¸ äéáðïìéôéóíéëÞôèôá óôï óøïìåÝï çÝîåôáé... Πράξη! ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ IΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Υπάρχουν νεότερα ΣΗΜΕIΩΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOY ΥΠΕYΘΥΝOY ΤΗΣ ΠΡAΞΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Αγαπητοί συνεργάτες, Περιοδική έκδοση της Πράξης «Εκπαίδευση Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων Μαθητών» Μάιος 2014 Επιμέλεια Εντύπου Άννα Αναστασιάδη - Συμεωνίδη Επιστημονική Υπεύθυνη της Πράξης Δημήτρης Μαυροσκούφης Επιστημονικός Υπεύθυνος Δράσης Προβολής Συγγραφή κειμένων Μαρία Παρθένη Γραμματεία Δράσης Αξιολόγησης Η Πράξη «Εκπαίδευση αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών» σε λίγους μήνες θα ολοκληρώσει τον κύκλο της. Ωστόσο, συνεχίζει να υλοποιεί σημαντικό αριθμό δράσεων στα σχολεία με έμφαση στα θέματα της σχολικής και κοινωνικής ένταξης των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών. Στην εποχή της πολύπλευρης κρίσης που διέρχεται η χώρα μας είναι εντελώς απαραίτητο η εκπαιδευτική διαδικασία να χαρακτηρίζεται από πνεύμα συνεργασίας, αλληλεγγύης και αγάπης, χωρίς να παραθεωρεί βέβαια την αξία του επιστημονικού ορθολογισμού. Αυτά, άλλωστε, πιστεύουμε ότι αποτέλεσαν και τα βασικά κριτήρια της δουλειάς μας. Ελπίζουμε ότι ο εκπαιδευτικός κόσμος όχι μόνο το έχει αντιληφθεί, αλλά και έχει κερδίσει αρκετά, ώστε να συνεχίσει προς την ίδια κατεύθυνση και στο μέλλον. Ας το ελπίσουμε και για την πολιτεία. Με την ευκαιρία των εορτών θα ήθελα, εκ μέρους και όλων των συναδέλφων, να σας εκφράσω τις θερμές ευχές μου για υγεία και δύναμη. Χριστός Ανέστη. Ελισάβετ Σκαρπαθιωτάκη Γραμματεία Δράσης Προβολής Ο Eπιστημονικά Yπεύθυνος της Δράσης 9 www.kitchenwas.gr Σχεδιασμός & σελιδοποίηση Δημήτρης Κ. ΜαυροσκούφηςΚαθηγήτρια Καθηγητής Α.Π.Θ. ΓΙΑΤΙ ΥΛΟΠΟΙHΘΗΚΑΝ ΠΟΛΛΑ 4 Tάξεις υποδοχής 4 Ενίσχυση ελληνομάθειας 5 Tάξεις υποδοχής 4 Θερινά τμήματα 8 Διαπολιτισμικό κλίμα 9 Επιμορφωση εκπαιδευτικών 11 Eνίσχυση της μητρικής γλώσσας 12 Ψυχολογική υποστήριξη 14 Σχολείο - κοινοτητα 15 Δίκτυο συνεργατών 16 Οδηγός χρήσης 17 Εκπαιδευτικές επισκέψεις 18 ΚΑΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΑΚΟΜΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ22 Στα σχολεία που συμμετέχουν 22 Στην εκπαιδευτική κοινότητα 24 Επιμορφωτικοί οδηγοί 25 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤIΖΟΥΜΕ25 Kαι συνεχίζουμε 25 ΓΕΝΙΚA 28 Υποστήριξη τεχνολογίας 28 Γενικές εκδηλώσεις 30 Γιορτή πολυγλωσσίας 32 Πράξη 3: Kεντρική ημερίδα 34 ΓΙΑΤΙ ΥΛΟΠΟΙHΘΗΚΑΝ ΠΟΛΛΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΥΠΟΔΟΧΗΣ Σε 50 σχολεία πανελλαδικώς υποστηρίχθηκε η διδασκαλία στις Τάξεις Υποδοχής με κατάλληλα εκπαιδευμένους επιστημονικούς συνεργάτες οι οποίοι κατά το σχολικό έτος 2012-2013 επισκέπτονταν τις Τ.Υ. των σχολείων και είτε παρείχαν παράλληλη στήριξη είτε εφάρμοζαν συνδιδασκαλίες και δειγματικές διδασκαλίες που αφορούσαν ποικίλα γλωσσικά φαινόμενα. Σε 20 σχολεία από αυτά πραγματοποιήθηκαν συνολικά 35 διδασκαλίες γλώσσας με βάση το περιεχόμενο, ενώ συνολικά επωφελήθηκαν 942 μαθητές. ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΝIΣΧΥΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟΜAΘΕΙΑΣ Σε 338 σχολικές μονάδες, 225 από την πρωτοβάθμια και 113 από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, υλοποιήθηκαν 127.323 ώρες μαθημάτων ενίσχυσης της ελληνομάθειας από 232 εκπαιδευτικούς της δράσης 2 σε 6.756 μαθητές σε όλη την επικράτεια. παρακολούθησης. Οι θεματικές αφορούσαν γενικές αρχές διδασκαλίας της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, αλλά και σύγχρονες παιδαγωγικές τεχνικές που προάγουν τη βιωματική και αυτενεργό μάθηση. Για τρίτη χρονιά πραγματοποιήθηκε συστηματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών με στόχο την αποτελεσματικότερη διδασκαλία τους στα τμήματα ενίσχυσης της ελληνομάθειας. Από την έναρξη ως τη λήξη του διδακτικού έτους οργανώθηκαν σεμινάρια 211 συνολικά ωρών, πολλά εκ των οποίων παρείχαν τη δυνατότητα εξ αποστάσεως Οι εκπαιδευτικοί είχαν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν ορισμένες από αυτές τις τεχνικές στα τμήματα ενίσχυσης, ενώ τους δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιάσουν κάποια από αυτά στην Ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 26 Απριλίου 2013 με τίτλο «Σχεδιάζουμε, αναπτύσσουμε, υλοποιούμε …καλές πρακτικές». ΓΙΑΤΙ ΥΛΟΠΟΙHΘΗΚΑΝ ΠΟΛΛΑ 20 εκπαιδευτικοί, λοιπόν, της δράσης από διάφορες περιοχές της Ελλάδας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Κέρκυρα, Θεσσαλία) παρουσίασαν επιτυχημένες παιδαγωγικές πρακτικές που εφάρμοσαν στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη. Πιο αναλυτικά, παρουσιάστηκαν εκπαιδευτικές παρεμβάσεις που προέκυψαν από τη γλωσσική αξιοποίηση των γνωστικών αντικειμένων του σχολείου, τη διοργάνωση σχολικών γιορτών και τον εορτασμό επετείων και είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πρωτότυπου εκπαιδευτικού υλικού και την υλοποίηση δραστηριοτήτων με τη χρήση θεατροπαιδαγωγικών και άλλων διδακτικών πρακτικών. Από τις πιο χαρακτηριστικές και συνάμα συγκινητικές στιγμές της εκδήλωσης ήταν όταν 100 μαθητές όλων των βαθμίδων από σχολεία της περιφέρειας Αττικής γέμισαν τον προαύλιο χώρο της εκδήλωσης και για πάνω από μία ώρα συμμετείχαν σε γλωσσικά παιχνίδια ειδικά προσαρμοσμένα στο επίπεδο γλωσσομάθειάς τους. Οι μαθητές πήραν μέρος με χαρά και αγωνιστικότητα. Για όλους υπήρχε ενθύμιο συμμετοχής, ενώ 5 νικητές πήραν ύστερα από κλήρωση 2 υπολογιστές-ταμπλέτα και 3 αντίτυπα από το Λεξικό της κοινής νεοελληνικής του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη. ΓΙΑΤΙ ΥΛΟΠΟΙHΘΗΚΑΝ ΠΟΛΛΑ ΤΜΗΜΑΤΑ Τον Σεπτέμβριο του 2013 υλοποιήθηκαν 23 τμήματα προ-γυμνασιακής και 5 τμήματα προ-λυκειακής εκπαίδευσης σε 28 σχολικές μονάδες στα οποία φοίτησαν συνολικά 328 αλλοδαποί και παλιννοστούντες μαθητές με στόχο την ενίσχυση της γλωσσικής τους ικανότητας, ώστε να είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες απαιτήσεις της επόμενης βαθμίδας. ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ Θεατρικά δρώμενα με διαπολιτισμικό προσανατολισμό και τη χρονιά 2012 -2013 υλοποίησαν 25 θεατρολόγοι της Πράξης σε 70 σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε όλη την Ελλάδα. ΓΙΑΤΙ ΥΛΟΠΟΙHΘΗΚΑΝ ΠΟΛΛΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Στο διδακτικό έτος 2012 – 2013 επιμορφώθηκαν συνολικά 6.702 εκπαιδευτικοί και στελέχη εκπαίδευσης με πάνω από χίλιους εκπαιδευτικούς οι οποίοι υπηρετούν στη νησιωτική Ελλάδα. Σε όλη τη διάρκεια του έτους 2.300 εκπαιδευτικοί παρακολούθησαν 83 ενδοσχολικά σεμινάρια, ενώ 1.943 εκπαιδευτικοί παρακολούθησαν 58 εξ αποστάσεως σεμινάρια. Παράλληλα, οργανώθηκαν 2 διασχολικά σεμινάρια με τη συμμετοχή 311 εκπαιδευτικών και 9 σεμινάρια τα οποία παρακολούθησαν 1.143 στελέχη της εκπαίδευσης. Με απόλυτη επιτυχία πραγματοποιήθηκαν και οι 2 ημερίδες της δράσης στις 31 Μαΐου και 1 Ιουνίου σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα με τίτλο: «Οι εκπαιδευτικοί μιλούν για την επαγγελματική τους ανάπτυξη: ο ρόλος της επιμόρφωσης». ΓΙΑΤΙ ΥΛΟΠΟΙHΘΗΚΑΝ ΠΟΛΛΑ ΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΕΝIΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΜΗΤΡΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Εκτός από την ενίσχυση της ελληνομάθειας κατά τη σχολική χρονιά 2012 – 2013 συνεχίστηκε η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των μαθητών σε 6 σχολικές μονάδες. Δημιουργήθηκαν 11 τμήματα με 158 μαθητές για τη ρωσική γλώσσα στη Θεσσαλονίκη και 3 τμήματα με 32 μαθητές για την αλβανική γλώσσα στην Αθήνα. Παράλληλα, εκπονήθηκε μελέτη που περιλαμβάνει τη συγκριτική ανάλυση των γραμματικών δομών μεταξύ ρωσικής-ελληνικής από τη μία πλευρά και αλβανικής-ελληνικής από την άλλη, τις περιληπτικές συγκριτικές εκθέσεις για τους εκπαιδευτικούς και το γλωσσάρι, τον οδηγό για κατασκευή γλωσσοδιδακτικού υλικού γραμματικής φύσης καθώς και τον οδηγό για την τυπολογική σύγκριση γλωσσών με την ελληνική. Ας μην ξεχνάμε την ηλεκτρονική πλατφόρμα αυτόνομης μάθησης των μαθητών, που σε 5 διαδραστικές ενότητες για τη διδασκαλία κάθε γλώσσας (ρωσική και αλβανική) υπάρχουν κείμενα και ασκήσεις τριών επιπέδων δυσκολίας με εστίαση στη γλώσσα, στο νόημα και στη χρήση της γλώσσας. ΓΙΑΤΙ ΥΛΟΠΟΙHΘΗΚΑΝ ΠΟΛΛΑ ΠΡΟΓΡAΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚHΣ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ Σε 104 σχολεία εφαρμόστηκαν κατά την περσινή σχολική χρονιά τα Προγράμματα Ψυχολογικής Υποστήριξης. Οι ψυχολόγοι επισκέπτονταν δύο φορές την εβδομάδα σχολικές μονάδες όλων των βαθμίδων και παρείχαν στήριξη όχι μόνο σε 8.566 μαθητές άλλων χωρών αλλά και σε 10.109 γηγενείς μαθητές. Οι μαθητές παρακολούθησαν προγράμματα πρόληψης που εφάρμοσαν οι ψυχολόγοι μέσα στις σχολικές τάξεις έχοντας ως στόχους την άρση των στερεοτύπων, την αποδοχή της διαφορετικότητας, την αντιμετώπιση της επιθετικότητας και του σχολικού εκφο- βισμού αλλά και την καταπολέμηση του σχολικού άγχους. Επιπλέον, τους δόθηκε η δυνατότητα να απευθυνθούν στους ψυχολόγους για θέματα σχετικά με τη σχολική τους ζωή. Εκτός από τους μαθητές οι ψυχολόγοι παρείχαν συμβουλευτική στους εκπαιδευτικούς και στους γονείς (ατομικά ή ομαδικά) με στόχο την ευαισθητοποίηση και ενημέρωσή τους προς όφελος των μαθητών. Στις 13 - 15 Δεκεμβρίου 2013 υλοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία από τη δράση «Προγράμματα Ψυχολογικής Υποστήριξης» σε συνεργασία με την Ένωση για τα δικαιώματα του Ανθρώπου συμπόσιο με θέμα: «Μεταναστευτικές διαδρομές: σχολικοί σταθμοί και ψυχοκοινωνικές αποσκευές». Εκτός από τις πολύ ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, στο συμπόσιο πραγματοποιήθηκαν 3 εργαστήρια στα οποία μπορούσαν να πάρουν μέρος εκπαιδευτικοί και επαγγελματίες ψυχικής υγείας. ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ Σε 91 σχολεία, 182 εκπαιδευτικούς και 15.565 οικογένειες αλλογενών και παλιννοστούντων μαθητών και μαθητών ελληνικής καταγωγής δόθηκε η δυνατότητα για το σχολικό έτος 2012-2013 να εμπλακούν σε Πλαίσιο Ολοκληρωμένης Παρέμβασης που αφορά τη σύσφιξη των σχέσεων της σχολικής κοινότητας με τις οικογένειες των μεταναστών και το άνοιγμά της στην κοινωνία. Εκτός από την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που ανέλαβαν ρόλο συντονιστή στα σχολεία, εφαρμόστηκε από τους εκπαιδευτικούς συμβουλευτική προς τους γονείς. Στο πλαίσιο της συμβουλευτικής ο εκπαιδευτικός εμψυχώνει το γονέα για την ομαλή ένταξη και κοινωνικοποίηση του μαθητή στο σχολικό περιβάλλον και τη βελτίωση των σχολικών επιδόσεων. Επιπλέον, υλοποιήθηκε διδασκαλία 20 ωρών ελληνικής γλώσσας στους γονείς για την εξοικείωσή τους με το «γλωσσάρι της σχολικής ζωής», συλλέχθηκε πολιτισμικό υλικό από παιδιά και γονείς για την ανάδειξη όλων των χωρών, ενώ μεταφράστηκε κάποιο μέρος του από και προς τα ελληνικά. Καταλυτικό ρόλο στη δράση «Σύνδεση σχολείου και κοινότητας» έπαιξαν και οι «διαπολιτισμικοί διαμεσολαβητές», οι οποίοι εκτός από τη μετάφραση του υλικού, πραγματοποίησαν διερμηνεία για την υποβοήθηση της επικοινωνίας γονέων που δεν μιλούσαν την ελληνική γλώσσα. Τέλος, με τη λειτουργία του «Δικτύου Ξενία» δόθηκε η δυνατότητα στα μέλη να ανταλλάξουν πληροφορίες, απόψεις, καλές ή/και αρνητικές πρακτικές, να αναζητήσουν βοήθεια και να συντονίσουν τις ενέργειες, αναπτύσσοντας δομές και σχέσεις, οι οποίες θα υφίστανται και μετά την ολοκλήρωση του Προγράμματος. ΓΙΑΤΙ ΥΛΟΠΟΙHΘΗΚΑΝ ΠΟΛΛΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓIΑ ΔΙΚΤYΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ Το δίκτυο ή δίκτυα σχολείων, εκπαιδευτικών και διευθυντών, ερευνητών και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και των υπευθύνων χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής δύνανται να αποτελέσουν δίκτυα μάθησης για την ενθάρρυνση της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης των μάχιμων εκπαιδευτικών και διευθυντών, καθώς επίσης και για τη σύνδεση θεωρίας και πράξης που διαμορφώνουν πρακτικές συμμετοχικής-συνεργατικής έρευνας. ΟΔΗΓΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Στο πλαίσιο της ανάπτυξης «δικτύων μάθησης» σχολικοί σύμβουλοι και διευθυντές επιμορφώθηκαν και ενημερώθηκαν για τους ρόλους που μπορούν να αναλάβουν σε αυτά. Στη διάθεσή τους υπάρχει το «forum της δικτύωσης», το οποίο αποτελεί ένα χώρο διαρκούς διαλόγου, ανταλλαγής απόψεων, και δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης σε επιστημονικά άρθρα, e-books και video συναφή με θέματα Δικτύωσης. Στη διάθεση όχι μόνο των εκπαιδευτικών αλλά και όλων των χρηστών της ιστοσελίδας βρίσκεται ο οδηγός χρήσης εκπαιδευτικού υλικού, που έχει παραχθεί στο πλαίσιο των έργων ΕΠΕΑΕΚ I & II. Ο οδηγός αποτελείται από 10 κεφάλαια, τα οποία περιλαμβάνουν το ευρετήριο και το αντίστροφο ευρετήριο εκπαιδευτικού υλικού για όλες τις βαθμίδες, κείμενα για δραστηριότητες για μεγαλύτερα σε ηλικία παιδιά αλλά και για μαθητές προχωρημένης γλωσσομάθειας. Υπάρχουν, επίσης, δραστηριότητες για την εμπέδωση γραμματικών και συντακτικών φαινομένων, ενώ προτείνονται δραστηριότητες για την καλλιέργεια του προφορικού και του γραπτού λόγου, αλλά και για την ενίσχυση της διαπολιτισμικής διάστασης των εν λόγω εγχειριδίων. Τέλος, επιχειρείται η ενίσχυση του διαπολιτισμικού κλίματος στην τάξη και στην τελευταία ενότητα παρατίθενται κείμενα και προτάσεις για την εξοικείωση των μαθητών με τη μετανάστευση και τον ρατσισμό. ΓΙΑΤΙ ΥΛΟΠΟΙHΘΗΚΑΝ ΠΟΛΛΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ Με τη συμμετοχή 700 περίπου μαθητών πραγματοποιήθηκαν την περσινή σχολική χρονιά 31 εκπαιδευτικά προγράμματα με διαπολιτισμική διάσταση. Με την υλοποίηση των προγραμμάτων δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές να συμμετάσχουν σε πλήθος δραστηριοτήτων, ανάλογα με το θέμα που είχαν, το μουσείο που επισκέπτονταν, αλλά και την εκπαιδευτική βαθμίδα στην οποία βρίσκονταν. Έτσι λοιπόν, έγραψαν παραμύθια, δημιούργησαν και έπαιξαν επιτραπέζια παιχνίδια, κατασκεύασαν αγγεία, ανέβασαν θεατρικές παραστάσεις, δημιούργησαν την δική τους κινηματογραφική ταινία, μαγείρεψαν αρχαιοελληνικά και βυζαντινά εδέσματα, αναπαρήγαγαν αρχαιοελληνικές κομμώσεις, συνέταξαν αλφαβητάρι με παροιμίες από τις χώρες καταγωγής τους και τις μετέφρασαν στα ελληνικά. ΓΙΑΤΙ ΥΛΟΠΟΙHΘΗΚΑΝ ΠΟΛΛΑ Μεταξύ άλλων, μία ιδιαίτερη συνεργασία έλαβε χώρα κατά την περσινή σχολική χρονιά. Τρία μουσεία από την Αθήνα, το Εθνικό Αρχαιολογικό, το Βυζαντινό και Χριστιανικό και το Εθνικό μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, επισκέφθηκαν το ΓυμνάσιοΛύκειο που λειτουργεί εντός του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα (Ε.Κ.Κ.Ν.Α) και υλοποίησαν ισάριθμα εκπαιδευτικά προγράμματα. Το τελικό αποτέλεσμα ξεπέρασε τις προσδοκίες μαθητών, καθηγητών και εκπροσώπων του μουσείου. Οι μαθητές του καταστήματος κράτησης επιζωγράφισαν προσχέδια αρχαίου παιχνιδιού, δημιούργησαν εικονογραφημένο χειρόγραφο κώδικα με τις εντυπώσεις από το Βυζαντινό & Χριστιανικό μουσείο, ενώ σε συνεργασία με τις επιμελήτριες του Εθνικού μουσείου Σύγχρονης Τέχνης δημιούργησαν δύο μεγάλων διαστάσεων ομαδικά ζωγραφικά έργα με τίτλο «Και τώρα τι κάνω;» και «Για μένα ελευθερία είναι να έχω επιλογές». Τα συγκεκριμένα έργα εκτέθηκαν στο ΕΜΣΤ από τις 18 Ιουνίου 2013 έως τις 30 Ιουνίου 2013. Τα εγκαίνια της έκθεσης έγιναν στις 20 Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων. Οι δημιουργοί μπορεί να απουσίαζαν, αλλά όσοι παρευρέθηκαν στα εγκαίνια συγκινήθηκαν ιδιαίτερα και συνάντησαν νοερά τη σκέψη των παιδιών γύρω από την έννοια της ελευθερίας. ΚΑΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΑΚΟΜΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ...ΣΤΑ ΣΧΟΛΕIΑ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤEΧΟΥΝ Σε 175 περίπου σχολικές μονάδες σε όλη την επικράτεια λειτουργούν και τη φετινή χρονιά τα τμήματα ενίσχυσης της ελληνομάθειας. Από την Κεφαλλονιά μέχρι τη Μυτιλήνη και από τις Σάπες μέχρι την Ιεράπετρα οι αλλόγλωσσοι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να ενισχύσουν τις γνώσεις τους στην ελληνική γλώσσα με τη βοήθεια του εξειδικευμένου εκπαιδευτικού προσωπικού. Ο έλεγχος της προόδου τους, όπως και την προηγούμενη σχολική χρονιά, έχει αρχίσει να γίνεται με το τεστ ενδιάμεσης αξιολόγησης, ενώ το Μάιο θα υπάρξει η δεύτερη αποτύπωση προόδου με την εφαρμογή του αντίστοιχου εργαλείου τελικού ελέγχου. Στην καταληκτική Ημερίδα οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν στοιχεία σχετικά με την πρόοδο των μαθητών τα 4 χρόνια υλοποίησης της δράσης. Σε επιλεγμένες σχολικές μονάδες συνεχίζονται και τη φετινή σχολική χρονιά οι διαπολιτισμικές δραστηριότητες μέσω του θεατρικού παιχνιδιού και της δραματοποίησης. Με αφορμή την ολοκλήρωση του σχολικού έτους οργανώνονται τελικές εκδηλώσεις με τη συμμετοχή των μαθητών της δράσης. Παράλληλα, ολοκληρώνεται το ηλεκτρονικό λεξικό με τη γραπτή και ηχογραφημένη μορφή των λημμάτων. Η διαπολιτισμική αγωγή των μαθητών μπορεί να επιτευχθεί και μέσω της ανάγνωσης λογοτεχνίας. Για το σκοπό αυτό σύντομα οι βιβλιοθήκες πολλών σχολικών μονάδων θα εμπλουτιστούν με 100 τίτλους βιβλίων ελεγμένων ως προς το περιεχόμενό τους, που θα συνοδεύονται από διάφορους εκπαιδευτικούς οδηγούς (βιβλιοθηκών, υλοποίησης διαπολιτισμικών δραστηριοτήτων θεατρικής παιδείας και χρήσης εργαλείων αντιρατσιστικής εκπαίδευσης) σε ηλεκτρονική μορφή. 30 εκπαιδευτικά προγράμματα υλοποιούνται και αυτή τη σχολική χρονιά από ισάριθμα σχολεία της ελληνικής επικράτειας. Τα σχολεία συμμετέχουν για πρώτη χρονιά στη δράση «Εκπαιδευτικές Επισκέψεις Μαθητών» και εμφανίζουν υψηλό ποσοστό αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών. Για την αποτελεσματικότητα της δράσης πραγματοποιήθηκαν και φέτος 2 επιμορφωτικές ημερίδες στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό! Η διάθεση και ο ζήλος που δείχνουν μουσειοπαιδαγωγοί, αρχαιολόγοι, εκπαιδευτικοί και μαθητές αποτελεί την κινητήρια δύναμη για την επιτυχή έκβαση του εκπαιδευτικού προγράμματος και τους ευχαριστούμε πολύ γι’ αυτό. ΚΑΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΑΚΟΜΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟI & ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟI ΟΔΗΓΟI Με την ολοκλήρωση των δράσεων σχεδιάζονται και ολοκληρώνονται οδηγοί σε ψηφιακή ή και σε έντυπη μορφή για εκπαιδευτικούς, επιμορφωτές, γονείς και μαθητές. Πιο συγκεκριμένα: ...ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚH ΚΟΙΝOΤΗΤΑ Η δράση της επιμόρφωσης συνεχίζει την επιτυχημένη της παρουσία και τη φετινή χρονιά με προγράμματα ενδοσχολικής επιμόρφωσης. Παράλληλα, τέλος Φεβρουαρίου ολοκληρώθηκε ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα διάρκειας σαράντα ωρών με θέμα «Σχολείο και ανθρώπινα δικαιώματα». Η συγκεκριμένη θεματική επιλέχθηκε μετά από τις συζητήσεις και τους προβληματισμούς που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της Δράσης, καθώς και από αξιολογήσεις εκπαιδευτικών οι οποίες κατατέθηκαν σε επιμέρους σεμινάρια. Από τη δράση «Ενίσχυση της ελληνομάθειας» προετοιμάζεται οδηγός σε ηλεκτρονική μορφή, ο οποίος θα περιλαμβάνει επιτυχημένες διδακτικές πρακτικές από τους εκπαιδευτικούς της δράσης. Στους εκπαιδευτικούς θα απευθύνεται και ο επόμενος οδηγός για τις εκπαιδευτικές επισκέψεις στα μουσεία. Ο οδηγός μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνει αποσπάσματα από τις γραπτές αναφορές των εκπαιδευτικών που υλοποίησαν εκπαιδευτικά προγράμματα με διαπολιτισμική διάσταση. Παράλληλα, είναι ολοκληρωμένος ο οδηγός για γονείς και μαθητές μέσω του οποίου θα ενημερώνονται για το εκπαιδευτικό σύστημα. Ο οδηγός θα μεταφραστεί σε 5 ξένες γλώσσες. Από τη δράση «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας» προετοιμάζονται για έντυπη αναπαραγωγή και ψηφιακή μορφοποίηση 3 τόμοι, ένας οδηγός επιμόρφωσης στον οποίο παρουσιάζονται μορφές, τεχνικές και μέθοδοι επιμόρφωσης με παραδείγματα από εφαρμογές, ένας οδηγός με επιμορφωτικό υλικό και ένας οδηγός με καλές πρακτικές των εκπαιδευτικών. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΥΜΕ ...ΚΑΙ ΣΥΝΕΧIΖΟΥΜΕ Το επόμενο χρονικό διάστημα μέχρι την ολοκλήρωση του έργου θα συνεχιστούν οι παρεμβάσεις στα σχολεία, όπως επίσης και οι επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών. Παράλληλα, η Πράξη θα υλοποιήσει αλλά και θα συμμετάσχει σε εκδηλώσεις που απευθύνονται σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα. Ενδεικτικά αναφέρουμε τη: • • Διοργάνωση Ημερίδων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη σχετικά με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για το πολυπολιτισμικό σχολείο. Συμμετοχή στη 2η γιορτή Πολυγλωσσίας, που οργανώνεται από κοινού με την Αντιδημαρχία Παιδείας και Διά βίου μάθησης του Δήμου Θεσσαλονίκης και τη Δημοτική Εταιρεία Πληροφόρησης, Θεάματος και Επικοινωνίας και σε συνεργασία με την Ερευνητική Ομάδα Εκπαιδευτικής Πολυγλωσσίας «Διεπαφή» στις 30, 31 Μαΐου & 1 Ιουνίου 2014 στους χώρους του δημαρχιακού μεγάρου. • Διεξαγωγή 4ης κεντρικής Ημερίδας της Πράξης τον ερχόμενο Σεπτέμβριο στη Θεσσαλονίκη. Η ιστοσελίδα (www.diapolis.auth.gr) θα εξακολουθήσει να παραμένει το βασικό μέσο ενημέρωσης για όσα υλοποιούνται στο πλαίσιο της Πράξης, παράλληλα όμως θα συνεχίσει η ανάρτηση όσων αξιόλογων συμβαίνουν στην ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα. ΓΕΝΙΚΑ ...ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤHΡΙΞΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓIΑΣ Η Πράξη υποστηρίζεται συνεχώς από υπηρεσίες προβολής, ενημέρωσης και επικοινωνίας, αλλά και από υπηρεσίες πρόσβασης και διαχείρισης εκπαιδευτικού και επιμορφωτικού υλικού. Έτσι λοιπόν και τη σχολική χρονιά 2012 – 2013 υλοποιήθηκαν ζωντανές αναμεταδόσεις (live-streaming) μέσω της ιστοσελίδας του προγράμματος για σειρά σεμιναρίων και επιμορφώσεων. Υποστηρίχθηκε επίσης, ειδική υπηρεσία ασύγχρο- νης συζήτησης (forum) για τις ανάγκες των Δράσεων. Συγκεκριμένα υποστηρίχθηκαν 7 φόρα με 45 κατηγορίες και συνολικούς συμμετέχοντες 5.339 μέλη. Επιπλέον, στην πλατφόρμα επιμόρφωσης του ΔΙΑΠΟΛΙΣ δημιουργήθηκαν και υποστηρίχθηκαν 27 μαθήματα κατά το διάστημα Σεπτέμβριος 2012 έως Σεπτέμβριος 2013. Τέλος, πραγματοποιήθηκε αναδιαμόρφωση του ιστοτόπου του προγράμματος σε συνεργασία με τη δράση προβολής. ΓΕΝΙΚΑ ...ΜΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Η υποδράση «Εκπαιδευτικές Επισκέψεις Μαθητών» τιμά την Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων Την Τρίτη 14 Μαΐου 2013 στις 10:00 - 12:00 μαθητές και μαθήτριες του 3ου Γυμνασίου Θεσσαλονίκης υλοποίησαν τη 2η φάση εκπαιδευτικού προγράμματος το οποίο σχεδιάστηκε από την κ. Ελισσάβετ Μυρογιάννη, υπεύθυνη της Υποδράσης 9.5 «Εκπαιδευτικές επισκέψεις μαθητών» της Πράξης «Εκπαίδευση Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων μαθητών», την κ. Δώρα Σεϊτανίδου, επιστημονική συνεργάτιδα της Υποδράσης, και τον κ. Γιάννη Παπαθανασίου, φιλόλογο καθηγητή του 3ου Γυμνασίου. Οι μαθήτριες και οι μαθητές βρέθηκαν έξω από τη Ροτόντα και ρώτησαν τους περαστικούς τι γνωρίζουν σχετικά με το μνημείο. Στη συνέχεια, τους ενημέρωναν μοιράζοντας φυλλάδια με ιστορικές και αρχαιολογικές πληροφορίες για το μνημείο που τα ίδια τα παιδιά είχαν ετοιμάσει. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα σχεδιάστηκε με την ευκαιρία της 18ης Απριλίου, Παγκόσμιας Ημέρας Μνημείων και Αρχαιολογικών Χώρων, και της 18ης Μαΐου, Παγκόσμιας Ημέρας Μουσείων. Την ίδια ημέρα η κ. Σεϊτανίδου παραβρέθηκε στην τηλεοπτική εκπομπή της ΕΤ3, 1+ΕΝΑ, όπου μίλησε για τη δραστηριότητα αυτή. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ 1η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΙΑΣ Στις 7, 8 & 9 Ιουνίου η Πράξη «Εκπαίδευση Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων Μαθητών» έδωσε δυναμικό παρών στην 1η γιορτή της πολυγλωσσίας που οργάνωσε ο Δήμος Θεσσαλονίκης με 6 διαφορετικές δράσεις. Το βράδυ της Παρασκευής μαθητές και μαθήτριες από το 8ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμαριάς παρουσίασαν δραματοποιημένα 3 παραμύθια, ένα αλβανικό, ένα βουλγαρικό και ένα τσιγκάνικο χαρίζοντάς μας στιγμές γέλιου και διασκέδασης. Την επόμενη ημέρα, στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να πληροφορηθούν για το εκπαιδευτικό λογισμικό σχετικά με τη διδασκαλία της ρωσικής και αλβανικής και να δοκιμάσουν τις γνώσεις τους. Παράλληλα, στο καφέ της πολυγλωσσίας η Πράξη συμμετείχε μέσω δύο φυσικών ομιλητριών βουλγαρικής και γεωργιανής γλώσσας, οι οποίες έφεραν αγαπημένα αντικείμενα από τις χώρες καταγωγής, ενώ μοιράστηκαν μαζί μας εμπειρίες και συναισθήματα. Την ίδια ημέρα στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου πραγματοποιήθηκε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας με τη συμμετοχή μεταξύ άλλων της Επιστημονικά Υπεύθυνης της Πράξης, ομ. καθ. Άννας Αναστασιάδη – Συμεωνίδη, του Επιστημονικά Υπεύθυνου της δράσης Προβολής, καθ. Δημήτριου Μαυροσκούφη και του Επιστημονικά Υπεύθυνου της δράσης «καλλιέργεια διαπολιτισμικού κλίματος», αν. καθ. Γεώργιου Νικολάου. Θέμα της συζήτησης ήταν «Η ελληνική γλώσσα και η πολυγλωσσία: Ζητήματα κοινωνικής συνοχής». Την τελευταία ημέρα των εκδηλώσεων το Γενικό Λύκειο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Ευόσμου υλοποίησε θεατρική παράσταση με τίτλο «το στοιχειό της Σαλονίκης» παρουσιάζοντας με εύληπτο και χιουμορι- στικό τρόπο τη συνύπαρξη ατόμων από διαφορετικούς πολιτισμούς. Καθ’ όλη τη διάρκεια των εκδηλώσεων στην αίθουσα νερού προβαλλόταν το βίντεο που κατασκευάστηκε από τους μαθητές και τις μαθήτριες του 4ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης, το οποίο περιλάμβανε αφήγηση και δραματοποίηση λαϊκών παραμυθιών άλλων χωρών. ΓΕΝΙΚΑ Η ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ... ΠΡΑΞΗ: 3Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ Με θέμα η «Η διαπολιτισμικότητα στην … Πράξη» και τη συμμετοχή 250 περίπου συμμετεχόντων πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου 2013 η 3η κεντρική Hμερίδα της Πράξης στο κτήριο ΚΕ.Δ.Ε.Α. του Α.Π.Θ. στη Θεσσαλονίκη. Στόχος της εκδήλωσης ήταν η παρουσίαση εφαρμογών από τους επιστημονικά υπεύθυνους, τους συνεργάτες των δράσεων, τους εκπαιδευτικούς αλλά και από τους ίδιους τους μαθητές. 30 περίπου εισηγητές από όλη την Ελλάδα προερχόμενοι από διαφορετικούς επιστημονικούς χώρους (γλωσσολόγοι, παιδαγωγοί, θεατρολόγοι, ψυχολόγοι, μουσειοπαιδαγωγοί και αρχαιολόγοι) παρουσίασαν ένα χαρακτηριστικό δείγμα της δουλειάς τους στο πλαίσιο της Πράξης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην εκδήλωση παρουσίασαν τα γλωσσικά παιχνίδια στα οποία πήραν μέρος μαθητές και μαθήτριες από τα τμήματα ενίσχυσης της ελληνομάθειας. Οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες συμμετείχαν σε γλωσσικά παιχνίδια με βάση τη λέξη όπως «ταμπού», «όνομα – ζώο – φυτό», «βρες τη λέξη» (name the word), «κρεμάλα» κ.ά. Τα παιχνίδια ήταν προσαρμοσμένα στο επίπεδο γλωσσομάθειάς τους και μέσω αυτών οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να καταδείξουν την πρόοδο στην ελληνομάθειά τους με τη συμμετοχή τους στα αντίστοιχα τμήματα. Οι νικητές έλαβαν πλούσια δώρα, ενώ για όλους υπήρχαν αναμνηστικά συμμετοχής. Στο φουαγέ του κτηρίου επίσης, εκτός από τα παιχνίδια υπήρχαν τα έργα μαθητών μεταξύ των οποίων εκείνα τα οποία δημιουργήθηκαν από τους μαθητές του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνας. Από τις πιο ωραίες στιγμές της εκδήλωσης ήταν όταν μαθητές και μαθήτριες του 7ου Δημοτικού Σχολείου Νεάπολης περιέγραψαν την εμπειρία τους στα τμήματα ενίσχυσης της ελληνομάθειας και αναφέρθηκαν στην ανάδειξη της πολυγλωσσικής τους ταυτότητας. ¸ ¦òÀêè "¶ëðáÝäåùóè °ììïäáðñî & ¦áìéîîïóôïàîôöî »áõèôñî" ùìïðïéåÝôáé íÛóö ôïù ¶ðéøåéòèóéáëïà ¦òïçòÀííáôï÷ "¶ëðáÝäåùóè ëáé ¢éÀ µÝïù »Àõèóè" ëáé óùçøòèíáôïäïôåÝôáé áðÞ ôèî ¶ùòöðáûëÜ Îîöóè (¶ùòöðáûëÞ ºïéîöîéëÞ ÆáíåÝï) ëáé áðÞ åõîéëïà÷ ðÞòïù÷. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τ.Θ. 1676. Τ.Κ. 540 06, Πανεπιστημιούπολη Θεσσαλονίκης Τ: 23130 18460, F: 23130 18459, E: [email protected] www.diapolis.auth.gr