Kalsiyum Metabolizması Hastalıkları HİPERKALSEMİ HİPOKALSEMİ Prof Dr Dilek Gogas Yavuz Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma BD Kalsiyum metabolizması (1,000 mg/day) Kalsiyum hemostazı Paratiroid bez Kemik böbrek Ince bağırsak Kalsiyum düzeylerine etkisi Hormon PTH etki Kemik Bağırsak Böbrek Osteoklastik Vit D Ca emilimi Ca Po4 aktivite artar aracılığı ile Po4 atılımı Ca Po4 Direk etki Vitamin D3 Ca Po4 Direk etki yok emilimi yok artar 4 Serum Kalsiyum hipokalsemi normal 8.5 mg/dl hiperkalsemi 10.5 mg/dl HİPERKALSEMİNİN DERECELENDİRMESİ Total serum kalsiyum düzeyi (mg/dl) 8 10 12 14 16 ŞİDDETLİ ORTA HAFİF NORMAL 4 5.6 8 10 İyonize serum kalsiyum düzeyi mg/dl 12 Hiperkalsemi nedenleri Primer ve tersiyer hiperparatiroidi PTH Ailevi hipokalsiürik hiperkalsemi Vitamin D Genetik Vit D entoksikasyonu Granulomatöz hastalıklar Ca++ Endokrin Malinite Hipertiroidi, Akromegali, Adrenal yetm., Feokromositoma ilaçlar Tiyazidler, Lityum, Teofilin, Vit A intoksikasyonu 7 Akciğer CA ,Meme Ca Hematolojik malinite Hiperkalsemi ayırıcı tanısı Primer hiperparatioridi Malign hastalıklar 90% Familial benin Hipokalsiürik hiperkalsemi Vitamin D bağımlı Granulomatöz hastalıklar, lenfoma Vitamin D intoksikasyonu Endokrin hastalıklar – hipertiroidi , Addison İlaç : lithium, tiyazid diüreikler hiperkalsemi Hiperkalsemi gerçek mi? İyonize kalsiyum , albümin düşükse düzeltilmiş Ca hesapla PTH Algoritmik yaklaşım Düşük/ normal PTH Düşük/nor mal endokrin düşükse kanser Yüksekse lenfoma 1, 25 Vit. D düşük– FHH yüksek 24 hr.idrar kalsiyum N veya hiperpartiroi di 10 Primer hiperparatiroidi (PHPT) • Prevalans: 1-2/1000 : = 2-3 : 1 • Insidans: 30:100000/yıl etyoloji • 85-90% tek adenom • 10-15% hiperplazi • 1-2% multipl adenom • <1% karsinom Hiperparatiroidi laboratuar tanı PTH↑ P↓ Ca↑ İdrarda yüksek kalsiyum atılımı Hiperkalsemi LABORATUAR • • • • • • Serum kalsiyum Serum fosfor iPTH Serum Albümin Kreatinin Alkalen fosfataz PHPT klinik gidiş Böbrek taşı Asemptomatik Kemik hastalığı 80 % hasta 60 40 20 0 Cope (1930 - 1965) Heath Mallette Silverberg (1965 - 1974) (1965 - 1972) (1986 - 1993) Hiperkalsemi - klinik • İSKELET • böbrek STONES BONES MOANS GROANS • MSS • GİS 15 asemptomatik Hiperkalsemi gelişme hızı Ciddi hiperkalsemik semptomlar Hiperkalsemi semptomları nörolojik • • • • • • • • • • gastrointestinal Baş ağrısı Kas güçsüzlüğü Letarji Konfüzyon Koma, stupor Konsantrasyon bozukluğu Hafıza bozukluğu Halüsinasyon Kişilik bozukluğu Deliryum üriner Bulantı-kusma Poliüri İştahsızlık, Polidipsi kilo kaybı Noktüri Karın ağrısı Asidoz Kabızlık Dehidratasyon Peptik ülser Glikozüri Pankreatit Nefrolityazis kemik Ağrı Nefrokalsinozis Hipertansiyon kardiyovasküler Osteoporoz Aritmiler Artrit EKG’de QT kısalması Deformite Vasküler kalsifikasyon Fraktür Subperiostal rezorpsiyon Kistik kahverengi tümör Cystic brown tumor Ostetotitis fibrosa cystica Hiperparatiroidi tanısı laboratuar ile konulduktan Sonra lokalizasyon çalışmaları yapılmalıdır Pre-Operative görüntüleme Yüksek rezolüsyonlu USG Sensitivite : adenoma için 65-85% hiperplazi için 30-90% MNG durumunda suboptimal CT Sensitivite 46-87% Ektopik gland MRI Sensitivitite 65-80% Ektopik gland tespiti Sestamibi Sensitivite 85-95% Sestamibi-SPECT Sensitivity soliter adenoma %98 hiperplazi için 60% Sestamibi Nükleer tarama Tükrük bezi Tiroid bez lobları Sol alt paratiorid gland Tedavi Ca <12 mg/dl acil tedavi gerekmez. Etyoloji aranmalıdır Serum Ca > 12 mg/dl tedavi edilmelidir Ca > 14 mg/dl hiperkalsemik kriz .(hastaneye yatış gerektirir) 22 tedavi SF ile rehidrasyon ( 100-200 ml/s) Diürez : furasmid 40 mg Serum kalsiyumunu 1.6-2.4mg/dl düşürür Kalsitonin :4 IU/kg 12/s (eğer Ca>14) Bisfosfonat :zoledronik asit,pamidronat Diyaliz Serum kalsiyumu 8 saatte bir takip edilmeli Glukokortikoidler Vit D’nin kalsitriole dönüşümünü inhibe eder. Hematolojik malignitelerde, Vit D intoksikasyonunda ve granülomatöz patolojilerde kullanılır 40-60 mg/gün metilprednizolon 10 gün içinde etki görülmez ise ilaç kesilir Asemptomatik hiperparatiroidide Cerrahi kriterleri Serum Kalsiyum > 12 mg Hiperparatiroid krizleri Hiperkalsiüri (idrar Ca++ > 400 mg /gün) Nefrolitiasiz ve bozulmuş renal fonksiyon Osteitis fibrosa cystica Kemik dansitesinde azalma (DEXA) Nöromusküler semptomlar : proksimal kas güçsüzlüğü, hiperrefleksi, ataksi <50 yaş 25 Familial Hipokalsiürik hiperkalsemi Hafif hiperparatiroidi ile karışabilir. Benin otosomal dominan katılımsal Hipokalsiüri ( < 50 mg/24 h), hipermagnezemi normal or minimally elevated levels of PTH Paratiroid eksizyonu sonrası kalsiyum normale gelmez Tedavi gerekmez idrar kalsiyum klirensi ile kolayca tanı konulabilir hipokalsemi Düzeltilmiş kalsiyum Düzeltilmiş Ca = [(ölçülen total Ca) + (4.0 – ölçülen albümin) x 0.8] 28 Hipokalsemi nedenleri Yüksek PTH Düşük PTH Hipokalsemi ayırıcı tanısı için gereki testler • Ca • P • PTH • 25OH D • Kreatinin • Alkalen fosfataz Klinik semptom ve bulgular Kalsiyum tedavisinde dikkat 25 OH Vitamin D düzeyi < 30 ng/ml Eksiklik : <20 ng/ml (50 nmol/L) Yetmezlik : 21–29 ng/ml (52.5 -72.5 nmol/L) D vitamini replasman tedavisi Serum 25 OHD < 20 ng/ml ise kolekalsiferol yükleme dozu : 50 000 IU /hafta – 8 hafta İdame dozu : 1500-2000 IU/gün Serum 25 OHD: 20-30 ng/ml ise Yükleme yapılmadan idame doz ile başlanabilir D vitamini eksiklik riski olanlarda idame devamlı olmaldır D Vitamini replasmanı ile Hedef serum 25OH D değeri: 30-50 ng/ml Hiperkalsemi - hipokalsemi • Kalsium düzeyi doğru mu? • Kalsium metabolizması değerlendirmesinde Eş zamanlı Ca, P ,iPTH,25OHD ölçülmeli Teşekkür ederim
© Copyright 2024 Paperzz
