Σκέψεις πανεπιστημιακών για το κείμενο διαβούλευσης του Υπουργείου Παιδείας 25/11/2010 Πρόσφατα δόθηκαν στη δημοσιότητα θέσεις-προτάσεις του Υπουργείου Παιδείας με στόχο την αναβάθμιση των Ελληνικών πανεπιστημίων. Στόχος καίριος και επίκαιρος, καθώς η αναβάθμιση των πανεπιστημίων, πέρα από τα στενά όρια της εκπαίδευσης, θα συνεισφέρει σημαντικά και στην απαραίτητη οικονομική και κοινωνική ανάκαμψη της χώρας. Η ανάγκη αλλαγών στα πανεπιστήμια είναι αδήριτη. Το κείμενο που δημοσιοποίησε το Υπουργείο είναι, κατά τη γνώμη μας, ενδιαφέρον και τολμηρό, με ρηξικέλευθες προτάσεις και μπορεί να αποτελέσει μια σοβαρή βάση διαλόγου. Αν οι προτάσεις υλοποιηθούν σωστά έχουν τη δυνατότητα να θέσουν το ελληνικό πανεπιστήμιο σε τροχιά ανάκαμψης. Αν όμως υλοποιηθούν με λανθασμένο τρόπο, κινδυνεύουν να επιδεινώσουν την κατάσταση ακόμα περισσότερο. Η αρνητική εμπειρία του νόμου πλαίσιο του 1982 συνιστά μεγάλη προσοχή στην υλοποίηση των αλλαγών. Σ΄αυτό το πλαίσιο, και χωρίς απαραίτητα να συμφωνούμε με κάθε πρόταση του Υπουργείου, δηλώνουμε την κατ' αρχήν στήριξή μας σε ορισμένες κεντρικές επιλογές του, διευκρινίζοντας συγχρόνως μερικές απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτυχία τους. Συγκεκριμένα: 1. Η σύσταση Συμβουλίων Διοίκησης (Σ.Δ.) είναι διεθνώς δοκιμασμένη πρακτική στις χώρες με ακαδημαϊκό τοπίο συγγενές προς το ελληνικό (Ευρωπαϊκή Ένωση) και την χαιρετίζουμε ως εργαλείο για τον ανεξάρτητο έλεγχο της εκ των πραγμάτων ενισχυμένης Πρυτανικής αρχής. Επειδή όμως η εμπειρία με τις διορισμένες Διοικούσες Επιτροπές των νέων πανεπιστημίων δεν ήταν πάντα η καλύτερη δυνατή, απαιτείται προσοχή. Ένα σωστά στελεχωμένο Σ.Δ. μπορεί και επιβάλλεται (α) να ελέγχει την εύρυθμη λειτουργία ενός ΑΕΙ με γνώμονα την αυστηρή τήρηση των κανόνων της ακαδημαϊκής δεοντολογίας και την χρηστή οικονομική του διαχείριση, (β) να εμπλουτίζει το ΑΕΙ με εθνική και διεθνή εμπειρία, (γ) να εκφράζει την κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα όπως αυτή διαμορφώνεται, (δ) να χαράσσει μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη στρατηγική ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, επιβάλλεται η στελέχωση των Σ.Δ. από πρόσωπα του δημόσιου βίου τα οποία να είναι ακέραια, να έχουν ευθυκρισία και πείρα, και να θέτουν το μακροχρόνιο, καλώς εννοούμενο συμφέρον των ΑΕΙ πάνω από ο,τιδήποτε άλλο. Θεωρούμε στοιχείο εκ των ων ουκ άνευ ότι η πλειοψηφία των μελών των Σ.Δ. πρέπει να αποτελείται από πρόσωπα μη σχετιζόμενα με το οικείο ΑΕΙ και, στην καλύτερη περίπτωση, εξωτερικά της στενής ελληνικής ακαδημαϊκής και πολιτικής πραγματικότητας. Θα πρέπει να υιοθετηθούν δικλείδες ασφαλείας που θα αποκλείουν κάθε είδος κομματικής επιρροής στα Σ.Δ. 2. Η προτεινόμενη αλλαγή του τρόπου επιλογής του πρύτανη μέσω διεθνούς διαγωνισμού είναι εξαιρετικά θετική. Αυτή είναι πλέον η συνήθης διεθνής πρακτική. Ανοίγεται έτσι η δυνατότητα αξιοποίησης στελεχών και μεταφοράς καλών πρακτικών από άλλα πανεπιστήμια. 3. Χαιρετίζουμε την εισαγωγή της διαρκούς αξιολόγησης των μελών ΔΕΠ στη βάση του ερευνητικού και διδακτικού τους έργου, συμπεριλαμβανομένων και όσων έχουν ήδη αποκτήσει μονιμότητα. ʻΕχουμε την πεποίθηση ότι εφ΄όσον η αρχή αυτή υλοποιηθεί με τρόπο έντιμο, διαφανή και αξιοκρατικό, θα συμβάλει τα μέγιστα στην εξυγίανση του επιστημονικού και ερευνητικού κλίματος στα ελληνικά ΑΕΙ, τα οποία κατά κοινή ομολογία υποφέρουν από φαινόμενα αναξιοκρατίας, νεποτισμού και συναλλαγής. 4. Η σύνδεση της χρηματοδότησης με αντικειμενικούς δείκτες είναι επίσης ένα θετικό βήμα. Χρειάζεται όμως προσοχή. Οι περισσότεροι από τους δείκτες που πρότεινε το υπουργείο, όπως π.χ. ο αριθμός των αποφοίτων, είναι ποσοτικοί, όχι ποιοτικοί. Η χρήση τέτοιων δεικτών θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση του πήχυ αποφοίτησης και υποβάθμιση του επιπέδου των σπουδών. Οι δείκτες που θα υιοθετηθούν θα πρέπει να δημιουργούν τα σωστά κίνητρα. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην προώθηση της ποιότητας της έρευνας, όπως αυτή τεκμαίρεται από την ποιότητα των περιοδικών στα οποία δημοσιεύεται, τον αριθμό αναφορών που προσελκύει, κτλ. 5. Πέρα από τα κίνητρα, απαιτείται και λογοδοσία. Η ευθύνη για κάθε απόφαση και πράξη εντός του πανεπιστημίου πρέπει να είναι ξεκάθαρη και να προβλέπονται σαφείς κυρώσεις, τόσο σε επίπεδο μελών ΔΕΠ όσο και σε επίπεδο πανεπιστημίου, για κάθε παράνομη ή αντιδεοντολογική πράξη. 6. Η πρόταση για εισαγωγή σε σχολή αντί για τμήμα αποσκοπεί στην αύξηση της κινητικότητας των φοιτητών μέσα στο πανεπιστήμιο. Πρόκειται για καλό στόχο που μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα σε ορισμένες σχολές. Προσκρούει όμως σε μεγάλες πρακτικές δυσκολίες σε σχολές με τμήματα που έχουν μεγάλη διαφορά στο βαθμό πρόσβασης. Απαιτείται επομένως ιδιαίτερη προσοχή στην εφαρμογή της πρότασης αυτής. Πρέπει να σημειώσουμε όμως ότι το κείμενο του Υπουργείου έχει σημαντικές ελλείψεις. Για παράδειγμα, το κείμενο παρακάμπτει, πιθανώς σκόπιμα, κάποια χρόνια και πολύ γνωστά προβλήματα των πανεπιστημίων μας, όπως οι καταλήψεις, οι φθορές πανεπιστημιακής περιουσίας, οι πράξεις βίας, και οι αυθαιρεσίες εκ μέρους των φοιτητοσυνδικαλιστών. Δεν αναγνωρίζει ότι ο κομματικός φοιτητικός συνδικαλισμός αποτελεί μεγάλη πληγή των ελληνικών πανεπιστημίων για την οποία την κύρια ευθύνη την φέρουν τα ίδια τα κόμματα. Η πρωτοβουλία για τη λύση αυτών των προβλημάτων πρέπει να αναληφθεί από την κυβέρνηση και γενικότερα το πολιτικό σύστημα. Επίσης το κείμενο παραλείπει να ασχοληθεί με λειτουργικά προβλήματα όπως η δυνατότητα απεριόριστων εξετάσεων, κάτι που οδηγεί σε άδεια αμφιθέατρα και επιμήκυνση του χρόνου σπουδών. Παρ' όλα τα αρνητικά του, το κείμενο διαβούλευσης του Υπουργείου περιέχει αλλαγές που θα μπορούσαν να ενισχύσουν όσους Έλληνες πανεπιστημιακούς ακάματα και κάτω από αντίξοες συνθήκες χρηματοδότησης και περιβάλλοντος, παράγουν έρευνα με διεθνή ακτινοβολία και διδασκαλία υψηλού επιπέδου, προσφέροντας στη νέα γενιά των Ελλήνων όραμα και χειροπιαστή προοπτική για το μέλλον. Πιστεύουμε ότι η ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα θα αρθεί πάνω από στείρους σκεπτικισμούς και φόβους και θα λάβει ενεργά μέρος σ΄έναν γόνιμο διάλογο με σκοπό την αναγέννηση των ΑΕΙ της πατρίδας μας. Σε αυτή την προσπάθεια είναι απαραίτητη η ενεργός συμμετοχή όλων με εποικοδομητικές προτάσεις. Η αδιαφορία και η εκ των προτέρων αρνητική στάση θα υποβαθμίσουν το διάλογο και τα αποτελέσματά του. 115 υπογράφοντες (Ελλάδα, 58) Σταύρος Αναγνωστόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Παν. Πατρών Γιώργος Ανωγειανάκης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ Πάνος Αργυράκης, Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής, ΑΠΘ Χρήστος Αργυρόπουλος, Νεφρολόγος, Νεφρολογικό Ινστιτούτο Δ Βαλής, Μαρούσι, Αθήνα Γιώργος Αρσένος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Κτηνιατρική ΑΠΘ Αντώνης – Ιωάννης Βαρδουλάκης, Καθηγητής, Τμήμα Μαθηματικών, ΑΠΘ Ξενοφών Βερύκιος, Καθηγητής, Τμήμα Χημικών Μηχανικών, Παν. Πατρών Δημήτρης Βλασσόπουλος, Καθηγητής, ΙΤΕ και Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών, Πανεπιστήμιο Κρήτης Ιωάννης Βλαχάβας, καθηγητής, Τμήμα Πληροφορικής, ΑΠΘ Στέφανος Βλαχόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Εφαρμογών Ξένων Γλωσσών στη Διοίκηση και το Εμπόριο, ΤΕΙ Ηπείρου Λουκάς Βλάχος, Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής, ΑΠΘ Αχιλλέας Γραβάνης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Παν. Κρήτης Γιώργος Γραμματικάκης, Ομότιμος Καθηγητής και τ. πρύτανης, Πανεπιστήμιο Κρήτης Ιωακείμ Γρυσπολάκης, Καθηγητής και Πρύτανης, Πολυτεχνείο Κρήτης Γεώργιος Θεοδωρίδης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Χημείας ΑΠΘ Κλεάνθης Θραμπουλίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών, Πανεπιστήμιο Πατρών Ορέστης Καλογήρου, Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής, ΑΠΘ Δημήτρης Καιρίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Βασίλειος Κελεσίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Μιχάλης Κολουντζάκης, Καθηγητής, Τμήμα Μαθηματικών, Πανεπ. Κρήτης Μάνος Κουτράκης, Ερευνητής, ΕΘΙΑΓΕ, Νέα Πέραμος, Καβάλα Μιχάλης Κουτσιλιέρης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ Μιχάλης Γ. Λαγουδάκης, Επίκουρος Καθηγητ ής, Τμήμα Ηλεκτ ρονικών Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστ ών, Πολυτεχνείο Κρήτης Θεόδωρος Π. Λιανός, Ομότιμος Καθηγητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ραφαήλ-Νικόλαος Μάρκελλος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ιωάννης Ματσούκας, Καθηγητής, Τμήμα Χημείας, Παν. Πατρών Χρήστος Ματσούκας, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Βλάσης Μαυραντζάς, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Χημικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών Αριστείδης Μαυρίδης, Καθηγητής Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών Βασίλης Μούγιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ Νικόλαος Μουσιόπουλος, Καθηγητής και τ. Κοσμήτορας, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, ΑΠΘ Χαράλαμπος Μουτσόπουλος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ Ιωάννης Μπάλιος, Καθηγητής, Γεωπονικής Σχολή, Α.Π.Θ. Δημοσθένης Μπούρος, Καθηγητής Πνευμονολογίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Γεώργιος Μπήτ ρος, Ο μότ ιμος Καθηγητ ής, Ο ικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Δημήτρης Ξενάκης, Λέκτορας, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, Παν. Κρήτης Σπύρος Πανδής, Καθηγητής, Τμήμα Χημικών Μηχανικών, Παν. Πατρών Βασίλης Παπαγεωργίου, Ομότιμος Καθηγητής και τ. Κοσμήτορας, Τμήμα Χημικών Μηχανικών, Α.Π.Θ. Γιώργος Ν. Παπαθεοδώρου, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών. Πάνος Πατσαλάς, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Μηχανικών Επιστήμης Υλικών, Παν. Ιωαννίνων Φωτεινή-Νιόβη Παυλίδου, Καθηγήτρια, Τμήμα ΗΜΜΥ, ΑΠΘ Αθανάσιος Πρωτόπαπας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης, ΕΚΠΑ. Δημήτριος Ραπακούλιας, Καθηγητής, Τμήμα Χημικών Μηχανικών, Παν. Πατρών Λεωνίδας Ρεσβάνης, Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής, ΕΚΠΑ Παναγιώτης Σίμος, Καθηγητής, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης Φωτεινή Ν Σκοπούλη, Καθηγήτρια, Τμήμα Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Κώστας Σοφούλης, Ομότιμος Καθηγητής και τέως Πρόεδρος της Δ.Ε., Πανεπιστήμιο Αιγαίου Κώστας Μ. Σούκουλης , Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης & ΙΤΕ, Ηράκλειο και Iowa State University, ΗΠΑ Νικόλαος Τραυλός, Καθηγητής, ALBA Graduate Business School, Αθήνα Γιάννης Τσαμόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Χημικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών Θανάσης Τσίκληρας, Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Γιώργος Φλούδας, Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Ανίτα Φλώρου, μέλος ΣΕΠ, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Γιώργος Φυτάς, Καθηγητής, ΙΤΕ και Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών, Πανεπιστήμιο Κρήτης και Max Planck Institute for Polymer Research, Mainz, Γερμανία Παναγιώτης Χατζηπαντελίδης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Μαθηματικών, Πανεπιστήμιο Κρήτης Αριστείδης Χατζής, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας & Θεωρίας της Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Αθηνών Νίκος Χατζησάββας, Καθηγητής, Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Γιώργος Χρυσικός, Ερευνητής, Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών (Εξωτερικό, 57) Σπύρος Αγαθός, Καθηγητής Βιοχημικής Μηχανικής, Université Catholique de Louvain, Βέλγιο Μανώλης Αντωνογιαννάκης, Assistant Editor, Physical Review Letters, New York, ΗΠΑ Γιώργος Αρχοντίτσης, Καθηγητής, University of Toronto, Καναδάς Βασίλης Βαλαγιαννόπουλος, MD, PhD, Associate Professor of Pediatrics, Hôpital Necker-Enfants Malades, Γαλλία Γιάννης Βολανάκης, Ομότιμος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, University of Alabama at Birmingham, ΗΠΑ Νικόλαος Γαλάτος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Μαθηματικών, University of Denver, ΗΠΑ Σωτήρης Γεωργανάς, Lecturer, Royal Holloway, University of London, Η.Β. Νικόλαος Κ. Γεωργαντζάς, Καθηγητής Συστημικής Δυναμικής, Πανεπιστήμιο Fordham, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ Κική Γουναρίδου, Associate Professor, Smith College, ΗΠΑ Κώστας Δανιηλίδης, Καθηγητής, Department of Computer and Information Science, University of Pennsylvania, ΗΠΑ Κωνσταντίνος Δροσάτος, Μεταδιδακτορικός Υπότροφος, Columbia University, ΗΠΑ Ζωή Δροσάτου-Ταμπακάκη, Μεταδιδακτορική Υπότροφος, Columbia University, ΗΠΑ Αντώνης Εφραιμίδης, Cynthia Kim Chair of Information Technology, Department of Electrical and Computer Engineering, University of Maryland, ΗΠΑ Νικόλαος Ζαχαριάδης, Καθηγητής, Department of Government, University of Alabama at Birmingham, ΗΠΑ Παναγιώτης Γ. Ηπειρώτης, Associate Professor, Stern School of Business, New York University, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ Ιωάννης Θεοδοσίου, Professor, University of Aberdeen Business School, ΗΒ Γιάννης Ν. Καζνέσης, Associate Professor, Department of Chemical Engineering and Materials Science, University of Minnesota, ΗΠΑ Χαράλαμπος Καλοδήμος, Associate Professor, Chemistry Department, Rutgers University, ΗΠΑ Στάθης Καλύβας, Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, Yale University, ΗΠΑ Εμμανουήλ Κατσάνης, M.D., Professor of Pediatrics and Pathology, University of Arizona, ΗΠΑ Σέργιος-Ορέστης Κολοκοτρώνης, Research Coordinator, American Museum of Natural History, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ Χρήστος Κολυμπίρης, Μεταδιδακτορικός Υπότροφος, University of Missouri, ΗΠΑ Δημήτρης Π. Κοντογιάννης, Καθηγητής, The University of Texas MD Anderson Cancer Center, ΗΠΑ Νίκος Κοπιδάκης, Senior Research Scientist, National Renewable Energy Laboratory, Colorado, ΗΠΑ Αθανάσιος Κουταβάς, Associate Professor, College of Staten Island & Graduate Center, City University of New York, ΗΠΑ Βασίλης Κουτσός, Reader, School of Engineering, University of Edinburgh, Η.Β. Περικλής Κτώνας, Emeritus Professor, Department of Electrical and Computer Engineering, University of Houston, ΗΠΑ Γιώργος Κωνσταντινίδης, Leo Melamed Professor of Finance, The University of Chicago, ΗΠΑ Νίκος Λαάρης, Doctor of Musical Arts, Amsterdam, The Netherlands Θέμης Λαζαρίδης, Καθηγητής, City College of New York / CUNY, ΗΠΑ Διομήδης Λογοθέτης, Καθηγητής και Πρόεδρος, Department of Physiology and Biophysics, School of Medicine, Virginia Commonwealth University, ΗΠΑ Χρήστος Ν. Λύκος, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Βιέννης, Αυστρία Παύλος Μαραγκάκης, Research Scientist, D.E. Shaw Research, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ Κυριάκος Μαρκίδης, Professor of Sociology, University of Maine, ΗΠΑ Θέμης Ματσούκας, Professor, Department of Chemical Engineering, Penn State University Πάνος Μιχαλόπουλος, Professor, Department of Civil Engineering, University of Minnesota, ΗΠΑ Τριαντάφυλλος Μούντζιαρης, Professor and Head, Department of Chemical Engineering, University of Massachusetts, ΗΠΑ Αχιλλέας Μπάρδος, Professor of School Psychology, Univ. of Northern Colorado, ΗΠΑ Αντώνης Μπερής, Arthur B. Metzner Professor, Department of Chemical Engineering, University of Delaware, ΗΠΑ Χάρης Μυλωνάς, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, George Washington University, ΗΠΑ Αθανάσιος Νενές, Associate Professor, Georgia Institute of Technology, Atlanta, ΗΠΑ Χρήστος Νταβατζίκος, Professor of Radiology, and Electrical and Systems Engineering, University of Pennsylvania, ΗΠΑ Δημήτριος Α. Παπακωνσταντόπουλος, Chair, Department of Computational and Data Sciences, George Mason University, ΗΠΑ Άννα Παπαφράγκου, Associate Professor, Department of Psychology, University of Delaware, ΗΠΑ Γιώργος Παππάς, Joseph Moore Professor of Electrical and Systems Engineering, Deputy Dean for Research, School of Engineering and Applied Science, University of Pennsylvania, ΗΠΑ Νικόλαος Μ. Πατρικαλάκης, Kawasaki Professor of Engineering, Department of Mechanical Engineering, MIT, ΗΠΑ Αλέξιος Πολυχρονάκος, Καθηγητής, Physics Department, City College of New York, ΗΠΑ Πάνος Δ. Πρεβεδούρος, Καθηγητής, Civil and Environmental Engineering Department, University of Hawaii at Manoa, ΗΠΑ Βασίλης Ρήγας, Καθηγητής Παθολογίας και Φαρμακολογίας, Stony Brook University Medical School, ΗΠΑ Νίκος Σαχινίδης, John E. Swearingen Professor of Chemical Engineering, Carnegie Mellon University, ΗΠΑ Νικόλαος Σκαρμέας, M.D., M.Sc., Associate Professor of Neurology, Columbia University Medical Center, New York, ΗΠΑ Γεώργιος Σκουλάκης, Assistant Professor, Finance Department, R. H. Smith School of Business, University of Maryland, ΗΠΑ Κώστας Τσίπης, Retired Professor, Massachusetts Institute of Technology, ΗΠΑ Μιχάλης Τσίρος, Chair, Department of Marketing, School of Business Administration, University of Miami, ΗΠΑ Νικόλαος Τσουλφανίδης, Editor Nuclear Technology, Reno, Nevada, ΗΠΑ Μιχαήλ Φραγκιάς, Senior Sustainability Scientist, Global Institute of Sustainability, Arizona State University, ΗΠΑ Γεώργιος Χατζηπαναγής, Καθηγητής και Πρόεδρος, Department of Physics and Astronomy, University of Delaware, ΗΠΑ