hizmet öncesi öğretmen eğitimi programlarındaki araştırmalara

HİZMET ÖNCESİ ÖĞRETMEN EĞİTİMİ PROGRAMLARINDAKİ
ARAŞTIRMALARA YÖNELİK DERSLERİN İNCELENMESİ
Salih ÇEPNİ, Mehmet KÜÇÜK
KTÜ, Fatih Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı, TRABZON
Fen bilimleri eğitimi ile ilgili geliştirilen projelerin ve müfredatların başarılı olması,
öğretmenler tarafından amaçlandığı gibi anlaşılmasına ve uygulamaya konulmasına bağlıdır.
Bu süreçte öğretmenler kendi meslektaşları ve eğitim araştırmacıları ile mevcut uygulamalar
hakkındaki fikir ve düşüncelerini paylaşmalı, kendi mesleki gelişim sürecine katılmalı ve
uygulamaları boyunca araştırmalar yapmalıdırlar. Bu nedenle, öğretmen adaylarının kendi
öğretim uygulamalarını sistematik bir şekilde gözden geçirmeleri gerekmektedir. Bu süreçte,
bilimsel düşünme becerilerini kazanmaları ve araştırmacı bir ruhla yetiştirilmeleri oldukça
önem kazanmaktadır. İlgili literatür araştırmacı öğretmenlerin yetiştirilmesindeki en etkili
yöntemin aksiyon araştırmaları olduğunu vurgulamaktadır. Bu şekilde lisans eğitimleri
süresince programdaki bazı dersler yardımı ile öğretmen adaylarına kendi öğretimlerini
incelemeleri ve ilerletmeleri için küçük çaplı araştırmalar yürütebilecek bilgi, beceri ve
davranışların kazandırılması gerekmektedir.
Bu çalışma, gelişmiş ülkelerdeki bazı öğretmen eğitimi programları ile ülkemizdeki
öğretmen eğitimi programlarındaki araştırmalara yönelik derslerin içerik, öğretmen adaylarının
araştırma sürecine katılma durumları ve onlara sağladığı katkılar açılarından karşılaştırmak
amacı ile planlanmıştır. Üç aşamada yürütülen çalışmanın ilk bölümünde, İngiltere ve
Amerika’daki bazı hizmet öncesi öğretmen eğitimi programlarındaki araştırmaya dayalı
derslerin içerikleri tanıtılarak öğretmen adaylarına yaptığı katkılar tartışıldı. İkinci bölümde,
ülkemizdeki öğretmen eğitimi programlarının son döneminde okutulan Alan Çalışması dersinin
içeriği tanıtılarak, 2001-2002 akademik döneminde KTÜ, Fatih Eğitim Fakültesindeki İlköğretim
fen bilgisi öğretmenliği programının son sınıfında okuyan öğretmen adaylarının hazırladıkları
araştırma projeleri irdelendi. Bununla birlikte proje çalışmalarının kendilerine sağladığı katkılar
hakkındaki düşüncelerini toplamak amacıyla bu öğretmen adayları arasından rast gele seçilen
10 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış mülakatlar yürütüldü. Son bölümünde ise,
ülkemizdeki ve tanıtılan öğretmen eğitimi programındaki araştırmaya dayalı dersler içerik,
uygulanma süreci ve değerlendirme aşamaları arasındaki farklılıklar karşılaştırmalı olarak
sunuldu. Çalışmadan elde edilen sonuçlara bağlı olarak Alan Çalışması dersinin yürütülmesine
yönelik yeni bir model önerisi yapıldı.
283