İŞLETMELERİN YASAL KURULUŞ TÜRLERİ TİCARİ İŞLETME Esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir. Gelir sağlamayı amaçlama Devamlılık Esnaf faaliyetlerini aşma (iktisadi faaliyetin nakdi sermayeden çok bedeni çalışmaya dayanmasını ve kazancın ancak geçimini sağlamaya yetecek derecede az olması) Bağımsız olma 2 Esnaf Faaliyetlerini Aşma Sermaye kavramıyla sadece para kastedilmemektedir. Yeni TTK madde 127’ye göre a) Para, alacak, kıymetli evrak ve sermaye şirketlerine ait paylar, b) Fikrî mülkiyet hakları, c) Taşınırlar ve her çeşit taşınmaz, d) Taşınır ve taşınmazların faydalanma ve kullanma hakları, e) Kişisel emek, f) Ticari itibar, g) Ticari işletmeler, h) Haklı olarak kullanılan devredilebilir elektronik ortamlar, alanlar, adlar ve işaretler gibi değerler, i) Maden ruhsatnameleri ve bunun gibi ekonomik değeri olan diğer haklar, j) Devrolunabilen ve nakden değerlendirilebilen her türlü değer sermaye kapsamında değerlendirilmektedir. 3 Esnaf Faaliyetlerini Aşma  İkinci unsur kapsamında belirtilen “İktisadi faaliyetin bedeni çalışmadan çok sermayeye dayanması” şartında:  Bedeni çalışmayla kastedilen:  İşletme sahibinin bizzat kendisine ait olan beden ve beyin gücünü(mesleki bilgitecrübeyi) ifade eder. Bu nedenle kişinin kendi beden ve beyin gücüyle icra edilen  Öğretmenlik  Mali müşavirlik  Yatırım danışmanlığı  Muayene doktorluğu  Yazarlık  Ressamlık  Heykeltraşlık  Noterlik  Mimarlık faaliyetleri TİCARİ İŞLETME FAALİYETİ SAYILMAZ.  Bazı Faaliyetler kanun gereği ticari işletme sayılmaz  1136 sayılı Avukatlık K. Md. 44- bir avukat belli bir ücret karşılığı başka avukatları istihdam etse bile ticari faaliyette bulunuyor sayılmaz 4 ŞAHIS İŞLETMESİ • Tüzel kişiliği bulunmayan ve üçüncü kişilere karşı tüm varlığı ile sorumlu olunan girişim türü • Kuruluşu için yazılı bir sözleşmeye gerek yok ve belirli bir sermaye tabanı aranmamakta 5 ŞİRKETLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ • Ortak sayısı en az 2 olmalı (sermaye şirketlerinde tek kişi olabilir) • Ortakların ulaşmak istedikleri ortak bir amaç bulunmalı • Ortaklar arasında sözleşme yapılmalı • Ortaklar para, mal ya da emeklerini sermaye olarak koymuş olmalı 6 1. ADİ ŞİRKETLER  Sahibinden ayrı bir varlığı olmayan en basit şirket modeli.(Düşük maliyetlerle, kolayca kurulabilmekte)  Borçlar Kanunu'na tabi olan adi şirketlerin tüzel kişilikleri bulunmamaktadır. şirkete ait her türlü işlem, ortakları tarafından gerçekleştirilir.  Adi şirket sözleşmesi herhangi bir şekle bağlı değildir (yazılı olması gerekmez).  Adi şirketin kuruluş sözleşmesinde karın nasıl paylaştırılacağı belirtilmemişse, yıl sonu bilançosunda ortaya çıkan kar rakamı, ortaklar arasında eşit ya da sözleşmedeki hisse paylarına uygun olarak bölüştürülür. 7 Adi şirketlerin yönetimi Adi şirkette kararlar oy birliğiyle alınır. Ortaklardan biri, şirket için masraf yaptığında, diğer ortaklar ona karşı sorumluluk altına girerler. Öte yandan şirkete herhangi bir nedenle para koyan ortak, faiz isteyebilir. 8 Dezavantajları  Hissedarlardan birinin ortaklıktan ayrılmak istemesi durumunda, şirketin feshini talep etmek zorunda bulunması Ortaklardan birini şirketten çıkarmak için de fesih istemi şarttır. Adi şirketler, tüzel kişiliklerinin bulunmaması nedeniyle kendi adlarına borç veremez ya da dava açamaz. Bu işlevleri yerine getirmesi gerekenler, tek tek adi şirketin ortaklarıdır. 9 ŞAHIS ŞİRKETLERİ KOLLEKTİF ŞİRKET KOMANDİT ŞİRKET 10 1. KOLLEKTİF ŞİRKET Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla, gerçek kişiler arasında kurulan bir şirkettir.(en az 2 gerçek kişi)  Şirket alacaklılarına karşı ortakların tümü sınırsız sorumludur.  Kuruluş için enaz (minimum) sermaye şartı yoktur. 11 1. KOLLEKTİF ŞİRKET  Kollektif şirketlerde sermayenin azalması durumunda şirket ortakları sermayenin azalan kısmından kendilerine düşen payı tamamlamak zorunda değildirler.  Ortaklardan her birinin imzaladığı bir sözleşmeyle kurulur. Sözleşmede ortakların kimlik bilgileri, her bir ortağın koyduğu sermaye (sermaye nakdi, ayni ya da emek olabilir) ve kurulan şirketin faaliyet konusu belirtilmelidir. 12 1. KOLLEKTİF ŞİRKET  İki ortaklı kollektif şirketlerde ortaklardan birinin ölümü halinde şirketin varlığını sürdürebilmesi için ölen ortağın payının başka bir gerçek kişiye devredilmesi gerekir. 13 2. KOMANDİT ŞİRKET “Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış ve diğer ortak veya ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirket.” Komandite Ortak Komanditer Ortak Sınırsız sorumlu olan ortaklar Gerçek kişi olmaları gerekir Sorumluluğu sınırlı olanlar Tüzel kişi olabilir 14 2. KOMANDİT ŞİRKET  En az sermaye zorunluluğu yoktur. “Bir komanditerin sorumluluğu koyduğu veya taahhüt ettiği sermaye miktarını aşamaz.” 15 2. KOMANDİT ŞİRKET   Komandit şirketler, komanditeler tarafından yönetilir. Komanditerler, şirket işlerini görmeye görevli ve yetkili değildirler. Kollektif şirketlerden farklı olarak, komandit şirketlerde komanditerin ölümü ya da kısıtlanması, şirket sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa, şirketin sona ermesine neden olmaz. “Şirketin varlığı şirket alacaklılarına yetmeyecek olursa, bu alacaklılar geri kalan alacaklarından dolayı komanditelerin kişisel mallarına başvurabilirler.” ***Sınırlı sorumlu ortak sayısı arttırılarak kollektif ortaklığa göre daha kolay fon sağlanabilmekte 16 3. SERMAYESİ PAYLARA BÖLÜNMÜŞ KOMANDİT ŞİRKET “Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket, sermayesi paylara bölünen ve ortaklarından bir veya birkaçı şirket alacaklılarına karşı bir kollektif şirket ortağı, diğerleri bir anonim şirket pay sahibi gibi sorumlu olan şirkettir. En az beş kişinin kurucu olması gerekir. Kurucuların en az birisi komandite ortak olmalıdır. 17 4. LİMİTED ŞİRKET “Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur.” “Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle yükümlüdürler.”  Limited şirkette ortak sayısı en az bir, en çok elli olabilir.  Limited şirketin enaz sermayesi 10.000 TL’dir. Fikri mülkiyet hakları ve internet sitesi adları (alan adları) da ayni sermaye olarak şirket sermayesine konabilir.  Bankacılık ve sigortacılık işleri ile uğraşamazlar.  Hisse senedi ve tahvil ihraç edemezler. 18 5. ANONİM ŞİRKET “Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir.” “Pay sahipleri, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludur.” 19 3. ANONİM ŞİRKET  Mevcut TTK’na göre bir anonim şirketin kurulması için şirkette pay sahibi en az beş kurucunun bulunması şart iken, yeni TTK ile anonim şirket kurulması için bir veya daha fazla kurucunun var olması yeterlidir (Yeni TTK Md.338). Böylelikle yeni TTK ile tek kişinin (gerçek ya da tüzel) anonim şirket kurabilmesine olanak sağlanmıştır.  Anonim şirket kuruluşunda enaz sermaye 50.000 TL olmalıdır.  Halka açık olmayan anonim şirketlerde enaz sermaye 100.000 TL olmalıdır.  Sermayenin %25’i kuruluş anında nakden, geri kalanı 24 ay içinde ödenir.  Sermaye, nakdi ya da ayni olabilir. Fikri mülkiyet haklarının yanında, yeni kanunla birlikte anonim şirketlerin internet site adları da ayni sermaye olarak sermayede gösterilebilecektir. 20 3. ANONİM ŞİRKET Anonim şirketlerin denetlenmesi  Anonim şirketin finansal tabloları denetçi tarafından Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan uluslararası denetim stardartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim standartlarına göre denetlenir.  Denetçi, şirketin genel kurulu tarafından seçilir. Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetçi veya bağımsız denetim kuruluşu olabilir. 21 ANONİM ŞİRKETLERDE SERMAYE OLARAK PARADAN BAŞKA KONULABİLECEKLER • Teknolojik gelişmelere paralel olarak, ticaret şirketlerine paradan başka sermaye olarak konulabilecek değerler arasına; haklı olarak kullanılabilen devredilebilir elektronik ortamlar, alanlar, adlar ve işaretler gibi değerler dahil edilmiştir. 22 3. ANONİM ŞİRKET • Kıymetli evrak niteliğindeki pay senetleriyle temsil edilmekte • Pay senetleri örgütlenmiş ve örgütlenmemiş piyasalarda kolayca el değiştirebilmekte • Sorumluluk ve risk sınırlı 23 3. ANONİM ŞİRKET • Halka açık A.Ş.’lerde borçlanma araçları (tahvil, bono vb.) ihraç limiti ana ortaklığa ait özkaynak tutarının 5 katını, halka açık olmayan A.Ş.’lerde ise 3 katını geçemez. 24