kpss EĞİTİM BİLİMLERİ ogretiyoruz serisi ) 2014 TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI gelişim psikolojisi öğrenme psikolojisi rehberlik ve özel eğitim program geliştirme sınıf yönetimi öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı öğretim ilke ve yöntemleri ölçme ve değerlendirme ) ogretiakademi 3240 SORU Yeni sınav sistemine göre hazırlanmıştır. ) ogretiakademi Komisyon KPSS Eğitim Bilimleri Soru Bankası ISBN 978-605-4966-02-8 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. © Öğreti Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satıs hakları Öğreti Akademi’ye aittir. Anılan kurulusun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da baska yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Mart 2014, Ankara Yayın - Proje Yönetmeni: Demet Tamer Dizgi-Grafik Tasarım: Nazan Aktaş Kapak Tasarım: Gürsel Avcı Baskı: Tuna Matbaacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş Bahçekapı Mahallesi 2460. Sokak No: 7 Şaşmaz / ANKARA (0312-278 34 84) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 16102 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 425 90 90 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 İnternet: www.öğretiakademi.com E-ileti: info@öğretiakademi.com ÖN SÖZ “Bir öğretmen ebediyete hükmeden insandır. Tesirlerinin nerede biteceği asla bilinemez.” Henry Adams Değerli Öğretmen Adayları, Kendini eğitime ve öğretime adamanın kutsallığını yaşamak için çıktığınız bu yolda iyi bir başlangıç yapmak ve mutlu yarınlara ulaşmak için ilk adım çalışmaya karar vermeniz ve doğru bir şekilde çalışmaya başlamanızdır. Bu doğrultuda hazırladığımız yayınlarımızla sizi en uygun şekilde amacınıza ulaştırmayı hedefliyoruz. Sınavda başarılı olabilmeniz için; • yeterli bilgi düzeyine, • çok sayıda soruyu anlayarak ve • hızlı bir şekilde cevaplama becerisine sahip olmanız gerekmektedir. Bu özellik göz önünde bulundurularak; • sınav formatına uygun sorular, • ayrıntılı çözümler, • konu bilgisi ve genel bilgi düzeyinizi ölçen testler hazırlanmıştır. Uzun bir çalışma ve yoğun bir emeğin ürünü olan bu kitabın size ihtiyacınız olan faydayı sağlayacağına ve sizi KPSS’de başarıya ulaştıracağına inanıyoruz. Kitapta yer alan sorularla ilgili öğrenmek istediğiniz herhangi bir şey olur ise info@öğretiakademi.com adresine e-posta göndermeniz yeterli olacaktır. Sorunuz en kısa sürede yazarlarımız tarafından mutlaka cevaplandırılacaktır. Bu ülkenin geleceğinin teminatı olan gençleri yetiştirme gibi kutsal bir meslek olan öğretmenlik hayatınızda başarılar dileriz… Öğreti Akademi İÇİNDEKİLER Ön Söz.................................................................................... iii ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ .......................................101 GELİŞİM PSİKOLOJİSİ ...............................................1 Öğrenme Psikolojisine Giriş - 1 ...............................103 Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 1 ...................3 Öğrenme Psikolojisine Giriş - 2 ...............................106 Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 2 ...................7 Öğrenme Psikolojisine Giriş - 3 ...............................109 Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 3 ................. 11 Öğrenme Psikolojisine Giriş - 4 ............................... 112 Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 4 .................15 Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 5 .................20 Klasik (Tepkisel) Koşullanma - 1.............................. 115 Klasik (Tepkisel) Koşullanma - 2.............................. 118 Fiziksel Gelişim - Gelişimin Görevleri - 1 ...................24 Klasik (Tepkisel) Koşullanma - 3..............................121 Fiziksel Gelişim - Gelişimin Görevleri - 2 ...................29 Klasik (Tepkisel) Koşullanma - 4..............................124 Klasik (Tepkisel) Koşullanma - 5..............................127 Bilişsel Gelişim - 1 ....................................................33 Bilişsel Gelişim - 2 ....................................................37 Bağlaşımcılık Kuramı - 1 ........................................130 Bilişsel Gelişim - 3 ....................................................41 Bağlaşımcılık Kuramı - 2 ........................................133 Bilişsel Gelişim - 4 ....................................................45 Kişilik Gelişimi - 1 ......................................................49 Kişilik Gelişimi - 2 ......................................................53 Bitişiklik Kuramı - 1 ..................................................136 ) Bitişiklik Kuramı - 2 ..................................................139 Kişilik Gelişimi - 3 ......................................................57 Kişilik Gelişimi - 4 ......................................................60 Ahlak Gelişimi - 1.......................................................64 Ahlak Gelişimi - 2.......................................................69 Ahlak Gelişimi - 3.......................................................73 Ahlak Gelişimi - 4.......................................................78 Karma Test - 1 ...........................................................82 Karma Test - 2 ...........................................................87 Karma Test - 3 ...........................................................91 Karma Test - 4 ...........................................................95 Cevap Anahtarı ...............................................................99 Edimsel (Operant) Koşullanma – 1..........................142 Edimsel (Operant) Koşullanma – 2..........................145 Edimsel (Operant) Koşullanma – 3..........................148 Edimsel (Operant) Koşullanma – 4..........................151 Edimsel (Operant) Koşullanma – 5..........................154 Gestalt Kuramı - 1 ...................................................157 Gestalt Kuramı - 2 ...................................................160 Gestalt Kuramı - 3 ...................................................163 Gestalt Kuramı - 4 ...................................................166 Bilgi - İşleme Kuramı -1 ...........................................169 Bilgi - İşleme Kuramı -2 ...........................................172 Bilgi - İşleme Kuramı -3 ...........................................175 Rehberlik Hizmet Alanları ve Rehberlik Modeli - 2 ......................................................245 Bilgi - İşleme Kuramı -4 ...........................................178 Rehberlik Hizmet Alanları ve Bilgi - İşleme Kuramı -5 ...........................................181 Rehberlik Modeli - 3 ......................................................249 Rehberlik Hizmet Alanları ve İşaret Gestalt Kuramı - 1 ........................................184 Rehberlik Modeli - 4 ......................................................253 İşaret Gestalt Kuramı - 2 ........................................187 Rehberlik Türleri ve Sosyal Öğrenme Kuramı - 1 ....................................190 Mesleki Danışma Kuramları - 1 .....................................258 Sosyal Öğrenme Kuramı - 2 ....................................193 Rehberlik Türleri ve Sosyal Öğrenme Kuramı - 3 ....................................196 Mesleki Danışma Kuramları - 2 .....................................261 Sosyal Öğrenme Kuramı - 4 ....................................199 Rehberlik Türleri ve Mesleki Danışma Kuramları - 3 .....................................265 Karma Test - 1 .........................................................202 Rehberlik Türleri ve Karma Test - 2 .........................................................205 Mesleki Danışma Kuramları - 4 .....................................269 Karma Test - 3 .........................................................208 Rehberlik Türleri ve Mesleki Danışma Kuramları - 5 .....................................273 Cevap Anahtarı .............................................................211 ) Bireyi Tanıma Teknikleri - 1 ...........................................277 REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİM ...............................213 Bireyi Tanıma Teknikleri - 2 ...........................................281 Çağdaş Eğitim Sistemi, Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Bireyi Tanıma Teknikleri - 3 ...........................................286 Rehberlik - 1 ..................................................................215 Bireyi Tanıma Teknikleri - 4 ...........................................290 Çağdaş Eğitim Sistemi, Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik - 2 ..................................................................219 Bireyi Tanıma Teknikleri - 5 ...........................................294 Çağdaş Eğitim Sistemi, Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik - 3 ..................................................................223 Psikolojik Danışma Kuramları - 1 ..................................298 Çağdaş Eğitim Sistemi, Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Psikolojik Danışma Kuramları - 2 ..................................302 Rehberlik - 4 ..................................................................228 Çağdaş Eğitim Sistemi, Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Öğretmen - Öğrenci İletişimi ve Okullarda Rehberlik - 5 ..................................................................232 Karşılaşılan Sorunlar - 1................................................306 Öğretmen - Öğrenci İletişimi ve Okullarda Özel Eğitim Hizmetleri ..................................................237 Karşılaşılan Sorunlar - 2................................................310 Rehberlik Hizmet Alanları ve Öğretmen - Öğrenci İletişimi ve Okullarda Rehberlik Modeli - 1 ......................................................241 Karşılaşılan Sorunlar - 3................................................314 vi Rehberlikte Örgütlenme Sistemi - 1.........................318 Sınıf Yönetimi ve Materyal Geliştirme ...........................408 Rehberlikte Örgütlenme Sistemi - 2.........................322 Program Geliştirme, Sınıf Yönetimi ve Materyal Geliştirme - Tarama 1 ....................................411 Karma Test - 1 .........................................................326 Program Geliştirme, Sınıf Yönetimi ve Karma Test - 2 .........................................................330 Materyal Geliştirme - Tarama 2 .....................................414 Karma Test - 3 .........................................................334 Program Geliştirme, Sınıf Yönetimi ve Materyal Geliştirme - Tarama - 3 ...................................418 Cevap Anahtarı .............................................................338 Cevap Anahtarı ............................................................421 PROGRAM GELİŞTİRME - SINIF YÖNETİMİ - ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI ................................................................341 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ .........................423 Temel Kavramlar ...........................................................343 Öğretim İlkeleri ..............................................................425 Eğitimde Program Geliştirme ........................................346 Temel Kavramlar ve Öğretim Stratejileri........................428 Temel Kavramlar ve Eğitimde Program Geliştirme .......349 Öğretim İlkeleri Temel Kavramlar ve Program Geliştirmenin Kuramsal Temelleri ...................352 Öğretim Stratejileri ........................................................431 Eğitim Programı Tasarım ve Modelleri - 1 .....................355 Öğrenme - Öğretim Yaklaşım Kuram Modelleri - 1 .......434 Eğitim Programı Tasarım ve Modelleri - 2 .....................358 Öğrenme - Öğretim Yaklaşım Kuram Modelleri - 2 .......438 Öğrenme - Öğretim Yaklaşım Kuram Modelleri - 3 .......441 Program Geliştirmenin Planlanması ve İhtiyaç Analizi ......361 ) Öğrenme - Öğretim Yaklaşım Kuram Modelleri - 4 .......445 Hazırlama (Hedef) .........................................................364 Öğrenme - Öğretim Yaklaşım Kuram Modelleri - 5 .......448 Program Geliştirmenin Planlanması, İhtiyaç Analizi ve Hedef ................................................367 İçerik..............................................................................370 Öğretim Yöntemleri - 1 ..................................................451 Eğitim Durumları ...........................................................373 Öğretim Yöntemleri - 2 ..................................................455 İçerik - Eğitim Durumları................................................377 Öğretim Yöntemleri - 3 ..................................................458 Sınama Durumları ........................................................380 Öğretim Teknikleri - 1 ....................................................461 Sınıf Yönetimi - 1...........................................................384 Öğretim Teknikleri - 2 ....................................................464 Sınıf Yönetimi - 2...........................................................387 Öğretim Teknikleri - 3 ....................................................467 Sınıf Yönetimi - 3...........................................................390 Öğretim Teknikleri - 4 ....................................................470 Sınıf Yönetimi - 4...........................................................393 Aktif Öğretim Teknikleri - 1 ............................................473 Materyal Geliştirme - 1 ..................................................396 Materyal Geliştirme - 2 ..................................................399 Aktif Öğretim Teknikleri - 2 ............................................476 Materyal Geliştirme - 3 ..................................................402 Aktif Öğretim Teknikleri - 3 ............................................479 Materyal Geliştirme - 4 ..................................................405 vii Kavram Öğretim Teknikleri ............................................483 İstatistik - 1 ....................................................................575 Öğrenme Stilleri ............................................................487 İstatistik - 2 ....................................................................577 Düşünme Türleri............................................................490 İstatistik - 3 ....................................................................580 Öğrenme Stilleri ve Aktif Öğretim Teknikleri ..................493 İstatistik - 4 ....................................................................583 İstatistik - 5 ....................................................................586 Öğretim İlkeleri - Stratejiler Modeller - Tarama 1...........496 İstatistik - 6 ....................................................................590 Öğretim İlkeleri - Stratejiler Modeller - Tarama 2...........499 İstatistik - 7 ....................................................................594 Öğretim İlkeleri - Stratejiler Modeller - Tarama 3...........502 İstatistik - 8 ....................................................................597 İstatistik - 9 ....................................................................600 Cevap Anahtarı .............................................................505 İstatistik - 10 ..................................................................603 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ..............................507 İstatistik - 11 ..................................................................606 Temel Kavramlar - 1 ......................................................509 İstatistik - 12 ..................................................................609 Temel Kavramlar - 2 ......................................................513 Temel Kavramlar - 3 ......................................................517 Genel Deneme - 1 ........................................................612 Ölçme Aracında Bulunması Gereken Özellikler Genel Deneme - 2 .........................................................615 (Güvenirlik - Geçerlilik - Kullanışlılık) - 1 .......................521 Genel Deneme - 3 .........................................................619 Ölçme Aracında Bulunması Gereken Özellikler (Güvenirlik - Geçerlilik - Kullanışlılık) - 2 .......................524 ) Ölçme Aracında Bulunması Gereken Özellikler (Güvenirlik - Geçerlilik - Kullanışlılık) - 3 .......................528 Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Korelasyon ...............532 ( I - II - III. Ünitelerle İlgili) Karma Test ...........................536 Klasik Tipte Ölçme Araçları - 1 ......................................541 Klasik Tipte Ölçme Araçları - 2 ......................................545 Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımları - 1 .....549 Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımları - 2 .....553 Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımları - 3 .....558 ( IV - V. Ünitelerle İlgili) Karma Test ..............................563 Karma Test - 1 ...............................................................568 Karma Test - 2 ...............................................................571 viii Cevap Anahtarı .............................................................623 GELİŞİM PSİKOLOJİSİ GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 1 1. 4. I. Ufuk’un 6 yaşın sonuna geldiğinde kurallı cümleler kurması II. Sınavı kazanamayan Melis’in eskisi kadar neşeli olmaması III. Duru’nun ceketinin düğmelerini ilikleyebilmesi IV. Mehmet’in kas yapmak için spor yapması I ve II B) II ve III C) I ve IV D) II, III ve IV E) II ve IV 5. 2. Bir araştırmada, ikiz erkek kardeşlerin ilgi alanları arasındaki korelasyon, kardeşler 6 yaşındayken 85; 20 yaşına geldiğinde ise 58 bulmuştur. Kardeşlerin ilgi puanları arasındaki korelasyonun zaman içinde farklılıaşması hangi gelişim kavramıyla açıklanabilir? A) Kritik dönem B) Kalıtım C) Yaş D) Çevre E) Olgunlaşma Sevda Hanım çevresinde titizliği ve mükemmeliyetçi yapısıyla tanınan bir kişidir. Sevda Hanım, üç yaşındaki oğlu Serhat’ın birçok şeyi tek başına yapmasına izin vermemektedir. Serhat’ın kişilik gelişimi için önemli olan özerkleşme çabalarına engel olan Sevda Hanım’ın, gelişim psikolojisinin hangi kavramını göz ardı ettiği söylenebilir? A) Kritik dönem Büyüme B) Olgunlaşma B) Kritik dönem C) Öğrenme C) Yaşantı D) Hazırbulunuşluk D) Olgunlaşma E) Büyüme E) Cinsiyet A) ) 6. 3. Yapılan bir korelasyonel araştırmada 3-8 yaş arası ayrı ve birlikte büyütülmüş tek yumurta ikizlerininin zekâ puanları arasındaki korelasyon 87 olarak hesaplanmıştır. Bu durum en iyi aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? Yukarıdaki ifadelerden hangisi “gelişme” kavramına örnek değildir? A) 1 Genç yetişkinlik ve yetişkinlik yıllarında bireylerin ilgi puanlarındaki kararlılığın, çocukluk ve ergenlik yıllarına göre daha fazla olduğu gözlenmektedir. Altı aylık hamile olan Deniz annesiyle doğacak bebeği için alışverişe gitmiş ve bebeğinin doğumundan iki yaşına kadar giyebileceği boy boy kıyafetler almıştır. Annesi Deniz’in bir sürü kıyafet aldığını görünce “Kızım bu kadar çok kıyafet alma, bugün aldığını yarın giydiremezsin sonra.” demiştir. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? Annesinin Deniz’e söyledikleri değerlendirildiğinde bu durumu hangi gelişim kavramı en iyi açıklar? A) Yaş A) Olgunlaşma B) Öğrenme B) Hazırbulunuşluk C) Büyüme C) Kritik dönem D) Kritik dönem D) Büyüme E) Hazırbulunuşluk E) Yaşantı 3 1 7. Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 1 9. “İlkokul birinci sınıf öğrencisine olasılık hesaplamalarını ya da atasözlerinin ne anlama geldiğini anlatamazsınız.” diyen bir uzmanın gelişim psikolojisi temel kavramlarından hangisini işaret ettiği söylenebilir? A) Kritik dönem B) Olgunlaşma C) Büyüme D) Öğrenme E) Yaşantı I. Bir çocuğun yürüyebilecek yaşa gelmesi II. Bir gencin olasılıklı düşünce yapısına sahip olabilecek zihinsel kapasiteye ulaşması III. Hamilelikte stres yaşayan bir annenin bebeğinin düşük kiloda doğması IV. Altı yaşındaki bir çocuğun okuma yazma öğrenebilecek düzeye gelmesi V. Ergenlik dönemindeki bir gencin yüzünde sivilce çıkması Olgunlaşma genetik yapı tarafından önceden belirlenmiş bir plana göre ortaya çıkar. Bazı davranışlar da sadece olgunlaşma ile ortaya çıkabilmektedir. Yukarıdaki ifadelerden hangisi olgunlaşma kavramıyla açıklanabilir? A) II ve III B) I ve IV C) I, II ve IV D) III ve V E) I, III ve V ) 8. I. 65 yaşındaki Belgin Hanım’da kemik erimesi rahatsızlığının başlaması II. Gebeliğinin ilk aylarında antibiyotik kullanan Nesrin Hanım’ın bebeğinin tek kollu doğması III. Ailesinde şeker hastalığı olan Berkay’ın ilerleyen yaşlarda şeker hastası olması IV. Doğuştan işitme engelli Ali’nin, ilerleyen yaşlarda işitme engeli düzelse de arkadaşları kadar iyi konuşamaması 10. Anaokulu öğretmeni Hale Öğretmen üç yaş grubundaki öğrencilerine 100’e kadar ikişer ikişer saymayı öğretmeye çalışmış ancak öğrencileri saymayı öğrenemedikleri gibi, öğrencilerinden birçoğu ertesi gün okula gelmek istememiştir. Bu durumu en iyi açıklayan gelişim kavramı aşağıdakilerden hangisidir? A) Öğrenme B) Yaş Küçükken havale geçiren Yunus’ta hafif düzeyde zihinsel yetersizliğin ortaya çıkması C) Büyüme D) Hazırbulunuşluk Yukarıda verilen ifadelerden hangisi ya da hangileri kritik dönem kavramına örnek oluşturur? E) Kritik dönem V. A) Yalnız IV B) II ve IV C) I, III ve V D) II, III ve IV E) I ve V 4 Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 1 11. Ümit Bey, üç yaşındaki oğlu Caner’in kendisi gibi 1 14. Osman Bey’in Pelin ve Selin olmak üzere iki kızı düzgün cümleler kurmasını ve kelimeleri doğru söylemesini istemektedir. Ancak Caner, babası gibi kelimeleri doğru söyleyememekte ve kurallı cümleler kuramamaktadır. vardır. 17 yaşındaki Pelin, babasıyla konuşurken onun söylediği birçok soyut kavramı anlarken 7 yaşındaki Selin babasının söylediği birçok şeyi anlayamamaktadır. Bu durum, Caner’in dil gelişimiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinin önemini göstermektedir? Pelin ve Selin’in bilişsel düzeylerindeki bu farklılık aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir ? A) Reflekslerden amaçlı davranışlara tamamen geçmenin öneminin B) Öğrenme sürecinde yaşantının etkisinin C) Öğrenmenin olgunlaşma üzerindeki etkisinin D) Türeözgü hazıroluşun E) Olgunlaşmada biyolojik/genetik programın A) Kritik dönem B) Olgunlaşma C) Bireysel farklılık D) Türeözgü hazıroluş E) Büyüme 15. Son yıllarda yapılan araştırmalar, günümüzde 12. Güzel sanatlar lisesinde resim bölümünde görev teknolojinin ilerlemesiyle beraber yoğun radyasyona maruz kalma nedeniyle kanser hastalığına yakalanma oranında artış olduğunu göstermiştir. yapan Yücel Bey, yetenek sınavı komisyonuna katıldığında sınavı kazanan öğrencilerin çoğunun ailesinde resim yeteneği olan insanların var olduğunu gözlemlemiştir. Bu durum gelişim psikolojisi kavramlarından hangisiyle açıklanabilir? Bu durum öncelikli olarak aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Kalıtım B) Hazırbulunuşluk A) Tarihsel zaman etkisi B) Büyüme C) Tarihsel zaman C) Çevre D) Büyüme D) Kritik dönem E) Dönem E) Kalıtım ) 13. Bir gencin askerden geldiğinde işe girmesi, evlenip 16. Aşağıda verilen eşleştirmelerden hangisi gelişim çoluk çocuğa karışması beklenir. Genç evlenir; çocuğu olur, daha sonra çocuğun yürümesi, konuşması, okuma yazmayı öğrenmesi beklenir. Daha sonra çocuğun babası olarak bu kişiden çocuğunu iyi bir şekilde yetiştirmesi, onu evlendirmesi beklenir. psikolojisi açısından doğru kabul edilemez? Yukarıdaki paragrafta vurgulanan gelişim kavramı aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişim dönemi B) Gelişim görevi C) Kritik dönem D) Olgunlaşma E) Hazırbulunuşluk 5 A) Ersin’in geçen yıl giydiği ayakkabılarının dar gelmesi/Büyüme B) Derya’nın yaş problemlerini çözebilmek için dört işlem bilgisine sahip olması/Olgunlaşma C) Mustafa’nın arabasındaki arızayı tespit edebilmesi/Öğrenme D) 14 yaşındaki Serdar’ın soyut fikirleri öğrenebilmesi/Hazırbulunuşluk E) Lise öğrencisi Buket’in edebiyat öğretmeni olmaya karar vermesi/Gelişim görevi 1 Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 1 17. Kalıtımla ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi 19. Olgunlaşma, vücudun doğuştan genetik olarak yanlıştır? A) Çevre faktörlerinin canlının kromozomlarının ve genlerinin (kimyasal) yapısında meydana getirdiği değişikliklere modifikasyon denir. B) Bir özellik için anne ve babadan aynı genleri alan birey, o özellik yönünden homozigottur. C) Çekinik (resesif) gen; yalnız homozigot durumda kendini gösteren gendir. D) Genotip olarak aktarılan bir özellik organizmada ortaya çıkmasa bile sonraki kuşaklarda açığa çıkabilir. E) Doğacak canlının taşıyacağı kalıtımsal özellikler döllenme anında belirlenir. sahip olduğu fonksiyonları zamanla yerine getirebilme yetkinliğine sahip olmasıdır. Örneğin bebeklerin yürüyebilmeleri için yaklaşık bir yaşında olmaları beklenir. Çünkü bacak kaslarının vücut ağırlığını taşıması ve vücut dengesinin sağlanması dolayısıyla bebeklerin yürüme fonksiyonunu yerine getirebilecekleri biyolojik olgunluğa erişmeleri için, ilk bir yıldaki bu zaman değişimine ihtiyaç vardır. Olgunlaşma, zaman içinde kendiliğinden meydana gelen bir süreçtir. Gelişim olgunlaşmayı da içine alan kapsamlı ve doğumdan ölüme kadar bütün olumlu ilerlemeleri kapsayan bir süreçtir. Yukarıdaki açıklamalardan varılabilecek en uygun sonuç aşağıdakilerden hangisidir? A) Olgunlaşma büyümenin ön koşuludur. B) Olgunlaşma, öğrenmeyi de içine alan bir kavramdır. C) Olgunlaşma seyri kişiye özgüdür, önceden öngörülemez. D) Olgunlaşma her gelişim döneminde aynı hızda gerçekleşir. E) Gelişimle ilgili değişiklikler sadece olgunlaşma kavramıyla açılanamaz. ) 20. Feride Hanım, oğlu Serkan’ın ileriki yıllarda güzel 18. Cezmi Bey oğlu Ercan’ı bağlama kursuna yazdırmak sanatlarla ilgili bir bölüm okumasını istediği için, onu sürekli resim kurslarına göndermiş, ona resimle ilgili her türlü araç gereci almıştır. istemiş ancak kurs yetkilisi, Cezmi Bey’e Ercan’ın henüz bağlama çalmayı öğrenebilecek düzeye gelmediğini ayrıca Ercan’ın bağlama çalmayı öğrenme konusunda babası kadar istekli olmadığını ifade etmiştir. Feride Hanım’ın sergilediği davranışların altında yatan temel neden aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? Bu duruma göre kurs yetkilisinin vurguladığı gelişim kavramı aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişim A) Gelişim dönemi B) Olgunlaşma B) Olgunlaşma C) Yaşantı C) Hazırbulunuşluk D) Kritik dönem D) Öğrenme E) Yaş E) Büyüme 6 GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 2 1. 3. Kız meslek lisesi güzellik ve saç bakımı 12.sınıf öğrencisi Aslı, okuldan mezun olur olmaz kendi iş yerini açmak istemektedir. Aslı’nın ailesi, bu durumu branş öğretmenleriyle görüşmüş ve öğretmenleri Aslı’nın mezun olduktan sonra staj yerinde birkaç yıl çalışıp pişmesi gerektiğini, bu şekilde daha başarılı olabileceğini söylemişlerdir. Branş öğretmenlerinin Aslı’nın durumuyla ilgili yaptığı açıklamalar aşağıdakilerden hangisinin önemini vurgular niteliktedir? A) Kritik dönem B) Olgunlaşma C) Tarihsel zaman etkisi D) Yaşantı E) Büyüme 2 İnsanlar doğumdan ölüme kadar fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal yönden ilerleme kaydeden bir süreç içindelerdir. Bu süreç içerisinde sayılamayacak kadar çok ürün ortaya çıkar. Örneğin başı dik tutup yürüme, konuşma, problem çözme, sosyalleşme, basketbol oynama gibi ürünler bu sürecin sonunda ortaya çıkar. Bu duruma göre, insanların geçirdiği süreç ve bu sürecin sonunda ortaya çıkan ürünlerin gelişim psikolojisindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru sırasıyla verilmiştir? A) Büyüme-Gelişme B) Öğrenme-Kritik dönem C) Olgunlaşma-Gelişim D) Hazırbulunuşluk-Olgunlaşma E) Gelişim-Gelişme ) 4. 2. Mehtap Hanım, 2 yaşındaki oğlu Ege’ye pilli küçük bir helikopter almıştır. Ancak annesi helikopteri çalıştırmak için altındaki küçük düğmeye basmasını öğretmeye çalışmış, Ege bir türlü parmağıyla düğmeye basmayı başaramamıştır. 3-6 yaş arası çocuklar artık büyüklerin arasındadır ve bahçe, sokak, anaokulu gibi yeni yaşam alanlarına açılır. Kendi başına öğrenmeye başlar; bir şeylerin ardından gider ve merakla inceler. Kendi başına girişimlerde bulunur. Çocuğun bu konuda gelişebilmesi; girişimlerinin ne denli desteklendiğine ve merakının giderilmesinde ona ne oranda yardımcı olunabildiğine bağlıdır. Eğer davranışlarından ve ilgilendiği konulardan ötürü eleştirilirse bulunduğu girişimlerden ötürü suçlanma eğilimi gösteren bir kişilik özelliği geliştirir. Ege’nin helikopterinin altındaki düğmeye basamamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Yukarıda verilen açıklama çocuğun gelişimi açısından aşağıdakilerden hangisinin önemini vurgular niteliktedir? A) Yetenek A) Kritik dönem B) Öğrenme B) Öğrenme C) Yaşantı C) Olgunlaşma D) Büyüme D) Gelişim görevi E) Olgunlaşma E) Büyüme 7 2 5. Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 2 8. Hüseyin Bey torunlarıyla sohbet ederken “Sizler çok şanslısınız, her şeye kolayca ulaşıyorsunuz. Bizler ekmeği karneyle alırdık.” diye söylediğinde, torunları ona “Okul karnesiyle mi?” diye yanıt verdiğinde Hüseyin Bey torunlarının söylediklerini anlamamasına oldukça şaşırmıştır. Hüseyin Bey ve torunlarının yaşadığı bu durum aşağıdakilerden hangisinin sonucudur? 6. A) Gelişimsel kriz B) Tarihsel zaman etkisi C) Kritik dönem D) Olgunlaşma E) Gelişim dönemi Dört yaşındaki Ayça’nın bütün uğraşlara karşın ipliği iğneden geçirememesi II. On iki yaşındaki Oğuz’un okula gitmek istememesi III. Sekiz yaşındaki Selcan’ın kalın romanları okuyup anlamakta güçlük çekmesi IV. Dokuz yaşındaki Elif’in yaşıtlarından uzun olması Yukarıda verilen örneklerden hangileri olgunlaşma kavramıyla açıklanabilir? Perihan Hanım’ın doğumunu eve gelen ebe yaptırmış ve doğum sırasında bebek oksijensiz kaldığı için bebek için sorunlu bir süreç başlamıştır. Çocuk birçok gelişimsel sorunla dünyaya gelmiş ve yaşıtları gibi olması gereken gelişimsel özellikleri gösterememiştir. Yaşıtları gibi zamanında okuyup yazamayan çocuğun dil gelişimi ve konuşmasında da sorunlar ortaya çıkmıştır. 9. Bu durum dikkate alındığında çocuğun gelişiminde sorun yaşanmasına neden olan etken aşağıdakilerden hangisidir? 7. I. A) I ve IV B) I ve III C) II ve III D) III ve IV E) II ve IV Kimya öğretmeni Songül Hanım, dersinde tahtaya bazı formüller yazmış ancak öğrencilerin konudan hiçbir şey anlamadıklarını fark etmiştir. Songül Hanım bu durumu araştırdığında öğrencilerinin tahtaya yazdığı formüldeki bazı elementlerin sembollerini ve bu elementlerin kaç atomdan oluştuğunu bilmediklerini fark etmiştir. Bu durum üzerine Songül Hanım öğrencilere önce elementler konusuyla ilgili bilgi vermiş, daha sonra formülleri tahtaya yeniden yazmış ve öğrencilerin konuyu daha iyi anladığını gözlemlemiştir. A) Kalıtım B) Doğum sonrası çevre C) Tarihsel zaman etkisi Songül Hanım’ın öğrencilerle yaşadığı durumu en iyi açıklayan gelişim kavramı aşağıdakilerden hangisidir? D) Paylaşılmamış çevre A) Büyüme E) Doğum sırası çevre B) Olgunlaşma C) Krtik dönem D) Hazırbulunuşluk E) Gelişme ) Yeni doğan Eylül bebek önceleri isteklerini ağlayarak ifade ederken daha sonra “ma-ma”, “ba-ba” gibi sesler çıkarmaya başlamıştır. İlerleyen zamanlarda tek bir kelimeyle birçok şeyi anlatmaya çalışan Eylül, ilerleyen süreçte kelime dağarcığını artırarak ana dilinin gramerine uygun bir şekilde konuşmaya başlamıştır. 10. Üç yaşındaki Güray’ı ailesi doktora götürdüğünde gözlerinde göz tembelliği olduğu tespit edilmiştir. Güray’ı muayene eden doktor, eğer 7 yaşına kadar tedavi edilirse Güray’ın göz rahatsızlığının geçebileceğini, eğer tedavide geç kalınırsa göz tembelliğinin geçmeyeceğini ifade etmiştir. Yukarıda ifade edilen Eylül’ün doğumdan konuşmaya başlayıncaya kadar geçen süreç ve onun ana dilinin gramer yapısına uygun konuşmaya başlaması sırasıyla aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturur? Göz doktorunun açıklamaları hangi gelişim kavramını örnekler niteliktedir? A) Büyüme-Olgunlaşma A) Fenotip B) Olgunlaşma-Gelişme B) Genotip C) Gelişim-Gelişme C) Olgunlaşma D) Gelişim-Öğrenme D) Büyüme E) Gelişme-Gelişim E) Kritik dönem 8 Gelişimin Temel Kavramları ve İlkeleri - 2 11. Kalıtımla ilgili aşağıdaki verilenlerden hangisi 14. Derya annesine yeni bir ayakkabıya ihtiyacı olduğunu yanlıştır? A) Annenin yumurta hücresi ile babanın sperm hücresi birleşerek zigotu oluşturur. B) Her kromozomda 20000 adet gen bulunur ve genetik özelliklerin kodlandığı DNA’lar burada bulunur. C) Anne babadan çocuğa kalıtım yolu ile geçen yapıya “genotip” denir. Bu yapının dışarıdan gözlenebilen şekline ise “fenotip” denir. D) Vücut kromozomlarına gonozom, cinsiyet kromozomlarına otozom adı verilir. E) Bir zigotta 46 kromozom vardır. 2 söylediğinde annesi Derya’ya “Daha geçen yıl aldık, ayakkabıların yepyeni duruyor.” demiştir. Bunun üzerine Derya, annesine ayakkabıların ayağını sıktığını ve canını acıttığını söylemiştir. Bu durum aşağıdaki gelişim kavramlarından hangisine örnek oluşturur? A) Olgunlaşma B) Büyüme C) Kritik dönem D) Gelişim dönemi E) Yaşantı 15. Melis ve Simge aynı tarihte doğmuş kardeş 12. Bebekken evlatlık verilmiş tek yumurta ikiz kardeşten çocuklarıdır. Kuzenlerden Melis, Simge’den daha erken diş çıkarıp daha erken yürümeye başlamıştır. biri köyde diğeri ise büyük şehirde büyümüştür. Ancak köyde yetişen ve sözel iletişimden yoksun olarak büyüyen çocuğun ikiz kardeşine göre daha geç konuştuğu gözlenmiştir. Bu durum aşağıdakilerden hangisindeki farklılıklardan kaynaklanır? Aşağıdakilerden hangisi bu durumun gerekçelerinden biri olamaz? A) Anne ve baba tutumu B) Mizaç A) C) Olgunlaşma hızı D) Öğrenme hızı E) Beslenme I. Beyza’nın emeklemeye başlaması II. Kutay bebeğin avucuna dokunulan parmağı yakalaması Kalıtım B) Kritik dönem C) Çevre D) Öğrenme E) Yaşantı ) 16. 13. I. Hande’nin yaşıtların göre boyunun kısa olması III. II. 2 yaşındaki Zehra’nın etrafında konuşulan sözcükleri kolaylıkla öğrenip kullanabilmesi Deniz’in ba-ba, ma-ma gibi sesler çıkarmaya başlaması IV. Şeyda’nın diş çıkarmaya başlaması III. 10 aylık Emre’nin emeklemesi V. Murat’ın başını dik tutması Yukarıdaki örnekler sırasıyla gelişim psikolojisi kavramlarından hangileriyle eşleşir? Yukarıda verilen örneklerden hangilerinde olgunlaşmanın bir etkisi yoktur? A) Büyüme-Hazırbulunuşluk-Olgunlaşma A) Yalnız II B) Çevre-Olgunlaşma-Hazırbulunuşluk B) I ve II C) Büyüme-Öğrenme-Olgunlaşma C) III ve V D) Olgunlaşma-Hazırbulunuşluk-Kritik dönem D) II, III ve IV E) Gelişme-Olgunlaşma-Kritik dönem E) IV ve V 9
© Copyright 2024 Paperzz
