8. HAFTA PFS 107 EĞİTİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Yrd. Doç Dr. Fatma Betül Kurnaz [email protected] KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi PFS 107 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME İçindekiler Öğrenci Ürün Dosyaları (Portfolyo) ..................... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Performans Görevi ............................................................................................................ 4 Öz Değerlendirme ............................................................................................................. 5 Akran Değerlendirme ....................................................................................................... 6 Kaynakça ............................................................................................................................ 7 KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 2 PFS 107 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖĞRENCİ ÜRÜN DOSYALARI (PORTFOLYO) Öğrencinin bir dönem ya da bir yıl gibi uzun bir zaman aralığında, kazanımlarla ilgili yapmış olduğu etkinlikleri topladığı dosyadır. Portfolyonun özellikleri aşağıda özetlenmiştir. Öğrencinin belli bir alandaki gelişimini belirlemeyi sağlar. Hem öğrenme süreci hem de öğrenme çıktılarıyla ilgili bilgi verir. Öğrencilerin kendi çalışmaları hakkında düşünmelerini sağlar. Öğrenciye çalışmalarını yürütürken kullandığı öğrenme stratejileri hakkında bilgi verir. Öğrencinin kendisine, ailesine ve öğretmenine öğrencinin bilgi ve becerilerindeki değişimler hakkında bilgi verir. Öğrencinin gelecekteki öğretmenlerine bilgi verir. Öğrencinin kazanımlarla ilgili olarak gelişmeye gereksinimi olan alanlarını belirlemeye olanak sağlar. Öğrencinin kendi öğrenmelerinin sorumluluğunu almasını sağlar. Öğrencinin yeteneklerini ortaya çıkarması için fırsat sağlar. Öğrencinin neyi nasıl öğrendiğini ve bu bilgileri öğrenirken neler hissettiğini belirlemeyi kolaylaştırır. Öğrencilerin ölçme ve değerlendirme sürecine etkin katılımını sağlar. Öğrenciler arasındaki bireysel farklılıkların ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Öğrencinin güçlü ve zayıf yönlerinin farkına varmasını sağlayarak kendisini tanımasına olanak tanır. Gerçek yaşam durumuna dayalı değerlendirmeler yapmayı kolaylaştırır. Portfolyolarda, aynı ya da ortak kazanımla ile ilgili farklı derse ait çalışmalar olabilir. Öğretmenin amacına ve kazanımlara bağlı olarak tek bir derse ait çalışmalarda olabilir. Portfolyolar, bireysel hazırlanan dosyalar olabileceği gibi, öğrencilerin bir grup olarak hazırladığı dosyalar da olabilir. Portfolyolarda eğer öğrenci çalışmalarının en iyi örnekleri yer alacaksa, en iyi ürünlerin hangileri olduğunu öğrenci belirler. Ancak bunu yaparken, öğretmenin önceden belirlemiş olduğu seçme ölçütlerini kullanır. Öğretmene neden o ürünü KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 3 PFS 107 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME seçmiş olduğu yazılı ya da sözlü olarak açıklar. Bir portfolyonun içinde nelerin konulduğu önemlidir. Çünkü öğrencinin hem öğrenme süreciyle ilgili bilgiyi hem de öğrenme çıktılarını bu ürünler yansıtmaktadır. İyi bir portfolyonun içinde bulunması gerekenler aşağıda listelenmiştir. Öğrencinin kazanımlarla ilgili gelişimini gösteren çalışma örnekleri Öğrencinin öğrenme sürecini gösteren günlükler Öğrencinin çalışmanın başında ve sonunda yazmış olduğu önsöz ile sonsöz Öz ve akran değerlendirmeleri Öğretmen değerlendirmeleri Portfolyoların Güvenirliği ve Geçerliği Portfolyolarda, öğrenci çalışmalarının büyük bir kısmını sınıf dışında gerçekleştirdiğinden farklı kaynaklardan kopya çekebilir ya da gereğinden fazla yardım alabilir. Bu durum portfolyalarda önemli bir sınırlılıktır. İyi hazırlandığında, o süreçteki tüm kazanımlara ait örnekler içerebileceğinden kapsam geçerliği sağlanabilir. Öğrencinin yaratıcılık düzeyi ürünlere yansıyacağından puanlamada objektiflik bozulabilir. Puanlanmasındaki bu sınırlılık, ölçütleri önceden açık ve kazanımlarla ilişkili olarak hazırlanmış puanlama anahtarlarının kullanılmasıyla ortadan kaldırılabilir ya da azaltılabilir. PERFORMANS GÖREVİ Öğrencinin kazanımlarla ilişkili olan açık uçlu ve gerçek yaşamla ilgili bir problem durumunu, araştırma-inceleme yoluyla çözmesini sağlayan etkinliklerdir. Performans görevleri genişletilmiş yanıtlı ve sınırlandırılmış yanıtlı olmak üzere iki biçimde hazırlanabilir. Öğrenciye verilen performans görevi, dersin kazanımlarının gerçek yaşam durumlarında kullanılmasını içeren, üst düzey bilgi ve becerilerini kullanmasını gerektiren görevler içeriyorsa genişletilmiş yanıtlıdır. Bunlar daha çok sınıf dışı etkinliklerdir. Sınırlandırılmış yanıtlı performans görevleri ise, öğrenciden beklenen yanıtın daha çok sınıf içi gerçekleştirmesini gerektiren etkinlikleri içerir. Genişletilmiş yanıtlı performans görevleri gibi araştırma inceleme becerilerini içermesi zordur. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 4 PFS 107 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME İyi bir performans görevinin dört bölümü vardır. Bunlar tanımlama, görev, yönerge ve puanlama bölümleridir. Aşağıda buna ilişkin kısa bir açıklamaya yer verilmiştir. Tanımlama. Performans görevinin hangi ders için, hangi konu kapsamında, hangi performans alanına dönük olarak hazırlandığı konusunda bilgi verir. Görev. Kazanımların gerçek bir yaşam durumuyla ilişkilendirilerek çözülmesini gerektiren bir problemi içerir. Öğrenciye verilmiş olan bu problem durumunun, açık ve anlaşılır, öğrenci düzeyine uygun, öğrenciyi düşündürecek kadar karmaşık, birden fazla doğru cevabı olabilecek biçimde hazırlanması gerekir. Yönerge. Öğrencinin performans görevini tamamlarken uyması gereken kuralları içerir. Puanlama. Bu bölümde performans görevinin puanlamasında kullanılacak öz ve akran değerlendirmeler ile öğretmen değerlendirme formları yer alır. Aşağıda performans görevlerinin niteliklerine ilişkin bilgiler özetlenmiştir. Objektif testlerle ölçülemeyen bilgi ve becerilerin ölçülmesinde etkilidir. Öğrenme ve değerlendirme süreci bir bütündür. Öğrenme süreci ve öğrenme çıktıları, öğrencinin o becerideki gelişimini ve edimlerini etkili biçimde ortaya koyabilir. Gerçek yaşam durumlarına dayalı değerlendirme yapılmasına olanak sağlar. Öğrencinin araştırma-inceleme, problem çözme, eleştirel düşünme becerilerini destekleyerek, öğrencide ilgi ve merak duygusu uyandırır. Sınırlılıkları Objektifi testler kadar nesnel sonuçlar elde edilememektedir. Ancak bu sınırlılık puanlamada dereceli puanlama yönergelerinin kullanılmasıyla azaltılmaya çalışılmaktadır. Sınıf dışı etkinlikleri içerdiğinden öğrencinin başka kaynaklardan kopya çekme ya da başkalarından gereğinden fazla yardım alma olasılığı vardır.33 ÖZ DEĞERLENDİRME Öğrencilerin, öğrenme etkinlikleri sırasında göstermiş olduğu çaba ve çalışmaları, önceden belirlenmiş ölçütler doğrultusunda kendileri tarafından değerlendirmelerine öz değerlendirme denir. Öz değerlendirmenin özellikleri aşağıda listelenmiştir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 5 PFS 107 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini görmelerini sağlar. Değerlendirme sürecine aktif olarak katılırlar. Kendi çaba ve çalışmalarını eleştirel gözle değerlendirme fırsatı bulur. Kendi çaba ve çalışmalarına dışarıdan bakarak, yansıtıcı düşünme becerilerini geliştiririler. Öz Değerlendirmenin Sınırlılıkları. Öğrencilerin sınıf düzeyi yükseldikçe, kendilerini objektif değerlendirmede güçlük yaşamaktadırlar. Öz değerlendirmede öğrencilerin kendilerini objektif değerlendirmeleri sınıf içi etkileşim düzeyine bağlıdır. Öğrenci için sınıf içinde saygınlığını yitireceği endişesi varsa, yanlı puanlama yapma ihtimalide artmaktadır. Öz değerlendirmenin amacı öğrencilere açıklanır, sınıfta demokratik bir atmosfer yaratılırsa öğrenciler zamanla daha objektif değerlendirmeler yapacaktır. AKRAN DEĞERLENDİRME Öğrencilerin, arkadaşlarının çaba ve çalışmalarını önceden belirlemiş ölçütler doğrultusunda değerlendirmeleridir. Akran değerlendirme iki biçimde gerçekleştirilebilir. Öğrencilerin her biri, tüm sınıf öğrencilerinin çalışmalarını değerlendirebilir. Bir diğer yol ise, bir öğrencinin çalışması tüm öğrenciler tarafından değerlendirilebilir. Akran değerlendirmenin özellikleri aşağıda listelenmiştir. Öğrencilere kendi çalışmaları hakkında geri bildirim sağlar. Öğrenciler, değerlendirme sürecine aktif olarak katılırlar. Kendi çalışmaları ve arkadaşlarının çalışmalarına eleştirel gözle bakmalarını sağlar. Hem kendilerini hem de arkadaşlarını tanıma fırsatı verir. Akran Değerlendirmenin Sınırlılıkları. Öğrencilerin birbirilerinin çalışmalarını değerlendirirken objektif olmama ihtimalleri akran değerlendirmelerin güvenirliğini olumsuz etkileyebilir. Akran değerlendirme uygulamaları yapılmadan önce, sınıfta bu değerlendirmenin amacı açıklanmalı, demokratik bin sınıf ortamı yaratılmaya çalışılmalıdır. Akran değerlendirmelerde güvenirliği sağlamanın bir yolu da yapılan değerlendirme değerlendirilerek, öğrencilerin bu süreçte bilgi ve beceri kazanmalarını sağlamaktır. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 6 PFS 107 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Kaynakça Kutlu, Ö., Doğan, C.D. ve Karakaya, İ. (2014). Öğrenci Başarısının Belirlenmesi. +. Baskı, Ankara: PegemA Yayıncılık. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 7
© Copyright 2024 Paperzz
