Το πτυχίο δεν φέρνει μεροκάματο Το 40% των πτυχιούχων κάνει άλλη δουλειά από το αντικείμενο των σπουδών του! ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Δευτέρα 20 Ιουλίου 2009 Χιλιάδες υποψήφιοι κάθε χρόνο δεν καταφέρνουν να πετύχουν την εισαγωγή τους σε μια σχολή της προτίμησής τους. Με βάση τη σχέση «θέσεις εισακτέων»- «ζήτηση υποψηφίων» (πρώτη προτίμηση) υπολογίζεται ότι και φέτος μόνο το 25% από όσους θα εισαχθούν θα καταφέρουν να πετύχουν στο τμήμα ΑΕΙ- ΤΕΙ που πραγματικά επιθυμούν. Ωστόσο, αυτό είναι μόνο η μία πλευρά του προβλήματος. Η άλλη, ακόμη σοβαρότερη πλευρά, αφορά τη σχέση των σπουδών του πτυχιούχου με την εργασία την οποία κάνει ή ενδέχεται να κάνει. Κι αυτό γιατί, αν η ανεργία είναι η μία όψη του προβλήματος, η ετεροαπασχόληση, δηλαδή το να απασχολείται κάποιος σε εργασίες που είτε δεν έχουν καμία συνάφεια με τις σπουδές του είτε έχουν πολύ μικρή, κυριαρχεί στις τάξεις των πτυχιούχων, καθώς αφορά περίπου τέσσερις στους δέκα. Μάλιστα στον τομέα της ετεροαπασχόλησης, η Ελλάδα κατέχει σήμερα τη δεύτερη θέση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. 100.000 άνεργοι Είναι αλήθεια ότι ο κίνδυνος της ανεργίας, της ετεροαπασχόλησης ή της υποαπασχόλησης αφορά πολλές ειδικότητες. Το μαρτυρούν τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας που καταγράφουν το 2009 περίπου 100.000 άνεργους πτυχιούχους, ενώ την ίδια στιγμή η εμπειρική έρευνα αποκαλύπτει ότι 10.000 απασχολούνται σε εργασίες που έχουν ελάχιστη ή και καθόλου σχέση με τις σπουδές τους ή υποαπασχολούνται σε κρατικά προγράμματα (ΟΑΕΔ) με πολύ χαμηλές αμοιβές. Αυτοί που βρίσκονται σε δυσχερέστερη θέση είναι οι πτυχιούχοι τμημάτων ΑΕΙ- ΤΕΙ με ανύπαρκτα ή ασαφή επαγγελματικά δικαιώματα και ακολουθούν οι πτυχιούχοι θεωρητικών και θετικών επιστημών που παραπέμπουν στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού: φιλόλογοι, ιστορικοί, γυμναστές, θεολόγοι, κοινωνιολόγοι, μαθηματικοί, φυσικοί, απόφοιτοι γαλλικής, ιταλικής και γερμανικής φιλολογίας είναι οι πιο «ευαίσθητες» ομάδες. Δεν είναι τυχαίο που σε κάθε διαγωνισμό για πρόσληψη εκπαιδευτικών οι αιτήσεις ανέρχονται σε 70.000 - 80.000 για τη διεκδίκηση 6.000 θέσεων. Σε πρόσφατη έρευνα σε αδιόριστους εκπαιδευτικούς (καθηγητές) σχετικά με την αξιοποίηση του πτυχίου τους και τη σχέση της εργασίας που κάνουν με την εκπαίδευση που πήραν, τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά. Ένας στους τέσσερις ήταν άνεργος πάνω από 18 μήνες, οι μισοί απασχολούνταν σε εργασίες εντελώς άσχετες με την επιστήμη τους (υπάλληλοι και ταμίες σούπερ μάρκετ, αποθηκάριοι, υπάλληλοι καταστημάτων ένδυσης και υπόδησης, οδηγοί ταξί, γκαρσόνια και λοιπά τουριστικής φύσεως επαγγέλματα, κ.λπ.) και ένας στους τέσσερις υποαπασχολούνταν (part time) σε δουλειές «σχετικές» (φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα). Οι φιλόλογοι Παράλληλα, έρευνες των Γραφείων Διασύνδεσης των Πανεπιστημίων αποκαλύπτουν ότι μόνο το 17,7% των αποφοίτων Φιλολογίας απασχολείται σε σχετική με το αντικείμενο του πτυχίου του εργασία, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των αποφοίτων αυτού του κλάδου είναι άνεργοι (42,9%)! Ύστερα από έρευνα στο Παν/μιο Θεσσαλονίκης διαπιστώθηκε ότι μόνο το 60,3% των πτυχιούχων του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας εργάζονται και από αυτούς το 42,3% απασχολείται σε τομείς μη σχετικούς με τις σπουδές του, γιατί, όπως δήλωσαν, δεν είχαν άλλη επιλογή. Στην «Έρευνα για την επαγγελματική σταδιοδρομία των αποφοίτων», που πραγματοποιήθηκε από το Γραφείο Διασύνδεσης του Δημοκρίτειου Παν/μίου Θράκης τονίζεται ότι μόνο το 17,7% των αποφοίτων Ιστορίας απασχολείται σε σχετική με το αντικείμενο του πτυχίου του εργασία, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των αποφοίτων αυτού του κλάδου είναι άνεργοι (42,9%)! Το 30% των νέων αποφοίτων των Φυσικών και Μαθηματικών Τμημάτων μένουν άνεργοι ή υποαπασχολούμενοι για περισσότερο από δύο χρόνια, ενώ περίπου το 15% συνεχίζει μεταπτυχιακές σπουδές πιθανόν για να αποφύγει τον εφιάλτη της ανεργίας. Γυμναστές και θεολόγοι Περίπου 3.000 εκτιμούνται οι άνεργοι πτυχιούχοι Θεολογίας ενώ άλλοι τόσοι υποαπασχολούνται ή ετεροαπασχολούνται. Πάνω από 12.000 υπολογίζονται οι άνεργοι ή υποαπασχολούμενοι και ετεροαπασχολούμενοι πτυχιούχοι γυμναστές. Μια ματιά στα αποτελέσματα της έρευνας για την απασχόληση των πτυχιούχων του Παντείου Πανεπιστημίου, που διεξήχθη από το Γραφείο Διασύνδεσης του Ιδρύματος, αποκαλύπτει ότι ένας στους πέντε πτυχιούχους κοινωνιολόγους είναι άνεργος, ενώ από όσους εργάζονται το 70% δήλωσε ότι το επάγγελμά του έχει από καμία έως ελάχιστη σχέση με τις σπουδές του. 17.000 γιατροί, φαρμακοποιοί και δικηγόροι... στο ταμείο ανεργίας ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ανεργίας αποτυπώνονται και σε κλάδους τους οποίους η αγορά εργασίας στο παρελθόν και η κοινή γνώμη ακόμη και σήμερα έχουν «στεφανώσει» με κύρος και γόητρο. Οι αμφίβολες επαγγελματικές προοπτικές, η ανεργία, η υποαπασχόληση και η ετεροαπασχόληση είναι λέξεις που συνοδεύουν πλέον και τα «αριστοκρατικά πτυχία». Το 2009 αναμένεται ότι περισσότεροι από 17.000 γιατροί, οδοντίατροι φαρμακοποιοί, πτυχιούχοι των ΤΕΙ Επιστημών Υγείας και δικηγόροι θα έχουν σοβαρά προβλήματα επαγγελματικής αποκατάστασης. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθήνας, περίπου το 1/3 των Αθηναίων δικηγόρων- σε σύνολο 18.500- δεν εισέπραξαν... ούτε ένα ευρώ από οποιαδήποτε δικηγορική πράξη τον χρόνο που πραγματοποιήθηκε η έρευνα. Οι ρυθμοί με τους οποίους αυξάνεται κάθε χρόνο ο αριθμός των δικηγόρων είναι ιλιγγιώδεις. Περίπου 1.500 είναι οι νέοι πτυχιούχοι των Νομικών Σχολών ετησίως. Στον Δικηγορικό Σύλλογο της Αθήνας, οι εισερχόμενοι στο επάγγελμα είναι κατά περίπου 2/3 περισσότεροι από εκείνους που εξέρχονται λόγω συνταξιοδότησης, λόγω θανάτου ή για διάφορους άλλους λόγους. Την ίδια περίοδο εγγράφηκαν στον κατάλογο ανεργίας του ΟΑΕΔ περίπου 9.000 ιατροί, φαρμακοποιοί, οδοντίατροι, αλλά και πτυχιούχοι των ΤΕΙ Επιστημών Υγείας. Παράλληλα, σύμφωνα πάλι με τα στοιχεία της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, ένας στους τέσσερις νέους Έλληνες οδοντιάτρους αντιμετωπίζει προβλήματα απασχόλησης. Γραμματέας με 3 πτυχία Η Μαριάνθη Παρασκευά είναι 28 ετών. Έχει σπουδάσει στο τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ενώ έχει κάνει μεταπτυχιακό στο τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Εργάζεται ως γραμματέας σε μια εταιρεία στη Μυτιλήνη. «Θα μπορούσα να διδάσκω σε σχολείο όμως οι διαδικασίες του ΑΣΕΠ απαιτούν πολύ χρόνο προετοιμασίας. Δεν έχω την πολυτέλεια να μη δουλεύω». Έμπορος με μάστερ Ο 34χρονος Γιάννης Κουμπής σπούδασε στην Αγγλία, Οικονομικά και Διοίκηση Επιχειρήσεων. Κατέχει μάστερ στις διεθνείς επιχειρήσεις όμως ύστερα από πολλές προσπάθειες για να βρει δουλειά στον τομέα του, σήμερα λειτουργεί κατάστημα υποδημάτων στη Μυτιλήνη. «Ήθελα να γυρίσω στο νησί. Όμως οι επιλογές που είχα είτε μου πρόσφεραν λίγα χρήματα είτε ήταν θέσεις με μειωμένο ωράριο απασχόλησης». Στροφή στις δημόσιες σχέσεις «Σπούδασα προγραμματιστής υπολογιστών, όμως σήμερα εργάζομαι ως υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων σε μπαρ και νυχτερινά κέντρα», λέει ο Μάρκος Καλούμενος από τη Θεσσαλονίκη. «Το επιστημονικό αντικείμενο το οποίο σπούδασα μέχρι πριν από 5 χρόνια εξασφάλιζε επαγγελματική αποκατάσταση. Πλέον, όμως, προοπτικές δεν υπάρχουν. Δεν άνοιξαν θέσεις εργασίας και οι περισσότεροι συμφοιτητές μου αδυνατούν να βρουν δουλειά», λέει ο Μάρκος. Ρεπορτάζ... με πάγο Αντίστοιχο επαγγελματικό αδιέξοδο σε σχέση με τις σπουδές της διαπιστώνει και η Έλενα Ματσουκάτοβα, φοιτήτρια Δημοσιογραφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, η οποία εργάζεται ως μπαργούμαν. «Προσπάθησα να βρω δουλειά στο αντικείμενό μου, ωστόσο τα πράγματα είναι δύσκολα. Στην αρχή δούλευα για ένα χαρτζιλίκι, όμως εδώ και τέσσερα χρόνια εργάζομαι συνειδητά στο μπαρ», σημειώνει. Ψυχολόγος επιχειρήσεων «Τελείωσα ψυχολογία με μεταπτυχιακό στην Πράγα το 1996. Παρέμεινα για έναν χρόνο άνεργος, ψάχνοντας να βρω κάτι σχετικό με το αντικείμενο των σπουδών μου. Τελικά προσλήφθηκα σε μια εταιρεία όπου ασχολήθηκα με επιλογή προσωπικού», λέει ο 39χρονος Θεόδωρος Δερμεντζόγλου. «Δυστυχώς, οι θέσεις ψυχολόγων στην Ελλάδα είναι ελάχιστες. Αυτήν την περίοδο εργάζομαι ως σύμβουλος επιχειρήσεων», συμπληρώνει. Μαραγκός με πτυχίο γυμναστή Ο 38χρονος Μανώλης Δαφτσής αποφοίτησε από το ΤΕΦΑΑ του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου το 1995. «Αρχικά εξάσκησα το επάγγελμα του προπονητή σε τμήματα υποδομής», λέει, ωστόσο το 2001 έκανε στροφή στην επαγγελματική του σταδιοδρομία: «Αναγκάστηκα να ασχοληθώ με το επάγγελμα του πατέρα μου, ο οποίος ήταν μαραγκός. Εκτίμησα ότι εκεί υπήρχαν πολύ μεγαλύτερες απολαβές».