Ünite 2 - Trafik Yayalar trafikte hangi kurallara uymalıdır? Trafik kuralları nelerdir? Trafik nedir? Trafiğin bileşenleri nelerdir? Trafik sorunları nelerdir? Örnek Olay Yaren ailesi, o gün alışverişe gitmek için evlerinden çıkıp arabalarına bindiler. Gidecekleri güzergâhta genellikle yoğun bir trafik olmuyordu. Selim bey, sokağın çıkışında yolu tamamen kapatacak şekilde duran bir aracı gördü ve uzun bir süre sürücüsünün gelmesini bekledi. Ancak sürücü gelmeyince birkaç kez korna çaldı. Halen öndeki aracın sürücüsü gelmemişti ve arkalarında geçiş için bekleyen başka araçlar da birikmeye başlamıştı. Geri geri giderek yan sokağa dönmeyi düşündü. Ancak arkada biriken araçların da geriye gitmesi gerekiyordu. Selim Bey arkadaki sürücülerle konuştu ve hepsi geri geri sokağın başına kadar gittiler. Sonra hepsi yan sokağa döndüler. Ancak bu sırada 15 dakika vakit kaybettiler, boşu boşuna benzin yaktılar. Trafik kurallarına uyulmaması bazen bize, bazen de başkalarına zararlar verebilir. Toplum düzeni ve güvenliği için, her zaman trafik kurallarına uyulmalıdır 2. Sayfa Ünite 2 - Trafik ÜNİTE 2: TRAFİK Amaçlar Bu ünitede; • Trafik tanımı ve trafiğin tarihsel gelişimini, • Trafik bileşenlerini, • Trafik düzenini, • Trafik kurallarını, • Trafik sorunlarını öğreneceğiz Giriş Merhaba Sevgili Arkadaşlar, Bu ünitede trafiğin tanımı, trafiğin bileşenleri, trafik kuralları ve trafik sorunları konularında çalışacağız. A- Trafik İnsanların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketlerine trafik denir. Dünya nüfusu çok hızlı artmaktadır. Bu sebeple yolcu ve yük taşımacılığı da giderek artmaktadır. Dünya nüfusunun artışı sayılarla şu biçimde açıklanabilir: 1 milyara 1802 yılında ulaşılmıştır. 3 milyara 1961 yılında ulaşılmıştır. 7 milyara 2011 yılında ulaşılmıştır. Tahminlere göre dünya nüfusu: 2020 yılında 8,5 milyara ulaşacaktır. 2050 yılında ise 12 milyara ulaşması beklenmektedir. Mükemmel şehire gitmek için tıklayın. 3. Sayfa Ünite 2 - Trafik Ülkemizdeki araç sayısındaki artış, nüfus artışından çok daha hızlıdır. Tablo 1’de görüldüğü gibi, 1990 yılında 56 milyon olan nüfusumuz 2012 yılında 75 milyona ulaşmıştır. Ancak aynı sürede 3 milyon 750 bin olan araç sayısı 17 milyonu geçmiştir. Yani yaklaşık 4,5 katına çıkmıştır. Tablo 1. Türkiye karayolu sistemi hakkında bazı bilgiler Nüfustaki ve araç sayısındaki artışla birlikte trafik miktarı da çok fazla artmaktadır. Bundan 100 yıl önce dünyadaki insan sayısı ve yollardaki araç sayısı oldukça azdı. Bütün yollar da bunlara göre planlandığından oldukça dar yapılmıştır. Ancak günümüzde hem nüfus artışı hem de araç sayısındaki büyük artış nedeniyle eski yollar yetersiz kalmaktadır. Yeni yapılan yollar ise çok daha geniş yapılmaktadır. Şehir içlerinde yeni ve geniş yollar yapılması mümkün olmadığından trafik sıkışıklıkları çok fazla yaşanmaktadır. Şehir dışındaki geniş yollarda ise araçlar çok hızlı gittiklerinde, trafik kurallarına uymadıklarında ölümlü ve yaralanmalı trafik kazaları yaşanmaktadır. Hem trafik sıkışıklıkları hem de trafik kazalarının en aza indirilebilmesi için trafik kurallarına uyulması son derece önemlidir. Trafik birçok bilim dalının çalışma konusudur. İnşaat Mühendisleri; • Yolların planlanması, • Projelerinin hazırlanması, • Yol inşaatının yapılması, • Yollardaki çizgi ve trafik işaretlerinin yerlerinin belirlenmesi, • Kavşak planlarının yapılması • Trafik ışıklarının kurulacağı yerlerin belirlenmesi işlerini yapmaktadır. 4. Sayfa Ünite 2 - Trafik İnşaat mühendisleri; • Yollar planlanırken şehir ve bölge plancılarından, • Projeler hazırlanırken harita mühendislerinden, • İnşaat yapılırken jeoloji ve makine mühendislerinden, • Trafik ışıkları kurulurken elektrik-elektronik ve bilgisayar mühendislerinden yardım alırlar. Trafikteki araçların imal edilmesi genel olarak makine mühendislerinin işidir. Makine mühendisleri araçların üretiminde; • Endüstri mühendisi, • Malzeme mühendisi, • Kimya mühendisi, • Elektrik-elektronik mühendisi, • Bilgisayar mühendislerinden yardım alırlar. Araçların tükettikleri yakıtların üretilmesi için maden mühendisleri, petrol mühendisleri ve kimya mühendisleri çalışırlar. Trafiğin düzenli ve güvenli bir şekilde çalışması için ise trafik polisi, jandarma ve belediye zabıtası denetim görevi yapmaktadırlar. B- Trafik Bileşenleri Trafiğin en önemli bileşenleri insan, araç ve yoldur. İnsanlar trafik içerisinde yaya, sürücü ve yolcu olarak bulunurlar. Yaya: Kara yollarından araçsız olarak yararlanan insanlara yaya denir. Sürücüler ve yolcular da araçlarından kara yoluna indikleri anda yaya olmanın sorumluluğunu alırlar. Yayaların trafik eğitimleri aileleri ve okulda öğretmenleri tarafından verilir. Yayaların da trafik kurallarına mutlaka uymaları gerekir Sürücü: Motorlu ve motorsuz taşıtları kara yolu üzerinde sevk ve idare eden kişiye sürücü denilmektedir. Sürücü eğitimleri genel olarak sürücü kurslarında verilir. Yolcu: Araç içinde bulunan sürücü dışındaki kişilere yolcu denir. Trafiğin diğer bir elemanı araçtır. 5. Sayfa Ünite 2 - Trafik Araç: Kara yolunda kullanılan motorlu ve motorsuz özel amaçlı taşıtlar, iş makineleri ve lastik tekerlekli traktörlerin genel adına araç denir. Taşıt: Kara yolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan araçlardır. Bunlardan makine gücü ile yürütülenlere “motorlu taşıt”, insan ve hayvan gücü ile yürütülenlere “motorsuz taşıt” denir. Otomobil: Sürücüsünden başka en çok 7 oturma yeri olan ve insan taşımak için kullanılan motorlu araçtır. Kamyonet: İzin verilebilen yüklü ağırlığı en fazla 3500kg geçmeyen ve yük taşımak için kullanılan motorlu araçtır. Şekil 1. Otomobil ve kamyonet Otobüs: Sürücüsünden başka en az 15 oturma yeri olan ve insan taşımak için kullanılan motorlu araçtır. Minibüs: Sürücüsünden başka 8 ile 14 oturma yeri olan ve insan taşımak için kullanılan motorlu araçtır. Kamyon: İzin verilebilen yüklü ağırlığı 3500 kg’dan fazla olan ve yük taşımak için kullanılan motorlu araçtır. Motosiklet: 2 veya 3 tekerlekli sepetli veya sepetsiz motorlu araçlardır. 6. Sayfa Ünite 2 - Trafik Şekil 2. Otobüs ve minibüs Şekil 3. Kamyon ve motosiklet 7. Sayfa Ünite 2 - Trafik Motorlu Bisiklet: Benzinli veya elektrik küçük bir motoru olan ve hızı 50 km/h’ den az olan bisiklettir. Bisiklet: En çok 3 tekerleği olan ve üzerinde bulunan insanın adale gücüyle, pedal veya el ile tekerleği döndürülmek suretiyle hareket eden motorsuz araçtır. Şekil 4. Motorlu bisiklet ve bisiklet Lastik Tekerlekli Traktör: Çeşitli tarım işlerinde kullanılan araçtır. İş Makinesi: Yol inşa makineleri gibi iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş; kara yolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamayan motorlu araçtır. İş makinelerini kullanana kişilere Operatör adı verilir. Şekil 5. Lastik Tekerlekli Traktör ve İş Makinesi 8. Sayfa Ünite 2 - Trafik Tramvay: Genellikle yerleşim birimleri içerisinde insan taşımasında kullanılır. Kara yolunda tekerlekleri raylar üzerinde hareket eder. Tramvay kullanan kişilere Vatman adı verilir. Özel Amaçlı Taşıt: İtfaiye, cankurtaran, kütüphane, motorlu karavan, zırhlı araç, cenaze araçları gibi özel amaçlar için kullanılan araçlardır. Hasara uğramış taşıt ve araçları çekmek, taşımak ve kaldırmak gibi işlerde kullanılan araçlar da vardır. Şekil 6. Tramvay ve Özel Amaçlı Taşıt Okul Taşıtı, Okul Servisi: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların öğrencileri ile sadece gözetici ve hizmetlilerin taşınmalarında kullanılan araçtır. Şekil 7. Okul servisi 9. Sayfa Ünite 2 - Trafik Bütün sürücülerin kullanacakları araca uygun bir eğitim almış olmaları gereklidir. Araç özellikleri farklı olduğundan sürücülerin kullanacakları araç türüne özel eğitim almaları çok önemlidir. Aşağıdaki fotoğraflarda bir tramvay, bir otomobil, bir iş makinesi ve bir otobüsün sürücü bölümleri gösterilmektedir. Görüldüğü gibi bütün araçların özellikleri birbirinden farklıdır ve her birini kullanabilmek için özel eğitim alınması gereklidir. Şekil 8. Tramvay, otomobil, iş makinesi ve otobüsün sürücü bölümleri 10. Sayfa Ünite 2 - Trafik Trafiğin bir diğer elemanı ise yoldur. Karayolu: Trafik için kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve alanlardır Taşıt Yolu: Kara yolunun genel olarak taşıt trafiğince kullanılan kısmıdır. Şerit: Taşıtların bir dizi halinde güvenli seyredebilmeleri için taşıt yolunun işaretlerle ayrılmış bir bölümüdür. Yaya Yolu (yaya kaldırımı): Kara yolunun taşıt yolu kenarında yalnız yayaların kullanımına ayrılmış olan kısmıdır Yaya Kaldırımı Şerit Şerit Yaya Geçidi Yaya Kaldırımı Şekil 9. Karayolu elemanları 11. Sayfa Ünite 2 - Trafik Banket: Yaya yolu ayrılmamış kara yolunda, taşıt yolu kenarında yer alan, yayaların ve hayvanların kullanacağı bölümdür. Zorunlu hallerde banketlerden araçlar da faydalanabilir. Banket Şekil 10. Karayolu elemanları İki Yönlü Kara yolu: Taşıt yolunun her iki yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoludur. Tek Yönlü Kara yolu: Taşıt yolunun yalnız bir yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoludur. Bölünmüş Karayolu: Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun bir ayırıcı ile belirli şekilde diğer taşıt yolundan ayrılması ile meydana gelen kara yoludur. Şekil 11. İki yönlü ve tek yönlü karayolu 12. Sayfa Ünite 2 - Trafik Şekil 12. Bölünmüş Karayolu Ana yol: Ana trafiğe açık olan ve bunu kesen kara yolundaki trafiğin, bu yolu geçerken veya bu yola girerken, ilk geçiş hakkını vermesi gerektiği işaretlerle belirlenmiş kara yoludur Tali Yol: Genel olarak üzerindeki trafik yoğunluğu bakımından, bağlandığı yoldan daha az önemde olan yoldur. Yaya Geçidi: Taşıt yolunda, yayaların güvenli geçebilmelerini sağlamak üzere, trafik işaretleri ile belirlenmiş alandır Okul Geçidi: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların çevresinde özellikle öğrencilerin geçmesi için taşıt yolunda ayrılmış ve bir trafik işareti ile belirlenmiş alandır. Kavşak: İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesi ile oluşan ortak alandır. Ana yol Kavşak Tali yol Şekil 13. Kavşak elemanları 13. Sayfa Ünite 2 - Trafik Şekil 14. Durak Durak: Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının yolcu veya hizmetlileri bindirmek, indirmek için durakladıkları, işaretlerle belirlenmiş yerdir. Park Yeri: Araçların park etmesi için kullanılan açık veya kapalı alandır. Durma: Her türlü trafik zorunlulukları nedeni ile aracın durdurulmasıdır. Duraklama: Trafik zorunlulukları dışında araçların, insan indirmek ve bindirmek, eşya yüklemek, boşaltmak veya beklemek amacı ile kısa bir süre için durdurulmasıdır. Park Etme: Araçların, durma ve duraklaması gereken haller dışında bırakılmasıdır. C- Trafik Düzeni ve Trafik Kuralları Trafikte insan, araç ve yolun oluşturduğu bir trafik düzeni bulunmaktadır. Bu düzen içinde; • Taşıtların taşıt yolunu kullanması, • Yayaların varsa yaya yollarını ve karşıya geçiş için yaya geçitlerini kullanması gerekir. Bunlar yoksa bu konudaki kurallara uygun davranmaları gerekir. 14. Sayfa Ünite 2 - Trafik Trafiğin bileşenlerinden her birinin sahip olması gereken özellikler ve uyması gereken kurallar vardır. Trafikteki yaya, sürücü ve yolcu olarak herkesin uyması gereken kurallara trafik kuralları denilir. Trafik kuralları, zaman içinde yavaş yavaş oluşturulmuştur. Örneğin, trafikte kullanılan araçların belli yükseklik ve genişlik değerlerini geçmemesi gerekir. Eğer her isteyen kendi istediği genişlikte ve yükseklikte araç kullansaydı, bunlara uygun yol yapılması mümkün olmazdı, köprüler ve tünellerde sorunlar yaşanırdı. Gelişen şartlara göre trafik kurallarında yeni düzenlemeler yapılır. Araç kullanımı sırasında tehlike yarattığının fark edilmesi sebebiyle sürücülerin cep telefonu kullanımının yasaklanması bu duruma örnek olarak gösterilebilir. Motorlu araçlar icat edilmeden önce, hem nüfus, hem de motorsuz araç sayısı az olduğundan yazılı kurallar konulmasına ihtiyaç duyulmamıştır. Ancak hem nüfus, hem de motorlu araç sayısı hızlı bir şekilde arttığından trafikte bir takım düzenlemeler yapılması ve kurallar konulması zorunlu hale gelmiştir. Trafik gün geçtikçe arttığından ve araçlar çeşitlendiğinden trafik kuralları da zaman içinde değişebilmektedir. Trafikteki yaya, sürücü ve yolcu olarak herkesin uyması gereken kurallara ’’trafik kuralları’’ denilir. Arkadaşlar trafik kurallarına neden ihtiyaç duyarız? Bir trafik kuralına uyulması ile hayatınızın kolaylaştığı hatta hayatınızın kurtulduğu örnekler yaşayan var mı? 15. Sayfa Ünite 2 - Trafik Trafik Kuralları konusunda uyulması gereken ana kurallar aşağıda verilmiştir: Yayaların Uyacakları Kurallar: a) Yayalar taşıt yolunu kullanırken; 1. Taşıt yolu yanında veya yakınında bulunan yaya yolunda, 2. Banket veya yayalara ayrılmış olan ayrı bir alan varsa burada yürümek zorundadır. Yaya yolu, banket veya yayalara ayrılmış alan olmadığında yayalar; 1. Taşıt yolunun sol tarafını kullanabilirler. 2. Bir yetkili veya görevli kontrolünde taşıt yolu üzerinde yürüyebilirler 3. Trafik akışına dikkat ederek bisiklet veya araç yollarını kullanabilirler. b) Taşıt yolunun karşı tarafına geçmek isteyen yayaların; • Altgeçit, • Üstgeçit, • Yaya geçidi • Okul geçidi dışında herhangi bir yerden geçmeleri yasaktır. Yayalar taşıt yolundan geçerken; 1. Yaya geçidi ve okul geçitlerinin bulunduğu yerlerde aynı zamanda ışıklı işaret varsa, öncelikle ışıklı işaretlere uymalıdır. Kırmızı ışıkta beklenmeli, yeşil ışıkta geçilmelidir. 2. Işıklı işaret veya trafik polisinin bulunmadığı yerlerde yayalar, güvenliklerini sağlamak için yaklaşan araçların uzaklık ve hızına dikkat etmelidir. Araç yolunu kullanarak karşıdan karşıya geçerken en kısa zamanda, en kısa mesafenin kullanılması gerekmektedir. Araç sürücüleri sağa ve sola dönüşlerde, kurallara uygun olarak geçiş yapan yayalara ilk geçiş hakkını ve önceliğini vermek zorundadırlar. Yine de biz yaya olarak yolu kontrol ederek karşıdan karşıya geçmeliyiz. c) Yaya yollarında, geçitlerde veya zorunlu hallerde taşıt yolu üzer- inde bulunan yayalar, trafiği engelleyecek veya tehlikeye düşürecek davranışlarda bulunmamalıdır. 16. Sayfa Ünite 2 - Trafik Nerelerden Yürümeliyiz? Şekil 15. Nerelerden yürümeliyiz? Yaya kaldırımlarından, Yaya kaldırımı bulunmayan yollarda, gidiş istikametine göre sol banketten, Yaya kaldırımı ve banket bulunmayan yollarda gidiş istikametine göre yolun solundan yürüyün. Trafik Kurallarına Uymada Zorunluluk Ve Öncelik Sırası Karayollarından yararlanan yayalar öncelikle trafiği düzenleyen trafik polisi ve üniformalı yetkililerin ikaz ve uyarılarına uymak zorundadır. Trafiği düzenleyen bir yetkili yok ise sırasıyla: • Işıklı trafik işaret cihazlarının sinyallerine, • Trafik işaret levhalarına, • Yol çizgilerinin anlamlarına uygun hareket edilmelidir. Şekil 16. Öncelikle Trafik Görevlilerinin işaretlerine uyulmalıdır. 17. Sayfa Ünite 2 - Trafik Şekil 17. Trafik Görevlisi yoksa trafik ışıklarına uyulmalıdır. Şekil 18. Trafik ışıkları da yoksa Trafik levhalarına uyulmalıdır. Şekil 19. Yukarıdakilerin hiçbiri yoksa Trafik çizgilerine uyulmalıdır. Yayalar için yaya figürlü kırmızı ve yeşil renkli ışıklı işaretler kullanılır. Yayalar için kırmızı ışığın yanması yolun yayalara kapalı olduğunu gösterir. Yayalar yeşil ışık yanana kadar yola çıkmadan beklenmelidir. Yayalar için yanan yeşil ışık yolun yayaların kullanımına açık olduğunu, karşıya geçebileceklerini gösterir. 18. Sayfa Ünite 2 - Trafik Trafik işaret levhaları kara yollarından yararlanma kurallarını ve şartlarını belirtir. Trafik güvenliğini sağlamak için yayalar; trafik işaret ve levhalarının anlamını bilmek ve yapılan uyarılara uymak zorundadır. Yaya olarak bilinmesi gereken başlıca levhalar aşağıda verilmiştir: Şekil 20. Karşıya geçmek için yeşil ışığı beklemeliyiz. Yayaları İlgilendiren Trafik Levhaları Yaya Geçidi: Yaya geçidi levhası, sürücülerin hızlarını azaltmalarını ve karşıdan karşıya geçen yayalara geçiş hakkını vermeleri gerektiğini bildirir. Yayalar da bu levhanın bulunduğu yerlerden karşıya geçebilirler. Ancak yaya geçidi levhasını görmeyen veya levhaya uymayan sürücüler olabileceği dikkate alınmalı, yolda araç olmadığına veya sürücülerin yayalara yol verdiğine emin olarak yaya geçidi kullanılmalıdır. Şekil 21. Sürücüler için yerleştirilen yaya geçidi 19. Sayfa Ünite 2 - Trafik Aşağıdaki levha ise sürücüler için hazırlanmış tehlike uyarı işaretidir. Yaya geçidine yaklaşıldığını bildirir. Bu levha sürücülere ileride yaya geçidi bulunduğunu ve hızlarını azaltmaları gerektiğini bildirir. Yayalar bu levhanın bulunduğu yerlerden karşıya geçemezler. Şekil 22. Sürücüler için yerleştirilen yaya geçidi yaklaşım levhası Okul Geçidi: Okul geçidi levhası, sürücülerin hızlarını azaltmalarını ve karşıdan karşıya geçen öğrencilere geçiş hakkını vermeleri gerektiğini bildirir. Okul geçidi levhasını görmeyen veya levhaya uymayan sürücüler olabileceği dikkate alınmalı, yolda araç olmadığına veya sürücülerin yayalara yol verdiğine emin olarak araç yolu kullanılmalıdır. Şekil 23. Sürücüler için yerleştirilen okul geçidi levhası 20. Sayfa Ünite 2 - Trafik Aşağıda yer alan levha ise sürücüler için hazırlanmış tehlike uyarı işaretidir. Okul geçidine yaklaşıldığını ve sürücünün hızını azaltması gerektiğini bildirir. Öğrenciler bu levhanın bulunduğu yerlerden karşıya geçemezler. Şekil 24. Sürücüler için yerleştirilen okul geçidi yaklaşım levhası Taşıt yolu üzerinde yayaların karşıya güvenli geçişlerini sağlamak için yol çizgileri ile belirlenmiş yaya geçitleri de bulunabilir. Yol çizgileri ile belirlenmiş yaya geçitlerinin bulunduğu yerlerde geçiş önceliği yayalara aittir. Sürücüler buralarda gerekiyorsa araçlarını durdurarak yayaların güvenle karşıya geçmelerini beklemek zorundadırlar. Ancak, yol çizgilerini görmeyen veya uymayan sürücüler olabileceği dikkate alınmalıdır. Yolda araç olmadığına veya sürücülerin yayalara yol verdiğine emin olarak araç yolu kullanılmalıdır. Şekil 25. Yaya geçidi 21. Sayfa Ünite 2 - Trafik Yolcuların uyacakları kurallar: Sürücüler araçların gidiş yönlerine göre yolun en sağ kenarında araçlarını durdurmalıdır. Sürücüler, yolcuların iniş ve binişlerini yolun sağ tarafından yaptırmak zorundadırlar. Yolcular da araçlara iniş ve binişlerini yolun sağ tarafından yapmak zorundadırlar. Taşıtlara biniş ve inişlerde sol kapının kullanılması, kara yolu üzerindeki diğer sürücülerin dikkatini dağıtabilir, trafiğin akışını engelleyebilir ve taşıttan inen yolcu için tehlike oluşturur. • Otomobillerde sürücülerin ve yolcuların emniyet kemeri kullanmaları zorunludur. Ayrıca servis araçlarında tüm öğrencilerin emniyet kemerlerini kullanması zorunludur. Şekil 26. Okul servisinde emniyet kemerimizi takmalıyız. • 150 cm’den kısa ve 36 kg’ın altındaki çocukların taşınması sırasında çocukların ağırlığına uygun oto çocuk koltuğu kullanılması zorunludur. Boyu 135 cm’den uzun olan çocuklar çocuk koltuğu yerine arka koltukta oturarak emniyet kemerlerini kullanabilirler. Çocuklar ön koltukta oturmamalıdır. • Yük üzerine veya araçların açık bölümlerine yolcu bindirilmesi yasaktır. 22. Sayfa Ünite 2 - Trafik Şekil 27. Çocukların oto çocuk koltuğu kullanımı. Şekil 28. Araçların açık bölümlerine yolcu bindirilmesi yasaktır Sürücülerin Uyacakları Kurallar: Motorlu ve motorsuz taşıtları kara yolu üzerinde kullanan kişiye sürücü denir. Gerçekleşen trafik kazalarına en çok sürücü kusurları neden olmaktadır. Sürücü hataları en yaygın kaza sebebidir. Buna göre sürücüler; • Araçlarını iyi tanımalı, • Gerekli eğitimi almalı, • Sürücü olma şartlarına sahip olmalı, • Trafik kurallarını iyi bilmeli ve • Trafik kurallarını uygulamalıdırlar. Sürücüler; görevlerinin önemini, hassasiyetini ve can taşımanın 23. Sayfa Ünite 2 - Trafik Sürücü Olmanın Şartları Karayolları Trafik Kanunu’na göre sürücü olacak kişilerde aşağıdaki şartlar aranmaktadır: • Kullanacakları araçların cinsine göre belirli bir yaşın üzerinde olmaları, • Sağlık durumlarının sürücülük yapmaya uygun olması, • Belirli bir eğitim seviyesine sahip olmaları, • Sürücü kursuna devam etmeleri, • Sürücü eğitimi sonunda yapılan sınavı kazanmış olmaları ve • Kullanacakları araç türüne göre düzenlenen sürücü belgesine sahip olmalarıdır. Sürücü adayları, sağlıklı olma şartını yerine getirmek için sağlık kuruluşundan rapor almalıdır. Sürücü adayları; • İşitme kaybı, • Görme derecesi ve görüş alanı sorunları, • Denge problemi, • Uyku bozukluğu, • Kalp-damar hastalığı, • Diyabet gibi yönlerden incelenir. Sürücülük yapmaya engel olacak sağlık sorunu olmayanlara sürücü olmaları için uygun raporu verilir. Sürücünün Eğitimi Milli Eğitim Bakanlığı tarafından çıkarılan Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği’nde • Motorlu taşıt sürücüsü yetiştirilmesi, • Yetişmiş olanların sınava alınması, • Sınav sonucu sertifika verilmesi, • Trafik ile ilgili öğretim ve eğitim alınması ile ilgili kurallar yer almaktadır. 24. Sayfa Ünite 2 - Trafik Sürücü adaylarına Milli Eğitim Bakanlığına (MEB) bağlı sürücü kurslarında; • Motor ve araç tekniği, • Trafik ve çevre bilgisi, • İlk yardım ile ilgili teorik bilgiler, • Uygulamalı direksiyon eğitimi verilir. Kursu bitiren sürücü adayları MEB tarafından yapılan sınava girerler. Sınav sonucunda sürücü olmaya hak kazananlara sertifikaları verilir. Sürücünün Uyması Gereken Trafik Kuralları Sürücüler trafik kurallarını, topluma ve kendisine karşı saygı ve hoşgörü çerçevesinde değerlendirmeli, uygulamaya özen göstermelidir. Sürücüler; • Taşıt yolundan yararlanma şekillerini, • Hız kurallarını, • Öndeki aracı takip kurallarını, • Öndeki aracı geçme ve geçen araca yol verme kurallarını, • Geçiş mesafelerini, • Dönüş kurallarını, • Kavşaklarda geçiş hakkı kurallarını, geçiş kolaylığı sağlama kurallarını, • Arızalı araçların işaretlenmesi ve çekilmesi kurallarını, • Araçların hareket kurallarını, • Otoyolda uyulması gereken kuralları bilmek ve uygulamak zorundadır. Ayrıca sürücüler; • Trafik polisinin uyarılarına, • Işıklı trafik işaretlerine, • Trafik işaret levhalarına da uymak zorundadır. ETKİNLİK: ÇOCUKLAR İÇİN KULLANILAN OTO KOLTUĞU ÇEŞİTLERİNİ ARAŞTIRINIZ. 25. Sayfa Ünite 2 - Trafik :) : ) Sinyal :) Biraz Gülelim… Temel arabasıyla kavşakta dönüp duruyormuş. Uzaktan durumu merak eden polis yanına gelip Temel’ i durdurarak sormuş: -Kardeşim yarım saatten beri kavşakta ne diye dönüp duruyorsun? Temel utana sıkıla cevaplamış: -Haçan sol sinyal takili kaldi da... Diğer Trafik Kuralları • Otomobillerde sürücü ve yolcular emniyet kemeri takmak zorundadır, • Minibüslerde sürücü ve ön koltukta bulunan yolcu emniyet kemeri takmak zorundadır. • Ön koltuklarda 10 yaşından küçük çocukların taşınması yasaktır. • Motorlu bisiklet, bisiklet ve motosikletlerde sürücülerin koruma başlığı ve koruma gözlüğü takması zorunludur. • Motorlu bisiklet, bisiklet ve motosikletteki yolcuların ise koruma başlığı takması zorunludur. • Sürücülerin kara yollarında halkın rahat ve huzurunu bozacak, trafikte bulunan kişilere zarar verecek şekilde araç kullanmaları yasaktır. Diğer sürücü ve yayaları korkutmak, şaşırtmak kaza sebebi olabilir. • Alkol almış sürücülerin trafiğe çıkması yasaktır. • Trafikte bazı araçların geçiş üstünlüğü bulunmaktadır. Geçiş üstünlüğü bulunan araçlar; 1. Ambulans, 2. İtfaiye araçları, 3. Polis ve jandarma araçlarıdır. Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar bu haklarını sadece görev halindeyken kullanabilirler. Yani bu araçlar sirenlerini çalıştırdığında her durumda geçiş hakları vardır. Trafik ortamında geçiş üstünlüğü olan araçların duyulan ve görülen uyarılarını alan herkes bu araçlara yol vermek zorundadır. 26. Sayfa Ünite 2 - Trafik Şekil 29. Ambulans Şekil 30. İtfaiye aracı Şekil 31. Polis aracı Şekil 32. Jandarma aracı Çocukların Sürücülüğü Bisiklet kullanan çocuklar trafikte sürücü konumunda olurlar. Bisiklet sürücüsü olmak için sürücü belgesi almak zorunlu değildir. Bisiklet kullananların 11 yaşını bitirmiş olmaları, bedensel ve ruhsal bakımdan sağlıklı olmaları zorunludur. Bisiklet, spor yapmak ve bir yerden bir yere gitmek için çok faydalı bir araçtır. Ancak, güvenli bisiklet kullanma kuralları bilinmelidir. Araç sürücüleri sağa ve sola dönüşlerde, varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere ilk geçiş hakkını vermek zorundadırlar. Ancak bisikleti görmeyen veya yol vermek istemeyen sürücüler olabileceği dikkate alınmalıdır. Yolda araç olmadığına veya sürücülerin yol verdiğine emin olunmadan araç yolu kullanılmamalıdır. 27. Sayfa Ünite 2 - Trafik Şekil 33. 11 yaşını bitiren kişiler bisikleti ulaşım amaçlı kullanabilirler. Bisiklet Sürücüsü Olarak Bilinmesi Gereken En Önemli Trafik Levhaları Şunlardır: Şekil 34. Bisiklet Giremez (Yeni Hali) Şekil 35. Bisiklet Giremez (Eski Hali) Şekil 36. Bisiklet Yolu ‘Bisiklet Giremez’ levhası değiştirilmiştir. Ancak eski levhalar birçok yerde yenilenmemiştir. Bu yüzden her iki levhanın da aynı anlama geldiği bilinmelidir. 28. Sayfa Ünite 2 - Trafik Bisiklet sürücüleri aşağıdaki kurallara uymalıdır: a) Ayrı bisiklet yolu varsa, bisiklet yolunun kullanılması zorunludur. b) Bisiklet sürenlerin en az bir elleri ile taşıtlarını sürmeleri zorunludur. c) Bisiklet sürücüleri, arkalarında uygun bir oturma yeri yoksa başka kişileri bindirmemelidir. Fazla yük taşımamalıdır. Sürücü arkasında ayrı oturma yeri olan bisikletlerde sadece bir kişi taşınabilir. D- Trafik Sorunları Ulaşımın temel amacı insanların ve yüklerin ekonomik, düzenli, hızlı ve güvenli şekilde varış noktalarına ulaştırılmasıdır. Nüfus artışı ve araç sayısındaki artış nedeniyle; 1. Trafik yoğunlaşmış, 2. Trafik kazaları artmış, 3. Trafik sıkışıklığı gibi trafik sorunları oluşmuştur. Unutmayalım ki, trafik sorunlarını azaltmak ise hepimizin sorumluluğudur. Trafik sorunlarının en önemli sebebi mevcut yolların ihtiyacı karşılamamasıdır. Yine trafik kurallarına uyulmaması da trafik sorunlarını arttırmaktadır. Trafik işaretleri, trafik ortamında bulunan sürücü, yaya ve yolcuların ortak dilidir. Trafik işaretlerinden oluşan bu ortak dili doğru ve yerinde kullanmak hayati önem taşır. Trafik işaretleri, özellikle sürücü ve yayaların yolda giderken uymaları gereken kurallar bütünüdür. Yaya ve sürücülerin bir yere gidip gelirken güvenli yol almaları bu kurallara uymalarına bağlıdır. Trafik kurallarına uyulması; trafik akışında güvenliğin sağlanması, can ve mal kaybının azalması açısından çok önemlidir. Trafik kuralları insanların güvenliğini sağlamak için hazırlanmıştır. Eğer trafik kuralları olmasaydı daha fazla sayıda kaza olurdu. Maddi kayıplar, sakatlanmalar ve can kayıpları da artardı. Trafik işaretleri ve kuralları sayesinde trafik ortamındaki belirsizlikler azalır. Tehlike yaratacak durumlar için önceden önlemler alınabilir. 29. Sayfa Ünite 2 - Trafik Kentlerimizdeki ana caddeleri ve sokakları genişletme imkânı yoktur. Eskiden 1-2 katlı evlerin ve iş yerlerinin yerine 5-10 hatta 50 katlı binalar yapılmaktadır. Yol genişlikleri ise aynı kalmaktadır. Bu nedenle trafik kazaları ve trafik sıkışıklıkları hızla artmaktadır. Trafik sorunlarını çözebilmek için herkesin uyması gereken kurallar belirlenmiştir. Eğer bu kurallara uyulursa sorunlar çok daha az yaşanacaktır. Şekil 37. Trafik kurallarına uyulmaması ve uyulması örnekleri ETKİNLİK: YAKIN ÇEVRENİZDE TRAFİK SIKIŞIKLIĞI VEYA TRAFİK KAZASI GİBİ ÇOK FAZLA SORUN YAŞANAN YERLERİ TARTIŞINIZ. 30. Sayfa Ünite 2 - Trafik Sonuç: Bu ünitede öncelikle trafiğin tanımını öğrendik. Daha sonra, trafiğin bileşenlerini, trafik ortamında düzenli ve güvenli biçimde yaşayabilmemiz için geliştirilen trafik kurallarını, trafik sorunlarının neler olduğunu ve sebeplerini öğrendik. Kaynaklar: 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu (Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 18/10/1983. Son Değişiklik: 12/7/2013) Karayolları Trafik Yönetmeliği (Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 18.07.1997. Son Değişiklik: 20/12/2013) Hasan Yalçın, MEB Açık Öğretim Okulları Trafik ve İlkyardım Eğitimi 1-2 Ders Notu. (http://www.meb.gov.tr/aok/aok_kitaplar/AolKitaplar/ Trafik1-2/Trafik_1_2.htm) TÜİK Nüfus İstatistikleri (http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1590) TÜİK Motorlu Kara Taşıtı İstatistikleri (http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1581) 31. Sayfa
© Copyright 2024 Paperzz
