ÅÔÁÉÑÅÉÁ ÄÉÁÐÏËÉÔÉÓÌÉÊÙÍ ÓÐÏÕÄÙÍ Πρόγραμμα δραστηριοτήτων 2012-13 Συντονισμός: ΦΩΤΗΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ ÖÉËÏÓÏÖÉÊÏ ÅÑÃÁÓÔÇÑÉÏ ÖÙÔÇÓ ÔÅÑÆÁÊÇÓ 210.3459578, [email protected] Τον Νοέμβριο του 2012, όπως κάθε χρόνο, η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ξεκινά τον ετήσιο κύκλο των μορφωτικών της δραστηριοτήτων στη νέα της έδρα, Λαμάχου 3, 2ος όροφος, στην Πλάκα, ελπίζοντας, μέσα σε μια εξόχως αντίξοη κοινωνική συγκυρία, να αποτελέσει μια εναλλακτική νησίδα πολιτισμού και πνευματικής αντίστασης. Πασχίζοντας να ανταποκριθεί, κατά τις μικρές δυνατότητές της, στην προϊούσα συλλογική δυσχέρεια, προβαίνει σε μια γενική μείωση του κόστους συμμετοχής κατά 10%, επί του οποίου εξακολουθεί να ισχύει 15% έκπτωση για φοιτητές, ανέργους και μητέρες μονογονεϊκών οικογενειών. Εκτός από τις δραστηριότητες που εμφανίζονται στο πρόγραμμά της, η Εταιρεία παραμένει ανοιχτή σε νέα δραστηριότητες και ιδέες, οι οποίες θα μπορούσαν να προταθούν καθ’ οδόν και να υλοποιηθούν από τα μέλη της ή από νέους συνεργάτες. Τέτοιες δραστηριότητες θα ανακοινώνονται στη διάρκεια της χρονιάς μέσ’ από το blog της (ediasp.blogspot.com). Για την περίοδο 2012-13 προγραμματίζονται οι ακόλουθοι κύκλοι παραδόσεων: I. ÅéóáãùãÞ óôçí éóôïñßá ôçò öéëïóïößáò – êýêëïò â´: íåüôåñç öéëïóïößá Κάθε Δευτέρα, από 5-11-2012, ώρα 8.00΄-10.00΄μ.μ. Διάρκεια: 20 συναντήσεις (40 ώρες). Κόστος συμμετοχής: 360 ευρώ 1-2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10-11. 12. 13. 14. 15. 16-17. 18. 19-20. Αραβικός πολιτισμός και φιλοσοφία. Σχολαστική, και η νομιναλιστική επανάσταση. Νομιναλισμός. Η έννοια της Αναγέννησης. Αναγεννησιακός ουμανισμός. Φιλοσοφικά και κοσμολογικά ρεύματα στην Αναγέννηση. Η νέα επιστήμη. Η Μεταρρύθμιση. Πολιτικές φιλοσοφίες στον 17ο αιώνα. Χομπς. Καρτέσιος και Πασκάλ. Σπινόζα. Μαλμπράνς και Λάιμπνιτζ. Βρετανικός εμπειρισμός (Λοκ, Μπέρκλεϋ, Χιουμ). Γαλλικός διαφωτισμός. Ρουσσώ. Καντ. Φίχτε· Σέλλινγκ. Χέγκελ. IÉ. ÁéóèçôéêÞ èåùñßá Kάθε Τρίτη, από 6-11-12, ώρα 8.00΄-10.00΄ μμ. Διάρκεια: 25 συναντήσεις (50 ώρες) Κόστος συμμετοχής: 450 ευρώ 1. Εισαγωγικοί ορισμοί: αισθητική, τεχνοκριτική και ιστορία της τέχνης. 2. Η αρχαία αισθητική: Πλάτων και Αριστοτέλης. 3. Η αρχαία αισθητική: Πλωτίνος. 4. Χριστιανική αισθητική: Ιωάννης ο Δαμασκηνός και Θωμάς ο Ακινάτης. 2 Å ÔÁ É Ñ Å É Á Ä É Á Ð ÏË É Ô É Ó Ì É Ê Ù Í Ó Ð ÏÕÄ Ù Í Ð Ñ Ï Ã ÑÁ Ì Ì Á Ä ÑÁ Ó Ô Ç ÑÉ ÏÔ Ç ÔÙ Í 2012-13 3 5. Αναγέννηση. 6. Ακαδημαϊσμός, και οι αισθητικές αναζητήσεις του Διαφωτισμού. 7. Καντιανή αισθητική. 8. Σίλλερ· Σέλινγκ· Ρομαντισμός. 9. Χέγκελ και Λούκατς. 10. Σοπενχάουερ· Νίτσε. Benedetto Croce. 11. Ρωσικές και αμερικανικές εξελίξεις στις αρχές του εικοστου αιώνα. 12. H Σχολή της Φραγκφούρτης – γενικά. 13. Walter Benjamin. 14. Adorno: φιλοσοφία της μουσικής και αισθητική θεωρία. 15. Μ. Heidegger και Μ. Merleau-Ponty. 16. Μιχαήλ Μπαχτίν. 17. Θεωρίες της λογοτεχνίας στον εικοστό αιώνα – 1. 18. Θεωρίες της λογοτεχνίας στον εικοστό αιώνα – 2. 19. Θεωρία της μουσικής – 1. 20. Θεωρία της μουσικής – 2. 21. Θεωρία εικαστικών τεχνών. 22. Θεωρία και ιστορία του θεάτρου – 1. 23. Θεωρία και ιστορία του θεάτρου – 2. 24. Θεωρία και ιστορία του κινηματογράφου –1. 25. Θεωρία και ιστορία του κινηματογράφου –2. 4 Å ÔÁ É Ñ Å É Á Ä É Á Ð ÏË É Ô É Ó Ì É Ê Ù Í Ó Ð ÏÕÄ Ù Í Ο ΦΩΤΗΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ γεννήθηκε το 1959 στην Πάτρα. Το 1977-78 παρακο- λούθησε μαθήματα κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου και την περίοδο 1980-81οργάνωσε έναν χώρο αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής στην Πάτρα. Το 1982 ίδρυσε στην Αθήνα τις εκδόσεις Praxis, τις οποίες διηύθυνε ως το 1990, ενώ από το 1990 ως το 2010 σχεδίαζε και είχε την επιμέλεια εκδοτικών σειρών στις εκδόσεις Πρίσμα, Οξύ και futura. Έχει εργαστεί ερευνητικά, στα πλαίσια σεμιναρίων, σε ποικίλους τομείς των Επιστημών του Ανθρώπου (φιλοσοφία, πολιτική ψυχολογία, ομαδική ανάλυση και κοινωνική ανθρωπολογία). Από το 1992 ως το 2001 συνδιοργάνωνε, με τον Μάριο Μπέγζο, το ανεξάρτητο Θρησκειολογικό Σεμινάριο που το 1997 οδήγησε στη δημιουργία της Εταιρείας Θρησκειολογικών Ερευνών (της οποίας χρημάτισε διαδοχικά γραμματέας και πρόεδρος), και ήταν από τους βασικούς συντάκτες του Θρησκειολογικού Λεξικού στις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Την περίοδο 2001-2 συνδιοργάνωσε, με τον Γιώργο Σαγκριώτη, για το Ίδρυμα Τάκη Σινόπουλου στη Νέα Ιωνία τους κύκλους διαλέξεων πάνω στη θεωρία της λογοτεχνίας, «Ποίηση: λόγος και τέχνη». Από το 2005 παραδίδει σειρές διαλέξεων στη φιλοσοφία, αισθητική και συγκριτική θρησκειολογία στο πλαίσιο της Εταιρείας Διαπολιτισμικών Σπουδών, την οποία συντονίζει. Έχει δημοσιεύσει εκτεταμένο αριθμό δοκιμίων και κριτικών σε πολλά έντυπα (είναι σταθερός συνεργάτης των περιοδικών Σημειώσεις, Πλανόδιον και Πανοπτικόν) και έχει συνεργαστεί ως βιβλιοκριτικός με τις εφημερίδες Καθημερινή, Αυγή και Ελευθεροτυπία. Έχει εκδόσει μία εκτενή σειρά προσωπικών έργων, δοκιμιακού ως επί το πλείστον χαρακτήρα, και μεγάλο αριθμό μεταφράσεων σε συναφή πεδία (βλ. αναλυτική εργοβιογραφία στο www.fotisterzakis.gr). Ð Ñ Ï Ã ÑÁ Ì Ì Á Ä ÑÁ Ó Ô Ç ÑÉ ÏÔ Ç ÔÙ Í 2012-13 5 ÐÏËÉÔÉÓÌÏÓ KAI ÊÏÉÍÙÍÉÁ: ÅÉÓÁÃÙÃÉÊÏ ÓÅÌÉÍÁÑÉÏ ÓÔÉÓ ÐÏËÉÔÉÓÌÉÊÅÓ ÓÐÏÕÄÅÓ* Εισηγητής: ÊÙÓÔÁÓ ËÉÂÉÅÑÁÔÏÓ 6955-471893, [email protected] Συντονιστής: ÖÙÔÇÓ ÔÅÑÆÁÊÇÓ Kάθε Τετάρτη, από 7-11-12, ώρα 8.30΄-10.30΄ μμ. Διάρκεια: 30 συναντήσεις (60 ώρες) Κόστος συμμετοχής: 500 ευρώ Οι πολιτισμικές σπουδές (cultural studies) εμφανίστηκαν ως διακριτός κλάδος πριν από πενήντα χρόνια, αντλώντας από ποικίλα ρεύματα σκέψης ––όπως η αγγλική πολιτισμική κριτική, η Κριτική Θεωρία της Σχολής της Φραγκφούρτης, ο στρουκτουραλισμός και η αποδόμηση στη Γαλλία, οι νέες θεωρίες της ιδεολογίας και της ηγεμονίας, του πολυφωνικού μυθιστορήματος, των μαζικών μέσων επικοινωνίας κ.ά.–– καθώς και από τις εμπειρίες των κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων. Φέρνοντας σε αντιπαράθεση και διασταύρωση αυτά τα ετερόκλητα στοιχεία, διαμόρφωσαν μια πλούσια ύλη, που κάνει δυνατή την περιήγηση στις δύο αξεδιάλυτες όψεις του κόσμου μας: τον πολιτισμό και την κοινωνία. Μια τέτοια περιήγηση αναλαμβάνει αυτό το πρωτότυπο πρόγραμμα πολιτισμικών σπουδών. Δεν πρόκειται για μια σειρά ομιλιών γύρω από γνωστούς στοχαστές και το έργο τους, αλλά για ένα σεμινάριο ανάγνωσης και μελέτης των ίδιων των πρωτότυπων κειμένων, που φέρνει τους συμμετέχοντες σε άμεση επαφή με τη σκέψη και το ύφος των συγγραφέων. Στις 30 συναντήσεις του σεμιναρίου διαβάζονται, σχολιάζονται και συζητιούνται εκτενή αποσπάσματα από περισσότερα από 80 κείμενα φιλοσοφίας και ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, γραμμένα από 70 * Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 30 συναντήσεις (αριθμημένες στην αριστερή στήλη). Η ύλη είναι οργανωμένη γύρω από ορισμένα θέματα (οι τίτλοι τους με κεφαλαία), καθένα από τα οποία αναπτύσσεται σε μία ή περισσότερες συναντήσεις. Σε καθεμία απ’ αυτές διαβάζονται και συζητιούνται αποσπάσματα από ένα ή περισσότερα κείμενα (άρθρα ή κεφάλαια βιβλίων: οι τίτλοι τους με όρθια πεζά, εκείνοι των βιβλίων με πλάγια, τα επίθετα των συγγραφέων με μαύρα, η χρονολογία πρώτης δημοσίευσης σε αγκύλες), ορισμένα από τα οποία (οι συγγραφείς τους με μαύρα και πλάγια) είναι συμπληρωματικά στα άλλα. 6 Å ÔÁ É Ñ Å É Á Ä É Á Ð ÏË É Ô É Ó Ì É Ê Ù Í Ó Ð ÏÕÄ Ù Í και πλέον σημαντικούς συγγραφείς, κυρίως ––αλλά όχι μόνο–– του 20ού αιώνα. Πρόκειται για κείμενα πρωτοποριακά, κλασικά πλέον ή αιρετικά, που αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο φάσμα από γλώσσες και εθνικότητες, γραμματολογικά είδη, επιστημονικούς κλάδους, λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά αντικείμενα, κεντρικές πνευματικές διαμάχες. Συνυφαίνοντας αυτά τα κείμενα σε μια ανοιχτή προβληματική και ακολουθώντας τα διάφορα νήματα που τα διατρέχουν, μπορεί κανείς να κινηθεί μέσα στον ατέλειωτο λαβύρινθο των στοχασμών και των συζητήσεων και να μοιραστεί τις περιπέτειες ––τις αναζητήσεις, τις κατακτήσεις και τις αυτοκριτικές–– της νεωτερικής και της σύγχρονης σκέψης. 1. Εισαγωγή: Ένα αυτοσχέδιο πρόγραμμα πολιτισμικών σπουδών (cultural studies) Η ΔΙΑΜΑΧΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΕΟΤΕΡΩΝ (αποσπάσματα:) Μπουαλώ: Η ποιητική τέχνη [1674] – Στοχασμοί για τον Λογγίνο: Στοχασμός VII [1694] – Επιστολή στον Περώ [1700] – Ρακίνας: Πρόλογος για την Ιφιγένεια [1674] – Φοντενέλ: Διάλογοι νεκρών: Σωκράτης-Μονταίν [1683] – Παρέκβαση για τους αρχαίους και τους νεότερους [1688] – Περώ: Ο αιώνας του Λουδοβίκου του Μεγάλου [1687] – Παραλληλισμοί των αρχαίων και των νεοτέρων [1688-97] – Τεμπλ: Δοκίμιο περί αρχαίας και νεότερης παιδείας [1690] – Σουίφτ: Η μάχη των βιβλίων [1704] H ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΑΜΑΤΑ 2. Ρουσώ: Επιστολή στον ντ’ Αλαμπέρ (αποσπάσματα) [1758] ντ’ Αλαμπέρ: Επιστολή στον Ρουσώ [1759] ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ 3. Καντ: Αναλυτική του ωραίου και του υψηλού (Κριτική της κριτικής δύναμης) [1790] – Χέγκελ: Το σύστημα των επιμέρους τεχνών (Εισαγωγή στην αισθητική) [1835-38] 4. Νίτσε: Η γέννηση της τραγωδίας: 1, 2, 3, 7, 8, 11, 13, 14 [1872] Ð Ñ Ï Ã ÑÁ Ì Ì Á Ä ÑÁ Ó Ô Ç ÑÉ ÏÔ Ç ÔÙ Í 2012-13 7 ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ 5. Ελίας: Για την κοινωνιογένεση των εννοιών «πολιτισμός» και «κουλτούρα» (Η εξέλιξη του πολιτισμού) [1939] Φρόυντ: Η δυσφορία μέσα στον πολιτισμό: III, IV, VI, VIII [1930] ΜΑΝΙΦΕΣΤΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΩΝ 6. Μαρινέτι: για τον (ιταλικό) φουτουρισμό [1907] – Μαγιακόφσκι κ.ά.: για τον (ρωσικό) φουτουρισμό [1913] – Ζάρα: για το νταντά [1918] – Γκάμπο: για τον κονστρουκτιβισμό [1920] – Μπρετόν: για το σουρεαλισμό [1924] ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, ΔΙΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΕΥΣΗ 7. Τρότσκι: Η αυτοκτονία του Μαγιακόφσκι [1933] – Λούκατς: Αφήγηση ή περιγραφή; [1936] – Μπρεχτ: Για το ρεαλισμό [1938] – Ζντάνοφ: Έκθεση για τα περιοδικά Ζβέζντα και Λένινγκραντ [1947] – Γκράμσι: Ο σχηματισμός των διανοουμένων (Τετράδια της φυλακής) [193…] – Σαρτρ: Τι είναι το γράψιμο (Τι είναι η λογοτεχνία;) [1947] ΣΧΟΛΗ ΤΗΣ ΦΡΑΓΚΦΟΥΡΤΗΣ: ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ, ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 8. Μπένγιαμιν: Παρίσι, πρωτεύουσα του 19ου αιώνα (Έκθεση του Passagenwerk) [1935/39] – Μπωντλαίρ: Ο ζωγράφος της μοντέρνας ζωής [1863] 9. Μπένγιαμιν: Το έργο τέχνης στην εποχή της τεχνικής του αναπαραγωγιμότητας [1936] – Βαλερύ: Η κατάκτηση της πανταχού παρουσίας [1928] 10. Αντόρνο - Χορκχάιμερ: Πολιτιστική βιομηχανία: ο διαφωτισμός ως μαζική απάτη (Διαλεκτική του διαφωτισμού) [1947] Μαρκούζε: Η τέχνη, μορφή της πραγματικότητας [1969/70] 8 Å ÔÁ É Ñ Å É Á Ä É Á Ð ÏË É Ô É Ó Ì É Ê Ù Í Ó Ð ÏÕÄ Ù Í ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΜΑΖΑ – ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ 11. Άρεντ: Κοινωνία και κουλτούρα [1960] Παπαϊωάννου: «Θεατροκρατία», φιλοσοφία και επαναστατική μάζα (Μάζα και ιστορία) [1950] 12. Mπαχτίν: Ο Ραμπελαί και ο κόσμος του: Εισαγωγή [1941/ 1965] Η ΛΑΪΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ 13. Ουίλλιαμς: Η κουλτούρα είναι κοινή [1958] – Η ανάπτυξη μιας κοινής κουλτούρας (Κουλτούρα και κοινωνία) [1958] – Η ανάλυση της κουλτούρας (Η μακρά επανάσταση) [1961] – Άρνολντ: Κουλτούρα και αναρχία: Πρόλογος [1869] 14. Τόμσον: Τελετουργικά της αμοιβαιότητας (Η διαμόρφωση της αγγλικής εργατικής τάξης) [1966] Χόγκαρτ: Χαλαρώνοντας τα ελατήρια της δράσης (Οι χρήσεις της εγγραμματοσύνης) [1957] ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ – ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥ ΘΕΑΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΟΥΛΤΟΥΡΑ 15. Μπωβουάρ: Όνειρα, φόβοι, είδωλα (απόσπασμα, Το δεύτερο φύλο) [1949] – Ομάδα Γυναικών Βοστώνης: Ζώντας μόνες μας και με τους άλλους (Εμείς και το σώμα μας) [1971] Φανόν: Αμοιβαία θεμέλια της εθνικής κουλτούρας και των απελευθερωτικών αγώνων (Της γης οι κολασμένοι) [1961] – Σαρτρ: Πρόλογος [1961] 16. Ντεμπόρ: Η άρνηση και η κατανάλωση στην κουλτούρα (Η κοινωνία του θεάματος) [1967] Βανεγκέμ: Δημιουργικότητα, αυθορμητισμός και ποίηση (Η επανάσταση της καθημερινής ζωής) [1972] – Καταστασιακή Διεθνής: Θεωρία της dérive [1958] – Η μιζέρια των φοιτητικών κύκλων [1969] – Σολέρς: Ο φιλοσοφικός αγώνας στην επαναστατική Κίνα [1972] 17. Ρόζακ: Η εισβολή των Κενταύρων (Η γέννηση της Ð Ñ Ï Ã ÑÁ Ì Ì Á Ä ÑÁ Ó Ô Ç ÑÉ ÏÔ Ç ÔÙ Í 2012-13 9 αντικουλτούρας) [1968/9] – Μπάροουζ: Ηλεκτρονική επανάσταση [1970-71] Χόφμαν: Μιλώντας στον ύπνο μου (Η επανάσταση για την κάβλα της) [1968/70] – Χόφμαν/Ρούμπιν [1985] ΣΤΡΟΥΚΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ 18. Μπαρτ: Μυθολογίες - Ο μύθος σήμερα (αποσπάσματα, Μυθολογίες) [1957] – Αλτουσέρ: Ιδεολογία και Ιδεολογικοί Μηχανισμοί του Κράτους [1969-70] 19. Λεβί-Στρως: Η επιστήμη του συγκεκριμένου – Ιστορία και διαλεκτική (Η άγρια σκέψη) [1962] – Ντυρκέμ - Μως: Σημείωση για την έννοια του πολιτισμού [1913] 20. Ντεριντά: Δομή, σημείο και παιχνίδι στον λόγο των επιστημών του ανθρώπου [1968] Λακάν: Θέση, καταγωγή και σκοπός της διδασκαλίας μου [1967] 21. Φουκώ: Οι λέξεις και τα πράγματα: Πρόλογος [1966] – Ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή: Μέρος τρίτο, Εισαγωγή [1961] – Πανοπτισμός (Επιτήρηση και τιμωρία) [1975] – Ο Σαρτρ απαντά [1966] ΔΥΟ ΕΡΕΥΝΕΣ: ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΓΟΥΣΤΟ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ 22. Μπουρντιέ: Η διάκριση - Κοινωνική κριτική της καλαισθητικής κρίσης: Εισαγωγή [1979] ντε Σερτώ: Οι καταναλωτές ως παραγωγοί (Επινοώντας το καθημερινό) [1980] ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ 23. Μακλούαν: Το μέσο είναι το μήνυμα (Καταλαβαίνοντας τα μέσα) [1964] – Σόνταγκ: Μία κουλτούρα και η νέα αισθαντικότητα [1965] 24. Έκο: Ο μύθος του Σούπερμαν (Κήνσορες και θεράποντες) [1964] Περνιόλα: Αγιογραφίες, οράματα, ομοιώματα [1978] 25. Μπωντριγιάρ: Το βιομηχανικό ομοίωμα [1976] – Το προβάδισμα των ομοιωμάτων [1978] 10 Å ÔÁ É Ñ Å É Á Ä É Á Ð ÏË É Ô É Ó Ì É Ê Ù Í Ó Ð ÏÕÄ Ù Í Η ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΑ «ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ» ΚΙΝΗΜΑΤΑ 26. Λυοτάρ: Η μεταμοντέρνα κατάσταση: 1-5, 9-10 [1979] Τζέιμσον: Μεταμοντερνισμός και καταναλωτική κοινωνία [1982] 27. Χάμπερμας: Η νεωτερικότητα: ένα ημιτελές σχέδιο [1980] – Λυοτάρ: Απάντηση στο ερώτημα: τί είναι το μεταμοντέρνο; [1982] Μπάτλερ: Απλώς πολιτισμικό [1997] Η ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΥΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ 28. Μπλουμ: Μια ελεγεία για τον Kανόνα (Ο Δυτικός Kανόνας) [1994] Πρατ: Ανθρωπιστικές σπουδές για το μέλλον: σκέψεις γύρω από τη διαμάχη για τον Δυτικό πολιτισμό στο Στάνφορντ [1990] – Ρόρτυ: Δύο ζήτω για την πολιτισμική αριστερά [1990] Καστοριάδης: Η ελληνική ιδιαιτερότητα: Από τον Όμηρο στον Ηράκλειτο – Σεμινάρια 1982-83: Ι, ΙΙ (αποσπάσματα) – Η αποσάθρωση της Δύσης [1991] – ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ 29. Σαΐντ: Οριενταλισμός: Εισαγωγή [1978] – Χάντιγκτον: Η σύγκρουση των πολιτισμών [1993] – Σαΐντ: Η σύγκρουση της άγνοιας [2001] Ζίζεκ: Πολυπολιτισμικότητα, ή η πολιτισμική λογική του πολυεθνικού καπιταλισμού [1997] 30. Μπακ-Μορς: Μπορεί να υπάρξει μια παγκόσμια αριστερά; [2002] Ανακεφαλαίωση, αξιολόγηση Ð Ñ Ï Ã ÑÁ Ì Ì Á Ä ÑÁ Ó Ô Ç ÑÉ ÏÔ Ç ÔÙ Í 2012-13 11 ÅÉÓÁÃÙÃH ÓÔÇÍ ÐÏËÉÔÉÊÇ ÏÉÊÏÍÏÌÉÁ ÍÉÊÏÓ ÐÑÏÃÏÕËÇÓ 211.2218035, [email protected] Kάθε Τετάρτη, από 7-11-12, ώρα 8.00΄-10.00΄ μμ. Διάρκεια: 12 συναντήσεις (24 ώρες) Κόστος συμμετοχής: 220 ευρώ Ο ΚΩΣΤΑΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ γεννήθηκε το 1955 στην Αθήνα. Σπούδασε πολεοδομία, χωροταξία και περιφερειακή ανάπτυξη στο Λονδίνο (PCL – σήμερα University of Westminster) και την Αθήνα (ΙΠΑ Παντείου), και γεωγραφία (Université de Paris I, Sorbonne) και νεοελληνική γραμματεία (Université de Paris IV - Institut Néohellénique) στο Παρίσι. Την περίοδο 1982-86 εργάστηκε στο Κέντρο Μελετών και Αυτομόρφωσης, οργανώνοντας προγράμματα και εμψυχώνοντας σεμινάρια επιμόρφωσης επιμορφωτών και προκατάρτισης ενηλίκων. Έλαβε επίσης μέρος σε ερευνητικά προγράμματα αστικής ανάπτυξης (ΓΓΕΤ, 1988) και κοινοτικής οργάνωσης (ΜΙΑΤΕ, 1991). Το 1989 συνίδρυσε τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, όπου είναι υπεύθυνος σειρών και επιμελητής βιβλίων, κυρίως φιλοσοφίας και ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών. Έχει δημοσιεύσει άρθρα για την πόλη, την κοινότητα, την παιδεία, την πολιτική, τον κινηματογράφο και τα μέσα επικοινωνίας στον περιοδικό Τύπο (Σύγχρονος Κινηματογράφος, Σύγχρονα Θέματα, Αυτομόρφωση, Νέα Κοινωνιολογία, Σημειώσεις, Εποχή κ.ά.) και συλλογικούς τόμους (Η κουλτούρα των μέσων: μαζική κοινωνία και πολιτιστική βιομηχανία, Τοπικά β΄: Περί κατασκευής, κ.ά.), και έχει επιμεληθεί την έκδοση Χρήστος Βακαλόπουλος, Η ονειρική υφή της πραγματικότητας. Κείμενα για την επικοινωνία και τον πολιτισμό (Εστία, Αθήνα 2005). 12 Å ÔÁ É Ñ Å É Á Ä É Á Ð ÏË É Ô É Ó Ì É Ê Ù Í Ó Ð ÏÕÄ Ù Í Ο κύκλος παραδόσεων αυτός απευθύνεται κυρίως σε μη οικονομολόγους και, επομένως, δεν προϋποθέτει καμία ειδική γνώση. Μπορεί όμως να φανεί χρήσιμος και σε τελειόφοιτους οικονομικών σχολών, ειδικότερα εάν δυσκολεύονται να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ της οικονομικής θεωρίας που διδάχθηκαν και της πραγματικότητας. Το περιεχόμενό του προσδιορίζεται από τρεις στόχους: α) Να εκθέσει με απλό και κατανοητό τρόπο τον κορμό της λεγόμενης «ορθόδοξης», ή νεοκλασικής, οικονομικής θεωρίας που διδάσκεται σε ένα οποιοδήποτε οικονομικό πανεπιστήμιο. β) Να αναδείξει γιατί η ορθόδοξη οικονομική θεωρία έχει διαμορφωθεί έτσι. Που σημαίνει ότι κάθε οικονομική θεωρία έχει επιλέξει τις κατάλληλες βασικές έννοιες, τα κατάλληλα αξιώματα και την κατάλληλη μέθοδο για να αποδείξει ότι το ένα ή το άλλο οικονομικό σύστημα προάγει με τον καλύτερο τρόπο την κοινωνική ευημερία. Έτσι το νεοκλασικό οικονομικό υπόδειγμα χρησιμεύει σαν υπόβαθρο του αστικού φιλελευθερισμού. Όλα όσα ακούμε, για ελεύθερο ανταγωνισμό, απελευθέρωση επαγγελμάτων, κατάργηση συλλογικών συμβάσεων, μικρότερη κρατική παρέμβαση, απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου, κλπ. έχουν πίσω τους μια οικονομική θεωρία που τα στηρίζει. γ) Να παρουσιάσει μια κριτική στην ορθόδοξη οικονομική θεωρία, τόσο «εκ των έσω» όσο και από μαρξιστική σκοπιά. Στο ίδιο πλαίσιο θα προσεγγίσουμε τη σημερινή διεθνή και ελληνική πραγματικότητα. Ð Ñ Ï Ã ÑÁ Ì Ì Á Ä ÑÁ Ó Ô Ç ÑÉ ÏÔ Ç ÔÙ Í 2012-13 13 Ευελπιστούμε ότι ο κύκλος αυτός, πέρ’ από το «ακαδημαϊκό» του ενδιαφέρον, μπορεί να βοηθήσει όσους το παρακολουθήσουν να προσανατολιστούν, σε κάποιον βαθμό, στο χάος των οικονομικών πληροφοριών που μας κατακλύζει τελευταία και να αντιμετωπίζουν κριτικά όσα ακούν. Οι 8 θεματικές ενότητες που θα συζητηθούν στη διάρκεια των 12 συναντήσεων, είναι: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. ÃÉÙÑÃÏÓ ÊËÙÍÏÓ 6948-948666, [email protected] Kάθε Τρίτη, από 6-11-12, ώρα 8.00΄-10.00΄ μμ. Διάρκεια: 12 συναντήσεις (24 ώρες) Κόστος συμμετοχής: 220 ευρώ Είναι η οικονομία Επιστήμη; Ιστορία των οικονομικών θεωριών Μικροοικονομία Μακροοικονομία Χρήμα και τραπεζικό σύστημα Κριτική και αμφισβήτηση Η μαρξιστική προσέγγιση Οι πρόσφατες οικονομικές εξελίξεις Ο ΝΙΚΟΣ ΠΡΟΓΟΥΛΗΣ γεννήθηκε το 1962 στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει οικονομικά στη Βιομηχανική Πειραιώς. Αρχικά δούλεψε στα οικονομικά τμήματα διαφόρων εταιρειών και έγινε μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου. Αργότερα, και για διάστημα 16 ετών, εργάστηκε ως σύμβουλος επιχειρηματικού λογισμικού (ERP consultant) στην Γερμανία και την Ελλάδα σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, εμπλεκόμενος συχνά σε έργα σε διάφορες άλλες χώρες, κυρίως των Βαλκανίων. Παράλληλα, σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης με τα προσωπικά του ενδιαφέροντα, επέστρεψε το 2003 στις σπουδές κάνοντας ένα Master στη Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου είναι σήμερα υποψήφιος διδάκτωρ. Είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ηθικής Φιλοσοφίας και από το 2011 μέλος του Δ.Σ. Τα τελευταία 8 χρόνια έχει αρθρογραφήσει σε διάφορα περιοδικά κι έχει πάρει μέρος σε μια σειρά φιλοσοφικών συνεδρίων. Από το 2009 κάνει σεμινάρια οικονομικών για ενήλικες όπου προσπαθεί να συνδυάσει την οικονομία με τη φιλοσοφία. 14 ÓÅÌÉÍÁÑÉÏ ÁÍÁÔÏËÉÊÇÓ ÓÊÅØÇÓ (ÂÏÕÄÉÓÌÏÓ, ÔÁÏÚÓÌÏÓ) Å ÔÁ É Ñ Å É Á Ä É Á Ð ÏË É Ô É Ó Ì É Ê Ù Í Ó Ð ÏÕÄ Ù Í Βασιζομενο στη γνωστη ρηση που συμβουλεύει πως για να δει κανείς το βουνό στο οποίο στέκεται πρέπει να πάει στο απέναντι βουνό, το σεμιναριο εχει ως σκοπο την μελέτη ενός διαφορετικού πολιτισμού: μια ευκαιρία να καταλάβουμε καλύτερα τις δικές μας αντιλήψεις και κοσμοθεωρίες, εξετάζοντάς τες από μία απωανατολική οπτική γωνία. • Ποια είναι η θέση του ανθρώπου πανω στη γη και πως εκλαμβάνεται η σχέση τού ατόμου με το σύνολο; • Η σχέση του ανθρώπου με τη φύση; • Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του τέλειου ανθρώπου και πως ορίζεται η Οδός προς την τελειότητα; • Τι σημαίνει «φώτιση»; • Τι ρόλο παίζουν η λογική, η φαντασία, τα συναισθήματα, και η συνείδηση στη ζωή μας; Ð Ñ Ï Ã ÑÁ Ì Ì Á Ä ÑÁ Ó Ô Ç ÑÉ ÏÔ Ç ÔÙ Í 2012-13 15 • Ποια είναι τα χαρακτηριστικά μιας «ανατολικής ψυχανάλυσης»; • Ποια η σχέση τέχνης και θρησκείας; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που θα εξετάσουμε μέσα από την αναδίφηση σε πρωτότυπα κείμενα των Βουδιστικών και Ταοϊστικών παραδόσεων. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΛΩΝΟΣ είναι διδάκτωρ θρησκειολογίας του Πανεπιστημίου Stanford των ΗΠΑ. Έχει διδάξει μαθήματα με θέμα τις θρησκευτικές παραδόσεις της Άπω Ανατολής στα πανεπιστήμια Yale και Stanford. Το πρώτο πτυχίο του ήταν στα Ιαπωνικά (Stanford). Ακολούθησαν Μasters στις θρησκείες της Άπω Ανατολής (Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών SOAS, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου). Η διδακτορική του διατριβη είχε ως θέμα την παράδοση ορεσίβιου ασκητισμού της Ιαπωνίας (Σουγκέντο). Έχει επίσης διεξαγάγει επανειλημμένη επιτόπια έρευνα στην Ιαπωνία καθώς και διατελέσει ερευνητής στα Βουδιστικά πανεπιστήμια Κομαζάουα και Οτάνι. 16 Å ÔÁ É Ñ Å É Á Ä É Á Ð ÏË É Ô É Ó Ì É Ê Ù Í Ó Ð ÏÕÄ Ù Í Ç ÊÁÔÁÓÔÁÓÇ ÔÏÕ ÊÉÍÇÌÁÔÏÃÑÁÖÏÕ NIKOÓ ÓÁÂÂÁÔÇÓ 210.8655421, [email protected] Kάθε Πέμπτη, από 8-11-12, ώρα 8.00΄-10.00΄ μμ. Διάρκεια: 20 συναντήσεις (40 ώρες) Κόστος συμμετοχής: 360 ευρώ «Αυτό που είναι μεγάλο δεν είναι η εικόνα, αλλά η συγκίνηση που αυτή προκαλεί», έλεγε ο Γκοντάρ στην εποχή της θεωρητικής έκστασης η οποία πυροδότησε τη Nouvelle Vague, ένα από τα σημαντικότερα ευρωπαϊκά, κινηματογραφικά κινήματα. Και αυτός ο κύκλος μαθημάτων ξεκινάει ακριβώς από εκεί: από το ξεδίπλωμα των συγκινήσεων, το εσωτερικό ταξίδι του θεατή μπροστά στην οθόνη. Σε είκοσι συναντήσεις φιλοδοξεί να συνοψίσει τη διαδρομή του καλλιτεχνικού κινηματογράφου από τις πυρετώδεις εφευρέσεις του βωβού ως το ψηφιακό μας σήμερα· αλλά και να φωτίσει με καινούριες απαντήσεις το παράδοξο ότι όσο το σώμα του κινηματογράφου μεγαλώνει μπροστά στα μάτια μας, άλλο τόσο βαθαίνει το μυστήριό του. Μια πλευρά αυτού του μυστηρίου είναι το πώς η ανεκτίμητη συμπύκνωση της ανθρώπινης εμπειρίας στην τέχνη του σινεμά δεν έχει χάσει τη δύναμή της με το πέρασμα του χρόνου. Οι μεγάλες ταινίες (η Αυγή του Μουρνάου, ο Πολίτης Κέιν του Ουέλς, ο Δεσμώτης του ιλίγγου του Χίτσκοκ, ο Εξολοθρευτής άγγελος του Μπουνιουέλ, αναφέρω μερικές στην τύχη) εξακολουθούν να συγκινούν ή να συγκλονίζουν, παρότι τόσο οι δημιουργοί τους όσο και η πραγματικότητα στην οποία αναφέρονται έχουν εδώ και πολύ καιρό οριστικά χαθεί. Δε συμβαίνει το ίδιο με την πλειοψηφία των εμπορικών ταινιών, που καθώς εντάσσονται σ’ ένα σύστημα κυνικής εκμετάλλευσης και βίαιης επιβολής του ιδιωτικού γούστου πάνω στο δημόσιο, είναι εφήμερες σαν οποιαδήποτε μόδα. Και αυτό το μυστήριο δεν είναι το μόνο. Αν και αποτελεί την πιο δαπανηρή τέχνη στην ιστορία της ανθρωπότητας, ο κινηματογράφος καταφέρνει να επιβιώνει, ίσως και να ανθεί σε συνθήκες κρίσης. Αυτό ειδικά θα έπρεπε να μας απασχολεί σοβαρά σε μια χώρα που βυθίζεται σε βαθιά ύφεση. Μια χώρα που στο παρελθόν δεν υπήρξε καθόλου φιλική προς την κινηματογραφική κουλτούρα, αλλά τα τελευταία χρόνια αλλάζει διστακτικά τη στάση της. Ð Ñ Ï Ã ÑÁ Ì Ì Á Ä ÑÁ Ó Ô Ç ÑÉ ÏÔ Ç ÔÙ Í 2012-13 17 Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Όσο ο ίδιος ο κινηματογράφος γίνεται όλο και πιο περίπλοκος και αυτοαναφορικός, τόσο η εξοικείωση με την ιστορία και την αισθητική του γίνεται πιο αναγκαία. Αντίθετα από ό,τι ισχυρίζονται οι πολέμιοί της, η θεωρία μπορεί να αποτελέσει την πηγή μιας βαθύτερης απόλαυσης. Με τη βοήθειά της η θέαση μιας ταινίας παύει να είναι ένα μεμονωμένο γεγονός, μια σύντομη απόδραση από την πραγματικότητα και εντάσσεται στο continuum της πιο συνθετικής τέχνης που επινόησε ο πολιτισμός. Και όπως αποδεικνύει η ιστορία, η θεωρία δεν ήταν ποτέ εχθρός της πράξης του κινηματογράφου. Στις σημερινές συνθήκες λειτουργεί ως ισχυρό αντίβαρο στο ψηφιακό σκόρπισμα του σινεμά. Γιατί ακόμη κι αν με τον εκδημοκρατισμό των μέσων παραγωγής ο νέος κινηματογραφιστής μπορεί να κάνει γύρισμα με το πιο κοινότοπο εργαλείο, ένα κινητό τηλέφωνο, οι προκλήσεις και τα διλήμματα που θα αντιμετωπίσει στην κατασκευή της ταινίας του είναι τρομακτικά ίδια. Ποια ιστορία να αφηγηθώ, τί είναι καλό σενάριο, τί σημαίνει σκηνοθεσία, πώς μπορώ να κλείσω τους ήρωες, το συνεργείο, τους ηθοποιούς και τους θεατές στην ίδια αγκαλιά, την ίδια αγάπη για τον κινηματογράφο; Και τελικά τί είναι αυτή η τέχνη που επιχειρεί ούτε λίγο ούτε πολύ να καταλάβει τον κόσμο με το μάτι και το αυτί; 1. Πέρα από τους μύθους: η θέση του θεατή στην κινηματογραφική διαδικασία. 2. Ο σκληρός πυρήνας της κινηματογραφικής αφήγησης: το σενάριο, η σκηνοθεσία και το μοντάζ. 3. Δαμάζοντας τη χίμαιρα: εικαστικοί προσανατολισμοί και επαναστατικές τάσεις του βωβού. 4. Ο ήχος και η τελειοποίηση της αναπαράστασης της πραγματικότητας. 5. Η κωδικοποίηση των κινηματογραφικών ειδών: θέματα και παραλλαγές. 6. Οι δεκαετίες του κινηματογραφικού κλασικισμού στην Ευρώπη και την Αμερική. 7. Η παράβαση του κανόνα: ο ιταλικός νεορεαλισμός. 8. Η παγκοσμιοποίηση: η είσοδος των μακρινών κινηματογραφιών στη σκηνή. 9. Η γοητεία της θεωρίας: η πολιτική των δημιουργών. 18 Å ÔÁ É Ñ Å É Á Ä É Á Ð ÏË É Ô É Ó Ì É Ê Ù Í Ó Ð ÏÕÄ Ù Í 10. Οι εικονομαχίες της δεκαετίας του ’60 και οι εικονοκλάστες σκηνοθέτες του νέου κινηματογράφου. 11. Επιβιώνοντας στην κρίση: η επιρροή της τηλεόρασης, το νέο Χόλυγουντ και ο ανεξάρτητος κινηματογράφος. 12. Οι μεγάλοι αιρετικοί: η προσωπική μυθολογία κόντρα στην ασημαντότητα της μυθοπλασίας. 13. Υπερβατικός κινηματογράφος: η αιώνια πρόκληση στον εμπορικό κινηματογράφο. 14. Απόψε αυτοσχεδιάζουμε: το μικρό θέατρο του Τζων Κασσαβέτη. 15. Κινηματογράφος και πολιτική: από την κοινωνική κριτική στην εξέγερση. 16. Ο νέος ευρωπαϊκός κινηματογράφος: στο σταυροδρόμι του φορμαλισμού και της κοινωνικής καταγραφής. 17. Ο νέο-νεορεαλισμός πέρ’ από τον ιρανικό κινηματογράφο. 18. Σινεμά σε έκσταση: η ένωση της μυθοπλασίας με το ντοκυμανταίρ στις βραζιλιάνικες ταινίες. 19. Η αυτοκρατορία των αισθήσεων: φρέσκα βλέμματα από την Άπω Ανατολή. 20. Ο κινηματογράφος της ύφεσης από τη Ρουμανία ως την Αργεντινή. Ο ΝΙΚΟΣ ΣΑΒΒΑΤΗΣ γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά και πορτογαλικά. Έχει σπουδάσει νομικά και κινηματογράφο και εργαστεί ως μεταφραστής, δημοσιογράφος και παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών. Άρχισε να ασχολείται με τη θεωρία του κινηματογράφου το 1975 ως συντάκτης του περιοδικού Σύγχρονος κινηματογράφος. Υπό διάφορες ιδιότητες έχει συνεργαστεί σε τηλεταινίες, ταινίες μικρού μήκους και θεατρικές παραστάσεις και είναι συνδημιουργός (με τη Μαριτίνα Πάσσαρη) της ταινίας μεγάλου μήκους Η γυναίκα που επιστρέφει του 1994. Συνεργάστηκε με το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ως σύμβουλος προγράμματος, εκτιμητής σεναρίων στο διεθνές Ταμείο Balkan Fund και επιμελητής εκδόσεων. Με την τελευταία ιδιότητά του υπογράφει 11 μονογραφίες για σκηνοθέτες και εθνικές κινηματογραφίες. Επίσης έχει συνεισφέρει πολλά δοκίμια και εκτεταμένες μελέτες σε άλλες εκδόσεις του Φεστιβάλ. Από το 1994 ως το 2001 δίδαξε τα μαθήματα «Ιστορία του κινηματογράφου» και «Φιλμική ανάλυση» στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει δώσει διαλέξεις και συμμετάσχει σε πολλές εκδηλώσεις για τον κινηματογράφο. Τον Φεβρουάριο του 2011 συνδιοργάνωσε με τον Γιάννη Παπαδάκη τη 2η Εβδομάδα βραζιλιάνικου κινηματογράφου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Το Νοέμβριο του 2011 ξεκίνησε τη συνεργασία του με την ΕΔΣ με τον κύκλο μαθημάτων « Ιστορία και Αισθητική του Κινηματογράφου». Ð Ñ Ï Ã ÑÁ Ì Ì Á Ä ÑÁ Ó Ô Ç ÑÉ ÏÔ Ç ÔÙ Í 2012-13 19 ÅÑÃÁÓÔÇÑÉÏ ÅÐÉÌÅËÅÉÁÓ-ÃÑÁÖÇÓ ÄÇÌÏÓÈÅÍÇÓ ÊÅÑÁÓÉÄÇÓ 210.8642716 & 6973-224523, [email protected] Kάθε Πέμπτη, από 8-11-12, ώρα 7.00΄-9.00΄μμ. Διάρκεια: 12 συναντήσεις (24 ώρες) Κόστος συμμετοχής: 220 ευρώ Έπειτα από είκοσι δύο χρόνια αδιάλειπτης εργασίας ως επιμελητής εκδόσεων, σκέφτηκα να οργανώσω ένα εργαστήριο γλωσσικής επιμέλειας και γραφής με σκοπό να μιλήσουμε για τα μυστικά της γλώσσας μας, επισημαίνοντας συνάμα τα λάθη που προσβάλλουν τις αισθήσεις και τη γλωσσική μας νοημοσύνη. Προτιμώ τον όρο «εργαστήριο» αντί του όρου «σεμινάριο», διότι ο πρώτος παραπέμπει στην πρακτική εξάσκηση και καλλιέργεια των γλωσσικών δεξιοτήτων με εστιασμό στη γραφή, ενώ ο δεύτερος περιορίζεται μάλλον σε μια «παρακολούθηση», δηλαδή σε μια νοητική διαδικασία και τελικά σε μια απλή συσσώρευση γνώσεων. Στο πλαίσιο αυτού του εργαστηρίου, πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν οι συν-αναγνώσεις (διδάσκοντος-διδασκομένων), όπου οι ασκούμενοι ανοίγονται στη θάλασσα της γλώσσας, σε μεγάλης ποικιλίας κείμενα (λογοτεχνίας και δοκιμίου), με ειδικότερο στόχο να κατακτήσουν την όσο το δυνατόν επαρκέστερη περιγραφή σκέψεων και συναισθημάτων, καθώς και την εκφραστική ευελιξία, μέσω της ανάπλασης φράσεων ή και ολόκληρων παραγράφων, ενώ παράλληλα επιχειρούν να γράψουν κείμενα κινούμενοι σε διάφορους υφολογικούς άξονες (π.χ., λόγιος, λυρικός, λαϊκός). Αυτό ακριβώς αποτελεί κεντρικό χαρακτηριστικό των μαθημάτων, που είναι τρίμηνης διάρκειας και αποσκοπούν, εκτός από τα παραπάνω, στην απόλαυση της γλώσσας και της επικοινωνίας, γιατί ––ας μην το ξεχνάμε–– η χαρά, η γνώση και η επικοινωνία είναι αναγκαίο να συλλειτουργούν. 1 Κανόνες Μονοτονικού – Συλλαβισμός. 2. Ομόηχα – Συνώνυμα – Αντώνυμα. 3. Κεφαλαία – μικρά / Πλάγια – όρθια. 20 Å ÔÁ É Ñ Å É Á Ä É Á Ð ÏË É Ô É Ó Ì É Ê Ù Í Ó Ð ÏÕÄ Ù Í 4. 5. 6. 7. Ορθογραφία λέξεων – Με μία ή δύο λέξεις. Σημεία στίξης − Το τελικό -ν. Λάθη στη χρήση της γλώσσας μας – Τα αριθμητικά. Κλίση ρημάτων και ουσιαστικών – Ονοματική / ρηματική σύνταξη. 8. Αρχαίες ελληνικές και λατινικές φράσεις. 9. Λόγιες φράσεις – Αργκό. 10. Δομή και περιεχόμενο διαλογικών και αφηγηματικών μερών. 11. Επιρρήματα σε -α και -ως – Μεταγραφή ξένων ονομάτων. 12. Σημειώσεις – Βιβλιογραφία – Ευρετήριο. Ο ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ είναι επαγγελματίας επιμελητής εκδόσεων. Έχει συνεργαστεί με πολλούς εκδοτικούς οίκους, αναλαμβάνοντας κατά καιρούς την επιμέλεια απαιτητικών σειρών (ψυχανάλυσης, επικοινωνιολογίας, αισθητικής, παιδαγωγικής κ.ά.). Έχει επιμεληθεί εκατοντάδες βιβλία ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας, δοκίμια, επιστημονικά βιβλία, καθώς και περιοδικά. Ασχολείται επίσης με την ποίηση, ιδίως με την ιαπωνική φόρμα του χαϊκού. Έχει βραβευθεί σε διαγωνισμό χαϊκού τον οποίο διενήργησε η Ιαπωνική Πρεσβεία. Ð Ñ Ï Ã ÑÁ Ì Ì Á Ä ÑÁ Ó Ô Ç ÑÉ ÏÔ Ç ÔÙ Í 2012-13 21 ÁÍÏÉ×ÔÅÓ ÄÉÁËÅÎÅÉÓ ÊÉÍÇÌÁÔÏÃÑÁÖÉÊÇ ËÅÓ×Ç Στα γραφεία της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, Λαμάχου 3 στην Πλάκα, 2ος όροφος, θα δοθούν φέτος οι εξής ανοιχτές διαλέξεις για το κοινό: Η Κινηματογραφική Λέσχη της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ θα συνεχιστεί για δεύτερη χρονιά φέτος, μετά την επιτυχία του περυσινού κύκλου που ήταν αφιερωμένος στο Εθνογραφικό Ντοκυμανταίρ. Ο φετινός κύκλος, διευρύνοντας την προβληματική του στην ίδια κατεύθυνση ώστε να συμπεριλάβει και ταινίες μυθοπλασίας με εθνογραφικό και ανθρωπολογικό ενδιαφέρον, θα έχει τίτλο Εθνογραφικός κινηματογράφος. Θα είναι μια σειρά 5 ταινιών, και θα περιλαμβάνει έργα των Όρσον Ουέλς, Μιχαήλ Καλατόζωφ, Βέρνερ Χέρτσογκ, Απίτσαπονγκ Βιρασεθάκουλ, κ.ά. Το ακριβές πρόγραμμα με τη σειρά των ταινιών, τον τόπο των προβολών, τις ημερομηνίες και τα ονόματα των παρουσιαστών θα ανακοινωθεί μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου στο blog της Εταιρείας (ediasp.blogspot.com). • Τρεις οικονομολόγοι απαντούν στο ερώτημα: υπάρχει οικονομική διέξοδος για την Ελλάδα σήμερα; Συντονιστής: Νίκος Προγούλης 1. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΖΑΚΗΣ (Σάββατο, 24 Νοεμβρίου 2012, ώρα 7.30΄ μμ.) 2. ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΗΛΙΟΣ (Σάββατο, 22 Δεκεμβρίου 2012, ώρα 7.30΄ μμ.) 3. ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΘΑΚΗΣ (Σάββατο, 19 Ιανουαρίου 2013, ώρα 7.30΄ μμ.) • «Τούτη η εποχή... δεν είναι εποχή για ποίηση κι άλλα παρόμοια»* Η ΕΛΣΑ ΛΙΑΡΟΠΟΥΛΟΥ εισηγείται το θέμα, και παρουσιάζει νέους ποιητές οι οποίοι διαβάζουν ποιήματά τους και συζητούν τη σχέση της ποίησης με όσα οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά συμβαίνουν σήμερα. (Σάββατο, 2 Μαρτίου 2013, ώρα 7.30΄ μμ.) *Απόσπασμα από το ποίημα του Ν. Εγγονόπουλου Ποίηση 1948 22 Å ÔÁ É Ñ Å É Á Ä É Á Ð ÏË É Ô É Ó Ì É Ê Ù Í Ó Ð ÏÕÄ Ù Í Ð Ñ Ï Ã ÑÁ Ì Ì Á Ä ÑÁ Ó Ô Ç ÑÉ ÏÔ Ç ÔÙ Í 2012-13 23 ÅÔÁÉÑÅÉÁ ÄÉÁÐÏËÉÔÉÓÌÉÊÙÍ ÓÐÏÕÄÙÍ Λαμάχου 3 (Πλάκα), 2ος όροφος, Αθήνα 10557 τηλ. 210.3613855, [email protected] ediasp.blogspot.com