Tε ύ χ ο ς 4 - A π ρ ί λ ι ο ς 2 0 1 1 υγεία > ψυχολογία > διατροφή ΜΙΧΑΛΗΣ ΖΑΜΠΙΔΗΣ Οι μεγάλοι στόχοι κάνουν τον πρωταθλητή ΟΛΓΑ ΚΑΚΑΜΠΑΚΟΥ Ψυχοθεραπεία δεν κάνουν μόνο οι πλούσιοι ΘEPEOEIΔHΣ Tον ελέγξατε τελευταία; SEX & THE BABY O πελαργός έρχεται, το σεξ φεύγει; LIGHT τροφιμα Παχαίνουν; YΠΕΡΚΟΠΩΣΗ Βγάλτε την ...νοκ άουτ! ΗΣ ΙΑΚ Ρ Υ ΣΚ ΤΗ .gr e tiv ΜΕ i Ν s Α ΡΕ po ΔΩ e Ι f Α i ΕΤ .l Ν ΤΟ Μ ΝΕ Α Ι Δ w ww ΠΟ ΤΥ υγεία www.lifepositive.gr Tεύχος 4 - Aπρίλιος 2011 υγεία > ψυχολογία > διατροφή Περιεχόμενα 40 20 26 30 36 20 40 44 ΕΙΔΗΣΕΙΣ life positive > life positive > life positive > life positive 44 8 12 14 36 > Μικρές και ενδιαφέρουσες 10+1 ΑΠΟΡΙΕΣ > Για τα σιδεράκια ΟΛΓΑ ΚΑΚΑΜΠΑΚΟΥ > « Είναι μύθος ότι στον ψυχίατρο πηγαίνουν όσοι είναι τρελοί» ΣΥΝΔΡΟΜΟ BURNOUT > Μήπως σας ...έφαγε η δουλειά; ΔΙAΓΝΩΣΗ ΣΥΝΔΡOΜΟΥ DOWN > Μια εξέταση αίματος αρκεί ΥΓΕΙΑ > Τ ι προσπαθεί να μου πει ο θυρεοειδής μου; ΜΙΧΑΛΗΣ ΖΑΜΠΙΔΗΣ > « Κάθε μου προσπάθεια είναι τιμή, αλλά και ευθύνη» FREEDAY FRIDAY > Οι ποδηλάτες της Παρασκευής SEX & THE BABY >H ερωτική ζωή του ζευγαριού μετά τον... πελαργό 52 48 48 52 58 62 68 70 74 80 82 84 86 62 88 life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life υγεία ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ > Γιατί «κολλάμε» με τις σαπουνόπερες; ΔΙΑΤΡΟΦΗ > Πόσο ...παχαίνουν τα light τρόφιμα; >Ο δηγός επιβίωσης για το πασχαλινό τραπέζι ΟΜΟΡΦΙΑ > Ιδανικό χρώμα στα μαλλιά ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ Βελονισμός > Bάζει τέλος στον πόνο; ΑΠΟΔΡΑΣΗ > Πάσχα στη Μονεμβασιά PET LOVE > Κατοικίδιο και παιδί ΘΕΑΜΑΤΑ >Θ εατρικές παραστάσεις και μουσικές αποδράσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΦΟΥΡΟΥΛΗΣ > « Το να βρίσκομαι στην κουζίνα, είναι μια ιερή στιγμή» ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΓΟΡΑΣ Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΛΕΞΗ του Το επόμενο τεύχος > Life > Positive < την θα κυκλοφορήσει Κυριακή 8 Mαΐου www.lifepositive.gr >Life>Positive< ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚΔΟΣΗ >Μ . ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα Τηλ: 210 8947002, Fax: 210 8941551 e-mail: [email protected] www.pitsilidis.gr ΕΚΔΟΤΗΣ >Μ ιχάλης Πιτσιλίδης ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ >Ν ινέττα Βατικιώτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ >Θ εόδουλος Παπαβασιλείου ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ >Ν εκταρία Καρακώστα ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ >Ε ιρήνη Πιτσιλίδη ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ >Γ ιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR >Μ άτα Παρασύρη ΔΗΜΟΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ > Ραζμίκ Αγαμπατιάν > Νάντια Γιαννούλη > Ζέφη Κληρονόμου > Βιβέττα Λαϊνιώτη > Ρίτα Προδρόμου ΕΙΔIΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ > Ορέστης Γιωτάκος, ψυχίατρος > Γρηγόρης Λάσκαρης, φαρμακοποιός > Θεόδωρος Ροκκάς, γαστρεντερολόγος > Στέλιος Σπαντιδέας, διατροφολόγος > Κώστας Σπίγγος, νευρολόγος ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ > Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ > Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ > Σταμάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ > Όλγα Κοσσυβάκη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ > istockphoto > shutterstock images ΕΚΤΥΠΩΣΗ -ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: > ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.Β.Ε. Το >Life>Positive< είναι μηνιαίο περιοδικό και διανέμεται δωρεάν, τη δεύτερη Κυριακή κάθε μήνα, με τον «Τύπο της Κυριακής» > editοrial του Mιχάλη Πιτσιλίδη [email protected] Η 6 Τα «διδάγματα» της Ιαπωνίας φυσική καταστροφή που έπληξε την Ιαπωνία, η μεγαλύτερη των τελευταίων 150 ετών για τη χώρα, έφερε στο προσκήνιο, με ακραίο τρόπο, το θέμα της ασφάλειας της πυρηνικής ενέργειας (ΠΕ). Οι «συζητήσεις» αναζωπυρώθηκαν και η ΠΕ δέχτηκε ένα ακόμα «οικολογικό» χτύπημα, όπως πάντα κάτω από τη ζώνη. Είναι σαν να συζητά κανείς το μέλλον των αεροπορικών συγκοινωνιών, την ημέρα που έπεσαν ταυτοχρόνως χίλια αεροπλάνα! Είναι αξιοθαύμαστη η επιτυχία της «οικολογίας» στην επιβολή των απόψεών της ως αξιωμάτων που δεν αμφισβητούνται. Μια από αυτές αφορά την ΠΕ και τους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Κάθε «σκεπτόμενος άνθρωπος» οφείλει να είναι αντίθετος, επειδή οι κίνδυνοι είναι ανεξέλεγκτοι και η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τα ραδιενεργά κατάλοιπα τεράστια. Το γεγονός ότι η ΠΕ είναι, πρακτικά, ανεξάντλητη και ότι η πιθανότητα ατυχήματος είναι μια στο δισεκατομμύριο και διαρκώς μειώνεται, όσο βελτιώνεται η τεχνολογία, δεν ενδιαφέρει κανένα. Μια απλή σύγκριση των θυμάτων από …εργατικά ατυχήματα στα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας κάθε μορφής, με εκείνα της ραδιενέργειας από πυρηνικά εργοστάσια, θα έφθανε να καταρριφθεί το «επιχείρημα» της μειωμένης ασφάλειας, αλλά ποιος νοιάζεται; Η σύγχρονη διαγνωστική Ιατρική επιβάλλει καθημερινά εκατομμύρια ανθρώπους σε ιλιγγιώδες λουτρό ακτινοβολίας, μέσω κυρίως των αξονικών τομογραφιών (CT) και άλλων παρόμοιων εξετάσεων, μπροστά στις οποίες το Τσέρνομπιλ είναι αμελητέα ποσότητα. Η ακτινοβολία που δέχεται το σώμα με μια αξονική τομογραφία, είναι 500 φορές μεγαλύτερη της απλής ακτινογραφίας, 100 φορές μεγαλύτερη της μαστογραφίας και ίση με την ραδιενέργεια που δέχτηκαν οι Ιάπωνες από την ατομική βόμβα στο Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα, σε απόσταση μόλις 2,4 χιλιόμετρα από το σημείο της έκρηξης! Κι όμως, πολλοί συζητούν «σοβαρά» την εκκένωση του Τόκιο που απέχει 250 χιλιόμετρα από τα εργοστάσια τα οποία δεν πρόκειται, βεβαίως, να εκραγούν σαν …βόμβες, ούτε έχουν καμία σχέση, από τεχνολογική άποψη, με το Τσέρνομπιλ. Η τρέλα έχει φτάσει στο σημείο να ανησυχούν ορισμένοι για την …Ελλάδα! Οι οικολόγοι προωθούν, εμμέσως ή αμέσως, πολλές πηγές ενέργειας όπως π.χ. οι ανεμογεννήτριες. Πέραν της τεράστιας σπατάλης φυσικών πόρων και ενέργειας που απαιτεί η ίδια η κατασκευή, μεταφορά, εγκατάστασή και συντήρησή τους, στη Γαλλία οι αρμόδιοι υπολογίζουν ότι θα χρειάζονταν περίπου 25.000 ανεμογεννήτριες για να καλύψουν μόλις το 1% των ενεργειακών αναγκών τους! Κι ενώ ένα νέος, μεγάλος πυρηνικός αντιδραστήρας κοστίζει 3 δις ευρώ, οι Γάλλοι υπολογίζουν ότι για να πάρουν με ανεμογεννήτριες την ίδια ποσότητα ενέργειας που παράγουν ο αντιδραστήρας τους, θα έπρεπε να δαπανήσουν 30 δις ευρώ ή το 2% του ΑΕΠ της Γαλλίας. Και είναι, τελικά, απορίας άξιον γιατί θεωρούμε συλλήβδην και εκ προοιμίου διαφθαρμένο το λόμπι των πυρηνικών, ενώ το λόμπι της πράσινης οικονομίας θεωρείται παιδική χαρά… < > Life > Positive < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 ΦΥΣΙΚΟ ΛΙΠΟ∆ΙΑΛΥΤΙΚΟ SOLGAR LIPOTROPIC FACTORS Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ISO-PLUS Á.Å. ðñïôåßíåé...öõóéêÜ! ΒΡΕΙΤΕ ΞΑΝΑ ΤΟΝ ΠΙΟ Α∆ΥΝΑΤΟ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ ÁÈÇÍÁ: Τ. 210 95 79 707 • F. 210 95 72 169 • e-mail: [email protected] • www.iso-plus.gr ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Τ. 2310 028 668 • F. 2310 028 668 εσωτ. 2301 > υγεία Μικρά & ενδιαφέροντα > Γιατί στερούμαστε τον ύπνο; Τις τελευταίες 3-4 δεκαετίες, ο ύπνος μελετάται εντατικά από τους επιστήμονες, καθώς η ανάπτυξη της τεχνολογίας έκανε εφικτή την διευρεύνησή του. Όχι, η τεχνολογία δεν προχώρησε τόσο ώστε να καταγράφει τα όνειρά μας. Καταγράφει ωστόσο, όλες τις φυσιολογικές λειτουργίες, όπως την αναπνοή, την εγκεφαλική δραστηριότητα και την καρδιακή λειτουργία στη διάρκεια του ύπνου και μετρά παραμέτρους όπως η αρτηριακή πίεση, ο σφυγμός, η οξυγόνωση, οι κινήσεις των ποδιών, των οφθαλμών, το ροχαλητό. Μια από τις πιο επικίνδυνες διαταραχές του ύπνου είναι το σύνδρομο υπνικής άπνοιας. Μάλιστα, έρευνα της Μονάδα Ύπνου του Σισμανογλείου Νοσοκομείου, έδειξε ότι το 60% των ασθενών με υπνική άπνοια νυστάζει όταν οδηγεί, ενώ το 15% είχε τροχαίο ατύχημα. Η υπνηλία αποτελεί βασικό σύμπτωμα και άλλων διαταραχών ύπνου, «προϊόντων» του σύγχρονου τρόπου ζωής, όπως: • του συνδρόμου ανεπαρκούς ύπνου, όπου ο ασθενής δεν προλαβαίνει να κοιμηθεί όσο χρειάζεται ώστε να είναι ξεκούραστος και λειτουργικός την επομένη. Η λύση του συγκεκριμένου προβλήματος είναι, απλώς, λίγος περισσότερος ύπνος. • της διαταραχής ύπνου, λόγω εργασίας σε βάρδιες. Αφορά το 10% των εργαζομένων σε βάρδιες που περιλαμβάνουν νύχτα. • του jet lag, που είναι η έντονη κακοδιαθεσία και διαταραχή στον ύπνο, που προκαλείται στους ταξιδιώτες από τη χρονολογική διαταραχή των βιολογικών τους ρυθμών. > Φυτεύοντας… ανοίγει η όρεξη! Η ενασχόληση με την κηπουρική είναι ο καλύτερος τρόπος να πειστούν οι ηλικίες άνω των 50 να καταναλώνουν περισσότερα λαχανικά. Ξεχάστε τις παραινέσεις για γερή καρδιά και τη μείωση της χοληστερίνης. Δεν πιάνουν. Δώστε το σκαλιστήρι και σπόρους στον πατέρα και στον παππού σας και να είστε σίγουροι πως σε λίγο καιρό, θα απολαμβάνει με περισσή ευχαρίστηση τα βιολογικά αγγουράκια και τα μαρούλια από τον κήπο του! Η έρευνα του Πανεπιστημίου Texas A&M και του Πανεπιστημίου της Πολιτείας του Τέξας προτείνει στα συμπεράσματά της την πραγματοποίηση σεμιναρίων κηπουρικής, ώστε να πειστούν οι μεγαλύτερες ηλικίες να τρώνε περισσότερα κηπευτικά. Παρόλο που η συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού καταναλώνει ήδη περισσότερα φρούτα και λαχανικά σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, εξακολουθεί να μην «πιάνει» τον περίφημο στόχο των 5 φρούτων και λαχανικών την ημέρα. «Τα αποτελέσματά μας επιβεβαιώνουν προηγούμενες μελέτες που έδειχναν ότι όσοι ασχολούνται με την κηπουρική έχουν περισσότερες πιθανότητες να καταναλώνουν λαχανικά, σε σύγκριση με εκείνους που δεν καλλιεργούν κηπευτικά», τόνισε η ερευνήτρια Tina Waliczek. Ακόμη κι αν ο χρόνος που μπορούν να διαθέσουν στη δραστηριότητα είναι περιορισμένος, ο στόχος πάλι θα επιτευχθεί, τόνισαν οι ειδικοί. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 H Bristol-Myers Squibb είναι µια παγκόσµια βιοφαρµακευτική εταιρεία µε αποστολή της να ανακαλύπτει, να αναπτύσσει και να παρέχει καινοτόµα φάρµακα που συµβάλλουν στην αποτελεσµατική αντιµετώπιση σοβαρών ασθενειών. Together we can prevail. Together we can prevail. www.bms-greece.gr Bristol-Myers Squibb A.E. Αττικής 49-53 & Προποντίδος 2, Τ.Κ. 152 35 Βριλήσσια, Αττική ΤΘ 63883 - Bριλήσσια, Τ.Κ. 152 03, Αττική Τηλ.: 210 6074 300 & 210 6074 400, Φαξ: 210 6074 333, ΑΡ.Μ.Α.Ε. 62772/01ΑΤ/Β/07/148 > υγεία μικρά & ενδιαφέροντα > Τι τρώμε έξω; Καλύτερη και πιο υγιεινή τροφή αναζητούν πλέον οι καταναλωτές στις εξόδους τους για φαγητό. Η οικονομική κρίση, αφενός ανάγκασε τα νοικοκυριά να μειώσουν το budget που διαθέτουν για εξόδους σε εστιατόρια, αφετέρου κάνει τους καταναλωτές να επιζητούν καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής. Εννιά στους 10 καταναλωτές απαιτούν περισσότερη πληροφόρηση για τα γεύματα που τους προσφέρουν τα εστιατόρια και συγκεκριμένα πληροφορίες για την προέλευση των τροφίμων, το πώς έχουν παρασκευαστεί και μαγειρευτεί και τη θρεπτική τους αξία. Πιστεύουν μάλιστα πως, έχοντας αυτήν την πληροφόρηση, θα είναι πλέον σε θέση να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές. Αυτό αποκαλύπτει η μεγάλη έρευνα «World Menu Report», που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 3.500 κατοίκων, σε 7 χώρες του κόσμου. Το 75% των συμμετεχόντων στην έρευνα δήλωσαν επίσης ότι θα έβλεπαν θετικά την προσθήκη σήμανσης στο μενού τους, για τη χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, το μειωμένο αλάτι ή τις χαμηλές θερμίδες. Η διεθνής τάση των ανθρώπων να ξέρουν περισσότερα για τα πιάτα που παραγγέλνουν αναφέρεται διεθνώς με τον όρο FOODONOMICS. «Ό,τι είναι το χρήμα για τα οικονομικά (economics) είναι η τροφή (food) για τα FOODONOMICS», τόνισε ο κ. Γιάννης Καπλανέλης, Διευθύνων Σύμβουλος της Unilever Food Solutions στην Ελλάδα και την Κύπρο. > Πιο εθιστικά τα τσιγάρα με γεύση μέντα Την αφαίρεση της μενθόλης από τα τσιγάρα ζητεί με έκθεσή της η Επιστημονική Συμβουλευτική Επιτροπή του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) για τα προϊόντα καπνού, κάνοντας λόγο για «ζήτημα δημόσιας υγείας». Η επιτροπή αφού ανέλυσε έρευνες και επιστημονικά δεδομένα κατέληξε στο συμπέρασμα > Life > Positive < ότι η γεύση της μέντας κάνει τα τσιγάρα πιο εθιστικά, άρα δυσχεραίνει οποιαδήποτε προσπάθεια διακοπής της βλαβερής συνήθειας. Επίσης, επιτρέπει στις καπνοβιομηχανίες, να εκμεταλλευτούν το αβαντάζ της διαφορετικής γεύσης και να φτάσουν ευκολότερα σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, όπως τα παιδιά. > Ρίχνουν οι σπουδές… την πίεση; Παλιότερες έρευνες έχουν δείξει πως οι μορφωμένοι άνθρωποι έχουν μικρότερη συχνότητα εμφάνισηςς της καρδιαγγειακής νόσου. Νέα έρευνα, ήλθε πρόσφατα να προσθέσει… πόντους σε αυτόν τον ισχυρισμό, υποστηρίζοντας ότι οι ακαδημαϊκοί τίτλοι σχετίζονται επίσης, με χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και χαμηλότερα ποσοστά σε όλους τους επιβαρυντικούς για την υγεία παράγοντες, όπως στην κατανάλωση αλκοόλ, στο κάπνισμα και στην αύξηση του σωματικού βάρους. Παρακολουθώντας 3.890 άτομα, για 30 ολόκληρα χρόνια, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως τα μορφωμένα άτομα (με τουλάχιστον 17 έτη εκπαίδευσης) είχαν χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), κάπνιζαν και έπιναν λιγότερο σε σχέση με τους λιγότερο μορφωμένους άνδρες. παρομοίως, οι μορφωμένες γυναίκες, κάπνιζαν λιγότερο, είχαν χαμηλότερο ΔΜΣ, αλλά έπιναν περισσότερο από τις λιγότερο μορφωμένες. Κάθε πρόσθετο επίπεδο ακαδημαϊκών σπουδών, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, μείωνε ακόμη περισσότερο την επίπτωση της υπέρτασης. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > υγεία 10 1 + Aπορίες για τα σιδεράκια Σε ποια ηλικία μπαίνουν τα σιδεράκια; Υπάρχει ορθοδοντική χωρίς σιδεράκια; Τι πρέπει να προσέχει κανείς κατά τη διάρκεια της θεραπείας; Και μετά τα σιδεράκια, τι; Ο ορθοδοντικός Φίλιππος Συνοδινός απαντά σε όλες μας τις απορίες. 1 Σε ποια ηλικία πρέπει να γίνει η πρώτη εξέταση από έναν ορθοδοντικό; 12 H πρώτη επίσκεψη στον ορθοδοντικό, καλό είναι να πραγματοποιείται σε νεαρή ηλικία, ακόμη και αν το υπάρχον πρόβλημα δεν φαίνεται να είναι σημαντικό. Κατάλληλη ηλικία για την έγκαιρη διάγνωση των περισσοτέρων ορθοδοντικών προβλημάτων είναι τα 8 έτη στα αγόρια και τα 7 στα κορίτσια. Αν, βέβαια, παρατηρηθεί κάποιο άλλο προφανές πρόβλημα, η επίσκεψη στον ορθοδοντικό πρέπει να γίνει σε μικρότερη ηλικία. 2 Υπάρχει όριο ηλικίας στην ορθοδοντική θεραπεία; Δεν υπάρχει. Συνήθως, η ορθοδοντική θεραπεία με σιδεράκια > Life > Positive < ξεκινά στην ηλικία 9-14 ετών. Υπάρχουν ωστόσο και περιπτώσεις όπου η πρώιμη έναρξη της ορθοδοντικής βοηθά, ιδιαίτερα όταν το πρόβλημα δεν βρίσκεται στα δόντια, αλλά στα οστά των γνάθων. Στις περιπτώσεις αυτές, η πρώτη φάση της θεραπείας που περιλαμβάνει εφαρμογή λειτουργικών ορθοδοντικών μηχανημάτων και μπορεί να δράσει με ορθοπαιδικό τρόπο, οδηγώντας την αύξηση των γνάθων στη φυσιολογική κατεύθυνση. Σε δεύτερο χρόνο, ακίνητοι ορθοδοντικοί μηχανισμοί θα ολοκληρώσουν τη θεραπεία. 3 Σιδεράκια μπαίνουν μόνο για λόγους αισθητικής; Τα «στραβά δόντια» ιδιαίτερα της πρόσθιας περιοχής του στόματος καθίστανται αμέσως αντιληπτά, ως πρόβλημα που χρειάζεται να αντιμετωπισθεί. Σκελετικά ορθοδοντικά προβλήματα, όπως ο προγναθισμός, ο οπισθογναθισμός, η στενή γνάθος και η ασυμμετρία του σκελετού του προσώπου, συμβάλλουν στην εκδήλωση σημαντικών λειτουργικών προβλημάτων του στοματογναθικού συστήματος, επηρεάζοντας δυσμενώς, τόσο τη στοματική, όσο και τη γενική και ψυχική υγεία. 4 Πόσο διαρκεί η θεραπεία; 5 Ποιες είναι οι συχνότερες δυσκολίες; Η ενεργός ορθοδοντική θεραπεία με σιδεράκια διαρκεί από 1,5 μέχρι 2,5 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα, οι επισκέψεις επαναλαμβάνονται κάθε 3-6 εβδομάδες. Σε -σπάνιες- περιπτώσεις εντοπισμένων ορθοδοντικών προβλημάτων ή λόγω συμβιβασμού στους θεραπευτικούς στόχους, μπορεί να διαρκέσει λιγότερο από 1 χρόνο. Σε περιπτώσεις σκελετικών ορθοδοντικών ανωμαλιών, πριν τοποθετηθούν τα σιδεράκια, προηγείται μία πρώτη φάση ορθοδοντικής, με την εφαρμογή κινητών ορθοδοντικών μηχανημάτων. Μετά την ολοκλήρωση της ορθοδοντικής θεραπείας, ακολουθεί το στάδιο της συγκράτησης, οπότε οι επισκέψεις παρακολούθησης επαναλαμβάνονται κάθε 3-6 μήνες. Συχνά παρατηρούνται λειτουργικά προβλήματα, όπως ο ερεθισμός του στοματικού βλεννογόνου από την τριβή του με τα σιδεράκια που μπορεί να δημιουργεί ακόμα και επιφανειακές άφθες. Όμως είναι προσωρινά. Η τοποθέτηση ακίνητων ορθοδοντικών μηχανισμών συνεπάγεται επίσης δυσκολίες στη επίτευξη της βέλτιστης υγιεινής των δοντιών. Η καθημερινή φροντίδα των δοντιών AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 με τη χρήση οδοντόβουρτσας και οδοντικού νήματος απαιτεί προσοχή και επιδεξιότητα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις ενδείκνυται η χρήση συμπληρωματικών μέσων, όπως τα μεσοδόντια βουρτσάκια και τα στοματικά διαλύματα. Σπανιότερα, από την τοποθέτηση των μηχανισμών, μπορεί να επηρεαστεί η ομιλία. 6 Πονάνε τα σιδεράκια; Η διαδικασία τοποθέτησης των ακίνητων ορθοδοντικών μηχανισμών στα δόντια δεν είναι επώδυνη. Αμέσως μετά από την εφαρμογή των ορθοδοντικών δυνάμεων ωστόσο, υπάρχει ευαισθησία στην επαφή των δοντιών μεταξύ τους, σύμπτωμα που στα παιδιά διαρκεί περίπου 2-3 μέρες. 7 Υπάρχουν τροφές που πρέπει να αποφεύγει το παιδί με σιδεράκια; Η εφαρμογή ακίνητων ορθοδοντικών μηχανισμών στα δόντια συνεπάγεται την ευκολότερη προσκόλληση τροφών σε αυτά και δυσκολότερη απομάκρυνσή τους. Έτσι, οι ασθενείς βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για ουλίτιδα και τερηδόνα. Για το λόγο αυτό, καλό είναι να αποφεύγεται το τσιμπολόγημα. Tα κυρίως γεύματα πρέπει πάντοτε να ακολουθούνται από προσεκτική στοματική υγιεινή. Για τον ίδιο λόγο, περιορίζεται η λήψη τερηδονογόνων τροφών και τροφών που προσκολλώνται εύκολα στα δόντια. Προκειμένου να αποφευχθεί η αποκόλληση των μηχανισμών συστήνεται επίσης, η αποφυγή κατανάλωσης σκληρών τροφών όπως είναι π.χ. το παξιμάδι ή η κόρα του ψωμιού. Επίσης, συστήνεται στους ασθενείς, να μη δαγκώνουν την τροφή τους, αλλά να την κόβουν στο πιάτο και μετά να την μασούν. 8 Το παιδί μου έχει αλλεργία στο νικέλιο. Μπορεί να υποβληθεί σε ορθοδοντική θεραπεία; Στις περιπτώσεις με ιστορικό υπερευαισθησίας ή όπου εκδηλώνονται κλινικά αλλεργικές αντιδράσεις σε ορθοδοντικά υλικά που περιέχουν νικέλιο, προτείνεται η εναλλακτική εφαρμογή υποκατάστατων υλικών ή κραμάτων που δεν περιέχουν νικέλιο στη σύστασή τους ή/ και η τροποποίηση του θεραπευτικού σχεδίου. 9 Υπάρχει ορθοδοντική χωρίς σιδεράκια; Εναλλακτικά της ορθοδοντικής με σιδεράκια, υπάρχει η δυνατότητα θεραπείας με την εφαρμογή ενδοστοματικών ναρθήκων από πολυμερές ή θερμοπλαστικό υλικό, σε καθέναν από τους οποίους έχει προβλεφθεί η σταδιακή μετακίνηση των δοντιών προς την επιθυμητή θέση. Απαιτείται καθημερινή εφαρμογή των ναρθήκων για 8-10 ώρες. Η μέθοδος πλεονεκτεί σε σχέση με τα σιδεράκια στο ότι επιτρέπει την απρόσκοπτη υγιεινή του στόματος, δεν δημιουργεί προβλήματα δυσανεξίας και ευαισθησίας των δοντιών και δεν φαίνεται. Ενδείκνυται για επιλεγμένες περιπτώσεις, είναι ακριβότερη, διαρκεί περισσότερο και προϋποθέτει την εξαιρετική συνεργασία του ασθενούς. 10 Η ορθοδοντική θεραπεία στους ενήλικες είναι δυσκολότερη; Στο παρελθόν κυριαρχούσε η αντίληψη ότι η ορθοδοντική θεραπεία δεν μπορεί να εφαρμοσθεί με επιτυχία σε ενήλικες. Σήμερα, γίνεται πλέον όλο και περισσότερο γνωστό, ότι κάτι τέτοιο δεν αληθεύει. Η διαφορά είναι, ότι στους ενήλικες ασθενείς, οι μεταβολές των ιστών συντελούνται με βραδύτερο ρυθμό. Κατά συνέπεια απαιτούνται ήπιες δυνάμεις και μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα για τη μετακίνηση των δοντιών. Για τον ίδιο λόγο, τα συμπτώματα πόνου και δυσανεξίας στους ενήλικες είναι πολύ περισσότερα. 11 Όταν ολοκληρωθεί η ορθοδοντική θεραπεία, τι πρέπει να προσέχει κανείς; Οι ιστοί του στόματος και ειδικότερα εκείνοι που εντοπίζονται γύρω από τα δόντια, διαθέτουν ισχυρή μνήμη και επιδιώκουν την επαναφορά των δοντιών στην αρχική τους θέση, μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας. Όσο μεγαλύτερη είναι μάλιστα, η αρχική ανωμαλία, τόσο περισσότερο χρόνο πρέπει να διαρκέσει η συγκράτηση του θεραπευτικού αποτελέσματος. Με τα κατάλληλα συγκρατητικά μέσα, τα δόντια διατηρούνται παθητικά στις νέες τους θέσεις, στις οποίες έχουν μετακινηθεί με την ορθοδοντική, μέχρι να αποκτήσουν «νέα μνήμη» και να σταθεροποιηθούν. < > συνέντευξη Tης Nεκταρίας Kαρακώστα >Φωτό: Mιχ. Kωνσταντινίδης Όλγα Κακαμπάκου Έχουμε «κινηματογραφική εικόνα» για τους ψυχικά ασθενείς Είναι ψυχίατρος, είναι αξιωματικός του Στρατού Ξηράς, είναι επιμελήτρια στην Ψυχιατρική Κλινική του 414 Στρατιωτικού Νοσοκομείου. Με βαθιά ριζωμένη την πεποίθηση ότι «πρέπει να εκπαιδεύεσαι και να είσαι όσο το δυνατόν καλύτερος, για να προσφέρεις στον άνθρωπο που έχεις απέναντί σου», η Όλγα Κακαμπάκου δεν παύει να αναζητά τη γνώση όχι μόνο στην ειδικότητά της, αλλά και έξω από αυτήν, καθώς είναι και φοιτήτρια στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών της Νομικής. Α ν και αναγνωρίζει πως σήμερα ο κόσμος πηγαίνει πολύ πιο εύκολα στον ψυχίατρο σε σχέση με το παρελθόν, εκτιμά πως ως κοινωνία έχουμε ακόμη βήματα να κάνουμε σε σχέση με το στίγμα που εξακολουθεί να υπάρχει για την ψυχική νόσο. Επιδιώξατε να είστε ψυχίατρος στο στρατό η’ ήταν κάτι που προέκυψε στη ζωή σας; Το να είμαι στο στρατό δεν προέκυψε. Πήρα την απόφαση να κάνω στρατιωτική Ιατρική στη Β Λυκείου, θεωρώντας πως ήταν κάτι που δεν θα με άφηνε να νιώσω πλήξη στο μέλλον. Μ’ αρέσει η ενασχόλη- ση με τους ανθρώπους, γι’ αυτό και επέλεξα την Ψυχιατρική αργότερα. Ήταν μία δύσκολη σχολή, τότε μπαίναμε με ποσόστωση, σε ένα ποσοστό 10% επί των εισαγομένων ανδρών, οπότε οι βάσεις για τις γυναίκες στη στρατιωτική Ιατρική ήταν πολύ υψηλές. Πώς διαφοροποιείται η καθημερινότητά σας σε σχέση με συναδέλφους σας που δουλεύουν π.χ. σε ένα νοσοκομείο η’ διατηρούν ένα ιατρείο; Στην καθημερινότητά μου, το πρωί υπάρχει η δουλειά στο στρατιωτικό νοσοκομείο και το απόγευμα η δουλειά στο ιδιωτικό ιατρείο. Αρκετοί συνάδελφοί 15 > Life > Positive < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > συνέντευξη Όλγα Κακαμπάκου μου κάνουν ή το ένα ή το άλλο. Για εμένα, που έχω να συνδυάσω και τα δύο, υπάρχει δυσκολία και από πλευράς χρόνου και από πλευράς των διαφορετικών προβλημάτων και ηλικιακών ομάδων που καλούμαι να αντιμετωπίσω. Στο νοσοκομείο αντιμετωπίζουμε κυρίως οξέα ψυχωσικά επεισόδια, κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές και διαταραχές προσωπικότητας. Το απόγευμα, βλέπω συνήθως χρόνιες ψυχωσικές διαταραχές και αγχώδεις διαταραχές, νοσήματα της τρίτης ηλικίας, όπως άνοια και κατάθλιψη, αλλά και περιστατικά σεξουαλικών διαταραχών και διαταραχών πρόσληψης τροφής. Επίσης, το πρωί είμαι ένστολη, κάτι που διαφοροποιεί την καθημερινότητά μου από αυτήν κάποιου άλλου συναδέλφου. Αισθάνεστε ότι κάνετε μια …συνηθισμένη δουλειά; Όχι και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχω να κάνω με ανθρώπους σε ευαίσθητες ηλικίες και με ευαίσθητα νοσήματα. Αν, μάλιστα, συνδυάσεις τα ψυχικά νοσήματα με το στρατιωτικό περιβάλλον, αυτό που προκύπτει είναι κάτι το ιδιαίτερο, ίσως λίγο πιο δύσκολο. Από μόνη της η αλλαγή από την πολιτική, στη στρατιωτική ζωή έχει μια δυσκολία. Αν όμως, η αλλαγή αυτή συμπέσει και με μια ψυχική διαταραχή λόγω της ηλικίας ή άλλων παραγόντων, απαιτείται πολύ προσεκτικός χειρισμός. Όταν όμως τελικά βλέπεις ότι η παρέμβαση που έχεις κάνει βοηθάει τον ασθενή σου και μετά από λίγο καιρό, τον βλέπεις να γίνεται καλά, αυτήν την ικανοποίηση δεν μπορεί να σου την δώσει καμία άλλη δουλειά. Είναι εύθραστη η ψυχολογία ενός νέου ατόμου που πηγαίνει στο στρατό; Το γεγονός ότι οι νέοι σήμερα πηγαίνουν στο στρατό σε μεγάλη ηλικία, αποτελεί μία καινούρια συνθήκη, την οποία πρέπει να διαχειριστούμε. Όσο μεγαλώνουμε, οι προσαρμοστικοί μας μηχανισμοί δεν είναι τόσο ευέλικτοι. Επιπλέον, ένας νέος σε μεγαλύτερη ηλικία αφήνει και αρκετά πράγματα πίσω του. Αυτό αποτελεί ένα πρόβλημα από μόνο του. Δεν θα έλεγα ότι είναι εύθραυστη η ψυχολογία των νέων. Ο στρατός όμως αποτελεί σίγουρα μία νέα συνθήκη στη ζωή τους, που πρέπει να τη διαχειριστούν και να την διαπραγματευτούν. Υπάρχουν άνθρωποι που τα καταφέρνουν καλά και άνθρωποι που δεν τα καταφέρνουν καλά… Ποια είναι τα συνηθισμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι στο στρατό; Όταν καλούνται να καταταγούν, τα κυριότερα προβλήματα είναι οικονομικά, που τους προκαλούν έντονο άγχος, αγχώδεις διαταραχές και διαταραχές προσωπικότητας. Η χρήση ουσιών βεβαίως δεν αποκλείεται. Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις νέων που αναπτύσσουν ψυχικές διαταραχές κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Πρόκειται, συνήθως, για ψυχωσικά επεισόδια. Αυτό ωστόσο έχει να κάνει περισσότερο με το νεαρό της ηλικίας των στρατευμένων κι όχι με 16 > ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟ Υπήρξαν στιγμές που να νιώσατε πως δεν μπορείτε να «επιβληθείτε»; Μέσα από τη φοίτηση στη Σχολή, νομίζω ότι διδασκόμαστε έναν τρόπο να μπορούμε να επιβληθούμε, χωρίς να είναι απόλυτα συνειδητός. Ανεξάρτητα από αυτό, έχω την αίσθηση ότι οι γονείς μου με μεγάλωσαν με τρόπο ώστε να είμαι πιο ανεξάρτητη και αυτόνομη. Δεν ένιωσα ποτέ > Life > Positive < ότι δεν μπορώ να επιβληθώ και νομίζω ότι το οφείλω και στους γονείς μου αυτό. μονάδας, όπου πήγα σε μικρή ηλικία, οι διοικητές που είχα με αντιμετώπισαν πολύ καλά. Πώς σας αντιμετώπισαν στο εργασιακό σας περιβάλλον; Ήταν πολύ θετικά τα πράγματα. Η εμπειρία που είχα ήταν αποδοχής. Άλλωστε και στο νοσοκομείο όπου ήμουν ειδικευόμενη, υπήρχαν πολλές γυναίκες. Αλλά και ως διευθύντρια υγειονομικής Όταν κάνετε μια νέα γνωριμία, πώς αντιδρούν όταν μαθαίνουν ότι είστε ψυχίατρος στο στρατό; Προκαλούν πολύ μεγάλη εντύπωση και το ότι είμαι ψυχίατρος και το ότι είμαι στο στρατό. Μετά την πρώτη έκπληξη όμως, το συνηθίζουν. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 το γεγονός ότι υπηρετούν. Άλλωστε, σ΄ αυτές τις ηλικίες τοποθετείται συχνότερα η έναρξη ψυχωσικών επεισοδίων, σε παγκόσμιο επίπεδο, ανεξαρτήτως της στρατιωτικής θητείας. Υπάρχει κάποια χαρακτηριστική περίπτωση, που να έχει χαραχτεί στη μνήμη σας; Πριν ξεκινήσω την ειδικότητα, σε κέντρο κατάταξης, ένας νεαρός που είχε αρρωστήσει, ήλθε με πυρετό στο ιατρείο της μονάδας. Του έδωσα να βάλει θερμόμετρο κι εκείνος με ρώτησε «πού να το βάλω;». Τότε δεν μπορούσα να συνειδητοποιήσω ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν πάει ποτέ στο γιατρό ή που δεν έχουν δει ποτέ θερμόμετρο. Κάποιες περιοχές στην Ελλάδα είναι απομονωμένες και αποστερημένες από αγαθά όπως η υγεία ή η εκπαίδευση. Αυτό, εμείς που ζούμε στα μεγάλα αστικά κέντρα, το ξεχνάμε. Πώς αντιδρούν οι φαντάροι όταν εμφανίζεται για να τους εξετάσει μια γυναίκα; Τους είναι πιο εύκολο να τους εξετάσω, είναι πιο εύκολο να μου μιλήσουν και εκδηλώνουν πιο εύκολα συναισθήματα. Αισθάνονται πιο κοντά στη μητρική φιγούρα. Νομίζω ότι λειτουργεί ανακουφιστικά για τους ίδιους. Στρατιωτική πειθαρχία. Τι επίδραση έχει στον ψυχισμό του ατόμου; Η πειθαρχία είναι κάτι πολύ χρήσιμο για έναν ψυχισμό, ώστε να αναπτύξει όρια εσωτερικά. Οι κανόνες που χρησιμοποιεί ο στρατός, η στρατιωτική πειθαρχία και η οργάνωση που έχει σαν μοντέλο, χρησιμοποιείται συχνά σε θεραπευτικές κοινότητες και φαίνεται να δουλεύει καλά. Έχετε μεταπτυχιακό στις σεξουαλικές διαταραχές. Ποια είναι τα συχνότερα σεξουαλικά προβλήματα των Ελλήνων; Για τους άνδρες, το πιο συχνό πρόβλημα είναι οι διαταραχές οργασμού, με συχνότερη σε αυτήν την κατηγορία την πρόωρη εκσπερμάτιση και όχι τη διαταραχή στύσης που νομίζουν οι περισσότεροι. Για τις γυναίκες, το συχνότερο πρόβλημα είναι η μειωμένη σεξουαλική επιθυμία. Το πρόβλημα με τους ανθρώπους που πάσχουν από σεξουαλικές διαταραχές είναι ότι δεν ξέρουν > Life > Positive < Γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στο Νέο Ηράκλειο. Το 1994 πέρασε στη ΣΣΑΣ Θεσσαλονίκης και το 2009 τέλειωσε την ειδικότητα της Ψυχιατρικής, στην Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο. Έκανε μεταπτυχιακό στη θεραπεία των σεξουαλικών διαταραχών στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ). Έχει εκπαιδευτεί στην ομαδική και στην γνωσιακή ψυχοθεραπεία και εκπαιδεύεται στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία. Ήταν ειδικευόμενη στο 401 στρατιωτικό νοσοκομείο και έχει διατελέσει διοικητής λόχου υγειονομικού στη Β. Ελλάδα και διευθύντρια υγιειονομικής μονάδας σε Κέντρο Κατάταξης στην Καλαμάτα. Σήμερα είναι λοχαγός ψυχίατρος, επιμελήτρια Ψυχιατρικής Κλινικής στο 414 ΣΝΕΝ. Το 2005 πέρασε στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών της Νομικής, με κατατακτήριες εξετάσεις. 17 πού μπορούν να απευθυνθούν. Συχνά αγνοούν ότι υπάρχουν ψυχίατροι με ειδική εκπαίδευση πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα και ότι στα δημόσια νοσοκομεία, όπως για παράδειγμα στο Αιγινήτειο, υπάρχουν ειδικά ιατρεία σεξουαλικών διαταραχών. Η αντιμετώπιση σε αυτές τις περιπτώσεις ποια είναι; Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να ληφθεί ένα καλό ιστορικό, γιατί πολλά από αυτά τα νοσήματα υποκρύπτουν κάποιο παθολογικό αίτιο (π.χ. πολύ συχνή αιτία στυτικής δυσλειτουργίας είναι ο διαβήτης) είτε κάποια ψυχική διαταραχή. Αν δεν υπάρχει άλλη διαταραχή, AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > συνέντευξη Όλγα Κακαμπάκου η παρέμβαση είναι ψυχοθεραπευτική. Το τελευταίο διάστημα που, λόγω της οικονομικής κρίσης, έχουν αυξηθεί οι αγχώδεις διαταραχές και οι καταθλίψεις, εμφανίζονται συχνότερα προβλήματα στη σεξουαλική επιθυμία, εξαιτίας ακριβώς της αύξησης των ψυχικών διαταραχών. Η ψυχοθεραπεία στις σεξουαλικές διαταραχές είναι ατομική ή σε ζευγάρια; Το ιδανικό είναι να γίνεται σε ζευγάρια. Αν όμως κάποιος δεν έχει το ταίρι του τη στιγμή που προσέρχεται σε θεραπεία, μπορούμε να δουλέψουμε και ατομικά. Για πολλούς ανθρώπους, η ψυχοθεραπεία είναι συνώνυμη ενός «ακριβού σπορ των πλουσίων». 18 Πολλοί αρνούνται να πάρουν ψυχιατρικά φάρμακα από φόβο ότι θα αλλάξει η προσωπικότητά τους. Πώς το σχολιάζετε; Τα ψυχιατρικά φάρμακα είναι σημαντικά όπλα. Ευτυχώς που υπάρχουν και μπορούμε να βοηθήσουμε σε πολύ σοβαρές καταστάσεις, όπως οι μείζονες καταθλίψεις, όπου οι άνθρωποι αυτοκτονούν και τα μεγάλα ψυχωσικά επεισόδια, όπου οι άνθρωποι έχουν μια πολύ άσχημη ποιότητα ζωής. Τα φάρμακα δεν μεταβάλλουν την προσωπικότητά μας. Aντίθετα, βοηθούν κάποιον να ξαναβρεί τον εαυτό του. Σαφώς, ένα φάρμακο έχει και επιθυμητές και ανεπιθύμητες ενέργειες, αλλά εκεί έγκειται και το ταλέντο του γιατρού, να μπορέσει να σταθμίσει ποιο είναι το καλύτερο για τον ασθενή του, να ζυγίσει το θεραπευτικό όφελος με το κόστος από τις ανεπιθύμητες ενέργειες. Είναι πολύ μεγάλος μύθος ότι στον ψυχίατρο πηγαίνουν όσοι είναι τρελοί. Και είναι κρίμα να υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης και να μην τους χρησιμοποιούμε. Αυτό είναι μύθος. Η ψυχοθεραπεία είναι πλέον προσιτή, δεν είναι τόσο ακριβή. Σήμερα, υπάρχουν αρκετές μορφές ψυχοθεραπείας, η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία, η συμπεριφορική, η γνωσιακή, η ατομική και πολλές ακόμη. Υπάρχουν ψυχοθεραπείες που γίνονται με περιορισμένο αριθμό συνεδριών, άρα και με περιορισμένο κόστος. Η προσέγγιση εξαρτάται από τη διαταραχή και από την εκπαίδευση του κάθε γιατρού. Πέρα από αυτό, μπορεί κανείς να μπει σε ψυχοθεραπευτική διαδικασία και σε δημόσιο νοσοκομείο. Το Αιγινήτειο προσφέρει κάτι τέτοιο. Οι συμμετέχοντες καλούνται να καταβάλουν ένα συμβολικό ποσό. Σήμερα, πηγαίνουν ευκολότερα οι άνθρωποι στον ψυχίατρο; Ευτυχώς, πηγαίνουν ευκολότερα από ό,τι στο παρελθόν. Τα στατιστικά στοιχεία της ΠΟΥ δείχνουν ότι το 2020 η κατάθλιψη θα είναι δεύτερη νόσος. Επίσης, ανάμεσα στις 10 νόσους που προκαλούν τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στη ζωή του ανθρώπου, οι 4 είναι ψυχικά νοσήματα. Αυτό δείχνει πόσο μεγάλη επιβάρυνση προκαλούν τα ψυχιατρικά νοσήματα στη ζωή ενός ανθρώπου. Είναι πολύ μεγάλος μύθος ότι στον ψυχίατρο πηγαίνουν όσοι είναι τρελοί. > Life > Positive < Και είναι κρίμα να υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης, είτε φαρμακευτικοί, είτε ψυχοθεραπευτικοί, είτε συνδυασμός και των δύο και να μην τους χρησιμοποιούμε. Θα πρέπει αυτό το στίγμα για την ψυχική ασθένεια να το καταπολεμήσουμε ως κοινωνία. Το πρόβλημα είναι ότι η εικόνα που έχουμε για τους ψυχικά ασθενείς είναι λίγο κινηματογραφική. Και μετά την Ψυχιατρική, οι Πολιτικές Επιστήμες στη Νομική Αθηνών. Πώς αποφασίσατε να στραφείτε σε ένα τόσο διαφορετικό αντικείμενο; Όταν τέλειωσα την Ιατρική, σκεφτόμουν πώς θα μπορούσα να διευρύνω τους ορίζοντές μου, για να έχω την ικανότητα να κατανοώ καλύτερα διαφορετικούς ανθρώπους, από διαφορετικά κοινωνικά πλαίσια. Η ενασχόληση με κοινωνιολογικά θέματα, που μου προσφέρει η σχολή αυτή, με βοήθησε να αποκτήσω μια ευρύτερη αντίληψη για και να κατανοήσω περισσότερο κοινωνικά μοντέλα, που μπορούν να επηρεάζουν τον άνθρωπο. Εξάλλου, και στην Ψυχιατρική πλέον, κυρίαρχο είναι το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο στην προσέγγιση μιας διαταραχής, το πώς αυτή εκφράζεται στον ψυχισμό ενός ανθρώπου και ποιες είναι οι συνιστώσες της κοινωνίας. < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > το θέμα > Tης Ζέφης Κληρονόμου Νιώθετε ό όνειρα κι τι για αλλού κινήσ αγχωμένο αλλού η ζωή σας ατε επαγγελματικά , υ σε ένα ερ ς, κακοπληρωμένοπάει, με ψαλιδισμέ με μεγάλες ιδέες αφορμή τηγασιακό περιβάλλους, «στραγγισμένουςνα φτερά, ανασφαλ και ν στις 28 Απρν Παγκόσμια Ημέρα που βλάπτει σοβα» ψυχικά και σωματείς, επαγγελμα ιλίου, δείτε πώς θα α για την Υγεία και Α ρά την υγεία σας; ικά σ τικής εξου Μ ν θένωσης καγνωρίσετε τα συμπτφάλεια στην Εργασί ε α, ώ αι θα αντιμ ετωπίσετε ματα του συνδρόμου το burnou t. ΣΥΝΔΡΟΜΟ BURNOUT Μήπως σαςέφαγ ε...η δουλειά; Ο τη δεκαετί όρος burnout χ ρ α του ’30 στον αθλη ησιμοποιήθηκε τη φυσική τισμό για κατάστασ να περιγρ η μερικών εξαντλήσε άψει αθλητών π ι όλη τους ου, έχοντα τη τητα επαν ν ενέργεια ς άκτησης. Τις τελευτα , δεν είχαν πιθανόπεριγράφ ίες τέσσερ ει μια παθ ις δεκαετί ολογική κ φανιζόμε ες, ατάσταση νη συχνά υ γ σ είας, εμε εργαζόμε στενή επα νο φή με πολ λούς ανθρ υς που έρχονται σε οι νοσηλε ώπους, όπ υτές, οι εκ ως οι γιατρ παιδευτικ Επίσης, πιο οί, οί, οι αστυ κοντά στη ν ο μικοί κ.ά. ν οι εργαζό ε κ δ ή λ ω ση του συ μενοι με νδρόμου ε ίναι πολλές ευ θύνες, άτο μα που ερ σε εντατικ γάζονται π ή εργασία ολλές ώρε , όπως και πληκτικές ςή οι απασχο και μονότο λούμενοι νες εργασ σε ίες. Burnout :δ «Πρακτικά ιαστάσεις επιδημ , το σύνδρ ίας ομο μπορ σύνολο σχ εί να εκδη εδόν των λω εργαζομέ με επιπλέ νων και τω θεί στο ον επιβαρ ν επαγγελ υντικούς π προσωπικ μά αράγοντε ότη ς την ευαίσ των παθήσεις» τα και την πιθανή π θητη ρ , επισημα ίνει ο ερευ οδιάθεση για ψυχικ έ νητής Ιατρ ός Εργασία ς ς > το θέμα 22 στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Έρευνας του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, κ. Βασίλης Δρακόπουλος, Γ.Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρίας Ιατρικής της Εργασίας του Περιβάλλοντος. «Το σύνδρομο Burnout παίρνει σήμερα επιδημικές διαστάσεις στις δυτικές χώρες με υψηλή τεχνολογία. Λόγω των δυσμενών συνθηκών εργασίας (επισφαλής απασχόληση, φόβος απόλυσης και ανεργίας, εντατικοποίηση λόγω περικοπών), η θέση εργασίας πολύ συχνά αποτελεί ένα ψυχρό, αφιλόξενο έως εχθρικό και απαιτητικό περιβάλλον, με όρους οικονομικούς και ψυχολογικούς», παρατηρεί ο κ. Δρακόπουλος. «Τα άτομα, κάτω από το τεράστιο βάρος της ανασφάλειας, του φόβου, της άναρχης και ελαστικής εργασίας είναι εξαντλημένα συναισθηματικά, σωματικά και ψυχολογικά. Η χαρά της επιτυχίας δίνει τη θέση της σε αρνητικά συναισθήματα. Πολλοί άνθρωποι γίνονται κυνικοί, κρατούν αποστάσεις, αποφεύγουν τις συναναστροφές». Συναισθήματα «ανικανοποίητου», επαγγελματικής ανικανότητας, παθητική και αποπροσωποποιημένη στάση απέναντι στους άλλους χαρακτηρίζουν το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout) που μπορεί να θεωρηθεί μορφή επαγγελματικού στρες, ενώ «δεν έχει αναγνωρισθεί ως επαγγελματική ασθένεια στη χώρα μας», παρατηρεί ο κ. Δρακόπουλος. > Life > Positive < ΣΥΝΔΡΟΜΟ BURNOUT μήπως σας έφαγε... η δουλειά; > ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Το σύνδρομο burnout ή ολοκληρωτικής εξάντλησης, αποτελεί μια μακροπρόθεσμη αντίδραση στο επαγγελματικό stress και εμφανίζεται κυρίως σε άτομα που ασκούν κοινωνικό λειτούργημα. Έχει περιγραφεί ως ένα σύνδρομο με τρεις συνιστώσες: εξάντληση, αποπροσωποποίηση κι αίσθημα αναποτελεσματικότητας. Η συναισθηματική και ψυχολογική επιβάρυνση που χαρακτηρίζει τα επαγγέλματα που προσβάλλονται συχνότερα από το σύνδρομο (ιατροί, νοσηλευτές, εκπαιδευτικοί, κοινωνικοί λειτουργοί, αστυνομικοί) οδηγεί στην εξάντληση των ενεργειακών αποθεμάτων και επηρεάζει την ψυχική και σωματική υγεία. Το αίσθημα αναποτελεσματικότητας οφείλεται στη μείωση των επαγγελματικών επιδόσεων και αντικατοπτρίζει τη χαμηλή αυτοεκτίμηση του πάσχοντος. Η αποπροσωποίηση, η τρίτη συνιστώσα του συνδρόμου, αποτελεί έναν τρόπο έκφρασης της επιβαρυμένης ψυχολογικής κατάστασης και των έντονων συναισθημάτων που δεν εκδηλώνονται. Εκφράζεται με συναισθηματική απομάκρυνση, αδιαφορία, προσβλητική συμπεριφορά και κυνισμό προς τους ανθρώπους, αλλά και προς την εργασία. της προσωπικότητας τύπου Α είναι η ανταγωνιστικότητα, η φιλοδοξία και η επιθυμία για γρήγορη κοινωνική άνοδο και επαγγελματική επιτυχία, με συνεχή αίσθηση έλλειψης χρόνου και πίεσης. Τα άτομα αυτά έχουν περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν σύνδρομο burnout. Ορισμένοι ψυχίατροι θεωρούν το σύνδρομο μια κλινική μορφή κατάθλιψης. Αλλες έρευνες εντοπίζουν μεγαλύτερη συχνότητα του συνδρόμου σε νεαρότερες ηλικίες, γεγονός που αποδίδεται στη συνειδητοποίηση από τους νέους ότι υπάρχει σημαντική διαφορά ανάμεσα στις προσδοκίες για «ιδεώδη επαγγελματική απόδοση» και την πολύ λιγότερο ικανοποιητική πραγματικότητα. Επιβαρυντικούς παράγοντες αποτελούν επίσης η μειωμένη κοινωνική αναγνώριση της εργασίας, οι χαμηλές οικονομικές απολαβές, ο αυξημένος φόρτος και οι πολλές ώρες εβδομαδιαίας εργασίας, η έλλειψη υποστήριξης από συναδέλφους και ανωτέρους. Όσον αφορά στους γιατρούς, παράγοντα κινδύνου αποτελούν η επαφή με δυσίατες και μη θεραπεύσιμες νόσους, όπως ο καρκίνος και το AIDS. Η δυσαναλογία μεταξύ της συνεισφοράς του ατόμου στην εργασία του και της ανταμοιβής του –οικονομική, ηθική, προοπτικές ανόδου –έχει συσχετισθεί θετικά με το εργασιακό stress. Η προσοχή εστιάζεται επίσης στα άτομα με προσωπικότητα τύπου Α. Τα χαρακτηριστικά AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 Mylan. Γιατί η ποιότητα της υγείας είναι αδιαπραγµάτευτη... O όµιλος Mylan αποτελεί µια από τις µεγαλύτερες φαρµακευτικές εταιρείες generics και ειδικών φαρµάκων, µε ηγετικό ρόλο στην παγκόσµια αγορά. Mέσα στην 50χρονη πορεία της, η Mylan έχει σαν πρώτη προτεραιότητα τη λειτουργία της - σε όλα τα επίπεδα - µε ήθος και υπευθυνότητα. H επιµονή της Mylan στην ποιότητα και την έρευνα, της δίνει τη δυνατότητα να παρέχει µια πλήρη σειρά πρωτοποριακών και υψηλής ποιότητας προϊόντων, προσιτών σε όλους. Γιατί στη Mylan ο,τιδήποτε λιγότερο δεν είναι αρκετό. GPH_AD_019_APR_11 H Mylan είναι επίσης από τους µεγαλύτερους προµηθευτές παγκοσµίως δραστικών ουσιών που χρησιµοποιούνται στην παρασκευή αντιρετροϊκών σκευασµάτων για τη θεραπεία ασθενών µε HIV/AIDS. Oι αριθµοί της Mylan µιλάνε από µόνοι τους... ñ 3η θέση παγκοσµίως στις εταιρείες generics ñ 45 δις δόσεις φαρµάκων ετήσια παραγωγή σε παγκόσµια κλίµακα ñ 50 χρόνια πορείας µε πρώτη προτεραιότητα τη λειτουργία - σε όλα τα επίπεδα - µε ήθος και υπευθυνότητα ñ 140 νέοι φάκελοι προϊόντων προς έγκριση ñ περισσότερα από 900 σκευάσµατα ήδη σε κυκλοφορία ñ περίπου 15.500 εργαζόµενοι σε περισσότερες από 140 χώρες Kι όλα αυτά µε µοναδικό στόχο την προσφορά και στην Eλλάδα, αξιόπιστων φαρµάκων, για κάθε θεραπευτική κατηγορία, τα οποία θα επιτρέψουν να γίνει προσιτή η... ...Ποιότητα Yγείας για όλους… Generics Pharma Hellas Ltd. a Subsidiary of Mylan Inc.: §. BÔ˘ÏÈ·ÁÌ¤ÓË˜ 577A, 164 51 AÚÁ˘ÚÔ‡ÔÏË TËÏ.: 210 99.36.410 ñ Fax: 210 99.47.377 ñ e-mail: [email protected] ñ www.mylan.com °Ú. £ÂÛ/Ó›ÎË˜: T.£. 8509, EÌÔÚÈÎﬁ K¤ÓÙÚÔ “Philippos Center“, 570 01 £¤ÚÌË, TËÏ. & Fax: 2310 383.171 TËÏ. º·ÚÌ·ÎÔÂ·ÁÚ‡ÓËÛË˜: 210 99.36.410 ñ e-mail: [email protected] > το θέμα Όποιος έχει προσβληθεί από το σύνδρομο έχει πολλές πιθανότητες να αποσυρθεί από την εργασία, ψυχολογικά και σωματικά. Όπως περιγράφει ο ειδικός, «το άτομο επενδύει λιγότερο χρόνο και ενέργεια στην εργασία, κάνει μόνο τα εντελώς απαραίτητα, αυξάνει τον αριθμό απουσιών και μειώνει την ποσότητα και την ποιότητα της εργασίας του». Αντιμετώπιση Ο κ. Δρακόπουλος, εξηγεί πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης από τον εργαζόμενο, τον εργοδότη και την Πολιτεία, υπογραμμίζοντας τη σημασία της πρόληψης. «Το άτομο που έχει προσβληθεί από το σύνδρομο πρέπει να προσφύγει στο γιατρό, ο οποίος, μέσα από ολοκληρωμένο ιατρικό και επαγγελματικό ιστορικό, αλλά και από την ιατρική εξέταση, θα διαγνώσει την ασθένεια, θα διερευνήσει την αιτία και θα προβεί στην κατάλληλη αντιμετώπιση, είτε με την άρση των αιτιών είτε με την παροχή ιατρικών υπηρεσιών (ανά περιστατικό) κατά την επιστημονική του κρίση ή σε συνεργασία με δευτεροβάθμια κέντρα ιατρικής της εργασίας και ειδικούς στο αντικείμενο επιστήμονες». Τι μέτρα μπορεί να λάβει ο εργοδότης; «Μια καλή οργάνωση της εργασίας, η διαβούλευση με τους εργαζόμενους για τα προβλήματα που προκύπτουν από την εργασία, η υιοθέτηση θετικών προτάσεων των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία, η εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου για το σύνδρομο burnout, η λήψη μέτρων για την πρόληψη και γενικότερα η παροχή οργανωμένων υπηρεσιών της εργασιακής υγείας θα συνέβαλαν στην καλή υγεία των εργαζομένων και στην παραγωγικότητα της επιχείρησης». 24 Το «καμπανάκι» χτυπά: • Με υπερφόρτωση της εργασίας, όταν ένας μικρότερος αριθμός ατόμων καλείται να βγάλει την ίδια ποσότητα εργασίας, σε λιγότερο χρόνο. • Με την αύξηση των ρυθμών εργασίας, που βλάπτει την ποιότητα, καταστρέφει τις σχέσεις μεταξύ συναδέλφων, σκοτώνει την καινοτομία και τέλος οδηγεί στο burnout. • Όταν είσαι υποχρεωμένος να εργαστείς κάτω από αυστηρούς ελέγχους και άκαμπτες πολιτικές, που εστιάζουν όλο και περισσότερο στις οικονομικές επιδόσεις, απομονωμένος ή με απρόσωπες σχέσεις με τους συναδέλφους, χωρίς αναγνώριση της εργασίας, με μεροληπτικότητα ιδίως τη διάρκεια των διαδικασιών της αξιολόγησης και της προαγωγής. • Όταν οι απαιτήσεις της εργασίας έρχονται σε σύγκρουση με τις προσωπικές αρχές του εργαζομένου. < > Life > Positive < ΣΥΝΔΡΟΜΟ BURNOUT μήπως σας έφαγε... η δουλειά; σε αριθμοΥς < • 25% των ειδικών ιατρών, 33% των ειδικευομένων στα νοσοκομεία, 28% των φοιτητών Iατρικής, 37% των νοσηλευτών, 35% των εργαζομένων στο ΕΚΑΒ παρουσιάζουν συμπτώματα burnout, σύμφωνα με πενταετή έρευνα του Εργαστηρίου Υγιεινής της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ. • 35 με 45 χρόνων είναι κυρίως οι ηλικίες που πλήττει το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης, ιδίως ανύπαντρους άντρες γιατρούς και παντρεμένες γυναίκες. • 5-25% των εκπαιδευτικών υποφέρει από το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία. • 10% των δασκάλων στην Ελλάδα είναι θύματα του burnout, σύμφωνα με έρευνα με θέμα την εκπαιδευτική δυναμικότητα του δασκάλου, από τον καθηγητή Ψυχοκοινωνιολογίας του Σχολείου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Θανάση Τσιπλητάρη. • 1 στους 4 Έλληνες δηλώνει ότι υποφέρει από εργασιακό στρες-που μπορεί να οδηγήσει σε burnoutσύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). i Οnline • Έγκυρη πληροφόρηση για θέματα επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛ. ΙΝ.Υ.Α.Ε) www.elinyaye.gr • Πληροφορίες για την Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία στο site της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (I.L.O.) www.ilo.org. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 Πριν σας... ρίξει µια απειλή ...πάρτε τα µέτρα σας! www.pitsilidis.gr Μουρουνέλαιο Seven Seas. MI PA HN-HME A-T Τώρα µπορείτε να προστατεύσετε τον οργανισµό σας από τις απειλές που κυκλοφορούν...ελεύθερες, µε την καλύτερη φυσική πηγή Ω3 και να κυκλοφορήσετε εσείς...ελεύθερα. To Μουρουνέλαιο Seven Seas αποτελεί φυσική πηγή βιταµινών A, D και ω3. ∆ιατίθεται σε άγευστες, άοσµες κάψουλες που κάνουν τη χρήση του εύκολη και φιλική. Ενισχύστε τον οργανισµό σας, τώρα µε Μουρουνέλαιο Seven Seas. Το Νο 1 σε πωλήσεις στην Ελλάδα. Το 10 το καλό στο ανοσοποιητικό! Το προτιµούν 9 στους 10. Φαρµακευτικά Εργαστήρια CANA A.E. - Τοµέας Φροντίδας Υγείας Λεωφ. Ηρακλείου 446, 141 22 Ηράκλειο Αττικής, τηλ.: 210 2883314, fax: 210 2830773 www.cana.gr, e-mail: [email protected] Μια νέα εξέταση, στo πεδίο του προγεννητικού ελέγχου, ανακαλύφθηκε από την ομάδα του δρ. Φίλιππου Πατσαλή, του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, σε συνεργασία με τη δρ. Βούλα Βελισσαρίου, Γενετίστρια, Διευθύντρια του τμήματος Γενετικής & Μοριακής Βιολογίας της Μαιευτικής - Γυναικολογικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ. Πρόκειται για εξέταση διάγνωσης του συνδρόμου Down με μια απλή εξέταση αίματος. «Τα πρώτα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά, αφού έδειξαν ότι τεστ είχε 100% ακρίβεια και ευαισθησία στη διάγνωση και μάλιστα αναίμακτα», επιβεβαιώνει η δρ. Βούλα Βελισσαρίου. Μια εξέταση αίματος αρκεί ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ DOWN > υγεία > Της Ιωάννας Ράπτη AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 Μ ια νέα πρωτοποριακή μη επεμβατική μέθοδος για τη διάγνωση του συνδρόμου Down, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Nature Medicine, αναπτύχθηκε από την ομάδα του δρ. Φίλιππου Πατσαλή του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, σε συνεργασία με την δρ. Βούλα Βελισσαρίου του τμήματος Γενετικής & Μοριακής Βιολογίας της Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ. Με τη μέθοδο αυτή λαμβάνονται 10ml αίματος από την εγκυμονούσα, από την 11η έως και 14η εβδομάδα της κύησης, και γίνεται εξέταση του εμβρυϊκού DNA που κυκλοφορεί στο αίμα της μητέρας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η μέθοδος μπορεί να εντοπίσει με 100% επιτυχία έμβρυα με σύνδρομο Down. «Το τμήμα του ΜΗΤΕΡΑ είχε αναλάβει το κομμάτι εκείνο της έρευνας που αφορούσε τη συλλογή και την επεξεργασία των δειγμάτων, να προσεγγίσουμε δηλαδή την έγκυο για να έχουμε τη συναίνεσή της για τη διενέργεια της εξέτασης. Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι το νέο διαγνωστικό τεστ έχει 100% ακρίβεια και 100% ευαισθησία στη διάγνωση του συνδρόμου Down. Η πρωτοπορία του έγκειται στο γεγονός ότι είναι μια μέθοδος απόλυτα ασφαλής και αναίμακτη για την εγκυμονούσα και το έμβρυο, σε αντίθεση με τις υπάρχουσες μεθόδους, τη λήψη τροφοβλάστης και την αμνιοπαρακέντηση, όπου ενέχει ο κίνδυνος της αποβολής», αναφέρει στο «Life Positive» η δρ. Βελισσαρίου. Η έρευνα Το ερευνητικό πρόγραμμα ξεκίνησε πριν από πέντε χρόνια και εφαρμόστηκε σε 80 έγκυες γυναίκες, εκ των οποίων οι 34 κυοφορούσαν έμβρυα με σύνδρομο Down. Η μέθοδος είναι απλή και περιλαμβάνει τη λήψη 10 κ.κ. αίματος από την εγκυμονούσα. Στη συνέχεια, από το δείγμα του αίματος απομονώνεται το DNA και εφαρμόζεται μια τεχνική, η αποκαλούμενη ως «ανοσοκατακρήμνιση μεθυλιωμένου DNA». Πρόκειται > Life > Positive < για μια χημική τροποποίηση του DNA, που σαν στόχο έχει τον εντοπισμό των περιοχών που είναι τροποποιημένες στο έμβρυο, ενώ στη μητέρα είναι μη τροποποιημένες. Η μελέτη στρέφεται μόνο σε εκείνες τις περιοχές που βρίσκονται αποκλειστικά στο χρωμόσωμα 21, το οποίο συνδέεται με την ανάπτυξη του συνδρόμου Down. Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικά, αφού όλες οι φυσιολογικές κυήσεις, αλλά και αυτές με σύνδρομο Down διαγνώστηκαν με επιτυχία, αποδεικνύοντας την ακρίβεια και την ευαισθησία του νέου διαγνωστικού τεστ στη συγκεκριμένη χρωμοσωμική ανωμαλία. Το σήμερα και το αύριο στη διάγνωση Μέχρι σήμερα, οι μέθοδοι διάγνωσης του συνδρόμου Down περιλάμβαναν το υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας κατά το 1ο τρίμηνο της κύησης, τη λήψη τροφοβλάστης (εξέταση παρόμοια με την αμνιοπαρακέντηση), που διενεργείται μεταξύ 9ης και 11ης εβδομάδας κυήσεως και την αμνιοπαρακέντηση, που διεξάγεται συνήθως στη 19η εβδομάδα. «Επειδή, στο 1% των εμβρύων δεν υπάρχουν σημάδια συνδρόμου Down, τα οποία να μπορούν να εντοπιστούν στο υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας, όλοι καταφεύγουν και στις προαναφερθείσες επεμβατικές μεθόδους, για να επιβεβαιώσουν ότι το έμβρυο είναι υγιές. Αυτό, βέβαια, ενέχει σημαντικούς κινδύνους, καθώς ο κίνδυνος αποβολής εξαιτίας αυτών, είναι σημαντικός. Εκεί έγκειται και η μεγάλη καινοτομία της νέας μεθόδου: είναι μη επεμβατική και 100% ασφαλής για την έγκυο και το έμβρυο», επισημαίνει η δρ. Βελισσαρίου. Τα υπέρ της νέας μεθόδου • Είναι 100% ασφαλής εξέταση για την έγκυο και το έμβρυο και 100% επιτυχής στη διάγνωση • Μπορεί να γίνει από όλες τις γυναίκες, ανεξαρτήτου ηλικίας, καθώς είναι αυξημένα τα ποσοστά μικρότερων γυναικών (κάτω από 35) που γεννούν παιδιά με το σύνδρομο Down. • Επειδή είναι ακίνδυνη μέθοδος, μπορεί να εφαρ- > υγεία διάγνωση συνδρόμου Down μοστεί και σε γυναίκες που δυσκολεύτηκαν να επιτύχουν εγκυμοσύνη και δεν επιθυμούν να κάνουν αμνιοπαρακέντηση, λόγω του φόβου της αποβολής. • Είναι μια μη εξειδικευμένη εργαστηριακή εξέταση, επομένως το κόστος της θα είναι προσιτό και τα αποτελέσματα μπορούν να είναι διαθέσιμα σε διάστημα 4 ή 5 ημερών. Τα κατά της νέας μεθόδου Βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο. Αυτή τη στιγμή αναμένεται να προχωρήσει και η κλινική μελέτη, η οποία θα επιβεβαιώσει τα πρώτα αποτελέσματα. Μπορεί να εντοπίσει μόνο την ύπαρξη του συνδρόμου Down, σε αντίθεση με τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται σήμερα, οι οποίες μπορούν να εντοπίσουν και άλλες χρωμοσωμικές ανωμαλίες. «Αυτή τη στιγμή, η νέα διαγνωστική μέθοδος που αναπτύχθηκε δεν καλύπτει την πλειοψηφία των χρωμοσωμικών ανωμαλιών, αλλά μόνο τις ανωμαλίες που βρίσκονται στο χρωμόσωμα 21. Επομένως, μπορεί είναι μια συμπληρωματική εξέταση στις μεθόδους που εφαρμόζονται σήμερα, για τη σίγουρη διάγνωση του συνδρόμου Down. Είναι πολύ πρόωρο να μιλάμε για αντικατάσταση της αμνιοπαρακέντησης. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι μιλάμε για μια σημαντική επιστημονική ανακάλυψη, που θα συμβάλει στο σωστό προγεννητικό έλεγχο» τονίζει η κ. Βελισσαρίου. Η στάση της επιστημονικής κοινότητας Η επιστημονική κοινότητα υποδέχθηκε πολύ θερμά την πρωτοποριακή αυτή μέθοδο, καθώς γίνονται προσπάθειες πολλά χρόνια, κυρίως στην Αμερική, > ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN Το σύνδρομο Down (ή τρισωμία 21 ή τρισωμία G) περιγράφει μια χρωμοσωμική ανωμαλία, που περικλείει ένα σύνολο χαρακτηριστικών, τα οποία υπάρχουν εκ γενετής στους φορείς της γενετικής αυτής βλάβης και αφορούν παρεκκλίσεις στη σωματική διάπλαση, τη νοητική ανάπτυξη και την ψυχοκοινωνική εξέλιξή. Από ορισμένους δεν θεωρείται ασθένεια, υπό την έννοια ότι τα άτομα με σύνδρομο Down δεν υποφέρουν από αυτό. Η συχνότητα του συνδρόμου διεθνώς είναι 1:700 ως 1:800 γεννήσεις. Στην Ελλάδα, μελέτες προσδιορίζουν την αναλογία γεννήσεων παιδιών με σύνδρομο Down σε 1 στις 770 γεννήσεις. Παράγοντας που επηρεάζει κρίσιμα την αναλογία αυτή αποτελεί η ηλικία της μητέρας. Στην ηλικία των 20 ετών, η συχνότητα κυμαίνεται περίπου στο 1στις 2000 γεννήσεις για να φτάσει, στις μητέρες που είναι πάνω από τα 40, σε ανά 100. Το σύνδρομο παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από τον Βρετανό γιατρό John Down, εξ ου και η ονομασία του. Αυτός, το 1866 πρόσεξε ότι πολλά άτομα, άσχετα μεταξύ τους, που βρίσκονταν σε διάφορα ιδρύματα, είχαν παραπλήσια εξωτερικά χαρακτηριστικά. Λόγω κυρίως του προσώπου και του σχήματος των ματιών που έχουν έντονα τα χαρακτηριστικά της μογγολικής φυλής, αλλά και λόγω της χαμηλής νοημοσύνης, που την εποχή εκείνη ήταν πιστευτό ότι όσο μακρύτερα από την Ευρώπη βρίσκεται κάποιος, τόσο χαμηλότερη ήταν η νοημοσύνη του, οδήγησε τον Down στην εισαγωγή του όρου Μογγολοειδής ιδιώτης (η λέξη ιδιώτης χρησιμοποιήθηκε με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου, δηλαδή ηλίθιος). Για πάρα πολλά χρόνια ο όρος «Μογγολισμός» είχε καθιερωθεί, όμως σήμερα θεωρείται ηθικά ανεπίτρεπτος και επιστημονικά απαράδεκτος. Το 1959 ανακαλύφθηκε η αιτία των σωματικών χαρακτηριστικών και των μαθησιακών δυσκολιών, από τον Γάλλο γιατρό και νηπιαγωγό Jérôme Lejeune. Σύμφωνα μ’ αυτή την ανακάλυψη, το σύνδρομο Down οφείλεται στην παρουσία, στα κύτταρα των πασχόντων, ενός τρίτου χρωμοσώματος 21, αντί των δύο, που είναι το φυσιολογικό (εξ ου και ο όρος Τρισωμία 21). AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 για τη βελτίωση του προγεννητικού ελέγχου. «Είναι μια πάρα πολύ αξιόλογη προσπάθεια, η οποία βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση. Είναι ένα από τα σημαντικότερα βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια για την προγεννητική διάγνωση και θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω ως το νέο «τεστ Παπανικολάου» για το σύνδρομο Down», σχολίασε ο κ. Απόστολος Ψυχογιός, Ιατρός-Γενετιστής, τ. Διευθυντής Γενετικής της Mayo Clinic. «Είμαι σίγουρος, λόγω της επιστημονικής του εγκυρότητας, ότι θα προχωρήσει η μελέτη με κλινικές δοκιμές σε μεγαλύτερο δείγμα, ίσως και από επιστημονικές ομάδες του εξωτερικού, ώστε σύντομα να προστεθεί στις απαραίτητες εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου», συμπλήρωσε. Και σύμφωνα με τη βιοηθική... Ο προγεννητικός έλεγχος είναι αποδεκτός από τη βιοηθική αφού όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δρ. Βιδάλης, δικηγόρος, επιστημονικός συνεργάτης της εθνικής επιτροπής βιοηθικής «επιτρέπει στην απόλυτα συνειδητή επιλογή της τεκνοποιΐας». Για τον Δρ. Γιώργο Μανιάτη, Καθηγητή Ιατρικής και Αναπληρωτή πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής «την απόφαση για τη διακοπή ή μη της κύησης όταν υπάρχει περίπτωση γέννησης παιδιού με σύνδρομο Down την έχουν μόνο οι γονείς, αφού αυτοί θα αποφασίσουν πιο βάρος θέλουν να φέρουν, της απόφασης της διακοπής ή της γέννησης ενός τέτοιου παιδιού». Οι βασικοί λόγοι της διακοπής της κύησης είναι: • Διάγνωση στο έμβρυο σοβαρού νοσήματος ασυμβίβαστου με φυσιολογική ζωή • Πρόωρη εκδήλωση νόσου • Μη θεραπεύσιμη νόσος «Το σύνδρομο Down εμφανίζεται σε διάφορες μορφές, κάποιες συμβατές με φυσιολογική ζωή. Το γεγονός όμως ότι δε μπορούμε στον προγεννητικό έλεγχο να διαγνώσουμε τη βαρύτητα της νόσου, δυσκολεύει την απόφαση. Μια βασική παράμετρος που βοηθά στην επιλογή είναι η μέθοδος διάγνωσης. Όσο λιγότερο παρεμβατική είναι τόσο πιο εύκολο είναι για τη μητέρα να πάρει την απόφαση για διακοπή ή μη της κύησης», θα μας πει ο Δρ. Γιώργος Μανιάτης. «Σε κάθε περίπτωση δε θα πρέπει να καταδικάζεται καμία απόφαση, αφού όπως ορίζει και η νομοθεσία ο γονέας μπορεί να αποφασίσει για την ποιότητα ζωής του παιδιού που θα φέρει στον κόσμο. Ο γιατρός οφείλει να ενημερώσει για όλο το φάσμα των προβλημάτων τους γονείς και αυτοί είναι που θα πάρουν, χωρίς ηθικό βάρος, την απόφαση», θα συμπληρώσει ο Δρ. Βιδάλης. < > Life > Positive < Κωνσταντίνος Πάγκαλος: «Νέα υποσχόμενη οδός» «Πρόκειται για ένα θετικό βήμα στη μη επεμβατική διαγνωστική. Αυτό αποτελούσε άλλωστε και το όνειρο των γενετιστών τα τελευταία 50 χρόνια», ανέφερε στο Life Positive ο κ. Κωνσταντίνος Πάγκαλος, Ιατρός-Γενετιστής, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων, σχετικά με την ανακάλυψη που ήρθε στο φως της δημοσιότητας για τη διάγνωση του συνδρόμου Down μέσω εξέτασης αίματος. «Είναι θετικό βήμα, αν και το γεγονός ότι αφορά τη διάγνωση μόνο του συνδρόμου Down είναι ένα από τα μειονεκτήματα της μελέτης». Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Πάγκαλος, «υπάρχουν και άλλες επεμβατικές μέθοδοι, των οποίων οι παρενέργειες έχουν πια εξαλειφθεί, όπως η αμνιοπαρακέντηση, με τις οποίες μπορεί να γίνει διάγνωση σε μικρό χρονικό διάστημα σε εκατοντάδες νοσήματα που οφείλονται σε χρωμοσωμικές ανωμαλίες, ακόμα και για μικροελλειπτικά σύνδρομα». Αυτό που επιβεβαίωσε κλείνοντας, είναι ότι «χρειάζονται επαλήθευση τα αποτελέσματα των αρχικών ερευνών με κλινικές μελέτες. Για να εφαρμοστεί στην πράξη το τεστ θα πρέπει η διάγνωση να έχει ποσοστό πιστότητας αν όχι 100%, τουλάχιστον 95%». 29 > υγεία > Της Νεκταρίας Καρακώστα Τι προσπαθεί να μου πει ο θυρεοειδής μου; Κρυώνετε ή ζεσταίνεστε περισσότερο από τους άλλους; Αισθάνεστε πολλή κούραση και υπνηλία; Νιώθετε τα νεύρα σας να κάνουν «τιλτ» και «φορτώνετε» με το παραμικρό; Αν σας συμβαίνει κάτι από αυτά, πότε ελέγξατε για τελευταία φορά τον θυρεοειδή σας; Υ ποδοχείς θυρεοειδικών ορμονών υπάρχουν σχεδόν παντού στο σώμα του ανθρώπου, γι΄ αυτό και είναι λογικό να επηρεάζονται σχεδόν όλα τα συστήματα του οργανισμού, όταν υπάρχει υπερλειτουργία είτε υπολειτουργία του αδένα. Αν, λοιπόν το τελευταίο διάστημα έχετε την αίσθηση ότι ο οργανισμός σας ...τρελάθηκε, μια καλή λύση είναι να ελέγξετε τον θυρεοειδή σας. «Η ανεπαρκής παραγωγή ή αντίθετα, η υπερέκκριση ορμονών του θυρεοειδούς επηρεάζουν τα περισσότερα συστήματα και όργανα του ανθρώπινου οργανισμού», τονίζει ο Αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κ. Δημήτριος-Νικηφόρος Κιόρτσης και συγκεκριμένα: • τη θερμορρύθμιση: Όταν έχουμε αυξημένα επίπεδα θυρεοειδών ορμονών (υπερθυρεοειδισμός), ο πάσχων ζεσταίνεται πολύ εύκολα, ακόμη και στο πολύ κρύο. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 31 > Life > Positive < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > υγεία τι προσπαθεί να μου πει ο θυρεοειδής μου; Αντίθετα, ο πάσχων από υποθυρεοειδισμό (όπου υπάρχει μειωμένη έκκριση θυρεοειδικών ορμονών), εμφανίζει δυσανεξία στο ψυχρό περιβάλλον. • τη διάθεση: Στον υποθυρεοειδισμό παρατηρούνται σημαντικές διαταραχές στη διάθεση και τάση για κατάθλιψη. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, στους ασθενείς που έχουν κατάθλιψη, πρέπει πάντοτε να κάνουμε έλεγχο του θυρεοειδούς, πριν χορηγηθούν αντικαταθλιπτικά», τονίζει ο κ. Κιόρτσης. • την καρδιακή λειτουργία: Ο υπερθυρεοειδισμός προκαλεί καρδιακές αρρυθμίες, λόγω της υπερέκκρισης θυρεοειδικών ορμονών. «Αυτό, σε ένα μυοκάρδιο που δεν είναι σε καλή κατάσταση, και ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ή καρδιοπαθείς, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ανακοπή ή και στο θάνατο». • την ενέργεια: Στον υποθυρεοειδισμό, ο πάσχων αισθάνεται κόπωση και υπνηλία, ενώ στον υπερθυρεοειδισμό, ένταση και ευερεθιστότητα. • το γαστρεντερικό σύστημα: Στον υπερθυρεοειδισμό, υπάρχει τάση για διάρροιες, ενώ στον υποθυρεοειδισμό μάλλον μια τάση για δυσκοιλιότητα. • την έμμηνο ρύση των γυναικών: Οι πάσχουσες από υποθυρεοειδισμό, είναι πιθανό να εμφανίσουν διαταραχές στον κύκλο τους. • τα οστά: Αν ο υπερθυρεοειδισμός μείνει πολύ καιρό χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε οστεοπόρωση. Ωστόσο, δεν είναι μόνο ο θυρεοειδής εκείνος που μπορεί να προκαλέσει τα παραπάνω συμπτώματα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, οι παθήσεις του θυρεοειδούς συχνά να διαφεύγουν της προσοχής ασθενών και γιατρών και να αργούν να διαγνωστούν, παρά το 32 > ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ ΚΑΙ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ Σε πολλές περιπτώσεις αυξημένης χοληστερόλης είναι πιθανό να υποκρύπτεται κάποιος υποθυρεοειδισμός. Ο υποθυρεοειδισμός οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων χοληστερίνης στο αίμα. «Είναι καλό, σε οποιονδήποτε έχει υπερλιπιδαιμία να γίνεται έλεγχος και του θυρεοειδούς. Έχει βρεθεί ότι σε ένα ποσοστό 5-10% των περιπτώσεων υπερλιπιδαιμίας, αιτία είναι ο υποθυρεοειδισμός. Είναι, επομένως, κρίμα να θεραπεύει κανείς το τελικό αποτέλεσμα αντί να καταπολεμά το αίτιο του προβλήματος, που είναι ο υποθυρεοειδισμός. > Life > Positive < γεγονός ότι για τη διάγνωση αρκεί μια απλή αιμοληψία. Ακόμη κι έτσι όμως, αυτό που επισημαίνουν οι ειδικοί, είναι η διαρκώς αυξανόμενη εμφάνιση των παθήσεων του θυρεοειδούς στον πληθυσμό. «Ο λόγος δεν είναι απόλυτα ξεκαθαρισμένος. Πιθανώς, οφείλεται σε αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης. Τα τελευταία χρόνια, λόγω της πιο συχνής μέτρησης των θυρεοειδικών ορμονών, αλλά και λόγω του υπερηχογραφήματος, κάνουμε πολύ καλύτερα τη διάγνωση. Με το υπερηχογράφημα, μπορούμε πλέον να βρούμε όζους ακόμη και λίγων χιλιοστών, με μια τάση ακόμη και υπέρ-θεραπείας σε κάποιες περιπτώσεις», επισημαίνει ο ειδικός. Τι είναι οι «όζοι»; Ωστόσο, υπάρχουν και προβλήματα με τον θυρεοειδή που δεν έχουν να κάνουν με τη λειτουργία του, αλλά σχετίζονται με μορφολογικές αλλοιώσεις. Οι όζοι είναι κάτι πάρα πολύ συχνό και στη συντριπτική τους πλειοψηφία, απόλυτα καλοήθες. «Όταν έχουμε έναν καλοήθη όζο ή όταν υπάρχει καρκίνος, που δεν έχει δώσει ακόμη μεταστάσεις, συνήθως απουσιάζουν τα συμπτώματα που αναφέραμε παραπάνω. Τέτοιες παθήσεις, ανακαλύπτονται συνήθως τυχαία ή όταν ο ασθενής ή ο γιατρός του, ψηλαφήσει κάτι στο λαιμό του», σημειώνει ο κ. Κιόρτσης. Σημαντική είναι, στο σημείο αυτό, η επίσκεψη στον ενδοκρινολόγο, ο οποίος θα εξετάσει εκτός από τη διόγκωση και τα άλλα συμπτώματα που υποδηλώνουν πάθηση του θυρεοειδούς, θα δει την υφή και το μέγεθος της πιθανής διόγκωσης και θα εκτιμήσει αν υπάρχει ή όχι κακοήθεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ένα υπερηχογράφημα μπορεί να δείξει αν πρόκειται ή όχι για κάτι ύποπτο. Αν ο όζος έχει χαρακτήρες που συνάδουν με κάποια κακοήθεια, μια βιοψία με λεπτή βελόνα (παρακέντηση), θα δώσει την ακριβή διάγνωση. Πόσο συχνά πρέπει να ελέγχεται κανείς; «Εξαρτάται από την πάθηση», τονίζει ο γιατρός και εξηγεί: «Ένας καρκινοπαθής, για παράδειγμα, χρειάζεται πολύ πιο στενό έλεγχο, ανάλογα μάλιστα και με τη μορφή του όγκου. O καρκίνος του θυρεοειδούς είναι ένας από τους πιο ήπιους και με την καλύτερη πρόγνωση καρκίνους, αλλά απαιτεί πολύ λεπτομερή κλινικοεργαστηριακό έλεγχο. Από τις παθήσεις που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία του θυρεοειδούς, πολύ στενότερο έλεγχο AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 ƇƕƦ '/8; §ÂÁµ½ÐÅÅ»Á6SUD\ %»Æ³¾±¿¹Ä' .»Î¾ËÄ ÅÆÁÇÄ ½½¹¿·Ä¯ÉÁÇ¿³¿·Â®Ã¼·»³´»Æ³¾±¿¹Ä' LX¾J³¿®Ê·¼³Å¾Î £·Ã»¯É·»Ê·¼³Å¾ÁÏÄ¾°¿·Ä vÆÁ¾³¾·É³¾¹½°¯¼º·Å¹ÅÆÁ¿°½»Á ½»¼»Ë¾¯¿Á»¾·ÂÎ¿ÁÇÄÅÆ³ÁÅÆ®¼³»¾ÇÌ¼°³¶Ç¿³¾±³ vÆÁ¾³Å·¼³Æ®¼½»Å¹ ¦Á'/8;·±¿³»¯¿³¾Á¿³¶»¼ÎVSUD\ÂÁÇÂ·Ã»¯É·»´»Æ³¾±¿¹'·±¿³»·Ï½¹ÂÆÁ ¾·ÇÂ¯ÃÁÉ¹µ·ÏÅ¹½·¾Á¿»ÁÏ ¿³ÄÊ·¼³Å¾ÎÄÅÆÁÅÆÎ¾³ÂÃÁÆ»¾ÎÆ·ÃÁ¼®ÆË³ÂÎÆ¹µ½ÐÅÅ³¼³½ÏÂÆ·» Æ»Ä¹¾·Ã°Å»·Ä³¿®µ¼·ÄÅ·´»Æ³¾±¿¹'Â³Ã³¼®¾ÂÆÁ¿Æ³ÄÆÁÂ·ÂÆ»¼ÎÅÏÅÆ¹¾³ £ ¢ ¥ ¦ ¢¥ ¦ £ ¤ ¢¥ « £ ¢¥ µË¿ÅÆ³¿Æ±¿ÁÇ·Æ³¾ÎÃÈËÅ¹ 7¹½)D[(PDLOLQIR#ELRSOXVJU:HEZZZELRSOXVJU > υγεία τι προσπαθεί να μου πει ο θυρεοειδής μου; απαιτεί ο υπερθυρεοειδισμός. Απαιτεί μακροχρόνια θεραπεία με φαρμακευτική αγωγή, πολλές φορές για 18 μήνες ή και περισσότερο, με προοδευτική μείωση της δόσης και τακτική παρακολούθηση κάθε 2-3 μήνες. Στον υποθυρεοειδισμό, αντίθετα, αν έχει ρυθμιστεί η δοσολογία του φαρμάκου που χρειάζεται ο ασθενής, μπορεί να παρακολουθείται κάθε 6 μήνες ή κάθε χρόνο. Πότε χρειάζεται εγχείρηση; Στον υποθυρεοειδισμό, συνήθως δεν προκύπτει ανάγκη χειρουργείου. Στον υπερθυρεοειδισμό, αντίθετα, αν μετά το τέλος της θεραπείας με φαρμακευτική αγωγή εμφανιστεί υποτροπή, τρεις είναι οι διαθέσιμες λύσεις: ή ένας ακόμη κύκλος θεραπείας ή χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου, για να «καεί» ο θυρεοειδής ή χειρουργική αφαίρεση του αδένα. Το χειρουργείο είναι επίσης αναγκαίο σε περιπτώσεις όζων ή διόγκωσης του θυρεοειδούς, που μπορεί να προκαλούν πιεστικά φαινόμενα και δυσκολίες στην κατάποση ή την αναπνοή. Χειρουργική είναι, ασφαλώς, και η αντιμετώπιση του καρκίνου, όπου πρέπει να γίνει αφαίρεση του θυρεοειδούς. < ΜΥΘΟΙ & ΑΛΗΘΕΙΕΣ «Δεν παίρνω το χάπι του θυρεοειδούς, γιατί με παχαίνει» Μύθος. Οι θυρεοειδικές ορμόνες μάλλον βοηθούν κάποιον να χάσει κιλά, όταν έχει υπολειτουργία, παρά το αντίθετο. Η θυροξίνη είναι ορμόνη που προκαλεί αύξηση των καύσεων και της θερμογένεσης. «Παχαίνω χωρίς να τρώω, γιατί έχω θυρεοειδή» Μύθος. Στον υποθυρεοειδισμό, υπάρχει μια τάση για αύξηση του σωματικού βάρους, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι για την παχυσαρκία φταίει ο θυρεοειδής. Ακόμη και στις περιπτώσεις, όπου υπάρχει αύξηση του σωματικού βάρους, λόγω της υπολειτουργίας του θυρεοειδούς, αυτή δεν ξεπερνά τα 5-10 κιλά. Το 50% των Ελλήνων είναι σήμερα υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Αλίμονο αν είχαν όλοι θυρεοειδή! «Έχω θυρεοειδή και παίρνω θεραπεία. Αισθάνομαι καλά, άρα μπορώ να κόψω το χάπι» Μύθος. Είναι σημαντικό να μην διακόπτει κανείς τη θεραπεία. Η πάθηση δεν είναι ιάσιμη, με την έννοια ότι παίρνουμε ένα φάρμακο για λίγο καιρό και περνάει. Αν η λήψη της θυροξίνης διακοπεί, το πρόβλημα θα επανέλθει. «Οι παθήσεις του θυρεοειδούς είναι κληρονομικές» Αλήθεια. Σίγουρα υπάρχει οικογενειακή επιβάρυνση. Όταν οι γονείς έχουν πρόβλημα με τον θυρεοειδή, είναι πολύ πιθανό και τα παιδιά να εμφανίσουν κάποια πάθηση του θυρεοειδή. «Ο καρκίνος του θυρεοειδούς δεν είναι μεταστατικός» Μύθος. Αν ο καρκίνος του θυρεοειδούς θεραπευθεί σωστά, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Αν αμεληθεί όμως, μπορεί, δυνητικά, να δώσει μεταστάσεις. > συνέντευξη Γ εννημένος στην Αθήνα το 1980, ξεκίνησε από την ηλικία των 6 τον αθλητισμό με κλασσική γυμναστική και συνέχισε με Καράτε Shotokan, στο οποίο πήρε καφέ ζώνη. Ασχολήθηκε και με την ενόργανη γυμναστική. Παράλληλα, άρχισε το kick boxing και κατέκτησε το πρωτάθλημα kick boxing Ελλάδος στην κατηγορία junior. Στα 16 του προτάθηκε για μια θέση στο βιβλίο ρεκόρ Γκίνες, επιτυγχάνοντας 48 νοκ-άουτ αντιπάλων σε 60 αγώνες! Από το 2003 αγωνίζεται ανάμεσα στους top αθλητές παγκοσμίως στην κορυφαία διοργάνωση του Κ-1, ενώ ρίχνοντας μια ματιά στα στατιστικά των δυο τελευταίων χρόνων της επίσημης ιστοσελίδας του, το www.ironmikezambidis.com, βλέπει κανείς ότι έχει δεχθεί πάνω από 45 εκατομμύρια επισκέψεις από όλο τον κόσμο. Στο ερώτημα ποιες ήταν –και είναι- οι μεγαλύτερες θυσίες που έπρεπε να κάνει ασχολούμενος με το άθλημα, απαντά πως «όσες και αν χρειάζονται στον πρωταθλητισμό από άποψη χρόνου, διατροφής και πειθαρχίας, θεωρώ ότι αποδυναμώνονται λόγω της σημαντικότητας του στόχου». Εκείνο που τον κάνει και ξεχωρίζει, εκτός από το υγιές πείσμα του, είναι ο συγκινητικός ιδεαλισμός του. Όπως δηλώνει, «φροντίζω να προετοιμάζομαι σωστά και να εξελίσσομαι γρήγορα, βάζοντας πάντα στόχο τη μέγιστη απόδοσή μου, το καλό θέαμα και την ευχαρίστηση των ανθρώπων που πιστεύουν σε εμένα, σε κάθε αγώνα που δίνω ανά τον κόσμο. Γι’ αυτό, η κάθε μου προσπάθεια είναι τιμή, χαρά, αλλά και μεγάλη ευθύνη». Πόσο εύκολο ήταν για να ένα μικρό παιδί, να βρει τα ερεθίσματα για να μπει στο χώρο του kick boxing; Καθόλου εύκολο. Ο πατέρας μου, μού δίδαξε όταν ασχολούμαι με κάτι, να το κάνω όσο καλύτερα μπορώ. Οπότε, όταν αποφάσιζα να ασχοληθώ με κάποιο άθλημα, παθιαζόμουν. Έδινα πάντα τον καλύτερο εαυτό μου. Το ίδιο έκανα για 2,5 χρόνια και στην ενόργανη. Με το kick boxing γνωρίστηκα κάπου στην > Του Ραζμίκ Αγαμπατιάν ηλικία των 11. Το συγκεκριμένο άθλημα μου έδωσε διάφορα κίνητρα. Στην αρχή ξεκίνησα με στόχο να γίνω ο καλύτερος της σχολής. Στη συνέχεια μου άρεσαν οι ζώνες. Πιο μετά έπαιζα σε διάφορους ερασιτεχνικούς αγώνες με παιδιά της ηλικίας μου, ύστερα με μεγαλύτερα παιδιά και σιγά-σιγά κόλλησα το μικρόβιο και προσπαθούσα να γίνω ολοένα και καλύτερος. Υπήρξε κάποιος από το άμεσο περιβάλλον σας, που σας απέτρεψε να ασχοληθείτε με το kick boxing; Πολλοί. Όταν ξεκίνησα, το 1992, ήταν μία εποχή που κανείς δεν γνώρισε το kick boxing. Θυμάμαι, πολλοί μου έλεγαν, άστο δεν έχει μέλλον. Εγώ πίστευα ότι υπάρχει και οραματιζόμουν ότι κι εγώ κάποια μέρα θα μπω στις μεγάλες διοργανώσεις. Σιγά-σιγά, το σύμπαν συνωμότησε και στα 20 μου πήγα Αυστραλία, έπαιξα ένα πολύ μεγάλο ματς, κέρδισα στο 10ο γύρο με νοκ-άουτ και από εκεί και πέρα άλλαξε η ζωή μου. Τώρα, είναι διαφορετικά τα πράγματα. Στα 10 γυμναστήρια, τα 9 έχουν kick boxing. Το άθλημα είναι πλέον αναγνωρισμένο από το κράτος και τα παιδιά μπορούν να πάρουν μόρια. Ποιες θεωρείτε τις πιο σημαντικές στιγμές στην καριέρας σας; Έχω την τιμή να αγωνίζομαι στις σημαντικότερες διοργανώσεις σε όλο τον κόσμο, με χιλιάδες θεατές κάθε φορά. Από τις πιο σημαντικές στιγμές για μένα είναι εκείνες που αγωνίζομαι στην χώρα μου, με το ελληνικό κοινό να με στηρίζει και να με αγκαλιάζει, όπως τον Μάρτιο στο ΣΕΦ, με 10.000 άτομα στο IRON CHALLENGE, του οποίου η τηλεοπτική προβολή στον ΑΝΤ1 έφτασε στο 67% τηλεθέασης. Οι παγκόσμιοι τίτλοι κάνουν τον αθλητή ή είναι αναγκαίες και άλλες προϋποθέσεις; Η επίτευξη των μεγάλων και μοναδικών στόχων αναδεικνύουν έναν πραγματικό πρωταθλητή. Απα- ΜΙΧΑΛΗΣ ΖΑΜΠΙΔΗΣ «Κάθε μου προσπάθεια είναι τιμή, αλλά και ευθύνη» Το γεγονός ότι στη καριέρα του ήδη καταγράφονται 163 αγώνες, 145 νίκες, μόνο 18 ήττες και τρεις παγκόσμιοι τίτλοι, καθιστά τον Μιχάλη Ζαμπίδη –ή αλλιώς τον Iron (Σιδερένιο) Mike- ένα πρόσωπο για το οποίο οι συστάσεις περισσεύουν. > συνέντευξη Μιχάλης Ζαμπίδης γυναίκες και παιδιά. Ο κύριος λόγος ενασχόλησης με το άθλημα είναι η αυτοάμυνα και η γυμναστική. Τι πιστεύετε ότι προσφέρει ψυχικά και σωματικά σε όσους ασχολούνται με αυτό; Αναμφίβολα, τα οφέλη –σωματικά και ψυχικά- είναι πολλά. Καταρχήν, όποιος ασχολείται με το kick boxing αποκτά αυτοπεποίθηση, οξύτητα αντίληψης, ψυχική ευεξία και καλή φυσική κατάσταση. Επιπλέον, το kick boxing συμβάλλει στην καλή λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος και στο αδυνάτισμα. Ποια είναι τα μυστικά της σωστής προπόνησης; Δεν μπορώ να αναφέρω ένα σωστό προπονητικό πρόγραμμα για ευνόητους λόγους, όμως η ημιμάθεια είναι χειρότερη και πιο επικίνδυνη από την αμάθεια. Αυτό που πρέπει να προσέξει κανείς, είναι να βρει έναν δάσκαλο- προπονητή, που να γνωρίζει καλά την δουλειά του. ραίτητα στοιχεία επιτυχίας είναι το όραμα, η πίστη, η υπομονή, η επιμονή και η πειθαρχία. Ποια είναι η φιλοσοφία του kick boxing; Η φιλοσοφία του kick boxing φαντάζομαι είναι η ίδια, όπως σε κάθε άλλο άθλημα. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι είναι απαραίτητος ο σεβασμός στον αντίπαλο, η πειθαρχία, η καλή υγεία και γενικότερα η ψυχοσωματική ενδυνάμωση. 38 Πόσο «σκληρό» άθλημα είναι το kick boxing και τι χρειάζεται για να το ακολουθήσει κανείς; Σίγουρα το kick boxing σε επίπεδα πρωταθλητισμού, είναι πολύ απαιτητικό. Όμως το να γυμναστεί κάποιος για να μάθει αυτοάμυνα, για να έχει καλή φυσική κατάσταση ή για να αδυνατίσει και να αποσυμπιεστεί από το διαρκές στρες και τις διαρκείς απαιτήσεις της καθημερινότητας, δεν χρειάζονται ιδιαίτερες προϋποθέσεις. Η «συνταγή» για να ξεκινήσει κανείς περιλαμβάνει έναν καλό δάσκαλο, μια καθαρή σχολή, μια φόρμα και ελάχιστα χρήματα. Είναι δύσκολο το kick boxing; Μπορούν να ασχοληθούν με αυτό γυναίκες ή παιδιά; Δεν είναι δύσκολο, σε καμία περίπτωση. Οι σχολές και τα γυμναστήρια που κάνουν kick boxing -ειδικά στους καιρούς που διανύουμε- έχουν γεμίσει με > Life > Positive < Οι γονείς τι πρέπει να γνωρίζουν σχετικά με τη σωστή άθληση των παιδιών τους; Οι γονείς πρέπει να είναι προσεκτικοί σε τρία πράγματα: α. Να βρουν και να επιλέξουν έναν σωστό δάσκαλο που θα εμπιστευθούν για να διδάξει το παιδί τους. Ο καλός δάσκαλος πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά αυτό που κάνει, να έχει σωστή προσωπικότητα και καλά στοιχεία ως άνθρωπος. Ας μην ξεχνάμε ότι το παιδί και ειδικά σε μικρές ηλικίες καθρεφτίζεται συνειδητά-υποσυνείδητα στους μέντορές του. β. Να μην πιέσουν τα παιδιά τους να ασχοληθούν με ένα άθλημα, που δεν τους αρέσει ή δεν τους ταιριάζει. γ. Ο χώρος στον οποίο γυμνάζεται το παιδί, θα πρέπει να είναι μεγάλος, άνετος, με καλό οξυγόνο, καθαρός και να τηρεί σε ικανοποιητικό βαθμό τους κανονισμούς ασφάλειας και υγιεινής. Ποιοι είναι οι στόχοι σας στο άμεσο μέλλον; Σε αγωνιστικό επίπεδο, στις 27 Μαΐου, στη Μελβούρνη της Αυστραλίας (την «άλλη» Ελλάδα)- αγωνίζομαι με τον J.W. Parr, έναν από τους 4-5 κορυφαίους tai boxers στον κόσμο, με τον οποίο είμαστε 1-1 σε νίκες και δίνουμε το τρίτο ματς ξεκαθαρίσματος. Να σημειωθεί ότι μετά από αυτό το ματς, o Parr θα αποσυρθεί από ενεργός αθλητής. Επίσης, μετά το πρώτο Zambidis Club, τη σχολή μου στην Γλυφάδα, ετοιμάζω τους επόμενους μήνες το δεύτερο, στη Δουκίσσης Πλακεντίας. < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > ακτιβισμός > Του Ραζμίκ Αγαμπατιάν Φωτό: Mιχ. Kωνσταντινίδης ι α ν ί ε , ε τ ! σ ό ή κ τ ι α τ λ ο η δ δ ετα ο Π μ μια ε ς ουμρα της να τη ν ά α κ νή μέ δομέ τρητα ν ι κα μερι τα δε αμέ ως ό, ς α μ αθη για ο, τα ς- έ υτικ ό τ λα μια κ στολή αέρι λλιπέ γορε ό. ή δ πο πόλη απο καυσ , το ε ό απα μετρ ο τ με στην ίνδυνη με το μους γενικ ν στο ε ουμ βόλτα επικ τωποι ς δρό αι το λιστώ ν ί βγα τική ά μια ντιμέ μένου μων κ δικυκ α τ ν Το ολαυσσυνισ στε α ς πηγ τοδρό ο των απ δας, χόμα , του δηλα ίσοδ μά ς. Ερ σματα ο πο την ε ο δ εβ θήνα ναρί δίκτυ εί για Α κορ το- ατ κ πικρ ρ α ε π ανύ που Σ αν όαση σε αυτήν την έρημο της απαξίωσης, οι ποδηλάτες της Παρασκευής ή αλλιώς Freeday- ως συμφυρμός των λέξεων free, day και Friday, ήρθαν για να μείνουν. Πρόκειται για ομάδα ποδηλατιστών που συναντιούνται τα βράδια της Παρασκευής και με τα δίκυκλά τους οργώνουν τους δρόμους της Αθήνας, από Βορρά έως Νότο και από Ανατολή έως Δύση. Κι ενώ αρχικά αριθμούσαν καμιά δεκαριά άτομα, τώρα τείνουν να πάρουν διαστάσεις θεσμού, αφού πλέον στις ποδηλατοδρομίες που οργανώνουν, μπορεί να μετρήσει κανείς μέχρι και 600 κεφάλια. Στις τάξεις τους περιλαμβάνονται άνθρωποι κάθε ηλικίας με διαφορετικά ενδιαφέροντα, ενώ τονίζουν ότι η ομάδα τους δεν απευθύνεται μόνο σε αθλητές, αλλά σε όσους αγαπάνε το ποδήλατο και θέλουν να απολαύσουν μια βόλτα παρέα με άλλους… ποδη-λάτρες. Ορθοπεταλιές αλά Freeday Πώς ξεκίνησε: Η πρωταρχική ιδέα των Freeday ξεκίνησε πριν από περίπου 3 χρόνια από μια παρέα πέντε φίλων. Οι φίλοι… των φίλων έφεραν κι άλλους φίλους, με αποτέλεσμα η ποδηλατοπαρέα να γιγαντωθεί σε τέτοιο βαθμό, που όταν οι αυτοκινητιστές διασταυρώνονται μαζί τους, περιμένουν κάμποσα λεπτά μέχρι να περάσουν και οι τελευταίοι δικυκλιστές του κομβόι. Καταλύτης σε αυτή τη διαδικασία επέκτασης ήταν το Facebook, όπου τα μέλη των freedayers ξεπερνούν πλέον τους 16.500. Ποιοι είναι: Όπως αναφέρουν στην ιστοσελίδα τους, η ομάδα Freeday δεν έχει αρχηγούς. Είναι μια γελαστή παρέα συνοδοιπόρων, που συνυπάρχουν αρμονικά στον δρόμο, ακολουθώντας μερικούς απλούς κανόνες και τίποτε άλλο. Γιατί βράδυ Παρασκευής: Ως γνωστόν, οι δρόμοι της Αθήνας την ημέρα ανήκουν στην δικτατορία της πλειοψηφίας των αυτοκινήτων και δεν μένει χώρος ούτε για πεζούς, ούτε για ποδηλάτες. Οι υποδομές είναι ανύπαρκτες, τα ποδήλατα ανεπιθύμητα και οι καβαλάρηδές τους εξόριστοι. Οπότε, οι βραδινές βόλτες προέκυψαν ως μια δελεαστική πρόταση για όσους ήθελαν να απολαύσουν την πρωτεύουσα κάνοντας πετάλι. Όσο για την ημέρα, ο λόγος που προτιμήθηκε η Παρασκευή είναι προφανής. Είναι η τελευταία εργάσιμη της εβδομάδας, άρα οι περισσότεροι συμμετέχοντες έχουν την ευχέρεια να ξεκουραστούν λίγο περισσότερο το πρωί του Σαββάτου. Ενημερωτικά: Η αφετηρία είναι πάντα η πλατεία Ασωμάτων, στο σταθμό του ηλεκτρικού Θησείο. Κάθε Πέμπτη αναρτώνται στο Διαδίκτυο ανακοινώσεις σχετικές με τον προορισμό και τη διαδρομή που πολλές φορές ξεπερνάει και τα 40 χιλιόμετρα. Η προσυγκέντρωση είναι στις 9:30 και η αναχώρηση αυστηρά στις 10:00. Στο τέλος της διαδρομής προβλέπεται στάση 40΄ λεπτών για ξεκούραση και φαγητό. Ύστερα ξεκινάει ο δρόμος της επιστροφής. Μέχρι τις 2:00 το βράδυ η βόλτα έχει λήξει. Πλέον, στο Θησείο, οργανώνονται μικρές ομάδες ποδηλατιστών, που διαμένουν σε κοντινές γειτονιές, για να φτάσουν όλοι τους ασφαλείς σπίτι τους. Iστορίες ποδηλασίας Η ποδηλατοπομπή συμπαρασύρει τους έκπληκτους Αθηναίους σε ένα εορταστικό κλίμα, από όπου και αν περάσει. Είναι άλλωστε αδύνατον να αντισταθεί κανείς στον πειρασμό και να μη βγει στο μπαλκόνι του, όταν ακούσει γέλια, χαρές και ήχους από σφυρίχτρες που δίνουν ρυθμό στο πετάλι. Οι οδηγοί πολλές φορές κορνάρουν επιδοκιμαστικά, ενώ χαμόγελα ζωγραφίζονται στα πρόσωπα των περαστικών. Όποιοι τους ρωτήσουν πού πάνε, εισπράττουν την αφοπλιστική απάντηση «Βόλτα». Φυσικά δεν λείπουν και οι γκρινιάρηδες αυτοκινητόβιοι που αρχίζουν τη μουρμούρα επειδή οι ποδηλάτες βρίσκονται στο δρόμο τους, αλλά μικρή σημασία έχει. Άλλωστε, > ακτιβισμός ποδηλατήστε, είναι μεταδοτικό! i Περισσότερα: Στο Facebook: www.facebook.com/group. php?gid=49283986544 και στο www.podilates.gr > Life > Positive < η ομάδα Freeday θέλοντας και μη, «απασχολεί» πλέον και την Tροχαία, η οποία πολλές φορές διευκολύνει την διέλευσή τους στις διασταυρώσεις των κεντρικών δρόμων. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι λεγόμενες θεματικές ποδηλατοδρομίες, όπως αυτές των Χριστουγέννων (όπου οι Freedayers, πήγαν δώρα στα παιδάκια του Παιδικού Χωριού S.O.S. Βάρης) ή των αποκριών. Επιπρόσθετα υπάρχει και η Αθηναϊκή εκδοχή του γύρου της Γαλλίας, η επονομαζόμενη Tour d’ Athènes που γίνεται μία φορά το χρόνο, συνήθως λίγο πριν τις καλοκαιρινές διακοπές. Πρόκειται για μια διαδρομή που μπορεί να φτάσει και τα 80 χιλιόμετρα, και στην οποία οι θαρραλέοι ποδηλάτες κάνουν τον γύρο του Λεκανοπεδίου. Ο ποδηλατομαραθώνιος, μπορεί να μην είναι και τόσο εύκολος για τους αρχάριους, αλλά όπως τονίζουν και οι ίδιοι οι Freedayers, δεν θα πρέπει να πτοούνται. Η ποδηλατική αλληλεγγύη είναι βασική αρχή της ομάδας Freeday. Αν κάποιος ποδηλάτης αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα, θα σταματήσουν όλοι μέχρι να βρεθεί λύση. Ενδεικτικές είναι οι περιγραφές από τις ποδηλατοβόλτες της Παρασκευής, του blogger που υπογράφει ως «Spastos Petalakis». Αποκαλύπτουν την ανθρώπινη πλευρά της πρωτεύουσας, που έχει χαθεί στην άχαρη καθημερινότητα των αγχωμένων και φοβισμένων Αθηναίων. Αναφέρεται με συγκίνηση στα χειροκροτήματα των νέων παιδιών, σε μια κοπέλα που καθόταν με τις πιτζάμες της στο κατώφλι της πόρτας της παρέα με το σκυλάκι της και τους χαιρετούσε και στα συγχαρητήρια από τους παππούδες και τις γιαγιάδες. Κατά την άποψή του, τα πιο διασκεδαστικά σημεία μιας βόλτας είναι οι υπόγειες διαβάσεις και τα τούνελ διότι «δίνουν μια ξεχωριστή ηχώ και αποτελούν το ξεσάλωμα του ποδηλάτη». Παρ’ όλα αυτά, εκφράζει με πικρία: «Εμάς τους ποδηλάτες δεν μας σέβεται κανένας εδώ και χρόνια. Κάθε μέρα, κάθε ώρα μαζί με τους πεζούς, δίνουμε τη μάχη μας εκεί στους δρόμους…». «Για κάποιους, ο θεσμός του Freeday είναι ένας τρόπος ακτιβισμού» εξηγεί ο Κωνσταντίνος Παπαμιχελάκης, ένα από τα 10 πιο ενεργά μέλη των ποδηλατιστών. Και προσθέτει ότι «άλλοι αισθάνονται ότι διεκδικούν τον χώρο τους στον δρόμο. Οι περισσότεροι ποδηλάτες όμως, το βλέπουν ως βόλτα». < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 Ο δεκάλογος του καλού freedayer Ένα εγχείρημα όμως, με τόσους πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους δεν είναι απλή υπόθεση. Για να λειτουργήσει επιτυχημένα, χρειάζεται οργάνωση και μερικούς βασικούς κανόνες που πρέπει να ακολουθούν όλοι όσοι θέλουν να συμμετάσχουν για να μπορέσουν να απολαύσουν τη βόλτα τους με ασφάλεια. 1. Φροντίζουμε να είμαστε στην ώρα μας στο ραντεβού των 9:30 την Παρασκευή στο Θησείο, διότι διαφορετικά θα γίνουμε μοναχικοί καβαλάρηδες της νύχτας. 2. 3. Στην κεφαλή της ποδηλατοπομπής υπάρχει ένας ποδηλάτης με ένα ευδιάκριτο φως στην πλάτη του τον οποίο ακολουθούμε. Είναι ο οδηγός που γνωρίζει τη διαδρομή και δίνει το ρυθμό. Στις διασταυρώσεις φροντίζουμε να κλείνουμε τους πλαϊνούς δρόμους- εάν δεν το έχει ήδη κάνει κάποιος άλλος- για να περάσει με ασφάλεια όλη η ομάδα. 4. 5. Καλό είναι να έχουμε τον ίδιο ρυθμό με τους υπόλοιπους συμποδηλάτες μας και να κινούμαστε κατά το δυνατόν ως ένα συμπαγές μπλοκ. Aφήνουμε μια λωρίδα κυκλοφορίας για τα αυτοκίνητα, κινούμενοι στη δεξιά λωρίδα. Εάν ο δρόμος έχει μία λωρίδα κυκλοφορίας τότε καταλαμβάνουμε όλο το πλάτος. 6. 7. 8. 9. Ποδηλατούμε με σύνεση, ήρεμα και ήσυχα, χωρίς να ενοχλούμε τους περίοικους και χωρίς να θέτουμε σε κίνδυνο τους συνοδοιπόρους μας. Βοηθάμε οποιοδήποτε μέλος της ομάδας, σε περίπτωση βλάβης ή ατυχήματος. Μια τρόμπα και μια έξτρα σαμπρέλα είναι επιθυμητή για παν ενδεχόμενο. Τηρούμε την προγραμματισμένη στάση για ξεκούραση, ανεφοδιασμό και φαγητό παρέα με όλη την ομάδα. Φέρουμε την αποκλειστική ευθύνη του εαυτού μας. Για να ποδηλατούμε ασφαλώς, είναι απαραίτητο να φοράμε κράνος, να έχουμε φωτάκια μπρος και πίσω και να οδηγούμε ένα τουλάχιστον λειτουργικό ποδήλατο. 10. συμμετοχή είναι ελεύθερη για όλους, ενώ Η οι ανήλικοι ποδηλάτες πρέπει να συνοδεύονται από τον κηδεμόνα τους. > Life > Positive < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > ψυχολογία > Της Ζέφης Κληρονόμου Sex & the Baby H ερωτική ζωή του ζευγαριού μετά τον... πελαργό Όχι πια σύζυγοι κι εραστές. Μόνο φίλοι και γονείς; Ή κάπως έτσι. Από τότε που ο μικρός σίφουνας εισέβαλε στο σπιτικό σας, με γέλια και με κλάματα, η ερωτική σας ζωή άλλαξε ριζικά. Αντίο ιδιωτικές στιγμές, αντίο (;) σεξ. Όχι απαραίτητα! Δείτε πώς θα ξαναβρείτε την ερωτική χημεία που χάνεται κάπου ανάμεσα σε πάνες και μπιμπερό και θα αποκαταστήσετε τις ισορροπίες σας ως ζευγάρι μετά την πιο γλυκιά φουρτούνα στη σχέση σας που λέγεται μωρό. > Life > Positive < Σ υμβαίνει σε πολλά ζευγάρια που αποκτούν παιδί, συνέβη και σε σας: μετά τη γέννηση του μωρού, η ερωτική σας ζωή πήρε την κάτω βόλτα. Άθελά του, το παιδί προκαλεί «σεισμό» στα θεμέλια της σχέσης σας. Εξακολουθείτε να αγαπιέστε, αλλά οι στιγμές χαλαρού, απρογραμμάτιστου σεξ φαίνεται να έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Το να βρεθείτε οι δυο σας μόνοι στο κρεβάτι μοιάζει με κούρσα σλάλομ ανάμεσα στο άλλαγμα της πάνας και στο επόμενο τάισμα του μωρού! «Ενώ πολλά ζευγάρια πιστεύουν πως ο ερχομός του παιδιού θα φέρει μεγαλύτερη εγγύτητα στο ζευγάρι, οι έρευνες δείχνουν ότι μειώνεται η ικανοποίηση από τη σχέση και αυξάνονται οι εντάσεις μετά τον ερχομό του παιδιού», παρατηρεί η ψυχολόγος υγείας κ. Εύη Κυράνα, ειδικευμένη σε θέματα σχέσεων και σεξουαλικών δυσλειτουργιών, επιστημονική συνεργάτης του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Όπως επισημαίνει, «ενώ το 68% των γυναικών που δεν έχουν παιδί δηλώνουν ικανοποιημένες από τη σχέση τους, το αντίστοιχο ποσοστό, όταν υπάρχει AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > ψυχολογία sex & the baby (2000) το ποσοστό των ανθρώπων που αξιολόγησε τη ποιότητα της σχέσης του ως «κακή» ή «όχι πολύ καλή» αυξήθηκε από 1% πριν από τη γέννα σε 20% οκτώ μήνες μετά. «Παράγοντες που σχετίζονται με το αν θα μειωθεί η ποιότητα της σχέσης του ζευγαριού είναι κυρίως η ποιότητα της σχέσης πριν την εγκυμοσύνη, καθώς και το κατά πόσο συμφωνούσε το ζευγάρι αρχικά για την απόκτηση παιδιού», υπογραμμίζει η ψυχολόγος υγείας, προσθέτοντας ότι «η έλλειψη χρόνου για το ζευγάρι, οι επαγγελματικές δυσκολίες, η επιλόχειος κατάθλιψη, η εμπλοκή της ευρύτερης οικογένειας των γονιών (όταν οι σχέσεις έχουν άλυτα προβλήματα) και η ιδιοσυγκρασία του παιδιού, είναι παράγοντες που μπορούν να αποτελούν πρόκληση στη σχέση του ζευγαριού». Sex and the Baby, «ούτε να το σκέφτεσαι!» «Τώρα πια τηλεφωνώ στον Αντώνη μόνο για να του υπενθυμίσω να πάρει γιαουρτάκια από το σουπερμάρκετ ή για να του πω το τελευταίο ‘κατόρθωμα’ της μικρής», παραδέχεται η Κάτια, μητέρα της 13 > Γυναίκα και λίμπιντο μετά το μωρό: limit down! Γιατί; 46 παιδί, είναι μόνο 38%. Η μείωση στην ικανοποίηση από τη σχέση εμφανίζεται στις γυναίκες συνήθως κατά τον πρώτο χρόνο, ενώ στους άνδρες κατά τον 2ο χρόνο του παιδιού. Ωστόσο, δεν επιβαρύνεται η σχέση όλων των ζευγαριών. Εκτιμάται πως το 1830% των ζευγαριών βιώνουν καλύτερη ποιότητα στη σχέση με τον ερχομό του παιδιού». Ενός μωρού μύρια έπονται… Πολλές μελέτες διεθνώς έχουν δείξει μείωση στην ποιότητα της σχέσης του ζευγαριού συνήθως 3 μήνες μετά την γέννα. Σε μελέτη στη Μ. Βρετανία > Life > Positive < • κακή ψυχική διάθεση, άγχος, κατάθλιψη. • ορμονικές αλλαγές, θηλασμός, ξηρότητα στον κόλπο, πόνος κατά την επαφή, χαμηλή σεξουαλική ευχαρίστηση. • κόπωση • δυσκολία προσαρμογής στους νέους ρόλους της μητέρας και στη διαχείριση του μωρού • δυσκολία από την μείωση της κοινωνικής και επαγγελματικής δραστηριότητας • προβλήματα στη διαχείριση χρόνου • αποκοπή από τα προσωπικά ενδιαφέροντα • μειωμένη αυτοπεποίθηση • επιδείνωση της ποιότητας ζωής και μείωση του χρόνου με τον σύντροφο AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 μηνών Ιωάννας. «Τα τηλεφωνήματα έτσι απλά για να τον ακούσω έχουν πια περάσει στην εποχή προ μωρού, σαν να λέμε προ Χριστού! Πού χρόνος και διάθεση για τέτοια τώρα; Γυρίζω πτώμα κάθε βράδυ από το γραφείο καθώς πρέπει να αποδείξω ότι δεν άλλαξε τίποτε τώρα με το παιδί. Όταν πια η μικρή δεήσει να κοιμηθεί, περασμένες δύο-γιατί είναι και πολύ δύσκολη στον ύπνο-έχω και τον Αντώνη να έχει όρεξη για σεξ! Τι κάνω; Του το ξεκόβω αμέσως, λέγοντας: ‘Ούτε να το σκέφτεσαι!’». Όπως λέει χαρακτηριστικά η Κάτια, «όταν έχεις φτάσει πια στα όριά σου, δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από έναν καλό ύπνο. Άλλωστε, όταν κοιτάζω τον εαυτό μου στον καθρέπτη, δεν καταλαβαίνω πώς και με βρίσκει ακόμα ελκυστική. Εγώ βλέπω ένα αρχαίο σύμβολο μητρότητας, συμπεριλαμβανομένης μπόλικης κυτταρίτιδας και δέκα παραπανίσιων κιλών από την εγκυμοσύνη. Με πιάνουν συχνά οι ανασφάλειές μου: ποιος ξέρει πόσες ωραίες γυναίκες του την «πέφτουν» ενώ εγώ είμαι σπίτι και ταΐζω το μωρό; Σε σύγκριση με πριν το παιδί, η ερωτική μου επιθυμία είναι πολύ πιο πεσμένη, για να μην πω στο ναδίρ. Για να ξανανιώσω σέξι, θα χρειαζόταν ένας μήνας διακοπές μόνοι μας σε κάποιο εξωτικό νησί ή ένα… θαύμα!». στηρίξει ο ένας τον άλλον και από κοινού να βρουν τρόπους διαχείρισης προβλημάτων που συντελούν στη σεξουαλική απομάκρυνση». • Μην πιέζετε. «Είναι σημαντικό να μην ασκείται πίεση στον σύντροφο με τη μικρότερη επιθυμία για να συμμετέχει σε σεξουαλική επαφή, αλλά ταυτόχρονα είναι εξίσου σημαντικό να λαμβάνει σεξουαλική ικανοποίηση αυτός με τη μεγαλύτερη επιθυμία. Ο σύντροφος με τη μικρότερη επιθυμία να δώσει σεξουαλική ικανοποίηση στον άλλον με τη μεγαλύτερη, με τρόπους που όμως δεν περιλαμβάνουν τη διείσδυση. Έτσι, αυτός με τη μικρότερη επιθυμία ευχαριστιέται που μπορεί να ικανοποιεί τον ή τη σύντροφο, ενώ ο άλλος με τη μεγαλύτερη αισθάνεται ότι ο ή η σύντροφος τον νοιάζεται». • Ρυθμίστε τον ύπνο του παιδιού, ώστε να κοιμάται μόνο του στο δωμάτιό του, όλη τη νύχτα. • Ζητήστε βοήθεια από ειδικούς. «Θα μάθετε τρόπους ώστε να μπορείτε να διαχειρίζεστε τα προβλήματα και να απολαμβάνετε τη σχέση και τη σεξουαλική σας ζωή». < Πώς να αποκαταστήσετε την ερωτική σχέση μετά το μωρό • Επικοινωνήστε. «Μέσα από την ειλικρινή επικοινωνία σε κλίμα ασφάλειας και αποδοχής, μπορεί να > Life > Positive < Στο CD - DVD «Ο σύντροφος με τη μεγαλύτερη σεξουαλική επιθυμία συχνά νιώθει ανεπιθύμητος, αισθάνεται απόρριψη και, κάποιες φορές, απόγνωση. Αυτά τα συναισθήματα μπορεί να τον κάνουν να ζητάει περισσότερο επιτακτικά ή επίμονα τη σεξουαλική επαφή. Αυτό όμως δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, διότι το άτομο με τη λιγότερη επιθυμία νιώθει πίεση να κάνει κάτι που δεν επιθυμεί», εξηγεί η κ. Κυράνα. «Σε βάθος χρόνου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αίσθηση πίεσης, θυμό ή απόσυρση και σε μεγαλύτερη μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας. Συνέπεια, όχι μόνο η μείωση των σεξουαλικών επαφών, αλλά και μείωση ή απουσία άλλων μορφών ερωτικής έκφρασης, π.χ. χάδια, αγκαλιές. Η έλλειψη σεξουαλικής εγγύτητας κάποιες φορές δημιουργεί και συναισθηματική απομάκρυνση στη σχέση ή συναισθήματα θυμού και στεναχώριας». Στο ράφι Δυο ξένοι στην κρεβατοκάμαρα; • Λούσι Άτκινς, «Για πρώτη φορά γονείς», εκδόσεις Modern Times. Ανάμεσα στις χρήσιμες οδηγίες επιβίωσης από τη συγγραφέα, πώς να διατηρήσετε τις ισορροπίες με το σύζυγό σας και να ξαναβρείτε την ερωτική σας ζωή. • John και Julie Gottman, PH.D., «And Baby Makes Three, the 6-step plan for reserving marital intimacy and rekindling romance after baby arrives», βασισμένο σε 12ετή έρευνα. Μέσω Amazon.com • «Ζευγάρια στα βαθιά» (Couples Retreat). Όταν ο Βινς Βον ξυπνάει στο συζυγικό κρεβάτι με τον πιτσιρίκο του δίπλα να λέει «πάλι “έβρεξα” το στρώμα, μπαμπά», αποφασίζει πως στους δυο τρίτος δεν χωρεί (στην κρεβατοκάμαρα). Η συνέχεια στο φιλμ του Πίτερ Μπίλινγκσλεϊ. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > ψυχολογία Δίνουμε καθημερινά ραντεβού στο «γυαλί»με την Κάτια, τον Μεχμέτ, τη Νόρα, και τον Ριτζ. Ξέρουμε τα μυστικά τους σαν να είμαστε κολλητοί κι ας μην έχουμε ειδωθεί ποτέ. Γιατί βλέπουμε σαπουνόπερες, ελληνικές, west, λάτιν ή με άρωμα Ανατολής, σύμφωνα με τη σημερινή τηλεοπτική μόδα; Από συνήθεια, ελλείψει εναλλακτικής πρότασης ή μήπως για να ζήσουμε - όσο κρατάει ένα επεισόδιο - τις «ζωές των άλλων»; > Της Ζέφης Κληρονόμου Βλέπω σαπουνόπερες γιατί… Σ το ερώτημα «γιατί βλέπετε σαπουνόπερες» που έθεσε σε Αμερικανούς τηλεθεατές ερευνητής του Πανεπιστημίου της Πολιτείας του Σαν Φρανσίσκο, οι πιο συχνές απαντήσεις ήταν: «με ψυχαγωγούν, ζήτημα ρουτίνας, αποφορτίζομαι, χαλαρώνω, ξεχνιέμαι…». Σήμερα, μπορεί να μην ξέρουμε τι κάνει ο γείτονας, μπορεί να έχουμε μέρες να μιλήσουμε στους φίλους μας, αλλά γνωρίζουμε όλες τις εξελίξεις για τον (τηλεοπτικό) έρωτα της Γκιουμούς και του Μεχμέτ. Μήπως τελικά μας αρέσει να παρακολουθούμε από την «κλειδαρότρυπα» της TV τη ζωή των άλλων κι έχουν υποκαταστήσει οι σαπουνόπερες το άλλοτε κουτσομπολιό στη γειτονιά; «Για κάποιους μπορεί να ισχύει αυτό, όμως δεν είναι δυνατό να χαρακτηριστεί το σύνολο των ατόμων που παρακολουθούν σαπουνόπερες ως κουτσομπόληδες. Μην ξεχνάτε πως πρακτικώς μόνιμοι τηλεθεατές είναι πολλοί ηλικιωμένοι και μοναχικοί άνθρωποι, οι οποίοι έχουν όλη την ημέρα ανοιχτή την τηλεόραση και βλέπουν ό,τι προσφέρει. Αν προσφέρει σαπουνόπερες, σαπουνόπερες θα δουν», επισημαίνει ο αναπληρωτής καθηγητής Πειραματικής Κοινωνικής Ψυχολογίας στο τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Γεράσιμος Προδρομίτης. «Είναι ένας τρόπος να γίνει η ζωή συναρπαστική, έστω και δι’ αντιπροσώπων», σχολιάζει. Φίλοι της μικρής οθόνης Οι ήρωες των καθημερινών σειρών «μπαίνουν» καθημερινά στο σπίτι μας μέσω του τηλεοπτικού δέκτη και γίνονται οικείοι. Ο τηλεθεατής μπορεί να αναπτύξει μαζί τους και συναισθηματικό δέσιμο, να τους νιώσει «φίλους»; «Γενικά, δεν είναι παράλογο να γίνονται οικείοι οι τηλεοπτικοί ήρωες, όπως και να συμπάσχει ο τηλεθεατής μαζί τους, σε κάποιο βαθμό», εξηγεί ο κ. Προδρομίτης και συνεχίζει: «Όταν ένα τέτοιο “δέσιμο” φτάνει στο σημείο να έχει επιπτώσεις στην κοινωνικότητα ενός ανθρώπου, τότε ενδεχομένως υπάρχει πρόβλημα. Μπορεί να ήταν κάποτε φυσικό η τηλεόραση να αντιγράφει τη ζωή. Σήμερα, είναι μάλλον στοιχείο παθογένειας το ότι η ζωή αντιγράφει την τηλεόραση». Ειδικά οι τούρκικες σαπουνόπερες προβάλλουν ένα > Life > Positive < πιο συντηρητικό μοντέλο κοινωνίας που υπήρχε παλαιότερα στην Ελλάδα, όχι σεξ, επιστροφή στις παραδοσιακές αξίες, σεβασμός των παιδιών προς τους γονείς. Είναι αυτός ο λόγος που τις κάνει πιο ελκυστικές στις μεγάλες ηλικίες, με δεδομένο ότι οι ηλικιωμένοι τηλεθεατές τις παρακολουθούν φανατικά; «Αυτό μπορεί να ισχύει σε κάποιο βαθμό, με δεδομένο πως οι άνθρωποι τείνουν να παρακολουθούν και να ταυτίζονται με ανθρώπους που τους είναι οικείοι, μέσα από τους οποίους μπορούν να αναγνωρίσουν κομμάτια από τον εαυτό τους και τη ζωή τους. Συνολικά, θα έλεγα πως αυτό που κάνει δημοφιλείς τις σαπουνόπερες είναι πως όλες, ανεξαιρέτως, παρουσιάζουν ευρέως αναγνωρίσιμα στερεότυπα: εξαιρετικός πλούτος, συχνά σε αντίθεση με μεγάλη φτώχεια, μια ηρωίδα ή/και έναν ήρωα με πολύ μεγάλη καλοσύνη, που πέφτει θύμα μεγάλου μίσους και κακίας, και στο τέλος, θρίαμβος του “καλού”, με ταυτόχρονη τιμωρία-θεία δίκη όσων την αξίζουν. Ουσιαστικά, δηλαδή-καταλήγει ο κ. Προδρομίτης-οι άνθρωποι παρακολουθούν με πάθος ένα σενάριο που θα ήθελαν να συμβαίνει και στην κανονική ζωή, όπου, όμως, τα πράγματα δεν είναι πάντα έτσι». Χαμπέρ όπως χαμπάρια Κοινές αναφορές στη γλώσσα (ίδιες λέξεις στην ελληνική και την τουρκική), ομοιότητες στην κουλτούρα και στη γαστρονομία, πόσο παίζουν ρόλο ώστε να είναι οι τουρκικές σειρές ιδιαίτερα αγαπητές στο ελληνικό κοινό; «Παίζουν κι αυτά το ρόλο τους, όμως νομίζω πως είναι δευτερεύουσας σημασίας. Εξάλλου, κατά καιρούς, στην ελληνική τηλεοπτική πραγματικότητα έχουν κάνει ιδιαίτερα μεγάλες τηλεθεάσεις σειρές προερχόμενες από την Αργεντινή, τη Κολομβία, τη Βενεζουέλα, τη Βραζιλία, χώρες με τις οποίες δεν έχουμε τα κοινά που αναφέρετε», παρατηρεί ο κ. Προδρομίτης. Όσο για το πώς οι τουρκικές σειρές μπορούν να επιδράσουν στο συναισθηματικό κόσμο των τηλεθεατών, φέρνοντας τους δυο λαούς πιο κοντά, «η ερώτηση άπτεται λεπτών θεμάτων διπλωματίας, ιστορίας και πολιτικής, τα οποία είναι εξαιρετικά σύνθετα για 49 AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > ψυχολογία βλέπω σαπουνόπερες γιατί… να επιλυθούν μέσα από τις συναισθηματικές εμπειρίες που δύναται να προκαλέσει το απλοϊκό σενάριο ενός σίριαλ». Από την Αλέξις στη... Σεχραζάτ Προϊόν της αμερικάνικης pop κουλτούρας, οι σαπουνόπερες κάνουν την εμφάνισή τους στη δεκαετία του ’30, στο ραδιόφωνο φυσικά, και μεταπηδούν στη μικρή οθόνη στα ‘50ς. «Σαπούνια» γιατί βασικοί χορηγοί ήταν εταιρείες παρασκευής απορρυπαντικών, με εμπορικό στόχο τις νοικοκυρές-φαν των εκπομπών αυτών και «όπερες», για το μελοδραματικό τους σενάριο. Στην Ελλάδα, το φαινόμενο έρχεται τη δεκαετία του ’60, με ραδιοφωνικές σειρές-προάγγελους των κατοπινών καθημερινών σήριαλ «Μείνε κοντά μου αγαπημένη» και «Πικρή, μικρή μου αγάπη» με πρωταγωνιστές του ραδιο-ρομάντζου το Στέφανο Ληναίο και την Έλλη Φωτίου, κολλούν τους Έλληνες στο τρανζίστορ. Τη δεκαετία του ’80 κάνουν την εμφάνισή τους οι σούπερ σαπουνόπερες «Ντάλας» και «Δυναστεία». Κάθε τηλεθεάτρια που σέβεται τον εαυτό της αντιγράφει την κουάφ της Κρύσταλ Κάριγκτον και τις βάτες της Αλέξις. Το 1980, περίπου 83 εκατομμύρια φαν του «Ντάλας» σε όλο τον κόσμο, καθηλώνονται μπροστά στη μικρή οθόνη για να μάθουν «Ποιος πυροβόλησε τον Τζέι Αρ», στο cult επεισόδιο που έκλεισε στα σπίτια του και το πανελλήνιο. Από τις πετρελαιοπηγές του Τέξας, τα ελληνικά νοικοκυριά μπαίνουν στους οίκους μόδας του Μπέβερλι Χιλς, όταν η σαπουνόπερα «Τόλμη και Γοητεία» κάνει πρεμιέρα το 1988 στην ΕΤ1 χωρίζοντας τις Ελληνίδες νοικοκυρές (και όχι μόνο) σε δύο στρατόπεδα: Μπρουκ ή Καρολάιν για την καρδιά του Ριτζ; Η συνέχεια 50 > Life > Positive < > Μαρτυρία «Παθαίνεις εθισμό, σε πιάνει αγωνία, να δεις τι θα γίνει», εξομολογείται η 63χρονη κυρία Βιργινία που, το περασμένο καλοκαίρι στο εξοχικό της στην Εύβοια, δεν είχε αντίρρηση να κάνει κάθε βράδυ babysitting στα εγγονάκια της, αρκεί τα μικρά να ήταν στα κρεβάτια τους εννιά η ώρα που άρχιζαν οι «Χίλιες και Μια Νύχτες» στον ΑΝΤ1! «Τους αγαπάς, τους συμπαθείς, παρόλο που είναι Τούρκοι», λέει για τους ήρωες στις σαπουνόπερες της γείτονος. «Ακόμα κι η γλώσσα τους είναι εύηχη, μελωδική. Πολλές λέξεις μοιάζουν με τις δικές μας. Βάζουν τα ήθη και έθιμά τους μέσα, διαλέγουν τοποθεσίες ζηλευτές ενώ βρίσκουν ευκαιρίες να δείξουν ότι κατέχουν την τελευταία τεχνολογία, αναλαμβάνοντας π.χ. αρχιτεκτονικές δουλειές στο Ντουμπάι ή τα νοσοκομεία τους είναι υπερσύγχρονα», παρατηρεί η τηλεθεάτρια. «Είναι και σαπουνόπερα, γιατί η υπόθεση εκτυλίσσεται σε πλούσια σπίτια ανώτερης τάξης. Υπάρχουν μηχανορραφίες, οικογενειακά πάθη, κακοποιά στοιχεία, δράση και έντονη, γρήγορη πλοκή. Είναι καλογυρισμένα τα τούρκικα, άψογα σε σκηνοθεσία και σκηνογραφία. Παρουσιάζουν την οικογένεια με σεβασμό στους μεγαλύτερους, ηθικές αξίες, αλλά και με συναισθήματα στα άκρα, η πολύ κακή ηρωίδα από τη μια και η πολύ καλή από την άλλη». AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 OI Σαπουνόπερες σε αριθμούς < • 50 εκατ. δολάρια οι εξαγωγές τουρκικών σειρών • 70 τουρκικές σειρές πουλήθηκαν σε 20 χώρες το 2010 > Life > Positive < • 15.700 επεισόδια και 72 χρόνια πορείας για τη μακροβιότερη αμερικανική σαπουνόπερα, «Guiding Light». • 110 χώρες προβολής και 400 εκατ. τηλεθεατές ετησίως για την «Τόλμη και Γοητεία», την πιο δημοφιλή σαπουνόπερα παγκοσμίως σύμφωνα με το βιβλίο Γκίνες. • 3.457 τα επεισόδια της «Λάμψης», τη μακροβιότερη καθημερινή σειρά της ελληνικής TV. Στο ράφι της σαπουνόπερας με τα πάθη του οίκου Φόρεστερ, δυο δεκαετίες μετά, ακόμα στη μικρή οθόνη… Η Βίρνα και ο Γιάγκος μπαίνουν ξαφνικά στη ζωή μας το 1991, στον ANT1, και γεννηθήτω η πρώτη ελληνική σαπουνόπερα, σε σενάριο Νίκου Φώσκολου, με το κοινό να παρακολουθεί φανατικά, επί 14 συναπτά έτη, τις ίντριγκες της οικογένειας Δράκου. Η ελληνική σαπουνόπερα γίνεται αγαπημένη καθημερινή συνήθεια των Ελλήνων που συντονίζουν τους δέκτες τους σε σειρές όπως «Καλημέρα Ζωή», «Μαρία η άσχημη», «Μυστικά της Εδέμ», «Βέρα στο δεξί», «Η ζωή της άλλης». Φαίνεται, όμως, πως υπάρχει χώρος για ακόμα περισσότερο «σαπούνι»-όπως αποκαλούνται οι σειρές αυτές στην αργκό: τέλη δεκαετίας του ’90, καλοδεχόμαστε τις μεξικάνικες σαπουνόπερες και συμπάσχουμε με τα ερωτικά πάθη της Μιραμάρ, της Ροζαλίντα και της Μιλάγκρος. Κι εκεί που νομίζαμε πως είχαμε χορτάσει μελόδραμα στη μικρή οθόνη, τo 2005 δεχόμαστε επίθεση εξ Ανατολών, με τα «Σύνορα της Αγάπης» στο Mega. O τηλεοπτικός έρωτας του Έλληνα Νίκου και της Τουρκάλας Ναζλί με φόντο τη Σύμη κι ένα εργαστήρι μπακλαβά στο Γκαζιάντεπ έρχεται προπομπός της επέλασης από τούρκικες σαπουνόπερες με ναυαρχίδα τις «Χίλιες και Μια Νύχτες». Η ανήθικη πρόταση του Ονούρ προς τη Σεχραζάτ ταράζει το περασμένο καλοκαίρι τη ραστώνη του Έλληνα, τρελαίνοντας τα μηχανάκια της AGB. Τουλάχιστον 1,1 εκατ. τηλεθεατές συντονίζονται καθημερινά στον ANT1 για να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις της τουρκικής σαπουνόπερας που γονατίζει ακόμα και το…Μουντιάλ! Το επεισόδιο που προβάλλεται απέναντι από τον αγώνα Ουρουγουάης-Γαλλίας νικά σε τηλεθέαση, 30,5% έναντι 28,2% του ματς. Τυχαίο ή «Κισμέτ»; < 51 • «Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80. Κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό». Επιστημονική επιμέλεια Βασίλης Βαμβακάς, Παναγής Παναγιωτόπουλος, εκδόσεις «Το Πέρασμα», 2010. Διαβάστε το λήμμα για τις σαπουνόπερες. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > διατροφή > Της Νάντιας Γιαννούλη Πόσο... παχαίνουν τα light τρόφιμα; Άπαχα γιαούρτια, αναψυκτικά με μηδαμινές θερμίδες και κίτρινα τυριά με χαμηλά λιπαρά. Όλα υπόσχονται να μας χαρίσουν την ιδανική σιλουέτα. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και όσα τρόφιμα έχουν… αρνητικές θερμίδες, τότε το σφριγηλό, αδύνατο σώμα που όλοι ονειρευόμαστε μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Ή μήπως όχι; 52 > Life > Positive < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 Τ ην τελευταία δεκαετία, τα «light» προϊόντα κατακλύζουν την αγορά και οι καταναλωτές δείχνουν να τα προτιμούν, καθώς νιώθουν πως με αυτά θα χάσουν κιλά και θα φτάσουν στο επιθυμητό βάρος. Ιδιαίτερα λίγο πριν μπει το καλοκαίρι, εποχή που εντείνεται η προσπάθεια να βελτιώσουμε τη σιλουέτα μας, τα light προϊόντα κερδίζουν έδαφος. Σε αυτό έχουν, πιθανότατα, συμβάλει και οι διαφημίσεις, στις περισσότερες από τις οποίες, καλλίγραμμες υπάρξεις τα καταναλώνουν χωρίς ενοχές. Light (στα ελληνικά: «λιγότερο σε…») θεωρούνται όσα προϊόντα περιέχουν τουλάχιστον 30% μείωση στα μακροθρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, φυτικές ίνες) και τουλάχιστον 10% στα μικροθρεπτικά συστατικά (π.χ. νάτριο), σε σχέση με το αρχικό προϊόν. Έτσι, λοιπόν, ένα προϊόν μπορεί να εμφανίζει λιγότερες θερμίδες ή και καθόλου (αναψυκτικά) έναντι του αντίστοιχου πλήρους προϊόντος ή μικρότερη ποσότητα κάποιου συστατικού (αλατιού, χοληστερόλης, ζάχαρης κ.ά). Αρα, ένα light προϊόν δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι έχει λιγότερες θερμίδες. Αν είναι π.χ. light σε ότι αφορά το αλάτι, σημαίνει ότι έχει λιγότερο αλάτι. Μια βόλτα σε οποιοδήποτε super market είναι αρκετή για να διαπιστώσουμε πως light προϊόντα υπάρχουν σχεδόν σε όλες τις ομάδες τροφίμων. Μπορούμε να βρούμε αλλαντικά, γαλακτοκομικά και dressing (π.χ. μαγιονέζα) με μειωμένα λιπαρά, καθώς και αναψυκτικά και γλυκά με τεχνητές γλυκαντικές ουσίες που έχουν πολύ λιγότερες θερμίδες από τη ζάχαρη. Στα αλλαντικά, τα περισσότερα light προϊόντα είναι σκευάσματα γαλοπούλας ή κοτόπουλου, το κρέας των οποίων είναι χαμηλό σε λιπαρά. Η μετατροπή των γαλακτοκομικών σε light γίνεται με αφαίρεση μέρους ή όλου του λίπους τους. Στα γλυκά και στα αναψυκτικά τύπου light, η ζάχαρη αντικαθίσταται από γλυκαντικές ύλες (π.χ. ασπαρτάμη). Οι ουσίες αυτές είναι πιο γλυκές από τη ζάχαρη (από 30 φορές, όπως στην περίπτωση των κυκλαμικών, έως 300 φορές, στην περίπτωση της ζαχαρίνης), ενώ δεν έχουν θερμίδες. > Life > Positive < «Ελαφριές» υπερβολές Πολλές φορές ωστόσο, έχοντας την ψευδαίσθηση πως τα εν λόγω προϊόντα δεν παχαίνουν- αφού είναι light!- οδηγούμαστε εσφαλμένα σε υπερκατανάλωση. Είναι άλλωστε ενδεικτικό, πως η στροφή του καταναλωτικού κοινού προς τα «light» τρόφιμα και ποτά δεν συμβαδίζει με τη μείωση του βάρους των παχύσαρκων ατόμων. Το αντίθετο! Αυτό συμβαίνει γιατί η αδυναμία μας για κάποιες τροφές, όπως γλυκά, κρέμα γάλακτος, αλλαντικά και τυριά, μάς οδηγεί σε «απενοχοποιημένες» light υπερβολές. Συχνά δηλαδή, συνηθίζουμε να καταναλώνουμε τη διπλάσια ποσότητα ή να αυξάνουμε την ποσότητα του γεύματός μας, επειδή ένα από τα συστατικά του είναι light. Αλλά, βεβαίως, light τρόφιμα δεν σημαίνει χωρίς θερμίδες. Σύμφωνα μάλιστα με τη νομοθεσία, τρόφιμα με σήμανση «χωρίς θερμίδες» είναι μόνο εκείνα που περιέχουν λιγότερο από 4 θερμίδες/100 ml). Όπως επισημαίνει η Διαιτολόγος-Διατροφολόγος κ. Γλυκερία Τριανταφύλλου, «το γεγονός πως ένα προϊόν είναι light, δεν σημαίνει πάντα ότι δεν θα μπορούμε να επιλέξουμε ένα άλλο τρόφιμο - light ή πλήρες - με ακόμα λιγότερες θερμίδες». Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, ένα light κίτρινο τυρί, έχει μεν λιγότερες θερμίδες από το αντίστοιχο πλήρες, αλλά πολύ περισσότερες από το τυρί cottage που δεν χαρακτηρίζεται light! «Επίσης, όπως κάθε τρόφιμο με θερμιδικό περιεχόμενο, έτσι και τα light προϊόντα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο 53 AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > διατροφή πόσο …παχαίνουν τα light τρόφιμα; και στο πλαίσιο ενός ισορροπημένου διαιτολογίου», τονίζει η διαιτολόγος. Εξάλλου, το ότι ένα τρόφιμο είναι light σε ΚΟΡΕΣΜΕΝΟ λίπος, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι light και σε ΣΥΝΟΛΙΚΟ λίπος ή σε θερμίδες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η μαγιονέζα. Μια κουταλιά της σούπας κανονικής έχει 108 θερμίδες, ενώ η αντίστοιχη light έχει 54). Επομένως, ακόμα και η light μαγιονέζα δεν αποτελεί μια εντελώς «αθώα» επιλογή. Ένα κίτρινο τυρί, ακόμα και light, κατά πάσα πιθανότητα έχει λίγο περισσότερα λιπαρά και περισσότερες θερμίδες από τη φέτα και περίπου τις διπλάσιες από το κατίκι, που δεν κυκλοφορεί ως light. Συνεπώς, ο καταναλωτής πρέπει να είναι προσεκτικός και επιλεκτικός. Δεν αρκεί ο χαρακτηρισμός light. Ο καταναλωτής πρέπει να μελετήσει την ετικέτα του τροφίμου και να ανακαλύψει ως προς τι είναι light. Μετά, μπορεί να διαβάσει στις ετικέτες την απόδοση σε θερμίδες και τη διατροφική ανάλυση (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, νάτριο, ζάχαρη, χοληστερόλη) ανά μερίδα ή ανά 100 gr του τροφίμου και να κρίνει αν το τρόφιμο είναι «ελαφρύ» ή όχι. «Γκάζι» στο μεταβολισμό Από τη λίστα με τις τροφές που θεωρούμε πως μας αδυνατίζουν, δεν λείπουν και αυτές που επιταχύνουν το ρυθμό του μεταβολισμού, βοηθώντας μας να χάσουμε βάρος γρηγορότερα. Κατά καιρούς, οι λίστες με τις παραπάνω τροφές είναι μακροσκελείς. Ωστόσο, σύμφωνα με την κ. Τριανταφύλλου, ο ισχυρισμός αυτός τις περισσότερες- αν όχι όλες - τις φορές, είναι λανθασμένος. Είναι γεγονός πως η απώλεια βάρους μπορεί να επιβραδύνει το βασικό μεταβολικό ρυθμό, στα άτομα που ακολουθούν μακροχρόνια υποθερμιδική διατροφή. Ο οργανισμός, όταν υποβάλλεται σε μακροχρόνια δίαιτα, «μεταφράζει» την κατάσταση ως περίοδο λιμού και επιβραδύνει το μεταβολισμό, ώστε να μειώσει τις ανάγκες του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χρειάζεται όλο και πιο αυστηρή δίαιτα για την απώλεια όλο και λιγότερου βάρους. Η ενίσχυση, η επιτάχυνση του βασικού μεταβολι- Δεν αρκεί ο χαρακτηρισμός light. Ο καταναλωτής πρέπει να μελετήσει την ετικέτα του τροφίμου και να ανακαλύψει ως προς τι είναι light. > Χ άνουμε… τρώγοντας; 54 Στην προσπάθειά μας να χάσουμε βάρος, ειδικά όταν θέλουμε να επιτύχουμε τον στόχο μας σε σύντομο χρονικό διάστημα, επιστρατεύουμε κάθε δυνατό > Life > Positive < μέσο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι - λεγόμενες- τροφές με αρνητικές θερμίδες. Στην πραγματικά, ο παραπάνω όρος, προκύπτει έμμεσα, καθώς η λογική αυτών των τροφών είναι ότι ο οργανισμός καταναλώνει περισσότερες θερμίδες για να τις χωνέψει, απ’ όσες περιέχει το ίδιο το τρόφιμο. Η λίστα των τροφίμων με «αρνητικές θερμίδες» αποτελείται κυρίως από λαχανικά (σελινόριζα, σπαράγγια, ραπανάκια, αντίδια), τα οποία έχουν πολύ χαμηλή θερμιδική αξία. Δεν υπάρχουν, ωστό- σο, ερευνητικά δεδομένα που να υποστηρίζουν την παραπάνω θεωρία, καθώς η αυξημένη κατανάλωση λαχανικών οδηγεί αυτόματα σε ολιγοθερμιδική διατροφή, στην οποία τελικά οφείλεται η απώλεια βάρους, σύμφωνα με την ειδικό. Άλλωστε, αν ήταν τόσο απλά τα πράγματα, οι χορτοφάγοι θα έπρεπε να είχαν εκλείψει, από έλλειψη θερμίδων. Για να μη μιλήσουμε για ορισμένα ζώα όπως π.χ. τα συμπαθή μουλάρια τα οποία καταναλώνοντας μόνο τροφή με αρνητικές θερμίδες, θα έπρεπε να είχαν εξαφανιστεί από τον πλανήτη προ πολλού… AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > διατροφή πόσο …παχαίνουν τα light τρόφιμα; σμού κατά 10-12% μπορεί να γίνει με καφεΐνη. Ο καφές, υπό αυτή την έννοια, αδυνατίζει. Αρκετοί χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτό τη θυροξίνη, με ή χωρίς την υπόδειξη γιατρού. Η θυροξίνη ασφαλώς βοηθάει στην απώλεια βάρους, αλλά μπορεί να έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, αν γίνουν υπερβολές στη δοσολογία. Η λήψη θυροξίνης ως επιταχυντή του μεταβολισμού δεν αποτελεί σοβαρή προσέγγιση στο ζήτημα. Ο καλύτερος τρόπος επιτάχυνσης του μεταβολισμού είναι η σταδιακή αύξηση της φυσικής δραστηριότητας (το λιγότερο 30 λεπτά ήπιας έντασης άσκησης καθημερινά π.χ. γρήγορο περπάτημα ή διάδρομος) και ο τρίτος είναι ο ελαφρύς θερμιδικός περιορισμός της δίαιτας, αντί για «ηρωικές» δίαιτες. Μία μείωση κατά 500 θερμίδες/ημέρα στο ενεργειακό ισοζύγιο, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση κατά 0.5 kg/εβδομάδα ή 2-3 κιλά το μήνα. < >Η επισΗμανση του light τροφΙμου ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ: 56 • Να οδηγεί σε πλάνη τον καταναλωτή όσον αφορά στα χαρακτηριστικά του τροφίμου. Για παράδειγμα, αν στην ετικέτα του τροφίμου υπάρχει ο διατροφικός ισχυρισμός «χαμηλό σε λιπαρά», αυτό σημαίνει ότι το προϊόν πρέπει να περιέχει λιγότερα από 3 gr λίπους/100 gr προϊόντος, ενώ όταν αναγράφεται ο ισχυρισμός «χωρίς κορεσμένα λιπαρά» το προϊόν πρέπει να περιέχει λιγότερο από 0,1 gr/κορεσμένου λίπους/100 gr ή 100 ml. • Να αποδίδει στο τρόφιμο ιδιότητες πρόληψης ή θεραπείας ασθενειών. Ο ισχυρισμός υγείας πρέπει να σχετίζεται με την άμεση δράση του θρεπτικού συστατικού στον οργανισμό (π.χ. «χαμηλό σε κορεσμένα λιπαρά τα οποία φαίνονται να ανεβάζουν την κακή LDL χοληστερόλη» και όχι «χαμηλό σε κορεσμένα λιπαρά, για την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων»). • Να αποδίδει στο τρόφιμο ιδιότητες που δεν έχει (π.χ. «η κατανάλωση του προϊόντος βοηθά στην αύξηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού»). > Life > Positive < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > > Tου Παρασκευά Παπαχρήστου. Διαιτολόγου – Διατροφολόγου, M.Sc. διατροφή Πασχαλινό τραπέζι Οδηγός επιβίωσης Αναμένοντας τη λαμπρή γιορτή του Πάσχα και τα διατροφικά ατοπήματα με τα οποία παραδοσιακά συνοδεύεται, διανύουμε την περίοδο της Σαρακοστής, στη διάρκεια της οποίας πολλοί είναι εκείνοι που νηστεύουν. Κύριο χαρακτηριστικό της νηστείας είναι η αποχή από τρόφιμα ζωικής προέλευσης όπως το κρέας, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά και η συνεπακόλουθη αύξηση στην κατανάλωση ψωμιού, ζυμαρικών, οσπρίων, λαδερών φαγητών, θαλασσινών, φρούτων και λαχανικών. Μ ελέτη της Κλινικής Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης έδειξε ότι τα άτομα που νηστεύουν, παρουσιάζουν εν γένει χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας και αποκτούν καλύτερες διατροφικές συνήθειες, από τις οποίες απουσιάζουν τα κορεσμένα λίπη και η χοληστερόλη, χωρίς να λείπουν τα «καλά» μονοακόρεστα λίπη, οι φυτικές ίνες και οι βιταμίνες. Ωστόσο, μέρος του πληθυσμού, καταλήγει με το πέρας της νηστείας να έχει περισσότερα κιλά από αυτά με τα οποία μπήκε στη Σαρακοστή. Θα περιμένατε πως πρέπει να περάσει το Πάσχα για να δείτε τα κιλά να ανεβαίνουν, και πως η νηστεία, καθώς σημαίνει στέρηση, είναι ένα είδος «δίαιτας». Έτσι, συχνά, το Μεγάλο Σάββατο βρίσκει τη ζυγαριά έχει ήδη χτυπήσει «κόκκινο»- όπως και τα αυγά! Συμβουλές Η εύλογη ερώτηση που απορρέει από την εισαγωγή που πιθανόν σας πανικόβαλε, είναι «τι πρέπει να προσέξω, ώστε να αποφύγω να πάρω βάρος κατά τη διάρκεια της νηστείας και των εορταστικών τραπεζιών του Πάσχα;» • Αποφύγετε το τσιμπολόγημα Λόγω της μη κατανάλωσης κρέατος, ο κορεσμός από τα νηστίσιμα φαγητά δεν είναι εύκολη υπόθεση, και ο πειρασμός του τσιμπολογήματος καραδοκεί. Με τα τσιμπολογήματα μπορείτε να αυξήσετε την θερμιδική σας πρόσληψη έως και κατά 30%! • Να τρώτε πάντα πρωινό Δεκάδες έρευνες συνδέουν το πλήρες πρωινό με τη διατήρηση ενός ιδανικού βάρους. Πώς μπορείτε να έχετε πάντα ένα πλήρες πρωινό, ακόμη και την περίοδο της νηστείας; Με κάποια/ες από τις παρακάτω επιλογές: - Γάλα σόγιας, ψωμί πολύσπορο, ταχίνι και μέλι - Φυσικός χυμός φρούτων, μουστοκούλουρο - Γάλα σόγιας, δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης - Φυσικός χυμός φρούτων, κουλούρι Θεσ/νίκης. • Φροντίστε να τρώτε αρκετά φρούτα μεταξύ των γευμάτων Επειδή στη νηστεία παρατηρείται αυξανόμενη πρόσληψη θερμίδων από νηστίσιμες μεν, γλυκές δε τροφές, με υψηλό θερμιδικό περιεχόμενο (π.χ. χαλβάς), είναι σημαντικό, η πρόσληψη σακχάρων (δηλαδή απλών υδατανθράκων) να προέρχεται κυρίως από τα φρούτα. Προτιμήστε φρούτα εποχής, όπως μήλα, αχλάδια, πορτοκάλια και μανταρίνια. • Αποφύγετε τις υπερβολές στο άμυλο και στη ζάχαρη Είναι δεδομένο ότι, λόγω του αποκλεισμού των ζωικών τροφών και των προϊόντων τους, τις μέρες πριν το Πάσχα προκύπτει ένα θερμιδικό κενό, που συνήθως συμπληρώνεται από άμυλο. Αυτό σημαίνει ότι, μοιραία, θα καταναλώσετε περισσότερα μακαρόνια, πατάτες, ρύζι, ψωμί και καλαμπόκι. Ένας τρόπος για να αποφύγετε την υπερκατανάλωση αμύλου τις ημέρες του Πάσχα, είναι να προτιμήσετε ζυμαρικά και γενικά προϊόντα > διατροφή οδηγός επιβίωσης για το Πάσχα 60 ολικής αλέσεως. Λόγω της υψηλής τους περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, θα σας προκαλέσουν γρηγορότερα κορεσμό. Όσο για τα γλυκά, είτε είναι νηστίσιμα είτε όχι αποδίδουν πάρα πολλές θερμίδες. Προτιμήστε γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες, αποξηραμένα φρούτα και γιαούρτι με φρούτα. • Φροντίστε να μη λείπει η σαλάτα από το τραπέζι Η σαλάτα αποτελεί πολύ καλή πηγή θρεπτικών συστατικών. Οι φυτικές ίνες που περιέχουν τα λαχανικά, βοηθούν να επέλθει γρηγορότερα ο κορεσμός, μειώνοντας τις πιθανότητες να υπερκαταναλωθεί το κυρίως πιάτο που συνοδεύουν. Προτιμήστε λαχανικά εποχής: Κολοκυθάκια, αντίδια, αγκινάρες, καρότα, κουνουπίδι, μαρούλι, παντζάρι, πράσο, ραπανάκια, ραδίκια, σπαράγγια, σπανάκι, μπρόκολο. • Περιορίστε την κατανάλωση ελαιολάδου Δεν χρειάζεται να «ποτίζετε» τα πιάτα σας με λάδι, λες και πρόκειται για... γλάστρες. Ρίξτε το λάδι με μέτρο, χρησιμοποιώντας μεζούρα (κουταλιά της σούπας, φλιτζάνι καφέ). Σε έρευνα που διενήργησε το portal διατροφής medNutrition, διαπιστώθηκε πως οι περισσότεροι καταναλωτές (55,3%) δεν χρησιμοποιούν μεζούρα για να μετρήσουν το λάδι που βάζουν στο φαγητό τους. Την ίδια ώρα, οι περισσότεροι εξ > Life > Positive < αυτών είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι. Αυτό, μάς οδηγεί στο συμπέρασμα, πως η αντίληψη των περισσότερων ότι το ελαιόλαδο είναι καλό για την υγεία και πως μπορούμε να το καταναλώνουμε άφοβα, είναι μια μεγάλη παρεξήγηση... • Μην ξεχνάτε την άσκηση Επειδή κάνετε νηστεία ή επειδή ετοιμάζεστε για το …ανελέητο φαγοπότι που ξεκινάει μετά την Ανάσταση και συνεχίζεται όλη την εβδομάδα του Πάσχα, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να… ξεχάσετε και την άσκηση! Άσκηση θεωρείται η συστηματική σωματική δραστηριότητα διάρκειας τουλάχιστον 30 λεπτών που εκτελείται τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας. Και φυσικά όταν λέμε άσκηση, δεν εννοούμε απαραιτήτως κάποιο σπορ ή το γυμναστήριο. «Ψηφίστε» περπάτημα, ανεβοκατέβασμα σκαλιών, δουλειές του σπιτιού ή ποδήλατο! • Και το Πάσχα έφτασε... Και όταν πια καθίσετε στο γιορτινό τραπέζι, φροντίστε να μην ξεχάσετε πως τίποτα δεν είναι απαγορευτικό, αρκεί να καταναλώνεται με μέτρο. Μην ξεγελαστείτε και πιστέψετε πως αυτό σημαίνει λίγο απ’ όλα! Σερβίρετε το πιάτο σας σαν να τρώτε το καθημερινό μεσημεριανό σας (ή το βραδινό σας) και επιλέξτε τα φαγητά που σας αρέσουν περισσότερο για να συνθέσετε το γεύμα σας. Με αυτόν τον τρόπο, και τις γεύσεις που επιλέξατε θα χαρείτε και δεν θα περάσετε όλη την υπόλοιπη μέρα στο κρεβάτι με δυσπεψία. < i • Π αρασκευάς Παπαχρήστος, Διαιτολόγος –Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Α.ΤΕ.Ι.Θ, MSc στη Διασφάλιση Ποιότητας- Πανεπιστήμιο Paisley, Σκωτία, Κινητό: 6974 468 068, papachristos@ mednutrition.gr •Μ αίρη Μιχελή, Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Κινητό: 6936 07 0936, [email protected] Ώρες γραφείου: κατόπιν επικοινωνίας Χρεμωνίδου 19-21, Παγκράτι, Αθήνα, τηλ. 2107561853, φαξ. 210.7019040 AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 ! "#$"%&#"&&' () &" !*!&+ !,# !(& %, '-# !. )( ,! /.#'%& &+# ' %' *+()#$$'#"# !& & %!$#%#$'$" %&#& 000.-..1,/ > ομορφιά > Της Ρίτας Προδρόμου Ιδανικό χρώμα στα μαλλιά Επτά στις δέκα γυναίκες βάφουν τα μαλλιά τους. Οι περισσότερες από αυτές έχουν κάνει έστω και μία φορά βαφή στο σπίτι. Σε συνδυασμό με την εξέλιξη της οικιακής βαφής τα τελευταία χρόνια, το συμπέρασμα είναι απλό: η βαφή στο σπίτι είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση! Ε ίναι γνωστό πως εμείς οι γυναίκες, έχουμε μια ιδιαίτερη σχέση με τα μαλλιά μας. Αυτή η σχέση εξηγεί εν μέρει και τις λιγότερο ή περισσότερο χαριτωμένες εμμονές μας: αλλάζουμε ευκολότερα καριέρα, παρά κομμωτή! Με λίγη ενθάρρυνση, μπορούμε να πειραματιστούμε με χρώματα στο μακιγιάζ και στιλ στα ρούχα, όμως σπανιότατα και παρά τις πιθανές παραινέσεις, αποφασίζουμε να αλλάξουμε νούμερο βαφής. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, το μεγάλο αυτό κομμάτι της αγοράς έχει αναβαθμιστεί δραστικά, με εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα να κάνουν την εμφάνισή τους στα ράφια των σούπερ μάρκετ, των καταστημάτων ομορφιάς και των φαρμακείων. Φυσικά, το κομμωτήριο δεν υστερεί: οι επαγγελματικές βαφές βελτιώνονται εξίσου, αξιοποιώντας στο μέγιστο την τεχνολογία και την έρευνα των εταιρειών. Όμως, στις μέρες μας, οι προτάσεις για το σπίτι είναι πολλές, ποιοτικές, και κυρίως οικονομικές, με αποτέλεσμα να προσελκύουν διαρκώς νέες καταναλώτριες, οι οποίες είναι ολοένα και πιο απαιτητικές στην τήρηση της ισορροπίας value for money. Η κουλτούρα του κομμωτηρίου Περιποίηση σε βαθμό υπερβολής (ειδικά για τις καλές/τακτικές πελάτισσες), μασάζ κεφαλής, κατά το λούσιμο (κυρίως αν το κομμωτήριο διαθέτει τελετουργίες γνωστών brands, που εκπαιδεύουν τους συνεργάτες τους), χρώμα που λάμπει (αν ο/η υπεύθυνος/η του βαφείου είναι καλλιτέχνις), άριστο τελικό αποτέλεσμα και μηδενικό μουντζούρωμα (σημαντική λεπτομέρεια για όσες βάφουν τα μαλλιά τους σκούρα). Για όλους τους παραπάνω λόγους, αλλά και για τη διαδικασία των ανταυγειών, που ήταν πολύ δημοφιλείς την προηγούμενη δεκαετία και εξακολουθούν να έχουν φανατικές φίλες, το κομμωτήριο ήταν, είναι και θα είναι αναντικατάστατο. Η οικιακή βαφή σήμερα Παρά την ξεχωριστή θέση του κομμωτηρίου στο θέμα βαφή ωστόσο, η οικιακή βαφή κερδίζει διαρκώς έδαφος. Η αλλαγή αυτή συντελείται για πολλούς λόγους: • Όχι πια μονοδιάστατο προϊόν. Οι βαφές στο σπίτι μετρούν πολλές καινοτομίες την τελευταία δεκαετία: > ομορφιά 64 H διαδικασία εφαρμογής τους απλοποιήθηκε, η ποιότητα και η μυρωδιά των συνθέσεων βελτιώθηκε, είναι πλέον διαθέσιμες στην αγορά βαφές χωρίς αμμωνία, φόρμουλες που μειώνουν την ώρα εφαρμογής, βαφές με ρεφλέ και, εσχάτως, βαφές σε μορφή μους. Αυτές είναι λίγες μόνο από τις καινοτομίες που βοήθησαν στο να προσελκύσουν νέες πελάτισσες στη συγκεκριμένη προϊοντική κατηγορία. • Μεγάλη ποικιλία. Μπορείτε να επιλέξετε κάλυψη, μόνιμη βαφή ή βαφή τύπου χρωμοσαμπουάν για τόνωση του φυσικού χρώματος. Αν στα πλήρη σετ βαφών προσθέσετε και τις βαφές σε σωληνάριο για να κάνετε εσείς το μίγμα που θέλετε, οι επιλογές πολλαπλασιάζονται. Όσο για το χρώμα, οι αποχρώσεις που κυκλοφορούν δίνουν πραγματικά τροφή στη φαντασία. • Σημαντική βελτίωση της ασφάλειας. Οι οικιακές βαφές είχαν ανέκαθεν πολύ αυστηρές δερματολογικές προδιαγραφές, για να εκμηδενίζεται ο κίνδυνος εμφάνισης αλλεργικών και άλλων αντιδράσεων. Όμως, όπως είναι φυσικό, η βιομηχανία της ομορφιάς εξελίσσει διαρκώς τα προϊόντα της, ακολουθώντας τις νέες ανακαλύψεις. Έτσι, σήμερα, μπορούμε να μιλάμε για ακόμη πιο ασφαλείς βαφές και μείωση της εμφάνισης ερεθισμών και ενοχλήσεων, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ο προληπτικός έλεγχος (συνήθως 48 ώρες πριν την βαφή), που συστήνουν οι περισσότερες εταιρείες, είναι περιττός. • Προϊόντική υποστήριξη. Ποτέ δεν ήταν ευκολότερο να διατηρήσετε το χρώμα και την υγεία των μαλλιών σας. Ένα πλήθος προϊόντων, από σαμπουάν και κοντίσιονερς ως ειδικές μάσκες ενίσχυσης χρώματος και συμπληρώματα διατροφής, βρίσκονται πλέον στην υπηρεσία της κόμης σας. Κοντά στις γνωστές μάρκες που διατίθενται αποκλειστικά στα κομμωτήρια, υπάρχουν πλέον και στα σούπερ μάρκετ σειρές υψηλής ποιότητας σε προσιτές τιμές, διευρύνοντας σημαντικά την γκάμα των διαθέσιμων επιλογών για τη φροντίδα των βαμμένων μαλλιών. • Θέμα τιμής. Ακόμη και μετά τις μειώσεις τιμών που παρατηρούνται πλέον σε αρκετά κομμωτήρια, οι βαφές μαλλιών που γίνονται στο σπίτι εξακολουθούν να είναι κατά πολύ οικονομικότερες. Αν, μάλιστα, είστε λίγο σχολαστικές στη διαδικασία και διαθέσετε χρόνο για να περιποιηθείτε τα μαλλιά σας μετά τη βαφή, το αποτέλεσμα δεν θα διαφέρει από αυτό που θα πετύχαινε το έμπειρο χέρι ενός επαγγελματία. < > Life > Positive < nature’s hair color, APIVITA Μόνιμη βαφή μαλλιών, με βιολογικό μέλι & βιολογικό έλαιο ηλίανθου, χωρίς PPD (Νο 1 αιτία αλλεργιών στις βαφές), αμμωνία, ρεζορκινόλη, σιλικόνες, οινόπνευμα και parabens. Στα φαρμακεία, σε 30 αποχρώσεις. Chroma Crystal & Chroma Sensitive, Kérastase Reflection Balm καθαρισμού μαλλιών για φροντίδα του χρώματος ανάμεσα στις βαφές, και σπρέι ενίσχυσης της λάμψης των βαμμένων μαλλιών για καθημερινή χρήση (δεν χρειάζεται ξέβγαλμα). Σε επιλεγμένα κομμωτήρια. Sublime Mousse by Casting, L’Oréal Paris Μόνιμη καλλυντική βαφή για λαμπερό χρώμα, σε πρωτοποριακή μορφή αφρού, για τέλεια κάλυψη των λευκών και ακόμα πιο εύκολη εφαρμογή. Διατίθεται σε 12 αποχρώσεις. life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive ιδανικό χρώμα στα μαλλιά System Nature, Sant’ Angelica Μόνιμη βαφή μαλλιών, χωρίς αμμωνία, οινόπνευμα και parabens. Φυσικό εκχύλισμα ελιάς και βιταμίνη C εμπλουτίζουν την απαλή σύνθεσή της. Κυκλοφορεί στα φαρμακεία, σε 30 λαμπερές αποχρώσεις. Dercos Aminactif Filler, Vichy Σπρέι με Aminexil, SP94, πολυφαινόλη, και προκερατίνη, που γεμίζει άμεσα τις ίνες της τρίχας, επανορθώνει τη φθορά και δρα ενάντια στην τριχόπτωση και στο σπάσιμο. Bonacure Intense Spray Conditioner, Schwarzkopf Διφασικό σπρέικοντίσιονερ εντατικής φροντίδας, διασφαλίζει το «σφράγισμα» των φολίδων της τρίχας, μετά από κάθε εργασία. Ιδανικό για τα λεπτά μαλλιά, αφού τα περιποιείται χωρίς να τα βαραίνει. Σε επιλεγμένα κομμωτήρια. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > ομορφιά > Επαγγελματικά tips για άριστο αποτέλεσμα 66 • Αποφύγετε τα χρώματα που είναι πολύ μακριά από το φυσικό σας, ειδικά αν κάνετε βαφή για πρώτη φορά. • Ακόμα κι αν είναι η εκατοστή φορά που κάνετε βαφή στο σπίτι, διαβάζετε πάντα τις οδηγίες χρήσης, ειδικά αν αλλάζετε συχνά μάρκα ή δοκιμάζετε μια βαφή που βγήκε τώρα στην αγορά. Μπορεί τα βήματα να είναι σε γενικές γραμμές παραπλήσια, εντούτοις κάθε εταιρεία μπορεί να έχει κάποια λεπτομέρεια ή μια διαφοροποίηση στη διαδικασία, ικανή να επηρεάσει το τελικό αποτέλεσμα. • Εφαρμόζετε τη βαφή σε άλουστα μαλλιά. • Αν κάνετε σκούρα βαφή, βάλτε λίγη βαζελίνη στο μέτωπο, στους κροτάφους, γύρω από τα αυτιά και στο σβέρκο πριν την εφαρμογή της βαφής, για να εμποδίσετε το χρώμα να κάνει λεκέδες στο δέρμα. • Για καλύτερη διείσδυση του χρώματος στην τρίχα, τυλίξτε τα μαλλιά σας με μια ειδική πετσέτα-σκουφί, με πλαστικό στην εσωτερική της μεριά (θα τη βρείτε σε καταστήματα καλλυντικών, σε σούπερ μάρκετ και σε καταστήματα με εξοπλισμό κομμωτηρίων). Η μόνωση θα ανεβάσει τη θερμοκρασία και θα σας χαρίσει ακόμη πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα. • Λίγο πριν το ξέβγαλμα, ρίξτε λίγο χλιαρό νερό στα μαλλιά σας, και κάντε απαλές κινήσεις μασάζ, μέχρι να αφροποιηθεί η βαφή. Στη συνέχεια ξεβγάλτε, μέχρι το νερό να βγει καθαρό. • Αποφύγετε το ξέβγαλμα και το λούσιμο με ζεστό νερό, γιατί έτσι θα ξεπλύνετε τις χρωστικές. Όσο πιο χλιαρό προς κρύο είναι το νερό, τόσο το καλύτερο για τη λάμψη της τρίχας και την αντοχή του χρώματος. > Life > Positive < Herb Gloss, Korres Μόνιμη κρέμα βαφή χωρίς αμμωνία, με έλαιο αβησσυνίας, εκχυλίσματα ηλίανθου και βαμβακιού, σε 32 αποχρώσεις, τις οποίες μπορείτε να αναμίξετε, δημιουργώντας το δικό σας αποκλειστικό χρώμα. Στα φαρμακεία. Anti-Hair Loss Color Repair, Innéov Εξειδικευμένο συμπλήρωμα διατροφής για βαμμένα μαλλιά, με ταυρίνη, έλαιο κουκουτσιών φραγκοστάφυλου, βιταμίνες Β6 & Ε. Αναδεικνύει το χρώμα, καταπολεμώντας ταυτόχρονα την τριχόπτωση. Στα φαρμακεία. Damaged & Colored Hair Repair, Ultrex Σαμπουάν ειδικό για γυναίκες με πιτυρίδα που βάφουν τα μαλλιά τους. Η τεχνολογία Ultrex Tech προσφέρει μέγιστη απαλότητα, μαζί με προηγμένη αντιπιτυριδική δράση. life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive ιδανικό χρώμα στα μαλλιά Koleston, Wella Μόνιμη κρέμα βαφή για πλούσιο χρώμα και έντονη λάμψη στα μαλλιά. Η ανανεωμένη συσκευασία της περιέχει διπλάσια ποσότητα από την πολύ καλή μάσκα για μετά τη βαφή. Color Protect Color Seal Concentrate, Pantene Pro-V Συμπυκνωμένη μάσκα προστασίας χρώματος, συμβάλλει στην προστασία των χρωστικών της βαφής, ώστε να μην ξεθωριάζει με το λούσιμο. Το χρώμα διατηρείται λαμπερό ως και 8 εβδομάδες μετά τη βαφή. Color, Wella Pro-Series Σαμπουάν και κοντίσιονερ με επαγγελματική σύνθεση και ιδιαίτερα προσιτές τιμές, για τη φροντίδα της τρίχας και την προστασία του χρώματος στα βαμμένα μαλλιά. Στα σούπερ μάρκετ και τα καταστήματα καλλυντικών. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > επιστημονικά νέα > Επιτακτική ακράτεια: «Πληγμα» στην ψυχή των ασθενών > Νέα δεδομένα στη θεραπεία της λευχαιμίας Η Χρόνια Μυελογενής Λευχαιμία (ΧΜΛ) θεωρείται η λευχαιμία των ηλικιωμένων. Διαγιγνώσκεται συνηθέστερα σε άτομα ηλικίας 60-65 ετών, με συχνότητα 1-2 περιστατικά ανά 100.000. Ωστόσο, ενώ κάποτε, η ΧΜΛ αποτελούσε θανατηφόρο νόσημα, σήμερα, οι εξελίξεις στη φαρμακευτική θεραπεία, βελτιώνουν διαρκώς την επιβίωση των ασθενών. «Το προφίλ της ΧΜΛ, ενός από τους τέσσερις συνηθέστερους τύπους λευχαιμίας, έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια με την εισαγωγή των στοχευμένων θεραπειών. O επιπολασμός της αυξάνεται καθώς οι ασθενείς ζουν περισσότερο», σχολιάζει ο Καθηγητής Michele Baccarani από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια στην Ιταλία. 68 Ο Καθηγητής υπήρξε επικεφαλής της μελέτης DASISION, όπου ένας νέος αναστολέας της BCRABL, με το όνομα dasatinib συγκρίθηκε με το imatinib, σε ασθενείς με ΧΦ-ΧΜΛ που δεν είχαν λάβει προηγούμενη θεραπεία. Το dasatinib έδειξε ανώτερη αποτελεσματικότητα, με υψηλότερα και ταχύτερα ποσοστά μοριακής και επιβεβαιωμένης κυτταρογενετικής ανταπόκρισης (CCyR) συγκριτικά με το imatinib, στους 12 μήνες, στους νεοδιαγνωσμένους ασθενείς με ΧΦ-ΧΜΛ. Ποσοστό 77% των ασθενών με dasatinib, έναντι 66% των ασθενών με imatinib, πέτυχαν το κύριο καταληκτικό σημείο της επιβεβαιωμένης CCyR. Με αυτά τα δεδομένα, το dasatinib έλαβε έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συνιστά μια επιλογή για τη Νεοδιαγνωσμένη ΧΜΛ σε χρόνια φάση, παρέχοντας στους ασθενείς την ευκολία της από του στόματος λήψης, μία φορά την ημέρα, ανεξάρτητα από τη λήψη τροφής. > Life > Positive < Άγχος και κατάθλιψη βιώνουν σε σημαντικό ποσοστό, οι πάσχοντες από επιτακτική ακράτεια. Τείνουν να οργανώνουν τη ζωή τους ανάλογα με το πού υπάρχει τουαλέτα, ενώ τα συχνά ατυχήματα τούς προκαλούν συναισθήματα ντροπής και ενοχής. Σύμφωνα με τη μελέτη EpiLUTs, που παρουσιάστηκε στο πρόσφατο Πανευρωπαϊκό Ουρολογικό συνέδριο στη Βιέννη, η πάθηση έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των πασχόντων, καθώς εξαιτίας της, οι ασθενείς αποφεύγουν τις κοινωνικές δραστηριότητες απομονώνονται και παθαίνουν κατάθλιψη. «Η ντροπή είναι ένα επιζήμιο συναίσθημα, που επιδρά σημαντικά στην αυτοπεποίθηση και μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη και την διατήρηση μιας υγιούς οικειότητας με τους άλλους ανθρώπους», εξηγεί ο Κλινικός Ψυχολόγος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο James Madison της Βιρτζίνια των ΗΠΑ, δρ David Reid. Τα στοιχεία αυτά αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία, αν σκεφτεί κανείς ότι σε πολύ μεγάλο ποσοστό η επιτακτική ακράτεια αφορά ανθρώπους παραγωγικής ηλικίας. Πολλοί άνδρες σκέφτονται ακόμη και να παραιτηθούν από την εργασία τους, εξαιτίας του προβλήματος, ενώ οι νεότεροι ασθενείς φοβούνται μήπως τη χάσουν. > Ελκώδης κολίτιδα: Θεραπεία χωρίς στεροειδή Ενθαρρυντικά είναι τα αποτελέσματα νέας μελέτης που παρουσιάστηκε στο 6ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης για την Έρευνα της Νόσου του Crohn και της Κολίτιδας, για τους ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή ελκώδη κολίτιδα (ΕΚ). Η μελέτη UC SUCCESS’, που πραγματοποιήθηκε σε ασθενείς που απέτυχαν να ανταποκριθούν στα κορτικοστεροειδή, έδειξε ότι η θεραπεία με ινφλιξιμάμπη, σε συνδυασμό με αζαθειοπρίνη (AZA), πέτυχε πολύ καλύτερη κλινική ανταπόκριση και επούλωση του βλεννογόνου, σε σχέση με όσους λάμβαναν μόνο αζαθειοπρίνη. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > εναλλακτικά > Της Νεκταρίας Καρακώστα Bελονισμός Bάζει τέλος στον πόνο; Ολοένα και περισσότερες παθήσεις προστίθενται στη λίστα των ενδείξεων του βελονισμού, που γίνεται αποδεκτός ως θεραπευτική λύση από πολλά συστήματα υγείας, ανά την Ευρώπη και τον κόσμο. Η πιο σημαντική του εφαρμογή ωστόσο, σχετίζεται με την αντιμετώπιση του πόνου. Α πό το 1976, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας περιλαμβάνει το βελονισμό στις ιατρικές θεραπείες και μάλιστα συντάσσει κατάλογο ασθενειών που μπορεί να θεραπεύσει. Πρόσφατα, ο Αμερικανικός Οργανισμός Ελέγχου Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), αφού εξέτασε ελεγχόμενες κλινικές μελέτες σχετικές με το βελονισμό, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι αποτελεσματικός για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου, του εμετού, της ημιπληγίας, των παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος και του εθισμού σε ουσίες. Πού οφείλει ο βελονισμός τη σημαντική διάδοση του; «Στο γεγονός ότι συμβάλλει, εδώ και 4.000 χρόνια, αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του πόνου, έχοντας τη μοναδικότητα μιας μεθόδου δοκιμασμένης από το χρόνο, χωρίς επιπλοκές» σημειώνει ο Ειδικός Γενικός Οικογενειακός Ιατρός, MD, GP και Ιατρός Βελονισμού (ICMART), κ. Ξενοφών Μπουρδάκης. «Στον αντίποδα, κάθε χρόνο, αποσύρονται από την κυκλοφορία χιλιάδες φάρμακα, γιατί εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες που τα καθιστούν επικίνδυνα. Η μέθοδος θεραπείας με βελονισμό δεν αποκλείει, ωστόσο, και τη συνδυαστική χρήση φαρμάκων. Με τη συνέργεια βελονισμού και φαρμάκων, ο ασθενής βρίσκει επιπρόσθετη βοήθεια στην αντιμετώπιση του προβλήματός του», προσθέτει ο ίδιος. Σήμερα, είναι πλέον διαθέσιμες δεκάδες μελέτες σχετικά με την αποτελεσματικότητα του βελονισμού στην αντιμετώπιση των κεφαλαλγιών, των ημικρανιών και των πόνων στη ράχη. «Σε κεφαλαλγίες και σε ημικρανίες, η υποκειμενική βελτίωση με τον βελονισμό είναι 55%- 87%. H θεραπεία συνιστά μια ιδιαίτερα αποτελεσματική λύση και στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου, καθώς έχει αποδεχθεί ότι βοηθά το 55%- 85% των ασθενών, πολύ περισσότερο από την εφαρμογή του placebo», εξηγεί ο κ. Μπουρδάκης. Πολλά «ιατρεία πόνου», στην Ελλάδα (π.χ. νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ) και στο εξωτερικό, χρησιμοποιούν βελονισμό ή ηλεκτροβελονισμό στην αντιμετώπιση του οξέος και χρόνιου πόνου. Είναι χαρακτηριστικό, ότι μια αναζήτηση στην ιατρική βάση δεδομένων Medline με τη λέξη βελονισμός, «επιστρέφει» περισσότερες από 10.500 δημοσιευ- > Life > Positive < μένες εργασίες για τη συγκεκριμένη θεραπεία. Από αυτές, οι 1.316 προέρχονται από την Κίνα. «Αυτό δείχνει, αφενός την ευρεία πλέον αποδοχή του βελονισμού από την παγκόσμια ιατρική κοινότητα, αλλά και το μεγάλο μερίδιο των Κινέζων επιστημόνων σε εργασίες που θεμελιώνουν την αποτελεσματικότητά του», εξηγεί ο κ. Μπουρδάκης. «Μαγεία» ή θεραπεία; Η εφαρμογή του βελονισμού ξεκίνησε πριν 4.000 χρόνια στη Κίνα. Στη Δύση, άρχισε να διαδίδεται πριν από περίπου 160 χρόνια και στην Ελλάδα, μόλις πριν από 25 χρόνια. Όταν έκανε τα πρώτα του βήματα στη Δύση, ο βελονισμός αντιμετωπίσθηκε με δυσπιστία, ως μία «μαγική» μέθοδος θεραπείας. Ο λόγος ήταν η ίδια η φιλοσοφία της παραδοσιακής κινέζικης ιατρικής, που είναι εντελώς διαφορετική από τη δυτική, ορθολογιστική, ιατρική σκέψη. Πώς άλλαξε η στάση της δυτικής Ιατρικής απέναντι στον βελονισμό; Η πρόοδος της φυσιολογίας και η ανάπτυξη νέων τεχνικών απεικόνισης έχουν επιτρέψει την κατανόηση και ερμηνεία των μηχανισμών δράσης του βελονισμού. Η έρευνα μάλιστα, με στόχο την πλήρη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας και της θεραπευτικής δράσης του βελονισμού, συνεχίζεται με αμείωτο ενδιαφέρον. Έτσι, σήμερα, το 64% των ιατρικών σχολών των ΗΠΑ περιλαμβάνουν το βελονισμό στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των φοιτητών Ιατρικής, ενώ στις ιατρικές σχολές της Κίνας, διδάσκεται η τοπογραφία των σημείων βελονισμού, στο μάθημα της ανατομίας. Ακόμη και σήμερα ωστόσο, «Δύση» και «Ανατολή» δεν έχουν πλήρως ...συμφιλιωθεί. Ο παραδοσιακός βελονισμός στηρίζεται στη θεωρία της «ενεργειακής ροής» του σώματος. Βάσει αυτής της θεωρίας, με τη διείσδυση βελόνων σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος (που ονομάζονται μεσημβρινοί), ξεμπλοκάρεται το «τσι» και η ισορροπημένη ροή της ζωτικής ενέργειας εξασφαλίζει την υγεία στον άνθρωπο. Οι ιατροί βελονιστές, αντίθετα, ενώ ακολουθούν τα βασικά σημεία του παραδοσιακού βελονισμού, δεν ασπάζονται τη θεωρία των τσι. Θεωρούν πως η εισαγωγή των βελόνων στα συγκεκριμένα σημεία, 71 AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > εναλλακτικά βελονισμός στην αντιμετώπιση του πόνου επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα και στα κανάλια μετάδοσης του πόνου. Η θεωρία επιβεβαιώθηκε πρόσφατα, με μελέτες που συμπεριέλαβαν μαγνητικές τομογραφίες του εγκεφάλου. Σ’ αυτές, φάνηκε καθαρά ότι η εισαγωγή των βελονών, ενεργοποιεί μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με την παραγωγή των φυσικών οπιοειδών του οργανισμού που δρουν ως παυσίπονα. Ελλάδα κατατάσσεται στις πιο ακριβές χώρες, όσον αφορά στο χώρο του φαρμάκου. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι με το βελονισμό, μπορεί να έχουμε μόνιμα αποτελέσματα εξαφάνισης του πόνου ή τουλάχιστον σημαντική βελτίωση αυτού», τονίζει ο κ. Μπουρδάκης. Την οικονομική αποδοτικότητα του βελονισμού έχει αναγνωρίσει και το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας (NHS), για την αντιμετώπιση των ασθενών που υποφέρουν από πόνους στη μέση. Πρόσφατη έκθεση του Εθνικού Ινστιτούτου για την Κλινική Αριστεία (NICE) αναφέρει πως ο βελονισμός δεν συνιστά απλώς την πιο αποτελεσματική θεραπεία για αυτούς τους ασθενείς, αλλά κοστίζει και λιγότερο. «Οι βελόνες είναι λεπτές σαν τρίχες, αποστειρωμένες και μιας χρήσεως, ενώ η εφαρμογή τους είναι αναίμακτη κι ανώδυνη» Οικονομικά αποδοτική λύση Εκτός από αποτελεσματική, η λύση του βελονισμού συνιστά πολλές φορές και την πλέον οικονομική επιλογή. «Αρκεί να αναλογιστούμε ότι η θεραπεία του χρόνιου πόνου κοστίζει πάρα πολλά χρήματα στον ασθενή, ο οποίος μπορεί να ταλαιπωρείται για χρόνια, με αμφίβολα αποτελέσματα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, στην Ελλάδα το κόστος θεραπείας είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς η Σε ποιες παθήσεις χρησιμοποιείται; O βελονισμός πραγματοποιείται με την τοποθέτηση βελόνων σε όλη την επιφάνεια του κορμού και του κρανίου, σε πολύ συγκεκριμένα σημεία και χρησιμο- >Ε ΠΙΛΕΟΓΟΝΤΑΣ ΒΕΛΟΝΙΣΤΗ.. 72 Για να εφαρμόσει κάποιος το βελονισμό, σύμφωνα με τα ελληνικά και διεθνή δεδομένα, κρίνεται απαραίτητο: 1) Να είναι πτυχιούχος γιατρός. 2) Να έχει άδεια ασκήσεως Ιατρικού Επαγγέλματος για την ελληνική επικράτεια. 3) Να είναι εγγεγραμμένος στον Ιατρικό Σύλλογο της περιοχής του. 4) Να έχει παρακολουθήσει τουλάχιστον τριακόσιες ώρες θεωρητικής και πρακτικής > Life > Positive < διδασκαλίας Βελονισμού, σε εκπαιδευτικό κέντρο της Ελλάδας ή του εξωτερικού. 5) Να είναι τακτικό μέλος αναγνωρισμένης ιατρικής εταιρείας Βελονισμού και εγγεγραμμένος στα αρχεία της. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://medvetacupuncture.gr που απευθύνεται κυρίως στους επαγγελματίες του Βελονισμού και εμφανίζεται στα ελληνικά και αγγλικά, ο επισκέπτης μπορεί να αντλήσει γενικές πληροφορίες για τον βελονισμό και τις θεραπευτικές αρχές του και κυρίως να μελετήσει το πρώτο και μοναδικό στον κόσμο online περιοδικό για το Βελονισμό, με αξιόλογες ερευνητικές εργασίες από καταξιωμένους επιστήμονες τόσο της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 ποιείται στις παρακάτω κυρίως ενδείξεις: • σε πόνους: πονοκεφάλους, ημικρανίες, ισχιαλγίες, οσφυαλγίες, πόνους από σπονδυλοαρθρίτιδες, πόνους στις αρθρώσεις, νευραλγίες του τριδύμου, πόνους ρευματικής οστεοαρθρίτιδας, πόνους από αυχενικό σύνδρομο, πόνους κατά την περίοδο, κράμπες, πλευροδυνίες. • σε ψυχοσωματικές παθήσεις: γαστρίτιδες, έλκη στομάχου, κολίτιδες, άσθμα, αϋπνίες, δυσκοιλιότητα, καταστάσεις άγχους, σεξουαλικές διαταραχές, αλλεργία, αλλεργικό συνάχι, υπέρταση. • στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. • σε διάφορες άλλες παθήσεις: παραλύσεις και παρέσεις άνω και κάτω άκρων μετά από ημιπληγία, παρέσεις του προσωπικού, ιλίγγους, δερματικές παθήσεις (ακμή, έκζεμα), διαταραχές αιμάτωσης άκρων, εμβοές ώτων. • στην παιδιατρική: σε περιπτώσεις νυκτουρίας και φόβου στο σκοτάδι των παιδιών κ.ά. Κι αν κάποιος πάσχει από... βελονοφοβία; «Έχω αντιμετωπίσει πολλές περιπτώσεις τέτοιων ανθρώπων, που ο φόβος τους διαρκεί μερικά λεπτά, ίσως δευτερόλεπτα. Όταν κάποιος έχει ένα σοβαρό πρόβλημα, μερικές βελόνες δεν είναι ικανές να τον σταματήσουν να κάνει τη θεραπεία του», τονίζει ο κ. Μπουρδάκης. Άλλωστε, «ελάχιστοι ασθενείς αναφέρουν πόνο, συνήθως στην πρώτη συνεδρία, λόγω του φόβου που αισθάνονται στη θέα της βελόνας περισσότερο, παρά λόγω του πραγματικού τσιμπήματος, που είναι ανεπαίσθητο», τονίζει. «Οι βελόνες είναι λεπτές σαν τρίχες, αποστειρωμένες και μιας χρήσεως, ενώ η εφαρμογή τους είναι αναίμακτη κι ανώδυνη». < i Πληροφορίες όσον αφορά τον Ιατρικό Βελονισμό στην Ελλάδα παρέχονται από: • ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒEΛΟΝΙΣΜΟΥ Β. ΕΛΛΑΔΟΣ Εγνατία 100, 54623 Θεσσαλονίκη, τηλ: 2310221150, fax: 2310283509, τηλ (κιν): 6973307470, e-mail : [email protected] • ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΥ Παπαδιαμαντοπούλου και Αλκμάνος 2, 11528 Αθήνα, τηλ : 210 7220542, fax : 210 7293345, e-mail : [email protected] • ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΥ Σόλωνος 34, 10673 Αθήνα, τηλ :210 3637064, fax : 210 6004707, http://www.acupuncture.gr > Life > Positive < > Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΑΝΕΤΑΙ ΣΤΑ ΒΑΘΗ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ... Από τον 3ο αιώνα π.Χ, στην Κίνα, ο βελονισμός αποτελεί μια από τις ακολουθούμενες ιατρικές πρακτικές. Αυτό αποδεικνύεται από το βιβλίο Nei King, το παλαιότερο κινεζικό ιατρικό βιβλίο, που εκδόθηκε τότε, αλλά η αρχική του σύνταξη θεωρείται ότι άρχισε 15 αιώνες πριν. Ο βελονισμός αναγνωρίστηκε από ιατρικά κέντρα της Δύσης πριν από έναν αιώνα. Για παράδειγμα, η έκδοση της κλασικής Ανατομίας του Gray, το 1901, αναφέρει ότι στο ισχιακό νεύρο έγινε βελονισμός για ανακούφιση από την ισχιαλγία. Το 1892, ο Sir William Osler στο Principles and Practice of Medicine, συνιστούσε το βελονισμό για την ισχιαλγία και την οσφυαλγία. Μετά το θάνατο του Osler, οι επιμελητές της έκδοσης αφαίρεσαν τα περί βελονισμού από τις επανεκδόσεις του συγγράμματός του. Αλλά και στην ίδια την Κίνα, ο βελονισμός τέθηκε υπό διωγμό από το 1949, στο πλαίσιο εκμοντερνισμού που ήθελε να εφαρμόσει το καθεστώς. Υπήρξαν όμως έντονες αντιδράσεις και, τελικώς, αφού η παραδοσιακή κινεζική ιατρική απέδειξε την αποτελεσματικότητά της σε πολλές παθήσεις, αναγνωρίστηκε ως ισότιμη στην Κίνα, διδασκόμενη και σήμερα παράλληλα με τη δυτική ιατρική. 73 Στην Ελλάδα, η διάδοση του βελονισμού οφείλεται στον ελληνοκύπριο γιατρό Γιάγκο Καραβή, που εξέδωσε το βιβλίο «Ο βελονισμός στο πλαίσιο της όλης ιατρικής» (Αθήνα, 1973), ίδρυσε το πρώτο ιατρείο βελονισμού στην Ελλάδα (1974), δίδαξε βελονισμό και ίδρυσε την Ελληνική Εταιρεία Βελονοθεραπείας (1975). Ο πρώτος Έλληνας γιατρός που εφάρμοσε το βελονισμό και έτυχε διεθνών τιμητικών διακρίσεων ήταν ο Κωνσταντίνος Τράγκας. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 απόδραση > Της Ζέφης Κληρονόμου Πάσχα στη Μονεμβασιά > Το Πάσχα στη Μονεμβασιά έχει άρωμα βιολέτας κι ατμόσφαιρα βγαλμένη από ρομαντικά παραμύθια, γεμάτα Παλαιολόγους και δεσποσύνες. Κ άθε βήμα σας στη βυζαντινή καστροπολιτεία του λακωνικού νότου, είναι επιστροφή στην εποχή των Ιπποτών. Αφήστε πίσω τον παραθαλάσσιο οικισμό της Γέφυρας και διασχίστε τη στενή λωρίδα γης, πλάι στην προβλήτα με ιστιοφόρα που καταπλέουν συχνά στο Γιβραλτάρ της Ανατολής. Ο δρόμος αυτός είναι η μόνη έμβαση (εξού και το Μονεμβασιά) για το βράχο, που τώρα την άνοιξη μεταμορφώνεται σε πολύχρωμο καμβά από ανεμώνες, παπαρούνες, μοβ κρίνους της Παναγιάς και κίτρινες αγριομαργαρίτες. «Πέτρινο καράβι μου, που με ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο» παρομοίασε ο Γιάννης Ρίτσος τη γρανιτένια σιλουέτα που αναδύεται από τα νερά, στεφανωμένη από την περίφημη καστροπολιτεία. Φλας μπακ στο χρόνο Κάποτε φυσική προέκταση της λακωνικής γης, υπήρξε βάση για τα μινωικά πλοία. Το 375 μ.Χ., ένας φοβερός σεισμός ξεκολλά θεόρατο κομμάτι από τη στεριά και γεννηθήτω ο βράχος-νησί. Τον 6ο αιώνα, Λακεδαιμόνιοι εγκαταλείπουν την Σπάρτη για να σωθούν από επιδρομές Σλάβων και βρίσκουν καταφύγιο στο φυσικό οχυρό του βράχου. Η Πάνω Πόλη οχυρώνεται και, τετρακόσια χρόνια αργότερα, αρχίζει η κατοίκηση της Κάτω Πόλης του Κάστρου. Διαβαίνοντας την πύλη της καστροπολιτείας, επισκεφθείτε το σπίτι του Μονεμβασιώτη ποιητή, με την προτομή του στο λιακωτό με θέα το πέλαγος. Ανηφορίζοντας το καλντερίμι, ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει στο 13ο και 14ο αιώνα, όταν η βυζαντινή καστροπολιτεία βρισκόταν στο απόγειο της ακμής της. Όπου κι αν πέσει το βλέμμα, σημάδια από το πέρασμα Φράγκων, Καταλανών, Τούρκων, Ενετών που ζήλεψαν τη στρατηγική θέση του «περιώνυμου άστεως». Το 1828 η Μονεμβασιά υπάγεται στο νέο ελληνικό κράτος, η Πάνω Πόλη ερημώνει αλλά το οχυρό του βράχου χρησιμοποιείται ως πυριτιδαποθήκη από Γερμανούς και συμμάχους στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα επόμενα χρόνια αναπτύσσεται ο παραθαλάσσιος οικισμός της Γέφυρας, πέρα από τη λωρίδα γης που συνδέει το βράχο με την ξηρά. Step στο κάστρο Η Κάτω Πόλη, χτισμένη στις παρυφές του βράχου, παραμέ- νει ζωντανή καστροπολιτεία, με μόνιμους κατοίκους και φανατικούς επισκέπτες. Περπατήστε στον κεντρικό λιθόστρωτο δρόμο του κάστρου με τα ταβερνάκια και τα καταστήματα, τη Μέση οδό των Βυζαντινών. Τα τροχοφόρα λάμπουν διά της απουσίας τους και το μόνο μεταφορικό μέσο που θα συναντήσετε είναι ίσως κάποιο γαϊδουράκι, φορτωμένο μαναβικά! Αφήστε στο δωμάτιο τα τακούνια, φορέστε αθλητικά παπούτσια και πάμε για ανάβαση στην Πάνω Πόλη του κάστρου, το Γουλά, τριακόσια μέτρα ψηλά. Ανηφορίστε ανάμεσα σε καμάρες, πεζούλες, στέρνες, συκιές, χαρουπιές, φραγκοσυκιές κι εκκλησιές, τόσες πολλές που κάποτε λένε πως έφταναν τις σαράντα τον αριθμό. Σε Ανατολή και Δύση, τείχη κατηφορίζουν στο πέλαγος, αγκαλιάζοντας ακόμα προστατευτικά την Κάτω Πόλη, κόντρα σε αόρατους εχθρούς. Καθώς τα λίθινα σκαλοπάτια φιδογυρίζουν ανεβαίνοντας το βράχο, το υπαίθριο step συνεχίζεται με αμείωτη ένταση και η θέα σκαλί σκαλί γίνεται συναρπαστική. Κάτω, οι κεραμιδένιες στέγες των αναπαλαιωμένων αρχοντικών και ξενώνων, οι λου- > Life > Positive < 75 AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > απόδραση λουδιασμένες αυλές, οι βυζαντινοί ναοί με τους τρούλους και τα καμπαναριά, σαν ψηφίδες σε ένα εντυπωσιακό μωσαϊκό που απλώνεται κάτω από τα πόδια σας. Δεξιά κι αριστερά σας, τείχη που κατηφορίζουν στο πέλαγος και, πέρα, ως εκεί που φτάνει το μάτι, η θάλασσα στραφταλίζει στον ήλιο. Η ανάσα κόβεται από την ανηφοριά ή μήπως από το ανεπανάληπτο πανοραμίκ; Δρασκελίζετε την πύλη της Πάνω Πόλης, τη θολωτή στοά με τις πολεμίστρες και μπαίνετε στο τελευταίο οχυρό του κάστρου, με το βυζαντινό τείχος σύρριζα χτισμένο στην κοψιά του βράχου και τα χαλάσματα αλλοτινών καιρών. Γαντζωμένη στην άκρη του χάους, δεσπόζει η Αγία Σοφία του 12ου αιώνα, μικρογραφία εκείνης της Πόλης. Περιεργαστείτε τις υπέροχες βυζαντινές τοιχογραφίες στο εσωτερικό του ναού, όπου κάποτε λειτουργήθηκαν αυτοκράτορες. Επιτάφιος στο κάστρο Βράδυ Μεγάλης Παρασκευής, ακροβολιστείτε από νωρίς στην πλατεία του κάστρου με το Κανόνι, για να ακολουθήσετε την περιφορά του Επιταφίου στα δρομάκια του κάστρου. Ψαλμωδίες από το «Ω Γλυκύ μου Έαρ» πλημμυρίζουν την ατμόσφαιρα, καθώς ο ανθοστόλιστος Επιτάφιος δρασκελίζει την πύλη της εκκλησίας του Ελκόμενου Χριστού κι η πομπή παίρνει το δρόμο για το καλντερίμι. Ένα ανθρώπινο ποτάμι από πιστούς με αναμμένα κεριά κατακλύζει το κεντρικό λιθόστρωτο, κατηφορίζει στα δρομάκια που οδηγούν ως την Παναγία τη Χρυσαφίτισσα, φωταγωγημένα με φανούς και το απαλό φως των κεριών που έχουν ανάψει οι κάτοικοι της καστροπολιτείας σε παράθυρα και περβάζια. Κάτω από έναν έναστρο ουρανό-υπερπαραγωγή, με τα τριζόνια να σιγοντάρουν τους ψάλτες και το άρωμα του νυχτολούλουδου πιο δυνατό κι από το λιβάνι, ο Επιτάφιος φτάνει στο λευκό σαν περιστέρι ναό του 17ου αιώνα. < 76 > Life > Positive < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > ΠYΞIΔA Πού; Αθήνα-Μονεμβασιά 320 χλμ., μέσω Τρίπολης-Σπάρτης. Check-in Ενδεικτικά, στον πύργο με τα επτά παράθυρα του παραδοσιακού ξενώνα Αρδάμης (www.ardamis.gr/) εντός του κάστρου, στο ξενοδοχείο «Λουλούδι της Μονεμβασιάς» (www. flower-hotel.gr/) στη Γέφυρα, στο Kinsterna Hotel & Spa (www. kinsternahotel.gr/) στον Άγιο Στέφανο Μονεβασιάς για χαλάρωση στο τούρκικο χαμάμ, μετά την ανάβαση ως την Άνω Πόλη της καστροπολιτείας. Tip Ρίξτε μια ματιά στην Αρχαιολογική Συλλογή Μονεμβασίας. Το παλιό τζαμί στην πλατεία Ελκόμε- νου Χριστού φιλοξενεί τσουκάλια, φουφούδες, λυχνάρια κι όχι μόνο των βυζαντινών κατοίκων του Κάστρου. Must Η μαγειρίτσα στη «Ματούλα» και τα νηστίσιμα στη «Μαριάνθη», με τα τραπεζάκια έξω πάνω στο καλντερίμι, οι γκόγκες στην ταβέρνα-μουσείο λαϊκής τέχνης με συλλογή αγροτικών εργαλείων στου «Πιπινέλη», καθ’ οδόν για τον Ξιφιά. Το νου σας για τα λαμπροκούλουρα, τους σαμουσάδες, τις δίπλες, τα μελιτίνια, τα ραφιόλια και, κυρίως, τα αμυγδαλωτά από το εργαστήρι παραδοσιακών γλυκισμάτων Χαραμή, στη Γέφυρα, με την παραδοσιακή συνταγή της κυρα-Ευαγγελίας από το Κάστρο. Αμυγδαλόψιχα, βούτυρο, ανθόνερο, αγνά ελληνικά υλικά ανακατεμένα με τέχνη. Το δειλινό φροντίστε να σας βρει στο «Ενετικό» και στον «Άγγελο», τα ατμοσφαιρικά καφέ-μπαρ του κάστρου με βεράντα στη θάλασσα. Γυρίστε τη ματιά σας κατά το κάστρο, που, μέσα στο μισοσκόταδο, μοιάζει σαν θεατρικό σκηνικό με εσάς πρωταγωνιστές! > απόδραση Το φαρμακείο των διακοπών Mαζί με τις λαμπάδες, τα ρούχα και τα … καινούρια παπούτσια, οι οργανωμένοι ταξιδιώτες κρατούν «χώρο» στις αποσκευές για ένα «μίνι φαρμακείο». Κι αυτό γιατί, τα ατυχήματα και τα μικροπροβλήματα στη διάρκεια των διακοπών, αποτελούν συνηθισμένο φαινόμενο. Στόχος ενός τέτοιου «κιτ» Μικροτραυματισμοί < Οι μικροτραυματισμοί είναι σύνηθες απρόοπτο των εκδρομών και των εξορμήσεων στην ύπαιθρο, όπου μικροί και μεγάλοι επιδίδονται σε δραστηριότητες με τις οποίες δεν είναι εξοικειωμένοι. Το σημαντικότερο, σε περίπτωση τραυματισμού, είναι να μην χάσετε την ψυχραιμία σας! 78 Πλύντε καλά την πληγή με νερό. Αν η αιμορραγία συνεχιστεί, προσπαθήστε να την σταματήστε, πιέζοντας ελαφρά την πληγή με αποστειρωμένη γάζα. Αφού απολυμάνετε το τραύμα με αντισηπτικό, τοποθετήστε ένα προϊόν που να βοηθάει στη γρήγορη επούλωση και καλύψτε με γάζα. Σήμερα, υπάρχουν προϊόντα που εξισορροπώντας την υγρασία στην πληγή, επιταχύνουν την ανανέωση των κυττάρων και άρα την επούλωση. Τα προϊόντα αυτά έχουν επίσης το πλεονέκτημα να ανακουφίζουν άμεσα από τον πόνο και να αποτρέπουν τη δημιουργία ουλών ή σημαδιών. Τέλος, αν δεν έχετε κάνει αντιτετανικό εμβόλιο, φροντίστε να επικοινωνήσετε άμεσα με το γιατρό σας. > Life > Positive < είναι -προφανώς- η αντιμετώπιση κάποιου τραυματισμού, κάποιου διαστρέμματος, διαφόρων τσιμπημάτων από έντομα και πρέπει να περιλαμβάνει: 1. για την αντιμετώπιση τραυμάτων: Γάζες, βαμβάκι, αυτοκόλλητη ταινία, αυτοκόλλητους επιδέσμους σε διάφορα μεγέθη, οξιζενέ, βάμμα ιωδίου, οινόπνευμα. 2. για τα τσιμπήματα: αντιισταμινική αλοιφή ή λοσιόν για την αντιμετώπιση του κνησμού. Αν κάποιος είναι αλλεργικός στα τσιμπήματα, είναι απαραίτητο να έχει μαζί του και μια ένεση κορτιζόνης ή ότι έχει συμβουλεύσει ο γιατρός, καθώς το τσίμπημα μπορεί να του προκαλέσει άμεσα αναφυλαξία. 3. για τις διάρροιες, τη δυσκοιλιότητα, τους εμέτους, τη δυσπεψία, τη ναυτία: αντιεμετικά και αντιδιαρροϊκά φάρμακα, ήπιο καθαρτικό και αντιόξινα. 4. για τον πυρετό, τον πονόδοντο ή άλλο πόνο: αναλγητικά- αντιπυρετικά. Αν έχετε παιδιά, πρέπει να έχετε μαζί σας κατάλληλα, παιδικά αναλγητικά. 5. για τα ατυχήματα: ελαστικό επίδεσμο που θα βοηθήσει σε περίπτωση διαστρέμματος ή κάκωσης και παραμάνες. 6. για ηλιοπροστασία: αντηλιακό για παιδιά και ενήλικες. 7. Πάντα χρήσιμα: Ψαλίδι και τσιμπιδάκι, τοπική αντιβιοτική αλοιφή, θερμόμετρο, γάντια μιας χρήσεως, φυσιολογικός ορός. 8. για το ταξίδι στο εξωτερικό: Αν ακολουθείτε κάποια φαρμακευτική αγωγή, πάρτε μαζί σας τα φάρμακά σας. Στο εξωτερικό, κανένα φαρμακείο δεν θα σας δώσει φάρμακα χωρίς ιατρική συνταγή. Αν θεωρείτε πως στη διάρκεια του ταξιδιού σας θα χρειαστείτε π.χ. αντιβίωση, συζητήστε με το γιατρό σας και προμηθευτείτε από εδώ τη θεραπεία. 9. Στο ταξίδι, φροντίστε να έχετε τα φάρμακα που χρειάζεστε στη χειραποσκευή σας. Στους αποθηκευτικούς χώρους των αεροπλάνων ή των λεωφορείων, μπορεί να εκτεθούν σε ακραίες θερμοκρασίες. Για τον ίδιο λόγο, μην αφήνετε τα φάρμακα στο αυτοκίνητο. < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > pet love > Της Ειρήνης Πιτσιλίδη Κατοικίδιο και Παιδί Mπορούν να συμβιώσουν αρμονικά Η 80 νηπιακή ηλικία είναι αυτή κατά την οποία είναι πιο πιθανό ένα παιδί να επιμείνει στην απόκτηση ενός κατοικιδίου, συνήθως σκύλου ή γάτας. Συνήθως, η απόφαση απόκτησης και η επιλογή του τετράποδου φίλου βασίζεται σε συναισθηματικά κριτήρια, που αφορούν στο παιδί, στην ουσία όμως, πρόκειται για μία πολύ σημαντική κίνηση που επηρεάζει όλη την οικογένεια και η οποία πρέπει να παρθεί με λογική και με γνώμονα τα πρακτικά κριτήρια που αφορούν στην καθημερινότητά της. Τα κατοικίδια διδάσκουν την πίστη, τη φιλία και την αγάπη. Τα παιδιά μαθαίνουν τον κύκλο της ζωής και, έτσι, εξοικειώνονται με την ιδέα της απώλειας. Επιπλέον, μαθαίνουν να παρέχουν φροντίδα και προστασία, ενώ τονώνεται το αίσθημα της υπευθυνότητας. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να μεταφραστεί σε πλήρη μεταφορά της ευθύνης του κατοικιδίου στο παιδί. Την ουσιαστική ευθύνη τη φέρετε εσείς που οφείλετε να καθοδηγείτε και να φροντίζετε το νέο μέλος της οικογένειάς σας, κάνοντας το παιδί σας ενεργό σε αυτή τη διαδικασία. Κατ’ αρχάς, η άφιξη ενός κατοικιδίου στο σπίτι δεν έχει σχεδόν καμία διαφορά με την άφιξη ενός νέου μωρού και έτσι θα πρέπει να την αντιμετωπίζετε. Μην υπερεκτιμάτε τις δυνατότητές σας. Αν, για παράδειγμα, δεν μπορείτε να τηρείτε το πρόγραμμα που χρειάζεται ένα σκύλος, ίσως θα ήταν προτιμότερο να επιλέξετε να αποκτήσετε μία γάτα που είναι από τη φύση της πιο ανεξάρτητη. Μην ξεχνάτε πως το κατοικίδιο σας χρειάζεται χώρο και συντροφικότητα, που σημαίνει πως θα πρέπει προσαρμόσετε το περιβάλλον σας στις ανάγκες του, φροντίζοντας ταυτόχρονα και για την ασφάλειά του. Μην αφήνετε το παιδί σας να παίζει βίαια ή άγαρμπα με τον τετράποδο φίλο του. Κάτι τέτοιο προκαλεί στρες στο κατοικίδιό σας ενώ ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα στη συμπεριφορά του. Γνωρίζετε καλά πως τα παιδιά χάνουν > Life > Positive < εύκολα το ενδιαφέρον τους. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τα κατοικίδια. Για αυτό το λόγο, κρατάτε τη σχέση μεταξύ τους ζωντανή και ουσιαστική, με το να θέτετε όρια στην ώρα παιχνιδιού και στην επαφή μεταξύ τους. Στην περίπτωση επιλογής σκύλου ράτσας, φροντίστε να διευρευνήσετε το θέμα και να επιλέξετε αυτή που σας ταιριάζει. Αν, για παράδειγμα, υπάρχουν πολύ μικρά παιδιά στο σπίτι και ο χρόνος που μπορείτε να διαθέσετε είναι περιορισμένος, θα ήταν λάθος να επιλέξετε μια πολύ ενεργητική, μεγαλόσωμη ράτσα. Επιλέξτε τη θετική εκπαίδευση για το σκύλο σας. Μπορεί να ξεκινήσει από πολύ μικρή ηλικία (2 μηνών κουτάβι) και, εφόσον συμμετέχετε ενεργά, μπορεί να κάνει την συμβίωσή σας πραγματικά αρμονική. Τέλος, μην ξεχνάτε το πιο σημαντικό... τα οφέλη από την επαφή με ένα κατοικίδιο είναι πολύ σημαντικά για ένα παιδί αλλά είναι εξίσου σημαντικά και για εσάς. < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 (Ú")")/(+(Ú4/9Ú¢%%9%0/9Ú49/9£ 4HOMASê'ORDON ¡ Ú¡ÚÚ ¡ ØÃã½ Øε %+/(Û ~%.Ú+9+//0%)ÚÚ4!Ú")")/%)! ¾¸ÛÃÅÄÇ½ÛäÂÅÛÆÇ½Û¼ÀÄÆÆ¸Ûæ¸êÛ½Û»µÇÂæ½ÛæÁ½æã¾Ä»½êÛÆÇÂÅµ¸ÛÇ½êÛÀÀ½Á¾¿´êÛÃ¸ÁÆÇ¸ Æ½êÛÇÂÊÛæã¼ÀÂÊÛä¾ÀáÀÀ½Á¸Û¸Ã¶ÛÇ½Û¿ÈÇµ¸ÛÇÂÊÛÆÇÅ¸Ç½¼Â·Û4HOMASÛ'ORDONÛ ÊÇ¶Û ÃÂÊÛ »µÁã¾Û Ç½Û »¾ÆÇ¸Æ½Û Ç½êÛ æ¸ÅÇÊÅµ¸êÛ ÆÇÂÛ áÅ¼ÂÛ ãµÁ¸¾Û ¶Ç¾Û ÂÛ 4HOMASÛ 'ORDONÛ áè½ÆãÛ æ¸É¶æãÁÂêÛ»µÃÀ¸ÛÆÇÂÊêÛ§ÀÀ½ÁãêÛ¿çãÛÆÇ¾¼æ´ÛÇÂÊÛ¼ÄÁ¸Û¿¸¾Û¹Å¾Æ¿¶Ç¸ÁÛÆãÛÆÊÁãÉ´ÛãÃ¸ä´Û æãÛÇ½ÁÛ½¼ãÆµ¸ÛÇÂÊÛ¸êÛæãÇ¸äáÅã¾ÛãÃÂæáÁÈêÛ¶ÀãêÛã¿ãµÁãêÛÇ¾êÛÃÀ½ÅÂäÂÅµãêÛÃÂÊÛ»µÁÂÊÁÛÇ½ÁÛ ÃÅ¸¼æ¸Ç¾¿´Ûã¾¿¶Á¸ÛÇ½êÛÃ¸ÁÆÇ¸Æ½êÛ¸¾ÛÇ¾êÛãÊÉÅ¾ÆÇãêÛ¸ÀÀÛ¿¸¾ÛÇ¾êÛ»ÊÆÅãÆÇãêÛÃÀãÊ ÅáêÛÅ¶¿ã¾Ç¸¾Û¼¾¸Û¹¾¹Àµ¸ÛãçÁÂ¼ÁÈÆµ¸ê "RUSEê"ONGARêê,ISAê"ROWN ¦§}Ú¡Ú¡ ¡Ú /8&/2$Ú5.)6%23)49Ú02%33 £¢¢¢ê ê¢êê£ê¢ ØÃã½ Øε %+/(Û ~%.Ú+9+//0%)ÚÚ4!Ú")")/%)! ÂÛæÂÁ¸»¾¿¶ÛÆÇÂÁÛ¿¶ÆæÂÛÆ·¼¼Å¸ææ¸ÛÃÂÊÛ»¾¸ÃÅ¸¼æ¸Çã·ãÇ¸¾ÛÇ½ÁÛÊÉÂÀÂ¼µ¸ÛÇ¶ÆÂÛÇÈÁÛÇÅÂ æÂ¿Å¸ÇÄÁÛ¶ÆÂÛ¿¸¾ÛÇÈÁÛçÊæÇÈÁÛÇÂÊêÛÅ¸ææáÁÂÛ¸Ã¶Û»ã¿»ãêÛ¿ÂÅÊä¸µÂÊêÛã¾»¾¿Â·êÛãå½ ¼ãµÛ¹´æ¸Û¹´æ¸ÛæãÛ¹Æ½Ûá¼¿ÊÅ¸ÛãÃ¾ÆÇ½æÂÁ¾¿Û»ã»ÂæáÁ¸Û¸Ã¶Û¶ÀÂÛÇÂÁÛ¿¶ÆæÂÛÇÂÊêÛÀ¶¼ÂÊêÛ ¼¾¸Û ÇÂÊêÛ ÂÃÂµÂÊêÛ ÂÛ ÁçÅÈÃÂêÛ Ç½êÛ »¾ÃÀ¸Á´êÛ Ã¶ÅÇ¸êÛ ¼µÁãÇ¸¾Û ÇÅÂæÂ¿ÅÇ½êÛ ¿¾¸¼Å¸äãµÛ ÇÂÛ ÃÂÅÇÅáÇÂÛÇÂÊÛ ÊÃÂº´ä¾ÂÊÛÇÅÂæÂ¿ÅÇ½¡Û¿¸¾ÛÃ¸ÅáÉã¾Û¼ÁÄÆã¾êÛÃÂÀ·Ç¾æãêÛ¶É¾Ûæ¶ÁÂÛ¼¾¸ÛÇÂÊêÛ ¸ÆÉÂÀÂ·æãÁÂÊêÛæãÛÇÂÛä¸¾Á¶æãÁÂÛÇ½êÛÇÅÂæÂ¿Å¸Çµ¸êÛ¸ÀÀÛ¿¸¾Û¼¾¸Û¿çãÛæÂÅäÈæáÁÂÛÁçÅÈ E K Δ O Σ E I Σ ÃÂÛ¸ÅÀÀ½À¸Û¸Á¸À·ã¾ÛÇ½Ûæ¸¿ÅÛ»¾¸»¾¿¸Æµ¸ÛºÊÉ¾¿´êÛ¸ÃÂ¿¸ÇÆÇ¸Æ½êÛÇÈÁÛçÊæÇÈÁÛ ✁ E K Δ O Σ E I Σ .!)Ø%À»çÇæÁØ¾µØæ¿ÇØÃÄã²½ãÄãØÃÄº¾ØÀµÂµ¼ÄÅØ¸»ã´çÇ¾ÃºØæãØµ¾Ä»¼µÄµ¶¿½±Ø¼µ»ØÆÅÂ²êØãÀ»¶ÂÇ¾ÃºØ¹»µØÄµØáå¿¸µØµÀ¿ÃÄ¿½±ê 4½ÁÛ )ÆÇÂÅµ¸ÛÇ½êÛ%ÀÀ½Á¾¿´êÛ%Ã¸ÁÆÇ¸Æ½ê¡ 4½ÁÛ ÊÉÂÀÂ¼µ¸ÛÇ½êÛ4ÅÂæÂ¿Å¸Çµ¸ê¡Û Ä¿ÇØ4HOMASØ'ORDONØØε ÄÅ¾Ø"Ø"ONGARØ¼µ»Ø,Ø"ROWNØØε /¾¿æ¾Çæ¿Ø Ø Ø Ø Ø Ø /¸³ê !Â»çØ Ø 4+Ø ØØØØØØØØØØØØØØØØØØØØØØØ³½ºØ Ø Ø Ø Ø ÛÛÛÛ Ø E K O 4º½ Δ Σ E I Σ uÛÇ¸ÉÊ»ÅÂæ¾¿Û-Ø»ÄÃ»½²¸ºêØ!%Ø¹Ø»¼¿½¿ÇØØØ½Çä¸µØØÛÛ uÛæãÛä¸åÛÛÛuÛÇ½ÀãäÈÁ¾¿ÛÛÛuÛæáÆÈÛEMAILÛINFO@PITSILIDISGR E K Δ O Σ E I Σ > θεάματα Δοκιμάζουμε τις αντοχές μας από «ΜΕΣΑ» ΤΙ: Έξι ώρες παράσταση, χωρίς αρχή, μέση και τέλος. Μπορείς να δεις όσο θέλεις, να καθίσεις όπου θέλεις, να βγεις και να επιστρέψεις όσες φορές μπορείς και θες. Η πόλη. Η επιστροφή στο σπίτι. Εκατοντάδες εκδοχές της ίδιας καθημερινότητας, από τριάντα ερμηνευτές, στην ίδια, αλλά και πάντα διαφορετική εικόνα. Η νέα δημιουργία του Δημήτρη Παπαϊωάννου με τον τίτλο «ΜΕΣΑ» εξελίσσεται μέσα από τη «συνάντηση» δύο συνθηκών: μίας παράστασης που συμβαίνει αδιάλειπτα και μίας κατάστασης θεατών που έρχονται, φεύγουν και αλλάζουν θέση μέσα στο θέατρο, όποτε το επιθυμούν. Επί σκηνής, το έργο ανακυκλώνει τον εαυτό του, και παρόλο που δεν χρησιμοποιεί τα ίδια ακριβώς υλικά, συνθέτει με τρόπους που δεν επαναλαμβάνονται ποτέ. Το «Παλλάς» ανοίγει τις πόρτες του στο κοινό και το προτρέπει να δει τη σχέση του με το θέαμα, σαν ενατένιση τοπίου. Ένα τοπίο απλών, καθημερινών, ιδιωτικών κινήσεων, που διαδραματίζονται σε ένα εκτεθειμένο σε κοινή θέα δωμάτιο. Στη σκηνή, 30 ερμηνευ- τές επί έξι ώρες ζωντανεύουν τις συνθέσεις του «ΜΕΣΑ», ενώ καθημερινά υπάρχει ανοιχτή μία θέση στο έργο, για όποιον από τους θεατές γοητευτεί από την κατάσταση και θέλει να συμμετάσχει σε αυτήν. Η σύλληψη και σκηνοθεσία είναι του Δημήτρη Παπαϊωάννου, ενώ ο Κ. Βήτα συνθέτει τα μουσικά τοπία. ΠΟΤΕ: Από 13 Απριλίου ΠΟΥ: Θέατρο «Παλλάς», Βουκουρεστίου 5, Αθήνα, τηλ. 210-3213100 «ΡΑΝΤΕΒΟΥ» με την Νατάσσα Μποφίλιου στο Μετρό 82 > Life > Positive < ΤΙ: Η Νατάσσα Μποφίλιου, ύστερα από τις πρόσφατες επιτυχημένες εμφανίσεις της στο πλευρό του Σταύρου Ξαρχάκου, ανανεώνει το ραντεβού της με το κοινό της Αθήνας, με μια ολοκαίνουργια μουσική παράσταση, που έκλεψε τις εντυπώσεις στη Θεσσαλονίκη, όπου πρωτοπαρουσιάστηκε. Με το Γεράσιμο Ευαγγελάτο στους στίχους και την καλλιτεχνική επιμέλεια και το Θέμη Καραμουρατίδη στις συνθέσεις και τις ενορχηστρώσεις, η Νατάσσα Μποφίλιου προσκαλεί όσους αγαπούν την καλή μουσική σε μια συνάντηση με την ουσία της τέχνης της. Τραγούδια - σήμα κατατεθέν του ρεπερτορίου της, από την «Ασπιρίνη» ως το «Εν Λευκώ» κι από το» Σ’ έχω βρει και σε χάνω» ως το «Μέτρημα», κλείνουν με το κοινό της Αθήνας ένα ραντεβού που ξεχειλίζει από αυθεντική συγκίνηση. ΠΟΤΕ: Κάθε Παρασκευή και Σάββατο, μέχρι τις 30 Απριλίου ΠΟΥ: ΜΕΤΡΟ, Γκύζη & Κάλβου 83, τηλ. 210-6439089, 210-6461980 AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 Οι 12 μήνες του χρόνου χωράνε στο άλμπουμ «ΟΝΕΙΡΟΠΟΛΩΝ ΜΟΧΘΟΙ» Είκοσι χρόνια στη δισκογραφία κλείνει φέτος ο Ορφέας Περίδης και το γιορτάζει με το νέο του άλμπουμ «Ονειροπόλων μόχθοι», ένα θεματικό άλμπουμ αφιερωμένο στους 12 μήνες του χρόνου. Δώδεκα τραγούδια, ένα για κάθε μήνα, σε μουσική και στίχους του αγαπημένου τραγουδοποιού, μάς ταξιδεύουν στον κόσμο των συναισθημάτων. Κάθε τραγούδι γεννά εικόνες γεμάτες χρώματα από τη φύση και τη ζωή στην ελληνική ύπαιθρο. Κατά την ακρόασή τους, όπως οι μήνες εναλλάσσονται από το ένα τραγούδι στο άλλο, σχεδόν νιώθεις τις μυρωδιές της γης και της θάλασσας. Το γνώριμο μουσικό ύφος του Ορφέα Περίδη «ακροβατεί» ανάμεσα στο ροκ και την ελληνική παράδοση. Κυκλοφορεί σε όλα τα δισκοπωλεία. Tιμή: 15,99€ Άραγε ποια είναι η «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ» μας; > Life > Positive < Το βιβλίο του Ole Martin Høystad, «Ιστορία της καρδιάς, από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας», σε μετάφραση του Αναπληρωτή Καθηγητή στο Θεολογίας Απόστολου Σπανού, αποκαλύπτει πως η καρδιά κατέχει σε όλους σχεδόν τους πολιτισμούς, κεντρική συμβολική θέση- άλλοτε ως έδρα της ψυχής και άλλοτε ως σύμβολο της αγάπης, του έρωτα και της συμπόνοιας. Οι ποιότητές της καθρεφτίζουν το ποιόν του ίδιου του ανθρώπου που έχουμε απέναντί μας, δείχνοντας αν αυτός είναι καλόκαρδος, μεγαλόκαρδος, σκληρόκαρδος ή άκαρδος. Στον φόβο η καρδιά μας τρέμει, στη λύπη γίνεται βαριά σαν πέτρα, στον έρωτα πεταρίζει και στην ευτυχία αγάλλεται. Κι ό,τι όμορφο, το φυλάμε βαθιά μέσα της. Πώς όμως διαμορφώθηκαν στο διάβα του χρόνου οι άπειροι πολιτισμικοί συμβολισμοί της καρδιάς; Πώς έγινε η καρδιά το κατεξοχήν συναισθηματικό, καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό μας σύμβολο; Ο Νορβηγός Καθηγητής Ole Martin Høystad μελετά τα συγκεκριμένα ερωτήματα, ακολουθώντας τη φλέβα του πολιτισμού, τη λεπτή κόκκινη γραμμή που με συμβολικό κέντρο την καρδιά δένει τον άνθρωπο με το θείο και τους μεγάλους ιστορικούς πολιτισμούς της Μεσογείου. (Εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος, σελίδες: 361, τιμή: 20€) 83 AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > γεύση > Συνέντευξη στη Βιβέττα Λαϊνιώτη ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΦΟΥΡΟΥΛΗΣ Το να βρίσκομαι στην κουζίνα, είναι μια ιερή στιγμή Ε ίναι γνήσιος 84 Μανιάτης και κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει. Άλλωστε και ο ίδιος δεν χάνει ευκαιρία να μιλάει για τον τόπο του. Λατρεύει τις αγκινάρες, γιατί είναι ένα λαχανικό άγριο, όπως και η Μάνη και το εστιατόριο του, δεν θα μπορούσε παρά να λέγεται «Μάνη Μάνη». Είναι ο σεφ Αλέξανδρος Φουρούλης και υπόσχεται να μην σταματήσει να προσφέρει στον χώρο της μαγειρικής τέχνης. Από τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα, είχε την τύχη να συνεργαστεί με μεγάλους διακεκριμένους σεφ. Διέπρεψε κι ο ίδιος στο πλευρό τους, αποσπώντας πολλά και σημαντικά βραβεία. Έχει δουλέψει δίπλα σεφ Hervé Pronzato, ως sous-chef στα εστιατόρια «Andromeda» mediterranean, «Sea Horse Grill», και το γκουρμέ «Squirrel» του ξενοδοχείου Danai Beach Resort & Villas στη Χαλκιδική. Η προϋπηρεσία του ως σεφ συμπεριλαμβάνει σημαντικές διακρίσεις όπως Α’ μάγειρας στο εστιατόριο «Beau Brummel» με σεφ τη Σοφία Χατζηελευθερίου, > Life > Positive < Α’ μάγειρας στο εστιατόριο «Σπονδή» και Β’ μάγειρας στο Γαλλικό εστιατόριο «Vardis», δίπλα στον σεφ Jean de Grylleau. Σήμερα, εκπλήσσει με τα γευστικά του πιάτα, στο εστιατόριο «Μάνη Μάνη» στο Κουκάκι και μας συμβουλεύει να δοκιμάσουμε λαβράκι με αγκινάρα, μαραθόριζα και σάλτσα από γλυκάνισο, που είναι το αγαπημένο του πιάτο. και αφοσιώνομαι αποκλειστικά και μόνο στη μαγειρική που τόσο αγαπώ. Αυτό που μου προσφέρει μεγάλη χαρά ωστόσο, είναι η ευχαρίστηση και η επιβράβευση που παίρνω από τον κόσμο, όταν δοκιμάζουν τα πιάτα μου και επιλέγουν να έλθουν στο εστιατόριο ξανά και ξανά. Μιλήστε μας για το πρώτο σας «ραντεβού» με την μαγειρική. Να είναι ειλικρινής με τον κόσμο, αφοσιωμένος στη μαγειρική και να μπορεί να λειτουργήσει μέσα στην ομάδα. Λατρεύω τη μαγειρική από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Επαγγελματικά, ξεκίνησα τον Σεπτέμβριο του 1998 ως Μάγειρας Β΄ στο Γαλλικό εστιατόριο VARDIS του ξενοδοχείου «Πεντελικόν» (1ο εστιατόριο της Αθήνας, Χρυσοί Σκούφοι 1999). Ποια είναι τα συναισθήματά σας κατακλύζουν όταν δημιουργείτε στην κουζίνα σας; Το να βρίσκομαι στην κουζίνα είναι μια «ιερή» στιγμή για εμένα. Το μυαλό μου αδειάζει εντελώς Ποια θεωρείτε σημαντικά προσόντα για έναν επιτυχημένο σεφ; Πώς θα περιγράφατε την πορεία σας μέχρι τώρα στον χώρο αυτό; Από το ξεκίνημά μου, αυτό που έκανα και κάνω είναι μικρά, σταθερά και ουσιώδη «βήματα». Στην πορεία με συνεπήρε η διαδικασία δημιουργίας μία νέας, ελαφριάς και με άποψη ελληνικής κουζίνας, που πλέον ξεχωρίζει και έχει τη δική της ταυτότητα στο αθηναϊκό γίγνεσθαι. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχω AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 τη χαρά να συμμετέχω ενεργά και στη διαχείριση του «Μάνη Μάνη», αναλαμβάνοντας επιχειρηματικά ένα ποσοστό του εστιατορίου. Όλα αυτά μου δίνουν χαρά και δύναμη να συνεχίσω να εξελίσσομαι και στους δυο αυτούς τομείς. Ποια είναι η αγαπημένη σας κουζίνα και γιατί; Η ελληνική, με αυτήν έχω μεγαλώσει. Την τελευταία 5ετία θεωρώ ότι υλοποιείται μια σημαντική προσπάθεια ανάδειξης της ελληνικής κουζίνας, μέσα από το πάντρεμα της ελληνικής παράδοσης με το lifestyle του 21ου αιώνα. Σε απόλυτη αρμονία με το σύγχρονο τρόπο υγιεινής διατροφής, η κουζίνα του «Μάνη Μάνη» «παντρεύει» περίτεχνα σε κάθε πιάτο, το πρωτόγνωρο με το οικείο. Μιλήστε μας για το «Μάνη Μάνη». Στο «Μάνη Μάνη» μπορεί κανείς να δοκιμάσει ελληνική παραδοσιακή κουζίνα, εκτελεσμένη με σύγχρονο τρόπο, βασισμένη σε αγνά υλικά, προερχόμενα κυρίως από τη Μάνη αλλά και από άλλες περιοχές της Πελοποννήσου. Ο τόπος καταγωγής του εστιατορίου, η Μάνη, λειτουργεί ως έμπνευση για τη γνησιότητα και αυθεντικότητά της. Το «Μάνη Μάνη», δίνοντας έμφαση στην καταγωγή του, χρησιμοποιεί πάντα στα πιάτα του παραδοσιακά προϊόντα της Μάνης - ελιές, ελαιόλαδο, μέλι, χυλοπίτες, τραχανά, σύγκλινο, αρωματικά φυτά, όπως ο μάραθος, η ρίγανη, το θυμάρι και το φασκόμηλο. Τα αρωματικά βότανα και μυρωδικά, μπορούν να αντικαταστήσουν σταδιακά το αλάτι και τη ζάχαρη αλλά και να αναδείξουν καλύτερα τη γεύση ενός φαγητού. Ανάμεσα στις μοναδικές γευστικές δημιουργίες του «Μάνη Μάνη», ξεχωρίζουν το μανιάτικο καλαμάκι κόκορα, παντρεμένο με σύγκλινο και baby πατάτες, το τρίπτυχο κρύων ορεκτικών και το λαβράκι με κρέμα μαραθόριζας, αγκινάρες και σάλτσα γλυκάνισου. Το εστιατόριο χρησιμοποιεί βιολογικά προϊόντα, ενώ σε τακτά χρονικά διαστήματα οι πελάτες προμηθεύονται από το εστιατόριο παραδοσιακά βιολογικά προϊόντα της Μάνης, παίρνοντας με αυτό το τρόπο και στο σπίτι τους τις μυρωδιές, τις καθαρές και αυθεντικές γεύσεις μιας ιδιαίτερης κουζίνας. < > Life > Positive < Ψαρονέφρι με μανούρι και σύκα σε σάλτσα από μέλι & αμύγδαλα για 4 άτομα Υλικά 1 κιλό ψαρονέφρι 4 φύλλα δάφνης 125 γρ στραγγιστό γιαούρτι 1 λεμόνι 50 γρ μέλι 50 γρ μανούρι 50 γρ αμύγδαλα σπασμένα 3 αποξηραμένα σύκα 20 γρ ξύδι αλάτι πιπέρι EKTEΛEΣH Κόβουμε το ψαρονέφρι σε μικρά κομμάτια αφού πρώτα το έχουμε αλατοπιπερώσει και το ψήνουμε στη σχάρα. Σε ένα κατσαρολάκι βάζουμε το μέλι, το ξύδι, το χυμό λεμόνι και το αφήνουμε να βράσει για 10 λεπτά. Κόβουμε τα σύκα σε μικρά κομμάτια. Tα προσθέτουμε στο μίγμα που βράζει μαζί με τα αμύγδαλα και συνεχίζουμε το βράσιμο για άλλα πέντε λεπτά. Κόβουμε το μανούρι σε τρίγωνα, το τοποθετούμε πάνω στο ψαρονέφρι και το βάζουμε στο φούρνο για 3’ λεπτά. Το πιάτο συνοδεύεται ιδανικά με ρύζι, λαχανικά και λίγο γιαούρτι με ένα φύλλο δάφνης. Γαρνίρουμε το πιάτο με αμύγδαλα, περιχύνουμε με το ζωμό από μέλι, σύκα και αμύγδαλα και σερβίρουμε. 85 AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > αγορά Olvos Science Ronalin Bebe Μυτούλες; > Βουλωμένες Όχι πια… Τώρα, η πλύση της μυτούλας του μωρού γίνεται παιχνιδάκι, τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό, χάρη στο ολοκληρωμένο σύστημα ρινικής αποσυμφόρησης Ronalin Bebe nasal kit. Το ανατομικό ρύγχος της συ- 86 σκευής, ειδικά μελετημένο και σχεδιασμένο για να αποτρέπει τους τραυματισμούς του ευαίσθητου ρινικού βλεννογόνου, δίνει τη δυνατότητα έκχυσης του ορού με ήπια και ασφαλή πίεση, ελέγχοντας ακόμα και την ποσότητα που χρειάζεται ανά περίσταση. Με το Ronalin Bebe Nasal Kit, επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερη έκπλυση της μύτης και πλήρης απομάκρυνση των ρινικών εκκρίσεων. Η ρινική συσκευή χρησιμοποιείται επίσης για την αναρρόφηση της περίσσειας βλέννας. > Life > Positive < Power Health MyDiet Gum «μασάτε» απέναντι > Mην στους πειρασμούς Το τσιμπολόγημα είναι ίσως ο πιο εύκολος τρόπος για να ηρεμήσετε, αλλά και για να πάρετε κιλά, χωρίς να το καταλάβετε. H τσίχλα MyDiet Gum θα σας βοηθήσει να αποφύγετε όλους τους πειρασμούς που σας περιβάλλουν. Κάθε τσίχλα έχει δύο ενεργές στιβάδες, που μέσα σε 5 λεπτά απελευθερώνουν φυσικά συστατικά, εκχυλίσματα πράσινου τσαγιού, εκχυλίσματα καφέ και χρώμιο, που μειώνουν την τάση σας για τσιμπολόγημα και σας βοηθούν να μείνετε συνεπής στη δίαιτά σας. Nature’s Plus MEGA CLA 1200 > Λεπτό σώμα και υγεία Ιδανικό για όσους θέλουν να χάσουν λίπος, ιδίως τοπικό, και να αποκτήσουν ένα πιο λεπτό, πιο σφιχτό σώμα είναι το MEGA CLA 1200, το ισχυρότερο CLA που έχει παρασκευασθεί ποτέ. Το CLA (συζευγμένο λινολεϊκό οξύ) καίει τα λίπη και βελτιώνει την αναλογία άπαχων/λιπαρών ιστών, ενώ μειώνει τη χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια, ευεργετώντας έτσι και την καρδιά. Συνιστάται και για τους αθλητές που θέλουν να χάσουν λίπος προς όφελος των μυών. Το MEGA CLA 1200 προέρχεται από 100% φυσικές/φυτικές πηγές και είναι παρασκευασμένο με τις πλέον υψηλές προδιαγραφές. AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 ROC - Retinol AntiCellulite Intensive Solgar - Green Tea σιλουέτα και > Όμορφη αντιοξειδωτική προστασία Πιστεύετε ακόμα πως για να απολαύσετε τα οφέλη του πράσινου τσαγιού χρειάζεστε φλιτζάνι; Το πράσινο τσάι σε φυτοκάψουλες είναι η νέα πρόταση της Solgar για όσους θέλουν να απολαμβάνουν όλα τα οφέλη του πράσινου τσαγιού εύκολα και γρήγορα, κάθε στιγμή. Γνωστό στους Κινέζους από την αρχαιότητα ως το μυστικό της μακροζωίας, το πράσινο τσάι βοηθά στην πρόληψη της γήρανσης του δέρματος, ενώ λόγω των κατεχινών που περιέχει, προφυλάσσει από μικρόβια, βακτήρια και ιούς. Επιπλέον, αποδεικνύεται πολύτιμο για τον έλεγχο του σωματικού βάρους, καθώς ενισχύει τον μεταβολισμό και επιταχύνει την καύση του αποθηκευμένου λίπους. > Life > Positive < σύμμαχος > Ογιαιδανικός τη σιλουέτα σας Συνιστά «όπλο» κατά της όψης φλοιού πορτοκαλιού με αποδείξεις. Το Retinol Anti-Cellulite Intensive της ROC, οφείλει την αποτελεσματικότητά του στο συνδυασμό ρετινόλης (που διεγείρει την κυτταρική δραστηριότητα και παρεμποδίζει την αποθήκευση λίπους), καρνιτίνης (που ενισχύει την κυτταρική ανανέωση και μεταμορφώνει τα λιπίδια σε ενέργεια) και THPE (που κάνει τους ιστούς σφριγηλούς και λειαίνει την επιδερμίδα). Επιπλέον, ο συνδυασμός Καφεΐνης και Φορσκολίνης που περιέχει, βελτιστοποιεί την απελευθέρωση του λίπους. Η υφή του, σε μορφή τζελκρέμας, καλύπτει το δέρμα με ένα μεταξένιο πέπλο που διεισδύει στην επιδερμίδα, χωρίς να κολλάει, ενώ για απόλυτη ενυδάτωση, η σύνθεση έχει εμπλουτιστεί με 25% περισσότερη γλυκερίνη. Health Aid – Bodylean CLA Plus > Λεπτό και σφριγηλό σώμα Διπλή δράση για ένα υγιές βάρος και ένα καλλίγραμμο σώμα, προσφέρει ο μοναδικός συνδυασμός Συζευγμένου Λινολεϊκού Οξέος 1000mg (CLA), με αμινοξέα (που μεταβολίζουν τα λίπη), πράσινο τσάι, συνένζυμο Q10 (που συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας) και χρώμιο, που διατηρεί την ινσουλίνη σε υγιή επίπεδα, συντελώντας στον έλεγχο της όρεξης. Οι ταμπλέτες διασπούν τα λίπη και τα μετατρέπουν σε ενέργεια, εμποδίζοντας έτσι την αποθήκευσή τους και σας βοηθούν να αποκτήσετε ιδανικές αναλογίες, χωρίς χαλάρωση, μέσα σε λίγες εβδομάδες. Ιδανικά, η λήψη του σκευάσματος πρέπει να συνοδεύεται από ισορροπημένη διατροφή και ελαφριά άσκηση. 87 AΠPIΛIOΣ 2011 # 04 > τελευταία λέξη > του Γρηγόρη Λάσκαρη Κινητό και καρκίνος: ακούει κανείς; Π αντού καρκίνο 88 «βλέπει» ο σύγχρονος άνθρωπος! Από τις τηγανητές πατάτες, μέχρι την ηλιοθεραπεία. Θα ξέφευγαν τα κινητά τηλέφωνα που μπήκαν στη ζωή μας και τη σάρωσαν; Αλήθεια, υπήρχε ζωή πριν το κινητό; Στη βάση των ανησυχιών για καρκίνο από τα κινητά, βρίσκεται ο απλουστευτικός συνειρμός ότι «το κινητό εκπέμπει ακτινοβολία, η ακτινοβολία προκαλεί καρκίνο, άρα το κινητό προκαλεί καρκίνο». Το σκεπτικό αυτό είναι λάθος, επειδή αγνοεί ότι όλες οι ακτινοβολίες δεν είναι ίδιες. Η ακτινοβολία που εκπέμπει το κινητό ανήκει στην κατηγορία των μικροκυμάτων και είναι τόσο χαμηλής ενέργειας που δε μπορεί να διασπάσει τους δεσμούς του DNA και να προκαλέσει μετάλλαξη κυττάρων και καρκίνο. O φυσικός Bernard Leikind αναφέρει σε άρθρο του στο περιοδικό Skeptic (Vol 15, no 4) ότι η ενέργεια της ακτινοβολίας του κινητού είναι περίπου 200 με 300.000 φορές χαμηλότερη από αυτήν της ακτινοβολίας του ορατού φωτός και κατά 500.000 φορές ασθενέστερη από αυτήν του υπεριώδους φάσματος, ακτινοβολίες με τις οποίες «λουζόμαστε» καθημερινά. Επομένως, το κινητό δε μπορεί να προκαλέσει > Life > Positive < καρκίνο, εκτός και αν υπάρχει κάποιος μηχανισμός καρκινογένεσης που η επιστήμη δε γνωρίζει και τον οποίο οι ανησυχούντες οφείλουν να ανακαλύψουν για να διεκδικήσουν επαξίως το …Νόμπελ Ιατρικής. Οι ισχυρισμοί αυτοί επιβεβαιώνονται και από τα τελευταία ευρήματα της επιδημιολογίας. Επιστήμονες από το Κέντρο Επαγγελματικής και Περιβαλλοντικής Υγείας του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ υπέθεσαν ότι αν τα κινητά προκαλούν καρκίνο, αυτό θα έπρεπε να έχει ήδη αποτυπωθεί στον αριθμό των νέων περιστατικών καρκίνου του εγκεφάλου. Ψάχνοντας στα στατιστικά αρχεία της χώρας τους, δεν διαπίστωσαν κάποια αύξηση των περιστατικών που να σχετίζεται χρονικά με την εισαγω- Aν τα κινητά προκαλούν καρκίνο, αυτό θα έπρεπε να έχει ήδη αποτυπωθεί στον αριθμό των νέων περιστατικών καρκίνου του εγκεφάλου γή της τεχνολογίας των κινητών τηλεφώνων. Σύμφωνα με τον υπεύθυνο της έρευνας Frank de Vocht «είναι απίθανο να υπάρχει κάποια αιτιολογική σχέση χρήσης κινητών τηλεφώνων και εμφάνισης καρκίνου». Η προκατάληψη, όμως, είναι τόσο μεγάλη που ακόμα και οι ίδιοι οι επιστήμονες συχνά …αρνούνται να πιστέψουν στα ίδια τους τα μάτια. Όταν τον Οκτώβριο του 2010 τα αποτελέσματα της διεθνούς μελέτης INTERPHONE έδειξαν ότι η χρήση των κινητών όχι μόνο δεν αυξάνει τις πιθανότητες καρκίνου του εγκεφάλου, αλλά μπορεί και να τις μειώνει κατά 20% (!!!), οι υπεύθυνοι της έρευνας, αντί να κηρύξουν τα κινητά αθώα, αναλώθηκαν σε μία άνευ προηγουμένου προσπάθεια υπονόμευσης της εγκυρότητας της μεθοδολογικής τους προσέγγισης, η οποία τελικά δικαιώθηκε, όταν ανακάλυψαν ότι όσοι μιλούσαν περισσότερο από 12 ώρες την ημέρα στο κινητό είχαν 10% αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του εγκεφάλου. Εμείς δεν μπορούμε παρά να προσθέσουμε ότι όποιος μιλάει 12 ώρες κάθε μέρα στο κινητό του, έχει εξ ορισμού πρόβλημα στον εγκέφαλο, αλλά αυτό είναι αρμοδιότητας ψυχολόγου και όχι ογκολόγου. < AΠPIΛIOΣ 2011 # 04