POWIATOWA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU LIMANOWSKIEGO NA LATA 2010 – 2016 1 MIEJSCE POLITYKI SPOŁECZNEJ W STRATEGII ROZWOJU POWIATU Polityka społeczna państwa zajmuje się badaniem i rozwiązywaniem głównych problemów społecznych. Opiera się na diagnozie społecznej, przez którą rozumie się rozpoznawanie natury i przyczyn trudności jednostek, grup, społeczności poprzedzające zazwyczaj działania interwencyjne. Bierze się pod uwagę tylko te sytuacje sporne, w których jednostka lub grupa społeczna z różnych powodów nie jest w stanie samodzielnie radzić sobie z trudnościami życiowymi (1998)1. Dlatego siłą napędową współczesnych programów polityki społecznej jest wyprowadzana z praw obywatelskich zasada równości szans, traktowana jako centralne kryterium oceny struktur społecznych i ekonomicznych. Z kolei ciężar działalności związanej z realizowaniem polityki społecznej przenosi się współcześnie – zgodnie z zasadą pomocniczości – na samorząd terytorialny różnych szczebli, organizacje społeczne i sektor prywatny oraz na podstawowe grupy społeczne. Każda społeczność wypracowuje także właściwe dla siebie systemy wsparcia uruchamiane w przypadku pojawiania się problemów społecznych lub wówczas, gdy jednostka lub grupa znajdzie się w trudnej sytuacji życiowej, której przezwyciężenie wykracza poza ich własne środki, możliwości i uprawnienia. W tej sytuacji konieczne stało się poszerzenie pola gwarancji bezpieczeństwa socjalnego przez uzupełnienie zasady wspierania w zagrożeniu stosowaniem taktyki wyprzedzania zdarzeń. W opracowaniu tym przedstawiona została strategia powiatu limanowskiego – jego główne problemy, istniejące zasoby instytucjonalne, mocne i słabe strony sfery pomocy społecznej oraz cele strategiczne, operacyjne i wynikające z nich zadania. Charakterystyka powiatu Powiat Limanowski graniczy z powiatami bocheńskim, nowosądeckim, brzeskim, nowotarskim i myślenickim. Znajduje się w środkowej części województwa małopolskiego. Utworzony został w 1999 r. powiat składał się z 12 gmin, w tym 10 to gminy wiejskie: Dobra, Kamienica, Jodłownik, Limanowa, Laskowa, Mszana Dolna, Łukowica, Niedźwiedź, Słopnice, Tymbark oraz gminy miejskie Limanowa i Mszana Dolna. Ogółem w skład powiatu limanowskiego wchodzi 88 miejscowości. Powierzchnię powiatu to około 952 km2, zamieszkuje go 123 405 osób. 1 K. Wódz, Zagadnienia diagnozy społecznej i metody pracy socjalnej w środowisku zamieszkania [W:]Praca socjalna w środowisku zamieszkania Biblioteka Pracownika socjalnego, Katowice 1998 rok. 2 Powiat Limanowski jest bogatym miejscem pod względem walorów turystycznych. Posiada wiele różnorodnych tras górskich, piękne lasy oraz trasy dla amatorów narciarstwa. Można podążać szlakiem architektury drewnianej. Ziemia limanowska ogromną wagę przykłada do tradycji związanych z rolnictwem i turystką w najbliższych latach kładzie nacisk na rozwój gospodarki rolno – spożywczej. Obecnie sadownictwo i warzywnictwo są atutami limanowskiej gospodarki. Mapa Powiatu Limanowskiego. Źródło strona Starostwa Powiatowego www.powiat.limanowa.pl ZARYS ISTOTNYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH ORAZ ISTNIEJĄCE ZASOBY INSTYTUCJONALNE Diagnoza to możliwie najlepsze opisanie stanu aktualnego. Najważniejsze jest zdefiniowanie najważniejszych i najbardziej palących problemów. Od wielu lat mówi się o konieczności wypracowania modelu środowiskowej pomocy dla rodzin szczególnej troski. Do grupy tych rodzin należą z pewnością te, których materialne warunki bytu odbiegają w drastyczny sposób od poziomu przyjętego za niezbędny społecznie, a więc rodziny żyjące poniżej granicy minimum socjalnego. Sytuacja ubóstwa, spowodowanego zdarzeniami losowymi, takimi jak: wypadek, choroba, zgon jedynego żywiciela rodziny jest przedmiotem szczególnego zainteresowania pomocy społecznej. Do rodzin specjalnej troski zaliczamy też rodziny wielodzietne, niepełne, mające jedynego żywiciela rodziny, rodziny, w których żyją osoby upośledzone w rozwoju psychofizycznym 3 i ludzie starsi, wreszcie te, w których występują zjawiska patologiczne – alkoholizm, przestępczość, demoralizacja nieletnich. Programy adresowane polityki społecznej obejmują zorganizowaną, celową działalność władz publicznych i innych podmiotów społecznych kierowaną do osób/grup szczególnego ryzyka zapobiegającą znalezieniu się poniżej progu bezpieczeństwa socjalnego i/lub utraty podstawowych związków społecznych, służącą odbudowie, poprawie i/lub utrzymaniu standardu życia oraz statusu społecznego tych obywateli, którym z uwagi na pojawiające się/utrzymujące się trudności i problemy zagrażać może: utrata kontroli nad zdarzeniami i własnym życiem, utrwalanie warunków prowadzących do ubóstwa, degradacja społeczna, pozostawanie poza głównym nurtem życia społeczności (marginalizacja), wykluczenie społeczne. Uogólniając, można powiedzieć, że programy adresowane polityki społecznej nakierowane są na zapobieganie i/lub wychodzenie z bezradności przejawiającej się w poczuciu utraty osobistej kontroli nad zdarzeniami i sytuacjami życiowymi (nad własnym życiem). Istotnym zadaniem jest ukierunkowanie działań wspierających grupy dysfunkcyjne i opracowanie systemu pomocy dla: osób starszych, długotrwale chorych i ich rodzin, osób niepełnosprawnych w okresie od urodzenia do śmierci oraz ich rodzin, rodzin w kryzysie, niewydolnych w sprawach opiekuńczo-wychowawczych często borykających się z problemami alkoholowymi, terapii rodzin, rodzin zastępczych i pełnoletnich wychowanków z tych rodzin oraz z niektórych placówek opiekuńczo – wychowawczych. Rodziny szczególnej troski stają się problemowymi w sensie społecznym wówczas, jeśli występujące w nich zjawiska dysfunkcjonalne prowadzą do deprywacji podstawowych potrzeb ich członków, zwłaszcza dzieci, osób wymagających opieki, niezdolnych do samodzielnej egzystencji. 4 L ic z b a o s ó b o b jety c h p o mo c ą w 2009 r. p rz ez o ś ro d ki p o mo c y s p o łec z n ej z teren u P o wiatu L iman o w s k ieg o 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 K a mb m a rk ie ni O ca PS Li m G M O P an o O P S S D wa G L im o b O P S a n ra L a ow sk a ow a Ty G G O PS PS O G G M O O PS PS M sz M sz an an a a D D ol ol na na L ic z ba os ób objety c h pomoc ą Argumenty ekonomiczne przemawiają za rozwojem różnych form pomocy pozainstytucjonalnej. Formy te są tańsze niż usługi świadczone przez służby społeczne. Oparciem dla takich działań są dziś samorządy lokalne oraz organizacje pozarządowe. Z ich powstaniem wiąże się nadzieje na poprawę jakości świadczonych usług oraz doskonalenie metod pracy socjalnej służb społecznych. K wota ś wiadc z enia prz ez nac z ona na pomoc s połec z ną w 2009 r. 1200000 1000000 800000 600000 400000 200000 0 P S T ym K a ba m rk ie ni G ca O PS Li m an G M O P ow O S a PS D ob L G r i O ma a PS no w La a sk ow a PS O G O G PS O G M O PS M sz M sz an an a a D D ol na ol na K wota ś wiadc z enia PATOLOGIE SPOŁECZNE Oceniając stan bezpieczeństwa mieszkańców naszego powiatu należy stwierdzić, że w dużym stopniu istnieją zagrożenia rodzajami przestępstw występującymi najczęściej w naszym kraju tj. spowodowane przestępstwami przeciwko: mieniu, życiu i zdrowiu, bezpieczeństwu w komunikacji, rodzinie i opiece, a także włamaniami i kradzieżami, bójkami i pobiciami. 5 PRZESTĘPCZOŚĆ NIELETNICH W roku 2009 nieletni dokonali 97 przestępstw, stanowi to 4,4% z ogólnej liczby przestępstw. Natomiast w 2008 r. 112 przestępstw, co stanowi 4,8% z ogólnej liczby przestępstw. Udział nieletnich w popełnianiu przestępstw o charakterze kryminalnym w 2009 r. jest o 0,4 % mniejszy niż w ubiegłym roku. W powiecie limanowskim nie ujawniono funkcjonowania subkultur młodzieżowych, nowych ruchów religijnych ani sekt, a także zagrożenia prostytucją. Sprawcami stwierdzonych przestępstw kryminalnych nieletni byli, aż 9 razy: • zabójstwo - 1 • kradzież – 11 • kradzież z włamaniem – 1 • rozboje i wymuszenia – 4 • uszkodzenia ciała – 10 • bójka, pobicie – 4 • uszkodzenie mienia – 6 • z ustawy o narkomanii – 4 • fałszerstwo – 17 • przestępstwa drogowe – 3 • znęcanie – 2 • inne - 34. Na terenie powiatu nie ujawniono przypadku samobójstw nieletnich jednakże 3 próby samobójstwa poprzez zażycie lekarstw. PRZEMOC W RODZINIE Jeszcze do niedawna zjawisko przemocy domowej było słabo udokumentowane. Sądzono, że występuje rzadko i wyłącznie w rodzinach „problemowych”. Dziś wiadomo, że we współczesnym społeczeństwie przemoc w rodzinie jest zjawiskiem powszechnym, obecnym w większości kultur. 6 Przemoc domowa jest problem złożonym, ciężko ją do końca zdiagnozować. Wiarygodnych danych dostarczają nam statystyki policji. Z danych Powiatowej Komendy Policji w Limanowej zebranych na podstawie stosowania procedury Niebieskiej Karty, wynika iż liczba zakładanych Niebieskich Kart wzrosła, patrząc na poniższą tabele możemy dostrzec różnice. Gmina/ rok 2009 2008 2007 2006 Limanowa - miasto 79 90 46 30 Limanowa – gmina 96 107 79 68 Laskowa 22 15 12 10 Mszana Dolna – miasto 17 23 19 13 Mszana Dolna – gmina 56 50 27 22 Niedźwiedź 23 16 17 16 Kamienica 32 21 15 12 Łukowica 28 33 22 17 Tymbark 18 19 23 34 Dobra 35 42 23 34 Jodłownik 33 26 21 18 Słopnice 8 4 10 4 W niektórych gminach realizowany jest program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz funkcjonują zespoły interdyscyplinarne złożone z przedstawicieli różnych instytucji wspierających rodzinę. Coraz częściej sprawcy przemocy są zatrzymywani w aresztach. W przypadku braku możliwości procesowego zatrzymania sprawcy, osobom zagrożonym przemocą udzielane jest tymczasowe schronienie w Sądeckim Ośrodku Interwencji Kryzysowej. W niektórych gminach istnieją punkty konsultacyjne, w których z porad mogą korzystać ofiary przemocy jak oraz osoby uzależnione i współuzależnione. Ze sprawcami prowadzi się rozmowy ostrzegawcze w celu zmiany ich zachowań. Kierowane są też wnioski o leczenie odwykowe. W roku 2009 Uchwałą NR XXXIII/329/09 Rady 7 Powiatu Limanowskiego z dnia 16 grudnia 2009 r. przyjęto do realizacji „Program korekcyjno - edukacyjny dla sprawców przemocy domowej.” ALKOHOLIZM i NARKOMANIA W Polsce u progu XXI wieku nadmierne spożycie alkoholu stanowi jeden z głównych problemów społecznych. W ostatnich latach odnotowuje się gwałtowny wzrost spożycia alkoholu. Wśród wielu czynników mających wpływ na wzrost spożycia alkoholu trzeba wyróżnić: wzrost dostępności alkoholu i jego niskie ceny, wzrost atrakcyjności oferty rynkowej, środowiskowe obyczaje i postawy konsumpcyjne (picie alkoholu stało się stałym elementem spędzania wolnego czasu przez młodzież) oraz promocja i reklamowanie napojów alkoholowych. Jak wynika z danych policji znaczna część przestępstw, wykroczeń, utonięć czy wypadków drogowych zachodzi pod wpływem alkoholu. Znaczne jest też powiązanie częstego nadużywania alkoholu ze wzrostem agresji i przemocą domową. Konsekwencją nadużywania alkoholu jest pogorszenie się sytuacji ekonomicznej i społecznej rodzin, zwiększenie wskaźnika rozpadu małżeństw, maltretowanie żon i dzieci. Dzieci wychowywane w rodzinach alkoholowych są znerwicowane, źle przystosowane społecznie, mają trudności w nauce. Ograniczone często są szanse życiowe tych dzieci. Istotną rolę odgrywa alkohol jako czynnik generujący liczebność przestępstw i wykroczeń popełnianych pod jego wpływem. Szczególnie duży odsetek nietrzeźwych bierze udział w bójkach, rozbojach, kradzieżach, gwałtach podpaleniach oraz dokonuje zabójstw. Rośnie również liczba wypadków drogowych spowodowanych przez nietrzeźwych kierowców, wielu nietrzeźwych przechodniów przyczynia się też do liczby wypadków na drodze. Przestępstwa popełnione w związku z alkoholem: Rok Ogółem sprawcy Przestępstw a kryminalne Przestępstw o przeciwko życiu i zdrowiu Przestępstw o przeciwko mieniu Przestępstw o przeciwko rodzinie Przestępstwa drogowe 2007 487 73 17 24 100 206 2008 354 56 9 17 52 220 2009 347 88 23 17 48 260 Należy również wspomnieć o niebagatelnych kosztach na jakie narażone jest społeczeństwo w wyniku nasilającego się problemu alkoholowego jak też straty związane z niegospodarnością, marnotrawstwem, absencją i wypadkami w miejscu pracy, jak też ogromne nakłady finansowe na leczenie alkoholików i członków ich rodzin. 8 Głównymi przyczynami występowania zjawiska alkoholizmu na terenie powiatu limanowskiego jest zła tradycja, alkoholizm, nuda, bezrobocie i sposób na rozładowanie stresu. Wśród młodzieży jest to naśladowanie wzorców osobowych osób dorosłych i moda na spożywanie piwa w trakcie imprez młodzieżowych. Zjawisko narkomanii nie omija Powiatu Limanowskiego, nie jest jeszcze poważnym problemem nie mniej jednak tendencje rosną. W roku 2009 wykryto i stwierdzono 348 czynów dokonanych przez 27 sprawców w tym 4 czyny popełnione przez 1nieletniego z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Dla Porównania w roku 2008 ujawniono 170 czynów, w roku 2007 -38 czynów, a w 2006 roku 1085 pod wpływem środków odurzających. PROBLEMY DZIECI W dzisiejszych czasach funkcjonuje pogląd, że przeżywamy kryzys polskiej rodziny. Jednym z niepokojących zjawisk jest stale obniżający się przyrost naturalny. Współczynnik dzietności polskich kobiet stale spada, co oznacza obniżenie poziomu reprodukcji ludności naszego kraju. Następnym wykładnikiem słabej kondycji polskiej rodziny jest także spadek liczby zawieranych małżeństw oraz niekorzystna struktura rodzin. Ciągle obniża się także liczba małżeństw posiadających dzieci. Ponadto prawie 15 % polskich rodzin stanowią rodziny z jednym z rodziców, wśród których przeważają matki samotnie wychowujące dzieci. Stanowi to poważny problem społeczny, szczególnie w obecnej sytuacji w kraju. Dlatego głównym zadaniem polityki społecznej w tej dziedzinie powinny być oddziaływania profilaktyczne na dzieci i ich rodziny realizowane poprzez szkołę, instytucje usługowe (jak służba zdrowia, ośrodki kulturalne, sportowe, itd.) oraz poprzez aktywne oddziaływania profilaktyczne ukierunkowane na wcześniej zdefiniowaną sferę zagrożeń (np. oddziaływania profilaktyczne na rodziny z niskimi dochodami, osoby bezrobotne, niezaradne życiowo, chore itp.). Polityka społeczna adresowana do dzieci i młodzieży oznacza zorganizowane, celowe działania władz publicznych i innych podmiotów sceny publicznej służące ochronie warunków życia i rozwoju młodego pokolenia oraz tworzeniu, utrzymaniu i poprawie podstaw równego startu życiowego ludzi młodych, stwarzającego szansę budowy i wykorzystania potencjału jednostkowego i pokoleniowego, umożliwiającego przejmowanie odpowiedzialności za rozwój indywidualny i przyszły standard życia oraz miejsce w strukturze społecznej. Polityka ta przysporzyć ma z jednej strony umiejętności, kompetencji społecznych i samodzielności pokoleniom wchodzącym w dorosłość, z drugiej zaś wymaga działań będących odpowiedzią na dokonujące się w środowisku społeczno-wychowawczym przemiany wywołane: niestabilną i szybko zmieniającą się sytuacją gospodarczą, globalizacją kultury, deficytami zdrowotnymi, spadkiem aktywności społecznej, wzrostem liczby zachowań dewiacyjnych i patologii społecznej wśród dzieci i młodzieży oraz narastania 9 kłopotów wychowawczych w rodzinie i instytucjach pozarodzinnych wywoływanych trudnościami adaptacyjnymi młodego pokolenia. Obecnie w Powiecie Limanowskim niemal w każdej gminie istnieją świetlice terapeutyczne dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, których celem jest pomoc w przezwyciężaniu problemów emocjonalnych dzieci i ukazywanie im prospołecznych zachowań. Podczas pobytu w świetlicy dzieci korzystają z posiłku, mają zapewnioną pomoc w nauce, uczestniczą w zajęciach praktycznych, grach i zabawach. W znacznej części placówki te finansowane są przez Komisje d/s Przeciwdziałania Problemom Alkoholowym. Z usług świetlicy korzystają też dzieci mniejszości narodowych (dzieci romskie), co sprzyja integracji kulturowej. W/w placówka ma na celu przeciwdziałania demoralizacji dzieci poprzez zagospodarowanie im czasu wolnego po zajęciach szkolnych. W powiecie działa również Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Limanowej, która wchodzi w skład Zespołu Placówek Oświatowych. Poradnia oferuje porady i leczenie w zakresie diagnozy, terapii, doradztwa i profilaktyki. W zakresie diagnozy • diagnoza psychologiczna, pedagogiczna i logopedyczna, • diagnoza rozwoju intelektualnego, emocjonalnego, społecznego dzieci, • diagnoza pod katem oceny dojrzałości szkolnej, • diagnoza przyczyn trudności dydaktycznych i trudności wychowawczych, • diagnoza dysleksji rozwojowej (trudności w czytaniu i pisaniu) oraz dyskalkulii (trudności w uczeniu się matematyki), • diagnoza uczniów zdolnych, • diagnoza dzieci z zaburzeniami w zachowaniu, zagrożonych uzależnieniem, niedostosowanych społecznie. W zakresie terapii • indywidualna terapia logopedyczna dzieci z opóźnionym rozwojem mowy, wadami wymowy, jąkających się i dzieci do 3 r.ż., • psychoterapia dla dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi, • terapia pedagogiczna dla dzieci z trudnościami w nauce, • terapia dzieci dyslektycznych - z zastosowaniem nowoczesnych metod, • terapia dzieci moczących się. W zakresie doradztwa • doradztwo wychowawcze dla rodziców i nauczycieli (trudności wychowawcze, problemy okresu dojrzewania, zaburzenia emocjonalne, zaburzenia zachowania i inne), • doradztwo zawodowe, pomoc w wyborze dalszego kierunku kształcenia, • działania mediacyjne między stronami konfliktu (uczniami, rodzicami, nauczycielami), • działania interwencyjne w sytuacjach kryzysowych, • doradztwo w zakresie diagnozy z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS), wspomagania dzieci pięcioletnich w osiąganiu gotowości do podjęcia nauki w szkole. • doradztwo w zakresie bezpiecznego internetu i cyberprzemocy. W zakresie profilaktyki • popularyzowanie wiedzy psychologicznej, pedagogicznej i logopedycznej, • prelekcje dla rodziców zgodnie ze zgłaszanymi potrzebami, 10 • • • • • prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych dla dzieci i młodzieży, prowadzenie szkoleniowych rad pedagogicznych w szkołach zgodnie ze zgłaszanymi potrzebami prowadzenie spotkań tematycznych dla nauczycieli, pedagogów, psychologów udzielanie konsultacji rodzicom, nauczycielom i innym osobom pracującym z dziećmi i młodzieżą, udzielanie wsparcia nauczycielom, pedagogom, psychologom szkolnym. Istnieje również Punkt Konsultacyjny przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Mszanie Dolnej, ul. Marka 2 w którym rodzice oraz dzieci mogą uzyskać pomoc psychologa, pedagoga i logopedy. Drugim poziomem oddziaływania lokalnych systemów powinna być rodzinna opieka zastępcza. Nowoczesna rodzinna opieka zastępcza to rodziny zakwalifikowane do tej roli i realizujące określony wobec danego dziecka plan wynikający z indywidualnych potrzeb dziecka i jego rodziny. RODZINY ZASTĘPCZE Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje głównie na podstawie orzeczenia sądu rodzinnego. W 2009 roku świadczeniami objęto 97 rodzin zastępczych, z 150 dziećmi (w tym 22 rodzin niespokrewnionych, w których przebywa 45 dzieci i 1 zawodowa rodzina zastępcza: wielodzietna z 5 dzieci). W 2009 r. utworzonych zostało 13 rodzin, w których umieszczonych zostało 16 dzieci. Nadmienić należy również, że 8 dzieci powróciło do rodziców naturalnych. W 2009 r. zawartych zostało 9 porozumień, które dotyczyły 9 dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych na terenie naszego powiatu i 9 porozumień dot. dzieci pochodzących z terenu naszego powiatu umieszczonych w rodzinach zastępczych na terenie innych powiatów. Na pomoc pieniężną dla rodzin zastępczych wydano kwotę 1 084 685 zł. Z tytułu zawartych porozumień uzyskano dochody w wysokości: 257 277 zł. oraz poniesiono wydatki w kwocie: 144 569 zł. W Powiecie Limanowskim funkcjonuje pogotowie rodzinne, w którym w sytuacji kryzysowej umieszczane są małoletnie dzieci na pobyt okresowy, do czasu unormowania ich sytuacji życiowej. Rodziny zastępcze, podobnie jak rodziny biologiczne, borykają się z trudnościami wychowawczymi. Problemy te związane są głównie z dziećmi w okresie dorastania. Jest to najczęściej okres buntu, przekory, utraty autorytetu rodziców itp. Dlatego też wiele naszych rodzin korzysta ze wsparcia wychowawców i pedagogów szkolnych, a także specjalistów z Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej. Sporadycznie też, oprócz typowej ciągłej pracy socjalnej, pomocy udziela PCPR. Okresowo prowadzi również szkolenia dla rodzin zastępczych spokrewnionych i niespokrewnionych. Problem rodzin są też kontakty z rodzicami naturalnymi. Miewają oni bowiem często bardzo niekorzystny wpływ na dzieci i zaburzają proces wychowawczy. Są to głównie rodzice z problemem alkoholowym oraz ci, którzy z różnych przyczyn zaczynają się interesować 11 dziećmi (mimo, że nigdy wcześniej tego nie robili i m.in. z tego powodu mają ograniczone lub odebrane prawa rodzicielskie), ukazując im nieprawidłowe wzorce wychowawcze. Każdemu dziecku opuszczającemu rodzinę zastępczą i placówki opiekuńczo – wychowawcze udzielana jest pomoc w integracji ze środowiskiem poprzez pracę socjalną, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia i odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz specjalne świadczenia pieniężne (pomoc pieniężną na usamodzielnienie pomoc rzeczową oraz pomoc na kontynuowanie nauki). W 2009 r. wychowankom udzielono pomoc: 1) pieniężną na usamodzielnienie – 6 osób z rodzin zastępczych (kwota: 26.352 zł) i 2 osoby z placówki opiekuńczo – wychowawczej (kwota: 13. 176 zł) 2) pieniężną na kontynuowanie nauki – 32 osoby z rodzin zastępczych (kwota: 125.359 zł) i 2 osoby z placówki opiekuńczo – wychowawczej (kwota: 11.858 zł) 3) na zagospodarowanie – w formie rzeczowej – 10 osób z rodzin zastępczych (kwota: 47.070 zł. ) i 3 osoby z placówki opiekuńczo - wychowawczej (kwota: 13.340 zł.) Kolejnym zadaniem Starosty jest zapewnienie mieszkania, w tym chronionego usamodzielnianym wychowankom. W Powiecie Limanowskim mieszkanie utworzono grudniu 2004 roku w miejscowości Dobra. Trzecim elementem tego systemu mają być instytucje profilaktyczno – opiekuńcze, zapewniające opiekę dzieciom wymagającym specjalistycznych usług. W Powiecie Limanowskim istnieje 1 placówka niepubliczna - Dom Dziecka w Łukowicy. Placówka ta przeznaczona jest dla 12 dziewczynek w wieku od 3-18 lat z możliwością przedłużenia pobytu do czasu ukończenia nauki. Wychowanki Domu Dziecka tworzą jedną grupę wychowawczą zróżnicowaną wiekowo. Zadaniem Placówki jest zapewnienie wychowankom atmosfery na wzór rodzinnej. Wychowanki Placówki mają korzystne warunki lokalowe. Siostry prowadzące placówkę podejmują rozmaite próby współdziałania z rodzicami, innymi członkami rodziny i bliskimi dziewczynek przebywających w Placówce. Oddziaływania opiekuńczo – wychowawcze przebiegają w atmosferze domowej, oprócz bogactw przeżyć występuje spokojna codzienna intymność. Wysokość dotacji na każdy kolejny rok funkcjonowania tej Placówki zależna jest od liczby wychowanek oraz od wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania jednej wychowanki w danym roku. Wysokość przekazanej przez Powiat Limanowski dotacji wyniosła w 2009 roku 215 286,98 zł, średni miesięczny koszt utrzymania jednej wychowanki w 2009 roku wynosił 1 625,30 zł. Wychowanki umieszczane są w Domu Dziecka w Łukowicy na podstawie skierowań wydawanych przez Dyrektora Centrum działającego z upoważnienia Starosty Limanowskiego. W 2009 roku wpłynęły 124 wnioski o umieszczenie w tej Placówce natomiast wydano 4 skierowania. 12 Uchwałą Nr XXVIII/271/09 Rady Powiatu Limanowskiego z dnia 24 czerwca 2009 r. przyjęto do realizacji „Powiatowy Program Opieki nad Dzieckiem i Rodziną Powiatu Limanowskiego na lata 2009 – 2014.” STAROŚĆ POLITYKA WOBEC STAROŚCI I LUDZI STARYCH oznaczać winna zespół celowych działań władz publicznych i innych podmiotów społecznych, służących tworzeniu, poprawie i /lub utrzymaniu statusu społecznego, bezpieczeństwa i jakości życia osób starszych oraz możliwości ich udziału w kulturze i życiu społecznym zwiększających szansę prowadzenia przez najstarsze pokolenie aktywnego i niezależnego życia. Obserwowane procesy demograficzne od lat już wskazują na postępujący proces starzenia się społeczeństw. Proces ten jest efektem wydłużania się przeciętnego trwania życia, na skutek czego coraz większa liczba osób dożywa wieku starszego, a także obniża się odsetek płodności kobiet, co wpływa na zmiany w strukturze demograficznej, powodując zmniejszenie się w niej odsetka dzieci i młodzieży, a zwiększenie odsetka osób starszych. Według prognozy demograficznej w roku 2010 będzie w Polsce ok. 5 mln. osób starszych (tj. powyżej 65 roku życia), stanowiących niemal 13 proc. Całej populacji, a za następne 10 lat odsetek ten wzrośnie aż do 17,5 proc. 2 W Powiecie Limanowskim wciąż kultywowane są tradycje rodzinnewielopokoleniowe. Pomoc samotnym osobom starszym zapewniają miejskie i gminne ośrodki pomocy społecznej poprzez organizację usług opiekuńczych. Osobom tym przyznawane są dodatkowo zasiłki okresowe, celowe, stałe wyrównawcze, pomoc rzeczowa, renty socjalne, paczki świąteczne, udzielana jest pomoc w formie pracy socjalnej. Osoby, które wymagają całodobowej opieki kieruje się do Domu Pomocy Społecznej w Limanowej. Dom ten od listopada 1999 r. posiada 60 miejsc. Budynek przystosowany jest dla osób niepełnosprawnych. Znajduje się w nim sala rehabilitacyjna, prowadzona jest terapia zajęciowa i przyłóżkowa. Do głównych przyczyn umieszczenia w DPS osób będących obecnie pensjonariuszami tej placówki należą: nieporadność życiowa oraz niedostateczna opieka przy pogarszającym się stanie zdrowia. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ POLITYKA SPOŁECZNA WOBEC NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI I OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH to zorganizowane, kompleksowe i międzysektorowe działania władz publicznych oraz innych podmiotów społecznych, służące kształtowaniu/poprawie/ochronie warunków i jakości życia oraz statusu społecznego osób 2 Prof. Dr hab. Brunon Synak, Polska Starość – próby zarysowania diagnozy i kierunku przemian, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, Praca Socjalna wydanie specjalne, kwiecień – czerwiec 2003, 13 niepełnosprawnych, a także umożliwiające jednostkom z ograniczoną sprawnością dostęp do niezbędnych świadczeń i usług zdrowotno-socjalnych oraz rozwiązań technologicznoorganizacyjnych utrzymujących i/lub zwiększających szansę niezależnego funkcjonowania oraz aktywnego udziału ludzi niepełnosprawnych w życiu społecznym. Podstawowym wykładnikiem i narzędziem realizacji polityki społecznej na rzecz ludzi niepełnosprawnych jest wsparty odpowiednią infrastrukturą legislacyjno-instytucjonalną proces rehabilitacji leczniczej, psychologicznej, społecznej i zawodowej. Rehabilitacja ta obejmuje rozmaite formy wsparcia wspomagające osoby niepełnosprawne w wypełnianiu przypisanych im ról społecznych, takie jak: poradnictwo społeczne, prawne i psychologiczne oraz edukację i przygotowanie zawodowe wraz z tworzeniem miejsc pracy, a także umożliwiające samodzielną lokomocję, komunikowanie się z otoczeniem i prowadzenie niezależnego, codziennego życia. Osobom niepełnosprawnym przysługują takie same prawa jak innym pełnosprawnym obywatelom w tym samym wieku (między innymi prawa cywilne i polityczne), a zwłaszcza przysługuje im prawo do poszanowania ludzkiej godności. Przysługują im prawa do środków umożliwiających osiąganie samodzielności, do opieki medycznej, psychologicznej i usprawniającej, do nauki, szkolenia i różnych form przygotowania zawodowego oraz rehabilitacji. Osoby niepełnosprawne mają prawo do ekonomicznego i społecznego zabezpieczenia, życia na odpowiednim poziomie. Istotnym prawem jest prawo do uzyskania zatrudnienia. Do zadań realizowanych przez powiat na rzecz osób niepełnosprawnych zaliczamy: • turnusy rehabilitacyjne –wypłacone dofinansowanie (wraz z opiekunem) Rok 2007 2008 2009 Liczba złożonych wniosków 285 379 336 Kwota wypłaconych dofinansowań 265 110 zł. 274 064 zł. 170 266 zł. • sport, kultura, rekreacja i turystyka – - 2007 r. - z 20 wniosków złożonych zrealizowano: 17 na kwotę 58.355 zł. (3 rezygnacje) - 2008 r. -- z 18 wniosków złożonych zrealizowano: 16 na kwotę 61 774 zł. (2 rezygnacje) - 2009 r. - z 20 wniosków złożonych zrealizowano: 7 na kwotę 14 350 zł. 14 • zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny 2007 r. – zawarto 64 umowy 2008 r. – zawarto 113 umów 2009 r. – zawarto 42 umowy - • przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze Rok 2007 2008 2009 Liczba zrealizowanych wniosków 920 wniosków 919 wniosków 884 wniosków Wypłacone dofinansowanie 526 468,00 610 120,00 779 984,00 W 2009 r. najczęściej dofinansowane były przedmioty ortopedyczne tj. pieluchomajtki, wkłady anatomiczne, aparaty słuchowe, materace przeciwodleżynowe, protezy, wózki inwalidzkie, obuwie ortopedyczne, aparaty do bezdechu, kule inwalidzkie, okulary oraz sprzęt rehabilitacyjny tj. rowerek, materac rehabilitacyjny, maty do masażu i hydromasażu, orbitrek i trenery dłoni. • likwidacja barier architektonicznych technicznych i w komunikowaniu się Rok Bariery architektoniczne Bariery techniczne Bariery w komunikowaniu się 2007 631 564 zł 74 956 zł 22 637 zł 2008 568 121zł 122 583 zł 27 972 zł 2009 350 272 zł 132 194 zł 30 193 zł Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Limanowej wydaje karty parkingowe dla osób niepełnosprawnych i placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją tych osób. W 2009 r. złożonych zostało 248 wniosków i wydano tyleż samo kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych. W jedynym na terenie powiatu Warsztacie Terapii Zajęciowej w zajęciach uczestniczy 60 osób. Przyjmowane są tu osoby, które ukończyły 16 rok życia i ze względu na swoje ograniczenia funkcjonalne nie są w stanie podjąć pracy. Celem warsztatu terapii zajęciowej 15 jest pobudzenie chęci do aktywnego życia, rozwój społeczny, poprawa sprawności psychomotorycznej. Następnym etapem terapii powinna być praca w Zakładzie Aktywizacji Zawodowej. Terapia dla osób z zaburzeniami psychicznymi prowadzona jest również w Środowiskowym Domu Samopomocy w Limanowej (jest to zadanie zlecone i finansowane z budżetu Wojewody). Dom ten przeznaczony jest dla 30 osób z problemami psychicznymi i ma charakter dziennego pobytu. Drugi Środowiskowy Dom Samopomocy mieści się w Ujanowicach, przeznaczony jest dla 25 uczestników. Terapia obejmuje głównie prace manualne tj. tkanie, haftowanie, malowanie różnymi technikami, wykonywanie obrazów ze skóry itp. Placówki te zapewniają podstawowe świadczenia opiekuńcze, rekreacyjno – kulturalne oraz edukacyjne, a także posiłki w czasie pobytu. Całodobową opiekę osobom przewlekle psychicznie chorym zapewniają: Dom Pomocy Społecznej w Mszanie Dolnej i Dom Pomocy Społecznej „Diana” w Kasinie Wielkiej. Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Limanowej, od 1 lipca 1999 r., działa Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Wydaje on orzeczenia o: niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 16 roku życia; stopniu niepełnosprawności osób, które ukończyły 16 rok życia; wskazaniach do ulg i uprawnień osób posiadających o inwalidztwie lub niezdolności do pracy. orzeczenia Wydane orzeczenia w latach 2007 – 2010 obrazuje poniższa tabela. 1600 1400 1200 1000 800 2007 600 2008 400 2009 200 0 os oby, które nie orz ec z enie o ukońc z yły 16 roku s topniu ż yc ia niepełnos parwnoś c i po 16 roku ż yc ia Zespół wydaje orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dla celów: − odpowiedniego zatrudnienia, 16 − − − − − − − − szkolenia, uczestnictwa w terapii zajęciowej, konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji (korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych), świadczenia pielęgnacyjnego, zasiłku pielęgnacyjnego, korzystania z karty parkingowej, innych (m.in. uprawnień dla osób niepełnosprawnych). W Zespole wydawane są również legitymacje dokumentujące: niepełnosprawność – w przypadku orzeczenia niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia; stopień niepełnosprawności – w przypadku orzeczenia stopnia niepełnosprawności osoby, która ukończyła 16 rok życia. Na terenie Powiatu Limanowskiego istnieje jeden Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy w Dobrej oraz kilka klas specjalnych w normalnych szkołach podstawowych. W Tymbarku działają: publiczne przedszkole samorządowe z oddziałami integracyjnymi oraz przedszkole z oddziałami integracyjnymi przy Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych im. Jana Pawła II przy Parafii Pw. NMP w Tymbarku. Natomiast rehabilitacja prowadzona jest przez Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych im. Św. Brata Alberta przy Parafii MBKRŚw. w Niedźwiedziu i Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych im. Jana Pawła II przy Parafii Pw. NMP w Tymbarku. Uchwałą Nr XXVII/252/09 Rady Powiatu Limanowskiego z dnia 29 kwietnia 2009 r. przyjęto do realizacji „Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób niepełnosprawnych Powiatu Limanowskiego na lata 2009 – 2014”. BEZDOMNOŚĆ W dzisiejszej rzeczywistości bezdomność należy postrzegać jako problem publiczny ze względu na liczbę obywateli, którzy nie mają stałego zameldowania oraz ze względu na sytuację mieszkaniową kraju (niewielki przyrost nowo wybudowanych mieszkań, brak systemu prawnego umożliwiającego otwarcie się rynku zasobów lokalowych w prywatnych nieruchomościach z zabezpieczeniem praw ich właścicieli). Bezdomność winna być postrzegana również jako problem osobisty – są to realnie istniejący ludzie, rodziny i dzieci, którzy doświadczają stresów związanych z wysiedleniem, brakiem prywatności oraz troskę o własne bezpieczeństwo. Na terenie powiatu limanowskiego bezdomność nie jest liczebnie istotnym problemem. Wraz z pogarszaniem się sytuacji materialnej rodzin, wzrastającym bezrobociem oraz innymi niekorzystnymi zjawiskami problem ten może się nasilić. Przy kilku parafiach 17 funkcjonuje kuchnia „Caritas”, która od poniedziałku do piątku wydaje gorące posiłki dla osób potrzebujących. Najbliższym schroniskiem dla osób bezdomnych jest Dom im. Św. Brata Alberta w Nowym Sączu. ORGANIZACJE DZIAŁAJĄCE NA FORUM POMOCY SPOŁECZNEJ: 1. Katolickie Stowarzyszenie Przyjaciół Niepełnosprawnych Ruchowo „Cyrenejczyk” w Limanowej, 2. Stowarzyszenie Miłosierdzia Św. Wincentego a’Paulo w Limanowej, 3. Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych im. Jana Pawła II przy Parafii Pw. NMP w Tymbarku 4. Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych im. Św. Brata Alberta przy Parafii MBKRŚw. W Niedźwiedziu, 5. Stowarzyszenie Osób Specjalnej Troski „Promyki” w Limanowej 6. Stowarzyszenie „Remedium” w Tymbarku, 7. Stowarzyszenie na Rzecz Osób Potrzebujących SURSUM CORDA w Mszanie Dolnej, 8. Polski Związek Niewidomych w Limanowej, 9. Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów. 10. Stowarzyszenie dla osób niepełnosprawnych psychicznie i ich rodzin pod nazwą „PROMIEŃ NADZIEJI”. 11. Stowarzyszenie na Rzecz Osób Upośledzonych Umysłowo – Koło Terenowe w Mszanie Dolnej. KADRA POMOCY SPOŁECZNEJ – wykształcenie, staż pracy W Powiecie Limanowskim działa 1 PCPR, 12 Ośrodków Pomocy Społecznej, 3 Domy Pomocy Społecznej oraz 1 Dom Dziecka. Wykształcenie pracowników ośrodków pomocy społecznej z terenu Powiatu Limanowskiego obrazuje poniższa tabela. Ośrodek Pomocy Społecznej Liczba pracowników socjalnych Pozostali pracownicy MOPS Mszana Dolna 5 GOPS Niedźwiedź Wykształcenie pracowników socjalnych średnie wyższe Specj. z pracy socjalnej I stopnia 3 2 0 5 3 1 2 0 6 GOPS Jodłownik 4 3 1 0 5 GOPS Mszana Dolna 6 1 0 5 4 18 GOPS Łukowica 5 5 0 0 2 GOPS Tymbark 3 3 0 0 2 GOPS Kamienica 3 0 0 3 1,5 GOPS Słopnice 4 2 0 2 1 GOPS Limanowa 10 7 2 1 4 GOPS Dobra 4 3 0 1 3 MOPS Limanowa 8 6 2 0 9 GOPS Laskowa 4 5 0 4 0 Większość kierowników pomocy społecznej ma wykształcenie wyższe kierunkowe, Średni staż pracy kierowników mieści się w granicach: 5-15 lat w pomocy społecznej. Największa liczba pracowników osiąga staż pracy powyżej 15 lat w pomocy społecznej. Zapotrzebowanie na szkolenia i podnoszenia kwalifikacji zawodowych dotyczy większości pracowników. Związane jest głównie z potrzebą aktualizacji zdobytej wiedzy. STRATEGIA POWIATU LIMANOWSKIEGO W SFERZE POMOCY SPOŁECZNEJ Strategia kojarzona jest zawsze z podejmowaniem decyzji, zawiera bowiem istotne z punktu widzenia celów wzory działania i pociąga za sobą adekwatne dla realizacji celów rozmieszczenie zasobów i decyzji. Polityka wskazuje, jak określona strategia winna być realizowana, czego oczekuje się od jej realizacji i jakie obejmuje możliwości i cele. Natomiast strategia wskazuje drogę osiągania celów w konkretnych warunkach i z wykorzystaniem posiadanych zasobów, odzwierciedlając środki, za pomocą których cele te będą osiągane. 3 Wybór problemu społecznego i opracowanie strategii jego rozwiązania jest szansą pełniejszego wykorzystania wszystkich zasobów publicznej i niepublicznej pomocy społecznej w realizacji zadań wynikających z tej strategii. Włączenie jak największej liczby partnerów jest warunkiem jego efektywnej realizacji. Bowiem strategia jest realną szansą skoordynowania działań różnych podmiotów w rozproszonym systemie pomocy społecznej. ANALIZA SWOT: 3 Prof. Dr hab. Zbigniew Woźniak,, Ramy strategiczno – koncepcyjne programu lej polityki społecznej, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, Praca socjalna, wydanie specjalne, kwiecień – czerwiec 2003 19 mocne strony 1. Działanie na terenie powiatu miejskich i gminnych ośrodków pomocy społecznej oraz PCPR, 2. Funkcjonowanie organizacji pozarządowych, 3. Działalność Warsztatów Terapii Zajęciowej w Limanowej, 4. Funkcjonowanie Zakładów Pracy Chronionej, 5. Możliwość organizacji miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, 6. Współpraca z Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczna i PFRON, 7. Zaangażowanie pracowników pomocy społecznej i wolontariatu, 8. Istnienie 3 domów pomocy społecznej, 9. Funkcjonowanie przychodni rehabilitacyjnej w Tymbarku i Niedźwiedziu, SOSW w Dobrej i 2 przedszkoli z oddziałami integracyjnymi. 10. Uruchomienie mieszkania chronionego dla usamodzielnianych wychowanków rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo – wychowawczych. 11. Działanie pogotowia rodzinnego dającego możliwość szybkiej interwencji w sytuacjach zagrożenia. szanse 1. Współpraca z Sądem Rodzinnym, Caritas, a także z organizacjami pozarządowymi i Kościołem, 2. Współpraca z Zarządem Powiatu, Radą Powiatu i Radami Gmin, 3. Wsparcie i pomoc w realizacji zadań dotyczących osób niepełnosprawnych ze strony Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, 4. Akceptacja działań przez władze Powiatu i Gmin, 5. Szkolenie pracowników pomocy społecznej, 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1. 2. 3. 4. 5. słabe strony Rozbudowana strona roszczeniowa klientów pomocy społecznej, Niska obsada kadrowa (głównie brak psychologów), Niski poziom wiedzy i zrozumienia dla funkcjonowania pomocy społecznej, Słaba akceptacja społeczności lokalnej dla wielu działań pomocowych, Brak podmiotów gospodarczych - miejsc pracy, Brak przepisów wykonawczych dotyczących nowych zadań i brak spójności z innymi aktami, Brak Zakładu Aktywizacji Zawodowej (jako kontynuacji WTZ). Niskie dochody własne gmin i powiatu. zagrożenia Słaby rynek pracy, Ograniczenie środków finansowych na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej, Ograniczenie środków finansowych PFRON na realizację zadań z rehabilitacji społecznej i zawodowej, Bariery tkwiące w samych osobach niepełnosprawnych i ich rodzinach oraz w osobach z wyuczona bezradnością w sprawach opiekuńczo – wychowawczych, Wzrost patologii w społeczeństwie (głównie alkoholizmu i narkomanii oraz demoralizacji wśród młodzieży). MISJA: Pomoc społeczna pomostem do samodzielnego życia. Domeny Strategiczne: 20 I. II. Wspieranie środowisk i grup zagrożonych marginalizacją. Rozwój zasobów ludzkich. Cele strategiczne: 1. 2. 3. Instytucje pomocy działające jako zintegrowany system wsparcia dla osób potrzebujących, Praca socjalna jako kompleksowe spojrzenie na klienta poprzez rozwijanie form kompensacyjno- profilaktycznych, Profesjonalna kadra pomocy społeczne. Domena Strategiczna I: Wspieranie środowisk i grup zagrożonych marginalizacją. 1. Cel strategiczny: Instytucje pomocy działające jako zintegrowany system wsparcia dla osób potrzebujących, CEL OPERACYJNY: PODEJMOWANIE DZIAŁAŃ ZMIERZAJĄCYCH DO ZAPOBIEGANIA POWIĘKSZANIA SIĘ GRUP DYSFUNKCYJNYCH NA TERENIE POWIATU ZADANIA Dokonanie analizy potrzeb i możliwości utworzenia Ośrodka Interwencji Kryzysowej, Współpraca z placówkami wspierającymi rodzinę, organizowanie spotkań szkoleniowych dla środowiska zastępczego, zabezpieczenie środków na utrzymanie rodzin zastępczych oraz Domu Dziecka w Łukowicy, Wypracowanie wspólnych metod działania i współpracy z Komendą Powiatową Policji, szkołami, Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną, służbą zdrowia, samorządami i organizacjami pozarządowymi w celu realizacji ustawowych zadań powiatu REALIZATORZY, PARTNERZY Realizatorzy: PCPR Partnerzy: OPS, Policja, Gminy Realizatorzy: PCPR Partnerzy: placówki wspierające rodzinę, rodziny zastępcze Realizatorzy: PCPR Partnerzy: OPS, KPP, PPP, szkoły, organizacje pozarządo 21 Popularyzacja zagadnień dotyczących działań na rzecz osób starszych. Zapewnie opieki osobom przewlekle somatycznie chorym i przewlekle psychicznie chorych. Prowadzenie na terenie szkół i placówek opiekuńczo – wychowawczych programów profilaktyczno – wychowawczych dla dzieci i młodzieży. Wyrównywanie różnic grup społecznych zagrożonych wykluczeniem społecznym. Opracowywanie i wdrażanie programów celowych przez gminy, powiat, organizacje pozarządowe. Współdziałanie i umacnianie poczucia odpowiedzialności rodziców za wychowanie dzieci (praca z rodziną biologiczną) Tworzenie rodzinnej opieki zastępczej. Zapewnienie odpowiednich warunków do życia i rozwoju dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej. Udział w programie „Przeciw przemocy. Budowanie lokalnych koalicji - interwencje w przemocy domowej” – tworzenie zespołów interdyscyplinarnych. CEL OPERACYJNY: we, samorządy Realizatorzy: PCPR Partnerzy: OPS, DPS Realizatorzy: PCPR Partnerzy: OPS, DPS Realizatorzy: Policja Partnerzy: gminy, PCPR Realizatorzy: PCPR, OPS, organizacje pozarządo we Realizatorzy: OPS Partnerzy: PCPR Realizatorzy: OPS, Partnerzy: PCPR, organizacje pozarządowe, samorządy Realizatorzy: OPS, Partnerzy: ROPS, PCPR, Policja, placówki oświatowe, służba zdrowia DĄŻENIE DO USAMODZIELNIENIA SIĘ KLIENTÓW POMOCY SPOŁECZNEJ (GŁÓWNIE NIEPEŁNOSPRAWNYCH ORAZ OPUSZCZAJĄCYCH RODZINY ZASTĘPCZE I NIEKTÓRE PLACÓWKI POMOCOWE) REALIZATORZY, ZADANIA: PARTNERZY Realizatorzy: PCPR, Udzielenie wsparcia pozafinansowego i doradztwo merytoryczne Partnerzy: OPS, w sprawach pomocy społecznej. organizacje pozarządowe Realizatorzy: PCPR, Prowadzenie poradnictwa dla rodzin w kryzysie, w tym z Partnerzy: OPS, problemami opiekuńczo – wychowawczymi i przemocą Poradnia domową. Psychologiczno – Pedagogiczna 22 Realizatorzy: PCPR, Partnerzy: DD w Łukowicy, Usprawnianie wychowanków rodzin zastępczych i placówek usamodzielnian opiekuńczo – wychowawczych w procesie usamodzielniania i w i uzyskaniu samodzielności życiowej. Zabezpieczenie środków na wychowankowi pomoc dla usamodzielniających się wychowanków. e Prowadzenie i utrzymanie mieszkania chronionego dla usamodzielnianych wychowanków, Partnerzy: PCPR Współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w celu szkolenia zawodowego i pozyskiwania miejsc pracy, Realizatorzy: PCPR, Partnerzy: PUP, OPS Cel strategiczny: 2. Praca socjalna jako kompleksowe spojrzenie na klienta poprzez rozwijanie form kompensacyjno- profilaktycznych CEL OPERACYJNY: PODNIESIENIE POZIOMU I JAKOŚCI USŁUG SOCJALNYCH ZADANIA REALIZATORZY, PARTNERZY Realizatorzy: PCPR Partnerzy: OPS, Poradnie leczenia Utworzenie zintegrowanego systemu wsparcia dla osób uzależnień, Punkty potrzebujących (pomoc, doradztwo, grupy wsparcia), konsultacyjne Terapii Uzależnień, organizacje pozarządowe Realizatorzy: PCPR, PFRON, OPS, Stowarzysz Opracowywanie i realizacja programów działań na rzecz osób enia niepełnosprawnych. Promocja nowych rozwiązań pomocowych. działające na rzecz osób niepełnospr awnych Opracowanie i realizacja programów mających na celu objęcie Realizatorzy: PCPR 23 Partnerzy: pomocą ofiary przemocy. OPS, Policja Realizatorzy: PCPR Opracowanie i realizacja programów korekcyjno – edukacyjnych Partnerzy: dla sprawców przemocy. OPS Realizatorzy: PCPR Opracowanie i realizacja programów pomocy dziecku i rodzinie. Partnerzy: OPS CEL OPERACYJNY: UDZIELANIE INFORMACJI O ZASOBACH, USŁUGACH I PROBLEMACH SPOŁECZNYCH ZADANIA Rozpoznawanie potrzeb i problemów społecznych, Budowanie baz danych świadczonych usługach. o zasobach instytucjonalnych REALIZATORZY, PARTNERZY Realizatorzy: PCPR, Partnerzy: OPS, Stowarzyszenia działające na forum pomocy społecznej Realizatorzy: PCPR i Partnerzy: OPS, Kościół, organizacje pozarządowe Opracowywanie i publikacja wydawnictw (strony internetowe, ulotki, broszury), Realizatorzy: PCPR Popularyzacja zagadnień społecznych (seminaria, szkolenia). Realizatorzy: PCPR, Stowarzysz enia działające w sferze pomocy społecznej Domena Strategiczna II: Rozwój zasobów ludzkich. Cel strategiczny: 3. Profesjonalna kadra pomocy społecznej. CEL OPERACYJNY: PODNOSZENIE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH PRACOWNIKÓW SOCJALNYCH 24 ZADANIA Analiza kadr pomocy społecznej pod względem kwalifikacji. Szkolenie kadry pomocy społecznej z terenu powiatu. Nawiązanie współpracy międzypowiatowej. REALIZATORZY, PARTNERZY Realizatorzy: PCPR Partnerzy: OPS, DPS, DD Realizatorzy: PCPR Partnerzy: OPS, DPS, DD, Realizatorzy: PCPR Oczekiwane efekty: poprawa dostępności do informacji o zakresie działania pomocy społecznej; poprawa dostępności do świadczeń pomocy społecznej; wzrost świadomości społecznej o problemach z jakimi borykają się osoby zmuszone do korzystania ze świadczeń pomocy społecznej; poprawa poziomu wykształcenia kadry pomocy społecznej; efektywniejszy model pracy socjalnej; zwiększony udział środków pozabudżetowych we wdrażanych programach pomocowych; większa możliwość udzielania kompleksowej pomocy ofiarom przemocy; możliwość łatwiejszego nawiązania kontaktu z dziećmi z problemami; zmniejszenie demoralizacji wśród nieletnich; promocja nowych rozwiązań na rzecz osób niepełnosprawnych; umożliwienie wymiany doświadczeń pomiędzy podmiotami zajmującymi się pomocą potrzebującym; samodzielni, zintegrowani ze społeczeństwem pełnoletni wychowankowie rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo – wychowawczych; wykorzystanie potencjału tkwiącego w organizacjach pozarządowych, Kościele, samorządach; promocja nowych rozwiązań pomocowych; Źródła finansowania: środki własne powiatu i gmin w tym budżet Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Limanowej, Narodowy Fundusz Zdrowia, środki pozyskane z UE, środki z budżetu Państwa, granty. Monitorowanie i ocena realizacji Strategii: Monitorowanie i ocena realizacji dokonywana będzie poprzez analizę następujących wskaźników: ilość przygotowanych programów celowych oraz ilość pozyskanych środków na ich realizację; istnienie grupy wsparcia dla rodzin zastępczych i grupy usamodzielnienia ilość programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych; 25 ilość opracowanych indywidualnych programów pomocy; istnienie bazy danych o zasobach instytucjonalnych, kadrowych i usługach; ilość wydanych broszur i ulotek, istnienie strony internetowej; liczba szkoleń, seminariów dla pracowników socjalnych i partnerów, ilość wspólnie z innymi instytucjami prowadzonych spraw, wypracowanych metod działań. Monitorowania i oceny realizacji programu dokonuje raz w roku Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Limanowej, a jego wyniki przedstawia Zarządowi Powiatu i Radzie Powiatu. Powiatowy program promocji zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy na lata 2010 – 2016 Opracowanie „Powiatowego programu promocji zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy na lata 2007 – 2013” jest wykonaniem postanowień art.9 ust. 1 pkt.1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Program ten stanowi integralną część „Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Limanowskiego na lata 2010 - 2016”. Powiatowy program promocji zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy na lata 2007 – 2013 określa główne kierunki działań, mające na celu wyrównanie szans mieszkańców powiatu limanowskiego na rynku pracy. Definiuje również zadania w zakresie ograniczenia bezrobocia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy ze szczególnym uwzględnieniem wzrostu zatrudnienia, zwiększenia aktywności zawodowej mieszkańców, rozwoju zasobów ludzkich oraz tworzenia klimatu sprzyjającego przedsiębiorczości. Powiatowy program promocji zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy na lata 2007 – 2013 jest powiązany ze Strategią Rozwoju Powiatu Limanowskiego. W Programie zostały uwzględnione wytyczne w/w Strategii. Ponadto w Programie zawarto pozostające w zgodzie z lokalnymi potrzebami wytyczne wynikające z Europejskiej Strategii Zatrudnienia, Krajowego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia na lata 2009-2011 oraz Regionalnego Planu Działań na Rzecz Zatrudnienia na rok 2009. Podstawą opracowania Programu były dane statystyczne PUP w Limanowej, Obserwator gospodarczy – Diagnoza popytu i podaży na małopolskim rynku pracy, opracowany przez firmę InterActive, raport z badania lokalnego rynku pracy w Powiecie Limanowskim 26 przeprowadzonego przez firmę BIOSTAT w 2009 roku, raport z badania „Kobieta – aktor na rynku pracy” – analiza sytuacji na rynku pracy w powiecie limanowskim” przeprowadzonego w maju 2009 roku przez firmę InterActive oraz uwagi zebrane w trakcie konsultacji społecznych. I. Charakterystyka rynku pracy w Powiecie Limanowskim Struktura demograficzna Powiat Limanowski zamieszkuje 123 848 mieszkańców (stan z końca II kwartału 2009 r.), co stanowi 3,8% ludności całego województwa małopolskiego. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 130 osób na km2 (w województwie jest to 217 osób na km2). Powiat składa się z 12 gmin: 2 miejskich – Limanowa i Mszana Dolna oraz 10 gmin wiejskich – Dobra, Jodłownik, Kamienica, Laskowa, Limanowa, Łukowica, Mszana Dolna, Niedźwiedź, Słopnice, Tymbark. 75% wszystkich mieszkańców zamieszkuje obszary gmin wiejskich. Gminą o najwyższym odsetku mieszkańców jest miejska gmina Limanowa, której ludność stanowi około 19% wszystkich mieszkańców powiatu. Równo połowę mieszkańców powiatu stanowią kobiety4. Rys. 1. Wykształcenie mieszkańców powiatu. Podstawowe nieukończone i bez wykształcenia 4,5% Podstawowe ukończone 36,9% Wyższe 5,1% Policealne 2,7% Średnie ogólnokształcące 5,1% Średnie zawodowe 17,6% Zasadnicze zawodowe 28,0% Dane dotyczące struktury ludności ze względu na wykształcenie pokazują, że największa liczba mieszkańców posiada wykształcenie podstawowe lub zasadnicze zawodowe (odpowiednio 37% i 28%). Tylko około 5% mieszkańców powiatu stanowią osoby posiadające wykształcenie wyższe. Strukturę wykształcenia wśród mieszkańców powiatu limanowskiego przedstawiono na rysunku nr 1. Odsetek ludności w wieku produkcyjnym (tj. w przedziale wieku 18-59 lat w przypadku kobiet, 18-65 lat w przypadku mężczyzn) w ogólnej liczbie ludności wyniósł pod koniec 2008 4 Źródło danych: http://www.stat.gov.pl, opracowanie: Główny Urząd Statystyczny, za: Badanie lokalnego rynku pracy na terenie powiatu limanowskiego, BIOSTAT, 2009 27 roku 59,7%, co stanowi o 0,5% więcej niż w roku wcześniejszym. Wskaźnik ten na przestrzeni ostatnich pięciu lat wykazuje stałą tendencję rosnącą. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadło 68 osób w wieku nieprodukcyjnym. W przedziale wiekowym obejmującym wiek produkcyjny wyróżnia się przedział 18-44 lat zwany wiekiem mobilnym, dotyczący osób zdolnych do zmiany stanowiska, miejsca pracy lub ewentualnego przekwalifikowania się. W powiecie limanowskim pod koniec 2008 roku liczba osób w wieku mobilnym wyniosła globalnie 50 038, co stanowi 68% ogółu ludności w wieku produkcyjnym. 51,5% tej liczby (25769 osób) stanowią mężczyźni a 48,5% (24269 osób) kobiety. W obrębie płci zaś odnotowano 70,3% mobilnych kobiet w wieku produkcyjnym oraz 65,9% mobilnych mężczyzn. Rynek pracy Według stanu z końca II kwartału 2009 roku w rejestrze REGON powiatu limanowskiego zarejestrowane były 7573 podmioty gospodarki narodowej, co stanowi 2,5% wszystkich podmiotów zarejestrowanych w województwie małopolskim. Liczba ta uległa w skali roku zwiększeniu o 5,7%. Na 10 tys. mieszkańców przypadło 611 zarejestrowanych podmiotów, podczas gdy w całym województwie wskaźnik ten wyniósł 930 podmiotów.5 Tabela 1. Przedsiębiorstwa wielkości. Liczba N % pracow ników według klas +/skali roku 7102 93,8 % 5,5% 10-49 415 5,5% 10,1% 50-249 48 0,6% -2,0% 250 i więcej 8 0-9 w Na terenie powiatu limanowskiego przeważają mikroprzedsiębiorstwa, zatrudniające mniej niż 10 pracowników. Stanowią one niecałe 94% ogólnej liczby podmiotów. Niespełna 1% ogółu jednostek stanowią przedsiębiorstwa średnie i duże. Strukturę podmiotów według klas wielkości wraz z procentową zmianą ich liczby w skali roku przedstawiono w tabeli pierwszej 0,0% Zdecydowaną większość ogólnej liczby podmiotów stanowią jednostki sektora Stan z dnia 30.VII.2009 r. Źródło prywatnego, w którym to skupionych było 95,5% danych: http://www.stat.gov.pl, firm. W skali roku w sektorze tym odnotowano ogółem wzrost liczby podmiotów o 6,3%. Tylko opracowanie: GUS 4,5% stanowią w rejestrze podmioty sektora publicznego, których liczba zmniejszyła się w stosunku do II kwartału roku 2008 o 4,5%. Najczęściej deklarowaną działalność stanowią: handel hurtowy i detaliczny w liczbie 1890 5 0,1% Źródło danych: http://www.stat.gov.pl, opracowanie: Główny Urząd Statystyczny. 28 zarejestrowanych podmiotów, a w następnej kolejności budownictwo (sekcja F) w liczbie 1814 zarejestrowanych podmiotów. Strukturę podmiotów według sekcji PKD przedstawiono na rysunku nr 2. Rys. 2. Podmioty gospodarki narodowej według obszaru działalności. A d m inis trac ja P o zo stałe s ek c je p ub lic zna i 6,5% o b ro na naro d o wa 7,1% Usług i ad m inis tro wania 4,1% Ro lnic two , ło wiec two , ry b actwo , leś nic two W y twarzanie i 6,6% zao p atry wanie w energ ię 9,3% D ziałalno ść nauk o wa i tec hniczna 4,0% Finans e i ub ezp ieczenia 7,0% Zakwatero wanie i us ług i g astro no m ic zne 6,4% B ud o wnictwo 24,0% Hand el 25,0% Rys. 3. Dynamika zmian w liczbie podmiotów sektora prywatnego. 1 200 1 008 1 000 800 600 W I półroczu 2009 zarejestrowano łącznie roku 470 551 435 763 776 450 492 494 521 2005 2006 2007 2008 627 400 200 0 2004 29 liczba podmiotów nowo zarejestrowanych liczba podmiotów wyrejestrowanych nowych podmiotów, które w całości należały do sektora prywatnego, wyrejestrowano natomiast 287. W obrębie sektora prywatnego ilość nowo rejestrowanych podmiotów wykazuje na przestrzeni ostatnich pięciu lat systematyczny trend wzrostowy, przy czym w ostatnim roku wzrost ten był najwyższy i wyniósł 29,9% w stosunku do roku 2007. Średnie roczne tempo zmian dla podmiotów nowo zarejestrowanych wynosi 16%, natomiast podmioty wyrejestrowane charakteryzują się dynamiką średnioroczną na istotnie niższym poziomie 4,6% co jest bardzo pozytywnym sygnałem. Bazując na danych dotyczących I półrocza należy przewidywać iż dynamika przyrostu nowych podmiotów nie będzie aż tak wysoka jak to miał miejsce na przełomie lat 2007 i 2008 (czego powodem jest kryzys gospodarczy). Godnym uwagi zjawiskiem na rysunku 3 jest rosnąca rozrzut pomiędzy liczbą podmiotów zarejestrowanych a liczbą podmiotów wyrejestrowanych (w roku 2004 różnica wynosiła 116, w roku 2008 natomiast 487). Dynamikę zmian w liczbie nowo rejestrowanych i wyrejestrowywanych podmiotów sektora prywatnego przedstawiono na rysunku nr 3. Bezrobocie Na koniec grudnia 2009 roku stopa bezrobocia zarejestrowanego w powiecie limanowskim wynosiła 18,5%. Dla porównania średnia stopa wojewódzka wyniosła 9,7%, natomiast stopa krajowa wyniosła 11,9%. Wysokość stopy bezrobocia w powiecie limanowskim w grudniu 2009 roku jest o 2,9% wyższa w porównaniu do grudnia 2008 roku. W analogicznym okresie na terenie województwa małopolskiego nastąpił wzrost stopy bezrobocia o 2,1 %, natomiast w całym kraju o 2,4 %. 31 grudnia 2009 roku w Powiecie Limanowskim zarejestrowanych było 8890 osób bezrobotnych, z czego 54,2% stanowiły kobiety natomiast 45,8% mężczyźni. W stosunku do końca 2008 roku, kiedy zarejestrowanych było 7068 osób, W stosunku do końca 2008 roku, kiedy zarejestrowanych było 7068 osób, nastąpił wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych o 1822 osoby. Dynamika zmian stopy bezrobocia rejestrowanego oraz zmiany w liczbie osób bezrobotnych w latach 2004-2009 przedstawione są na rysunkach 4 i 5. 6000 5593 5000 4516 30,0 25,0 5162 4519 4332 3615 3539 4000 2884 3000 4461 4451 3409 2736 20,0 15,0 10,0 2000 5,0 1000 0,0 24,1 15,0 21,9 13,8 19,1 11,3 16,6 15,6 8,8 7,6 2004 2005 2006 2007 2008 0 2005 2006 2007 Kobiety 2008 I kwartał II 2009 kwartał 2009 Mężczyźni p o wiat limano wski 17,5 17,1 9,1 8,7 I II kwartałkwartał 2009 2009 wo j. m ałop o lskie 30 Rys. 4. Dynamika zmian stopy bezrobocia rejestrowanego6. Rys. 5. Zmiany w liczbie osób bezrobotnych w latach 2004-2009.7. W ciągu 2009 roku zarejestrowało się prawie o 2 tysiące osób bezrobotnych więcej niż w poprzednich latach. W 2007 roku np. zarejestrowało się 7659 osób, w 2008 r. 7863 osoby, a w 2009 r. - 9734 osoby (rys.6). Rys. 6. liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w poszczególnych miesiącach 2009 r. II. Diagnoza problemów lokalnego rynku pracy Struktura osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Limanowej wg wybranych kryteriów wg stanu na 31.12.2009 roku Wiek Rysunek 7, a także tabela 2 przedstawiają dane dotyczące wieku osób bezrobotnych według stanu na 31.12.2009 roku oraz porównanie do stanu na 31.12.2009 roku. 6 7 Źródło danych: http://www.stat.gov.pl, opracowanie: Główny Urząd Statystyczny. Źródło danych: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie. 31 Rysunek 7. Struktura bezrobotnych wg wieku, stan na 31.12.2009 r . Tabela 2. Struktura bezrobotnych wg wieku – stan na 31.12.2009 r. oraz 31.12.2008 r. Wiek (w latach) Liczba zarejestrowanych bezrobotnych stan na 31.12.2009 r. % udział bezrob. wg wieku w ogólnej liczbie bezrob. Liczba zarejestrowany % udział bezrob. ch wg wieku bezrobotnych w ogólej liczbie stan na bezrobotnych 31.12.2008 r. 18 - 24 2630 29,6 1886 26,7 25 - 34 2470 27,8 1974 28,0 35 - 44 1863 20,9 1598 22,6 45 - 54 1531 17,2 1311 18,5 55 - 59 354 4,0 271 3,8 60 - 64 42 0,5 28 0,4 Razem 8890 100 7068 100 Analizując dane zawarte w tabeli 2 oraz przedstawione na wykresie 7 stwierdzono, że struktura wiekowa osób bezrobotnych na terenie powiatu limanowskiego jest niekorzystna ze względu na fakt, że aż 57,4% ogółu bezrobotnych stanowią osoby młode, w przedziale wiekowym 18-34 lat.W porównaniu do 31.12.2008 r. liczba bezrobotnych w wieku do 25 roku życia wzrosła o 744 osoby, tj. o 39,4 %. Dużą liczebnością charakteryzuje się również grupa osób w wieku 45-64 lat, stanowią one 21,7%. Wykształcenie 32 Tabela 3. Struktura bezrobotnych wg wykształcenia, stan na 31.12.2009 r. Procentowy Procentowy udział kobiet udział kobiet w ogólnej w ogólnej liczbie liczbie zarejestr. zarejestr. kobiet bezrobotnych Liczba bezrobotnyc h ogółem Kobiety Wyższe 515 354 7,3 4,0 Policealne i średnie zawodowe 2275 1486 30,8 16,7 Średnie ogólnokształcące 1121 721 15,0 8,1 Zasadnicze zawodowe 3038 1277 26,5 14,4 Gimnazjalne i poniżej 1941 984 20,4 11,1 Razem 8890 4822 100 - Wykształcenie Tabela 4. Struktura wykształcenia bezrobotnych, z uwzględnieniem kobiet według stanu na 31.12.2009 r. i 31.12.2008 r. Poziom wykształcenia wyższe Stan na dzień 31.12.2009 r. Stan na dzień 31.12.2008 r. Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety 1 2 3 4 515 354 354 256 polic. i średnie zawodowe 2275 średnie ogólnokształcące 1121 zasadnicze zawodowe 3038 gimnazjalne i poniżej 1941 1486 721 1277 984 1822 836 2322 1734 Dynamika w % Ogółem Kobiety 1:3 2:4 145,5 138,3 124,9 112,2 134,1 120,2 130,8 110,8 1325 600 1152 999 33 Razem 8890 4822 7068 4332 111,9 98,5 125,8 111,3 W 2009 roku w porównaniu do 2008 roku zmieniła się struktura wykształcenia osób bezrobotnych. Wśród osób z wykształceniem wyższym nastąpił wzrost o 45,5 % (o 38,3 % wśród kobiet). Wzrost nastąpił również wśród osób z wykształceniem średnim ogólnokształcącym o 34,1 % (o 20,2 % wśród kobiet). Nadal jednak dominują osoby o niskich kwalifikacjach. W powiecie limanowskim najwięcej osób bezrobotnych posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz gimnazjalne i poniżej – 4979 (56,0 % ogółu bezrobotnych). Staż pracy Tabela 5. Struktura bezrobotnych według stażu pracy, stan na 31.12.2009 r. Kobiety Mężczyźni Procentowy udział kobiet wg stażu pracy do ogólnej liczby zarejestr. kobiet Udział Staż pracy Ogółem bezrobotnych wg stażu pracy do ogólnej liczby bezrobotnych do 1 roku 1509 17,0 957 552 19,8 1 do 5 2217 24,9 1057 1160 22,0 5 do 10 1204 13,5 640 564 13,3 10 do 20 1289 14,5 739 550 15,3 20 do 30 618 7,0 272 346 5,6 30 lat i więcej 110 1,2 29 81 0,6 bez stażu 1943 21,9 1128 815 23,4 Razem 8890 100 4822 4068 100 Rysunek 7. Bezrobotni według stażu pracy w powiecie limanowskim, porównanie stanu na 31.12.2009 r. ze stanem na 31.12.2008 r. 34 Tabela 6. Struktura bezrobotnych według stażu pracy z uwzględnieniem kobiet – stan na 31.12.2009 r. oraz 31.12.2008 r. Staż pracy Stan na 31.12.2009 r. Stan na 31.12.2008 r. Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety do 1 roku 1509 957 1440 986 1-5 2217 1057 1561 824 5-10 1204 640 921 575 10-20 1289 739 1058 676 20-30 618 272 458 239 30 lat i więcej 110 29 82 27 bez stażu 1943 1128 1548 1005 Razem 8890 4822 7068 4332 Wśród wszystkich bezrobotnych w 2009r. dominowały osoby, które nie posiadają doświadczenia zawodowego, tzw. osoby bez stażu pracy – 1943 tj. 21,8 % . Wysoka jest również liczba osób, które posiadają staż pracy do 1 roku – 1509 osób tj. 17,0 % w 2009 r. Wśród tych grup bezrobotnych nastąpił w 2009 roku znaczny wzrost w stosunku do 2008 roku - o 464 osoby. Niepokojącym jest również fakt, że duży odsetek wśród osób 35 bezrobotnych bez stażu pracy oraz ze stażem do 1 roku (3452 osób) stanowią kobiety (2085 kobiet) – aż 60,4 %. Natomiast wśród mężczyzn większy niż wśród kobiet jest udział bezrobotnych z dłuższym stażem pracy. Czas pozostawania bez pracy Rysunek 7. Udział osób bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy w powiecie, stan na 31.12.2009 r. W szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy są osoby pozostające w ewidencji PUP powyżej 24 miesięcy, a tych osób jest najwięcej na terenie powiatu limanowskiego; stanowią aż 22,9 % ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Tabela 7. Porównanie struktury bezrobocia według czasu pozostawania bez pracy z uwzględnieniem kobiet, według stanu na 31.12.2008 r. oraz 31.12.2009 r. Stan na 31.12.2008 r. Czas pozostawania bez pracy Stan 31.12.2009 r. Ogółem Kobiety Udział kobiet % Ogółem Kobiety Udział kobiet % 1 2 2:1 3 4 4:3 do 1miesiąca 557 226 40,6 574 182 31,7 1-3 1247 634 50,8 1489 676 45,4 3-6 1115 644 57,7 1635 803 49,1 6-12 997 565 56,7 1717 822 47,9 36 12-24 817 536 65,6 1436 845 59,5 pow. 24 2335 1727 74,0 2039 1494 73,3 Razem 7068 4332 61,3 8890 4822 54,2 Na podstawie powyższej tabeli można zauważyć, że udział kobiet rośnie wraz z czasem pozostawania bez pracy. Kobiety znacznie dłużej niż mężczyźni pozostają bez pracy. Wśród osób pozostających w ewidencji powyżej 24 miesięcy kobiety stanowiły w 2008 roku 74,0 % ogółu, natomiast w 2009 roku udział ten spadł do 73,3 %. Biorąc pod uwagę najkrótszy czas pozostawania bez pracy do 1 miesiąca udział kobiet był znacznie niższy – w 2009 roku stanowił 31,7 %, a w 2008 roku 40,6 %. Wskaźnik bezrobocia wg BAEL Wskaźnik bezrobocia rzeczywistego (faktycznego), wyznaczany na podstawie Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL), przeprowadzanego kwartalnie przez Główny Urząd Statystyczny. Starając się określić poziom bezrobocia rzeczywistego w powiecie limanowskim posłużono się statystyką wojewódzką ze względu na fakt iż krzywa stopy bezrobocia rejestrowanego w powiecie limanowskim na przestrzeni ostatnich pięciu lat cechuje się w stosunku do krzywej wojewódzkiej wysoką zgodnością trendu, W woj. małopolskim rejestrowana stopa bezrobocia wynosi 9,7%, a rzeczywista 9,03%. W powiecie limanowskim bezrobocie rejestrowane wynosi 18,5%, zatem jeśli zostaną uwzględnione trendy wojewódzkie to wartość bezrobocia rzeczywistego uplasuje się na poziomie około 17,22%. Osoby bezrobotne znajdujące się w szczególnej sytuacji na rynku pracy W ogólnej liczbie bezrobotnych wyróżnia się grupy znajdujące się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Zgodnie z treścią art.49 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, kwalifikują się do nich: młodzież do 25 roku życia, osoby długotrwale pozostające bez pracy (tj. pozostające w urzędowych rejestrach bezrobotnych łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w ciągu ostatnich 2 lat), osoby powyżej 50 roku życia, bezrobotni 37 nie posiadający kwalifikacji zawodowych, osoby samotnie wychowujące przynajmniej jedno dziecko oraz osoby niepełnosprawne. Strukturę bezrobotnych znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy przedstawiono w tabeli nr 8. Tabela 8. Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy w 2009. Kobiety Mężczyźni Ogółem Kategoria N % N % % +/-* % Do 25 roku życia 1246 14,1 1384 15,6 29,6 + 2,9 Długotrwale bezrobotni 2870 32,3 1541 17,3 49,6 - 5,8 Powyżej 50 roku życia 455 5,1 621 7,0 12,1 - 0,4 Bez kwalifikacji zawodowych 1097 12,3 782 8,8 21,1 -3 Samotnie wychowujący dziecko 182 2,0 38 0,4 2,5 - 0,3 Niepełnosprawni 130 51,38 123 48,62 2,8 - 0,4 * przyrost w stosunku do poprzedniego roku Analiza struktury osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Limanowej wg różnych kryteriów wskazuje na występowanie szeregu negatywnych zjawisk: 1) bezrobocie w znacznym stopniu dotyczy ludzi młodych; osoby w wieku 18-24 lata stanowią 29,6% ogółu zarejestrowanych, a łącznie z osobami w wieku 25-34 lata – 57,4%. Problemy ze znalezieniem pracy mają osoby w wieku powyżej 50 roku życia, które stanowią 12,1% ogółu zarejestrowanych w PUP; 2) wzrost liczby rejestrujących się osób bezrobotnych legitymujących się wyższym wykształceniem: w dniu 31.12.2009 roku zarejestrowanych było 515 osób, o 161 osób więcej niż w dniu 31.12.2008 roku, co oznacza, że te osoby z wyższym wykształceniem mają coraz większe trudności ze znalezieniem pracy; 3) znaczna część osób zarejestrowanych w PUP, stanowiąca aż 21,9% nie posiada żadnego doświadczenia zawodowego; 4) udział osób długotrwałe pozostających bez pracy (tj. powyżej 12 miesięcy) stanowi 39,1% ogółu osób zarejestrowanych w PUP, 71,8% wśród nich to kobiety. Udział kobiet długotrwale bezrobotnych w ogóle zarejestrowanych kobiet wynosi 48,5%. 38 Tabela 9. Dynamika liczby osób bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy w latach 2005- 2009 31.12.2005 31.12.2006 31.12.2007 31.12.2008 31.12.2009 10 109 8 701 7 403 7 068 8 890 Ogółem osób zarejestrowanych w roku młodzież do 25 roku życia długotrwale bezrobotni powyżej 50 roku życia bez kwalifikacji zawodowych samotnie wychowujący dziecko niepełnosprawni K 143 7 397 5 354 M 1410 K 1253 M 1032 K 1042 M 857 K 1053 M 833 K 1246 M 1384 2756 3771 2119 3233 2739 1179 2870 1541 520 364 518 407 163 6 504 405 479 455 621 794 616 1267 782 1231 708 1090 612 1097 782 108 10 94 5 83 6 170 25 182 38 87 74 71 56 79 52 135 93 130 123 Bezrobotne kobiety Wśród 123 848 mieszkańców powiatu limanowskiego 49,9% stanowią mężczyźni, a 50,1% stanowią kobiety. Wśród mężczyzn występuje wyższy odsetek osób posiadających wykształcenie zasadnicze zawodowe, zawodowe wyższe lub wyższe inżynierskie, wśród kobiet natomiast występuje wysoki odsetek osób posiadających wykształcenie średnie. 39 Rysunek 8. Struktura kobiet i mężczyzn ze względu na wykształcenie. 0,7% Kobiety Mężczyźni 2,4% 16,4% 2,7% 0% Podstawowe Średnie Inżynierskie 23,0% 20% 56,0% 12,7% 41,5% 40% 11,7% 14,8% 6,6% 11,5% 60% 80% 100% Zasadnicze zawodowe Wyższe zawodowe Wyższe magisterskie lub lekarskie Wśród 8890 osób bezrobotnych 54,24% stanowią kobiety. Wśród zarejestrowanych w PUP osób z wyższym wykształceniem kobiety stanowią aż 68,7%. Wśród osób z wykształceniem policealnym średnim zawodowym również odsetek kobiet jest znacznie wyższy (65,3 %) niż mężczyzn. Kobiety z większą determinacją poszukują pracy, ale mimo wyższego przeciętnie niż mężczyźni wykształcenia mają większe problemy ze znalezieniem zatrudnienia i z reguły znacznie dłużej pozostają na bezrobociu. 40 Wysoki jest również odsetek kobiet wśród osób bezrobotnych bez stażu pracy oraz ze stażem do 1 roku – aż 60,4 %. Natomiast udział kobiet wśród bezrobotnych z dłuższym stażem pracy jest niższy niż wśród mężczyzn. Rys. Struktura bezrobotnych kobiet wg dotychczasowego stażu pracy, stan na 31.12.2009 r. Liczba kobiet długotrwale bezrobotnych w dniu 31.12.2009r. wyniosła 2339, co stanowi 67,3% ogółu osób długotrwale bezrobotnych. Udział kobiet w danej grupie osób bezrobotnych rośnie wraz z czasem pozostawania bez pracy. Kobiety znacznie dłużej niż mężczyźni pozostają bez pracy. Wśród osób pozostających w ewidencji powyżej 24 miesięcy kobiety stanowiły w 2008 roku 74,0 % ogółu, natomiast w 2009 roku udział ten spadł do 73,3 %. Biorąc pod uwagę najkrótszy czas pozostawania bez pracy do 1 miesiąca udział kobiet był znacznie niższy – w 2009 roku stanowił 31,7 %, a w 2008 roku 40,6 %. Wyniki badania przeprowadzonego dla ogółu mieszkańców w wieku produkcyjnym na zlecenie Powiatowego Urzędu Pracy w Limanowej wskazują, iż w powiecie limanowskim pracodawcy chętniej na czas nieokreślony zatrudniają mężczyzn. Wśród mieszkańców powiatu limanowskiego biorących udział w badaniu zatrudnienie w pełnym bądź niepełnym wymiarze godzin posiada 50,5% mężczyzn, wobec 46,1% zatrudnionych kobiet. Kobiety również nieco rzadziej niż mężczyźni zatrudniane są na podstawie umowy na czas nieokreślony. Tabela 10. Formy zatrudnienia w obrębie płci. Forma zatrudnienia Kobiet y Mężczyźni Umowa o pracę na czas nieokreślony 57,7% 63,4% Umowa o pracę na czas określony 26,9% 21,8% Umowa o dzieł/ umowa zlecenie 9,2% 5,9% Staż absolwencki 1,4% 0,0% Umowa na zastępstwo 0,0% 1,0% Umowa na okres próbny 1,0% 0,0% Obecnie brak umowy 3,8% 7,9% Ogółem 100% 100% 41 Analizie poddano również dostęp obydwu płci do poszczególnych stanowisk i zawodów. Do najczęstszych obszarów zatrudnienia w przypadku kobiet należą handel (około 40% zatrudnionych kobiet), oświata i edukacja (15%), administracja (niespełna 6%) oraz gastronomia (4,3%). Częsta w obrębie tej płci jest praca na stanowisku sprzedawcy lub pedagoga. Nieco inaczej wygląda rozkład wskazań w przypadku mężczyzn. Najczęściej zatrudnienie dotyczy branży budowlanej (ponad 20% wskazań), a w następnej kolejności handlu (15%). Niemal 7% mężczyzn pracuje w obszarze bankowości i finansów, a 5% zajmuje się transportem. Bezrobotni niepełnosprawni Na koniec 2009 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Limanowej były zarejestrowane 253 osoby niepełnosprawne i w porównaniu ze stanem z końca 2008 roku jest to wzrost o 25 osób. Wśród osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w PUP przeważają kobiety – 130 osób stanowiące 51,4% ogółu zarejestrowanych. W stosunku do ubiegłego roku udział kobiet w analizowanej strukturze zmniejszył się o 4,8%. Najliczniejszą grupą wśród osób niepełnosprawnych są osoby w wieku 45-54 lata – 94 osoby. 177 osób z analizowanej grupy posiadało lekki stopień niepełnosprawności, 73 – umiarkowany, a 3 - znaczny. Poniższa tabela przedstawia strukturę bezrobocia wśród osób bezrobotnych niepełnosprawnych. Tabela 11. Struktura bezrobocia wśród osób bezrobotnych niepełnosprawnych, stan na 31.12.2008 r. oraz 31.12.2009 r. Wyszczególnienie Stan na 31.12.2008 r. Stan na 31.12.2009 r. Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Zamieszkali na wsi 193 116 204 130 Bez kwalifikacji 65 43 63 35 18 – 24 lat 27 15 34 15 25 – 34 lat 27 13 28 13 35 – 44 lat 53 36 58 30 45 – 54 lat 94 61 96 59 55 – 59 lat 25 10 34 13 60 lat i więcej 2 0 3 0 Według wieku 42 Ogółem 228 135 253 130 Podsumowanie Niekorzystne procesy społeczno-gospodarcze w ostatnich dwóch latach w kraju spowodowały znaczne pogorszenie sytuacji na rynku pracy. Problemy te dotknęły również powiat limanowski. Powiatowy Urząd Pracy na koniec 2009 roku odnotował wzrost liczby zarejestrowanych osób bezrobotnych prawie o 26% (31.12.2008 roku w rejestrze było zarejestrowanych 7068 osób, w dniu 31.12.2009 roku było już 8890 osób). Zjawisko bezrobocia jest obecnie jednym z największych problemów o charakterze społecznym na obszarze powiatu. Ma ono znacznie większe natężenie niż na obszarze województwa małopolskiego oraz kraju. Na koniec grudnia 2009 r. stopa bezrobocia w powiecie wynosiła wyniosła 18,5% (w województwie małopolskim stopa wynosiła 9,7%; w Polsce 11,9%. Jak wynika z przeprowadzonych badań lokalnego rynku pracy, jest on stosunkowo mało chłonny, ponieważ spośród wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, 94% stanowią podmioty sektora prywatnego, mające formę zakładów prowadzonych przez osoby fizyczne, należące do kategorii mikroprzedsiębiorstw zatrudniających do 10 pracowników lub nie zatrudniających ich wcale. Raport z badań lokalnego rynku pracy8 podaje, że w ciągu najbliższych miesięcy prywatne przedsiębiorstwa skoncentrują się na utrzymaniu zatrudnienia (53% badanych przedsiębiorców działających na terenie powiatu limanowskiego zadeklarowało, że zatrudnienie w ciągu najbliższego roku nie zmieni się, 13% - że zatrudnienie wzrośnie, a 2,4% badanych zapowiedziało jego spadek, przy czym większość pracodawców wyraziła chęć współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy, co oznacza, że zwiększenie zatrudnienia będzie warunkowane otrzymaniem wsparcia finansowego ze strony urzędu. Jak wynika ze statystyk nawet do 67% zatrudnień za pośrednictwem PUP to zatrudnienie subsydiowane. Pracodawcy w szczególności zainteresowani są stażami, refundacją kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, a w dalszej kolejności refundacją wynagrodzeń w ramach prac interwencyjnych. Stanowiska na jakich pracodawcy zamierzają zatrudnić nowych pracowników to głównie: sprzedawca, przedstawiciel handlowy, pracownicy o umiejętnościach rzemieślniczych oraz pracownicy fizyczni. Ograniczony rynek pracy jest chyba najistotniejszym czynnikiem wpływającym na skuteczność poszukiwania zatrudnienia przez osoby bezrobotne aczkolwiek nie jedynym. W Obserwatorze Gospodarczym – Diagnoza popytu i podaży na małopolskim rynku pracy – Raport z badań wśród osób bezrobotnych, stwierdzono, że najczęściej wskazywanymi przez badanych czynnikami są: brak ofert w swoim zawodzie oraz brak odpowiednich ofert pracy. Wynika z tego, że wśród respondentów powszechne jest przekonanie, że najistotniejsze przeszkody w znalezieniu zatrudnienia mają charakter obiektywny i wynikają ze specyfiki 8 Badanie lokalnego rynku pracy na terenie powiatu limanowskiego, BIOSTAT, Limanowa 2009 43 lokalnego rynku pracy. Takie przekonanie, choć nie bezpodstawne może prowadzić do zbyt łatwego samousprawiedliwienia, a tym samym do zaniku własnej aktywności, mobilności i akceptacji statusu osoby bezrobotnej. W kolejnej grupie czynników utrudniających znalezienie pracy, wskazanych przez osoby ankietowane, znalazły się: nieodpowiedni poziom wykształcenia, nieodpowiedni kierunek wykształcenia, zbyt słaba znajomość języków obcych, brak umiejętności obsługi komputera, brak doświadczenia zawodowego, brak prawa jazdy, brak dostępu do Internetu oraz brak umiejętności poszukiwania pracy. Ponadto 14 % respondentów jako przeszkodę w znalezieniu pracy wskazało brak czasu na poszukiwanie pracy. Ten paradoksalny fakt jest stosunkowo prosty do wyjaśnienia - część osób bezrobotnych w rzeczywistości pracuje, ale są oni zatrudnieni „na czarno”. Na brak czasu wskazują również matki wychowujące małe dzieci, które równocześnie brak opieki nad dziećmi określiły jako najpoważniejszą w ich przypadku barierę w podjęciu zatrudnienia. Oprócz badań doskonałym źródłem informacji o problemach bezrobotnych w poszukiwaniu pracy są pracownicy urzędów pracy, a w szczególności pośrednicy pracy i doradcy zawodowi. Jak wynika z obserwacji pracowników PUP w Limanowej problemem w skutecznym znalezieniu zatrudnienia jest też nieznajomość rynku pracy oraz zasad poruszania się po nim. Dotyczy to prawie wszystkich osób bezrobotnych, przede wszystkim jednak osób długotrwale bezrobotnych. Wśród tej grupy osób bezrobotnych można wyróżnić też osoby mające do pracy stosunek patologiczny. Osoby takie przyzwyczaiły się do swojej sytuacji, nie poszukują zatrudnienia, a status bezrobotnego wykorzystują d ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej. Analiza danych statystycznych zawartych w rozdziale II wskazuje, iż struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP jest bardzo niekorzystna. Osoby znajdujące się w szczególnej sytuacji na rynku pracy stanowią: 49,6% ogółu bezrobotnych w przypadku osób długotrwale bezrobotnych, 29,6% - w przypadku młodzieży do 25 roku życia, 21,15 – w przypadku osób bez kwalifikacji zawodowych, 12,15 – w przypadku osób w wieku powyżej 50 roku życia, 2,5% - przypadku osób samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko oraz 2,8% - w przypadku osób niepełnosprawnych. Wskazuje to na konieczność podjęcia zintensyfikowanych, indywidualizowanych i kompleksowych działań aktywizujących w szczególności do w/w grup osób bezrobotnych. Badania lokalnego rynku pracy objęły również badanie zainteresowania pracodawców zatrudnieniem osób bezrobotnych znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Spośród badanych ponad 1/3 zadeklarowała chęć zatrudnienia przynajmniej 1 osoby będącej w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Większość firm byłaby zainteresowana zatrudnieniem osób młodych do 25 roku życia. Podobne szanse na zatrudnienie mają osoby długotrwale bezrobotne, zaś osoby samotnie wychowujące dziecko do 7 roku życia, bezrobotni powyżej 50 roku życia oraz osoby bez kwalifikacji zawodowych mają zdecydowanie mniejsze szanse na znalezienie zatrudnienia. Wyraźnie najmniejsze szanse na zatrudnienie mają osoby niepełnosprawne. Analiza wykazała też, że powodem braku zainteresowania pracodawców zatrudnianiem osób znajdujących się w szczególnej sytuacji 44 na rynku pracy nie jest niespełnienie przez nich wymagań stawianych przez firmę, lecz brak możliwości i potrzeb zatrudniania kogokolwiek. Zmniejszenie skali problemów występujących na lokalnym rynku pracy może być osiągnięte m.in. poprzez rozwój usług pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego, doskonalenie usług związanych z rozwojem zawodowym (wszystkie dostępne formy usług w ramach organizacji szkoleń) oraz rozwój pozostałych form aktywizacji, tzn: staże, doposażenie lub wyposażenie stanowiska pracy, subsydiowane zatrudnienie w formie prac interwencyjnych, jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Uwzględniając specyfikę lokalnego rynku pracy związaną z jego niską chłonnością oraz małą liczbą ofert pracy należy szczególną uwagę poświecić wzmacnianiu indywidualnej przedsiębiorczości wśród mieszkańców powiatu. Powiatowy Urząd Pracy w Limanowej od lat aktywnie pozyskuje fundusze na realizację programów zwianych z rozwojem małej i średniej przedsiębiorczości oraz efektywnie je wykorzystuje. Skuteczność danych programów jest bardzo wysoka. 98% firm utworzonych po otrzymaniu wsparcia finansowego funkcjonuje min. przez 2 lata, po czym ten wskaźnik obniża się do ok. 70%, ale wciąż większość firm nadal rozwija się. W związku z powyższym w celu ograniczenia bezrobocia i jego negatywnych skutków należy dążyć do zwiększania zakresu stosowania programów o wysokiej efektywności zatrudnieniowej przy równoczesnym zmniejszaniu skali programów o niskiej efektywności. Dużą szansą dla Powiatowego Urzędu Pracy oraz innych instytucji działających na rzecz aktywizacji osób bezrobotnych jest możliwość pozyskiwania środków finansowych z Unii Europejskiej, w szczególności Europejskiego Funduszu Społecznego. Określanie kierunków rozwoju polityki rynku pracy w powiecie limanowskim powinno następować przy czynnym udziale partnerów lokalnego rynku pracy. Ważną determinantą rozwoju lokalnego rynku pracy skutkującą poprawą efektywności aktywnej polityki rynku pracy będzie dążenie do doskonalenia instytucjonalnej obsługi rynku pracy. Realizacji tego celu ma służyć m.in. utworzenie Centrum Aktywizacji Zawodowej w Limanowej, wyspecjalizowanej jednostki organizacyjnej PUP realizującą zadania w zakresie usług oraz instrumentów rynku pracy oraz Lokalnego Punktu Informacyjno – Konsultacyjnego w Mszanie Dolnej działającego na terenie gmin: Mszana Dolna i Niedźwiedź – wyspecjalizowaną komórką organizacyjną PUP, realizującą co najmniej dwa z ustawowych zadań samorządu powiatu z zakresu polityki rynku pracy tj. udzielanie informacji o możliwościach i zakresie pomocy określonej w ustawie oraz rejestrowanie bezrobotnych i poszukujących pracy. III ANALIZA SWOT 45 mocne strony • Przedsiębiorczość mieszkańców – duże zainteresowanie jednorazowymi środkami na podjęcie działalności gospodarczej • Wysoki potencjał zasobów ludzkich – pod względem ilościowym i jakościowym: w zakresie wykształcenia, kwalifikacji oraz umiejętności • Wysoki poziom zadowolenia wśród pracodawców dotyczący jakości pracy zatrudnianych pracowników • Duża aktywność PUP w Limanowej w zakresie pozyskiwania dodatkowych środków na aktywizację lokalnego rynku pracy, w tym środków EFS • Wzrost zaangażowania partnerów społecznych w działania na rzecz rozwiązywania problemów lokalnego rynku pracy szanse • Redukcja bezrobocia poprzez aktywizacje osób bezrobotnych • Zainteresowanie tworzeniem nowych miejsc pracy przy wsparciu lokalnych instytucji rynku pracy • Możliwość pozyskiwania dodatkowych środków na realizację projektów na rzecz aktywizacji osób bezrobotnych (m.in. środki Unii Europejskiej, Funduszu Pracy, PFRON) • Potencjał rozwoju leżący w atrakcyjności turystycznej regionu • Dynamika przyrostu nowych podmiotów gospodarczych (przyrost (16%) jest znacznie wyższy niż przyrost podmiotów wyrejestrowanych (4,6%)) • Wysoki odsetek przedsiębiorców wykazujący optymistyczne nastawienie dotyczący sytuacji na rynku gospodarczym oraz wzrostu popytu • Wspieranie indywidualnej przedsiębiorczości słabe strony • Wysoki poziom bezrobocia • Brak inicjatywy przedsiębiorców mającej na celu utworzenie nowych miejsc pracy • Duża liczba osób wykształceniem podstawowym oraz zawodowym, zwłaszcza wśród osób po 50 roku życia • Brak inwestorów strategicznych • Niski stopień perspektyw rozwojowych przedsiębiorstw • Mała różnorodność istotnych branż gospodarczych • Dysproporcja w wynagrodzeniach kobiet oraz mężczyzn • Stosunkowo duży zakres zatrudnienia nierejestrowanego (tzw. „szara strefa”) zagrożenia • Niskie tempo przyrostu nowych miejsc pracy • Nasilające się procesy dekoniunktury gospodarczej • Duży odsetek osób długotrwale bezrobotnych oraz związane z tym nasilanie się negatywnych społecznych skutków związanych z długotrwałym pozostawaniem bez pracy • Niska mobilność zawodowa mieszkańców • Pogorszenie się jakościowej struktury bezrobocia, niski poziom zatrudnienia • Brak wsparcia ze strony lokalnych instytucji rynku pracy oraz funduszy europejskich może podnieść stopę bezrobocia • System edukacji niedostatecznie dostosowany pod względem jakości i kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy • Rozwój strefy zatrudnienia nierejestrowanego 46 oraz rozwoju sektora MŚP • Wdrożenie nowego modelu instytucjonalnej obsługi rynku pracy, wynikającego ze znowelizowanej ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy • Wykorzystanie potencjału osób powracających z zagranicy (doświadczenie zawodowe, znajomość języków obcych) • Rozwój dialogu społecznego i partnerstwa na rzecz aktywizacji rynku pracy IV. Program na lata 2010 -2016 Powiatowy program promocji zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy określa główne kierunki działań, mające na celu wyrównanie szans mieszkańców powiatu limanowskiego na rynku pracy. Definiuje również zadania w zakresie ograniczenia bezrobocia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy ze szczególnym uwzględnieniem wzrostu zatrudnienia, zwiększenia aktywności zawodowej mieszkańców, rozwoju zasobów ludzkich oraz tworzenia klimatu sprzyjającego przedsiębiorczości. Założenia programu są zgodne z kierunkami polityki rynku pracy zawartymi w dokumentach programowych: na poziomie krajowym – Krajowa Strategia Zatrudnienia na lata 2007-2013, która uwzględnia problemy polskiego rynku pracy, określa wskaźniki służące osiągnięciu celów Strategii Lizbońskiej: wzrost zatrudnienia, ograniczenie bezrobocia, poprawy jakości zatrudnienia oraz Krajowy Plan Działań na Rzecz Zatrudnienia na lata 2009-201, którego priorytetami są: wzrost aktywności, sprawny rynek pracy, doskonalenie aktywnej polityki rynku pracy, a także Program Operacyjny Kapitał Ludzki, wyznaczający cele w zakresie rozwoju zasobów ludzkich w obecnym okresie programowania 2007-2013; na poziomie wojewódzkim - Regionalny Plan Działań na rzecz Zatrudnienia na rok 2009, który kładzie nacisk m.in. na: wsparcie pracodawców przechodzących procesy adaptacyjne i modernizacyjne, wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw, promowanie postaw przedsiębiorczych, poprawa dostępu do kształcenia ustawicznego, przeciwdziałanie dezaktywizacji zawodowej kobiet, zatrzymanie na rynku osób starszych, przeciwdziałanie długotrwałemu bezrobociu, wsparcie na rynek pracy osób młodych, partnerstwo na rzecz zatrudnienia oraz Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007 – 2013, która wyznacza następujące cele: w Obszarze I: Społeczeństwo wiedzy i aktywności – lepiej wykształceni, twórczy i przedsiębiorczy mieszkańcy, w Obszarze II: Gospodarka regionalnej 47 szansy – konkurencyjna, otwarta i innowacyjna gospodarka, w Obszarze IX: Nowoczesne zarządzanie publiczne – inspirująca, przejrzysta i wspierająca rozwój administracja publiczna; na poziomie powiatowym: Strategia Rozwoju Powiatu Limanowskiego w Obszarze III – Promocja zatrudnienia i aktywizacji lokalnego rynku pracy. Cel strategiczny programu to: Ograniczanie bezrobocia na terenie powiatu limanowskiego oraz łagodzenie jego negatywnych skutków poprzez podejmowanie aktywnych działań na rzecz aktywizacji lokalnego rynku pracy, promocji zatrudnienia, rozwoju kapitału ludzkiego oraz wspieranie przedsiębiorczości. Cel ten ma być realizowany poprzez realizację celów szczegółowych: stymulowanie rozwoju przedsiębiorczości oraz wspieranie rozwoju nowych miejsc pracy, skierowanie kompleksowego wsparcia do osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy, inicjowanie działań na rzecz równości szans na rynku pracy, dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy, rozwijanie instytucji partnerstwa i dialogu społecznego, wzrost efektywności instytucjonalnej obsługi rynku pracy. Obszary planowanych działań (CELE) CEL L.p. 1.1 1 STYMULOWANIE POWSTAWANIA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW ZBUDOWANIE SYSTEMU POMOCY OSOBOM ZAMIERZAJĄCYM ROZPOCZĄĆ WŁASNĄ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ Działania/zadania do realizacji Prowadzenie akcji informacyjno-promocyjnej w zakresie zakładania własnej działalności gospodarczej, w szczególności poprzez: o Promocję dobrych praktyk i przedsiębiorczości 48 1.2 1.3 CEL 2 o Organizację konkursów mikroprzedsiębiorców o Organizację konferencji i spotkań Udzielenie kompleksowego wsparcia osobom zarejestrowanym w podejmowaniu działalności gospodarczej poprzez: o Prowadzenie poradnictwa zawodowego wspomagającego podejmowanie decyzji o założeniu własnej działalności gospodarczej o Organizowanie zajęć aktywizacyjnych z zakresu przedsiębiorczości o Finansowanie szkoleń lub doradztwa prawnego i ekonomicznego związanego z rozpoczynaniem działalności gospodarczej o Udzielenie wsparcia finansowego poprzez w postaci jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej Informowanie o możliwościach starania się o wsparcie finansowe na założenie własnej działalności gospodarczej z innych źródeł, promocja projektów realizowanych przez innych partnerów rynku pracy WSPIERANIE TWORZENIA NOWYCH MIEJSC PRACY L.p. Działania/zadania do realizacji 2.1 Promocja i upowszechnienie usług wspierających tworzenie nowych miejsc pracy oraz prowadzenie akcji informacyjnej w zakresie pomocy udzielanej przez urząd pracy przedsiębiorcom zatrudniającym nowych pracowników 2.2 Udzielenie wsparcia pracodawcom tworzącym nowe miejsca pracy poprzez: 2.3 o Dofinansowanie kosztów doposażenia lub wyposażenia stanowiska pracy o Udzielanie pomocy publicznej w ramach prac interwencyjnych o Szkolenie według zgłoszonego przez pracodawców zapotrzebowania Doskonalenie standardów podnoszących jakość pośrednictwa pracy 2.4 Organizacja i finansowanie programów specjalnych – mających na celu wsparcie zagrożonych likwidacją lub istniejących i tworzonych miejsc pracy CEL 3 AKTYWIZACJA ZAWODOWA OSÓB, W TYM OSÓB BEZROBOTNYCH ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY 49 młodzież do 25 roku życia, osoby długotrwale pozostające bez pracy (tj. pozostające w urzędowych rejestrach bezrobotnych łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w ciągu ostatnich 2 lat), osoby powyżej 50 roku życia, bezrobotni nie posiadający kwalifikacji zawodowych, osoby samotnie wychowujące przynajmniej jedno dziecko oraz osoby niepełnosprawne, osoby zagrożone utratą pracy, osoby zagrożone wykluczeniem społecznym L.p. Działania/zadania do realizacji 3.1 Udzielanie informacji o możliwościach i zakresie pomocy określonej w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy 3.2 Realizacja usług rynku pracy dla osób zarejestrowanych: 3.3 o Pośrednictwo pracy o Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa o Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy o Organizacja szkoleń Realizacja innych usług i instrumentów rynku pracy oraz dodatkowych działań aktywizujących: zwrot kosztów przejazdów i zakwaterowania, wypłata dodatków aktywizacyjnych, organizacja robót publicznych 3.4 Realizacja zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych 3.5 Podejmowanie i prowadzenie działań na rzecz osób znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji na rynku pracy, w tym zagrożonych wykluczeniem społecznym 3.6 Prowadzenie działań mających na celu zapobieganie bezrobociu dla osób zagrożonych utratą pracy 3.7 Pozyskiwanie dodatkowych środków na finansowanie aktywnej polityki rynku pracy: 3.8 3.9 o na realizację projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej (zwłaszcza ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego) o z rezerwy Ministra Pracy i Polityki Społecznej o ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych o z innych źródeł Realizacja projektów współfinansowanych ze środków EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Organizacja i finansowanie programów specjalnych – mających na celu aktywizację zawodową osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji na 50 lokalnym rynku pracy (młodzież w wieku do 25 lat, długotrwale bezrobotne, niepełnosprawni, osoby w wieku powyżej 50 lat, kobiety, osoby bez kwalifikacji i doświadczenia zawodowego oraz z terenów wiejskich) CEL 4 POPRAWA ZDOLNOŚCI DO ZATRUDNIENIA - DOSTOSOWANIE KWALIFIKACJI BEZROBOTNYCH I INNYCH UPRAWNIONYCH OSÓB DO POTRZEB OBECNEGO RYNKU PRACY L.p. 4.1 4.2 4.3 4.4 Działania/zadania do realizacji Bieżące badanie potrzeb lokalnego rynku pracy poprzez: o kontakty pośredników pracy, doradców zawodowych i innych kluczowych pracowników PUP z przedsiębiorcami o badania rynku pracy zlecane firmom zewnętrznym Diagnozowanie potrzeb w zakresie organizacji szkoleń – tworzenie listy zawodów specjalności na które występuje zapotrzebowanie na rynku pracy, wykazu potrzeb szkoleniowych oraz sporządzanie corocznych planów szkoleń Organizacja szkoleń: o indywidualnych i grupowych o dofinansowanie studiów podyplomowych o finansowanie kosztów egzaminów i uzyskania licencji zawodowych o finansowanie stypendiów w okresie nauki Współpraca z instytucjami organizującymi bezpłatne szkolenia dla osób bezrobotnych w zakresie przekazywania informacji osobom bezrobotnym o możliwości odbycia szkoleń oraz pomocy w rekrutacji kandydatów 4.5 Umożliwienie nabycia przez osoby bezrobotne umiejętności praktycznych do wykonywania zawodu poprzez organizację staży 4.6 Wdrażanie i realizacja nowego instrumentu aktywizacji – przygotowania zawodowego dorosłych realizowanego w formie praktycznej nauki zawodu dorosłych lub przyuczenia do pracy dorosłych wg programu obejmującego nabywanie umiejętności praktycznych i wiedzy teoretycznej, zakończonej egzaminem 4.7 Wdrożenie nowych form pomocy dla osób zagrożonych utratą pracy, osób w wieku powyżej 45 lat zainteresowanych pomocą w zakresie rozwoju zawodowego 4.8 Organizacja i finansowanie programów specjalnych – mających na celu dostosowanie posiadanych lub zdobycie nowych kwalifikacji i umiejętności 51 zawodowych przez bezrobotnych i inne uprawnione osoby CEL 5 ROZWÓJ DIALOGU SPOŁECZNEGO I PARNTERSTWA NA RZECZ AKTYWIZACJI LOKALNEGO RYNKU PRACY ORAZ DOSKONALENIE INSTYTUCJONALNEJ OBSŁUGI RYNKU PRACY L.p. Działania/zadania do realizacji 5.1 Określanie kierunków rozwoju lokalnej polityki rynku pracy opartej na dialogu i partnerstwie 5.2 Inicjowanie i zawieranie partnerstw tworzonych na rzecz opracowywania i realizacji programów mających na celu aktywizację lokalnego rynku pracy 5.3 Inicjowanie partnerstw tworzonych na rzecz pozyskiwania dodatkowych środków finansowych m.in. z funduszy UE 5.4 Doskonalenie modelu współpracy między instytucjami rynku pracy, pomocy społecznej, organizacjami pozarządowymi, środowiskiem gospodarczym oraz innymi partnerami na rzecz ograniczenia bezrobocia oraz problemów z nim związanych 5.5 Zorganizowanie systemu przepływu informacji pomiędzy lokalnych przedsiębiorców i instytucji okołobiznesowych a Urzędem Pracy 5.6 Doskonalenie instytucjonalnej obsługi rynku pracy poprzez: 5.7 środowiskami Powiatowym o dokonywanie analizy zmian zachodzących na rynku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem zmian w strukturze osób zarejestrowanych – w celu wykorzystania wyników analizy podczas planowania działań aktywizujących o prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych o badanie potrzeb zatrudnieniowych i szkoleniowych pracodawców i osób bezrobotnych o bieżącą analizę tzw. przynależności osób bezrobotnych do rynku pracy (segmentacji) Podnoszenie sprawności funkcjonowania Urzędu –promocja, upowszechnianie i doskonalenie jakości świadczonych usług, m.in. poprzez: o udzielanie informacji o możliwościach i zakresie pomocy świadczonej przez PUP zarówno dla osób bezrobotnych, poszukujących pracy jak i pracodawców oraz partnerów rynku pracy 52 5.8 5.9 o rozwój i modernizacja usług i instrumentów rynku pracy – wdrażanie nowych rozwiązań wprowadzonych do ustawy o promocji zatrudnienia instytucjach rynku pracy, inicjowanie programów specjalnych, zwiększenie dostępności form i metod świadczonych usług i instrumentów rynku pracy o doskonalenie metod i narzędzi pracy, w tym doskonalenie standardów realizacji podstawowych usług rynku pracy – indywidualizacja działań, kompleksowość wsparcia, wczesna identyfikacja potrzeb o wykorzystywanie technologii informatycznych – prowadzenia strony internetowej, INFO- kiosków, wprowadzenie SI Syriusz do obsługi danych osób zarejestrowanych o ciągłe doskonalenie kwalifikacji i rozwój zawodowy pracowników PUP Utworzenie Centrum Aktywizacji Zawodowej w Limanowej - wyspecjalizowanej komórki organizacyjnej PUP, realizującej zadania w zakresie usług oraz instrumentów rynku pracy. Utworzenie Lokalnego Punktu Informacyjno- Konsultacyjnego w Mszanie Dolnej – wyspecjalizowanej komórki organizacyjnej Powiatowego Urzędu Pracy w Limanowej, realizującej co najmniej dwa z ustawowych zadań samorządu powiatu z zakresu polityki rynku pracy tj. udzielania informacji o możliwościach i zakresie pomocy określonej w ustawie oraz rejestracja bezrobotnych i poszukujących pracy. V. Wskaźniki realizacji Programu oraz źródła finansowania Wskaźniki produktu 1. Liczba osób objętych usługami rynku pracy, w tym: o Liczba osób objętych poradnictwem zawodowym i informacją zawodową o Liczba osób objętych pośrednictwem pracy o Liczba osób objętych szkoleniami o Liczba osób objętych usługą pomoc w poszukiwaniu pracy (w tym Kluby Pracy i zajęcia aktywizacyjne) 2. Liczba osób wobec których zastosowano instrumenty rynku pracy, wspomagające usługi rynku pracy, w tym: o Liczba osób objętych stażami o Liczba osób objętych przygotowaniem zawodowym dorosłych o Liczba osób skierowanych do prac interwencyjnych 53 o Liczba osób skierowanych na utworzone stanowisko pracy (w ramach wyposażenia i doposażenie) o Liczba osób skierowanych do robót publicznych o Liczba osób, które otrzymały jednorazowe środki na podjecie działalności gospodarczej o Liczba osób objętych zwrotem kosztów dojazdu i zakwaterowania o Liczba osób którym wypłacono dodatki aktywizacyjne o Liczba osób które otrzymały stypendia w okresie nauki o Liczba osób którym zrefundowano koszty opieki nad dzieckiem 3. Liczba pozyskanych ofert pracy, w tym liczba ofert pracy EURES 4. Liczba osób objętych wsparciem w ramach projektów współfinansowanych ze środków EFS 5. Liczba osób objętych wsparciem w ramach programów na rzecz lokalnego rynku pracy finansowanych ze środków innych niż EFS 6. Liczba osób objętych wsparciem ze środków PFRON 7. Liczba osób objętych programami specjalnymi 8. Liczba przygotowanych opracowań na temat sytuacji na lokalnym rynku pracy 9. Liczba zorganizowanych spotkań i inicjatyw partnerskich 10. Liczba zorganizowanych spotkań i inicjatyw na rzecz rozwoju przedsiębiorczości 11. Ilość pozyskanych dodatkowych środków na finansowanie aktywnej polityki rynku pracy w powiecie limanowskim Wskaźniki rezultatu 1. 2. o 3. Liczba osób, które podjęły pracę Liczba utworzonych nowych miejsc pracy Liczba osób, które podjęły własną działalność gospodarczą Liczba osób, które podniosły swoje kwalifikacje zawodowe Źródła finansowania • • • • • • • • Fundusz Pracy Europejski Fundusz Społeczny Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Budżet Jednostek Samorządu Terytorialnego Środki Unii Europejskiej Środki krajowe Środki własne partnerów Środki prywatne VI. Wykonawcy i partnerzy 54 Realizatorem Programu będzie Powiatowy Urząd Pracy w Limanowej, działający w oparciu o coroczne plany działania, dotyczące zadań finansowanych z Funduszu Pracy oraz zadań w zakresie pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego i Klubów Pracy. W celu sprawnej realizacji Programu będą: o przygotowywane roczne plany szkoleń grupowych, w oparciu o diagnozę zapotrzebowania na zawody, specjalności, kwalifikacje na rynku pracy oraz analizę potrzeb szkoleniowych osób bezrobotnych i pracodawców o realizowane procedury w zakresie: - organizacji prac interwencyjnych; - przyznawania jednorazowo środków na podjecie działalności gospodarczej; - dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy; - organizacji staży; - organizacji szkoleń; - organizacji przygotowania zawodowego dorosłych; - organizacji prac społeczno-użytecznych; - organizacji robót publicznych; - finansowania kosztów przejazdu; - finansowania kosztów zakwaterowania; - refundacji kosztów opieki nad dzieckiem; - jednorazowego refundowania poniesionych kosztów z tytułu opłacanych składek na ubezpieczenia społeczne w związku z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego; o przygotowywane projekty współfinansowane z funduszy strukturalnych (EFS) w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, adresowane w szczególności do osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy Partnerami Powiatowego Urzędu Pracy w Limanowej przy realizacji niniejszego Programu będą: 1. Powiatowa Rada Zatrudnienia w zakresie inicjowania projektów i przedsięwzięć mających na celu pozyskiwanie dodatkowych środków finansowych na przeciwdziałanie skutkom bezrobocia. Powiatowa Rada Zatrudnienia będzie corocznie opiniować planowany podział środków Funduszu Pracy na finansowanie poszczególnych zadań. Ponadto raz w roku będzie przyjmować sprawozdanie z realizacji niniejszego Programu. 55 2. Ośrodki Pomocy Społecznej działające na terenie powiatu limanowskiego w zakresie współpracy przy realizacji pośrednictwa pracy poprzez wskazywanie osób bezrobotnych z terenu poszczególnych gmin, będących w trudnej sytuacji materialnej oraz objętych obowiązkiem alimentacyjnym . Ośrodki Pomocy Społecznej będą sporządzać listy osób bezrobotnych typowanych do udziału w pracach społecznie użytecznych, jak również będą organizatorem tych prac. Organizacje pozarządowe działające na terenie Powiatu Limanowskiego w zakresie konsultacji zamierzeń oraz przygotowywanych projektów współfinansowanych ze środków unijnych, jak również w zakresie inicjowania partnerstw na rzecz opracowania i realizacji projektów aktywizacji lokalnego rynku pracy. 3. 4. Instytucje szkoleniowe w zakresie opracowywania oferty edukacyjnej dla dorosłych oraz realizacji szkoleń przekwalifikowujących dla osób bezrobotnych. Partnerami będą jednostki szkoleniowe działające na terenie powiatu limanowskiego wpisane do Rejestru Instytucji Szkoleniowych Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie. 5. Gminy powiatu limanowskiego, w tym Gminne Centra Informacji, w zakresie upowszechniania ofert pracy, informacji o usługach i instrumentach rynku pracy, m.in. usługach poradnictwa zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu zawodowym dorosłych, stażach, organizacji robót publicznych oraz informowania o możliwościach zatrudnienia na lokalnym rynku pracy, a także edukacji informatycznej młodzieży. 6. Szkolne Ośrodki Kariery działające przy Zespole Szkół nr 1 w Limanowej, Zespole Szkół im. Komisji Edukacji Narodowej w Tymbarku, II Liceum Ogólnokształcącym i Centrum Kształcenia Ustawicznego, w zakresie przekazywania młodzieży wiedzy o rynku pracy, doradztwa zawodowego, w tym tworzenia Indywidualnych Planów Działania. VII. Monitoring Realizacja Powiatowego programu promocji zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy na lata 2010 – 2016 będzie na bieżąco monitorowana. Na podstawie kontaktów z pracodawcami działającymi na terenie powiatu limanowskiego oraz analizy statystyki PUP, a przede wszystkim struktury zarejestrowanych bezrobotnych będzie prowadzony monitoring procesów zachodzących na lokalnym rynku pracy. Raz w roku będzie sporządzane sprawozdanie z realizacji Programu, a następnie przedstawiane Powiatowej Radzie Zatrudnienia. Informację z przebiegu realizacji Programu raz w roku będzie otrzymywała też Rada Powiatu Limanowskiego. Roczna informacja o realizacji programu będzie też przekazywana partnerom Programu. 56 VIII. Działania przewidziane w ramach projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego realizowanych w latach 2010 – 2016 Projekt systemowy „Droga do sukcesu” w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Poddziałanie 6.1.3 Projekt jest realizowany od kwietnia 2008 roku. Głównym celem projektu jest aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych z powiatu limanowskiego, ze szczególnym uwzględnieniem osób, które znajdują się w trudnej sytuacji na rynku pracy. Cel nadrzędny wyznacza cele szczegółowe oraz najważniejsze działania zmierzające do poprawy zdolności adaptacyjnych uczestników projektu, wypracowania postaw nakierowanych na rozwój osobisty, samorealizację, samokształcenie oraz wyrównania ich szans na rynku pracy poprzez udzielenie im aktywnej pomocy w powiększeniu i wykorzystaniu ich potencjału ludzkiego w celu znalezienia i utrzymania zatrudnienia. W ramach projektu realizowane są następujące działania: doradztwo w formie porad grupowych, opracowanie indywidualnego planu działań, szkolenia zawodowe, staże, przyznanie jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej. Realizacja projektu zakończy się 31.12.2013 roku. Szczegółowy podział środków w ramach projektu oraz planowaną liczbę uczestników projektu w 2010 roku przedstawia poniższa tabela. rok 2010 Lp. Forma wsparcia Przewidywana liczba osób Przewidywana kwota wydatków Źródła finansowania EFS – 90% Fundusz pracy – 10% 1 staż 500 2 720 040 EFS/Fundusz Pracy 2 jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej 150 2 700 000 EFS/Fundusz Pracy 3 Szkolenia, tym stypendia, zakup 585 1 974 960 EFS/Fundusz 57 szkoleń, zwrot kosztów przejazdu na miejsce szkolenia, badania lekarskie 4 ewaluacja ogółem Pracy - 30 000 EFS/Fundusz Pracy 1 235 7 425 000 EFS/Fundusz Pracy Projekt „Dobra rada” w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Poddziałanie 6.1.2 Wsparcie Powiatowych i Wojewódzkich Urzędów Pracy w realizacji zadań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych w regionie. Celem projektu jest utrzymanie standardów usług rynku pracy poprzez zatrudnienie 2 doradców zawodowych i pośrednika pracy oraz doskonalenie kwalifikacji zawodowych pracowników realizujących usługi rynku pracy: doradcy zawodowi, pośrednicy pracy, liderzy Klubu Pracy oraz specjaliści ds. rozwoju zawodowego. Projekt jest realizowany od kwietnia 2008 roku. W ramach projektu finansowane są wynagrodzenia dla 2 doradców zawodowych i 1 pośrednika pracy oraz szkolenia i kursy dla pracowników realizujących usługi rynku pracy mające na celu wzrost ich kompetencji zawodowych. Realizacja projektu zakończy się 31.12.2012 roku. Całkowita wartość projektu wynosi 380 556,21 PLN. Strategia jest dokumentem otwartym, którego uzupełnienie i poszerzenie o nowe cele i zadania jest możliwe w każdym czasie i miejscu o ile okaże się to konieczne i celowe. Jego opracowanie posłużyć ma lepszej – bardziej skutecznej, efektywniejszej i pełniejszej realizacji działań na rzecz potrzebujących w Powiecie Limanowskim. 58
© Copyright 2024 Paperzz
