AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ee Temmuz 2014 Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi Özet Değerlendirme 1 İçindekiler Sayfa 1 Özet Değerlendirme 1 2 Dünya Ekonomisi 2 3 Türkiye Ekonomisi 4 Piyasa Gelişmeleri 4 Makroekonomik Gelişmeler 5 Büyüme 5 Enflasyon 6 Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanımı, İmalat PMI 7 Güven Endeksleri 8 İşgücü İstatistikleri 9 Dış Ticaret 10 Ödemeler Dengesi 11 Merkezi Yönetim Bütçesi 13 TCMB 14 Bankacılık Sektörü 15 4 Özet Makroekonomik Veriler 17 5 Veri Gündemi 19 Özet Değerlendirme Fed/FOMC Haziran ayında gerçekleştirilen toplantısında beklendiği gibi varlık alımlarını 10 milyar USD daha azaltarak, aylık 45 milyar USD’den 35 milyar USD’ye düşürdü. Fed faizlerde ise herhangi bir değişikliğe gitmedi. Ekonomide yaşanan toparlanmaya dair temkinli iyimserliğini sürdüren FOMC üyeleri, ekonomide ve işgücünde iyileşmenin sürdüğünü belirttiler. Fed Başkanı Janet Yellen, toplantı sonrası yaptığı konuşmada faizlere ilişkin "sözlü yönlendirmesi"ni yineledi. Yellen faizlerin mevcut sıfıra yakın seviyesini, varlık alım programı bittikten sonra "makul bir süre daha" koruyacağını belirtti. Yellen, faiz artırımı için kesin bir tarih vermekten kaçınırken, bunun mekanik bir formülünün bulunmadığını vurguladı. Yellen, işsizlik oranlarındaki düşüşe rağmen, işgücü piyasasındaki mevcut zayıflıkları vurgulamayı da sürdürdü. Avrupa Merkez Bankası’nın (AMB) dikkatle izlenen toplantısı ise 5 Haziran tarihinde gerçekleşti ve Banka parasal genişleme adımlarını ilan etti. Beklendiği gibi öncelik faiz indirimlerine verilirken, bankaların kredi koşullarının iyileştirilmesi için de ek önlemler açıklandı. Faizlerde en düşük seviyeye gelindiğini belirten Mario Draghi, bundan sonrası için ihtiyaç duyulması halinde varlık alımlarına da yeşil ışık yaktı. Kararlar genel olarak piyasalarca olumlu karşılandı ve Euro’da yaşanan zayıflamaya bağlı olarak EUR/USD paritesinde gerileme yaşanırken, yapılan yorumların genelinde, önümüzdeki dönemde AMB’nin yeni adımlar atmasının gerekeceği belirtiliyor. Faiz indirimleri çerçevesinde ise AMB; politika faizini 10 baz puan indirerek %0,15’e, marjinal borç verme faizini 35 baz puan indirerek %0,45’e ve mevduat faizini ise 10 baz puan indirerek yüzde %-10’a çekti. Bu şekilde, AMB zorunlu olmayan rezervlere negatif faiz uygulayan ilk büyük merkez bankası oldu. AMB’nin negatif faiz uygulamasının arka planında, bankaların ellerindeki likiditeyi AMB’ye yatırması yerine krediye dönüşümüne sevk etme ve bunun yanı sıra Euro’nun değerlenmesinin önüne geçme hedefi bulunuyor. Yurtiçinde ise, ilk çeyrek büyüme verisinin özellikle net ihracat ile kamu tüketim harcamalarının etkisiyle yıl başında piyasalarda oluşan tahminlerin üzerinde gerçekleşmesi, 2014 yılı için büyüme tahmininin yukarı yönlü revize edilmesine neden oldu. Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Euro Alanı’ndaki gelişmelerin dış ticaret kanalı vasıtasıyla ekonomik aktivite üzerinde olumlu etkide bulunabileceğine yönelik değerlendirmeler de bu yöndeki beklentileri güçlendirdi. Öte yandan, yerel seçimlerin ardından yurtiçi piyasalarda gözlenen olumlu havanın son dönemde bir miktar olumsuza döndüğü gözlendi. Bu gelişmede, Almanya’nın ardından en büyük ikinci ihracat pazarımız Irak kaynaklı jeopolitik risklerin artması, petrol fiyatlarının yükseliş eğilimine girmesi ve seçim gündemi etkili oldu. Bu çerçevede, önümüzdeki dönemde yurtiçi piyasalarda dalgalanmaların bir miktar artabileceği düşünülmektedir. Not: Rapordaki tüm veriler raporun çıktığı tarih itibariyle güncellenmiştir. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 1 Dünya Ekonomisi 2 Seçilmiş Ülkeler Hisse Senedi Piyasaları Haziran Sonu Değeri Aylık % Yılbaşından % BİST - 100 78,489 -1.0 15.8 DOW JONES 16,827 0.7 1.5 S&P 500 1,960 1.9 6.1 NASDAQ 4,408 3.9 5.5 Hisse Senedi Piyasası 15,162 3.6 -6.9 DAX 9,833 -1.1 2.9 SHANGAI 2,024 -0.7 -4.0 BOVESPA 53,168 3.8 4.3 NIKKEI ECB’nin Haziran ayında almış olduğu kararlar ve Orta Doğu’da yükselen tansiyon Euro’nun değer kaybetme eğilimine girmesine sebep oldu. Parite ABD’de gerçekleştirilen GSYH revizyonunun beklentilerden olumsuz bir görünüm sergilemesi paralelinde Haziran ayını 1.36 düzeyinin üzerinde tamamladı. Kaynak: Yahoo Finance, Investing ECB’nin Haziran ayında almış olduğu kararların etkisiyle GOÜ hisse senedi piyasaları genel olarak Haziran ayını kazançla tamamladı. BIST-100 endeksi de ECB kararlarının etkisiyle Haziran ayı başında hızla yükselerek 81 bin seviyesini aşsa da artan jeopolitik riskler ve Fitch’in önde gelen Türk bankalarının kredi notunu aşağı çekmesinin etkisiyle düşüşe geçti ve ayı %1 kayıpla 78,489 düzeyinde tamamladı. ABD ve Japonya borsaları Haziran ayında yükselişe geçerken, Shangai borsası olumsuz verilerin etkisinde kalmaya devam etti. Azalan risk algısına bağlı olarak Haziran ayının ilk haftasında düşüşe geçen 10 yıllıklar izleyen günlerde Irak’taki gelişmelerin etkisiyle bir miktar yükseldi. TCMB’nin faiz indirimlerine devam edeceğine ilişkin beklentilerin etkisiyle ise 30 Haziran itibarıyla yeniden %8,25 düzeyine geriledi. Gelişmiş ülkelerin 10 yıllıkları Mayıs ayı içerisinde yatay bir seyir izledi. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 2 2 Dünya Ekonomisi Irak’taki gelişmelerin küresel risk algısını bozmasının etkisiyle altın fiyatları yukarı yönlü bir seyir izleyerek Haziran ayını 1.327 USD/ons seviyesinde tamamladı. Değerleniyor Dünya ham petrol arzı açısından önem arz eden Kuzey Irak’taki olumsuz gelişmelerin ardından Brent türü ham petrolün varil fiyatı Haziran ayı içerisinde 115 USD’yi görerek ayı 111 USD/varil düzeyinde tamamladı. Değer kaybediyor Haziran’da Irak’ta tansiyonun yükselmesiyle gelişmekte olan ülke para birimlerinde değer kayıpları görüldü. Macaristan Forint’inde %2.1; Endonezya Rupiah’ında %3.1 değer kaybı görülürken USD/TL ayı %1.5’lik bir kayıpla tamamladı. Brezilya Real’i ise %1.7 değer kazandı. VIX endeksi Mayıs ayında dip seviyeleri gördükten sonra Haziran ayında Irak’ta yaşanan gerilimin de etkisiyle dalgalı bir seyir izleyerek ayı 11.6 düzeyinde tamamladı. lllllVIX, hisse senedi işlemcileri tarafından piyasadaki stresi ölçmek için takip edilir. Basit tabiriyle, piyasanın S&P 100 indeks opsiyonlarının bir yıl içerisinde ne VIX llllllllllllkadar dalgalanacağının matematiksel ifadesidir. VIX yüzde olarak ifade edilmese de yüzde olarak algılanmalıdır. Örneğin, 22 seviyesinde bir VIX değeri llllllllllllllllönümüzdeki bir yılda endeksin mevcut seviyesinin %22 altında veya üstünde gerçekleşeceğini ifade eder. Endeksi Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 3 3 Türkiye Ekonomisi: Piyasa Gelişmeleri Haziran ayının ilk günlerinde kâr satışlarının gözlendiği BİST, ECB kararlarının ardından hızla yükselse de artan jeopolitik risklere bağlı olarak 16 Haziran’da 77,646 puana kadar geriledi (Haziran sonu endeks değeri: 78,489). ECB kararlarına ek olarak yurt içinde açıklanan verilerin olumlu iktisadi görünüme işaret etmesinin etkisiyle Haziran ayı başında TL, USD karşısında değer kazansa da Irak’ta tansiyonun yükselmesiyle değer kaybederek 30 Haziran itibariyle kur 2.1179 düzeyinde gerçekleşti. Haziran ayının ilk haftasında %8.15 ile son 7 ayın en düşük seviyesine gerileyen gösterge tahvilin bileşik faizi Irak’taki gelişmelerin etkisiyle bir miktar yükselse de TCMB’nin faiz indirimlerine devam edeceğine ilişkin beklentilerin etkisiyle 30 Haziran itibariyle yeniden %8.15 düzeyine indi. MSCI gelişmekte olan ülkeler borsa endeksi 30 Haziran itibariyle Mayıs ayı sonuna göre %2.2 oranında artış gösterirken Irak’ta yaşanan gelişmelerin etkisiyle Türkiye endeksi ayın sonuna doğru negatif ayrışma göstererek ayı %2.4 kayıpla tamamladı. MSCI Endeksleri, global çapta borsaların performansını ölçen temel endekslerdir. Gelişmiş ve gelişmekte olan piyasalar için MSCIllllllllllllhesaplanmakta olan bu endeksler, yatırımcılara ilgilendikleri pazarlardaki borsaların performansını karşılaştırmalı olarak takip etme Endeksleri llllllllllllll llşansı vermektedir. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 4 3 Makroekonomik Gelişmeler: Büyüme Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) yılın ilk çeyreğinde 2013 yılı 1. çeyreğine göre %4.3 ile beklentilerle uyumlu bir artış kaydetti. Böylece, 4. çeyrekte %4.0 olan 12 aylık birikimli büyüme 2014 1. çeyreğinde %4.4’e çıktı ve 2013 2. çeyreği itibariyle başlayan yukarı yönlü eğilimini korudu. Öte yandan, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre bir önceki çeyreğe kıyasla %1.7’lik bir artış sergiledi. Talep kaynaklarına göre büyüme cephesinde, TL’de görülen değer kaybı, Euro Bölgesindeki toparlanmanın ihracata yansımasıyla ve altın ticaretinin olumlu desteği ile net ihracat kalemi 2012 4. çeyreğinden bu yana ilk kez pozitif katkı sağlayarak ilk çeyrek büyümesinin temel belirleyicisi oldu (%2.7 puan). Öte yandan, BDDK’nın aldığı son önlemler ve MB’nin sıkı para politikasının etkisiyle özel tüketimin katkısı 2013 yılının son çeyreğine kıyasla kısmen azalarak %2.1’e geriledi. Öne çıkan bir diğer unsur ise 2013 yılının 2. yarısında büyümeyi yukarı çeken özel sektör yatırımlarının Mart yerel seçimlerine kadar etkili olan belirsizlik nedeniyle ilk çeyrekte yıllık bazda daralması ve toplam büyümeyi %0.3 puan aşağı çekmesi oldu. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 5 3 Makroekonomik Gelişmeler: Enflasyon Ana Harcama Gruplarına göre TÜFE-ÜFE ve Değişim Oranları Haziran 2014 - (2003=100) Aylık Bazda Değişim (%) Yıllık Bazda Değişim (%) Endeks TÜFE 0.31 9.16 242.1 Gıda ve Alkolsüz içecekler 0.36 12.47 261.0 Alkollü içecekler ve tütün -0.06 2.92 411.8 Giyim ve Ayakkabı -1.25 8.51 177.0 Konut 0.24 5.29 275.0 Ev eşyası 0.46 9.19 190.5 Sağlık 0.98 9.48 145.7 Ulaştırma 0.50 12.01 238.2 Haberleşme 0.08 0.36 122.4 Eğlence ve kültür 0.40 5.93 170.3 Eğitim 1.72 9.28 242.5 Lokanta ve oteller 0.92 13.22 331.9 Çeşitli mal ve hizmetler 0.70 7.72 273.6 Yurtiçi ÜFE 0.06 9.75 233.1 Ara Malı 0.12 11.63 233.0 Dayanıklı Tüketim 0.17 10.48 163.1 Dayanıksız Tüketim -0.18 13.15 208.7 Enerji -0.01 2.21 346.0 Sermaye Malı 0.40 11.80 195.5 Harcama Grupları Haziran’da enflasyon, oynak seyrini sürdüren ve mevsimsel olarak aşağı yönlü bir seyir izlemesi beklenen gıda fiyatlarında Ramazan ayının başlaması nedeniyle görülen yükseliş sonucu piyasa beklentisinin oldukça üzerinde aylık %0.31’lik bir artış kaydetti. (Yıllık bazda %9.16). Yİ-ÜFE ise imalat grubu fiyatlarında görülen sınırlı artışla aylık bazda %0.06 yükseldi (Yıllık bazda %9.75). Çekirdek enflasyonda aylık bazda sırasıyla %0.43 ve %0.31 artan H ve I endekslerinde yıllık enflasyon sırasıyla %10.17 ve %9.65 ile yüksek seyrini sürdürse de, TL’deki değer kaybının birikimli etkilerinin zayıflamasına bağlı olarak Mayıs 2013’ten bu yana neredeyse kesintisiz süren yükseliş trendinin sonuna gelindiğinin işaretlerini verdi. Kaynak: TÜİK lllllllTÜİK’in yeni hesaplamaya başladığı ve AB normlarına uyumlu Yurt İçi Üretici Fiyat lllllllllllllEndeksi (Yİ-ÜFE), sanayi sektöründeki üreticilerin yurt içine sattıkları ürünlerin Yurt İçi ÜFElllllllllllllllllllfiyat değişimini kapsamaktadır. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 6 3 Makroekonomik Gelişmeler: Sanayi Üretimi & Kapasite Kullanımı Nisan ayında takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi yıllık bazda %4.6’lık yükseliş gösterdi (Beklenti: %3.9). Sırasıyla yıllık %6.3 ve %5.7 hızlanan enerji ve sermaye malı imalatı sanayi üretimindeki artışın sürükleyicisi oldu. Bunun yanı sıra ara malı (%4.5) ve dayanıksız tüketim malı (%4.1) üretimindeki artışlar da dikkat çekti. İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı ise Haziran’da 0.5 puan artış kaydetti ve %74.8’e yükseldi. Mal gruplarına göre kapasite kullanım oranları değerlendirildiğinde, bir önceki yılın aynı ayına göre dayanıklı tüketim malları, dayanıksız tüketim malları ve ara mallarında artış, yatırım mallarında azalış görülürken, gıda ve içeceklerde değişiklik gözlenmedi. Mevsimlik etkilerden arındırılmış HSBC Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) Haziran ayında, bir önceki ayın 50.1'lik düzeyinden 48.8'e gerileyerek herhangi bir değişilik olmadığına işaret eden 50.0 seviyesinin altına düştü. Temmuz 2013’ten bu yana ilk olumsuz ve Ağustos 2011’den bu yana en düşük ölçüm oldu. Üç aylık dönem esasına göre, ikinci çeyrekte ortalama PMI, 2009 yılının 2. çeyreğinden bu yana en düşük seviye olan 50.0 olarak ölçüldü. Fabrika çıkışlarının Temmuz 2012’den bu yana ilk kez düştüğü Haziran ayında yeni sipariş sayısı üst üste ikinci ayda da hızlanarak azaldı. Girdi fiyatları enflasyonu ise 13 ayın en düşük seviyesinde seyretti. İmalat Sanayi KKO, TCMB’nin imalat sanayi sektöründeki işyerlerine her ay lllllllluyguladığı İktisadi Yönelim Anketi kapsamında hazırlanıp yayımlanır. İmalat Kapasite lllllllllllsanayi geneli ve alt sektörleri itibarıyla hesaplanan kapasite kullanım oranları, Kullanım llllllllllllllankete katılan işyerlerinin bildirdikleri, fiziki kapasitelerine göre fiilen Oranıllllllllllllllllllgerçekleşen kapasite kullanımlarının ağırlıklı ortalaması alınarak bulunur. PMI (Purchasing Managers’ Index - Satın Alma Endeksi) Markit Group tarafından aylık bazda llllllüretilen ve şirketlerin satın alma yöneticilerinin mal ve hizmet satın alma eğilimlerini İmalatllllllllllgösteren bir göstergedir. Endeks, öncü bir gösterge niteliğindedir ve değişimin yönünü PMI llllllllllllllgösteren basit bir ölçüdür. Endeksin 50 değerinin üzerinde olması bu değişkende artış llllllllllllllllllolduğunu, 50 değerinin altında olması düşüş olduğunu göstermektedir. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 7 3 Makroekonomik Gelişmeler: Tüketici & Reel Kesim Güveni TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, Tüketici Güven Endeksi Mayıs ayının ardından Haziran’da da gerilemeye devam etti. 2014 yılının en yüksek seviyesine Nisan ayında ulaşan Tüketici Güven Endeksi Mayıs’ta 76, Haziran’da 73.7 seviyesine geriledi. Özellikle tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerindeki düşüş tüketici güvenindeki gerilemede etkili oldu. CNBC-e Tüketici Güven Endeksi Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 9.1 azalarak 80.43 değerini aldı. Şubat ayının ortasından itibaren yükselişe geçen Tüketici Güven Endeksinin Mayıs ayının ortasından itibaren tekrar gerilemeye başladığını ve bu durumun Haziran ayında da devam ettiği izlendi. Mayıs ayı Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) mevsimsellikten arındırılmış bazda 0.7 puan azaldı ve 107.3 oldu. Detaylara bakıldığında sabit sermaye yatırım harcaması, gelecek üç aydaki toplam istihdam miktarı ve mevcut toplam sipariş miktarı, endeksi artış yönünde etkilerken, gelecek üç aydaki üretim miktarı, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, genel gidişat, son üç aydaki toplam sipariş miktarı ve mevcut mamul mal stoku miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkiledi. Diğer yandan arındırılmamış RKGE ise 2013 yılının Haziran ayıyla kıyaslandığında 1.1 puanlık bir azalış gösterdi. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 8 3 Makroekonomik Gelişmeler: İşgücü İstatistikleri Temel İşgücü İstatistikleri Mart 2014 Mart Değişim 2013 2014 15 +yaştaki nüfus (000) 55,658 56,718 1,060 İşgücü (000) 26,597 28,330 1,733 İstihdam (000) 24,101 25,583 1,482 Tarım 4,976 5,315 339 Tarım Dışı 19,125 20,267 1,142 2,496 2,747 251 29,061 28,388 -673 İşgücüne katılma oranı (%) 47.8 49.9 2.1 İstihdam oranı (%) 43.3 45.1 1.8 İşsizlik oranı (%) 9.4 9.7 0.3 Tarım dışı işsizlik oranı (%) 11.2 11.6 0.4 Genç nüfusta işsizlik oranı (%) 17.5 16.7 -0.8 İşsiz (000) İşgücüne Dahil Olmayanlar (000) Mart ayında işsizlik oranı , önceki yılın aynı ayına göre 0.3 puanlık artış ile %9.7’ye yükseldi. Tarım dışı işsizlik oranı da 0.4 puan artarak %11.6 oldu. İşgücüne katılım oranı da önceki yılın aynı ayına göre 2.1 puanlık artış göstererek %49.9 olarak gerçekleşti. 2013 Mart ayında 2 milyon 496 bin olan işsiz sayısı bu yılın aynı ayında 251 bin kişi artarak 2 milyon 747 bine yükseldi. Bunda istihdam artışının (1 milyon 482 bin kişi) işgücündeki genişlemenin (1 milyon 733 bin kişi) gerisinde kalması etkili oldu. Diğer yandan, mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı da Mart ayında 0.1 puan artış kaydetti ve %9.1 olarak gerçekleşti. Şubat ayında istihdam önceki yılın aynı ayına göre tarımda 339 bin kişi artarken, sanayide ise 282 bin kişilik artış kaydetti. İstihdamın 660 bin arttığı hizmet sektörü önceki aylarda olduğu gibi Mart’ta da istihdam artışının sürükleyicisi olurken, inşaat sektöründe istihdam ise aynı dönemde 200 bin kişilik artış yaşandı. Not: Rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. Kaynak: TÜİK Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 9 3 Makroekonomik Gelişmeler: Dış Ticaret Mayıs ayında dış ticaret açığı altın ithalatındaki kayda değer yıllık düşüş ün devam etmesinin etkisiyle %28.7 oranında azalarak 7.1 milyar USD seviyesinde gerçekleşti ve yıllık bazda daralışını beşinci aya taşıdı. Bu şekilde 12 aylık toplam açık 89.4 milyar USD’ye geriledi. Mayıs ayında ihracat yıllık bazda %3.6 oranında artarak 13.8 milyar USD olurken, ithalat %10.3 oranında daralarak 20.9 milyar USD seviyesinde gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise yıllık bazda 8.8 puan yükselerek %65.9’a ulaştı. Dış Ticaret Dengesi (milyar USD) Mayıs Mayıs ayında altın ihracatının 44 milyon USD ile oldukça düşük bir düzeyde olduğu görülürken, altın ithalatı 665 milyon USD ile 2014 yılının en yüksek düzeyinde gerçekleşti. Ancak, 2013 yılında altın ithalatının yüksek düzeyi göz önüne alındığında, 2014 yılının ilk beş ayında dış ticaret açığındaki daralmada altın ithalatındaki gerilemenin de etkili olduğu görüldü. Değişim (%) 2013 2014 İhracat 13,3 13,8 İthalat 23,2 Dış Ticaret Dengesi Karşılama Oranı (%) Ocak - Mayıs Değişim (%) 2013 2014 3.6 62,7 67,4 7.4 20,9 -10.3 104,8 99,0 -5.6 -10,0 -7,1 -28.7 -42,1 -31,6 -24,9 57,1 65,9 - 59,8 68,1 Kaynak: TÜİK Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 10 3 Makroekonomik Gelişmeler: Ödemeler Dengesi Ödemeler Dengesi Nisan 2014 Nisan 2014 milyon USD -24,655 -16,372 -33.6 -56,790 Dış Ticaret Dengesi -5,374 -25,541 -17,402 -31.9 -71,887 Hizmetler Dengesi 1,361 3,369 3,990 18.4 23,743 Turizm (Net) 1,411 4,110 4,178 1.7 23,248 -816 -2,774 -3,132 12.9 -9,708 41 291 172 -40,9 1,062 Sermaye ve Finans Hesapları 5,661 28,924 10,584 -63.4 44,273 Doğrudan Yatırımlar (Net) 668 2,586 3,832 48.2 11,055 4,174 17,462 1,700 -90.3 7,929 Varlıklar -459 1,107 -729 - 765 Yükümlülükler 4,633 16,355 2,429 -85.1 7,164 Diğer Yatırımlar (Net) 3,541 23,196 2,910 -87.5 18,830 467 1,031 1,349 30.8 2,682 Yükümlülükler 3,074 22,165 1,561 -93.0 16,148 Rezerv Varlıklar (Net) -2,722 -14,297 2,158 - 6,544 -873 -4,269 5,788 - 12,517 Portföy Yatırımları (Net) Varlıklar hızlanarak devam etti ve Nisan’da 57 milyar USD’ye geriledi. Öte yandan, iç talepteki görünümü anlamak açısından önemli olan enerji dışı cari dengeye bakıldığında, Ocak ayından bu yana etkili 2014 12 Aylık Birikimli -4,788 Cari Transferler önceki aya göre bir miktar artarak 4.8 milyar USD açık verdi. Ancak, 12 aylık birikimli cari açıktaki gerileme 2013 (%) Değişim Cari İşlemler Dengesi Gelir Dengesi Nisan ayında net altın ticareti kaynaklı dış ticaret açığında görülen kısmi genişlemeye bağlı olarak cari açık Ocak - Nisan olan daralma eğiliminin ivmelendiği, dolayısıyla iç talepte zayıf seyrin sürdüğü anlaşılıyor. Net Hata ve Noksan Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 11 3 Makroekonomik Gelişmeler: Ödemeler Dengesi Net Sermaye Girişlerinin Dağılımı (12 aylık kümülatif) Yüzde Dağılım Aralık 2013 Nisan 2014 74,984 Doğrudan Yatırımlar Aralık 2013 Nisan 2014 50,246 100.0 100.0 9,809 11,055 13.1 22.0 Portföy Yatırımları 23,691 7,929 31.6 15.8 Diğer Yatırımlar 39,116 18,830 52.2 37.5 Net Hata ve Noksan 2,460 12,517 3.3 24.9 -92 -85 -0.1 -0.2 milyon USD Toplam Net Yabancı Sermaye Girişi Diğer Finansman cephesinde yerel seçimlerin ardından politik belirsizliğin büyük ölçüde sona ermesiyle birlikte Aralık ayından bu yana çıkış yönünde olan kısa vadeli sermaye hareketlerinde durum tersine döndü ve Nisan’da 2.3 milyar USD’lik kayda değer bir giriş gözlendi. Aylık gelişmede ise tahvil ve hisse senedi piyasasında gözlenen toplamda 1.0 milyar USD’lik net giriş, yurtdışı bankaların ve yurtdışı kişilerin yurtiçi mevduatlarını sırasıyla 1.2 milyar USD ve 1 milyar USD arttırmaları etkili oldu. Öte yandan, uzun vadeli finansman tarafında ise Aralık 2013’den bu yana en güçlü aylık giriş görüldü ve bu cephenin toplam finansmana katkısı 5.6 milyar USD oldu. Söz konusu rakamda hükümetin 1.4 milyar USD’lik Euro Bond borçlanması, bankaların 1.7 milyar USD’lik tahvil ihracı, şirketlerin ve bankaların sırasıyla 728 milyon ve 662 milyon USD’lik uzun vadeli borçlanmaları ile 0.7 milyar USD’lik net doğrudan yatırımlar etkili oldu. Böylece, kısa ve uzun vadedeki akımlar sayesinde toplamda görülen 8 milyar USD’lik kayıtlı sermaye girişi cari açığı finanse etti. Net hata noksan kaleminde ise Ekim 2013’ten bu yana ilk kez çıkış görülürken, tüm bu gelişmelerin ardından resmi rezervler aylık bazda 2.7 milyar USD arttı. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 12 3 Makroekonomik Gelişmeler: Merkezi Yönetim Bütçesi Merkezi Yönetim Bütçesi (milyar TL) Mayıs Ocak - Mayıs Değişim (%) 2014 Bütçe Hedefi Gerç./ Hedef (%) 175,9 10.3 403,2 43.6 131,7 143,3 8.9 348,4 41.1 9.5 27,9 32,6 16.9 54,8 59.4 36,1 18.9 155,3 178,7 15.1 436,4 40.9 3,5 7,1 99.9 21,8 24,9 14.4 52,0 47.9 26,8 29,0 8.2 133,5 153,8 15.2 384,4 40.0 Bütçe Dengesi 4,6 1,5 -67.7 4,3 -2,8 - -33,3 8.3 Faiz Dışı Denge 8,1 8,6 5.5 26,0 22,1 -15.0 18,7 118.1 2013 2014 Değişim (%) 34,9 37,6 Vergi Gelirleri 30,2 Vergi Dışı Gelirler Merkezi Yönetim Giderleri 2013 2014 7.6 159,5 32,4 7.3 4,7 5,2 30,3 Faiz Giderleri Faiz Dışı Giderler Merkezi Yönetim Gelirleri Mayıs ayında bütçe harcamaları bir önceki yılın aynı ayına kıyasla %18.9, bütçe gelirleri ise %7.6 artış kaydetti. Bu çerçevede, 2013 yılının Mayıs ayında 4.6 milyar TL olan merkezi yönetim bütçe fazlası, 2014 yılının aynı döneminde 1.5 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Yılın ilk beş ayı itibarıyla incelendiğinde, 2013’te 4.3 milyar TL fazla veren bütçenin, 2014’te 2.8 milyar TL açık verdiği görüldü. Aynı dönemde, faiz dışı fazla da %15 gerileyerek 22.1 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Yılın ilk beş ayına ilişkin merkezi yönetim bütçe sonuçları vergi gelirlerinin görece zayıf seyrettiğine ve özellikle faiz dışı harcamalardaki artışın yüksek düzeyde olduğuna işaret etse de bütçe gelişmelerinin halen yılsonu hedefleri ile büyük ölçüde uyumlu olduğu görülüyor. Kaynak: Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 13 3 TCMB Aralık ortasından itibaren döviz satışları yoluyla kur oynaklığının önüne geçmeye çalışan MB’nin döviz rezervlerinde gözlenen azalma Nisan ayından itibaren hareketlenen sermaye girişleri sonucunda Haziran ayında da %4 oranında sınırlı bir artış gösterdi. TCMB, 24 Haziran tarihinde gerçekleştirdiği toplantısında politika faizi olan 1 hafta vadeli repo faizi oranını 75 baz puanlık indirimle %8.75 düzeyine çekerken, gecelik borçlanma ve borç verme faizinde değişikliğe gitmedi ve sırasıyla %8 ve %12 seviyelerinde bıraktı. Zorunlu karşılıklar ile rezerv opsiyon katsayılarında da herhangi bir değişiklik yapılmadı. TCMB karara gerekçe olarak son aylarda küresel likidite koşullarında meydana gelen iyileşmeyi gösterdi. Böylece, TCMB art arda ikinci toplantısında da politika faiz oranını düşürmüş oldu. Yerel seçimler sonrası siyasi risk algısında görülen toparlanma ve sermaye girişlerinde son dönemde yaşanan hareketlenmenin etkisiyle Mart ayından beri yükselişte olan REK endeksi Irak’ta yaşanan gelişmelerin etkisiyle Haziran ayında bir önceki aya göre 0.5 puan düşüşle 109.6’e geriledi. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 14 3 Bankacılık Sektörü 20 Haziran itibariyle mevduat hacmi 2013 yılsonuna göre %1.6 oranında artarak 1,031 milyar TL düzeyine gerilerken aynı dönemde kredi hacmi %5.5 oranında genişleyerek 1,123 milyar TL’ye ulaştı. BDDK’nın aldığı tedbirlerin etkisiyle kredi hacmindeki yıllık artış hızı ivme kaybetmeyi sürdürdü ve bu dönemde %22.6 seviyesinde gerçekleşti. 2013 yılının ikinci yarısından itibaren genel bir yükseliş eğiliminde olan kredi faizlerinde TCMB’nin ara PPK toplantısında para politikasını belirgin bir şekilde sıkılaştırmasıyla birlikte artış eğilimi güçlense de TCMB’nin faiz indirimlerini takiben faiz oranlarında düşüş gözlendi. Haziran ayında hem tüketici kredilerinde hem de ticari kredilerde faiz oranları yönünü aşağı çevirdi. Mayıs ayında son bir senede görülen en yüksek seviyeye ulaştıktan sonra bankaların net döviz pozisyonu 20 Haziran itibariyle 1,932 milyon USD düzeyinde gerçekleşti. Nisan ayı itibariyle kredi faizlerinde başlayan düşüş eğilimi paralelinde mevduat faizleri de yönünü aşağıya doğru çevirdi. 20 Haziran itibariyle 6 ay ve üzeri vadeli mevduatta oranlar hala %10 seviyesinin üzerinde seyrederken kısa vadeli mevduat faizleri %9’a kadar geriledi. (*) İhtiyaç, taşıt ve konut kredileri (**) TL üzerinden açılan Kaynak: BDDK Haftalık Bülten, TCMB Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 15 Bankacılık Sektörü Genel Görünümü 3 (milyar TL) 2009 2010 2011 2012 2013 Nisan - 14 (%) Değişim* AKTİF TOPLAMI 834.0 1,006.7 1,217.7 1,370.7 1,732.4 1,792.9 3.5 Krediler 392.6 525.9 682.9 794.8 1,047.4 1,086.1 3.7 TP Krediler 288.2 383.8 484.8 588.4 752.7 787.1 4.6 Pay (%) 73.4 73.0 71.0 74.0 72.0 72.5 - YP Krediler 104.4 142.1 198.1 206.4 294.7 299.1 1.5 Pay (%) 26.6 27.0 29.0 26.0 28.0 27.5 - 21.9 20.0 19.0 23.4 29.6 31.6 6.6 5.3 3.7 2.7 2.9 2.8 2.8 - Menkul Değerler 262.9 287.9 285.0 270.0 286.7 295.5 3.0 PASİF TOPLAMI 834.0 1,006.7 1,217.7 1,370.7 1,732.4 1,792.9 3.5 Mevduat 514.6 617.0 695.5 777.2 945.8 967.3 2.3 TP Mevduat 341.4 433.5 460.0 520.4 594.1 587.1 -1.2 Pay (%) 66.3 70.3 66.1 67.4 62.8 60.7 - YP Mevduat 173.2 183.5 235.5 251.8 351.7 380.1 8.1 Pay (%) 33.7 29.7 33.9 32.6 37.2 39.3 - Takipteki Alacaklar Takipteki Alacaklar Oranı (%) İhraç Edilen Menkul Kıymetler 0.1 3.1 18.4 37.9 60.6 65.0 7.2 Bankalara Borçlar 86.1 122.4 167.4 173.4 254.2 257.3 1.2 Repodan Sağlanan Fonlar 60.7 57.5 97.0 79.9 119.1 121.1 1.7 110.9 134.5 144.6 181.9 193.7 206.9 6.8 20.2 22.1 19.8 23.5 24.7 7.6 -16.5 Krediler/Aktifler 47.1 52.2 56.1 58.0 60.5 60.6 - Menkul Kıymet/Aktifler 31.5 28.6 23.4 19.7 16.5 16.5 - Mevduat/Pasifler 61.7 61.3 57.1 56.3 54.6 53.9 - Krediler/Mevduat 76.3 85.2 98.2 102.3 110.7 112.3 - Sermaye Yeterliliği (%) 20.6 19.0 16.6 17.9 15.3 16.1 - ÖZKAYNAKLAR TOPLAMI Net Dönem Karı/Zararı RASYOLAR (%) * Net Dönem Karı haricinde yılsonuna göre yüzde değişimi ifade etmektedir. Net Dönem Karı değişimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde değişimi ifade etmektedir. Kaynak: BDDK Aylık İnteraktif Bülten Verileri Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 16 Özet Makroekonomik Göstergeler 4 2009 2010 2011 2012 2014 2013 BÜYÜME 14 - Ç1 14 - Ç2 14 - Ç3 GSYH (milyar USD) 616.7 731.6 774 785.7 820.0 183.8 - - Büyüme Oranı (%) -4.8 9.2 8.8 2.2 4.0 4.3 - - Nis - 14 May - 14 Haz - 14 ENFLASYON (%) TÜFE (yıllık) 6.5 6.4 10.4 6.2 7.4 9.4 9.7 9.2 Yurtiçi ÜFE* (yıllık) 5.9 8.9 13.3 2.5 7.0 13.0 11.3 9.8 Oca - 14 Şub - 14 Mar - 14 İŞGÜCÜ PİYASALARI İşsizlik Oranı (%) 14 11.9 9.8 9.2 9.7 10.3 10.2 9.7 İstihdam (bin kişi) 21,277 22,594 24,110 24,821 25,524 24,456 24,999 25,583 Nis - 14 May - 14 Haz - 14 DÖVİZ KURLARI(1) Tüfe Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru 116.8 125.8 109.6 118.2 106.9 107.9 110.2 USD/TL 1.4909 1.5413 1.8935 1.7819 2.132 2.117 2.094 2.125 EUR/TL 2.1479 2.0601 2.4497 2.3509 2.937 2.928 2.850 2.895 Döviz Sepeti (0.5*USD + (0.5*EUR) 1.8194 1.8007 2.1716 2.0664 2.535 2.523 2.472 2.510 Mar - 14 Nis - 14 May - 14 DIŞ TİCARET DENGESİ(2) (milyar USD) İhracat 102.1 113.9 134.9 152.5 151.8 155.1 156.0 156.5 İthalat 140.9 185.5 240.8 236.5 251.7 250.4 248.2 245.8 Dış Ticaret Dengesi -38.8 -71.7 -105.9 -84.1 -99.9 -95.3 -92.2 -89.4 Karşılama Oranı (%) 72.5 61.4 56.0 64.5 60.3 61.9 62.9 63.6 (1) Dönem sonu (2) 12 aylık kümülatif * Yurtiçi ÜFE Endeksi 2014 yılından itibaren yayınlanmaya başlamıştır. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 17 4 Özet Makroekonomik Göstergeler (Devamı) 2009 2010 2011 2012 ÖDEMELER DENGESİ(2) (milyar USD) Cari İşlemler Dengesi 2014 2013 Şub - 14 Mar - 14 Nis - 14 -12.2 -45.4 -75.1 -48.5 -64.9 -62.5 -60.1 -56.8 Sermaye ve Finans Hesapları 9.3 44.0 65.7 47.3 61.6 53.9 47.3 44.3 Doğrudan Yatırımlar (Net) 7.1 7.6 13.7 8.9 9.8 10.7 10.9 11.1 Portföy Yatırımları (Net) 0.2 16.1 22.0 40.8 23.7 18.0 13.1 7.9 Diğer Yatırımlar (Net) 2.1 33.2 28.2 18.4 38.1 26.4 21.5 18.8 Rezerv Varlıklar (Net) -0.1 -12.8 1.8 -20.8 -9.9 -1.2 2.0 6.5 2.9 1.4 9.4 1.2 3.4 8.6 12.8 12.5 -2.0 -6.2 -9.7 -6.2 -7.9 - - - Mar - 14 Nis - 14 May - 14 Net Hata ve Noksan Cari İşlemler Açığı/GSYH (%)* MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ(3) (milyar TL) Merkezi Yönetim Gelirleri 215.5 254.3 296.8 331.7 389.4 104.3 138.4 175.9 172.4 210.6 253.8 278.8 326.1 85.1 111.0 143.3 268.2 294.4 314.6 360.5 407.9 105.8 142.6 178.7 Faiz Giderleri 53.2 48.3 42.2 48.4 50.0 14.0 17.8 24.9 Faiz Dışı Giderler 215.0 246.1 272.4 312.1 357.9 91.8 124.8 153.8 -52.8 -40.1 -17.8 -29.4 -18.4 -1.5 -4.2 -2.8 0.4 8.2 24.4 19.6 31.5 12.5 13.6 22.1 -5.5 -3.7 -1.4 -2.1 -1.2 - - - Mar - 14 Nis - 14 May - 14 Vergi Gelirleri Merkezi Yönetim Giderleri Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Bütçe Dengesi/GSYH (%)** MERKEZİ YÖNETİM TOPLAM BORÇ STOKU (milyar TL) İç Borç Stoku 330.0 352.8 368.8 386.5 403.0 409.0 409.4 412.4 Dış Borç Stoku 111.5 120.7 149.6 145.5 182.8 189.2 185.9 182.3 Toplam Borç Stoku 441.5 473.6 518.3 532.0 585.8 598.2 595.3 594.7 * 2013 yılsonu tahmini ** 2013 yılsonu OVP tahmini (3) Yılbaşından itibaren kümülatif Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 18 5 Veri Gündemi Veri Tarih Dönemi Enflasyon Haziran 2014 [Glo] AMB Toplantısı Temmuz 2014 3 Temmuz 8 Temmuz Sanayi Üretimi Mayıs 2014 10 Temmuz [Glo] BoE Toplantısı Temmuz 2014 11 Temmuz Ödemeler Dengesi Mayıs 2014 [Glo] BoJ Toplantısı Temmuz 2014 15 Temmuz 17 Temmuz Hane Halkı İşgücü İstatistikleri Nisan 2014 Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri Haziran 2014 TCMB PPK Toplantısı Temmuz 2014 Kapasite Kullanım Oranı & Reel Kesim Güven Endeksi Temmuz 2014 Ticaret İstatistikleri Haziran 2014 [Glo] AMB Toplantısı Temmuz 2014 TÜİK Tüketici Güven Endeksi Temmuz 2014 TCMB Para ve Banka İstatistikleri Haziran 2014 25 Temmuz 30 Temmuz 31 Temmuz Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi 19 AÇIKLAMA: Bu rapor, Kuveyt Türk tarafından, güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan elde edilen bilgi ve veriler kullanılarak hazırlanmıştır. Raporda yer alan ifadeler, hiçbir şekilde veya suretle alış veya satış teklifi olarak değerlendirilmemelidir. Kuveyt Türk, bu bilgilerin doğru, eksiksiz ve değişmez olduğunu garanti etmemektedir. Bu sebeple, okuyucuların, bu raporlardan elde edilen bilgilere dayanarak hareket etmeden önce, bilgilerin doğruluğunu teyit ettirmeleri önerilir ve bu bilgilere dayanılarak aldıkları kararlarda sorumluluk kendilerine aittir. Bilgilerin eksikliği ve yanlışlığından Kuveyt Türk hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Ayrıca, Kuveyt Türk’ün tüm çalışanları ve danışmanlarının, herhangi bir şekilde bilgiler dolayısıyla ortaya çıkabilecek, doğrudan veya dolaylı zararlarla ilgili herhangi bir sorumluluğu yoktur. Bunlara ilaveten, Kuveyt Türk, raporların Internet üzerinden e‐mail yoluyla alınması durumunda virüs, hatalı gönderim veya diğer herhangi bir teknik sebepten dolayı alıcının donanımına veya yazılımına gelebilecek herhangi bir zarardan dolayı sorumlu tutulamaz. Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
© Copyright 2024 Paperzz
