο ήταν όπλο σαν το δόρυ, αλλά βραχύτερο και ελαφρύτερο, το οποίο έριχναν κατά των αντιπάλων από απόσταση. Στον Όμηρο αναφέρεται πολύ συχνά η χρήση του και μάλιστα στους βαριά οπλισμένους πολεμιστές, που ξεκινούσαν την μάχη ή την μονομαχία πρώτα με τη ρίψη του. Το δόρυ ήταν το κατεξοχήν επιθετικό όπλο και είχε μήκος μιάμιση φορά το ύψος του ανθρώπου. Αποτελούνταν από ένα ψηλό κοντάρι από ξύλο ιδιαίτερα ανθεκτικό και ξυσμένο, το λεγόμενο ξυστόν, με μια σιδερένια ή ορειχάλκινη αιχμή στο άκρο του, την λόγχη. ΤΟΞΟ-ΞΙΦΟΣ Ο ξίφος ήταν το κύριο πολεμικό όπλο σε συνδυασμό με το δόρυ. Τον χρησιμοποιούσαν τόσο σε κάθετο, όσο και σε οριζόντιο χτύπημα. Το τόξο ήταν όπλο που έριχνε βέλη σε απόσταση. Η χρήση του μαρτυρείται από τον 8ο αι. Στον Όμηρο αναφέρεται και στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΡΜΑΤΩΣΙΑ Ο κλασικός Έλληνας πεζοναύτης του 5ου π.Χ. αιώνα έφερε μόνο τη στοιχειώδη αμυντική θωράκιση (ασπίδα και κράνος) ώστε να μπορεί να κολυμπήσει με ασφάλεια και χωρίς περιττό βάρος σε περίπτωση βύθισης του πλοίου στο οποίο επέβαινε. Το επιθετικό του όπλο ήταν η βαριά τιμητική μάχαιρα, χαρακτηριστικό όπλο των Μηδικών πολέμων. Φέρει λοφιοφόρο κράνος αττικού τύπου, ελαφρύ λινοθώρακα με δερμάτινες πτέρυγες, ψηλές ορειχάλκινες περικνημίδες και ασπίδα τύπου ‘‘όπλον”, στην οθόνη της οποίας έχει προσαρμοστεί μάλλινο παραπέτασμα για την προστασία των κάτω άκρων από τα εχθρικά βέλη. Τα επιθετικά του όπλα είναι το μακρύ νυκτικό δόρυ και το νυκτικό /θλαστικό ξίφος. Ο ΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΠΑΡΤΙΑΤΗ Ο σπαρτιάτης αξιωματικός φέρει μυώδη θώρακα με μεταλλικές επωμίδες, ανοικτό κράνος τύπου ‘‘πίλου” με το χαρακτηριστικό αντεστραμμένο λοφίο των Δωριέων βαθμοφόρων, ασπίδα τύπου ‘‘όπλον” με το γράμμα Λ (Λακεδαίμονα) στην εξωτερική της επιφάνεια και ορειχάλκινες περικνημίδες με δερμάτινους ιμάντες στήριξης στη βάση των επιγονατίδων. Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΡΜΑΤΩΣΙΑ ΣΤΗΝ ΙΛΙΑΔΑ Ο αρχαίος Ελληνικός πολιτισμός είναι ιστορικά συνδεδεμένος με μια ηρωική εποχή της ανθρωπότητας. Οι αρχαίοι Έλληνες έδειξαν έντονη στρατιωτική δραστηριότητα όσο κανένας άλλος λαός της αρχαιότητας. Στην Ιλιάδα, το πρότυπο του εξιδανικευμένου ηρωικού βίου αλλά και του ηρωικού θανάτου σημαδεύουν βαθιά κάθε πτυχή της κοινωνίας και των θεσμών της επηρεάζοντας τους Ομηρικούς ήρωες. Το έπος της Ιλιάδας αποτελεί έναν ύμνο των πολεμικών αξιών της Μυκηναϊκής κοινωνίας και σκιαγραφεί ατρόμητους πολέμαρχους, θνητούς και ημίθεους εξοπλισμένους με περίτεχνες αρματωσιές (θώρακες, προστατευτικούς χιτώνες, ασπίδες και περικεφαλαίες) να πολεμούν με πάθος και ανδρεία για την τελική επικράτηση και την αιώνια αθάνατη δόξα. ΑΓΑΛΜΑ ΠΟΥ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΙ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ. Η ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΡΧΟΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΝΝΑΙΟΥ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ. Η επική αφήγηση θέλει όλους τους κεντρικούς ήρωες να φέρουν κάποιο είδος πανοπλίας: τον Πάρη (Ιλιάδα, Γ), τον Αίαντα (Ιλιάδα, Η), τον Αγαμέμνονα (Ιλιάδα, Λ) και φυσικά τον ατρόμητο Μυρμιδόνα Αχιλλέα, που, αφού έχασε την πανοπλία του, μετά το δανεισμό της στον σύντροφό του, τον Πάτροκλο,περιμένει τη νέα του ασπίδα πριν επιστρέψει στη μάχη. ΔΙΟΜΗΔΗΣ ΚΑΙ ΑΙΝΕΙΑΣ Οι ασπίδες τους καθώς και η ενδυμασία τους φαίνονται βαριές. ΑΧΙΛΛΕΑΣ- ΕΚΤΟΡΑΣ Διακρίνεται το δόρυ, η περικεφαλαία και η ασπίδα του καθένα. Η ΑΣΠΙΔΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ Η ασπίδα ήταν φορητός δίσκος με επαρκή ανθεκτικότητα αλλά και μέγεθος, ώστε να προστατεύει τον πολεμιστή από τα χτυπήματα των αντιπάλων. Ως προς το μέγεθος, τα υλικά κατασκευής αλλά και το σχήμα της, η ασπίδα παρουσιάζει σχετικά μεγάλη ποικιλία. Για την κατασκευή της ασπίδας του Αχιλλέα επιστράτευσαν και ο Ήφαιστος και ο Όμηρος όλη τους την τέχνη. Η ασπίδα του Αχιλλέα είναι ένας ύμνος στην τεχνολογία, μια ποιητική παρουσίαση του πλέον περίφημου σε τέχνη έργου της ομηρικής εποχής. Η μητέρα του Αχιλλέα, η Θέτιδα, ζητάει από το θεό Ήφαιστο να σφυρηλατήσει μια καινούργια πανοπλία για τον γιο της. Ο Όμηρος θέλει να δώσει έτσι έμφαση στις θεϊκές και υπερφυσικές ιδιότητες των νέων όπλων του Αχιλλέα, αφού είναι φτιαγμένα απευθείας από τα χέρια του Ηφαίστου. Μονάχα η περιγραφή της νέας πανοπλίας και της ασπίδας του Αχιλλέα καταλαμβάνει 140 στίχους (Ιλιάδα, Σ, στ. 478-617), δείχνοντας έτσι και τη σπουδαιότητα της πολεμικής αρματωσιάς εκείνη την εποχή. ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΣΠΙΔΑΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΠΙΔΑΣ ΔΕΙΤΕ ΜΕ ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΕΜΒΛΗΜΑ ΤΗΣ 31ΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ, ΕΛΕΥΣΙΝΑ Το έμβλημά της κοσμούν η ασπίδα του Αχιλλέα, ο Αετός του Δία (σύμβολο δύναμης και υπεροχής, συμβολίζει την από αέρος διάσωση) και το φίδι, που ως σύμβολο αναγέννησης παραπέμπει στην παροχή Πρώτων Βοηθειών. Το «Α» προέρχεται από τη λέξη «Αχιλλέας» και είναι το χαρακτηριστικό κλήσης ειρηνικής περιόδου, ενώ ο κεραυνός συμβολίζει τις τηλεπικοινωνίες και την ταχύτητα αντίδρασης. Το Γαλάζιο που περιβάλει την όλη σύνθεση είναι το χρώμα του Ελληνικού Εναέριου Χώρου και της Πολεμικής Αεροπορίας. Το ρητό «Των δ’ επιλέκτων η Αρετή» αποτελεί μέρος από την ρήση του Αριστοτέλη: «…των πολλών επιδίωξη η Ηδονή Των εκλεκτών η δόξα Των δ’ επιλέκτων η Αρετή» ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Βλαχαδάμης Αλέξανδρος Δανάλια Χρυσάνθη Δουράμπεη Έλενα Δαλαμπέκη Μαρία Διγαλάκη Λυδία Τσάβαλου Μαργαρίτα Υπ.Καθηγήτρια κ.Βώκου Αγγελική