01- KATHI 27-10_KATHI NEW 10/25/13 10:34 PM Page 1
ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα
ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013 • Eτος 5ο • Aρ. φύλλου 263
www.k athimerini.com.cy €1,50 (Απλή έκδοση) €2,90 (Βασική) €3,90 (Ενισχυμένη)
Η συμφωνία που δεν έγινε ποτέ
Σ H M E PA
Το παρασκήνιο της προσπάθειας που έγινε για βελούδινο διαζύγιο του Προεδρικού με τον διοικητή της ΚΤ
Με τρεις απεσταλμένους, οι οποίοι λειτουργούσαν χωρίς μεταξύ τους συνεννόηση, τουλάχιστον αρχικά, δόθηκε η πρόταση
στον Πανίκο Δημητριάδη πως θα ήταν δυνατόν να βρεθεί μία φόρμουλα για την
αποχώρησή του, το συντομότερο δυνατόν.
Η αρχική αντίδραση του διοικητή της Κεντρικής κ. Δημητριάδη ήταν πως αυτό είναι
ένα θέμα που θα πρέπει να συζητήσει με
τη σύζυγό του, αλλά στη συνέχεια όλα
έδειξαν πως θα μπορούσε να υπάρξει συμφωνία. Οι τρεις αγγελιαφόροι, μετά από
διαδοχικές συναντήσεις με τον κ. Δημητριάδη ήρθαν σε ακτίνα συνεννόησης
όπως διεφάνη. Ωστόσο, τα πράγματα πήραν
άλλη τροπή μετά από τις διαρροές στον
Τύπο σχετικά με το ζήτημα της Alvarez
and Marsal, αλλά και το αβάσιμο ζήτημα
που προέκυψε σχετικά με την εγκατάσταση
συστήματος με κάμερες στην Κεντρική
Τράπεζα και οδήγησαν τον κ. Δημητριάδη
σε αλλαγή στάσης, με αποτέλεσμα να σχολιάσει δημοσίως πως δεν έχει καμία πρόθεση να παραιτηθεί. Σελ. 3
Οι έξι πληγές
και η λύση
του Προέδρου
Στον καιρό των Τσιγγάνων...
Αναζητείται μία «νίκη»
Μέσα από συμπληγάδες κινήθηκε η διακυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη τους πρώτους εννέα μήνες, παράλληλα, όμως, συσσωρευμένα είναι και τα προβλήματα που
έχει ενώπιόν της. Οι έξι πληγές στο προφίλ
του Προέδρου της Δημοκρατίας, καθώς και
η απογοήτευση των πολιτών για τα όσα επισυμβαίνουν και παρακολουθούν δημιουργούν
περαιτέρω πίεση στο Προεδρικό και στα
συγκυβερνώντα κόμματα. Μέσα σε αυτή τη
θολούρα, γίνεται ολοένα και εντονότερη η
συζήτηση για το κατά πόσο τελικά μία ουσιαστική διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού
αποτελεί και την έσχατη λύση, η οποία θα
διορθώσει τις στρεβλώσεις αλλά και θα επιφέρει συντομότερα την πραγματική επανεκκίνηση της οικονομίας. Σελ. 4
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΟΜΗΡΟΥ
Όχι στην έναρξη
των συνομιλιών υπό
αυτά τα δεδομένα
EPA
Ο Γιαννάκης Ομήρου
δηλώνει πως τάσσεται εναντίον της
έναρξης των συνομιλιών για επίλυση του
Κυπριακού υπό αυτά
τα δεδομένα, με ασαφή τη βάση λύσης και θέτει τρεις προϋποθέσεις.
Μιλάει για τη διαφάνεια και τα κόμματα και τάσσεται υπέρ της πλήρους κατάργησης των ιδιωτικών εισφορών,
ενώ δηλώνει πως θα δημοσιοποιήσει
το δικό του Πόθεν Έσχες για την τελευταία 10ετία. Σελ. 6
Χιλιάδες Ρομά στα Βαλκάνια βρέθηκαν να ζουν υπό άθλιες συνθήκες και χωρίς δουλειά μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων. Στον δρόμο για τη Δ. Ευρώπη, χιλιάδες οικογένειες πέφτουν θύματα κυκλωμάτων όπου πρωτοστατούν άνθρωποι της φυλής
τους. Η φωτογραφία από τσιγγάνικο οικισμό στη βορειοδυτική Ρουμανία. Σελ. 20
Κοντά ο διαχωρισμός της Τρ. Κύπρου
Κόσσοβο: Καλεί
Κύπρο και Ελλάδα
Η κατάσταση της τράπεζας το πρώτο θέμα που θα δει η Τρόικα
Προσβλέπει σε αναγνώριση
Το σενάριο του διαχωρισμού της Τράπεζας
Κύπρου κερδίζει έδαφος, ως η πιο αποδοτική
λύση για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Άλλωστε, η δεύτερη αξιολόγηση του Μνημονίου θα εστιάσει στον τρα-
Έντονο διπλωματικό παρασκήνιο εκτυλίσσεται ενόψει της έναρξης των διαπραγματεύσεων, στις 28 Οκτωβρίου,
μεταξύ Κοσσόβου και Ε.Ε. για σταθεροποίηση των σχέσεών τους. Το πρώτο
προσβλέπει σε αναγνώριση από Αθήνα
και Λευκωσία. Η Ελλάδα κινείται θετικά,
η Κύπρος «φυλάει τα ρούχα της» με
ήπια και εξηγημένη άρνηση. Σελ. 7
ΟΣΜΑΝ ΕΡΤΟΥΓ
Δώσαμε προσχέδιο
Ανακοινωθέντος
«Η τ/κ πλευρά έδωσε προσχέδιο
Κοινού Ανακοινωθέντος, αλλά η ε/κ
πλευρά το απέρριψε», δηλώνει σε
συνέντευξή του στην «Κ» ο συνομιλητής του Ντερβίς Έρογλου. Σελ. 6
πεζικό τομέα και ειδικότερα στο πλάνο αναδιάρθρωσης της Τράπεζας Κύπρου. Το σχέδιο
είναι επί της ουσίας έτοιμο και ο διαχωρισμός
σε εμπορική και επενδυτική τράπεζα είναι
ένα από τα σενάρια. Οικονομική, σελ. 3, 4
Να βγει ή να μη
βγει η Ελλάδα
απ’ το Μνημόνιο
Οι «κοριοί» των ΗΠΑ
Φιλόδοξα
σχέδια στο ΧΑΚ
ΚΥΠΡΙΑΚΕΣ ΑΕΡΟΓΡΑΜΜΕΣ
Πώς θα είναι
η επόμενη μέρα
Πλάνο επανεκκίνησης
ΑSSOCIATED PRESS
Η κρίση του Μαρτίου πλήγωσε βαθύτατα το ΧΑΚ, το οποίο με την κατάρρευση του τραπεζικού δείκτη έχασε
το μεγαλύτερο ποσοστό του κύκλου
εργασιών του. Ο φιλόδοξος στόχος που
έχει τεθεί προβλέπει την ίδρυση χρηματιστηρίου εμπορευμάτων και τη διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας της
αγοράς μετοχών. Οικονομική, σελ. 6
Αναμένοντας τις Βρυξέλλες να αποφασίσουν στις 10 προσεχούς Ιανουαρίου, η κυβέρνηση και η διοίκηση της
εταιρείας κατέληξαν στο σχέδιο της
επόμενης μέρας, που θα ξημερώσει
για τις Κυπριακές Αερογραμμές να
«τροχοδρομούν» στον δίαυλο της
ιδιωτικοποίησης. Σελ. 12
Οργή έχουν προκαλέσει στην Ευρώπη οι αποκαλύψεις
ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες παρακολουθούσαν μέχρι και τα κινητά ηγετών κρατών, φέρνοντας
το θέμα των υποκλοπών της NSA στο επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες. Σελ. 23
Η «έξοδος» από το Μνημόνιο έχει
αποκτήσει χαρακτηριστικά εθνικού
οράματος στην Ελλάδα. Από την
άλλη κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, όπως ο Σόιμπλε, ο Ντάισελμπλουμ και ο Άσμουσεν, έχουν
περιλούσει με παγερά νερά την ιδέα
ότι η Ελλάδα μπορεί να χρηματοδοτηθεί από τις αγορές το ερχόμενο
έτος. Το πιο ενδιαφέρον ερώτημα,
ωστόσο, είναι αν η εσπευσμένη υλοποίηση του «οράματος» είναι επιθυμητή, αλλά και τι υποστηρίζουν
οι Έλληνες πολιτικοί και τι απαντούν
οι Ευρωπαίοι. Σελ. 16
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ K SPORTS
TΟ ΠΡΩΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
Alexa Chung
Το βιβλίο της με τίτλο «IT»
κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Penguin
OI ΧΡΥΣΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
ΤΗΣ ΥΦΕΣΙΑΚΗΣ ΜΟΔΑΣ.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΨΩΝΙΣΟΥΜΕ
ΤΩΡΑ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΟ
ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ.
10
9 771791 509003
ΣΤΙΣ 20/10 ΜΕ ΤΗΝ «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ
ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΜΕ €4
Σελ. 24
ΑΠΟΕΛ
ΑΕΛ
Η διεκδίκηση
της καρέκλας
Το χρονικό
του κόουτς
Οι μεγαλομέτοχοι του ΑΠΟΕΛ
έχουν έτοιμη λύση για την ομαλή
διαδοχή του Φοίβου Ερωτοκρίτου
και αποφυγή αντιπαραθέσεων,
εκλογικής Γ.Σ. και ακυβερνησίας.
Μπόλικο ήταν το παρασκήνιο
και οι διεργασίες που έγιναν
από τη στιγμή της απόλυσης
του Λίτο Βιντιγκάλ μέχρι την
έλευση του Ιβάιλο Πέτεφ.
ΟΜΟΝΟΙΑ
ΑΝΟΡΘΩΣΗ
Απίθανη
η διοικούσα
4 μεταγραφές
τον Γενάρη
Ενόψει της Εκλογικής Γενικής
Συνέλευσης, αρκετές είναι οι
διεργασίες που γίνονται. Το ενδεχόμενο διοικούσας επιτροπής
μοιάζει απίθανο.
Πολλά είναι τα κενά που ανίχνευσε ο Ζόρζε Κόστα. Ο Πορτογάλος ψάχνει έναν στόπερ
και έναν ακραίο μπακ, έναν
εξτρέμ και έναν επιθετικό.
Κυριάκος Κενεβέζος: Νέο σύστημα
πρόσληψης εκπαιδευτικών. Θεσπίζονται
κριτήρια και διαμορφώνεται νέο προφίλ.
Η τελική πρόταση θα είναι έτοιμη τέλος
Νοεμβρίου. Σελ. 11
ΚΥΡΙΟ ΑΡΘΡΟ
Σοβαρευτείτε
επιτέλους
Επιτέλους σε αυτό τον τόπο, πότε
θα δούμε μία υπεύθυνη ηγεσία ή,
για να το θέσουμε πιο κυνικά, μία
ηγεσία που θα προσπαθεί τουλάχιστον να μην εκθέτει τη χώρα. Η περίπτωση της διελκυστίνδας μεταξύ
του Προέδρου της Δημοκρατίας και
του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας επί διακυβέρνησης Δημήτρη
Χριστόφια επικρίθηκε σφόδρα από
τους σημερινούς κυβερνώντες και
μάλιστα θεωρείται ως ένας από τους
παράγοντες που προκάλεσαν την
οικονομική κρίση που ταλανίζει σήμερα αυτό τον τόπο. Αντί αυτό το
πάθημα να γίνει μάθημα, βλέπουμε
εδώ και έξι τουλάχιστον μήνες τον
νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας να
έχει μπει σε ένα ανοικτό πόλεμο με
τον νυν διοικητή της Κεντρικής,
την ώρα που και οι δύο διακηρύττουν ότι για να ανακάμψει η οικονομία χρειάζεται να ξανακερδηθεί
η εμπιστοσύνη του κοινού και των
επενδυτών…
02-KATHI NEW_Master_cy 10/25/13 10:25 PM Page 2
2
l
ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΛΙΔΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Υ Ψ Ι Κ Α Μ Ι Ν Ο Σ / Γράφει ο ΜΙΧAΛΗΣ ΤΣΙΚΑΛAΣ
ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
Γράφει ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ
Οι νότες είναι 7, η εβδομάδα έχει 7
ημέρες, τα θαύματα της αρχαιότητας
ήταν 7, οι σοφοί στην αρχαιότητα
ήταν 7, τα θανάσιμα αμαρτήματα
είναι 7, η Κωνσταντινούπολη έχει
χτιστεί ανάμεσα σε 7 λόφους και
έχει 7 ονόματα. Οι πυθαγόρειοι θεωρούσαν το 7 τον τέλειο αριθμό,
γιατί είναι το άθροισμα του 3 & 4
που αντιστοιχούν στα τέλεια σχήματα, τρίγωνο και τετράγωνο. Οι 7
λόφοι της Ρώμης. Η 7η ημέρα της
Δημιουργίας είναι αυτή της ανάπαυσης, της αργίας και συμβολίζει
την ολοκλήρωση και την τελειότητα!
Ο Πανίκος έχει 7 γράμματα και ο
πανικός επίσης. Μόνο που τον Πανίκο τον Δημητριάδη δεν τον πιάνει
κανένας πανικός, αλλά υπάρχουν
τουλάχιστον 7 άνθρωποι που με τον
έναν ή τον άλλο τρόπο, θέλουν να
τον διώξουν από την Κεντρική Τράπεζα. Ο Αναστασιάδης, ο Περδίκης,
ο Κυπριανού, ο Προδρόμου, ο Κοιλιάρης, εκείνος που εργάζεται μέσα
στην Κεντρική και διαρρέει τα πάντα
στον Τύπο και ένας περιπτεράς που
μου άνοιξε κουβέντα και νομίζει
και εκείνος ότι ο Πανίκος Δημητριάδης είναι το μίασμα της κυπριακής κοινωνίας που μόνο αν εξοριστεί
στον Κιθαιρώνα θα αποκατασταθεί
η τάξη στη Δημοκρατία.
Μόνο αν καταφύγεις σε σοφιστείες
και επικαλεστείς τις αυθεντίες θα
μπορέσεις να καταλάβεις το γιατί
υπάρχει τέτοιο μένος με τον Δημητριάδη. Μέγα θέμα οι κάμερες στην
Κεντρική. Ας τις βγάλουμε όλες, να
γίνει αλάνα, χωρίς φραγμούς και
περιορισμούς. Αυτός που είναι στην
Κεντρική και δίνει κάθε τρεις και
λίγο απόρρητα έγγραφα στα ΜΜΕ,
αυτός για τον οποίο ο Ρίκκος Ερωτοκρίτου ξεκίνησε ποινική έρευνα,
δεν είναι ο Πανίκος Δημητριάδης.
Είναι ακόμη ένας που θέλει να τον
«βγάλει» από τη μέση. Το συμβόλαιο
για να μπουν οι κάμερες στην Κεντρική υπεγράφη το 2007 και μπήκαν
οι 80 πριν αναλάβει ο Πανίκος, Αφό-
Ο ΦΙΛΙΣΤΩΡ
του ανέλαβε μπήκαν μόνο άλλες
τέσσερις. Αλλά το ερώτημα είναι
άλλο: Πρέπει ή δεν πρέπει να βρεθεί
εκείνος που διαρρέει έγγραφα από
την Κεντρική; Αν εσείς είχατε έναν
συνεργάτη-βαθύ λαρύγγι που έφερνε
στη δημοσιότητα έγγραφα από τον
χώρο εργασίας σας, δεν θα γεμίζατε
τον τόπο κάμερες για να δείτε ποιος
είναι; Τι θα κάνατε; Τον θαλαμοφύλακα με το G3 υπό μάλης και πες
το παρασύνθημα;
μας στον Δημητριάδη, θυμίζει έντονα… πάρτι ανθρωποφάγων σε χωριό της Αφρικής. Φταίει ο Πανίκος
για τον ELA, φταίει ο Πανίκος γιατί
άλλα κάνει από αυτά που του λέει
το Προεδρικό, φταίει για τις κάμερες,
φταίει ο Πανίκος και για την εισβολή
των Τούρκων! Μόνο αυτό δεν μας
έχουν πει, ακόμη, τα ΜΜΕ που θέλουν για δικούς τους λόγους να φύγει
ο Δημητριάδης από την Κεντρική.
Φταίει για τον ELA ο Δημητριάδης;
Ή μήπως το πράσινο παραβάν πέριξ
του φούρνου του Προεδρικού ώστε
να μην κάνει και η δεξιά κυβέρνηση
ό,τι έκανε και η Αριστερή και τους
βλέπει ο κόσμος, είναι καλύτερη λύση; Το gossip για την κόντρα του με
τον διοικητή, η εμμονή τόσο του
ίδιου όσο και των άλλων, να επιρρίπτουν ευθύνες σχεδόν για όλα τα
κακά που συμβαίνουν στον τόπο
Ο Ντράγκι δεν φταίει; Γιατί δεν πάει
κανένας μάγκας να τα βάλει μαζί
του; Από πού έπαιρνε τα λεφτά ο
Πανίκος; Κάτω από το στρώμα του
τα είχε; Το πάρτι των κανίβαλων,
δεν θα μας βγει σε καλό. Τον Δημητριάδη δεν μπορεί να τον «καθαιρέσει» ο Αναστασιάδης, εξού και
τα παρακαλετά κατόπιν για οικειοθελή αποχώρηση. Δεν θέλω να τον
βγάλω λάδι, έχει ΚΑΙ αυτός τις ευθύνες του αλλά δεν είναι μόνο αυτός.
Για τους υπόλοιπους αναλάβανε
ερευνητικές που έβγαλαν πορίσματα
γεμάτες κενά και που δεν θα καταλήξουν πουθενά, για τον Πανίκο
ασχολείται ο ίδιος ο Πρόεδρος της
Δημοκρατίας! Εδώ, στην Κύπρο,
που βίαια της διακόψανε τη ραστώνη
κατά την 7η μέρα της Δημιουργία
και μόνο τελειότητα δεν συμβολίζει
για εμάς, εδώ που δεν έχουμε 7 σοφούς, ούτε 7 θαύματα, ούτε και το
7 σαν αριθμός μάς κάνει τέλεια…
νούμερα, θέλουμε να τα φορτώσουμε
όλα σε έναν, μια και καλή, για να
χορτάσουμε όλοι οι υπόλοιποι, οι
αμόλυντοι και οι άσπιλοι, από το
πάρτι που έχει στηθεί. Μα έτσι, δεν
πάμε ούτε καν στο παρακάτω. Έτσι,
μπαίνει τελεία.
[email protected]
E Ν Ω Ν Ο Υ Μ Ε Δ Υ Ν A Μ Ε Ι Σ / Γράφει Ο ΣΠΟΝΔΟΦOΡΟΣ
Επιλογή: ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ
Με άριστα
το 10
49 χρόνια πρίν στην «Κ»
27.Χ.1964
1
@nicosanastasiades
no cameras in the restrooms?
#shame_on_you_panikkos
Στην Αμεροληψία. Γιατί το Sigma
είναι το πρώτο, με διαφορά, δελτίο ειδήσεων και ο ΑΝΤ1 τελευταίος,
επίσης με διαφορά, μπορούσε να δει
ο κάθε τηλεθεατής την Πέμπτη το
βράδυ. Ο ΑΝΤ1 κραύγαζε πως «οι
υπάλληλοι της Κεντρικής φοβούνται
πως υπάρχουν κρυμμένες κάμερες»,
ενώ το Sigma, που έβγαλε πρώτο τη
συγκεκριμένη «θεματάρα», τα μάζευε καταγράφοντας πως «κανένα
πρόβλημα με τις κάμερες δεν διαπίστωσε ο επίτροπος προσωπικών δεδομένων».
2
8
Στην Αλήθεια. Όσο και να ταλαι-
πωρείται το συγκεκριμένο συγκρότημα, από τις αμαρτίες του παρελθόντος του, η αλήθεια είναι πως
ο Τσουρούλλης με 2-3 άτομα (απλήρωτα) κάνουν με διαφορά το καλύτερο δελτίο τηλεόρασης.
3
στα ανοικτά. «Δεν συνεργαζόμαστε
με Λιλλήκα», φώναξε. Όταν θα παρακαλάς, δεν θα σε θέλουμε, απάντησε η Barbara – Μπουμπουλίνα Λιλλήκα. Προβλέπεται ναυμαχία Παφίων στ’ ανοιχτά του Anassa.
Στον Άξονα. Στους παροικούντες
την Αρχιεπισκοπή είναι γνωστό
πως η «συνεργασία» Φιλ – Μέγκα μόνο σε έναν τομέα μπορεί να ολοκληρωθεί, να βγάζει γραμμή ο Άριστος
και να τη διαβάζει ο Μυλωνάς το
βράδυ. Έτσι έγινε και με το «έγγραφο-φωτιά» της αλληλογραφίας Άλβαρεζ – διοικητή τα οποία μας διαβάζαν αλλά δεν μας έδειξαν ποτέ.
EPA
ΕΣΣΔ ΚΑΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ: Μόσχα, 26. - Η νέα ρωσική ηγεσία [Λεονίντ
Μπρέζνιεφ και Αλεξέι Κοσύγκιν, μετά την αποπομπή του Νικήτα
Κρούστσεφ] διεβεβαίωσεν εκ νέου σήμερον τας κομμουνιστικάς χώρας
ότι προτίθεται να τας μεταχειρισθή εν ισοτιμία. Τούτο απεκαλύφθη
κατόπιν των συνομιλιών που διεξήχθησαν μεταξύ των νέων Ρώσων
ηγετών και των Πολωνών συναδέλφων των. […] Η εφημερίς «Ισβέστια»,
εις σχόλιόν της εις την πρώτην σελίδα, γράφει ότι νέαι σχέσεις φιλίας
και αμοιβαίας συνεργασίας, βασιζόμεναι επί των αρχών της ισότητος
και του αμοιβαίου σεβασμού της ανεξαρτησίας και κυριαρχίας, διεμορφώθησαν μεταξύ των χωρών του ανατολικού συνασπισμού. […]
Το σχόλιον απευθύνεται μάλλον προς την ανατολικήν Ευρώπην και
δεν αναφέρει την Κίναν, φαίνεται δε ότι αποβλέπει εις το να διασκεδάση
τας ανησυχίας εκ της ανατροπής του κ. Κρούστσεφ. Εις την προσπάθειαν
αυτήν περιλαμβάνονται και αι συνομιλίαι των κ.κ. Μπρέζνιεφ,
Κοσύγκιν και Αντρόπωφ μετά των κ.κ. Γκομούλκα, Συράνκιεβιτς
και Κίτσκο εις την περιοχήν Μπέλοβεζ της Πολωνίας, την παρελθούσαν
Παρασκευήν ή το Σάββατον [23-24 Οκτωβρίου 1964].
ΚΙΝΑ ΚΑΙ ΕΣΣΔ: Εκ Λονδίνου μεταδίδεται ότι έγκυροι κινεζικαί
πηγαί της αγγλικής πρωτευούσης εδήλουν ότι το καθεστώς του
Πεκίνου επιζητεί απτάς αποδείξεις ότι η Μόσχα θα μεταβάλη πολιτικήν
προτού μετάσχη οιωνδήποτε συζητήσεων με την νέαν ηγεσίαν του
Κρεμλίνου. Κατά τας αυτάς πηγάς, η Κίνα δεν θεωρεί ως επαρκή
απόδειξιν την απλήν εκδίωξιν του κ. Κρούστσεφ εκ της εξουσίας.
ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΟΥ: Βερολίνον, 26. - Κατά την χθεσινήν θριαμβευτικήν παράστασιν του «Τροβατόρε», υπό την μουσικήν διεύθυνσιν
του κ. Χέρμπερτ φον Καραγιάν εις την όπεραν του Βερολίνου,
εσημείωσε μεγάλην επιτυχίαν ο Ελλην βαρύτονος κ. Νικόλαος
Ζαχαρίου εις τον ρόλον του Φερράντο. Ο κ. Ζαχαρίου εχειροκροτήθη
ζωηρώς διά την θαυμασίαν απόδοσιν εις τον δεύτερον αλλά δύσκολον
αυτόν ρόλον της όπερας του Βέρντι, εκ μέρους του κοινού του Δυτικού
Βερολίνου, και έτυχε λίαν ευνοϊκής υποδοχής εκ μέρους των μουσικοκριτικών.
ΚΑΘΙΕΡΩΣΙΣ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ: Δι’ αποφάσεως του
υπουργού Συγκοινωνιών κ. Στέλιου Αλλαμανή ενεκρίθη όπως, από
του αρξαμένου σχολικού έτους, οι μαθηταί των δημοσίων σχολών
μέσης εκπαιδεύσεως περιοχής Πρωτευούσης καταβάλλουν μειωμένον
κατά 50% εισιτήριον εις τα λεωφορεία.
ΣΚΙΤΣΟ: Μυρτώ Αριστείδου
Οι αμόλυντοι και οι άσπιλοι
εναντίον του Δημητριάδη
Τρόμος για τη δημοκρατία
Ένα ευνομούμενο κράτος διακρίνεται κυρίως από
την παιδεία των αρχόντων του η οποία θα πρέπει
να διαχέεται προς τα κάτω με τρόπον ώστε να την
αντιλαμβάνεται στην πράξη της καθημερινότητάς
του και ο τελευταίος των ανώνυμων πολιτών. Αυτός
είναι κατά την ταπεινή μας άποψη και ο νωτιαίος
μυελός της δημοκρατίας. Της δημοκρατίας που για να λειτουργεί
πραγματικά πρέπει να προστατεύεται από τους θεσμούς, οι οποίοι,
ως εντολοδόχοι του λαού, ανέλαβαν το συγκεκριμένο υψηλό ή καλύτερα υπέρτατο καθήκον. Αυτά σε ένα ευνομούμενο κράτος.
Τώρα, στην περίπτωση τη δική μας, ο κανόνας σε όλες τις εκφάνσεις
της ζωής μας, είναι η κατ’ επίφαση δημοκρατία. Διότι άμα λειτουργεί
η δημοκρατία, τότε προάγεται και η ισοπολιτεία και η αξιοκρατία
και η κοινωνική καλλιέργεια. Αυτά δηλαδή που δημιουργούν μία
σημαντική κοινωνική επένδυση, το ευ ζην. Έτσι δεν υφίσταται η
ανάγκη να καταφεύγει η πλειοψηφία των αρχόντων αλλά και των
πολιτών στον τυχοδιωκτισμό, στην αναξιοκρατία, στο ρουσφέτι
και στην καταλήστευση του πλούτου που για να δημιουργηθεί
χρειάζονται πολλά χρόνια δουλειάς ενός ολόκληρου λαού αλλά για
να εξανεμισθεί αρκούν μερικά μεγάλα και κατά κανόνα «νόμιμα»
κόλπα. Τα επίχειρα τέτοιας τυχοδιωκτικής λογικής αλλά και άσκησης
εξουσίας ζούμε στη σημερινή τραγική συγκυρία. Κι ενώ ο πολίτης
περιμένει ότι έστω και την εσχάτη οι άρχοντες θα αρθούν στο
ύψος των περιστάσεων και να αποδώσουν δικαιοσύνη, απογοητεύονται καθημερινά, διαπιστώνοντας ότι από την εποχή της καταδολίευσης περάσαμε στην εποχή της συγκάλυψης, όλων των
μεγαλόσχημων που οδήγησαν τη χώρα στο βάραθρο της οικονομικής
εξαθλίωσης. Οι διακηρύξεις και οι οργίλες δηλώσεις ότι «το μαχαίρι
θα φτάσει στο κόκαλο» αποδεικνύονται, όσο περνούν οι μέρες,
λόγια κενά περιεχομένου και μοιάζουν συνειδητή κοροϊδία. Εκείνο
όμως που πραγματικά δημιουργεί τρόμο είναι η επεισοδιακή καταδίωξη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και μία ομάδα αυτόκλητων
εκδικητών, του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Ενός δηλαδή
ανεξάρτητου αξιωματούχου που έχει κομβικό ρόλο στην οικονομία
του τόπου. Γιατί προκαλεί τρόμο; Όχι διότι ο Πανίκος Δημητριάδης
είναι αλάνθαστος ή άμεμπτος, ούτε επειδή θεωρούμε ότι ορθώς
λειτουργεί ως διοικητής στη θέση που του ανέθεσε η Πολιτεία. Ο
τρόμος προκαλείται από το γεγονός ότι ένας επώνυμος, υψηλός,
ανεξάρτητος αξιωματούχος αυτής της χώρας, ο πιο ακριβοπληρωμένος, μάλιστα, μπορεί να βρεθεί ανάμεσα στις μυλόπετρες της
πολιτικής ανθρωποφαγίας, χωρίς να του έχει προσαφθεί η οποιαδήποτε κατηγορία. Αν, λοιπόν, ένας άνθρωπος που εκπροσωπεί
έναν από τους κορυφαίους θεσμούς του κράτους μπορεί από τη
μία στιγμή στην άλλη να νιώσει τις ερπύστριες της πολιτικής
μήνιος να περνούν από πάνω του καθημερινά, φανταστείτε τι
μπορεί ένας άνθρωπος με εξουσία να κάνει εναντίον ενός αδύναμου
και ανώνυμου πολίτη; Είναι γι’ αυτό που θεωρούμε ότι μαζί με την
οικονομία και το όποιο κοινωνικό κράτος είχαμε στην Κύπρο, καταρρέει και η δημοκρατία συμπαρασυρόμενη από ένα σαθρό
πολιτικό κατεστημένο, που δεν έχω καμία πλέον αμφιβολία ότι
θα συνεχίσει να λυμαίνεται τον τόπο, χωρίς αιδώ και κυρίως χωρίς
συναίσθηση του πού οδηγούν τη χώρα. Όταν δεν υπάρχει η παιδεία
και η δημοκρατία βιωμένη μέσα από την οικογένεια και την εκπαίδευση, τότε μην ψάχνετε για τσίπα και φιλότιμο. Τότε μην
ευελπιστείτε ότι μία μέρα θα λάμψει η δικαιοσύνη.
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Να σου στείλει ο Χάσικος τον Πενταρά, Άγκελα;
4
Στην Ανθρωποφαγία. Το ότι ο δι-
οικητής έκανε και κάνει λάθη είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο. Το ότι
αργά ή γρήγορα θα αποχωρήσει και
πρέπει ίσως να αποχωρήσει, και αυτό είναι παραδεκτό. Η ισοπεδωτική
ανθρωποφαγία που συμβαίνει αυτές
τις μέρες δεν μας τιμά, όμως, ούτε
ως κράτος, ούτε ως ΜΜΕ, ούτε ως
Προεδρία. Η σημερινή δική σου αυριανή δική μου κ. διοικητά.
5
Στον Άλεξ. Αν ειναι αυτούς τους
πανεπιστημιακούς σε θέσεις-
κλειδιά που θέλατε κύριε Πρόεδρε,
να τους χαιρόμαστε. Ευτυχώς, είναι
καλός γι’ αυτούς ο Κοιλιάρης.
Χλουπς.
6
Στον Ρίκκο. Και εσύ βρε Ρίκκο,
καλέ μου, πρόσεχε, όχι μόνο
περπατάς σε ναρκοπέδιο, αλλά και
σε διασταυρούμενα πυρά. Saving
private Rikkos.
7
Στον Ναύαρχο. Βγήκε ο Γιαννά-
κης και έριξε τις πρώτες μπαλωθιές, διατάζοντας τον στόλο να βγει
Στις Φυλακές. Γεμίζουν λέει τα
κελιά λόγω κρίσης. Προβλέπω
πως σε λίγο θα τους παρακαλούμε να
μας βάλουν μέσα και δεν θα μας
παίρνουν. Δωρεάν φαγητό, ποτό, internet, και sex, πού αλλού;
9
Στις Κυπριακές. Ακόμη μία γλυ-
κιά ιστορία από το κυπριακό όνειρο (ξοδεύω περισσότερα απ’ ό,τι
έχω) φτάνει σε ένα λυπητερό τέλος.
Οι ΚΑ είναι κομμάτι της ζωής όλων
μας και το τέλος τους παράδειγμα για
το μέλλον.
10
Στον Big Brother. Βγήκε, λοι-
πόν, η Άγκελα και παραπονέθηκε πως την παρακολουθεί ο Ομπάμα.
Τη φώναξε ο Healthy στη Σύνοδο Κορυφής και της εξήγησε 2-3 tips για το
πώς γίνεται η δουλειά. Ο βήχας και η
εμπειρία δεν κρύβονται.
Πρόεδρος Δ.Σ.: ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ • Διευθύνων Σύμβουλος: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΤΤΙΔΗΣ • Διευθυντής: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ • Αρχισυντάκτης: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Υπεύθυνος Οικονομικού: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΕΡΣΙΑΝΗΣ • Υπεύθυνος Καλλιτεχνικού: MIXAΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ • Υπεύθυνος Ατελιέ: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΥ
Iδιοκτησία
«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ»
Eκδίδεται σε συνεργασία και μετά από άδεια της εταιρείας
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε.
Νίκου Κρανιδιώτη 7Ε, 3ος όροφος, 2411 Έγκωμη, Λευκωσία, Κύπρος
e-mail: [email protected] Τηλ.: 22472500 Fax: Σύνταξη +357 22472540
Fax: Διαφημιστικό Τμήμα - Μικρές Αγγελίες +357 22472550
Διευθυντής: Α ΛΕΞΗΣ Π ΑΠΑΧΕΛΑΣ
•
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, διασκευή
ή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε
τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.
Διεύθυνση συντάξεως: Ν ΙΚΟΣ Κ ΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ - Κ ΩΣΤΗΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ
03 - POLITIKI_Master_cy 10/25/13 9:44 PM Page 3
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Η συμφωνία που δεν έγινε ποτέ
Τρεις φορές ήρθαν κοντά, αλλά δεν κατάφεραν να «κλείσουν» για την αποχώρηση Δημητριάδη
Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ
Ενώ οι δηλώσεις των πρωταγωνιστών στο
όλο σήριαλ που αφορά στην παραμονή
ή όχι του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας
στην Αγία Παρασκευή ακόμα δίνουν και
παίρνουν, την ίδια ώρα οι παρασκηνιακές
διεργασίες έχουν πάρει φωτιά. Με υπόκρουση την καμπάνα της Αγίας Παρασκευής, πριν από δύο εβδομάδες ο διοικητής συζητούσε με τους στενούς του
συνεργάτες το νέο μήνυμα που του έφερε
σημαίνων οικονομικός παράγοντας σχετικά με την πιθανή αποχώρησή του και
την αποζημίωση που θα έπαιρνε. Ενώ τα
πρώτα ανοίγματα είχαν γίνει από τον Αύγουστο, όταν είχε πλέον διαφανεί πως οι
σχέσεις κυβέρνησης – Κεντρικής Τράπεζας
είχαν φτάσει σε σημείο από το οποίο δεν
υπήρχε επιστροφή, το μήνυμα πως υπήρχε
πλέον έδαφος για να μπορέσει να συμφωνηθεί τελικά η αποχώρηση Δημητριάδη
από την Κεντρική είχε αρχίσει να περνά
το περασμένο Σαββατοκύριακο.
Με τρεις απεσταλμένους, οι οποίοι λειτουργούσαν χωρίς μεταξύ τους συνεννόηση, τουλάχιστον αρχικά, δόθηκε η
πρόταση στον κ. Δημητριάδη πως θα ήταν
δυνατόν να βρεθεί μία φόρμουλα για την
αποχώρησή του, το συντομότερο δυνατόν.
Οι δύο εκ των τριών, μάλιστα, είναι ανάμεσα στα άτομα που χαρακτηρίστηκαν
παλαιότερα από την «Κ» ως «καρδινάλιοι»
στο «κονκλάβιο για την οικονομία».
Η αρχική αντίδραση του κ. Δημητριάδη
ήταν πως αυτό είναι ένα θέμα που θα πρέπει να συζητήσει με τη σύζυγό του, αλλά
στη συνέχεια όλα έδειξαν πως θα μπορούσε
να υπήρχε συμφωνία για το θέμα. Οι τρεις
αγγελιαφόροι, μετά από διαδοχικές συναντήσεις με τον κ. Δημητριάδη σε Λευκωσία και Λεμεσό, προτάθηκε συγκεκριμένο ποσό, όσον αφορά στην αποζημίωση
του διοικητή για την παραίτησή του.
Ωστόσο, είχε από καιρό διαφανεί πως
τρία άλλα σημεία θα μπορούσαν εύκολα
να συμφωνηθούν. Πρώτο, ο κ. Δημητριάδης θα λάμβανε πλήρη σύνταξη, ωσάν
να υπηρέτησε μέχρι το τέλος της θητείας
Με τρεις απεσταλμένους, οι οποίοι λειτουργούσαν χωρίς μεταξύ τους συνεννόηση, τουλάχιστον αρχικά, δόθηκε η πρόταση στον κ. Δημητριάδη.
<
<
<
<
<
<
<
Προτάθηκαν ασυλία,
σύνταξη και «κατάπαυση
του πυρός» από το Προεδρικό – Από τον Αύγουστο συζητούν το ποσό της αποζημίωσης του διοικητή.
του. Δεύτερο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας
θα σταματούσε τις όποιες επιθέσεις προς
τον κ. Δημητριάδη και θα σχολίαζε την
παραίτησή του με θετικό τρόπο, ως μία
απόφαση που έγινε «για το καλό του τόπου». Τέλος, προτάθηκε «συμφωνία» και
σχετικά με τις ευθύνες που θα είχε ο κ.
Δημητριάδης για ό,τι τυχόν μπορεί να
προκύψει μετά την αποχώρησή του από
την Κεντρική. Αυτή η ασυλία που θα λάμβανε από τον κ. Αναστασιάδη, θα ήταν
ιδιαίτερα σημαντική, όχι τόσο ως προς
την προσωπική του ευθύνη έναντι της
δικαιοσύνης για αποφάσεις που έλαβε
στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων
του, αλλά και ως προς την όποια τυχόν
ιδιωτική αστική αγωγή. Πάντως, δεν είναι
σαφές με ποιον τρόπο θα δινόταν μία τέτοια ασυλία, σε πρακτικό επίπεδο.
Με την πρόταση για σύνταξη, «αφυπηρέτηση-ρόλεξ» και την ασυλία να είχαν
βρεθεί σε «ακτίνα σοβαρής συζήτησης»,
το μόνο θέμα που έμενε ανοικτό ήταν
πλέον το ποσό της αποζημίωσης. Παρά
την έναρξη συζητήσεων, με αποτέλεσμα
οι έσω κύκλοι του όλου ζητήματος να θεωρούν πως ο κ. Δημητριάδης θα υπέβαλλε
παραίτηση κάποια στιγμή μέσα στην
εβδομάδα που πέρασε, όλη η σούπα χάλασε από την περασμένη Δευτέρα.
Οι διαρροές στον Τύπο σχετικά με το
ζήτημα της Alvarez and Marsal, αλλά και
το αβάσιμο ζήτημα που προέκυψε σχετικά
με την εγκατάσταση συστήματος με κάμερες στην Κεντρική Τράπεζα, οδήγησαν
τον κ. Δημητριάδη σε αλλαγή στάσης, με
αποτέλεσμα να σχολιάσει δημοσίως πως
δεν έχει καμία πρόθεση να παραιτηθεί.
Έτσι, από τη Δευτέρα, ο κ. Δημητριάδης
έστειλε σαφές μήνυμα, δημοσίως αλλά
και μέσω «αγγελιαφόρων» του «κονκλαβίου», πως η παραίτησή του δεν είναι
πλέον επικείμενη. Η κίνηση, που αποδίδεται στην κυβέρνηση, να ανοίξει πυρ
κατά ριπάς μέσα από τη διαρροή των σχετικών ζητημάτων στα ΜΜΕ, ανέτρεψε
την εικόνα που είχε δημιουργηθεί. Το κυβερνητικό «στρατόπεδο» δεν έδειξε αυτοέλεγχο, με αποτέλεσμα να οδηγήσει
τον διοικητή σε αλλαγή σχεδίων ως προς
τις πιθανές σκέψεις για παραίτησή του.
Από την πλευρά της κυβέρνησης, πάντως, υπάρχουν και στελέχη που σχολιάζουν
πως, ακόμα και μία μεγαλύτερη αποζημίωση θα πρέπει να είναι αποδεκτή από
το Προεδρικό, αφού μία παραίτηση τώρα
θα έδινε ένα τέλος σε ένα πρόβλημα που
ήδη τράβηξε πολύ περισσότερο απ’ όσο
θα ήθελαν. Πλέον, δεν είναι ξεκάθαρο
κατά πόσον θα μπορέσει να επανέλθει η
αρχική συμφωνία, κάτω από την πίεση
των ραγδαίων εξελίξεων που έχουν να
κάνουν με την αστυνομική έρευνα για
την «παραπλάνηση» του ΔΣ και τη μεταχρονολόγηση του συμβολαίου της Alvarez.
Τα μηνύματα που στέλνουν άτομα του
στενού κύκλου του διοικητή, είναι αμφιλεγόμενα – πότε πως ο κ. Δημητριάδης
«σκέφτεται» το θέμα και πότε πως δεν
υπάρχει απολύτως καμία διάθεση για παραίτηση.
Στο όλο σκηνικό, πλέον σημαντικό
ρόλο διαδραματίζει και το ίδιο το ΔΣ της
Κεντρικής Τράπεζας, και δη οι εκτελεστικοί
σύμβουλοι. Πληροφορίες θέλουν τον κ.
Κοιλιάρη να λειτουργεί ως επίδοξος αντικαταστάτης του διοικητή εντός του κτηρίου της Κεντρικής, ενώ πλέον το ΔΣ έχει
αναλάβει τα ηνία ως προς τα θέματα που
δεν άπτονται της νομισματικής πολιτικής.
Μάλιστα, το κενό που υπήρχε σχετικά με
τα θέματα της Τράπεζας Κύπρου και της
αναδιάρθρωσης των συνεργατικών φαίνεται να έχει πλέον γεμίσει.
l
3
Απαγγέλλονται
κατηγορίες
στους 7 της
Δρομολαξιάς
Μέχρι τις 15 Νοεμβρίου θα έχει ολοκληρωθεί
το έργο των ανακριτών, στην υπόθεση του
τ/κ ακινήτου στη Δρομολαξιά με την καταχώρηση κατηγορητηρίων ενώπιον δικαστηρίου. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, η διαδικασία απαγγελίας κατηγοριών θα πραγματοποιηθεί σε δύο φάσεις. Εντός του πρώτου
δεκαημέρου Νοεμβρίου η ανακριτική ομάδα
θα οδηγήσει ενώπιον του δικαστηρίου τους
Ορέστη Βασιλείου, προϊστάμενο της Cytavision, και Γιάννη Σουρουλλά, προϊστάμενο
Marketing. Αμέσως μετά σειρά θα πάρουν
τα υπόλοιπα πρόσωπα, τα οποία είχαν συλληφθεί για διευκόλυνση των ανακρίσεων και
που στη συνέχεια αφέθησαν ελεύθερα. Μέχρι
τις 15 Νοεμβρίου λένε οι πληροφορίες της
«Κ» θα έχουν κατηγορηθεί επίσης, οι Στάθης
Κιττής, πρώην πρόεδρος της Cyta, Γρηγόρης
Σουρουλλάς, υπάλληλος του Κτηματολογίου,
τα δύο στελέχη του ΑΚΕΛ, Χρίστος Αλέκου
και Βενιζέλος Ζαννέτος, καθώς επίσης ο επιχειρηματίας και μέτοχος της εταιρείας Wadnic,
Αντώνης Ιωακείμ. Και τα επτά πρόσωπα με
βάση τα στοιχεία που έχουν στα χέρια τους
οι ανακριτές, θα κατηγορηθούν και θα παραπεμφθούν να δικαστούν ενώπιον Κακουργιοδικείου. Οι ανακριτές, αξιολογώντας το
υλικό των ερευνών, έχουν καταλήξει, σύμφωνα
με έγκυρες πληροφορίες της «Κ», να στηρίξουν
την υπόθεση ενώπιον του Κακουργιοδικείου,
χρησιμοποιώντας ως βασικό μάρτυρα κατηγορίας τον επιχειρηματία Νίκο Λίλλη, πρόσωπο-κλειδί από τον οποίο ξετυλίχθηκε το
κουβάρι της πολύκροτης υπόθεσης. Οι ανακριτές σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία
εκτιμούν ότι ο Ν. Λίλλης επιβάλλεται να εξαιρεθεί από τον βασικό κορμό του κατηγορητηρίου, για να μπορέσει να στηρίξει ενώπιον
της δικαιοσύνης την υπόθεση. Εν αντιθέσει
με την πρακτική που ακολουθήθηκε στη δίκη
για το Μαρί, με τον βασικό μάρτυρα κατηγορίας, η Νομική Υπηρεσία στη συγκεκριμένη
υπόθεση δεν απαλλάσσει τον κ. Λίλλη, ο
οποίος θα παραπεμφθεί να δικαστεί σε Επαρχιακό Δικαστήριο.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΟΜΑΡΑΣ
04 - POLITIKI_Master_cy 10/25/13 6:35 PM Page 4
4
l
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Οι έξι πληγές του Προέδρου και το αντίδοτο
Εννέα μήνες στο πηδάλιο της Δημοκρατίας ο Ν. Αναστασιάδης αλλά μέχρι στιγμής δεν πέτυχε «νίκη» που να ενισχύει το προφίλ του
σεις της αγοράς. Παράλληλα, ο Νίκος
Αναστασιάδης φαίνεται να χάνει
και το στοίχημα για την άρση των
τραπεζικών περιορισμών, αφού ο
ίδιος έκανε λόγο για τέλος του 2013,
ενώ ο διοικητής μίλησε για μετά το
καλοκαίρι του 2014.
Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ
«Είναι όντως μία δύσκολη αρχή. Τα
προβλήματα είναι βουνό, το κράτος
βρισκόταν προ της οριστικής και
επίσημης πτώχευσης οικονομικά,
και είναι γεγονός ότι από την πρώτη
μέρα που ανεβήκαμε στην εξουσία,
ο Πρόεδρος βρέθηκε προ δυσμενών
και άκρως απογοητευτικών διλημμάτων». Αυτό σημείωσε στην «Κ»
αξιωματούχος και στενός συνεργάτης του Νίκου Αναστασιάδη. Δήλωση, η οποία αφενός αποτελεί και
κοινή διαπίστωση όσων συμμετέχουν στη συγκυβέρνηση, και αφετέρου καταδεικνύει το στοιχείο παραδοχής από πλευράς κυβερνώντων
ότι όντως τα πράγματα δεν κύλησαν
όπως αρχικώς τα προγραμμάτιζαν
ή όπως ήθελαν και πίστευαν πως
θα εξελίσσονταν.
Μεταξύ πολλών άλλων όμως η
όλη κατάσταση προκαλεί και προβληματισμό στους πολιτικούς και
επικοινωνιακούς συμβούλους του
Προέδρου, το προφίλ του Νίκου Αναστασιάδη, ο οποίος έχει μπροστά
του άλλα τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης και συνεπώς θα πρέπει να
5
Σκάνδαλο Δρομολαξιάς. Παραμένει
ανοικτό το θέμα και παρόλο που
ο Νίκος Αναστασιάδης δεν ενεπλάκη
με δηλώσεις του στη διαμόρφωση
του όλου κλίματος (οι όποιες δηλώσεις έγιναν από πλευράς του κρίνονται ως μάλλον πυροσβεστικές),
το κεντρικό μήνυμα που στάλθηκε
στην κοινή γνώμη ήταν πως το ΑΚΕΛ
συντεταγμένα και οργανωμένα σχεδίασε κομπίνα με στόχο το κέρδος
και τις μίζες. Το όλο θέμα παραμένει
ανοικτό αλλά εάν αποδειχθεί η όποια
υπόθεση μάλλον θα αφορά κομπίνα
με συμμετοχή ανθρώπων ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης, παρά
το πρώτο. Εάν γίνει αυτό, δηλαδή
ναι μεν να αποδειχτεί κομπίνα αλλά
με εμπλοκή ατόμων από σχεδόν
όλους τους κομματικούς χώρους,
θα αφήσει άλλο ένα στίγμα κατά
της κυβέρνησης και κατ’ επέκταση
διαφυλαχτεί αλλά κυρίως να καταγράψει μία «νίκη». Η «νίκη» σε μία
μάχη είναι το πλέον ζητούμενο αυτή
τη στιγμή, μιας και η περίοδος χάριτος στον νέο ηγέτη και Πρόεδρο
της χώρας έχει εκπνεύσει, και πλέον
τόσο τα κόμματα της Αντιπολίτευσης
όσο και οι πολίτες δεν επιδεικνύουν
ελαστικότητα και μέρα παρά μέρα
γίνονται ολοένα πιο αυστηροί. Εξάλλου, μια «νίκη», αυτή την περίοδο,
θα έρθει να επιβεβαιώσει αυτό που
αναμένουν και οι ίδιοι οι πολίτες
από τον Νίκο Αναστασιάδη, τάση
που καταγράφεται και στις δημοσκοπήσεις, με υψηλή δημοτικότητα.
Παράλληλα, και τα ίδια τα κόμματα
της συγκυβέρνησης έχοντας κατά
νου επερχόμενες εκλογικές μάχες,
θέλουν να διατηρήσουν και τα ίδια
μία «απόσταση ασφαλείας» από διάφορους χειρισμούς του Προεδρικού,
έτσι ώστε να μην χρεωθούν εξ ολοκλήρου το κόστος και την ίδια ώρα
αναζητούν ένα πεδίο, το οποίο θα
πιστωθεί θετικά στον Πρόεδρο.
Τα έξι στοιχήματα
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν
όμως και οι «έξι πληγές» του Προέδρου, οι οποίες προκλήθηκαν από
αντίστοιχες διακηρύξεις και υποσχέσεις και οι οποίες μέχρι στιγμής
είτε δεν επαληθεύτηκαν, είτε χά-
“
EPA
“
Ο κ. Αναστασιάδης διατηρεί μεν υψηλά ποσοστά σε δημοτικότητα αλλά και ο ίδιος το αντιλαμβάνεται ότι η περίοδος
χάριτος έχει εκπνεύσει.
Υπήρξε ο κίνδυνος η διακήρυξη περί «επανεκκίνησης» να γυρίσει μπούμερανγκ και ως εκ τούτου από πλευράς συγκυβερνώντων κομμάτων και κυβέρνησης
έγιναν δηλώσεις για έξοδο από την ύφεση το τέλος του 2014. Στην πραγματικότητα έδωσαν «παράταση» στην επανεκκίνηση για το 2015.
θηκαν, είτε ακόμη δεν έγιναν οι ανάλογες ενέργειες προς υλοποίησής
τους. Συνομιλώντας με διάφορους
πολιτικούς παράγοντες, διαφαίνεται
σύγκλιση, αναφορικά με τα έξι στοιχήματα του Νίκου Αναστασιάδη, τα
οποία δεν κέρδισε ή έχασε. Πρόκειται
λοιπόν για: Κούρεμα, Συμπέθερος,
Επανεκκίνηση, Ερευνητική Επιτροπή / Ευθύνες για Οικονομία / Τράπεζα
Κύπρου, Δρομολαξιά, Διοικητής.
1
Κούρεμα. Ο Νίκος Αναστασιάδης
άρχισε τη διακυβέρνηση του τόπου με ένα τεράστιο πλήγμα στην
πολιτική του αξιοπιστία. Ένα πρόβλημα το οποίο αντιμετώπιζε και
παλαιότερα στο Κυπριακό και η θεραπεία του οποίου (όχι πλήρης) διήρκησε εννέα χρόνια. Αυτή τη φορά
ο Νίκος Αναστασιάδης υπέστη σοβαρό πλήγμα αξιοπιστίας και στα
της οικονομίας. Ενώ προεκλογική
του κορωνίδα ήταν η δέσμευσή του
ότι θα εξασφάλιζε δάνεια από δύο
άλλες χώρες ώστε να δοθεί ο χρόνος
στην Κυπριακή Δημοκρατία για επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου
και απέρριπτε μετά βδελυγμίας το
ενδεχόμενο κουρέματος, η πρώτη
του πολιτική πράξη, αφού εξελέγη,
ήταν να πράξει ακριβώς το αντίθετο.
Να παραστεί δηλαδή σε ένα Σώμα,
στο οποίο ήταν μόνο για τους υπουρ-
γούς Οικονομικών και όχι για Αρχηγούς Κρατών, και να αποδεχθεί
κούρεμα καταθέσεων σε δύο τράπεζες και το κλείσιμο της μιας, και
κατ’ επέκταση να κηρυχθεί και επίσημα η ένταξη της Κύπρου στο Μνημόνιο. Παρά τις όποιες εξηγήσεις
δόθηκαν μεταγενέστερα από τον
ίδιο τον Πρόεδρο για το τεράστιο
αυτό ζήτημα, δεν παύει να θεωρείται
το όλο θέμα ως μία τεράστια ήττα
του Νίκου Αναστασιάδη.
2
Συμπέθερος. Αμέσως μετά προέκυψε το ζήτημα φυγής κεφαλαίων από πλευράς του συμπεθέρου
του Νίκου Αναστασιάδη με αρκετές
αναφορές περί «προνομιακής πληροφόρησης» με αιωρούμενες αιχμές
δηλαδή ότι ο Πρόεδρος γνώριζε εκ
των προτέρων τις προθέσεις των
Ευρωπαίων και ως εκ τούτου ενημέρωσε «τους δικούς του» για να
διασώσουν κεφάλαια. Δόθηκαν οι
εξηγήσεις από πλευράς του συμπέθερου του Προέδρου, με τον Νίκο
Αναστασιάδη, όμως, να δεσμεύεται
ότι η υπόθεση θα διερευνηθεί μόλις
διοριστεί η Ερευνητική Επιτροπή,
την οποία και κάλεσε να αρχίσει τις
έρευνες από τις καταγγελίες εις
βάρος του ιδίου ή/και των μελών
της οικογενείας του. Κάτι που δεν
έγινε, με την Ερευνητική Επιτροπή
να σημειώνει μεταγενέστερα πως
τα όσα λέγονται επ’ αυτού του θέματος δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητές της, αφήνοντας όμως την ίδια
ώρα εκτεθειμένο τον Πρόεδρο της
Δημοκρατίας. Όπως και να έχουν
τα πράγματα, το θέμα θεωρείται εν
πολλοίς λήξαν αλλά με το προφίλ
του Προέδρου να μένει εκ νέου λαβωμένο.
της οικονομίας», αφού οι πολίτες
θα ένιωθαν μεγάλη απογοήτευση
όταν θα διένυαν το 2014 χωρίς ίχνος
οικονομικής ανάκαμψης και παράλληλα ας μην ξεχνάμε τις επερχόμενες
ευρωεκλογές τον Μάιο του επόμενου
χρόνου και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις προς τα συγκυβερνώντα κόμματα, εάν οι πολίτες έμεναν με την
ελπίδα για «επανεκκίνηση εντός
του 2014».
3
Επανεκκίνηση. Ο Πρόεδρος εξελέγη με κεντρικό σύνθημά του
την «επανεκκίνηση της οικονομίας»,
του κράτους κτλ. Το Προεδρικό αντιλαμβανόμενο ότι οι προσδοκίες
των πολιτών ήταν αρκετά υψηλές
περί τούτου, αλλά την ίδια ώρα αντιλαμβανόμενο ότι αυτές οι προσδοκίες δεν θα μπορούσαν να επαληθευτούν στο άμεσο μέλλον, προσπάθησε να περισώσει το προφίλ
του Προέδρου από άλλο ένα πλήγμα.
Ως εκ τούτου, συντεταγμένα, τις τελευταίες μέρες υπήρξαν δηλώσεις
από πλευράς συγκυβερνώντων κομμάτων και κυβέρνησης ότι η ανάκαμψη θα επέλθει τέλη του 2014.
Στην πραγματικότητα το κεντρικό
μήνυμα των δηλώσεων ήταν η «μετάθεση της επανεκκίνησης» το 2015.
Συνεπώς, υπήρξε μία μερική «διάσωση» του προφίλ του Προέδρου
ως προς τη φράση «επανεκκίνηση
4
Οικονομία – Ευθύνες. Αν και έχουν
περάσει εννέα μήνες από την
ανάληψη της εξουσίας από τον Νίκο
Αναστασιάδη, μέχρι στιγμής ουδείς
εντοπίστηκε ως ένοχος και ουδείς
τιμωρήθηκε για τη θλιβερή κατάσταση, στην οποία βρέθηκε η Οικονομία. Η Ερευνητική Επιτροπή
αποδείχθηκε «φιάσκο» και μέχρι
στιγμής άγνωστο παραμένει μέχρι
πού βρίσκονται οι ποινικοί ανακριτές
στη διερεύνηση που διεξάγουν. Είναι
ένα στοίχημα για τον Νίκο Αναστασιάδη, το οποίο παραμένει ακόμη
ανοικτό, αν και οι προσδοκίες των
πολιτών για «ένοχους και τιμωρία»
άρχισαν να εξανεμίζονται. Επίσης,
η διάσωση της Τράπεζας Κύπρου,
παραμένει ακόμη ανοικτό στοίχημα,
αφού ουδείς μέχρι στιγμής εγγυάται
ότι η Τράπεζα θα μπορέσει να ανταποκριθεί σε μελλοντικές απαιτή-
Η κόντρα με το Διοικητή,
ανεξαρτήτως κατάληξης,
μόνο πλήγμα επιφέρει
στο ήδη λαβωμένο
προφίλ του Νίκου
Αναστασιάδη.
κατά του ίδιου του Προέδρου, κυρίως
για τη δημιουργία αυτού του κλίματος πόλωσης και πολεμικής κατά
του ΑΚΕΛ.
6
Κόντρα με τον διοικητή. Το μείζον
ερώτημα είναι εάν πρόκειται για
ένα πόλεμο χωρίς νικητή και εάν
είναι μία μάχη, η οποία μόνο ζημιά
μπορεί να επιφέρει στο προφίλ του
Προέδρου ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Επιχειρηματικοί, νομικοί
και πολιτικοί παράγοντες, με τους
οποίους συνομίλησε η «Κ», εκτιμούν
πως «κακώς ο Νίκος Αναστασιάδης
συντηρεί την πολεμική κατά του διοικητή. Εάν έπραξε κάποιο αδίκημα
ή ο Πρόεδρος κατέχει στοιχεία για
αμέλεια καθήκοντος, τότε αυτά έπρεπε να παραδοθούν στην εισαγγελία,
μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, να εξεταστούν και να πράξει
ανάλογα η Νομική Υπηρεσία», ήταν
σχόλιο συγκεκριμένου πολιτικού
προσώπου. Παράλληλα, ο Νίκος
Αναστασιάδης συνεχίζοντας την
πολεμική κατά του διοικητή, στην
ουσία διαπράττει το σφάλμα του
τέως Προέδρου με την κόντρα με
τον Αθανάσιο Ορφανίδη, για το
οποίο κατηγορούσαν τον Δημήτρη
Χριστόφια τόσο ο ίδιος, τότε ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όσο και ο ΔΗΣΥ.
Όπως καταδεικνύεται και από τα
πιο πάνω αλλά επιπλέον και από
την προβλεπόμενη πορεία πραγμάτων, τόσο στο πεδίο της οικονομίας όσο και της απαξίωσης των
θεσμών, των πολιτικών κομμάτων
και των πολιτικών, με το αρνητικό
κλίμα να ενισχύεται από την έκδηλη
<
<
<
<
<
<
<
Ο Πρόεδρος θα πρέπει
λίαν συντόμως να ασχοληθεί εξ’ ολοκλήρου με
το κυπριακό και θα πρέπει να έχει έτοιμο σχέδιο.
αποστροφή των πολιτών προς το
κράτος, το οποίο παρουσιάζεται
να είναι το καβούκι της διαφθοράς
και της διαπλοκής, ο Νίκος Αναστασιάδης περιέπεσε σε ένα μονοπάτι, το οποίο φαίνεται να μην
έχει έξοδο διαφυγής αλλά το χειρότερο είναι πως η κυβέρνηση εμ-
φανίζεται ωσάν να μη γνωρίζει και
το πού οδηγεί και καταλήγει αυτός
ο δρόμος. Εκ των πραγμάτων, μία
σχεδιασμένη διαχείριση δεν μπορεί
να προγραμματιστεί, αφού τα πάντα
είναι υπό συνεχή διαμόρφωση και
εξέλιξη, έχοντας μεν θετική προσδοκία αλλά ουδείς μπορεί να εγγυηθεί την επιτυχή κατάληξη. Με
λίγα λόγια, ουδείς μπορεί να πει ή
να υπολογίσει με βεβαιότητα, πότε
θα επέλθει ανάκαμψη, πότε θα πέσει η ανεργία στα φυσιολογικά επίπεδα του 5%, πότε θα επανεκκινήσει η οικονομία και πότε θα επανέλθει η αγορά σε κανονικές καταστάσεις, οι οποίες να επιτρέπουν
τη φυσιολογική δράση της καθημερινότητας των πολιτών.
Η άποψη ότι απαιτείται μία εκ
θεμελίων αναδόμηση του κράτους,
κερδίζει ολοένα και περισσότερο
έδαφος εντός της κοινής γνώμης,
με την επίλυση του Κυπριακού, ως
η μόνη διέξοδος και ευκαιρία για
να γίνει τούτο. Με απλά λόγια το
ΚΥΠΕ
Η λύση του Κυπριακού προβλήματος ως η μόνη θεραπεία;
Η Ερευνητική Επιτροπή άφησε εκτεθειμένο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας,
αφού δεν αποδέχτηκε να ακούσει και να εξετάσει το «θέμα του Συμπέθερου».
δίλημμα που κυριαρχεί και συζητείται σε όλους τους κύκλους της
κυπριακής κοινωνίας είναι:
- Μπορεί το κράτος να συνεχίσει
την πορεία ανάκαμψης, και να είναι
σε θέση να λειτουργήσει κανονικά
(με ανεργία στο 5%, με αξιοπρεπείς
μισθούς, με οικονομικές δραστηριότητες και επενδύσεις) εντός μερικών ετών ή μήπως αυτή η πορεία
θα διαρκέσει μία 10ετία και ίσως
περισσότερο;
- Μήπως τελικά η εναλλακτική
όλων είναι η επίλυση του Κυπριακού; Μέσω της οποίας, πρώτον, θα
δοθεί η ευκαιρία για ριζική μεταμόρφωση του κράτους, των θεσμών,
της λειτουργίας της κρατικής μηχανής, των ανεξάρτητων αξιωματούχων, του πεπαλαιωμένου και
δυσλειτουργικού Συντάγματος, δεύτερον, θα δημιουργήσει ευκαιρίες
οικονομικής ανάπτυξης με επενδύσεις και ανοικοδομήσεις πόλεων
αλλά και ολόκληρων περιοχών, και
τρίτον, θα δοθεί το μήνυμα παγκο-
σμίως ότι η Κύπρος πλέον εισέρχεται σε μία νέα φάση, ειρήνης,
σταθερότητας και ανάπτυξης και
μπορεί να αποτελέσει πράγματι το
κέντρο υπηρεσιών και την οποία
μπορούν να εμπιστευθούν και η
Δύση αλλά και η Ανατολή.
Ωστόσο, και επί τούτου, του σοβαρότατου διλήμματος, (ανάκαμψη
μέσα από μία 10ετή πορεία ή λύση
και δημιουργία νέας κατάστασης
πραγμάτων) από πλευράς κυβέρνησης δεν διαφαίνεται ότι υπάρχει
σοβαρός προβληματισμός. Τουναντίον η κυβέρνηση εμφανίζεται
να θέτει το Κυπριακό σε δεύτερη
μοίρα και όχι ως την πρώτιστη της
επιλογή. Το άγνωστο μέχρι στιγμής
είναι εάν η κυβέρνηση εμφανίζεται
«κρύα» για να επιταχύνει τη διαδικασία επίλυσης για λόγους εσωτερικών ισορροπιών (π.χ. για λόγους
συμμαχίας με το ΔΗΚΟ) ή εάν πράγματι υπάρχει χάσμα μεταξύ των
δύο πλευρών ως προς τη βάση λύσης…
00-ADV KATHI 2_Master_cy 10/25/13 5:06 PM Page 1
06- POLITIKI_Master_cy 10/25/13 7:45 PM Page 6
6
l
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΟΜΗΡΟΥ ΣΤΗΝ «Κ»
Όχι στις συνομιλίες υπό αυτά τα δεδομένα
Συνέντευξη στον
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ
Υπό αυτές τις συνθήκες και δεδομένα
η ΕΔΕΚ τάσσεται κατά της έναρξης
των συνομιλιών για λύση του Κυπριακού, τονίζει ο πρόεδρος της
και πρόεδρος της Βουλής, ο οποίος
θέτει παράλληλα τρεις προϋποθέσεις για την έναρξη του διαλόγου.
Ο κ. Ομήρου αναφέρεται ακόμη
στην κρίση των θεσμών και της
διαφάνειας και δηλώνει ότι ο ίδιος
θα καταθέσει και θα δημοσιοποιήσει
<
<
<
<
<
<
<
Θα δώσω το Πόθεν Έσχες
της τελευταίας 10ετίας
στη δημοσιότητα. Αυτό
να κάνουμε όλοι, για να
φανεί και η εξέλιξη απόκτησης περιουσίας.
δήλωση Πόθεν Έσχες για την τελευταία 10ετία έτσι να φαίνεται,
όπως λέει, και η εξέλιξη απόκτησης
περιουσίας και καλεί όλους τους
πολιτικούς να πράξουν το ίδιο. Ακόμη σημειώνει πως πολύ σύντομα
θα υπάρξει νέα νομοθεσία για τη
διαφάνεια των κομμάτων και τονίζει
πως θα στηρίξει πρόταση, μέσω
της οποίας να καταργούνται και να
απαγορεύονται οι ιδιωτικές εισφορές προς τα κόμματα.
–Κύριε Πρόεδρε, να αρχίσουμε
με τα του Κυπριακού…
–Πρέπει να συμφωνήσουμε σε
κάτι. Ότι οι χειρισμοί των τελευταίων τριάντα εννέα χρόνων υπήρξαν στείροι και αναποτελεσματικοί.
Το να επαναλάβομε συνομιλίες χάριν των συνομιλιών, θα οδηγήσει
σε ένα και μόνο αποτέλεσμα. Στην
περαιτέρω διολίσθηση στις τουρκικές θέσεις. Αυτές οι προϋποθέσεις
πρέπει να είναι πρώτον, η διαμόρφωση μιας επαρκούς και μη επιδεχόμενης οιασδήποτε αμφισβήτησης
διαπραγματευτικής βάσης, δεύτερον, να καταστεί σαφές ότι το έγγραφο Ντάουνερ, των λεγομένων
συγκλίσεων, δεν αποτελεί ούτε διαπραγματευτική βάση, ούτε ενδιάμεση συμφωνία, ούτε οποιοδήποτε
χρήσιμο υλικό, δεδομένου ότι σε
αυτό το έγγραφο περιέχονται θέσεις
και υποχωρήσεις της δικής μας
πλευράς που αποδεδειγμένα δεν
γίνονται αποδεκτές από τη συντριπτική πλειοψηφία του Κυπριακού
Ελληνισμού και τρίτον, η διαμόρφωση από ε/κ πλευράς ενός περιγράμματος λύσης το οποίο θα οριοθετεί τα όρια ασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και της
φυσικής και εθνικής επιβίωσης του
Κυπριακού Ελληνισμού. Ένα περίγραμμα λύσης το οποίο να τεθεί
ενώπιον της διεθνούς και της ευρωπαϊκής κοινότητας. Επέστη ο
χρόνος, έστω και καθυστερημένα,
να γνωρίζουν επαρκώς και οι τρίτοι
ποιες είναι οι απόψεις μας για το
ποια είναι μία αποδεκτή λύση, για
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ
«Είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε πρόταση για απαγόρευση ιδιωτικών εισφορών στα κόμματα προς ενίσχυση της διαφάνειας»
«Υπό αυτές τις προϋποθέσεις τάσσομαι κατηγορηματικά αντίθετος σε επανάληψη συνομιλιών. Τίποτα δεν μας πιέζει να πάμε σε συνομιλίες κάτω από αυτές τις συνθήκες», δηλώνει στην «Κ» ο πρόεδρος της Βουλής και της ΕΔΕΚ.
εμάς, του κυπριακού προβλήματος.
–Αυτές τις προϋποθέσεις τις είπατε και προ καιρού και ήταν
και η πάγια θέση της ΕΔΕΚ. Τις
καταθέσατε προφανώς και στο
Εθνικό Συμβούλιο;
–Ασφαλώς.
–Βλέπετε ότι αυτές οι προϋποθέσεις τηρούνται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας;
–Σε επίπεδο διακηρυκτικό μέχρι
στιγμής τηρούνται. Δηλαδή η επιμονή σε κοινό ανακοινωθέν, κοινή
διαπραγματευτική βάση. Σε ό,τι
αφορά το περίγραμμα λύσης πρέπει
να πω ότι υπάρχει και προεκλογική
δέσμευση του κ. Αναστασιάδη και
αναμένω όμως ότι θα προχωρήσει
η διαμόρφωση περιγράμματος λύσης.
–Παρόλα αυτά, κύριε Πρόεδρε,
δεν έπρεπε να είχαν ήδη γίνει
πριν να εισέλθουμε στον διάλογο
για επανέναρξη των συνομιλιών;
–Πιστεύω, ναι. Ότι η διαμόρφωση περιγράμματος λύσης έπρεπε
ήδη να είχε εκπονηθεί ή εν πάση
περιπτώσει να βρίσκεται στο στάδιο
της εκπόνησης. Σε ό,τι αφορά το
έγγραφο Ντάουνερ, παρόλο που ο
Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει
πει επανειλημμένα ότι δεν τον δεσμεύει, εντούτοις αυτό που εγώ θα
ήθελα είναι μία ρητή εγγράφως
θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας προς τον γενικό γραμματέα
ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι
δυνατό να αποδεχθούμε ότι αυτό
το έγγραφο αποτελεί είτε διαπραγ-
ματευτική βάση είτε ενδιάμεση
συμφωνία.
–Έγινε προφορική διακήρυξη
από την πλευρά του Προέδρου…
–Ελπίζω ότι θα πάρει και επίσημο
χαρακτήρα.
–Εάν δεν υπάρξουν οι προϋποθέσεις που είπατε και το περίγραμμα σχεδίου λύσης, η ΕΔΕΚ
τάσσεται εναντίον της έναρξης
του διαλόγου;
–Σαφώς. Και πέραν τούτου ο κ.
Έρογλου δηλώνει ότι πρέπει η λύση
του Κυπριακού να προνοεί δύο χωριστές κυριαρχίες. Αυτή η δήλωση
έγινε την περασμένη Τετάρτη. Και
ότι θα πρέπει να υπάρχουν και ξεχωριστές λεγόμενες εσωτερικές
υπηκοότητες. Δηλαδή μας λέει η
τουρκική πλευρά, υποτίθεται παραμονές έναρξης συνομιλιών και
σε μία περίοδο που επιχειρείται η
διαμόρφωση κοινής διαπραγματευτικής βάσης, ότι κλιμακώνει την
αδιαλλαξία της, μιλά ξεκάθαρα για
δύο χωριστά κράτη στο πλαίσιο
μιας συνομοσπονδίας με χωριστές
κυριαρχίες, με χωριστές υπηκοότητες και βεβαίως με δεδομένη την
τουρκική θέση ότι οι εγγυήσεις του
1960 πρέπει να διατηρηθούν και
να διευρυνθούν, άρα αυτό το μόρφωμα θα είναι κάτω και από την
κηδεμονία της Τουρκίας. Υπό αυτές
τις προϋποθέσεις τάσσομαι κατηγορηματικά αντίθετος σε επανάληψη συνομιλιών. Τίποτα δεν μας
πιέζει να πάμε συνομιλίες κάτω
από αυτές τις συνθήκες.
Σύντομα νέα νομοθεσία για διαφάνεια στα κόμματα
–Περί διαφάνειας και κρίσης θεσμών. Αλλά δεν βλέπουμε ούτε
τους πολιτικούς και τα πολιτικά
κόμματα να βοηθούν τον εαυτό
τους. Είστε διατεθειμένοι να δώσετε στη δημοσιότητα τα οικονομικά του κόμματός σας για το
2012 μαζί με όλες τις εισφορές
και μαζί με όλους τους προϋπολογισμούς τους οποίους είχατε
ως κόμμα;
–Έχουμε πάρει απόφαση στο
Καταστατικό Συνέδριο ότι μέσα
στους πρώτους τρεις μήνες του
έτους που ακολουθεί το οικονομικό
έτος θα δίνονται στη δημοσιότητα
όλα αυτά τα στοιχεία εξελεγμένα
από εγκεκριμένο λογιστικό οίκο.
–Και Πόθεν Έσχες στη δημοσιότητα; Ή κατατεθειμένο και
επτασφράγιστο μυστικό σε μία
επιτροπή;
–Έχω πει επίσης στο Καταστατικό Συνέδριο, αν διαβάσετε την
ομιλία μου, ότι επειδή δίνονται από
πολιτικούς ή πολιτειακούς αξιωματούχους ή έχουν δοθεί κάποιες
καταστάσεις των περιουσιακών
τους στοιχείων, αυτό δεν έχει κανένα νόημα και καμία σημασία. Το
ζήτημα είναι να μη δίνονται καταστάσεις περιουσιακών στοιχείων
σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή αλλά να δίδονται διαχρονικά
για μία μεγάλη χρονική περίοδο,
για μία δεκαετία ας πούμε, η εξέλιξη
των περιουσιακών στοιχείων για
να διαφανεί πώς απεκτήθησαν και
αν υπήρξε αύξηση περιουσιακών
στοιχείων, πώς επετεύχθη αυτή η
αύξηση και έχω δεσμευτεί στην
ομιλία μου στο Συνέδριο ότι προσωπικά μέσα σε εύλογο χρονικό
διάστημα θα καταθέσω για την τελευταία δεκαετία την κατάσταση
των περιουσιακών μου στοιχείων.
Αυτό θα πρέπει να πράξουν όλοι,
για να υπάρξει πραγματική διαφά-
νεια. Το να δίνει κάποιος την κατάσταση περιουσιακών του στοιχείων μία συγκεκριμένη στιγμή
δεν έχει κανένα νόημα. Το νόημα
είναι πώς απεκτήθησαν μέσα σε
μία ορισμένη χρονική περίοδο διαχρονικά.
–Την ώρα που υπάρχουν περικοπές, οι πολίτες αντιδρούν στην
είδηση ότι τα κόμματα θα πάρουν κρατική χορηγία της τάξεως των €6,5 εκατ.
–Θα είμαι έντονος, διότι αυτές
οι απόψεις μού θυμίζουν Χρυσή
Αυγή. Όσοι εννοούν ότι θα καταργηθούν τα κόμματα στο όνομα ενός
αδίστακτου και αγοραίου λαϊκισμού
για να πάμε πού; Να πάμε σε δικτατορία; Να πάμε σε ολοκληρωτισμό; Αυτό το ερώτημα θα πρέπει
να απαντήσουν και όχι να κάνουν
έναν αγοραίο λαϊκισμό του τύπου,
κόβουμε από τις ευάλωτες ομάδες
του πληθυσμού για να πάρουν τα
κόμματα. Τα κόμματα είναι θεσμοί
της Δημοκρατίας με τα προβλήματα. Με τη θεσμική κρίση. Συμφωνώ
ότι και τα κόμματα πρέπει να κάνουν την αυτοκριτική τους αλλά
χωρίς ισοπέδωση και εξομοίωση
ευθυνών. Τι θέλουμε; Τα κόμματα
να είναι εξαρτημένα από συμφέ-
ροντα και διαπλοκές; Αν αυτό εννοούμε, να το πούμε. Υπάρχει ευρωπαϊκή χώρα η οποία δεν στηρίζει
το θεσμό του κόμματος; Η άλλη
λύση είναι αυτή. Να πούμε ότι θα
πάμε στους επιχειρηματίες, χωρίς
να αφορίζω τους επιχειρηματίες
και χωρίς να θέλω να πω ότι οι επιχειρηματίες εάν εισφέρουν ένα
χρηματικό ποσό κατ’ ανάγκη ζητούν και ανταλλάγματα, αλλά θέλω
να πω ναι, όταν υπάρξει κρατική
στήριξη προς τα κόμματα επαρκής
θα πρέπει να καταργηθεί και το δικαίωμα εισφορών από ιδιώτες. Έτσι
λειτουργεί η Δημοκρατία.
–Ήταν μία πρόταση, όμως, αν
κάνω λάθος διορθώστε με, η
οποία υποβλήθηκε από τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ και η οποία απορρίφθηκε από τα υπόλοιπα κόμματα.
–Ποια;
–Να αυξηθεί η χορηγία η κρατική
Δ Ι Α Β Α Σ Τ Ε Σ Τ Ο www.kathimerini.com.cy
Βουτιά στο κενό η συνεργασία με Λιλλήκα
Tι δηλώνει ο Γιαννάκης Ομήρου για τις Ευρωεκλογές, με ποιους προχω-
ρά η ΕΔΕΚ σε κοινό ψηφοδέλτιο και πώς σχολιάζει τα περί συνεργασίας
με τη «Συμμαχία Πολιτών».
και να καταργηθούν οι εισφορές
ιδιωτών…
–Τίποτε δεν έχει απορριφθεί.
Υπάρχει ομόφωνη απόφαση του
άτυπου συμβουλίου αρχηγών κομμάτων ότι το σύνολο του θεσμικού
πλαισίου της Επιτροπής Διαφάνειας
Greco του Συμβουλίου της Ευρώπης
θα υιοθετηθεί ως νομοθεσία του
κυπριακού κράτους. Συνεπώς είναι
ένα ζήτημα ανοικτό…
–Πότε θα γίνει αυτό;
–Τώρα, πολύ σύντομα. Έχω ήδη,
ως πρόεδρος της Βουλής αποστείλει
επιστολή προς την κυβέρνηση ζητώντας της να αποστείλει το ταχύτερο δυνατό, τάχιστα, νομοθεσία,
κυβερνητικό νομοσχέδιο με όλες
τις πρόνοιες της επιτροπής Greco
και ελπίζω ότι πολύ σύντομα η Βουλή θα ψηφίσει αυτή τη νομοθεσία
και είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε
και την απαγόρευση εισφορών από
ιδιώτες.
Ο κ. Αναστασιάδης σπατάλησε ήδη έξι μήνες
Συνέντευξη στον ΝΙΚΟ ΣΤΕΛΓΙΑ
–Γιατί μέχρι στιγμής δεν έχει
οριστεί η ημερομηνία έναρξης
των συνομιλιών;
–Δυστυχώς, η ε/κ πλευρά θέτει
προϋποθέσεις για την επανέναρξη
των συνομιλιών. Ζητά τη σύνταξη
κοινού ανακοινωθέντος, θέτει ζήτημα επιστροφής των Βαρωσίων
και προτείνει μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μία ομο<
<
<
<
<
<
<
Εφικτή η επανέναρξη
των συνομιλιών δίχως το
προαπαιτούμενο κοινού
ανακοινωθέντος.
σπονδία. Η τ/κ πλευρά έχει αποδεχθεί τη σύνταξη κοινού ανακοινωθέντος, επισημαίνοντας εξαρχής
ότι αυτό θα πρέπει να είναι σύντομο
και να επικεντρώνεται στη μεθοδολογία των συνομιλιών. Αντίθετα,
η ε/κ πλευρά προτείνει την εισαγωγή
θεμάτων στο ανακοινωθέν, που θα
πρέπει πρώτα να συζητηθούν στο
τραπέζι των συνομιλιών. Ωστόσο,
οι συνομιλίες δεν αποτελούν νέα
διαδικασία, η βάση τους έχει ήδη
καθοριστεί, άρα δεν υπάρχει και
λόγος να επανεξετάσουμε το συγκεκριμένο ζήτημα. Η τ/κ πλευρά
θεωρεί ότι είναι εφικτή η επανέναρξη των συνομιλιών δίχως το
προαπαιτούμενο κοινού ανακοινωθέντος. Ακόμα, το ανακοινωθέν δεν
πρέπει να αποτελέσει προϋπόθεση
για τη συνάντηση των ηγετών.
–Ποια σημεία του ανακοινωθέντος δημιουργούν τριβές;
–Η ε/κ πλευρά επιχειρεί να εμβολιάσει στο Ανακοινωθέν ζητήματα τα οποία θα πρέπει να συζητηθούν στο τραπέζι των συνομιλιών. Εμείς πρόσφατα υποβάλαμε
προσχέδιο Ανακοινωθέντος που
θα μπορούσε να γίνει κοινά αποδεκτό, καθώς σε αυτό λαμβάνονται
υπόψη οι δυσκολίες και των δύο
πλευρών. Η ε/κ πλευρά απάντησε
καταθέτοντας μαξιμαλιστικά κείμενα. Παρόλα αυτά προσεγγίσαμε
το όλο ζήτημα με διαλλακτικότητα.
Δυστυχώς, μέχρι αυτή τη στιγμή,
η ε/κ πλευρά εξακολουθεί να επιμένει στις θέσεις της. Γι’ αυτό τον
λόγο δεν ξεκινούν οι συνομιλίες.
–Πότε θα επισκεφτείτε εσείς
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ
Ο Τ/κ διαπραγματευτής, Οσμάν Ερτούγ, τονίζει ότι θέματα που συνιστούν τη βάση λύσης δεν χωράνε στο Ανακοινωθέν
Την παρούσα περίοδο, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το γεγονός ότι η ε/κ
πλευρά δεν αποδέχεται τις συγκλίσεις, που επιτεύχθηκαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
την Αθήνα και ο κ. Μαυρογιάννης την Άγκυρα;
–Η Τουρκία πραγματοποίησε
δύο σημαντικά βήματα γι’ αυτές
τις επισκέψεις. Πρότεινε στην Ελλάδα την υλοποίηση αυτών των
επισκέψεων, σε επίπεδο υπουργών
πριν από την εορτή του Μπαϊραμιού, η Ελλάδα αντιπρότεινε οι επισκέψεις να γίνουν μετά το Μπαϊράμι και σε επίπεδο υφυπουργών.
Με βάση τις εισηγήσεις της Αθήνας,
συμφωνήσαμε στην πραγματοποίηση των επισκέψεων στις 23 Οκτω-
βρίου και σε βαθμό υφυπουργού.
Ωστόσο, οι επισκέψεις δεν πραγματοποιήθηκαν και σε συνάντηση
με τον κ. Μαυρογιάννη, αποφασίσαμε όπως αυτές γίνουν πριν από
το τέλος του μήνα. Πλέον όλα εξαρτώνται από την ελληνοκυπριακή
και την ελληνική πλευρά.
–Ποιοι θα είναι οι στόχοι σας
πηγαίνοντας στην Αθήνα;
Πρώτα από όλα θα πρέπει να
ξεκαθαρίσουμε ότι η λύση του προβλήματος θα εξαρτηθεί από την
τ/κ και την ε/κ πλευρά. Οι εγγυήτριες δυνάμεις και οι μητέρες πατρίδες μπορούν να συμβάλουν σε
αυτή την προσπάθεια. Επίσης, οι
δύο πλευρές δεν πρέπει να χρησιμοποιήσουν αυτή την ευκαιρία για
να στείλουν πολιτικά μηνύματα
στις κοινότητές τους.
–Το τελευταίο διάστημα, στο
διεθνές σκηνικό επικρατεί θετικό κλίμα ως προς την επίλυση
του Κυπριακού, ωστόσο, οι διαφορές σε σημαντικά ζητήματα
φαίνεται να παραμένουν.
–Η εκλογή του κ. Αναστασιάδη
καλλιέργησε κλίμα αισιοδοξίας στη
διεθνή κοινότητα για επίλυση του
Κυπριακού. Δυστυχώς, τους τελευ-
ταίους έξι μήνες ο κ. Αναστασιάδης
δεν πραγματοποίησε θετικά βήματα. Σπατάλησε έξι μήνες για τον
διορισμό του αντιπροσώπου του
και τώρα τηρεί μαξιμαλιστική στάση στο ζήτημα του Ανακοινωθέντος. Ο κ. Ντάουνερ είχε δηλώσει
ότι οι συγκλίσεις των δύο πλευρών
αγγίζουν το 70-80%. Την παρούσα
περίοδο, το μεγαλύτερο πρόβλημα
είναι το γεγονός ότι η ε/κ πλευρά
δεν αποδέχεται αυτές τις συγκλίσεις. Εξαιτίας της συγκεκριμένης
της στάσης, είμαστε υποχρεωμένοι
να επανεξετάσουμε όλα τα ζητήματα. Εμείς κατανοούμε το γεγονός
ότι στα έξι κεφάλαια οι δύο πλευρές
έχουν πολύ διαφορετικές θέσεις.
Αυτά όμως θα πρέπει να εξεταστούν
στο τραπέζι των συνομιλιών.
–Η ε/κ πλευρά εξακολουθεί να
αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στο
ζήτημα των Βαρωσίων. Επ’ αυτού η θέση σας έχει αλλάξει;
–Όπως γνωρίζετε στο παρελθόν
καταθέσαμε πολλές προτάσεις για
τα Βαρώσια τις οποίες η ε/κ πλευρά
απέρριψε. Το θέμα των Βαρωσίων
θα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο
της συνολικής εξέτασης του εδαφικού και της συνολικής λύσης.
07 - POLITIKI_Master_cy 10/25/13 5:42 PM Page 7
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
7
Το Κόσσοβο ελπίζει
σε αναγνώριση από
Ελλάδα… και Κύπρο
Η Αθήνα κινείται ήδη θετικά, ενώ η Λευκωσία «φυλάει τα ρούχα
της» κινούμενη προς ήπια και εξηγημένη όμως άρνηση
Του ΠΑΝΑΓΗ ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ
Στις 28 Οκτωβρίου ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις για την κατάρτιση
μιας συμφωνίας σύνδεσης και σταθεροποίησης ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Κόσσοβο.
Αυτό δεν ήταν κεραυνός και αποτελεί την αφετηρία εξελίξεων, που
πιθανόν να οδηγήσουν στην αναγνώριση του Κοσσόβου από την
Αθήνα, στη διάρκεια της ελληνικής
προεδρίας.
<
<
<
<
<
<
<
Η Πρίστινα αναμένει
αναγνώριση από την
Αθήνα στις αρχές του
2014 και πάντως στη
διάρκεια της ελληνικής
προεδρίας της Ε.Ε.
Οι διαπραγματεύσεις για συμφωνία σύνδεσης είναι μία χρονοβόρος διαδικασία. Ωστόσο, ο αρμόδιος για τη διεύρυνση επίτροπος
Στέφαν Φούλε βιάζεται. Σε επίσκεψη στην Πρίστινα, τον Ιούλιο, δήλωσε ότι επιδιώκει να έχουν ολοκληρωθεί αυτές έως την άνοιξη
του 2014. Αν το χρονοδιάγραμμα
του Φούλε επιβεβαιωθεί, τότε η
υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης θα γίνει μέσα στην ελληνική
προεδρία. Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα είναι η μία από τις πέντε ευρωπαϊκές χώρες που δεν έχουν
αναγνωρίσει το Κόσσοβο. Οι άλλες
τέσσερις είναι η Κύπρος, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Ισπανία.
Η ελληνική θέση υπήρξε συνάρτηση της πάγιας θέσης να μη γίνουν αποδεκτές αλλαγές συνόρων
στα Βαλκάνια, των παραδοσιακά
καλών σχέσεων με τη Σερβία και
της στήριξης στη Λευκωσία, που
φοβόταν ότι η αναγνώριση του
Κοσσόβου θα αποτελούσε προηγούμενο για τα Κατεχόμενα. Ο
Τάσσος Παπαδόπουλος είχε δηλώσει, μάλιστα, ότι «η Κύπρος δεν
θα αναγνωρίσει το Κόσσοβο, ακόμα
και αν το αναγνωρίσει η Σερβία».
Η Κύπρος στον χορό
Με εξαίρεση τη Μαδρίτη, πάντως, όπου η πίεση της Καταλονίας
για ανεξαρτησία οδηγεί σε περαιτέρω σκλήρυνση της θέσης για μη
αναγνώριση, στις άλλες πρωτεύουσες η άρνηση χαλαρώνει. Τέτοιες
ενδείξεις υπάρχουν και από το
Βουκουρέστι και από την Μπρατισλάβα, τελευταία όμως και από
την Κύπρο: στη Λευκωσία δεν είχε
περάσει απαρατήρητη η συνάντηση του «υπουργού Εξωτερικών»
του Κοσσόβου, Εμβέρ Χοτζάι, με
τον τότε Έλληνα ΥΠΕΞ Δ. Αβραμόπουλο τον Μάρτιο. Η κυβέρνηση
Αναστασιάδη διέκρινε τον κίνδυνο
να μείνει μόνη με την Ισπανία στη
γραμμή της μη αναγνώρισης, διακινδυνεύοντας έτσι τη θεμελιώδη
επιλογή της προσέγγισης με τις
ΗΠΑ και τη Δύση και διατηρώντας
το προβληματικό προφίλ του κράτους με τη «μονοθεματική» εξωτερική πολιτική.
Έβαλε, λοιπόν, νερό στο κρασί
της. Στις 24 Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ στη Νέα
Υόρκη, ο υπουργός Εξωτερικών
της Κύπρου, Ιωάννης Κασουλίδης,
συναντήθηκε για πρόγευμα με τον
Χασίμ Θάτσι και τον Εμβέρ Χοτζάι.
Η φωτογραφία ανέβηκε στο τουίτερ
από το γραφείο του Κοσσοβάρου
«πρωθυπουργού», χωρίς ωστόσο
να προκαλέσει τον αναμενόμενο
σάλο στην Κύπρο.
Μία ημέρα νωρίτερα, ο Θάτσι
και ο Χοτζάι είχαν δει στη Νέα
Υόρκη τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στην
Πρίστινα, οι Κοσσοβάροι δήλωναν
απολύτως ικανοποιημένοι από τη
συνάντηση, στην οποία επιβεβαιώθηκε η συμφωνία με τον Δ. Αβραμόπουλο να ανοίξει Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων του Κοσσόβου στην Αθήνα.
Στη Λευκωσία δεν είχε περάσει απαρατήρητη η συνάντηση του «υπουργού Εξωτερικών» του Κοσσόβου, Εμβέρ Χοτζάι,
με τον τότε Έλληνα ΥΠΕΞ Δ. Αβραμόπουλο τον Μάρτιο και η κυβέρνηση Αναστασιάδη διέκρινε τον κίνδυνο να μείνει μόνη με την Ισπανία στη γραμμή της μη αναγνώρισης, διακινδυνεύοντας έτσι τη θεμελιώδη επιλογή της προσέγγισης με τις
ΗΠΑ και τη Δύση και διατηρώντας το προβληματικό προφίλ του κράτους με τη «μονοθεματική» εξωτερική πολιτική.
Στις 24 Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο
της Γ.Σ. του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο
υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου,
Ιωάννης Κασουλίδης, συναντήθηκε
άτυπα για πρόγευμα με τον Χασίμ
Θάτσι και τον Εμβέρ Χοτζάι. Η φωτογραφία ανέβηκε στο τουίτερ από το
γραφείο του Κοσσοβάρου «πρωθυπουργού», χωρίς ωστόσο να προκαλέσει τον αναμενόμενο σάλο στην
Κύπρο.
Μάλιστα, συζητήθηκε και η διοργάνωση ενός κοινού ελληνοκοσσοβάρικου επιχειρηματικού φόρουμ, που συμφωνήθηκε να γίνει
στη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα πάντα
με τις ίδιες πηγές, οι εκπρόσωποι
του Κοσσόβου έθεσαν στον κ. Βενιζέλο και το θέμα της αναγνώρισης, εκφράζοντας την ελπίδα αυτή
να λάβει χώρα στις αρχές του 2014
και πάντως στη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών δεν αποθάρρυνε αυτές τις ελπίδες. Σύμφωνα με πηγές της «Κ»,
πάντως, για να προχωρήσει στο
τελικό βήμα η Αθήνα θέτει συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Αυτές
είναι η ομαλή εξέλιξη των δημοτικών εκλογών στο Κόσσοβο (3
Νοεμβρίου) και η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της
Ε.Ε. με τη Σερβία (Ιανουάριος), ενώ
παράλληλα βρίσκεται σε συνεννόηση και ο συγχρονισμός με τη
Λευκωσία, καθώς η Αθήνα δεν θέλει να είναι η πρώτη που θα σπάσει
το μέτωπο των πέντε.
Πάντως, μία τέτοια απόφαση
διευκολύνεται και από τη χαλάρωση της κυπριακής θέσης καθώς
οι ανωτέρω διπλωματικές πηγές
στην Πρίστινα υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι ο κ. Κασουλίδης θα επισκεφτεί σύντομα το Κόσσοβο, (αν
και η Λευκωσία, σύμφωνα με πηγές
της «Κ» δεν έχει αναλάβει συγκεκριμένη προς τούτο δέσμευση) αλλά και από την de facto εξομάλυνση
των σχέσεων της Σερβίας με το
Κόσσοβο, μετά την ιστορική συμφωνία του Απριλίου, η οποία συνοδεύεται από το άνοιγμα γραφείων συνδέσμων με επικεφαλής εξέχοντες διπλωμάτες σε Πρίστινα
και Βελιγράδι αντίστοιχα.
08-PARAPOLITIKA_Master_cy 10/25/13 9:49 PM Page 8
8
l
Π Α ΡΑ Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Α
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Πάμε ξυπόλητοι στ’ αγκάθια και πάλι…
Δύσκολα τα πράγματα
κές υποθέσεις, Βικτώρια Νούλαντ, και τον
βοηθό υφυπουργό Εξωτερικών, Ερικ Ρούμπιν. Οι Αμερικανοί –σύμφωνα με πληροφορίες– ζήτησαν στη συνάντηση να μην παρευρίσκεται εκπρόσωπος της κυπριακής
πρεσβείας. Θα έχει επίσης συναντήσεις με
επιφανή μέλη του Κογκρέσου.
Οι εξελίξεις δεν είναι και οι καλύτερες στο
μέτωπο των διαβουλεύσεων για την επανέναρξη των συνομιλιών των δύο ηγετών για το
Κυπριακό, καθώς οι δύο διαπραγματευτές
Μαυρογιάννης και Ερτούγ έχουν «κολλήσει»
στο θέμα της κυριαρχίας, το οποίο εμποδίζει
τη συμφωνία στο κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος. Βέβαια, υπολείπονται σχεδόν 10
μέρες μέχρι τις 4 Νοεμβρίου, που θέλουν τα
Ηνωμένα Έθνη να ξεκινήσουν εκ νέου οι
διαπραγματεύσεις και το διάστημα αυτό είναι πολύ μεγάλο στη διεθνή διπλωματία για
πολλές μετατοπίσεις θέσεων. Το θέμα όμως
είναι ποιος θα μετακινηθεί και ποιος θα πιεστεί να μετακινηθεί. Γιατί η «ντρίπλα» του
Αλεξάντερ Ντάουνερ με το «κατάλοιπο κυριαρχίας» έφερε την πλευρά μας σε μειονεκτική θέση, αφού οι Τουρκοκύπριοι έσπευσαν να την αποδεχθούν.
••••
Νέος γενικός πρόξενος
Ο Βασίλης Φιλίππου θα είναι τελικά ο αντι-
μενος στην Κύπρο να είναι κομιστής γραπτών ή προφορικών μηνυμάτων του γενικού
γραμματέα του ΟΗΕ.
καταστάτης της γενικής προξένου της Δημοκρατίας στη Νέα Υόρκη, Κούλας Σοφιανού, η
οποία στα τέλη του Δεκεμβρίου επιστρέφει
στο κέντρο αναλαμβάνοντας τη διεύθυνση
του γραφείου του υπουργού Εξωτερικών,
Ιωάννη Κασουλίδη. Παλιός γνώριμος της κυπριακής παροικίας των ΗΠΑ, αλλά και της
Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας ο κ. Φιλίππου, αφού υπηρέτησε στη Νέα Υόρκη και
ως πρόξενος και ως γενικός πρόξενος και
χαίρει μεγάλης εκτίμησης, ιδίως από τον
Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο. Όσο για την κυρία
Σοφιανού, φεύγει με πολλά εύσημα από την
Ομογένεια, αλλά και την εκτίμηση και των
δύο Προέδρων κι όλων των υπουργών Εξωτερικών με τους οποίους συνεργάστηκε στη
διάρκεια της θητείας της, για την εργατικότητά της, τη αδιάλειπτη παρουσία της στις
δραστηριότητες της Κοινότητας και τη θέρμη με την οποία προώθησε την Κύπρο, σε
κάθε ευκαιρία.
••••
••••
Με βάση αυτά ως δεδομένα, οι επιλογές εί-
ναι περιορισμένες κι ο πρόεδρος Αναστασιάδης έχει μπροστά του δύσκολα διλήμματα. Μία επιλογή είναι να δεχθεί το «νέρωμα» της μιας κυριαρχίας, το οποίο ούτως ή
άλλως είναι υπαρκτό ζήτημα στο οποίο οι
πλευρές διαφοροποιούνται. Μάλιστα, ακούγεται ότι κάποιοι σύμβουλοι του Προέδρου
δεν το θεωρούν ιδιαίτερα σημαντικό. Η δεύτερη επιλογή είναι να επιστρέψει στα συμφωνηθέντα μεταξύ Χριστόφια – Ταλάτ. Το
οποίο επίσης θα ήταν ήττα, αφού η πλευρά
μας ζήτησε τον Ιούλιο να αφαιρεθούν οι
σχετικές αναφορές από το ψήφισμα του
Σ.Α. Η τρίτη επιλογή είναι να ξεκινήσουν οι
συνομιλίες χωρίς κοινό ανακοινωθέν (πέραν
κάποιων γενικόλογων αναφορών), το οποίο,
ωστόσο, ανατρέπει όλα όσα έχει πει η ελληνοκυπριακή πλευρά στους διεθνείς συνομιλητές της, περί της καλής προετοιμασίας της
επανάληψης των διαπραγματεύσεων.
Μέσα σ’ όλα αυτά, μέχρι τουλάχιστον την
Πέμπτη το βράδυ, δεν είχαν ακόμη διευθετηθεί οι ημερομηνίες των επισκέψεων των
κ.κ. Μαυρογιάννη και Ερτούγ σε Άγκυρα και
Αθήνα αντίστοιχα, όπως μας είπε πηγή του
ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών.
••••
Σε αυτό το άνυδρο περιβάλλον της κρίσης και της μιζέριας, μία παρουσία όπως αυτή του νομπελίστα (2008) Καθηγητή Harald zur Hausen
που ανακάλυψε τον ρόλο των ιών που προκαλούν τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας δίνει φως στα πράγματα και τα κάνει να μοιάζουν πιο
ελπιδοφόρα. Ο καθηγητής ήρθε στην Κύπρο προσκεκλημένος της Σχολής Μοριακής Ιατρικής Κύπρου και του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου και έδωσε τη 2η Διάλεξη Ακαδημαϊκής Αριστείας. Στη φωτογραφία με τους φοιτητές της σχολής και τους «ηθικούς αυτουργούς», καθηγητές Φ. Πατσαλή και Λ. Φυλακτού.
Ταξίδι αστραπή
Πάντως, με αίτημα του γενικού γραμματέα
του ΟΗΕ, ο ειδικός σύμβουλος Αλεξάντερ
Ντάουνερ πρόκειται να πραγματοποιήσει
ταξίδι αστραπή στη Νέα Υόρκη, την 1η Νοεμβρίου, για να ενημερώσει τον Μπαν Κι Μουν
για τις εξελίξεις και πώς θα επαναληφθούν
οι συνομιλίες των ηγετών στις 4 Νοεμβρίου.
Το πρόγραμμα δεν περιλαμβάνει τίποτε άλλο (ίσως κάποιες επαφές με το Τμήμα Πολιτικών Υποθέσεων της Γραμματείας) και το
ίδιο βράδυ θα αναχωρήσει για την Κύπρο,
όπου θα βρίσκεται την επομένη.
χρι τότε δεν έχουν καταλήξει οι δύο διαπραγματευτές σε συμφωνία επί του κοινού
ανακοινωθέντος, τότε το βάρος θα πέσεις
στους ώμους του Ντάουνερ, που ίσως ερχό-
Ο ΗΡΩΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ
Πανίκος Δημητριάδης
Τι γίνεται ρε!
φτάσει στις ΗΠΑ, ο γ.γ. του ΑΚΕΛ, Άντρος
Κυπριανού. Θα τον συνοδεύει ο Τουμάζος
Τσελεπή, που χειρίζεται το Κυπριακό και
συμμετέχει για χρόνια στη διαπραγματευτική ομάδα της ελληνοκυπριακής πλευράς.
Πρώτος σταθμός η Νέα Υόρκη, όπου στις 12
Νοεμβρίου θα συναντηθεί με τον βοηθό γ.γ.
του ΟΗΕ, αρμόδιο για πολιτικές υποθέσεις,
Τζέφρι Φέλντμαν και θα έχει συνάντηση με
παράγοντες της κυπριακής παροικίας και
της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας. Στις
13-15 Νοεμβρίου θα βρίσκεται στην Ουάσινγκτον, όπου στις 15 Νοεμβρίου θα συναντηθεί στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ με την υφυπουργό Εξωτερικών, αρμόδια για ευρωπαϊ-
εξής σημείωμα: «Επιεικώς απαράδεκτο!
Μόνο στην Κύπρο συμβαίνουν αυτά και ειδικά στο αεροδρόμιο Πάφου. Σου ζητούν να
αγοράζεις τα πλαστικά παπουτσάκια που
πρέπει να φοράς για να δώσεις τα δικά σου
να περάσουν για έλεγχο! Μόνο στην Πάφο,
και όχι στη Λάρνακα. Τέτοιο πράγμα δεν έχω
συναντήσει σε κανένα αεροδρόμιο της Ευρώπης από αυτά που έχω πάει τον τελευταίο χρόνο. Υπάρχει κάποιος να δώσει μία
εξήγηση ή θα πάει κι αυτό εκεί που πάνε και
τα άλλα;
Στις 11 Νοεμβρίου τελικά αναμένεται να
Διοικητής Κεντρικής Τράπεζας
••••
Αναμένει την μπάλα
Δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα κάποια ενη-
μέρωση του Συμβουλίου Ασφαλείας (που
θα έδινε την ευκαιρία για κάποια πίεση μέσω ανακοίνωσης), χωρίς να αποκλείεται, ο
Ντάουνερ, να δει κάποια από τα μόνιμα μέλη (π.χ. Αμερικανούς και Βρετανούς). Αν μέ-
Η επίσκεψη Άντρου στις ΗΠΑ
Πάεις οξά έρκεσαι, άνθρωπέ μου;
ΒΟΛΕΣ
Η στήλη έλαβε από φίλη και πηγή της το
Γράφει Ο ΙΑΝΟΣ
/ Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΠΑΡΗΣ
Στα ανάθεμα αυτοί που
έκλεψαν τις κοτζιακαρούδες
• Η έκκληση από καρδιάς και η ικετευτική εντολή του
άγνωστου φίλου στον καφενέ του χωριού, ήταν να
γράψω κάτι για τους απατεώνες των Τραπεζών και του
Συνεργατισμού, που έκλεψαν τα δεκάλιρα και τα εικοσαευρώ των κοτζιακαρούδων, των παππούδων και
όλων των νοικοκυραίων. «Πες μου, ρε φίλε, εσύ που
ξέρεις κάτι παραπάνω, με ποια λογική πήραν τις καταθέσεις των ανθρώπων, που γέννημα-βούτημα ήταν μες
στα χωράφια, που το πρόσωπό τους έχει τόσες χαρακιές, όσο και τα χωράφια τους και τις δάνεισαν σε παλιανθρώπους, ξέροντας ότι δεν επρόκειτο να τις αποπληρώσουν ποτέ.
• Πες μου, ρε φίλε, άραγε όλοι αυτοί, οι τάχατες σπου-
δαίοι, μπορούν και κοιμούνται τα βράδια, ξέροντας ότι
έκλεψαν τις μανάδες τους». Και τότε ήρθε το ξέσπασμα της οργής. «Στα ανάθεμα οι κλέφτες….» και η συνεχεία σε λόγια που δεν γράφονται.
• Η ιστορία δεν τέλειωσε εδώ, αλλά ακολούθησαν απο-
καλύψεις, με ονόματα, επίθετα και αξιώματα, τις οποίες θα ζήλευαν όλοι οι ανακριτές της Αστυνομίας και σίγουρα όλοι οι σεναριογράφοι. Διαπλοκές, ίντριγκες,
πάθη, μικρότητες, για λίγα λεπτά δημοσιότητας, για λίγα λεπτά αμαρτωλής ηδονής. Και φαίνεται ότι όλα τα
έκαναν με το γράμμα του νόμου, αφού αυτοί οι «καταραμένοι» εξακολουθούν και διαμένουν σε πολυτελή
ανάκτορα, διακινούνται με λιμουζίνες και διατηρούν
τις γραφειάρες με τις γραμματείς, να τρέχουν για κάθε
τους εντολή.
• Ο κουμπάρος ο ξεφτίλας, συνέχισε ο απελπισμένος
καφενόβιος, μου έφαγε τα χρήματα που μάζευα μια
ζωή, για να κτίσω της κόρης μου. Μου έκλεψε με τα
δήθεν ασφαλή αξιόγραφα, τα λεφτά που πήρα όταν
πούλησα το χωράφι της μάνας μου.
• Η ψυχολογική έκρηξη κάποτε κόπασε και ήλθε η ώρα
της απλής ερώτησης. Εμείς τα γράφουμε, εμείς τα λέμε, εμείς τα καταγγέλλουμε, εσύ τι κάνεις, εσύ πώς αντιδράς; Πήγες σε κανένα δικηγόρο, κατήγγειλες την
υπόθεση στην Αστυνομία; Η απάντηση με ύφος πληγωμένου αγριμιού, ήταν αφοπλιστική. Τίποτα δεν έκαναν και δεν μπορώ να κάνω κάτι, για να μην βγει το
όνομά μου στο χωριό. Να μάθουν οι συγγενείς, οι φίλοι
και χωριανοί, ότι με ξεγέλασε ο κουμπάρος; Να γίνω
ρεζίλι; Και εκεί σταμάτησαν όλα. Λίγα λεπτά σιωπής,
για να ξεκινήσει μια άλλη φιλοσοφική ανάλυση, την
οποία θα ζήλευαν πολλοί.
• «Εγώ πληρώνω αμαρτίες, γιατί δεν άκουσα της γυναί-
κας, που δεν ήθελε να πουλήσουμε το χωραφούι και
ούτε να μπλεχτούμε με σχέδια που θύμιζαν χρηματι-
AP
Δύσκολα διλήμματα Αναστό
ΚΥΠΕ
••••
στήριο». Ακόμη λίγα λεπτά σιωπής και συνεχεία ήταν
συγκλονιστική. «Δεν θα ήθελα να έχω και τα προβλήματα του κουμπάρου, ο οποίος βασανίζεται με το μωρό
του και με τη φάουσα την γεναίκα του». Και εδώ ήλθε η
λύτρωση. «Ο καθένας κουβαλά τον σταυρό του, όλα
εδώ πληρώνονται και δόξα τω Θεώ που έκανα καλά
παιδιά και έχω καλή γεναίκα».
• Το μυστικό του Κύπριου, ο οποίος ανέχεται χωρίς να
επαναστατεί, την πρωτοφανή παγκοσμίως, λεηλασία
της περιουσίας του, ο οποίος πληρώνει φόρους του
χωρίς να γογγύζει, ο οποίος δίδει και φιλανθρωπίες για
την ψυχή του, ενώ μπορεί να μην έχει να φάει, βρίσκεται στην στωική αλλά και χριστιανική θεώρηση της
ζωής. Ξυπνά, βλέπει τον ζωογόνο ήλιο, πάει στη θάλασσα και καθαρίζει το μυαλό του, περπατά στο δάσος
και ανασταίνεται η ψυχή του και ξέρει εμπειρικά το
απλό αλλά και τόσο δυσνόητο, ότι οι χαρές της ζωής
δεν είναι στα πλούτη, δεν είναι στις εξουσίες, δεν είναι
στην επίδειξη.
• Η χαρά βρίσκεται στην παρέα, βρίσκεται στην καλή
κουβέντα, βρίσκεται στο γλυκό χαμόγελο, βρίσκεται
στον γλυκό ύπνο, βρίσκεται σε όλα αυτά που δεν πληρώνονται.
09-GNOMES CY_Master_cy 10/25/13 7:45 PM Page 9
ΑΠΟΨΕΙΣ
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
9
Παρέμβαση
Πρόεδρε…
Του ΛΕΥΤΕΡΗ ΑΔΕΙΛΙΝΗ
Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ
Πριν από κάμποσες βδομάδες γράφαμε σε
αυτή τη στήλη πως οι σχέσεις του Προέδρου
με τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας είχαν
πιάσει πάτο. Κι ότι η συνέχιση της μεταξύ
τους αντιπαράθεση, χωρίς να δίνεται λύση,
θα ήταν τρομερά επιζήμια για την οικονομία
και την εικόνα της Κύπρου στους διεθνείς επιχειρηματικούς
και πολιτικούς κύκλους.
Προφανώς, τότε, δεν είχαμε αντιληφθεί ότι ο πάτος ήταν
τελικά κινούμενος και ότι η κόντρα μεταξύ των κ.κ. Αναστασιάδη και Δημητριάδη είχε ακόμα αρκετό δρόμο προς
τα κάτω. Τώρα που έχουμε βουλιάξει για τα καλά, τώρα που
και οι τελευταίοι αμφιβάλλοντες στο εξωτερικό θεωρούν
ότι οι πρωταγωνιστές δεν έχουν φύγει από τη νηπιακή
ηλικία, είναι ώρα να αναζητηθούν ρεαλιστικές λύσεις.
Ρεαλιστική λύση δεν είναι να μπαίνει ο διοικητής σε
διαπραγμάτευση με το Προεδρικό για να αποχωρήσει και
να ζητά τον ουρανό με τα άστρα για αποζημίωση. Τα ποσά
που ακούγονται (δεν θέλω να τα αναφέρω, διότι προέρχονται
από μία πηγή) είναι αστρονομικά. Και δεν δικαιολογούν
την απώλεια μισθών που θα είχε ο διοικητής αν παραιτείτο
αυτή την περίοδο.
<
<
<
<
<
<
<
Ούτε είναι ηθικά σωστό
και αποδεκτό να δίνει συΔεν είναι ηθικά σωστό νεντεύξεις ο κ. Δημητριάνα δίνει συνεντεύξεις δης, να υποστηρίζει πως
ο κ. Δημητριάδης, να αν παραιτηθεί θα πληγεί
ο τόπος, την ώρα που παυποστηρίζει πως αν
ζαρεύει τα λεφτά της αποπαραιτηθεί θα πληγεί ζημίωσης. Όταν, μάλιστα,
υπάρχουν ενδείξεις πως
ο τόπος, την ώρα που δεν χειρίστηκε με επάρκεια, για να το πω κομψά,
παζαρεύει τα λεφτά
τις γκρίζες συμφωνίες με
της αποζημίωσης.
τον διαβόητο πλέον οίκο
Ούτε ισχύει στη μετά Άλβαρεζ & Μάρσαλ. Κι
μνημόνιο εποχή ότι ο όταν, εκνεύρισε ακόμα και
την ΕΚΤ με την καθυστέΠρόεδρος είναι παν- ρηση στο να βγει η Τράπεζα Κύπρου από το κατοκράτωρ και παύει
θεστώς εξυγίανσης.
τον οποιονδήποτε.
Και κάτι ακόμα. Προσωπικά δεν γνωρίζω, ούτε
είμαι σε θέση να κρίνω, αν ο διοικητής ασκεί τα καθήκοντά
του με επάρκεια. Ο άνθρωπος μπορεί να είναι πολύ καλός.
Δεν είναι, όμως, παρά ένας ανεξάρτητος, μεν, διορισμένος
δε αξιωματούχος. Δεν τον εξέλεξαν οι πολίτες στο αξίωμα
του κεντρικού τραπεζίτη. Δεν μπορεί, λοιπόν, να επιμένει
πως δεν αποχωρεί την ώρα που το σύνολο ή σχεδόν το
σύνολο, της πολιτικής ηγεσίας τού ζητά να φύγει. Και βέβαια
θα ήταν αδιανόητο να παραιτείτο ο εκλεγμένος Πρόεδρος
της Δημοκρατίας, που ομολογημένα δεν μπορεί να συνεννοηθεί με τον κ. Δημητριάδη, και ο διοικητής να παρέμενε
στη θέση του.
Από την άλλη πλευρά, δεν αποτελεί ρεαλιστική τακτική
το να βγαίνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και να δηλώνει
με πομπώδη τρόπο σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις πως θα
παύσει τον διοικητή. Και ότι θα επιτύχει κάτι τέτοιο μέσα
από εσωτερικές δικαστικές διαδικασίες. Ακόμα κι αν το
θέμα επιληφθεί το Ανώτατο Δικαστήριο. Ο κ. Αναστασιάδης
γνωρίζει, ή θα έπρεπε να γνωρίζει, πως σε ό,τι αφορά την
Κεντρική Τράπεζα λόγο δεν έχει μόνο η Κυπριακή Δημοκρατία
ή ο ίδιος, ως πρώτος πολίτης της. Οι εποχές που ο Πρόεδρος
της Δημοκρατίας ήταν παντοκράτορας στο νησί έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Το μνημόνιο έφερε ήδη δραστική
αλλαγή και σε αυτό το ζήτημα.
Δεν χωρά αμφιβολία ότι αυτή τη φορά ο κόμπος έχει
φθάσει στο χτένι. Δεν χωρά, επίσης, αμφιβολία ότι αν είναι
να φύγει κάποιος αυτός θα πρέπει να είναι ο κ. Δημητριάδης.
Αυτό, όμως, δεν μπορεί να γίνει στο πλαίσιο μια κοκορομαχίας
για το ποιος θα είναι νικητής. Όπως, επίσης, δεν μπορεί
να γίνει χωρίς κατάλληλη προετοιμασία και χωρίς να γίνει
σοβαρότατη προσπάθεια πειθούς στον ευρωπαϊκό χώρο.
Κομισιόν και ΕΚΤ λένε παρασκηνιακά ότι δεν τους αφορά
η υπόθεση με την Άλβαρεζ & Μάρσαλ. Τη θεωρούν εσωτερική
υπόθεση. Τους αφορά, όμως, μία εμφανής πολιτική παρέμβαση
στην ανεξάρτητη Κεντρική Τράπεζα μιας χώρας της Ευρωζώνης. Όλοι ξέρουν, όμως, πως υπάρχουν τρόποι να
δοθούν διακριτικές λύσεις χωρίς να χυθεί αίμα. Και η ΕΚΤ
θα μπορούσε να συμβάλει σε αυτό. Φθάνει Πρόεδρος και
διοικητής να σταματήσουν το αντάρτικο πόλης, και να
αφιερώσουν πολύτιμη ενέργεια στην εξεύρεση μιας έντιμης
και αποδεκτής απ’ όλους λύση της επικίνδυνης σχέσης
τους.
Κράτος Δικαίου, ευνομίας, ευταξίας, ισονομίας
και ισοπολιτείας. Ή όχι; Ξαναδιαβάστε το.
Για να μπούμε κατ’ ευθείαν στο ψητό. Το τι
γίνεται με τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας
δεν εμπίπτει στα ανωτέρω. Τα οποία ανωτέρω
λογικά και φυσιολογικά θα έπρεπε να ήταν
παράμετροι και του δικού μας κράτους. Της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και όμως. Τα ανωτέρω προφανώς τα έχουμε ως
πλαίσιο ή θεωρούμε ότι τα έχουμε ως πλαίσιο μόνο κατ’
ισχυρισμό. Το τραγικό και συνάμα θλιβερό είναι πως ΟΛΑ
τα ανωτέρω καταπατώνται και προσπερνιούνται με την
ανοχή, δυστυχώς, του ίδιου του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Κατάλαβε κανείς το αδίκημα του Πανίκου Δημητριάδη;
Μας είπε κάποιος τι επιτέλους έπραξε λάθος; Ποια ήταν τα
σφάλματά του; Πού ακριβώς έσφαλλε; Τι το τόσο κολάσιμο
έκανε; Όχι.
Βγήκε κάποιος από το Προεδρικό ή από τα συγκυβερνώντα
κόμματα και να μας πει: Κοιτάξετε κύριοι, ο διοικητής ενήργησε σε ένα, δύο, τρεις, δέκα, πενήντα περιπτώσεις κατά
των συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας και σε άλλες
τόσες Χ περιπτώσεις διέπραξε ποινικά αδικήματα και παράλληλα σε άλλες τόσες Χ πε<
<
<
<
<
<
ριπτώσεις επέδειξε αμέλεια <
καθήκοντος; Όχι.
Ο κάθε Πρόεδρος
Παρά μόνο μισόλογα, θεωρίες και γενικότητες. Διότι οφείλει να προσταγια να υπάρχει τόσο μένος, τεύει τους Θεσμούς,
τόση μανία, τόση οργή κατά
ενός ανθρώπου, ο οποίος είναι ασχέτως εάν διαφωκαι παράλληλα ανεξάρτητος νεί με το πρόσωπο,
αξιωματούχος του Κράτους,
κάτι πολύ, μα πολύ κακό πρέ- έστω και εάν έχει
πει να έκανε. Δεν εξηγείται 100% δίκαιο…
αλλιώς. Ή μήπως εξηγείται;
Ο Νούμερο ένα Πολίτης αυτού του τόπου, ο Ηγέτης, ο Προστάτης του Κράτους Δικαίου, δεν θα πρέπει να ανέχεται
να καταπατώνται είτε με τη σιωπή του είτε με την ανοχή
του, όλες οι υπέρτατες αρχές, η σπονδυλική στήλη, του
ιδίου του κράτους του. Για να εξηγούμαστε. Έφταιξε ο Δημητριάδης; Ίσως. Δεν ξέρω. Και απαιτώ να ξέρω. Διότι αν
γίνεται μία τόσο σφοδρή επίθεση εναντίον ενός ανθρώπου
και δη ανεξάρτητου αξιωματούχου, χωρίς να είναι ξεκάθαρος
ο λόγος, τότε κάτι δεν πάει καλά.
Υπό κανονικές συνθήκες, εάν τα κόμματα φώναζαν κατά
του διοικητή, ο Πρόεδρος όφειλε και έπρεπε να προστατέψει
τον διοικητή, ασχέτως εάν προσωπικά διαφωνεί κατά 1000
φορές περισσότερο απ’ ό,τι τα κόμματα που διαρρηγνύουν
τα ιμάτιά τους. Ακόμη και εάν έχει απόλυτο δίκαιο. Οι
διαφορές ΟΛΩΝ επιλύονται στα Όργανα του Κράτους και
όχι διά της ανθρωποφαγίας. Και εάν, κύριε Πρόεδρε,
υπάρχουν διαφορές ή εντοπίζονται οι όποιες κολάσιμες
πράξεις από πλευράς διοικητή, παραδίδονται τα στοιχεία
στη Νομική Υπηρεσία, ΑΘΟΡΥΒΑ, όμορφα και ωραία, και
οι Θεσμοί θα λειτουργήσουν, θα κάνουν τη δουλειά τους.
Εάν ο Πανίκος Δημητριάδης απεργάζεται σχέδια εναντίον
των εθνικών συμφερόντων να τον δικάσουμε και να ζητήσουμε τη δίωξή του όχι για αμέλεια καθήκοντος αλλά για
εσχάτη προδοσία. Διότι φτάσαμε σε αυτό το σημείο. Ο Βουλευτής Ε. Δίπλαρος, κατά τα άλλα υποσχόμενο πολιτικό
πρόσωπο, σημείωνε τις προάλλες διά τηλεοράσεως ότι ο
«άνθρωπος (σ.σ. ο Δημητριάδης) δεν εξυπηρετεί τα εθνικά
συμφέροντα του τόπου του». Αλλά ο Ευθύμιος Δίπλαρος
δεν μας απαρίθμησε τις τόσο αντεθνικές πράξεις του
διοικητή ούτε και μας είπε κάτι το συγκεκριμένο.
Λοιπόν. Για να είμαστε ξεκάθαροι. Εάν ο διοικητής
έφταιξε ή φταίει να δικαστεί. Όχι από εμάς ή την κοινωνία.
Από τα αρμόδια θεσμικά όργανα του Κράτους. Διότι αύριο,
τι θα γίνει αν συμβεί το ίδιο και με τον Πρόεδρο του Ανωτάτου;
Ή με τον γενικό εισαγγελέα; Ή τον βοηθό γενικό εισαγγελέα;
Θα καταλύουμε θεσμούς διά βοής και ψιθύρων;
Και κάτι άλλο. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν θα νομιμοποιείται, ένας κακεντρεχής, να ισχυριστεί ότι εσείς ψάχνετε
εξιλαστήριο θύμα διότι υπογράψατε στο Eurogroup.
Διότι, εάν ο διοικητής κατηγορείται ότι ακολουθεί κατά
γράμμα τις εντολές της Τρόικας και γι’ αυτό είναι επικίνδυνος,
τότε ας μην ξεχνάμε ότι η Τρόικα υλοποιεί κατά γράμμα
την απόφαση του Eurogroup, την οποία ο Πρόεδρος αποδέχθηκε. Εν κατακλείδι, το τι παρακολουθούμε είναι
παράλογο, εξωφρενικό και εκτός κάθε πλαισίου Δημοκρατίας.
Ας συνέλθουμε όλοι μας και όποιος φταίει να δικαστεί από
τα αρμόδια όργανα του Κράτους. Διότι αλλιώς αυτοκαταστρεφόμαστε και αυτοκαταργούμαστε. Πάρτε το χαμπάρι… Και ο Πρόεδρος οφείλει να παρέμβει και να στηρίξει
τους Θεσμούς του κράτους… όχι τα πρόσωπα.
ΑSSOCIATED PRESS
Οριακές,
επικίνδυνες σχέσεις
ΑΡΑΔΕΣ / Του ΓΙΑΝΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ανάμεσα στο εφικτό και το ευκταίο
Μέρα με τη μέρα, χρόνο με τον από τον (εκάστοτε) Πρόεδρο της Δημοκρατίας
χρόνο, πληθαίνουν οι πολίτες μέχρι το τελευταίο κομματικό στέλεχος που
που ασπάζονται τη διαπίστωση παρακολουθεί στοιχειωδώς το Κυπριακό. Ως
ότι τα δεινά αυτού του τόπου θα εκ τούτου απορούμε πραγματικά για την επίήταν πολύ λιγότερα εάν ευτυ- θεση που δέχθηκε. Δεν έχουμε πρόθεση να
χούσε να έχει πολιτικούς περισ- υπερασπιστούμε τον κ. Τορναρίτη, νομίζουμε
σότερο ειλικρινείς και λιγότερο λαϊκιστές. Η ότι μπορεί να το κάνει από μόνος του. Του ειδιαπίστωση είναι πολύ επίκαιρη σε ό,τι αφορά σηγούμαστε όμως να αρχίσει από την παράταξή
τα της οικονομίας μας, παραμένει όμως δια- του, διότι θα συμφωνεί μαζί μας ότι ιστορικά
χρονικότατη, εάν κάποιος μελετήσει τη δια- εκεί μέσα βρίσκονται οι περισσότεροι πολιτικοί
δρομή του Κυπριακού και τα αδιέξοδα στα που ακροβατούν ανάμεσα στο ευκταίο και το
οποία περιήλθε.
εφικτό. Προτού σπεύσει να μας υποδείξει τον
Από τον Μακάριο μέχρι και σήμερα, με τον Γλαύκο Κληρίδη ως τον πατριάρχη της ρεαλιΑναστασιάδη, όλοι ανεξαιρέτως οι Πρόεδροι στικής σχολής σκέψης, καλό θα ήταν να θυμηθεί
της Δημοκρατίας ακροβατούσαν σε δύο βάρκες. και την απορριπτική πλευρά του ιδρυτή του
Η μία τους πατούσα ακουμκόμματός του, ο οποίος, όταν
<
<
<
<
<
<
<
πούσε το συναίσθημα και η <
τα έβρισκε σκούρα, τραβούσε
άλλη τη λογική. Σαν αποτέλε- Οι αλήθειες του Νίκου από τη φαρέτρα του τα βέλη
σμα αυτής της δυστοκίας ο
της εθνικοφροσύνης. Αυτός είχρόνος κυλούσε αναξιοποίητος Τορναρίτη αλλά και
ναι και ο λόγος για τον οποίο
και τα τετελεσμένα της εισβο- οι παραλείψεις του.
οι πλείστες επικρίσεις που δέλής εδραιώνονταν επί του εδάχεται ο κ. Τορναρίτης προέρφους. Και μοιραία κάθε πρόταση για λύση είναι χονται από την παράταξή του και ευρύτερα
δυσμενέστερη της προηγούμενης. Είναι αλήθεια από τον χώρο της Δεξιάς, όπως συνέβη το
ότι η λύση του Κυπριακού εξαρτάται από την 2004, όταν το κόμμα του χωρίστηκε στα δύο.
Τουρκία. Από εκεί και πέρα όμως αυτή η δια- Μπορεί τα «απολωλότα πρόβατα» να επέστρεπίστωση πολλές φορές λειτούργησε σαν άλλοθι ψαν στην κομματική στέγη τώρα που προσφέρει
για την ανεπάρκεια και έλλειψη αποφασιστι- τη ζεστασιά της εξουσίας, αλλά δεν χρειάζεται
κότητας από τη δική μας πλευρά. Τρανό πα- κάποιος να είναι μάντης για να προβλέψει ότι
ράδειγμα όσα ακούστηκαν όταν ήρθε μπροστά πολύ σύντομα ο πολιτικός μας θίασος θα χωμας το Σχέδιο Ανάν πριν από μία δεκαετία. ριστεί σε «πατριώτες» και σε «προδότες». Αυτά
Ήταν η πρώτη φορά που συνειδητοποιήσαμε παθαίνουν οι πολιτικοί που μοιράζουν συντι εστί διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, την θήματα και υποσχέσεις για να ικανοποιήσουν
οποία οι πολιτικοί μάς πλάσαραν ως σύνθημα το συναίσθημα του λαού και την ίδια ώρα τον
για τη μία και μοναδική επιλογή που έχουμε προειδοποιούν με επιπτώσεις εάν παρεκκλίνουν
ενώπιόν μας αλλά ποτέ δεν βρήκαν τον χρόνο από το ευκταίο. Όπως και να το κάνουμε δεν
να μας εξηγήσουν τι ακριβώς σημαίνει και τι μπορεί επί δεκαετίες να μεγαλώνεις ένα παιδί
προνοεί.
λέγοντάς του ότι «τα σύνορά μας είναι στην
Τις τελευταίες μέρες βρίσκεται σε εξέλιξη, Κερύνεια» και άξαφνα στα τριάντα του να του
κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ένας εξηγείς ότι η realpolitik υπαγορεύει ότι «σε
δημόσιος διάλογος για τη διζωνική δικοινοτική ενδεχόμενο λύσης του Κυπριακού η Κερύνεια
ομοσπονδία. Με εκατέρωθεν θέσεις, ακόμη δυστυχώς θα είναι υπό τουρκοκυπριακή διοίκαι βρισιές. Έναυσμα για την αντιπαράθεση κηση σε μια επανενωμένη ομόσπονδη Κύπρο».
έδωσε η δήλωση του κοινοβουλευτικού εκ- Aν βρει χρόνο ο κ. Τορναρίτης και ακούσει τις
προσώπου του ΔΗΣΥ, Νίκου Τορναρίτη, ότι ομιλίες που εκφωνεί στα μνημόσυνα ακόμη
«σε ενδεχόμενο λύσης του Κυπριακού η Κε- και ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα διαρύνεια δυστυχώς θα είναι υπό τουρκοκυπριακή πιστώσει ότι ακόμη και ο λεγόμενος τολμηρός
διοίκηση σε μία επανενωμένη ομόσπονδη Κύ- Νίκος Αναστασιάδης κρύβει μέσα του έναν
προ». Ο κ. Τορναρίτης δεν είπε κάτι καινούργιο. Τάσσο, για να μην πω Πρόδρομο ή Κουλία και
Ούτε και διατύπωσε κάποια θέση που συγ- έχουμε παρεξηγήσεις.
κρούεται με την επικρατούσα παραδοχή την
οποία διατυπώνουν και οι υπόλοιποι πολιτικοί, [email protected]
AKAΡΙΑΙΑ / Της ΕΛΕΝΗΣ ΞΕΝΟΥ
Η καλύτερη ταχινόπιτα
Τώρα εγώ πρέπει να εκφράσω
την ανακούφισή μου; Δηλαδή
άμα αυτό που αισθάνομαι δεν
είναι ανακούφιση αλλά εκνευρισμός θα με χαρακτηρίσετε
προκατειλημμένη; Σπεύδω να
εξηγήσω: Αυτό που δεν σηκώνει πια το σύστημά μου είναι η προσπάθεια των πολιτικών
να παρουσιάζουν εκείνο που θα έπρεπε να
ήταν ήδη αυτονόητο, σαν μία καινούργια
πρόταση. Κοινώς, όπως λέγαμε και μικροί,
συμπεριφέρονται λες και ανακάλυψαν την
ταχινόπιτα. Δίνω ως παράδειγμα το θέμα
με τους ημικρατικούς οργανισμούς. Έρχεται
ο ΔΗΣΥ και ο κ. Αβέρωφ να κάνουν πρόταση
για αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των
ημικρατικών οργανισμών και ειδικότερα σε
σχέση με τον διορισμό των Διοικητικών
Συμβουλίων. Εισηγείται να μεταφερθούν οι
αρμοδιότητες διορισμού στην Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας και επίσης να διορίζονται
ώς μέλη των Δ.Σ. οι καλύτεροι και οι ικανότεροι. Η πρότασή του καταλήγει με την εισήγηση «να υπάρχει διαφάνεια στο σύστημα
επιλογής ώστε να περάσει το μήνυμα στην
κοινωνία ότι επιλέγονται οι άριστοι». Τώρα,
μάλιστα! Ο κ. Αβέρωφ και ο ΔΗΣΥ (και τα
υπόλοιπα κόμματα) θέλουν, λέει, να περάσουν
το μήνυμα στην κοινωνία (εμάς δηλαδή) ότι
επιλέγονται οι άριστοι. Και πριν ευχηθώ
στον κ. Αβέρωφ (και στους λοιπούς) να πετύχει ο στόχος τους, θεωρώ ότι θα ήταν χρήσιμο για τους ίδιους να ξεκαθαρίσουν πρώτα
τι μήνυμα έχει ήδη περάσει, μπας και αντιληφθούν επιτέλους πως δεν απευθύνονται
σε ηλίθιους, αλλά σε πολίτες που άρχισαν
να είναι πιο υποψιασμένοι.
Ώς υποψιασμένη πολίτης, λοιπόν, έχω
υποψιασμένες απορίες για την εν λόγω πρόταση. Αν ο στόχος της είναι να διορίζονται
οι καλύτεροι και οι ικανότεροι, οι οποίοι,
μάλιστα, θα πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια,
<
<
<
<
<
<
<
Τώρα, μάλιστα! Ο κ. Αβέρωφ
και ο ΔΗΣΥ (και τα κόμματα)
θέλουν, λέει, να περάσουν
το μήνυμα στην κοινωνία
ότι επιλέγονται οι άριστοι.
τότε αυτόματα συνεπάγεται πως μέχρι τώρα
τα μέλη των Δ.Σ. δεν ήταν ούτε οι καλύτεροι,
ούτε οι ικανότεροι, ούτε εκείνοι που πληρούσαν τα εν λόγω κριτήρια. Προφανώς,
ήταν εκείνοι οι οποίοι πληρούσαν άλλα κριτήρια, τα οποία παρέλειψε ο κ. Αβέρωφ να
μας απαριθμήσει διότι προφανώς δεν είχαν
να κάνουν με την αξιολόγηση των ικανοτήτων, αλλά με τα κομματικά αλισβερίσια
κυπριακού τύπου (ο κουμπάρος, του κουμπάρου, ω κουμπάρε). Τα κριτήρια που εισηγείται τώρα ο κ. Αβέρωφ είναι το ήθος,
το κύρος, η εντιμότητα, η ακεραιότητα χαρακτήρα, το αξιόχρεο των υποψηφίων καθώς
και το να μην έχουν επιχειρηματική σχέση
με τον Οργανισμό. Δηλαδή, αν μέχρι τώρα
δεν λάμβαναν υπόψη το ήθος, το κύρος,
την εντιμότητα και την ακεραιότητα των
διορισμένων, τότε τι ακριβώς λάμβαναν
υπόψη; Δεν είναι αυτονόητο ότι αυτά τα
κριτήρια θα έπρεπε ήδη να πληρούνται από
οποιοδήποτε κατέχει μία δημόσια θέση; Κι
αν είναι αυτονόητο, γιατί υπογραμμίζεται
σαν μία καινούργια πρόταση; Και αν δεν
ήταν αυτονόητο γιατί έπρεπε να έρθει το
κούρεμα, το ξύρισμα και η απολέπιση της
τσέπης μας για να αποφασίσει ο κ. Αβέρωφ
και οι λοιποί φορείς της αλλαγής, ότι πρέπει
να αλλάξει ο άγραφος κανόνας της μετριότητας και του ρουσφετιού; Πρέπει, λέει, να
υπάρχει διαφάνεια στο σύστημα επιλογής.
Δηλαδή μέχρι τώρα δεν υπήρχε διαφάνεια;
Και αν δεν υπήρχε γιατί αποφασίσατε τώρα
ότι είναι σημαντική η διαφάνεια; Επειδή
σας το σφύρισαν οι Τροϊκανοί;
Δεν ζητώ απαντήσεις κ. Αβέρωφ διότι
έχω την βεβαιότητα ότι δεν πληροίτε τα
κριτήρια που θα σας καθιστούσαν ικανό να
μου απαντήσετε. Εκείνο όπως που ζητώ
είναι όταν θα έρθετε αύριο να εισηγηθείτε
απολύσεις και αναδιαρθρώσεις να έχετε συναίσθηση της ευθύνης σας. Γιατί, αν πραγματικά θέλετε να κάνετε ουσιαστικές αλλαγές
και όχι αλλαγές τύπου ταχινόπιτας, τότε
οφείλετε να βρείτε το μαγικό τρόπο ώστε
να πληγούν όσο το δυνατό λιγότερες οικογένειες και όχι να παριστάνετε όλοι σας
τους σωτήρες της οικονομίας εις βάρος των
πολιτών που το μόνο λάθος που έκαναν
ήταν να κοιμηθούν εκεί όπου εσείς στρώνατε
τα λερωμένα σας παπλώματα. Πριν μας πλασάρετε λοιπόν ακόμα μια ταχινόπιτα καλό
θα ήταν να καταπίνατε πρώτα εσείς τουλάχιστον τη μισή.
10-EPISTOLES CY_Master_cy 10/25/13 8:22 PM Page 10
10
l
Πότε μέσω
Τουρκίας;
Η
ΑΠΟΨΕΙΣ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Του ΔΡΟΣ ΓΙΩΡΓΟΥ Δ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ
ορθή γραφή του τίτλου δεν είναι «ποτέ»,(!), αλλά
«πότε», (τονισμός στην παραλήγουσα), και σημαίνει
κάτω από ποιες συνθήκες θα χρειασθεί να επιλέξουμε, ενδεχομένως, την εμπορία του φυσικού μας αερίου
προς τις αγορές της Ευρώπης με αγωγό μέσω Τουρκίας.
Το κριτήριο επιλογής του τελικού τρόπου εμπορίας του
φυσικού μας αερίου θα είναι, εκ των πραγμάτων, ένας
συνδυασμός οικονομικών και πολιτικών παραγόντων.
Οι επιλογές μας με καθαρά οικονομικά κριτήρια για
εμάς, για την Κύπρο, φαίνεται να είναι η μεταφορά του
φυσικού μας αερίου με αγωγούς σε τερματικούς σταθμούς
στην Κύπρο για υγροποίηση με σκοπό την εμπορία του
σε μια ανοικτή αγορά τόσο προς τις χώρες της Ευρώπης
όσο και της Ασίας. Το ιδιαίτερο δε ειδικό όφελος για την
οικονομία μας είναι ότι η διαδικασία υγροποίησης σε
σταθμούς εντός της Κύπρου δημιουργεί πρόσθετη αξία,
(value added). Ακόμη, η άφιξη στην Κύπρο αγωγών
φυσικού αερίου, εκτός από την εξυπηρέτηση των αναγκών
των ηλεκτροπαραγωγών σταθμών θα μπορεί να πωλείται
στα εργοστάσια και στα σπίτια σε όλη τη νήσο. Μία άλλη
πτυχή οικονομικής ανάπτυξης θα είναι και η δημιουργία
στην Κύπρο ειδικών βιομηχανιών για προϊόντα που είναι
παράγωγα του μεθανίου αλλά και για ενεργοβόρες βιομηχανίες που χρειάζονται σχετικά φθηνή ενέργεια.
Τώρα, από πολιτικής πλευράς, που εμπλέκει εμάς και
πολλούς άλλους, αναμένεται να υπάρξουν πιέσεις για
μεταφορά μέσω Τουρκίας του φυσικού μας αερίου και
προς εκείνες τις χώρες της Ευρώπης που ήδη εξυπηρετούνται από ρωσικούς αγωγούς. Η διευθέτηση αυτή είναι
θα η πλέον συμφέρουσα για τις χώρες αυτές, γιατί θα
τους προσφέρει τη δυνατότητα επιλογής προμηθευτή
και θα ικανοποιεί και τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες
τους σε ενέργεια. Ενδεχομένως δε η εμπορία του φυσικού
αερίου διά αγωγού προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας,
καθώς και η απευθείας πώλησή του για κατανάλωση από
την ίδια την τουρκική αγορά, θα είναι μία πολύ ελκυστική
επιλογή και για τους ίδιους τους συνεταίρους μας, Noble.
Eni, Total, στους οποίους έχουμε ενοικιάσει τα διάφορά
μας θαλάσσια τεμάχια.
Για εκείνους πρώτη προτεραιότητα θα είναι να έχουν
κέρδη με το λιγότερο δυνατόν κόστος επενδύσεων αλλά
και ασφάλεια της επένδυσής τους. Τελευταίος, αλλά
εξίσου σημαντικός πολιτικός παράγοντας είναι η ίδια η
Τουρκία. Για εκείνην είναι φανερά τα οφέλη τόσο για τη
δική της εσωτερική αγορά όσο και από τα διόδια της μεταφοράς του με αγωγό προς την Ευρώπη. Και ένας πρόσθετος παράγοντας, αυτός της Αμερικής και των άλλων
ισχυρών δυνάμεων. Μας εντυπωσιάζει, προς το παρόν,
ευχάριστα η σταθερή τους στήριξη προς το δικαίωμα
της Κυπριακής Δημοκρατίας να αξιοποιήσουμε τον
φυσικό αυτό μας πλούτο. Γιατί άραγε; Έπαψε η ρήση
ότι η διεθνής πολιτική διαμορφώνεται από τα συμφέροντα
των ισχυρών και όχι από το δίκαιο του υποκειμένου;
Ασφαλώς όχι!
Η ανόρυξη και διάθεση της ενεργειακής αυτής μορφής
από την Κυπριακή Δημοκρατία σε συνεργασία με εταιρείες
αμερικάνικων και άλλων ισχυρών χωρών συμφερόντων,
προϋποθέτει την ύπαρξη μιας επιχειρηματικής σταθερότητας που είναι τόσο επιθυμητή από όλους αυτούς,
παρά να επιτρέψουν την εμπλοκή του θέματος στα πρώτα,
τα προκαταρκτικά αυτά στάδια, στη διαμάχη για το Κυπριακό. Έτσι εμείς καλά τη βρήκαμε! Όμως δεν ξέρουμε
τι θα συμβεί όταν όλα θα αρχίσουν να «δουλεύουν» και
θα είναι η ώρα των αποφάσεων όσον αφορά τον τρόπο
αξιοποίησης του πλούτου αυτού στον οποίο είμαστε μεν
ιδιοκτήτες αλλά και συνεταίροι με άλλους πολλούς στην
εκμετάλλευσή του. Μήπως τότε οι συνεχείς ενοχλήσεις
από την Τουρκία θα προκαλέσουν και την αντίδραση
των συνεταίρων μας: «Βρείτε τα επιτέλους για να μπορέσουμε κι εμείς να κάνουμε τη δουλειά μας». Και τότε
είναι που θα κληθούμε να απαντήσουμε: «Πότε μέσω
Τουρκίας..» Και πιθανώς η απάντηση να είναι: Μέρος
από τα πλούσια κοιτάσματά μας με αγωγό στην Κύπρο
για τις ανάγκες μας και για υγροποίηση, και μέρος μέσω
Τουρκίας Και αυτό, αφού όλοι θα σπεύδουν να βοηθήσουν
για μία μόνιμη και σταθερή λύση του Κυπριακού προς
όφελος όλων των ενδιαφερομένων. Είμαστε, πολιτικά,
ανοικτοί και για ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
Ο δρ Γιώργος Δ. Χριστοδουλίδης είναι καθηγητής.
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Θα τα καταφέρουμε
Του ΜΑΡΙΟΥ ΚΑΡΟΓΙΑΝ
Σ
το Παγκύπριο Συνέδριο της περασμένης Κυριακής, τα στελέχη
πρώτης γραμμής του ΔΗΚΟ συμφώνησαν και ομόφωνα διακήρυξαν
ότι θα εργαστούν για να μετεξελιχθεί
το ΔΗΚΟ σε ένα κύτταρο δημοκρατίας
και δημιουργίας ικανό να αφουγκραστεί τον λαό, να αποκωδικοποιήσει
τα μηνύματα των καιρών, να στοιχειοθετήσει τις θέσεις που θα πείσουν
για τη σοβαρότητά τους, τη συστηματικότητά τους, την πληρότητά τους
και πάνω από όλα για την καθαρότητά
τους. Η μεγάλη μας πρόκληση είναι
να ξανακάνουμε τον χώρο μας, τον
χώρο του Κέντρου, το ΔΗΚΟ, τη δύναμη που μπορεί να εγγυηθεί τη διαχείριση των σημερινών κρίσιμων προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τόπος.
Που μπορεί να εγγυηθεί τη διαχείριση υπό συνθήκες αρμονικής συνεργασίας και συνέργειας των ανταγωνιστικών ιδιωτικών συμφερόντων, με
τρόπο που να υπηρετεί το κοινό καλό
και να προάγει το δημόσιο συμφέρον.
Που θα ξανακάνει το Κέντρο πρωταγωνιστή του μετασχηματισμού του
πολιτικού μας συστήματος και χώρο
όπου δεν χωρούν μισόλογα, αοριστολογίες, υστεροβουλίες, εσωστρέφειες,
ασυνέπειες λόγων και πράξεων.
Τα αμέσως επόμενα χρόνια θα είναι
τα κρισιμότερα της ιστορίας μας μετά
το 1974. Θα είναι τα χρόνια που θα
κρίνουν κυριολεκτικά το μέλλον της
Κύπρου, το αύριο του λαού της, το
μέλλον των παιδιών του. Θα κρίνουν
την εθνική μας υπόσταση, τη βιωσιμότητα της ανάπτυξής μας, τη συνοχή
της κοινωνίας μας. Κι όλα αυτά μέσα
σ’ έναν ιστορικά ελάχιστο χρόνο, για
να μην πω σε χρόνο μηδέν.
Τίποτα δεν είναι πια δεδομένο. Τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Τίποτα δεν
είναι αναμφισβήτητο. Όλα, όμως,
εξαρτώνται από εμάς.
Εξαρτώνται από τη συνείδηση, την
υπευθυνότητα, την αποφασιστικότητα
και την πειθαρχία που θα δείξουμε σε
μία προσπάθεια αποτροπής κάθε εί-
δους επιστροφής στο νοσηρό παρελθόν των προσωπικών βλέψεων, των
άγονων ανταγωνισμών, της υπονομευτικής εσωστρέφειας, της ιδιοτέλειας
και του ευτελισμού της πολιτικής.
Όπως είπα πρόσφατα και στην Κεντρική Επιτροπή, χρωστάμε στον τόπο
μας ένα κόμμα που θα γίνει το καμάρι
του, το παράδειγμα και ο οδηγός του.
Η πηγή της έμπνευσής του. Ο λόγος
της αισιοδοξίας του. Χρωστάμε στον
τόπο μας και κυρίως στον κόσμο του
ΔΗΚΟ ένα Κόμμα ενωμένο και δυνατό.
Η ενότητα και η συνοχή του κόμματός
μας είναι το πρώτο ζητούμενο, το πρώτο καθήκον, το υπέρτατο ατομικό και
συλλογικό μας χρέος. Τα τεχνητά ζιζάνια του διχασμού και της διάσπασης
πρέπει να καταπολεμηθούν. Είναι η
ώρα της συναδέλφωσης, της συναγωνιστικότητας, της συντροφικότητας.
Η ώρα που πρέπει το ΔΗΚΟ να ξανασταθεί στις αρχές της πολιτικής ηθικής
και δεοντολογίας. Η ώρα της ενότητας.
Η ώρα των μεγάλων αρχών, των μεγάλων αξιών, των υψηλών αρετών,
της αποκατάστασης της πολιτικής
ηθικής και δεοντολογίας ως θεμελιακής
βάσης της λειτουργίας του ΔΗΚΟ. Το
ΔΗΚΟ μέσα σε αυτή τη νέα εποχή έχει
να διαδραματίσει ένα αυξημένο ρόλο.
Να επαναφέρει πρωτίστως στο πολιτικό σύστημα την ηθική. Να ξαναδώσει
στο πολιτικό σύστημα αξιοπιστία και
όραμα. Είναι πεποίθηση μου ότι σήμερα όλα τα στελέχη και μέλη του ΔΗΚΟ επαναβεβαιώνουν τις πολιτικές
και ιδεολογικές αρχές του κόμματος,
τις ιστορικές ρίζες και καταβολές του
και με αίσθημα ευθύνης και καθήκοντος οδηγούν το κόμμα τους ως ΔΥΝΑΜΗ ΕΥΘΥΝΗΣ με τη ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ
ΚΕΝΤΡΟΥ, με την Κύπρο στην καρδιά
και το βλέμμα στο μέλλον και στη νέα
εποχή.
Το ΔΗΚΟ έχει πλήρη επίγνωση των
ευθυνών και των καθηκόντων του σε
αυτή την τόσο κρίσιμη περίοδο για
την Κύπρο και τείνει χέρι φιλίας και
συνεργασίας προς όλες τις πολιτικές
δυνάμεις με μοναδικό στόχο τη σωτηρία της πατρίδας.
Μαζί μπορούμε. Όλοι μαζί θα τα
καταφέρουμε! Πρέπει να τα καταφέρουμε. Πρέπει να καταφέρουμε να
υπερασπιστούμε και να διεκδικήσουμε
τα εθνικά μας δίκαια και μία δίκαιη,
λειτουργική και βιώσιμη λύση του κυπριακού προβλήματος που να θέτει
τέρμα στην τουρκική κατοχή, την
τουρκική στρατιωτική παρουσία, τον
εποικισμό και τη διαίρεση της Κύπρου.
Πρέπει να καταφέρουμε, επίσης να
ξεπεράσουμε τη σημερινή οικονομική
κρίση. Να δώσουμε στον λαό μας και
ειδικότερα στις νέες γενιές ελπίδα και
προοπτική, πρόοδο, ανάπτυξη και
ευημερία.
Πρέπει, παράλληλα, να καταφέρουμε να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία του κράτους και των θεσμών
και να εκσυγχρονίσουμε το κράτος,
την οικονομία και την κοινωνία. Πρέπει
να τα καταφέρουμε. Δεν έχουμε το
δικαίωμα να μην τα καταφέρουμε.
Ούτε θα μπορούμε να επικαλεστούμε
οποιαδήποτε δικαιολογία αν αποτύχουμε. Είναι η ώρα, λοιπόν, της συλλογικής ευθύνης. Της συνευθύνης.
Της κοινής προσπάθειας για τη σωτηρία της πατρίδας.
Ο κ. Μάριος Καρογιάν είναι πρόεδρος του
Δημοκρατικού Κόμματος.
Τι είναι φιλολαϊκή πολιτική;
Toυ ΛΑΡΚΟΥ ΛΑΡΚΟΥ
Τ
ι σημαίνει «φιλολαϊκή» πολιτική
και φιλολαϊκές δυνάμεις; Ποιος
προσδιορίζει το περιεχόμενο του
όρου και τι ακριβώς σημαίνει; Στη συνήθη πρακτική «φιλολαϊκή πολιτική»
σημαίνει αυξήσεις, γενικευμένες παροχές, επιδόματα και αποδοχή κάθε
αιτήματος. Η κυπριακή πολιτική σκηνή
στην πλειοψηφία της έτυχε κυριαρχίας
από «φιλολαϊκές» πολιτικές, στην πράξη
πολιτικές που εσήμαιναν ασυντόνιστη
κατανομή πόρων, αυθαίρετες παροχές
γεμάτες από κομματικές ή συντεχνιακές
σκοπιμότητες.
Μία απλή ματιά στο άναρχο, αποσπασματικό και κοινωνικά άδικο κρατικό μισθολόγιο ή στις ανισορροπίες
στους μισθούς στους ημικρατικούς οργανισμούς δείχνει πώς μία στιγμιαία
πίεση των συντεχνιών ή των κομμάτων
εξουσίας οδηγούσε σε μικρές ή μεγάλες
αυξήσεις ανάλογα με την επιρροή κάθε
συντεχνίας, χωρίς κανένα σχεδιασμό,
χωρίς ιεράρχηση κάποιου στόχου,
χωρίς σχέση με τη γενικότερη αντοχή
της οικονομίας. Έτσι δημιουργήθηκε
ένα εξωπραγματικό, άδικο και αυθαίρετο σύστημα διανομής πόρων που
σήμερα μερικοί θεωρούν ως «φιλολαϊκό»
και πρέπει να «αγωνιστούμε» για να
το συντηρήσουμε. Ίσως είναι αναμενόμενο: όσων συνεβαλαν στην οικοδόμηση μιας απίστευτα αντιφατικής
αντίληψης για τις αμοιβές, σήμερα το
μόνο που κάνουν είναι να προσποιούνται ότι αγνοούν τις αιτίες που οδήγησαν το κυπριακό κράτος στα πρόθυρα
της χρεοκοπίας, ίσως έτσι να «αθωώνουν» τις δικές τους συντηρητικές πολιτικές. Το «φιλολαϊκό» κράτος όπως
το ζήσαμε στην Κύπρο για δεκαετίες
είναι εκείνο που οδήγησε στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό και έπαξε καταλυτικό ρόλο στη σημερινή οικονομική
κρίση
Το ερώτημα είναι απολύτως φυσιολογικό: γιατί το κράτος της αδικίας εμφανίζεται να είναι κοινωνικά δίκαιο ή
φιλολαϊκό; Τι σημαίνει να κρατήσουμε
«κεκτημένα» που αποκτήθηκαν πάνω
στην πελατειακή δικτύωση, την περιφρόνηση απέναντι στους πιο αδύναμους και την αυθαιρεσία που προέκυπτε
από την κομματική επιρροή στη μία
ή την άλλη διεκδίκηση; Είναι κοινωνικά
δίκαιο να έχουμε απίστευτα ελλείμματα
στο Δημόσιο ή σε ημικρατικούς οργανισμούς; Ποιος καλύπτει τα ελλείμματα;
Κατά κανόνα είτε ο ξένος δανεισμός
ή η υπερφορολόγηση όσων έχουν αίσθηση ευθύνης και δηλώνουν τα εισοδήματά τους στον Φόρο Εισοδήματος. Άρα ποιος καλύπτει τα ελλείμματα
και όχι μόνο μία φορά;
Ένα κράτος που δεν διαθέτει πόρους, δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό, ένα κράτος που δεν διαθέτει ισχυρή οικονομική βάση θα λειτουργεί στο
κενό καλλιεργώντας την αυταπάτη ότι
εύκολα και γρήγορα μπορούμε να επιτύχουμε ό,τι θέλουμε και όποτε θέλουμε.
Το κράτος και τα κοινωνικά ρεύματα
που πραγματικά ενδιαφέρονται για
την κοινωνική δικαιοσύνη θέτουν πλαίσια, κανόνες, καταπολεμούν τις αιτίες
που δημιουργούν τις ανισότητες, ρυθμίζουν τις πολιτικές με βάση την αρχή
της κοινωνικής δικαιοσύνης και της
πρόσβασης των πολιτών στις βασικές
τους ανάγκες και τη στήριξη στα πραγματικά εισοδήματά τους. Έστω και τώρα, είναι σημαντικό το κράτος, τα κόμματα και οι κοινωνικοί εταίροι να αναπτύξουν μια κουλτούρα ευθύνης απέναντι στις πραγματικές δυνατότητες
του κυπριακού κράτους, να διαγράψουν
ένα πλαίσιο που να ορίζει τις ευθύνες,
τι δικαιούται και πόσο κάθε διαφορετικός κλάδος, και με ποιον τρόπο μπορούμε να πετύχουμε ένα πιο δίκαιο
τρόπο στις αμοιβές, μέσα σε ένα πιο
δίκαιο κοινωνικό περιβάλλον, σε μία
ανοικτή και ανταγωνιστική κοινωνική
οργάνωση. Η συνεργασία ανάμεσα στα
κόμματα και τα συνδικάτα θα οδηγήσει
σε ένα καλύτερο επίπεδο πληροφόρησης έτσι ώστε να επιτύχουμε μία περιεκτική πρόταση για την εξέλιξη της
κοινωνίας μας, τις αμοιβές και τις υποχρεώσεις στο σημερινό περιβάλλον.
Είναι δική μας η ζωγραφιά
«
Ν
αι αλλά είναι δικιά μας η ζωγραφιά. Μπορούμε να το κάνουμε ό,τι χρώμα θέλουμε»,
ήταν η απάντηση της βαφτιστήρας
μου (κοντά στα έξι) όταν σε ερώτηση
της τι χρώμα να φτιάξουμε το δέντρο
στη ζωγραφιά που φτιάχναμε, με
ύφος σχεδόν επικριτικό και τη βεβαιότητα του μεγάλου, της υπέδειξα
ότι το δέντρο είναι πράσινο. Υπενθυμίζοντας μου πόσο πιο καθαρά
σκέφτονται σε πολλά θέματα τα παιδιά, προτού ενταχθούν σ’ ένα σύστημα παιδείας και «λογοτομηθούνε»
ή γίνουν μέρος μιας κοινωνίας που
τα καλουπώνει σ’ ένα συγκεκριμένο
τρόπο σκέψης που πολλές φορές
ελάχιστα διαφέρει από τον απόλυτο
παραλογισμό αν όχι την αποχαύνωση. Εντελώς αντίθετη ήταν η αντίδραση φίλων, όταν στις ατέλειωτες
συζητήσεις προεκλογικά εξέφραζα
τη μεγάλη μου απογοήτευση από
το γεγονός ότι οι υποψήφιοι –που
αμέσως μετά θα έπρεπε να διαχει-
Του ΑΝΤΩΝΗ ΠΟΛΥΔΩΡΟΥ
ριστούν πρωτόγνωρα δύσκολες καταστάσεις– επέμεναν στο ίδιο ακριβώς ύφος και επίπεδο. Αρνούμενοι
ακόμα και τότε να πουν στον κόσμο
τις πραγματικότητες και να παρουσιάσουν ένα σχέδιο αντιμετώπισης
τους. Αντίθετα, υποσχόμενοι πράγματα που ήταν ξεκάθαρο ότι δεν θα
μπορούσαν να υλοποιήσουν. ‘Όλες
οι συζητήσεις είχαν πάντα την ίδια
κατάληξη: «έτσι είναι η πολιτική».
‘Όπως και οι πλείστες συζητήσεις
μετεκλογικά, όταν ο Νίκος Αναστασιάδης παρά τη δέσμευση πως θα
δημιουργούσε ένα κυβερνητικό σχήμα με αιχμή τη γνώση και την ικανότητα, δημιουργούσε ένα ακόμα
υπουργικό συμβατικών υποχρεώσεων ή όταν διόριζε τον Ρ. Ερωτοκρίτου βοηθό γενικό εισαγγελέα λίγους μήνες μετά τη στήριξη που αυτός του έδωσε στις προεδρικές. Η
απαράδεκτη στάση του Α. Κυπριανού
και του ΑΚΕΛ στο σκάνδαλο της
Δρομολαξιάς, η στάση της ΕΔΕΚ για
<
<
<
<
<
<
<
Οι πραγματικότητες δεν
μπορεί να επιτάσσουν η
πολιτική να είναι συνώνυμη με το ψέμα
τον προϋπολογισμό, εκείνη η έκρηξη
«ελληνικότητας» (χάριν του Αρχιεπισκόπου και της παραταξιακής οργάνωσης δασκάλων) του προέδρου
για την κυπριακή διάλεκτο, πάντοτε
(μ’ ένα εκπληκτικό τρόπο) «εντάσσονταν» στο πλαίσιο, τη λογική της
πολιτικής.
Αυτή θεωρώ είναι και η μεγαλύτερη νίκη του συστήματος. Ότι κατάφερε να ταυτίσει την πολιτική με
οτιδήποτε άλλο πέραν της παραγωγής πολιτικής: την αδιάκοπη δημαγωγία, την υποκρισία, τη λαμογιά
και το ψέμα. Και κυρίως ότι αυτό (η
κοροϊδία ή λαμογιά) δεν είναι απλά
κατανοητό αλλά, στο πλαίσιο της
πολιτικής, θεωρείται και επιβεβλημένο. Κάποιοι έχουν πείσει τον κόσμο
ότι είναι λογικό να αποκόπτονται
επιδόματα από τις πιο ευπαθείς ομάδες για να διατηρούνται επιδόματα
παραστάσεως, ευθύνης(!) και οδοιπορικών, αξιωματούχων και διευθυντών με μισθούς 70.000+. Ότι
είναι πιο σημαντικό, για εμάς, να
έχουμε υφυπουργούς (με μισθούς
και επιδόματα υπουργών) από το
να «σπαταλούμε» 600.000 σε χυμούς
για εκείνα τα παιδιά που η ανικανότητα του κράτους οδήγησε στην
ανάγκη. Ότι η αγορά πλοίων (για
να κάνουν, αλήθεια, τι, να αναχαιτίσουν τα τουρκικά;) και οπλικών
συστημάτων θα πρέπει να ιεραρχείται πάνω από τη δημιουργία ενός
συστήματος υγείας για όλους ή την
Παιδεία. Ότι προέχει η κρατική χορηγία 4,1 εκατ. στα κόμματα (για να
συνεχίσουν το δούλεμα) ή 300.000
στις νεολαίες (ώστε να μπορέσουν
να συνεχίσουν τον αγώνα τους εναν-
τίον του καπιταλισμού, με συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας για επισκέψεις
Ευρωπαίων αξιωματούχων και στήριξης αυτών που φέρονται να καταδολίευσαν τα δημόσια ταμεία)
από τη διασφάλιση και των πιο χαμηλών συντάξεων.
Ότι είναι εντάξει να μας κλέβουν
φτάνει να είναι οι δικοί μας, αφού
όλοι κλέβουν. Ότι οι φωτογραφίες
από κλαμπ paintball αποτελούν αποδεικτικά στοιχεία για να τεθεί ένα
(έστω αηδιαστικό) κόμμα εκτός νόμου, ενώ οι 294.000 σε προσωπικούς
λογαριασμούς κομματικών στελεχών
στοιχεία πολιτικής σκευωρίας. ‘Ότι
το επίπεδο της πολιτικής είναι αισχρό, ο κόσμος είναι άδικος, αλλά
τι να κάνουμε, έτσι είναι.
Η κοινωνία και ο τρόπος διακυβέρνησης της όμως είναι η δική μας
ζωγραφιά. Και στη δική μας ζωγραφιά
αυτά δεν θα έπρεπε να έχουν θέση.
Στη δική μας ζωγραφιά η πολιτική
θα έπρεπε να είναι αντιπαράθεση
ιδεών και όχι σλόγκαν και γελοιότητας. Οι πραγματικότητες δεν θα
έπρεπε επ’ ουδενί να δικαιολογούν
η πολιτική να είναι συνώνυμη με
το ψέμα. Η λαμογιά δεν θα έπρεπε
να χαρακτηρίζεται αναγκαίο κακό.
Και η καριέρα και άνεση κάποιων
δεν θα έπρεπε να ιεραρχείται πάνω
από την αξιοπρέπεια των υπολοίπων.
Στη δική μας ζωγραφιά θα έπρεπε
η πολιτική να μπορεί να είναι και
ηθική. Οι πολίτες να μη χωρίζονται
σε πρώτης και δεύτερης κατηγορίας.
Αυτό όμως μπορεί να γίνει μόνο
εφόσον αρχίσουμε να αμφισβητούμε
και να απαιτούμε τουλάχιστον τα
αυτονόητα. Και συνειδητοποιήσουμε
πως, παρά τα όσα μας έχουν πείσει,
στη δική μας ζωγραφιά τα χρώματα
μπορούν να είναι ό,τι εμείς θελήσουμε. Φτάνει μόνο να έχουμε τα
μολύβια για να τη φτιάξουμε. Κι
ασφαλώς τη διάθεση.
[email protected]
11 - POLITIKI_Master_cy 10/25/13 5:41 PM Page 11
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
11
Νέο σύστημα πρόσληψης εκπαιδευτικών
Κυριάκος Κενεβέζος: Θεσπίζονται κριτήρια και διαμορφώνεται νέο προφίλ. Η τελική πρόταση έτοιμη τέλος Νοεμβρίου
Πανέτοιμος να πετύχει εκεί όπου
οι προκάτοχοί του απέτυχαν να
επιφέρουν ριζικές αλλαγές στο σύστημα διορισμού εκπαιδευτικών,
δηλώνει ο υπουργός Παιδείας και
Πολιτισμού. Σε συνέντευξή του
στην «Κ» ο Κυριάκος Κενεβέζος μιλάει χωρίς περιστροφές για τις επιδιωκόμενες αλλαγές που προωθεί
τον βαθμό αποδοχή που τυγχάνουν
από τους εκπαιδευτικούς και τους
πολίτες, ενώ οριοθετεί και το πλαίσιο εντός του οποίου μπορούν να
κινηθούν οι αλλαγές που προτείνουν οι εμπλεκόμενοι φορείς.
–Κύριε υπουργέ έχουμε ένα σύστημα διορισμού στην εκπαίδευση το οποίο είναι παραδεκτό
από όλους ότι δεν επιδέχεται
οποιασδήποτε παρέμβασης. Γιατί αυτό χρειάζεται να αλλάξει;
–Το σημερινό σύστημα καταρτισμού των καταλόγων διοριστέων
σχεδιάστηκε με στόχο την πρόσληψη εκπαιδευτικών στη δημόσια
εκπαίδευση με ένα τρόπο που θα
διασφάλιζε ότι όλοι ανεξαίρετα οι
αιτητές θα είχαν την ίδια ευκαιρία,
χωρίς όμως να εξετάζει κατά πόσο
ο υποψήφιος είναι και ο πλέον ικανός για διορισμό στα δημόσια σχολεία. Με την υπερπροσφορά, σε
ανθρώπινο δυναμικό, το υφιστάμενο σύστημα διορισμού έχει κλείσει οριστικά τον κύκλο του. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το Φεβρουάριο
του 2013 έχουν εγγραφεί στους
καταλόγους 43.546 υποψήφιοι οι
οποίοι αναμένουν τη σειρά τους
για διορισμό. Σήμερα στην εκπαίδευση διορίζεσαι όταν έρθει η σειρά
σου.
–Η πρότασή σας διασφαλίζει ότι
ο ικανότερος εκπαιδευτικός θα
είναι ο εκπαιδευτικός των παιδιών μας;
Σ
–Με ποιον τρόπο θα μπορούσε
ένα εκπαιδευτικό σύστημα να επιλέγει τους ικανότερους υποψήφιους
που θα μπορούσαν να ανταποκριθούν με επάρκεια στα καθήκοντά
τους; Η απάντηση, στο δικό μου
μυαλό, είναι πολύ απλή. Αφού έχουμε στη διάθεσή μας μία πληθώρα
υποψηφίων που πληρούν τα κριτήρια θα πρέπει να είμαστε σε θέση
να επιλέξουμε αυτούς που δυνητικά
έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να ανταποκριθούν στο λειτούργημα που η κοινωνία τους αναθέτει
και αφορά στη διαπαιδαγώγηση
των παιδιών μας.
–Το Υπουργείο έχει καταλήξει
στο προφίλ του εκπαιδευτικού;
–Τα κριτήρια που έχουμε επιλέξει πιστεύω ότι συμβάλλουν στη
διαμόρφωση του προφίλ του επαγ-
σουμε. Βέβαια, αυτό σημαίνει ότι
θα υιοθετηθούν εκείνες οι αλλαγές
που δεν θα αλλοιώνουν ούτε και
θα ακυρώνουν τη φιλοσοφία της
πρότασης.
–Παρά τις διαβεβαιώσεις σας οι
εκπαιδευτικές οργανώσεις αντιμετωπίζουν αρνητικά την πρότασή σας. Κύριο επιχείρημά τους
η μη απορρόφηση του συνόλου
των συμβασιούχων.
–…και μία προκατάληψη, αν
μου επιτρέπετε, προς την εισήγηση
για γραπτές εξετάσεις. Αντιλαμβάνεστε ότι η γραπτή εξέταση θα δώσει ένα σχετικό προβάδισμα σε
όσους έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες.
Οι συμβασιούχοι θα πετύχουν, γιατί
είναι επιστήμονες στον τομέα τους
και έχουν γνώσεις, αλλά και εμπει-
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
Τα παιδιά μας δικαιούνται και πρέπει να διδάσκονται από το καλύτερο
διαθέσιμο ανθρώπινο δυναμικό του τόπου.
πινο δυναμικό που θα πρέπει να αξιοποιηθεί», δηλώνει ο υπουργός Παιδείας.
Η πρόταση για αλλαγή
του συστήματος διορισμού διασφαλίζει το αίσθημα της αξιοκρατίας
και του αδιάβλητου.
διαδικασία μετασχηματισμού της
κοινωνίας.
–Υποστηρίζεται ότι η πρότασή
σας δεν μπορεί να βοηθήσει
στην καλύτερη επιλογή των υποψήφιων εκπαιδευτικών;
–Κάθε κριτήριο που περιλαμβάνεται στην πρόταση που κατατέθηκε έχει επιλεγεί μετά από αρκετό προβληματισμό, μελέτη, ανάλυση και αξιολόγηση. Είμαι της
άποψης ότι καμία παράμετρος από
μόνη της δεν μπορεί να αποτελεί
το μοναδικό και κυρίαρχο κριτήριο
για επιλογή των ικανότερων. Το
σημαντικό είναι ότι με την πρότασή
μας διασφαλίζεται το αδιάβλητο
της διαδικασίας, αφού τα κριτήρια
ρία στην παιδαγωγική επιστήμη.
Οι όποιες αναφορές μου στο προσοντούχο ανθρωπινό δυναμικό
που διαθέτει η δημόσια εκπαίδευση,
δεν αποτελούν κούφια λόγια. Θεωρώ ότι είμαστε ιδιαίτερα τυχεροί,
γιατί διαθέτουμε ένα αξιόλογο και
ποιοτικό ανθρώπινο δυναμικό και
θα πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτούς
τους επαγγελματίες στο μέγιστο
δυνατό βαθμό. Εάν κάποιος μελετήσει προσεκτικά την πρόταση θα
αναγνωρίσει ότι οι συμβασιούχοι
έχουν επίσης πλεονέκτημα έναντι
των άλλων υποψηφίων, αφού τα
πρώτα χρόνια το ποσοστό που θα
διορίζεται από τους υφιστάμενους
καταλόγους είναι μεγαλύτερο από
γελματία εκπαιδευτικού που τα
παιδιά μας αξίζουν. Αναμένουμε
από τους υποψήφιους να μπορούν
να ανταποκριθούν στον ρόλο τους,
αποδεικνύοντας ότι είναι καλά ενημερωμένοι επαγγελματίες παιδαγωγοί, ευέλικτοι, με στοχαστική
και κριτική σκέψη. Να έχουν την
ικανότητα να σχεδιάζουν, να αναλύουν δεδομένα, να ερευνούν διδακτικές καταστάσεις και να είναι
σε θέση να αξιολογούν την πορεία
ανάπτυξης των μαθητών τους, ώστε
να μπορούν να την ενισχύουν καλύτερα. Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν
να είναι ευαίσθητοι κοινωνοί των
μεγάλων αιτημάτων του καιρού
τους και βασικοί συντελεστές στη
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ
Συνέντευξη στον
ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΤΟΜΑΡΑ
«Είμαστε ιδιαίτερα τυχεροί, γιατί διαθέτουμε ένα αξιόλογο και ποιοτικό ανθρώδιακρίνονται από το αντικειμενικό
και όχι το υποκειμενικό στοιχείο,
με τις εξετάσεις, τα προσόντα και
την προϋπηρεσία να αποτελούν
τα καταλυτικά στοιχεία.
–Περιθώρια αλλαγών υπάρχουν;
–Η πρότασή μας έχει κατατεθεί
σε κοινή συνεδρία των Συμβουλίων
Δημοτικής και Μέσης και Ανώτερης
και Ανώτατης Εκπαίδευσης και ζητήθηκε από τους εμπλεκόμενους
φορείς να υποβάλουν τις παρατηρήσεις, τις απόψεις και τις θέσεις
τους. Θα ήθελα να διαβεβαιώσω
όλους ότι εκεί και όπου υποβληθούν
τεκμηριωμένες εισηγήσεις, αυτές
θα ληφθούν σοβαρά υπόψη στο
τελικό κείμενο που θα διαμορφώ-
το ποσοστό των ατόμων που θα
διορίζεται από τους καινούργιους
πίνακες. Επιπρόσθετα, θα λαμβάνουν και μοριοδότηση μέχρι 10
μονάδες για την προϋπηρεσία τους.
–Παρά ταύτα υπάρχουν επικρίσεις από πλευράς οργανώσεων
ότι δεν προχωράτε με την πρόταση σας μέσα από διάλογο;
–Διάλογος γίνεται. Το συγκεκριμένο ζήτημα δεν είναι καινούργιο.
Συζητείται εδώ και πολλά χρόνια.
Το ερώτημα που πρέπει όλοι να
απαντήσουμε είναι: «Θέλουμε το
σύστημα πρόσληψης των εκπαιδευτικών να αλλάξει ή όχι»; Από
εκεί και πέρα, το έχω δηλώσει κατ’
επανάληψη, ότι το βήμα είναι ανοικτό για διάλογο και δημόσια διαβούλευση. Διαδικαστικά συμφωνήσαμε να ακολουθήσουμε ένα δομημένο διάλογο. Όλες οι προτάσεις
είναι στο τραπέζι, όλες οι απόψεις
είναι καταγεγραμμένες και κανένας
δεν θα μπορεί να επιφέρει καθυστερήσεις και προσκόμματα απλώς
και μόνο για να εμποδίσει την αλλαγή, την οποία όλοι συμφωνούμε
ότι χρειαζόμαστε και επιδιώκουμε.
–Προσπάθειες για εισαγωγή νέου
συστήματος διορισμών έγιναν
και στο παρελθόν. Γιατί να πιστέψουμε ότι εσείς θα τα καταφέρετε εκεί όπου οι άλλοι απέτυχαν;
–Οι προκάτοχοί μου προσπάθησαν αλλά για διάφορους λόγους
δεν κατάφεραν να πραγματοποιήσουν τους στόχους τους. Αντιλαμβάνομαι και κατανοώ τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν. Δεν
είναι της ώρα να τις αναλύσουμε.
Από τις επαφές μας μέχρι σήμερα
με διάφορους φορείς φαίνεται ότι
ο κόσμος ανταποκρίνεται θετικά
και αποδέχεται σε γενικές γραμμές
το πλαίσιο στη βάση του οποίου
έχουμε εκπονήσει την πρότασή
μας.
ΚΑ ΙΝΗ
Ι
ΣΤ ΕΡ
Ι
Ε Μ
ΚΛ ΘΗ
Ο Α
Π
Α Ν Κ
ΤΗ
Η ΕΛΕΝΗ ΞΕΝΟΥ ΣΥΝΑΝΤΑ ΣΤΟ
ΣΑΝ ΦΡΑΝΣΙΣΚΟ ΤΗΝ ΔΙΑΣΗΜΗ ΧΙΛΙΑΝΗ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΙΖΑΜΠΕΛ ΑΛΙΕΝΤΕ
«Ευτυχία δεν είναι τίποτα άλλο παρά η συνειδητοποίηση
πως έχεις την δύναμη να αντιμετωπίσεις
τα πάντα στην ζωή»
Η διάσημη Χιλιανή συγγραφέας Ιζαμπέλ Αλιέντε που έγραψε το «Σπίτι
των Πνευμάτων», την «Εύα Λούνα» και δεκάδες άλλα παγκόσμια best
seller, μιλά για το τί σημαίνει να αρχίζεις την ζωή σου ξανά από την αρχή
και να μην φοβάσαι τις ανατροπές.
ΤΗΝ ΕΡΧΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ, 3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
12 - POLITIKI_Master_cy 10/25/13 8:14 PM Page 12
12
l
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Χαμηλές πτήσεις με ιδιωτικοποίηση ενόψει
Αναμένοντας τις Βρυξέλλες, κυβέρνηση και διοίκηση κατέληξαν στο σχέδιο της επόμενης μέρας για τις Κυπριακές Αερογραμμές
Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΟΜΑΡΑ
Η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο κρατικός αερομεταφορέας
της Κύπρου θυμίζει την εικόνα που
παρουσίαζε η άλλοτε εταιρεία ναυλωμένων πτήσεων και θυγατρική
των Κυπριακών Αερογραμμών (ΚΑ),
Eurocypria, στις 18 Φεβρουαρίου
2010 όταν η Βουλή, όπως πίστευε
η ηγεσία της τότε Eurocypria, με
την απόφασή της για τα 35 εκατ.
ευρώ, κρατούσε στα χέρια της το
παρόν και μέλλον της εταιρείας.
Το απόγευμα εκείνης της Πέμπτης
η πλειοψηφία της Βουλής, κάτω
από την πίεση του κινδύνου πτώχευσης της εταιρείας, αποδέσμευσε
το κονδύλι, η Eurocypria όμως δεν
απέφυγε τη χρεοκοπία. Το ίδιο σκηνικό, κατά το ήμισυ, επαναλαμβά-
νεται αυτή τη φορά με τις ΚΑ. Και
αν στην περίπτωση της Eurocypria,
την κρίσιμη απόφαση έλαβε τότε
η Βουλή, δεν θα συμβεί το ίδιο και
με τις ΚΑ.
Στις Βρυξέλλες, όπου θα κριθεί
το μέλλον της εταιρείας, η παρέμβαση του από μηχανής θεού ως εργαλείου άρσης αδιεξόδου αγνοείται
παντελώς. Αυτό προκαλεί ανησυχία
στη Λευκωσία για την τύχη που
πιθανότατα να έχει ένα από τα πολλά σχέδια διάσωσης που έχουν κατατεθεί από το 2005 και εντεύθεν
στην Επιτροπή Ανταγωνισμού της
Κομισιόν. Συντεχνιακοί κύκλοι περιέγραφαν στην «Κ» με τα πλέον
μελανά χρώματα για το κλίμα που
επικράτησε στις ενημερωτικές συναντήσεις που είχαν με τον πρόεδρο της εταιρείας, Αντώνη Αντωνίου. Παρά το γεγονός ότι η ελπίδα
πεθαίνει τελευταία, όπως μας ελέχθη, οι προσδοκίες να είναι θετική
η απάντηση –αναμένεται μέσα Ιανουαρίου– είναι μηδαμινές. Στις
δύο συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν οι συμμετέχοντες άκουσαν τον πρόεδρο της εταιρείας να
οριοθετεί την κατάσταση στην
οποία μπορούν να βρεθούν οι ΚΑ
ανά πάσα στιγμή το επόμενο διάστημα. Εκτός από την ηγεσία της
εταιρείας, αισιοδοξία εκφράζεται
και από την πλευρά των πιλότων,
οι οποίοι εκτιμούν ότι το σχέδιο
που έχει κατατεθεί στις Βρυξέλλες
μπορεί να περάσει και να την κρατήσει όρθια.
Σωτηρία Vs ιδιωτικοποίηση
Ο εφιάλτης για την κυβέρνηση
αλλά και για τις ΚΑ (διοίκηση και
εργαζομένους) είναι οι Βρυξέλλες
να απορρίψουν το τελευταίο σχέδιο
σωτηρίας κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι τουλάχι στον ένα ποσό,
Το σχέδιο σωτηρίας βασίζεται στη μείωση του στόλου από εννέα σε έξι αεροσκάφη, στις περικοπές στο πτητικό πρόγραμμα και στην παραχώρηση του catering
και του engineering σε τρίτους.
περίπου της τάξης των 35 εκατ.
που δόθηκε στην εταιρεία επί διακυβέρνησης Χριστόφια υπό μορφή
αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου, θα κριθεί ότι συνιστά κρατική
ενίσχυση και ως εκ τούτου πρέπει
να επιστραφεί στα κρατικά ταμεία.
Η αισιόδοξη νότα θέλει την Επιτροπή Ανταγωνισμού να δέχεται
ότι δεν πρόκειται περί κρατικής
ενίσχυσης και σε συνδυασμό με
έγκριση του σχεδίου σωτηρίας να
δώσει ελπίδες διάσωσης. Το σχέδιο
σωτηρίας βασίζεται σε τρεις άξονες:
1. Μείωση του στόλου από 9 σε
6 αεροσκάφη.
2. Περικοπές στο πτητικό πρόγραμμα.
3. Παραχώρηση του catering
και του engineering σε τρίτους.
Περιουσία υπό εκποίηση
Η ντε φάκτο πίστωση χρόνου
που έχουν οι ΚΑ μέχρι οι Βρυξέλλες
να αποφασίσουν, από τη μία είναι
ευεργετική από την άλλη όμως δοκιμάζει σκληρά τις οικονομικές αν-
τοχές της εταιρείας. Μία επιλογή
αντιμετώπισης των άμεσων αναγκών ρευστότητας είναι η εκποίηση
περιουσιακών στοιχείων, τα οποία
συνίστανται στα εξής:
• Δύο χρονοθυρίδες στο αεροδρόμιο Heathrow.
• Ένα Airbus A320 (γνωστό ως
ΒΒ).
Μαζικές οι αποχωρήσεις των πιλότων
Η κατάσταση στις ΚΑ πέραν από τις «οικιοθελείς» αποχωρήσεις υπό τη μορφή πλεονάζοντος προσωπικού έχει προκαλέσει και αιμορραγία ανθρώπινου δυναμικού από καίριες
θέσεις της εταιρείας. Τελευταίως παρατηρείται
μαζική φυγή προσωπικού, όπως πιλότοι, για
τους οποίους οι ΚΑ τα τελευταία χρόνια επένδυσαν χρόνο και χρήμα για την εκπαίδευσή
τους. Από τους 128 κυβερνήτες και συγκυβερνήτες που είχαν στο δυναμικό τους, έχει
αποχωρήσει το ένα τρίτο.
Λόγω της παρατεταμένης εργασιακής αβεβαιότητας 41 κυβερνήτες και συγκυβερνήτες
πήραν την απόφαση να αποχωρήσουν ή να
μεταναστεύουν, αναζητώντας ένα καλύτερο
και ασφαλέστερο επαγγελματικό περιβάλλον,
κυρίως σε αεροπορικές εταιρείες της περιοχής.
Μάλιστα, το περασμένο καλοκαίρι υπήρχαν
αεροπορικές εταιρείες που είχαν έλθει στη
Λευκωσία και πραγματοποιούσαν –σε κεντρικό ξενοδοχείο– προσωπικές συνεντεύξεις
με πιλότους των ΚΑ. Ως αποτέλεσμα του «μεταναστευτικού» ρεύματος των πιλότων, 5 εξ
αυτών πετούν πλέον με την Emirates, 14 με
τη Saudi Airlines, ένας με την Korean Air
Lines, 10 με την Etihad, ένας με την Qatar
Aiways, ένας με τη Fly Dubai και ένας με την
easyJet. Τρεις αφυπηρέτησαν, τέσσερις απολύθηκαν και οι υπόλοιποι βρίσκονται με το
ένα πόδι εκτός εταιρείας.
Ανάμεσα στους πιλότους που αναζήτησαν
την τύχη τους εκτός Κύπρου ήταν κι ένας
Plan B, «ξαφνικός θάνατος»
EPA
Προς εκποίηση περιουσιακά στοιχεία της
εταιρείας, ενώ από τους
128 πιλότους,
οι 41 έχουν ήδη μεταναστεύσει ή αναζητούν
αλλού εργασία.
EPA
<
<
<
<
<
<
<
• Πέντε ενοικιασμένα Airbus.
• Ένα κτήριο στην οδό Βύρωνος
στη Λευκωσία.
• Ένα κτήριο επί της Φιλελλήνων στην Αθήνα. Τα δύο αυτά κτήρια έχουν μεταβιβασθεί στο Ταμείο
Προνοίας των εργαζομένων προς
κάλυψη των οφειλών της εταιρείας.
Με δεδομένα τα πενιχρά περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας ο
προσανατολισμός που υπάρχει
είναι να πωληθεί και η δεύτερη
χρονοθυρίδα στο Heathrow (η πρώτη πωλήθηκε στη Virgin Atlantic),
η οποία, όπως εκτιμάται, θα φέρει
στα ταμεία των ΚΑ περίπου 6 εκατ.,
ποσό ικανό να κρατήσει στη ζωή
την εταιρεία μέχρι τον Ιανουάριο
που θα παρθούν οι τελικές αποφάσεις από την Κομισιόν. Με την πώληση των χρονοθυρίδων διαφωνούν έντονα οι πιλότοι, οι οποίοι
προειδοποιούν ότι, όταν θα έλθει
η ώρα, το επενδυτικό ενδιαφέρον
θα είναι μηδαμινό για μία εταιρεία
με σχεδόν ανύπαρκτα περιουσιακά
στοιχεία. Επιπλέον, θεωρούν ότι
η εκτιμούμενη αξία της χρονοθυρίδας είναι δυσανάλογη με τα έσοδα
που αποφέρει ετησίως και που
υπερβαίνουν τα 20 εκατ. ευρώ.
Τους αισιόδοξους σχεδιασμούς της
διοίκησης συμπληρώνουν οι ιδιώτες
επενδυτές, που πιστεύεται ότι θα
εμφανιστούν, αν η Κομισιόν δεν
τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια
των ΚΑ. Στις ενημερωτικές συναντήσεις με τις συντεχνίες ο πρόεδρος
της εταιρείας επέμεινε ότι υπάρχει
επενδυτικό ενδιαφέρον, αρνήθηκε
όμως να μιλήσει συγκεκριμένα,
παρά τις επίμονες ερωτήσεις των
συνδικαλιστών. Το τελευταίο διάστημα αφήνεται να διαρρεύσει ότι
οι εξελίξεις έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον ντόπιων επενδυτών, οι
οποίοι, προς το παρόν, τηρούν στάση αναμονής, αναμένοντας να ξεκαθαρίσει το τοπίο.
<
<
<
<
<
<
<
Αμυδρές οι πιθανότητες για
θετική απάντηση στο σχέδιο
διάσωσης από τις Βρυξέλλες
στις 10 Ιανουαρίου.
που πέρασε από προσωπική συνέντευξη στις
Turkish Airlines. Παρά το γεγονός ότι αρχικά
δεν τέθηκε πρόβλημα πολιτικής υφής και
ενώ πληρούσε τα τυπικά προσόντα, η δημοσιότητα που δόθηκε στο θέμα από τα κυπριακά
ΜΜΕ λειτούργησε ανασταλτικά, παρόλο που
στην εταιρεία εργάζονται πέραν των 80 πιλότων εξ Ελλάδος.
Το απαισιόδοξο σενάριο συνεπάγεται απόρριψη του σχεδίου,
που κατέθεσε η εταιρεία στην Κομισιόν στις 10 Οκτωβρίου, ενδεχόμενο που ανησυχεί και τους πλέον αισιόδοξους. Μία τέτοια εξέλιξη
θα ρίξει τίτλους τέλους για τις ΚΑ
και ένα εντελώς νέο τοπίο θα δημιουργηθεί στις εγχώριες αερομεταφορές. Σε μία τέτοια περίπτωση,
σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ»,
κυβέρνηση και διοίκηση φαίνεται
να έχουν καταλήξει στα βήματα
που θα γίνουν ευθύς αμέσως ως
εξής:
• Εξασφάλιση άδειας πτήσεων
από νέα εταιρεία.
• Εξεύρεση ιδιωτικών κεφαλαίων.
• Αγορά από τη νέα εταιρεία
περιουσιακών στοιχείων των ΚΑ
(αεροσκάφη - χρονοθυρίδες).
• Αγορά του ονόματος των ΚΑ.
Διά των κινήσεων αυτών οι ΚΑ,
ή όπως αλλιώς θα ονομαστεί ο νέος
αερομεταφορέας, καθίστανται μία
αμιγώς ιδιωτική εταιρεία. Τα δε
ποσά που θα αντληθούν από την
εκποίηση θα χρησιμοποιηθούν για
κάλυψη των πιστωτών των ΚΑ.
Μονοπώλια στις αερομεταφορές δεν ωφελούν τον επιβάτη
Ό
ταν πρόσφατα οι Κυπριακές
Αερογραμμές υποχρεώθηκαν να αποσυρθούν από συγκεκριμένα δρομολόγια λόγω αθέμιτης τακτικής που ακολούθησαν
ανταγωνίστριες εταιρείες, εκείνος
που τελικά πλήρωσε ακριβά τη …
νύφη ήταν το ίδιο το επιβατικό κοινό. Μόλις ο στόχος της εξουδετέρωσης του αντιπάλου επιτεύχθηκε
και οι ΚΑ υποχρεώθηκαν να αναστείλουν πτήσεις τους, αμέσως,
την επόμενη μέρα, οι τιμές των
ναύλων εκτοξεύτηκαν στα ύψη και
οι εταιρείες που πρόσφεραν φθηνά
ναύλα, σταμάτησαν ξαφνικά να
παίζουν τον ρόλο του γενναιόδωρου
προμηθευτή εισιτηρίων με χαμηλό
κόστος στην αγορά!
Αυτή η τακτική δεν πρέπει να
ξαφνιάζει. Δεν είναι μυστικό ότι
στον τομέα των αερομεταφορών
παίζεται στις μέρες μας, σε ευρεία
Του ΠΑΝΙΚΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ
κλίμακα, το παιχνίδι «ο θάνατός
σου η ζωή μου». Αεροπορικοί οργανισμοί που αισθάνονται ότι διαθέτουν μεγαλύτερη οικονομική ευρωστία και εκτιμούν ότι μπορούν
να επικρατήσουν σε μία τιμολογιακή μάχη με ένα πιο αδύνατο αντίπαλο, δεν διστάζουν να θέσουν
σε εφαρμογή τέτοιου είδους μεθόδους. Στην ουσία για συγκεκριμένο
χρονικό διάστημα μειώνουν αισθητά τις τιμές, σε επίπεδα που
συχνά δεν καλύπτουν καν τα κόστη,
έως ότου θέσουν εκτός μάχης τον
κύριο ανταγωνιστή τους. Στη συνέχεια, αφού μονοπωλήσουν το
δρομολόγιο, καθορίζουν αμέσως
υψηλά ναύλα που τους επιτρέπουν
από τη μία να αποζημιώνονται για
την απώλεια που είχαν στο διάστημα που πολεμούσαν τον αντίπαλό τους και από την άλλη μετατρέπουν για την εταιρεία τους το
<
<
<
<
<
<
<
Απαραίτητος ο σταθεροποιητικός ρόλος των Κυπριακών Αερογραμμών.
δρομολόγιο από ζημιογόνο σε κερδοφόρο. Σε αυτή τη διαδικασία δεν
χάνει μόνο η αεροπορική εταιρεία
που υποχρεώνεται να αποσυρθεί.
Ο μεγαλύτερος χαμένος είναι ο
ίδιος ο επιβάτης, ο οποίος αναγκαστικά και λόγω έλλειψης άλλων
επιλογών καταβάλλει το ψηλότερο
δυνατό τίμημα.
Το σημερινό διεθνές οικονομικό
περιβάλλον έχει δημιουργήσει νέα
δεδομένα για την αεροπορική βιομηχανία, ιδιαίτερα στην Ευρώπη.
Η διατήρηση των τιμών του πετρελαίου σε υψηλά επίπεδα, σε
συνδυασμό με την πρωτοφανή
παγκόσμια οικονομική κρίση που
πλήττει ιδιαίτερα την Ευρώπη,
έχουν άμεση σχέση με την ανταγωνιστικότητα και επηρεάζουν καθοριστικά το παρόν και το μέλλον
κάθε αεροπορικού οργανισμού.
Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι τα τελευταία τρία χρόνια
δεκάδες αεροπορικές εταιρείες
οδηγήθηκαν στη χρεοκοπία, ενώ
πολλές άλλες, οι οποίες στα μάτια
μας φαντάζουν «πανίσχυρες» ή
άτρωτες, καταγράφουν πρωτοφανούς μεγέθους ζημιές. Οι παραδοσιακοί αερομεταφορείς είναι σε
συνεχή εξοντωτικό ανταγωνισμό
με τις λεγόμενες «εταιρείες χαμηλού
κόστους». Αν οι τελευταίες καταφέρουν να εκτοπίσουν τον αντίπαλό τους και λειτουργήσουν μονοπωλιακά, τότε το πλεονέκτημα
των εταιρειών που δήθεν προσφέρουν χαμηλά ναύλα στο επιβατικό
κοινό εξαφανίζεται. Αναμφίβολα,
οι Κυπριακές Αερογραμμές δεν
έμειναν ανεπηρέαστες μέσα στην
κρίσιμη παγκόσμια συγκυρία. Η
αεροπορική εταιρεία της Κύπρου,
η οποία για διάφορους λόγους βάδισε τον δρόμο της πλήρους φιλελευθεροποίησης χωρίς να ληφθεί
κατά το παρελθόν πρόνοια επαρκούς θωράκισής της, σίγουρα έχει
βρεθεί σε δύσκολη θέση. Μάλιστα,
ιδιομορφίες, όπως η απαγόρευση
των πτήσεων της πάνω από τον
εναέριο χώρο της Τουρκίας, η λειτουργία του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου, δημιουργούν
πρόσθετα εμπόδια. Όμως σε καμιά
περίπτωση η διοίκηση, η διεύθυνση
και το προσωπικό της θα σταματήσουν να αντιπαλεύουν τις αντιξοότητες και να αναζητούν τους
τρόπους που θα την καταστήσουν
όσο γίνεται πιο ανταγωνιστική και
ευέλικτη. Άλλωστε, σε αυτό στοχεύουν τα μέτρα που τους τελευταίους τρεις μήνες έχουν εφαρμοστεί με αποφασιστικότητα από τη
νέα διοίκηση.
Ο ρόλος των ΚΑ στη σταθεροποίηση των τιμών των αεροπορικών
εισιτηρίων είναι καθοριστικός.
Αυτή η πραγματικότητα έχει επαληθευτεί σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Είναι προς το συμφέρον του
κάθε επιβάτη που αεροπορικώς
αναχωρεί ή φθάνει στην Κύπρο να
έχει ανάμεσα στις επιλογές του τις
Κυπριακές Αερογραμμές. Γι’ αυτό
τον πολύ σημαντικό λόγο, πέραν
από πλειάδα άλλων, αξίζει τον κόπο
να στηρίζεται και να υποστηρίζεται
η αεροπορική εταιρεία του τόπου
μας.
Ο κυβερνήτης Πανίκος Χειμώνας είναι
μέλος του Δ.Σ. των ΚΑ.
13 - EPIKAIROTHTA_Master_cy 10/25/13 5:04 PM Page 13
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η ΤΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
13
Στον αέρα… το παρόν
και το μέλλον του ΡΙΚ
Ο προϋπολογισμός, οι διαφημίσεις, το πρόγραμμα
εξυγίανσης ιδρύματος και οι σκιές που ρίχνουν μαύρο…
Του ΜΙΧΑΛΗ ΤΣΙΚΑΛΑ
Η εξαγγελία της τροπολογίας από
τον περασμένο Μάιο εκ μέρους
του προέδρου του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ
Νεοφύτου, ότι από το ΡΙΚ θα πρέπει
να αποκοπεί η εμπορική διαφήμιση,
στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο, δεν έφερε απλώς τα πρώτα σύννεφα πάνω από το κρατικό κανάλι
της Κύπρου, αλλά μία κανονική
καταιγίδα. Τον ίδιο μήνα και κατά
τη διάρκεια συνεδρίασης της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής των Οικονομικών στην οποία συζητήθηκε
<
<
<
<
<
<
<
Το ΡΙΚ μπορεί να λογίζεται και ως παράπλευρη
απώλεια των άστοχων
ενεργειών της Velister.
και ο προϋπολογισμός του ΡΙΚ, ειπώθηκε από τον Θέμη Θεμιστοκλέους, γενικό διευθυντή του καναλιού, ότι ο προϋπολογισμός για
το 2013 θα είναι μειωμένος, ούτως
ή άλλως κατά 8 εκατ. ευρώ με το
τελικό ποσό για τη χρονιά να φτάνει
στα 27 εκατ. ευρώ. Ταυτόχρονα
όμως μειωμένη κατά 7 εκατομμύρια
θα είναι και η κρατική χορηγία του
ημικρατικού Οργανισμού. Οι μειώσεις αυτές όμως φαίνεται ότι δεν
είναι από μόνες τους αρκετές.
Πάει πίσω η ιστορία
Το θέμα με τον προϋπολογισμό
του ΡΙΚ δεν είναι νέο. Είναι ενδεικτικό ότι το 2009 και κατά την ψή-
φιση τότε του προϋπολογισμού
του ιδρύματος, ακούγονταν περίπου
τα ίδια με αυτά που ακούμε και σήμερα. Πιο συγκεκριμένα κατά πλειοψηφία αλλά με έντονο ύφος από
βουλευτές, κυρίως του ΔΗΣΥ, προς
το ΔΣ, εγκρίθηκε τότε από την Ολομέλεια της Βουλής ο ετήσιος προϋπολογισμός του ιδρύματος, σύμφωνα με τον οποίο προβλέπονταν
δαπάνες ύψους €44.842.200 και
έσοδα €36.983.200. Πολύ περισσότερα χρήματα από τον προϋπολογισμό του 2013. Υπέρ της ψήφισης τότε σε νόμο του νομοσχεδίου
τάχθηκαν 23, ενώ 12 βουλευτές
του ΔΗΣΥ ψήφισαν εναντίον και
οκτώ βουλευτές από το ΔΗΚΟ μαζί
με τον βουλευτή του ΔΗΣΥ, Σωκράτη Χάσικο, τήρησαν αποχή. Μόλις την προηγούμενη Τετάρτη ο
κύριος Χάσικος ο οποίος έχει ξεκάθαρα πάρει τη σκυτάλη από τον
Αβέρωφ Νεοφύτου στο συγκεκριμένο ζήτημα, ανέφερε ότι το Ταμείο
Συντάξεων του ΡΙΚ παρουσιάζει
έλλειμμα τουλάχιστον 100 εκατ.
ευρώ την ίδια στιγμή που τέσσερα
ακόμη στελέχη του ΑΚΕΛ που βρίσκονταν στο ΔΣ του Οργανισμού
κατέθεταν την παραίτησή τους
ακολουθώντας τον δρόμο του προέδρου του ΔΣ, Μάκη Συμεού. Το
έλλειμμα στο Ταμείο Συντάξεων
του ΡΙΚ δεν συνδέεται με την κατατεθείσα τροπολογία αναφορικά
με το διαφημιστικό μερίδιο που
παίρνει το ίδρυμα, αυτό είναι θέμα
που άπτεται των αξιογράφων και
του κουρέματος, αλλά ο κύριος Χάσικος με την ευκαιρία παρέθεσε
μερικούς αριθμούς που «δείχνουν»
την έκταση του προβλήματος: «Στο
ΡΙΚ εργοδοτούνται πέραν των 600
υπαλλήλων (μόνιμοι και έκτακτοι),
το συνολικό μισθολόγιο των οποίων
υπερβαίνει τα 16,5 εκατ. ευρώ τον
χρόνο, σε ένα συνολικό προϋπολογισμό της τάξης των 33,9 εκατ.
ευρώ για το 2013, εκ των οποίων
τα 26,3 εκατ. χορηγούνται από το
κράτος». Το μισθολόγιο των εργαζομένων του ΡΙΚ είναι μία άλλη
πτυχή του θέματος, ενώ από τη
συζήτηση δεν λείπει και η διαφημιστική πίτα που μοιράζονται τα
κανάλια με τα έσοδα του ΡΙΚ από
τις διαφημίσεις να ανέρχονται στα
4,5 εκ. ευρώ. Το ποσό το οποίο
όπως δήλωσε ο Σωκράτης Χάσικος
πρέπει να εξοικονομηθεί από το
ΡΙΚ, είναι 5,5 εκατ. ευρώ! Αν κοπούν
τα έσοδα της διαφήμισης από το
ίδρυμα, τουλάχιστον ένα ποσό των
2 εκατ. ευρώ ίσως και παραπάνω
θα είναι διαθέσιμο για τα υπόλοιπα
κανάλια, καθώς αυτόματα η διαφημιστική πίτα θα μεγαλώσει.
Velister και ΡΙΚ
Για να πούμε τα πράγματα με το
όνομά τους, οι απολύσεις στο ΡΙΚ
θα καταστούν μία οδυνηρή πραγματικότητα, αλλά το μέγεθος του
ιδρύματος δεν είναι αυτό που φταίει
από μόνο του. Οι συνεργαζόμενοι
σε όλα τα επίπεδα με το ίδρυμα
είναι περισσότεροι από τους μόνιμους και εκείνοι που τιτλοφορούνται
μεταξύ άλλων και ως «ειδικοί σύμβουλοι» με τα καρτελάκια στο πέτο
και τους παχυλούς μισθούς, είναι
από τους πρώτους στους οποίους
πρέπει να εστιάσουμε. Από την
Ο παραιτηθείς πρόεδρος του ΔΣ του
ΡΙΚ, Μάκης Συμεού.
Οι αμοιβές
των στελεχών
Σήμερα στο ΡΙΚ απασχολούνται
121 μόνιμοι υπάλληλοι.
Κόστος: 6 εκατ. ευρώ.
41 ωρομίσθιοι.
Κόστος: 847.000 ευρώ.
281 εξωτερικοί συνεργάτες.
Κόστος: 6,7 εκατ. ευρώ.
Υπάρχουν και οι ορισμένου
χρόνου συνεργάτες οι οποίοι,
σε σύγκριση με τους εξωτερικούς που είναι αορίστου χρόνου, είναι 180 περίπου και
παίρνουν γύρω στις 4.000 ευρώ τον χρόνο.
άλλη πλευρά όμως πρέπει να ειπωθεί
ότι οι ιδιοκτήτες των πέντε μεγάλων
ιδιωτικών καναλιών (Αnt1, Sigma,
LTV, Μega, Plus) έριξαν και εκείνοι
τη… δική τους ζαριά με όχι και
τόσο καλά αποτελέσματα. Όταν
πριν από τρία χρόνια πλειοδότησαν
στον δημόσιο πλειστηριασμό για
την ψηφιακή εκπομπή της ιδιωτικής
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου έλεγε στις
17/1/13 ότι «είναι επιτακτικό το κράτος να στηρίξει τον τομέα των ΜΜΕ
στην ολότητά του. Εάν δεν γίνει αυτό
είναι ορατός ο κίνδυνος να αρχίσουν
σταδιακά να βάζουν λουκέτο το ένα
μετά το άλλο».
τηλεόρασης έναντι της CYTA, της
οποίας βουλευτές επέβαλαν τότε
με τη στάση τους να μη διεκδικήσει
τη λειτουργία της πλατφόρμας, περίμεναν άλλα οικονομικά αποτελέσματα πολύ μεγαλύτερα από τα σημερινά, τα οποία αν είχαν έρθει,
ίσως να μην ήταν και τόσο μεγάλη
η πίεση προς το ΡΙΚ.
BBC το σωστό πρότυπο;
Το εργασιακό δόγμα του BBC
δεν αποτελεί πανάκεια για την κρατική κυπριακή τηλεόραση, εφόσον
με την εφαρμογή του συστήματος
αυτού στο ΡΙΚ, οι συνέπειες για
τους εργαζόμενους ίσως καταστούν
ακόμη πιο οδυνηρές. Το BBC σύμφωνα με στοιχεία του Φεβρουαρίου
έχει χάσει 7.000 θέσεις εργασίας
από το 2004 και μέχρι το 2017 οι
θέσεις εργασίας θα πρέπει να μειωθούν κατά ακόμη 2.000, ενώ θα
αναθεωρηθούν πολλά από τα δημόσια τηλεοπτικά προγράμματα
μέσα από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για τη μείωση του κόστους.
Η γραμμή που εφαρμόζεται στο
BBC έχει σαφώς να κάνει με τη μείωση των δαπανών, χωρίς να εξετάζεται η παράμετρος «ποιότητα»,
η οποία αναπόφευκτα θα υποστεί
και εκείνη εκπτώσεις.
Ο Σωκράτης Χάσικος δήλωσε ότι
πρέπει να εξοικονομηθούν 5,5 εκατ.
από το ΡΙΚ.
Η κυβέρνηση έδωσε λύση στο
«τιμόνι» του κρατικού ιδρύματος,
θέτοντας ως επικεφαλή του ΔΣ τον
γενικό διευθυντής του Υπουργείου
Εσωτερικών, Ανδρέα Ασσιώτη, μέχρι νεοτέρας τουλάχιστον. Οι τριγμοί όμως συνεχίζονται και η μαγνητοσκοπημένη μετάδοση του
κεντρικού δελτίου, μερικές ώρες
αργότερα την ίδια νύχτα, για σκοπούς μείωσης του κόστους, έχει
φέρει αντιδράσεις. Για το θέμα, ο
διευθυντής Ειδήσεων του ΡΙΚ Γιάννης Καρεκλάς, δήλωσε, «είμαι εναντίον αυτής της κατάστασης, έστω
κι αν είμαι διευθυντής. Δεν πέρασε
η θέση μου, ήταν μειοψηφία. Ακόμα
και τώρα, ενίσταμαι προς αυτή την
κατεύθυνση. Ήδη και σήμερα (την
Πέμπτη 24/10) έχουν φύγει νέες
επιστολές, στις οποίες ζητώ την
άρση αυτού του μέτρου, το οποίο
δεν εξυπηρετεί καθόλου τον στόχο
της Δημόσιος Ραδιοτηλεόρασης ή
οποιασδήποτε σοβαρής Ραδιοτηλεόρασης. Συμμερίζομαι απόλυτα
τις θέσεις του προσωπικού, το οποίο
εν σώματι διαμαρτύρεται περί τούτου. Το οποίο, μάλιστα, σας λέω,
έχει γράψει επιστολή, με τις υπογραφές όλων, προς τη Διεύθυνση,
ζητώντας ανάκληση αυτού του μέτρου».
14-GNOMES ELLADA_Master_cy 10/25/13 1:08 PM Page 14
l
Από την Αθήνα του 1998
στην Πόλη του 2013
Η
Του ΑΛΕΞΗ ΠΑΠΑΧΕΛΑ
Ιστορία κάνει κύκλους, αυτή
είναι η γοητεία της όταν τη
μελετάς, αλλά όχι απαραιτήτως και όταν τη ζεις... Βρέθηκα
πριν από λίγες ημέρες στην Κωνσταντινούπολη για μια εκδήλωση
στη μνήμη του γνωστού Τούρκου
δημοσιογράφου Μεχμέτ Αλί Μπιράντ. Θυμήθηκα την έκφρασή του
όταν είχε επισκεφθεί την Αθήνα
περί το 1998. Ηταν εντυπωσιασμένος από τον πλούτο, τον δυναμισμό, το ευρωπαϊκό «χρώμα»
που ήταν παντού εμφανές. «Πω
πω, έχετε προχωρήσει πολύ εσείς,
<
<
<
<
<
<
Η Τουρκία βρίσκεται σήμερα σε ακμή, αλλά
υπάρχουν ρωγμές
που τρομάζουν πολλούς
που την παρακολουθούν
προσεκτικά.
μας έχετε αφήσει πολύ πίσω», μου
είπε στο τέλος μιας μεγάλης βόλτας
στην Αθήνα. Ομολογώ πως αν ζούσε σήμερα θα ήταν αρκετά λογικό
να αλλάξουμε ρόλους. Η Τουρκία
του 2013 εκπέμπει αυτοπεποίθηση
και έχει κάνει τεράστια βήματα
που είναι εύκολα ορατά.
Ας ξεκινήσουμε με το αεροσκάφος των τουρκικών αερογραμμών
που ήταν γεμάτο Ελληνοαμερικανούς. Ποιος θα πίστευε πριν από
20 χρόνια ότι θα άκουγε τη φράση
«πατριώτη με βοηθάς να κατεβάσω
τη βαλίτσα;» σε ένα τουρκικό αεροπλάνο. Αυτή είναι όμως η πραγματικότητα, καθώς το αεροδρόμιο
Ατατούρκ έχει καταστεί κόμβος
για ταξίδια στην Αμερική, την Ασία
και την Αφρική. Εμείς το παίζαμε
εθνικώς υπερήφανοι και από τον
πολύ λαϊκισμό κάναμε πανάκριβο
το αεροδρόμιό μας, το οποίο ουδέποτε κατάφερε να γίνει, μικρός
έστω, κόμβος. Στους δρόμους βλέ-
πεις την οικοδομική ανάπτυξη και
τα νέα συγκροτήματα που κτίζονται πάνω στον Βόσπορο. Και βεβαίως εντυπωσιάζουν τα ιδιωτικά
πανεπιστήμια που έχουν ανθήσει
και τα οποία κάνουν τα ελληνικά
ΑΕΙ να μοιάζουν με φτωχούς συγγενείς. Η Τουρκία έχει κάνει πολλά
βήματα γιατί πέρασε από τον δικό
της «Ανδρέα» στο πρόσωπο του
Ερντογάν. Με μία μεγάλη διαφορά.
Ο Τούρκος ηγέτης φρόντισε να
εκσυγχρονίσει τη χώρα και να απελευθερώσει τις δημιουργικές της
δυνάμεις, την ίδια ώρα που έβαζε
μέσα στο σύστημα τις μάζες της
Ανατολίας που τον ψήφισαν. Γκρέμισε πολλούς αναχρονιστικούς θεσμούς, αλλά έκτισε κιόλας ο Ερντογάν. Την Ιστορία δεν μπορείς
όμως ποτέ να τη βλέπεις μέσα από
μια... πολαρόιντ, μια στιγμιαία φωτογραφία. Η Τουρκία βρίσκεται
σήμερα σε ακμή, αλλά υπάρχουν
ρωγμές που τρομάζουν πολλούς
που την παρακολουθούν προσεκτικά. Στην εξωτερική πολιτική
δεν της έχει βγει τίποτα απολύτως,
γιατί η υπερκινητικότητα και ο
μεγαλοϊδεατισμός άνοιξαν μέτωπα
χωρίς στρατηγικό όφελος. Στην
οικονομία είναι πολλοί αυτοί που
φοβούνται ότι θα σκάσει η φούσκα
των ακινήτων και κατά συνέπεια
των τραπεζών. Οσο για τη δημοκρατία, δοκιμάζεται όπως φαίνεται
από τα όσα αντιμετωπίζουν οι μη
καθεστωτικοί δημοσιογράφοι.
Καλό είναι, λοιπόν, να μη βγάλουμε ακόμη συμπεράσματα για
το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον
σε 20-30 χρόνια. Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε πολύ χαμηλό
σημείο, αλλά έχει ξαναπεράσει
ανάλογες φάσεις στην ιστορία της.
Και η Τουρκία αντιστοίχως έχει
γνωρίσει άνθηση, έχει όμως περάσει και από περιόδους κατάρρευσης και παρακμής, ακόμη και
στην πρόσφατη ιστορία της. Είπαμε, η Ιστορία δεν είναι ποτέ
προβλέψιμη, βαρετή, γραμμική.
Στην Ελλάδα
τότε και τώρα
Του ΚΩΣΤΑ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗ
Τ
ΕΛΛΑΔΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ην επομένη του τορπιλισμού
του καταδρομικού ΕΛΛΗ, στις
15 Αυγούστου 1940, ο Ιωάννης Μεταξάς κάλεσε σε έκτακτη
σύσκεψη τους κατά τόπους νομάρχες του. «Κύριοι, δεχθήκαμε επίθεση από την Ιταλία. Δεν θα ανακοινώσουμε το όνομα της χώρας.
Θα προπαρασκευασθούμε και εν
ανάγκη θα πολεμήσουμε». Αυτά
κατά την προσωπική μαρτυρία του
νεότερου σε ηλικία νομάρχη, εκείνη
την περίοδο.
Αντί κραυγών, διαμαρτυριών
και αναθεμάτων κατά της φασιστικής Ιταλίας του Μπενίτο Μουσολίνι, η σιωπή και η αμετάκλητη
απόφαση στρατιωτικής προπαρασκευής. Η επιτομή της διαχειρίσεως θεμάτων εξωτερικής πολιτικής από έναν ηγέτη της Δεξιάς.
Απόρροια ενδεχομένως της φαναριώτικης πολιτικής συνέσεως, μεθοδικής προσπάθειας για άλωση
εκ των έσω της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αντί της διαλύσεώς
της. Ο αυθορμητισμός, η αλόγιστη
σπουδή, η διακινδύνευση εν γένει
ήταν χαρακτηριστικά της αντιπάλου παρατάξεως - των Φιλελευθέρων και του ηγέτη της Ελευθερίου
Βενιζέλου.
Και προπαρασκευάσθηκε, σε
λίγους μήνες, η Ελλάς και έφθασε
η μεγάλη στιγμή, τις πρώτες πρωινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου του
1940. Επιφανείς διανοούμενοι προσπάθησαν να ερμηνεύσουν την
άρνηση του Μεταξά να υποκύψει
στο τελεσίγραφο του πρέσβη της
Ιταλίας. Αντί των ψυχολογικών
και άλλων ερμηνειών, θα αρκεσθούμε στην ανθρωποκεντρική
εκδοχή του Γ.Α. Βλάχου σε άρθρο
του στην «Κ»: «Η ιταλική αυτοκρατορία εξύπνησε αιφνιδιαστικώς
έναν άνθρωπον και του εζήτησε
εντός τριών ωρών την Ελλάδα, και
ο άνθρωπος αυτός είπεν Οχι... Αμέσως άνευ συζητήσεως, άνευ ενδοιασμού».
Η ιστορική απόφαση του Με-
ταξά αναίρεσε σε μία στιγμή έναν
οικτρό διχασμό είκοσι πέντε και
πλέον ετών, που συγκλόνισε την
αστική τάξη της χώρας, με φρικτές
συνέπειες και μόνον χάρη στην
αποκατασταθείσα ενότητα, την
εποχή εκείνη, κατέστη δυνατή η
αντιμετώπιση της κομμουνιστικής
ανταρσίας, λίγα χρόνια αργότερα.
Δεν θα αποδώσουμε, ωστόσο,
τον πατριωτισμό ως αποκλειστική
ιδιότητα στην Δεξιά και μόνον.
Αναχωρητής από την ενεργό πολιτική, επιφανέστατος παράγων
της Αριστεράς, από τους βασικότερους συντελεστές των γεγονότων
του Πολυτεχνείου, αδυνατούσε να
κατανοήσει την έλλειψη πατριωτικού λόγου κατά την παρούσα
συγκυρία, στον χώρο της Αριστεράς.
«Στο Πολυτεχνείο είχαμε μαζευτεί κάθε καρυδιάς καρύδι. Την
ύστατη όμως στιγμή, λίγο πριν
από την εισβολή του τανκ, δύο
σύμβολα συνένωσαν αυθόρμητα
το ετερόκλητο εκείνο πλήθος. Η
ελληνική σημαία και ο εθνικός
ύμνος». Παρεμπιπτόντως ήταν τα
σύμβολα που κατά κόρον είχε χρησιμοποιήσει η δικτατορία των Συνταγματαρχών. Αυτά προ ολίγων
ημερών, σε φιλική συζήτηση.
Την τελευταία τριετία, η χώρα
βρέθηκε αντιμέτωπη με μία κρίση
σοβαρότατη, αλλά ήσσονος σημασίας εν σχέσει με εκείνη του
1940. Αντί πατριωτικής αναφοράς,
ωστόσο, που θα ένωνε τους πολίτες
σε μία κοινή προσπάθεια, προεβλήθη λόγος εξόχως διχαστικός,
οικονομίστικος και τεχνοκρατικός.
Η Αριστερά προσήγγισε το πρόβλημα με όρους ταξικής διαπάλης,
η Δεξιά και το σοσιαλιστικό Κέντρο
αφού πέρασαν από φάση μίσους
και σπαραγμού συνεκολλήθησαν
τυπικά. Επί της ουσίας, η χώρα
διέρχεται προεμφυλιακή περίοδο.
Δεν είναι κατά συνέπεια προς απορία ότι οδηγούμεθα εις κατάπτωση,
αντί σε ένα νέο Αλβανικό Επος.
Kυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Τα αποφθέγματα και οι πράξεις
Του ΝΙΚΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ
Σ
ε σχόλιό του για το άρθρο μου
της περασμένης Κυριακής,
ένας αναγνώστης έγραψε: «Τώρα, για την Ελλάδα δεν χρειάζεται
και πολύ να θεωρητικολογούμε με
τα αποφθέγματα του Καμύ. Εχετε
κάτι πρακτικό να προτείνετε να
απαλλαγούμε από τους κοτζαμπάσηδες που μας κυβερνούν με την
Αυλή τους, όπως παλαιότερα οι
Τούρκοι δυνάστες;». Δεν είναι ο μόνος. Συχνά, αναγνώστες εκφράζουν
θυμό για άρθρα που, κατά τη γνώμη
τους, δεν προτείνουν λύσεις. Αυτό
είναι φυσικό όταν η χώρα παραδέρνει σε μια κρίση που δεν την απέτρεψαν ούτε οι δημοσιογράφοι, ούτε
οι πολιτικοί, ούτε οι πανεπιστημιακοί, ούτε οι δικαστικοί, ούτε οι τραπεζίτες, ούτε κανένας από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς της Ε.Ε., ούτε
κανείς άλλος. Τώρα, οι ίδιοι που δεν
απέτρεψαν την καταστροφή καλούνται να δείξουν τη διέξοδο από
την κρίση. Συχνά, όμως, η οργή των
πολιτών και η σύγχυση που προκαλείται στη δημόσια συζήτηση
από συγκρουόμενα συμφέροντα,
θολώνουν την εικόνα της πραγματικότητας.
Οι δημοσιογράφοι φέρουν μεγάλο
μερίδιο ευθύνης για την κρίση, επειδή –είτε έβλεπαν τον κίνδυνο είτε
αδιαφορούσαν– δεν έκρουσαν τον
κώδωνα εγκαίρως. Σε αυτό δεν είναι
μόνοι. Εν μέσω κρίσης, αν φέρουν
κι άλλη ευθύνη, είναι ότι δεν έχουν
βοηθήσει στη δημιουργία μιας πειστικής εικόνας για το πού βρίσκεται
η χώρα και να παρουσιάσουν με
νηφαλιότητα και αξιοπιστία τι πρέπει να γίνει. Αυτό δεν αφορά όλους
τους δημοσιογράφους και δεν είναι
μόνο οι δημοσιογράφοι που ευθύνονται για τη σύγχυση, αλλά και
όλοι οι παράγοντες της δημόσιας
ζωής.
Τώρα ας μιλήσουμε πιο «πρακτικά»: Η Ελλάδα ζει με δανεικά, με τη
στήριξη των εταίρων της, και η συνέχιση του δανεισμού εξαρτάται
από την εκπλήρωση ενός μεγάλου
αριθμού δεσμεύσεων. Το Μνημόνιο
το οποίο υπέγραψε η Ελλάδα με την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εμπεριέχει
ένα σύνολο περίπου 900 δεσμεύσεων. Το γεγονός ότι η χρηματοδότηση της Ελλάδας εξαρτάται από
την τήρηση αυτών των δεσμεύσεων
συνεπάγεται μια διαρκή διαπραγμάτευση με τους δανειστές, αλλά
και τεράστια μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Το Μνημόνιο είναι, ουσιαστικά, μια προσπάθεια επανίδρυσης του κράτους – κάτι που οι
πολιτικοί μας δεν ντρέπονταν να
διακηρύττουν, έως την ώρα που
έπρεπε να το εφαρμόσουν, με τις
επιταγές των εταίρων.
Για να εκπληρωθούν οι δεσμεύ-
σεις που αφορούν τη δημιουργία
ενός πιο αποτελεσματικού κράτους,
όμως, χρειάζεται ένα ήδη λειτουργικό κράτος. Γι’ αυτό η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή θέσπισε, πριν από δύο
χρόνια, την Ομάδα Εργασίας για
την Ελλάδα (η γνωστή πλέον Task
Force for Greece). Σε αυτήν συμμετέχουν 60 ειδικοί από 18 χώρες της
Ε.Ε., με στόχο να ενισχύσουν τον
κρατικό και διοικητικό μηχανισμό
ώστε να μπορεί να εφαρμόσει τις
μεταρρυθμίσεις και να βελτιωθεί
το κλίμα για επενδύσεις και επιχειρηματικότητα. Η πέμπτη έκθεση
δραστηριοτήτων της Ομάδας Δράσεως (για την περίοδο Απρίλιος Σεπτέμβριος 2013) δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη Τρίτη.
Από μερικά κεφάλαια μόνο, βλέπουμε τις «πρακτικές» προτάσεις
που απασχολούν το κράτος και την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Επιτάχυνση
της απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων (όπου για πρώτη φορά η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από τον μέσο
όρο της Ε.Ε.), πρόσβαση σε χρηματοδότηση (με το τεράστιο πρόβλημα
της έλλειψης ρευστότητας να συνεχίζεται), διοικητική μεταρρύθμιση,
φορολογική μεταρρύθμιση (κυρίως
με την ίδρυση της Γεν. Γραμματείας
Εσόδων), μέτρα εναντίον της διαφθοράς (όπως η θέσπιση του Εθνικού Συντονιστή κατά της Διαφθοράς), βελτιωμένος συντονισμός του
κυβερνητικού έργου, και άλλα πολλά.
Οπως σημειώνει η έκθεση, όμως,
τα προβλήματα της ανεργίας και
της έλλειψης ρευστότητας παραμένουν μεγάλες πληγές.
Προτάσεις υπάρχουν, πολύ πιο
σοβαρές απ’ όσες θα μπορούσε να
προτείνει όποιος δημοσιογράφος.
Οι αλλαγές στην οικονομία, οι μεταρρυθμίσεις, νέες μέθοδοι και κανονισμοί προχωρούν. Η «επανίδρυση του κράτους» δεν είναι ούτε
εύκολη ούτε γίνεται γρήγορα. Στην
Ελλάδα, όμως, πρέπει να γίνει άμεσα. Αυτό προκαλεί οικονομικές,
κοινωνικές και πολιτικές αναταράξεις. Η χώρα βρίσκεται σε σημείο
όπου ούτε έχει χαθεί ο πόλεμος,
αλλά ούτε έχουμε νικήσει. Το χρέος
–της χώρας, των επιχειρήσεων,
των νοικοκυριών– αυξάνεται, ενώ
τα εισοδήματα συρρικνώνονται
και οι υποχρεώσεις μεγαλώνουν.
Οι πολιτικές, ψυχολογικές και κοινωνιολογικές επιπτώσεις των αλλαγών είναι πολλές και ενδιαφέρουσες και απαιτούν παρατήρηση
και ανάλυση. Γι’ αυτό αυτή η εποχή
είναι συναρπαστική όσο και επικίνδυνη. Οι λύσεις έχουν προταθεί,
αλλά αξιολογούνται κάθε μέρα. Ο
ρόλος του δημοσιογράφου σήμερα
είναι να ενθαρρύνει τη συζήτηση
χωρίς να ξεχνάει –ούτε αυτός ούτε
ο αναγνώστης– την πραγματικότητα.
ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ
Γιατί ασυλία και γιατί μονοπώλιο
Tου ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ
O
ποιος χάνει την επαφή με
την πραγματικότητα (βαρύ
ψυχικό νόσημα) βολεύεται
με ετικέτες. Oι ετικέτες υποκαθιστούν το πραγματικό με το επιθυμητό χτίζοντας παντοδύναμη
την ψευδαίσθηση.
Στο μεταπρατικό ελλαδικό μας
κράτος, από την ίδρυσή του, όλα
ήταν εισαγόμενα – θεσμοί, με τις
ονομασίες τους άψογα ελληνοποιημένες. Kαι ήταν εισαγόμενα όλα,
όχι για να εξυπηρετηθούν καλύτερα οι ανάγκες μας, αλλά για να
τραφεί με ψευδαισθήσεις η ξιπασιά
μας, να βαυκαλιζόμαστε ότι γινόμαστε, με τα εισαγόμενα δάνεια,
«ευρωπαίγοι».
Συνέβη λοιπόν αυτό και με τις
ονομασίες των θεσμών: Eισαγόμενα τα σημαίνοντα, αλλά τα εν
Eλλάδι σημαινόμενα καμία σχέση
με τα ευρωπαϊκά. Aρνηθήκαμε ως
πυρήνα πολιτικού βίου την αυτοδιαχειριζόμενη «κοινότητα» (συνέχεια της «εκκλησίας του δήμου»,
του κοινού αθλήματος για την
πραγμάτωση «πόλεως») και βαλθήκαμε να πιθηκίζουμε το «αντιπροσωπευτικό» σύστημα, να φτιάξουμε «κόμματα». Oμως η λέξη
«κόμμα» σήμαινε για μας κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που
εννοούσαν στην Eσπερία ως partie,
party, Partei. Για μας σήμαινε (το
προσδιόρισε ο Pοΐδης, το 1875)
«ομάδα ανθρώπων μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες, ενούμενοι
υπό οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι
να αναβιβάσωσιν αυτόν, διά παντός μέσου, εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παράσχη αυτοίς τα
μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι».
Aποκτήσαμε λοιπόν και εμείς «κόμματα», επομένως έπρεπε να διαθέτουμε και τις ανάλογες με την
Eυρώπη ιδεολογικές διαφοροποιήσεις – να έχουμε κι εμείς «Δεξιά»,
«Aριστερά» και «Kέντρο». Oμως
στην Eλλάδα δεν υπήρχε ούτε
ίχνος δυνατότητας για «συσσώρευση κεφαλαίου», μεγάλες βιομηχανικές μονάδες, απρόσωπη
εργασία τυποποιημένης επανάληψης, άρα προλεταριάτο, «πάλη
των τάξεων», αχαλίνωτη Δεξιά,
θυματοποιημένη Aριστερά, εξισορροπητικό Kέντρο. Mέχρι που
εμφανίστηκε το φαινόμενο της
«διαπλοκής» των κομματανθρώπων με τους οικονομικά ισχυρούς,
οι πετυχημένοι επιχειρηματίες
στην Eλλάδα ήταν κατά κανόνα
αυτοδημιούργητοι και η επιτυχία
είχε διάρκεια μιας ή δύο γενεών,
δυστυχώς. Oι ελάχιστες μεγαλοαστικές οικογένειες με διάρκεια
είχαν αναδειχθεί εκτός ελλαδικού
χώρου – γι’ αυτό και συντηρούσαν
τη συνείδηση ότι ο πλούτος είναι
AP
14
<
<
<
<
<
<
O δογματισμός
επιτίθεται στη
λογική με ετικέτες.
ταυτόσημος με την κοινωνική υποχρέωση.
Στην πολύ πρώτη φάση του
κρατικού μας βίου, τα κόμματα
δεν φιλοδόξησαν να υποκαταστήσουν, με ψευδαισθητικές ετικέτες,
την απουσία κοινωνικού αντικρίσματος της Δεξιάς, της Aριστεράς,
του Kέντρου. Eίχαν την ειλικρίνεια
να δηλώνουν με το όνομά τους
ποιο «πεφωτισμένο της Eσπερίας
έθνος» προτιμούσαν για αφεντικό,
ποιο εμπιστεύονταν ότι θα βοηθήσει την Eλλάδα – ονομάστηκαν
λοιπόν: το «Aγγλικόν», το «Γαλλικόν», το «Pωσικόν» κόμμα. Aλλά
πολύ σύντομα το κυρίαρχο κλίμα
μιμητισμού και μεταπρατισμού
απαίτησε την πρόσληψη και των
επωνυμιών που κυκλοφορούσαν
στη Δύση.
Tο γεγονός ότι οι ονομασίες
των κομμάτων ήταν nomina nuda
(δεν διαφοροποιούσαν κοινωνικές
στοχεύσεις και επιτελικούς πολιτικούς σχεδιασμούς) πρέπει να
συνετέλεσε στον προσωποπαγή
χαρακτήρα που είχαν και έχουν
τα κόμματα στην Eλλάδα. Mόνο
στην περίπτωση του λεγόμενου
«εθνικού διχασμού», της φανατισμένης αντιμαχίας «Λαϊκού Kόμματος» και «Kόμματος των Φιλελευθέρων», θα μπορούσε κανείς,
ίσως, να διαγνώσει σύγκρουση
των «ελληνοκεντρικών» (των απαξιωτικά λεγόμενων «συντηρητικών») και των «φιλοδυτικών» Eλ-
λήνων – τη μοναδική σύγκρουση
σε επίπεδο λαϊκού φρονήματος
και όχι κομματικής συνθηματολογίας (μοναδική, μετά τις θρυλικές, στην κυριολεξία, δεκατρείς
λαϊκές εξεγέρσεις ενάντια στον
βίαιο εκδυτικισμό, στα είκοσι χρόνια της Bαυαροκρατίας).
Eδώ και αρκετά χρόνια (κυρίως
μετά την απροκάλυπτη εμπορευματοποίηση της πολιτικής, την
υποταγή της στους νόμους της
αγοράς, στη λογική της διαφήμισης) οι ονομασίες των κομμάτων
είναι απολύτως και μόνο διακοσμητικές, διαφημιστικές: «Πολιτική Aνοιξη», «Aνεξάρτητοι Eλληνες», «Nέα Δημοκρατία», «Συνασπισμός της Aριστεράς και της
Προόδου» κ.λπ. Aναπόφευκτα ενισχύθηκε (σχεδόν απολυτοποιήθηκε) ο προσωποπαγής χαρακτήρας
των κομμάτων – τα περισσότερα
αποδείχτηκαν κόμματα «μιας χρήσεως»: όταν εξέλιπε ο ιδρυτής
τους εμφάνισαν και τα δημιουργήματά του όλα τα συμπτώματα
ιστορικού τέλους. Δεν είχαν ποτέ
ούτε κοινωνικές στοχεύσεις ούτε
πολιτικό πρόγραμμα επιτελικά
σχεδιασμένο – ήταν επικαιρικά
μορφώματα φτιαγμένα αποκλειστικά και μόνο για να παίξει το
ατομικό του παιχνίδι εξουσίας ο
ταλαντούχος παίκτης - ιδρυτής
τους, όχι για να «αντιπροσωπεύσουν» κοινωνικές τάξεις ή ανάγκες. Oύτε καν ιδεολογίες. Oλα τα
κόμματα σήμερα έχουν αυτόν τον
χαρακτήρα: υπάρχουν, ως μέσοεργαλείο, για να παίξει το δικό
του παιχνίδι εξουσίας όποιος καταφέρει να γίνει αρχηγός. Eξαίρεση μοναδική είναι το KKE. Eκεί
δεν υπάρχει ούτε αρχηγός ούτε
πρόεδρος. Oρίζεται επικεφαλής
ένας «γραμματέας», γραφειοκράτης διεκπεραιωτής ή των εντολών
της Σοβιετίας άλλοτε ή του «ιερατείου» που περιφρουρεί τη σταλινική ορθοδοξία σήμερα. Mπορεί
να είναι και εντελώς ατάλαντος.
Πρόκειται για υποδειγματική περίπτωση όπου οι ετικέτες υποκαθιστούν το πραγματικό με το φαντασιώδες χτίζοντας παντοδύναμη
την ψευδαίσθηση.
Σε κάθε κοινωνία δικαιολογείται
στατιστικά ένα κάποιο ποσοστό
πολιτών προσκολλημένων σε οράματα, που έστω κι αν κατέρρευσαν
παταγωδώς μέσα στην παγκόσμια
κατακραυγή για τους φρικώδεις
ολοκληρωτισμούς απανθρωπίας
και ολοκαυτωμάτων που γέννησαν,
εξακολουθούν κάποιους να τους
εμπνέουν. Kαι η δημοκρατία, ακόμα και το ερζάτς της «αντιπροσωπευτικής», τους το επιτρέπει. Eξασφαλίζει στον κάθε πολίτη η δημοκρατία το δικαίωμα να πιστεύει
ό,τι θέλει, να κηρύττει αυτό που
πιστεύει, να οργανώνονται οι ομόπιστοι σε σωματεία και συλλόγους.
Aλλά δεν επιτρέπει τη δημιουργία
κόμματος, τη διεκδίκηση της εξουσίας από πολίτες που πίστη τους
και όραμά τους είναι η κατάλυση
της δημοκρατίας, η δικτατορία
του προλεταριάτου.
Tο επέτρεψε στην Eλλάδα ο
καιροσκοπικός λαϊκισμός του Kωνσταντίνου Kαραμανλή. Kαι το πληρώσαμε με τριάντα εννέα χρόνια
μεταπολίτευσης, όπου κυβερνούσαν μεν οι ετικέτες της «Δεξιάς»
ή του «Σοσιαλισμού», αλλά κυρίαρχη, εξουσιαστική ιδεολογία, από
άκρη σε άκρη της χώρας, ήταν ο
παλαιοημερολογίτικος σταλινισμός
σε συσκευασία μονοπώλιου «της
Aριστεράς και της Προόδου».
Διέλυσαν τα σχολειά και τα πανεπιστήμια, κατάστρεψαν μεθοδικά
τη γλώσσα, κατασυκοφάντησαν
την ελληνική ιστορία, ταύτισαν την
Tέχνη με την προπαγάνδα. Eίχαν
αυτονόητη ασυλία για κάθε είδους
εκβιαστική κακοπραγία.
Kαι, φυσικά πρόσφεραν άλλοθι
στην ψυχανωμαλία των τραμπούκων «εθνικιστών» να εμφανιστούν
σαν υπερασπιστές της ελληνικότητας. Πώς να απαγορεύσεις την
είσοδο των Nεοναζιστών στο κοινοβούλιο, όταν την έχεις επιτρέψει
πανηγυρικά στους Σταλινικούς;
Eπειδή αυτοί καταλύουν τη δημοκρατία αλλά δεν μαχαιρώνουν;
H τετράγωνη αυτή λογική εξοντώνεται πάραυτα με την ετικέτα
«θεωρία των δύο άκρων». Για να
συνεχίζεται ανενόχλητο το μασκάρεμα του ολοκληρωτισμού με
κοινοβουλευτικά μπιχλιμπίδια.
15-ELLADA_Master_cy 10/25/13 4:52 PM Page 15
ΕΛΛΑΔΑ
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
15
ΦΑΛΗΡΕΥΣ / Του ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗ
«Ηρωες», θύματα και άλλα τινά...
Eνόψει της επετείου της 28ης Οκτωβρίου, λέω να ξεκινήσω σήμερα με
την παρουσίαση ενός σημαντικού
κειμένου στο οποίο ένας σύγχρονος
ήρωας του έθνους μας αυτοβιογραφείται. Πρόκειται για τον ωραιότερο
ενδεχομένως (για τον ίδιον, οπωσδήποτε) Ελληνα, ο οποίος θα μπορούσε να έχει κάνει καριέρα στο
Χόλιγουντ, την πασαρέλα ή την πίστα, αλλά αυτός προτίμησε να γίνει
ο μεγαλύτερος εν ζωή Ελληνας οικονομολόγος. Είναι, φυσικά, ο Γιάννης Βαρουφάκης, κυρίες και κύριοι.
Το προερχόμενο από την επίσημη
ιστοσελίδα του αυτοβιογραφικό σημείωμα έχει γραφεί στην αγγλική
και εγώ απλώς το μεταφράζω, φροντίζοντας να αποδίδεται κατά το δυνατόν η λογοτεχνική αξία του, καθώς
ανήκει στο ιδιαίτερο genre που ονομάζεται βαρούφα.
«Οταν ήρθε η ώρα», συνεχίζει, «να
αποφασίσω για τις μεταλυκειακές
σπουδές μου, γύρω στο 1976, η προοπτική μιας ακόμη δικτατορίας δεν
είχε εκλείψει ακόμη. Δεδομένου ότι
ΑP
«Γεννήθηκα στην Αθήνα, πίσω στην
καταχνιά του 1961. Η Ελλάδα πάλευε
τότε να αποτινάξει το μετεμφυλιακό
πέπλο του ολοκληρωτισμού. (Σ.σ.:
μα δεν είχαμε νικήσει τους κομμουνιστές το 1949;). Αλίμονο, αυτές οι
ελπίδες τσακίστηκαν μετά από μια
σύντομη περίοδο ελπίδας και υπόσχεσης. Ετσι, τον καιρό που ήμουν
έξι ετών, τον Απρίλιο του 1967, ένα
στρατιωτικό πραξικόπημα μας έριξε
στα βάθη μιας φρικώδους νεοναζιστικής δικτατορίας». (Σ.σ.: Βλάχικη
καραδεξιά, ναι. Νεοναζιστική όμως,
από πού κι ώς πού;). Η αποκατάσταση της δημοκρατίας συνέπεσε
με την εφηβεία του, γεγονός σημαντικό, διότι από τις μνήμες αυτές
ο ήρωάς μας άντλησε δύναμη ώστε,
όπως γράφει, «να αντισταθώ στον
προσηλυτισμό στους τρόπους του
αγγλοσαξονικού κυνισμού στα χρόνια που ακολούθησαν».
τουργία του. Το 2010, λόγω της κρίσης, η επιχορήγηση μειώθηκε απότομα και τον επόμενο χρόνο διεκόπη
τελείως. Ο πρόεδρος του οργανισμού
χρησιμοποίησε τα διαθέσιμα του
οργανισμού για να καλύψει οφειλές
προς το Δημόσιο και, αφού είδε ότι
δεν υπήρχε καμία ελπίδα περαιτέρω
κρατικής επιχορήγησης, συνέταξε
πρόταση για την οριστική διακοπή
της λειτουργίας του. Προϋπόθεση,
βάσει του νόμου, ήταν να συμφωνήσει και το Δημόσιο.
Η φιλελευθεροποίηση των δημόσιων συστημάτων ψυχικής υγείας από τη δεκαετία του 1970 και έπειτα στις
χώρες της Δύσης αμόλησε τους παλαβούς στους δρόμους. Στο στιγμιότυπο βλέπουμε τη γραφική (και ελπίζω
άκακη) πλευρά του φαινομένου...
οι σπουδαστές ήταν ο πρώτος και
κύριος στόχος των στρατιωτικών
και παραστρατιωτικών δυνάμεων,
οι γονείς μου αποφάσισαν ότι ήταν
παρακινδυνευμένο για εμένα να
μείνω στην Ελλάδα και να πάω εκεί
στο πανεπιστήμιο. Ετσι, έφυγα το
1978 να σπουδάσω στη Βρετανία».
(Σ.σ.: πολιτικός πρόσφυγας, δηλαδή,
αλλά λόγω σεμνότητας δεν το διαλαλεί...).
Στη συνέχεια, μας λέει πόσο ανόητοι
ήσαν οι καθηγητές του στην Αγγλία
και πόσο τριτοκλασάτες οι θεωρίες
τους, πώς κατευθύνθηκε στα Μαθηματικά και από εκεί έπεσε στην
παγίδα των Οικονομικών, ώσπου
έρχεται το τρομερό 1987! «Το ρήγμα
με τη Βρετανία συνέβη το 1987, τη
νύχτα της τρίτης εκλογικής νίκης
της κ. Θάτσερ. Ηταν πάρα πολύ για
να το αντέξω. Αμέσως άρχισα να
σχεδιάζω την απόδρασή μου. Πού
όμως; Η ηπειρωτική Ευρώπη ήταν
τότε κλειστή στους ετερόχθονες
πανεπιστημιακούς και η Ελλάδα με
περίμενε με ανοικτές αγκάλες για
να με κατατάξει στον στρατό της.
Οχι, ευχαριστώ, είπα στον εαυτό
μου. Ακόμη και ο Θατσερισμός είναι
προτιμότερος».
Εδώ σταματάμε διότι φθάσαμε
ήδη στο ηθικό δίδαγμα του πονήματος, που είναι το εξής: ήρωας
στα λόγια, ναι· κορόιδο, όχι. Βαθιά
ελληνικό! Γι’ αυτό και ελπίζω, όταν
έλθει στα πράγματα ο ΣΥΡΙΖΑ, αυτό
το κείμενο να διδάσκεται στα σχολεία. Να μαθαίνουν τα παιδιά τι
κερδίζουν αν μπορούν να αντισταθούν στον «αγγλοσαξονικό κυνισμό»...
Το κόστος του εθελοντισμού
Και από τους «ήρωες» στα θύματα
της κοινωνίας των πολιτών α λα Γκρέκα... Είναι φίλος μου, δικηγόρος και
διευθύνει μία από τις μεγαλύτερες
δικηγορικές εταιρείες της χώρας.
Τον Σεπτέμβριο του 2009 διέπραξε
ένα λάθος, τις συνέπειες του οποίου
τότε δεν μπορούσε να φαντασθεί
ούτε στον χειρότερο εφιάλτη του:
δέχθηκε να αναλάβει πρόεδρος του
Οργανισμού Παιδικών και Εφηβικών
Βιβλιοθηκών (θέση άμισθη, χωρίς
κανενός είδους παροχές). Ο οργανισμός ιδρύθηκε το 1993 και βασίσθηκε
στη δωρεά και το όραμα της Γαλλίδας
Annete Schlumberger, με τον σκοπό
να διευκολύνει την πρόσβαση στο
βιβλίο των παιδιών στις πιο φτωχές
και υποβαθμισμένες κοινότητες της
χώρας.
Προσέξτε τώρα πού έμπλεξε ο άνθρωπος. Ως το 2009 το κράτος, σύμφωνα με τον συστατικό νόμο του
οργανισμού, επιχορηγούσε τη λει-
Ομως το υπουργείο Παιδείας, ως εκπρόσωπος του Δημοσίου στον οργανισμό, αδιαφόρησε. Διότι αν συμφωνούσε θα έπρεπε και να πληρώσει
τους οφειλόμενους μισθούς στους
υπαλλήλους. («Εσείς είστε λομπίστες»,
είπε περιφρονητικά ένας παράγων
του υπουργείου, επί υπουργοπούλας,
όταν τα μέλη του Δ.Σ. προσπάθησαν
να τον πείσουν να συμφωνήσει...).
Τυπικά, λοιπόν, ο οργανισμός εξακολούθησε να υφίσταται, ενώ ουσιαστικά είχε παύσει να υπάρχει: οι
απλήρωτοι υπάλληλοι έψαξαν για
δουλειά αλλού, οι 25 βιβλιοθήκες
έκλεισαν, ο πρόεδρος παραιτήθηκε
στα τέλη του 2011.
Ωσπου, προ ημερών, η Ασφάλεια τηλεφώνησε στο γραφείο του, για να
τον πληροφορήσει ότι έχει καταδικασθεί σε ποινή φυλάκισης τεσσάρων ετών (μη εξαγοράσιμη) για
τη μη καταβολή εισφορών στο ΙΚΑ.
Σημειωτέον, θεωρητικών εισφορών,
καθώς οι μισθοί ουδέποτε κατεβλήθησαν! Εν ολίγοις, το κράτος συνέπραξε με τους ιδιώτες εφόσον η
σύμπραξη το συνέφερε και, όταν
έπαψε να είναι συμφέρουσα, αγνόησε τις υποχρεώσεις του και άφησε
την κοινωνία των πολιτών να πληρώσει το κόστος της καλής της προαίρεσης. Μπράβο! Με τέτοιους θεσμούς και τέτοιους πολιτικούς, κοινωνία πολιτών (civil society) σε
αυτή τη χώρα δεν πρόκειται να
υπάρξει, παρά μόνον ως ανέκδοτο
‘œ—Œ™¢š›™
Œ§‘ˆ¥‘›§¤¥—š‘¤ˆ‘ˆ
~
§¤¢œ™¢‘
Œ—§¬­—¥¤¬Œ
ƒš‘œ™¢—Œ
ÕÚÙÆÓоÎÐÊÓ¡ÛÐÏÕÂÊ~
‘Ì¿ÎÉ
ŒÕÉÏ®ÎÆÔÉ¢¾ÌÉÔÚÎÎÆÕ¼ÙÐÚÏÕÂÅÆÍվ›š¢¤(;75$683(5Â˾ÂØ~ÌÂÊ¡Ï×
ÕÂÐÑоÂÖÂÌÂÕÂÕÆÖÐÁÏÂÑ¿ÕÉϧӾÕÉμÙÓÊÌÂÊÕÉϛÚÓÊÂ̽
ˆÍÉÓÐÇÐÓ¾ÆØÔÕÂÑÓÂÌÕÐÓƾÂÕÉؤˆ‘ˆ›ÁÑÓÐچ§„ÌÂÊÔÕÐZZZRSDJRUJF\
Πολύ ψηλά ο πήχυς!
Δεν ξέρω αν διαβάσατε ολόκληρο το κείμενο της «προγραμματικής συμφωνίας» των κυβερνητικών εταίρων, υποθέτω όμως ότι
δεν αντέξατε - γιατί πόση δόση
βενιζελικού βερμπαλισμού μπορεί να υποστεί ο φυσιολογικός
άνθρωπος χωρίς να καταρρεύσει; Εγώ όμως, που δεν είμαι
φυσιολογικός άνθρωπος (αυταπόδεικτο, αφού κάνω αυτή τη
δουλειά...), το διάβασα και διάλεξα για εσάς τη λεπτομέρεια
που νομίζω ότι μας δίνει το μέτρο της σοβαρότητας του κειμένου. Στο άρθρο 31, που αναφέρεται στη Δημόσια Διοίκηση,
διατυπώνεται η δέσμευση των
εταίρων να προωθήσουν τις
διαρθρωτικές αλλαγές στο κράτος, με σκοπό τη «συγκρότηση
ενός κανονικού "ευρωπαϊκού
κράτους" στην υπηρεσία του πολίτη», διαβάζουμε και το εξής:
«Κανένας εργαζόμενος στο Δημόσιο που κάνει στοιχειωδώς
(sic) τη δουλειά του δεν έχει λόγο ανησυχίας». Προσοχή: ούτε
καν «στοιχειωδώς καλά», απλώς
«στοιχειωδώς». Κατόπιν αυτού
και προκειμένου να είμαι και
χρήσιμος, θα συνιστούσα στους
νεαρούς φίλους της στήλης (αν
υπάρχουν) να ερευνήσουν τη
δυνατότητα μετανάστευσης σε
Καναδά ή Αυστραλία...
για τους κυνικούς, ως εφιάλτης για
τους καλοπροαίρετους, όπως ο φίλος, και ως κενή περιεχομένου αρλούμπα στις ομιλίες των πολιτικών
- και δη των «εκσυγχρονιστών».
Εγώ πάντα το έλεγα: στην Ελλάδα,
ποτέ μην πηγαίνεις εθελοντής σε
τίποτα! Και ιδίως όταν ο σκοπός είναι καλός...
[email protected]
16-ELLADA_Master_cy 10/25/13 4:26 PM Page 16
16
l
ΕΛΛΑΔΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Να βγει κανείς
ή να μη βγει
από το Μνημόνιο;
REUTERS
Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ
Το κλίμα που επικρατεί μεταξύ των εταίρων μας είναι πως πρέπει να επιτευχθούν οι συμφωνημένοι στόχοι από την Αθήνα.
Διαπραγμάτευση μεν,
μόνο με την τρόικα δε
Το μήνυμα που μεταφέρουν πηγές από Eurogroup, Κομισιόν και Βερολίνο
Του ανταποκριτή μας στις ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ
ΝΙΚΟΥ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ
Σε τοίχο αναμένεται να προσκρούσει
η όποια προσπάθεια της ελληνικής
κυβέρνησης για «πολιτική διαπραγμάτευση» επί του αιτήματος της
τρόικας για πρόσθετα μέτρα, ώστε
να επιτευχθούν οι συμφωνημένοι
στόχοι του προϋπολογισμού του
2014 και να ξεπαγώσει η τρέχουσα
αξιολόγηση του Προγράμματος Προσαρμογής. Αυτό είναι τουλάχιστον
το μήνυμα που μεταφέρουν στην
«Κ» πηγές τόσο του Eurogroup, όσο
και της Κομισιόν, αλλά και των κρατών-μελών και κυρίως του Βερολίνου.
Απηχώντας στο κλίμα που επικρατεί
μεταξύ των εταίρων μας, Ευρωπαίος
αξιωματούχος έλεγε αυτήν την εβδομάδα σε Ελληνες δημοσιογράφους,
ότι «δεν μπορείς να εγγράφεις στον
προϋπολογισμό έσοδα από μάννα
εξ ουρανού», εννοώντας φυσικά ότι
η ελληνική κυβέρνηση υπερεκτιμά
τα προσδοκώμενα έσοδα και υποεκτιμά τις δαπάνες, ειδικά τις κοινωνικές. Οταν μεταφέρθηκαν στην
ίδια πηγή τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς περί αδυναμίας
εφαρμογής επιπλέον μέτρων, η ίδια
πηγή απάντησε ότι μία χώρα με
175% του ΑΕΠ χρέος δεν έχει περιθώρια για «κεϊνσιανές ανησυχίες»
και οφείλει να επιτυγχάνει μεγάλα
πρωτογενή πλεονάσματα για να μειώνει αυτό το χρέος.
Ανάλογα μηνύματα εκπέμπουν
και οι εθνικές κυβερνήσεις. Αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν πως δέχονται «ανήσυχα τηλεφωνήματα» από την Ολλανδία
και τη Φινλανδία, καθώς αντί η ελληνική κυβέρνηση να λέει «θα επιτύχουμε τους στόχους μας», επαναλαμβάνει «όχι νέα μέτρα». Ακαμ-
πτη είναι και η γραμμή του Βερολίνου, παράγοντες του οποίου επισημαίνουν ότι αποκλειστικός συνομιλητής της Αθήνας είναι η τρόικα
και ότι δεν είναι δουλειά της γερμανικής κυβέρνησης να εμπλέκεται
σε διαδικασίες διαπραγμάτευσης.
Οπως μεταφέρθηκε στην «Κ», η
Αθήνα έχει το ελεύθερο να διαπραγματευτεί με την τρόικα για το
πώς θα επιτύχει τους στόχους της,
που περιγράφονται στο Μνημόνιο,
αλλά όχι το αν και πότε θα τους επιτύχει.
Επιπλέον, μεταξύ των τεχνοκρατών της τρόικας και ειδικά στο
Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων της
Ευρωομάδας (EuroWorkingGroup)
επικρατεί δυσαρέσκεια για τη συνέχιση της εκκρεμότητας με τη
δόση του περασμένου Ιουλίου. Το
υπόλοιπο, ύψους ενός δισ. ευρώ,
από την εγκεκριμένη αυτή δόση,
θα εκταμιευθεί μόνο αφού η Αθήνα
υλοποιήσει στο ακέραιο και τα τέσσερα προαπαιτούμενα. Εντούτοις,
η Ευρωζώνη δίνει ιδιαίτερη σημασία στην κινητικότητα στο Δημόσιο, αφού κατά τους εταίρους μας,
η ριζική μεταρρύθμιση και συρρίκνωση του δημοσίου τομέα αποτελεί βασική προϋπόθεση για την
ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Επίσης, εκνευρισμός επικρα-
Λύση χωρίς νέο δάνειο;
Η συζήτηση για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού στο Ελληνικό
Πρόγραμμα, το οποίο θα ανακύψει το καλοκαίρι του 2014, όταν και
προβλέπεται να καταβληθεί και η τελευταία δόση από τα χρήματα του
Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF), θα ξεκινήσει επισήμως μόνο αν και εφόσον ολοκληρωθεί η τρέχουσα αξιολόγηση της τρόικας, διαμηνύουν στις Βρυξέλλες. Ενδιαφέρον στοιχείο
είναι ότι όλοι οι Ευρωπαίοι παράγοντες, με τους οποίους συνομιλεί η
«Κ», χρησιμοποιούν τη φράση «πιθανό κενό», τονίζοντας τη λέξη «πιθανό». Είναι εμφανές ότι στόχος των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης είναι να καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας μας για το επόμενο έτος, τουλάχιστον, από το τρέχον Πρόγραμμα και να μη βάλουν εκ νέου το «χέρι
στην τσέπη». Στη συνέχεια, υπάρχουν βάσιμες ελπίδες για επιστροφή
της Ελλάδας στις αγορές, αρχικά με βραχυπρόθεσμους και μεσοπρόθεσμους τίτλους. Ο στόχος τους όμως, τον οποίο συμμερίζεται και η ελληνική πλευρά, μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν μείνουν αδιάθετα κονδύλια στο Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, από το
πρόγραμμα στήριξης των τραπεζών, ή ενδώσει η ΕΚΤ στις πιέσεις να
αποδεχθεί μετακύλιση των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου που κατέχουν οι ελληνικές εμπορικές τράπεζες, ή/και το Ευρωσύστημα. Στέλεχος της Φρανκφούρτης όμως επανέλαβε και την Πέμπτη στην «Κ»
ότι η ΕΚΤ επιμένει στη θέση της ότι τυχόν μετακύλιση ή αναχρηματοδότηση ομολόγων δεν επιτρέπεται και θα πλήξει την κεφαλαιακή θέση
των ελληνικών τραπεζών. Το ερώτημα είναι αν τελικά η Φρανκφούρτη
θα υποχωρήσει...
τεί και για τη διστακτικότητα της
Αθήνας να αποδεχθεί ότι οι εταιρείες ΕΑΣ και ΕΛΒΟ δεν είναι βιώσιμες.
Τι ζητούν οι δανειστές
Εκνευρισμός επικρατεί μεταξύ
των εταίρων μας και για το γεγονός
ότι, κατά την άποψή τους, η «ελληνική κυβέρνηση κάνει παιχνίδι
(spin) με τα μέσα ενημέρωσης», δημιουργώντας εντυπώσεις. Ειδικότερα, οι δανειστές υποστηρίζουν
ότι ουδέποτε ζήτησαν κάτι πρόσθετο, πέραν όσων έχουν ήδη συμφωνηθεί, και σε καμία περίπτωση
δεν ζήτησαν οριζόντιες παρεμβάσεις. Το μόνο που ζητήθηκε είναι
ένας αξιόπιστος προϋπολογισμός
που να διασφαλίζει τη συμμόρφωση
της χώρας με τους σαφώς προσδιορισμένους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα. Με άλλα λόγια,
κατά την άποψη των Βρυξελλών,
«η Αθήνα δημιούργησε θέμα οριζόντιων μέτρων εκ του μηδενός»
και στη συνέχεια είπε ότι δεν θα
εφαρμόσει τέτοια μέτρα, τα οποία
δεν της ζητήθηκαν! Μάλιστα, οι
τεχνοκράτες της τρόικας εμφανίζονται διατεθειμένοι να διαπραγματευτούν επί του επακριβούς
ύψους του χρηματοδοτικού κενού
του 2014, αν η Ελλάδα φέρει αξιόπιστες προτάσεις. Ηδη, κάποια από
τα ελληνικά επιχειρήματα έχουν
γίνει αποδεκτά, αφού από το αρχικό
κενό 2,5-3 δισ. που εντόπιζε η τρόικα, το επιζητούμενο ποσό έχει πέσει
κάτω από τα δύο δισ. Στέλεχος του
Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, μάλιστα,
έλεγε αυτήν την εβδομάδα ότι ήδη
οι τεχνοκράτες της τρόικας θεωρούνται από τους πολιτικούς τους
προϊσταμένους αρκετά επιεικείς
απέναντι στην Ελλάδα...
Η «έξοδος» από το Μνημόνιο, ελλείψει καλύτερων υποψηφίων
για τον ρόλο, έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά εθνικού οράματος.
Ο κ. Στουρνάρας έχει δηλώσει
επανειλημμένως ότι η Ελλάδα το
2014 θα ξαναβγεί στις αγορές. Ο
γενικός γραμματέας της κυβέρνησης, Τάκης Μπαλτάκος, είπε
την περασμένη εβδομάδα ότι «η
τρόικα και το Μνημόνιο είναι μια
μελανή σελίδα στην Ιστορία της
χώρας και όλη η προσπάθεια γίνεται για να σταθούμε στα πόδια
μας και έτσι να μπορέσουμε να
απαλλαγούμε από αυτούς όσο
πιο γρήγορα γίνεται». Ο πρωθυπουργός είναι «θυμωμένος» με
την τρόικα και έχει ήδη προαναγγείλει ότι «σε λίγο θα μπορούμε
να πούμε τέλος στην εποχή των
Μνημονίων και του υπερδανεισμού».
Κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, όπως ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Γερούν Ντάισελμπλουμ
και ο Γιοργκ Ασμουσεν, έχουν
περιλούσει με παγερά νερά την
ιδέα ότι η Ελλάδα μπορεί να χρηματοδοτηθεί από τις αγορές το
ερχόμενο έτος. Το πιο ενδιαφέρον
ερώτημα, ωστόσο, είναι αν η
εσπευσμένη υλοποίηση του «οράματος» είναι επιθυμητή.
Ας ξεκινήσουμε από τα απλά:
επί του παρόντος, 71% του ελληνικού δημοσίου χρέους βρίσκεται
στα χέρια του επίσημου τομέα
(εξαιρουμένης της ΕΚΤ). Εξ αυτών,
μετά τις επανειλημμένες μειώσεις
των επιτοκίων, η Ελλάδα πληρώνει
για τα διμερή δάνεια του αρχικού
προγράμματος επιτόκιο κάτω του
1% (περίπου 0,7%), ενώ για τα δάνεια του EFSF έχει συμφωνηθεί
να μην πληρώνει τόκους για δέκα
χρόνια. Τα επιτόκια για τα δύο
προγράμματα από το ΔΝΤ –το αρχικό Stand-By Agreement και το
Extended Fund Facility, που ισχύει
από τον Μάιο του 2012– κυμαίνονται στην περιοχή του 3%. Οι
αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων της Ελλάδας, παρά τη ραγδαία
πτώση τους τούς τελευταίους 15
μήνες, παραμένουν γύρω στο
8,5%. Ακόμα κι αν μειωθούν αισθητά περαιτέρω στο επόμενο
εννεάμηνο, είναι προφανές ότι
όποια έξοδο στις αγορές για μακροπρόθεσμο δανεισμό επιχειρήσει η χώρα μας του χρόνου θα
της κοστίσει ακριβά – πολύ ακριβότερα από μία νέα συμφωνία για
χρηματοδότηση από τον επίσημο
τομέα.
Αυτό, όμως, αλαλάζουν οι αντιμνημονιακές δυνάμεις, ισοδυναμεί με «τρίτο Μνήμονιο» – νέες
επαχθείς υποχρεώσεις, παράταση
της περιόδου εκχώρησης της εθνικής μας κυριαρχίας. Είναι σαφές
ότι αν μία νέα πρόταση χρηματοδότησης για την περίοδο 201416 συνοδευθεί από απαιτήσεις
για οριζόντια μέτρα που θα πλήξουν περαιτέρω το διαθέσιμο εισόδημα, θα είναι απορριπτέα –
και στο πλαίσιο παγίωσης του
πρωτογενούς πλεονάσματος και
επιστροφής σε θετικούς ρυθμούς
ανάπτυξης, η κυβέρνηση θα μπο-
ρεί να πιέσει για καλύτερους
όρους. Κατά τα άλλα, ωστόσο,
όσοι θεωρούν ότι η «έξοδος από
το Μνημόνιο» θα δώσει στο πολιτικό σύστημα κάποια ουσιώδη
αυτονομία κινήσεων όσον αφορά
την οικονομική πολιτική είναι
μάλλον γελασμένοι (εκτός αν μιλάμε για ρήξη με τους Ευρωπαίους και νέες εφιαλτικές περιπέτειες). Οπως επιβεβαίωσε την περασμένη Τετάρτη ο Ολι Ρεν, το
τέλος του Μνημονίου δεν συνεπάγεται και τέλος της επιτήρησης
της χώρας μας. Αυτή θα συνεχιστεί έως ότου το δημόσιο χρέος
της Ελλάδας μειωθεί κάτω από
το 75% του ΑΕΠ. Σημειώνεται
<
<
<
<
<
<
Τι υποστηρίζουν
οι Ελληνες πολιτικοί,
και τι απαντούν
οι Ευρωπαίοι
αξιωματούχοι.
ότι σύμφωνα με το βασικό σενάριο της πιο πρόσφατης έκθεσης
βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους (μέση ετήσια ανάπτυξη ΑΕΠ
2,3% από το 2014-30, πρωτογενές
πλεόνασμα 1,5% το 2014, 3% το
2015 και κατά μ.ο. 4,1% από το
2016-30), το 2030 θα βρίσκεται
ακόμα στο 86,5% του ΑΕΠ.
Μάλιστα, ακόμα κι αν δεν υπήρχε η επιτήρηση της Κομισιόν και
το νέο πλαίσιο ελέγχου των προϋπολογισμών των κρατών-μελών
της Ευρωζώνης σε κοινοτικό επίπεδο, η πρόσφατη Ιστορία της
χώρας μας θα ήταν παραπάνω
από επαρκής για να επιβάλει συνέχιση της ίδιας σφιχτής δημοσιονομικής πολιτικής (οι στόχοι
της οποίας, φυσικά, θα επιτυγχάνονται πολύ πιο εύκολα σε συνθήκες ανάπτυξης σε σχέση με τη
συντριπτική ύφεση των προηγούμενων ετών).
Αναξιόπιστοι
Η λέξη «Ελλάδα» έχει καταστεί
διεθνώς συνώνυμη της πιστοληπτικής αναξιοπιστίας. Θα χρειαστεί επίμονη δουλειά για πολλά
χρόνια για να πειστούν οι αγορές
ότι μάθαμε το μάθημά μας. Κάθε
δείγμα χαλάρωσης και επιστροφής στις παλιές κακές συνήθειες
θα εξετάζεται εξονυχιστικά από
τους επενδυτές, για να κρίνουν
αν αποτελεί ένδειξη ενός ευρύτερου πισωγυρίσματος.
Η χώρα μας, πέραν του αναντίρρητου δημοσιονομικού άθλου,
επιδεικνύει τελευταίως σημαντικά
δείγματα προόδου σε μία σειρά
ζωτικών τομέων: στη φορολογική
διοίκηση, στον έλεγχο των δαπανών Υγείας, στην άρση εμποδίων στην επιχειρηματική δράση.
Συχνά, τα θετικά βήματα έχουν
γίνει με την ισχυρή πίεση των
δανειστών μας. Θα συνεχίσει η
κυβερνητική πολιτική να κινείται
στην ίδια κατεύθυνση, παρά τις
πιέσεις βουλευτών, συνδικαλιστών, επιχειρηματικών συμφερόντων, κάθε λογής συντεχνιών,
μετά το «τέλος του Μνημονίου»;
Το ερώτημα παραμένει ανοιχτό.
Ποια μηνύματα στέλνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
Της ανταποκρίτριάς μας στην
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΩΚΟΥ
Καμία βιασύνη δεν έχουν οι δανειστές της Ελλάδας να προχωρήσουν
γρήγορα στην αναδιάρθρωση του
ελληνικού χρέους. Αυτό που γίνεται
αντιληπτό στην Ουάσιγκτον είναι
ότι ακόμη και η καθυστέρηση στην
τρέχουσα αξιολόγηση δεν φαίνεται
να ενοχλεί την τρόικα, καθώς για
την απελευθέρωση της επόμενης
δόσης από το Διεθνές Νομισματικό
Ταμείο προαπαιτείται, σύμφωνα
με το καταστατικό του, η κάλυψη
του χρηματοδοτικού κενού του
ελληνικού προγράμματος για τους
επόμενους 12 μήνες. Το Ταμείο
ζητεί λοιπόν από τους Ευρωπαίους
να προσδιορίσουν πώς θα συμβεί
αυτό ― κάτι που δεν αναμένεται
να γίνει μέχρι να συσταθεί κυβέρνηση στη Γερμανία, καθώς μάλιστα
δεν αποκλείεται νέο πρόγραμμα
για την κάλυψή του.
Είναι πλέον σαφές ότι οι Ευρωπαίοι είναι αποφασισμένοι να μη
δεχθούν «κούρεμα» του ελληνικού
χρέους. Σε αντίθεση όμως με το
κλίμα που δημιουργείται περί αδιεξόδου στη σχέση τους με το ΔΝΤ
για το θέμα, το Ταμείο φαίνεται
πλέον ανοιχτό στην εναλλακτική
μιας αναχρηματοδότησης χωρίς
«κούρεμα», με παράταση των λήξεων και μείωση των επιτοκίων
των ελληνικών ομολόγων.
Το ίδιο και η ελληνική κυβέρνηση: ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς αντιλαμβάνεται ότι εφόσον
<
<
<
<
<
<
Πρώτα κάλυψη
του χρηματοδοτικού
κενού και μετά συζήτηση
για αναδιάρθρωση
του ελληνικού χρέους.
οι δύο πλευρές δεν συμφωνούν σε
«κούρεμα», η συζήτηση θα υπονόμευε, αντί να συνδράμει, τις προσπάθειες σταθεροποίησης και βελτίωσης της εμπιστοσύνης, που αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις
για την προσέλκυση επενδύσεων.
Οπως λέει συχνά, δεν θέλει να δει
την Ελλάδα να συντρίβεται μεταξύ
δύο ελεφάντων, εννοώντας το ΔΝΤ
και την Ευρώπη. Καθώς το ΔΝΤ
χρειάζεται ανά πάσα στιγμή αποδείξεις ότι το χρέος είναι βιώσιμο,
ώστε να συμμετέχει στο πρόγραμμα, η διαφωνία αναμένεται να μετατεθεί στον ορισμό της βιωσιμότητας, με τους Ευρωπαίους να θέτουν σε αμφισβήτηση τον τρόπο
υπολογισμού της από το ΔΝΤ, το
οποίο εστιάζει στον λόγο του χρέους
ως προς το ΑΕΠ.
Κυβερνητικές πηγές παραδέχονται ότι αν δεν υπάρξει «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, αυτό
δεν θα γίνει βιώσιμο ― τουλάχιστον όχι όπως το μετράει το ΔΝΤ.
Ωστόσο, αντιτείνουν ότι μια παράταση της αποπληρωμής του
και νέα μείωση των επιτοκίων
λειτουργεί ως «κούρεμα». Το ίδιο
είπε δημοσίως και ο επικεφαλής
του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού
Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ,
σε εκδήλωση στο Bertelsmann
Foundation της Ουάσιγκτον.
Απέναντι στο ΔΝΤ, οι Ευρωπαίοι
αναμένεται να υποστηρίξουν ότι
η διάρθρωση και το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους θα πρέπει να
συνυπολογισθούν στον υπολογισμό
της βιωσιμότητάς του. Το επιχείρημά τους είναι ότι μια μακρύτερη
περίοδος ωρίμανσης θα ήταν καλή
για όλους, διότι θα εγγυάτο την
αποπληρωμή των δανείων. Στελέχη
του οικονομικού επιτελείου το βλέπουν από την ελληνική πλευρά,
σημειώνοντας ότι όσο λιγότεροι
είναι οι τόκοι τόσο λιγότερη πίεση
έχει κανείς να αυξήσει τους φόρους
και να κόψει τις συντάξεις. Εκτιμούν
δε ότι δεν θα είναι δύσκολο να πεισθεί το ΔΝΤ ― ωστόσο αυτό μένει
να αποδειχθεί στην πράξη.
Ο κ. Ρέγκλινγκ επιμένει ότι θα
χρειασθεί και τρίτο πακέτο στήριξης
για την Ελλάδα για την κάλυψη του
χρηματοδοτικού κενού, στο οποίο
δεν επιθυμεί πάντως να συμμετάσχει το ΔΝΤ. Σε αυτό το πλαίσιο,
το Ταμείο υποχωρεί από την αρχική
του στάση να βρεθεί συνολική λύση
για το ελληνικό πρόβλημα το συντομότερο και εμμένει μόνο στην
πίεση προς τους Ευρωπαίους για
τον προσδιορισμό συγκεκριμένων
πηγών για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού εντός του έτους.
Εφόσον αυτό επιτευχθεί, θα μπορεί
το διοικητικό του συμβούλιο να εγκρίνει την επόμενη δόση.
17-ELLADA_Master_cy 10/25/13 4:37 PM Page 17
ΕΛΛΑΔΑ
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
17
Μετ’ αποδοχών η απεργία
των διοικητικών στα ΑΕΙ
Προσπάθεια να μη χαθούν το εξάμηνο και η εξεταστική για τους επί πτυχίω φοιτητές
Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΛΑΚΑΣΑ
Απεργούν μεν, πληρώνονται δε. Οι
διοικητικοί υπάλληλοι των δύο
ιστορικότερων ΑΕΙ της χώρας, του
Πανεπιστημίου Αθηνών και του
ΕΜΠ, αποφάσισαν να συνεχίσουν
για όγδοη εβδομάδα, δηλαδή έως
την επόμενη Παρασκευή, την απεργία τους κατά της διαθεσιμότητας
συνολικά 1.349 υπαλλήλων από
οκτώ ΑΕΙ, εκ των οποίων οι 897
ανήκουν στα δύο ιδρύματα της
Αθήνας. Παράλληλα, όμως, οι διοικητικοί υπάλληλοι συνεχίζουν
να αμείβονται κανονικά, επικαλούμενοι το γεγονός ότι οι αρμόδιες
Διευθύνσεις Προσωπικού είναι
κλειστές και έτσι δεν μπορούν να
στείλουν στοιχεία για την απεργία.
Μείζον θέμα αναδεικνύεται και
από τη στάση των πανεπιστημιακών και ιδίως του ΕΜΠ. Εδώ και
έξι εβδομάδες, ο σύλλογός τους
έχει αποφασίσει απεργία, όμως και
αυτοί πληρώθηκαν κανονικά. Πόσοι τελικά απεργούν; Πόσοι θα επικαλεστούν τις καταλήψεις των φοιτητών για τα χαμένα μαθήματα;
Για το θέμα έχει ενημερωθεί και
το υπουργείο Παιδείας και οι αρμόδιοι εισαγγελείς Πρωτοδικών.
Την ίδια στιγμή, οι ηγεσίες των
δύο ιδρυμάτων ετοιμάζουν εναλλακτικά σχέδια (π.χ. μείωση του διαστήματος διακοπής μεταξύ χειμερινού - εαρινού εξαμήνου) για να
αναπληρώσουν τον χαμένο χρόνο
των μαθημάτων. Σαφής είναι η διαβεβαίωση ότι το εξάμηνο δεν θα χαθεί. Δεν ισχύει το ίδιο για την εξεταστική του Σεπτεμβρίου. Εξαίρεση
θα γίνει για τους επί πτυχίω φοιτητές.
Ειδικότερα, καθολικό κλείσιμο όλων
Εχουν εκτεθεί στο εξωτερικό
Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα μένουν απλήρωτα
εξαιτίας της απεργίας των διοικητικών πανεπιστημίων των ελληνικών
ΑΕΙ. Συγκεκριμένα, εκτεθειμένα βρίσκονται έναντι των Ευρωπαίων
εταίρων τους τα ελληνικά ΑΕΙ που μετέχουν ως επικεφαλής (leaders)
σε κοινοπραξίες ευρωπαϊκών ερευνητικών προγραμμάτων. Και αυτό
διότι ενώ από τον Αύγουστο έχουν γίνει πληρωμές από την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή προς τα ελληνικά ΑΕΙ-leaders, αυτά εξαιτίας της απεργίας των
διοικητικών δεν έχουν καταβάλει τα αναλογούντα ποσά στους Ευρωπαίους εταίρους. «Ηδη γνωρίζω ότι ορισμένοι έχουν την πρόθεση να
κινηθούν δικαστικά για να πάρουν τα λεφτά τους», ανέφερε στην «Κ»
πρύτανης ελληνικού ΑΕΙ. «Γινόμαστε αναξιόπιστοι στον ερευνητικό κόσμο», συμπληρώνει ο ίδιος. Ανάλογα προβλήματα προκύπτουν σε σειρά πληρωμών από την Ε.Ε. που γίνονται μέσω των ΑΕΙ. Ενδεικτικό ότι,
σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus υπήρξαν οχλήσεις προς το Ιδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (διαχειριστή του Erasmus) από τις ευρωπαϊκές χώρες που
στέλνουν φοιτητές στην Ελλάδα και, αντιστρόφως, από Ελληνες φοιτητές που είναι σε ευρωπαϊκά ΑΕΙ, οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν ότι δεν
έχουν πάρει χρήματα για τα έξοδά τους. Τα κονδύλια, όμως, έχουν κατατεθεί στα ΑΕΙ από τις 10 Ιουλίου.
<
<
<
<
<
<
Μετά τα πανεπιστήμια,
αναμένεται να
προσφύγουν στο ΣτΕ
και οι διοικητικοί
υπάλληλοι που θα
τεθούν σε καθεστώς
διαθεσιμότητας.
των κτιρίων του Πανεπιστημίου
Αθηνών αποφάσισε ο σύλλογος διοικητικού προσωπικού του ιδρύματος, εμποδίζοντας τη δυνατότητα
να γίνουν μαθήματα. Αντιθέτως,
γίνονται μαθήματα σε άλλα πανεπιστήμια (π.χ. Πατρών, ΑΠΘ) που
επίσης «προσφέρουν» στη διαθεσιμότητα. Κλειστό είναι και το ΕΜΠ,
όπου, πλην των διοικητικών, απεργούν και οι πανεπιστημιακοί. Ομως,
όπως δήλωσε στην «Κ» ο πρόεδρος
της Ομοσπονδίας Διοικητικού Προσωπικού Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Φραγκίσκος Βορτελίνος, «η
μείωση των αποδοχών λόγω της
απεργίας των επτά εβδομάδων θα
γίνει μόλις επαναλειτουργήσει η
Διεύθυνση Προσωπικού».
Οπως ανέφεραν στην «Κ» στελέχη
του υπουργείου Οικονομικών, «για
τον Οκτώβριο δεν έγινε περικοπή
διότι η μισθοδοσία κάθε μήνα προκαταβάλλεται στις 15 του προηγουμένου». Αρα, εγείρεται το ερώτημα
εάν η μισθοδοσία Νοεμβρίου θα κα-
ταβληθεί κανονικά. Οι Διευθύνσεις
Διοικητικού έστειλαν στοιχεία στον
αρμόδιο εκκαθαριστή; Ποιος κρατάει
το απεργιακό δελτίο; Προς το παρόν,
οι συνδικαλιστικές ηγεσίες δηλώνουν ότι η συμμετοχή στην απεργία
είναι καθολική. Βέβαια, υπήρξαν
καταγγελίες ότι κατά διαστήματα
δεν απεργούν κάθε μέρα όλοι οι διοικητικοί υπάλληλοι, αλλά μόνο ένα
μέρος «εκ περιτροπής», ώστε να
μειωθούν οι μισθολογικές τους απώλειες λόγω της απεργίας των 50 ημερών. Οι υπόλοιποι βρίσκονται στα
γραφεία, αλλά πραγματοποιούν
«λευκή» απεργία. Οι καταγγελίες
διαψεύδονται από τους διοικητικούς
υπαλλήλους, όμως πρόκειται για
πρακτική που έχει υιοθετηθεί και
σε άλλες πρόσφατες απεργίες (π.χ.
στα μέσα μαζικής μεταφοράς).
Από την άλλη, η παράταση της
απεργίας ευνοεί και ένα... κατενάτσιο εκ μέρους των ΑΕΙ. Και αυτό
διότι, σύμφωνα με πληροφορίες
της «Κ», αναμένονται εξελίξεις από
το Συμβούλιο της Επικρατείας επί
των προσφυγών που κατέθεσαν οι
ηγεσίες των ΑΕΙ κατά της υπουργικής απόφασης της διαθεσιμότητας
των διοικητικών. Κατά της διαδικασίας θα προσφύγουν και οι διοικητικοί όταν θα «ονομαστικοποιηθούν» οι 1.349. Ηδη, από τους
1.968 διοικητικούς εκ των οποίων
θα επιλεγούν οι 1.349, απεγράφησαν
για να μοριοδοτηθούν από το ΑΣΕΠ
οι 1.700. Οι υπόλοιποι 268, επειδή
δεν απεγράφησαν θα τεθούν σε αργία με το ερώτημα της απόλυσης.
20.000 υπογραφές
Η κατάσταση αυτή παρατείνει
την αγωνία των φοιτητών. Ηδη,
Μαύρα πανιά στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών από τους διοικητικούς υπαλλήλους, οι οποίοι συνεχίζουν την απεργία για όγδοη εβδομάδα, προκαλώντας την έντονη αντίδραση χιλιάδων φοιτητών.
τις 20.000 έχουν φθάσει όσοι έχουν
υπογράψει υπέρ του ανοίγματος
των σχολών (στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.anoixtessxoles.gr
ύστερα από πρωτοβουλία της ΔΑΠΝΔΦΚ), ώστε να αποτραπεί η απώλεια του εξαμήνου. Πάντως, καθώς
ο νόμος 4009 ορίζει ότι «κάθε εξάμηνο περιλαμβάνει τουλάχιστον
δεκατρείς πλήρεις εβδομάδες», στο
Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο
ΕΜΠ εξετάζουν σχέδια διάσωσης
του τρέχοντος εξαμήνου. Πανεπιστημιακοί ανέφεραν στην «Κ» ότι
παρά τη μακρά απεργία των διοικητικών, υπάρχει περιθώριο για
παράταση του εξαμήνου κατά δύο
εβδομάδες, στο πλαίσιο της περιόδου αργίας μεταξύ του χειμερινού
και του εαρινού εξαμήνου. Επίσης,
όπως διαβεβαίωσε ο κ. Βορτελίνος,
οι εγγραφές των πρωτοετών θα γίνουν κανονικά. Βέβαια, η εξεταστική του Σεπτεμβρίου χάθηκε,
ενώ είναι θολό τι θα ισχύσει για τα
μαθήματα που εξετάστηκαν στις
αρχές Σεπτεμβρίου, δηλαδή πριν
από την έναρξη της απεργίας. Για
μία ακόμη χρονιά, πάντως, τα πανεπιστήμια μετετράπησαν σε πεδίο
πολιτικής μάχης, που τελικά μόνο
στην υποβάθμισή τους οδηγεί.
18-ELLADA_Master_cy 10/25/13 4:52 PM Page 18
18
l
ΕΛΛΑΔΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Με αποχρώσεις το «όχι» σε νέα μέτρα
Οι διαφορετικές προσεγγίσεις για τo δημοσιονομικό κενό του 2014 και οι προβληματισμοί Σαμαρά, Βενιζέλου, Στουρνάρα
Η πολιτική είναι σε μεγάλο βαθμό
συμβολισμοί. Και μετά από 29 χρόνια πολιτικής καριέρας, ο πρωθυπουργός το γνωρίζει καλύτερα από
οποιονδήποτε άλλον. Ετσι, η επιλογή του, προχθές, όχι μόνον να
πάρει για πρώτη φορά μαζί του σε
σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού
Κόμματος -που διεξάγεται παραδοσιακά στο περιθώριο της Συνόδου
Κορυφής της Ε.Ε.- τον κ. Γ. Στουρνάρα, αλλά να μεταβούν στις εργασίες της με το ίδιο αυτοκίνητο, είχε
ως στόχο να στείλει ένα «καθαρό
μήνυμα»: Οτι οι σχέσεις του με τον
υπουργό Οικονομικών παραμένουν
στέρεες, ενόψει της επίπονης και
«υψηλού ρίσκου» διαπραγμάτευσης
των επόμενων μηνών με τους εταίρους για το δημοσιονομικό κενό
του 2014, καθώς επίσης για το χρηματοδοτικό κενό και τις ρυθμίσεις
ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.
Ομως, η πραγματικότητα είναι
πως για πρώτη φορά διαμορφώνονται αποχρώσεις στις προσεγγίσεις του Μεγάρου Μαξίμου, του
κ. Ευ. Βενιζέλου και του κ. Στουρ<
<
<
<
<
<
Το ασφαλιστικό,
η συζήτηση για αύξηση
των ορίων ηλικίας
και οι αντιδράσεις.
νάρα για τη βάση επί της οποίας
θα διεξαχθεί ο νέος κύκλος διαπραγμάτευσης με την τρόικα. Οι
κ. Σαμαράς και Βενιζέλος, όπως
επαναβεβαιώθηκε στη συνάντηση
που είχαν την περασμένη Πέμπτη,
δεν κινούνται μόνο με βάση τη
θέση ότι δεν πρόκειται να δεχθούν
οριζόντιες περικοπές σε μισθούς
και συντάξεις. «Φλερτάρουν», ειδικά
ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, με την
ιδέα η όποια συμφωνία με την τρόικα να βασιστεί στην παραδοχή του
μικρότερου δυνατού δημοσιονομικού κενού, ώστε να μην αμφισβητηθεί η γραμμή που λέει «όχι
σε νέα μέτρα». Αντίθετα, ο κ. Στουρνάρας, έχοντας υπόψη του και τα
μηνύματα από το εξωτερικό αλλά
και το αρνητικό για την Ελλάδα
κλίμα στο Eurogroup, εμφανίζεται
πεπεισμένος ότι συμβιβασμός με
την τρόικα είναι αδύνατον να επιτευχθεί εάν η Αθήνα δεν αναγνωρίσει -και κυρίως καλύψει με μέτρα- ένα δημοσιονομικό κενό, της
τάξης των 500 εκατ. ευρώ.
Η τελική στάση της κυβέρνησης
αναμένεται να καθοριστεί τις προσεχείς ημέρες, σε συνάρτηση και
με το κλίμα που εισέπραξε ο πρωθυπουργός κατά τις κατ’ ιδίαν επαφές που είχε τα προηγούμενα 24ωρα
στις Βρυξέλλες, περιλαμβανομένης
της συνάντησης με την κ. Αγκελα
Μέρκελ. Στο συρτάρι του πάντως,
υπάρχει ακόμη ένα σενάριο μέλους
του οικονομικού επιτελείου, που
ουσιαστικά παραπέμπει όλη τη συζήτηση στο... μέλλον, επιδιώκοντας
να αντιμετωπίσει ως πακέτο το αρνητικό των πρόσθετων μέτρων για
ΑΠΕ
Των Κ.Π. ΠΑΠΑΔΙΟΧΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Π. ΤΕΡΖΗ
Σειρά κρίσιμων συσκέψεων την προηγούμενη εβδομάδα στο Μέγαρο Μαξίμου εν όψει της διαπραγμάτευσης με την τρόικα.
Κινούμενη άμμος η «πράσινη» Κοινοβουλευτική Ομάδα
Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση για τον κ.
Βενιζέλο στο ΠΑΣΟΚ. Μετά από καιρό, στελέχη
όπως ο κ. κ. Σκανδαλίδης, Θεοδώρα Τζάκρη, Θ.
Μωραΐτης, Γ. Κουτσούκος, Γ. Ντόλιος, αμφισβητούν εκ νέου την κυβερνητική συμπόρευση με
τη Ν.Δ., πολλώ δε μάλλον την προγραμματική
συμφωνία που δημοσιοποιήθηκε προ ημερών.
Παράλληλα, η «πράσινη» κοινοβουλευτική ομάδα έχει χαρακτηριστικά κινούμενης άμμου και
είναι ενδεικτικό, ότι επιτελείς του κ. Βενιζέλου
έδωσαν μάχη για να ψηφιστεί η τροπολογία Αρβανιτόπουλου που έθετε σε αργία όσους διοικητικούς υπαλλήλους των ΑΕΙ αρνούνταν να απογραφούν. «Οταν αγωνιζόμαστε όλη μέρα γι’ αυτό
(σ.σ. τρεις βουλευτές, οι Μωραΐτης, Κουτσούκος
και Τριαντάφυλλος ήταν έτοιμοι να καταψηφίσουν), πώς θα ζητήσουμε από τους βουλευτές
να ψηφίσουν έστω ήπια μέτρα» αναρωτιέται
στέλεχος της Χαριλάου Τρικούπη.
Το περίεργο είναι ότι η κυβέρνηση μπήκε σε μια
ιδιότυπη «φουρτούνα», σε μια εβδομάδα κατά
την οποία οι κ. Σαμαράς και Βενιζέλος κατάφετην κάλυψη του δημοσιονομικού
κενού με την επιτυχία μιας ουσιαστικής ελάφρυνσης του ελληνικού
χρέους. Αυτό προβλέπει, ουσιαστικά,
την κατάθεση του προϋπολογισμού
ως έχει, με δέσμευση προς την τρόικα ότι τον Απρίλιο, όταν πλέον θα
είναι σαφή τα μεγέθη όχι μόνον για
το πλεόνασμα αλλά και για την πορεία των δημοσιονομικών το πρώτο
τρίμηνο του 2014, θα κατατεθεί
συμπληρωματικός προϋπολογισμός.
Στον πυρήνα της πρότασης που
έχει κατατεθεί προς τον κ. Σαμαρά
βρίσκεται η ιδέα ότι, σε εκείνη τη
συγκυρία, μέτρα ύψους π.χ. ενός
δισ. ευρώ θα μπορούν εύκολα να
εγκριθούν από τους βουλευτές και
να γίνουν ανεκτά από τους πολίτες
εφόσον συνδυάζονται με γενναία
ρύθμιση των δανείων της Ελλάδας.
Προσώρας, πάντως, ο κ. Σαμαράς
φέρεται να έδωσε το πράσινο φως
ραν να βρουν «μόντους βιβέντι» σε δύο θέματα
που θα μπορούσαν να απειλήσουν τη συνοχή
της κυβέρνησης: Τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά και
την προγραμματική συμφωνία Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ.
Το μέτωπο των ναυπηγείων έκλεισε οριστικά με
ανακοίνωση που εξέδωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Σίμος Κεδίκογλου, καλύπτοντας
πλήρως τους χειρισμούς του κ. Βενιζέλου ως
υπουργού Αμυνας, έναντι των απειλών του ΣΥΡΙΖΑ για σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής. Ηδη,
από την προπερασμένη εβδομάδα, μετά την
έκρηξη Βενιζέλου κατά του κ. Δημ. Αβραμόπουλου, ο κ. Σαμαράς και ο κ. Δημ. Σταμάτης που
έχει αναλάβει ρόλο «ειρηνοποιού» μεταξύ Μεγάρου Μαξίμου και Χαριλάου Τρικούπη είχαν
διαβεβαιώσει τον κ. Βενιζέλο ότι θα υπάρχει
ρητή κυβερνητική θέση με την πρώτη ευκαιρία.
Αυτή δόθηκε με... non paper που εξέδωσε ο
ΣΥΡΙΖΑ επικαλούμενος δήλωση του κ. Γ. Μιχελάκη ως εκπροσώπου Τύπου της Ν.Δ. Το προσχέδιο της δήλωσης Κεδίκογλου το επεξεργάστηκε, σύμφωνα με πληροφορίες ο ίδιος ο κ.
στον υπουργό Οικονομικών προκειμένου να του προτείνει πηγές
εξοικονόμησης. Σε διαφορετική
περίπτωση, όπως σημειώνει ο
υπουργός Οικονομικών σε συνομιλητές του, «εάν οι δύο αρχηγοί
δεν θέλουν, ας μου δώσουν εντολή
να πάω στο Eurogroup και να διαπραγματευτώ μια νέα συμφωνία,
αλλά πρέπει να ξέρουν ότι το αίτημά
μας δεν θα γίνει αποδεκτό».
Το ασφαλιστικό
Η βεβαιότητα που εκφράζει προς
όλους τους συνομιλητές του ο κ.
Στουρνάρας σχετικά με το ύψος
των απαιτούμενων μέτρων, βρίσκεται πίσω από τη σπουδή που
επέδειξε, -σε συμφωνία, όπως λέγεται με τον υπουργό Εργασίας
κ. Γ. Βρούτση- να ανοίξει την περασμένη Δευτέρα, σε ομιλία του
για... τον τουρισμό, θέμα στοχευ-
Βενιζέλος, ενώ υπήρξαν διορθώσεις από το
Μέγαρο Μαξίμου, ενώ τέθηκε υπόψη των κ.
Αβραμόπουλου και Μιχελάκη προκειμένου να
μην υπάρξει ένας νέος κύκλος αντιδράσεων.
Οντως, η πλευρά Αβραμόπουλου επέδειξε αυτοσυγκράτηση. Συνομιλητές του, ωστόσο, σημειώνουν ότι ο αντιπρόεδρος της Ν.Δ. είχε ακολουθήσει τη γραμμή που μέχρι πρόσφατα είχε
το κόμμα στο ζήτημα των ναυπηγείων. Μάλιστα,
κατά τους παροικούντες στη Συγγρού, η αναφορά στην... αντιπροεδρία της Ν.Δ. δεν είναι τυχαία, καθώς ο κ. Αβραμόπουλος εκτιμάται πως
θέλει να προσωποποιήσει την αντίδραση πολλών «γαλάζιων» βουλευτών στην πλήρη ταύτιση της Ν.Δ. με τα πεπραγμένα του ΠΑΣΟΚ.
Εξάλλου, ακόμη και σταθεροί συνομιλητές του
πρωθυπουργού, όπως ο κ. Τ. Μπαλτάκος εκφράζουν επιφυλάξεις για τους κινδύνους που
εγκυμονεί η πλήρης στήριξη του Μεγάρου Μαξίμου στον κ. Βενιζέλο, που είναι σαφές πως θα
παραμείνει στο «στόχαστρο» του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι
τις ευρωεκλογές.
μένων παρεμβάσεων στο ασφαλιστικό. Σύμφωνα με πληροφορίες,
της αναφοράς Στουρνάρα είχε
προηγηθεί σύσκεψη με τον κ.
Βρούτση στη διάρκεια της οποίας
τέθηκε ζήτημα μείωσης συντάξεων
στα λεγόμενα ευγενή Ταμεία (ΔΕΗ,
ΟΤΕ, τράπεζες), καθώς στο μνημόνιο περιγράφεται η μείωση εργοδοτικών εισφορών «με δημοσιονομικά ουδέτερο τρόπο», δηλαδή δι’ αυτής της μεθόδου. Κατά
τις ίδιες πηγές, μάλιστα, στη σύσκεψη ετέθη και το ζήτημα της
αύξησης των ορίων ηλικίας, ωστόσο, περισσότερο ως στοιχείο προς
συζήτηση παρά ως πρόταση πολιτικής.
Η σπουδή του κ. Στουρνάρα, προκάλεσε, όμως, ένα ντόμινο αντιδράσεων στο Μέγαρο Μαξίμου και
στο ΠΑΣΟΚ, αφού ο υπουργός Οικονομικών εμφανίστηκε να προ-
καταλαμβάνει τη στρατηγική της
Αθήνας και, κυρίως, να ακυρώνει
την πολιτική θέση των κομμάτων
για αποφυγή νέων μέτρων. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πρώτη τροχιοδεικτική βολή κατά του υπουργού
Οικονομικών ήλθε από τη Χαριλάου
Τρικούπη. Καθώς ο κ. Βενιζέλος
βρισκόταν στις Βρυξέλλες, το «διάβημα» προς τον υπουργό Επικρατείας κ. Δημ. Σταμάτη ανέλαβε να
κάνει ο κ. Χρ. Πρωτόπαπας, με το
σκεπτικό ότι η τοποθέτηση του κ.
Στουρνάρα πυροδοτούσε νέο κύκλο
μετρολογίας.
Η κατάσταση στο Μέγαρο Μαξίμου αξιολογήθηκε μεν ως σοβαρή,
ωστόσο ο «κόκκινος συναγερμός»
σήμανε την επομένη το πρωί από
τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων.
Εκεί αποτυπώνονταν σενάρια, είτε
για παρεμβάσεις στα λεγόμενα ευγενή Ταμεία, είτε για γενναίο «ψα-
λίδι» στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, με βάση την ατζέντα της σύσκεψης Στουρνάρα - Βρούτση την
προηγουμένη.
Πληροφορίες αναφέρουν πως ο
κ. Σαμαράς όταν τα είδε εξερράγη
και έκανε διαδοχικά τηλεφωνήματα
προς τους κ. Στουρνάρα και Βρούτση, ζητώντας τους να «μαζέψουν»
το θέμα. Μάλιστα, κατά μια εκδοχή,
ο πρωθυπουργός ζήτησε από τον
υπουργό Εργασίας να «παγώσει»
μέχρι να αποκρυσταλλωθεί η στρατηγική της Αθήνας, ακόμη και μέτρα που έχουν ήδη ψηφιστεί από
τη Βουλή και πρόκειται να τεθούν
σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου του 2014, όπως για παράδειγμα ο αυτόματος μηχανισμός προσαρμογής (σ.σ. μείωσης) των επικουρικών και των εφάπαξ βοηθημάτων. Σε κάθε περίπτωση η παρέμβαση του πρωθυπουργού προκάλεσε εκνευρισμό και στο δίπολο
Στουρνάρα - Βρούτση, καθώς ο
δεύτερος χρεώνει στον υπουργό
Οικονομικών ότι άνοιξε «άτεχνα»
την ατζέντα του ασφαλιστικού,
«καίγοντας» εν τέλει όλα τα υπό
συζήτηση σενάρια.
Η επόμενη ημέρα
Ο «πάγος» που δημιουργήθηκε
στις σχέσεις μεταξύ των κ. Σαμαρά
και Στουρνάρα έλιωσε, όπως προαναφέρθηκε, πριν αναχωρήσουν
για τις Βρυξέλλες. Ομως, η διαφορά
προσέγγισης αναφορικά με την
επερχόμενη διαπραγμάτευση παραμένει, ενώ όπως παρατηρεί -χαμογελώντας- «εξ απορρήτων» συνεργάτης του κ. Σαμαρά, «όταν διαφωνούν ο πρωθυπουργός και ο
υπουργός Οικονομικών, τον τελευταίο λόγο τον έχει πάντα ο πρωθυπουργός».
Η διαφορετική οπτική των κ. Σαμαρά - Βενιζέλου και Στουρνάρα,
δεν είναι βεβαίως άσχετη με τα διαφορετικά μέτωπα που έχουν να αντιμετωπίσουν. Ο κ. Σαμαράς ξέρει
ότι παρά τη συμπαγή εικόνα που
μεταδίδει η Κοινοβουλευτική Ομάδα
της Ν.Δ. τα πάντα μπορεί να καταρρεύσουν σαν χάρτινος πύργος,
εάν υποχρεωθεί να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή νέα μέτρα. Η κάθετη άρνηση της κ. Ντόρας Μπακογιάννη να τα ψηφίσει δεν έχει
περάσει απαρατήρητη, παρότι ερμηνεύεται με διαφορετικούς τρόπους. Αλλοι, δηλαδή την αποδίδουν
στο γεγονός ότι πλέον αισθάνεται
«απελευθερωμένη» και θεωρεί πως
πρέπει να λέει ευθέως τις απόψεις
της, ενώ άλλοι στο ότι εκτιμά πως
οι πιθανότητες να διαδεχθεί την
κ. Μαρία Δαμανάκη ως εκπρόσωπος
της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι -το λιγότερο- ισχνές.
Δεν έχει περάσει, επίσης, απαρατήρητη η επανεμφάνιση εκπροσώπων της παραδοσιακής δεξιάς,
όπως ο Β. Πολύδωρας, τις «εκρήξεις»
του οποίου το Μαξίμου αντιμετωπίζει με σαφή διάθεση απαξίωσης.
Στη γραμμή «όχι νέα μέτρα» αλλά
και... ρήξης με την τρόικα κινούνται
στελέχη όπως οι Α. Σπηλιωτόπουλος
και Ευ. Στυλιανίδης και, εν ολίγοις,
η πλειονότητα της γαλάζιας κοινοβουλευτικής ομάδας.
Διπλή επίθεση από τον ΣΥΡΙΖΑ στον πρωθυπουργό
Το ένα σκέλος αφορά την κυβερνητική πολιτική και το άλλο τη ρύθμιση για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά και τα υποβρύχια
Της ΔΩΡΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Στο πρόσωπο του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στρέφει την προσοχή
της η Κουμουνδούρου, ενώ, ταυτόχρονα, στην ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ είναι έκδηλος ο προβληματισμός
και η ενόχληση από τις «παραφωνίες»
στην ψηφοφορία για την αναστολή
χρηματοδότησης της Χρυσής Αυγής.
Ο ΣΥΡΙΖΑ πρόκειται να ξεδιπλώσει
το αμέσως προσεχές διάστημα μια
στρατηγική εστιασμένη σε δύο επίπεδα, προκειμένου να πλήξει την εικόνα του πρωθυπουργού. Το ένα σκέλος αφορά την ασκούμενη κυβερνητική πολιτική και τη βεβαιότητα που
έχουν στο κόμμα της αξιωματικής
αντιπολίτευσης ότι θα υπάρξουν και
νέα μέτρα, θέση την οποία θα συνεχίσουν να προβάλλουν στην πρώτη
γραμμή για να αναδεικνύουν αυτό
που περιγράφουν ως «πλήρη κατάρρευση του περιβόητου success story».
Το δεύτερο επίπεδο αφορά το εσωτερικό της Ν.Δ. Από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ
εκτιμούν ότι αναδεικνύοντας το ζήτημα της ρύθμισης του 2010 για τα
Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και τα υποβρύχια, κατάφεραν να περάσουν το
μήνυμά τους ότι πρόκειται για σκάνδαλο που φέρει την υπογραφή του
αντιπροέδρου της κυβέρνησης και
προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελου
Βενιζέλου. Θεωρούν, επίσης, ότι ο
κ. Σαμαράς, σπεύδοντας μέσα στην
εβδομάδα που πέρασε να παράσχει
κάλυψη στον κυβερνητικό εταίρο
του, προκάλεσε τη δυσφορία αρκετών
βουλευτών της Ν.Δ. «Ηταν μια επιλογή με κόστος για τον ίδιο και θα
φανεί το προσεχές διάστημα πόσο
διατεθειμένος είναι να συνεχίσει να
καλύπτει τον κ. Βενιζέλο και πόσο
κόστος μπορεί να αντέξει», αναφέρουν συνεργάτες του κ. Τσίπρα. Ο
ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει να δημοσιοποιεί
σε καθημερινή βάση δηλώσεις στελεχών της Ν.Δ. που το 2010 τοποθετούνταν επικριτικά έναντι της
ρύθμισης Βενιζέλου και να υπογραμμίζει την αντίφαση στην τότε στάση
της Ν.Δ. με τη σημερινή. Κομβικό
σημείο θεωρούν την κατάθεση –
αναμένεται εντός της προσεχούς
εβδομάδας– της πρότασής τους για
σύσταση εξεταστικής για το θέμα,
η οποία εκτιμούν ότι θα κλιμακώσει
τις αντιδράσεις και την γκρίνια στο
εσωτερικό της Ν.Δ.
Την ίδια στιγμή, στην Κουμουνδούρου βρίσκονται αντιμέτωποι με
τη διαφοροποίηση της κ. Ζωής Κων-
σταντοπούλου στην ψηφοφορία της
περασμένης Τρίτης για το ζήτημα
της αναστολής χρηματοδότησης
της Χρυσής Αυγής. Η επιλογή της
να ψηφίσει «παρούσα», ενώ απόφαση του κόμματος ήταν να υπερψηφισθεί η σχετική τροπολογία, προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια στην
ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, που
έσπευσε να αναφερθεί σε «πολιτικό
ατόπημα», παρά την πολύ καλή προσωπική σχέση του κ. Τσίπρα με την
κ. Κωνσταντοπούλου. Η διαφοροποίησή της αξιολογήθηκε ως πολύ
σοβαρή, καθώς για τον ΣΥΡΙΖΑ η
υπερψήφιση της εν λόγω τροπολογίας αποφασίσθηκε ως «απάντηση»
στην προσπάθεια της κυβέρνησης
να εμφανίσει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης «απρόθυμο»
να συμβάλει στην προσπάθεια για
απομόνωση της Χρυσής Αυγής.
Η στάση του κ. Παναγιώτη Λαφαζάνη και της ομάδας περίπου 15
βουλευτών που εκτιμάται ότι κινούνται στον «αστερισμό» της «Αριστερής Πλατφόρμας» να πειθαρχήσουν στην κομματική γραμμή εκτιμήθηκε. Ο κ. Λαφαζάνης, που είχε
διατυπώσει την κάθετη διαφωνία
του στην επιλογή να υπερψηφισθεί
η επίμαχη τροπολογία, επανέλαβε
τη διαφωνία του και μετά την υπερψήφισή της. Αιτιολόγησε, όμως, τη
στάση του, λέγοντας ότι εάν έπραττε
διαφορετικά, θα έδινε λαβή στο μνημονιακό μπλοκ να επιτεθεί στον ΣΥΡΙΖΑ, εννοώντας, δηλαδή, ότι έθεσε
το κομματικό καλό πάνω από την
προσωπική θέση. Σε «πονοκέφαλο»
εξελίχθηκε και η επιλογή του κ. Μανώλη Γλέζου να απουσιάσει από την
ψηφοφορία και η κριτική που άσκησε
στη συνέχεια σε πρακτικές «μαντριού» στο κόμμα, την οποία, ωστόσο, η Κουμουνδούρου απέδωσε σε
παρεξήγηση. Ωστόσο, η επιλογή της
κ. Κωνσταντοπούλου έκρουσε τον
κώδωνα της ανησυχίας, καθώς ήταν
ένα τρανταχτό παράδειγμα των «εκπλήξεων» που μπορεί να ανακύψουν.
Ενώ, δηλαδή, η προσοχή εστιάζεται
στους «θεσμικούς» αντιφρονούντες
στην κεντρική κομματική επιλογή
και, κυρίως, στην «Αριστερή Πλατφόρμα», η έκπληξη και η διαφοροποίηση μπορεί να προκύψει ανά πάσα στιγμή από κάποιον άλλο βουλευτή. Μάλιστα, στελέχη κοντά στον
πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρουν ότι
δεν θα πρέπει να αποκλείεται η επιβολή κομματικής πειθαρχίας προσεχώς.
19-ELLADA_Master_cy 10/25/13 5:14 PM Page 19
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
ΕΛΛΑΔΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
19
Νέες διώξεις κατά βουλευτών της Χ.Α.
Από την ερχόμενη εβδομάδα στις δύο ειδικές ανακρίτριες οι Γερμενής, Ηλιόπουλος και Μπούκουρας, καθώς και οι πέντε ήδη υπόδικοι
Νέος κύκλος ποινικών διώξεων κατά
βουλευτών και στελεχών της Χρυσής Αυγής ανοίγει από τη Δικαιοσύνη τις προσεχείς ημέρες μετά
την ανάθεση των ερευνών για τη
σοβαρότατη υπόθεση εγκληματικής
δράσης της Χ.Α. σε δύο ειδικές ανακρίτριες από την Ολομέλεια των
Εφετών της Αθήνας.
Ο βαρύς φάκελος της δικογραφίας
-ίσως η σημαντικότερη υπόθεση
των τελευταίων δεκαετιών- έφθασε
ήδη στα χέρια των δύο εφετών, Ιωάν<
<
<
<
<
<
Οι εμπλεκόμενοι ενδέχεται να αντιμετωπίσουν
το βαρύτατο αδίκημα
που αφορά προπαρασκευαστικές πράξεις
για την κατάλυση
της δημοκρατίας.
νας Κλάπα και Μαρίας Δημητροπούλου, οι οποίες, σύμφωνα με πληροφορίες, ετοιμάζουν τα κατηγορητήρια για τους τρεις βουλευτές της
Χ.Α. για τους οποίους η Βουλή αποφάσισε την άρση της ασυλίας τους.
Οι δύο ειδικές ανακρίτριες, που θεωρούνται από τις πλέον έμπειρες
του Εφετείου της Αθήνας, αναμένεται
την επόμενη εβδομάδα να ξεκινήσουν τον νέο κύκλο των ερευνών.
Στο πλαίσιο αυτό θα καλέσουν πρωτίστως σε απολογία τους βουλευτές
Γιώργο Γερμενή, Παναγιώτη Ηλιόπουλο και Στάθη Μπούκουρα για το
αδίκημα της συγκρότησης και της
διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης. Πληροφορίες αναφέρουν ότι
οι δύο εφέτες εξετάζουν σοβαρά το
ενδεχόμενο να αποδώσουν στους
εμπλεκόμενους στην εγκληματική
δράση της Χρυσής Αυγής και το βαρύτατο αδίκημα που προβλέπεται
από το άρθρο 135 του Ποινικού μας
Κώδικα. Πρόκειται γι’ αυτό που αφορά προπαρασκευαστικές πράξεις
για την κατάλυση του δημοκρατικού
πολιτεύματος.
Αξίζει να αναφερθεί ότι οι ανακριτές Σπ. Γεωργουλέας και Χρ. Παπακώστας, που χειρίστηκαν την
πρώτη φάση των ανακρίσεων, με
σημαντικά αποτελέσματα, αναφέρονται στη συγκεκριμένη κατηγορία
και στο έγγραφό τους προς τη Βουλή
με το οποίο ζήτησαν να αρθεί η βουλευτική ασυλία των Γ. Γερμενή, Π.
Ηλιόπουλου και Στ. Μπούκουρα.
Αν τελικώς οι δύο εφέτες καταλήξουν στην απόδοση και της συγκεκριμένης κατηγορίας κατά των
εμπλεκομένων -και κυρίως εκείνων
που φέρονται να μετέχουν στον
σκληρό πυρήνα που συντόνιζε και
αποφάσιζε τις εγκληματικές δράσεις
της Χ.Α.- τότε η υπόθεση θα προσλάβει εκ των πραγμάτων νέα τροπή
και το θερμόμετρο της ποινικής ευθύνης θα εκτοξευθεί.
Ωστόσο, οι δύο ειδικές ανακρίτριες
που διερευνούν προς πάσα κατεύθυνση και σε βάθος το υλικό της δικογραφίας που έχουν στα χέρια
τους, δεν αποκλείεται να εκδώσουν
εντάλματα για τη σύλληψη των
τριών βουλευτών (Γερμενή, Ηλιόπουλου και Μπούκουρα). Επίσης,
θεωρείται βέβαιο ότι το κατώφλι
του γραφείου τους θα περάσουν και
πάλι και άλλοι ήδη υπόδικοι βουλευτές της Χ.Α. Τα σημαντικά ευρήματα που προέκυψαν από τις ανακρίσεις των Γεωργουλέα και Παπακώστα μετά τις απολογίες υποδίκων
βουλευτών της Χρυσής Αυγής, αναμένεται να προκαλέσουν νέο κύκλο
ποινικών διώξεων σε βάρος όχι μόνον των ήδη προφυλακισμένων
(Νικ. Μιχαλολιάκου, Χρ. Παππά και
Γ. Λαγού) αλλά και εκείνων που βρί-
Ερημιά σε μπαλκόνια,
γραφεία και εκδηλώσεις
Της ΜΑΡΙΛΗΣ ΜΑΡΓΩΜΕΝΟΥ
Το κτίριο στη Μεσογείων μοιάζει να
έχει εγκαταλειφθεί. Οι σημαίες ανεμίζουν ακόμη στα μπαλκόνια, αλλά
οι δύο χρυσαυγίτες φρουροί, χωμένοι
μέσα στα φούτερ που σταματούν
εκεί όπου αρχίζουν τα μαύρα γυαλιά,
ίσα που διακρίνονται απ’ το απέναντι
πεζοδρόμιο. Κατά τα άλλα, καμία κίνηση. Στα κεντρικά της Χρυσής Αυγής, η τελευταία φορά που έμοιαζε
να υπάρχει ζωή ήταν εκείνη τη μέρα
που οι φουσκωτοί με τις μαύρες
μπλούζες πέταξαν έξω τον Τζον Χάμφρις του BBC αποκαλώντας τον...
«ναζιστή». Αλλά ακόμα κι αν δεν
έχεις ακούσει τίποτα για την αλλόκοτη περιπέτεια του Αγγλου δημοσιογράφου, περνώντας έξω από την
πύλη της Μεσογείων νιώθεις εξαιρετικά ανεπιθύμητος για τους ενοίκους αυτού του κτιρίου.
Ενα μήνα μετά τη δολοφονία του
Παύλου Φύσσα, η Χρυσή Αυγή μοιάζει να αποσυντίθεται. Στο Διαδίκτυο, όπου δύο χρόνια τώρα οι πυρήνες των Λιοσίων, της Μηχανιώνας,
της Κορίνθου δημοσίευαν φωτογραφίες όλο μαύρες σημαίες από
συγκεντρώσεις και φιλοξενούσαν
διηγήσεις απο ανδραγαθήματα των
μελών τους, τώρα πιο συχνά απ’ όλα
εμφανίζεται το μήνυμα «Not found».
Oι σελίδες «πέφτουν» η μία μετά
την άλλη. H τοπική της Νίκαιας,
που ενημέρωνε μέσω Ιντερνετ τα
μέλη της, τώρα δεν αφήνει κανένα
να μπει στη σελίδα της. Και καθώς
λιγοστεύουν εκείνοι που επιζητούν
σχέσεις με την οργάνωση, οι μόνες
φωτογραφίες που συνεχίζουν να
ανεβαίνουν στα επίσημα σάιτ των
χρυσαυγιτών είναι αυτές με το κακογραμμένο πανό «Η Χρυσή Αυγή
δεν πεθαίνει» στα μπαλκόνια των
πυρήνων ανά την Ελλάδα. Μόνο
που δίπλα στο πανό, κανείς χρυσαυγίτης δεν πηγαίνει να φωτογραφηθεί. Τα μπαλκόνια είναι άδεια,
όπως και τα γραφεία. Και ο μόνος
που αρνείται να δει το κενό είναι ο
συντάκτης των κειμένων, στην επίσημη σελίδα της Χρυσής Αυγής.
«Πλήθος κόσμου παρακολούθησε
βίντεο με την ομιλία του Η. Κασι-
διάρη», διαβάζουμε στο κείμενο,
αλλά στην εικόνα από πάνω 25 χρυσαυγίτες όλοι κι όλοι κάθονται σ’
ένα μισοάδειο δωμάτιο, σαν μαθητές
σε παρακμιακό φροντιστήριο. Στα
Τρίκαλα, στα «κατάμεστα γραφεία
της Χρυσής Αυγής», βλέπουμε 16
πλάτες να παρακολουθούν έναν κύριο με μουσταρδί μπουφάν. Στο Ηράκλειο, η «αθρόα προσέλευση υποστηρικτών» μεταφράζεται σε 12 νεαρούς καθισμένους αμήχανα μπροστά στο πόντιουμ, όπου μιλάει ο τοπικός καθοδηγητής. Τα μέλη στις
τοπικές δεν είναι καν αρκετά για να
γεμίσουν το καρέ μιας φωτογραφίας.
Και αυτό δεν ισχύει μόνο στο παράξενο σύμπαν του Ιντερνετ, αλλά
και στον πραγματικό κόσμο.
Στον Αγιο Παντελεήμονα
Στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα, ένας κύριος παίζει τάβλι
μ’ ένα μελαψό νεαρό. Τον ρωτάω αν
αυτό θα μπορούσε να το κάνει μερικούς μήνες πριν. «Θα παίζαμε σπίτι», λέει χωρίς καν να σκεφτεί. «Ομως
ποτέ δεν ήταν το πρόβλημά μας αν
θα παίζαμε έξω ή μέσα τάβλι». Τα
κάγκελα της παιδικής χαράς είναι
ακόμα εκεί, αλλά πια υπάρχει κόσμος
στο πεζοδρόμιο. Για πρώτη φορά
έπειτα από πολύ καιρό, στην πλατεία
υπάρχουν άνθρωποι που βγήκαν
για βόλτα. Κανείς δεν τρέχει να φύγει
από τη γειτονιά όσο γίνεται πιο γρήγορα. Πιο πέρα απ’ τα σκαλιά της
εκκλησίας, η κ. Μάρθα κάθεται σ’
ένα παγκάκι. Τη ρωτάω πώς ήταν η
ζωή στην πλατεία την προηγούμενη
εβδομάδα. «Κάθε βράδυ είχαμε παντού αστυνομικούς και εξαφανίστηκαν
εντελώς τα μαύρα μπλουζάκια», απαντάει. «Ηταν σαν την απελευθέρωση
απ’ τους Γερμανούς!». Μου μιλάει
για ένα θεατρικό που ανέβηκε στην
πλατεία και πήγε κι εκείνη να το δει.
«Το έργο δεν έλεγε τίποτα, πιο πολύ
κοιταζόμασταν οι θεατές μεταξύ μας.
Ηταν σαν να κερδίσαμε έναν αγώνα,
σαν να μας έδενε κάτι», λέει η γυναίκα. Τη ρωτάω πού χάθηκαν οι
γνωστοί χρυσαυγίτες κάτοικοι της
περιοχής. «Δεν εμφανίζονται ούτε
προκαλούν πια», λέει η γυναίκα. «Ποιος ξέρει; Ισως να άλλαξαν μυαλά».
σκονται έξω με περιοριστικούς
όρους, όπως ο Ηλ. Κασιδιάρης, ο
Ηλ.Παναγιώταρος και Ν. Μίχος. Σύμφωνα με πληροφορίες, για υποδίκους
βουλευτές της Χρυσής Αυγής υπάρχουν στη δικογραφία σοβαρά στοιχεία πάνω στα οποία θα στηριχθούν
νέες κατηγορίες, ενώ δεν αποκλείεται κάποιοι από αυτούς να αντιμετωπίσουν αδικήματα συμμετοχής
σε δολοφονίες και βιαιοπραγίες ως
ηθικοί αυτουργοί ή συνεργοί.
Και νέα πρόσωπα
ICON
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΜΑΝΔΡΟΥ
Η ζωή επιστρέφει με δειλά βήματα στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα. Την περασμένη Κυριακή, γονείς και παιδιά παρακολούθησαν την παιδική παράσταση «Το μεγάλο Μπλουμ του Μπρίλη», που δόθηκε από το θέατρο του Ν.
Κόσμου στην πλατεία σε μια προσπάθεια να ξανανοίξει η παιδική χαρά, που παραμένει κλειστή από το 2009.
«Κάτι μοιάζει να
είναι καλύτερο
«Χαίρομαι που δεν βλέπω
όλους αυτούς τους φουσκωτούς στη γύρα», κάνει ο κ. Μανόλης, «αλλά μου φαίνεται
πως εσείς οι ξένοι δεν το πιάνετε το νόημα». Είμαστε κοντά στο περίπτερο της πλατείας του Αγ. Παντελεήμονα και
τον ρωτάω τι εννοεί. «Το μεγάλο θέμα για μας, τους κατοίκους», λέει, «δεν ήταν οι χρυσαυγίτες». Καθώς στο ενδιάμεσο έχει προλάβει να μου
πει πως θα προτιμούσε να
φύγει μετανάστης στην Αυστραλία παρά να ψηφίσει
Χρυσή Αυγή, η δήλωσή του
μοιάζει παράξενη. Αλλά ο κ.
Μανόλης προλαβαίνει την
απορία μου. «Εγώ γεννήθηκα
εδώ», κάνει ο άνδρας, «και τα
είδα όλα απ’ την αρχή. Και τα
ναρκωτικά πώς ήρθαν και τις
δουλειές πώς χάθηκαν και
τους συμμαθητές μου πώς
έφυγαν. Το ξέρεις πως όταν
ήμουν παιδί εδώ πιο κάτω είχε πισίνα για το κοινό;». Σε λίγα λεπτά, θα καταλήξει σ’ αυτό που μου έλεγε και ο κ. Νίκος λίγο νωρίτερα: οι χρυσαυγίτες ήταν το τελευταίο χτύπημα για μια γειτονιά που την ξέρανε το κράτος. «Εχεις δει τα
όρνια πώς πέφτουν στο πτώμα; Είναι φρικαλέα, αλλά πάνε μόνο σε πτώματα. Σαν τη
γειτονιά μας». Ακόμα κι έτσι,
«κάτι μοιάζει να είναι καλύτερο από χθες», όπως λέει ο κ.
Μανόλης. Πίσω του, μια μελαψή γυναίκα περνάει με τον
γιο της. Το παιδί κοντοστέκεται, ο άνδρας τού χαϊδεύει το
κεφάλι. «Αυτός εδώ», μου λέει, «καλά καλά δεν έβγαινε
απ’ το σπίτι τόσο καιρό. Ενώ
βλέπεις τώρα; Αυτή είναι η
μόνη πραγματική διαφορά». Η
μητέρα του αγοριού μάς κοιτάζει επιφυλακτικά. «Οχι»,
μου απαντάει κοφτά όταν τη
ρωτάω αν θέλει να μιλήσουμε. «Θέλω να πάω σπίτι, θα
νυχτώσει». «Δεν ξεθαρρεύει
ο άνθρωπος σε μία μέρα», κάνει ο κυρίος Μανόλης.
Πάντως οι δύο ανακρίτριες, αξιολογώντας το τεράστιο υλικό που
ήδη έχει συλλεγεί και μάλιστα σε
χρόνο-ρεκόρ, σύμφωνα με πληροφορίες, θα αποδώσουν ποινικές ευθύνες και θα καλέσουν σε απολογία
και άλλα πρόσωπα τα οποία προς
το παρόν δεν έχουν εμπλακεί, αλλά
σε βάρος τους προκύπτουν επιβαρυντικά στοιχεία που είναι στη δικογραφία. Πρόκειται για στελέχη
της Χρυσής Αυγής και άλλους βουλευτές, η εμπλοκή των οποίων θα
εξεταστεί καθώς υπάρχουν και μαρτυρίες που κάνουν λόγο για δραστηριότητές τους εγκληματικής φύσεως.
Οι κ. Ιωάννα Κλάπα και Μαρία Δημητροπούλου που συνεπικουρούνται
από εισαγγελικής πλευράς από τον
ίδιο τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας
Εφετών Μανώλη Ρασιδάκη και τον
εισαγγελέα Ισίδωρο Ντογιάκο, αναμένεται να κλιμακώσουν τις έρευνες
το επόμενο διάστημα, σε μια προσπάθεια η ανάκριση να τρέξει και
κυρίως να προχωρήσει σε βάθος τις
έρευνες. Προς αυτήν την κατεύθυνση, σύμφωνα με πληροφορίες, οι
δύο ανακρίτριες θα ζητήσουν να
χειριστούν αυτές τις δικογραφίες
για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα
και την επίθεση κατά του ΚΚΕ στο
Πέραμα, καθώς ανήκουν στο ίδιο
κουβάρι εγκληματικής δράσης της
Χρυσής Αυγής.
20-KOSMOS_Master_cy 10/25/13 6:11 PM Page 20
20
l
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΙΕΘΝΗ
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Στον καιρό των Βαλκάνιων τσιγγάνων...
Στον δρόμο για τη Δ. Ευρώπη, χιλιάδες οικογένειες πέφτουν θύματα κυκλωμάτων όπου πρωτοστατούν άνθρωποι της φυλής τους
«Ταξική βόμβα»
Για τις χώρες της Ε.Ε., όπως η Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Σουηδία,
κ.ά. όπου καταφεύγουν οι πιο πολλοί,
η μαζική εισροή και εγκατάσταση
αποτελεί δυνάμει «ταξική βόμβα»
που τροφοδοτεί φαινόμενα ξενοφοβίας και ρατσισμού. Οι Ρομά από
Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Κόσοβο, Αλβανία, FYROM, μεταναστεύουν με την προσδοκία μιας παράνομης εποχικής δουλειάς και μόνιμης εγκατάστασής τους εφόσον
αποκτήσουν, με τη βοήθεια επιτήδειων που υπάρχουν παντού, τα
απαραίτητα έγγραφα.
Αλλά και εάν δεν το πετύχουν,
το κέρδος έως ότου απελαθούν δεν
είναι μικρό καθώς το κοινωνικό
κράτος των πλούσιων χωρών προ-
Χιλιάδες Ρομά στα Βαλκάνια βρέθηκαν να ζουν υπό άθλιες συνθήκες και χωρίς δουλειά μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων. Η φωτογραφία, από οικισμό στη Ρουμανία.
«Παζάρια»
κοριτσιών
Από τις ομολογίες συλληφθέν-
EPA / ZSOLT CZEGLEDI
Τα ανοιχτόχρωμα μάτια της «Μαρίας
από τα Φάρσαλα» έγιναν γνωστά
σε όλη την Ευρώπη φωτίζοντας μια
χρόνια «γκρίζα» σχέση με τους
Ρομά, που ακόμα και στα πιο ισχυρά
κράτη πρόνοιας συνοψίζεται στο
«κρύβουμε το ζήτημα κάτω από το
χαλάκι». Εκεί όμως χωρούν πολλά.
Από τους τσιγγάνους με τις ταμπέλες
«Πείναο» στην Ελλάδα, τους «πλειστηριασμούς» Ρομά νυφών στα Βαλκάνια, τους εργάτες βατόμουρων
στη Σουηδία, τις «κατά παραγγελίαν
εγκυμοσύνες», την πώληση παιδιού
για μια τηλεόραση, τις αγοραπωλησίες βρεφών, ο καιρός των τσιγγάνων καλά κρατεί...
Τελευταίο παράδειγμα; Τα βάσανα
της δεκαπεντάχρονης Ρομά μαθήτριας Λεονάρντα Ντιμπράνι που
δεν τέλειωσαν με την απέλαση της
ίδιας και της οικογένειάς της από
τη Γαλλία στο Κόσοβο πριν από
λίγες ημέρες. Στη Βόρεια Μιτρόβιτσα, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένεια Ντιμπράνι, δέχθηκε επίθεση
από αγνώστους που χτύπησαν και
έστειλαν στο νοσοκομείο τη μητέρα
της ενώ η ίδια και τα μικρότερα
αδέρφια της υπέστησαν σοκ. Υστερα από αυτό η Λεονάρντα και η οικογένειά της έχουν έναν επιπλέον
λόγο να θέλουν να επιστρέψουν
στη Γαλλία.
Αλλωστε το Κόσοβο δεν ήταν ποτέ η πατρίδα της, ούτε και των γονέων της. Ο πατέρας Ρεσάτ είχε φύγει στην Ιταλία σε ηλικία οκτώ ετών
με τους γονείς του και εκεί γνώρισε
τη σύζυγό του Σεμαΐλι, εκεί γέννησαν τα έξι παιδιά τους πριν εγκατασταθούν στη Γαλλία.
Ο λόγος; Τον εξήγησε ο ίδιος:
«Στη Γαλλία μπορείς να αποκτήσεις
ταυτότητα και πλήρη δικαιώματα
ύστερα από δέκα χρόνια. Μέχρι
τότε παίρνεις και ένα σχετικά καλό
επίδομα...» είπε, ενώ όταν ρωτήθηκε
γιατί δήλωσε Αθίγγανος από το Κόσοβο απάντησε πως «είχα έτσι μεγαλύτερες πιθανότητες να μου δοθεί
άσυλο». Προφανώς θεώρησε πως
οι Γάλλοι θα έβλεπαν το αίτημά του
με μεγαλύτερη συμπάθεια λόγω
των διωγμών που υπέστησαν μετά
τον πόλεμο οι Ρομά από τους Αλβανούς που τους θεώρησαν συνεργάτες των Σέρβων.
Το «δρόμο» του Ρεσάτ Ντιμπράνι
ακολουθούν δεκάδες χιλιάδες οικογένειες τσιγγάνων από τα Βαλκάνια που μετά την κατάρρευση
των κομμουνιστικών καθεστώτων,
όπου όπως ομολογούν τώρα περνούσαν καλύτερα καθώς τουλάχιστον είχαν δουλειά, αναζητούν στη
Δυτική Ευρώπη, μια καλύτερη ζωή.
EPA
Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ
Οι Ρομά από Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Κόσοβο, Αλβανία, FYROM μεταναστεύουν με την προσδοκία μιας, έστω και παράνομης, εποχικής δουλειάς.
βλέπει μέχρι να κριθεί το αίτημά
τους για άσυλο -διαδικασία που
μπορεί να πάρει και δύο χρόνιαυψηλά επιδόματα έως και 400 ευρώ
μηνιαίως. Ακόμα και αν απορριφθεί
η αίτησή τους, φεύγουν και μετά
μια σύντομη επιστροφή στην πατρίδα, επιστρέφουν με την βοήθεια
κυκλωμάτων και ξανά τα ίδια...
Το φαινόμενο έχει προσλάβει μαζικές διαστάσεις και ένας από τους
λόγους για τους οποίους χώρες όπως
η Βουλγαρία και η Ρουμανία παραμένουν εκτός Σένγκεν, είναι και η
μετακίνηση Ρομά ενώ το θέμα τίθεται
από τους Ευρωπαίους και στις διαπραγματεύσεις με τις υποψήφιες
προς ένταξη χώρες, όπως Σερβία,
ΠΓΔΜ, Αλβανία, κ.λπ. Οι τοπικές κοινωνίες διαμαρτύρονται ότι οι Ρομά
κουβαλούν μαζί τους παραδόσεις ξένες και άκρως ενοχλητικές για τη
δική τους καθημερινότητα και νοοτροπία, πιέζοντας τις αρχές να τους
διώξουν. Η πόλη της Βιέννης π.χ.
μια περίοδο είχε κατακλυστεί από
τσιγγάνες Βουλγάρες, ανήλικες πορτοφολούδες, μητέρες που ζητιάνευαν
με μωρά στην αγκαλιά και χρειάστηκε
η συνεργασία των δύο κυβερνήσεων
για να συλληφθούν και να επαναπροωθηθούν. Οι Σουηδοί οργάνωσαν
πριν από λίγους μήνες αερογέφυρα
προς τη Σόφια για να μεταφέρουν
Ρομά οι οποίοι τα καλοκαίρια εργάζονταν στη συγκομιδή βατόμουρων
αλλά τον χειμώνα λόγω ψύχους και
ανεργίας «συνωστίζονταν» στη Στοκχόλμη όπου επιδίδονταν σε κλοπές,
πορνεία και επαιτεία.
ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ
Από τη Συνεργατική Εταιρεία Μηχανογραφήσεως (ΣΕΜ) Λτδ
ζητούνται προσφορές για την προμήθεια χάρτου Ηλεκτρονικού
Υπολογιστή, προτυπωμένων εντύπων, PRINTER RIBBONS κλπ.
Οι προσφορές πρέπει να είναι ενσφράγιστες και να
απευθύνονται:
Γραμματέα-Γενικό Διευθυντή
Συνεργατικής Εταιρείας Μηχανογραφήσεως (ΣΕΜ) Λτδ.
Τ.Θ. 25037
1306 ΛΕΥΚΩΣΙΑ
και να φθάσουν στα γραφεία της Εταιρείας μέχρι και τις 12 μ. της
Παρασκευής 15/11/2013.
Η Εταιρεία δεν είναι υπόχρεη να δεχθεί τη χαμηλότερη ή
οποιαδήποτε άλλη προσφορά.
Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούμε οι ενδιαφερόμενοι
να αποταθούν στα γραφεία της Εταιρείας, οδός Γρηγόρη
Αυξεντίου 8, Ακίνητα Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας Λτδ, 4ος
όροφος (τηλ. 22553413)
Η υπόθεση της μικρής Μαρίας
στον καταυλισμό των Φαρσάλων
άνοιξε ένα ακόμη «παράθυρο» για
τις διωκτικές αρχές, στο σκοτεινό
κόσμο των εγκληματικών δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στα
Βαλκάνια με εμπορία και εκμετάλλευση ανθρώπων και στις οποίες
φαίνεται ότι πρωτοστατούν αθίγγανοι. Οι έρευνες απλώνονται μέσω
της Ιντερπόλ σε πολλές χώρες.
Η Ελλάδα αποτελεί δημοφιλή και
εύκολο προορισμό, όχι μόνο για εργασία αλλά και παράνομες δραστηριότητες. Η Θεσσαλονίκη και άλλες
πόλεις της Βόρειας Ελλάδας κατακλύζονται από Ρομά επαίτες, κυρίως
από τη Βουλγαρία. Τους βλέπουμε
σε κεντρικούς δρόμους να κρατούν
ένα χαρτόνι που γράφει ανορθόγραφα
«Πείναο», δηλαδή πεινάω. Γυναίκες
με μικρά παιδάκια η πλειονότητα.
Στις αρχές του χρόνου ένα δωδεκάχρονο κορίτσι από τη Βουλγαρία, «παιδί των φαναριών» βρήκε
τραγικό θάνατο κάτω από τις ρόδες
ενός λεωφορείου στη Θεσσαλονίκη.
Το άψυχο κορμί έμεινε μέρες στο
νεκροτομείο γιατί δεν το παραλάμβανε κανείς. Οι έρευνες των αρχών
έδειξαν ότι το πραγματικό της όνομα
δεν ήταν Στέφκα, αλλά Μαργαρίτα
Ν. και το διαβατήριό της ήταν πλαστό. Το είχε εξασφαλίσει ο παππούς
της στη Βουλγαρία, «αγοράζοντας»
το όνομα Στέφκα από άλλη οικογένεια για να στείλει την εγγονή
να ζητιανέψει στην Ελλάδα. Την
είχε «νοικιάσει» σε κάποιο από τα
κυκλώματα που εισάγουν επαίτες.
των προκύπτει ότι με μικρά λεωφορεία συμμορίες μεταφέρουν γυναίκες Ρομά από Βουλγαρία, Αλβανία και Ρουμανία για
να ζητιανεύουν ή να κλέβουν
πορτοφόλια, ενώ τα ανήλικα
παιδιά τα εγκαθιστούν στα φανάρια. Στη νοτιοανατολική
Βουλγαρία, μάλιστα, με επίκεντρο την πόλη Δημιτρόφγκραντ,
γίνονται και «παζάρια» μικρών
κοριτσιών όπου κυριολεκτικά
πωλούνται 12χρονες και 13χρονες για σύζυγοι. Εάν μάλιστα η
κοπέλα είναι εκπαιδευμένη να
κλέβει πορτοφόλια δηλαδή, τότε η τιμή της εκτινάσσεται αφού
θα φέρνει και εισόδημα στην
οικογένεια... Ενα μοιρολόι στην
Αλβανία αναφέρεται στα «χαμένα παιδιά» και βγήκε μέσα από
τη λαϊκή μούσα όταν τις τελευταίες ημέρες της διακυβέρνησης Ραμίζ Αλία ένας τολμηρός
δημοσιογράφος, ο Αναστάς Κόντο, προέβη σε συγκλονιστικές
και ριψοκίνδυνες αποκαλύψεις
περί εμπορίας δεκάδων βρεφών από ορφανοτροφεία προκαλώντας σοκ στην αλβανική
κοινωνία. Ο ίδιος φυλακίστηκε.
Χρόνια μετά, το 2006, μια δημοσιογράφος τηλεοπτικού σταθμού εγκαταστάθηκε μεταμφιεσμένη σε τσιγγάνα σε καταυλισμό Ρομά στο Ελβασάν, όπου
υπήρχαν πληροφορίες ότι γίνονταν αγοραπωλησίες βρεφών.
Σύντομα κατάφερε να «μεσολαβήσει» για την πώληση ενός παιδιού στα Ιωάννινα έναντι 5.000
ευρώ όμως στην όχθη της Παμβώτιδας αποκαλύφθηκε ότι η
υποψήφια «μητέρα» ήταν αστυνομικός που είχε ειδοποιηθεί
από τη δημοσιογράφο για την
αγοραπωλησία. Σε άλλη ανατριχιαστική περίπτωση, σε καταυλισμό αθίγγανων έξω από το Δυρράχιο, ένα ζευγάρι επιχείρησε
να πουλήσει το παιδί του σε ανδρόγυνο Ιταλών για μια έγχρωμη τηλεόραση...
Πολλοί ζουν από τα
επιδόματα πρόνοιας
Της ΤΑΝΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΥ
«Είναι 120.000, μπορεί να φτάνουν
και τις 150.000. Υπάρχουν και εκτιμήσεις όμως που ανεβάζουν τον αριθμό τους στις 220.000. Μιλάμε πάντα
για τους Ελληνες Ρομά ή Τσιγγάνους,
πες τους όπως θέλεις. Γιατί τα τελευταία χρόνια έχουν έρθει και άλλοι,
κυρίως από την Αλβανία, αλλά και τη
Βουλγαρία, τα Σκόπια και τη Ρουμανία.
Αυτοί έτσι και αλλιώς είναι παράνομοι», λέει στην «Κ» στέλεχος του
υπουργείου Εσωτερικών.
Μόνο κατ’ εκτίμηση υπάρχουν
στοιχεία για τους Ρομά στην Ελλάδα.
Αλλωστε, εφόσον πρόκειται για Ελληνες πολίτες, δεν υπάρχει κάτι που
να τους διαφοροποιεί στα δημόσια
έγγραφα. Η μόνη φορά που καταγράφηκαν ως «Τσιγγάνοι» σε επίσημο έγγραφο ήταν όταν κατέθεταν
αίτηση για δάνειο μέσω ευρωπαϊκού
προγράμματος από το υπ. Εσωτερικών την περίοδο 2004-2007.
Υπολογίζεται πάντως ότι μόνον
οι περίπου 30.000 είναι πλήρως ενσωματωμένοι, όπως εκείνοι που κατοικούν στην Αγία Βαρβάρα. Μια
τελευταία απογραφή, που όμως δεν
συμπεριελάμβανε τη Θράκη και τη
Μακεδονία, περιοχές με μεγάλο πληθυσμό Ρομά, κατέγραψε 220 καταυλισμούς, όταν σε όλη τη χώρα ίσως
και να φτάνουν τους πεντακόσιους.
Ομως ένα είναι σίγουρο: ότι πρόκειται
για πληθυσμιακή ομάδα που λαμβάνει πολλά προνοιακά επιδόματα.
Επίδομα φτώχειας, επίδομα πολυτέκνου, επιδόματα για ατυχήματα
που παθαίνουν συχνά λόγω του
τρόπου ζωής τους και χρόνιες ασθένειες. Τα παιδιά είναι για πολλούς
«εργαλεία κατά της φτώχειας».
«Μπαίναμε σε ένα σπίτι, λέγαμε
πόσα παιδιά έχεις, απαντούσε έξι.
Στο επόμενο σπίτι μάς έλεγαν οκτώ
παιδιά αλλά βρίσκαμε και δύο από
το προηγούμενο», λέει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο κ. Παρθένης,
υπεύθυνος προγραμμάτων Τσιγγανοπαίδων του Πανεπιστημίου
Αθηνών. Στις «σχέσεις» των Τσιγγάνων με το Δημόσιο επένδυσαν
πολλοί πολιτικοί για την εκλογή
τους. Και επειδή το μορφωτικό επίπεδο των Τσιγγάνων συχνά δεν
τους επιτρέπει να ξέρουν πώς να
εξασφαλίσουν επιδόματα, πάντα
υπάρχουν επιτήδειοι βοηθοί. «Ομως
στα επιδόματα εξαντλείται η ελληνική κρατική πολιτική για τους Τσιγγάνους», συνοψίζει ο κ. Συρίγος.
Μόνο το 30% των Ρομά που κατοικούν στην Ελλάδα έχει πρόσβαση
σε ηλεκτρικό και σε πόσιμο νερό.
Ναρκωτικά
Εφτιαξε τον σύλλογο για να βοηθήσει την επόμενη γενιά Ρομά να
ζήσει καλύτερα, να μορφωθεί και
έτσι να έχουν οι νέοι ελπίδα να
βρουν κάποια σταθερή δουλειά.
Οταν της τηλεφώνησα για να μιλήσουμε, μου ζήτησε να την καλέσω
αργότερα «για να ξεμπλέξουμε πρώτα με την Αστυνομία». Μερικές ώρες
αργότερα, μου εξήγησε ότι μια
27χρονη έγκυος ναρκoμανής πέθανε
το μεσημέρι και οι δυνάμεις της
Αστυνομίας περίπου «κατέλαβαν»
το χωριό. «Και εγώ θέλω να πιάσουν
αυτούς που πουλάνε ναρκωτικά.
Στην άκρη του χωριού παιδιά ρουφάνε όλη την ημέρα βενζίνη και
είναι σαν μεθυσμένα. Εχουμε παιδιά
και δεν θέλουμε να ζούνε έτσι».
Στο Δροσερό κατοικούν εκατοντάδες παιδιά, όμως το δημοτικό
σχολείο χωράει μόνο 160. Επειδή
για παιδικό σταθμό ούτε λόγος να
γίνεται, οι γυναίκες του χωριού
έστησαν ένα κέντρο απασχόλησης
παιδιών από 2 ώς 4 ετών με χρηματοδότηση από τα Ιδρύματα Νιάρχου και Μποδοσάκη. «Πέρυσι είχαμε
48 παιδιά και φέτος θα φιλοξενούσαμε 115 με τα χρήματα από το
Ιδρυμα Νιάρχου. Ομως ήρθε η Πρόνοια και είπε ότι το κτίριο δεν έχει
άδεια και μας απαγόρευσαν να λειτουργήσουμε. Τώρα τα παιδιά γυρίζουν στον δρόμο», καταλήγει η
Σαμπιχά.
21-DIETNH_Master_cy 10/25/13 6:02 PM Page 21
ΔΙΕΘΝΗ
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
21
Αναζητώντας τον Μπεν
στη Βέροια του 1997
Της ΛΙΝΑΣ ΓΙΑΝΝΑΡΟΥ
Βέροια, Φεβρουάριος του 1997. Το
αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν ο
Εντι και η Κριστίν Νίνταμ, μαζί με
τους δημοσιογράφους και τους τεχνικούς του Channel 4, πάρκαρε στις
παρυφές του καταυλισμού των Ρομά.
Ηταν η πολλοστή φορά από την εξαφάνιση του μικρού Μπεν, το 1991,
που οι παππούδες του επέστρεφαν
στη χώρα μας ακολουθώντας ίχνη,
τσεκάροντας ακόμα και τις ισχνότερες
των πληροφοριών. Το ντοκιμαντέρ
που είχε αποφασίσει να γυρίσει τότε
το βρετανικό κανάλι για την εξαφάνιση του Μπεν ήταν μια καλή ευκαιρία
για το ζευγάρι των εργατών από το
Σέφιλντ να οργώσουν τη χώρα μας
χωρίς δικά τους έξοδα. Η εξάχρονη
έως τότε περιπέτεια της οικογένειας
την είχε εξαντλήσει οικονομικά.
Η πληροφορία πως ο Μπεν βρισκόταν στη Βέροια είχε προέλθει
από έναν κρατούμενο των φυλακών
της Λάρισας, τον οποίο ο Εντι, η Κριστίν και το συνεργείο είχαν συναντήσει τις προηγούμενες ημέρες. Τους
είχε πει ότι είχε δει το αγόρι εκεί τον
Μάρτιο του 1992. Στην ίδια κατεύθυνση κινούνταν και άλλες μαρτυρίες.
«Η πληροφορία μιλούσε για συγκεκριμένη οικογένεια Ρομά, την οποία
επισκεφθήκαμε», λέει στην «Κ» η
δημοσιογράφος Μανίνα Ντάνου, η
οποία ταξίδευε μαζί με το ζευγάρι
για να τους βοηθά στις επαφές με
τις Αρχές και τους κατοίκους. «Ηταν
λίγο καχύποπτοι, αλλά όχι επιθετικοί.
Οταν σε λίγες μέρες, όμως, επιστρέψαμε στη Βέροια για να συναντήσουμε άλλη οικογένεια Ρομά, που
έμενε εκτός καταυλισμού, η εικόνα
είχε αλλάξει. Βγήκαν στον δρόμο και
μας απείλησαν με όπλα και αναγκαστήκαμε να φύγουμε», θυμάται η
ίδια. «Προφανώς είχαν ειδοποιηθεί
από κάποιον».
Ο οδηγός ταξί
Στη Βέροια συνάντησαν επίσης
έναν οδηγό ταξί, με τον οποίο είχαν
επικοινωνήσει τον προηγούμενο
χρόνο. «Μας είχε πει τότε ότι ήταν
βέβαιος ότι ο Μπεν είχε μπει στο
ταξί του, τον Ιανουάριο του 1994,
με μια γυναίκα Ρομά και κάτι άλλα
παιδιά», περιγράφει στο ρεπορτάζ
της «Missing» (από την έκδοση
<
<
<
<
<
<
Οι πληροφορίες,
το ντοκιμαντέρ του Channel 4, οι ιστορίες των μαρτύρων, η απογοήτευση
της οικογένειας Νίνταμ.
«Granta 105: Lost and Found») η
Βρετανή δημοσιογράφος Melanie
McFadyean, που καλύπτει την υπόθεση εδώ και δύο δεκαετίες. «Οταν
είχε ρωτήσει ποιο είναι το παιδί, ένα
από τα άλλα παιδιά τού είχε απαντήσει “Μπεν ή Μπένζι” και η γυναίκα
είχε απειλήσει να τον χαστουκίσει.
Οταν όμως τον συναντήσαμε ξανά,
είχε ανακριθεί από την αστυνομία
και είχε αλλάξει γνώμη».
Φυσικά, βρέθηκαν και στο αστυνομικό τμήμα. «Μας έβαλαν σε ένα δωμάτιο όπου μια ομάδα ανδρών κάπνιζε
και έπαιζε χαρτιά», γράφει η McFadyean. «Ενας σηκώθηκε να μας μιλήσει.
Μας είπε ότι ο κρατούμενος ήταν μυθομανής και ότι δεν μπορούμε να λάβουμε σοβαρά υπόψη την ιστορία του».
Το ηθικό του ζευγαριού είχε αναπτερωθεί από τις μαρτυρίες, αλλά όλες οι
πληροφορίες έπεφταν σε αδιέξοδο.
«Στην Αθήνα, έγινε και ένα ραντεβού
με αξιωματούχο του υπουργείου Δημόσιας Τάξης», λέει η Μανίνα Ντάνου.
«Τους είπε ότι στην Ελλάδα δρουν κυκλώματα αγοραπωλησίας παιδιών και
βρεφών και ότι σε αυτά εμπλέκονται
συνήθως Ρομά. Η συνήθης πρακτική
είναι ότι τα πουλάνε γρήγορα στο εξωτερικό για να μην κινδυνέψουν να αναγνωριστούν στην Ελλάδα. Ηταν σοκαριστικές οι πληροφορίες που τους έδινε.
Ακριβότερα πωλούνται, έλεγε, τα ξανθά
αγόρια, μετά τα μελαχρινά αγόρια και
μετά τα κορίτσια».
Μέχρι τότε, η οικογένεια Νίνταμ
ήταν πεπεισμένη πως το παιδί βρίσκεται κάπου στην Ελλάδα. Από εκείνο
το ταξίδι του ’97 άρχισαν να σκέφτονται
ότι ίσως τελικά τα πράγματα δεν είναι
έτσι. «Εβλεπες την απογοήτευσή τους.
Ενώ είχαν να ψάξουν σε μια χώρα, ξαφνικά τα ίχνη χάνονταν στο άγνωστο.
Και όμως, δεν το έβαζαν κάτω, παρέμεναν αισιόδοξοι ότι ο Μπεν κάποια
στιγμή θα βρεθεί».
Παρά τα όσα συνέβησαν και την
απροθυμία των Αρχών στην Κω, από
όπου εξαφανίστηκε το παιδί, αλλά
και σε όλη τη χώρα, να τους βοηθήσουν, οι Νίνταμ δεν σταμάτησαν ποτέ
να αγαπούν την Ελλάδα. «Θυμάμαι
ότι προσπαθούσαν να μάθουν τη
γλώσσα, με ρωτούσαν πώς να προφέρουν σωστά κάποιες λέξεις», αναφέρει η Μανίνα Ντάνου. «Εξαιρετικά
συμπαθείς άνθρωποι, φιλικοί, γεμάτοι
συναίσθημα». Από εκείνο το οδοιπορικό στη Βόρεια Ελλάδα, έχουν περάσει 16 χρόνια, 22 από την μοιραία
ημέρα στην Κω. Ο Μπεν, όπου και αν
βρίσκεται, είναι σήμερα 24 ετών.
EPA / IVAN YANEV
Φλας μπακ στο οδοιπορικό που πραγματοποίησαν οι παππούδες του
Η Βουλγάρα Ρομά Σάσα Ρούσεβα, που εξετάζεται ως μητέρα της Μαρίας, με ένα από τα άλλα παιδιά
της. Η Ρούσεβα παραδέχθηκε ότι έδωσε το παιδί στην οικογένεια των Ελλήνων Ρομά, το 2009, γιατί δεν
μπορούσε να το συντηρήσει.
Βούλγαροι Ρομά οι φυσικοί γονείς της Μαρίας;
Την εμπλοκή οικογένειας Βουλγάρων Ρομά -η
οποία εντοπίστηκε από τις αστυνομικές αρχές
της γειτονικής χώρας στο πλαίσιο της μεγάλης κινητοποίησης για την εξεύρεση των φυσικών γονέων της μικρής Μαρίας- σε περιπτώσεις παράνομων υιοθεσιών εξέταζαν οι Αρχές. Η 38χρονη
Σάσα Ρούσεβα, που φερόταν ως η μητέρα της
«Μαρίας των Φαρσάλων», αποκάλυψε ότι έδωσε
το παιδί στην οικογένεια των Ελλήνων Ρομά το
2009, αφού είχε γεννήσει σε νοσοκομείο της
Λαμίας. Η βουλγαρική αστυνομία ανακοίνωσε ότι
η συγκεκριμένη γυναίκα όντως βρισκόταν για ένα
διάστημα στην Πάτρα, κάτι που δεν επιβεβαίωναν οι ελληνικές αρχές καθώς τα στοιχεία δεν
υπήρχαν καταχωρισμένα. Οι βουλγαρικές αρχές
ανέκριναν την ίδια, μέλη της οικογένειάς της αλλά και άλλους Ρομά του δικού τους καταυλισμού.
Η οικογένεια αυτή έχει άλλα δέκα παιδιά, κάποια
από τα οποία μοιάζουν εμφανισιακά στη μικρή
Μαρία, ωστόσο η εξέταση δείγματος DNA είναι
εκείνη που αναμένεται να δώσει οριστική απάντηση στο μυστήριο. Πάντως, οι Αρχές Ελλάδας
και Βουλγαρίας εξέταζαν το ενδεχόμενο να βρίσκονται μπροστά σε μεγάλο βαλκανικό κύκλωμα
εμπορίας βρεφών και γι’ αυτό προχωρούν από
κοινού σε εξονυχιστικές έρευνες για το παρελθόν και τις κινήσεις της συγκεκριμένης οικογένειας «εντός» και «εκτός» της γείτονος χώρας.
22-KOSMOS_Master_cy 10/25/13 6:24 PM Page 22
22
l
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΔΙΕΘΝΗ
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η Λεονάρντα
έριξε τη
δημοτικότητα
του Ολάντ
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑ
Οι μέρες κυλούν γρήγορα στη Γαλλία και με τον ίδιο ρυθμό ολισθαίνει
και η δημοτικότητα του Φρανσουά
Ολάντ. Κάθε εβδομάδα έρχεται
στην επιφάνεια ένα νέο σκάνδαλο,
η διαχείριση κάθε υπόθεσης είναι
χαοτική, η πολιτική τάξη είναι διχασμένη και οι Γάλλοι εξοργίζονται
όλο και περισσότερο. Πρόκειται
για το θέμα της μετανάστευσης.
Την περασμένη εβδομάδα, ένα
παιδί Ρομά δίχως τα απαραίτητα
πιστοποιητικά, η Λεονάρντα, συνελήφθη από αστυνομικούς κατά
τη διάρκεια σχολικής εκδρομής,
μπροστά στα έκπληκτα μάτια των
συμμαθητών της. Η νεαρή κοπέλα,
ηλικίας 15 ετών, απελάθηκε αυτόματα από τη Γαλλία στο Κόσοβο μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της
οικογενείας της. Η υπόθεση αυτή
προκάλεσε έντονα αρνητικές αντιδράσεις στη Γαλλία: οι μαθητές
διαμαρτύρονται, οι πολιτικοί διχάζονται, αισθάνονται προσβεβλημένοι και σοκάρονται από τη
μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε,
ενώ τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης σχολιάζουν σαρκαστικά το
γεγονός.
Ωστόσο, ακόμη και αν η ίδια η
πράξη σκανδαλίζει, αυτή δεν είναι
η πρώτη φορά που συμβαίνει, καθώς η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε όπως ορίζει ο νόμος. Σε
αυτό πρέπει να προστεθεί και η
έκθεση της αστυνομίας, η οποία
επισημαίνει ότι το συγκεκριμένο
παιδί μόνο πρότυπο κοινωνικής
ενσωμάτωσης δεν αποτελεί, αφού
ο πατέρας του είπε ψέματα για
την ταυτότητά του, προκειμένου
να αιτηθεί άσυλο υπό το καθεστώς
του πρόσφυγα.
Αδιαμφισβήτητα, όμως, το πιο
συγκλονιστικό γεγονός ήταν η
διαχείριση της υπόθεσης από την
κυβέρνηση. Μετά μία εβδομάδα
διαξιφισμών, ο Φρανσουά Ολάντ
παρενέβη τηλεοπτικά προκειμένου
να διαβεβαιώσει ότι η Λεονάρντα
θα μπορούσε να επιστρέψει στη
Γαλλία, όμως δίχως την οικογένειά
της. Στην πραγματικότητα, ο
Φρανσουά Ολάντ κινητοποίησε
το σύνολο της Γαλλικής Δημοκρατίας για την υπόθεση Λεονάρντα,
ζητώντας από τον υπουργό Εσωτερικών να διακόψει το ταξίδι του
στην Καραϊβική για μια κρίσιμη
συνάντηση στο προεδρικό μέγαρο,
προκαλώντας την οργή της πλειοψηφίας του κόμματός του, των
Σοσιαλιστών, οι οποίοι τον επέ-
EPA / ZSOLT CZEGLEDI
Το μεταναστευτικό προκάλεσε διχασμό
και χάος στην πολιτική σκηνή
Μετανάστες σε στάση λεωφορείου στη Λέσβο. Το νησί αποτελεί πέρασμα για τα κυκλώματα λαθρομετανάστευσης.
Επαναπατρισμός για 300 Αλβανούς
Κάτω από τη γέφυρα Κίτσνερ, η οποία βρίσκεται πάνω από τον κεντρικό
αυτοκινητόδρομο της Λυών, μερικές εκατοντάδες μέτρα από τον σταθμό
της Περάς, έχει δημιουργηθεί εδώ και μερικά χρόνια ένας αυτοσχέδιος καταυλισμός. Δεν φιλοξενεί Ρομά, αλλά περίπου 300 Αλβανούς αιτούντες
άσυλο, από τους οποίους οι 98 είναι παιδιά. Πρόκειται για έναν καταυλισμό
επικίνδυνο, ανθυγιεινό, με άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Την περασμένη Τετάρτη, η περιφέρεια της Ρον ανακοίνωσε τη βούλησή της για μετεγκατάσταση αυτών των Αλβανών στην πόλη Ουλάν και, πιο συγκεκριμένα, σε ένα
χέρσο χωράφι του γαλλικού οργανισμού σιδηροδρόμων. Επρόκειτο για μια
απαράδεκτη απόφαση, σύμφωνα με τον Φρανσουά-Νοέλ Μπουφέ, τον δήμαρχο αυτής της κωμόπολης νότια της Λυών, ο οποίος διακηρύττει απεγνωσμένα ότι «είναι μια ζώνη σε πλήρη ανάπτυξη, στο κέντρο μιας μικρής κοινότητας, η οποία έχει ήδη υποδεχθεί 200 αιτούντες άσυλο, έχει αναλάβει
το μερίδιο που της αναλογεί και δεν έχει λάβει υποστήριξη, όταν επί 9 μήνες υπέφερε από την παρουσία των Ρομά που έχουν ήδη κοστίσει στον δήμο 80.000 ευρώ». Για τον λόγο αυτό, ο δήμαρχος προσέφυγε στη Δικαιοσύνη. Ο δικαστής απεφάνθη την απέλαση αυτών των 300 αιτούντων άσυλο.
κριναν έντονα την επόμενη ημέρα
της παρέμβασής του! Αραγε ο Γάλλος πρόεδρος όφειλε όντως να
υποστηρίξει τον υπουργό Εσωτε-
ρικών ή, καλύτερα, τον πρωθυπουργό και να ασχοληθεί με διοικητικές υποθέσεις; Δεν είχε σημαντικότερα θέματα να επιλύσει;
Οπως όλοι οι πρόεδροι, αυτό
που πραγματικά φοβάται είναι τα
συλλαλητήρια της νεολαίας, η
οποία στο παρελθόν έχει προκαλέσει την πτώση αρκετών κυβερνήσεων, αφού το θέαμα των δυσαρεστημένων νέων στους δρόμους μπορεί να παρομοιαστεί με
την οδοντόπαστα, μόλις εξέλθει,
είναι δύσκολο να τοποθετηθεί
ξανά μέσα. Αλλά ήταν λόγος αυτός
για να προβεί σε τέτοια παρέμβαση, όταν το 65% των Γάλλων δεν
επιθυμεί την επιστροφή της Λεονάρντα;
Προσπαθώντας πολύ να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, ο Γάλλος
πρόεδρος καταδιώκεται από τους
δαίμονές του. Μία εβδομάδα μετά
την υπόθεση Λεονάρντα, η δεξιά
αντιπολίτευση και ο πρόεδρός της,
Ζαν Φρανσουά Κοπέ, αποφάσισε
να ανοίξει εκ νέου τη συζήτηση
για το δίκαιο του εδάφους. Επιθυμεί
κυρίως να εμποδίσει τα παιδιά που
γεννιούνται στη Γαλλία δίχως τα
κατάλληλα πιστοποιητικά, να αποκτήσουν αυτόματα τη γαλλική υπηκοότητα.
Αυτή η πρόταση δεν εγείρεται
πρώτη φορά στη Γαλλία. Το 1993,
η δεξιά παράταξη, με τον Σαρλ
Πασκουά, έθιξε ξανά το θέμα τής
εκ του νόμου αυτόματης χορήγησης γαλλικής ιθαγένειας. Μάλιστα,
έπρεπε να ζητηθεί σε ηλικία 18
ετών και να τηρηθεί κάποια διαδικασία. Μόνο που αυτή τη φορά,
ο Ζαν Φρανσουά Κοπέ πάει ένα
στάδιο περαιτέρω, επειδή θέλει
να στερήσει την ιθαγένεια από τα
παιδιά που γεννήθηκαν δίχως πιστοποιητικά στη Γαλλία. Μια πραγματική αλλαγή πλεύσης, η οποία
είναι αντίθετη ακόμα και με τον
Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος διακήρυττε ότι «το δίκαιο του εδάφους
είναι γαλλικό δικαίωμα». Μεταξύ
της οικονομικής και της νευρικής
κρίσης, η Γαλλία περιχαρακώνεται
όλο και περισσότερο γύρω από
ένα πλαίσιο προστατευτισμού.
23-DIETNH_Master_cy 10/25/13 6:38 PM Page 23
ΔΙΕΘΝΗ
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
23
AFP / PAUL J. RICHARDS
Καινούργιο
μέτωπο κατά
στρατηγών από
τους φοιτητές
Το στρατηγείο της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας, στο Μέριλαντ των ΗΠΑ. Η NSA κατηγορείται για αθρόες παρακολουθήσεις τηλεφωνικών συνδιαλέξεων.
Θύελλα σε Γερμανία, Γαλλία
για τους «κοριούς» της NSA
Τηλεφωνική επικοινωνία Μέρκελ και Ολάντ με Ομπάμα μετά το μπαράζ αποκαλύψεων
Της ALISSA RUBIN
THE NEW YORK TIMES
Οργή έχουν προκαλέσει στη Γερμανία
οι αποκαλύψεις ότι οι αμερικανικές
μυστικές υπηρεσίες παρακολουθούσαν
το κινητό τηλέφωνο της καγκελαρίου
Αγκελα Μέρκελ, φέρνοντας το θέμα
των υποκλοπών της NSA στο επίκεντρο
της συνόδου κορυφής της Ε.Ε. στις
Βρυξέλλες. Ο Αμερικανός πρεσβευτής
στο Βερολίνο Τζον Εμερσον εκλήθη
την Πέμπτη στο υπουργείο Εξωτερικών
να δώσει εξηγήσεις, ενώ η Γερμανίδα
καγκελάριος είχε την ίδια ημέρα τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο
Ομπάμα. Ο Αμερικανός πρόεδρος δεσμεύθηκε ρητά ότι οι κλήσεις της κ.
Μέρκελ δεν υποκλέπτονται.
Μετά την τηλεφωνική επικοινωνία
που είχαν την Τρίτη το βράδυ ο Γάλλος
πρόεδρος Ολάντ με τον Αμερικανό
ομόλογό του, η Γαλλία ζήτησε το θέμα
των παρακολουθήσεων να τεθεί στην
ημερησία διάταξη της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε., αλλά και η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή να απορρίπτει εφεξής κάθε
αίτημα παρακολούθησης από τις αμερικανικές αρχές. Οι γαλλικές αντιδράσεις άρχισαν το βράδυ της Δευτέρας,
μετά τη δημοσίευση της είδησης ότι
70 εκατομμύρια ψηφιακές κλήσεις και
μηνύματα Γάλλων πολιτών είχαν υποκλαπεί από την NSA τη χρονική περίοδο
από τις 10 Δεκεμβρίου του 2012 έως
και τις 8 Ιανουαρίου 2013.
Αντιδράσεις
Ο Αμερικανός πρεσβευτής Τσαρλς
Ρίφκιν εκλήθη να δώσει εξηγήσεις
στην έδρα της γαλλικής διπλωματίας,
το Κε ντ’ Ορσέ. «Τέτοιες πρακτικές μεταξύ εταίρων είναι εντελώς ανεπίτρεπτες. Πρέπει να λάβουμε εγγυήσεις ότι
αυτές δεν θα συνεχισθούν», φέρεται
να είπε ο Γάλλος ΥΠΕΞ Λοράν Φαμπιούς
στον πρεσβευτή Ρίφκιν.
Ανάλογη, σκληρή γλώσσα χρησιμοποίησε και ο πρόεδρος Ολάντ στην τηλεφωνική του συνομιλία με τον Μπαράκ
Ομπάμα. Στέλνοντας όμως μήνυμα ότι
η γαλλική αυστηρότητα είχε αποδέκτρια
την εσωτερική πολιτική σκηνή, η γαλλική κυβέρνηση απέφυγε να κάνει λόγο
για «παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας», όπως είχε κάνει η κυβέρνηση
της Βραζιλίας τον περασμένο μήνα.
Οι αποκαλύψεις που προέρχονται
από τα έγγραφα του φυγάδα πρώην
πράκτορα Εντ Σνόουντεν εμπλέκουν
<
<
<
<
<
<
Την ίδια ώρα, ο γαλλικός
Τύπος κατηγορεί το Παρίσι
για υποκρισία, καθώς οι
γαλλικές μυστικές υπηρεσίες διαθέτουν δικό τους
πρόγραμμα υποκλοπών.
την NSA και σε παρακολουθήσεις συνδιαλέξεων του Μεξικανού προέδρου
Καλδερόν, ενώ υπόνοιες για παρακολούθηση της δικής του κυβέρνησης
εξέφρασε και ο Ιταλός πρωθυπουργός
Ενρίκο Λέτα. Τον Ιούνιο, το περιοδικό
Der Spiegel είχε αποκαλύψει την παρακολούθηση των γραφείων της Ε.Ε.
στις Βρυξέλλες και στην Ουάσιγκτον
από την NSA. Τους σοβαρότερους διπλωματικούς τριγμούς προκάλεσαν οι
αποκαλύψεις για υποκλοπές στη Βραζιλία, με την κυβέρνηση της προέδρου
Ντίλμα Ρούσεφ να καταγγέλλει «ανεπίτρεπτη παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας» της χώρας της.
Ειδικοί εκτιμούν πως η αμερικανική
υπηρεσία επέλεξε «τακτική ηλεκτρικής
σκούπας», μαγνητοφωνώντας 70 εκατομμύρια κλήσεις που περιλαμβάνουν
τηλεφωνικές συνομιλίες και μηνύματα.
Τα έγγραφα του Σνόουντεν δείχνουν
ότι, εκτός από την παρακολούθηση
επικοινωνιών μεταξύ υπόπτων για τρομοκρατικές πράξεις, η NSA στόχευε
και επιφανείς προσωπικότητες της πολιτικής και των επιχειρήσεων.
Πολλοί παρατηρητές επισημαίνουν,
πάντως, ότι η σκληρή ρητορική της
γαλλικής κυβέρνησης αποτελεί –εν μέρει– θεατρική πράξη, καθώς οι γαλλικές
μυστικές υπηρεσίες διαθέτουν δικό
τους πρόγραμμα υποκλοπών και παρακολουθήσεων Αμερικανών, όπως
αποκαλύφθηκε το 2010.
«Συμφωνία κυρίων»
Την εποχή εκείνη, ο επικεφαλής των
αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, ναύαρχος Ντένις Μπλερ, είχε
προσπαθήσει να εξασφαλίσει την υπογραφή κοινής γαλλο-αμερικανικής διακήρυξης, στην οποία τα δύο κράτη θα
δεσμεύονταν να μην κατασκοπεύουν
το ένα το άλλο, όπως ισχύει και χάρη
στη «συμφωνία κυρίων» των ΗΠΑ με
τη Βρετανία. Οι προσπάθειες του ναυάρχου, όμως, είχαν πέσει στο κενό, αντιμετωπίζοντας την καχυποψία των
γαλλικών υπηρεσιών πληροφοριών.
Η υποκρισία της γαλλικής κυβέρνησης καθίσταται εμφανής, καθώς ήδη
από το καλοκαίρι ο Τύπος της χώρας
αποκάλυπτε ευρύ πρόγραμμα τηλεφωνικών υποκλοπών από τη γαλλική υπηρεσία αντικατασκοπείας GDES χωρίς
δικαστική έγκριση. Παρότι τα αμερικανικά τεχνολογικά μέσα υποκλοπής
είναι ανώτερα και επιτρέπουν ευρύτερο
φάσμα παρακολουθήσεων, οι γαλλικές
μέθοδοι δείχνουν ότι οι έκνομες υποκλοπές αποτελούν κοινό όπλο στον
πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.
Πρόγραμμα Genie
Ενα από τα δημοφιλέστερα
προγράμματα υποκλοπών της
αμερικανικής υπηρεσίας NSA
είναι το Genie. Το πρόγραμμα
χρησιμοποιεί ιούς ηλεκτρονικών υπολογιστών για να αποκτήσει πρόσβαση στις συσκευές των θυμάτων του. Το
Genie χρησιμοποιεί τρεις διαφορετικές μεθόδους παρακολούθησης: με την κρυφή τοποθέτηση μικρών κατασκοπευτικών προγραμμάτων
στους υπολογιστές, που αναμεταδίδουν έτσι κάθε τους
λειτουργία στα τερματικά της
NSA, χάρη σε άλλα κατασκοπευτικά προγράμμα που αποτυπώνουν το ακριβές περιεχόμενο της οθόνης του υπολογιστή και –τέλος– με το σύστημα PBX, ικανό να καταγράψει κάθε τηλέφωνική συνομιλία της ψηφιακής γραμμής,
στην οποία έχει τοποθετηθεί.
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό της NSA για το 2011, 652
εκατ. δολάρια δεσμεύθηκαν
για τον σχεδιασμό και την κατασκευή «κατασκοπευτικού
λογισμικού». Σε έγγραφο που
προήλθε από τον Εντ Σνόουντεν, φαίνεται ότι η θετική ψήφος που εξασφάλισαν στο
Σ.Α. του ΟΗΕ οι ΗΠΑ τον Ιούνιο του 2010 για νέες κυρώσεις εναντίον του Ιράν, βασίστηκε σε υποκλοπές γερμανικών και γαλλικών διπλωματικών συνομιλιών.
Η Αγκυρα και οι κινεζικοί πύραυλοι
Η ανακοίνωση της Τουρκίας τον περασμένο μήνα, ότι προτίθεται να
αγοράσει κινεζικό αντιπυραυλικό
σύστημα μεγάλου βεληνεκούς δεν
αποτελεί παρά το τελευταίο δείγμα
της αποτυχημένης τουρκικής προσπάθειας για εκπόνηση ανεξάρτητης
εξωτερικής πολιτικής.
Προς τιμήν του, το κυβερνών ΑΚΡ
στην Τουρκία έχει προσπαθήσει να
διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο
στην περιοχή, ως διαμεσολαβητής
συνήθως μεταξύ των νατοϊκών συμμάχων της χώρας και των προβληματικών της γειτόνων. Η επονομαζόμενη «πολιτική μηδενικών προβλημάτων» της Αγκυρας επιδιώκει
τη ρεαλιστική αντιμετώπιση των
διενέξεων με τη Συρία και το Ιράν,
την επίλυση της σοβούσας αρμενικής
κρίσης και την ικανοποίηση αιτημάτων της κουρδικής μειονότητας
στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Προσφάτως, η Αγκυρα μοιάζει να
<
<
<
<
<
<
Το εν λόγω αντιπυραυλικό
σύστημα παρουσιάζει αδυναμία να ενσωματωθεί στη
νατοϊκή τεχνολογία, που
χρησιμοποιούν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις.
απομακρύνεται από τους ατλαντικούς
της εταίρους. Το κινεζικό αντιπυραυλικό
σύστημα δεν είναι συμβατό με τα νατοϊκά αμυντικά συστήματα, ενώ ο Κινέζος κατασκευαστής βρίσκεται σε αμερικανικό κατάλογο κυρώσεων για παραβίαση του εμπάργκο κατά του Ιράν,
της Β. Κορέας και της Συρίας.
Η Τουρκία χρειάστηκε τρία χρόνια
για να καταλήξει στην κινεζική εταιρεία, με τους κυριότερους διεκδικητές
του συμβολαίου να είναι η αμερικανική Raytheon με το Patriot και η
γαλλο-ιταλική Εurosam, ενώ η διαφορά κόστους υπέρ των Κινέζων ήταν
της τάξης του ενός δισεκατομμυρίου
δολαρίων. Την ίδια ώρα, οι Κινέζοι
προμηθευτές προσφέρουν -εκτός από
γενναιόδωρα αντισταθμιστικά οφέλη- ελεύθερη πρόσβαση στην τεχνογνωσία τους. «Κερασάκι» στο συμβόλαιο: η κινεζική δέσμευση για κατασκευή τεχνολογικού πάρκου κοντά
σε αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης. Το γεγονός ότι το αντιπυραυλικό σύστημα μπορεί να μη λειτουργεί, μοιάζει να μην απασχολεί την
τουρκική κυβέρνηση.
Το κυριότερο πρόβλημα αφορά την
αδυναμία του κινεζικού συστήματος
να ενσωματωθεί στη νατοϊκή τεχνολογία ραντάρ, που χρησιμοποιούν οι
τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Αυτό κάνει πολλούς αναλυτές να εκτιμούν ότι
η εκδηλωθείσα πρόθεση της τουρκικής
κυβέρνησης να αγοράσει το κινεζικό
σύστημα αποτελεί διπλωματικό τέ-
χνασμα, σε μια προσπάθεια οι Δυτικοί
να μειώσουν τις τιμές τους.
«Πολιτική προβλημάτων»
Η «πολιτική μηδενικών προβλημάτων»
της κυβέρνησης Ερντογάν τείνει, έτσι,
να γίνει «πολιτική όλων των προβλημάτων». Η προσπάθεια εξομάλυνσης
των σχέσεων με την Αρμενία ανεστάλη,
ενώ το 2010 η κρίση του στολίσκου του
Μαβί Μαρμαρά -με εννέα Τούρκους πολίτες νεκρούς- οδήγησε σε διπλωματική
ένταση μεταξύ Αγκυρας και Ιερουσαλήμ.
Ο Ταγίπ Ερντογάν απολαμβάνει σημαντική στήριξη στο εσωτερικό της Τουρκίας, ενώ η πορεία του προς την προεδρία
θεωρείται προδιαγεγραμμένη. Η διεθνής
επιρροή του βρίσκεται, όμως, στο ναδίρ
της, με τις πρωτοβουλίες του στο Συριακό
να πέφτουν στο κενό και πολλές δυτικές
κυβερνήσεις να θεωρούν ότι οι διαδηλωτές του περασμένου καλοκαιριού
στην Τουρκία είχαν δίκιο.
THE NEW YORK TIMES
Τέσσερις μήνες μετά το
στρατιωτικό κίνημα που
ανέτρεψε τον πρόεδρο της
Αιγύπτου Μοχάμεντ Μόρσι,
η εκστρατεία πολιτικής
ανυπακοής των Αδελφών
Μουσουλμάνων δεν λέει
να κοπάσει, παρά την ωμή
καταστολή εις βάρος της
οργάνωσης και τη φυλάκιση των περισσότερων εκ
των ηγετικών στελεχών
της. Είναι αλήθεια ότι οι
πορείες διαμαρτυρίας στα
περισσότερα αστικά κέντρα, μετά την καθιερωμένη
προσευχή της Παρασκευής,
έχουν απολέσει τη μαζικότητα και τον δυναμισμό
τους σε σύγκριση με τις
εκρηκτικές ημέρες του περασμένου καλοκαιριού.
Ωστόσο, με την έναρξη της
καινούργιας ακαδημαϊκής
χρονιάς, η προσωρινή κυβέρνηση που στηρίζουν οι
στρατηγοί βρέθηκε αντιμέτωπη με έναν καινούργιο
και από ορισμένες απόψεις
πιο δύσκολο αντίπαλο: το
φοιτητικό κίνημα, που δεν
είναι δυνατόν να στιγματισθεί και να κατασταλεί
εξίσου εύκολα με την πολιτική οργάνωση των ισλαμιστών.
Επίκεντρο της φοιτητικής αναταραχής αποτελεί,
από τα τέλη της περασμένης εβδομάδας, το πανεπιστήμιο Αλ Αζαρ του Καΐρου, το κορυφαίο μορφωτικό ίδρυμα για τους σουνίτες μουσουλμάνους όλου
του κόσμου. Χιλιάδες φοιτητές, κατά κύριο λόγο
οπαδοί του Μόρσι, αλλά
και διαφορετικών ιδεολογικών αποχρώσεων, που
εναντιώνονται στα αυταρχικά μέτρα της νέας κυβέρνησης, πραγματοποίησαν πορεία διαμαρτυρίας,
απέκλεισαν την κεντρική
λεωφόρο, συγκρούστηκαν
με τις αστυνομικές δυνάμεις και στη συνέχεια οχυρώθηκαν στο ιστορικό
ίδρυμα, μετατρέποντάς το
σε εστία καθημερινών διαδηλώσεων.
Ρόλο πυροκροτητή έπαιξε ο νέος νόμος, που ετοιμάζει η κυβέρνηση του μεταβατικού πρωθυπουργού
Χαζέμ Μπεμπλάουι, με τον
οποίο θεσπίζονται αυστηρότατοι περιορισμοί στο
δικαίωμα των συναθροίσεων και των διαδηλώσεων,
ενώ προβλέπονται βαριές
ποινές για τους παραβάτες.
Το επίμαχο νομοσχέδιο
ήταν άλλο ένα βήμα σκλήρυνσης της στάσης του καθεστώτος, το οποίο έχει
αποκόψει συνειδητά όλες
τις γέφυρες συμβιβασμού
με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, διαμηνύοντας
ότι εννοεί να διαλύσει και
να θέσει εκτός νόμου την
οργάνωση που κέρδισε –
εύκολα ή δύσκολα– όλες
τις εκλογικές αναμετρήσεις
ύστερα από την ανατροπή
του καθεστώτος Μουμπάρακ, με τη λαϊκή εξέγερση
του 2011. Και αυτό, σε πείσμα των έντονων αμερικανικών πιέσεων για αναζήτηση κάποιου είδους συμβιβασμού και παρά το γεγονός ότι η ηγεσία των
Αδελφών Μουσουλμάνων
έβαλε νερό στο κρασί της
το τελευταίο διάστημα,
αποσύροντας την αξίωσή
της για επάνοδο του Μόρσι
στην προεδρία της χώρας.
Οι επιλογές της στρατιωτικής ηγεσίας της Αιγύπτου, υπό τον στρατηγό
Αμπντελφατάχ Σίσι, προκάλεσαν έντονες αναταράξεις στις σχέσεις της χώρας
με τις ΗΠΑ. Απρόθυμη να
ταυτιστεί με την απολυ-
ταρχική στροφή του Καΐρου, η Ουάσιγκτον ανήγγειλε την περικοπή της αμερικανικής στρατιωτικής
βοήθειας προς την Αίγυπτο,
προκαλώντας έντονη αντίδραση από την πλευρά
του Αιγύπτιου υπουργού
Εξωτερικών, Ναμπίλ Φάχμι.
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στις αμιγώς στρατιωτικές δαπάνες. Επειτα από
δυόμισι χρόνια έντονης πολιτικής αναταραχής, που
στοίχισαν πανάκριβα στον
τουρισμό και ευρύτερα
στην οικονομία της Αιγύπτου, η κυβέρνηση του Καΐρου αναζητεί εναγωνίως
δάνεια και επενδύσεις ώστε
να ανορθώσει την οικονομία της και να εκτονώσει
την αναταραχή.
Επί του παρόντος, το κενό που αφήνει η Αμερική
σπεύδουν να καλύψουν –
με το αζημίωτο– η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοί
της στον Περσικό Κόλπο,
καθεστώτα που βλέπουν
τους Αδελφούς Μουσουλμάνους ως τον ισχυρότερο
παράγοντα πολιτικής αποσταθεροποίησης στο εσωτερικό τους. Σε αντάλλαγμα
για τα γενναιόδωρα δάνεια
που εισέπραξε από τις σουνιτικές μοναρχίες του Κόλπου, η Αίγυπτος ταυτίστηκε
πλήρως με τη Σαουδική
<
<
<
<
<
<
Επίκεντρο της
ανατα-ραχής το
πανεπιστήμιο Αλ
Αζαρ, κορυφαίο
μορφωτικό ίδρυμα
για τους σουνίτες
μουσουλ-μάνους
όλου του κόσμου.
Αραβία στην πρωτοφανή
κίνησή της να παραιτηθεί
από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σε ένδειξη
διαμαρτυρίας για τη στροφή των ΗΠΑ στο συριακό
πρόβλημα. Μπορεί να αναλογιστεί κανείς τη σημασία
που θα είχε ενδεχόμενη
αποξένωση της Αμερικής
από τη μεγαλύτερη αραβική χώρα, την Αίγυπτο, και
από τη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα της
Μέσης Ανατολής, τη Σαουδική Αραβία, ταυτόχρονα.
Στο μεταξύ, η στρατοκρατία της Αιγύπτου πιέζεται όχι μόνο από τους
Αδελφούς Μουσουλμάνους,
αλλά και από τους κατά πολύ πιο σκληροπυρηνικούς
ισλαμιστές, οι οποίοι έχουν
αποδυθεί σε ένοπλο αγώνα,
μετατρέποντας ολόκληρο
το βόρειο τμήμα της χερσονήσου του Σινά σε ζώνη
χάους. Εντονες ανησυχίες
προκαλούν και τα αλλεπάλληλα κρούσματα φονικών
επιθέσεων εναντίον των
Κοπτών χριστιανών, που
αποτελούν το 10% του αιγυπτιακού πληθυσμού, με
τελευταίο κρούσμα την αιματηρή επίθεση στη διάρκεια χριστιανικού γάμου
στην κοπτική εκκλησία της
Παναγίας, στο Κάιρο, την
περασμένη Κυριακή, όπου
τέσσερις άνθρωποι έχασαν
τη ζωή τους. Η Κοπτική Εκκλησία υποστήριξε το
στρατιωτικό κίνημα εναντίον των Αδελφών Μουσουλμάνων, με αποτέλεσμα
οι χριστιανοί να πληρώσουν στη συνέχεια βαρύ
τίμημα από επιθέσεις αντεκδίκησης φανατικών ισλαμιστών.
AFP, ΑΠΕ
24-ADV GINEKA_Master_cy 10/25/13 5:07 PM Page 1
ΓΥΝΑΙΚΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
TΟ ΠΡΩΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
Alexa Chung
Το βιβλίο της με τίτλο «IT»
κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Penguin
OI ΧΡΥΣΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
ΤΗΣ ΥΦΕΣΙΑΚΗΣ ΜΟΔΑΣ.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΨΩΝΙΣΟΥΜΕ
ΤΩΡΑ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΟ
ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ.
10
9 771791 509003
ΣΤΙΣ 20/10 ΜΕ ΤΗΝ «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ
ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΜΕ €4
Εποχή για έξυπνο shopping!
Ακολουθούμε τους νέους κανόνες του shopping
και επιλέγουμε πρακτικότητα και διαχρονικότητα!
Αφιέρωμα Αξεσουάρ.
Όταν οι λεπτομέρειες δημιουργούν μια νέα εικόνα!
Τσάντες, παπούτσια και γάντια με στυλ.
Agenda. Ότι φέρνει το φθινόπωρο και θα γεμίσει τις μέρες και τις νύχτες μας:
μόδα, γεύση, ποτό, σινεμά, θέατρο, βιβλίο, μουσική.
ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
01-OIKONOMIA NEW_Master_cy 10/25/13 6:46 PM Page 1
Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η 2 7 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι ΟΥ 2 0 1 3
Μεταβολές εβδομάδας
X.A.K.
0,32%
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
ΕΥΡΩΖΩΝΗ
X.A.
2,10%
Dow Jones
Nasdaq
Nikkei
Dax
FTSE 100
0,71%
0,38%
-0,52%
1,30%
1,37%
Η Κύπρος ακόμη και όταν όδευε ολοτα-
χώς προς την υπογραφή Μνημονίου και
απειλούνταν με χρεοκοπία και έξωση
από την Ευρωζώνη δάνειζε το 2,3% του
ΑΕΠ της προς την Ελλάδα, την Ιρλανδία
και την Πορτογαλία. Μάλιστα, δανείζει με
επιτόκιο μικρότερο από αυτό που πληρώνουν οι τρεις άλλες χώρες. Σελ. 5
-3,52%
0,83%
Ο διαχωρισμός της τράπεζας
παραμένει το ισχυρότερο σενάριο
ΕΛΛΑΔΑ
Η Τράπεζα Κύπρου και το σχέδιο
αναδιάρθρωσής της θα βρεθεί στο
επίκεντρο της δεύτερης αξιολόγησης του κυπριακού Μνημονίου
από την Τρόικα. Παράγοντες της
Τρόικας τονίζουν στην «Κ» πως
στην προηγούμενη αξιολόγηση
υπήρχε μόνο υπηρεσιακός διευθύνων σύμβουλος και έγιναν
απλώς αρκετά για να βγει το μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της χώρας, από το καθεστώς
εξυγίανσης. Σε αυτήν την αξιολόγηση, αντιθέτως, θα πρέπει να
παρουσιαστούν σαφή σχέδια που
θα διασφαλίζουν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της Τράπεζας.
Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές το σχέδιο που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες να υλοποιηθεί είναι αυτό
του διαχωρισμού, προκειμένου
Απόβαση κεφαλαίων
στο Χρηματιστήριο
Μαζικές είναι οι εισροές ξένων κεφα-
λαίων στο Χρηματιστήριο της Αθήνας
από funds που αρέσκονται στην ανάληψη ρίσκου. Μέσα στις 16 πρώτες συνεδριάσεις του Οκτωβρίου η κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. ενισχύθηκε κατά 6,3 δισ.
ευρώ. Σελ. 9
ΚΑΡΙΕΡΑ
Καταλύτες αλλαγών
οι ανεξάρτητοι
Τα ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη
των Δ.Σ. μπορούν να γίνουν καταλύτες
αλλαγών, σύμφωνα με την παγκόσμια
εταιρεία συμβούλων Amrop. Η εταιρεία προτείνει τρόπους δράσης των
ανεξάρτητων συμβούλων, οι οποίοι
προέκυψαν μέσα από την παρατήρηση. Σελ. 8
παγκόσμια αγορά ακινήτων διαγράφεται εκ νέου, καθώς αυξάνονται οι
τιμές των ακινήτων σε ένα μεγάλο
γεωγραφικό τόξο που εκτείνεται από
την Κίνα, την Αυστραλία μέχρι τη
Βρετανία και ενσπείρει προβληματισμό για τις ανεπιθύμητες παρενέργειες της εξαιρετικά χαλαρής νομισματικής πολιτικής. Σελ. 12
€/$
Οι απαιτήσεις
της Τρόικας
για την Κύπρου
Η Nokia στη μάχη του smartphone
Η Κύπρος αιμοδότης
των Μνημονίων
να υπάρξει και καλύτερη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων
δανείων, αλλά και να δοθεί μία
σημαντική ανάσα σε επιχειρήσεις
που είναι βιώσιμες και μπορούν
να συμβάλουν θετικά στην αποκατάσταση της ανάπτυξης.
Το βασικό σενάριο επιβεβαιώνει
τις αρχικές σκέψεις για διαχωρισμό
του Συγκροτήματος σε μία τράπεζα
εμπορικής τραπεζικής και σε μία
δεύτερη επενδυτική – κτηματική,
στην οποία θα περάσουν τα προβληματικά δάνεια, ο μεγαλύτερος
όγκος των οποίων αφορά χορηγήσεις προς επιχειρήσεις ανάπτυξης γης. Αξίζει να σημειωθεί ότι
η σχετική προεργασία με τους μεγάλους πελάτες της Τράπεζας Κύπρου έχει ήδη ξεκινήσει από το
διάστημα της διοίκησης Σορώτου.
Σελ. 3, 4
Νέες αγορές για το ΧΑΚ
ΚΥΠΕ
Ο κίνδυνος μιας νέας φούσκας στην
Οι άνθρωποι της Μέρκελ σε
θέσεις-κλειδιά. Σελ. 11
Πετρέλαιο
O πόλεμος της ταμπλέτας μαίνεται στη διεθνή αγορά, με τη Nokia να εισέρχεται στο πεδίο τελευταία
στη σειρά, ενώ νέα προϊόντα παρουσίασαν και η Apple και η Microsoft. Οι νέες συσκευές της Nokia
έκαναν το ντεμπούτο τους στην καθιερωμένη ετήσια εκδήλωση της Nokia World, η οποία έλαβε χώρα
στο Αμπου Ντάμπι. Συγκεκριμένα, η φινλανδική εταιρεία παρουσίασε τα πρώτα της phablets –δύο νέα
μεγάλα «έξυπνα» τηλέφωνα–, καθώς και την πρώτη της ταμπλέτα. Σύμφωνα με τον σχολιαστή Λίο
Κέλιον του BBC, ίσως το Nokia World να μείνει στην ιστορία ως το τελευταίο μεγάλο γεγονός προ της
εξαγοράς της μονάδας που κατασκευάζει κινητά τηλέφωνα από τον αμερικανικό κολοσσό της
Microsoft. Αναλυτές επισημαίνουν πως η κίνηση αυτή θα συνδράμει τη Microsoft στην προσπάθειά της
να προωθήσει τις πλατφόρμες των φορητών συσκευών και να ανταγωνιστεί τους ηγέτες της αγοράς
με τα λειτουργικά συστήματα Andrοid και iOS.
Νέα αγορά εμπορευμάτων, διεύρυνση ωραρίου για την προσέλκυση κινέζικων εταιρειών και αξιοποίηση της προοπτικής των αποκρατικοποιήσεων, με την είσοδο
ημικρατικών οργανισμών στο ΧΑΚ,
αποτελούν το τρίπτυχο πάνω στο
οποίο το Χρηματιστήριο Αξιών
Κύπρου προκειμένου να ξεφύγει
από το σημερινό τέλμα.
Ο τραπεζικός δείκτης και οι τραπεζικές μετοχές αποτελούσαν τα
διαμάντια του κυπριακού χρηματιστηρίου και τις κύριες πηγές εισοδημάτων του. Τα γεγονότα του
Μαρτίου υποχρεώνουν το ΧΑΚ να
αλλάξει στρατηγική.
Σε σχέση με τη διεύρυνση του
ωραρίου λειτουργίας η διοίκηση
εκτιμά ότι πιθανότατα να προκύψει
ανάγκη έναρξης της χρηματιστηριακής συνεδρίασης από τις 3:00
π.μ., έτσι ώστε αυτή να συμπίπτει
με τα ωράρια των αγορών της Άπω
Ανατολής.
Η συγκεκριμένη ενέργεια κρίνεται ως επιβεβλημένη, λόγω της
εισαγωγής κινέζικων εταιρειών
στη ΝΕΑ. του ΧΑΚ τους τελευταίους μήνες. Σελ. 6
Α Ν Α Λ Υ Σ Η / Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ
Να τα πάρει το ποτάμι. Αλλά ποιο;
Ο πέμπτος άθλος του Ηρακλή
δεν ήταν ευκολότερος από
τους άλλους. Χρειάστηκε,
αντί για σβελτάδα, ταχύτητα,
ανδρεία ή δύναμη, να δείξει
ο ημίθεος και αρκετή εξυπνάδα για να καθαρίσει τον στάβλο του
Αυγεία.
Από όλες τις μεταφορές που ακούγονται
εν μέσω κρίσης, ίσως τελικά αυτή να
είναι η πιο εύστοχη για την ανάγκη αλλαγής στην Κύπρο. Δεν μπορείς να καθαρίσεις κοπριά 3.000 βοδιών που μαζευόταν για 30 χρόνια, με τις συνηθισμένες πρακτικές, φτυαριά-φτυαριά.
Η κατάσταση στην Κύπρο, όπως είναι
εύκολα κατανοητό, χρειάζεται σήμερα
ένα «Πηνειό», να σηκώσει τα χάλια και
να τα πάρει μαζί του. Αυτό που δεν μπορεί
να γίνει, είναι να συνεχιστούν οι επί μέρους μικροδιορθώσεις και οι μερικές λύ-
σεις. Κεντρική Τράπεζα, εμπορικές τράπεζες της τράμπας, ημικρατικοί-μιζαδόροι, δεν μπορούν να αποτελούν μέρος
της επόμενης ημέρας, αν θέλουμε να
υπάρχει κάποιο νόημα στις θυσίες αυτής
της εποχής.
Ένα από τα μαθήματα των τελευταίων
μηνών, όμως, είναι πως δεν μπορείς να
καθαρίσεις τον «στάβλο» αν δεν έχεις
καθαρό νερό να ρέει. Αν, ας πούμε, ο
Ηρακλής, δεν είχε στη διάθεσή του τον
Πηνειό, αλλά έναν βόθρο, η ιστορία θα
ήταν πολύ διαφορετική. Δεν μπορείς, με
αλλαγή φρουράς και μόνο να πετύχεις
ξεκαθάρισμα των όσων πρέπει να αλλάξουν.
Αυτή η στήλη είχε υποστηρίξει πριν
από 18 μήνες πως δεν θα έπρεπε να αντικατασταθεί ο Αθανάσιος Ορφανίδης
στην Κεντρική Τράπεζα. Το σκεπτικό
ήταν πως, με δεδομένα τα προβλήματα
<
<
<
<
<
<
<
Ο στάβλος του Αυγεία δεν
καθαρίζει με βόθρο
που υπήρχαν, ιδίως σε σχέση με τον αποκλεισμό των κυπριακών τραπεζών από
τις νομισματικές πράξεις της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας, θα ήταν προτιμότερη
η συνέχεια από την αλλαγή. Αργότερα
είδαμε πως, και η προηγούμενη Διοίκηση
της Κεντρικής, είχε πολλές ευθύνες, πέρα
από αυτό που καταλογίζαμε στον κ. Ορφανίδη, για τη μη εκδίωξη Βγενόπουλου
νωρίτερα: Η Τράπεζα Κύπρου έκρυβε
πολύ καλά τις δικές της βρωμιές και τα
βαθύτατα ζητήματα που είχε στην εταιρική της διακυβέρνηση.
Ωστόσο, έστω κι αν αποδείχθηκε πως
η αλλαγή από μόνη της θα έκανε καλό,
η ένσταση στη συνέχεια ήταν πως δεν
έπρεπε να γίνει ανταλλαγή μιας προβληματικής κατάστασης με άλλη. Η ανεξαρτησία της Κεντρικής διαλύθηκε πριν από
ενάμιση χρόνο και φάνηκε πως, αντί να
τρέξει ο Πηνειός στον στάβλο του Αυγεία,
απλώς μπήκε μέσα κι άλλο νερό λερό.
Έως το τέλος του χρόνου, το μεγάλο
ερώτημα κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα
έχει να κάνει με την κόντρα κυβέρνησης
– διοικητή, η οποία ήδη τράβηξε πολύ
περισσότερο από ό,τι θα ήταν καλύτερο
για τον τόπο. Το μεγάλο ερώτημα θα
είναι ποιος θα διαδεχθεί τον κ. Δημητριάδη. Αν στην Τράπεζα Κύπρου η αλλαγή έγινε με καθυστέρηση, και στο
τέλος η επιλογή είναι μάλλον αμφιλεγόμενη, στην Κεντρική δεν μπορεί να γίνει
το ίδιο. Αυτό θα ήταν μία πολυτέλεια
πολύ ακριβή για τη δική μας κατάσταση,
ως οικονομία.
Γι’ αυτό και η επιλογή του επόμενου
διοικητή θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική. Χρειάζεται άνθρωπος ικανός,
που να έχει μεν θεωρητική κατανόηση
των προβλημάτων, αλλά και πρακτική
αντίληψη. Που να προτιμά τη δράση από
την απραξία. Που να φορτώνεται τις αποφάσεις και το ρίσκο και να δρα με τόλμη.
Και, πάνω από όλα, να είναι καθαρό άτομο,
πέρα από κάθε υποψία και πέρα από κάθε
εξάρτηση, οικονομική ή και άλλη.
Και, γιατί όχι, ας γίνει αυτό που θέλει
ο Πρόεδρος και να περάσει η επιλογή
του και από εξέταση στη Βουλή.
Επίσης, πρέπει να προχωρήσει το ΓεΣΥ
και να εκπονηθεί ΜΔΠ. Και τα λεφτά από
το γκάζι να μείνουν εκτός προϋπολογισμού.
www.fortheisland.wordpress.com
Σχολιάστε στο www.kathimerini.com.cy
OIK_02-OIK DHKTHS-NEW_Master_cy 10/25/13 7:08 PM Page 2
l
ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
AΝΑΛΥΣΗ
Tου ΗΛΙΑ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗ
Το τίμημα
της επιλογής
των Κυπρίων
Χρειάστηκαν πολλές συναντήσεις και η υπομονή
αρκετών Κυπρίων υπουργών και συναδέλφων για
να καταλάβω τη δυναμική της κυπριακής περιπέτειας. Το βασικό μου συμπέρασμα είναι ότι η τροχιά
της κυπριακής διάσωσης θα βαθύνει αντί να γεφυρώσει ρήγματα, σε μια κοινωνία η οποία είχε
συνειδητά αποφασίσει (λόγω προηγουμένων εθνικών καταστροφών) να παραμείνει συνεκτική.
Η γλώσσα και ο καιρός ξεγελούν: Δεν υπάρχει σύγκριση μεταξύ κυπριακού και ελληνικού δημόσιου
τομέα. Ούτε σύγκριση μεταξύ κυπριακού και ελληνικού
δημόσιου χρέους μπορεί να γίνει. Οπως δεν έχουν
καμιά σχέση μεταξύ τους τα προγράμματα θεραπείας:
Το κυπριακό bail-in των καταθετών ήταν ένα δίχως
προηγούμενο, πειραματικό και κατά κάποιο τρόπο… παραδειγματικό μέτρο-σοκ. Από μόνο του,
«απορρόφησε» μεγάλο σοκ της προσαρμογής, και
δικαίως: στην Κύπρο, ήταν ο τραπεζικός τομέας που
έπεσε στη φάκα και έσκασε. Ετσι, αντίθετα με την
Ελλάδα, οι «μνημονιακές» περικοπές στο κυπριακό
Δημόσιο είναι σχετικά ήπιες. Η πτώση των μισθών
του Δημοσίου την πρώτη χρονιά ήταν μονοψήφια
– από πολύ υψηλή αφετηρία (ο μέσος μισθός του
Δημοσίου είναι μιάμιση φορά αυτού του ιδιωτικού
τομέα). Αλλά και για το 2014 οι περικοπές δεν θα
είναι δραματικές. Πάνω σε μια οριζόντια περικοπή
3% θα υπάρξουν κάποιες επιπλέον σε επιδόματα και
λοιπά. Σε μια χώρα όμως με κατώτατο μισθό, το 2012,
τα 924 ευρώ και μεσοσταθμικό πάνω από 1.600 (το
2012) οι προβλεπόμενες μειώσεις δεν θα γονατίσουν
τους δημοσίους υπαλλήλους. Ο υπουργός Οικονομικών
της Κύπρου, ο Χάρης Γεωργιάδης, είπε πως δεν διαβλέπει κίνδυνο για τις πιέσεις του τραπεζικού τομέα
να μεταναστεύσουν στον κρατικό προϋπολογισμό.
Αλλά πίσω από αυτήν τη διαβεβαίωση κρύβεται μια
ωρολογιακή βόμβα για την κυπριακή κοινωνία.
Στην Κύπρο, ήδη ο ιδιωτικός τομέας υποφέρει
δυσανάλογα και θα υποφέρει πολύ περισσότερο.
Οι μισθοί έχουν υποχωρήσει πιο έντονα. Πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι τον ιδιωτικό τομέα πλήττει
η έλλειψη ρευστότητας. Οι επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να κλείνουν, οι υπάλληλοι και τα πρώην
αφεντικά τους θα συνεχίσουν να μένουν χωρίς
επιλογές – και εισόδημα. Χωρίς νέα δάνεια για
καιρό, η ιδιωτική οικονομία θα κάνει χρόνια να
δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και ανάπτυξη.
Μπορεί οι υπηρεσίες να έχουν συγκρατήσει τις
απώλειες σε θέσεις εργασίας, αλλά οι κατασκευές
και η λιανική αγορά θα μείνουν στον πάγο. Οι νέοι
πτυχιούχοι θα χτυπούν κλειστές πόρτες. Η ψαλίδα
μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα θα ανοίξει.
Σήμερα υπάρχουν 70.000 άνεργοι όσοι περίπου
είναι και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Οι πρώτοι θα αυξηθούν. Οι δεύτεροι θα μειωθούν καθώς η εξοικονόμηση στο Δημόσιο θα προκύψει από συνταξιοδοτήσεις. Το παραδοσιακό προνόμιο της προστασίας
του Δημοσίου θα γίνει εντονότερο, για λιγότερους.
Μπροστά στην προοπτική, η έλλειψη βραχυ/μεσοπρόθεσμου σχεδίου είναι εκκωφαντική. Οι τεράστιες επενδύσεις στην ενέργεια, ο σταθμός υγροποίησης φυσικού αερίου, το σχεδιαζόμενο καζίνο
δεν είναι υποθέσεις ενός χρόνου, ούτε εγγυημένες:
αυτές οι επενδύσεις εξαρτώνται από γεωπολιτικούς
και επιχειρηματικούς σχεδιασμούς, που υπερβαίνουν
την Κύπρο, ακόμα και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι
προοπτικές των μικρότερων επενδύσεων, της χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, είναι
πιο εύκολες να προβλεφθούν: Ελλείψει ρευστότητας,
δεν θα υπάρξουν. Ακούγοντας τον υπουργό Εμπορίου
Γιώργο Λακοτρύπη να προαναγγέλλει τη συνδρομή
της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ένιωσα
ένα deja vu ματαιότητας.
Φεύγω από την Κύπρο με μια ανησυχία για το
τι θα έρθει. Η κυπριακή κοινωνία δείχνει ότι
απέφυγε τη βουτιά, μα και την ταχεία ανάκαμψη.
Αντ’ αυτών επέλεξε την πιο ρηχή ύφεση, αλλά για
μεγαλύτερο διάστημα. Σαλπάρει έτσι σε ένα μακρύ
ταξίδι για μια βραδύκαυστη κοινωνική μεταμόρφωση.
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
ΔΗΚΤΗΣ
Επεισόδιο
Μάχες έγιναν προς το τέλος της ενη-
μέρωσης που έκανε την Παρασκευή
η Κεντρική Τράπεζα προς δημοσιογράφους, με αντικείμενο το παλαιότερο εσωτερικό έγγραφο σχετικά
με την ποιότητα των δημοσιογράφων και την ενημέρωση που λαμβάνουν. Ως εδώ, καλά, ήταν ένα επεισόδιο που θα μπορούσε να είχε πέσει και στα μαλακά. Αυτό, όμως, που
έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση,
ήταν αυτό που ακολούθησε.
••••
Το μήνυμα
Σύμφωνα με πληροφορίες, στέλε-
χος της Κεντρικής απέστειλε στην
Τρόικα μήνυμα με το οποίο εκφράζει παράπονα πως η Κεντρική θα
ενημερώνει τους δημοσιογράφους
για τις εργασίες του κλιμακίου της
στην Κύπρο (κάτι που υποσχέθηκε
στους συναδέλφους η Κεντρική).
Σημειώνει, όμως, πως αυτή η εξέλιξη είναι επικίνδυνη, πως θα οδηγήσει σε διαρροές και πως θα πρέπει να σταματήσει. Η Τρόικα, φυσικά, λαμβάνοντας αυτό το μήνυμα,
απάντησε πως συμφωνεί, αφού, αν
γίνονται διαρροές κατά την ενημέρωση, αυτό δεν θα τους άρεσε και
πολύ.
••••
Ανακάλεσε;
Το πιο αξιοσημείωτο, όμως, είναι
πως αυτοί που εξέφρασαν τα παράπονα προς την Τρόικα, κάθονταν
μπροστά σε δημοσιογράφους και
τους υπόσχονταν, ως Κεντρική, πως
θα τους ενημερώνουν.
EPA
2
••••
Οι κάμερες
Μα εν τζιαι πειράζει φίλε μου, Ομπάμα. Να σου δώσω το password.
Μπόλικο κακό για το τίποτε, ήταν το
θέμα με τις κάμερες στην Κεντρική
Τράπεζα. Η εγκατάσταση των συσκευών ήταν λογική και φυσιολογική και τα σχετικά δημοσιεύματα δείχνουν υπερβολικά, έως και παρανοϊκά. Έγινε κι άλλο κακό στο κλίμα,
χωρίς λόγο και η Κεντρική είχε, τελικά, απόλυτο δίκαιο.
••••
Το ζήτησε
Ζήτησε ο Πανίκος να γίνει έρευνα
για τις διαρροές, και ο Ρίκκος αποδέχτηκε την πρόκληση. Ο βοηθός
γενικός εισαγγελέας, όμως, έκανε
το προφανές και αποφάσισε πως,
όταν διερευνά διαρροές, θα διερευνήσει όλες τις διαρροές.
••••
Tα δύσκολα
Τα δύσκολα 2
Άλλη «δυσκολία» που θα αντιμετω-
πίσει η κυβέρνηση με την Τρόικα,
έχει να κάνει με τις όλο και χειρότερες σχέσεις της με την Κεντρική.
Θα πρέπει η κυβέρνηση να δείξει
πως οι κινήσεις της δεν έχουν σχέση με την ανεξαρτησία του θεσμού
της Κεντρικής, πράγμα καθόλου
δύσκολο. Αν (λέμε τώρα), το όλο
θέμα γύριζε στο ποινικό, μόνο τότε
θα είχε ευκολότερο έργο η κυβέρνηση να δείξει πως δικαιώνεται,
όταν το συζητά με την ΕΚΤ και την
Κομισιόν.
••••
Ελπίζουμε
Και τώρα που είπαμε πως έχουμε,
μετά από χρόνια, γενικό εισαγγε-
Πλέον τώρα αρχίζει το δύσκολο με
την Τρόικα, αφού μέχρι σήμερα είχαμε υποχρεώσεις που είχαν να κάνουν με «επί χάρτου» κινήσεις. Οι
καθυστερήσεις υπήρχαν, μεν, αλλά
ήταν μικρές. Από εδώ και μπρος, οι
υποχρεώσεις είναι «μετά στρατευμάτων» και θα πρέπει η κυβέρνηση
να δείξει επί της ουσίας έργο. Γι’
αυτό και η δεύτερη αξιολόγηση θα
είναι πιο δύσκολη από την πρώτη.
••••
ΑΡΘΡΟ
RESPECT
λέα, ελπίζουμε να μην είναι τελικά
σούπα η έρευνα και να μείνουμε
στα λόγια. Γιατί τα πολλά λόγια είναι
όμορφα, αλλά αν δεν δούμε τελικές
αποφάσεις από τα δικαστήρια, δεν
θα έχει αλλάξει κάτι. Περιμένουμε
να δούμε πριν κρίνουμε.
••••
Ο Άντρος
Μιας και μιλάμε για υποχρεώσεις,
μας εξέπληξε ο απερχόμενος γ.γ.
του ΑΚΕΛ, όταν άρχισε να κάνει πάλι δηλώσεις εναντίων των ιδιωτικοποιήσεων. Δεν αφήνουμε το θέμα,
διότι θεωρούμε πως η παραπλάνηση του κόσμου από τους πολιτικούς
είναι σοβαρό ζήτημα και αποτελεί
μέρος της παθογένειας του τόπου.
Γι αυτό, η ερώτηση είναι απλή:
Όταν τα συμφωνούσε, πριν από ένα
ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Πρόταση για κατάργηση
χρόνο η τέως κυβέρνηση, Άντρο,
ήταν εντάξει και τώρα δεν είναι;
••••
Πρώτη γεύση
Έτσι για να ξέρουμε τι θα έχουμε
μπροστά μας στο μέλλον, ο Στέφανος τι έχει να πει για το θέμα; Ήταν
εντάξει αλλά τώρα όχι;
••••
NSA
Ακόμα και το κινητό της Μέρκελ πα-
ρακολουθούσε, όπως φάνηκε, η NSA.
Δεν αφήνουν πέτρα που να μην ελέγχουν οι αμερικάνοι. Φυσικά, οι χλιαρές αντιδράσεις από όλους, φαίνεται
πως τους ενθαρρύνουν. Το ερώτημα,
όμως, είναι άλλο. Λέτε να έχουν και
τα τηλεφωνικά απόρρητα του Κιττή;
Εδώ σε θέλω, πράκτορα.
••••
Σοκ
Άπαντες σοκαρισμένοι με τις εξελί-
Η πρόταση που πέφτει, πλέον, στη Βουλή, για πλήρη κατάργηση των ιδιωτι-
κών εισφορών στα κόμματα, αν περάσει στη Βουλή, θα αλλάξει άρδην το
παιχνίδι της χρηματοδότησης των κομμάτων. Η πρόταση, που άρχισε από τον
Αβέρωφ, φαίνεται πως κερδίζει έδαφος, με τον πρόεδρο της ΕΔΕΚ (και της
Βουλής) πλέον να τη στηρίζει ανοικτά στη σημερινή του συνέντευξη στην
«Κ». Αν δεν μπορεί να υπάρξει διαφάνεια, ας υπάρξει απαγόρευση. Ελπίζουμε να προχωρήσει άμεσα το θέμα.
ξεις στις Κυπριακές Αερογραμμές.
Το πιο περίεργο είναι πώς και γιατί
δεν πήρε κανένας χαμπάρι εδώ και
τόσα χρόνια πως η εταιρεία ήταν για
τη διάλυση και τώρα ξαφνιάζονται
που ήρθε ο λογαριασμός. Κάτι σαν
ΠΑΣΥΔΥ, ας πούμε.
[email protected]
Tου PAUL KRUGMAN / THE NEW YORK TIMES
Η αλήθεια είναι ότι οι φόβοι μας
αρχίζουν να επικεντρώνονται σε
κάτι διαφορετικό. Οσοι υποστήριζαν ότι κινδυνεύουμε να γίνουμε
Ελλάδα –Ελλάδα, σας λέω– αρχίζουν να το ξεχνούν, ίσως διαβάζοντας όσα έγραψα. Τώρα, όμως,
οι Κασσάνδρες προειδοποιούν για
κάτι άλλο. Το δολάριο, λένε, κινδυνεύει να χάσει τον ρόλο του ως
αποθεματικού νομίσματος! Μάλιστα! Κι εγώ λέω πως όσοι τα λένε
αυτά, δεν έχουν ιδέα περί τίνος
πρόκειται. Δηλαδή, δεν έχουν ιδέα
ούτε ποιος είναι πράγματι ο ρόλος
του δολαρίου, ούτε πώς μπορεί ο
ρόλος αυτός να εκτεθεί σε κινδύνους, ούτε ποια είναι, αλήθεια, η
σημασία του. Ολες αυτές οι συζητήσεις συνήθως καταλήγουν σε
ένα συμπέρασμα, ότι «πρέπει να
υπεραμυνθούμε του διεθνούς ρό-
EPA
Το δολάριο δεν κινδυνεύει
λου του δολαρίου», πράγμα που
σημαίνει ότι οι λαλήσαντες έχουν
χάσει τον μπούσουλα.
Το δολάριο είναι κατ’ αρχήν ένα
νόμισμα-όχημα (κυρίως στη διατραπεζική αγορά), γεγονός που οφείλεται
στις «ανελαστικές» αγορές. Για παράδειγμα, αν μία τράπεζα θέλει να
μετατρέψει τα μπόλιβαρ σε ζλότι,
κατά κανόνα τα μετατρέπει πρώτα
σε δολάρια και κατόπιν σε ζλότι. Το
δολάριο είναι επίσης το νόμισμα
στο οποίο γίνονται οι περισσότερες
διεθνείς τιμολογήσεις. Ακόμη, πολλοί
επενδυτές επιλέγουν να διατηρούν
δολάρια ή περιουσιακά στοιχεία
(αξιόγραφα κάθε είδους) εκπεφρασμένα σε δολάρια, διότι το αμερικανικό νόμισμα είναι πιο εύκολα
ρευστοποιήσιμο από άλλα.
Στο μεταξύ, κυβερνήσεις οι οποίες θέλουν να ωθήσουν τη συναλ-
λαγματική αξία του νομίσματός
τους είτε σε πτώση είτε σε άνοδο,
συνήθως το πράττουν μέσω συναλλαγών σε δολάρια, ακόμη και
αν προσπαθούν να επηρεάσουν
την εκάστοτε συναλλαγματική
τιμή έναντι κάποιου τρίτου νομίσματος. Ολα οφείλονται και πάλι
στις ανελαστικές αγορές. Ορισμένες χώρες συνδέουν το νόμισμά
τους με το δολάριο, αν και στις μέρες μας δεν είναι πολλές. Επίσης,
οι κυβερνήσεις επιλέγουν να διατηρούν συναλλαγματικά αποθέματα σε νόμισμα ή αξιόγραφα με
ρήτρα δολαρίου.
Σε κάποιο βαθμό, ο ρόλος που
καλείται να διαδραματίσει το δολάριο είναι αυτοτροφοδοτούμενος:
οι επενδυτές το χρησιμοποιούν
διότι οι αγορές είναι ανελαστικές
και το δολάριο εύκολα ρευστοποι-
ήσιμο, αλλά οι αγορές είναι ανελαστικές και το αμερικανικό νόμισμα εύκολα ρευστοποιήσιμο
ακριβώς διότι οι οι επενδυτές –
και γενικότερα όσοι συναλλάσσονται– προτιμούν το δολάριο. Η
ύπαρξη αυτού του κύκλου σημαίνει
ότι ο τροχός μπορεί να γυρίσει.
Ιστορικά γνωρίζουμε ότι η στερλίνα παρέμεινε το «διεθνές νόμισμα» για μεγάλο διάστημα αφότου
η Βρετανία είχε παραγκωνισθεί
ως η ηγέτις-δύναμη παγκοσμίως.
Η κυκλική φύση της αγοράς συναλλάγματος οδηγεί επίσης στο
συμπέρασμα ότι μια παροδική περίοδος πληθωριστικών πιέσεων ή
αστάθειας μπορεί να εκθρονίσει
το δολάριο –ως προτιμώμενο αποθεματικό νόμισμα– είτε προσωρινά
είτε και για «πάντα».
Θα πρέπει όμως να ανησυχούμε
γι’ αυτό; Πρώτον, δεν βλέπω ποιος
αλήθεια απειλεί το δολάριο. Για να
απειληθεί πρέπει να επικρατεί καθεστώς ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων –έτσι η Κίνα δεν απειλεί,
προς το παρόν, το δολάριο– και
χρηματοπιστωτικές αγορές που
δεν θα είναι «ρηχές». Το ευρώ φάνταζε προσωρινά ως εναλλακτική
επιλογή, όμως οι αγορές ομολόγων
του έχουν διαφοροποιηθεί σε εθνικά επίπεδα, και μια τέτοια προοπτική είναι πλέον λιγότερο πιθανή.
Ακόμη όμως και αν το δολάριο
χάσει μέρος της αίγλης του, δεν χρειάζεται να ανησυχούμε. Δεν υπάρχουν
αποδείξεις ότι οι ΗΠΑ δανείζονται
σημαντικά φθηνότερα λόγω του ρόλου του δολαρίου, ενώ, όπως και να
’χει, ο αυξημένος εξωτερικός δανεισμός δεν είναι απαραίτητα προς όφελός μας.
OIK_03-OIKONOMIA_Master_cy 10/25/13 7:10 PM Page 3
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Kυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
3
Ζωτικής σημασίας ο διαχωρισμός για την Κύπρου
Η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων περιορίζει τα περιθώρια επιλογών της διοίκησης της Τράπεζας
Το πρωί της Τρίτης το Διοικητικό Συμβούλιο
της Τράπεζα Κύπρου θα περάσει τις πύλες
του Προεδρικού Μεγάρου. Μία κίνηση συμβολική, αλλά και ουσίας. Στη λογική των
διεθνών δανειστών η επιτυχία του κυπριακού μνημονίου περνά μέσα από την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς την
Τράπεζα Κύπρου. Το πώς θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος θα περιγράφεται στο πλάνο
αναδιάρθρωσης του Συγκροτήματος. Τα
στελέχη της Τράπεζας ετοιμάζουν πυρετωδώς την παρουσίαση του σχεδίου προς
την Τρόικα, η οποία και έχει τον τελικό
λόγο. Τυπικά, το σχέδιο, το οποίο είναι πενταετές και καλύπτει την περίοδο 2013 –
2017, πρέπει να υποβληθεί μέχρι τα τέλη
Οκτωβρίου στην Κεντρική Τράπεζα η οποία
πρέπει να το αξιολογήσει και το εγκρίνει.
Η διαδικασία αυτή συμπίπτει με την παρουσία της Τρόικας στην Κύπρο, διευκολύνοντας τη λήψη των οριστικών αποφάσεων. Ειδικά η ομάδα του ΔΝΤ έχει εμπειρία
σε τέτοιου είδους ζητήματα.
«Από τη στιγμή που οι εξελίξεις στην
Τράπεζα Κύπρου αποτελούν τμήμα του
Μνημονίου, τότε η Τρόικα έχει τον τελικό
λόγο σε όλες τις αποφάσεις», σχολιάζουν
στην «Κ». Το πλάνο εξετάζει μία σειρά επιλογών, αλλά η λύση του διαχωρισμού της
Τράπεζας έχει τους περισσότερους οπαδούς.
Καλά ενημερωμένες πηγές μεταφέρουν
στην «Κ» την εκτίμηση ότι θα επικρατήσει
η επιλογή του διαχωρισμού, προκειμένου
να υπάρξει και καλύτερη διαχείριση των
μη εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά και
να δοθεί μία σημαντική ανάσα σε επιχειρήσεις που είναι βιώσιμες και μπορούν να
συμβάλλουν θετικά στην αποκατάσταση
της ανάπτυξης.
Το βασικό σενάριο επιβεβαιώνει τις αρχικές
σκέψεις για διαχωρισμό του Συγκροτήματος
σε μία τράπεζα εμπορικής τραπεζικής και
σε μία δεύτερη επενδυτική – κτηματική,
στην οποία θα περάσουν τα προβληματικά
δάνεια, ο μεγαλύτερος όγκος των οποίων
αφορά χορηγήσεις προς επιχειρήσεις ανάπτυξης γης. Η εναλλακτική του διαχωρισμού
EPA
Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ
Η εναλλακτική του διαχωρισμού σε «καλή» και «κακή» τράπεζα έχει μία σημαντική
δυσκολία. Η «κακή» τράπεζα πρέπει να τεθεί σε εκκαθάριση, μία διαδικασία που δεν
προσφέρεται στην παρούσα φάση, εξαιτίας των κακών συνθηκών στην κυπριακή οικονομία.
σε «καλή» και «κακή» τράπεζα έχει μία σημαντική τεχνική δυσκολία. Η «κακή» τράπεζα
πρέπει να τεθεί σε εκκαθάριση, μία διαδικασία που δεν προσφέρεται στην παρούσα
φάση, λόγω των κακών συνθηκών στην κυπριακή οικονομία. Η ρευστοποίηση της
«κακής» τράπεζας θα οδηγούσε στην εκποίηση περιουσιακών στοιχείων σε ιδιαίτερα
χαμηλές τιμές.
Αντίθετα, η σύσταση μιας επενδυτικής
τράπεζας θα επιτρέψει τη χρηματοδοτική
στήριξη επιχειρήσεων. Η στήριξη αυτή δεν
θα γίνει αδιάκριτα και χωρίς όρους. Οι μη
βιώσιμες επιχειρήσεις θα κλείσουν, ενώ στις
βιώσιμες μέρος των οφειλών προς την Τράπεζα Κύπρου θα κεφαλαιοποιηθούν, με την
τράπεζα να εισέρχεται μετοχικά στον πελάτη
της. Από αυτή τη διαδικασία προκύπτει και
η έννοια της επενδυτικής τράπεζας.
Το υπόλοιπο του δανεισμού θα μετατρέπεται σε ένα νέο δάνειο, το οποίο θα έχει
υψηλές πιθανότητες να αποπληρωθεί. Ο
νέος δανεισμός θα γίνει με ευνοϊκούς όρους,
δίνοντας στις επιχειρήσεις μία περίοδο
πενταετίας για να ανακάμψουν. Αξίζει να
σημειωθεί ότι η σχετική προεργασία με
τους μεγάλους πελάτες της Τράπεζας Κύπρου
έχει ήδη ξεκινήσει από το διάστημα της
διοίκησης Σορώτου, ενώ είναι κοινό μυστικό
ότι οι Ρώσοι μέτοχοι ασκούν ισχυρές πιέσεις
για την είσπραξη όσων να δυνατό περισσότερων επισφαλών δανείων.
Το σχέδιο που έχει πληροφορηθεί η «Κ»
προβλέπει ότι στη νέα επενδυτική τράπεζα
θα περάσει και μέρους του ELA, πέριξ των
3 με 4 δισ. ευρώ (η μεταφορά προκύπτει
από τη μεταφορά στην επενδυτική τράπεζα
περιουσιακών στοιχείων που έχουν ενεχυριαστεί για την παροχή του ELA), ενώ
θα ενισχυθεί και με υψηλή ρευστότητα (περίπου 1 δισ. ευρώ).
Το παραπάνω σχέδιο έχει τέσσερα βασικά
πλεονεκτήματα:
-Εκτονώνεται η πίεση στον ισολογισμό
της Τράπεζας Κύπρου, καθώς επιτυγχάνεται
μείωση στο ενεργητικό (λιγότερο υπόλοιπο
δανείων, απομόχλευση), μείωση των επισφαλειών και περιορισμούς του ενδεχομένου
να χρειαστούν νέα κεφάλαια.
-Γίνεται ένα ξεκαθάρισμα στην αγορά, με
επιχειρήσεις μη βιώσιμες να διαγράφονται
από τον χάρτη, επιτρέποντας στις υγιείς
επιχειρήσεις να σταθούν και να επιβιώσουν.
-Το Συγκρότημα και ειδικά η εμπορική
τράπεζα μπορεί να επανέλθει ταχύτερα
στην κερδοφορία.
-Η επενδυτική τράπεζα θα αποτελεί ένα
σοβαρό περιουσιακό στοιχείο για το Συγκρότημα, το οποίο θα ενισχύσει τον ισολογισμό, όταν η οικονομία επανακάμψει.
Η επενδυτική θα μπορούσε να πωληθεί ή
να προχωρήσει, σε κατάλληλες συνθήκες,
σε αύξηση κεφαλαίου, με τα νέα κεφάλαια
να αξιοποιούνται για νέες επενδύσεις.
Η επιλογή του Τζον Πάτρικ Χούριγκαν
για τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου
αποτελεί μία ισχυρή ένδειξη για την πορεία
που θα ακολουθήσει η Τράπεζα. Ο ίδιος
δήλωσε στους Financial Times ότι βλέπει
τη νέα του θέση ως ευκαιρία να κάνει πραγματική διαφορά όχι μόνο στην τράπεζα,
αλλά και στη χώρα και προσδιόρισε την
παραμονή του στη θέση για τρία ώς πέντε
χρόνια, ορίζοντας που περιλαμβάνει τη
διαδικασία αναδιάρθρωσης της τράπεζας.
Η Τρόικα
Την ώρα που το Διοικητικό Συμβούλιο
θα ενημερώνει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, (είναι πιθανό να
παραστεί και ο νέος διευθύνων σύμβουλος,
ο οποίος θα αναλάβει καθήκοντα στις αρχές
Νοεμβρίου), θα ξεκινά η δεύτερη αξιολόγηση
του κυπριακού προγράμματος από την
Τρόικα, μία αξιολόγηση που θα έχεις ως
βασικό μενού τις εξελίξεις στον τραπεζικό
τομέα με αιχμή την Τράπεζα Κύπρου (αναλυτικά ρεπορτάζ στη σελ. 4).
Η εκκίνηση της αξιολόγησης της κατάστασης στην Τράπεζα Κύπρου ξεκινά με
καλύτερους όρους, καθώς έχει λυθεί το ζήτημα της διοικητικής λειτουργίας, με την
πρόσληψη διευθύνοντος συμβούλου, ενώ
έχει προχωρήσει σε σημαντικά βαθμό η
εκπόνηση του πλάνου αναδιάρθρωσης της
Τράπεζας Κύπρου και του επιχειρηματικού
σχεδίου του Συγκροτήματος.
[email protected]
Νέα σκληρά τεστ
για τις τράπεζες
Την πλέον εξονυχιστική και αυστηρή αξιο-
λόγηση των τραπεζών της Ευρωζώνης
υποσχέθηκε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, παρουσιάζοντας το πλαίσιο κανόνων και στόχων που θα έχει ο έλεγχος, που θα ολοκληρωθεί σε έναν χρόνο. Από τη νέα εξέταση και περάσουν και οι τέσσερις μεγάλες κυπριακές τράπεζες, η Τράπεζα Κύπρου, o νέος Συνεργατισμός, η Ελληνική
και η RSB. Η διαδικασία του Μνημονίου
έχει ως αποτέλεσμα οι τέσσερις τράπεζες
να ξεκινούν από καλύτερη αφετηρία και
με λυμένο το πρόβλημα των κεφαλαίων.
Στόχος της ΕΚΤ είναι να ανακαλύψει κρυμμένα προβλήματα στους ισολογισμούς των
τραπεζών της Ευρωζώνης, προτού αναλάβει τον ρόλο της μοναδικής εποπτικής αρχής για τις λεγόμενες συστημικές τράπεζες στα τέλη του 2014.
Η αξιολόγηση των περιουσιακών στοιχείων θα περιλαμβάνει την έκθεσή τους σε
κινδύνους που προέρχονται τόσο από τον
επιχειρηματικό τομέα και τη λιανική τραπεζική, όπως μη εξυπηρετούμενα δάνεια
και δάνεια που έχουν αναδιαρθρωθεί, όσο
και από την κατοχή κρατικών ομολόγων. Τα
αποτελέσματα του ελέγχου της ποιότητας
στοιχείων ενεργητικού (AQR) θα χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια, προκειμένου να
διεξαχθούν και τα τεστ αντοχής των τραπεζών σε αντίξοες συνθήκες. Η όλη άσκηση θα ολοκληρωθεί τον Νοέμβριο του
2014 με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων και των κεφαλαιακών αναγκών που
έχουν εντοπιστεί. Επενδυτές που πήραν
μέρος σε δημοσκόπηση της Morgan Stanley εκτίμησαν πως 5-10 τράπεζες δεν θα
περάσουν το τεστ και ότι θα χρειαστούν,
συνολικά, κεφάλαια ύψους 50 δισ. ευρώ.
Μετά την ανακοίνωση της ΕΚΤ οι μετοχές
των ευρωπαϊκών τραπεζών δέχτηκαν έντονες πιέσεις.
OIK_04-OIKONOMIA_Master_cy 10/25/13 7:11 PM Page 4
4
l
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Βασικό μενού η Τράπεζα Κύπρου
Σε αντίθεση με τις άλλες χώρες με Μνημόνιο η Τρόικα δεν ανησυχεί για το δημοσιονομικό σκέλος
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ
Του ανταποκριτή μας
ΝΙΚΟΥ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ
Νίπτουν τας χείρας
για την κόντρα
διοικητή - κυβέρνησης
Το σχέδιο αναδιάρθρωσης της
Τράπεζας Κύπρου θα είναι το βασικό ζήτημα της δεύτερης αξιολόγησης του Κυπριακού Προγράμματος Στήριξης, όπως μεταφέρθηκε στην «Κ» από αρμόδιες Ευρωπαϊκές Πηγές. Παράγοντες της
Τρόικας τονίζουν πως στην προηγούμενη αξιολόγηση υπήρχε
μόνο υπηρεσιακός διευθύνων
σύμβουλος και έγιναν απλώς αρκετά για να βγει το μεγαλύτερο
Η διαμάχη μεταξύ του Προέδρου
Η Τρόικα αποφεύγει
να δώσει οποιοδήποτε
χρονοδιάγραμμα για
την πλήρη άρση των
περιορισμών στη
διακίνηση κεφαλαίων,
επιμένοντας στην πολιτική της επίτευξης
ενδιάμεσων στόχων.
χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της
χώρας, από το καθεστώς εξυγίανσης. Σε αυτήν την αξιολόγηση,
αντιθέτως, θα πρέπει να παρουσιαστούν σαφή σχέδια που θα
διασφαλίζουν τη μακροπρόθεσμη
βιωσιμότητα της Τράπεζας. Οι
ίδιες, υψηλόβαθμες, πηγές προειδοποιούν ότι αυτό σημαίνει δραστική συρρίκνωση του μεγέθους
της Τράπεζας Κύπρου, καθώς και
μείωση προσωπικού. Επιπλέον,
οι ελεγκτές της Τρόικας θα ζητήσουν από τη διοίκηση της Κύπρου
ένα σαφές πλάνο για την αντιμετώπιση των ανησυχητικά υψηλών
ποσοστών μη εξυπηρετούμενων
δανείων. Το σχέδιο αυτό θα πρέπει
να τύχει και της έγκρισης της
Κεντρικής Τράπεζας, ενώ Ευρωπαίοι αξιωματούχοι τονίζουν με
νόημα ότι όπως αποδείχθηκε τελικά, τα σενάρια της PIMCO για
τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια
δεν αποδεικνύονται τελικά απαισιόδοξα. Πάντως, στις Βρυξέλλες
ΚΥΠΕ
<
<
<
<
<
<
<
Η κατάσταση του χρηματοπιστωτικού τομέα της χώρας παραμένει η βασική πρόκληση για την ομαλή εκτέλεση του Κυπριακού Μνημονίου.
διαβεβαιώνουν ότι έχουμε τελειώσει οριστικά με το κούρεμα καταθέσεων, αφού παρά τα προβλήματα, ο δείκτης κεφαλαιακής
επάρκειας της Τράπεζας Κύπρου
παραμένει ικανοποιητικός («robust» είναι η λέξη που χρησιμοποιούν). Τέλος, στην τρέχουσα
αξιολόγηση, οι ελεγκτές θα ανταλλάξουν απόψεις με την κυβέρνηση για τα σχέδια αναδιάρθρωσης του Συνεργατικού Τομέα.
Εν ολίγοις, η κατάσταση του
χρηματοπιστωτικού τομέα της χώρας παραμένει η βασική πρόκληση
για την ομαλή εκτέλεση του Κυπριακού Μνημονίου. Γι’ αυτό και
στις Βρυξέλλες αποφεύγουν να
δώσουν οποιοδήποτε χρονοδιάγραμμα για την πλήρη άρση των
περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων, επιμένοντας στην πολιτική της επίτευξης ενδιάμεσων
στόχων (milestones), ώστε να προχωράμε σε σταδιακή χαλάρωση
αυτών των περιορισμών, λαμβά-
νοντας υπόψη και τα επίπεδα ρευστότητας στο σύστημα.
Τα δημόσια οικονομικά
Αντιθέτως, για δημοσιονομικό
πεδίο επικρατεί απόλυτη ικανοποίηση στην Τρόικα. Η εξέλιξη
των μακροοικονομικών μεγεθών
είναι εντός προβλέψεων. Η ύφεση,
σύμφωνα πάντα με την εκτίμηση
της Τρόικας, θα είναι λίγο μικρότερη από τις προβλέψεις του Μνημονίου φέτος και ενδεχομένως
λίγο βαθύτερη του χρόνου, με αποτέλεσμα οι συνολικές προβλέψεις
για τη συρρίκνωση του κυπριακού
ΑΕΠ, στη διετία 2013-14, να παραμένουν μέχρι στιγμής σχεδόν
απαράλλακτες. Η Τρόικα δεν φαίνεται να συμμερίζεται την αισιοδοξία της κυβέρνησης για το βάθος
της ύφεσης, καθώς εκτιμούν ότι
η μικρότερη του αναμενομένου
πτώση στην κατανάλωση ενδεχομένως να συνεπάγεται ότι οι
πολίτες «τρώνε ακόμη τις οικονο-
μίες τους», κάτι που θα φανεί το
2014. Επιπλέον, οι συνθήκες χρηματοπιστωτικής ασφυξίας ενδεχομένως να φανούν στο ΑΕΠ του
2014 και όχι από τώρα. Από την
άλλη, ο προϋπολογισμός εκτελείται
απόλυτα ικανοποιητικά στο σκέλος
του ελέγχου των δαπανών και τα
ερωτηματικά των ελεγκτών, κατά
τη διάρκεια της αξιολόγησης περιορίζονται στο σκέλος των προσδοκώμενων εσόδων. Πάντως, το
έλλειμμα θα κλείσει φέτος σε καλύτερα επίπεδα από τις προβλέψεις
του Μνημονίου. Σε ό,τι αφορά την
ανεργία, οι ελεγκτές της Τρόικας
βλέπουν μεγαλύτερη αύξηση του
αναμενομένου, αλλά αποδίδουν
το φαινόμενο στην ταχύτερη προσαρμογή της αγοράς εργασίας,
κάτι που θα σημάνει και ταχύτερη
ανάκαμψη μεσοπρόθεσμα.
Εν ολίγοις, παρά τις επιμέρους
καθυστερήσεις, κυρίως στο σκέλος
των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, οι ελεγκτές της Τρόικας πι-
στεύουν ότι δεν υπάρχει κανένα
εμπόδιο που δεν μπορεί να ξεπεραστεί και εκτιμούν ότι η αξιολόγηση θα κυλήσει ομαλά. Δεν αμφιβάλλουν για την πολιτική βούληση της κυβέρνησης και δεν πιστεύουν ότι υπάρχουν προβλήματα
που δεν μπορούν να λυθούν τις
επόμενες μέρες. Από την άλλη όμως,
προειδοποιούν ότι το Κυπριακό
Μνημόνιο παραμένει ένα πολύ δύσκολο Πρόγραμμα. Απλώς, το μέχρι
τώρα συμπέρασμά τους είναι ότι
απλώς δεν είναι ακόμη πιο δύσκολο
απ’ όσο αναμενόταν. Η ύφεση, ακόμη και αν είναι πιο ήπια φέτος, παραμένει δραματική, ενώ το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας,
αν και πιο σταθερό, δεν είναι ακόμη
απόλυτα σταθεροποιημένο. Με
λίγα λόγια, η κατάσταση δεν είναι
καθόλου ευχάριστη, υποστηρίζουν
οι αρμόδιοι συνομιλητές της «Κ»
και δεν πρέπει οι καλές αξιολογήσεις
να οδηγήσουν σε καμία περίπτωση
σε εφησυχασμό. της Δημοκρατίας και του διοικητή
της Κεντρικής Τράπεζας παραμένει
αγκάθι στις σχέσεις Λευκωσίας –
Τρόικας και δεν αποκλείεται στη
διάρκεια του 15νθημέρου που θα
βρίσκεται η αποστολή στην Κύπρο
να υπάρξουν εξελίξεις. Παρότι κανείς από τους εταίρους δεν πρόκειται να υποστηρίξει δημόσια την
απαίτηση του Προέδρου Αναστασιάδη να εκδιωχθεί ο Πανίκος Δημητριάδης από την θέση του διοικητή της Κεντρικής, οι αντιδράσεις
δεν είναι το ίδιο έντονες. Η ΕΚΤ
(που έχει τον πρώτο λόγο) έχει διαμηνύσει στους υπόλοιπους δύο
εταίρους (αλλά και στον ίδιο τον κ.
Δημητριάδη) πως η ανεξαρτησία
της Κεντρικής Τράπεζας μιας χώρας
έναντι της κυβέρνησης είναι θέμα
αρχής κι όχι προσώπου. Και πως κι
αν ακόμη ο κ. Δημητριάδης σκεφτόταν να παραιτηθεί, η Φρανκφούρτη
θα προσπαθήσει με κάθε μέσο να
τον αποθαρρύνει. Ως θέμα αρχής,
αλλά αντιδρώντας ηπιότερα, το
βλέπει η Κομισιόν, συστήνοντας αυτοσυγκράτηση και προστασία της
ανεξαρτησίας της Κεντρικής.
Σε σχέση με το ΔΝΤ, όπως προκύπτει και από την αρχική δήλωση του
εκπροσώπου προς 20ημέρου, αλλά
και τη νεότερη του βοηθού εκπροσώπου, Ουίλιαμ Μέρεϊ, την Πέμπτη,
η στάση μάλλον είναι «νίπτουμε τα
χείρας μας». «Πιστεύουμε ότι η
πλήρης συνεργασία μεταξύ της
εκτελεστικής εξουσίας και της Κεντρικής Τράπεζας είναι κλειδί στη
διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής
σταθερότητας στην Κύπρο», είπε ο
κ. Μέρεϊ. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν πολιτικοί αναλυτές, μ’ αυτή τη
δήλωση το ΔΝΤ δεν θέλει να δυσαρεστήσει ούτε την κυβέρνηση ενός
κράτους-μέλους ούτε τους εταίρους του στην Τρόικα. Όμως αναμένεται ότι τελικά θα αναγνωρίσει την
«πρωτοκαθεδρία» της ΕΚΤ και θα
ακολουθήσει τις αποφάσεις της.
Α.Ζ.
Ελπίδες για βελτίωση του προγράμματος στις αρχές του 2014
ΟΥAΣΙΝΓΚΤΟΝ
Ανάλυση του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΖΟΥΠΑΝΙΩΤΗ
<
<
<
<
<
<
<
EPA
Όταν τον Σεπτέμβριο το Διοικητικό
Συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου εξέτασε την έκθεση
που ετοίμασε η αποστολή του στην
Κύπρο κι ενέκρινε τη δεύτερη δόση
του πακέτου βοήθειας προς την
Κύπρο, τα μέλη του έλεγαν σε στελέχη του Ταμείου και δημοσιογράφους πως η συνεδρίαση ολοκληρώθηκε σε χρόνο ρεκόρ (μία ώρα)
και όλα τα σχόλια για τις προσπάθειες της Κύπρου ήταν θετικά. Το
ίδιο ανέφερε δύο μέρες αργότερα
κι η ίδια η γενική διευθύντρια, Κριστίν Λαγκάρντ, προς τον Πρόεδρο
της Δημοκρατίας, σε τηλεφωνική
τους συνομιλία.
Καθώς σήμερα φτάνουν στην
Κύπρο τα μέλη της πολυμελούς
αποστολής της Τρόικας για την τρίτη επιθεώρηση του κυπριακού προγράμματος, που ξεκινά επίσημα
την Τρίτη 29 Οκτωβρίου, η εικόνα
παραμένει θετική, προδικάζοντας
ακόμη μία καλή έκθεση, διευρύνοντας έτσι και τις πιθανότητες για
ελαστικοποίηση κάποιων από τους
στόχους του, στις αρχές του 2014.
Η αποστολή της Τρόικας είναι
προγραμματισμένο να παραμείνει
μέχρι τις 11 Νοεμβρίου, οπότε και
θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα
της αποστολής από την επικεφαλής
του κλιμακίου του ΔΝΤ, Ντέλια
Βελκουλέσκου. Οι περισσότερες
από τις επίσημες επαφές (που δεν
είναι και πολλές) έχουν διευθετηθεί
για την πρώτη εβδομάδα, αφήνοντας για τη δεύτερη κάποιες άτυπες
συναντήσεις.
Αξιωματούχος εκτός Ταμείου
είπε πως και σ’ αυτή την επιθεώρηση, με βάση τα μέχρι στοιχεία
trols). Μάλιστα, έχουν διευθετηθεί
συναντήσεις του κλιμακίου της
Τρόικας για να ακούσουν τις απόψεις τους για προβλήματα που προκαλούνται με τα περιοριστικά μέτρα
και πώς μπορεί καλύτερα να βελτιωθεί η κατάσταση.
Αν τα πρώτα συμπεράσματα της επίσκεψης (στις 11 Νοεμβρίου) είναι θετικά, αυτό θα σηματοδοτήσει την έναρξη
διαβουλεύσεων μεταξύ της Λευκωσίας και των τριών εταίρων της Τρόικας για αλλαγές στο πρόγραμμα.
που υπάρχουν, η εικόνα παραμένει
θετική και δεν αναμένονται εκπλήξεις. Στα μεν δημοσιονομικά,
τα στοιχεία που υπάρχουν δείχνουν πως δεν υπάρχει απόκλιση
από τους στόχους, ενώ τα οικονομικά (αφορούν στο προηγούμενο
τρίμηνο) είναι θετικά. Μάλιστα
τα νέα στοιχεία για το τρίτο τρίμηνο του 2013 (θα γίνουν γνωστά
στο τέλος Οκτωβρίου) αναμένονται
να είναι καλύτερα των προβλέψεων
του ΔΝΤ, που μιλούν για αρνητική
ανάπτυξη -8,7%.
«Θα πρέπει να συμβεί κάτι δραματικό για να φτάσει το ποσοστό
της ανάπτυξης στο -8,7%. Ως περισσότερο πιθανό διαφαίνεται ότι
είναι ένα ποσοστό μεταξύ -7 και 8 τοις εκατό», ανέφερε οικονομικός
αναλυτής της Ουάσινγκτον.
Αξιολόγηση στόχων
Στις συναντήσεις που θα έχουν
στη Λευκωσία, οι αξιωματούχοι
της Τρόικας θα εξετάσουν:
- Πού βρίσκεται η πορεία εκπλήρωσης των μνημονιακών στόχων
του προγράμματος (μέχρι το τέλος
του 2013, όπως περιγράφονται στις
σελίδες 65-67 του μνημονίου).
- Πώς πάει το θέμα του προγράμματος δράσης της Τράπεζας
Κύπρου.
- Την πορεία για την ανακεφαλαιοποίηση της Ελληνικής Τράπεζας.
- Τη διαδικασία ενοποίησης των
Συνεργατικών Τραπεζικών Ιδρυμάτων.
- Τι συμβαίνει με τους ελέγχους
διακίνησης κεφαλαίων (capital con-
να γίνουν. Το δεύτερο και σημαντικότερο θέμα είναι η προετοιμασία
ενός βιώσιμου σχεδίου δράσης για
την τράπεζα, το οποίο να είναι και
πειστικό. Ένα τέτοιο σχέδιο θα
επιλύει το αν θα προχωρήσει η τράπεζα ως ενιαία, ή θα υπάρξει διαχωρισμός σε «καλή» και «κακή» ή
κάτι άλλο. Ο βασικός κορμός του
σχεδίου πρέπει να είναι έτοιμος
στα τέλη Οκτωβρίου, ενώ ως γνωστόν κάποιες ιδέες για το πού θα
κινείται συζητήθηκαν με την Τρόικα στην επιθεώρηση του Ιουλίου.
Αν τα στοιχεία του γ΄
τριμήνου δείχνουν το
ποσοστό μείωσης του
ΑΕΠ να κινείται μεταξύ Τον Δεκέμβριο τα σπουδαία
7 και -8 τοις εκατό (αντί
Αν τα στοιχεία του γ΄ τριμήνου
δείχνουν
το ποσοστό μείωσης του
του -8,7%), η προσδοΑΕΠ να κινείται μεταξύ -7 και -8
κία της κυβέρνησης εί- τοις εκατό (αντί του -8,7%), η προσναι πως είναι πιθανό να δοκία της κυβέρνησης είναι πως
είναι πιθανό να γίνει δεκτή μία
γίνει δεκτή μία ελαστιελαστικοποίηση των στόχων, καθώς τρόικα και κυβέρνηση θα μποκοποίηση των στόχων,
ρούν να δουλέψουν πάνω σε πιο
καθώς Τρόικα και κυ«αισιόδοξο σενάριο».
τελικά συναινέσει το ΔΝΤ
βέρνηση θα μπορούν να σεΑν
κάτι τέτοιο, δεν θα γίνει γνωστό
δουλέψουν πάνω σε πιο πριν από τη δημοσιοποίηση της
έκθεσης της Ντέλιας Βελκουλέ«αισιόδοξο σενάριο».
σκου προς το Διοικητικό Συμβού- Πώς μπορούν να βελτιωθούν
οι όροι για παροχή δανείων κι οι
έλεγχοι.
- Πού βρίσκεται η προώθηση της
νομοθεσίας για το credit registry,
δηλαδή της ενοποίηση των αρχείων
των πελατών των τραπεζών, για
να διευκολύνεται η διακρίβωση
των στοιχείων των πελατών κι η
πιστοληπτική τους ικανότητα.
Πηγές εκτός Ταμείου εκτιμούν
ότι ο διορισμός διευθύνοντα συμβούλου στην Τράπεζα Κύπρου άρει
ένα από τα ζητήματα που έπρεπε
λιο, εντός του πρώτου δεκαημέρου
του Δεκεμβρίου. Ωστόσο, αν τα
πρώτα συμπεράσματα της επίσκεψης (στις 11 Νοεμβρίου) είναι
θετικά, αυτό θα σηματοδοτήσει
την έναρξη διαβουλεύσεων μεταξύ
της Λευκωσίας και των τριών εταίρων της τρόικας για αλλαγές στο
πρόγραμμα. Στο πλαίσιο αυτό θεωρείται σημαντική κι η συνάντηση που θα έχει στις αρχές Δεκεμβρίου στην Ουάσινγκτον, με τη
γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ο υπουργός Οικονομικών, Χάρης Γεωργιάδης.
OIK_05-OIKONOMIA_Master_cy 10/25/13 6:52 PM Page 5
Kυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Η Κύπρος συνέβαλε
περισσότερο από τη Γερμανία
Στα ευρωπαϊκά πακέτα διασωσης για τη στήριξη των χωρών σε Μνημόνιο
Από την αρχή της κρίσης χρέους
της Ευρωζώνης το 2010 πολλοί
Γερμανοί πολιτικοί παραπονιούνται ανά τακτά διαστήματα
ότι δανείζουν χρήματα των φορολογουμένων τους για να υποστηρίξουν τις τέσσερις χώρες
της Ευρωζώνης -Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Κύπρο- οι
οποίες έχουν ζητήσει επίσημη
βοήθεια. Είναι αλήθεια ότι η Γερμανία έχει δώσει τις περισσότερες
εγγυήσεις από κάθε άλλο εταίρο,
αφού η βοήθεια κατανέμεται
ανάλογα με το ΑΕΠ κάθε χώρας
<
<
<
<
<
<
<
Αν η βοήθεια προς
τους εταίρους
μετρηθεί ως ποσοστό
του ΑΕΠ, η Γερμανία
έδωσε λιγότερα από
τις Κύπρο, Σλοβενία,
Μάλτα, Ισπανία
και Ιταλία.
και η Γερμανία διαθέτει τη μεγαλύτερη οικονομία την Ευρωζώνη. Ωστόσο, αν η βοήθεια μετρηθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ,
τότε οι Γερμανοί δεν είναι αυτοί
που έχουν δώσει τα περισσότερα
για την ενίσχυση των εταίρων
τους. Αντιθέτως, «ισοβαθμούν»
στην έκτη θέση μαζί με τους Γάλλους και τους Σλοβάκους έχοντας
δώσει εγγυήσεις ίσες με το 2,1%
του ΑΕΠ τους, σύμφωνα με τα
στοιχεία που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία
για το δημόσιο χρέος των κρα-
τών-μελών της Ε.Ε. το 2012. Οπως
αναφέρει σε ρεπορτάζ το πρακτορείο Bloomberg, η Κύπρος
ακόμη και όταν όδευε ολοταχώς
προς την υπογραφή Μνημονίου
και απειλούνταν με χρεοκοπία
και έξωση από την Ευρωζώνη
δάνειζε το 2,3% του ΑΕΠ της
προς την Ελλάδα, την Ιρλανδία
και την Πορτογαλία.
Σλοβενία, Μάλτα, Ισπανία, Ιταλία και Κύπρος έχουν δώσει περισσότερες εγγυήσεις, ως ποσοστό του ΑΕΠ τους, απ’ όσες έχει
δώσει η Γερμανία και μάλιστα
όλες αυτές οι χώρες δανείζουν
τις τρεις μνημονιακές χώρες με
επιτόκιο μικρότερο από αυτό που
πληρώνουν οι ίδιες. Αντιθέτως,
η Γερμανία καταφέρνει να δανείζεται με επιτόκιο μικρότερο
από αυτό που δανείζει τις τέσσερις μνημονιακές χώρες. Υπενθυμίζεται ότι οι χώρες που έχουν
ζητήσει πλήρη βοήθεια (η Ισπανία
έχει ζητήσει βοήθεια μόνο για
τις τράπεζες) δεν είναι υποχρεωμένες να συμμετέχουν στα προγράμματα βοήθειας της Ευρωζώνης. «Αυτά τα στοιχεία αποτελούν σαφή υπενθύμιση ότι η
Γερμανία έχει δώσει τα περισσότερα ως βοήθεια, αλλά σε καμία
περίπτωση δεν είναι η μοναδική
χώρα. Σχεδόν όλες οι χώρες της
Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν
προβλήματα έχουν πληρώσει το
μερίδιό τους στη χρηματοπιστωτική αλληλεγγύη», σχολίασε ο
Κάρστεν Μπρζέσκι, οικονομολόγος της ING Group. Σε ευρώ η
Γερμανία έχει δώσει εγγυήσεις
ύψους 56 δισ. ευρώ και ακολουθεί
η Γαλλία που έχει δώσει εγγυήσεις
ύψους 42 δισ. ευρώ.
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
5
Σκιές στο ιρλανδικό success
story ρίχνουν δημόσιο
χρέος και τράπεζες
Τον Ιούλιο του 2011, όταν είχε κορυφωθεί η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, το πακέτο διάσωσης της
Ιρλανδίας φαινόταν καταδικασμένο
να αποτύχει. Η βαθμολογία των
ομολόγων είχε διολισθήσει στην
κατηγορία junk (σκουπίδια). Το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους είχε
εκτοξευθεί στο 15%. Σήμερα, η Ιρλανδία έχει πετύχει κάτι που πριν
από λίγα χρόνια φαίνονταν ακατόρθωτο.
Η χώρα πρόκειται να απαλλαγεί
από τους αυστηρούς όρους που συνόδευαν το πακέτο διάσωσης των
85 δισ. ευρώ. Τα μέτρα λιτότητας
τελειώνουν τον Δεκέμβριο και αναμένεται να εξέλθει από τη στενή
εποπτεία της Ε.Ε., του ΔΝΤ και της
ΕΚΤ. Ο πρωθυπουργός της χώρας,
Εντα Κένι, παραδέχεται, ωστόσο,
«πως έπρεπε να λάβουμε δραστικά
μέτρα για να σωθούμε από την ολοκληρωτική καταστροφή». Εξαιτίας
του τεράστιου κόστους διάσωσης
της Bank of Ireland και των υπολοίπων προβληματικών τραπεζών
της χώρας αλλά και ενός αυξανόμενου δημοσιονομικού ελλείμματος,
η Ιρλανδία ζήτησε οικονομική βοήθεια από την τρόικα τον Νοέμβριο
του 2010. Στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι σήμερα, το Δουβλίνο
έχει επιτύχει κάθε στόχο του δανειοδοτικού προγράμματος της
τρόικας και η οικονομία του βρίσκεται σε τροχιά, έστω βραδείας,
ανάπτυξης.
Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα μελανά σημεία που μπορεί να συνθλίψουν αυτήν την εύθραυστη ανάπτυξη. Το χρέος στη στεγαστική
πίστη βρίσκεται σε πολύ χειρότερη
κατάσταση συγκριτικά με μια τριετία πριν. Ενα στα τέσσερα στεγαστικά δάνεια δεν εξυπηρετούνται
ομαλά. Αναφερόμαστε σε χρέος 25
δισ. ευρώ στην αγορά στεγαστικής
πίστης. Το συνολικό χρέος της χώ-
ρας κυμαίνεται στο 124% του ΑΕΠ,
δηλαδή είναι το τέταρτο υψηλότερο
στην Ευρωζώνη και μπορεί να εξυπηρετηθεί μόνον με ρυθμούς ανάπτυξης 2% με 3%. Ομως, οι προβλέψεις για το τρέχον έτος απεικονίζουν, σχεδόν, στάσιμους ρυθμούς
ανάπτυξης. Παρόλα αυτά, η Ε.Ε. θα
επιχειρήσει να αναδείξει την Ιρλανδία ως πρότυπο κράτους-μέλους
που ξαναβγαίνει στις αγορές μετά
από ένα αυστηρό δανειοδοτικό πρόγραμμα. Ενα πρότυπο προς μίμηση
για την Ελλάδα, την Πορτογαλία
και την Ισπανία. Αυτές οι οικονομίες
εξακολουθούν να πάσχουν από
διαρθρωτικά προβλήματα, έναν
υπερμεγέθη δημόσιο τομέα και μια
<
<
<
<
<
<
<
Η χώρα πέτυχε τους
στόχους του Μνημονίου, ετοιμάζεται να βγει
στις αγορές αλλά παραμένει εύθραυστη.
άκαμπτη αγορά εργασίας. Η Ιρλανδία ουδέποτε είχε να λύσει τέτοιας
φύσεως προβλήματα για να επανέλθει σε ανάκαμψη η οικονομία
της. Οι πρώτες ενδείξεις ανάκαμψης
στην Ιρλανδία φάνηκαν από το
2011. Η ανάπτυξη κινήθηκε με θετικό πρόσημο, η ανεργία σταθεροποιήθηκε και το Δουβλίνο κατάφερε
να διαπραγματευθεί καλύτερους
όρους για την ολοκλήρωση του δανειοδοτικού προγράμματός της.
Μετά από μια διετία, το δημοσιονομικό έλλειμμα έχει μειωθεί,
σχεδόν, κατά το ένα τρίτο από το
2010, φθάνοντας το 7,3% του ΑΕΠ.
Παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωζώνη αλλά έχει σημειωθεί πρόοδος. Το δεκαετές κόστος δανεισμού
είναι χαμηλότερο από το 4%.
OIK_06-OIKONOMIA_Master_cy 10/25/13 6:13 PM Page 6
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
ΣYNTOMA
Την πρωτιά
στην Κύπρο θέλει
ο Μαρινόπουλος
«Ο όμιλος θα επιμείνει επενδυτικά με
στόχο τη διατήρηση της πρώτης θέσης
στην Ελλάδα, την Αλβανία, τη Βουλγαρία
και την Κύπρο και τη διεκδίκηση ανάλογης
θέσης και στα Σκόπια, αλλά και τη διεύρυνση των μεριδίων του ανά τοπική αγορά», δήλωσε ο διευθύνων
σύμβουλος του ομίλου Μαρινόπουλος κ. Jérôme Loubère, με
αφορμή την είσοδο της εταιρείας στην αγορά της Αλβανίας. Η
Μαρινόπουλος είναι ιδιοκτήτης του δικτύου της αλυσίδας υπεραγορών Carrefour στην Κύπρο. Ο Όμιλος Μαρινόπουλου επεκτάθηκε στην Αλβανία εξαγοράζοντας από τον όμιλο Delhaize τη
θυγατρική Euromax, αλυσίδα η οποία αναπτύχθηκε στη χώρα το
2005 και αποτέλεσε το πρώτο οργανωμένο δίκτυο σούπερ μάρκετ
της Αλβανίας. Η Delhaize έχει παρουσία στην Κύπρο μέσω της
συνεργασίας με τις υπεραγορές ΑλφαΜέγα, οι οποίες πωλούν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας Delhaize και Άλφα Βήτα.
Η Τράπεζα Πειραιώς
πιστοποιήθηκε εκ νέου κατά το διεθνές
πρότυπο PCI DSS
(Payment Card Industry Data Security
Standards), που αφορά στη διασφάλιση
δεδομένων ηλεκτρονικών συναλλαγών
που διεκπεραιώνονται μέσω καρτών (πιστωτικών και χρεωστικών). Η συγκεκριμένη πιστοποίηση
αποτελεί αναγνωρισμένο πρότυπο και
υποχρέωση συμμόρφωσης από όλους
τους εμπλεκόμενους
με τη διαχείριση δεδομένων καρτών
όπως εμπόρους, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οργανισμούς,
εταιρείες κ.λπ. Το
πρότυπο PCI DSS επιτρέπει στην Τράπεζα
να εξασφαλίσει την
άμεση πιστοποίηση
της πλειοψηφίας των
συνεργατών της.
Σχέδια καινοτομίας
Σαράντα μία προτάσεις επιχειρήσεων εν-
τάχθηκαν για χρηματοδότηση στο Σχέδιο
Ενίσχυσης της Επιχειρηματικής Καινοτομίας του Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας
και Τουρισμού, το οποίο συγχρηματοδοτείται από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε.
Όπως αναφέρθηκε στην παρουσίαση των
αποτελεσμάτων του Σχεδίου, που πραγματοποιήθηκε στο CIIM, παρουσία του υπουργού Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού,
Γιώργου Λακκοτρύπη, οι συνολικές δαπάνες των έργων που εγκρίθηκαν για χρηματοδότηση ανέρχονται στα 6,2 εκατ. ευρώ,
με τη δημόσια χρηματοδότηση να φθάνει
τα 3,9 εκατ. Η πλειοψηφία των προτάσεων
που εντάχθηκαν στο Σχέδιο αφορούσε τον
τομέα της πληροφορικής, όπου επιλέχθηκαν για χρηματοδότηση 16 προτάσεις. Εγκρίθηκαν, επίσης, οκτώ προτάσεις για τον
τομέα της βιομηχανίας, πέντε προτάσεις
για τον τομέα του ιατρικού εξοπλισμού και
της φαρμακευτικής, τέσσερις για τον τομέα
της εκπαίδευσης, δύο για τον τομέα της
ενέργειας, δύο για τον τομέα των ηλεκτρονικών και από μία πρόταση για τους τομείς
των κτηριακών εγκαταστάσεων, της νανοτεχνολογίας, της αεροπλοΐας και της γεωργοκτηνοτροφίας. Το Σχέδιο προγραμματίζεται να προκηρυχθεί ξανά με μικρές βελτιώσεις.
Εγκατάσταση Φωτοβολταϊκού
στη Ζυθοβιομηχανία Φ. Φωτιάδης
Στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος στην οροφή του εργοστασίου της Carlsberg προχώρησε η Ζυθοβιομηχανία Φώτος Φωτιάδης. Το σύστημα εγκαταστάθηκε από την Petrolina Solar Ltd.
Το φωτοβολταϊκό, ονομαστικής ισχύος 91,20kWp, έχει ως σκοπό
την παραγωγή ηλεκτρισμού με τη χρήση των φωτοβολταϊκών
πλαισίων για ικανοποίηση των αναγκών του εργοστασίου σε ηλεκτρισμό. Στόχος του έργου, είναι η αξιοποίηση της διαθέσιμης
οροφής χρησιμοποιώντας την άφθονη ηλιοφάνεια που διαθέτει η
Κύπρο καθιστώντας την οροφή της εταιρείας σταθμό παραγωγής.
Σύμφωνα με την τιμή πώλησης της παραγόμενης ενέργειας τα έσοδα
για το πρώτο έτος λειτουργίας θα ανέρχονται σε 36.480 ευρώ.
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Κινήσεις στρατηγικής στο ΧΑΚ
Νέα αγορά εμπορευμάτων και διεύρυνση ωραρίου για κινέζικες εταιρείες
Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ
Η ίδρυση Χρηματιστηρίου Εμπορευμάτων υπό την αιγίδα του ΧΑΚ, η
διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας
της αγοράς μετοχών, λόγω της εισαγωγής στη Νεοεισερχόμενων Επιχειρήσεων Αγορά (ΝΕΑ) του ΧΑΚ
κινέζικων εταιρειών και η αξιοποίηση
του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων με την εισαγωγή στην κύρια
αγορά ημικρατικών οργανισμών,
αποτελούν τους τρεις βασικούς άξονες στους οποίους κινείται η διοίκηση
του κυπριακού χρηματιστηρίου για
να ανατρέψει τη σημερινή εικόνα
του Οργανισμού.
Ο τραπεζικός δείκτης και οι τραπεζικές μετοχές αποτελούσαν τα
διαμάντια του κυπριακού χρηματιστηρίου και τις κύριες πηγές εισοδημάτων του. Τα γεγονότα του
Μαρτίου υποχρεώνουν το ΧΑΚ να
αλλάξει στρατηγική.
Η ανάγκη είναι επιτακτική. Μάλιστα από τις 31 Οκτωβρίου καταργείται ο τραπεζικός δείκτης, λόγω
των εξελίξεων στο τραπεζικό τομέα
στην Κύπρο, που είχαν ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και τη μείωση
του αριθμού των εισηγμένων εταιρειών που συμμετέχουν στο Κλαδικό Δείκτη Τραπεζών ΧΑΚ. Ο εν
λόγω Δείκτης είχε τεθεί σε λειτουργία στις 3 Σεπτεμβρίου 2004.
Τα εμπορεύματα
Η ίδρυση Χρηματιστηρίου Εμπορευμάτων δεν αποτελεί απλώς
μία λύση ανάγκης, αλλά είναι ένας
χώρος με μεγάλη ανάπτυξη διεθνώς.
Οι σχεδιασμοί που έχουν προβλέπουν ως κύριο αντικείμενο της εν
λόγω αγοράς τη διαπραγμάτευση
της τιμής παραδοσιακών κυπριακών προϊόντων, αλλά και την προπώληση φυσικού αερίου. Πέραν
αυτών υπάρχει πρόβλεψη λειτουργίας ειδικής αγοράς (auction mar-
EPA
l
H κινεζική αγορά μπορεί να αποτελέσει ένα νέο προνομιακό χώρο για το
ΧΑΚ, προσελκύοντας επιχειρήσεις στη Νεοεισερχόμενων Επιχειρήσεων
Αγορά (ΝΕΑ).
ket), μέσω της οποίας θα μπορούν
να πραγματοποιούνται οι προμήθειες των υλικών, από δημόσιους
αλλά και ιδιωτικούς φορείς, γεγονός
το οποίο θα βελτιώσει τη διαφάνεια
στη διαδικασία των προμηθειών
και θα συμβάλει στην επίτευξη χαμηλότερου κόστους λειτουργίας
για τους συγκεκριμένους οργανισμούς. Auction Market λειτουργεί
στη Ρουμανία, όπου έχουν τρέξει
περισσότεροι από 10.000 διαγωνισμοί προμηθειών από 500 φορείς
του Δημοσίου, αξίας μεγαλύτερης
από 4,6 δισ. δολαρίων.
Τα χρηματιστήρια εμπορευμάτων
είναι ιδιαίτερα διαδεδομένα. Στην
ευρύτερη περιοχή της ανατολικής
Μεσογείου πρωτοπόρος είναι η
Τουρκία, όπου το 2010 τα Χρηματιστήρια Εμπορευμάτων πραγμα-
τοποίησαν συναλλαγές αξίας 40
δισ. ευρώ. Μόνο στη Σμύρνη, το
τοπικό χρηματιστήριο λειτουργεί
με συνολικό ετήσιο κύκλο συναλλαγών της τάξης των 4 δισ. ευρώ.
Στη Βουλγαρία υπάρχουν τρία
χρηματιστήρια εμπορευμάτων, (Σόφιας, Φιλιππούπολη και Ρούσε) με
τζίρο, το 2010, άνω των 226,4 εκατ.
ευρώ. Μάλιστα, στη Σόφια λειτουργεί και προθεσμιακή αγορά για προϊόντα όπως σιτάρι, βρώμη, ηλιέλαιο
και λευκά φασόλια.
π.μ., έτσι ώστε αυτή να συμπίπτει
με τα ωράρια των αγορών της Άπω
Ανατολής. Η συγκεκριμένη ενέργεια
κρίνεται ως επιβεβλημένη, λόγω
της εισαγωγής κινέζικων εταιρειών
στη ΝΕΑ. του ΧΑΚ τους τελευταίους
μήνες, αλλά κυρίως για να καταστεί
δυνατή η προσέλκυση περισσότερων εταιρειών από την Κίνα, στο
αμέσως επόμενο διάστημα.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να
τονιστεί ότι ήδη στη ΝΕΑ του ΧΑΚ
είναι εισηγμένες δύο ελληνικές
ασφαλιστικές εταιρείες, καθώς και
ελληνικών συμφερόντων εταιρείες
από τον χώρο των τεχνολογιών
πληροφορικής, των υπηρεσιών και
της ενέργειας.
Ο γενικός διευθυντής του ΧΑΚ
έχει δηλώσει ότι έχουν ολοκληρωθεί
όλες οι τεχνικές διευθετήσεις προκειμένου το σύστημα συναλλαγών
του ΧΑΚ να μπορέσει να υποστηρίξει τον διευρυμένο χρόνο συνεχούς διαπραγμάτευσης, ο οποίος
αναμένεται να εισαχθεί στο άμεσο
μέλλον. Η ΝΕΑ αποτελεί ένα μικρό
success story για το ΧΑΚ. Παρά το
δυσμενές περιβάλλον, η ΝΕΑ προκαλεί το ενδιαφέρον εταιρειών που
αναζητούν μία ευέλικτη και κυρίως
φθηνή αγορά για να εισαγάγουν
τις μετοχές τους και να αναζητήσουν κεφάλαια από τις διεθνείς
αγορές.
Οι αποκρατικοποιήσεις
Το ΧΑΚ έχει ήδη ζητήσει από
την κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει
το ΧΑΚ για τη μετοχοποίηση των
ημικρατικών οργανισμών. Το βασικό επιχείρημα είναι η διαφάνεια,
ενώ το πρακτικό αποτέλεσμα θα
είναι το ΧΑΚ να διαθέτει τουλάχιστον τρεις εταιρείες υψηλής κεφαλαιοποίησης (Cyta, Αρχή Ηλεκτρισμού, Αρχή Λιμένων), στις
οποίες θα εισέλθουν στρατηγικοί
επενδυτές.
Το ωράριο
Σε σχέση με τη διεύρυνση του
ωραρίου λειτουργίας της αγοράς
μετοχών του ΧΑΚ, η διοίκηση εκτιμά ότι πιθανότατα να προκύψει
ανάγκη έναρξης της χρηματιστηριακής συνεδρίασης από τις 3:00
Ελληνοτουρκικός «πόλεμος» στις ιχθυοκαλλιέργειες
Την πρωτοκαθεδρία στην παραγωγή
τσιπούρας και λαβρακίου φαίνεται
ότι χάνει η Ελλάδα από την Τουρκία,
γεγονός που έρχεται να επιβεβαιώσει
ότι ο κλάδος των ιχθυοκαλλιεργειών
βρίσκεται «στο κόκκινο» και απειλείται ευθέως με δραματική συρρίκνωση. Σύμφωνα με ρεπορτάζ των
Financial Times όπου παρουσιάζονται
στοιχεία του FAO (πρόκειται για τον
οργανισμό τροφίμων και γεωργίας
του ΟΗΕ), η παραγωγή τσιπούρας
και λαβρακίου στην Ελλάδα αναμένεται να κλείσει το 2013 στους 94.000
τόνους, υποχωρώντας κατά 7% σε
σχέση με πέρυσι, ενώ την ίδια ώρα
στην Τουρκία αναμένεται να φτάσει
τους 108.000 τόνους, σημειώνοντας
αύξηση πάνω από 12%. Μέχρι και
πέρυσι η Ελλάδα ήταν η ηγέτιδα δύναμη του κλάδου, ενός κλάδου με
τζίρο στην Ευρώπη που υπολογίζεται
κοντά στο 1,5 δισ. ευρώ.
Τα οικονομικά προβλήματα που
αντιμετωπίζει ο κλάδος στην Ελλάδα,
η εξάπλωση της οικονομικής κρίσης
σε παραδοσιακές αγορές-πελάτισσες
των ελληνικών ψαριών και βεβαίως
η απουσία χάραξης και εφαρμογής
EPA
6
Μέχρι και πέρυσι η Ελλάδα ήταν η ηγέτιδα δύναμη του κλάδου.
στρατηγικού σχεδίου για τον κλάδο
βρίσκονται πίσω από την «εκθρόνιση» της Ελλάδας. Από την άλλη,
η Τουρκία έκανε ό,τι δεν κάνουμε
εμείς: οργανωμένη προώθηση των
προϊόντων της σε νέες αγορές, όπως
αυτές της Βόρειας Ευρώπης, της
Ρωσίας και της Μέσης Ανατολής
και καθετοποίηση της παραγωγής
έτσι ώστε να εξάγει τελικά προϊόντα
υψηλής προστιθέμενης αξίας, έτοιμα
να τοποθετηθούν στα ράφια των
σούπερ μάρκετ. Ειδικά σε ό,τι αφορά
το τελευταίο, αρκεί να πούμε ότι
περίπου το 95% της ελληνικής παραγωγής εξάγεται μη επεξεργασμένο. Καθοριστικό ρόλο, βεβαίως, για
την ανάπτυξη των τουρκικών ιχθυοκαλλιεργειών διαδραματίζουν
και οι επιδοτήσεις που χορηγούνται
στις επιχειρήσεις του κλάδου.
Ο FAO στην έκθεσή του αποδίδει
την απώλεια της πρωτιάς από την
Ελλάδα στην πτώση των τιμών και
στην παράλληλη αύξηση του κόστους των τροφών. Αλλωστε, οι εξε-
λίξεις στη Δίας Ιχθυοκαλλιέργειες,
η οποία έχει καταθέσει αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 του Πτωχευτικού Κώδικα, συνδέεται ακριβώς
με το παραπάνω: η εταιρεία αδυνατούσε εδώ και καιρό να καλύψει
το κόστος των ιχθυοτροφών, διέθετε
τα ψάρια σε μικρότερο βάρος από
το σύνηθες και οι τιμές έπεφταν.
Την πρακτική της διάθεσης των
ψαριών σε χαμηλότερο βάρος έχουν
ακολουθήσει και άλλες ελληνικές
εταιρείες, γεγονός που οδηγεί σε
συνολική μείωση της παραγόμενης
ποσότητας της Ελλάδας.
Αλλη αιτία για την κάμψη των ελληνικών ιχθυοκαλλιεργειών είναι η
επέκταση της οικονομικής κρίσης
στις παραδοσιακές αγορές της Ευρώπης. Οπως σημειώνει στους Financial Times ο Audun Lem, επικεφαλής του Γραφείου Αλιείας του FAO,
η Ιταλία, η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη καταναλώτρια χώρα τσιπούρας και λαβρακίου (απορροφά το 1/3
της παραγωγής), πλήττεται από τη
συνεχιζόμενη μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών.
ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΑΝΙΦΑΒΑ
Οι ελληνικές τράπεζες αποσύρουν σχέδια πώλησης θυγατρικών τους
Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗ
Μπορεί στη θεωρία τράπεζες και
τρόικα να έχουν συμφωνήσει σε
δραστικό περιορισμό, μέσω πωλήσεων θυγατρικών και απομόχλευσης, της παρουσίας των ελληνικών
τραπεζών στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ωστόσο πολλοί αμφιβάλλουν αν μπορεί να μετουσιωθεί σε πράξη αυτή η στρατηγική.
Ο λόγος είναι απλός: για να γίνει
μια συναλλαγή εκτός αυτού που
πουλάει πρέπει να βρεθεί και αυτός
που αγοράζει και στο σημερινό περιβάλλον είναι εξαιρετικά αμφίβολο
αν υπάρχουν ευρωπαϊκές ή άλλες
τράπεζες που θέλουν να πραγματοποιήσουν επενδύσεις στα Βαλκάνια. Οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης δεν αποτέλεσαν προτεραιότητα για τις μεγάλες ευρω-
παϊκές τράπεζες ούτε τα χρόνια της
ευφορίας.
Σήμερα οι τράπεζες σε όλη την
Ευρώπη από τη Γερμανία και την
Αυστρία μέχρι την Ισπανία και την
Πορτογαλία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα και μεγάλες προκλήσεις και το τελευταίο πράγμα
που απασχολεί τις διοικήσεις είναι
η επέκταση και οι εξαγορές! Για το
επόμενο δωδεκάμηνο οι διοικήσεις
των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών έχουν να αντιμετωπίσουν το
stress test της ΕΚΤ και είναι βέβαιο
ότι ορισμένες μεγάλες τράπεζες θα
υποχρεωθούν να ενισχύσουν τα
κεφάλαιά τους.
Η ελληνική περίπτωση
Στο πλαίσιο των σχεδίων αναδιάρθρωσης των ελληνικών τραπεζών η τρόικα ζητεί από τις διοικήσεις
να προχωρήσουν στη σημαντική
<
<
<
<
<
<
Για το επόμενο δωδεκάμηνο οι διοικήσεις των
μεγάλων ευρωπαϊκών
τραπεζών έχουν να
αντιμετωπίσουν το
stress test της ΕΚΤ.
μείωση των δραστηριοτήτων τους
σε ξένες αγορές. Οι τεχνοκράτες
της Κομισιόν σημειώνουν ότι δεν
μπορεί η μεγάλη χρηματική βοήθεια
που έχουν λάβει οι ελληνικές τράπεζες από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους να χρησιμοποιείται
για να χρηματοδοτούνται δραστηριότητες στο εξωτερικό. Η Γενική
Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν πιέζει τις τράπεζες να λάβουν
πρωτοβουλίες που θα οδηγήσουν
στην ενίσχυση της κεφαλαιακής
τους βάσης και τη μείωση της εξάρτησής τους από τη ρευστότητα του
ευρωσυστήματος και να επιστρέψουν το συντομότερο την κρατική
βοήθεια. Ετσι διοικήσεις και Κομισιόν συμφώνησαν τις προηγούμενες
εβδομάδες να προχωρήσουν σε συγκεκριμένες δράσεις με χρονικό ορίζοντα μέχρι και το 2017.
Ωστόσο, όπως σημειώνουν στην
«Κ» στελέχη τραπεζών, στο σημερινό περιβάλλον είναι πολύ δύσκολο
να βρεθούν επενδυτές για την πώληση των θυγατρικών τους στην
ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.
«Αν οι συνθήκες δεν αλλάξουν δραστικά τα επόμενα χρόνια, τότε θα
είναι πολύ δύσκολο να δούμε πωλήσεις θυγατρικών μας στις γειτονικές χώρες» αναφέρουν. Σημειώνεται ότι το ζητούμενο δεν είναι
να πουλήσουν όσο - όσο οι ελληνικές
τράπεζες αλλά να αποχωρήσουν
συντεταγμένα διασώζοντας μεγάλο
μέρος των κεφαλαίων που επένδυσαν στην περιοχή. Αν οι πωλήσεις
των περιουσιακών στοιχείων γίνουν
σε πολύ χαμηλές τιμές, τότε οι τράπεζες όχι μόνο δεν θα ενισχύσουν
την κεφαλαιακή τους βάση αλλά θα
καταγράψουν σημαντικές λογιστικές
ζημίες τις οποίες θα πρέπει να καλύψουν με νέα κεφάλαια.
Επιτελικά στελέχη τραπεζών
υπενθυμίζουν ότι οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες που αποχώρησαν από την ελληνική αγορά την
προηγούμενη διετία όχι μόνο δεν
εισέπραξαν αντίτιμο για τις πωλήσεις αλλά στην πραγματικότητα...
πλήρωσαν τους αγοραστές. Η Credit
Agricole που μεταβίβασε την Εμπορική Τράπεζα στην Alpha Bank,
η Societe Generale που μεταβίβασε
τη Γενική στον όμιλο Πειραιώς
αλλά και ο πορτογαλικός όμιλος
Millennium BCP που μεταβίβασε
τη θυγατρική της στην Ελλάδα
στην Πειραιώς όχι μόνο ενίσχυσαν
κεφαλαιακά τις υπό μεταβίβαση
τράπεζες αλλά έδωσαν στους «αγοραστές» και πρόσθετα κεφάλαια
για την αντιμετώπιση μελλοντικών
προβλημάτων.
Κάτι αντίστοιχο οι ελληνικές τράπεζες δεν μπορούν να κάνουν. Στο
πλαίσιο αυτό οι διοικήσεις επεξεργάζονται εναλλακτικές τακτικές που
δεν περιλαμβάνουν πωλήσεις θυγατρικών. Οι εναλλακτικές δράσεις
περιλαμβάνουν τη σημαντική μείωση του δικτύου καταστημάτων
που διατηρούν στις χώρες της περιοχής, τη μείωση του προσωπικού
και τη μείωση των υπολοίπων δανείων που χορηγούν στις εν λόγω
χώρες.
OIK_07-ADV ECONOMIST_Master_cy 10/25/13 5:08 PM Page 1
In association with:
Ninth Cyprus Summit
Hazlis & Rivas advertising
CYPRUS ON THE MEND?
AN OPEN DISCUSSION
WITH GOVERNMENT, THE TROIKA AND BUSINESS
NOVEMBER 25th 2013, HILTON PARK NICOSIA
Don’t miss the opportunity for an open dialogue with:
Conference Chairman:
Nicos Anastasiades
President
Republic of Cyprus
Harris Georgiades
Minister of Finance
Cyprus
Christos Staikouras
Alternate Minister
of Finance
Greece
Maarten Verwey
Deputy Director-General
for Economic
and Financial Affairs
European Commission
Michalis Attalides
Rector
Jean Monnet Chair Holder
University of Nicosia
Charles Ellinas
Executive President
Cyprus National
Hydrocarbons Company
(CNHC)
Constantinos Filis
Research Director
IIR, Panteion University
of Social & Political
Sciences
Julian Lee
Senior Energy Analyst
Centre for Global
Energy Studies, UK
Constantine Michalos
President
Athens Chamber
of Commerce and Industry
Fiona Mullen
Director
Sapienta Economics
George Pagoulatos
Professor of European
Politics and Economy
Athens University
of Economics & Business
Phidias Pilides
President
Cyprus Chamber
of Commerce and Industry
Delia Velculescu from IMF
and Isabel von Köppen Mertes from ECB
will also be joining us!
Topics to be discussed include:
„ IMPLEMENTING THE EUROPE 2050 STRATEGY: A FRAMEWORK FOR THE FUTURE
„ WILL THE PRIVATISATION SCHEME HELP CYPRUS?
„ IS THE STABILITY PROGRAMME LEADING CYPRUS TO GROWTH AND PROSPERITY?
„ THE NEED FOR STRONGER ECONOMIC GOVERNANCE AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT
„ CYPRUS'S ECONOMIC RECOVERY: ON THE RIGHT TRACK FOR BUSINESS GROWTH?
„ SHAPING THE NEW EASTERN MEDITERRANEAN ENERGY MAP
„ HOW CAN CONFIDENCE IN THE EUROPEAN ECONOMY BE RESTORED?
„ SETTING THE SCENE WITH LATEST GEOSTRATEGIC IMPLICATIONS
„ SHARING EXPERIENCE FROM GREECE
„ AN OPEN DIALOGUE ON CYPRUS'S ENERGY RESERVES
„ THE TROIKA’S PERSPECTIVE
„ FUEL FOR COOPERATION OR FUEL FOR TENSION?
Hazlis & Rivas Exclusive representative of the Economist Events for Greece, Cyprus and Malta
www.hazliseconomist.com
Tel.: (30) 210 94 08 750
www.economistinsights.com
Gold sponsor
Hazlis & Rivas -The Economist Events 2013/Greece, Cyprus, Malta and EU-Balkan series
John Peet
Europe Editor
The Economist
Silver sponsor
email: [email protected]
Supported by
Contributors
Communication sponsor
Logistics supplier
IT sponsor
OIK_08-OIKONOMIA_Master_cy 10/25/13 6:08 PM Page 8
8
l
ΚΑΡΙΕΡΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Καταλύτες εταιρικής αλλαγής
τα ανεξάρτητα μέλη διοίκησης
Ποιοι οι λόγοι που επιβάλλουν την αλλαγή και με ποιους τρόπους παρεμβαίνουν
Της ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΔΑΜΟΥΛΙΑΝΟΥ
Το σαιξπηρικό δίλημμα «To be or not
to be? That is the question» θέτει στα
ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη των
Δ.Σ. η παγκόσμια εταιρεία συμβούλων
Amrop (www.amrop.com) και τους
προτείνει να επιλέγουν να μη μένουν
«απαθείς παρόντες», αλλά μέσα από
τις παρεμβάσεις τους, με τη δημιουργία συμμαχιών και με την εποικοδομητική κριτική τους «να γίνονται οι
καταλύτες και η θετική δύναμη για
αλλαγή». Αναγνωρίζει ταυτόχρονα
ότι «επειδή κάθε άλλο παρά εύκολο
είναι να ενοχλήσει κανείς ένα καλά
παγιωμένο παράδειγμα και να τα βγάλει πέρα με τους αμυντικούς μηχανισμούς που ενεργοποιεί, είναι φυσικό
να μπαίνει στον πειρασμό να εγκαταλείπει αυτήν την προσπάθεια μόλις
εμφανισθούν τα πρώτα σημάδια έντασης».
<
<
<
<
<
<
Η πρωτοβουλία για σύσταση συμμαχιών είναι
ένας από τους οκτώ τρόπους που προτείνονται.
Με τη μεγάλη εμπειρία της –δραστηριοποιείται με 84 γραφεία σε 56
χώρες– στην πρότασή της η Amrop
αφενός αιτιολογεί τους λόγους και τις
περιπτώσεις που, σήμερα, καθιστούν
πλέον επιβεβλημένη την ενεργό αυτή
παρέμβαση των ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών στα Δ.Σ. Αφετέρου,
προτείνει με ποιους τρόπους μπορεί
η παρέμβασή τους να είναι αποτελεσματική. Είναι τρόποι που έχουν δοκιμασθεί και τους συνοψίζει μέσα από
την παρατήρηση και την ερευνητική
εμπειρία της για το πώς ξεπεράστηκαν
τα εμπόδια σε διαφορετικά μέρη του
πλανήτη, αλλά και σε διαφορετικούς
επιχειρηματικούς κλάδους.
Οκτώ τρόποι παρέμβασης
Οι λόγοι που επιβάλλουν την αλλαγή είναι οι εξής: «Οι κανόνες της
εταιρικής διακυβέρνησης αλλάζουν
ραγδαία. Ο ακτιβισμός του μετόχου,
όπως και η μεγάλη έμφαση στην επαύξηση της αξίας του, αλλά και η αναγκαιότητα για υπεύθυνους εταιρικούς
πολίτες, συνιστούν αυστηρές απαιτήσεις προς τον CEO και το Δ.Σ.».
Στους οκτώ τρόπους παρέμβασης
που προτείνονται, ο πρώτος είναι οι
ανεξάρτητοι διευθυντές να αντιληφθούν από κοινού τον λόγο για τον
οποίο είναι μέλη του Δ.Σ. «Συνήθως
δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ τους
ως προς τις υποχρεώσεις τους απέναντι στους διαφόρους συμμετόχους
της εταιρείας».
Και αυτό που απαιτείται είναι η
δημιουργία ενός κοινού σκοπού, μέσα
από τον οποίο να εξισορροπούνται
το συμφέρον του μετόχου, η μακροχρόνια ανάπτυξη και η καλή φήμη
του οργανισμού. Αυτό που μπορεί να
κάνει το ανεξάρτητο μη εκτελεστικό
ΕTΑΙΡΙΚΗ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ
Οι εργαζόμενοι της Α/φοί
Λανίτης στηρίζουν τα
κοινωνικά παντοπωλεία
Οι εργαζόμενοι της Α/φοί Λανίτης διοργάνωσαν Παγκύπρια
Εκστρατεία Συλλογής Ειδών Πρώτης Ανάγκης, για την ενίσχυση των Κοινωνικών Παντοπωλείων κάθε επαρχίας. Η
πρωτοβουλία είχε ως αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν επτά
παλέτα ειδών πρώτης ανάγκης όπως παιδικές τροφές και
γάλατα, φαγώσιμα όπως μακαρόνια, ρύζι κριθαράκι, λάδι,
όσπρια, μπισκότα, κουλούρια, είδη προσωπικού καθαρισμού
και γενικής καθαριότητας. Αντιπρόσωποι του
προσωπικού από
όλες τις πόλεις παρέδωσαν τα προϊόντα στα Κοινωνικά Παντοπωλεία της επαρχίας
τους. Ο υπεύθυνος του Τμήματος
Ανθρώπινου Δυναμικού της Α/φοι Λανίτη κ. Μάριος Περικλέους δήλωσε ότι «η Α/φοι Λανίτης παραμένει σταθερός
συνεργάτης της κυπριακής κοινωνίας στηρίζοντας τους
συμπολίτες μας με έμπρακτες λύσεις. Οι εργαζόμενοί μας,
με αυτή τους την πρωτοβουλία δείχνουν την ευαισθητοποίησή τους και αναδεικνύουν τα καλά πράγματα που συμβαίνουν καθημερινά γύρω μας».
Η Τρ. Πειραιώς στηρίζει
το ίδρυμα «Θεοτόκος»
Το ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου μπορεί να πάρει την πρωτοβουλία να γίνει διάλογος με
θέμα τη στρατηγική και να συμβάλει σε αυτόν και με τις δικές του γνώσεις.
Το να είσαι φίλος με τον CEO δεν συνιστά «ανεξαρτησία»
Ο έβδομος τρόπος συνιστά οι συναντήσεις του Δ.Σ. να γίνονται «εκτός των τειχών» της εταιρείας. «Είναι πολλές οι
εταιρείες που πραγματοποιούν τουλάχιστον μία ετήσια συνάντηση σε χώρο εκτός της εταιρείας, που τυπικά γίνεται
για να εξετασθούν η στρατηγική της επιχείρησης και το
ετήσιο πλάνο. Αυτό, όμως, δεν αρκεί. Γιατί ο εξωτερικός
χώρος της συνέλευσης του Δ.Σ. μπορεί να λειτουργήσει
σαν «καλωσόρισμα» και σαν μια απαραίτητη αλλαγή για
αλληλεπίδραση μέσα στο Δ.Σ. Και αυτό που μπορεί να κάνει ο ανεξάρτητος διευθυντής, είναι να εισηγηθεί αυτήν
την αλλαγή –στον χώρο, στην ατζέντα, στο τυπικό μέρος–
και με τον τρόπο αυτό ξεκινάει μια καλύτερη δυναμική μέμέλος του Δ.Σ. είναι να ξεκινήσει τη
συζήτηση, που θα την ακολουθήσει
ένα ντιμπέιτ. Και εφόσον, ύστερα
από διάλογο επέλθει ομοφωνία, να
καθοριστεί ένα κοινό πλαίσιο με το
οποίο θα ελαχιστοποιούνται οι ατομικές ατζέντες μέσα στο Δ.Σ. Ο δεύτερος τρόπος είναι να διασφαλισθεί
το γεγονός ότι η ατζέντα του Δ.Σ. συνάδει με τις προτεραιότητες που έχει
θέσει η επιχείρηση. Και ότι ασχολείται
με το σωστό θέμα στον σωστό χρόνο.
Αποτελεί ευθύνη των ανεξάρτητων
διευθυντών να αποτρέπουν την περίπτωση που «η ατζέντα του Δ.Σ. γίνεται η ατζέντα του CEO».
Μπορεί, βέβαια, οι εκθέσεις απόδοσης, τα θέματα νομοθετικής και διοικητικής συμμόρφωσης, να είναι ζωτικής σημασίας. Ωστόσο, ισοβαρή είναι
και τα θέματα της στρατηγικής. «Από
την εμβέλεια του ραντάρ δεν θα πρέπει
να απουσιάζουν είτε να δίνεται μικρότερη βαρύτητα στην καινοτομία προϊόντων και υπηρεσιών, στην απόδοση
των στελεχών, στις προτεραιότητες
του προϋπολογισμού, στις τάσεις της
σα στο Δ.Σ. Τέλος, ο όγδοος τρόπος συνιστά στον ανεξάρτητο διευθυντή «να μην είναι ένας μοναχικός καβαλάρης».
Γιατί, μια μοναχική ανεξάρτητη φωνή, μπορεί εύκολα να
καταπνιγεί. Αρα είναι σημαντικό όλα τα μη εκτελεστικά μέλη του Δ.Σ. που προσδιορίζονται ως «ανεξάρτητα» να είναι
όντως ανεξάρτητα. «Τα προσκαλούμε, λοιπόν, να τσεκάρουν ενδελεχώς τι σημαίνει ανεξαρτησία. Δυστυχώς, το να
είσαι φίλος με τον CEO δεν συνιστά «ανεξαρτησία» ούτε
και εκλαμβάνεται έτσι. «Πάνω απ’ όλα, εφόσον γίνεις μέλος του Δ.Σ., είναι σημαντικό να εργασθείς συναδελφικά
με τους διευθυντές ώστε να προσυπογράψουν τη δέσμευσή τους για μια καλύτερη εταιρική διακυβέρνηση».
βιομηχανίας, όπως και στη γενικότερη
οικονομική δομή. Η πρωτοβουλία για
σύσταση συμμαχιών είναι ο τρίτος
τρόπος που προτείνεται. «Κάποιος που
«τα λέει έξω από τα δόντια» ίσως να
μη θέλει να εκτεθεί μπροστά σε μια
ομάδα. Ομως, με τη δημιουργία μιας
Επιτροπής Διακυβέρνησης μπορούν
να ακουστούν όλες οι φωνές.
«Εκτόξευση»
Τέταρτος τρόπος είναι η αξιοποίηση
της «πλατφόρμας εκτόξευσης» που
προσφέρουν ορισμένες καταστάσεις
–εξαγορές, συγχωνεύσεις, αναδιάρθρωση, διαδοχή του CEO κ.ά.– που
δίνουν την ευκαιρία για νέες ιδέες
εκ μέρους των ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών του Δ.Σ. Ο πέμπτος
τρόπος αναφέρεται στο μάνατζμεντ.
«Κάθε άλλο παρά ασυνήθιστο πράγμα
είναι ο CEO σε κάθε συνάντηση του
Δ.Σ. να παρουσιάζει τα ίδια πάντα διευθυντικά στελέχη. Ωστόσο, τα ανεξάρτητα μέλη οφείλουν να αναζητήσουν ευκαιρίες να κάνουν διάλογο
με το σύνολο της ανώτατης διοίκησης,
έτσι ώστε να αποκτήσουν προσωπική
άποψη για το μάνατζμεντ, αλλά και
για λόγους αντικειμενικότητας και
διαφορετικών απόψεων.
Στρατηγική
Ο έκτος τρόπος αφορά το κρίσιμο
θέμα της στρατηγικής και συνοψίζεται
στην εντολή «να εξετάζεις τη στρατηγική, όχι απλώς τα αποτελέσματά
της». Το ανεξάρτητο μη εκτελεστικό
μέλος του Δ.Σ. μπορεί να πάρει την
πρωτοβουλία για γίνει διάλογος με
θέμα τη στρατηγική και να συμβάλει
σε αυτόν και με τις δικές του γνώσεις.
Κατά την εξέταση της στρατηγικής,
είναι θέμα ζωτικής σημασίας να γίνεται διάλογος για τις προϋποθέσεις
πάνω στις οποίες στηρίχθηκε η σχεδίασή της. Είναι, άλλωστε, γνωστό
ότι οι λάθος προϋποθέσεις για παραμέτρους που βρίσκονται εκτός του
ελέγχου της εταιρείας δημιουργούν
πολύ συχνά σημαντικά κενά κατά
την εκτέλεση της στρατηγικής.
[email protected]
Η ελίτ των οικονομικών σπουδών αλλάζει έδρα
Mέχρι πριν από μερικά χρόνια η απόκτηση ενός μεταπτυχιακού τίτλου
σπουδών εθεωρείτο σημαντικότατο
εργαλείο επαγγελματικής ανέλιξης,
ειδικά εάν είχε αποκτηθεί στα καλύτερα πανεπιστήμια του είδους. Σήμερα
η ζήτηση για τέτοια προγράμματα
μάστερ έχει απολέσει την απήχησή
της στις ΗΠΑ, ενώ στην Ινδία και την
Κίνα αυξάνεται. Το Graduate Management Admission Council (GMAC)
διεξάγει κάθε χρόνο έρευνα σχετικά
με τις τάσεις, στις αιτήσεις που υποβάλλουν υποψήφιοι μεταπτυχιακοί
φοιητές. Η φετινή έρευνα δείχνει πως
το 62% των αμερικανικών σχολών
διοίκησης έχει φθίνοντα αριθμό αιτήσεων για το πλήρες διετές πρόγραμμα διοίκησης επιχειρήσεων, όταν
στην Ασία οι αιτήσεις αυξήθηκαν
στις τέσσερις από τις πέντε σχολές
της συγκεκριμένης κατεύθυνσης. Πέραν τούτου, οι αιτήσεις παρέμειναν
αμετάβλητες από το 2011 ακόμα και
σε κορυφαία ιδρύματα, όπως το Stern
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
<
<
<
<
<
<
<
Οι σχολές Διοίκησης
των ΗΠΑ χάνουν
φοιτητές, τους οποίους
κερδίζει η Ασία.
School of Business στη Ν. Υόρκη.
Ισως ένας από τους λόγους που εξηγούν το μειωμένο ενδιαφέρον να είναι
ότι οι εφημερίδες και τα ηλεκτρονικά
μέσα βρίθουν ιστοριών για κατόχους
μεταπτυχιακού που βουλιάζουν στα
χρέη. Αναφορικά δε με τους διεθνείς
φοιτητές, αυτοί έχουν πλέον τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν ανάλογα προγράμματα στις χώρες τους.
Είναι ενδεικτικά όσα επισημαίνει ο
επικεφαλής του GMAC, Ντέιβ Γουίλσον: «Πριν από δέκα χρόνια δεν υπήρχαν ανά τον κόσμο μεταπτυχιακά
προγράμματα ισάξια να ανταγωνιστούν τα αμερικανικά».
Επιδιώκοντας να δελεάσουν το κοι-
νό τους, πολλά πανεπιστημιακά ιδρύματα στις ΗΠΑ προσφέρουν ένα μείγμα πτυχίων στη διοίκηση πέραν των
κλασικών, ενώ άλλα διαμορφώνουν
με διαφορετικό τρόπο την αρχιτεκτονική της τάξης και παρέχουν περισσότερα μαθήματα μέσω Διαδικτύου.
Ο Τζιμ Ντιν, κοσμήτορας στη Σχολή
Διοίκησης Επιχειρήσων Κέναν-Φλάγκλερ στο Πανεπιστήμιο της Β.Καρολίνας, παρομοιάζει την αγορά των
μεταπτυχιακών με την αυτοκινητοβιομηχανία. «Στη δεκαετία του 1920
υπήρχε μόνο το μοντέλο της μαύρης
Φορντ Τ και τίποτε άλλο. Τώρα πια
οι ανταγωνιστικές πιέσεις διαφοροποιούν τις προσφερόμενες υπηρεσίες», επισημαίνει.
Ανταποκρινόμενος στις απαιτήσεις
των καιρών, πέρυσι τον Ιούνιο, ο κ.
Ντιν εισήγαγε το πρώτο πλήρες διαδικτυακό πρόγραμμα για μάστερ στη
διοίκηση επιχειρήσεων, το οποίο προσφέρεται από πανεπιστήμιο κύρους.
Ο αρχικός αριθμός φοιτητών ήταν
δεκαεννέα και τα τελευταία στοιχεία
δείχνουν ότι το παρακολουθούν εβδομήντα πέντε. Το ολοκληρωμένο διετές
πρόγραμμα κοστίζει 91.225 δολάρια
έναντι των 103.380 του συμβατικού.
Aλλες σχολές επιλέγουν μονοετή μεταπτυχιακά με αυστηρή εξειδίκευση.
«Παρατηρούμε ότι υπάρχει μια γενικευμένη τάση για εξειδίκευση στους
μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών,
καθώς την επιζητούν όχι μόνον οι αιτούντες αλλά και οι εργοδότες τους»,
τονίζει ο Αντριου Λο, διευθυντής του
Εργαστηρίου Χρηματοπιστωτικής
Μηχανικής της Σχολής Διοίκησης
Επιχειρήσεων Σλόαν του ΜΙΤ. Η ζήτηση φέτος για το εν λόγω μάστερ
διπλασιάστηκε στα 120 άτομα.
Ενα αυστηρά εξειδικευμένο μεταπτυχιακό ίσως να μην ενδείκνυται
για άτομο με μεγάλη εργασιακή εμπειρία, το οποίο επιδιώκει ευρεία κάλυψη διοικητικών θεμάτων, αλλά θα
ήταν καλή επιλογή για κάποιον στην
απαρχή της σταδιοδρομίας του.
Η Τράπεζα Πειραιώς (Κύπρου) Λτδ ήταν κύριος χορηγός
του 20ού Πανηγυριού Χαράς που διοργάνωσε το ίδρυμα
«Θεοτόκος» στη Λεμεσό. Η Τράπεζα Πειραιώς (Κύπρου)
Λτδ, εκτός της οικονομικής συνεισφοράς της προς
το ίδρυμα, προσέφερε και πρακτική βοήθεια στην
εκδήλωση, αφού
υπάλληλοί της εργάστηκαν εθελοντικά σε περίπτερο
και πουλούσαν
φαγητό στον κόσμο που συμμετείχε στην εκδήλωση. Τα
καθαρά έσοδα από τις πωλήσεις του περιπτέρου δόθηκαν
στο Ίδρυμα «Θεοτόκος». Το πανηγύρι της Χαράς διοργανώνεται κάθε χρόνο από το ίδρυμα «Θεοτόκος», με στόχο
τη συγκέντρωση χρημάτων για την ομαλή λειτουργία του
ιδρύματος. Το ίδρυμα φιλοξενεί και φροντίζει άτομα με
νοητική αναπηρία και ο στόχος του είναι η ομαλή ένταξη
αυτών των ατόμων στην κοινωνία.
Η Microsoft Κύπρου
στηρίζει τις ΜΚΟ
H Microsoft στηρίζει και επίσημα τους Μη Κυβερνητικούς
Οργανισμούς (ΜΚΟ) της Κύπρου, προσφέροντας τους
δωρεάν λογισμικά Windows 8, Office και MS Project προσαρμοσμένα πάντοτε στις ανάγκες του κάθε Οργανισμού.
Με σκοπό την ενημέρωση όλων των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, η Microsoft Κύπρου πραγματοποίησε, την Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2013, ημερίδα ενημέρωσης με θέμα «NGO Connection Day» στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Στο πλαίσιο της ημερίδας, οι εκπρόσωποι
των ΜΚΟ είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τα εν
λόγω λογισμικά τα οποία μπορούν να αξιοποιήσουν έτσι
ώστε να γίνουν πιο ευέλικτοι Οργανισμοί, ενώ παράλληλα
έτυχαν σχετικής εκπαίδευσης. Υπολογίζεται ότι πέραν
των 30 ΜΚΟ θα αξιοποιήσουν σύντομα τη δυνατότητα
απόκτησης και χρήση των δωρεάν λογισμικών της Microsoft. Με αυτά τα δεδομένα, οι ΜΚΟ της Κύπρου, έχουν
πλέον στα χέρια τους σύγχρονα εργαλεία τεχνολογίας
που θα τους δώσουν την απαραίτητη στήριξη για να συνεχίσουν το αξιόλογο έργο τους, με την ενίσχυση της
Micsrosoft Κύπρου.
ΕΡΓΑΣΙΑ & ΖΩΗ
Οι CEO’s και η προώθηση
της βιώσιμης ανάπτυξης
Με τον τίτλο «Αρχιτέκτονες ενός καλύτερου κόσμου» η
Ethical Performance μας μεταφέρει τα αποτελέσματα της
ομότιτλης, μεγαλύτερης έως τώρα, έρευνας που εξετάζει
το πώς, αλλά και το αν τα ανώτατα διευθυντικά στελέχη –
οι Chief Executive Officers– συμμετέχουν στο μεγάλο ζητούμενο των καιρών μας, που είναι η αλλαγή για μια
καλύτερη ζωή, όπως αυτή αναμένεται με την προώθηση
της βιώσιμης ανάπτυξης.
Την έρευνα πραγματοποίησε το Παγκόσμιο Σύμφωνο
του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (United Nations
Global Compact) σε συνεργασία με την εταιρεία συμβούλων
Accenture, σε 1.000 CEOs παγκοσμίως. Και το συνοπτικό
συμπέρασμα που προτάσσεται είναι ότι «παρά το γεγονός
ότι η προσέγγιση για βιώσιμη ανάπτυξη αρχίζει από την
κορυφή και κατεβαίνει προς τα ιεραρχικά κατωτέρα
κλιμάκια, περισσότεροι από τα δύο τρία των CEOs (67%)
δηλώνουν ότι οι επιχειρήσεις δεν κάνουν αρκετά ώστε να
αντιμετωπισθούν οι παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η βιώσιμη ανάπτυξη». Αιτία, το αρνητικό οικονομικό
κλίμα που έχει «ξεθωριάσει» τη δέσμευσή τους για τη
βιώσιμη ανάπτυξη.
ΧΡ. ΔΑΜ.
OIK_09-OIKONOMIA_Master_cy 10/25/13 6:14 PM Page 9
ΕΛΛΑΔΑ
Kυριακή 27 Oκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
9
Ξένα επενδυτικά funds
απογειώνουν το ΧΑ
Οι εισροές ξένων κεφαλαίων έχουν προσθέσει στην κεφαλαιοποίηση 6,3 δισ. ευρώ
Toυ ΑΝΕΣΤΗ ΝΤΟΚΑ
Τα κέρδη μιας ολόκληρης χρονιάς
μέσα σε 3 μήνες έχει καταγράψει
το Χρημαστιστήριο, αφού από τις
αρχές του 2013 ενισχύεται 27,72%,
όταν πριν από τρεις μήνες (15 Ιουλίου), ο Γενικός Δείκτης είχε διολισθήσει στα επίπεδα της 20ής Σεπτεμβρίου 1993 (800,91 μονάδες).
Η εκρηκτική άνοδος που συντελείται στις συνεδριάσεις του Οκτωβρίου έχει προκαλέσει συνθήκες
ανατιμητικής κερδοσκοπίας, αφήνοντας στο περιθώριο τους εγχώριους επενδυτές και μετατρέποντας
σε κυρίαρχους των συναλλαγών
τα ξένα funds. Είναι αξιοσημείωτο
ότι στις 16 πρώτες συνεδριάσεις
του Οκτωβρίου η κεφαλαιοποίηση
του Χ.Α. ενισχύθηκε κατά 6,3 δισ.
ευρώ. Δηλαδή, κατά μέσον ορο,
434 εκατ. ευρώ την ημέρα προστίθενται στις κεφαλαιοποιήσες των
242 εισηγμένων. Βέβαια, η διοχέτευση των κεφαλαίων είναι ανισομερής, καθώς την πλειοψηφία
των κεφαλαίων, σε ποσοστό 80%
με 90%, καταλαμβάνουν οι τέσσερις
συστημικές τράπεζες και οι οκτώ
εισηγμένες με κεφαλαιοποίηση
άνω του 1 δισ. ευρώ.
Οι πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι τα συγκεκριμένα funds,
που αρέσκονται στην ανάληψη ρίσκου, τοποθετούνται σε οικονομίες
που βρίσκονται σε πολυετή ύφεση
και δείχνουν να συνέρχονται, με
βάση τα πρώτα θετικά μακροοικονομικά μεγέθη. Επιδιώκουν, κατά
συνέπεια, να επενδύσουν άμεσα
και γρήγορα, πριν ακόμη καταλάβουν οι μεγάλοι επενδυτές (που
ονομάζονται «δεινόσαυροι» λόγω
των αργών και μακροπρόθεσμων
κινήσεων στα χαρτοφυλάκιά τους)
ότι αλλάζει το country risk μιας
χώρας. Πλημμυρίζουν την αγορά
με ρευστότητα που έχουν αντλήσει
από τις συμμετοχές τους σε άλλες
αγορές και έχουν βάλει ως στόχο
να οδηγήσουν την αγορά σε εκείνα
τα επίπεδα όπου θα καταγράψουν
μία μέση υπεραξία από 30% έως
και 50% από την ημέρα που εισήλθαν στο Χ.Α.
Μολονότι η Ελλάδα παρέμεινε
σχεδόν όλο το 2012 υπό την απειλή
της αποπομπής από την Ευρωζώνη,
τα hedge funds ξεκίνησαν από τον
Νοέμβριο του 2012 να τοποθετούνται σε βάθος τουλάχιστον 12 μηνών
σε εισηγμένες με μέσο όρο κεφα-
Τα ελληνικά ομόλογα από
σκουπίδια έγιναν περιζήτητα
<
<
<
<
<
<
Η εκρηκτική άνοδος
που συντελείται στις
συνεδριάσεις του
Οκτωβρίου έχει προκαλέσει συνθήκες
ανατιμητικής κερδοσκοπίας, αφήνοντας
στο περιθώριο τους
εγχώριους επενδυτές.
λαιοποίησης άνω των 500 εκατ.
ευρώ. Είχε προηγηθεί η παρουσίαση
των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων
τον Οκτώβριο του 2012 στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης, όπου πολλά
από εκείνα τα funds που σήμερα
έχουν παρουσία στο Χ.Α. είχαν κατ’
ιδίαν συναντήσεις και με τον πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου
το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς. Μάλιστα, αρκετά εξ αυτών
μετά τα Χριστούγεννα του 2012
κράτησαν στην Αθήνα στελέχη
τους, που επισκέπτονται μέχρι σήμερα διάφορους παραγωγικούς φορείς του εξαγωγικού κλάδου, ζητώντας να ενημερωθούν για τις
εταιρείες που έχουν προβλήματα
στο άνοιγμα πιστώσεων με σκοπό
να επωφεληθούν της κατάστασης
και να αποκτήσουν εταιρείες με
χαμηλό κόστος. Τα συγκεκριμένα
funds είχαν εντοπίσει εδώ και καιρό
τις ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες
αφ’ ενός έχουν ικανοποιητική εμπορευσιμότητα, δηλαδή ο βασικός
μέτοχος δεν έχει περισσότερο από
το 51% στην εταιρεία, με το υπόλοιπο να βρίσκεται στη διασπορά
και αφ’ ετέρου έχουν στοχευμένη
ανάπτυξη στο εξωτερικό. Βεβαίως,
όπως σημειώνουν στην «Κ» στελέχη επιχειρήσεων στον δείκτη
Ftse Large Cap 25, «ο γάμος με ένα
hedge fund διαρκεί σχετικά μικρό
χρονικό διάστημα, καθώς το δέλεαρ
της υπεραξίας κυριαρχεί πάνω από
οποιαδήποτε συμφωνία». Στην παρούσα χρονική στιγμή που βρίσκονται οι περισσότερες επιχειρήσεις, αυτό που προσφέρουν τα
hedge funds είναι η πολύτιμη ρευστότητα και κυρίως η αναζήτηση
διεθνών γραμμών πίστωσης.
Πρόσφατο παράδειγμα η Third
Point, η οποία έχει 11 δισ. ευρώ
υπό διαχείριση κεφάλαια και έχει
αποφασίσει να τοποθετήσει περί
τα 750 εκατ. ευρώ σε ελληνικές
επιχειρήσεις που εμφανίζουν καινοτομία και διεθνή ανάπτυξη.
Οπως εξηγούν στην «Κ» έμπειρα
χρηματιστηριακά στελέχη, στις
ΑΡΘΡΟ
αρχές του 2014 θα αλλάξει το χρηματιστηριακό ταμπλό, με τη μειοψηφία των εταιρειών με θετική
καθαρή θέση και χαμηλό δανεισμό
να συνεχίζει την ανάπτυξη, έχοντας ως μαξιλάρι ασφαλείας τα κεφάλαια των hedge funds και τα
ταμειακά τους αποθέματα.
H υπερθέρμανση της αγοράς
που συνεχίζεται και αυτή την εβδομάδα, ενώ έχουν συμπληρωθεί
επτά συνεχείς ανοδικές συνεδριάσεις (μέχρι και τις 22 Οκτωβρίου)
είναι ότι οι ξένοι επενδυτές περιμένουν αφενός τη βελτίωση της
πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τη Moody’s, κάτι το οποίο
είναι θέμα ημερών να γίνει, αφετέρου να υπάρξει άμεσα πρόοδος
ή κάποια δήλωση στήριξης των
προσπαθειών της κυβέρνησης από
τους Ευρωπαίους, λέγοντας ότι
από τη στιγμή που η Ελλάδα είναι
συνεπής στις δεσμεύσεις της, κι
αυτοί με τη σειρά τους θα λάβουν
απόφαση για τη βιωσιμότητα του
χρέους. Αυτά τα δύο νέα είναι αρκετά για να στείλουν την αγορά
σε πρώτη φάση πάνω από την αντίσταση των 1.280 μονάδων. Αυτό
δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει
διόρθωση, τέτοια που να δώσει
την ευκαιρία κυρίως στους Ελληνες
επενδυτές να τοποθετηθούν σε
καλύτερες αποτιμήσεις.
Σε επενδυση πρώτης επιλογής για
τα ξένα funds που τοποθετούνται
σε υποτιμημένα κρατικά χρεόγραφα έχουν αρχίσει να αναδεικνύονται τα ελληνικά κρατικά
ομόλογα. Αυτό δείχνει τόσο η αύξηση των ημερησίων όγκων συναλλαγών στη δευτερογενή αγορά
όσο και η ανατίμηση της αξίας
τους. Και αυτό διότι έχει αρχίσει
ήδη να τοποθετείται στο ελληνικό
χρέος μια δεύτερη γενιά επενδυτών, μετά τα hedge funds, που
από πέρυσι έχτισαν σημαντικές
θέσεις καταγράφοντας σημαντικότατες υπεραξίες.
«Παράθυρο» στις αγορές
Η εξέλιξη αυτή ευνοεί την προσπάθεια της κυβέρνησης να επιστρέψει στις αγορές, καθώς πιέζει
το θεωρητικό κόστος δανεισμού,
όπως αυτό αποτυπώνεται στην
απόδοση του 10ετούς κρατικού
ομολόγου προς το 8%, στα χαμηλότερα επίπεδα από την «τραυματική» εμπειρία του PSI. Παράλληλα συρρικνώνει τα spreads. Η
τιμή του 10ετούς κρατικού ομολόγου έχει ανέβει από τα 35 λεπτά
ανά ευρώ, πριν από 12 μήνες, στα
επίπεδα των 67 λεπτών αυτή την
εβδομάδα. Από την 1η Ιουνίου
του 2012, οπότε και διαπραγματευόταν μόλις στα 13 λεπτά, μέχρι
σήμερα έχουν ανατιμηθεί κατά
415%. Υπάρχουν περιθώρια για
περαιτέρω άνοδο;
Οι ξένοι οίκοι, όπως η Morgan
Stanley, εκτιμούν πως υπάρχουν.
Ο συγκεκριμένος οίκος αυτές τις
ημέρες διατύπωσε εκ νέου μάλιστα
την προτίμησή του στα ελληνικά
ομόλογα σε σύγκριση με άλλα ομοειδή, όπως της Πορτογαλίας, ενώ
διατηρεί τη θετική στάση του μακροπρόθεσμα, καθώς θεωρεί πως
η ελληνική οικονομία απορροφάει
τα τέσσερα σοκ που αντιμετωπίζει:
ανησυχίες για έξοδο από την Ευρωζώνη, δομικές μεταρρυθμίσεις,
δημοσιονομική προσαρμογή και
πιστωτική κρίση. Με τα αμερικανικά επενδυτικά κεφάλαια να αναζητούν αυτήν την περίοδο ευκαιρίες στην περιφέρεια της Ευρωζώνης εν γένει η Ελλάδα συγκεντρώνει ολοένα και μεγαλύτερη
προσοχή, κάτι ακόμα πιο ορατό
στο Χρηματιστήριο.
Το ράλι στα 10ετή όμως κρύβει
την άνοδο που σημειώνεται στο
σύνολο των 20 σειρών ελληνικών
ομολόγων που προέκυψαν από το
PSI, η τελευταία εκ των οποίων
ωριμάζει μετά το 2040.
Οι συμμετέχοντες στην αγορά,
αξιολογώντας τις κινήσεις στη
δευτερογενή, τοποθετούν τον βραχυπρόθεσμο στόχο για τα 10ετή
ελληνικά ομόλογα στα επίπεδα
των 73 λεπτών ανά ευρώ, κάτι που
μεταφράζεται σε απόδοση της τάξης του 7% - 7,5%. Από εκεί και
στο εξής, η πορεία θα κριθεί από
τη βελτίωση των επιδόσεων σε
μακροοικονομικό επίπεδο. Πάντως, μια μικρή ομάδα επενδυτών
εμφανίζεται ήδη πολύ πιο αισιόδοξη. Χαρακτηριστική η εκτίμηση
του αμερικανικού private equity
Japonica Partners, του Paul Kazarian, που βλέπει την απόδοση
του 10ετούς το 2014 στο 5% και
την τιμή του να ξεπερνάει το 80%.
Ομως το θετικό κλίμα για την
Ελλάδα συντηρούν με συνεχείς
εκθέσεις τους και οι περισσότεροι
μεγάλοι ξένοι οίκοι.
Πάνω απ’ όλα, όμως, την ελληνική ομολογιακή αγορά στηρίζει
το γεγονός ότι το συνολικό εν κυκλοφορία χρέος μετά το PSI είναι
της τάξης των 30 δισ. ευρώ και η
αυξημένη ζήτηση δεν μπορεί να
καλυφθεί εύκολα από την προσφορά.
ΗΛΙΑΣ Γ. ΜΠΕΛΛΟΣ
Του ΣΥΜΕΩΝ ΜΑΤΣΗ
Η εκδίκηση της οικονομίας
Η περίπτωση της Κύπρου αποτελεί κλασικό
παράδειγμα αδυναμίας της κοινωνίας συλλογικά να διαχειριστεί τα προβλήματα,
που απειλούσαν την οικονομική επιβίωσή
της, τη στιγμή της ένταξης στην Ε.Ε. Την
περίοδο εκείνη αντί να διαχειριστούμε τα
διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας,
μέσα στο νέο πανευρωπαϊκό και έντονα
ανταγωνιστικό περιβάλλον, εφησυχάζαμε
και αδρανούσαμε. Τα προβλήματα αφέθηκαν να επιδεινωθούν με αποτέλεσμα η
οικονομία να πέσει σε κρίση και να παρουσιάζεται ότι εκδικείται την κυπριακή
κοινωνία. Δυστυχώς, η συζήτηση γι’ αυτήν
εξέλιξη περιστρέφεται γύρω από το κατά
πόσο η κρίση ήταν ενδογενής ή εξωγενής.
Διαφαίνεται, όμως πως οι εξωγενείς παράγοντες είχαν περιορισμένη επίδραση.
Στην πραγματικότητα μεγάλο μέρος του
λάθους οφείλεται στην αδυναμία μας να
αντιδράσουμε τη δεδομένη στιγμή, γιατί
η μακροχρόνια επιτυχία μάς τύφλωσε και
σε συνδυασμό με την ένταξη στην Ε.Ε.
δεν μας επέτρεψε να δούμε τα πράγματα
καθαρά.
Οι συνθήκες κατά την ένταξη
Τη στιγμή της ένταξης η κυπριακή οικονομία απείχε πολύ από το να είναι εύρωστη και ανταγωνιστική. Οι αντικειμενικές συνθήκες είχαν αλλοιωθεί, γιατί τα
προηγούμενα 15 χρόνια έγιναν ριζικές αλλαγές. Η οικονομία φιλελευθεροποιήθηκε,
καθώς καταργήθηκαν πολλών ειδών παρεμβατισμοί μεταξύ 1988 και 2002. Παράλληλα, αυτή την περίοδο υποσκάφτηκε
η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, καθώς τα εισοδήματα επιτράπηκαν να αυ-
<
<
<
<
<
<
<
Αισθανόμασταν σίγουροι
με αποτέλεσμα να μην
κάνουμε καμία κίνηση
βελτίωσης της οικονομίας,
μετά την ένταξη στην Ε.Ε.
ξάνουν με ρυθμό πολύ ψηλότερο της παραγωγικότητας, αυξάνοντας το συγκριτικό
κόστος παραγωγής.
Στο μεταξύ άρχισε η εναρμόνιση που
προέβλεπε πλήρη φιλελευθεροποίηση
μέσα στο πλαίσιο της προετοιμασίας μας
για την ένταξη στην πολύ πιο ανοικτή και
παγκοσμιοποιημένη οικονομία της Ε.Ε. Η
εφαρμογή του πιο φιλελεύθερου ευρωπαϊκού κεκτημένου, διαφοροποιούσε τα λειτουργικά δεδομένα της κυπριακής οικονομίας. Τη στιγμή της ένταξης η οικονομία
δεν ήταν ανταγωνιστική επομένως και
ανέτοιμη να αντεπεξέλθει στο φιλελεύθερο
οικονομικό κλίμα της Ε.Ε. Αντί, λοιπόν,
εκείνη τη στιγμή να αναγνωρίσουμε ότι
τα δεδομένα είχαν αλλοιωθεί δραματικά
και να στραφούμε προς τις πολιτικές αντιμετώπισης των προβλημάτων εφησυχάσαμε και επιδείξαμε αλαζονεία, στοιχεία
που έβαλαν τον σπόρο της αποτυχίας.
Σημειώνεται η απώλεια του δυναμισμού
του τουρισμού ως ανταγωνιστικού τομέα
διεθνώς μετά το 2001. Την ίδια περίοδο
γινόμαστε μάρτυρες κατάρρευσης του μεταποιητικού τομέα μετά το 1990. Παράλληλα, όμως, λειτούργησαν άλλες διαφοροποιήσεις που δεν μπορέσαμε να αντι-
μετωπίσουμε αποτελεσματικά, όπως τις
αλλαγές που επήλθαν λόγω της φιλελευθεροποίησης του λιανικού εμπορίου. Έτσι
ο Κύπριος καταναλωτής είχε πλέον στη
διάθεσή του πολύ περισσότερα, φθηνότερα
και ποιοτικώς καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες. Η εγχώρια παραγωγή ουδέποτε
προσαρμόστηκε στον ανταγωνισμό.
Η πιο δραματική διαφοροποίηση ήταν
η μεταλλαγή του μέσου Κύπριου, καθώς
ένοιωθε πλούσιος, σίγουρος και ασφαλής
και μετατράπηκε σε επιθετικό καταναλωτή. Η μακροπρόθεσμη επιτυχία σε μία
περίοδο 30 χρόνων, μας τύφλωσε και μας
παράσυρε τη στιγμή της ένταξης γιατί η
κατάσταση ενέπνεε εμπιστοσύνη. Η αποδοχή, λοιπόν, της Κύπρου ως πλήρες
μέλος στην Ε.Ε., αποτέλεσε καταλυτικό
ψυχολογικό παράγοντα για να απελευθερωθεί ο μέσος Κύπριος και να μετατραπεί από επιχειρηματίας σε καταναλωτή
με συμπεριφορές που αποτέλεσαν τις αιτίες για την κατοπινή κατάρρευση της
οικονομίας. Σε αυτό, κύριο λόγο έπαιξαν
ο δημόσιος και ο τραπεζικός τομέας. Παράλληλα, η πολιτική εξουσία αρνιόταν
να επιβάλει οποιοδήποτε αίσθημα πειθαρχίας να μειώσει τους ρυθμούς βελτίωσης των απολαβών και να εφαρμόσει
πολιτικές αύξησης της παραγωγικότητας.
Αυτό το συναίσθημα του πλουτισμού
και της γενικής ευμάρειας του μέσου Κύπριου εδραιωνόταν στα ακόλουθα:
Τα εισοδήματα μεταξύ 1980 και 2008
οκταπλασιάστηκαν σε τρέχουσες τιμές,
ενώ πρόσθετα μειώθηκαν οι φόροι.
Η είσοδος των γυναικών στην αγορά
εργασίας ενίσχυσε τα οικογενειακά εισο-
δήματα και τα νοικοκυριά αισθάνονταν
πιο πλούσια.
Παράλληλα, το αίσθημα πλουτισμού ενδυναμώθηκε, αφού η μέση τιμή των σπιτιών και διαμερισμάτων των Κυπριών μεταξύ του 1988 και 2008 εξαπλασιάστηκε.
Μεταξύ 2004 και 2011 καταγράφηκε αύξηση των τραπεζικών καταθέσεων κατά
€41,9 δισ., και μείωση των επιτοκίων. Στην
περίοδο 2005-2011 το μέσο νοικοκυριό
της Κύπρου δανείστηκε πρόσθετο ποσό
€47.200 ευρώ με αποτέλεσμα το 2011 να
καταλήξει με μέσο χρέος €90.200.
Άρα, ο ήδη πλούσιος μέσος Κύπριος,
ενδυνάμωσε τη δυνατότητά του να δαπανά
με την ενθάρρυνση των τραπεζιτών, που
του παρείχαν δάνεια με το τσουβάλι. Αυτή
τη δυνατότητα τη χρησιμοποίησε ο μέσος
Κύπριος στον υπέρ-καταναλωτισμό.
Καταναλωτική συμπεριφορά
Την περίοδο μετά την ένταξη στην Ε.Ε.
εκδηλώνονται τρεις εκφάνσεις καταναλωτικού παροξυσμού:
Φούσκα ακινήτων: Οι αριθμοί των κατοικιών που συμπληρώνονταν ετησίως τα
χρόνια 2004 και 2010, υπερέβησαν κάθε
λογική. Παρατηρείται κατά μέσο όρο υπέρδιπλασιασμός των ετήσια ανεγειρομένων
κατοικιών μετά την ένταξη, σε σχέση με
τα προηγούμενα χρόνια, με 108.800 νέες
οικίες να ανεγείρονται μεταξύ 2004-2010.
Αυτή ήταν μία έκφανση «παραδοσιακής»
φούσκας ακινήτων. Πιστεύεται, ότι μεγάλο
μέρος του αποθέματος κατοικιών θα παραμείνει απούλητο για χρόνια.
Πολλά νέα και πολυτελή αυτοκίνητα
Μετά το 2004 παρατηρείται έξαρση στις
εγγραφές καινούργιων αυτοκινήτων με
σχεδόν διπλασιασμό του μέσου όρου εγγραφών. Μετά την ένταξη, οι συνολικές
εγγραφές νέων αυτοκινήτων σαλούν έφτασαν σε 292.320 (2004-2010). Δηλαδή την
περίοδο αυτή σχεδόν κάθε νοικοκυριό της
Κύπρου απόκτησε ένα καινούργιο αυτοκίνητο σαλούν, μεγάλο μέρος από τα οποία
ήταν πολυτελή.
Πολυτελείς διακοπές: Τουριστικά ταξίδια
στο εξωτερικό αποτελούν ένδειξη της οικονομικής άνεσης και ευμάρειας. Μέχρι
το 1995 αντιστοιχούσε 1 ταξίδι για κάθε
2 κατοίκους. Μέχρι το 2008 τετραπλασιάζεται ο αριθμός των ταξιδιών των Κυπριών
σε 1,2 εκατ. τον χρόνο, αριθμός που αντιστοιχεί με ενάμισι περίπου ταξίδι τον
χρόνο για κάθε Κύπριο.
Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών:
Μετά το 2004 το έλλειμμα στο ισοζύγιο
τρεχουσών συναλλαγών ήταν απαράδεκτα
υψηλό, ένδειξη της χαμηλής ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Το 2008 ανέβηκε στο 15% (€2,6 δισ.) του ΑΕΠ. Ο μόνος
λόγος που μπορέσαμε να το χρηματοδοτήσουμε ήταν λόγω της εισροής ξένων
καταθέσεων, πράγμα που εμπόδισε να
γίνει αντιληπτό.
Αυτή κατά την άποψή μου ήταν η εκδίκηση της οικονομίας. Αγνοώντας τα
προβλήματα που δημιουργήθηκαν διαχρονικά στην οικονομία εμπλακήκαμε
στον καταναλωτισμό αισθανόμενοι δικαιωμένοι με την ένταξη, άνετοι και ασφαλείς, αφήνοντας την οικονομία σταδιακά
να καταρρεύσει.
Ο κ. Συμεών Μάτσης είναι οικονομολόγος.
10-OIK XAK-XA_Master_cy 10/25/13 6:54 PM Page 10
10
l
Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Α
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Κ Υ Π Ρ Ο Σ
KΛEIΣIMO TIMH
ΠPOHΓ.
25/10
EBΔ.
ΔIAΦ.
EBΔ.
METABOΛH %
KEΦAΛAIOΠOIHΣH
XΡΕΟΓΡΑΦΑ
( Χ Α Κ )
KΛEIΣIMO TIMH
ΠPOHΓ.
25/10
EBΔ.
ΔIAΦ.
EBΔ.
METABOΛH %
-
Kυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
KEΦAΛAIOΠOIHΣH
XΡΕΟΓΡΑΦΑ
KΛEIΣIMO TIMH
ΠPOHΓ.
25/10 EBΔ.
ΔIAΦ.
EBΔ.
METABOΛH %
KEΦAΛAIOΠOIHΣH
XΡΕΟΓΡΑΦΑ
0.169
0.169
0.000
0.00%
A&P (ANDREOU & PARASKEVAIDES) ENTERPRISES PUBLIC COMPANY LTD
30.88
0.385
0.385
0.000
0.00%
ELLINAS FINANCE PUBLIC COMPANY LTD
6.16
0.040
0.040
0.000
0.00%
PRIMETEL PLC
0.100
0.100
0.000
0.00%
A. PANAYIDES CONTRACTING PUBLIC LTD
3.66
0.008
0.008
0.000
0.00%
ELMA HOLDINGS PUBLIC COMPANY LTD
3.58
101.230
101.230
0.000
0.00%
PRIMETEL PLC – Bonds 2009/2014
5.06
0.033
0.030
0.003
10.00%
A. TSOKKOS HOTELS PUBLIC LTD
8.29
0.880
0.880
0.000
0.00%
EMPIRE CAPITAL INVESTMENTS PUBLIC LTD
42.11
0.001
0.001
0.000
0.00%
REGALLIA HOLDINGS & INVESTMENTS PUBLIC LTD
0.02
0.750
0.750
0.000
0.00%
A. ZORBAS & SONS PUBLIC LTD
11.47
0.070
0.071
-0.001
-1.41%
ERMES DEPARTMENT STORES PLC
12.25
0.002
0.001
0.001
100.00%
RENOS HATZIOANNOU FARM PUBLIC COMPANY LTD
0.60
0.006
0.008
-0.002
-25.00%
0.95
0.000
0.000
0.000
0.00%
EUROPROFIT CAPITAL INVESTORS PUBLIC LTD
0.054
0.054
0.000
0.00%
ROLANDOS ENTERPRISES PUBLIC LTD
2.92
0.017
0.017
0.000
0.00%
ACTIBOND GROWTH FUND PUBLIC COMPANY LTD
0.101
0.101
0.000
0.00%
AD Shopping Galleries Plc
0.050
0.050
0.000
0.00%
ROYAL HIGHGATE PUBLIC COMPANY LTD
1.65
1.510
1.510
0.000
0.00%
0.003
0.003
0.000
0.00%
0.131
0.131
0.000
0.00%
0.005
0.005
0.000
0.00%
100.000
100.000
0.000
0.00%
Alpha Bank Ltd - Bonds 2013/2018
0.045
0.045
0.000
0.00%
AMATHUS PUBLIC LTD
100.000
100.000
0.000
0.00%
AMATHUS PUBLIC LTD (GUARANTEED BONDS 2010-2015)
8.80
0.098
0.095
0.003
3.16%
INTERFUND INVESTMENTS PLC
5.54
0.100
0.098
0.002
2.04%
APOLLO INVESTMENT FUND PLC
5.66
0.043
0.043
0.000
0.00%
ISXIS INVESTMENT PUBLIC LTD
0.47
0.053
0.053
0.000
0.00%
0.690
0.600
0.090
15.00%
0.095
0.095
0.000
0.00%
A.L. PROCHOICE GROUP PUBLIC LTD
0.00
0.99
0.001
0.001
0.000
0.00%
FINIKAS AMMOCHOSTOU PLC
0.05
13.02
0.132
0.132
0.000
0.00%
G.A.P. VASSILOPOULOS PUBLIC LTD
5.12
“AGROS DEVELOPMENT COMPANY “”PROODOS”“ PUBLIC LTD”
5.42
0.090
0.090
0.000
0.00%
HARVEST CAPITAL MANAGEMENT PUBLIC LTD
AIAS INVESTMENT PUBLIC LTD
0.24
0.048
0.047
0.001
2.13%
HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD
ALKIS H. HADJIKYRIACOS (FROU-FROU BISCUITS) PUBLIC LTD
12.95
100.000
100.000
0.000
0.00%
ALKIS H. HADJIKYRIACOS PUBLIC LTD (WARRANTS 2001/2015)
0.12
70.000
70.000
0.000
0.00%
100.00
23.000
23.000
0.000
3.96
30.000
30.000
0.000
ASTARTI DEVELOPMENT PLC
ATLANTIC INSURANCE COMPANY PUBLIC LTD
AVACOM PUBLIC COMPANY LTD
15.30
0.002
0.002
0.000
0.00%
SAFS HOLDINGS PUBLIC LTD
0.14
33.27
0.070
0.070
0.000
0.00%
SALAMIS TOURS (HOLDINGS) PUBLIC LTD
2.56
HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD – Bonds 2019
90.00
0.002
0.002
0.000
0.00%
SEA STAR CAPITAL PLC
1.26
HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD - CAPITAL SECURITIES
12.03
0.036
0.036
0.000
0.00%
SFS GROUP PUBLIC COMPANY LTD
2.39
0.00%
HELLENIC BANK (Non cumulative convertible Capital Securities)
32.52
0.200
0.200
0.000
0.00%
STADEMOS HOTELS PLC
6.50
0.00%
HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD BONDS 2016
19.06
0.002
0.002
0.000
0.00%
STARIO PORTFOLIO INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD
0.08
0.010
0.010
0.000
0.00%
SUPHIRE HOLDINGS PUBLIC LTD
0.224
0.213
0.011
5.16%
THE CYPRUS CEMENT PUBLIC COMPANY LTD
1.26
5.30
0.083
0.083
0.000
0.00%
JUPITER PORTFOLIO INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD
26.99
0.271
0.271
0.000
0.00%
K + G COMPLEX PUBLIC COMPANY LTD
0.250
0.260
-0.010
-3.85%
6.89
0.560
0.560
0.000
0.00%
K. ATHIENITIS CONTRACTORS DEVELOPERS PUBLIC LTD
7.51
0.009
0.010
-0.001
-10.00%
5.18
27.10
1.24
30.82
TOP KINISIS TRAVEL PUBLIC LTD
3.05
TOXOTIS INVESTMENTS PUBLIC LTD
0.19
5.46
0.208
0.208
0.000
0.00%
BANK OF CYPRUS PUBLIC COMPANY LTD
373.39
96.500
96.500
0.000
0.00%
K. ATHIENITIS CONTRACTORS DEVELOPERS PUBLIC LTD –Guaranteed Bonds
9.65
2.000
2.000
0.000
0.00%
TRIENA INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD - CAPITAL
92.000
92.000
0.000
0.00%
Bank Of Cyprus Public Company Ltd – Capital Securities 12/2007
20.40
0.045
0.045
0.000
0.00%
K. KYTHREOTIS HOLDINGS PUBLIC LTD
1.91
0.800
0.800
0.000
0.00%
TRIENA INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD - INCOME
2.18
54.000
54.000
0.000
0.00%
Bank Of Cyprus Public Company Ltd – Convertible Bonds 2013/2018
14.73
0.131
0.131
0.000
0.00%
KANIKA HOTELS PUBLIC COMPANY LTD
7.89
0.520
0.520
0.000
0.00%
TRIENA INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD - INTERNATIONAL
0.71
20.200
20.200
0.000
0.00%
Bank Of Cyprus Public Company Ltd – Convertible Capital Securities
14.76
0.016
0.016
0.000
0.00%
KARAOLIS GROUP PUBLIC LTD
0.36
0.020
0.020
0.000
0.00%
UNIFAST FINANCE & INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD
0.20
21.500
21.500
0.000
0.00%
Bank of Cyprus Public Company Ltd (Convertible Enhanced Capital Securities)
92.13
0.119
0.119
0.000
0.00%
KARKOTIS MANUFACTURING & TRADING PUBLIC LTD
1.04
0.275
0.275
0.000
0.00%
UNIGROWTH INVESTMENTS PUBLIC LTD
100.000
100.000
0.000
0.00%
Bank of Cyprus Public Company Ltd (Convertible Enhanced Capital Securities)
39.71
0.220
0.209
0.011
5.26%
KARYES INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD
0.44
0.100
0.110
-0.010
-9.09%
BLUE ISLAND PLC
1.54
0.310
0.317
-0.007
-2.21%
KEO PLC
9.60
0.643
0.643
0.000
0.00%
USB Bank Plc
0.042
0.037
0.005
13.51%
C.C.C. TOURIST ENTERPRISES PUBLIC COMPANY LTD
5.95
0.000
0.000
0.000
0.00%
KNOSSOS INVESTMENTS PUBLIC LTD
0.00
0.034
0.034
0.000
0.00%
C.T.O. PUBLIC COMPANY LTD
7.10
0.585
0.585
0.000
0.00%
KRONOS PRESS DISTRIBUTION AGENCY PUBLIC COMPANY LTD
11.93
0.041
0.041
0.000
0.00%
CEILFLOOR PUBLIC COMPANY LTD
0.21
0.040
0.039
0.001
2.56%
LAIKI CAPITAL PUBLIC CO LTD
0.032
0.032
0.000
0.00%
CHARILAOS APOSTOLIDES PUBLIC LTD
1.60
0.230
0.230
0.000
0.00%
L.P. TRANSBETON PUBLIC LTD
0.024
0.024
0.000
0.00%
CHRIS JOANNOU PUBLIC LTD
0.24
0.139
0.139
0.000
0.00%
0.044
0.044
0.000
0.00%
CLARIDGE PUBLIC LTD
4.76
0.046
0.046
0.000
0.004
0.003
0.001
33.33%
0.093
0.093
0.000
0.00%
CONSTANTINOU BROS HOTELS PUBLIC COMPANY LTD
0.075
0.075
0.000
0.00%
COSMOS INSURANCE PUBLIC COMPANY LTD
0.243
0.243
0.000
0.00%
0.010
0.010
0.000
0.00%
1.350
1.350
0.000
0.00%
0.000
0.000
0.000
0.00%
49.480
49.480
0.000
0.00%
CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LTD - CAPITAL SECURITIES
0.000
0.000
0.000
0.00%
0.000
0.000
0.000
0.00%
0.213
0.211
0.002
0.95%
CYPRUS TRADING CORPORATION PLC
0.091
0.088
0.003
3.41%
CYTRUSTEES INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD
0.003
0.003
0.000
0.00%
0.003
0.003
0.000
0.250
0.240
0.053
0.049
0.055
CLR INVESTMENT FUND PUBLIC LTD
3.70
29.26
94.000
94.000
0.000
0.00%
USB BANK PLC (BONDS 2009/ 2019)
7.52
100.000
100.000
0.000
0.00%
USB BANK PLC (CONVERTIBLE BONDS 2010/ 2020)
1.21
11.43
0.350
0.333
0.017
5.11%
VASSILICO CEMENT WORKS PUBLIC COMPANY LTD
25.18
1.97
1.000
1.000
0.000
0.00%
VISION INTERNATIONAL PEOPLE GROUP PUBLIC LTD
75.00
LASER INVESTMENTS GROUP PLC
8.58
6.410
6.410
0.000
0.00%
Woodland Designs PLC
83.33
0.00%
LEPTOS CALYPSO HOTELS PUBLIC LTD
4.68
0.190
0.194
-0.004
-2.06%
WOOLWORTH (CYPRUS) PROPERTIES PLC
21.78
2.72
0.016
0.016
0.000
0.00%
1.15
0.030
0.030
0.000
0.00%
LIBERTY LIFE INSURANCE PUBLIC COMPANY LTD
14.95
0.001
0.001
0.000
0.00%
LIBRA HOLIDAYS GROUP PLC
1.35
0.220
0.230
-0.010
-4.35%
LOGICOM PUBLIC LTD
CYPRINT PLC
1.25
0.100
0.110
-0.010
-9.09%
LORDOS HOTELS (HOLDINGS) PUBLIC LTD
3.50
CYPRUS AIRWAYS PUBLIC LTD
3.91
0.058
0.058
0.000
0.00%
LORDOS UNITED PLASTICS PUBLIC LTD
2.78
CYPRUS FOREST INDUSTRIES PUBLIC LTD
4.13
0.022
0.020
0.002
10.00%
LOUIS PLC
10.13
CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LTD
0.00
0.275
0.275
0.000
0.00%
MALLOUPPAS & PAPACOSTAS PUBLIC CO LTD
11.88
98.96
0.026
0.026
0.000
0.00%
MINERVA INSURANCE COMPANY PUBLIC LTD
2.04
CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LTD – Capital Securities
0.00
0.500
0.500
0.000
0.00%
MITSIDES PUBLIC COMPANY LTD
4.10
CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC – Non-cumulative Capital Securities 2010
0.00
0.011
0.011
0.000
0.00%
MODESTOU SOUND & VISION PUBLIC COMPANY LTD
0.16
19.86
0.160
0.160
0.000
0.00%
NEMESIS CONSTRUCTIONS PUBLIC COMPANY LTD
9.77
4.05
0.000
0.000
0.000
0.00%
OCEAN TANKERS HOLDINGS PUBLIC COMPANY LTD
0.00
D & M TELEMARKETING PUBLIC LTD
0.02
0.011
0.011
0.000
0.00%
OPTIONS CASSOULIDES PLC
0.51
0.00%
D.H. CYPROTELS PLC
0.49
0.020
0.020
0.000
0.00%
ORFANIDES PUBLIC COMPANY LTD
1.62
0.010
4.17%
DEMETRA INVESTMENT PUBLIC LTD
50.00
0.068
0.065
0.003
4.62%
PANDORA INVESTMENTS PUBLIC LTD
28.86
0.004
8.16%
Dimco Plc
4.29
0.788
0.800
-0.012
-1.50%
PETROLINA (HOLDINGS) PUBLIC LTD
68.95
0.055
0.000
0.00%
DISPLAY ART PLC
0.74
0.095
0.095
0.000
0.00%
PHIL. ANDREOU PUBLIC LTD
4.28
0.002
0.002
0.000
0.00%
DODONI PORTFOLIO INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD
0.56
0.480
0.480
0.000
0.00%
PHILOKTIMATIKI PUBLIC LTD
2.31
0.600
0.600
0.000
0.00%
DOME INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD
15.00
0.075
0.075
0.000
0.00%
PIERIDES HOLDINGS PLC
1.66
0.025
0.025
0.000
0.00%
EFREMICO HOLDINGS PUBLIC LTD
0.28
0.080
0.080
0.000
0.00%
PIPIS BROS FARMS PUBLIC COMPANY LTD
0.77
XENOS TRAVEL PUBLIC LTD
0.19
16.30
Οι μεγαλύτερες μεταβολές της εβδομάδας
ΑΝΟΔΟΣ
ΠΤΩΣΗ
100.00%
33.33%
15.00%
13.51%
10.00%
-25.00%
-10.00%
-9.09%
-9.09%
-4.35%
RENOS HATZIOANNOU FARM PUBLIC LTD
CLR INVESTMENT FUND PUBLIC LTD
ATLANTIC INSURANCE COMPANY LTD
C.C.C. TOURIST ENTERPRISES LTD
A. TSOKKOS HOTELS PUBLIC LTD
A.L. PROCHOICE GROUP PUBLIC LTD
TOXOTIS INVESTMENTS PUBLIC LTD
BLUE ISLAND PLC
LORDOS HOTELS (HOLDINGS) PUBLIC LTD
LOGICOM PUBLIC LTD
Λεωφ.Αρχ. Μακαρίου Γ’, αρ. 50, Kτήριο Άλφα, 1ος όροφος, 1065 Λευκωσία
Τηλ.: 22 710710 Fax: 22339332, www.globalcapital.com.cy
Ε Λ Λ Α Δ Α ( Χ Α ) - ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
KΛEIΣIMO
24/10
TIMH
ΠPOHΓΟΥΜΕΝΗΣ
EBΔΟΜΑΔΑΣ
ΔIAΦΟΡΑ
EBΔΟΜΑΔΑΣ
Χ Ρ ΕΟ Γ ΡΑΦΑ
METABOΛH %
KEΦAΛAIOΠOIHΣH
ΚΥΡΙΑ ΑΓΟΡΑ
5,630
1,200
0,156
0,495
0,539
21,780
0,190
0,248
0,679
6,600
0,642
0,950
0,033
0,349
2,850
0,379
3,600
10,210
0,408
0,259
4,150
0,394
0,527
1,050
0,743
1,990
0,605
0,479
0,950
3,040
16,290
1,550
9,430
7,490
1,240
1,570
0,279
0,407
6,010
8,470
1,320
3,170
1,270
0,893
1,530
0,537
0,788
0,330
1,940
1,970
1,300
4,590
2,300
0,669
0,360
0,231
3,440
0,696
2,110
0,376
0,207
0,795
0,832
0,639
0,255
0,438
0,242
2,900
0,291
13,800
0,387
8,380
0,170
1,880
0,578
6,050
0,800
0,179
0,463
1,600
0,118
0,198
25,260
17,980
9,400
8,900
0,350
0,610
1,670
1,660
5,810
1,370
5,300
0,161
0,930
5,610
0,657
1,650
0,326
2,070
3,620
1,730
19,000
7,850
0,466
0,130
0,830
0,852
0,119
0,378
0,666
0,294
0,235
7,450
5,080
1,160
0,162
0,450
0,540
19,470
0,190
0,257
0,649
5,580
0,911
0,890
0,036
0,299
2,720
0,390
3,600
9,800
0,398
0,330
3,900
0,387
0,547
1,050
0,692
1,930
0,596
0,499
1,000
2,900
16,300
1,660
9,190
7,700
1,210
1,530
0,285
0,408
6,290
8,380
1,360
3,170
1,220
0,820
1,530
0,546
0,691
0,311
1,930
1,970
1,300
4,630
1,810
0,683
0,366
0,210
3,390
0,690
2,060
0,335
0,207
0,791
0,760
0,639
0,255
0,540
0,268
2,900
0,293
13,350
0,341
8,750
0,170
1,890
0,578
5,520
0,733
0,187
0,460
1,870
0,115
0,220
24,530
18,400
9,400
8,870
0,310
0,550
1,510
1,650
5,700
1,400
5,320
0,144
0,872
5,720
0,657
1,660
0,340
2,060
3,388
1,730
18,950
7,790
0,450
0,129
0,830
0,859
0,117
0,369
0,648
0,266
0,224
7,290
0,550
0,040
-0,006
0,045
-0,001
2,310
0,000
-0,009
0,030
1,020
-0,269
0,060
-0,003
0,050
0,130
-0,011
0,000
0,410
0,010
-0,071
0,250
0,007
-0,020
0,000
0,051
0,060
0,009
-0,020
-0,050
0,140
-0,010
-0,110
0,240
-0,210
0,030
0,040
-0,006
-0,001
-0,280
0,090
-0,040
0,000
0,050
0,073
0,000
-0,009
0,097
0,019
0,010
0,000
0,000
-0,040
0,490
-0,014
-0,006
0,021
0,050
0,006
0,050
0,041
0,000
0,004
0,072
0,000
0,000
-0,102
-0,026
0,000
-0,002
0,450
0,046
-0,370
0,000
-0,010
0,000
0,530
0,067
-0,008
0,003
-0,270
0,003
-0,022
0,730
-0,420
0,000
0,030
0,040
0,060
0,160
0,010
0,110
-0,030
-0,020
0,017
0,058
-0,110
0,000
-0,010
-0,014
0,010
0,232
0,000
0,050
0,060
0,016
0,001
0,000
-0,007
0,002
0,009
0,018
0,028
0,011
0,160
10,83%
3,45%
-3,70%
10,00%
-0,19%
11,86%
0,00%
-3,50%
4,62%
18,28%
-29,53%
6,74%
-8,33%
16,72%
4,78%
-2,82%
0,00%
4,18%
2,51%
-21,52%
6,41%
1,81%
-3,66%
0,00%
7,37%
3,11%
1,51%
-4,01%
-5,00%
4,83%
-0,06%
-6,63%
2,61%
-2,73%
2,48%
2,61%
-2,11%
-0,25%
-4,45%
1,07%
-2,94%
0,00%
4,10%
8,90%
0,00%
-1,65%
14,04%
6,11%
0,52%
0,00%
0,00%
-0,86%
27,07%
-2,05%
-1,64%
10,00%
1,47%
0,87%
2,43%
12,24%
0,00%
0,51%
9,47%
0,00%
0,00%
-18,89%
-9,70%
0,00%
-0,68%
3,37%
13,49%
-4,23%
0,00%
-0,53%
0,00%
9,60%
9,14%
-4,28%
0,65%
-14,44%
2,61%
-10,00%
2,98%
-2,28%
0,00%
0,34%
12,90%
10,91%
10,60%
0,61%
1,93%
-2,14%
-0,38%
11,81%
6,65%
-1,92%
0,00%
-0,60%
-4,12%
0,49%
6,85%
0,00%
0,26%
0,77%
3,56%
0,78%
0,00%
-0,81%
1,71%
2,44%
2,78%
10,53%
4,91%
2,19%
ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ (ΚΟ)
ΑΙΟΛΙΚΗ ΑΕΕΧ (ΚΟ)
ΑΚΡΙΤΑΣ (ΚΟ)
ΑΛΚΟ ΕΛΛΑΣ (ΚΟ)
ΑΛΟΥΜΥΛ (ΚΟ)
ALPHA TRUST ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ ΑΕΕΧ (ΚΟ)
ΒΑΛΚΑΝ ΑΚΙΝΗΤΑ (ΚΟ)
ΒΑΡΒΕΡΗΣ Ν. - MODA BAGNO (ΚΟ)
ΒΙΟΚΑΡΠΕΤ (ΚΟ)
ΒΙΟΧΑΛΚΟ (ΚΑ)
ΒΙΣ (ΚΟ)
ΒΟΓΙΑΤΖΟΓΛΟΥ SYSTEMS (ΚΟ)
Γ.Ε. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (ΚΟ)
ΓΑΛΑΞΙΔΙ (ΚΟ)
ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ΚΟ)
ΓΕΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ (ΚΟ)
ΔΑΙΟΣ ΠΛΑΣΤΙΚΑ (ΚΟ)
ΔΕΗ (ΚΟ)
ΔΡΟΜΕΑΣ (ΚΟ)
ΕΒΡΟΦΑΡΜΑ (ΚΟ)
ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (KO)
ΕΙΔΗΣΕΟΦΩΝΙΚΗ ΕΛΛΑΣ (ΚΟ)
ΕΚΤΕΡ (ΚΟ)
ΕΛ. ΒΙΟΜ. ΖΑΧΑΡΗΣ (ΚΑ)
ΕΛΑΣΤΡΟΝ (ΚΟ)
ΕΛΒΑΛ (ΚΑ)
ΕΛΒΕ (ΚΟ)
ΕΛΓΕΚΑ (ΚΟ)
ΕΛΙΝΟΙΛ (ΚΟ)
ΕΛΛΑΚΤΩΡ (ΚΟ)
ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ)
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ (ΚΟ)
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ (ΚΟ)
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ (ΚΟ)
ΕΛΤΟΝ (KΟ)
ΕΛΤΡΑΚ (ΚΟ)
ΕΠΙΛΕΚΤΟΣ (ΚΟ)
ΕΤΕΜ (ΚΑ)
ΕΥΑΘ (ΚΟ)
ΕΥΔΑΠ (ΚΟ)
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ (ΚΟ)
ΕΥΡΩΣΥΜΒΟΥΛΟΙ (ΚΟ)
ΙΑΣΩ (ΚΟ)
ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΚΟ)
ΙΚΤΙΝΟΣ ΕΛΛΑΣ (ΚΟ)
ΙΛΥΔΑ (ΚΟ)
ΙΝΤΕΑΛ ΟΜΙΛΟΣ (ΚΟ)
ΙΝΤΕΡΤΕΚ (ΚΟ)
ΙΝΤΡΑΛΟΤ (ΚΟ)
ΚΑΝΑΚΗΣ Σ. (ΚΟ)
ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΣ (ΚΟ)
ΚΑΡΑΤΖΗ (ΚΟ)
ΚΕΚΡΟΨ (ΚΟ)
ΚΛΟΥΚΙΝΑΣ - ΛΑΠΠΑΣ (ΚΟ)
ΚΛΩΣ/ΓΙΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ (ΚΑ)
ΚΟΡΔΕΛΛΟΥ Χ. ΑΦΟΙ (ΚΟ)
ΚΟΡΡΕΣ (ΚΟ)
ΚΡΕΤΑ ΦΑΡΜ (ΚΟ)
ΚΡΙ - ΚΡΙ (ΚΟ)
ΚΤΗΜΑ ΛΑΖΑΡΙΔΗ (ΚΟ)
ΚΥΠΡΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ)
ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ Η.- F.H.L. (ΚΟ)
ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΗΣ (ΚΟ)
ΛΑΝΑΚΑΜ (ΚΟ)
ΛΕΒΕΝΤΕΡΗΣ Ν. (ΚA)
ΛΕΒΕΝΤΕΡΗΣ Ν. (ΠA)
ΛΙΒΑΝΗΣ (ΚΟ)
ΛΟΥΛΗ ΜΥΛΟΙ (ΚΟ)
ΜΑΘΙΟΣ ΠΥΡΙΜΑΧΑ (ΚΟ)
ΜΕΤΚΑ (ΚΟ)
ΜΟΤΟΔΥΝΑΜΙΚΗ (ΚΟ)
ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΚΟ)
ΜΟΥΖΑΚΗΣ (ΚΑ)
ΜΟΧΛΟΣ (ΚΟ)
ΜΠΗΤΡΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ (KO)
ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ (ΚΟ)
ΝΑΚΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗ (ΚΟ)
ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ (ΚΟ)
ΝΗΡΕΥΣ (ΚO)
ΝΤΡΟΥΚΦΑΡΜΠΕΝ (ΚΟ)
ΙΝΤΕΡΓΟΥΝΤ - ΞΥΛΕΜΠΟΡΙΑ (ΚO)
ΙΝΤΕΡΓΟΥΝΤ - ΞΥΛΕΜΠΟΡΙΑ (ΠO)
ΟΛΘ (ΚΟ)
ΟΛΠ (ΚΟ)
ΟΠΑΠ (ΚΟ)
ΟΤΕ (ΚΟ)
ΠΑΪΡΗΣ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ (ΚΟ)
ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ (ΚΟ)
ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ)
ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ (ΚΟ)
ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS (ΚΟ)
ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ (ΚΟ)
ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ (ΚΟ)
ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ (ΚΟ)
ΡΕΒΟΪΛ (ΚΟ)
ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΓΡ. (ΚΟ)
ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΥΛ/ΜΥΛΟΙ (ΚΟ)
ΣΙΔΕΝΟΡ (ΚΟ)
ΣΠΥΡΟΥ ΑΓΡ. ΟΙΚ. (ΚΟ)
ΣΩΛ/ΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟY (ΚΟ)
ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ (ΚΟ)
ΤΕΧΝΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ (ΚΟ)
ΤΙΤΑΝ (ΚΟ)
ΤΙΤΑΝ (ΠΟ)
ΥΓΕΙΑ (ΚΟ)
ΦΙΕΡΑΤΕΞ (ΚΟ)
ΧΑΪΔΕΜΕΝΟΣ (ΚΟ)
ΧΑΛΚΟΡ (ΚΑ)
ΧΑΤΖΗΚΡΑΝΙΩΤΗ Ε. ΥΙΟΙ (ΚΟ)
A.S. COMPANY (ΚΟ)
ALPHA ΒΑΝΚ (ΚΟ)
ATTICA BANK (ΚΟ)
AUDIOVISUAL (ΚΟ)
AUTOHELLAS (ΚΟ)
402,08
13,41
2,03
12,38
11,87
9,10
3,82
4,66
16,29
1.316,53
3,19
6,01
2,55
4,91
244,77
9,12
54,00
2.368,72
14,17
3,54
9.946,66
10,97
5,93
38,59
13,86
246,96
8,00
15,20
22,64
538,08
323,60
45,80
2.882,14
489,61
33,15
23,78
14,53
12,21
218,16
902,06
36,30
23,29
67,51
77,46
43,73
4,83
6,54
3,71
308,39
14,78
12,67
67,38
7,59
26,91
4,14
4,90
46,27
20,52
69,77
5,94
371,59
18,24
6,32
3,80
2,12
0,95
1,87
44,14
2,86
716,92
4,53
928,36
5,47
8,63
9,16
707,34
5,07
4,28
29,49
6,20
4,13
0,51
254,62
449,50
2.998,60
4.362,34
1,74
30,99
8.471,19
11,74
128,28
61,78
145,11
3,92
20,72
195,07
2,75
158,80
9,27
257,03
395,72
57,31
1.464,21
59,42
142,47
1,33
6,92
86,29
0,48
8,27
7.274,66
303,70
10,68
90,29
KΛEIΣIMO
24/10
TIMH
ΠPOHΓΟΥΜΕΝΗΣ
EBΔΟΜΑΔΑΣ
0,473
0,272
21,480
0,260
0,538
0,084
0,794
9,030
0,518
3,150
21,260
3,400
5,730
1,280
0,557
0,885
1,840
9,750
9,050
1,970
5,050
0,648
0,480
3,900
1,290
1,630
0,775
3,400
2,310
0,973
0,960
1,500
1,520
0,597
1,900
0,990
0,336
0,461
0,290
20,720
0,250
0,510
0,074
0,617
7,810
0,527
2,990
20,000
3,500
5,750
1,200
0,541
0,845
1,800
10,000
9,090
1,770
5,000
0,719
0,488
4,100
1,330
1,590
0,750
3,220
2,440
0,970
0,961
1,450
1,250
0,593
1,860
0,848
0,328
1,520
0,920
1,360
1,120
0,876
1,410
ΔIAΦΟΡΑ
EBΔΟΜΑΔΑΣ
0,012
-0,018
0,760
0,010
0,028
0,010
0,177
1,220
-0,009
0,160
1,260
-0,100
-0,020
0,080
0,016
0,040
0,040
-0,250
-0,040
0,200
0,050
-0,071
-0,008
-0,200
-0,040
0,040
0,025
0,180
-0,130
0,003
-0,001
0,050
0,270
0,004
0,040
0,142
0,008
METABOΛH %
2,60%
-6,21%
3,67%
4,00%
5,49%
13,51%
28,69%
15,62%
-1,71%
5,35%
6,30%
-2,86%
-0,35%
6,67%
2,96%
4,73%
2,22%
-2,50%
-0,44%
11,30%
1,00%
-9,87%
-1,64%
-4,88%
-3,01%
2,52%
3,33%
5,59%
-5,33%
0,31%
-0,10%
3,45%
21,60%
0,67%
2,15%
16,75%
2,44%
Χ Ρ ΕΟ Γ ΡΑΦΑ
BYTE COMPUTER (ΚΟ)
CENTRIC ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (ΚΟ)
COCA-COLA HBC AG (ΚΟ)
CPI (ΚΟ)
CYCLON ΕΛΛΑΣ (ΚO)
DIONIC (ΚΟ)
EUROBANK ERGASIAS (ΚΟ)
EUROBANK PROPERTIES (ΚΟ)
F.G. EUROPE (ΚO)
FLEXOPACK (ΚΟ)
FOLLI - FOLLIE GROUP (ΚΟ)
FOURLIS ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (KΟ)
FRIGOGLASS (KO)
INFORM ΛΥΚΟΣ Π. (ΚΟ)
INTRACOM HOLDINGS (ΚΟ)
INTRAKAT (KO)
J. & P. - ΑΒΑΞ (ΚΟ)
JUMBO (ΚΟ)
JUMBO (ΚΟ άνευ μερίσματος)
KLEEMAN HELLAS (KO)
LAMDA DEVELOPMENT(ΚΟ)
LOGISMOS (ΚΟ)
MARFIN INVESTMENT GROUP (ΚΟ)
MERMEREN KOMBINAT A.D.PRILEP(ΕΛΠ)
MEVACO (ΚΟ)
MIG REAL ESTATE ΑΕΕΑΠ (ΚΟ)
MINERVA (ΚΑ)
MLS ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ (ΚΟ)
NEXANS ΕΛΛΑΣ (ΚΟ)
PAPERPACK (ΚΟ)
PROFILE (ΚΟ)
QUALITY & RELIABILITY (ΚΟ)
QUEST HOLDINGS (ΚΟ)
REDS (ΚΟ)
SPACE HELLAS (ΚΟ)
TRASTOR ΑΕΕΑΠ (ΚΟ)
UNIBIOS (ΚΟ)
KEΦAΛAIOΠOIHΣH
7,48
27,51
7.872,23
2,58
14,35
2,64
3.216,03
550,83
27,35
36,92
1.423,32
173,37
289,89
26,34
74,10
20,49
142,88
1.267,45
1,35
46,59
223,55
3,07
369,76
1,83
13,55
22,94
4,81
42,22
14,17
3,85
11,34
10,25
73,07
34,29
12,27
54,34
4,91
ΤΙΤΛΟΙ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΟΙ (WARRANTS)
0,400
0,044
-0,050
35,71%
5,02%
-3,55%
ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΤΠΔ)
ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΤΠΔ)
ALPHA ΤΡΑΠΕΖΑ (ΤΠΔ)
373,59
781,26
1.677,56
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΙΜΩΝ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ
3,900
8,530
12,760
3,770
8,140
12,570
0,130
0,390
0,190
0,250
4,000
1,520
6,750
3,990
1,380
8,950
0,788
220,000
1,350
18,610
1,990
0,317
6,980
0,320
0,155
4,280
1,270
6,700
3,000
1,380
8,950
0,890
207,000
1,450
18,990
1,990
0,317
6,560
0,340
0,095
-0,280
0,250
0,050
0,990
0,000
0,000
-0,102
13,000
-0,100
-0,380
0,000
0,000
0,420
-0,020
0,093
0,146
0,107
1,430
0,400
0,022
0,780
0,170
0,149
0,052
0,432
0,640
0,447
0,645
3,000
0,075
0,210
0,192
0,077
0,304
0,100
0,096
0,048
0,021
0,035
0,259
0,088
0,372
0,080
0,131
0,299
0,633
0,006
1,800
0,180
0,026
0,089
0,146
0,118
1,430
0,440
0,030
0,780
0,136
0,163
0,052
0,839
0,640
0,497
0,645
3,000
0,104
0,294
0,208
0,070
0,304
0,100
0,096
0,069
0,026
0,031
0,225
0,098
0,216
0,080
0,124
0,311
0,633
0,006
1,800
0,212
0,026
0,004
0,000
-0,011
0,000
-0,040
-0,008
0,000
0,034
-0,014
0,000
-0,407
0,000
-0,050
0,000
0,000
-0,029
-0,084
-0,016
0,007
0,000
0,000
0,000
-0,021
-0,005
0,004
0,034
-0,010
0,156
0,000
0,007
-0,012
0,000
0,000
0,000
-0,032
0,000
3,45%
4,79%
1,51%
ALPHA ETF FTSE ATHEX LARGE CAP
NBGAM ETF GREECE & TURKEY 30
NBGAM ETF ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ Χ.Α.
22,81
3,31
3,76
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΧΑΜΗΛΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ
61,29%
-6,54%
19,69%
0,75%
33,00%
0,00%
0,00%
-11,46%
6,28%
-6,90%
-2,00%
0,00%
0,00%
6,40%
-5,88%
ΑΘΗΝΑ (ΚΟ)
ΑΣΤΗΡ ΠΑΛΑΣ (ΚΟ)
ΑΤΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ (ΚΟ)
ΓΕΚΕ (ΚΑ)
ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ)
ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΓΕΤ (ΚΟ)
ΙΟΝΙΚΗ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ (ΚΟ)
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (ΚΟ)
ΚΑΡΕΛΙΑ (ΚΑ)
ΚΕΠΕΝΟΥ ΜΥΛΟΙ (ΚΟ)
ΛΑΜΨΑ (ΚΟ)
ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ (ΚΟ)
ΠΕΡΣΕΥΣ (ΚΟ)
ALPHA ΑΣΤΙΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ (ΚΟ)
ATTICA ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (KΟ)
12,29
255,60
23,26
56,83
272,61
98,09
119,97
13,40
607,20
9,05
397,58
185,84
5,47
97,72
61,33
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ
4,49%
0,00%
-9,32%
0,00%
-9,09%
-26,67%
0,00%
25,00%
-8,59%
0,00%
-48,51%
0,00%
-10,06%
0,00%
0,00%
-27,88%
-28,57%
-7,69%
10,00%
0,00%
0,00%
0,00%
-30,43%
-19,23%
12,90%
15,11%
-10,20%
72,22%
0,00%
5,65%
-3,86%
0,00%
0,00%
0,00%
-15,09%
0,00%
ΑΕΓΕΚ (ΚΟ)
ΑΛΦΑ ΓΚΡΙΣΙΝ (ΚΟ)
ΑΝΕΚ (ΚΟ)
ΑΝΕΚ (ΠΟ `90)
ΑΝΕΚ (ΠΟ `96)
ΑΤΤΙ - ΚΑΤ (ΚΟ)
ΒΑΡΑΓΚΗΣ (ΚΟ)
ΒΑΡΒΑΡΕΣΟΣ (ΚΑ)
ΒΙΟΤΕΡ (ΚΟ)
ΓΙΟΥΡΟΜΠΡΟΚΕΡΣ (ΚΟ)
ΔΙΑΣ ΙΧΘ/ΓΕΙΕΣ (ΚΟ)
ΔΟΛ (ΚΟ)
ΔΟΜΙΚΗ ΚΡΗΤΗΣ (ΚΟ)
ΔΟΥΡΟΣ (ΚΟ)
ΕΛΒΙΕΜΕΚ (ΚΟ)
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΙΧΘ/ΓΕΙΕΣ (ΚΟ)
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ (ΚΟ)
ΚΡΕΚΑ (ΚΟ)
ΜΑΪΛΛΗΣ Μ.Ι.(ΚΟ)
ΜΑΡΑΚ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ (ΚΟ)
ΜΗΧΑΝΙΚΗ (ΚΟ)
ΜΗΧΑΝΙΚΗ (ΠΟ)
ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ Ι. & ΥΙΟΣ (ΚΑ)
ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ Ι. & ΥΙΟΣ (ΠΑ)
ΝΕΛ (ΚΟ)
ΝΙΚΑΣ (ΚΟ)
ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ (ΚΟ)
ΠΗΓΑΣΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ (KO)
ΣΕΛΜΑΝ (ΚO)
ΣΕΛΟΝΤΑ ΙΧΘ/ΓΕΙΑΙ (ΚΟ)
ΣΙΔΜΑ (ΚΟ)
ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ (ΚΟ)
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ (ΚΟ)
ΤΖΙΡΑΚΙΑΝ ΠΡOΦΙΛ (ΚΑ)
ΤΗΛΕΤΥΠΟΣ (ΚΟ)
ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ (ΚΟ)
KΛEIΣIMO
24/10
ΔIAΦΟΡΑ
EBΔΟΜΑΔΑΣ
0,039
0,102
0,060
0,337
1,330
0,400
0,142
0,841
0,049
0,159
0,080
0,095
0,048
0,031
0,201
0,040
0,090
0,073
0,330
1,300
0,400
0,130
0,841
0,049
0,156
0,089
0,093
0,075
0,031
0,201
2,810
0,762
0,026
2,810
0,762
0,026
-0,001
0,012
-0,013
0,007
0,030
0,000
0,012
0,000
0,000
0,003
-0,009
0,002
-0,027
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,155
0,120
0,304
0,150
0,072
0,080
0,140
0,480
0,026
0,140
0,088
0,040
0,080
0,132
0,100
0,125
0,260
0,390
0,540
0,020
0,780
0,168
0,038
0,080
0,328
0,120
0,041
0,046
1,300
0,640
0,180
0,032
0,048
0,050
0,155
0,120
0,304
0,150
0,072
0,080
0,140
0,480
0,026
0,140
0,088
0,040
0,080
0,132
0,100
0,125
0,260
0,390
0,540
0,020
0,780
0,168
0,038
0,080
0,328
0,120
0,041
0,046
1,300
0,640
0,180
0,032
0,048
0,050
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
Χ Ρ ΕΟ Γ ΡΑΦΑ
METABOΛH %
-2,50%
13,33%
-17,81%
2,12%
2,31%
0,00%
9,23%
0,00%
0,00%
1,92%
-10,11%
2,15%
-36,00%
0,00%
0,00%
ALTEC (ΚΟ)
ΑΧΟΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (ΚΟ)
COMPUCON (ΚO)
EUROMEDICA (KO)
FORTHNET (ΚΟ)
HELLAS ONLINE (ΚΟ)
LAVIPHARM (ΚΟ)
MEDICON ΕΛΛΑΣ (ΚΟ)
NUTRIART (ΚΟ)
PASAL (ΚΟ)
PC SYSTEMS (ΚΟ)
SATO AE (ΚΟ)
SPIDER - ΠΕΤΣΙΟΣ Ν.& ΥΙΟΙ (KΟ)
SPRIDER STORES (ΚΟ)
YALCO - ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ (ΚΑ)
KEΦAΛAIOΠOIHΣH
8,39
2,07
0,75
7,35
17,23
71,88
7,25
3,51
2,08
2,38
3,28
2,67
1,39
0,81
2,65
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΟΣ ΔΙΑΓΡΑΦΗ
0,00%
0,00%
0,00%
ΕΡΙΟΥΡΓΙΑ ΤΡΙΑ ΑΛΦΑ (ΚΟ)
ΕΡΙΟΥΡΓΙΑ ΤΡΙΑ ΑΛΦΑ (ΠΟ)
ALSINCO (KO)
2,15
0,19
0,13
ΥΠΟ ΑΝΑΣΤΟΛΗ
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ)
ΑΤΕΡΜΩΝ (ΚΟ)
ΒΩΒΟΣ ΜΠΑΜΠΗΣ (ΚΟ)
ΕΔΡΑΣΗ - ΨΑΛΛΙΔΑΣ Χ. (ΚΟ)
ΕΙΚΟΝΑ - ΗΧΟΣ (ΚΟ)
ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ (ΚΟ)
ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ (ΠΟ)
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ (ΚΟ)
ΙΜΠΕΡΙΟ-ΑΡΓΩ ΓΚΡΟΥΠ (ΚΟ)
ΚΑΡΔΑΣΙΛΑΡΗΣ (ΚO)
ΚΕΡΑΜΕΙΑ ΑΛΛΑΤΙΝΗ (ΚΟ)
ΚΛΩΝΑΤΕΞ (ΚΟ)
ΚΛΩΝΑΤΕΞ (ΠO)
ΚΟΥΜΠΑΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (ΚΟ)
ΜΑΞΙΜ ΠΕΡΤΣΙΝΙΔΗΣ (ΚΑ)
ΝΕΩΡΙΟΝ (ΚΟ)
ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ (ΚΟ)
ΠΡΑΞΙΤΕΛΕΙΟ (ΚΟ)
ΠΡΑΞΙΤΕΛΕΙΟ (ΠΟ)
ΣΑΝΥΟ ΕΛΛΑΣ (ΚΟ)
ΣΑΟΣ ΦΕΡΡΥΣ (ΚΟ)
ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ (ΚΟ)
ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΣ Χ.Κ. (ΚΟ)
ΤΕΞΑΠΡΕΤ (ΚΟ)
ΦΙΝΤΕΞΠΟΡΤ (ΚΟ)
ΧΑΛΥΒΔΟΦΥΛΛΩΝ (ΚΟ)
ALAPIS (ΚΟ)
AVENIR (ΚΟ)
FASHION BOX (ΚΟ)
MICROLAND COMPUTERS (ΚΟ)
PROTON BANK (ΚΟ)
RIDENCO (ΚΟ)
Τ ΒΑΝΚ (ΚΟ)
UNITED TEXTILES (ΚΟ)
271,40
2,57
10,31
1,18
1,50
1,97
0,17
2,76
0,96
3,07
2,17
0,83
0,63
2,32
1,50
2,93
6,65
3,72
0,71
1,02
40,04
47,79
2,07
1,11
2,40
3,17
2,01
4,85
11,17
8,68
11,28
0,74
6,95
4,48
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ
9,730
8,850
0,880
9,94%
ALPHA TRUST ΑΕΠΕΥ (ΚΟ)
30,26
ΕΜΠΟΡΙΟ ΕΝΔΥΜΑΤΩΝ
2,290
3,10
2,17
19,83
0,45
1,19
1,80
2,52
2,92
2,62
0,31
13,03
21,58
7,10
2,56
21,26
2,28
2,88
1,37
24,87
2,91
6,69
2,49
1,21
0,03
8,94
5,24
1,78
6,98
4,82
4,75
2,99
5,01
0,04
2,29
18,14
1,86
TIMH
ΠPOHΓΟΥΜΕΝΗΣ
EBΔΟΜΑΔΑΣ
2,290
0,000
0,00%
DIVERSA (ΚΟ)
4,03
ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
1,340
1,340
0,000
0,00%
OPTRONICS TECHNOLOGIES (ΚΟ)
4,47
ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
3,100
3,100
0,000
0,00%
EUROXX ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ (ΚΟ)
30,33
ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
1,800
1,800
0,000
0,00%
ΒΙΟΪΑΤΡ.& ΡΟΜΠΟΤ.ΤΕΧΝΟΛ. (ΚΟ)
9,72
ΛΙΑΝΙΚΟ & ΧΟΝΔΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
0,870
0,870
0,000
0,00%
MEDITERRA (ΚΟ)
6,35
ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ
1,360
1,360
0,000
0,00%
ΕΝΤΕΡΣΟΦΤ (ΚΟ)
6,06
ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ
1,360
1,360
0,000
0,00%
ΝΤΟΠΛΕΡ (ΚΟ)
14,42
ΤΡΟΦΙΜΑ
1,040
1,040
0,000
0,00%
ΚΡΗΤΩΝ ΑΡΤΟΣ (ΚΟ)
5,53
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ
1,500
1,500
0,000
0,00%
ENVITEC (ΚΟ)
14,88
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ
0,560
2,520
3,660
0,560
2,520
3,660
0,000
0,000
0,000
1,500
1,420
0,080
0,00%
0,00%
0,00%
EPSILON NET (ΚΟ)
PERFORMANCE TECHNOLOGIES (ΚΟ)
VIDAVO (ΚΟ)
3,13
9,85
3,14
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ
5,63%
ΦΟΥΝΤΛΙΝΚ (ΚΟ)
13,92
ΣΕ ΑΝΑΣΤΟΛΗ : ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ (ΚΟ), ΑΤΛΑΝΤΙΚ (ΚΟ), ΑΤΕΡΜΩΝ (ΚΟ), ΔΙΕΚΑΤ (ΚΟ), ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ (ΚΟ), ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ), ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ (ΚΟ), ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ (ΠΟ), ΚΑΡΔΑΣΙΛΑΡΗΣ (ΚO), ΚΛΩΝΑΤΕΞ (ΚΟ), ΚΛΩΝΑΤΕΞ (ΠO), ΛΑΝ-ΝΕΤ (KO), ΜΑΞΙΜ ΠΕΡΤΣΙΝΙΔΗΣ (ΚΑ), ΜΕΣΟΧΩΡΙΤΗ ΑΦΟΙ
(ΚΟ), ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ (ΚΟ), ΠΡΑΞΙΤΕΛΕΙΟ (ΚΟ), ΠΡΑΞΙΤΕΛΕΙΟ (ΠΟ), ΣΑΟΣ ΦΕΡΡΥΣ (ΚΟ), ΤΕΞΑΠΡΕΤ (ΚΟ), ΧΑΛΥΒΔΟΦΥΛΛΩΝ (ΚΟ), ALTIUS ΑΕΕΧ (ΚΟ), ΒΕΤΑΝΕΤ (ΚΟ),
EUROLINE AEEX (ΚΟ), INTERINVEST AEEX (KΟ), MICROLAND COMPUTERS (ΚΟ), UNITED TEXTILES (ΚΟ)
* Αφορά τη χρήση 2012. Για τον υπολογισμό του P/E, έχουν χρησιμοποιηθεί τα Ενοποιημένα Κέρδη μετά Φόρων και Δικαιωμάτων Μειοψηφίας ανά μετοχή,
βάσει του σταθμισμένου αριθμού μετοχών.
OIK_11-OIKONOMIA_Master_cy 10/25/13 6:20 PM Page 11
Kυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
ΔΙΕΘΝΗ
Όλοι οι άνθρωποι της Μέρκελ
Σε θέσεις - κλειδιά 45 Γερμανοί αξιωματούχοι στα όργανα των Βρυξελλών
Στις Βρυξέλλες, οι Γερμανοί έχουν
αποτινάξει τη μεταπολεμική επιφυλακτικότητά τους και δεν απολογούνται για το γεγονός ότι καθορίζουν το μέλλον της Ευρώπης,
αναλαμβάνοντας θέσεις-κλειδιά
σε ευρωπαϊκούς οργανισμούς και
προωθώντας με ζήλο τα εμπορικά
συμφέροντα του Βερολίνου.
Καθώς η Αγκελα Μέρκελ σχηματίζει τη νέα κυβέρνηση συνασπισμού, μπορεί να δρέψει τους
καρπούς προσπαθειών που ξεκίνησαν το 2005 και είχαν ως αποτέλεσμα όχι μόνο την αύξηση του
αριθμού των Γερμανών που κατέχουν υψηλόβαθμες θέσεις στις
Βρυξέλλες, αλλά την αύξηση τoυ
βαθμού λογοδοσίας τους στο Βερολίνο. Οπου, δε, τα παραπάνω
δεν αρκούν για να διασφαλίσουν
την υιοθέτηση πολιτικών προτάσεων που να είναι αποδεκτές στη
Γερμανία, η κ. Μέρκελ έχει δείξει
ότι είναι έτοιμη να ορίσει η ίδια
την πολιτική, όπως στην περίπτωση των κινεζικών φωτοβολταϊκών
αυτό το καλοκαίρι. Οι 27 εταίροι
του Βερολίνου δεν μπορούν να
αρνηθούν ότι ένα κράτος που περιλαμβάνει έναν στους έξι Ευρωπαίους πολίτες και παράγει το ένα
πέμπτο του ευρωπαϊκού ΑΕΠ θα
έχει βαρύνοντα λόγο.
Ωστόσο, η νεοαποκτηθείσα αυτοπεποίθηση των Γερμανών, ενισχυμένη από το διευρυνόμενο οικονομικό χάσμα που τους χωρίζει
από τους δοκιμαζόμενους εταίρους,
προκαλεί γκρίνιες αν και προς το
παρόν δεν έχει διατυπωθεί κάποια
σοβαρή πρόκληση προς την κ.
Μέρκελ. Για Γερμανούς όπως ο κ.
Χέρμπερτ Ρόιλ, ο οποίος ηγείται
των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η εν λόγω επιρροή είναι φυσική
ΚΥΠΕ
Του JOHN O΄DONNELL / REUTERS
Στις περιπτώσεις όπου η επιρροή των Γερμανών αξιωματούχων στην
Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είναι αρκετή για να διασφαλίσει την υιοθέτηση
πολιτικών προτάσεων που να είναι αποδεκτές στη Γερμανία, η κ. Μέρκελ
έχει δείξει ότι είναι έτοιμη να ορίσει η ίδια την πολιτική, όπως στην
περίπτωση των κινεζικών φωτοβολταϊκών.
ιστορική εξέλιξη για ένα έθνος το
οποίο εδώ και χρόνια έχει θέσει
τον πλούτο που παράγει στην υπηρεσία της Ε.Ε., σε αντάλλαγμα για
την πολιτική εξιλέωση μετά τον
Χίτλερ. «Ενα κράτος το οποίο δεν
ήταν κράτος και πάντοτε βρισκόταν υπό την εξουσία των Συμμάχων... είναι πολύ επιφυλακτικό»,
λέει ο κ. Ρόιλ. «Το να αναλάβεις
ευθύνη σημαίνει ότι πλέον δεν θα
κάθεσαι στη γωνία και θα απολογείσαι, δεν αρκεί αυτό». Ανάληψη
ευθύνης σημαίνει, μεταξύ άλλων,
να αναλάβεις μερικές από τις πλέον
ισχυρές, αν και όχι πάντοτε περίβλεπτες, θέσεις στις Βρυξέλλες.
Οι όμοιοι των Ούβε Κορσέπιους,
Γιοχάνες Λάιτενμπεργκερ και Κλάους Βέλε δεν είναι διασημότητες.
Ομως, μαζί με μερικούς ακόμη
υψηλόβαθμους Γερμανούς, επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ευρωπαϊκή πολιτική. Ο 53χρονος κ.
Κορσέπιους, κάποτε σύμβουλος
της κ. Μέρκελ επί ευρωπαϊκών θεμάτων, είναι ο γ.γ. του Ευρωπαϊκού
Συμβουλίου, θέση από την οποία
καθορίζει την ατζέντα και τις νομικές γνωμοδοτήσεις βάσει των
οποίων γίνονται οι συζητήσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Ο 49χρονος κ. Λάιτενμπεργκερ είναι ο προσωπάρχης του Ζοζέ
Μπαρόζο, του προέδρου της Κομισιόν, ο οποίος επιβλέπει τον τομέα του εμπορίου και άλλες ευρωπαϊκές πολιτικές. Ο 49χρονος κ.
Βέλε είναι γ.γ. του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου και αποκαλείται από
ορισμένους ο «άρχοντας του σκότους» εξαιτίας της επιρροής που
ασκεί στο Κοινοβούλιο. Ο συντονισμός μεταξύ των Γερμανών των
Βρυξελλών αλλά και σε σχέση με
το Βερολίνο δεν είναι τυχαίος. Τώρα, λέει ο ευρωβουλευτής Ρόιλ,
«αν μιλάμε με μια φωνή, τότε έχουμε περισσότερη δύναμη». Ο ίδιος
συναντάται με τους ηγέτες του
CDU, περιλαμβανομένης της κ.
Μέρκελ, κάθε Δευτέρα στο Βερολίνο. «Η γερμανική ομάδα έχει
στόχο να εκπροσωπήσει βιομηχανικά πολιτικά συμφέροντα. Πρέπει να υπερασπιστούμε πολλές
βιομηχανίες» εξηγεί ο κ. Ρόιλ. Η
απλή παράθεση του αριθμού των
επίσημων θέσεων που καταλαμβάνουν Γερμανοί δεν αποκαλύπτει
ολόκληρη την αλήθεια. Αν όμως
εστιάσει κανείς στις σημαντικές
θέσεις, τότε γίνεται σαφέστερη η
γερμανική επιρροή, η οποία μάλιστα συνεχώς αυξάνεται όπως
παραδέχονται Ευρωπαίοι και Γερμανοί αξιωματούχοι.
Σύμφωνα με εσωτερική έκθεση
της Κομισιόν, ήδη υπάρχουν 45
Γερμανοί σε υψηλόβαθμες θέσεις
στον οργανισμό, περισσότεροι απ’
τους Γάλλους και πολύ περισσότεροι από τους Ιταλούς και Βρετανούς που είναι λιγότεροι από
30. Το Βερολίνο έχει εστιάσει τις
προσπάθειές του σε τομείς όπου
η Κομισιόν έχει μεγάλη εξουσία,
όπως στις οικονομικές υποθέσεις
και στον ανταγωνισμό.
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
11
Τροχοπέδη στην ανάπτυξη
ο κλάδος υπηρεσιών
Οι κλάδοι μεταποίησης και παροχής
υπηρεσιών συνέχισαν να ενισχύονται
τον Οκτώβριο στην Ευρωζώνη, αν
και οι επιδόσεις ήταν λίγο χαμηλότερες συγκριτικά με τον Σεπτέμβριο,
επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις για
βαθμιαία και εύθραυστη ανάκαμψη.
Οπως έδειξαν τα προκαταρκτικά στοιχεία της Markit, ο συνολικός δείκτης
διευθυντών προμηθειών (ΡΜΙ), ο
οποίος αντανακλά τις αλλαγές στη
μεταποίηση και τις υπηρεσίες, έφθασε
μόνον το 51,5 από το 52,4 που προέβλεπαν οι αναλυτές της αγοράς,
αλλά και το 52,2 που είχε καταγραφεί
τον Σεπτέμβριο για όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Από την άλλη πλευρά,
όμως, ο συνολικός δείκτης ΡΜΙ, αν
και βρέθηκε στα χαμηλά διμήνου,
συνεχίζει να ξεπερνά το 50 που θεωρείται κομβικό σημείο ανάμεσα
στην ανάπτυξη και την ύφεση.
Από τα στοιχεία της Markit φαίνεται ότι η απασχόληση ακολουθεί
πτωτική πορεία για 22ο συναπτό μήνα, αν και με πιο «μετριοπαθείς» ρυθμούς, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά. Οριακή ήταν η ενίσχυση της
δραστηριότητας στον κλάδο των
υπηρεσιών, ασκώντας πιέσεις στον
συνολικό δείκτη ΡΜΙ. Σε ανοδικό
ρυθμό κινήθηκε ο μεταποιητικός
κλάδος επί τέταρτο διαδοχικό μήνα,
με τον δείκτη ΡΜΙ να αναρριχάται
στο 51,3 που είναι το υψηλότερο των
τελευταίων δύο μηνών. Τα τελευταία
στοιχεία απεικονίζουν τη σταδιακή
ανάπτυξη της Ευρωζώνης. Μετά την
Πορτογαλία, η ισπανική οικονομία
εξήλθε από την ύφεση το τρίτο τρίμηνο. Η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης εμφάνισε ρυθμό
ανάπτυξης 0,1% μετά από μια διετία
ύφεσης.
Είναι, όμως, πασιφανές πως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η υπόλοιπη
περιφέρεια της Ευρωζώνης έχουν
ακόμη να ξεπεράσουν πολλά εμπόδια
για να επανέλθουν σε φυσιολογικούς
ρυθμούς ανάπτυξης. Μάλιστα, η New
York Times, περιέγραψε σε χθεσινό
δημοσίευμα ως «ζώνη μιζέριας» την
Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία,
την Ιρλανδία και την Ελλάδα. Ωστόσο,
η επικείμενη επιστροφή της Ιρλανδίας
στις αγορές μετά την ολοκλήρωση
του δανειοδοτικού προγράμματος
της τρόικας αυξάνει τις ελπίδες ότι
και οι υπόλοιπες μνημονιακές χώρες
της Ευρωζώνης, μαζί με τον υπόλοιπο
ευρωπαϊκό Νότο, θα απαλλαχθούν
κάποια στιγμή από την πολιτική αυστηρής λιτότητας.
<
<
<
<
<
<
<
Οι εξαγωγές είναι
η κινητήριος δύναμη
στην ανάκαμψη της
Ευρωζώνης, αφού
η κρίση χρέους έχει
πλήξει την κατανάλωση
και τις επενδύσεις.
Παράλληλα, σε θεσμικό επίπεδο,
φαίνεται να λαμβάνονται ορισμένα,
κρίσιμα μέτρα έστω και ετεροχρονισμένα, όπως επισημαίνεται και από
τη New York Times. Η αυστηρή αντιμετώπιση των τραπεζών της Ευρωζώνης στα επόμενα τεστ κοπώσεως, αν και απογοήτευσε τις αγορές
μέσα στην εβδομάδα,θεωρείται καίριο
βήμα για την αποκατάσταση της φερεγγυότητάς τους και κατ’ επέκταση
της ροής πίστωσης στην οικονομία.
Οι εξαγωγές είναι η κινητήριος δύναμη στην ανάκαμψη της Ευρωζώνης,
αφού η κρίση χρέους έχει πλήξει την
κατανάλωση και τις επενδύσεις. Σε
αυτό το πόρισμα καταλήγει έκθεση
της Μoody’s με τίτλο «Αναπτυξιακή
προοπτική Ευρωζώνης: Βραδεία παρά
την επέκταση των εξαγωγών». Ενδεικτικό είναι, εξάλλου, ότι την τετραετία 2009-13 το ποσοστό των εξαγωγών στο ΑΕΠ αυξήθηκε κατά περισσότερο από 10%. Ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης αναφέρει στον
πρόλογο ότι η ανάκαμψη στην Ευρωζώνη παραμένει «διστακτική».
OIK_12-REAL ESTATE NEW_Master_cy 10/25/13 2:37 PM Page 12
Real Estate
ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013
ΣΥΝΤΟΜΑ
Διεθνής ανησυχία για νέα
φούσκα στις αγορές ακίνητων
Μεγάλες αυξήσεις τιμών παγκοσμίως που αποδίδονται κυρίως στη χαλαρή νομισματική πολιτική
Κατά την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουλίου
εκδόθηκαν 3.220 άδειες οικοδομής, παρουσιάζοντας μείωση 24,8% έναντι της
αντίστοιχης περιόδου του προηγούμενου έτους, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε. Η συνολική αξία των αδειών
αυτών μειώθηκε κατά 20,1% και το συνολικό εμβαδόν κατά 27,9%. Ο αριθμός
των οικιστικών μονάδων παρουσίασε
μείωση της τάξης του 25,9%. Τον Ιούλιο
ο αριθμός των αδειών οικοδομής που εκδόθηκαν από τις δημοτικές αρχές και τις
επαρχιακές διοικήσεις ανήλθε στις 519.
Η συνολική αξία των αδειών αυτών
έφθασε τα € 91,1 εκατομμύρια και το συνολικό εμβαδόν τις 81,7 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα. Με τις άδειες αυτές προβλέπεται να ανεγερθούν 321 οικιστικές
μονάδες. Τα τελευταία αυτά νούμερα
φανερώνουν την επιτάχυνση της συρρίκνωσης της οικοδομικής βιομηχανίας.
Κάμψη παρατηρείται σε όλες τις πόλεις,
με εξαίρεση την Αμμόχωστο. Στη Λευκωσία καταγράφεται η μεγαλύτερη μείωση, με τη συρρίκνωση στο εμβαδόν
των αδειοδοτηθέντων να ανέρχεται στο
37,9%. Στη Λεμεσό είναι 31,9%, στη
Λάρνακα 23,1% και στην Πάφο 18,5%.
Στην Αμμόχωστο η άνοδος είναι 18,2%.
Η ΟΕΒ αντίθετη
στον νόμο για τα ενοίκια
Η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων
(ΟΕΒ) διαφωνεί έντονα με τη ψήφιση
του νόμου που προνοεί τη μείωση των
ενοικίων και προτρέπει τον Πρόεδρο της
Δημοκρατίας όπως αναπέμψει τον νόμο
και ταυτόχρονα τα μέλη της Βουλής των
Αντιπροσώπων όπως λάβουν σοφότερες
αποφάσεις.Η ΟΕΒ θεωρεί ότι με τον νόμο γίνεται παρέμβαση στις ελεύθερες
συμφωνίες που συνομολογούνται μεταξύ ιδιοκτήτη και ενοικιαστή, ενώ ήδη
υπάρχει ο περί ενοικιοστασίου νόμος
που ρυθμίζει μεταξύ άλλων και το ύψος
των ενοικίων. Ήδη η πλειοψηφία των
ιδιοκτητών ακινήτων έχουν συμφωνήσει
σε μειώσεις ενοικίων και μάλιστα πέραν
των ποσοστών που ορίζει ο νόμος λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες περιστάσεις περιλαμβανομένης της υπερπροσφοράς ακινήτων. Επιπλέον η Ομοσπονδία θεωρεί ότι ο νόμος είναι μονόπλευρος, αφού επιδιώκει στην προστασία
των συμφερόντων των ενοικιαστών
αγνοώντας για τις οποιεσδήποτε υποχρεώσεις ή ανάγκες των ιδιοκτητών. «Η
αγορά έχει ήδη αυτορυθμιστεί σύμφωνα
με τις επικρατούσες οικονομικές συνθήκες μετά από ελεύθερη συνεννόηση
ενοικιαστών με τους ιδιοκτήτες. Επομένως, η με νόμο μείωση ενοικίων μάλλον
σύγχυση και προβλήματα προκαλεί «ισοπεδώνοντας» περιοχές με σοβαρά προβλήματα με άλλες περιοχές ή υποστατικά που αναπτύσσονται και δικαιολογούν
ψηλό κόστος ενοικίου. Ο χρυσός κανόνας της προσφοράς και ζήτησης παραβιάζεται με την προσφορά ακινήτων να
αυξάνεται», αναφέρει η ΟΕΒ σε σχετική
της ανακοίνωση. «Η νομική ρύθμιση των
ενοικίων ανατρέπει κάθε προσπάθεια
για προσέλκυση επενδυτών (Κυπρίων
και ξένων) οι οποίοι δεν θα επιχειρούν
να επενδύσουν σε ακίνητα στην Κύπρο,
αφού η απόδοση της επένδυσης τους
(ενοίκια) δεν θα καθορίζεται πλέον από
τις δυνάμεις της αγοράς».
Ο κίνδυνος μιας νέας φούσκας
στην παγκόσμια αγορά ακινήτων διαγράφεται εκ νέου, καθώς
αυξάνονται οι τιμές των ακινήτων σε ένα μεγάλο γεωγραφικό
τόξο που εκτείνεται από την Κίνα, την Αυστραλία μέχρι τη Βρετανία και ενσπείρει προβληματισμό για τις ανεπιθύμητες παρενέργειες της εξαιρετικά χαλαρής νομισματικής πολιτικής.
Στην Κίνα οι τιμές των κατοικιών
σημειώνουν τη μεγαλύτερη άνοδο από τον Ιανουάριο του 2011,
στη Βρετανία βρίσκονται σε
ιστορικά υψηλά επίπεδα, ενώ
στη Γερμανία η Bundesbank
εκτιμά πως τα ακίνητα της χώρας είναι υπερτιμημένα κατά
τουλάχιστον 20%. Τα στοιχεία
του Σεπτεμβρίου φέρουν τις τιμές των νεόδμητων κατοικιών
στην Κίνα να έχουν αυξηθεί κατά 20% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 στα
αστικά κέντρα της Σεντζέν και
της Γκουανγτζού που αποτελούν
προσφιλή τόπο κατοικίας των
στελεχών επιχειρήσεων. Στη
Σαγκάη, άλλωστε, και στο Πεκίνο η αύξηση φτάνει στο 17%
και στο 16% αντιστοίχως, πάντα
σε ετήσια βάση, ενώ από τις 70
πόλεις των οποίων τα στοιχεία
παρακολουθεί και καταγράφει
η κινεζική ηγεσία στις 69 έχει
σημειωθεί αύξηση των τιμών.
Το Πεκίνο ανησυχεί
Ο κίνδυνος μιας νέας φούσκας
έχει θορυβήσει την κινεζική
ηγεσία που, ωστόσο, διστάζει
να λάβει μέτρα για να αναχαιτίσει τις τιμές, καθώς η αυξανόμενη οικοδομική δραστηριό-
στις 185,8 μονάδες υπερβαίνοντας το προηγούμενο ρεκόρ των
185,5 μονάδων τον Ιανουάριο
του 2008.
Πρωτοφανείς αυξήσεις
τητα διευκολύνει την επίτευξη
του στόχου του 7,5% που έχει
θέσει για οικονομική ανάπτυξη
το τρέχον έτος. Ο ρυθμός ανάπτυξης επιταχύνθηκε μεν στο
7,8% το γ΄ τρίμηνο, αντιστρέφοντας την επιβράδυνση των
δύο προηγούμενων τριμήνων
αλλά στελέχη της JPMorgan
προειδοποιούν πως η ανάκαμψη
δεν θα διαρκέσει πολύ.
Την ίδια στιγμή στη Γερμανία
η παρέμβαση της Bundesbank
κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τον κίνδυνο φούσκας
ακινήτων στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης με την
ταχύτερη άνοδο τιμών να καταγράφεται σε επτά μεγάλες πόλεις της χώρας. Ειδικότερα από
το 2010 ώς σήμερα οι αυξήσεις
σε Βερολίνο, Μόναχο, Αμβούργο, Κολωνία, Φρανκφούρτη,
Στουτγκάρδη και Ντίσελντορφ
υπερβαίνουν το 25%. Στη μηνιαία έκθεσή της, η κεντρική
τράπεζα της Γερμανίας τονίζει
πως «από όταν έσκασαν οι φούσκες των ακινήτων σε ΗΠΑ και
σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, η
γερμανική αγορά ακινήτων έγινε
πιο ελκυστική για τους επενδυτές». Η επισήμανση συνάδει με
άλλες ενδείξεις που κατατείνουν
στο συμπέρασμα πως η αύξηση
των τιμών των ακινήτων οφείλεται κυρίως στα κεφάλαια διεθνών επενδυτών που τοποθετούνται σε ακίνητα.
Δεδομένων των ανάλογων αυξήσεων που καταγράφονται σε
ασιατικές πόλεις, οι αρχές ορι-
σμένων εξ αυτών όπως του
Χονγκ Κονγκ και της Σιγκαπούρης έχουν επιβάλει νέους φόρους στους ξένους αγοραστές
για να περιορίσουν τον αντίκτυπο στις αγορές κατοικιών.
Σύμφωνα με στοιχεία της Knight
Frank, συμβουλευτικής για θέματα αγοράς ακινήτων, οι τιμές
των πιο ακριβών κατοικιών στο
Χονγκ Κονγκ και το Λονδίνο
βρίσκονται σήμερα σε επίπεδα
υψηλότερα από εκείνα προ της
κρίσης στην αγοράς ακινήτων.
Οπως, άλλωστε, προκύπτει
από τα στοιχεία που δίνει η στατιστική υπηρεσία της Βρετανίας,
οι τιμές των κατοικιών έχουν
εκτιναχθεί σε ιστορικά υψηλά
επίπεδα με τον σχετικό δείκτη
να βρίσκεται από τον Αύγουστο
Τα στοιχεία φέρουν τις τιμές
των κατοικιών να καταγράφουν
άνοδο σε Αγγλία, Ουαλλία και
Βόρεια Ιρλανδία αλλά να υποχωρούν στη Σκωτία. Η μέση τιμή
ενός διαμερίσματος στη Βρετανία
είναι 247.000 στερλίνες, ποσό
αντίστοιχο των 290.700 ευρώ, το
υψηλότερο ποσό που έχει καταγραφεί από το 1968, οπότε άρχισαν οι σχετικές μετρήσεις. Καταγράφονται, πάντως, μεγάλες
αποκλίσεις με τις τιμές στο Λονδίνο να σημειώνουν ετήσια αύξηση 8,7% ενώ στην Ουαλλία και
τη Βόρεια Ιρλανδία μόλις 1%.
Εχουν προηγηθεί προ ημερών
τα στοιχεία της στατιστικής αρχής της Αυστραλίας, σύμφωνα
με τα οποία η διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση για κατοικίες στο
Σίδνεϊ και στην Μελβούρνη έχει
εξωθήσει τις τιμές σε άνευ προηγουμένου επίπεδα.
Σύμφωνα με τον Τιμ Λόλες,
επικεφαλής της εταιρείας ερευνών RP Data της Αυστραλίας,
«μέχρι το τέλος Οκτωβρίου θα
δούμε την αγορά κατοικίας να
επιστρέφει στα ιστορικά υψηλά
επίπεδα». Ο ίδιος διαπιστώνει
πως η σημερινή άνοδος της αγοράς ακινήτων οφείλεται κυρίως
στις τοποθετήσεις επενδυτών
που αναζητούν μεγαλύτερα κέρδη από τα επιτόκια καταθέσεων
αλλά και μια διέξοδο από τις ευμετάβλητες αγορές μετοχών.
BLOOMBERG, REUTERS
Αδεια παραμονής σε επενδυτές και από την Ισπανία
Ωθηση στην ισπανική αγορά κατοικίας από τους ξένους αγοραστές αναμένουν οι ειδικοί του
κλάδου, μετά την υιοθέτηση νέας ρύθμισης που θα χορηγεί
άδεια παραμονής σε όσους πολίτες τρίτων χωρών εκτός Ε.Ε.
προβαίνουν σε αγορές ακινήτων
αξίας ίσης ή μεγαλύτερης των
500.000 ευρώ.
Πρόκειται για μια ρύθμιση
ανάλογη με αυτήν που έχει υιοθετήσει τους τελευταίους μήνες
και η Ελλάδα, με την ουσιαστική
διαφορά ότι το όριο που έχει θέσει η ελληνική πολιτεία είναι
το μισό, δηλαδή 250.000 ευρώ.
Ηδη, στη χώρα της Ιβηρικής
Χερσονήσου, αγοραστές από τη
Μέση Ανατολή, την Κίνα και τη
Ρωσία έχουν προχωρήσει σε
αγορές ακινήτων τους τελευταίους μήνες, εν αναμονή της νέας
ρύθμισης, η οποία έχει αναδρομικό χαρακτήρα, επιτρέποντας
και στους υφιστάμενους ιδιοκτήτες να επωφεληθούν αυτής.
Σε αντίθεση με τη ρύθμιση της
Ελλάδας, η άδεια παραμονής
που χορηγείται στην Ισπανία
είναι 12μηνης διάρκειας (αντί
της πενταετίας που προσφέρεται
στα καθ’ημάς), με δυνατότητα
<
<
<
<
<
<
<
Το ελάχιστο όριο
αγοράς ακινήτων
για την εξασφάλιση
άδειας παραμονής
έχει τεθεί στις
500.000 ευρώ.
BLOOMBERG
Νέα υποχώρηση στην
οικοδομική βιομηχανία
Ηδη, στη χώρα της Ιβηρικής Χερσονήσου, αγοραστές από τη Μέση
Ανατολή, την Κίνα και τη Ρωσία έχουν προχωρήσει σε αγορές ακινήτων
τους τελευταίους μήνες, εν αναμονή της νέας ρύθμισης, η οποία έχει
αναδρομικό χαρακτήρα, επιτρέποντας και στους υφιστάμενους
ιδιοκτήτες να επωφεληθούν αυτής.
ανανέωσης ανά διετία.
Σύμφωνα με μεσιτικά γραφεία
της χώρας, η ρύθμιση αυτή προσφέρει την ευκαιρία στην Ισπα-
νία να διευρύνει το αγοραστικό
κοινό που κινείται στην αγορά
κατοικίας και που μέχρι πρότινος
κυριαρχείτο από αγοραστές από
τη Μεγ. Βρετανία, την Ολλανδία
και τη Γερμανία. Επίσης, θα παράσχει τη δυνατότητα αύξησης
των πωλήσεων εξοχικών κατοικιών σε δημοφιλείς τουριστικούς
προορισμούς κατά μήκος των
μεσογειακών ακτών της χώρας.
Επιπλέον, πέραν της αύξησης
των αγοραπωλησιών, οι φορείς
της αγοράς αναμένουν και τη
σταδιακή ανάπτυξη νέων συγκροτημάτων κατοικιών που θα
απευθύνονται στη συγκεκριμένη
ομάδα αγοραστών/επενδυτών.
Δεδομένου του μεγέθους της
ισπανικής αγοράς και του μεγάλου αποθέματος απούλητων
κατοικιών, η ζήτηση που έχει
αρχίσει να καταγράφεται από
το εξωτερικό είναι ήδη πολύ μεγάλη, ωθώντας ακόμα και την
www.pwc.com.cy
īLjĮnjĮljĮIJĮljIJǀıİLjǐIJǎĮǘǏLjǎ
ǍİljǁnjĮĮȺǗıǀNjİǏĮ
ίδρυση ειδικών εταιρειών που
ασχολούνται με την εύρεση κατοικίας για πολίτες εκτός Ε.Ε.
Μία από αυτές τις εταιρείες, η
Residency In Spain, καταγράφει
30 αιτήματα εκδήλωσης ενδιαφέροντος σε ημερήσια βάση,
ιδίως από χώρες όπως η Κίνα
και η Ινδία.
Πάντως, όπως δείχνει το ελάχιστο όριο που θεσπίστηκε, δηλαδή τα 500.000 ευρώ, η Ισπανία
αναζητεί αγοραστές υψηλού επιπέδου, που θα κινηθούν στα πιο
ακριβά ακίνητα της χώρας και
ταυτόχρονα θα ενισχύσουν σημαντικά τις τοπικές κοινότητες,
λόγω ακριβώς του υψηλού τους
εισοδήματος. Δεν λείπουν βέβαια
κι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι
το ποσό είναι αρκετά υψηλό και
ότι θα ήταν προτιμότερο ένα
όριο της τάξεως των 250.000 350.000 ευρώ, προκειμένου να
ανοίξει η αγορά σε ακόμη περισσότερους ενδιαφερόμενους
αγοραστές. Πέραν της Ελλάδος,
τόσο η Πορτογαλία όσο και η
Κύπρος έχουν θεσπίσει ανάλογες
ρυθμίσεις με σαφώς πιο χαμηλά
όρια από τα 500.000 ευρώ, με
αποτέλεσμα η Ισπανία να υστερεί από αυτήν την άποψη.
01-TEXNES NEW_Master_cy 10/25/13 12:15 PM Page 1
ΖΩΗ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ • ΕΠΙΣΤΗΜΗ • ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
KYΡIAKH 27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013
Ο Βερν, οι Μπιτλς και ο Καραμανλής
Η πρώτη ελληνική, μεγάλου μήκους, ταινία κινουμένων σχεδίων του εικαστικού και video artist Αγγελου Σπάρταλη
Της ΓΙΟΥΛΗΣ ΕΠΤΑΚΟΙΛΗ
«Στον Ιούλιο Βερν υπάρχει ένας μύθος
ανά μυθιστόρημα, αφηγημένος όμως με
διαφορετικές φωνές, αλληλοδιαπλεκόμενες, σκοτεινές και αλληλοαμφισβητούμενες», έγραφε ο Φουκό. Αυτή η αξεπέραστη γοητεία της πολυφωνίας κάνει
τον Ιούλιο Βερν να παραμένει και τον
21ο αιώνα στους πέντε δημοφιλέστερους
συγγραφείς παγκοσμίως, ο δεύτερος σε
αριθμό μεταφράσεων, μετά την Αγκαθα
Κρίστι. Τι πιο αναμενόμενο λοιπόν να
μεταφέρεται ένα έργο του στον κινηματογράφο, ειδικά όταν για πολλούς τα βιβλία του σπουδαίου παραμυθά «κλείνουν
μέσα τους τον κόσμο όλο».
Να, όμως, που μπορεί να υπάρχουν και
πρωτιές. Βασισμένη στο βιβλίο του Βερν
«Από τη Γη στη Σελήνη» («De la Terre à
la Lune», 1865), είναι η πρώτη ελληνική
μεγάλου μήκους (διάρκειας 87 λεπτών)
ταινία κινουμένων σχεδίων του εικαστικού,
κινηματογραφιστή και video artist Αγγελου
Σπάρταλη. Παρουσιάστηκε πρόσφατα στις
Νύχτες Πρεμιέρας και επίσης «άνοιξε» το
διεθνές φεστιβάλ animation της Σύρου
το περασμένο Σαββατοκύριακο. Είναι μάλιστα μόλις η δεύτερη απόπειρα κινηματογραφικής μεταφοράς του συγκεκριμένου
βιβλίου, μετά την ομώνυμη αμερικανική
ταινία του 1958 σε σκηνοθεσία του Μπάιρον Χάσκιν.
Μαύρο χιούμορ, έξυπνες ατάκες, αισθητική που φλερτάρει με τους Μόντι Πάιθον,
απολαυστικοί αναχρονισμοί που βοηθούν
την εξέλιξη της ιστορίας είναι τα βασικά
χαρακτηριστικά μιας χειροποίητης δουλειάς
που έγινε με την τεχνική του κολάζ και
χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί, ενώ ξεκίνησε εντελώς... τυχαία.
«Επεσε στα χέρια μου το βιβλίο του Ιουλίου
Βερν σε μια υπέροχη έκδοση του ’57. Δερματόδετο, κόκκινο, με κιτρινισμένα φύλλα,
μυρωδιές από άλλες εποχές... Το τσίμπησα
και άρχισα να διαβάζω ευφυέστατους διαλόγους», λέει ο Αγγελος Σπάρταλης. «Το
αποφάσισα σχεδόν αμέσως και μετά άρχισαν τα δύσκολα, γιατί είναι ένα βιβλίο
όπου όλοι μιλάνε, μιλάνε, μιλάνε ακατάπαυστα, και δεν γίνεται σχεδόν ποτέ τίποτα.
Μια οβίδα εκτοξεύεται κι αυτή δεν βρίσκει
τον στόχο της! Οπότε έπρεπε, στηριζόμενος
στον Βερν, να κάνω τρελά κόλπα, γιατί
δεν είχε νόημα να κάνω την ταινία και να
πετάξω τον Βερν απ’ έξω».
Η τεχνική του κολάζ που επιλέχθηκε από τον σκηνοθέτη, δίνει στην ταινία ένα ιδιαίτερα όμορφο αισθητικό αποτέλεσμα.
“
«Επεσε στα χέρια μου το βιβλίο του Βερν “Από τη Γη στη
Σελήνη” σε μια υπέροχη έκδοση του ’57. Το αποφάσισα
σχεδόν αμέσως και μετά άρχισαν τα δύσκολα».
Σινεμά και όπερα!
Ρήψη οβίδας
Η υπόθεση του «Από τη Γη στη Σελήνη»
μας μεταφέρει στην Αμερική του 1869,
έναν αιώνα δηλαδή πριν από την προσσελήνωση του Apollo 11. Οι πολέμαρχοι
αναπολούν το παρελθόν και θλίβονται
γιατί δεν γίνεται πια πόλεμος. Τότε ακριβώς
έρχεται ο πρόεδρος του Τηλεβολικού Συλλόγου, Ιμπεϋ Μπαρμπικάν, και δίνει τη
λύση ανακοινώνοντας ένα σχέδιο για τη
ρήψη οβίδας από τη Γη στη Σελήνη, πράξη
που θα αποτελέσει και την πρώτη ουσιαστική επικοινωνία του ανθρώπου με τον
δορυφόρο της Γης και θα δοξάσει και τις
36 (τότε) Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής
στα πέρατα του πλανήτη. Σε κάποιο σημείο
της ταινίας, ένας ήρωας φοράει κοστούμι
από το «Sgt. Pepper’s Lonely Hearts» των
Μπιτλς.
«Μα, είμαστε στο 1869, δεν υπάρχουν
οι Μπιτλς», του λέει ο συνομιλητής του.
«Ναι, εντάξει, αλλά συμβαίνουν αυτά, τι
να κάνουμε τώρα», είναι η απάντηση που
παίρνει.
Το «Από τη Γη στη Σελήνη» μας μεταφέρει στις ΗΠΑ του 1869, έναν αιώνα δηλαδή πριν από την προσσελήνωση του Apollo 11.
Το «Από τη Γη στη Σελήνη» έχει γνωρίσει μόνο μία κινηματογραφική μεταφορά (έως τώρα), ωστόσο, ήδη από το
1902, με τη διάρκειας 16 λεπτών ταινία
«Ταξίδι στη Σελήνη», ο Ζορζ Μελιές βασίστηκε τόσο στο «Από τη Γη στη Σελήνη» όσο και στο «Γύρω από τη Σελήνη»
γι’ αυτή την ταινία–σταθμό στην ιστορία
του κινηματογράφου. Ομως, δεν είναι
μόνο το σινεμά: το 1875, στο Παρίσι, ο
συνθέτης Ζακ Οφενμπαχ παρουσίασε
την τετράπρακτη «μαγική όπερα» «Το
ταξίδι στη Σελήνη», βασισμένη στο βιβλίο του Βερν. Το έργο σημείωσε τεράστια επιτυχία και παρουσιάστηκε συνολικά 284 φορές μέσα σε δύο χρόνια. Το
1876, η όπερα παρουσιάστηκε στο Λονδίνο και στη Βιέννη. Μιλώντας πάντως
για το μυθιστόρημά του, ο Ιούλιος Βερν
υπερασπιζόταν το εξωφρενικό, τότε,
όραμά του ενός ταξιδιού στο φεγγάρι με
απαράμιλλο πάθος, επιδεικνύοντας ικανότητες προφητικές. Ιδού: «Γι’ αυτούς
που εξακολουθούν να ρωτούν γιατί να
πάμε στο φεγγάρι... Αν πιστέψουμε ορισμένα άτομα χωρίς φαντασία, τότε θα
πρέπει να παραδεχτούμε πως η ανθρωπότητα είναι για πάντα παγιδευμένη σε
αυτήν τη γήινη σφαίρα, χωρίς καμιά ελπίδα εξόδου προς τους άλλους πλανήτες!.. Δεν είναι όμως ποτέ δυνατόν να
δεχθούμε μια τέτοια αλήθεια!.. Σε λίγο
θα διασχίζουμε τους ωκεανούς του Διαστήματος, αναζητώντας καινούργιο διέξοδο στις ανησυχίες μας. Η απόσταση
που μας χωρίζει από τους άλλους κόσμους δεν είναι παρά μια έννοια σχετική, που στο τέλος θα καταφέρουμε να
εκμηδενίσουμε».
Ο σκηνοθέτης Αγγελος Σπάρταλης με τη
μικρή του κόρη, «φορώντας» κοστούμια
από την ταινία.
«Εχετε δίκιο, συμβαίνουν αυτά...». Και
ο διάλογος συνεχίζεται κανονικά.
«Το σενάριο με δυσκόλεψε πάρα πολύ»,
εξομολογείται ο Α. Σπάρταλης. «Προτού
ξεκινήσω είδα μια χολιγουντιανή ταινία
του ’58 –τη μοναδική που υπάρχει– βασισμένη στο ίδιο βιβλίο. Εκεί να δείτε τι προβλήματα είχαν και τι “ακροβασίες” χρειάστηκε να κάνουν. Δεν είναι τυχαίο ότι το
συγκεκριμένο βιβλίο του Βερν έχει τόσο
μικρή κινηματογραφική παρουσία. Ετσι
εγώ επέλεξα να καταφύγω σε κάποιους
αναχρονισμούς. Ο πρόεδρος των Ηνωμένων
Πολιτειών λ.χ. είναι σαν τον Ντόκτορ Νο
και μιλάει με τη φωνή του Κωνσταντίνου
Καραμανλή. Επίσης, γράφει ο Βερν: Μη
νομίζετε ότι οι 36 Ηνωμένες Πολιτείες της
Αμερικής είναι και τόσο Ηνωμένες. Οι Τεξανοί κατηγορούν το Μαϊάμι ότι έχει χολέρα,
το Μαϊάμι κατηγορεί τη Νέα Υόρκη ότι
έχει τύφο και πάει λέγοντας. Σε αυτούς
τους διαλόγους, έβαλα τοπικές προφορές.
Οι ήρωες, δευτερεύοντες ρόλοι φυσικά,
μιλάνε ζακυνθινά, κοζανίτικα, ποντιακά,
σε σημείο που κάποια στιγμή να χρειάζονται
υπότιτλοι. Θέλω να πω ότι το έχουμε χειριστεί με αγάπη όλο αυτό, για να βγάζει
αληθινό γέλιο».
Το μεγάλο πάθος του Αγγελου Σπάρταλη
είναι η ζωγραφική και αυτό εξηγεί την
επιλογή του ως προς την τεχνική του κο-
λάζ. «Αλίμονο αν το αισθητικό αποτέλεσμα
δεν ήταν καλό. Δεν θα έκανα ποτέ την
ταινία», συμπληρώνει. «Το κολάζ έχει
τρεις ρόλους. Ο πρώτος “πατάει” στον
ίδιο τον Ιούλιο Βερν, ο οποίος στο βιβλίο
γράφει ότι οι γενναίοι στρατιώτες του
πυροβολικού των Ηνωμένων Πολιτειών
ήταν πάρα πολύ περήφανοι επειδή δεν
ήταν αρτιμελείς: θεωρούσαν ότι αυτό
αποτελούσε σημάδι γενναιότητας. Και
σε κάθε δέκα απ’ αυτούς αντιστοιχούν
πέντε πόδια, τα οποία αντικαθιστούσαν
με περίεργα προσθετικά μέλη, σαγόνια
από ασήμι, χέρια με γάντζους κ.ά. Επομένως, οι ίδιοι οι ήρωές του ήταν κολάζ,
γι’ αυτό και οδηγήθηκα εκεί. Ο δεύτερος
λόγος είναι ότι το κολάζ μού έδωσε ένα
πολύ όμορφο αισθητικό αποτέλεσμα και
ο τρίτος ότι είναι πολύ γρήγορο και πολύ
οικονομικό».
Μεγάλη δόση... δον κιχωτισμού, πολλή
προσωπική εργασία και εθελοντικές συμμετοχές όλων των συντελεστών έκαναν
την ιδέα γι’ αυτήν την ταινία πραγματοποιήσιμη. Γιατί, για χρηματοδότηση ούτε
λόγος. Ολοι οι ηθοποιοί που ακούγονται,
ο Αλέξανδρος Λογοθέτης, ο Δημήτρης Σταρόβας, ο Στράτος Τζώρτζογλου, πήραν μέρος αφιλοκερδώς. Ανάμεσα στους περίπου
σαράντα ηθοποιούς που λένε από μία
ατάκα μέχρι ολόκληρους διαλόγους, υπάρχουν ερασιτέχνες από τη θεατρική σχολή
του Αγ. Νικολάου στην Κρήτη, πατρίδα
του δημιουργού, αλλά και άνθρωποι του
μεροκάματου, πλακάδες, ηλεκτρολόγοι.
Φιλική ήταν και η συμμετοχή του Διονύση
Σαββόπουλου και του Ψαραντώνη, που
ερμηνεύουν τα πέντε πρωτότυπα τραγούδια σε μουσική της Ζηνοβίας Αρβανιτίδη.
Ο Αγγελος Σπάρταλης έχει προχωρήσει
τις συζητήσεις για διανομή της ταινίας
και προβολή της τα Χριστούγεννα.
Φεστιβάλ Animation
Κάθε χρόνο, τα Φεστιβάλ Animation
της Αθήνας αλλά και της Σύρου αποκαλύπτουν μια σκηνή ζωντανή, με παλμό
και δημιουργικότητα, που εκφράζεται
με ποικίλους τρόπους. «Και αν οι συνθήκες
ήταν πιο ευνοϊκές, το υλικό θα ήταν
ακόμη πλουσιότερο», σημειώνει ο Αγγελος
Σπάρταλης. «Γίνονται πάρα πολλά ωραία
πράγματα, αλλά η αλήθεια είναι πως ό,τι
πιο ταλαντούχο υπάρχει σε αυτό το πεδίο,
το έχει απορροφήσει η διαφήμιση στην
Ελλάδα, γιατί ακόμη μπορεί και πληρώνει.
Δεν είναι καθόλου εύκολο το πρωί να
διαφημίζεις εσώρουχα και το βράδυ να
κάνεις τέχνη. Και να μη θέλεις αφομοιώνεσαι».
TEXNES-02 ATZENTA NEW_Master_cy 10/25/13 8:15 PM Page 2
2
l
ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Aτζέντα
Ε Π Ι Λ Ο Γ Ε Σ
27.10-2.11.13
Eπιμέλεια: ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
[email protected]
ΘΕΑΤΡΟ
«Κάρμεν»
Μετά την επιτυχία σε Λευκωσία και
Λεμεσό τον Ιούνιο, η Κάρμεν επιστρέφει. Ένα ταξίδι
στην Ισπανία όπου το
flamenco κυλάει στο
αίμα των τσιγγάνων,
ιδιαίτερα της φλογερής Κάρμεν. Η όμορφη Σπανιόλα θα παρασύρει με τα ερωτικά πάθη της τον
Δον Χοσέ, ο οποίος
από τη ζήλεια του τη
σκοτώνει. Στον ρόλο
της Κάρμεν η Ιωάννα Φράγκου. 30 και
31/10, θέατρο Ένα, Λευκωσία στις
9:00 μ.μ. Πληρ. 22348203.
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
ΘΕΑΤΡΟ
«Ο Πετεινός της Αννέττας» στο θέατρο «Σκάλα»
Μία νέα θεατρική κατάθεση του
Μιχάλη Πασιαρδή θα είναι το
εναρκτήριο έργο της Δεύτερης
Σκηνής του Θεάτρου «Σκάλα».
Το καινούργιο έργο του «Ο πετεινός της Αννέττας» που ανεβαίνει για πρώτη φορά είναι μία
εκπληκτική δραματουργία, που
περικλείει μέσα του την Κύπρο
ολάκερη που υμνεί τις αληθινές
αξίες του Κύπριου. Μύηση στην
κυπριώτικη ευαισθησία, σκέψη
και κυπριακή ψυχή, μαζί με μία
επιστροφή στη χαμένη μας
αθωότητα. Το έργο αναφέρεται
σε δύο παλιές οικογένειες Κυπρίων με τις σχέσεις που είχαν
παλιά, το κουμπαράτο, την αγάπη του γείτονα, την εγκαρδιότητα, τον σεβασμό. Τακτικές παραστάσεις: Κάθε Σάββατο – Ώρα
8:30 μ.μ. και κάθε Κυριακή –
ώρα 6:30 μ.μ. Μέχρι 1/12/13 στο
Παττίχειο Θέατρο «Σκάλα», Λάρνακα. Πληρ. 24652800,
Το έργο περιστρέφεται γύρω από τη ζωή τεσσάρων ανθρώπων που συναρμολογούν την αρμονία της Κύπρου.
99490102.
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Το «Οικόπεδο 12» στις κυπριακές αίθουσες
Η κωμωδία «Οικόπεδο 12» εξασφά-
λισε πρόσφατα από την Ευρωπαϊκή
Ακαδημία Κινηματογράφου μία θέση στις σαράντα ταινίες, οι οποίες θα
διεκδικήσουν υποψηφιότητα στα
26α Βραβεία Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου και κάνει πρεμιέρα αυτή τη
βδομάδα στις κυπριακές αίθουσες.
Η ταινία του Κυριάκου Τοφαρίδη
αναφέρεται στις περιπέτειες μιας
δυσλειτουργικής οικογένειας, η
οποία, λόγω της οικονομικής κρίσης,
αναγκάζεται να συμβιώσει στο μικρό σπίτι του «πάτερ φαμίλια», ο
οποίος έχει αποσυρθεί στην ερημιά.
Ξαφνικά, το μέρος γίνεται το επίκεντρο του ενδιαφέροντος πολιτικών
και οικονομικών συμφερόντων των
μεγάλων δυνάμεων. Κυβερνήσεις,
διπλωμάτες, Άγγλοι, Ρώσοι, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι διεκδικούν το ίδιο κομμάτι γης. Το μόνο
που δεν υπολογίζουν είναι ότι αυτή
η γη τυγχάνει να είναι το σπίτι του
Κωσταντά Ριζίτη. Η ταινία θα προβάλλεται στα Κ-Cineplex και ΡΙΟ σε
όλη την Κύπρο από το Σάββατο 1 Νοεμβρίου.
Η ταινία στο 11ο Διεθνές Φεστιβάλ «Κινηματογραφικές Μέρες – Κύπρος 2013» απέσπασε το ειδικό βραβείο της κριτικής επιτροπής.
ΜΟΥΣΙΚΗ
Γιάννης Αγγέλακας
Ο Γιάννης Αγγελάκας, ο ανατρεπτι-
κός αυτός διανοούμενος ποιητής και
συνθέτης και η παρέα του, Ντίνος
Σαδίκης, μπαγλαμά, κιθάρα, Τίτος
Καργιωτάκης, ηλεκτρική κιθάρα,
πλήκτρα, Στάθης Αραμπατζής, κιθάρα, Χρήστος Χαρμπίλας, κρουστά,
ηλεκτρονικά, έρχονται στη Λευκωσία με τις αποσκευές γεμάτες τραγούδια για μία μοναδική συναυλία.
Σάββατο 2/11, αίθουσα Μελίνα Μερκούρη, Λευκωσία στις 9:00 μ.μ.
Πληρ. 70007102.
MATIEΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
ΜΟΥΣΙΚΗ
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Με μία μεγάλη συναυλία γιορτάζει τα 40 συνεχόμενα χρό-
Η έκθεση ζωγραφικής της Εύης Στυ-
νια παρουσίας του στη δισκογραφία ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου. Μία σαραντάχρονη διαδρομή γεμάτη σημαντικές
στιγμές, χιλιάδες πωλήσεις δίσκων, συνεργασίες, συναυλίες και πολλή συγκίνηση. Ένα ταξίδι στον χρόνο μέσα από
τις πραγματικές ιστορίες, τις άλλοτε τρυφερές κι άλλοτε
αιχμηρές διηγήσεις των τραγουδιών που έγραψαν για τον
Παπακωνσταντίνου μεγάλοι Έλληνες συνθέτες, ποιητές και
στιχουργοί. Πέμπτη 31/10, Έντεχνη Ροκ Σκηνή στο Πέραμα
στη Λεμεσό στις 9:30 μ.μ. και Παρασκευή 1/11 στο RED στη
Λευκωσία στις 10:30 μ.μ. Πληρ. 25373763, 22767711.
λιανού έχει θέμα τους κοινωνικούς
ρόλους των παιδιών και τη σχέση με
τους γονείς τους. Πρόκειται για την
πρώτη ατομική έκθεση της καλλιτέχνιδας. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα
πραγματοποιηθούν την Παρασκευή
1/11 στις 8:00 μ.μ, στον Πολυχώρο
Αποθήκες στη Λάρνακα. Η έκθεση
θα διαρκέσει μέχρι τις 13/11. Πληρ.
96715771.
40 χρόνια Παπακωνσταντίνου
Τα παιδιά στην τέχνη
της Εύης Στυλιανού
ΒΟΣΤΩΝΗ
ΕΚΘΕΣΗ
Museum of Fine Arts
www.mfa.org
«She Who Tells a Story: Women Photo-
graphers from Iran and the Arab
World». Η έκθεση παρουσιάζει τη δουλειά δώδεκα σημαντικών γυναικών φωτογράφων από το Ιράν και τον αραβικό
κόσμο. Καθώς η Μέση Ανατολή διανύει
μια εξαιρετικά ταραγμένη περίοδο και
βιώνει μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές
αλλαγές, οι καλλιτέχνιδες αυτές εκφράζουν στο έργο τους την κρίση των εθνικών και προσωπικών ταυτοτήτων, αξιοποιώντας τη δύναμη της αναπαράστασης
με τόλμη και πάθος. Οι εικόνες τους, που
ποικίλλουν σε τεχνοτροπίες, αγγίζουν
θέματα όπως τα φυλετικά στερεότυπα, ο
πόλεμος και η ειρήνη, η προσωπική ζωή,
ενώ παράλληλα αμφισβητούν τις δυτικές
αντιλήψεις για τις «υποταγμένες» γυναίκες της Ανατολής και εξερευνούν την
πολύπλοκη κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα των χωρών τους. Δίπλα στα
ήδη γνωστά σε όλο τον κόσμο έργα της
Σιρίν Νεσάτ, οι επισκέπτες της έκθεσης
ανακαλύπτουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες φωτογράφους, ανάμεσά τους η Τζανάν αλ-Ανί (Ιράν), η Σάντι Γκαντιριάν
(Ιράκ), η Μπουσρά Αλμουαγουακέλ (Υεμένη). Εως τις 12 Ιανουαρίου.
ΛΟΝΔΙΝΟ
ΘΕΑΤΡΟ
Palace Theatre
www.palacetheatrelondon.org
«The Commitments». Το μπεστ σέλερ μυ-
θιστόρημα του Ρόντι Ντόιλ έχει μεταφερθεί με ιδιαίτερη επιτυχία στον κινηματογράφο από τον Αλαν Πάρκερ, το 1991, και
τώρα παρουσιάζεται διασκευασμένο σε
μιούζικαλ από τον ίδιο τον συγγραφέα
του. Το έργο εκτυλίσσεται στο Δουβλίνο
της δεκαετίας του ’80, με κεντρικούς
ήρωες έναν μάνατζερ μουσικών συγκροτημάτων, τον Τζίμι Ράμπιτ, και μια ομάδα
νεαρών επίδοξων ροκ σταρ που τους ενώνει η ελπίδα να γίνουν διάσημοι. Ο Τζίμι
λατρεύει την αμερικανική σόουλ και παίρνει τη μεγάλη απόφαση να μετατρέψει
τους άπραγους νεαρούς, που τους βαφτίζει «The commitments», στην πρώτη σόουλ μπάντα της Ιρλανδίας. Το μιούζικαλ είχε καλή υποδοχή από το κοινό και πήρε
αρκετούς επαίνους από τους κριτικούς, οι
οποίοι ωστόσο στην πλειονότητά τους σημειώνουν ότι η ταινία του Αλαν Πάρκερ
ήταν πολύ καλύτερη. Η σκηνοθεσία είναι
του Τζέιμι Λόιντ, η μουσική διεύθυνση και
ενορχήστρωση του Αλαν Ουίλιαμς και τα
σκηνικά της Σούτρα Γκίλμουρ.
ΕΠΙΣΗΣ | Του ΚΩΣΤΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ
Ο πολιτισμός των τοκογλύφων
Μόλις πριν από 25 χρόνια, όταν άνοιγε
κάποιος τα λεξικά στο λήμμα «τοκογλυφία», αυτό οριζόταν ως «ο δανεισμός
χρημάτων με επιτόκιο υψηλότερο του
νόμιμου» και ως «τοκογλύφος» οριζόταν
εκείνος που «κατ’ επάγγελμα δανείζει
χρήματα με παράνομα υψηλό τόκο».
Εδώ και δυόμισι δεκαετίες μέσα στο νεογενές πολιτικό κλίμα της «παγκοσμιοποίησης», αυξανόταν ολοένα και περισσότερο η φιλελευθεροποίηση στη διεθνή
μετακίνηση των κεφαλαίων και των
επενδύσεων και χωρίς το ανάλογο των
κινδύνων διεθνές θεσμικό υπόβαθρο.
Η θεωρία της «αυτοδιόρθωσης» των
στρεβλώσεων με «μικρές οικονομικές
κρίσεις» ήταν καρφωμένη στα μυαλά
όλων σχεδόν των διαχειριστών της πολιτικής, απ’ τη δεξιά έως την κοινοβουλευτική αριστερά, είτε το ομολογούσαν
είτε όχι.
Οι πολιτικοί που διαχειριζόντουσαν
την περιουσία των λαών τους, μπορούσαν
να δανείζονται πιο εύκολα και να αυξάνουν τους κρατικούς μισθούς και τις κοινωνικές παροχές, αφού είχαν και διαρκή
αύξηση εσόδων από τη φορολογία της
επίσης διαρκώς διογκούμενης απληστίας
των τραπεζιτών.
Όλα αυτά εξελισσόντουσαν με την
προϋπόθεση ότι το χρήμα αποδίδει όπου
το δανείζεις με τον υψηλότερο τόκο.
Αφού, λοιπόν, ηθικά καταξιώθηκε επιτέλους η ελεύθερη διαμόρφωση των επιτοκίων, τα λεξικά «αυτοδιορθώθηκαν»
και ως «τοκογλυφία» ορίζεται πλέον «ο
δανεισμός με υπέρογκο τόκο». Εξαφανίστηκε διά παντός, η έντονα προσδιοριστική λέξη «παράνομα».
Αυτή η χειραφέτηση της «τοκογλυφικής κουλτούρας», ενώ σε επίπεδο πολιτών
δεν έγινε ιδιαίτερα αντιληπτή ως εξέλιξη,
(τι έχεις Γιάννη, τι είχα πάντα), στο επίπεδο της επιχειρηματικότητας και ιδιαίτερα για τον Δυτικό κόσμο αποτελούσε
το οριστικό γκρέμισμα ενός θρησκευτικού ηθικού τείχους, του οποίου η αποδόμηση άρχισε ουσιαστικά πριν από
οκτώ αιώνες!
Και μάλιστα στη Βενετία και τη Φλωρεντία του 13ου αιώνα. Δεν ήταν καθόλου
τυχαίο που ο Σαίξπηρ δημιούργησε στα
μέσα του 16ου αιώνα τον «Έμπορο της
Βενετίας» ξεδιπλώνοντας το εγκληματικό
μέγεθος της απληστίας ενός σαρκοβόρου
τοκογλύφου. Άλλωστε, το Βατικανό μέχρι
τον 14ο αιώνα δεν ήθελε ούτε να ακούσει
για κέρδος από τον δανεισμό. Τη χριστιανικά «ανήθικη» αυτή δουλειά την
αναλάμβαναν κυρίως Εβραίοι έμποροι
που γινόντουσαν δεκτοί στις χριστιανικές
πόλεις βάσει συμφωνιών, οι οποίες όριζαν
τα επιτόκια και τις συνθήκες της δραστηριότητάς τους, ενώ αγόραζαν το δικαίωμα διαμονής και εργασίας στην
πόλη προσφέροντας χρήματα για τις
ανάγκες της, δηλαδή «εθελοντικούς»
φόρους. Έτσι έγιναν στο παρασκήνιο
οι πρώτοι ισχυροί μέτοχοι των νεοεμφανιζόμενων τραπεζών.
Οι χριστιανοί νομικοί είχαν αναλάβει
την εργασία του εξωραϊσμού της κερδοφορίας από τους τόκους των δανείων,
προτάσσοντας το επιχείρημα πως «αυτός
που ως χριστιανός φιλάνθρωπος δανείζει
άτοκα έναν δυστυχή, στερείται το κέρδος
που θα είχε από μία άλλη χρήση των
χρημάτων του». Οπότε ας του επιτρέ-
ψουμε να έχει κάποιο «λογικό» κέρδος
από τον δανεισμό προς εκείνους που
δεν είναι δυστυχείς και θα κερδίσουν
από αυτή την «επένδυση». Έτσι σταδιακά
άρχισε να εμπεδώνεται στη Δυτική κουλτούρα η διάκριση μεταξύ θεμιτού και
αθέμιτου επιτοκίου, η οποία βασιζόταν
στο ύψος του. (πηγή: Sylvie Arsever της
«Le Monde»)
Τώρα, λοιπόν, ψάχνουμε «νόμιμο»
τρόπο για να μειώσουμε το ύψος των
επιτοκίων με τα οποία δανείζουν οι τράπεζες.
Αυτό που πριν από 25 χρόνια θα μπορούσε με έναν απλό διοικητικό κανονισμό
της Κεντρικής Τράπεζας να οριστεί ως
«παρανομία», τώρα εμφανίζεται ως νομιμότατο συνταγματικό δικαίωμα της
τράπεζας-επιχείρησης, δηλαδή ότι το
επιτόκιο διαμορφώνεται σε συνθήκες
ελεύθερης αγοράς. Όμως είναι γνωστότατο ότι στην Κύπρο των ολιγοπωλίων
και των μνημονίων δεν λειτουργούν οι
νόμοι «προσφοράς και ζήτησης». Τράπεζες και βενζινάδικα, παραμένουν το
ίδιο ανέκδοτο…
ΜΑΔΡΙΤΗ
ΕΚΘΕΣΗ
Fundacion Telefonica
www.espacio.fundaciontelefonica.com
«Terry O’ Neill. El rostro de las leyendas».
Η έκθεση κάνει μια μεγάλη αναδρομή
στην καριέρα του διάσημου Βρετανού
φωτογράφου Τέρι Ο’Νιλ (γεν. 1938), η
οποία άρχισε τη δεκαετία του ’60, από ένα
τυχαίο γεγονός. Ηθελε να γίνει μουσικός
της ροκ και ετοιμαζόταν να ταξιδέψει στις
ΗΠΑ, όταν φωτογράφισε τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Βρετανίας να κοιμάται
στο αεροδρόμιο του Λονδίνου. Ενα περιοδικό αγόρασε εκείνη τη φωτογραφία και ο
νεαρός Ο’ Νιλ άλλαξε επαγγελματικό προσανατολισμό. Το προσωπικό στυλ του –φυσικό και άμεσο– βασίστηκε εξαρχής στη
χρήση μιας ελαφριάς, για τα τότε δεδομένα, φωτογραφικής μηχανής και στον χρόνο που περνούσε κοντά στους «στόχους»
του, συλλαμβάνοντας ασυνήθιστα στιγμιότυπα από την καθημερινότητά τους ή δημιουργώντας πορτρέτα ιδιαίτερης εκφραστικότητας. Εως τις 12 Ιανουαρίου.
TEXNES-03 SILLOGES_Master_cy 10/25/13 7:37 PM Page 3
Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ε Σ
Κυριακή 27 Oκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
l
3
Τα παιχνίδια πάνε στον πόλεμο
Με τι έπαιζαν τα μικρά παιδιά όταν ξημέρωνε η 28η Οκτωβρίου 1940 στην Ελλάδα
Της ΓΙΩΤΑΣ ΣΥΚΚΑ
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μπορεί να
τάραξε τις ζωές (και) των παιδιών,
δεν θα μπορούσε όμως να τα σταματήσει από το παιχνίδι. Οι αλλαγές
στη ζωή τους ήταν καταστροφικές,
είχαν όμως τον τρόπο να προσαρμόζουν ακόμη και το παιχνίδι στις νέες
συνθήκες. Τα εργοστάσια και οι βιοτεχνίες έκλειναν, το υλικό ήταν δυσεύρετο, αλλά οι πάγκοι με τα τσίγκινα
στην οδό Αιόλου έκαναν τα παιδιά
να ονειρεύονται χρωματιστούς κόσμους με στρατιώτες, τσολιαδάκια
και νοσοκόμες του Ερυθρού Σταυρού.
Η επινοητικότητα πήγαινε χέρι χέρι
με την αντιστασιακή διάθεση του λαού, που σατίριζε και διακωμωδούσε
τις κατοχικές δυνάμεις. Οσοι τολμούσαν μπαινόβγαιναν στα γερμανικά
στρατόπεδα, όπου στα σκουπίδια έβρισκαν… πλούσιο υλικό. Ξυλάκια, χρωματιστά χαρτιά και άδεια κονσερβοκούτια, τα οποία καθάριζαν και μετέτρεπαν σε απίστευτα παιχνίδια.
Ο Μαγγιώρος
Η συλλέκτρια και ερευνήτρια Μαρία
Αργυριάδη, χωμένη μαζί με τις συνεργάτιδές της, την Νόρα Χατζοπούλου
και την Τζένη Μαλιαρίτη, σε ένα πλημμυρισμένο από κούτες διαμέρισμα
στο ανέβασμα του Λυκαβηττού, άρχισε
να συλλέγει παλιά παιχνίδια από το
1970 για να ξεπεράσει με τα χρόνια
τα 20.000 κομμάτια. Το 1991 δώρισε
“
Αξιοποιούνταν ακόμη και
οι ασημένιες κλωστές που
έριχναν τα γερμανικά βομβαρδιστικά για να παραπλανούν
την ελληνική αεράμυνα.
Ο Ιταλός δικτάτορας, μαριονέτα στα χέρια μικροπωλητή της εποχής.
Οι κατακτητές
σαν μαριονέτες
Μολυβένια στρατιωτάκια φουστανελάδες. Οι γονείς μάθαιναν στα παιδιά την ιστορία του πολέμου μέσα από τα παιχνίδια.
τη συλλογή της στο Μουσείο Μπενάκη
και σήμερα θεωρείται μία από τις δέκα
σπουδαιότερες της Ευρώπης. Ενα μέρος της θα δούμε στην οικία Κουλούρα,
τη νεογοτθική βίλα της λεωφόρου Ποσειδώνος, που θα στεγάσει το Μουσείο
Παιδικής Ηλικίας και Παιχνιδιών (παράρτημα του Μουσείου Μπενάκη).
Η δουλειά του παλαιοπώλη συζύγου
της τη βοήθησε να εντοπίζει αμέσως
τα αντικείμενα που δεν πρόσεχαν οι
άλλοι στο Μοναστηράκι. Είχε μάθει
όμως και από τις συνήθειες και την
τάξη της μητέρας της. «Τη θυμάμαι
πάντα όταν ήμουν μικρή, ένα μήνα
πριν από τις ημέρες των Χριστουγέννων, να μαζεύει όλα τα παλιά μου παιχνίδια τα οποία χωρίς να το γνωρίζω
τα διόρθωνε τα βράδια, ράβοντας φουστάνια και ρούχα για τις κούκλες, νέους
φιόγκους για τις αρκούδες και τα έβαζε
τις ημέρες των γιορτών κάτω από το
δέντρο. Οταν ήμουν μικρή, η μητέρα
μου με πήγαινε στον Μαγγιώρο, ένα
μεγάλο κατάστημα με τα καλύτερα
παιχνίδια της εποχής. Εκεί, σε μια σούδα πίσω από το μαγαζί, ήταν ένας γεράκος που πουλούσε παπούτσια κι
ανάμεσα είχε ένα χώρο με τα πανηγυριώτικα, τα τσίγκινα. Δεν επιτρεπόταν να τα απολαύσω γιατί έκοβαν,
έβγαινε το χρώμα τους και γενικά δεν
ήταν όπως εκείνα των καταστημάτων.
Αλλά μέσα μου είχε μείνει η αγάπη
του απαγορευμένου».
Αργότερα, άρχισε να γνωρίζει κατασκευαστές. Το εργοστάσιο του Κεχαγιά ήταν από τις πρώτες συγκινήσεις
– «μεγάλος χώρος με ραπτικές μηχανές
όπου νόμιζες ότι μια νεράιδα είχε σταματήσει τον χρόνο». Αλλά και η γνωριμία της με την Αριάδνη Λεδάκη.
«Την πρώτη φορά με έδιωξε όταν πήγα
στο εργαστήριό της. Σαν με είδε να
κλαίω στη σκάλα εξω από την πόρτα,
μου άνοιξε τον κόσμο της και επί 15
χρόνια μου έλεγε την ιστορία της, πώς
συντηρούσε τα παιχνίδια και ο σύζυγός
της Γιώργος Λεδάκης πώς έφτιαχνε
τα αντιπολεμικά παιχνίδια.
Στα συσσίτια
Της ζητήσαμε να εστιάσει στα παιχνίδια των παιδιών όταν κηρύχθηκε
ο πόλεμος. Κι εκείνη μας μιλάει για τη
συνάντησή της με τον Νίκο Ακίλογλου.
Δημιουργός του «Θιάσου Μαριονετών
Ζωντανές Κούκλες», από το 1934 ώς
το 1940 έδινε ελεύθερες παραστάσεις
στο «Ρεξ», στο «Μουσούρη», στο Φάληρο και στην Κηφισιά. Την εποχή
του πολέμου επιστρατεύθηκε στην
Αλβανία κι άφησε τον θίασο στους συνεργάτες του. Γυρίζοντας, ο θίασος
είχε διαλυθεί. Υλικό για να φτιάξει μαριονέτες δεν υπήρχε, κυρίως το papier-mache το οποίο έφτιαχναν από
αλευρόκολλα και εφημερίδες. Πάντα
όμως υπήρχε τρόπος. Εστω με τον
χυλό που έδιναν στο παιδιά και τα
παλιά χαρτιά. Ετσι ξεκίνησε πάλι παραστάσεις στα συσσίτια των παλαιών
προσκόπων, στα αποδυτήρια του Καλλιμάρμαρου Σταδίου. Ηρωές του ήταν
ο Μπαρμπα-Γιώργης, ο Γαρίδας ο Εξυπνος και ο Χάνος ο Κουτούτσικος. Τα
έργα αυτοσχέδια, σαν ανέλαβαν όμως
να βοηθήσουν διάφοροι συγγραφείς,
όπως ο Β. Ρώτας, και με τη βοήθεια
μαθητών των δραματικών σχολών
(ανάμεσά τους οι Αννα Ξένου, Αλκη
Ζέη, Γιώργος Σεβαστίκογλου) το κουκλοθέατρο οργώνει την Αθήνα, νοσοκομεία, παιδικούς σταθμούς.
Η Μαρία Αργυριάδη ξεχωρίζει τα τσίγκινα
κουτιά που δημιουργούσε ο Ανανίας Ανανιάδης. Ακόμη και οι ασημένιες κλωστές
που έριχναν τα γερμανικά βομβαρδιστικά
για να μπερδεύουν την αεράμυνα μετατρέπονταν σε παιχνίδια για τα παιδιά. «Οι
γονείς μάθαιναν στα παιδιά την ιστορία
του πολέμου μέσα από τα παιχνίδια. Οι
βιτρίνες των καταστημάτων είχαν αδειάσει,
οι μικροκατασκευαστές πήγαιναν στα
στρατόπεδα των Γερμανών, μάζευαν ό,τι
έβρισκαν, συχνά και τα ίδια τα παιδιά»,
λέει και μου δείχνει το αεροπλάνο που
έφτιαξε ένας πατέρας από το πόδι ενός
τραπεζιού. Τα παιδιά μάθαιναν την ιστορία
του τόπου τους και από τις σατιρικές χαρτοκοπτικές. Ενα «κορδονάκι» αποκάλυπτε
ή δίπλωνε τη χάρτινη επικαιρότητα της
εποχής, προβάλλοντας τον Ιταλό δικτάτορα
ως μαριονέτα. Το κουκλοθέατρο της Ελεύθερης Ελλάδας ήταν από τα πλέον δημοφιλή και οι κούκλες δυναμικές, με αντιστασιακή διάθεση. Ο Μισιλίνης, ο Χιτλερίδης, ο έξυπνος Γαρίδας τόνωσαν και χάρισαν το γέλιο απλόχερα σε μια εποχή
που οι Ελληνες το είχαν ανάγκη. Η συλλογή
της, που θα δούμε στο Μέγαρο Κουλούρα,
δεν περιέχει βέβαια μόνο παιχνίδια του
πολέμου. «Το κτίριο έχει προγραμματιστεί
να παραδοθεί στις αρχές του 2014, αλλά
είναι αβέβαιο πότε θα λειτουργήσει», λέει
η κ. Χατζοπούλου. Με τη βοήθεια όμως
και του αρχιτέκτονα Σταμάτη Ζάννα, φιλοδοξούν να είναι ένα μουσείο που θα
αποκαλύπτει τον κόσμο των παιδιών.
TEXNES-04 VIVLIO NEW_Master_cy 10/25/13 12:14 PM Page 4
4
l
BIΒΛΙΟ
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η βραβευμένη με το φετινό Νομπέλ Λογοτεχνίας, Καναδή διηγηματογράφος, Αλις Μονρό.
ΕΞ ΑΦΟΡΜΗΣ / Της ΧΡΥΣΑΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Αλις Μονρό: το μεγαλείο
της μικρής φόρμας
Ηταν ευχάριστη έκπληξη η είδηση της
βράβευσης της Καναδής διηγηματογράφου Αλις Μονρό από τη Σουηδική
Ακαδημία. Μου προκάλεσε έκπληξη
αλλά και ευχαρίστηση ταυτοχρόνως,
γιατί το έργο της με είχε συγκινήσει
όταν το ανακάλυψα, χάρη στη Γερμανίδα φίλη που το διάβαζε φανατικά
από τη δεκαετία του ’70, όταν ακόμα
πολύ λίγοι ήταν οι αναγνώστες του
εκτός των ορίων του Καναδά και των
ΗΠΑ. Κι έτσι γνώρισα ιστορίες που
πρόβαλλαν ανθρώπινες καταστάσεις,
παθήματα, κυρίως ανικανοποίητων
και μοναχικών γυναικών, τέτοια που
θα μπορούσαν να συμβούν σε κάθε
γωνιά της Γης.
“
Η Αλις Μονρό από την
ήσυχη γωνιά της καναδικής
υπαίθρου παρατηρεί τον
κόσμο και τον περιγράφει
με τη φυσική απλότητα που χαρακτηρίζει το περιβάλλον της.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Η απλότητα, η αμεσότητα της γραφής της -ένιωθες σαν να συζητάει η
συγγραφέας με τον αναγνώστη- αλλά
και οι καθημερινοί ήρωές της γίνονταν
κομμάτι του κόσμου σου. Γι’ αυτό, άλλωστε, δεν δίστασα, μολονότι ήξερα
ότι το διήγημα είναι ένα αντιεμπορικό
είδος, να προτείνω το έργο της προς
έκδοση όταν για ένα σύντομο χρονικό
διάστημα ήμουν υπεύθυνη της ξένης
λογοτεχνικής σειράς στις εκδόσεις
Μεταίχμιο, στις αρχές της δεκαετίας
του 2000. Αν και εκτιμούσα τις ιστορίες
της και την ξεχώρισα, σε μια εποχή
μάλιστα που το όνομά της δεν βρισκόταν στην πρώτη σειρά των επιτυχιών και ήταν άγνωστο ακόμα στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, δεν περίμενα ποτέ ότι η «σιωπηλή» γραφή της
θα τραβήξει την προσοχή και θα τιμηθεί με το Βραβείο Νομπέλ. Και γίνεται μεγαλύτερη η ικανοποίηση επειδή βραβεύτηκε για πρώτη φορά διηγηματογράφος με χαμηλόφωνο έργο,
μια συγγραφέας που με τη μινιμαλιστική γραφή, με τη σαφήνεια και την
ακρίβεια του λόγου της, τη σωστή
χρήση των λεπτομερειών, τις διαθέσεις
των ηρώων της, δίνει μια πανοραμική
και εσωτερική περιγραφή των ανθρώπινων τύπων.
Εξάλλου, ένας από τους λόγους που
με έκανε να αγαπήσω τις ιστορίες της
ήταν η εσωτερική δύναμη των χαρακτήρων της, αλλά και το γεγονός ότι
οι περιγραφές της διακρίνονται για
τις χαρακτηριστικές ψυχολογικού τύπου παρατηρήσεις, ιδιαιτέρως όταν
αυτές αφορούν τις ηρωίδες της, πολλές
από τις οποίες είναι γεροντοκόρες.
Κάθε τι στο έργο της είναι απλό, φυσικό, όπως είναι το περιβάλλον της
καναδικής εξοχής, ενώ οι γρήγορες
μετακινήσεις στον χρόνο, από το παρόν στο παρελθόν, ή ακόμα και οι προβολές στο μέλλον προσθέτουν στις
ιστορίες της το κατάλληλο πλαίσιο
για να ξεδιπλωθούν όλες οι πλευρές
των ηρώων της, με τις προσδοκίες,
τις εμπειρίες εκείνες που διαμόρφωσαν
στάσεις, τον χειρισμό των καταστάσεων στον «παρόντα» χρόνο, τις σχέσεις των δύο φύλων, τις επιθυμίες, τα
γηρατειά, την εργασία, το ανικανοποίητο, θέματα τα οποία αντλούνται
1
Η Βικτώρια
δεν υπάρχει
του Γιάννη Τσίρμπα
εκδ. Νεφέλη
Μια νουβέλα για την υπόκωφη συγκρότηση του ρατσισμού και την πανταχού παρούσα βία. Οι όψεις της σύγχρονης Ελλάδας.
από την καθημερινότητα των κατοίκων
της περιοχής του Οντάριο.
Μικρές κοινότητες, απλοί άνθρωποι
του μόχθου, γυναίκες συμβιβασμένες,
κουτσομπολιά και καθημερινότητα
που στηρίζεται σε μυστικά και ψέματα,
σε απογοητεύσεις και διαψεύσεις, δίνουν καθολικότητα στα ανθρώπινα,
με τον απομονωμένο τόπο καταγωγής
της να γίνεται ο καθρέφτης που προβάλλει τα γνωστά και σκοτεινά χαρακτηριστικά του ευρύτερου κόσμου.
Ακόμα ένα στοιχείο που διακρίνει
τη γραφή της και την κάνει ιδιαίτερη
είναι η τεχνική να ξεκινάει τις ιστορίες
της από το τέλος, προκαταλαμβάνοντας τον αναγνώστη, μια τεχνική που
δείχνει ότι η συγγραφέας ρίχνει το
βάρος της πιο πολύ στο πώς φτάνει
κανείς στο τέλος, ποια είναι τα γεγονότα και τα συναισθήματα που οδηγούν σ’ αυτό.
Ασήμαντες λεπτομέρειες, κατάλληλα
επεξεργασμένες, προσθέτουν το δικό
τους χρώμα στους χαρακτήρες και
τον περίγυρο, ο οποίος πάντα συνομιλεί μ’ αυτούς, επηρεάζει και ανατρέπει συχνά τα δεδομένα.
Η Αλις Μονρό, που από την εφηβική
της ηλικία ήθελε να γίνει συγγραφέας,
από την ήσυχη γωνιά της καναδικής
υπαίθρου παρατηρεί τον κόσμο και
τον περιγράφει με τη φυσική απλότητα
που χαρακτηρίζει το περιβάλλον της.
Οι συνηθισμένες ιστορίες της -μερικοί
μάλιστα δεν δίσταζαν να την αποκαλούν «νοικοκυρά που γράφει βαρετές
ιστορίες»- δεν είναι παρά το μεγάλο
της ατού. Γιατί το σπουδαίο δεν κρύβεται στο περίπλοκο και το εξεζητημένο, αλλά στο απλό και ουσιαστικό,
στον επιτυχημένο συνδυασμό αισθητικής και περιεχομένου.
2
Οι οπλαρχηγοί
του ΕΔΕΣ
στην Ηπειρο
του Βαγ. Τζούκα
εκδ. Εστία
Μια ακόμη μελέτη - διατριβή
για την πολύπλοκη περίοδο
της δεκαετίας του ’40.
ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
ΜΙΚΑΕΛ ΣΙΣΚΙΝ
Η κόμη της Αφροδίτης
μετ. Σταυρούλα Αργυροπούλου
εκδ. Μεταίχμιο - σελ. 572
«Εξηγήσατε εν συντομία
τους λόγους για τους οποίους ζητάτε άσυλο στην Ελβετία». Αυτή την ερώτηση
καλείται να επαναλάβει
πάμπολλες φορές ο διερμηνέας της ελβετικής υπηρεσίας προσφύγων. Ενώ
μεταφράζει από τα ρώσικα τις τραγικές
ιστορίες όσων έφυγαν από την πρώην Σοβιετική Ενωση – κάποιοι ήρθαν στη Ζυρίχη
από την Τσετσενία, κάποιοι έχασαν τα σπίτια
τους στον πόλεμο ή είναι αυτόπτες μάρτυρες της δολοφονίας των γονιών τους. Το μυθιστόρημα του Ρώσου Σίσκιν έλαβε το National Big Book Prize 2006.
ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
JAMES PATTERSON
Τελικός στόχος
μετ. Χριστίνα Σπυριδάκη
εκδ. Bell - σελ. 352
Ο πιο επικίνδυνος αντίπα-
λος του Αλεξ Κρος επιστρέφει. Ο Εγκέφαλος, ο
περίφημος Κάιλ Κρεγκ,
μπαίνει και πάλι στη ζωή
του δημοφιλούς ντετέκτιβ
αποφασισμένος να τον καταστρέψει την πιο κρίσιμη
στιγμή της προσωπικής ζωής και της καριέρας του. Διότι ο Αλεξ Κρος ετοιμάζεται να
παντρευτεί την αγαπημένη του Μπρι Στόουν
και παράλληλα καλείται να διαλευκάνει μια
σειρά από φόνους που έχουν να κάνουν με
έναν αλάνθαστο επαγγελματία. Στόχος του
δολοφόνου είναι δημόσια πρόσωπα με
ύποπτες δοσοληψίες.
ΔΟΚΙΜΙΟ
ΓΚΡΑΧΑΜ ΣΟΥΙΦΤ
Φτιάχνοντας έναν ελέφαντα
Η γραφή εκ των έσω
μετ. Θωμάς Σκάσσης
εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας - σελ. 422
Ως συγγραφέας, ο Γκρά-
χαμ Σουίφτ δοκιμάζει όλες
τις δυνατότητες της ανθρώπινης έκφρασης, εισδύοντας με επιτυχία στο
μυαλό και στην καρδιά
ενός μεγάλου φάσματος
από χαρακτήρες. Το «Φτιάχνοντας έναν ελέφαντα» είναι το πρώτο του
μη μυθοπλαστικό βιβλίο και η φωνή είναι
πια δική του. Πρόκειται για μια πλούσια και
πολυποίκιλη συλλογή από δοκίμια, πορτρέτα, ποίηση και συνεντεύξεις, που μας διαφωτίζουν για τα πάθη και τα κίνητρά του,
για τους φίλους και την οικογένειά του.
ΔΟΚΙΜΙΟ
URLICH DUCHROW - FRANZ HINKELAMMERT
Ιδιοκτησία για τους ανθρώπους,
όχι για το κέρδος
μετ. Θοδωρής Δρίτσας, Κώστας Σπαθαράκης
εκδ. Αρτος Ζωής - σελ. 336
Παρά την πληθωρική πα-
ραγωγή κριτικών έργων
για την παγκοσμιοποίηση,
το ζήτημα της ατομικής
ιδιοκτησίας παραμένει περίπου εκτός συζήτησης
όπως και οι εναλλακτικές
προοπτικές που προτείνονται. Οι συγγραφείς παρακολουθούν την
ιστορική συγκρότηση της έννοιας και υποστηρίζουν πως, για να αποφύγουμε την καταστροφή των ανθρώπων και της φύσης αλλά και τα αδιέξοδα της τρομοκρατίας, οφείλουμε να αναμορφώσουμε την έννοια της
ιδιοκτησίας.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΛΟΣΠΥΡΟΣ
Η μοναδική οικογένεια
εκδ. Πόλις - σελ. 308
Λίγες μέρες προτού δώσει
τέλος στη ζωή του, ο νεαρός Ανδρέας Αριθμέντης,
χρονικογράφος της πτώσης του οίκου των Αριθμέντη, μιας οικογένειας
ξεροκέφαλων συγγραφέων και αρχιτεκτόνων, ολοκληρώνει ένα θεατρικό έργο. Είναι η ιστορία «της μοναδικής ελληνικής οικογένειας
που δεν έπαιξε στο χρηματιστήριο», όπως
φροντίζει κάθε τόσο να υπενθυμίζει ο Μιχάλης, συγγραφέας-φάντασμα ευτελών ρομάντζων και ανέκδοτων αφηγημάτων, στη
σύζυγό του Μάρθα και την εννιάχρονη κόρη
τους Χριστίνα, το παιδί-θαύμα που σαρώνει
τους ανήλικους αντιπάλους στο σκάκι.
TEXNES-05 CINEMA_Master_cy 10/25/13 12:13 PM Page 5
Κ Ι Ν Η Μ ΑΤ Ο Γ ΡΑΦ Ο Σ
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Ο καπετάνιος και οι πειρατές
ΔΕΙΤΕ
Δυναμική επιστροφή του Τομ Χανκς με την ταινία «Captain Phillips» του Βρετανού Πολ Γκρίνγκρας
Tου ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΠΟΥΡΑ
Η τελευταία χολιγουντιανή περιπέτεια του Βρετανού Πολ Γκρίνγκρας, το «Captain Phillips», βασίζεται σε αληθινή ιστορία: στην
πειρατεία του αμερικανικού φορτηγού «Maersk Alabama» στα
ανοικτά της Σομαλίας το 2009. Ο
Τομ Χανκς φέρνει τον υπαρκτό
Ρίτσαρντ Φίλιπς, καπετάνιο του
πλοίου, στα μέτρα ενός αντιήρωα.
Αυτή η θαλασσινή περιπέτεια
δεν έχει την αλμύρα ούτε τον
εξωτισμό παλιών χολιγουντιανών
ταινιών με κουρσάρους. Ούτε
υποτάσσεται σε κλισέ του θεάματος, παρότι έχει ένταση που
κόβει την ανάσα. Προς το τέλος
της, τότε που κλιμακώνεται η επιχείρηση των ειδικών δυνάμεων
του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ
για την απελευθέρωση του Φίλιπς
που είναι όμηρος των Σομαλών
πειρατών, ο Γκρίνγκρας φαντάζει
σαν να σκηνοθετεί τη δική του
εκδοχή της «Διάσωσης του στρατιώτη Ράιαν» προσπερνώντας τον
κάβο του «Zero Dark Thirty».
Στο «Captain Phillips», η περιπέτεια είναι μια διαρκής σύγκρουση δυσανάλογων μεγεθών. Ενας
ασύμμετρος πόλεμος του «καλού»
με το «κακό» μοιρασμένος σε δύο
μέρη. Στο πρώτο, η μαρίδα ορμάει
να καταπιεί το κήτος: μια βαρκούλα κυνηγάει ένα τεράστιο εμ-
“
Η ταινία βασίζεται σε αληθινή ιστορία: στην πειρατεία
του αμερικανικού φορτηγού
«Maersk Alabama» ανοικτά
της Σομαλίας, το 2009.
«Captain Phillips», 2013
Ο Χανκς δίνει μια ρεαλιστική ερμηνεία ενός ανθρώπου, ο οποίος παγιδεύεται την ώρα που προσπαθεί να κάνει σωστά τη δουλειά του.
πορικό πλοίο για να το κουρσέψει.
Στο δεύτερο μέρος, τα πράγματα
αντιστρέφονται: μία υπερσύγχρονη πολεμική μηχανή του αμερικανικού ναυτικού περικυκλώνει
τη σωστική λέμβο-κάψουλα, στην
οποία βρίσκονται οι ξυπόλυτοι
κουρσάροι με τον όμηρό τους.
Δυσανάλογα είναι τα μεγέθη και
εντός της «κάψουλας»: Ο σούπερ
σταρ του Χόλιγουντ βρίσκεται
αντιμέτωπος με έναν παντελώς
άσημο Σομαλό (;) που ενσαρκώνει
τον πειρατή Κοκαλιάρη. Ετσι αποκαλούν περιπαικτικά οι σύντροφοί
του τον καπετάνιο της κουρσάρικης ψαρόβαρκας.
Ο Κάπτεν Φίλιπς έρχεται από
έναν κόσμο της γενικευμένης
ανασφάλειας λόγω οικονομικής
κρίσης. Ο Κοκαλιάρης και οι σύντροφοί του ζουν σε έναν σύγχρονο
μεσαίωνα: «Τα αφεντικά των πειρατών ζουν στη χλιδή, σε μια χώρα όπου η φτώχεια οδηγεί στα
άκρα τους ανθρώπους», λέει ο
Μάικλ Μπρόνερ, εκ των συμπαραγωγών της ταινίας.
Αληθινές ιστορίες
Ο Γκρίνγκρας καθιερώθηκε στο
Χόλιγουντ παντρεύοντας τον ντοκιμαντερίστικο ρεαλισμό με τον
καταιγιστικό ρυθμό της ξέφρενης
περιπέτειας («Στη σκιά των κατασκόπων», «Το τελεσίγραφο του
Μπορν»). Στις κορυφαίες από
πλευράς ουσίας ταινίες του, όμως,
η μυθοπλασία βασίζεται σε αληθινές ιστορίες. Ρεαλισμός και αληθινή ιστορία κάνουν την περιπέτεια ελκυστική και στο ενήλικο
κοινό, το οποίο δύσκολα συγκινείται από ψηφιακά υβρίδια έπους
και φαντασίας.
Στην αγγλική «Ματωμένη Κυριακή» του (Βloody Sunday, 2002),
η τραγωδία στο Ντέρι της Βορείου
Ιρλανδίας την Κυριακή της 30ής
Ιανουαρίου του 1972, όταν οι Βρετανοί στρατιώτες πυροβόλησαν
εν ψυχρώ ειρηνικούς διαδηλωτές,
παίρνει μορφή σαν και αυτή των
κινηματογραφικών επικαίρων.
Στην αμερικανική «Πτήση 93»
(United 93, 2006) η τραγωδία της
11ης Σεπτεμβρίου αναπαρίσταται
σαν ένα κινηματογραφικό χρονικό, μέσα από δύο ιστορίες που
κλιμακώνονται παράλληλα. Εδώ,
το καλούπι στο οποίο δουλεύει η
σκηνοθεσία του Γκρίνγκρας είναι
η περιπέτεια καταστροφής. Σήμερα στο «Captain Phillips», ο
εφιάλτης τον οποίο έζησαν ο πλοίαρχος Ρίτσαρντ Φίλιπς και το πλήρωμα του «Maersk Alabama» ακολουθεί τη ρότα της πολεμικής περιπέτειας, αλλά και του κλειστοφοβικού θρίλερ.
Ο κάπτεν Χανκς
Οι πειρατές επιτίθενται σαν
πεινασμένα αρπακτικά στο «Maersk Alabama», που πλέει σε έναν
επικίνδυνο δίαυλο 150 μίλια μακριά από τις ακτές της Σομαλίας.
Ο καπετάνιος, ψύχραιμος, κάνει
αυτό που πρέπει επιτυγχάνοντας
πρόσκαιρη νίκη. Λίγο μετά, όταν
οι πειρατές θα καταφέρουν να
ανέβουν στο πλοίο, τους παραπλανά έξυπνα και αρχίζει να διαπραγματεύεται την ειρηνική αποχώρησή τους. Οι πειρατές, όμως,
φεύγοντας τον παίρνουν μαζί
τους ως όμηρο προσδοκώντας σε
λύτρα. Οι πρωταγωνιστές σε αυτή
την περιπέτεια, που είναι και θρίλερ αλλά και δράμα, δεν έχουν
τίποτα το ηρωικό πάνω τους. Ούτε
ο καλοζωισμένος Κάπτεν Φίλιπς
ούτε ο λιπόσαρκος κουρσάρος
της συμφοράς.
Ο Χανκς δίνει μια μεστή ρεαλιστική ερμηνεία σμιλεύοντας το
πορτρέτο ενός καθημερινού ανθρώπου, ο οποίος παγιδεύεται
την ώρα που, ήρεμος και συνετός,
προσπαθεί να κάνει σωστά τη
δουλειά του. Το «Captain Phillips»
είναι η δυναμική επιστροφή του
στην κινηματογραφική μας επικαιρότητα.
Νευρώδης ρυθμός αλλά και
κλειστοφοβική ατμόσφαιρα
χαρακτηρίζουν την τελευταία περιπέτεια του Πολ
Γκρίνγκρας. Το σενάριο βασίζεται σε αληθινή ιστορία.
Το 2009, Σομαλοί πειρατές
ανέβηκαν στο αμερικανικό
πλοίο «Maersk Alabama»
και πήραν όμηρο τον πλοίαρχο Ρίτσαρντ Φίλιπς. Την
περιπέτειά του την κατέγραψε ίδιος στο βιβλίο του «A
Captain’s Duty, Navy SEALs,
and Dangerous Days at
Sea». Πρωταγωνιστεί ο Τομ
Χανκς.
«Πειρατεία στον ωκεανό»
(Kapringen, 2012)
Δανικό θρίλερ του Τομπίας
Λίντχολμ γύρω από τη σύγχρονη πειρατεία (φωτ.). Ο
Λίντχολμ οδηγεί τον θεατή
σε ένα αδιέξοδο παρόμοιο
με αυτό που ζει ο ένας από
τους δύο κεντρικούς ήρωές
του. Ενας εκδηλωτικός συναισθηματικά άντρας, μάγειρας εμπορικού πλοίου που
έπεσε στα χέρια Σομαλών
πειρατών στα ανοικτά του Ινδικού Ωκεανού. Ο άλλος βασικός ήρωας της ταινίας, ο διευθύνων σύμβουλος της
πλοιοκτήτριας, ο οποίος διαπραγματεύεται με τους πειρατές, είναι ένας ανέκφραστος τύπος που λειτουργεί
αποκλειστικά με τη λογική.
(Σε dvd)
l
5
06 TEXNES TV NEW_Master_cy 10/25/13 12:12 PM Page 6
6
l
Τ Η Λ Ε Ο ΡΑ Σ Η
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
ΑΝΤΙΘΕΤΟ ΠΛΑΝΟ
ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ: 14.10.2013 - 19.10.2013
Η Άννα Πάολα και οι άλλοι
ΕΙΔΑΝ
Το μεταγλωττισμένο που κέρδισε τις κυπριακές σειρές δημιουργώντας νέα δεδομένα
Όνειρο ήταν
Του ΜΙΧΑΛΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
102.000
Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας το εγχώριο τηλεοπτικό σκηνικό απέκτησε ξανά
ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού ρίχτηκαν στη μάχη της τηλεθέασης
τα δυνατά χαρτιά των τηλεοπτικών
καναλιών για φέτος. Η περασμένη
Δευτέρα ήταν η μέρα κατά την
οποία ξεκίνησε και επίσημα η νέα
τηλεοπτική σεζόν με την πρεμιέρα
της νέας σειράς εποχής του ΡΙΚ
«Πέτρινο Ποτάμι». Η παραγωγή
του κρατικού καναλιού που θα μεταδίδεται κάθε Δευτέρα, Τρίτη και
Τετάρτη, αν και άφησε αρκετά
Mega 16/10
30,8%
Βαλς με δώδεκα
θεούς
101.000
“
ΑΝΤ1 15/10
36,5%
Τα νέα δεδομένα
αναδεικνύουν τώρα
τη μεγάλη αδυναμία
του Σίγμα να
περισώσει την πάλαι
ποτέ ισχυρή του ζώνη
La que no podia
amar
89.000
Σίγμα 14/10
24,5%
καλές εντυπώσεις, δεν κατάφερε
να αναχαιτίσει τους αντιπάλους
της στη ζώνη υψηλής τηλεθέασης
των 21:15, σημειώνοντας όχι και
τόσο υψηλά νούμερα.
Η συγκεκριμένη ζώνη αποτέλεσε το μήλον της έριδος, αφού
πρόκειται παραδοσιακά για τις
ώρες που ο περισσότερος κόσμος
παρακολουθεί τηλεόραση. Γι’ αυτό
κάθε κανάλι μετά το κεντρικό του
Δελτίο Ειδήσεων παίζει με τα ισχυρότερά του όπλα. Η μάχη της περασμένης, όμως, Δευτέρας επεφύλαξε μία ιδιαίτερη και μεγάλη
έκπληξη που ίσως μελλοντικά δημιουργήσει και καινούργια δεδομένα στο τηλεοπτικό μας τοπίο.
Ενώ τα κανάλια ΑΝΤ1, Mega και
ΡΙΚ μετέδιδαν στην prime time
ζώνης τους τις εγχώριες σειρές
τους «Μπρούσκο», «Όνειρο ήταν»
και «Πέτρινο ποτάμι» το Σίγμα με
μία μικρή ζαβολιά έριξε απέναντί
τους το τελευταίο επεισόδιο της
μεταγλωττισμένης σειράς «La que
no podia amar» γνωστής καλύτερα
ως «Άννα Πάολα» αφήνοντας
Μπρούσκο
86.000
ΑΝΤ1 18/10
30,5%
7 ουρανοί και
σύννεφα αλήτες
82.000
Σίγμα 16/10
27,2%
ΡΙΚ1
ΤHΛ.: 22862000
ΡΙΚ2
ΤHΛ.: 22862000
MEGA
Οι «Πατάτες»
στην άγρια Δύση
Η Άγρια Δύση θα είναι το θέμα
Παουλίνες, Κριστίνες και Χοσέ Αντώνιοι στην prime zone της επόμενης χρονιάς. Λέτε;
όλους με ανοικτό το στόμα. Αν
και οι αντίπαλοι ανέμεναν μια εύκολη μάχη απέναντι στο ανίσχυρο
για φέτος Σίγμα, ιδιαίτερα στη
συγκεκριμένη ζώνη που είχε προγραμματισμένη την προβολή της
σατιρικής του εκπομπής «Σάστα
τζιαι εγύρασιν» εντούτοις το Σίγμα
τους την έφερε κρατώντας για τη
συγκεκριμένη μέρα το φινάλε της
μεταγλωττισμένης του σειράς.
Το αποτέλεσμα δικαίωσε το Σίγμα που πήρε κεφάλι στη μάχη της
συγκεκριμένης ζώνης την προηγούμενη Δευτέρα με την «Άννα
Πάολα» να σημειώνει 24,5% και
1
2
3
4
5
6
7
8
9
ΑΝΤ1
ΣΙΓΜΑ
OTHERS
MEGA
ΡΙΚ1
OTHER CY
ΡΙΚ2
ΔΤ
CY PAY
89.000 τηλεθεατές αφήνοντας
στη δεύτερη θέση τη σειρά του
Mega «Όνειρο ήταν» με 23,6%
και 87.000 τηλεθεατές στην τρίτη
την πρεμιέρα της σειράς του ΡΙΚ1
«Πέτρινο ποτάμι» με 17% και
63.000 τηλεθεατές και τελευταίο
το «Μπρούσκο» του ΑΝΤ1 με
61.000 θεατές το οποίο κατακεραυνώνεται από τους τηλεκριτικούς τόσο στην Ελλάδα όπου προβάλλεται ταυτόχρονα με εμάς εδώ
στην Κύπρο.
Κατά τις επόμενες όμως μέρες
το σκηνικό άλλαξε με την σειρά
του Mega «Όνειρο ήταν» να παίρ-
19,4%
18%
17,3%
15,3%
14,9%
10,4%
2,1%
1,6%
0,9%
OTHERS: DreamBox, Nova Gr, Nova Cy, Ξένα κανάλια των CytaVision, Primetel, Cablenet. OTHER CY: Extra,
Capital, MADcy, Music Tv. CY PAY: LTV, LTV 1, 2, 3, LTV SPORTS 1, 2, CYTACINEMA, CYTASPORTS, NRG.
ΠΗΓΗ: NIELSEN AUDIENCE MEASUREMENT
ΤHΛ.: 22477777
ANT1
ΤHΛ.: 22200200
ΣΙΓΜΑ
ΤHΛ.: 22580100
νει κεφάλι και να είναι σταθερά
πρώτη αφήνοντας πίσω «Μπρούσκο» και «Πέτρινο ποτάμι». Τα
νέα δεδομένα αναδεικνύουν τώρα
τη μεγάλη αδυναμία του Σίγμα
να περισώσει την πάλαι ποτέ ισχυρή του ζώνη η οποία αυτή την
στιγμή αποτελεί την μεγάλη του
αδυναμία. Τόσο το «Σάστα τζιαι
εγύρασιν» όσο και το ελληνικό
σίριαλ του Alpha «Μην αρχίζει
την μουρμούρα» απέτυχαν παταγωδώς στη συγκεκριμένη ζώνη
συγκεντρώνοντας μονοψήφια
νούμερα με το κανάλι να προβληματίζεται έντονα.
Η πτώση του Σίγμα με το αποδυναμωμένο φέτος τηλεοπτικό
πρόγραμμα φέρνει από την άλλη
μετά από χρόνια μπροστά τον
ΑΝΤ1 ο οποίο φέτος έχει στην κατοχή του εκείνο το προϊόν που
είναι απαραίτητο για να τον στέψει
νικητή της τηλεθέασης. Ποιες
όμως θα είναι άραγε οι κινήσεις
του Σίγμα το οποίο φαίνεται να
χάνει τόσο το παιχνίδι της τηλεθέασης όσο και διαφήμιση; Μήπως να ξανασκέφτονταν εκεί με
τα μεταγλωττισμένα και από του
χρόνου να ζουρλαθούμε με τις
Παουλίνες και τους Χοσέ Αντόνιο;
MAD
ΤHΛ.: 22472472
TV PLUS
19.30 Ο μεγιστάνας
21.45 Τransformers
21.20 Feel Fa-Ntastic
21.15 Dancing With the Stars 4
22.30 Ξέγνοιαστος παλαβιάρης
19.30 Fashion Music Project
21.15 300
07.30 Θεία λειτουργία
10.30 Συναυλία - (E)
« Έντεχνο Λαϊκό Τραγούδι».
12.30 H ύπαιθρος - (E)
Εβδομαδιαία εκπομπή
13.00 Kύπρος ένα ταξίδι - (E)
13.30 Γειτονιά μου κόσμε
Κυπριακό σκετς.
14.00 EIΔHΣEIΣ
14.15 Σάββατο
κι απόβραδο - (E)
Ψυχαγωγική εκπομπή.
16.15 Το τσιγάρο
Κυπριώτικο σκετς.
17.00 Η παροικία μας
Εκπομπή για τους
απόδημους Κυπρίους,
με την Γιάννα Ιακώβου.
17.30 Αμύνεσθαι περί πάτρης
18.00 EIΔHΣEIΣ
18.15 Εγώ κι εσύ - (E)
Κυπριακή κωμική σειρά.
18.45 Χωρίς αποσκευές
Νέα ταξιδιωτική
εκπομπή, με την
Αλεξία Αναστασίου.
19.30 Ο μεγιστάνας - (E)
Kυπριώτικο σκετς.
Μέρος Β’.
20.00 EIΔHΣEIΣ
21.30 Τετ-Α-Τετ - (Ε)
Εκπομπή με τον
Τάσο Τρύφωνος.
23.00 Ο εγγλέζος - (E)
Kυπριώτικο σκετς.
Μέρος Α & Β’.
00.00 EIΔHΣEIΣ
00.15 Πατάτες αντιναχτές - (E)
00.45 Η παροικία μας - (E)
01.15 Συναυλία - (E)
03.15 Χωρίς αποσκευές - (E)
03.45 Κύπρος ένα ταξίδι - (E)
04.30 Αμύνεσθαι περί πάτρης
07.00 MAD Music
09.00 Παιδική ζώνη
α. Το κόκκινο λεωφορείο
β. Η Ρόζι και οι φίλοι της
γ. Τόμας το τρενάκι
δ. Ποκόγιο
ε. Μπομπ ο μάστορας
στ. Μπάρνι
11.00 Φόρμουλα 1
Γκραν Πρι Ινδίας
13.30 Παιδική ζώνη
α. Η Ρόζι και οι φίλοι της
β. Τόμας το τρενάκι
γ. Ποκόγιο
δ. Μπομπ ο μάστορας
ε. Μπάρνι στ. Clifford
ζ. Βig Cartoonie Show
η. Μπομπ ο μάστορας
15.45 Στη χώρα του γιατί Γιατί TV - (Ε)
16.30 Παγκόσμιες ιδέες
(Global ideas).
17.00 Μηχανοκίνητος
αθλητισμός - (Ε)
17.40 Αόρατος φακός
18.00 Η Κύπρος κοντά σας - (Ε)
Εκπομπή με την
Βίβιαν Κανάρη.
19.00 MAD Music
20.40 EIΔHΣEIΣ (αγγλική)
20.50 EIΔHΣEIΣ (τουρκική)
21.00 Top Gear
Επεισόδιο 2ο.
21.45 Tρανσφόρμερς
(Τransformers)
Περιπέτεια, με τους
Σία ΛεΜπουφ,
Μέγκαν Φοξ, κ.ά.
00.10 EIΔHΣEIΣ - (Ε)
(στην αγγλική
και τουρκική)
00.25 Με καλή παρέα - (Ε)
Ενημερωτική εκπομπή.
02.05 ΓΙΟΥΡΟΝΙΟΥΣ
07.00 Θεία λειτουργία
10.00 Μπουκιά και συχώριο
Εκπομπή μαγειρικής
με τον Ηλία Μαμαλάκη.
10.40 Κάτι τρέχει
με τους δίπλα - (E)
Eλληνική σειρά.
11.20 Kανείς δε λέει
σ’ αγαπώ - (E)
Eλληνική σειρά. Επ. 32ο
12.00 Η ώρα η καλή - (E)
Eλληνική σειρά.
13.00 Μουσικό κουτί Live - (E)
Ψυχαγωγικό τηλεπαιχίδι.
15.00 Πού σου νέφκω (E)
Τηλεπαιχίδι.
16.00 Έχουμε και λέμε
Ψυχαγωγική εκπομπή
με τους Έλενα Ευσταθίου και Τάσο Θεοδώρου.
18.10 EIΔHΣEIΣ
18.40 Όνειρο ήταν - (E)
Κυπριακή σειρά.
20.20 EIΔHΣEIΣ
21.20 Star Kύπρος 2013 Feel Fa-Ntastic
Με την Έλενα
Παπαβασιλείου.
00.10 Mαζί σου - (Ε)
Ελληνική σειρά.
01.00 Γη και ουρανός - (E)
Ελληνική σειρά
02.00 Έχουμε και λέμε - (E)
Ψυχαγωγική εκπομπή
με τους Έλενα Ευσταθίου και Τάσο Θεοδώρου.
04.00 Μια στιγμή, δυο ζωές-(E)
Eλληνική σειρά, με τους
Γιάννη Παπαζήση, Δήμητρα Χατούπη, κ.ά.
04.30 Γοργόνες - (E)
Eλληνική σειρά.
05.00 Μικρομεσαίοι - (E)
Eλληνική σειρά
05.30 Ο Τζίτζικας και
ο Μέρμηγκας - (E)
06.20 Πρωινή ενημέρωση
07.00 Οι ντετέκτιβ - (E)
07.30 Oι Mεν και οι Δεν - (E)
08.00 Σαν το σκύλο
με τη γάτα - (E)
08.50 40 κύματα - (E)
09.40 Λύκε, λύκε είσαι εδώ; (E)
10.30 Τhe biggest game
show in the world - (E)
Ψυχαγωγική εκπομπή
με τη Νάντια Μπουλέ.
12.10 Δείξε μου το φίλο σου
Κυπριακή σειρά.
13.00 Music and more
Ψυχαγωγική εκπομπή.
13.45 Εκείνο το καλοκαίρι - (E)
14.30 Νιώσε με ΙΙ - (E)
Κυπριακή σειρά.
15.40 Βαλς με 12 θεούς - (E)
Κυπριακή σειρά.
17.20 Μπρούσκο - (E)
18.00 Tα νέα του ANT1 σε 10’
18.10 Συνέχεια της σειράς
Κυπριακή σειρά.
18.30 Λεφτά στο λεπτό
18.40 Μπρούσκο - (E)
19.30 Πλάκα κάνεις
Ηotel Edition
(Πρεμιέρα). Με τους
Σάββα Πούμπουρα και
Δημήτρη Βλάχο.
20.20 Tα νέα του ANT1
21.15 Dancing
With the Stars 4
Τalent show με τη
Δούκισσα Νομικού.
00.15 Tίτλοι ειδήσεων
00.20 Αθλητικές ειδήσεις
00.30 Υδάτινες ιστορίες
(The life aquatic with
Steve Zissou)
02.10 Επαν. προγραμμάτων
06.30 Jurassic Cubs - (Ε)
Παιδικό πρόγραμμα.
07.00 Μax Steel
Παιδικό πρόγραμμα.
07.30 Όταν μεγαλώσω
Παιδικό πρόγραμμα.
08.00 O θρύλος της Χιονάτης
Παιδική ταινία
09.30 UEFA Champions
League Magazine
10.00 Mες στην καλή χαρά
Ψυχαγωγική εκπομπή με
την Κατερίνα Καραβάτου
13.50 Οικογενειακές
ιστορίες - (Ε)
Real life πρόγραμμα.
14.50 7 ουρανοί
και σύννεφα αλήτες - (Ε)
16.30 Μην αρχίζεις
τη μουμούρα - (E)
Ελληνική σειρά
17.10 Καιρός για Κύπρο
Ταξιδιωτική εκπομπή
με τη Ρούλα Γεωργιάδου
17.50 Tομές στα γεγονότα
18.00 The cooKing
Eκπομπή μαγειρικής.
18.30 Πάμε πακέτο - (E)
Εκπομπή με τη
Βίκυ Χατζηβασιλείου.
20.20 Tομές στα γεγονότα
21.25 Sasta τζιαι γείρασιν - (Ε)
22.30 Ένας ξέγνοιαστος
παλαβιάρης
Ελληνική ταινία,
00.10 CSI Las Vegas VI - (Ε)
Ξένη σειρά.
01.00 Γεγονότα σε τίτλους
01.05 Sex & the city - (Ε)
Kωμική σειρά,
με τους Σάρα Τζέσικα
Πάρκερ, Κιμ Κάτραλ, κ.ά.
01.55 Κάτσε να δεις - (Ε)
03.50 Μες στην καλή χαρά - (Ε)
01.00 Flower Wars
02.00 Insomnia Mixer
06.00 Wake Up... Hits
08.00 Breakfast
11.00 Breaking MAD
12.30 Greeks Only Mixer
13.00 All Hits Non Stop
13.30 Greeks Only Mixer
14.30 Mixer
15.30 MAD Top 5
16.00 Greeks Only Mixer
16.30 Games
17.00 30 Best Videos
19.30 Fashion Music Project
20.00 Tasos Diamonds
21.00 All Hits Non Stop
22.00 Like sta ellinika
23.00 Μixer
08.05
11.30
12.45
13.30
14.45
15.45
17.15
18.45
19.00
CAPITAL
LTV
ΤHΛ.: 25577577
21.00
21.15
23.30
00.20
01.05
02.05
της φετινής ένατης χρονιάς της
σατιρικής εκπομπής «Πατάτες
Αντιναχτές» όπου εκεί θα δούμε
πολλά πρόσωπα της κυπριακής
πολιτικής σκηνής να παρελαύνουν. Αναμφίβολα οι φετινές
«Πατάτες» είναι ένα μεγάλο
ερωτηματικό. Η αποχώρηση του
Λώρη Λοϊζίδη αλλά και την τελευταία στιγμή δύο ακόμη πρωταγωνιστών του Μάριου Δημητρίου και του Μανώλη Αναστασίου φαίνεται πως θα δοκιμάσουν
την ένατη σεζόν της σατιρικής
εκπομπής του κρατικού καναλιού. Από την άλλη όμως οι «Πατάτες» στα οκτώ χρόνια παρουσίας
τους στην κυπριακή τηλεόραση
δεν έδειξαν να πτοούνται, αφού
πάντα βρίσκουν τον τρόπο να
ανανεώνονται, να δοκιμάζονται
και επιτυχαίνουν. Η ένατη σεζόν
θα είναι καθοριστική μεν για τις
«Πατάτες» και από την άλλη μία
πολύ καλή ευκαιρία ανανέωσης
και δημιουργίας νέων χαρακτήρων αλλά και προφίλ. Μαρίνος
Χατζηβασιλείου, Λουκάς Κωνσταντίνου, Πέτρος Φιλίππου,
Ιωάννα Λαμπροπούλου, Πέτρος
Τίγρης, Χριστόδουλος Μαρτάς,
Μιχάλης Σοφοκλέους και Μαριλένη Σταύρου, είναι έτοιμοι να
μας απογειώσουν μέσα από τη
συχνότητα του ΡΙΚ. Υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Άκη Ορφανίδη, Αλεξίας Μουταφίδου
αλλά και του παραγωγού Νικόλα
Κουμίδη οι «Πατάτες» έρχονται
με διάθεση… άγριας Δύσης. Αυτό
είναι και το θέμα του επίσημου
πόστερ αλλά όπως μάθαμε και
του νέου opening της εκπομπής.
Οι «Πατάτες αντιναχτές» κάνουν
πρεμιέρα την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου στις 21:15 στο ΡΙΚ και θα
μεταδίδονται κάθε Πέμπτη και
Παρασκευή.
ΤHΛ.: 22600600
Παιδική ζώνη
Live U Weekly Review
Nηστικοί πράκτορες
Μελέτησέ το! - (Ε)
Τηλεαγορά
Φ+Μ Live - (Βest of)
Μίλα - (Βest of)
ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Wheels on meals
Κωμωδία δράσης
ΕΙΔΗΣΕΙΣ
300
Ιστορικό δράμα
Fringe II
Ξένη σειρά.
Nηστικοί πράκτορες - (Ε)
EIΔHΣEIΣ (Aπό το Star)
Φ+Μ Live - (Ε)
ΤHΛ.: 22357272
Εxtra
07.15 Εxtra Kids 11.05 Στην
κουζίνα με την Βέφα 12.00 Οι
τελευταίοι του Ρούπελ 14.00
Tαξίδι ζωής 16.00 Το πάρτι
της ζωής σου 16.45 EIΔHΣEIΣ
17.00 Η μάχη της Κρήτης
18.45 EIΔHΣEIΣ 19.30 Αέρα
αέρα αέρα 21.15 Η Πόπη και η
Άντζελα 21.30 7 μέρες Κύπρος 23.30 Ξένη ταινία 01.00
ΕΙΔΗΣΕΙΣ
NOVACINEMA 1
08.00 Breaking Dawn 09.55
Jack And Jill 11.25 Chasing
Mavericks 13.25 Moonrise
Kingdom 15.00 NCIS 15.50
How I Met Your Mother 16.20
Person Of Interest 17.10 Men
Vs Women 19.05 Abduction
21.00 Hannibal 23.35 Amour
01.45 Cine News 02.25 Kill
For Me 04.00 Rites Of Passage
NOVA SPORTS1
09.00 Αργεντίνικο Πρωτ. Ποδοσφαίρου Inicial 13.00 Παίζουμε Ελλάδα Σάββατο! (E)
14.30 TODAY 16.00 Παίζουμε
Ελλάδα - Λεπτό προς Λεπτό
19.30 Παίζουμε Ελλάδα Live
Ολυμπιακός-ΟΦΗ (Live) 21.30
Παίζουμε Ελλάδα! (Live)
00.00 Πανθρακικός-ΠΑΟΚ
NOVA SPORTS1
21.00 Τhe ring
21.00 Trust
08.30 Παιδική ζώνη
11.45 Tηλεαγορά
13.25 Σ’ αγαπώ - (Ε)
(Κυπριακή σειρά)
14.30 Tηλεαγορά
16.40 Κηποτεχνία
17.00 Raise your voice
19.00 Pacific blue - (Ε)
20.00 Τop Models - (Ε)
21.00 Τhe ring
00.30 Shinning through
(Δράμα)
02.45 Ghetto
04.50 Jesse Stone:
Night passage
07.30 Kit Kittredge
09.15 The avengers
10.50 Fast Freddie, the widow
& me
12.10 Blume in love
14.05 The Rookie - 1990
16.05 Lars and the real girl
18.00 Barclays Premier League
2013-14
20.00 LTV Sports News
21.00 Trust
23.00 Nowhere boy
00.50 Zώνη ενηλίκων
04.50 Fairfield Road)
06.30 LTV Sports News
10.00 Αγγλικό Πρωτάθλημα
Ποδοσφαίρου 12.00 Ισπανικό
Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου
(Ε) 14.00 Αγγλικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου 16.00 Ισπανικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου (Ε) 18.00 Αγγλικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου (Live)
20.00 Ισπανικό Πρωτάθλημα
Ποδοσφαίρου (Live) 22.00
Αγγλικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου 00.00 Γερμανικό
Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου
01.45 Ισπανικό Πρωτάθλημα
Ποδοσφαίρου 03.30 Αγγλικό
Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου
07-TEXNES EPISTIMI NEW_Master_cy 10/25/13 2:44 PM Page 7
ΕΠΙΣΤΗΜΗ-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013
Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η
Στοχευμένη θεραπεία καρκίνου
Μία καινοτόμος ελληνική μέθοδος απελευθερώνει τα φάρμακα μόνον όταν φτάσουν στους όγκους
Του ΚΩΣΤΑ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ
Ελπίδες για τη στοχευμένη θεραπεία
του καρκίνου του μαστού και του προστάτη, η οποία θα είναι πιο αποτελεσματική με τη συμβατική χημειοθεραπεία
χωρίς όμως να προκαλεί παρενέργειες,
αφήνουν τα νανοδοχεία που ανέπτυξε
ο ερευνητής Γιώργος Κόρδας από τον
«Δημόκριτο». Η πρωτοποριακή μέθοδος
νανοϊατρικής που επινόησε ο επιστήμονας μαζί με την ομάδα του δίνει στα
μικροσκοπικά δοχεία τον ρόλο «οχημάτων», τα οποία μεταφέρουν τα φάρμακα
μέσα στο σώμα και τα απελευθερώνουν
μόνον όταν φτάσουν στους όγκους. «Με
αυτό τον τρόπο, πιστεύουμε ότι θα δώσουμε τέλος στον καθημερινό Γολγοθά
που περνούν αμέτρητοι ασθενείς σε όλο
“
Η τεχνική που αναπτύσσεται
στον «Δημόκριτο» δεν προκαλεί παρενέργειες όπως η
συμβατική χημειοθεραπεία.
Στα νανοδοχεία των Ελλήνων επιστημόνων, η δραστική ουσία των φαρμάκων είναι εγκλωβισμένη μέσα σε τρία σφαιρικά «κελύφη», καθένα από τα οποία ενεργοποιείται μόνο
στις φυσικοχημικές συνθήκες που διαφοροποιούν τα καρκινικά με τα φυσιολογικά κύτταρα. Ετσι «χτυπούν» μόνο τους όγκους, χωρίς να βλάπτουν άλλα ζωτικά όργανα.
τον κόσμο από τις χημειοθεραπείες, αντιμετωπίζοντας παράλληλα δραστικότερα
τον καρκίνο», λέει στην «Κ» ο κ. Κόρδας.
Η αισιοδοξία του επιστήμονα πηγάζει
από τα αποτελέσματα των δοκιμών σε
κυτταρικές καλλιέργειες και πειραματόζωα, τα οποία έχουν γίνει μέχρι σήμερα
στον «Δημόκριτο» και στο Ιδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας
Αθηνών.
Τα αποτελέσματα αυτά είναι τόσο ενθαρρυντικά, ώστε στα τέλη Σεπτεμβρίου
το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ερευνας (ERC)
συμπεριέλαβε τη μέθοδο στις 33 καινοτομίες Ευρωπαίων επιστημόνων που θα
χρηματοδοτήσει με 150.000 ευρώ την
καθεμία, για να αξιοποιηθούν εμπορικά.
Μάλιστα, αυτή η χρηματοδότηση είναι
στην πραγματικότητα η δεύτερη «ψήφος
εμπιστοσύνης» του ERC στη νανοϊατρική
τεχνολογία του «Δημόκριτου». Κι αυτό
γιατί, πριν από μία πενταετία περίπου,
το Συμβούλιο είχε εγκρίνει το ερευνητικό
πρόγραμμα που είχε υποβάλει τότε ο κ.
Κόρδας, ύψους 2 εκατ. ευρώ, για την
ανάπτυξη των νανοδοχείων.
«Στόχος μας με τα νανοδοχεία είναι
να αξιοποιήσουμε κατά βάση αντικαρκινικά σκευάσματα με αποδεδειγμένη
αποτελεσματικότητα, τα οποία όμως
έχουν τέτοια τοξικότητα ώστε σήμερα
να μη χρησιμοποιούνται», εξηγεί ο Ελληνας ερευνητής.
Η αιτία είναι ότι, με την κλασική χημειοθεραπεία, τα φάρμακα θα επιδρούσαν ουσιαστικά σε ολόκληρο τον οργανισμό. Ετσι, εκτός από το να καταστρέ-
Πωλείται καινούργια, 2όροφη κατοικία, 4 υπν.,
214 τ. μ. σε 600 τ.μ. οικιστικό τεμάχιο, στην Αλάμπρα,
πάνω στον παλιό δρόμο Λευκωσίας- Λεμεσού.
Τιμή: € 265.000 τηλ. 99622427
80τμ, 2 υπνοδωμάτια, 2ος όροφος, κατασκευή:2009, Πλήρως επιπλωμένο, Κεντρική Θέρμανση, Κλιματισμός, Αποθήκη, Στεγασμένος
Χώρος Στάθμευσης, Δίπλα από Πανεπιστήμιο
Λευκωσίας, Θέα Χώρος Πρασίνου, τιμή: 750€.
99689498.
Πωλείται καινούργιο διαμέρισμα, ισόγειο 2 υπνοδωματίων με A/C κοινή πισινα,2 parking και μεγάλη
βεράντα με κήπο στην περιοχή Τάφοι των Βασιλέων,
με τίτλο ιδιοκτησίας στην Παφο.Τιμη:130.000 Τηλ.
99425558
Ενοικιάζεται οροφοδιαμέρισμα στο Καϊμακλί. Αποτελείται από τρία υπνοδωμάτια en suite και κοινόχρηστη κουζίνα, τραπεζαρία και σαλόνι. Mε
πλήρη επίπλωση ή χωρίς έπιπλα. Τηλέφωνο
99327245.
Πωλείται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων στο Κολόσσι
επιπλωμένο, με κλιματισμό σε όλους τους χώρους.
Διαθέτει αποθήκη και καλυμμένο χώρο στάθμευσης
σε πολύ καλή τιμή. Πληροφορίες 99009501
Ενοικιάζεται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων, 80 τ.μ.,
με 2 βεράντες και ιδιωτικό χώρο στάθμευσης σε
ολοκαίνουργια πολυκατοικία, στη περιοχή Αγαπήνωρος στη Κάτω Πάφο. Τιμή ευκαιρίας. Περισσότερες πληροφορίες στα τηλέφωνα 99632077,
99328326.
ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΑΚΙΝΗΤΑ
ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΝΤΑΙ
Ενοικιάζεται στην Έγκωμη απέναντι από τα φώτα
του Hilton Park χώρος 2200τ.μ. από τα οποία τα
1000τ.μ. είναι στεγασμένα. Ιδανικός χώρος για
οποιαδήποτε εργασία. Τηλ. 22673403, 99908143.
Ενοικιάζεται μοντέρνο διαμέρισμα στην Έγκωμη
Ενοικιάζεται ρετιρέ 180τ.μ. με απρόσκοπτη θέα,
στην Αγλαντζιά, παρά το ΚΕΜΑ. Διαθέτει 3 υπνοδωμάτια , 2 αποχωρητήρια, αποθήκη, κεντρική
θέρμανση, κλιματιστικά σε όλους τους χώρους,
φούρνο και κεραμική εστία, ψυγείο και πλυντήριο
Ενοικιάζεται διαμέρισμα
Ενοικιάζεται διαμέρισμα 1ος υπνοδωματίου σε μικρή πολυκατοικία,
σε ήσυχη περιοχή στα Λατσιά με
άμεση πρόσβαση σε κύριες οδικές
αρτηρίες (Mall, πανεπιστήμιο, αυτοκινητόδρομο). Χώροι 75 τ.μ. (55
τ.μ. εσωτερικοί χώροι και 20 τ.μ.
καλυμμένη βεράντα). Εξοπλισμένο
με εντοιχισμένη κουζίνα, ψυγείο,
θέρμανση, κλιματισμό, διπλά παράθυρα, αποθήκη και καλυμμένο
χώρο στάθμευσης. Ενοίκιο €350
μηνιαίως συμπεριλαμβανομένου
τα κοινόχρηστα. Πληρ. 99 651466.
ψουν τους όγκους, αυτά τα σκευάσματα
θα προκαλούσαν επίσης ανεπανόρθωτες
βλάβες στα ζωτικά όργανα του ασθενή.
Αν όμως μπορούν να μεταφερθούν «στοχευμένα» στους καρκινικούς όγκους,
και δράσουν τοπικά, τότε δεν θα υπάρξει
καμία επίπτωση στον υπόλοιπο οργανισμό.
Εκτός από τον «Δημόκριτο», πολλοί
επιστήμονες σε όλο τον κόσμο μελετούν
μεθόδους στοχευμένων αντικαρκινικών
θεραπειών, αναπτύσσοντας ανάλογα
μικροσκοπικά «οχήματα». Οπως και
στην τεχνική των Ελλήνων ερευνητών,
αυτά τα «οχήματα» κατευθύνονται στους
όγκους χάρις σε συγκεκριμένα χημικά
μόρια στην εξωτερική τους επιφάνεια,
τα οποία αναγνωρίζουν τους καρκινικούς
υποδοχείς. «Ομως, το μειονέκτημα που
ρούχων. Τιμή: 650 ευρώ (συζητήσιμη). Ιάκωβος
99-606-586.
Ενοικιάζεται αποθήκη με εμβαδό 350 τ.μ. εις Βιομ.
περιοχή Αραδίππου. Διαθέτει γραφείο - κουζίνα και 2 αποχωρητήρια. Διαθέτει επίσης πόρτα ασφαλείας και εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στον αυτοκινητόδρομο. Τηλ. 99634136. Λάρνακα.
Πωλείται GolF IV Tdi Van 110 hp χρώματος ασήμι
3.500 ευρώ. Τηλ. 99997147.
Πωλείται Toyota Starlet Glanza 13άρι turbo, χρώματος ασημί, γραμμένο και επιθεωρημένο, 4.500
ευρώ. Τιμή συζητήσιμη! 96766150 Λεμεσός.
Πωλείται Mercedes e 220 CDI μοντέλο 2001 silver,
MOT 5/2014, πρόσφατο γενικό service, full extra,
5.500 ευρώ, λόγω αναχώρησης στο εξωτερικό.
Για περισσότερες πληροφορίες 99177507.
ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΟΠΕΔΑ
Πωλείται αμάξι Renault Megane Cabrio, έτος 2006
16 άλογα, αρ. εγγραφής KJY, περασμένο ΜΟΤ,
σύστημα triptonic, leather, με αρκετά extra. Τιμή
5.800 ευρώ. Τηλ. 99850944 Λεμεσός.
Πωλείται οικιστικό τεμάχιο, 669 τ.μ., στο Παλαιομέτοχο. Τιμή: € 75.000 τηλ. 99622427
Πωλείται οικιστικό τεμάχιο, 724 τ.μ., στην Αλάμπρα,
μεταξύ Παλαιού και Νέου δρόμου Λ/σίας- Λεμεσού.
Τιμή: € 150.000 τηλ.99622427
ΠΩΛΕΙΤΑΙ εξαιρετικό οικόπεδο 661 τ.μ στην περιοχή
Coloumbia-Γερμασόγεια. Εφάπτεται πεζόδρομου
και μεγάλου διαμορφωμένου χώρου πρασίνου.Με
τίτλο κι όλες τις παροχές. ΣΔ 100%. Μέχρι τρεις
ορόφους. Τιμή 370.000 ευρώ (συζητήσιμη). Τηλ
97742121.
ΠΩΛΕΙΤΑΙ οικόπεδο στην περιοχή της Αγίας Φύλας,
776τ.μ. με τίτλο ιδιοκτησίας, 90% ΣΔ, 3 ορόφοι.
Τιμή 290.000 ευρώ. Τηλ 99787862. Email:
[email protected]
ΠΩΛΕΙΤΑΙ oικόπεδο στο χωριό Ποταμία, 580 τ.μ.
με τίτλο ιδιοκτησίας, 90% Συντελεστή Δόμησης,
σε εξαιρετική περιοχή με νέες κατοικίες. Τιμή
130.000 ευρώ. Τηλ. 99574611.
ΠΩΛEITAI ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΤΕΜΑΧΙΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ
ΕΠΕΝΔΥΣΗ. Το οικιστικό τεμάχιο βρίσκεται στην
περιοχή Φοινικαρια. Ολικο εμβαδο 5,686 με Σ.Δ
20%.Τηλ : 96885030 ιδιοκτήτης.
Πωλείται σε νεόκτιστη περιοχή οικόπεδο 533 τ.μ.
στην περιοχή Αγ. Κων/νου και Ελένης, Ηλιούπολη
στο Δάλι Λευκωσίας. Το οικόπεδο εφάπτεται με
πεζόδρομο και έχει τίτλο ιδιοκτησίας. Για πληροφορίες τηλ. 99458745
ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ
ΠΩΛΕΙΤΑΙ Τηλεσκοπικό Ανυψωτικό μηχάνημα (forklift) MERLO με 17 Μέτρα ανυψωτήρα, με 3,500
ώρες λειτουργίας. Γίνονται δεκτές προτάσεις και
για ενοικίαση. Τηλ. 99622427
OPEL VECTRA 18CC, registration DAF, 1993, manual, airbags, air-condition, car radio, silver color,
Παραδίδονται Μαθήματα
Παραδίδονται μαθήματα Τσεχικών
όλων των επιπέδων από έμπειρη
πτυχιούχο καθηγήτρια Τσεχικής
Γλώσσας και Φιλολογίας (Πανεπιστήμιο του Καρόλου - μητρική
γλώσσα η Τσεχική). Εντατικά
μαθήματα και τους μήνες Ιούλιο
- Αύγουστο, για νέους που θα
σπουδάσουν στην Τσεχία. Τηλέφωνο: 97699569 – Λάρνακα
7
Αν είναι αποτελεσματική,
θα φέρει επανάσταση
Αξιοποιώντας τα 150.000 ευρώ του Ευρωπαϊ-
κού Συμβουλίου Ερευνας (ERC), όπως και άλλες
πηγές χρηματοδότησης, το επόμενο βήμα για
τον κ. Κόρδα και την ομάδα του από τον «Δημόκριτο» είναι να ιδρύσουν μια εταιρεία και να κατοχυρώσουν με διεθνή πατέντα τη νανοϊατρική
τεχνολογία. Μέσω της εταιρείας θα γίνει η επόμενη και κρίσιμη φάση πειραμάτων, συγκρίνοντας την εξέλιξη της υγείας των πειραματόζωων
που θα θεραπευτούν «στοχευμένα», με ομάδες
τρωκτικών που θα υποβληθούν σε συμβατικά
χημειοθεραπευτικά σχήματα, με φάρμακα τα
οποία χρησιμοποιούνται σήμερα και στον άνθρωπο. «Αν αποδειχθεί ότι η μέθοδός μας
είναι όντως πιο αποτελεσματική, τότε θα
μπορούμε να μιλάμε
με βεβαιότητα για μια
επανάσταση στον χώρο της ογκολογίας»,
σημειώνει ο ερευνη- Ο ερευνητής Γιώργος
τής. Αρκετοί φαρμαΚόρδας.
κευτικοί κολοσσοί απ’
όλο τον κόσμο έχουν έρθει ήδη σε επαφή με
τον «Δημόκριτο», εκφράζοντας το ενδιαφέρον
τους να συνεργαστούν με τους Ελληνες επιστήμονες και να αναλάβουν τις κλινικές δοκιμές σε
ανθρώπους, οι οποίες είναι απαραίτητες ώστε η
τεχνολογία να πάρει το «πράσινο φως» για να
ξεκινήσει να χρησιμοποιείται μαζικά σε ασθενείς. Σύμφωνα με τον κ. Κόρδα, αν δεν υπάρξει
κάποιο απρόοπτο, οι κλινικές δοκιμές θα μπορούσαν να ολοκληρωθούν το αργότερο σε μία
πενταετία από σήμερα. Μία από τις σημαντικότερες αναγνωρίσεις του κ. Κόρδα ήταν η πρόσκληση που δέχθηκε να συμμετάσχει στο πάνελ
ειδικών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ερευνας,
που θα κρίνουν τις προτάσεις οι οποίες θα χρηματοδοτηθούν το 2014. Η πρόσκληση έγινε από
τον Carl-Henrik Heldin, αντιπρόεδρο του ERC και
επικεφαλής της επιτροπής των βραβείων Νομπέλ Ιατρικής. Από την άλλη μεριά, στα πλάνα
του επιστήμονα και των συνεργατών του είναι
να εξελίξουν ακόμη περισσότερο τα νανοδοχεία
που αναπτύσσουν. «Κατ’ αρχάς θέλουμε να τα
προσαρμόσουμε για την αντιμετώπιση ακόμη
περισσότερων όγκων, π.χ. στον εγκέφαλο. Επίσης, σχεδιάζουμε να εφαρμόσουμε την ιδέα της
“στοχευμένης” θεραπείας και σε άλλες ασθένειες, ξεκινώντας από το Αλτσχάιμερ, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον διαβήτη».
special price: 800 euro only! Call 22101858.
Ενοικιάζεται ανεξάρτητη μονοκατοικία στην περιοχή
Ζακάκι. Είναι 150 τετραγωνικά μέτρα με 3 υπνοδωμάτια. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε στο τηλέφωνο 99552063.
Πωλείται Citroen c3 pluriel 2004, 16 άλογα, αρ.
εγγραφής KHD, 90.000 χλμ., περασμένο ΜΟΤ
μέχρι τέλος 2013, σύστημα triptonic. Τιμή 5.500
ευρώ, συζητήσιμη. Τηλ. 97624180 Λευκωσία.
Rent for your wedding. Info 99626987, Angelos
αντιμετωπίζουν είναι ότι οι νανοδομές
για τη μεταφορά των φαρμάκων δεν
είναι αρκετά σταθερές, με συνέπεια ένα
σημαντικό ποσοστό τους να απελευθερώνει το φάρμακο πριν φτάσει στον
καρκίνο», προσθέτει ο κ. Κόρδας.
Αντίθετα, στα νανοδοχεία των Ελλήνων επιστημόνων, η δραστική ουσία
είναι εγκλωβισμένη μέσα σε τρία σφαιρικά «κελύφη», καθένα από τα οποία
ενεργοποιείται μόνο στις φυσικοχημικές
συνθήκες που διαφοροποιούν τα καρκινικά με τα φυσιολογικά κύτταρα. Ετσι,
το πρώτο «κέλυφος» διασπάται μόνο
στο αυξημένο pH των καρκινικών κυττάρων, το δεύτερο στην αυξημένη θερμοκρασία τους, συγκριτικά με τα φυσιολογικά κύτταρα, και το τρίτο στην
ιδιαίτερη οξειδωτική τους κατάσταση.
Μαζί με τα μαγνητικά σωματίδια στην
εξωτερική επιφάνεια των νανοδοχείων,
η συγκεκριμένη σχεδίασή τους εγγυάται
ότι το φάρμακο δεν πρόκειται να καταλήξει σε υγιείς ιστούς.
Οι δοκιμές που έχουν γίνει σε πειραματόζωα έχουν επαληθεύσει στην πράξη
τα παραπάνω πλεονεκτήματα. «Η αντικαρκινική ουσία που χρησιμοποιούσαμε
είναι εξαιρετικά τοξική, με συνέπεια τα
πειραματόζωα στα οποία κάναμε συμβατική “χημειοθεραπεία” με το φάρμακο
να πεθαίνουν μέσα σε λίγες εβδομάδες»,
επισημαίνει ο επιστήμονας. Αντίθετα,
τα ποντίκια που υποβάλλονταν στη στοχευμένη θεραπεία εμφάνιζαν συρρίκνωση των όγκων κατά 20%, μέσα σε μόλις
14 ημέρες.
Παράλληλα, δεν παρουσίαζαν καμία
παρενέργεια, συνεχίζοντας να τρώνε
και να παχαίνουν, καθώς ακόμη και τα
νανοδοχεία που δεν έβρισκαν τον στόχο
τους αποβάλλονταν με τα ούρα, χωρίς
να βλάψουν κανένα ζωτικό όργανο. «Το
πιο εντυπωσιακό είναι ότι δοκιμάσαμε
τη θεραπεία ακόμη σε θηλαστικά που
κυοφορούσαν, διαπιστώνοντας πως τα
έμβρυα συνέχιζαν να αναπτύσσονται,
χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα», καταλήγει.
l
ΔΙΑΦΟΡΑ
Πωλείται περίπτερο money gram dvd club. Πωλείται
επικερδής επιχείρηση στον ίδιο χώρο λειτουργεί
υπηρεσία money gram, υπάρχει ενσωματωμένο
dvd club και τεράστιο περίπτερο. Επίσης στον
ίδιο χώρο λειτουργεί και κατάστημα αθλητικών
παπουτσιών. Πλούσιο stock. Πωλείται λόγο άλλων
ασχολιών των ιδιοκτήτων. Τηλ. 99843498.
Πωλείται επικερδής επιχείρηση (Πάρκο Καφεστιατόριο) με όλο τον εξοπλισμό, λόγο άλλων
ασχολιών του ιδιοκτήτη. Υπαίθρια παιχνιδούπολη
και κλειστή αίθουσα παιχνιδιών. Κατάλληλο για
διοργάνωση εκδηλώσεων (γάμων, βαφτίσεων
κ.α). Τηλ: 99843498.
Πωλείται μοτοσικλέτα Yamaha TDM 850cc, χρονολογίας 2000, χρώματος κόκκινου σε άριστη κατάσταση. Τηλ: 99787889.
Ενοικιάζονται φουσκωτά κάστρα σε διάφορα
μεγέθη για εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους
για διάφορες εκδηλώσεις! Τηλ.: 99484639
Ενοικιάζεται διαμέρισμα
Ενοικιάζεται διαμέρισμα
Ενοικιάζεται διαμέρισμα ενός
υπνοδωματίου, επιπλωμένο, πλήρως εξοπλισμένο, με κλιματισμό.
Κατάλληλο και για φοιτητές. Λεωφ. Καλλιπόλεως κοντά στο πανεπιστήμιο. Τηλ. 22756808
Ενοικιάζεται διαμέρισμα 3 υπνοδωματίων 104 τμ, στο Ζακάκι,
Λεμεσός. Μεγάλη κουζίνα με
ηλεκτρικές συσκευές, 3 a/c, καλυμμένο parking. Ενοίκιο €500.
Τηλ. 99359350 και 99696436
Πωλείται
οικόπεδο
Πωλείται εξαιρετικό οικιστικό οικόπεδο 661 τμ
στον Ποταμό Γερμασόγειας-περιοχή Coloumbia.
Εφάπτεται μεγάλου διαμορφωμένου χώρου πρασίνου και πεζοδρόμου.Ιδανικό για ανέγερση μιαςδυο κατοικιών ή τριώροφο
block διαμερισμάτων.
ΣΔ 100%. Tιμή: 330.000.
Τηλ.: 97742121
TEXNES-08 ADV DVD_Master_cy 10/25/13 12:20 PM Page 1
«ΤΟ ΚΥΜΑ» Μια αληθινή ιστορία
Ένα πείραμα μπορεί να αλλάξει τα παντά…
Πόσο δύσκολη είναι η επικράτηση
απολυταρχικού καθεστώτος;
Μπορεί ο φασισμός να κυριαρχήσει σε μία
κοινωνία του 21ου αιώνα;
Μια ταινία για ένα πραγματικό πείραμα και
τα τρομακτικά αποτελέσματά του.
ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

πολιτικη - pdf.kathimerini.com.cy_!

χαρτζιλίκι» τους προσπαθούν να εξοικονοµήσουν οι άνεργοι που έχο

Μάϊος 2011 - Εφημερίδα ΔΕΚΕΛΕΙΑ

03.11.2010 Η οικογένειά μου είναι πρόσφυγες από τη Θεσσαλονίκη

Εμφύλιος με άγνωστη έκβαση στο ΔΗΚΟ

Κύπριοι «ξεκούρευαν» Ρώσους

CITY WAY MAGAZINE #13 - OCTOBER_2013:Layout 1.qxd

βιοανοργανα καταλυτικα κεντρα και πολυπυρηνικα συμπλοκα μικτου

Μια διαμαρτυρία για τις ελλείψεις στην εκπαίδευση φέτος Ο Σύλλογος

Νέα τουρκική πρόκληση - Greek Orthodox Community

Στο 25% οι απώλειες στα Ταμεία Προνοίας